fiziologija 1 prva parcijala, mix

8/10/2019 Fiziologija 1 Prva Parcijala, MIX

1/28

Fiziologija 1

MIIDI I SRCE(pitanja i ogovori)- 1 parcijala

1.

Gradja misica i mehanizam kontrakcije

GRAA-Sarkolema je delijska membrana miidnog vlakna. Miidno vlakno je graeno o

nekoliko hiljaa miofibrila. Svaka miofibrila je graena o 1.500 miozinskih filamenata i 3.000

aktinskih filamenata koji su ogovorni za miidnu kontrakciju. Miozinski i aktinski filamenti se

meusobno preklapaju i i tako uzrokuju naizmjenine svijetle i tamne pruge miofibrila.

Svijetle pruge sare aktinske filamente inazivaju se I pruge, ok tamne prege sare

miozinske filamente i krajeve aktinskih filamenata i nazivaju se A pruge. Krajevi aktinskih

filamenata su privrdeni za Z-disk koji je sastavljen od filamentoznih proteina. Dio miofibrile

koji lei izmeu va susjedna Z-diska naziva se sarkomera.

MEHANIZAM KONTRAKCIJE-a. AP putuje u motornog nerva o njegovih zavretaka na miidnom vlaknu

b. Na svom zavretku nerv sekretuje malu koliinu acetilholina

c.

Acetilholin jeluje na miidnu membranu i otvara acetilholin-zavisne kanale

d. Velika koliina Na jona kroz ove kanale ifunuje u unutranjost miidnog vlakna. To

inicira AP u miidnom vlaknu

e. AP putuje u membrane miidnog vlakna i epolarie miidnu membranu. To uzrokuje

oslobaanje velike koliine Ca jona iz sarkoplazmatskog retikuluma.

f. Ca joni iniciraju privlane sile izmeu aktinskih i miozinskih filamenata koje uzrokuju

klizanje aktinskih i miozinskih filamenata jednih preko drugih. To je kontraktilni proces

g.

Poslije djela sekunde Ca joni se pumpaju nazad u sarkoplazmatski retikujum sve dok do

njih ponovo ne dodje AP.

2. transporti i gradja i uloga membrane i transmembranskih proteina

Delijska membranajeste tanka savitljiva elastina struktura koja je graena o va sloja

lipia i proteina. Delijska membrana ima ulogu zatite delije i sprijeava kretanje voe i

hirosolubilnih tvari izmeu ojeljaka ekstra i intracelularne tenosti. Transmembranski

proteinise proteu cijelom irinom kroz membranu i slue za transport supstanci. Ukoliko

imaju kanal za kretanje vode onda se nazivaju proteinski kanali, dok druge nazivamo

proteinski nosai jer vezuju molekule ili jone koje treba transportovati.

Transporti

a. difuzija- kretanje supstanci bilo kroz meumolekulske prostore u membrani ili

vezivanjem za proteinski nosa zahvaljujudi energiji normalnog kinetikog kretanja

materije, nije potrebna dodatna energija

b.

aktivni transport- kretanje jona ili rugih supstanci vezivanjem za proteinski nosa,

nasuprot svom elektrohemijskom graijentu, potrebna oatna energija osim kinetike

3.

Na/K kanale gdje su i kako se otvaraju/zatvarajuNa/K pumpa je mehanizam aktivnog transporta . Proteinski nosa koji grai Na/K pumpu ima:


2/28

a. 3 receptorska mjesta za vezivanje Na jona na jelu proteina koji tri u unutranjost delije

b.

2 receptorska mjesta za K jone na spoljanjoj strani

c. Unutranji io proteina ima ATPaznu aktivnost

Kaa se 2 kalijumska jona veu za spoljanji io proteinskog nosaa i kaa se 3

natrijumska jona veu za unutranji io aktivira se ATPazna aktivnost proteina i

osloboena energija uzrokuje konformacijsku promjenu proteinskog nosaa i izbacuje 3

Na jona napolje a 2 K jona unutra.

4. izvor kalcija za pojedine vrste misica

skeletni miid- sarkoplazmatski retikulum iz kojeg izlaze Ca joni pod djelovanjem AP

glatki miid- Ca iz ekstracelularne tenosti ulazi u unutranjost miida po jelovanjem AP-

jer on ima rudimentaran sarkoplazmatski retikulum

5. koji su kanali kod srcanog misica za pocetak kontrakcije i crtati akcione potencijale za

sve(trajanje AP i sve podatke), izvor kalcija

akcioni potencijal u sranom miidu izazvanje otvaranjem 2 vrste kanala:

a. brzih Na kanala (kao i u skeletnom miidu)

b.

sporih Ca kanala koji se razlikuju o brzih Na kanala po tome to se sporije otvaraju i

ostaju ue otvoreni

Zbog toga veliki broj Ca i Na jona ulazi kroz te kanale u u srano miidno vlakno te

prouava epolarizaciju i uzrokuje nastanak platoa u AP.

Brzina provoenja AP u atrijumskim i ventrikulskim miidnim vlaknima iznosi oko 0,3 o 0,5 m/s.Brzina provoenja u purkinijevim vlaknimaiznosi i do 4 m/s

Akcioni potencijal priblino traje 0,25-0,30 s koliko i iznosi perio nerazraljivosti sranog miida

Izvor Ca- iz cisterni sarkoplazmatskog retikuluma pod djelovanjem AP , kao i difundovanjem velikog

broja Ca jona iz T tubula u sarkoplazmu.

6. ko je predvodnik srcanog rada i zasto

prevonik sranog raa je sinusni vor zato to je frkvenca njegovog ritminog izbijanjaimplusa veda nego u bilo kom rugom jelu srca

7. analiza EKG-a( sve sta je npr p-q val itd) i srednje elektricne osovine-to da znas nacrtat i eto

napisat sto moze biti nenormalan otprilike, nemoj to u detalje uciti iz knjige, samo da znas

navesti razlog.

EKG-P val poetak kontakcije pretkomora,pretkomore se repolariziraju oko 0,15-0,20s poslije

zavretka P-vala. To se eava u isto vrijeme kaa se na EKG-u registruje QRS kompleks.

Voltaa P talasa iznosi 0,1-0,3mV.


3/28

QRS-kompleks- poetak kontrakcije komora. Voltaa iznosi 1,o-1,5 mv, mjeredi os vrha R-

talasa do dna S-talasa

T val- repolarizacija komora koja traje 0,15 s. Voltaa T talasa 0,2-0,3mV

P-Q interval- vrijeme o poetka P talasa o poetka QRS kompleksa, tj vrijeme izmeu

poetka ekscitacije pretkomora o poetka ekscitacije komora. Ovaj perio iznosi 0,16s

Q-T interval- kontrakcija komora traje o poetka Q talasa o kraja T talasa. Traje 0,35 s

Srenja elektrina osovina-smjer elektrinog potencijala za vrijeme vedeg ijela procesa

epolarizacije komora usmjeren je o baze prema vrhu komora. Taj preteni smjer kojim

struja tee za vrijeme epolarizacije zove se srenja elektrina osovina komora


4/28

Patoloka stanja koja izazivaju skretanje osovine srca su:

Hipertrofija komora, blok grane AV snopa, blok u Purkinijevom sistemu, dilatacija srca.

8.

onda nauci crtati i onaj sfigmogram i fonokardiogram, da znas komponente prvog i drugog

srcanog tona, gdje se slusaju itd,

Kaa ventrikuli ponu a se kontrahuju, prvo se stvara zvuk koji nastaje zatvaranjem AV-

zalistaka. Zvuk je ubok i traje relativno ugo i on se naziva prvi srani ton. Prvi ton traje

0,14s.

Kaa se na kraju sistole zalisci aorte i pludne arterije zatvore, uje se kratak pljesak koji

nastaje zbog brzog zatvaranja zalistaka i on se naziva rugi srani ton. rugi ton traje 0,11 s.

9. odvodi za ekg sve tri vrste, einthovenov zakon i trougao nacrtati.

Einthovenov trougao pokazuje a vije ruke i lijeva noga ine vrhove trougla opisanog oko

srca.

Einthovenov zakon ukoliko su poznati elektrini potencijali u bilo koja va o tri bipolarna

ekstremitetna ovoa, tredi se moe matematiki izraunati, sumacijom prva va.

I odvod- negativan pol EKG-a povezan je sa desnom rukom, a pozitivan pol sa lijevom rukom

II odvod-negativan pol povezan je sa desnom rukom, dok je pozitivan pol povezan sa lijevom

nogom


5/28

III odvod-negativan pol elektrokardiografa povezan je sa lijevom rukom dok je pozitivni pol

sa lijevom nogom.

10.Regulacija rada srca, samo da znas osnovno, simpatikus-parasimpatikus, kalij,kalcij i

temperatura, u jednoj recenici o svemu

a.

Autoregulacija izbacivanja krvi iz srca- Frank Starlingov mehanizamsposobnost srca da

se prilagoi povedanjima volumena priole krvi, to se srani miid tokom punjenja vie

istee to je snaga kontrakcije veda, pa se u aortu izbacuju vede koliine krvi

b. Snanom stimulacijom simpatikusa moe a se poveda frkvenca, te snaga srane miine

kontrakcije, ok jaka stimulacija parasimpatikih vagusnih nervnih vlakana moe a

zaustavi srani ra na nekoliko sekuni

c.

