Ελληνική Έκδοση 1.0 – 6/1/10

2 TT10

Tactical Theorems ’10 - A Comprehensive Tactical Design and Match Strategy Guide for Virtual Football Managers

Written by Richard Claydon (wwfan), Gareth Millward (Millie)

and the Tactical Think Tank at FM-Britain.co.uk

Copyright © FM-Britain.co.uk and the individual authors, 2009.

All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, or transmitted in any form, electronic, mechanical, photocopying,

recording or otherwise, without the prior permission of the copyright owner.

Distributed in the Greek language by fmgreece.gr

No English language version of this guide is to be made available by

any other website without the expressed permission of the copyright owners. If you have received this guide, in English, from any other

source than FM-Britain.co.uk, please notify the authors. Translation requests should be sent to the FM-B site via translations@fm-

britain.co.uk.

Foreign language versions of this guide are available through approved partners. Visit FM-Britain for the full list of completed and

approved translations.

This version: 5.0, published 30 October 2009

TT10 3

Περιεχόμενα Πρόλογος από τον Ov Collyer .............................................................................. 6

Foreword by Richard Claydon .............................................................................. 6

KΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ιστορία ........................................................................................................................... 8

Φιλοσοφία ................................................................................................................. 10

Σκοπιά ......................................................................................................................... 12

Περιορισμοί ............................................................................................................... 13

Links και περισσότερο διάβασμα .......................................................................... 15

Οδηγοί τακτικών που προβλέπονται για το FM 10 ..................................................................................... 15 Περισσότερες πηγές ............................................................................................................................................... 15

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΠΩΣ ΝΑ ΧΤΙΣΕΤΕ ΜΙΑ ΤΑΚΤΙΚΗ

Εισαγωγή στον νέο Tactics Creator ................................................................ 16

Επιλέγοντας σχηματισμό (Formation) ........................................................................................................ 16 Φιλοσοφία (Philosophy) .................................................................................................................................... 17 Στυλ παιχνιδιού (Playing Style) ...................................................................................................................... 17 Ρόλοι (Roles) ........................................................................................................................................................... 18 Καθήκοντα(Duties) .............................................................................................................................................. 19 Στρατηγική (Strategy) ......................................................................................................................................... 20

Σχηματισμοί (Formations) ................................................................................ 22

Πώς δημιουγούνται οι σχηματισμοί .............................................................................................................. 22 Συχνά απαντώμενοι σχηματισμοί (formations) ....................................................................................... 23

Φιλοσοφίες (Philosophies) ................................................................................ 30

Ο σκοπός της Φιλοσοφίας ................................................................................................................................. 30 Πολύ Συμπαγής (Very Rigid) ............................................................................................................................ 30 Rigid (Άκαμπτη) .................................................................................................................................................... 31 Ισορροπημένη (Balanced) ................................................................................................................................. 32 Fluid (Ρευστή) ........................................................................................................................................................ 33 Very Fluid (Πολύ ρευστή) .................................................................................................................................. 33

Στρατηγικές (Strategies) ................................................................................... 35

Ο ορισμός των Στρατηγικών ............................................................................................................................ 35 Κανονικές Στρατηγικές (Standard Strategies) .......................................................................................... 35

4 TT10

Στρατηγικές Διάσπασης (Breakdown Strategies) ................................................................................... 36 Ακραίες Στρατηγικές (Extreme Strategies) ................................................................................................ 37

Στυλ παιχνιδιού (Playing Style) ....................................................................... 38

Ρόλοι παικτών (Player Roles) .......................................................................... 40

Goalkeeper (GK) ..................................................................................................................................................... 40 Sweeper (Σκούπα) (SW) ..................................................................................................................................... 40 Defence Left/Right (DL/DR) ............................................................................................................................. 41 Κεντρικός αμυντικός (DC) ................................................................................................................................. 41 Αμυντικός μπακ αριστερά / δεξιά ((WBL/WBR)..................................................................................... 42 Αμυντικός Μέσος (DMC) .................................................................................................................................... 43 Μέσος αριστερά / δεξιά (ML/MR) ................................................................................................................. 44 Κεντρικός Μέσος (MC) ........................................................................................................................................ 45 Attacking Midfield/Forward Left/Right (AML/AMR & FL/FR) )(Εξτρέμ) ...................................... 46 Attacking Midfield Centre (AMC) (Επιθετικός μέσος) .............................................................................. 47 Forward Centre (FC) (Σέντερ-φορ) ................................................................................................................. 48

Duties ......................................................................................................................... 51

Καταμερισμός καθηκόντων (duties) ............................................................................................................ 51 Ισσοροπία ................................................................................................................................................................. 52

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ

Opposition Instructions ...................................................................................... 54

Αναγνωρίζοντας μια απειλή ............................................................................................................................. 54 Αντιμετωπίζοντας μια απειλή .......................................................................................................................... 54 Στενό μαρκάρισμα (Tight Marking) .............................................................................................................. 54 Πρέσινγκ(Closing Down) ................................................................................................................................... 55 Tackling ..................................................................................................................................................................... 56 Αφήστε ελεύθερο πόδι (Show onto foot) .................................................................................................... 56 Συνδυασμοί .............................................................................................................................................................. 56

Touchline Instructions (Οδηγίες από τον πάγκο) ..................................... 58

Εντολές Πάσας και Τέμπο ...................................................................................................................................... 58 Retain Possession .................................................................................................................................................. 58 Get Ball Forward .................................................................................................................................................... 58

Εντολές Κάθετων πασών ........................................................................................................................................ 58 Pass Into Space ....................................................................................................................................................... 58 Pass To Feet ............................................................................................................................................................. 58

Εντολές μήκους πάσας και κατεύθυνσης ........................................................................................................ 59 Pump Ball Into Box ............................................................................................................................................... 59 Clear Ball To Flanks .............................................................................................................................................. 59

Εντολές μακρινών σουτ ........................................................................................................................................... 59 Shoot On Sight ......................................................................................................................................................... 59 Work Ball Into Box ................................................................................................................................................ 59

Εντολές κατεύθυνσης παιχνιδιού ....................................................................................................................... 59 Exploit The Flanks ................................................................................................................................................. 59

TT10 5

Exploit The Middle ................................................................................................................................................ 60 Εντολές τρεξιμάτων .................................................................................................................................................. 60

Look For Overlap ................................................................................................................................................... 60 Take A Breather ..................................................................................................................................................... 60

Εντολές πλάτους παιχνιδιού ................................................................................................................................. 60 Play Wider ................................................................................................................................................................ 60 Play Narrower ......................................................................................................................................................... 60

Εντολές αμυντικής γραμμής .................................................................................................................................. 60 Push Higher Up ....................................................................................................................................................... 60 Drop Deeper ............................................................................................................................................................ 61

Εντολές πρέσσινγκ .................................................................................................................................................... 61 Hassle Opponents .................................................................................................................................................. 61 Stand-Off Opponents ............................................................................................................................................ 61

Εντολές τάκλιν ............................................................................................................................................................ 61 Get Stuck In .............................................................................................................................................................. 61 Stay On Feet ............................................................................................................................................................. 61

Aκραίες εντολές .......................................................................................................................................................... 61 Play Even Safer ....................................................................................................................................................... 61 Take More Risks ..................................................................................................................................................... 62

Χρησιμοποιώντας τα στατιστικά αγώνα (Match Stats) ......................... 63

Όχι αρκετά σουτ στην εστία/κλασικές ευκαιρίες (shots on target/clear cut chances) .................... 63 Δέχεστε πάρα πολλά σουτ (shots conceded) ............................................................................................ 64 Ανεπαρκής κατοχή (posession) ...................................................................................................................... 64 Υπερβολικά πολλές κίτρινες κάρτες ............................................................................................................. 66

H σελίδα της ανάλυσης ....................................................................................... 67

Σουτ (Shots) ............................................................................................................................................................. 67 Πάσες (Passes) ....................................................................................................................................................... 67 Tάκλινγκ (Tackles), Φάουλ (Fouls) και Κοψίματα (Interceptions) ................................................. 68 Σέντρες (Crosses) και κεφαλιές (headers) ................................................................................................. 68

Συμπέρασμα ............................................................................................................ 70

Ευχαριστίες ............................................................................................................. 71

6 TT10

Πρόλογος από τον Ov Collyer Όταν μου πρωτοέδειξαν τη δουλειά που έκανε ο Richard, ο Gareth κλπ. σε προηγούμενες εκδόσεις του TT&F έγινε αμέσως φανερό ότι υπήρχε μια ομάδα ανθρώπων με αυθεντικό πάθος και γνώση τόσο για το ποδόσφαιρο γενικότερα όσο και για το 'Football Manager' και την κοινότητά του ειδικότερα. Ήταν φανερό ότι υπήρχε μεγάλη προοπτική ώστε να δουλέψουμε μαζί τους με σκοπό να παράγουμε κάτι που θα βοηθούσε πολλούς περισσότερους να λάβουν πολλά περισσότερα από τα παιχνίδια μας και πιστεύουμε επίσης ότι μια τέτοια συνεργασία ταιριάζει στη φιλοσοφία της SI που επιτάσσει να είναι κοντά στην κοινότητα που παίζει τα παιχνίδια μας. Έτσι, ορμόμενοι από το συλλογικό ενθουσιασμό μας, αρχίσαμε να εκπληρώνουμε τους στόχους μας. Ο Tactics Creator (Δημιουργός Τακτικών) και οι Touchline Instructions (Οδηγίες Πάγκου) τόσο στο FM10 όσο και στο FML είναι αποτέλεσμα πολλών ωρών δουλειάς και εκαντοντάδων e-mails καθώς ξεκινώντας από την απλή ιδέα ενός 'Οδηγού' γραμμένο από το Richard και τον βελτιώσαμε τόσο στην ουσία όσο και στην εμφάνιση ώστε να γίνει κάτι που θεωρούμε ευχάριστο, αποδοτικό και καθολικά αποδεκτό από όσους θα το χρησιμοποιήσουν. Οι ελπίδες μου, τώρα που το σύστημα βρίσκεται σε εφαρμογή είναι ότι η FM κοινότητα μπορεί τώρα να κατατοπήσει ακόμα περισσότερους - όσους θεώρησαν το "κλασικό" interface των τακτικών λίγο υπερβολικό - και να γίνει περισσότερο του τύπου "ποιον παίκτη να βάλω σε αυτό το ρόλο;", ή "πότε να εφαρμόσω την τάδε οδηγία στην ομάδα;" και όχι "πόσα κλικ να μετακινήσω την τάδε μπάρα για να επιτύχω τον τάδε στόχο;" Έχοντας αυτά στο μυαλό, με μεγάλη χαρά σάς παρουσιάζω τα Tactical Theorems '10 ως το τέλειο σημείο εκκίνησης για αυτές τις αναρωτήσεις.

Ov Collyer, Sports Interactive

Foreword by Richard Claydon It’s an interesting feeling writing a foreword to Tactical Theorems, rather than producing the content, but one I might have to get used to. As some of you might know, TT&F 09 was used as a springboard for the redevelopment of tactical conceptualisations within the FM and FML. My relative lack of contribution to tactical discussions on official or fan forums over the last 12 months has been due to regular communication on tactical ideas and concepts with Ov and Paul as part of the development strategy for FM10’s tactical creator. This process has been exciting and challenging, transforming TT&F’s theories into a far more sophisticated set of tools, strategies and descriptions than we had imagined possible at the beginning of the process. The collation of forum ideas that underpinned TT&F was expanded via contributions from many sources, including forum mods, FML players, Dream Team Beta testers, SI employees and others too numerous to mention. One thing that remained constant throughout the process was the enthusiasm and positive feedback for the changes we made from nearly all corners of the FM universe. Before I go on, I’d like to express my thanks to everybody who contributed theoretically or motivationally, as these ideas and attitudes made the whole process consistently enjoyable.

TT10 7 All creative tasks are unavoidably imbued with a sense of tragic irony, and so it has been with the creator. The first irony I have had to deal with is one that besets all creative development, which is the tension that unites destruction and creation. Although the release of the creator comes accompanied by feelings of pride and satisfaction, it is impossible not to feel frustrated at tasks left undone. Every new stage of creator sophistication we achieve leads us towards more areas we wish to improve, with development being a constant battle between time and ideas. The satisfaction accompanying the release of the tactical creator is already being replaced by a desire to push it further and faster, and you can be assured that the project will be ongoing. Simply put, we hope you like what we have made, but will work towards making future creators increasingly more sophisticated, realistic and, most importantly, fun Although I expected to feel this ironic tension, the second irony of not contributing to TT&F was unexpected. Despite becoming more collaborative with each version, TT&F has been my baby, a document which cemented my forum identity. It is an interpretive work, requiring detachment and distance from the developmental ideas of the creators. However, being part of the creative process, I can no longer be interpretive. There is an unavoidable gap between the creator of tools and those who master them, with the latter eventually achieving greater sophistication than the creator anticipated. A non-hubristic creator will then attempt to improve his tools by communicating with those that have mastered them. Once that communication draws the master of the tools into the domain of the creator, the detached interpretive ability that facilitated the mastery is lost and he must rely on others to fulfil that function. Because I have been involved with the creator from its inception to its release, I am too close to its concepts to offer a viable or useful interpretation. I have biases towards certain philosophies, adjustments and shouts that I am unable to overcome, because, from my perspective, their conceptual elegance is seductive. They produce the kind of virtual football I envisioned they would and I have become over-attached to them. This over-attachment makes it impossible for me to offer an unbiased overview of the system, or a detached enough interpretive eye to evaluate how other systems of play could provide different, better solutions to match situations. The authors of Tactical Theorems 10 are able to elevate to this detached position and provide a richer interpretation of the creator than I could begin to achieve. Their work simultaneously teaches me how to better play FM and inspires ideas on how the creator might be further improved. It’s a pleasure to recommend this document to anybody wishing to learn the intricacies of strategic tactical play in FM2010 and a delight to know that the future of Tactical Theorems is in such capable hands.

Richard Claydon (wwfan)

8 TT10

Εισαγωγή

Ιστορία

Το ποδόσφαιρο δεν έχει να κάνει με παίκτες, ή τουλάχιστον όχι μόνο με αυτούς; έχει να κάνει με σχηματισμούς και χώρο και αποτελεσματική χρήση παικτών, και των κινήσεων τους στον εκάστοτε σχηματισμό. Καρδιά, ψυχή, προσπάθεια, επιθυμία, δύναμη, ισχύς, ταχύτητα, πάθος και ικανότητα όλα παίζουν κάποιο ρόλο, αλλά όλα αυτά συμπληρώνονται και από μία θεωρητική διάσταση του θέματος.

Jonathan Wilson Η αναστροφή της πυραμίδας, 2008

Όταν τα Tactical Theorems and Frameworks πρωτοεμφανίσθηκαν για το Football Manager 2006, ήταν ως αντίδραση στους τομείς όπου αποτύγχανε η match engine της Sports Interactive. Mέσω πειραματισμών και, ειλικρινά, με πολύ ελεύθερο χρόνο, ο Richard Claydon έγραψε ό,τι επρόκειτο να γίνει η βάση των επόμενων τριών επαναλήψεων των TT&F, καταλήγοντας στις νέες μορφές των τακτικών που βλέπουμε στα Football Manager Live και Football Manager 10. Tα σχέδια που ανέλυε επέτρεπαν σε οποιονδήποτε να δημιουργήσει απλές αλλά συνάμα αποδοτικές τακτικές για τα περισσότερα γεγονότα που συναντάμε σε ποδοσφαιρικούς αγώνες. Η θεωρία γύρω από αυτά μάς έδειχνε πότε έπρεπε να εφαρμοστεί κάθε σχέδιο. Πότε κάποιος πρέπει να παίζει με αντεπιθέσεις και πότε να αμύνεται, και πιο σημαντικά, γιατί πρέπει να γίνεται αυτό. Ωστόσο, με το νέο interface των τακτικών δε χρειάζονται 50 σελίδες για να αναλυθεί αυτό και έτσι πρέπει να είναι. Παραμένει όμως η ανάγκη να αναλυθεί το νέο σύστημα τακτικών. Αυτό δε σημαίνει να εξηγηθεί πως αλλάζουμε τακτικές ή τι κάνει κάθε ρύθμιση. Σημαίνει να αναλυθούν τα βασικά ζητήματα του football management, των καταστάσεων που συναντώνται σε ένα παιχνίδι και πως οι επιλογές του παιχνιδιού βοηθούν στη διαχείρησή τους. Έτσι, το Tactical Theorems 10 είναι διαφορετικό από προηγούμενες εκδόσεις αυτού του οδηγού από το FM-Britain. Εξηγεί κυρίως τις σκέψεις που οδήγησαν στο νέο σύστημα τακτικών, πως το αντιλαμβάνεται αυτό η match engine, και πως πρέπει να χρησιμοποιηθεί αυτή η γνώση για τον έξτρα δυναμισμό που ελπίζουμε να προσφέρει το νέο παιχνίδι. Είναι ειρωνικό, αλλά αυτό οδήγησε σε έναν ακόμη πιο εκτενή οδηγό από τους προηγούμενους. Αλλά επειδή οι πτυχές των τακτκών μεταφράζονται πολύ καλύτερα με το νέο interface, μπορέσαμε να ερευνήσουμε της θεωρητικές πτυχές των τακτικών του Football Manager σε πολύ μεγαλύτερο βάθος. Εκτιμούμε το γεγονός ότι δε θα συμφωνήσουν όλοι με αυτές τις αντιλήψεις. Η ομορφιά του ποδοσφαίρου βασίζεται σε αυτή την υποκειμενικότητα; τα επιχειρήματα, το πάθος, και το γεγονός ότι δεν υπάρχει 'σωστός' τρόπος για να παιχθεί. Οι Bolton Wanderers να προσπαθούν να κρατήσουν μια ισοπαλία 0-0 μια κρύα νύχτα της Τρίτης στο Teeside είναι

TT10 9 το ίδιο νόμιμοι με μια εμπνευσμένη Αργεντινή που ρίχνει έξι τεμάχια στη Σερβία μία ζεστή καλοκαιρινή μέρα στο Gelsenkirchen. Δεχόμαστε επίσης ότι μερικοί προτιμούν να αναμετρηθούν με το 'παιχνίδι' όπως το προγραμμάτισε η Sports Interactive; που προτιμούν να χρησιμοποιούν της μπάρες και τα κουτάκια με τα 'τσεκ' ώστε να δημιουργήσουν μια τακτική που χρειάζεται ελάχιστες ή καθόλου αλλαγές ώστε να επιτυγχάνει τα βέλτιστα αποτελέσματα. Αυτό είναι πλήρως αποδεκτό. Αλλά αν είστε ένας από αυτούς δε χρειάζεται να διαβάσετε παρακάτω. Τα Tactical Theorems είναι ένας οδηγός για τη διαχείρηση μια ποδοσφαιρικής προσομοίωσης, σχεδιασμένος ώστε να μιμείται τις τακτικές και το ρόλο ενός πραγματικού football manager όσο πιο 'ρεαλιστικά' γίνεται και όχι ώστε να μάθει σε έναν υπολογιστή πως να προγραμματιστεί ώστε να επιτύχει το καλύτερο αποτέλεσμα. Η ποικιλία είναι το αλατοπίπερο της ζωής. Πρέπει εδώ να σημειώσουμε ότι αυτός ο οδηγός γράφτηκε αρχικά από έναν Άγγλο από τα Home Counties, και πολλοί από όσους συνεισέφεραν προέρχονται από παρόμοιες Βρετανικές περιοχές. Παρόλα αυτά, αυτός ο οδηγός βοήθηκε με πληροφορίες από τη Γερμανία, τη Σουηδία, την Αυστραλία, τη Βουλγαρία, τις Η.Π.Α. και πολλές, πολλές πρατηρήσεις που δέχθηκε από τα forums της Sports Interactive και του FM-Britain. Πολλές φορές εξηγούμε τα πράγματα Αγγλοκεντρικά στον παρόν οδηγό, αλλά έχουμε κάνει κάθε προσπάθεια ώστε να κταγράψουμε τις αντιλήψεις μας για 'ξένα' στυλ παιχνιδιού ώστε να βοηθήσουμε τους χρήστες όχι μόνο να αναπαράγουν την ουσία και το θέαμα της επιλογής τους αλλά να χρησιμοποιήσουν αυτές τις μορφές για να νικούν τα παιχνίδια. Δεχόμαστε παρατηρήσεις από οπουδήποτε. Είναι τέτοια η φύση ενός κυριαρχικά θεωρητικού θέματος, ώστε θα υπάρξουν διαφωνίες, ανακρίβειες και πράγματα που δεν στέκουν. Παρόλα αυτά, ελπίζουμε ότι καθώς η Sports Interactive πλησιάζει ολοένα και περισσότερο στο να προσομοιώσει το πραγματικό ποδόσφαιρο, αυτός ο οδηγός θα αναλώνεται όλο και περισσότερο στην ανάλυση αμιγώς ποδοσφαιρικών ζητημάτων παρά σε όρους (ηλεκτρονικού) παιχνιδιού. Όταν συμβεί αυτό, τα Tactical Theorems θα γίνουν ένα έγγραφο που θα βελτιώνεται κάθε χρόνο παρά ένα έγγραφο που θα πρέπει να επανεξετάζεται κάθε χρόνο και να δημοσιεύεται σαν ένα ετήσιο γεγονός. Ας ελπίσουμε αυτό να γίνει γρήγορα.

Gareth Millward and Richard Claydon, Oκτώβριος 2009

10 TT10

Φιλοσοφία Υπάρχουν πέντε σημαντικοί ορισμοί και πεποιθήσεις που διέπουν τα TT. Ορισμός του Σχηματισμού (Formation): Ο σχηματισμός (formation) είναι η βασική έννοια που καθορίζει τη θέση κάθε παίκτη, π.χ. ένα 4-4-2 έχει τέσσερις αμυντικούς (defenders), τέσσερις μέσους (midfielders) και δύο επιθετικούς (forwards). Παρομοίως, ένα 4-1-3-2 έχει τέσσερις αμυντικούς (defenders), έναν αμυντικό μέσο (defensive midfielder), τρεις πιο επιθετικόυς μέσους (midfielders) και δύο επιθετικούς (forwards). Ορισμός των Τακτικών (Tactics): Οι τακτικές εφαρμόζονται στα πλαίσια που ορίζει ο σχηματισμός (formation). Ένα 4-4-2 εντός έδρας διαφέρει από ένα 4-4-2 εκτός έδρας. Εντός έδρας τα εξτρέμ ίσως να παίζουν στη γραμμή (hug the touchline), να υποστηρίζουν τους επιθετικόυς και να έχουν αρκετή ελευθερία κινήσεων (creative freedom). Εκτός έδρας μπορεί να τους ζητηθεί να συγκλίνουν, να υποστηρίζουν τα πλάγια μπακ (full backs) και να είναι έτοιμοι για γήγορες επιθέσεις όταν το ρίσκο είναι μικρότερο από την πιθανή ανταμοιβή. Οι τακτικές (Tactics) είναι το στυλ του σχήματος κάθε σχηματισμού (formation): έτσι, το 4-4-2 μπορει να αναφέρεται σε χιλιάδες διαφορετικές τακτικές. Οι τακτικές στο Football Manager: Όταν σχεδιάζονται τακτικές, οποιαδήποτε αλλαγή στο ρόλο (role), στα καθήκοντα (duties), στο σχηματισμό (formation) ή η κάθε ρύθμιση στις μπάρες αλλάζει τις οδηγίες της ομάδας. Όταν συζητάμε για οδηγίες τακτικής αυτό γίνεται στα πλαίσια ενός μη καθορισμένου σχηματισμού (formation). Αλλάζοντας Τακτικές: Καμία ομάδα δεν διατηρεί ακριβώς την ίδια τακτική για ένα ολόκληρο παιχνίδι. Το κατά πόσο οι αλλαγές στην τακτική κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού θα είναι πετυχημένες καθορίζουν το αποτέλεσμά του. Μερικές τέτοιες αλλαγές γίνονται στον πραγματικό κόσμο χωρίς να παρεμβάλλεται ο προπονητής, καθώς οι παίκτες λειτουργούν ενστικτωδώς όταν ο αντίπαλος ακολουθεί μια διαφορετική προσέγγιση. Όμως, τέτοιες πρωτοβουλίες από τους παίκτες μπορεί να επιτύχουν ή να αποτύχουν εντυπωσιακά. Σε αυτό το σημείο τόσο οι πραγματικοί όσο και οι εικονικοί προπονητές πρέπει να δώσουν νέες τακτικές οδηγίες. Στο παιχνίδι, οι παίκτες δεν μπορούν να λειτουργήσουν έτσι σε τόσο μεγάλη κλίμακα, οπότε ο εικονικός προπονητής πρέπει να βρίσκεται σε μεγαλύτερη εγρήγορση. Οι αποφάσεις κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού είναι κρίσιμες για τις θεωρίες του TT και για γίνετε επιτυχημένοι θα πρέπει να μάθετε πώς και πότε να εφαρμόζετε κάθε αλλαγή στην τακτική. Ο επιτυχημένος Manager: Ομάδες και προπονητές γίνονται κυρίως επιτυχημένοι συνδιάζοντας τέσσερα πράγματα: καλή διαχείρηση των τακτικών, καλή διαχείρηση του δυναμικού, καλή πολιτική στις μετεγγραφές, διαθεσιμότητα και καλή διαχείρηση οικονομικών πόρων. Αποτυχία σε οποιονδήποτε από αυτούς τους τομείς πιθανώς θα οδηγήσει σε κακή απόδοση κατά τη διάρκεια της σεζόν. Σε χαμηλότερα επίπεδα ίσως είναι εφικτό να επιτύχετε με λίγο χειρότερους παίκτες ή λιγότερη προσοχή στις τακτικές λεπτομέρειες αλλά για να φτάσετε στο ζενίθ του αθλήματος πρέπει να διαχειριστείτε και τα τέσσερα στοιχεία. Θα υποθέσουμε ότι είστε ικανοί να αναγνωρίζετε καλούς παίκτες για το επίπεδο της ομάδας σας (ή ότι είστε ικανοί να ερευνήσετε αυτά τα θέματα), οπότε δε θα αναφερθούμε σε αυτά τα θέματα. Ωστόσο, αν δεν έχετε αρκετά υψηλές απαιτήσεις για παίκτες θα δεινοπαθήσετε. Είναι πιθανό να

TT10 11 επιβιώσετε με κακούς παίκτες αλλά θα είναι μια δύσκολη μάχη. Δεν υποσχόμαστε θαύματα παρά μόνο καλό τακτικό σχεδιασμό. Για βοήθεια στα υπόλοιπα στοιχεία επισκεφθείτε τα φόρουμ του FM-Britain και της SI Games.

12 TT10

Σκοπιά Σε αντίθεση με προηγούμενες εκδόσεις του οδηγού, το TT10 δε θα καλύψει τη λειτουργία των μπαρών ολίσθησης (sliders), ούτε θα προσπαθήσει να αναλύσει πλήρως τον τρόπο με τον οποίο συντίθενται οι τακτικές με το κλασικό ή το προχωρημένο (advanced) σύστημα. Ξαναγράψαμε από την αρχή τα Tactical Theorems για 2η φορά σε δύο χρόνια, όχι γιατί πιστεύουμε ότι η φιλοσοφία άλλαξε αλλά επειδή τώρα έχουμε παραπάνω χώρο για να επεκταθούμε σε αυτή τη φιλοσοφία. Τώρα που το Football Manager 10 μπορεί να δημιουργήσει λειτουργίες για εμάς, πιστεύουμε ότι είναι πιο σημαντικό να μάθουμε σε όλους πως να εντάσουν σε καταστάσεις τις τακτικές χρησιμοποιώντας το νέο σύστημα και χρησιμοποιώντας ορολογία πραγματικού ποδοσφαίορου. Όμως, οι λειτουργίες θα καλυφθούν σε μελλοντικά άρθρα του ΤΤ10 και του Tactical Bible (Βίβλος των Τακτικών). Έτσι, το ΤΤ10 θα αναφερθεί βασικά στα ακόλουθα: Στυλ προπονητή (Philosophy): Διαφορετικά προπονητικά στυλ απαιτούν διαφορετικές προπονητικές φιλοσοφίες. Ενώ αυτές οι φιλοσοφίες αναφέρονται κυρίως στις ρυθμίσεις 'philosopshy' του FM, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες όπως η ποδοσφαιρική κουλτούρα, το κλίμα, το επίπεδο των παικτών, του ανταγωνισμού, της σημασίας του αποτελέσματος και πάνω απ'όλα του προσωπικού γούστου. Θα προσπαθήσουμε να βοηθήσουμε όλα αυτά τα στυλ παιχνιδιού να ανθίσουν εντοπίζοντας τα βασικά στοιχεία του κάθε στυλ και εξηγώντας πώς μπορούν να επηρεαστούν στο παιχνίδι. Στρατηγική του ματς (Strategy): Η επιλογή της σωστής στρατηγικής τη σωστή στιγμή είναι ζωτικής σημασίας στην καλή προπονητική. Αυτό είναι το μεγαλύτερο μακροσκοπικό εργαλείο στη νέα τακτική φαρέτρα. Θεωρίες σχηματισμών (formations): 4-4-2, 4-5-1 και 3-5-2 είναι άνευ σημασίας όροι χωρίς τη θεωρητική γνώση που τα συνοδεύουν. Θα δούμε πως κατασκευάζεται κάθε σχηματισμός, πώς έχουν εξελιχθεί στο μοντέρνο ποδόσφαιρο, ποια μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα έχουν σε σχέση με την απόδοση, το στυλ παιχνιδιού και τις ικανότητες των παικτών. Θεωρία ρόλων παικτών (roles): Οι ρόλοι παικτών είναι σημαντικοί στο να δίνουν σχήμα και δομή στους σχηματισμούς (formations) ξέχωρα από τις βασικές θέσεις των παικτών στο γήπεδο. Προσδίδουν χρώμα σε διαφορετικές στρατηγικές μέσα στον ίδιο σχηματισμό. Το TT10 θα ανακαλύψει πώς αυτά αποδίδονται από το καινούργιο interface και πώς να τα χρησιμοποιήσετε βέλτιστα. Θεωρίες βάσει θέσης: Το TT10 εξηγεί τι σημαίνει κάθε ρόλος παίκτη και πώς να πάρετε το μέγιστο από κάθε παίκτη. Μαζί με τα καθήκοντα (duties) και το σχηματισμό (formation) είναι τα στοιχεία κλειδία για να δημιουργήσετε ένα στυλ παιχνιδιού. Επιλέγοντας το Pitch Size (Διαστάσεις αγωνιστικού χώρου): Για να πάρετε το μέγιστο από τους παίκτες πρέπει να παίζουν σε κατάλληλο αγωνιστικό χώρο. Ακούγεται τετριμμένο, αλλά τόσο η επιλογή των διαστάσεων του αγωνιστικού χώρου όσο και η προσαρμογή στις καιρικές συνθήκες παίζουν σημαντικό ρόλο για να έχετε καλά αποτελέσματα.