Uticaj K i Ca jona na rad srca- visoke koncentracije K jona usporavaju sranu frkvencu i

mogu zaustaviti provoenje sranog impulsa, ok visoke koncentracije Ca jona imaju

suprotan uinak na srca

d.

Porast temperature izaziva porast srane frkvence kao i snagu sranog raa

11.. nauci doooobro onu krivu pritiska u aorti i to, da skontas, bude cesto, da znas kad se koji

zaslisci otvarjau/zatvaraju

Kaa se lijevi ventrikul kontrahuje, pritisak u njemu se poveda sve ok se ne otvore aortni

zalisci. Nakon otvaranja zalisaka, pritisak u ventrikulima se povedava mnogo sporije jer krv

omah istie iz ventrikula u aortu. Ulaenje krvi u arterije izaziva rastezanje njihovih ziova i

povedanje pritiska na priblino 120 mmHg.

Prilikom zatvaranja aortnih zalistaka na krivoj pritiska u aorti se pojavljuje tzv. Incizura koja

nastaje zbog kratkotrajnog povratnog toka krvi neposredno prije zatvaranja zalistaka, a

poslije toga vradanje krvi naglo prestaje.

Poto se zatvore zalisci , pritisak u aorti se tokom trajanja ijastole se polako sniava zbog

neprestanog oticanja krvi.

Prije osnovne kontrakcije ventrikula pritisak u aorti se obino snizi na 80 mmHg ( ijastolni

pritisak) to iznosi 2/3 maksimalnog pritiska o 120mmHg( sistolni pritisak).

12.Naui nacrtati dijagram sto imas one faze od I do IV-punjenje,izovolumetrijska kontrakcija

itd, zove se dijagram volumen-pritisak.


6/28

13. iz cirkulacije nauci sve formule one za protok, pritisak, SMV, otpor

protok krvi kroz krvne suove oreuju u potpunosti 2 faktora: 1. Razlika u pritiscima izmeu

va kraja sua, graijent pritiska i 2. Oteavanje protoka krvi kroz krvne suove to

nazivamo vaskularni otpor. Protok krvi se rauna iz formule koja efinie omov zakon Q= P/ R

( Q-protok krvi, P razlika pritisaka izmeu 2 kraja sua i R-otpor)

SMV- prosjean protok krvi u cirkulaciji oraslog ovjeka iznosi 5 l/min, koliina krvi koju srce

ispumpa za 1 minut.

Otpor ukupne sistemske cirkulacije naziva se ukupan periferni otpor i iznosi 1 JPO.Provodljivost u krvnom sudu je mjera protoka krvi u krvnom sudu za datu razliku pritiska :

provodljivost=1/ otpor

14.turbulentni i laminarni protok krvi i rejnoldsov broj, cemu je direktno, cemu obrnuto

proporcionalan( to u svakoj formuli da znas skontat)

kaa krv protie kroz uge glatke suove ona se krede tako a je svaki sloj krvne struje

podjednako udaljen od zida. Centralni dio krvne struje ostaje u centru krvnog suda. Ovakav

tip protoka naziva se laminarni tok krvi, dok nasuprot imamo turbulentni tok krvi pri kome

krv tee u svim pravcima u krvnom suu i kontinuirano se mijea u njemu.


7/28

Tendencija za nastanak turbulentnog toka krvi (Re-Rejnoldsov broj) upravo je proporcionalna

brzini kretanja krvi (v u cm/s), dijametru krvnog suda (d u cm) te gustini krvi () a OBRNUTO

PROPORCIONALNA viskoznosti krvi () u sklau sa sljeedom formulom:

Re= v x x /

15.

komplijanse

Vaskularna kompalijansa = povedanje volumena/povedanje pritiska

Kompalijansa je jednaka proizvodu rastegljivosti i volumena. Prestavlja ukupnu koliinu krvi

koja moe biti smjetena u atim jelovima cirkulacije

16.starlingove sile, sta ti tjera na resorpciju, sta na filtraciju, sta je neto filtracijski pritisak i

koliko iznosi i nek znas sve te brojeve pritisaka.

Starlingove sile:

a.

kapilarni pritisak- potiskuje tenost kroz kapilarnu membranu u intersticijski prostor, oniznosi na 30-40mmHg na arterijskom kraju kapilara, 10-15mmHg na venskom kraju

kapilara, te 25mmHg na sredini kapilara

b. pritisak intersticijumske tenosti koji povlai tenost kroz kapilarnu membranu u

intersticijski prostor kaa je negativan ili potiskuje tenost u kapilare kaa je pozitivan.on

iznosi -3mmHg

c. koloidno-osmotski pritisak plazme-koji uzrokuje osmozu tenosti prema unutra, kroz

kapilarnu membranu i on iznosi 28mmHg

d. koloidno-osmotski pritisak intersticijumske tenosti koji uzrokuje osmozu tenosti

prema spolja kroz kapilarnu membranu i on iznosi 8mmHg

zbir sila na arterijskom kraju kapilara daje neto filtracijski pritisak i on iznosi oko

13mmHg

17.nauci recimo iz limfe je li svugdje isti sastav, sta je uloga limfnog sistema i sta bi bilo npr da

se povisi pritisak u intersticiju iznad atmosferskog.

Sastav limfenije svugje isti, tako npr. Koncentracija proteina u intersticijumskoj tenosti

iznosi 20g/l pa i koncentracija proteina u limfi u tim tkivima ima slinu vrijenost, nasuprot

tome limfa koja nastaje u jetri ima vedu koncentraciju proteina, otprilike 60 g/l, dok limfa

koja nastaje u crijevima ima koncentraciju proteina od30-40g/l .

uloga limfog sistema: vradanje proteina iz intersticijumske tenosti u krv, apsorpcija hranjivih

tvari naroito masti, obrambena uloga.

Povedanje pritiska intersticijumske tenosti uzrokuje:

a.povedanje kapilarnog pritiska

b. smanjenje koloidno-osmotskog pritiska plazme

c. povedanje koncentracije proteina u intersticijumskoj tenosti

d. povedanje propustljivosti kapilara


8/28

18.onda nauci sta je venski priliv, formulu, SSPP i SCPP, koliki su i sta ce bit npr ako padne

venski priliv na 4 litra- taa SCPP iznosi priblino nula.

VP= SSPP-PDP / OVP ( vp-venski priliv, koliina krvi koja putem vena oe u srce, SSPP-

srednji sistemski pritisak, PDP- pritisak u desnoj predkomori, OVP-otpor venskom prilivu. Kod

zdravih ljudi vrijednosti su: za venski priliv 5 L/min, SSPP 7mmHg, PDP 0mmHg, te OVP 1,4

mmHg

SSPP- srednji sistemski pritisak punjenja je pritisak mjeren bilo gdje u sistemskoj cirkulaciji

gdje je cjelokupni protok krvi prekinut.

SCPP- srednji cirkulacijski pritisak punjenja- bez protoka krvi pritisak svuda u cirkulaciji bude

izjenaen za skoro jean minut, to izjenaavanje nivoa pritiska naziva se SCPP

19.od cega zavisi SMV, sta ce bit sa njim ako se povisi frekvencija.

SMV je koliina krvi koju lijeva komora ispumpa u aortu u jenom minutu. SMV reguliu

uglavnom periferni faktori koji reuju venski priliv, povedanjem frkvencije povedava se ivrijednost SMV

20.onda nauci fazicni protok krvi (to je da u misicima i srcu kad su ritmicke kontrakcije protok

krvi se odvija samo izmedju kontrakcija, jer tokom kontrakcije misici pritisnu-kontrahuju

okolne krvne zile i zaustave protok).

21.sta bude tokom aktivnog misicnog rada sa protokom u aktivnim misicima, a sta generalno

protok krvi za vrijeme miidne aktivnosti se moe povedati 15-25 puta tj. Sa 50-80

ml/min/100g miida. Protok se povedava i smanjuje svakom kontrakcijom, onosno smanjuje

se za vrijeme kontrakcije, a povedava u periou izmeu kontrakcija. Ka ritmike kontrakcije

prestanu , protok krvi ostaje visok jo nekoliko sekuni, a ona tokom nekoliko minuta paa

ma mormalnu vrijednost

22.nauci na kraju one lekcije iz bubrega podjelu na kratkorocnu, srednjorocnu i dugorocnu i

nauci koja je koja i da znas kako idu.

Humoralna regulacija predstavlja kontrolu regulacije preko vazoaktivnih supstanci koje se

sekretuju ili apsorbuju u tjelesne tenosti kao to su joni i hormoni. Vazokonstrikcijski faktori

su: noradrenalin, adrenalin, angiotenzin Iivazopresin, endotelin. Vazodilatacijski faktori su:

bradikinin i histamin.Nervna regulacija se odvija putem autonomnog nervnog sistema simpatikusa i

parasimpatikusa.

Uloga nervnog sistema u brzoj kontroli arterijskog pritiska:

a.

konstrikcija gotovo svih arteriola u sistemskoj cirkulaciji

b. snana konstrikcija vena

c. irektna stimulacija srca autonomnim nervim sistemom pojaava aktivnost srca kao

pumpe

kratkoroni mehanizmi regulacije pritiska:

a. baroreceptorski mehanizam povratnom spregom


9/28

b. ishemijski mehanizam CNS-a

c.

hemoreceptorski mehanizam

djeluju u toku nekoliko sekuni izuzetno snano nakon naglog snienja pritiska te uzrokuju :

konstrikciju vena, povedanu frkvencu i kontraktilnost srca te konstrikciju perifernih arteriola

ugoroni mehanizmi regulacije pritiska:

a. vezokonstrikcijski mehanizam renin-angiotenzin

b. stres-relaksacija krvnih sudova

c.

pomak tenosti kroz ziove tkivnih kapilara

23.

nauci renin-angiotenzin kako radi, aldosteron, kako bubrezi povisuju AP, teorija nedostatkakiseonika, vazodilatacijska teorija...

kada se snizi arterijski pritisak olazi o oslobaanja renina u bubrezima. Renin je enzim a ne

vazoaktivna supstanca, te on enzimatski djeluje na drugi protein nazvan reninski supstrat

angiotenzinogen i prevodi ga u angiotenzin I koji je slab vazokonstriktor, u krvnim sudovima

pluda angiotenzin I prelazi u angiotenzin II koji je jak vazokonstriktor pod djelovanjem enzima

za konverziju. Angiotenzin II povedava arterijski pritisak na 2 naina: 1. Vazokonstrikcija u

mnogim jelovima tijela; 2. Oon jeluje na bubrege i uzrokuje smanjeno izluivanje vode i

soli- ovo polako povedava volumen ekstracelularne tenosti a zatim ovoi i o povedanja

arterijskog pritiska tokom nekoliko sati ili dana.Angiotenzin takoer i postie nabubrene lijeze na luenje alosterona, koji ona

povedavaju reasorpciju voe i soli u bubrenim kanalidima

Teorija nedostatka kiseonika- kaa se smanji koliina kiseonika npr. Ka boravimo na velikoj

namorskoj visini, ko upale pluda, ko trovanja cijaniom, protok krvi kroz tkiva znatno

poraste da bi kompenzovao smanjenu koliinu kiseonika. Kaa imamo neostatak kiseonika

u nekom tkivu olazi o oslobaanja aenozina i mlijene kiseline (vazoilatatori) koji

izazivaju jaku akutnu vazodilataciju.

Vazodilatacijska teorija- to je manji protok krvi kroz neko tkivo te opremanje hranjivih

supstanci i kiseonika u tkivu se bre stvaraju vazoilatacijske supstance ( aenozin, ugljen

dioksid, histamin itd)

24.koje osnovne promjene izaziva simpatikus:

konstrikcija arteriola, konstrikcija velikih vena i direktno na srce(povecava snagu i

kontrakciju)=rezultat svega toga je povisenje arterijskog pritiska.

25.faze srcanog ciklusa, da traje 0,8 sekundi i da je kod atrija sistola 0,1 dijastola 0,7 a kod

ventrikula 0,5 dijastola, a 0,3 dijastola. uvijek ti je dijastola duza i uvijek kad se skrati srcani

ciklus skrati se na stetu sistole. i jos onaj frank starlingov mehanizam nek znas. to su pitanja

koja bas uvijek budu, ako ovo naucis, sigurno ce ti bit ok


10/28

26. iz homeostaze meni bilo sta je parakrina sekrecija-to je kad celija luci supstancu koja djeluje

samo na susjedne celije i sta je endokrina-kad luci supstancu koja preko krvi djeluje naudaljena podrucja.

1. ta je homeostaza? Homeostaza je oravanje nepromjenjenih, stalnih uvjeta u

unutranjem okoliu.

Navedite najmanje 2 primjera pozitivne povratne sprege:

a. Zgruavanje krvi

b. Raanje jeteta

Koji io tjelesne tenosti ogovara unutranjoj sreini? ekstracelularna tekudina

Ugljikohirati privrdeni uz vanjsku staninu povrinu obavljaju vie vanih funkcija ( naveite

najmanje 3) privrdivanje stanica jenu uz rugu, receptorska uloga, sujeluju u imunolokim

reakcijama

Naveite koje vrste bjelanevina stanine membrane slue kao:

a.

Enzimi integralni i periferni

b. Kanali integralni

c. Nadziru prenos tvari kroz kanale periferni i integralni

d.

Receptori integralni

Ko kojeg tipa transporta koristimo izraz maksimalna veliina ifuzije ( Vmax) i na ta se onosi kod

olakane ifuzije i onosi se na to a su svi nosai popunjeni, zauzeti.

Koji oblik energije se koristi za primarni (a) a koji za sekundarni aktivni transport (b)za primarni

transport se koristi ATP, a za sekundarni hemijski gradijent nastao djelovanjem primarnog aktivnog

transporta.

Faktori koji utjeu na neto veliinu ifuzije su:

a.

Koncentracijski gradijent

b.

Selektivnost membrane

c. Nernstov potencijal

Kojim oblicima transporta se glukoza prenosi kroz stanine membrane:

a. Sekundranim aktivnim transportom

b. Kotransportom i

c. Olakanom ifuzijom

Aktivni kanali mogu biti:napon ovisni i medijator ovisni


11/28

Natrijev aktivni kanala moe biti u tri razliita stanja, ovisno o potencijalu na membrani. Nabrojati

koja su vrata otvorena a koja zatvorena u tim stanjima:

a. Kada je membranski potencijal -90 mVaktivacijska vrata su zatvorena , inaktivacijska

otvorena

b.

Kada se potencijal mijenja od -90mV do -75 mV pa do +35 mV aktivacijska vrata su otvorena ,

inaktivacijska su otvorena

c. Kad se potencijal mijenja od +35 mV prema vrijednosti MMP , -90 mV aktivacijska su vrata

otvorenaa inaktivacijska su zatvorena

Kako manjak kalcijevih jona u ect utie na aktivaciju (otvaranje) natrijumovih kanala i kako se to

oraava na poraljivost nervnih vlakana? Ako nema dovoljno kalcija natrijski kanali se aktiviraju

vrlo malom promjenom membranskog kanala u odnosu na njegovu vrlo negativnu razinu, zbog

toga ivano vlakno postaje vrlo poraljivo.

2.

Koji su uslovi za nastanak MMP? Uslovi za nastanak MMP: razlika koncentracijskog

gradijenta za jone K, Na, Cl i semipermeabilnost membrane

Zasto se kaze da je Na/K pumpa elektrogena pumpa? Zato to izbacuje jean pozitivan jon vie

nego to ubacuje u stanicu ( 3 Na izbacuje, 2 K ubacuje)

ta bi se esilo sa volumenom vedine stanica u tijelu ka bi se sprijeilo jelovanje Na/K pumpe?

Zato. olo bi o bubrenja stanica zato to Na vue za sobom vou, a Na/K pumpa orava

normalan stanini volumen.

ta de se esiti sa potencijalom na membrani stanice ako se konc jona K ect poveda i kako se to

oraava na poraljivost membrane?

ta je Nernstov potencijal i o ega zavisi njegova vrijenost? Nernstov potencijal je potencijal

koji nastaje sa unutrnje strane membrane ifuzijom samo jenog jona, a njegova vrijenostzavisi o koncentracije tog istog jona i sa unutranje i sa vanjske strane membrane.

Ka je membrana propusna za nekoliko razliitih jona , stvoreni ifuzijski potencijal zavisi od 3

faktora: polarnosti elektrinog naboja pojeinog jona, propusnosti membrane za pojeini

ogovarajudi jon i koncentraciji ogovarajudih jona sa unutranje i vanjske strane membrane.

ta je akcijski potencijal? Brze promjene MMP koje se brzo ire uzu membrane ivanog

vlakna nazivaju se AP.


12/28

Na slici je registriran AP nerva. Obiljeite pojeine jelove krivulje akcijskog potencijala, perio

apsolutne refraktarnosti i period relativne refraktarnosti. (nacrtaj sam/a sliku)

Na kojem dijelu neurona se nalaze neurotransmiterom regulirani kanali i u nastanku kojegpotencijala sudjeluju? Na somi i na dendritima a sudjeluju u nastanku receptorskog potencijala.

Koji su kvaliteti rai? Intenzitet, vrijeme trajanja i brzina nastajanja rai

Koji intenzitet rai de izazvati akcijski potencijal, a koji lokalni elektrini potencijal? ra koja

ima intenzitet koji de reucirati MMP na 1/6 normalne vrijenosti de ovesti o pojave AP,

prana vrijenost, a ona koja nema ovoljan intenzitet de izazvati lokalni elektrini potencijal,

ra potprane vrijenosti.

Kakvo je skokovito voenje AP i ko kojih vlakana ga susredemo?

Voenje o jenog Ranvijerovog vora o rugog, ebela mijelizirana vlakna.

3. ta je motorna jeinica? Skup svih miidnih vlakana koja su inervirana jednim nervnim

vlaknom.