TT10 13 “Shouts (Φωνές)”: Είναι οι πιο επαναστατικές και δυναμικές οδηγίες του Tactics Creator και η ορθή χρήση τους μπορεί να κάνει τη διαφορά. Το TT10 θα εξερευνήσει πώς τα touchline instructions μπορούν να βοηθήσουν να γυρίσετε ένα παιχνίδι υπέρ σας μπαλώνοντας τρύπες στη στρατηγική σας και εκμεταλεύοντας τις αδυναμίες του αντιπάλου. Opposition Instructions (Εντολές για τους αντίπαλους παίκτες): Είναι κρίσιμες απέναντι σε σχηματισμούς που δεν αποτελούν καθρέφτη της δικής σας και για να αντιμετωπίζετε παίκτες του αντιπάλου που μπορούν να κάνουν τη ζημιά. Θα καλύψουμε τις βασικές περιπτώσεις χρήσης τους και θα αναλύσουμε τα θετικά και τα αρνητικά κάθε οδηγίας. Διαβάστε τη Match Engine: Καθ'όλη τη διάρκεια, είναι μέλημά μας να διδάξουμε στους παίκτες πως να παρατηρούν καλύτερα τις αλλαγές που γίνονται κατά τη διάρκεια ενός παιχνιδιού ώστε να χρησιμοποιούν καλύτερα τα 'Shouts', να αλλάζουν στρατηγική, να καταπολεμούν τις αλλαγές του αντιπάλου, να καταλαβαίνουν τις αδυναμίες τις δικές τους και του αντιπάλου και τελικά να νικούν τα παιχνίδια. Football Manager Live: Το TT10 είναι κυρίως ένας οδηγός για το Football Manager 10. Ωστόσο, οι συζητήσεις περί του νέου συστήματος τακτικών, της θεωρίας τακτικών και της match engine θα φανούν χρήσιμες και για τους FML Managers. Όμως, αυτός ο οδηγός αναφέρεται στο πώς να αντιμετωπίσετε την AI του FM παρά αυτή αντιπάλων-ανθρώπων. Περιορισμοί Κάποια ζητήματα δε θα καλυφθούν από το TT10 αλλά σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με τη βέλτιστη απόδοση μιας τακτικής. Αυτά περιλαμβάνουν: Manager Reputation (Φήμη του προπονητή): Managers με χαμηλή φήμη δύσκολα θα προσελκύσουν καλούς παίκτες και ορισμένοι παίκτες που ήδη υπάρχουν στο ρόστερ θα δώσουν λιγότερη προσοχή στις οδηγίες του μέχρι αυτός να τους 'κερδίσει'. Squad Gelling (Χημεία ομάδας): Πολλοί νέοι παίκτες σε μικρό χρονικό διάστημα θα διαταράξουν το κλίμα στα αποδυτήρια και τον τρόπο που παίζει η ομάδα. Επιπλέον, παίκτες με διαφορετικά στυλ παιχνιδιού χρειάζονται παραπάνω χρόνο για να προσαρμοστούν και να αποδώσουν στις τακτικές σας. Το να παίζετε συντηρητικά με ομάδες που δεν έχουν χημεία είναι προτιμητέο αρχικά. Ακόμα, συστήνεται να μην είστε πολύ απαιτητικοί από νέους παίκτες μέχρι να προσαρμοστούν. Προϊόντος του χρόνου, η ομάδα θα γίνει πιο ικανή στην παραγωγή ποιοτικού ποδοσφαίρου Man and Media Management (Διαχείρηση Παικτών και Τύπου): Το ηθικό (Μorale) επιδρά σημαντικά στην απόδοση του παίκτη την ημέρα του αγώνα. Αν δεν έχετε ικανότητες στον τομέα το ηθικό των παικτών θα παραμείνει χαμηλό, οι φίλαθλοι και η διοίκηση θα ενοχληθούν και θα χάσετε παιχνίδια. Μάθετε πώς να αντιμετωπίζετε σωστά τους παίκτες μέσα από τις ομιλίες (Team Talks) και τον Τύπο (Media) ώστε να τους δίνετε κίνητρα για κάθε παιχνίδι. Transfer and Financial Strategies (Οικονομική Πολιτική και Μεταγραφές): Ένας σύλλογος που ξοδεύει υπέρογκα ποσά ή έχει πολύ μεγάλο ρόστερ καλλιεργεί τη δυσαρέσκεια (Unhappiness). Παρομοίως, ένας σύλλογος χωρίς φιλοδοξίες στην αγορά δεν μπορεί να προσελκύσει τους κατάλληλους παίκτες που θα τον οδηγήσουν στην

14 TT10

επιτυχία. Η συγκέντρωση σε εφικτούς στόχους που ταιριάζουν στον προϋπολογισμό μισθών (wage budget) και στο σχέδιο παιχνιδιού σας εξασφαλίζουν καλή απόδοση της ομάδας και καλό κλίμα στα αποδυτήρια. Training Programmes (Προγράμματα Προπόνησης): Για να κρατήσετε την ομάδα σε καλή φυσική κατάσταση και τεχνική οξυδέρκεια χρειάζεστε καλά προπονητικά προγράμματα. Το να προπονείται ειδικές κινήσεις στους ποδοσφαιριστές (Player Preferred Moves), το να προπονείτε τους παίκτες στις κατάλληλες θέσης (retrain position) και το να προπονείτε τα στοιχεία που είναι πιο χρήσιμα για το στυλ παιχνιδιού σας συντελούν στην καλή απόδοση στο γήπεδο. Set Pieces (Στημένες φάσεις): Λογικές οδηγίες για τις στημένες φάσεις δουλεύουν επαρκώς καλα. Πειραματιστείτε, δεν μπορούμε να σας τα δώσουμε όλα έτοιμα. Μελλοντικά άρθρα της Tactical Bible θα καλύψουν σε περισσότερο βάθος αυτό το θέμα.

TT10 15 Links και περισσότερο διάβασμα Η Tactical Think Tank στο FM-Britain θα ενημερώνει το TT10 περιοδικά καθώς νέες πληροφορίες ερευνώνται και περισσότερες παρατηρήσεις σημειώνονται από τους αναγνώστες του. Όπως τα patches της SI για τα παιχνίδια της, έτσι και το TT10 θα παρέχει νέο περιεχόμενο για το κυρίως αρχείο, το ευρετήριο και τους σχετικούς οδηγούς τακτικής. Βρείτε όλες τις νέες ενημερώσεις στο FM-Britain.co.uk. Εναλλακτικά γραφτείτε στη mailing list μας και θα σας στέλνουμε αυτόματα e-mail για τις τελευταίες εκδόσεις όποιου οδηγού τακτικών δημοσιεύουμε.

Οδηγοί τακτικών που προβλέπονται για το FM 10 Communication and Psychological Warfare (Επικοινωνία και ψυχολογικό οπλοστάσιο): Με την επιστροφή του Matt “The next Diaby” vom Brocke στη Think Tank team, το FM-B θα δημοσιεύσει το CPW σε βελτιωμένη μορφή. Το CPW ήταν ο υπέρτατος οδηγός για το FM08 και προβλέπεται να είναι έτοιμος με τη νέα χρονιά. Tactical Frameworks ’10: Για να συμπληρώσει τα Tactical Theorems, το FM-B θα δημοσιεύσει τα Frameworks λίγο αργότερα ώστε να ολοκήρώσει την ομάδα Tactical Theorems & Frameworks. Αυτή θα αναφέρεται περισσότερο στους μηχανισμούς του νέου interface των τακτικών και θα εξετάζει τη λειτουργία των sliders ειδικά. Περιοδικά θα δημοσεύονται κομμάτια αυτού στο Tactical Bible, και τελικά, αφού γίνει ένα ωραιότατο PDF θα ενσωματωθεί στο TT10. The Tactical Bible: Θα επανεξεταστεί η Tactical Bible που δεν έχει ξαναγραφτεί από το FM08. Που και που θα δημοσιεύονται νέα άρθρα στο FM-Britain και στα φόρουμ του. Σχόλια από τα φόρουμ θα εξετάζονται συνεχώς και ανανεωμένες εκδόσεις θα δημοσιεύονται όταν υπάρχει κάτι καινούργιο. Όποιος ενδιαφέρεται να συμμετάσχει στην Tactical Think Tank ας επικοινωνήσει με το staff στο thinktank@fm-britain.co.uk.

Περισσότερες πηγές The Sports Interactive Forums (SIG) – http://community.sigames.com The FM-Britain Forums (FM-B) – http://forums.fm-britain.co.uk FM-B Tactical Bible - http://forums.fm-britain.co.uk/index.php?board=42.0 Tactics at GameWorldOne.com - http://www.gameworldone.com/category/tactics/ Τομέας Τακτικών fmgreece.: http://www.fmgreece.gr/phpBB3/viewforum.php?f=206

16 TT10

Πώς να δημιουργήσετε μια τακτική Εισαγωγή στον νέο Tactics Creator Κάτι το τελείως καινούριο στο Football Manager 2010 είναι ο Tactics Creator (Δημιουργός Τακτικών). Αν και δεν αντικαθιστά τα «κλασσικά» sliders των προηγούμενων εκδόσεων του Football Manager, παρέχει ένα πιο καθαρό και διαισθητικό σύστημα τακτικών που βασίζεται στην ποδοσφαιρική ορολογία του πραγματικού κόσμου. Ο creator εμφανίζεται ως ένα καινούριο, εύκολο στη χρήση μενού, του οποίου όμως όλες οι οδηγίες χρησιμοποιούν το παλιό σύστημα με τα sliders. Έτσι, κάθε φορά που κάνετε αλλαγές μέσω του creator, οι sliders "πίσω" από τον creator creator θα αλλάζουν σύμφωνα με τις οδηγίες σας. Αυτό που κάνει τον καινούριο creator χρήσιμο είναι ότι με ένα ή δύο κλικ μπορείς να κάνεις αλλαγές που θα χρειαζόντουσαν πολλά κλικ σε διαφορετικά sliders στο FM 2009 και τους προηγούμενους τίτλους του. Ξεκινώντας αυτό το κεφάλαιο θα δούμε εν συντομία τα κυριότερα στοιχεία του καινούριου creator καθώς και πώς να χρησιμοποιούμε κάθε μια από τις επιλογές. Έπειτα, παρακάτω στον οδηγό, θα παρέχουμε περισσότερο θεωρητικό υπόβαθρο για κάθε μία από τις έννοιες που ο creator χρησιμοποιεί.

Επιλέγοντας σχηματισμό (Formation) Το αρχικό σημείο σε κάθε τακτική είναι να προσδιορίσουμε την τοποθέτηση των παικτών στο γήπεδο, σε κάποιο σχηματισμό. Παραδοσιακά αυτό αναφέρεται σαν «αμυντικοί-μέσοι-επιθετικοί» διάταξη. Έτσι, για παράδειγμα, η διάταξη «4-4-2» έχει τέσσερεις αμυντικούς, τέσσερις μέσους και δύο επιθετικούς. Μερικές είναι λίγο πιο περίπλοκες από αυτή, θα προσπαθήσουμε όμως να προσδιορίσουμε την τοποθέτηση των παικτών σε διαβαθμίσεις μέσα στο γήπεδο. Έτσι το «4-2-3-1» έχει: τέσσερις αμυντικούς, δύο πιο αμυντικογενείς μέσους, τρεις ακόμα μέσους τοποθετημένους ψηλότερα μέσα στο γήπεδο και τέλος έναν επιθετικό. Αυτή είναι βασική ποδοσφαιρική ορολογία την οποία οι περισσότεροι από εσάς θα γνωρίζετε, είναι όμως μια σημαντική έννοια η οποία πρέπει να γίνει αντιληπτή. Πιο μετά, σε περισσότερο περίπλοκες συζητήσεις γύρω από από τους σχηματισμούς θα γίνει φανερό ότι οι ονομασίες αυτές είναι περιοριμένες. Η επιλογή ενός σχηματισμού είναι αρκετά εύκολη υπόθεση, είναι όμως καλό να σκεφτείτε από τι είδους παίκτες αποτελείται το ρόστερ σας (squad) και ποια είναι τα δυνατά του σημεία. Για παράδειγμα, αν έχετε ένα μόνο καλό κεντρικό μέσο (midfielder), είναι όντως καλή ιδέα η επιλογή ενός σχηματισμού που χρησιμοποιεί τρεις κεντρικούς μέσους; Ή θα πρέπει να αλλάξετε το πλάνο της τακτικής σας, ή διαφορετικά θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε το μεταγραφικό παζάρι (transfer market) για να εμπλουτίσετε το ρόστερ σας με τους απαραίτητους ποδοσφαιριστές. Ο creator ήδη έχει στη βάση δεδομένων του (Database) μερικούς από τους πιο διαδεδομένους και γνωστούς σχηματισμούς. Αν θέλετε να χρησιμοποιήσετε κάτι πιο περίπλοκο τότε μπορείτε να κάνετε drag κάθε έναν από τους παίκτες σας γύρω από το διάγραμμα του γηπέδου ώστε να ικανοποιηθούν οι ανάγκες σας.