Ko kojih miida nalazimo male motorne jeinice i ta u sutini to znai? Male motorne jedinice

nalazimo ko miida koji imaju specifian ra i sloenu funkciju, te izvoenje preciznih ranji

npr. miidiake, miidi larinksa.

Naveite najmanje 3 karakteristike sporih miinih vlakana? tanka su, sare vede koliine

mioglobina, inerviraju ih tanja nervna vlakna, broj mitohonrija povedan, razvijeniji sustav

krvnih ila.

ta su popreni mostovi? Ruice i glavice koje strezajeno iz miozinske niti nazivaju se

popreni mostovi.

Troponin ima 3 bjelanevinske pojeinice koje pokazuju razliit afinitet i to:

-Troponin T pokazuju afinitet prema tropomiozinu

- Troponin I pokazuju afinitet prema aktinu

-Troponin C pokazuju afinitet prema kalciju

ta su aktivna mjesta posrestvom kojih se meusobno vezuju filamenti i gje se nalaze? Aktivna

mjesta predstavljaju molekule ADP-a na molekuli G-aktina


13/28

ta porazumjeva mehanizam klizanja filamenata? Mehanizam klizanja filamenat predstavlja

klizanje aktinskih i miozinskih filamenata jenih preko rugih u toku miidne kontrekcije, te na

taj nain olazi o skradenja sarkomere.

U toku miidne kontakcije energija iz ATP-a se troi za : energizaciju miozinske glavice, odvajanje

glavice o aktivnog mjesta, vradanje kalcijevih jona u sarkoplazmatski retikulum.

Iz kojih izvora se obnavlja ATP? Fosfageni izvori, anaerobna glikoliza-sistem glikogen-mlijena

kiselina, aerobna glikoliza.

ta jeFennov uinak? to je vedi ra koji miid obavlja veda je koliina razgraenog ATP-a.

U emu se razlikuju izometrijske i izotonine kontakcije?ko izometrijske kontrakcije uina

miida ostaje ista, povedava se tonus, ko izotonine kontrakcije tonus miida ostaje isti, a

uina se skraduje.

4. Za koju strukturu se veziju Ca joni ko skeletnog a za koju ko glatkog miida? Kod skeletnog

troponin C, kod glatkog kalmodulin.

za koju vrstu glatkih miida je karakteristino a se svako vlakno moe kontrahirati neovisno i koji su

poraaji pri tom najvaniji? Za viejeinine glatke miide, cilijarni i piloerekcijski miid lake, a

najvaniji su poraaji simpatikog nervnog sistema.

Koji enzim je potreban za prestanak kontrakcije glatkog miida i koja mu je funkcija? Miozin fosfataza

odvaja fosfat od regulacijskog lanca

U kojim oblicima se pojavljuju AP u visceralnom glatkom miidu? iljasti potencijali i akcijski

potencijal sa platoom

Kakva je brzina ovijanja ciklusa miozinskih poprenih mostova u glatkom miidu u onosu na

skeletni miid i ta je mogudi uzrok tome? Smanjena radi slabije ATP-azne aktivnosti miozinske

glavice.

Koji kanali de se aktivirati kaa se AP proiri nervnim zavretkom u neuromuskularnoj vezi i zbog ega

je to vano? Napon ovisni kalcijski kanali

ta je potencijal zavrne ploe? Lokalna pozitivna promjena potencijala , inverzija potencijala.

Koji joni ne prolaze kroz kanal i zato?

Kojom tenodu su ispunjeni T tubuli i zato su znaajni? Ekstracelularnom tenodu i za provoenje

akcionog potencijala u ubinu miidnog vlakna.


14/28


15/28

Navedite kako simpatikus, a kako parasimpatikus djeluje na srce? Simpatikus djeluje pozitivno,

povedava frkvencu-hronotropno, snagu srane frkvence-jonotroprno, brzinu provoenja-

romotropno, smanjuje prag poraaja- batmotropno, a parasimpatikus pokazuje sva etri

negativna djelovanja.

Srani ciklus obuhvata period jedne sistole i jedne dijastole.

Srani ciklis zapoinje spontanim stvaranjem implusa u SA voru.

6. Srani tonovi su energijom osloboene vibracije krvi koje se prenose po torakalnoj upljini.

Naveite auskultatorne take sranih uda. Aortalno ude- 2 interkostalni prostor parasternalno

esno, pulmonalno ude- drugi interkostalni prostor, parasternalno lijevo, mitralno ude- ictuskoris, 5 interkostalni prostor u meioklavikularnoj liniji, trikuspialno usde na mjestu hvatita

desnog 4, 5 rebra za sternum

Naveite osnovne karakteristike sranih tonova: 1. Srani ton ( sistolni, mukliji, ui i ublji) 2.

Srani ton ( ijastolni, kradi, otro ogranien, vieg tonaliteta), 3 i 4 se slabo uju pomodu

fonokardiograma.

efinii Frank- Starlingov mehanizam sva krv koja u fiziolokim granicama oe u srce bit de i

izbaena iz njega.

Frank-Starlingovom mehanizam znai to se srani miid tjekom punjenja vie istee to je snagakontrakcije veda pa se u aortu izbacuje veda koliina krvi.

Snano poraivanje simpatikusom moe u mlaa orasla ovjeka poveati sranu frkvencu o

normalne 60-100na 180-200

Objasni zato vagusno poraivanje smanjuje snagu srane kontrakcije? Zato to vagus povedava

propusnost K kanala time smanjuje MMP na negativnije vrijednosti.

Objasnite uinak povedanja koncentracije kalijevih jona na sranu funkciju: slabe srane konrakcije i

na kraju srce potpuno staje u dijastoli.

Povienje tjelesne temperature za 1 C povedava frkvencu za 10

7.

Nabrojte komponente sprovodnog sistema srca SA vor, internoalni putevi, AV vor, Hisov

snop, Purkinijeva vlakna.

EKG predstavlja snimak bioelektrine aktivnosti srca.

Navedite odvode po kojima se snima EKG 3 standardna unipolarna i bipolarna i 6 standardnih

prekordijalnih odvoda.


16/28

Naveite take analize EKG-a: P-val, Q-val, QRS- kompleks, PQ- segment, PQ- interval, ST- segment,

QT- interval

P-val i komponente QRS kompleksa su depolarizacijskivalovi, a T val predstavlja repolarizaciju

ventrikula

Vrijeme o poetka P vala o poetka QRS kompleksa je PQ interval i prestavlja vrijeme koje proe

o poetka epolarizacije atrija o poetka depolarizacije ventrikula, a trajanje mu je oko

1.

efiniite uarni volumen, frkvencu sranog raa i srani minutni volumen ( SMV)

Uarni volumen koliina krvi koju srce izbaci prilikom jene kontrakcije.

Frkvenca sranog raa prestavlja broj sranih ciklusa u jednoj minuti.

Srani minutni volumen prestavlja koliinu krvi koju lijevi ventrikul izbaci u cirkulaciju u

toku jedne minute.

SMV prestavlja umnoak uarnog volumena i frkvence sranog raa

Srani inex se efinie kao koliina krvi koja u toku jene minute ie na jeinicu povrine tijela .

Ejakciona frakcija predstavlja onos izmeju sranog minutnog volumena i enijastolnog

volumena

Maksimalna koliina krvi koja se moe izbaciti iz srca izna normalne vrijenosti naziva se srana

rezerva i izraava se u postotcima

Venski priljev se efinie kao volumen krvi koji se vrati u desni atrij u toku jedne minute.

Naveite faktore koji u fiziolokim okolnostima mogu utjecati na SMV frankstarlingov mehanizam,

istezanje stijenke atrija, bein- bridgeov refleks.

Nabrojite faktore od kojih ovisi venski priljev srednji sistemski pritisak punjenja, pritisak u desnom

atriju i otpor venskom priljevu.

Naveite 2 faktora koja u najvedoj mjeri mogu utjecati na jelotvornost srca kao pumpe: ivano

poraivanje i hipertrofija sranog miida.

efiniite srenji sistemski tlak punjenja i naveite koliko iznosi u fiziolokim uslovima pritisak koji

vrada krv krvnim ilama u esni atrij, 0,9 kPA.

Vazomotoriki centar smjeten je u prouenoj moini i onjoj tredini ponsa.

Tri vana poruja vazomotorikog centra su: vazokonstrikcijsko C1, vazoilatacijsko A1 i senzoriko

Vazomotoriki centar nazire: simpatiko i parasimpatiko poraivanje

Navei vie centre koji imaju ulogu u nazoru na vazomotorikim centrom moana kora,

hipotalamus, septum, amigdale.

2. Kako se izraunava srenji arterijski pritisak? SAP= dijastolni +(sistolnidijastolni/3)

Naveite 4 osnovna mehanizma putem kojih de odi o povedanja smanjenog krvnog pritiska? suze

se gotovo sve arteriole u sistemskoj cirkulaciji, vene se kontrahiraju jako, autoregulacija srca, i

djelovanje autonomnog nervnog sistema.


17/28

Smanjenje protoka krvi kroz bubrege uzrokuje oslobaanje renina izjukstaglomeluralnih stanica.