TT10 17 Φιλοσοφία (Philosophy) Η Φιλοσοφία είναι ένα περιεχόμενο - κλειδί των τακτικών του tactics creator. Είναι αυτή που αποφασίζει πώς θα επιτίθεται και θα αμύνεται η ομάδα και πώς θα συμπεριφέρονται οι παίκτες μεταξύ τους. Παρότι αυτό ίσως είναι μια δύσκολη έννοια για να γίνει κατανοητή με την πρώτη, τα πράγματα γίνονται καλύτερα όταν δείτε τις παρεχόμενες επιλογές και πειραματιστείτε με αυτές μέσα στο παιχνίδι. Στην προηγούμενη «ενσάρκωση» του Football Manager, οι ομάδες χρησιμοποιούσαν μόνο τα sliders. Τα συγκεκριμένα sliders υπάρχουν ακόμα στο background. Ένα από αυτά, το mentality (νοοτροπία), αποφασίζει πόσο επιθετικογενείς θα είναι οι παίκτες και κατά προσέγγιση πώς θα τοποθετούνται μέσα στο γήπεδο. Σε πολλές τακτικές, οι managers έχουν δώσει τέτοιες οδηγίες στους παίκτες τους ώστε το mentality του καθενός να έχει διαφορές από των άλλων έτσι ώστε να δημιουργηθεί το σχήμα της ομάδας, όχι όμως τόσο μεγάλες διαφορές ώστε οι παίκτες να είναι μακριά ο ένας από τον άλλο και να υπάρχουν έτσι μεγάλα κενά ώστε να μη μπορούν να επικοινωνήσουν μεταξύ τους. Σε άλλες τακτικές, οι ομάδες μπορεί να αρέσκονταν σε ένα πιο fluid (ρευστό) σύστημα όπου οι περισσότεροι ,αν όχι όλοι, παίκτες είχαν το ίδιο mentality (μερικές φορές αναφέρεται και ως σύστημα “global”). Οι φιλοσοφίες στον tactics creator αποφασίζουν πόσο μεγάλες θα είναι αυτές οι διαφορές (στα mentalities) και πόσο αυστηρά καθορίζετε τους ρόλους «αμυντικού», «μέσου», «επιθετικού» κτλ. Οι Rigid philosophies (Συμπαγείς φιλοσοφίες) ορίζουν τους παίκτες να παραμένουν στους ρόλους τους και στις θέσεις τους, ενώ οι Fluid philosophies (Ρευστές φιλοσοφίες) επιτρέπουν τους αμυντικούς να βγαίνουν στην επίθεση και ενθαρρύνουν επίσης τους επιθετικούς να οπισθοχωρούν. Απλά, οι rigid philosophies μπορούν να έχουν καλά αποτελέσματα με πιο αδύναμους παίκτες που έχουν χαμηλά mental attributes, ενώ παίκτες με πολύ καλά στατιστικά σε creativity, positioning και decisions είναι πολύ πιθανό να τα πάνε καλά σε πιο «χαλαρά» δομημένες τακτικές (fluid philosophies). Αυτό είναι μια απλοποίηση, και αν τα πάτε καλά με τις τακτικές θα βρείτε γρήγορα αυτό που σας ταιριάζει καλύτερα. Πειραματιστείτε, λοιπόν, και δείτε τι είναι αυτό που ταιριάζει καλύτερα στους παίκτες σας.

Στυλ παιχνιδιού (Playing Style) Η διάταξη (formation) και η φιλοσοφία (philosophy) είναι φυσικό να λένε πολλά για μια τακτική. Αυτό που πραγματικά μπορεί να διαχωρίσει μια διάταξη από μια άλλη είναι το στυλ ποδοσφαίρου που παίζουν. Ο creator στο FM10 επιτρέπει τις παρακάτω τροποποιήσεις στο στυλ παιχνιδιού της ομάδας. Κάθε μια από αυτές έχει επίδραση στην ομάδα και στις προσωπικές οδηγίες (individual instructions):

• Passing Style (Τρόπος πασών) • Creative Freedom (Ελευθερία ενεργειών) • Closing Down (Πρέσινγκ) • Tackling (Τάκλιν) • Marking (Μαρκάρισμα) • Crossing (Σέντρες)

18 TT10

• Roaming (Ελευθερία θέσης)

Αυτές οι επιλογές έχουν τρεις ρυθμίσεις οι οποίες αντιστοιχούν στις “shorter/less/lower”, “default” και “longer/more/higher”. Πειραματιστείτε για να δείτε ποιες ρυθμίσεις ταιριάζουν στην ομάδα σας και στις δικές σας προτιμήσεις. Να θυμάστε παρόλα αυτά ότι διαφορετικές στρατηγικές, οι touchline instructions, τα καθήκοντα (duties) και οι ρόλοι (roles) μπορεί να αλλάξουν αυτές τις παραμέτρους. Για παράδειγμα, πιο επιθετικές στρατηγικές θα χρησιμοποιούν αυτομάτως περισσότερο creative freedom. Μάθετε πώς λειτουργούν οι οδηγίες (instructions) έτσι ώστε να κρίνετε πώς να αλλάζετε πιο αποτελεσματικά το στυλ παιχνιδιού σας.

Ρόλοι (Roles) Οι ρόλοι εξαρτώνται από τις θέσεις (positions). Για παράδειγμα, δε μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα full back σε FC θέση. Μπορείτε όμως να έχετε μια πληθώρα διαφορετικών παικτών που παίζουν στη θέση MC. Οι ρόλοι σας δίνουν τη δυνατότητα να προσδιορίσετε τι θέλετε να κάνει ο παίκτης σας μέσα στο παιχνίδι και ως τμήμα μιας γενικής τακτικής της ομάδας μπορούν να διαμορφώσουν το στυλ παιχνιδιού. Τα Full backs είναι το τέλειο παράδειγμα για να εξηγηθεί αυτό. Το full back είναι ένας αμυντικός που παίζει στη θέση DR ή DL. Επικεντρώνεται κυρίως στην άμυνα αλλά θα υποστηρίξει και τα εξτρέμ όταν του ζητηθεί. Ένα επιθετικογενές (Attacking) Full Back παίζει ακριβώς στην ίδια θέση. Στηρίζει, όμως, περισσότερο τα εξτρέμ και σεντράρει. Ένα μπακ χαφ (wing back) ενεργεί περισσότερο σαν εξτρέμ. Έτσι, παρότι όλοι αυτοί οι τύποι παίζουν στην ίδια θέση του DR, έχουν διαφορετικούς ρόλους. Ο creator έχει πολλούς τέτοιους ρόλους τους οποίους μπορείτε να δώσετε στους παίκτες σας. Για παράδειγμα, ως προπονητής της Milan μπορείτε να δώστε στον Andrea Pirlo το ρόλο του “deep-lying playmaker (οργανωτής που παίρνει τη μπάλα από πίσω)”. Αυτό διότι μπορεί να θέλετε να παραμένει κοντά στην άμυνα και να πασάρει στα εξτρέμ ή στους επιθετικούς. Μπορείτε επίσης να του δώσετε το ρόλο του αμυντικού χαφ (defensive midfielder) ώστε να σκουπίζει μπροστά από την άμυνα και να κάνει πολλά τάκλιν. Άλλα επειδή ο Pirlo υστερεί σε σωματικά χαρακτηριστικά θα ήταν καλύτερο να εκμεταλευτείτε τις ικανότητές του με τη μπάλα στα πόδια παρά να του δώσετε το ρόλο του 'σκληρού'. Από την άλλη, ο Genaro Gattuso μπορεί να λειτουργήσει διαφορετικά. Ο πειραματισμός είναι ο καλύτερος τρόπος για να δείτε σε ποιο ρόλο ανταποκρίνεται καλύτερα κάθε παίκτης. Το παιχνίδι σάς δείχνει ποια είναι τα κύρια στοιχεία (key attributes) για κάθε ρόλο. Το αντίστοιχο τμήμα στο παρόν έγγραφο θα τα αναλύσει με λεπτομέρεια και θα αναφερθεί στους παίκτες που λειτουργούν καλύτερα σε συγκεκριμένες καταστάσεις. Ακριβώς όπως είναι σημαντική η επιλογή φιλοσοφίας (philosophy), η επιλογή ρόλων (roles), και καθηκόντων (duties) θα προσδιορίσουν το στυλ σας ως προπονητή και την ισορροπία στην ομάδα σας. Ο προσδιορισμός των ρόλων θα έχει τεράστιο αντίκτυπο στο πως οι τακτικές σας θα συνδέονται ή θα αποτυγχάνουν. Με αυτή την εκτίμηση, θα κάνετε παραπλήσιες επιλογές με αυτές που ένας «πραγματικός» προπονητής καλείται να κάνει. Πόσες φορές πρέπει να αναρωτηθούμε για το αν ο Lampard και ο Gerrard μπορούν να παίξουν μαζί; Οι ρόλοι είναι τα εργαλεία για να απαντήσουμε αυτόν το γρίφο.

TT10 19 Αυτό είναι το κύριο στοιχείο και το ενδιαφέρον του να δημιουργείς τακτικές, και είναι πολύ πιθανό να καθορίσει την επιτυχία σας ως manager. Αν δεν είστε σίγουροι για το ποιο δρόμο να ακολουθήσετε, τότε βασιστείτε στις προεπιλεγμένες (default) από τον creator επιλογές μέχρι να αποκτήσετε την εμπειρία και την αυτοπεποίθηση ώστε να πραγματοποιείτε πιο περίπλοκες αποφάσεις.

Καθήκοντα(Duties) Στην ουσία, τα καθήκοντα (duties) ελέγχουν κατά πόσο ο παίκτης ο παίκτης απασχολείται περισσότερο στην επίθεση, την άμυνα ή να υποστηρίζει (supporting) επίθεση και άμυνα με την ίδια ένταση. Βασιζόμενο στη στρατηγική, το παιχνίδι θα επιλέγει αυτόματα τον κατάλληλο αριθμό "αμυντικών", "επιθετικών" και "βοηθητικών" (support) παικτών. Οι επιθετικές τακτικές, φυσικά, έχουν περισσότερους επιθετικούς Η εύρεση της κατάλληλης ισορροπίας για τις κατάλληλες τακτικές και τις περιπτώσεις τακτικών μέσα στον αγώνα θα καθορίσει την επιτυχία σας ως προπονητή. Τα καθήκοντα (duties) είναι επίσης πολύ σημαντικά σχετικά με την ευελιξία που προσδίδουν σε μια τακτική. Μια από τις κοινές, λανθασμένες αντιλήψεις, είναι ότι όλοι οι αμυντικοί πρέπει να αμύνονται, όλοι οι επιθετικοί να επιτίθενται και όλοι οι μέσοι να υποστηρίζουν. Όμως κάτι τέτοιο δεν είναι σωστό. Ή, τουλάχιστον, θα μπορούσατε να το προσπαθήσετε, η ομάδα όμως θα έπαιζε ως τρία διαφορετικά τμήματα, χωρίς επικοινωνία μεταξύ των παικτών και με δυσκολία να παίξουν οπουδήποτε παρά μόνο σε απομονωμένες περιοχές. Η ανάμειξη των καθηκόντων (duties) σημαίνει πως η ομάδα θα παίζει πιο ομοιόμορφα σε όλο το γήπεδο, θα μπορεί να εναλλάσσει τη μπάλα από τη μία περιοχή του γηπέδου στην επόμενη, και σημαντικότερα, θα μπορεί να καλύπτει (cover) και να υποστηρίζει (support) επιθέσεις καθώς θα είναι σε θέση να αμύνεται με έναν πιο συντονισμένο τρόπο. Όταν παίζετε, για παράδειγμα, με απομονωμένους επιθετικούς, θα τους δίνεται συνήθως ένας ρόλος υποστήριξης (support role) – σε αντίθεση με τον επιθετικό ρόλο (attack role) που θα περιμένατε να χρησιμοποιεί ένας επιθετικός – καθώς αν δε γινόταν αυτό, οι επιθετικοί θα παρέμεναν απομονωμένοι. Με το να οπισθοχωρούν λίγο μπορούν να χρησιμοποιήσουν τους μέσους για βοήθεια αν έχουν πρόβλημα, ενώ μπορούν επίσης να παίζουν στην ευθεία των αμυντικών και να τρέχουν μπροστά ώστε να υποδεχτούν κάθετες πάσες και σέντρες. Με την ίδια λογική, όταν έχετε έναν μέσο σε αμυντικό ρόλο (defensive role) τότε βοηθάει την άμυνα όποτε αυτή χρειάζεται κάλυψη. Τα επιθετικά full-backs μπορούν να προσδώσουν επιθέσεις σε πιο επιθετικές στρατηγικές (offensive strategies). Και οι παίκτες υποστήριξης (support players) που είναι διασκορπισμένοι γύρω από το γήπεδο παρέχουν καλύτερη κάλυψη (cover) και περισσότερες επιλογές για τους επιθετικούς όταν αυτοί ξεμένουν από συμπαίκτες για να πασάρουν. Τα καθήκοντα (duties) επηρεάζονται από τη στρατηγική παιχνιδιού (match strategy) (περισσότερα σχετικά με αυτό σε λίγο). Η επιλογή του σωστού συνόλου των καθηκόντων είναι πολύ σημαντική. Όσο είναι δυνατό, οι επιλογές στρατηγικής (strategy) που κάνετε μπορεί να υπερβαίνουν ορισμένα από τα καθήκοντα που έχετε επιλέξει. Αν διαφωνείτε με αυτό, μπορείτε να γυρίσετε πίσω και να επαναφέρετε τα προηγούμενα καθήκοντα που είχατε επιλέξει. Σε ορισμένους παίκτες μπορεί να δοθεί

20 TT10

αυτόματο καθήκον (“automatic duty”), το οποίο θα αλλάζει σε συσχετισμό με το πόσο επιθετική είναι η στρατηγική της ομάδας. Τα καθήκοντα (duties) επηρεάζονται από τη στρατηγική παιχνιδιού (match strategy) (περισσότερα σχετικά με αυτό σε λίγο). Η επιλογή του σωστού συνόλου των καθηκόντων είναι πολύ σημαντική. Όσο είναι δυνατό, οι επιλογές στρατηγικής (strategy) που κάνετε μπορεί να υπερβαίνουν ορισμένα από τα καθήκοντα που έχετε επιλέξει. Αν διαφωνείτε με αυτό, μπορείτε να γυρίσετε πίσω και να επαναφέρετε τα προηγούμενα καθήκοντα που είχατε επιλέξει. Σε ορισμένους παίκτες μπορεί να δοθεί αυτόματο καθήκον (“automatic duty”), το οποίο θα αλλάζει σε συσχετισμό με το πόσο επιθετική είναι η στρατηγική της ομάδας. Ακόμα και αν οι προχωρημένες οδηγίες (ρυμθμίσεις με τις μπάρες) που παίρνουν οι παίχτες μοιάζουν παράξενες συγκρινόμενες με τον τρόπο που έπαιζες πριν το FM10, είναι καλύτερο να τα δοκιμάσετε πριν αποφασίσετε ότι το σύστημα είναι «χαλασμένο». Οι ρόλοι και τα καθήκοντα έχουν σχεδιαστεί ειδικά για την match engine του FM10 και είναι πιο πιθανό να παράγουν φυσιολογικά και λογικά αποτελέσματα από ότι νομίζετε με μια πρώτη ματιά.

Στρατηγική (Strategy) Τελευταία αλλά ίσως περισσότερο σημαντική, έρχεται η στρατηγική (strategy). Αυτή καθορίζει τη γενική εμφάνιση και το σχήμα της ομάδας. Μερικές φορές, θα θέλετε να επιτεθείτε δυνατά για να σκοράρετε. Άλλες φορες θα θέλετε απεγνωσμένα να κρατήσετε τη μπάλα εκτός της εστίας σας. Πρόκειται για μια από τις πιο βασικές αποφάσεις τακτικής που έχετε να κάνετε αλλά και μάλον η πιο δύσκολη. Θα επιτεθείτε για 2ο γκολ ρισκάροντας την ισοφάριση ή θα αμυνθείτε ελπίζοντας ο αντίπαλος να μη σας διασπάσει; Ή μήπως κάτι ανάμεσα στα δύο; Ο creator έχει επτά στρατηγικές για να διαλέξετε. Καθεμία καθορίζει πόσο επιθετική θα είναι η ομάδα σας, τα καθήκοντα (duties) του κάθε παίκτη και σε ένα βαθμό παραμέτρους όπως το width (πλάτος) , defensive line (αμυντική γραμμή), creative freedom (ελευθερία) και tempo (ρυθμός). Γενικά, όσο πιο αμυντικά παίζετε τόσο πιο λίγο θα είναι το width, τόσο πιο πίσω η αμυντική γραμμή (defensive line), λιγότερο το creative freedom και αργό (slow) το tempo. Το αντίθετο για τις επιθετικές στρατηγικές. Βέβαια αυτό είναι κάτι γενικό και χρησιμοποιώντας Shouts και άλλες οδηγίες μπορείτε να συνδιάσετε αλλιώς τα παραπάνω. Οι στρατηγικές χωρίζονται βασικά σε 3 κατηγορίες. Οι standard: defensive (αμυντική) , standard (νορμάλ), ατtacking (επιθετική). Δεν είναι πολύ σύνθετες και απλώς δίνουν οδηγίες στην ομάδα να είναι πιο προσεκτική, ή πιο επιθετική ή κάπου ενδιάμεσα. Δεύτερον έχουμε τις στρατηγικές διάσπασης (breakdown): counter (αντεπιθέσεις) και control (έλεγχος). Στην counter η ομάδα κάθεται λίγο πιο πίσω από τη standard kαι χτυπάει στην αντεπίθεση στον κενό χώρο. Ιδιαίτερα αποδοτικό απέναντι σε ομάδες που επιτίθενται καθώς θα έχετε καθαρές ευκαιρίες για γκολ. Με την control επιτίθεστε λίγο περισσότερο αλλά κρατώντας τη μπάλα λίγο παραπάνω προσπαθώντας να τραβήξετε τους αντιπάλους από το δικό τους μισό όπου είναι κλεισμένοι. Χρήσιμη απέναντι σε ομάδες που 'παρκάρουν το λεωφορείο' μπροστά από την εστία τους καθώς θα ελέγχετε

TT10 21 την κατοχή και θα τους υποχρεώνετε να πρεάρουν ψηλότερα αφήνοντας κενά που μπορείτε να εκμεταλευτείτε. Τέλος έχουμε τις ακραίες (extreme) στρατηγικές overload (υπερφόρτωση) και contain (περιορισμός). Η Overload προσπαθεί να μεταφέρει τη δράση στα αντίπαλα καρέ και να ανεβάσει παίκτες κατά κύματα. Η contain πλημμυρίζει την άμυνά σας με παίκτες ώστε η μπάλα να μην πλησιάζει την εστία σας, αλλά δεν ενδιαφέρεται για την επίθεση: η ασφάλεια πάνω απ'όλα. Η επιλογή της κατάλληλης στρατηγικής την κατάλληλη στιγμή είναι η διαφορά από την αποτυχία και το θρίαμβο. Εξαρτάται από τη σχετική δυναμικότητα των ομάδων, το σκορ και από το χρόνο που απομένει για τη λήξη. Θα επανέλθουμε σε αυτό αργότερα.

22 TT10

Σχηματισμοί (Formations)

Πώς δημιουγούνται οι σχηματισμοί Κάθε ομάδα παίζει με τους παίκτες σε ένα γενικό σχήμα. Κάποιοι παίκτες παίζουν πίσω σαν αμυντικοί (defenders), κάποι στο κέντρο σαν μέσοι (midfielders) και κάποιοι πιο μπροστά σαν επιθετικοί (forwards). Οι σχηματισμοί χωρίζονται σε σειρές. Διαβάζονται από πίσω προς τα μπροστά: sweeper, defenders, defensive midfielders/wing backs, midfielders, attacking midfielders και forwards. Έτσι, ένα 4-4-2 έχει 4 αμυντικούς, 4 μέσους και 2 επιθετικούς.

Το διάγραμμα δείχνει όλες τις πιθανές θέσεις στο Football Manager 10. Παραλείφθηκαν θέσεις πλαγίων Sweeper καθότι δεν έχει καταγραφεί καμία τακτική στην ιστορία του ποδοσφαίρου που να τους χρησιμοποιεί ή που να έχει παραπάνω από ένα κεντρικό Sweeper. Επιλέγοντας σχηματισμό. Ο ιδανικός σχηματισμός σάς επιτρέπει να τοποθετήσετε τους καλύτερους παίκτες σας εκεί που κάνουν τη μεγαλύτρη ζημιά στον αντίπαλο. Παρόλα αυτά θα πρέπει να υπάρχει μια αμυντική διάταξη, αρκετοί μέσοι για την αλλαγή από την άμυνα στην επίθεση και επιθετικοί για να

απειλούν. Ειδάλλως, π.χ. η Real Madrid θα έπαιζε 2-3-5! Ο ιδανικός σχηματισμός είναι ισσοροπημένος και επιτρέπει στην ομάδα και τους παίκτες να αποδίδουν τα μέγιστα. Η υποχρέωση του καθήκοντος (duties): Τα καθήκοντα (Duties) καθορίζουν πώς δρα ένας παίκτης σε ένα σχηματισμό. Είναι τρια: άμυνα (defend), υποστήριξη (support) και επίθεση (attack). Οι αμυνόμενοι κρατούν τη θέση τους και καλύπτουν χώρους εμποδίζοντας τις αντίπαλες επιθέσεις. Οι υποστηρικτικοί παίκτες (support) παίζουν λίγο πιο μπροστά και προσφέρουν επιλογές στους επιθετικούς για πάσα ή πασάρουν οι ίδιοι σε αυτούς. Οι επιτιθέμενοι (attack) παίζουν πολύ μπροστά και προσπαθούν να σκοράρουν ή να δεχτούν την ασίστ. Ο ρόλος των ρόλων (roles): Ανεξάρτητα από τις απλές θέσεις στο γήπεδο, διαφορετικοί παίκτες με διαφορετικές οδηγίες παίζουν πολύ διαφορετικά. Ένα DR π.χ. μπορεί να έχει αμυντικό ρόλο σαν "full back" - αυτό σημαίνει ότι θα έχει περισσότερο αμυντικά καθήκοντα και θα διώχνει τη μπάλα εκτός κινδύνου. Εναλλακτικά, μπορεί να είναι ένα επιθετικό "wing back" , που θα ντριμπλάρει, θα προωθείται και θα βοηθάει την επίθεση με σέντρες από μακριά. Έτσι, όταν αναφερόμαστε σε σχηματισμούς θα μιλάμε με όρους θέσεων (π.χ. DM, FC). Όταν, όμως, αναφερόμαστε σε διαφορετικά στυλ και στρατηγικές θα μιλάμε με όρους ρόλων (roles) και καθηκόντων (duties) (π.χ. defensive holding midfielder, attacking poacher κλπ.). Αν θελήσετε να δημιουργήσετε μια νέα τακτική ή μια δεύτερη τακτική γύρω από νέο σχηματισμό (formation), η επιλογή ρόλων (roles) και καθηκόντων είναι το πιο σημαντικό

TT10 23 βήμα για να λειτουργήσει. Αν δεν είστε έμπειρος βασιστείτε στις ρυθμίσεις 'Automatic' ώστε οι επιλογές αυτές να γίνουν αυτόματα και μετά αν θέλετε κάνετε μερικές αλλαγές κατά βούληση. Ευέλικτοι σχηματισμοί χωρίς βελάκια: Το αποτέλεσμα των αποφάσεων για τους ρόλους (roles) και τα καθήκοντα (duties) είναι ότι το σχήμα της ομάδας είναι λίγο διαφορετικό σε σχέση με το συμπαγές ενός σχηματισμού (formation). Τώρα που δεν υπάρχουν βελάκα, αυτό είναι σημαντικό να το ξέρετε. Για παράδειγμα, το κλασικό αποτέλεσμα του να παίζετε ένα εξτρέμ σε θέση AMR με διαγώνιο βέλος στη θέση FC επιτυγχάνεται δίνοντας του το ρόλο (role) του επιθετικού που συγκλίνει (inside forward) με επιθετικά καθήκοντα (attacking duty). Ένας DMC με βελάκι προς τα πίσω επιτυγχάνεται παίζοντας έναν DMC με αμυντικά καθήκοντα (defend duty). Η περιγραφή των ρόλων θα δείξει αν υπάρχει μια τάση να συγκλίνουν ή να ανοίγονται (όπως τα πλάγια βέλη) και ο συνδιασμός των ρόλων (roles) με τα καθήκοντα (duties) θα δείξει αν ένας παίκτης παίζει πιο μπροστά ή πιο πίσω (όπως με τα βέλη προς τα μπρος ή προς τα πίσω). Τέλος, ο creator επιτρέπει στους Managers να επιφέρουν τα αποτελέσματα που νομίζουν ότι έχασαν από το FM 2008 με την κατάργηση των βελών.

Συχνά απαντώμενοι σχηματισμοί (formations) Ειδικά στη Βόρεια Ευρώπη, τρεις σχηματισμοί έχουν γίνει πολύ δημοφιλείς από τη δεκαετία του '70. Το 4-4-2 , το 4-5-1 και το 4-3-3. Δεν είναι οι μόνοι τρόποι παιχνιδιού, αλλά πολλές ομάδες έχουν τα μέσα για να παίξουν αυτά τα συστήματα. Στυλ παιχνιδιού από άλλες χώρες και άλλες δημοφιλείς τακτικές αναφέρονται στο Παράρτημα του παρόντος. Οι πληροφορίες αυτές έρχονται κυρίως από τους συγγραφείς του TT10, καθώς και από φίλους του παιχνιδιού από τα φόρουμ της SI Games και του FM-Britain.

Tο 4-4-2: Κάποτε το κλασικό Βρετανικό σύστημα, το 4-4-2 έκανε χώρο τα τελευταία χρόνια στην Premier League για το 4-5-1. Όμως, παραμένει δημοφιλές στις υπόλοιπες κατηγορίες και είναι από τους πιο ισσοροπημένους και ευέλικτους σχηματισμούς. Οι 4 μέσοι περιπολούν το κέντρο, ενώ οι 4 αμυντικοί καλύπτουν ότι ανακύπτει στην άμυνα. Επιπλέον, όντας σύστημα με 2 επιθετικούς, έχει περισσότερες προοπτικές για γκολ από το 4-5-1. Εξαιτίας της τοποθέτησης των παικτών, το ίσιο 4-4-2 όπως φαίνεται στο σχήμα μπορεί να αλλαχθεί κατά βούληση και κατά τις ανάγκες

κάθε παιχνιδιού. Μπορεί να γίνει πιο αμυντικό τραβώντας τα 2 MC σε θέσεις DMC. Ή μπορεί να δημιουργηθεί μια γέφυρα ανάμεσα στο κέντρο και στην επίθεση τραβώντας έναν FC σε θέση AMC με ρόλο (Advanced Playmaker). Οι MR και ML μπορούν να προωθηθούν σε θέσεις AML/R σαν εξτρέμ (wingers) ή επιθετικούς που συγκλίνουν (Inside Forwards) ή ακόμη, σε δύσκολες περιπτώσεις, σε θέσεις FL/R αν αγαπάτε τη φουλ επίθεση. Για να μην αναφέρουμε το κουτί στο κέντρο με 2 DMCs και 2 MCs, το