Renin je enzim koji katalizira pretvorbu angiotenziogenau angiotenzin 1. Enzim konvertor

angiotenzina katalizira pretvorbu angiotenzina 1 u angiotenzin 2koja se primarno odvija u pludima.

Navedite 4 osnovna djelovanja angiotenzina 2: vazokonstrikcija, smanjuje izluivanje soli i voe

bubrezima, potie luenje alosterona

Gje zapoinje refleks kojim se najbre regulira povedan krvni pritisak u baroreceptorima

Najvedi broj ovih receptora smjeten je u karotidnim iaortalnim tjelacima . objasnite na koji nain

ovaj mehanizam reaguje na povienje krvnog pritiska.povedanim oailjanjem broja implusa u

vazomotorni centar te smanjenjem simpatike aktivnosti kao ogovora na poraaj.

Hemoreceptori su hemosenzitivne delije osjetljive na : 1. Na smanjenu koliinu kisika 2.

Povedanu koncentraciju CO2 3. povedanu koncentraciju H+ . obavjesti iz hemoreceptora poraujuvazomotoriki centar , a to mijenja arterijski pritisak prema normalnim vrijednostima.

Hemoreceptorski mehanizam postaje djelotvoran tek kad se arterijski pritisak snizi ispod 10,5 kPa .

Vazopresin se otputa iz neurohipofize pod djelovanjem hipotalamusakao odgovor na snien

pritisak. Naveite 2 jelovanja vazopresina putem on kojih povedava krvni pritisak: reasorpcija vode

iz bubrenih kanalida i vazokonstrikcija krvnih ila.

Atrijski natriuretski pepti se otputa iz atrija kao odgovor na istezanje zida atrija

Koja su 3 osnovna djelovanja atrijskog natriuretskog peptida: povedava volumen krvi, SMV i krvni

tlak se povedava

3. Navedite osnovne karakteristike i funkcije arteriola i kapilara Funkcija arteriola je smanjnje

otpora, a kapilara razmjena tvari i hranjivih materija.

Naveite 3 osnovna naela cirkulacijske funkcije: 1. Veliina krvnog protoka kroz svako tkivo

usklaena je sa tkivnim potrebama 2. SMV se nadzire ukupnim lokalnim tkivnim protokom 3. AP

nadzire neovisno od nadzora lokalnog protoka i SMV-a

Koja 2 faktora oreuju protok krvi kroz neki krvni su: 1. Razlika tlakova krvi izmeu va kraja ile i

2. Oteavanje proticanja kroz ilu to nazivamo otporom

Naveite formulu prema Omovom zakonu kojom se izraunava protok :

Q= P/ R, Q je protok krvi, P je razlika tlakova P1- P2 izmeu krajeva ile, a R je otpor.

Protok krvi kroz krvni su moe biti laminaran protokili turbulentan protok.

Vodljivost krvije mjerilo protoka krvi kroz ilu pri razlici tlaka.

Glavni faktor koji oreuju veliinu protjecanja krvi kroz krvni sud je promjer krvnog suda.

Objasnite na koji nain hematokrit utie na viskoznost krvi to se povedava hematokrit povedava se

viskoznost.


18/28

Rastegljivost krvnog sua se efinie kao prirast volumena koji nastane kada se tlak povisi za 1kPa

Izraunava se prema formuli: rastegljivost ile = prirast volumena / ( prirast tlaka x poetni

volumen)

Popustljivost krvnog sua se efinie kao ukupna koliina krvi koju oreeni io cirkulacijskogsustava moe primiti uz povienje tlakao 1 kPa

Izraunava se po formuli popustljivost ile= prirast volumena / prirast tlaka

va glavna faktora koja utiu na tlak pulsa su: srani uarni volumen i popustljivost

U zdrave mlade osobe tlak na vrhuncu svakog pulsa naziva se sistolnii iznosi 120mmHgtlak na

najnioj taki svakog pulsa naziva se dijastolnii iznosi 80mmHg

Naveite 2 uzroka pojave priguivanja tlaka pulsa: povedanje otpora kretanju krvi i povedanje

popustljivosti krvnih ila.

Tlak u esnom atriju reguliran je ravnoteom izmeu

O ukupne koliine krvi u cirkulacijskom sistemu vie o 64%nalazi se u venama.

Vazomocija se efinie kao protjecanje krvi na mahove, osa najvaniji poznati faktor koji utie na

stepen otvaranja i zatvaranja metaarterioloa i kapilarnih sfinktera jekoncentracija kisika.

va glavna vrsta strukturna elementa meudelijskog prostora su kolagenske i proteoglikanske niti.

Tkivni gel se sastoji od 1.proteoglikanske nitii 2. Tekudine. Procenat slobone tekudine u zravom

tkivu je obino manji od 1%.

Kapilarni hidrostatski pritisak iznosi 30mmHg , koloidno osmotski pritisak 28 mmHg, hidrostatski

pritisak intersticija 0 mmHg, a koloidno osmotski pritisak intersticija 4 mmHg. a li de odi o

filtracije ili reasorpcije i prikaite to raunski.

NFT= 30- 28-0+4= 6 mmHg odide o filtracije

STANIDNA MEMBRANA ILI PLAZMALEMA

Plazmalema je visokoorganizirana struktura koja ograniava svaku deliju, a morfoloki je efiniemo

kao voslojnu graevinu trilaminarnog izglea. To je elastidna struktura ebljine samo 7,5 o 10 nm.

Plazmalema ima vie uloga:

aje oblik deliji

ovaja ekstracelularnu o intracelularne tenosti

regulie transport (razmjenu)materija

uspostavlja i orava razliku u koncentraciji izmeu delije i njene okoline (visokoselektivni

filter) prima signale iz okoline i osigurava definisanje odgovora na te signale


19/28

omogudava meusobno povezivanje delija u vede formacije, a a se pri tome ne gubi

funkcionalna i morfoloka iniviualnost

Plazmalema je graena o lipia, bjelanevina i ugljikohirata. Na bjelanevine otpaa 55%, na

fosfolipide oko 25%, na holesterol 13%, na ostale lipide 4% i na ugljikohidrate 3%.

Matrix plazmaleme ine lipidi koji su jedini gradivni element koji osigurava integritet i kontinuitetplazmaleme, a pore toga lipii aju oslonac i osnovnu strukturu u koju su uloeni svi rugi graivni

elementi plazmaleme.

Osnovni lipini vosloj ine fosfolipine molekule. One ine dva monomolekularna sloja vanjski i

unutranji. Molekula fosfolipia lii na asimetrinu zvunu viljuku, koja ima glavicu i va repida.

Glavicu ine glicerol, fosfat i holin i to je hirofilni, onosno polarni io molekule. Za glicerol se preko

njegovih COOH grupa veu vije masne kiseline i to jena zasidena, a ruga nezasidena. Te vije

masne kiseline predstavljaju hidrofobni, odnosno nepolarni dio fosfolipidne molekule. Hidrofilni dio

(polarni) je topiv u vodi, dok je hidrofobni dio topljiv iskljuivo samo u mastima. Hirofobni ijelovi

fosfolipini molekula se meusobno privlae u sreini membrane i tako ine nepropustan io za tvarikoje su obino netopive u voi kao to su joni, glukoza ili urea. Suprotno tome, tvari koje su topive u

mastima, kao to su kisik, ugljik ioksi ili alkohol, mogu lako prodi kroz hirofobni io.

Holesterolje takoe lipine priroe , te je ogovoran za ouvanje matrixa u tenom stanju. Ima malu

molekulu pa se utiskuje izmeu vije fosfolipine molekule i na taj nain sprjeava kristalizaciju, tj.

zbijanje fosfolipinih molekula. Ovakva povezanost fosfolipia i holesterola povedava fleksibilnost i

mehaniku stabilnost plazmaleme, a ini je i manje propusnom za male, u voi topive molekule.

Proteini plazmaleme

To su molekule globularne mase koje lebe u lipinom vosloju. Obavljaju najvedi broj specifinih

funkcija plazmaleme. Po hemijskom sastavu to su isti proteini, glikoproteini i proteoglikani. Vre

uloge enzima, receptora, transportnih proteinskih kanala i nosaa, aparata za intercelularne veze.

Dijelimo ih na integralne i periferne.

Integralni proteini se proteu cijelom ebljinom mambrane i vrsto su vezani za matrix. Prema

poloaju u strukturi matrixa ijelimo ih u tri grupe:

transmembranski proteini

proteini sa ekspozicijom prema ekstracelularnom prostoru

proteini sa ekspozicijom prema citoplazmi

Mnoge integralne bjelanevine stvaraju kanale kroz koje mogu ifunirati molekule voe i tvari

otopljene u voi, te joni izmeu intra i ekstracelularne tenosti. Ti kanali imaju svojstvo selektivnosti,

pa pri ifuziji aju prenost nekim tvarima vie nego rugima.

Proteinski kanali su uglavnom graeni o jene, a rijetko o vije transmembranske molekule.

Predstavljaju cjev kroz koju prolaze tvari koje su topljive u vodi. U funkcionalnom smislu dijelimo ih

na akveusne pore i jonske kanale.

Akveusne pore su konstantno otvorene, relativno slabo selektivne i kroz njih nesmetano prolazi voda

i u njoj otopljene materije.