24 TT10

ρόμβο (Diamond) με ένα DMC και ένα AMC ή τον κλειστό ρόμβο με ένα DMC , 2 ΜCs και ένα AMC. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές επιλογές που μπορούν να παιχθούν με πάνω κάτω τους ίδιους παίκτες αλλά η αλλαγή στον τρόπο παιχνιδιού μπορεί να είναι δραματική. Το 4-4-2 ισοκατανέμει τις επιλογές για αμυντικές ή επιθετικές τακτικές και είναι πολύ εύκολο να χτίσετε μια ομάδα ικανή να το παίξει καθώς οι θέσεις είναι σχεδόν στάνταρ σε όλες τις χώρες του κόσμου. Το 4-4-2 βασίζεται πάρα πολύ στις συνεργασίες: μεταξύ των κεντρικών αμυντικών, μεταξύ των πλάγιων μπακ, μεταξύ των εξτρέμ, μεταξύ των κεντρικών μέσων, μεταξύ των επιθετικών και των ίδιων των συνεργασιών μεταξύ τους. Tυπικά, οι δύο κεντρικοί αμυντικού θα καλύπτουν τους δύο πιο επιθετικογενείς παίκτες του αντιπάλου. Ο ένας μπορεί να είναι ψηλός και δυνατός και ο άλλος καλύτερος στο μαρκάρισμα και στην ταχύτητα. Όπως και να συντίθεται αυτή η συνεργασία, ο ένας πρέπει να ξέρει το παιχνίδι του άλλου. Καλή ομαδική δουλειά (teamwork), μαρκάρισμα (marking) και διάβασμα των φάσεων (anticipation) είναι επιθυμητά χαρακτηριστικά όπως και για κάθε σύστημα με 4 αμυντικούς πίσω. Τα πλάγια μπακ και τα εξτρέμ πρέπει να σεταριστούν ώστε να προσδίδουν πλάτος σε όλη την ομάδα κα να διεισδύουν στις αντίπαλες άμυνες με κούρσες και σέντρες. Ταυτόχρονα, πρέπει να καλύπτουν επαρκώς αντεπιθέσεις από τα πλάγια. Κάποιοι προπονητές λένε στα πλάγια μπακ να προσπερνούν από την εξωτερική τους πλάγιους μέσους της ομάδας (overlapping). Άλλοι πάλι θέλουν τα πλάγια μπακ να μένουν πίσω και απλώς να παρέχουν έξτρα επιλογή για πάσα αν το εξτρέμ βρεθεί υπό πίεση. Ό,τι οδηγίες κι αν έχουν πρέπει να προσέχουν τις αντίπαλες αντεπιθέσεις και τα 'μπουκαδόρικα' αντίπαλα πλάγια μπακ. Έτσι, πρόκειται για παίκτες με καλά φυσικά χαρακτηριστικά (physical stats) με ταχύτητα (pace), αντοχές (stamina) και dribbling (πιο πολύ τα εξτρέμ). Τα πλάγια μπακ μπορούν να καλύψουν αυτές τις αδυναμίες με δύναμη (strength), τάκλιν (tackling) και τοποθετήσεις (positioning) ενώ ένας πλάγιος μέσος με καλές σέντρες (crossing) και φαντασία (creativity) μπορεί να θυσιάσει λίγη ταχύτητα αν μπορεί το πλάγιο μπακ να τρέχει για εκείνον. Oι κεντρικοί μέσοι έχουν παραδοσιακά μια μίξη άμυνας και επίθεσης. Σε προηγούμενες εκδόσεις αυτού του οδηγού αναφέρονταν ως 'MCa' (attacking MC) και 'MCd' (defensive MC). Συνήθως ένας από τους μέσους αυτούς θα κάθεται πιο πίσω και να καλύπτει τη μεσαία γραμμή, ίσως με αμυντικά καθήκοντα (defensive duty). Ο άλλος, ως υποστηρικτικός ή επιθετικογενής (support ή attacking) θα κοιτάξει να δώσει την τελική πάσα στους επιθετικούς. Οι μέρες του 1980 όπου οι δύο μέσοι έτρεχαν από τη μια περιοχή στην άλλη (box-to-box) βοηθώντας άμυνα και επίθεση έχουν περάσε ανεπιστρεπτί αλλά τίποτα δεν μπορεί να σας σταματήσει αν θέλετε να παίξετε με συστήματα από άλλες εποχές. Ακόμα και στην Αγγλία υπάρχει ο διαχωρισμός του επιθετικού μέσου (attacking midfielder) και του μέσου που συγκρατείται (holding midfielder). Η ισσοροπία ανάμεσά τους βοηθάει στη σταθερότητα της τακτικής. Τέλος, υπάρχει η σχέση ανάμεσα στους δύο επιθετικούς. Ο ένας παίζει λίγο πιο πίσω από τον άλλο σαν σύνδεσμος κέντρου και επίθεσης ενώ ο άλλος αποτελεί την αιχμή του δόρατος της ομάδας. Σε προηγούμενες εκδόσεις αυτοί αναφέρονται ως 'FCd' και 'FCa' αντίστοιχα. Γενικά μιλώντας, υπάρχουν δύο πιθανοί συνδιασμοί επιθετικών: ψηλός/γρήγορος και δημιουργός/εκτελεστής.

TT10 25 Ο πρώτος συνδιασμός χρειάζεται έναν ογκώδη Target Man με καλό strength (δύναμη) και heading (κεφαλιές). Θα δέχεται μπαλιές στον αέρα από την άμυνα και θα προσπαθεί να πασάρει με τη μία στον άλλο επιθετικό. Ο γρήγορος θα προσπαθεί να εκμεταλλευτεί αυτές τις πάσες και άλλες από το κέντρο, να σπάσει το τεχνητό offside και να σκοράρει. Ο Owen και ο Heskey είχαν μια τέτοια συνεργασία στην αρχή της χιλιετίας. Mε το συνδιασμό "δημιουργού/εκτελεστή", ένας παίκτης προσπαθεί να δεχτεί τη μπάλα στο κενό ανάμεσα στην άμυνα και στο κέντρο και να χρησιμοποιήσει τη φαντασία (creativity) και τις πάσες του (passing) για να τροφοδοτήσει κατάλληλα τον έτερο επιθετικό. Ο εκτελεστής θα βρίσκεται εκεί για να πάρει τη μπάλα και να δημιουργήσει προϋποθέσεις για τον εαυτό του και τους συμπαίκτες του. Αυτή η συνεργασία θέλει χειρότερα physical από του "ψηλού/γρήγορου" αλλά περισσότερη τεχνική ικανότητα (technical) για να επιτύχει. Οι Henry και Bergkamp είναι ένα καλό παράδειγμα της παρούσας δεκαετίας ή οι Lineker και Beradsley από τις αρχές του '90.

Tο“4-5-1”: Παραδοσιακά ένα πιο διαδεδομένο στην Ευρώπη σύστημα, το 4-5-1 είναι το ίδιο ευέλικτο. Το σχήμα δείχνει την εναλλακτική του 4-5-1 που αρχίζει να γίνεται πολύ δημοφιλής, το 4-2-3-1. Το 4-2-3-1 χρησιμοποιήθηκε από τη Γαλλία και την Ολλανδία το 2000 στο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα το οποίο κατέκτησε η Γαλλία. Ισπανικές ομάδες το χρησιμοποίησαν επίσης στο Champions League και η Λίβερπουλ το χρησιμοποιεί με αμφιλεγόμενη επιτυχία στην Premier League. Το σύστημα αποτελείται από την παραδοσιακή αμυντική 4άδα, 2 κεντρικούς

μέσους σαν πρώτη ζώνη άμυνας και 3 επιθετικούς μέσους που υποστηρίζουν το μοναδικό επιθετικό. Δύο από τους επιθετικούς μέσους (attacking midfielders) παίζουν στις πτέρυγες, είτε σαν εξτρέμ (wingers) είτε σαν επιθετικοί που συγκλίνουν (inside forwards). Στο σχήμα είναι inside forwards. To 4-2-3-1 μπορεί να προσαρμοστεί σε οποιαδήποτε απαίτηση κατά τη διάρκεια ενός παιχνιδιού. Για παράδειγμα, μπορεί να γίνει ένα πιο αμυντικό 4-4-1-1 φέρνοντας πιο πίσω τους δύο εξωτερικούς επιθετικούς μέσους. Στη φάση άμυνας, μοιάζει με ένα καθαρό 4-5-1 που βοηθά στη διατήρηση κατοχής και αντιμετωπίζει τις επιθέσεις του αντιπάλου γεμίζοντας το κέντρο. Εναλλακτικά, μπορούν οι ίδιοι παίκτες να παίξουν ακόμα πιο μπροστά δημιουργώντας ένα 4-3-3, ή όλο το κέντρο μπορεί να είναι σε ευθεία δημιουργώντας ένα 4-5-1. Το 4-2-3-1 είναι πιο αποδοτικό στην επίθεση όταν ο AMC και ο FC έχουν συμπληρωματικά χαρακτηριστικά. Αν ο FC είναι καλός στο να παίζει με πλάτη στην εστία, να δημιουργεί χώρο και να σπάει τη μπάλα τότε ο AMC θα πρέπει να είναι μπουκαδόρος (εκμεταλευόμενος τις πάσες του FC), να μπορεί να βγαίνει σαν κρυφός κυνηγός και να παίζει γρήγορα. Αν ο AMC είναι καλύτερος στο να δημιουργεί ευκαιρίες τότε ο FC θα πρέπει να μπορεί να ξεμαρκάρεται.

26 TT10

Οι δύο MCs μπροστά από την άμυνα είναι θεμελιώδεις για την ισσοροπία της ομάδας. Στη φάση άμυνας πρέπει να καθυστερούν την ανάπτυξη της αντίπαλης ομάδας ώστε τα 3 AMs να μπορούν να καλύψουν τις θέσεις τους στην άμυνα. Ο καθένας από τους δύο δημιουργεί ανά πάσα στιγμή τρίγωνο με ένα DC και ένα πλάγιο αμυντικό στην αντίστοιχη πλευρά ώστε να μειώσει το χώρο των επιθετικών. Στη φάση της επίθεσης συνεισφέρουν στο timing και στην αποδοτικότητα της φάσης. Τυπικά, ο ένας υποστηρίζει την άμυνα, ο άλλος την επίθεση και χτίζουν το παιχνίδι. Μπορούν είτε να παίζουν σαν DMCs με τον ένα σαν κλασικό '6άρι' και τον άλλο σαν οργανωτή από πίσω (deep-lying playmaker) ή σε θέσεις MC με τον ένα σε ρόλο 'ball winner'. Με αυτό τον τρόπο, οι πλάγιοι αμυντικοί πρέπει να έχουν πιο ενεργό ρόλο στη φάση της επίθεσης αμέσως μόλις ανακτηθεί η κατοχή. Εκτός από dribbling πρέπει να έχουν καλά τρεξίματα και τεχνικές αρετές για να διασπούν την άμυνα από τις πτέρυγες. Τα εξτρέμ πρέπει κατά τη φάση άμυνας να περιορίζουν το χώρο στις πτέρυγες. Στην επίθεση πρέπει να προσφέρουν τόσο επιλογές για παράλληλες όσο και για κάθετες πάσες. Το επιτυγχάνουν εφόσον πρωθηθούν αρκετά, εφόσον μένουν ανάμεσα στο κέντρο και την άμυνα του αντιπάλου ή εφόσον ανοίγονται στις πλάγιες γραμμές. Πρέπει να έχουν καλό Acceleration (επιτάχυνση) και Pace (ταχύτητα) για να ξεφεύγουν από τους αντιπάλους τους και να τους ξεπερνούν στο "ένας με έναν" με καλό dribbling, σεντράροντας (crossing) ή πασάροντας (passing) στη συνέχεια. Επίσης, θα πρέπει να μπορούν να τελειώσουν φάσεις όταν θα παίρνουν τη μπάλα από τον FC (composure) που θα παίζει πιο πίσω. Μπορούν να είναι αργοί μόνο αν έχουν τεράστια ικανότητα στο ένας εναντίον ενός (dribbling) και στην υποδοχή της μπάλας (first touch). Σε μια στενή (narrow) διάταξη 4-2-3-1 μπορούν να παίξουν και σαν επιθετικοί που συγκλίνουν. Έτσι, είτε τρέχουν προς το τέρμα είτε βγαίνουν προς τη γραμμή τραβώντας αμυντικούς ανοίγοντας χώρους για τον AMC και τον FC. Δεν είναι σπάνιο είτε σε στενό (narrow) είτε σε ευρύ (wide) 4-2-3-1 οι ακραίοι να αλλάζουν πλευρές μεταξύ τους. Αυτό προσδίδει ποικιλία στις επιθέσεις, χαλάει τα σχέδια του αντιπάλου για προσωπικά μαρκαρίσματα και δίνει την τάση στους παίκτες να συγκλίνουν από την πλευρά του δυνατού τους ποδιού με την ευκαιρία να σουτάρουν ή να κάνουν επικίνδυνες πάσες. Τα κεντρικά AMC πρέπει να αντιμετωπίζουν τον αντίπαλο οργανωτή , αν υπάρχει τέτοιος μπροστά ακριβώς από την αντίπαλη άμυνα ώστε να δυσκολεύει την ανάπτυξη. Αν δεν υπάρχει τέτοιος τότε μαζί με το FC πρεσάρουν την αντίπαλη άμυνα και διαταράσσουν την ομαλή κυκλοφορία της μπάλας. Στη φάση της επίθεσης είναι ο παίκτης-κλειδί (λέγε με Gerrard για τη Λίβερπουλ το 2009 και Zinedine Zidane για τη Γαλλία το 2000). Η αποτελεσματικότητα της επίθεσης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό στην εξυπνάδα του και το ταλέντο του. Πρέπει να είναι δημιουργικός, καλός πασέρ και ντριμπλέρ και να κινείται καλά χωρίς τη μπάλα για να είναι διαθέσιμος κατά την επιθετική ανάπτυξη. O FC είναι σημείο αναφοράς κατά την επιθετική ανάπτυξη. Η ικανότητά του να υποδέχεται και να προστατεύει τη μπάλα είναι θεμελιώδης για την επιθετική ανάπτυξη της ομάδας. Αν οι πλάγιοι AM έχουν καλές σέντρες (crossing) θα πρέπει αυτός να έχει καλές κεφαλιές (heading) και άλμα (jumping). Αν έχουν καλές πάσες (passing) θα πρέπει να είναι γρήγορος. Επίσης θα πρέπει να κάνει σωστές παράλληλες πάσες στους πλάγιους AM.

TT10 27 Tο “4-3-3”: Έχει χάσει τη δημοτικότητά του στην Αγγλία αλλά χρησιμοποιείται ευρέως στην Ολλανδία και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Το χρησιμοποιούσε, για παράδειγμα, ο Frank Rijkaard στη Barcelona και το χρησιμοποιεί ακόμα ο Pepe Guardiola. Ο Jose Mourinho χρησιμοποίησε επίσης μια εκδοχή του με ένα αμυντικό χαφ (DMC) δύο μέσους MC και δύο εξτρέμ (wingers) που υποστήριζαν τον επιθετικό (FC). Στη Barca, ο Rijkaard χρησιμοποιούσε το 4-3-3 για να συνυπάρξουν τρεις πολύ επιθετικοί και δημιουργικοί επιθετικοί (Ronaldinho, Eto'o, Messi) όπως και τους καλούς κεντρικούς μέσους MC που διέθετε. Αυτό επέτρεψε στην ομάδα να χρησιμοποιεί όλα της τα αστέρια καθώς και υποστήριξη από το κέντρο με δύο οργανωτές (Xavi, Iniesta) και έναν μέσο που κράταγε τα 'μπόσικα' (Edmilson). Η ομάδα ήταν άκρως επιτυχημένη κερδίζοντας συνεχόμενα πρωταθλήματα και το Champions League. To 4-3-3 περιλαμβάνει 4 αμυντικούς, 3 μέσους και 3 επιθετικούς. Είναι φωτιά στην επίθεση με μεγάλη επιθετική ποικιλία και έχει καλή ευελιξία στη φάση άμυνας. Δε διαφέρει και εντελώς από το 4-5-1 αλλά θεωρεί τους παίκτες γραμμής περισσότερο επιθετικούς παρά μέσους. Η άμυνα στις πτέρυγες δεν είναι τόσο καλή όσο στο 4-5-1 αλλά είναι άριστο στο να γεμίζει το κέντρο. Οι 3 μέσοι (συνήθως ένας αμυντικός μέσος και δύο δημιουργικοί) παίζουν κοντά μεταξύ τους για να προστατεύουν την άμυνα κινούμενοι παράλληλα στο γήπεδο σαν μονάδα. Ο πιο κεντρικός μέσος συνήθως εμποδίζει τη δυνατότητα των αντίπαλων επιθετικών να δεχτούν τη μπάλα στα πόδια. Αυτός ο παίκτης μπορεί να είναι σε θέση DMC όπως ο Makélélé στην Chelsea επί Mourinho. Oι 3 επιθετικοί κατανέμονται κατά πλάτος στο χώρο της επίθεσης. Απαιτείεται από αυτούς να πρεσάρουν τα αντίπαλα πλάγια μπακ παρά να οπισθοχωρούν στην άμυνα όπως στο 4-5-1. To 4-3-3 έχει παραλλαγές που περιέχουν ένα μίγμα των ακόλουθι στοιχείων: 1. Σε ένα σύστημα τριών γραμμών με 3 μέσους στην ευθεία και 3 επιθετικούς σε θέσεις FC (FCl) ο αριστερός, FCc ο κεντρικός και FCr ο δεξιός) με τους FCl και FCr να κινούνται στις πτέρυγες ή προς τα πίσω. Οι FCl και FCr χρησιμοποιούνται σαν deep-lying forwards (οπισθοχωρούν λίγο) με τον FCc ως advanced forward (προωθημένος). Επίσης, είναι δυνατή η χρήση των FCl και FCr σαν κύριους επιθετικούς με τον FCc σαν Target Man ή 'deep-lying forward'. 2. Με το κέντρο σε ευθεία, ο FCc (είτε ως προωθημένος (advanced) είτε ως deep-lying, ανάλογα με τις ικανότητές του); και τους πλάγιους επιθετικούς σε θέσεις AML και AMR με ρόλο εξτρέμ (wingers) ή επιθετικών που συγκλίνουν (inside forwards). 3. Moιρασμένο με ένα DM, 2 MC και 2 εξτρέμ (το στυλ Mourinho που λέγαμε πιο πάνω). Οι πιο αμυντικές εκδόσεις αυτής της εκδοχής αναφέρονται συχνά σαν 4-5-1 και έτσι είναι και στο FM10.

28 TT10

4. Σαν παραλλαγή του '4-2-3-1'. Ο Arsène Wenger χαρακτήρισε έτσι το σύστημά του στα πρώτα παιχνίδια της σεζόν 2009/10. Το κέντρο του είναι ανεστραμμένο σε σχέση με του Μourinho, με 2 MCs ή DMCs και έναν AMC. 5. Με πραγματικούς πλάγιους επιθετικούς σε θέσεις FL και FR. Στο FM10 οι παίκτες που μπορούν να παίξουν αυτή τη θέση είναι όσοι μπορούν να παίξουν σαν FC. Αυτό δημιουργεί προβλήματα καθότι τα χαρακτηριστικά ενός FC δεν είναι τα ίδια με αυτά που απαιτούνται από έναν επιθετικό στην πτέρυγα: παρόλα αυτά, όποιος μπορεί να παίξει επαρκώς τις θέσεις AML/R και FC δε θα έχει πρόβλημα σε αυτές τις θέσεις. Γενικά μιλώντας, οι παίκτες στο 4-3-3 πιέζουν τους αντιπάλους τους όταν η μπάλα βρεθεί στις δικές τους περιοχές δράσης: - στις πλάγιες ζώνες στο ύψος της αντίπαλης άμυνας - στην κεντρική ζώνη στο ύψος του κέντρου - στην κεντρκή ζώνη λίγο πιο μπροστά από τη δική τους άμυνα Αντιθέτως είναι δύσκολο να πιεστεί ο αντίπαλος με τη μπάλα όταν βρίσκεται: - στην κεντρική ζώνη στο ύψος της δικής τους άμυνας - σε θέση μέσα δεξιά/αριστερά ανάμεσα στο εξτρέμ σας και το πλάγιο μπακ σας - βαθιά πάνω από τη ζώνη του πλάγιου μπακ σας H ταχύτητα είναι από τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά των πλάγιων μπακ. Όπως και το να μπορούν να αντιμετωπίσουν τις καταστάσεις γρήγορα και αποδοτικά. Το γεγονός ότι η πτέρυγα δεν κινείται πολύ προς τα πίσω τα υποχρεώνει να επιμηκύνουν τη διαγώνια κίνησή τους προς τα πίσω ώστε να μειώνουν το πλάτος που μπορεί να εκμεταλευτεί ο αντίπαλος. Ο πιο κεντρικός μέσος παίζει μπροστά από την άμυνα. Πρέπει να είναι καλός στο να ανακόπτει τις αντίπαλες επιθέσεις και να ξεκινάει αυτές της ομάδας του με καλές πάσες στους μέσους και στους επιθετικού. Έτσι, παίζει σαν οργανωτής από πίσω (deep-lying playmaker) ή σαν αγκυροβολημένος μπροστά από την άμυνα (anchor man) κατά τα βρετανικά πρότυπα. Οι πλάγιοι κεντρικοί μέσοι (MC) έχουν να καλύψουν μεγάλους χώρους στο γήπεδο. Πρέπει να έχουν υψηλές αντοχές (stamina) και να δουλεύουν σκληρά (work rate) αλλά θα πρέπει να έχουν και τις τεχνικές αρετές για να υποστηρίζουν τις επιθέσεις της ομάδας. Οι πλάγιοι επιθετικοί/εξτρέμ είναι οι πιο σημαντικοί παίκτες. Θα πρέπει να δημιουργούν τις περισσότερες ευκαιρίες με την ικανότητά τους να υποδέχονται τη μπάλα στον κενό χώρο, να ντριμπλάρουν τον προσωπικό τους αντίπαλο, να παίζουν στο κέντρο της επίθεσης και να σεντράρουν υπό πίεση στα όρια της τελικής γραμμής. Ο FC είναι το μοναδικό σημείο αναφοράς στο κέντρο. Πρέπει να βγαίνει πρώτος στη μπάλα και να την υποδέχεται καλά σπάζοντάς τη στους μέσους ή τους άλλους επιθετικούς γύρω του (passing). Είναι επίσης ο κύριος στόχος από τις σέντρες και τις κάθετες πάσες και συνήθως βγαίνει 1ος σκόρερ της ομάδας στο τέλος της σεζόν.

TT10 29 Άλλοι σχηματισμοί: Άμυνες με τρεις είναι συχνά απαντώμενες εκτός Βόρειας Ευρώπης. Παρότι χρησιμοποιούνται, αναλύσαμε μόνο συστήματα με αμυντικές τετράδες στην ευθεία. Άλλα στυλ καλύπτονται στο παράρτημα του παρόντος και είναι ξεχωριστό αρχείο στο TT10. Όμως, οι περισσότερες συζητήσεις για τους ρόλους παικτών (player roles), τις στρατηγικές (strategies) και το διάβασμα της μηχανής τους παιχνιδιού (match engine) είναι καθολικά ζητήματα. Όπου είναι δυνατό, θα σημειώνουμε τις διαφορές ανάμεσα σε διαφορετικούς σχηματισμούς.

30 TT10

Φιλοσοφίες (Philosophies)

Ο σκοπός της Φιλοσοφίας Η φιλοσοφία είναι δύσκολο να προσδιοριστεί στον πραγματικό κόσμο και καλύπτει ένα εύρος εννοιών. Στο Football Manager προσδιορίζει πόσο αυστηρά ή χαλαρά παραμένουν οι παίκτες στις θέσεις τους μέσα στο γήπεδο. Οι φιλοσοφίες (philosophies) που χρησιμοποιεί ο creator του FM10 διαχωρίζονται σε 5 είδη: πολύ συμπαγής (very rigid), συμπαγής (rigid), ισορροπημένη (balanced), ρευστή (fluid), και πολύ ρευστή (very fluid). Με απλά λόγια, ομάδες οι οποίες θέλουν να βελτιώσουν την κατάστασή τους και την αμυντική τους σταθερότητα ίσως προτιμήσουν συμπαγείς φιλοσοφίες (rigid philosophies), ενώ ομάδες που θέλουν να προσθέσουν περισσότερη επιθετικότητα στο παιχνίδι τους θα προτιμήσουν τις πιο ρευστές φιλοσοφίες (fluid philosophies). Προφανώς η πραγματικότητα είναι εμπλουτισμένη με πολλές περισσότερες πτυχές, εν τούτοις, οι δυνατότητες των παικτών και όλες οι υπόλοιπες οδηγίες τακτικής (tactical instructions) και προσωπικές προτιμήσεις θα επηρεάζουν την απόφαση χρησιμοποίησης κάποιας συγκεκριμένης φιλοσοφίας. Οι διαφορές μεταξύ κάθε φιλοσοφίας (philosophy) και οι επιπτώσεις για τις στρατηγικές τακτικών (tactical strategies) θα εξηγηθούν εδώ. Στο Tactical Theorems and Frameworks 2009 (TT&F09) αυτές οι φιλοσοφίες δύσκολα ισοδυναμούσαν με τα "mentality frameworks". Σε αυτές τις επεξηγήσεις θα αναφέρουμε τις ισοδύναμες δομές, δε θα επεκταθούμε όμως σε περισσότερες λεπτομέρειες για τον τρόπο λειτουργίας τους. Εν τέλει, αυτός είναι ένας οδηγός σχετικά με το ποδόσφαιρο και όχι τους μηχανισμούς του παιχνιδιού. Για περισσότερη συζήτηση σε βάθος σχετικά με τη διάρθρωση της νοοτροπίας (mentality frameworks), απευθυνθείτε στο TT&F09. Μελλοντικά άρθρα των Tactical Bible και Tactical Frameworks 10 θα αναλύσουν τους μηχανισμούς της φιλοσοφίας σε μεγαλύτερο βάθος. Θα αναφέρουμε επίσης ένα σημαντικό manager του πραγματικού κόσμου, οι φιλοσοφίες (philosophies) του οποίου θα μπορούσαν να ισοδυναμούν με καθεμία από τις προηγούμενες επιλογές. Φυσικά, αυτό είναι δύσκολο να το αποδείξουμε με βεβαιότητα καθώς πάντα υπάρχει κάτι που χάνεται στη μεταφορά από τον πραγματικό κόσμο σε ένα παιχνίδι υπολογιστή. Όσο σίγουροι μπορούμε να είμαστε, πιστεύουμε ότι το στυλ παιχνιδιού που παράγεται μέσω αυτών των φιλοσοφιών αντικατοπτρίζει κατά προσέγγιση αυτό των managers που αναφέρονται παρακάτω.

Πολύ Συμπαγής (Very Rigid) Σε πολύ συμπαγείς φιλοσοφίες (very rigid philosophies), έχουν δοθεί σε κάθε παίκτη τέτοιες οδηγίες (instructions) ώστε να παραμένει όσο το δυνατόν περισσότερο στη θέση του. Το σχήμα της ομάδας είναι σκοπίμως δομημένο. Για να γίνει αυτό, οι νοοτροπίες (mentalities) των παικτών έχουν κανονικές αποκλίσεις. Οι αμυντικοί έχουν εντολές να μένουν πίσω από τους μέσους που με τη σειρά τους παίζουν πίσω από τους επιθετικούς. Στους παίκτες δε δίνεται η ελευθερία να ξεφεύγουν πολύ από τις θέσεις τους ή να επικαλύπτουν (overlap) παίκτες που βρίσκονται μπροστά ή πίσω τους. Σε προηγούμενες εκδόσεις του οδηγού αυτού, θα το είχατε παρατηρήσει και ως "Rule of One". Όπως και με όλες τις φιλοσοφίες (philosophies), θα βρείτε ορισμένες αποκλίσεις

TT10 31 από την αυθεντική TT&F09 έκδοση της διάρθρωσης (framework) ανάλογα με το σχηματισμό (formation), τα καθήκοντα (duties) και τους ρόλους (roles) που επιλέγετε. Το πλεονέκτημα ενός τόσο συμπαγούς (rigid) συστήματος είναι ότι μπορείτε να τοποθετήσετε επακριβώς την άμυνα, το κέντρο και την επίθεσή σας. Η ομάδα θα κρατά το σχήμα και τη δομή της και θα είναι δυσκολότερο για τον αντίπαλο να τη διασπάσει. Για ομάδες που θέλουν να είναι σταθερές στην άμυνα ή για ομάδες με παίκτες που διαθέτουν χαμηλή κινητικότητα (movement), μπορεί να τους προσδώσει το «μέταλλο» που χρειάζονται. Εν τούτοις, τέτοιου είδους έλλειψη κινητικότητας μπορεί να κάνει το επιθετικό παιχνίδι προβλέψιμο και να βρει τις ομάδες να υπολείπονται σε παίκτες στην επίθεση (ή να έχουν υπερβολικά πολλούς παίκτες στην άμυνα) αν ο σχηματισμός (formation) δε διαχωρίζει ισότιμα τους παίκτες. Αυτό ίσως είναι επιθυμητό (για παράδειγμα, αν θέλετε να γεμίσετε άμυνα και κέντρο ώστε να κρατήσετε το αποτέλεσμα), για ομάδες όμως που χρειάζονται γκολ δεν ενδείκνυται καθώς θα τις αφήσει να υπολείπονται σε ισχύ στην επίθεση. Αυτό μπορεί να ξεπεραστεί αν χρησιμοποιηθεί περισσότερη ελευθερία κινήσεων (roaming) ή ρόλοι (roles) και καθήκοντα (duties) των μέσων (midfielders) που θα τους ενθαρρύνουν να βγαίνουν μπροστά (forward runs) και να έχουν περισσότερη ελευθερία δημιουργικότητας (creative freedom), ειδικά για τους προωθημένους (forwards) και τους επιθετικούς μέσους (attacking midfielders). Παράδειγμα από τον πραγματικό κόσμο: Martin O’Neill (Aston Villa) Διαχρονικά οι ομάδες του O'Neill χαρακτηρίζονται από τη σκληρή δουλειά τους. Μπορεί να μην είναι οι πιο τεχνικά προικισμένες ομάδες του κόσμου, ο O’Neil όμως κατεφέρνει να αντισταθμίσει το συγκεκριμένο γεγονός εφαρμόζοντας ένα συμπαγές πλάνο τακτικής (rigid tactical plan) και κάνοντας κάθε παίκτη να παίζει ένα συγκεκριμένο ρόλο για το καλό της ομάδας. Η συγκεκριμένη φιλοσοφία έχει οδηγήσει την Aston Villa να θεωρείται «η καλύτερη από τις υπόλοιπες» (“best of the rest”) ομάδες της Premier League, ενώ ο O'Neill κατέκτησε και το League Cup με τη Leicester City και είχε επιτυχία με τη Celtic, συμπεριλαμβανομένης και μιας ήττας στον τελικό του Uefa Cup απέναντι στον αναμφισβήτητο Jose Mourinho.