20/28

Jonski kanali su zaueni iskljuivo za transport jona.Ima ih oko 55 vrsta. Imaju izgle pjeanog sata,

pri emu sueni io se naziva selektivni jonski filter, koji je svojim oblikom i veliinom prilagoen

prolasku jedne vrste ili manje grupe srodnih jona. Osim selektivnog jonskog filtera na transport kroz

ove kanale utie i naboj u njihovoj unutranjosti. Tako, ako su kanali u unutranjosti negativno

nabijeni, kroz njih prolaze negativni joni i obrnuto.

Osim selektivnosti i specifinosti, jonski kanali imaju i osobinu regionalne lociranosti, to znai a

pojeine delije ili ijelovi njihovih membrana imaju vedi broj jene vrste kanala nego rugih (

npr.aktivni kanali za Na na aksonskom breuljku).

Znai, jonski kanali se olikuju slijeedim karakteristikama:

selektivna propusnost za oreene tvari

mogu biti pasivni i aktivni

lokalizirani su na oreenom prostoru

imaju oreenu funkcijuJonske kanale moemo poijeliti na:

pasivne koji su konstantno otvoreni i

aktivne koji su povremeno otvoreni

Aktivni jonski kanali u svojoj strukturi imaju aktivirajuda vrata (kanali za Na imaju i inaktivirajuda

vrata), a s obzirom na koji nain se otvaraju ta vrata, razlikujemo:

voltano ovisne aktivne kanale kanale ovisne o promjeni napona na delijskoj membrani i

ligandno ovisne kanaleovisne o vezivanju hemijske supstance.

Funkcije koje obavljaju ugljikohidrati su :

vedina njih su negativno nabijeni, to vedini stanica aje povrinski negativan naboj koji

obija ruge negativne estice

neki jeluju kao receptorske tvari za vezivanje hormona, kao to je inzulin

glikokaliks nekih stanica prijanja uz glikokaliks rugih stanica, to privrduje jenu stanicu uz

drugu

neki ugljikohirati sujeluju u imunolokim reakcijama

TRANSPORT TVARI KROZ STANINU MEMBRANU

Prenos tvari kroz staninu membranu bilo a je irektno kroz lipini vosloj ili kroz bjelanevine,

odvija se kao difuzija ili aktivni transport.

Opdenito, transport kroz delijsku membranu moemo poijeliti na pasivni, aktivni i vezikularni.

Pasivni transport se odvija kroz membranu niz koncentracijski gradijent, tj.sa mjesta vede ka

mjestu manje koncentracije. Ovakav vi transporta ne zahtijeva energiju, jer je kinetika energija

tvari koje se transportuju ovoljna a se izvri ovaj vi energije.

Pasivni transport se dijeli na difuziju, osmozu i filtraciju.


21/28

ifuzija znaiprolazak molekula tvari bilo kroz meumolekularne prostore, bilo u kombinaciji sa

bjelanevinskim nosaem. Energija koja uzrokuje ifuziju je energija normalnog kinetikog

gibanja tvari.

ifuzija je ustvari prelazak estica sa mjesta vede ka mjestu manje koncentracije.

Postoje vije povrste ifuzije: prosta (jenostavna) ifuzija i olakana ifuzija.

Jenostavna ifuzija znai kinetiko gibanje molekula ili jona kroz otvore u membrani ili kroz

meumolekularne prostore bez interakcije s bjelanevinskim nosaima u membrani.

Jenostavna ifuzija se moe ovijati kroz meuprostore lipinog vosloja, pogotovo ako je tvar

koja se transportuje topiva u lipiima ili kroz voene kanale koji prolaze cijelom uinom nekih

velikih prenosnih bjelanevina.

Jednostavnom difuzijom prolaze tvari topive u lipidima i tvari topive u vodi kroz proteinske

kanale.

Veliina ifuzije zavisi o koliine tvari koja se transportuje, o brzine kinetikog gibanja, te o

broju i veliini otvora u staninoj membrani kroz koje mogu prolaziti tvari.

Difuzija tvari topljivih u lipidima kroz lipidni dvosloj

Jean o najvanijjih faktora koji oreuju brzinu ifuzije jest topljivost tvari kroz lipini vosloj.

Npr. kisik, uik, ugljen ioksi i alkohol su vrlo topivi u lipiima, pa se mogu otopiti u lipidnom

vosloju i ifunirati kroz staninu membranu na potpuno isti nain kao to tvari otopljene u voi

ifuniraju u voenoj otopini. Kisik se , ustvari oprema u unutranjost stanice gotovo kao a ne

postoji stanina membrana.

Difuzija vode i drugih molekula netopljivih u lipidima kroz proteinske kanale

Voa prolazi kroz kanale u bjelanevinskim molekulama koje prolaze kroz staninu membranu i

to velikom brzinom. Npr. ukupna koliina voe koja kroz staninu membranu eritrocita u svakoj

sekundi ifunira u oba smjera otprilike 100puta veda o volumena samoga eritrocita.

ruge molekule koje nisu topive u mastima, ako su topive u voi i ovoljno su male, takoe

prolaze kroz otvore bjelanevinskih kanala na isti nain kao i molekule voe. Meutim, kako

postaju sve vede njihov prolazak se usporava. Tako npr.urea je samo 20% veda o molekule voe,te ona hiljau puta sporije prolazi kroz pore u staninoj membrani za razliku o voe.

ifuzija kroz bjelanevinske kanale i otvaranje vrata tih kanala

Bjelanevinski kanali su esto selektivno propusni za oreene tvari i mnogi se kanali mogu

otvarati i zatvarati vratima.

Selektivna propusnost bjelanevinskih kanala

Otvaranje i zatvaranje vrata proteinskih kanala

Otvaranje i zatvaranje vrata proteinskih kanala nain je kontrole njihove propusnosti za jone.

Prepostavlje se a ta vrata prestavljaju izuenja prijenosne proteinske molekule.


22/28

Otvaranje i zatvaranje vrata nadzirano naponom

Ukoliko postoji jak negativni naboj sa unutranje strane stanine membrane, uzrokovat de a vanjska

vrata natrijskih kanala ostanu vrsto zatvorena. Meutim, ka unutranja strana stanine membrane

izgubi svoj negativni naboj, uzrokovat de a se natrijska vrata naglo otvore, pa de kroz natrijske

kanale udi velika koliina natrija. U nervima je to temeljni mehanizam nastanka akcijskih potencijalakoji su ogovorni za nervne signale. Kalijska vrata se nalaze na unutarstaninom kraju kalijskog

kanala, a otvaraju se ka unutranja strana stanine membrane postane pozitivno nabijena i

otvaranje tih kanala je jelimino ogovorno za zavretak akcijskog potencijala.

Otvaranje i zatvaranje kanala nadzirano hemijskim tvarima (ligandom)

Neka se vrata proteinskih kanala otvaraju nakon vezivanja ruge molekule (ligana) sa bjelanevinom

i to uzrokuje konformacijsku ili hemijsku promjenu proteinske molekule, to otvara ili zatvara vrata.

Npr. acetilholin otvara vrata acetilholinskih kanala, pa nastaju negativno nabijene pore kroz koje

mogu prodi sve molekule bez naboja kao i pozitivni joni koji su manjeg promjera od tih kanala. Ta suvrata vana za prijenos signala sa jene nervne stanice na rugu nervnu stanicu i sa nervnih stanica

na miidne stanice, pri emu nastaje miidna kontrakcija.

Olakana ifuzija

Ovaj vi ifuzije se naziva jo i ifuzija posreovana nosaem, jer se tvar prenosi pomodu

bjelanevinskih nosaa. To znai a nosa olakava ifuziju tvari na suprotnu stranu.

Ovaj vi ifuzije koriste tvari koje su jelimino topive u voi, ali zbog svoje veliine ne mogu prodi

kroz proteinske kanale, pa se slue proteinskim nosaima.

Za razliku o jenostavne ifuzije gje brzina ovisi o razlici koncentracija, olakana ifuzija ozee

neku maksimalnu brzinu, nakon ega se brzina smanjuje. Oluujudi faktor za brzinu olakane ifuzije

je broj slobonih mjesta na proteinskom nosau.

Tvar se vee za nosa pri emu kompleks tvar-nosa postaje topiv u lipiima, olazi o

konformacijske promjene nosaa, pa se kanal otvori na suprotnom kraju membrane, te zbog gibanja i

slabe sile vezivanja za receptor, ta se molekula ovoji i otpusti na rugoj strani membrane. Najvanije

tvari koje se prenose na ovaj nain su glukoza i aminokiseline.

Faktori koji utiu na neto-veliinu ifuzije:

1.Faktori od starne membrane:

povrina membrane (irektno proporcionalno)

debljina membrane (obrnuto proporcionalno)

broj proteinskih kanala i nosaa (irektno proporcionalno)

2.Faktori od strane tvari koja difunduje:

koncentracijski gradijent (direktno proporcionalno)

veliina molekule (obrnuto proporcionalno)


23/28

molekulska masa (obrnuto proporcionalno)

topivost tvari u lipidima (direktno proporcionalno)

3.Temperatura (direktno proporcinalno)

ifuzijski potencijal je potencijal na membrani koji nastaje zbog ifuzije jona. Na ifuziju jona utiu

dvije sile i to koncentracijski i elektrini graijent, koji se jean rugom suprostavljaju i koji je vedi taji oreuje smjer kretanja jona. Kaa se ove vije sile izjenae, prestaje ifuzija, tj.neto ifuzija je

jenaka nuli. Taa se na membrani uspostavlja ravnoteni potencijal.

ifuzijski potencijal se izraunava pomodu Nernstove jenaine:

EMS (mV) = +61 log conc intac./conc exstr.

EMS je elektromotorna sila

Za izraunavanje ifuzijskog potencijala, kaa se ifuzijom transportuje nekoliko razliitih jona,

koristi se Golmanova jenaina. Ona pore razlike koncentracije jona, voi rauna i opermeabilnosti membrane i naboju jona.

Rezultat ifuzije je izjenaavanje koncentracije sa obje strane membrane.

Osmoza

O svih tvari kroz staninu membranu najvie ifunuje voa.

Osmoza je prolazak estica rastvaraa kroz semipermeabilnu membranu sa mjesta manje na mjesto

vede koncentracije. Semipermeabilna membrana je takva membrana koja proputa samo estice

rastvaraa-voe, a ne proputa estice rastvorene u njoj- molekule ili jone.

Sila koja se suprostavlja osmozi naziva se osmotski pritisak. Njega stvaraju neifuzibilne estice na

membrani. Vrijenost osmotskog pritiska ne zavisi o veliine ved iskljuivo zavisi o broja

rastvorenih estica i irektno je proporcionalan tom broju, zbog ega je uveen pojam osmol koji

koncentraciju izraava brojem estica a ne masom.

Filtracija je kretanje rastvorenih estica i rastvaraa kroz semipermeabilnu membranu po

graijentom hirostatikog pritiska.

AKTIVNI PRENOS TVARI KROZ MEMBRANU

Aktivni transport tvari prestavlja prenos tvari sa mjesta manje na mjesto vede koncentracije, ovija

se uz utroak oatnog via energije, jer kinetika energija tvari koja se krede nije ovoljna a

savlada silu koncentracijskog gradijenta.

Proces u kojem stanina membrana prebacuje molekule ili jone protiv koncentracijskog graijenta ili

protiv elektrinog graijenta ili protiv graijenta pritiska naziva se aktivni prenos.

Na taj nain se prenose joni natrija, kalija, kalcija, eljeza, voika, hlora,joa, urata te razliiti ederi i

vedina aminokiselina.

Aktivni transport se dijeli na dva tipa, prema izvoru energije koja se koristi da izazove transport:

primarni i sekundarni aktivni transport.


24/28

Kod primarnog aktivnog transporta, energija se dobija direktno iz razlaganja ATP-a ili nekog drugog

visoko energetskog fosfatnog jedinjenja.

Tvari koje se prenose primarnim aktivnim prenosom su natrij, kalij, kalcij, vodik, hlorid i neki drugi

joni.

Najbolji primjer za primarni aktivni transport je natrijsko kalijska pumpa (Na/K-ATP-aza), koja

natrijeve jone izbacuje kroz staninu membranu, a istovremeno ubacuje kalijeve jone u stanicu. Ta

pumpa je ogovorna za oravanje koncentracije jona natrija i kalija unutar i van stanice, te za

uspostavljanje negativnog elektrinog potencijala unutar stanice.

Na/K pumpa postoji u svim delijama tijela. Njena osnovna komponenta je proteinski nosa-

kompleks va ovojena globularna proteina, vedeg i manjeg. Veda se zove pojeinica, a manja

podjedinica. Funkcija manjeg proteina je a privrduje proteinski kompleks u lipinoj membrani, a

vedi protein ima tri specifine karakteristike znaajne za funkciju pumpe :

na unutranjoj strani ima tri receptorska mjesta za vezivanje Na

na vanjskoj strani ima dva receptorska mjesta za vezivanje K

na unutranjoj strani u blizini veznog mjesta za Na ima ATP-aznu aktivnost

Kaa se 3 Na jona veu za unutranji io proteinskog nosaa i 2 K za spoljanji io, aktivira se ATP-

azna aktivnost proteina. Ona cijepa ATP na AP i oslobaa visokoenergetsku fosfatnu vezu. Ova

energija izaziva konformacijsku promjenu molekule proteinskog nosaa, to izbacuje 3 Na napolje, a

ubacuje 2 Ka unutra.

Jena o najvanijih funkcija Na/K pumpe jest nazor na staninim volumenom. a nema

djelovanja ove pumpe, vedina stanica u tijelu bi bubrila sve ok ne bi prsnule.

Unutar stanice nalazi se veliki broj proteina i ostalih organskih molekula, koje ne mogu izadi iz

stanice. Vedina njih je negativno nabijena i zbog toga privlae veliki broj natrijevih, kalijevih i drugih

poztivnih jona. Sve te molekule i joni izazivaju osmozu voe u unutranjost stanice, a a se to ne

sprjeava, stanica bi bubrila sve ok ne bi prsnula. Mehanizam koji to sprjeava je Na/K pumpa koja

kako smo rekli izbacuje 3Na vani, a ubacuje 2K unutra. Membrana je mnogo propusnija za kalijeve

nego za natrijeve jone, pa jenom izbaeni natrijevi joni pokazuju sklonost a ostanu izvan stanice.

To je trajni neto-gubitak jona iz stanice, to pokrede osmozu voe iz stanice.

Primarno aktivni prenos kalcija

Kalcijska pumpa je jena o vanijih mehanizama primarnog aktivnog prenosa. Koncentracija kalcija

u intracelularnoj tenosti je znatno nia (oko 10 hiljaa puta) nego u ekstracelularnoj tenosti. To se

uglavnom postie pomodu vije kalcijske pumpe. Jena pumpa je u staninoj membrani i izbacuje

kalcijeve jone iz stanice. ruga pumpa ubacuje kalcijeve jone u jenu ili vie unutarstaninih

vezikularnih organela, kao to je sarkoplazmatska mreica miidnih stanica ili mitohonriji svih

stanica. U oba sluaja bjelanevinski nosa prolazi sa jenog kraja na rugi i ima ATP -aznu

sposobnost razgranje ATP, te ima specifino vezno mjesto za kalcij.

Primarno aktivni prenos vodikovih jona


25/28

Ovaj prenos je vaan u gastrinim lijezama eluca i u zavrnim istalnim kanalidima i kortikalnim

sabirnim cijevima bubrega.

Parijetalne stanice u gastrinim lijezama imaju najsnaniji primarno aktivni mehanizam prijenosa

voikovih jona u tijelu. Taj mehanizam je osnova luenja solne kiselijne tokom luenja probavnih

sokova u elucu. Na sekrecijskoj strani parijetalnih stanica gastrinih lijeza koncentracijavoikovih jona moe se povedati milion puta i taa otpustiti zajeno sa jonima hlora, u obliku solne

kiseline.

U bubrenim zavrnim istalnim kanalidima i kortikalnim sabirnim cijevima nalaze se posebne

umetnute stanice koje voikove jone prenose primarnim aktivnim transportom. Velike koliine

voikovih jona lue se iz krvi u mokradu, a svrha toga je uklanjanje vika voikovih jona iz tjelesnih

tenosti. Voikovi joni mogu se luiti protiv koncentracijskog graijenta o oko 900 puta. Koliina

energije koja je potrebna a bi se neka tvar aktivno prenijela kroz membranu oreena je stepenom

do koje se tvar koncentrira u toku prijenosa. Potrebna energija je srazmjerna logaritmu stepena do

kojeg se ta tvar koncentrira, to se moe izraziti formulom:

Energija (kJ/osmol) = 5,9 log C1/C2

akle, koliina energije koja je potrebna a se 1osmol neke tvari koncentrira 10puta iznosi 5,9 kJ, a

da bi se koncentrirao 100puta, potrebno je oko 11,8 kJ. Npr. stanice bubrenih kanalida i mnoge

lijezane stanice, u tu svrhu troe gotovo 90% svoje energije.

Sekundarni aktivni transport

Kod sekundarnog aktivnog transporta energija se dobija sekundarno iz jonskih koncentracionih

gradijenata. Znai, ko sekunarnog aktivnog transporta se ne koristi energija ATP -a nego energija

koja se osloboi prelaskom neke tvari, najede jona s mjesta vede na mjesto manje koncentracije.

Osloboena energija omogudava a se na nosa vee i ruga tvar koja ie uz svoj koncentracijski

gradijent.

Kada se natrijevi joni prenose iz stanice primarnim aktivnim prenosom, stvara se veliki

koncentracijski gradijent natrija, jer je koncentracija van stanice velika, a u stanici mala. U tom

gradijentu je pohranjena energija jer viak natrija s vanjske strane membrane neprestano nastoji

ifunirati prema unutranjoj strani. U normalnim okolnostima ta ifuzijska energija natrija moezajeno sa natrijem oslovno vudi ruge tvari kroz staninu membranu. Ta se pojava naziva

kotransport i jedan je od vidova sekundarnog aktivnog transporta.

Primjer kotransporta je transport natrija i glukoze, te natrija i aminokiselina u proksimalnim

kanalidima bubrega.

Kotransport aminokiselina sa natrijem je isti kao i glukoze sa natrijem, s tim a proteinski nosai se

razlikuju. Za ovaj kotransport je pronaeno oko 5 razliitzih prenosnih proteina za aminokiseline, o

kojih je svaka o njih ogovorna za prenos oreenepodskupine aminokiselina.

Primjer za kontratransport je transport Na i H u proksimalnim kanalidima bubrega.


26/28

Kontratransport jona kalcija i vodika sa natrijem

Ovaj kontratransport se eava u gotovo svim staninim membranama, pri emu se natrijevi joni

kredu prema unutra, a kalcijevi joni prema vani, vezani za isti proteinski nosa, ali prema naelu

kontratransporta. U nekim stanicama je to dodatni prenos kalcijevih jona pored primarno aktivnog

prenosa kalcija.

Aktivni prenos kroz slojeve stanica

Ova vrsta transporta se eava kroz epitel crijeva, bubrenih kanalida, svih egzokrinih lijeza,

unog mjehura, kroz membranu korioinog pleksusa mozga i kroz ruge membrane. Temeljni

mehanizam prenosa tvari sastoji se o aktivnog prenosa kroz staninu membranu na jednoj strani

membrane i jenostavne ili olakane ifuzije kroz membranu na suprotnoj strani stanice.

MIRUJUDI MEMBRANSKI POTENCIJAL

Polarizacija stanine membrane, koja ustvari prestavlja mirujudi membranski potencijal, je razlikapotencijala izmeu intra i ekstracelularne povrine delijske membrane.

Postojanje polarizacije stanine membrane u mirovanju je preuslov za prijem, prijenos i/ili ogovor

stanice na njega. U stanju mirovanja u stanicama razraljivih, eksicitabilnih tkiva, postoji prironi ili

mirujudi membranski potencijal (MMP).

Stanina membrana je sa unutranje strane elektronegativna, a sa spoljanje strane je

elektropozitivna. Unutranja strana je elektronegativna zbog nagomilavanja nagomilavanja

negativno nabijenih estica (veliki neifuzibilni anioni; albumini, fosfati). Vanjska strana je

elektropozitivna zbog nagomilavanja pozitivno nabijenih estica. Po ogovoru MMP se oznaavanegativnim predznakom, a vrijednost mu zavisi od vrste organizma i vrste stanica (u rasponu od -9

do -100mV). Tako je MMP u ebelim nervnim vlaknima i u miidnim vlaknima popreno prugastih

miida iznosi -70 do -90.

Otprilike za jenu milisekunu razlika potencijala izmeu unutarnje i vanjske strane membrane,

zvana difuzijski potencijal, postanje dovoljno velika da zaustavi dalju neto-difuziju. U normalnom

nervnom vlaknu razlika potencijala ko kalija iznosi oko 94mV, s negativnodu na unutarnjoj strani

membrane vlakna, a ko natrija potencijal iznosi oko 61mV i to sa pozitivnodu prema unutra vlakna.

Odnos difuzijskog potencijala i koncentracijskog gradijenta. Nernstov potencijal

Razlika ifuzijskog potencijala na membrani koja je tano tolika a sprijei neto -ifuziju oreenog

jona zove se Nernstov potencijal za taj jon. Veliina tog potencijala oreena je omjerom

koncentracija tog jona sa obje strane membrane. to je vedi omjer, veda je sklonost jona ifuziji u

jenom smjeru i zbog toga je potreban vedi Nernstov potencijal a sprijei oatnu ifuziju.

Nernstova jenaina kojom raunamo Nernstov potencijal pri normalnoj tjelesnoj temperaturi od

37C izglea ovako:

EMF(mV)= 61 log konc.unutra/konc.vani

EMS je elektromotorna sila.


27/28

Ka primjenjujemo ovu formulu, prepostavljamo a potencijal u ekstracelularnoj tenosti s vanjske

strane membrane uvijek ima vrijednost nule, a Nernstov potencijal je potencijal sa unutarnje strane

membrane. Potencijal ima pozitivan predznak (+) ako negativan jon difundiraiznutra prema vani,

negativan predznak (-) ako je pozitivan jon. Prema tome, kad je koncentracija pozitivnih kalijevih

jona sa unutarnje strane 10puta veda nego sa vanjske strane (logaritam o 10 iznosi 1) Nernstov

potencijal sa unutranje membrane je jenak -61mV (- do -100.

Membranski potencijal mirovanja u nervima

Kad se prenose nervni signali, membranski potencijal debelih nervnih vlakana je oko -90mV. To znai

a je potencijal unutar vlakna 90mV negativniji o potencijala u ekstracelularnoj tenosti oko vlakna.

Aktivni prijenos natrijevih i kalijevih jona kroz membranu. Na/K pumpa

Sve stanice u tijelu imaju vrlo jaku Na/K pumpu i ona neprestano izbacuje jone natrije vani, a ubacuje

jone kalija unutar stanice. Takoe, ova pumpa je elektrogena, jer izbacuje vie pozitivnih jona prema

van, nego to ih ubacuje u stanicu, stvarajudi neto manjak pozitivnih jona unutar vlakna, pa nastaje

negativni potencijal sa unutranje strane membrane. Na/K pumpa stvara i velike koncentracijske

gradijente za natrij i kalij na membrani nerva u mirovanju. Ti gradijenti su:

Na vani je 142mmol/L, a unutra 14mmol/L

K vani je 4mmmol/L, a unutra 140mmol/L

Omjeri tih jona iznutra prema vani su:

Na unutra/Na vani=0,1

K unutra/K vani=35,0

Znamo da su u mirovanju kalijski kanali za oko 100puta propusniji od natrijski kanala.

Porijeklo normalnog membranskog potencijala u mirovanju

Doprinos difuzijskog potencijala kalija

Zbog velikog omjera izmeu kalijevih jona unutar i izvan vlakna (35 prema 1) Nernstov potencijal koji

odgovara tom omjeru iznosi -94mV. akle, logaritam o 35 iznosi 1,54, a to pomnoeno sa -61 daje -

94mV. Ako su kalijevi joni jeini faktor koji uzrokuje potencijal mirovanja , taj de potencijal mirovanja

sa unutranje strane vlakna iznositi takoe -94mV.

Doprinos difuzije natrija kroz membranu nerva

Omjer natrijevih jona o unutra prema vani iznosi 0,1, a to raunski aje Nern stov potencijal sa

unutranje strane membrane o +61mV.

Ako je membrana vrlo propusna za jone kalija, ali vrlo malo propusna za jone natrija, logino je a de

na membranski potencijal mnogo vie uticati ifuzija kalija nego ifuzija natrija. U mormalnom

nervnom vlaknu propusnost membrane za kalij je za oko sto puta veda nego za natrij.

Doprinos Na/K pumpe

Znamo da ova pumpa izbacuje tri jona natrija vani, a ubacuje dva jona kalija unutra. Samim tim,

ubacivanjem vie natrijevih jona nego izbacivanje kalijevih jona, gubi se trajni pozitivni naboj na


28/28

unutranjoj strani membrani i stvara se negativni naboj unutar vlakna (otprilike oatnih -4mV) uz

ovu negativnost koju uzrokuje sama difuzija. Zbog tih svih faktora koji istovremeno djeluju,

membranski neto-potencijal iznosi oko -90mV.

Difuzijski potencijal koji nastaje zbog difuzije natrija i kalija stvara membranski potencijal od oko -

86mV (gotovo sav taj potencijal uzrokuje ifuzija kalija) i jo oatna -4mV membranskog potencijalakoji se stvaraju trajnim radom Na/K pumpe, daju membranski neto-potencijal mirovanja od -90mV.

Elektrohemijski gradijent

Hemijski, odnosno koncentracijski gradijent za kalij je usmjeren iz stanice prema vanjskoj sredini.

Zbog toga joni kalija difunduju iz stanice u vanjsku sredinu kroz svoje kanale niz koncentracijski

graijent. Izlazedi iz stanice, pozitivni kalijevi joni nose iz stanice pozitivni naboj, pa se stvara

pozitivnost sa vanjske strane membrane. Ovu ifuziju jona kalija ne prati ifuzija aniona, ije su

hidratisane molekule suvie velike a bi mogle prodi kroz kanale. Sa unutranje strane se stvara

negativan naboj, zbog nakupljanja tih negativnih jona i na taj nain se stvara elektrini graijent, kojikalijeve jone tjera u suprotan pravac, tj.iz vanjske sredine nazad u stanicu. Obje sile se oznaavaju

kao elektrohemijski gradijent.

Koncentracijski gradijent za natrij je usmjeren iz vanjske sredine u stanicu, jer je koncentracija natrija

van stanice 142mmol/L a unutar stanice 14mmol/L, a takoe je i elektrini graijent usmjeren iz

vanjske sreine u stanicu, jer je membrana sa unutranje strane elektronegativna te privlai pozitivne

natrijeve jone.

fiziologija 1 prva parcijala, mix

Documents