Rigid (Άκαμπτη) Όπως θα περίμενε κανείς, η rigid (άκαμπτη) λιγότερο άκαμπτη από την very rigid (πολύ άκαμπτη) αλλά πιο άκαμπτη από τη balanced (ισσοροπημένη). Η έμφαση δίνεται στο να διατηρείται ο σχηματισμός αλλά ένας βαθμός μεταπήδησης ορισμένων παικτών σε άλλες γραμμές, δίδεται για να υπάρχει λίγη περισσότερη κίνηση στην επίθεση. Σε προηγούμενους οδηγούς αυτό αναφερόταν σαν "Bands of Two (Πακέτα των δύο)". Και πάλι, δεν είναι μια αυτούσια μεταφορά από το TT&F09 framework, αλλά θα εξαρτηθεί από το σχηματισμό (formation), τους ρόλους (roles) και τα καθήκοντα (duties). Με αυτή τη φιλοσοφία, υπάρχει περισσότερη αλληλεπίδραση στα διάφορα μέρη της ομάδας. Σε ένα κλασικό 4-4-2, τα πλάγια μπακ έχουν υψηλότερο mentality από τους κεντρικούς αμυντικούς ώστε να προωθούνται. Στον άξονα του κέντρου, ένας μέσος προωθείται και ένας μένει πίσω (τα πλάγια μπακ θεωρούνται και πάλι αμυντικοί παίκτες). Υπάρχει και πάλι έμφαση στη δομή, αλλά και ένας βαθμός ευελιξίας.

32 TT10

Όσο για την πολύ άκαμπτη (very rigid) φιλοσοφία, οι ομάδες μπορεί να υπολείπονται σε φαντασία. Έξτρα δημιουργικότητα (creativity) και εναλλαγή θέσεων (roaming) μπορούν να το καταπολεμήσουν αυτό. Αυτή η φιλοσοφία ενδείκνυται για όσους πιστεύουν ότι ο σχηματισμός τους διασπάται πολύ εύκολα. Παράδειγμα από τον πραγματικό κόσμο: Sir Alex Ferguson (Manchester United) Μπορεί η σύνδεση μιας ομάδας γνωστής για το επιθετικό της ποδόσφαιρο με μια "άκαμπτη" φιλοσοφία να μοιάζει παράξενη, αλλά ένα από τα χαρακτηριστικά της Manchester United ήταν πάντοτε η σταθερότητά της. Παίκτες όπως ο Nicky Butt και ο Darren Fletcher έχουν καταφέρει να κερδίσουν θέση στην εντεκάδα της ομάδας έχοντας συγκεκριμένους ρόλους, αν και είναι σαφώς λιγότερο "γκλαμουράτοι" από τους περισσότερους συμπαίκτες τους. Όλοι στη United έχουν ένα ρόλο κι ένα σκοπό, με την ομάδα να έχει γίνει γνωστή και για την ικανότητα της να κρατάει το μηδέν στην άμυνα ως αποτέλεσμα αυτών. Η έξτρα ελευθερία που δίνεται στους φορ, οι οποίοι έχουν υψηλά technical και mental attributes (χαρακτηριστικά), δίνει τη δυνατότητα στην ομάδα του Ferguson να παράγει ωραίο ποδόσφαιρο και να κρατάει όποτε χρειάζεται, σε συνδυασμό με την αμυντική της λειτουργία, το αποτέλεσμα που θέλει.

Ισορροπημένη (Balanced) Η ισορροπημένη φιλοσοφία βασίζεται στα καθήκοντα που αναλαμβάνει κάθε παίκτης και όχι στη φυσική θέση του στο γήπεδο. Στις πιο άκαμπτες φιλοσοφίες, οι παίκτες τοποθετούνται κλιμακωτά από την άμυνα στην επίθεση ώστε να διατηρηθεί το σχήμα της τακτικής. Σε αυτή τη φιλοσοφία, όμως, οι επιθετικοί πιέζουν ψηλά και οι αμυντικοί παραμένουν στην άμυνα, ενώ οι βοηθητικοί παίκτες καταλαμβάνουν το χώρο ανάμεσά τους. Η ουσία είναι ότι μπορείτε να δώσετε πιο επιθετικές οδηγίες στα πλάγια μπακ και στα εξτρέμ, για παράδειγμα, και να τους πείτε να επιτίθενται πιο πολύ από ότι στις συμπαγείς (rigid) φιλοσοφίες. Η προφανής αδυναμία αυτού του συστήματος είναι ότι γίνεστε ευάλωτοι στις αντεπιθέσεις. Το σχήμα της ομάδας, λοιπόν, μπορεί να διατηρείται με καλή επιλογή καθηκόντων (duties). Χρησιμοποιώντας περισσότερα επιθετικά καθήκοντα (attacking duty) όταν επιτίθεστε και περισσότερα αμυντικά καθήκοντα (defensive duties) όταν αμύνεστε η ομάδα μπορεί γρήγορα να προσαρμοστεί στις συνθήκες του αγώνα. Αυτή η φιλοσοφία εξασφαλίζει και λίγο απρόβλεπτες κινήσεις στην επίθεση, κάτι που οι συμπαγείς φιλοσοφίες γενικά δεν εξασφαλίζουν. Στο TT&F09 αυτό αναφερόταν ως "Role Theory (Θεωρία Ρόλων)". Κάποιες μικρορυθμίσεις θα γίνουν σε σχέση με τους ρόλους και το σχηματισμό, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις αυτή είναι μια καλή αντιστοιχία. Η Balanced λοιπόν προσφέρει όσο overlapping καθορίζει ο προπονητής. Είναι ένας καλός συμβιβασμός ανάμεσα στο ελεύθερο ποδόσφαιρο των ρευστών (fluid) ρυθμίσεων και των συμπαγών (rigid). Παράδειγμα από τον πραγματικό κόσμο: Arsène Wenger (Arsenal) Στις τακτικές του Wenger, η έμφαση δίνεται περισσότερο στους ρόλους των παικτών και λιγότερο στις θέσεις τους στο γήπεδο. Οι παίκτες που έχουν εντολή να επιτίθενται τείνουν να το κάνουν ανεξάρτητα από τη θέση τους και τις αμυντικές τους υποχρεώσεις, ενώ οι αμυντικοί κρατούν τις θέσεις τους όταν χρειάζεται. Όταν λειτουργεί σωστά, οι

TT10 33 επιλογές που προσφέρουν οι βοηθητικοί παίκτες (support players), σε συνδυασμό με τις επιθετικές ικανότητες ορισμένων ποδοσφαιριστών της ομάδας, βοηθούν στο να παραχθεί μαγικό ποδόσφαιρο, ενώ όταν χρειάζεται, παρέχουν τη σταθερότητα που απαιτείται για να αντιμετωπιστούν οι προσπάθειες των αντιπάλων.

Fluid (Ρευστή) Καθώς επεκτεινόμαστε στις πιο ρευστές ρυθμίσεις, η θέση και ο ρόλος ενός παίκτη αποκτά λιγότερη σημασία στη θέση του στο γήπεδο. Οι ρυθμίσεις νοοτροπίας (mentality) είναι πιο κοντά μεταξύ τους και επαφύεται στη βούληση των παικτών το τι θα κάνουν. Αυτό ενθαρρύνει την ομάδα να επιτίθεται και να αμύνεται πιο πολύ σαν μονάδα, με πολλή ελευθερία στην επίθεση και κίνηση για να διασπαστεί η αντίπαλη άμυνα. Στη ρευστή φιλοσοφία, η ομάδα γενικά χωρίζεται σε δύο γκρουπ των πέντε παικτών. Οι αμυντικογενείς παίκτες μένουν πιο πίσω ενώ οι επιθετικογενείς πιέζουν μπροστά. Αυτό διαφέρει λίγο ανάλογα με το σχηματισμό και τους ρόλους αλλά δίνει γενικά την άδεια στους παίκτες που παίζουν μπροστά να επιτίθενται με επαρκή κάλυψη των μετόπισθεν από τους παίκτες που αμύνονται. Αυτό αντιστοιχεί στη θεωρία "5x5" του TT&F09. Το σύστημα αυτό επιτρέπει περισσότερη κίνηση στην επίθεση από τα προηγούμενα, αλλά ακόμα διατηρεί κάποια αμυντική σταθερότητα λέγοντας στους παίκτες να συγκεντρώνονται κάπως στα αμυντικά τους καθήκοντα. Παράδειγμα από τον πραγματικό κόσμο: Rafael Benitez (Liverpool) Μπορεί ο Benitez να μην έρχεται στο μυαλό ως προπονητής που χρησιμοποιεί τη "ρευστή" φιλοσοφία, αλλά οι ομάδες του βασίζονται στη συγκεκριμένη μεθοδολογία - ίδια αναλογία άμυνας και επίθεσης. Οι αμυντικογενείς μέσοι και οι αμυντικοί μένουν πίσω για να "κρατήσουν το κάστρο" και οι επιθετικογενείς μέσοι με τους επιθετικούς επωμίζονται την ευθύνη να ανοίξουν την αντίπαλη άμυνα. Όταν αποδίδει καλά, είναι μια αρκετά "ρευστή" φιλοσοφία αφού οι επιθετικοί έχουν την ελευθερία που χρειάζονται για να απειλήσουν, καθώς παράλληλα υπάρχει από πίσω τους μια δυνατή άμυνα, χάρη στην οποία η Liverpool ηττήθηκε μόλις δυο φορές τη σεζόν 2008/09. Η έλλειψη δημιουργικότητας, πλάτους και επιθετικών προθέσεων, πάντως, κάνουν την ομάδα του Benitez να μοιάζει υποτονική και βαρετή ανά καιρούς.

Very Fluid (Πολύ ρευστή) H τελευταία φιλοσοφία, και νομίζω ότι καταλάβετε όλοι που πηγαίνει το πράγμα. Με αυτό το σύστημα η ομάδα επιτίθεται και αμύνεται σαν μία μονάδα. Η νοοτροπία (mentality) είναι πρακτικά ίδια για όλη την ομάδα και οι παίκτες κινούνται αναλόγως. Αυτό επιτρέπει πολύ θεαματικό επιθετικό παιχνίδι με παίκτες να κινούνται σε θέσεις συμπαικτών τους και ανάμεσά τους αλλά μπορει να αφήνουν τη θέση τους εκτεθειμένη αν δεν είναι αρκετά πειθαρχημένοι. Αντιστοιχεί στην επιλογή "Global" του TT&F09. Σχεδόν όλοι οι παίκτες έχουν το ίδιο μεντάλιτι εκτός από κάποιους επιθετικούς και μέσους για να υπάρχει καλύτερη σύνδεση ανάμεσα στις γραμμές.

34 TT10

Όταν αυτή η φιλοσοφία δουλεύει καλά, είναι πολύ θεαματικό το παιχνίδι και προκαλεί τις αισθήσεις σου το επιθετικό ποδόσφαιρο της ομάδας. Αν όμως η ομάδα δυσκολεύεται να πάρει μπρος μπορεί να έχει αμυντικά προβλήματα. Παράδειγμα από τον πραγματικό κόσμο: Kevin Keegan (Newcastle United) Οι ομάδες του Kevin Keegan ήταν πάντα της φιλοσοφίας "να βάλουμε περισσότερα απ' όσα θα φάμε" και οι τρύπιες του άμυνες έμειναν στην ιστορία σχεδόν όσο και οι στιλάτες επιθετικές του γραμμές. Δεν υπάρχει, φυσικά, τίποτα κακό στο να πιστεύεις στο "όμορφο παιχνίδι", αλλά η ομορφιά αυτή έρχεται συνήθως με ένα τίμημα. Αφήνοντας τους παίκτες σου απλά "να παίξουν" χωρίς να επιμένεις στην τακτική, το σύστημα μπορεί να παράγει μερικό ωραίο ποδόσφαιρο όταν τα πράγματα πάνε καλά. Τα προβλήματα έρχονται, όμως, απέναντι σε πιο πειθαρχημένους αντιπάλους.

TT10 35 Στρατηγικές (Strategies)

Ο ορισμός των Στρατηγικών Οι λέξεις "τακτική" και "στρατηγική" μπορούν να θεωρηθούν ακόμα και ως συνώνυμες σε ορισμένες περιπτώσεις. Στο Football Manager, όμως, η στρατηγική αναφέρεται στον τρόπο που η ομάδα επιλέγει να επιτίθεται και να αμύνεται. Oι στρατηγικές που υπάρχουν στον creator είναι επτά και χρησιμοποιούνται για να μεταφέρουμε στην ομάδα πόσο δυνατά πρέπει να επιτίθεται (ή να αμύνεται). Αυτή μπορεί να είναι μια απλή αλλά σημαντική αλλαγή που μπορεί να γίνει κατά τη διάρκεια ενός παιχνιδιού ώστε να αλλάξει ή να διατηρήσει το σκορ υπέρ σας. Απλά, όσο περισσότερο χρειάζεσαι ένα γκολ, τόσο περισσότερο θα θες να επιτεθείς, ενώ όσο πιο πολύ θέλεις να κρατήσεις το σκορ, τόσο περισσότερο θα πρέπει να αμυνθείς - αν και θα χρειαστεί να λάβεις υπόψη σου το στυλ παιχνιδιού της ομάδας σου, το επίπεδο των παικτών σου, των αντιπάλων, εάν παίζεις εντός ή εκτός έδρας, εάν το παιχνίδι είναι για το πρωτάθλημα ή για το κύπελλο αλλά και τη σημαντικότητα του παιχνιδιού. Όταν περιγράφουμε τις τακτικές οδηγίες (tactical instructions) σε αυτές τις στρατηγικές, θυμήσου ότι γίνονται και γενικεύσεις. Ανάλογα με τη φιλοσοφία, το στυλ, τα καθήκοντα, τους ρόλους και τις οδηγίες κατά τη διάρκεια των αγώνων, ο προπονητής πρέπει να έχει τον έλεγχο στον τρόπο παιχνιδιού της ομάδας του. Είναι λογικό, για παράδειγμα, να παίζεις κοντά και πιο πίσω όταν αμύνεσαι, οπότε ο creator θα κάνει αυτόματα αυτές τις αλλαγές χωρίς να χρειαστεί να ασχοληθείς με τα sliders. Εάν αποφασίσεις όμως ότι θες να παίξεις πιο ψηλά ή πιο ανοικτά, θα μπορείς να το πετύχεις από τις υπόλοιπες ρυθμίσεις της ομάδας. Οι στρατηγικές χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: κανονικές (standard), διάσπασης (breakdown) και ακραίες (extreme). Στο μενού των στρατηγικών, οι επιλογές εμφανίζονται από την πιο αμυντική στην πιο επιθετική. Εδώ, θα τις εξετάσουμε ανά κατηγορία.

Κανονικές Στρατηγικές (Standard Strategies) Αμυντική (Defensive): Οι αμυντικές στρατηγικές είναι χρήσιμες όταν θέλουμε να κρατήσουμε το προβάδισμα ή όταν θέλουμε να παίξουμε προσεκτικά απέναντι σε δυνατότερο αντίπαλο. Ειδικότερα, εάν ο αντίπαλος είναι μεγαλύτερη ομάδα και το παιχνίδι εκτός έδρας, η αμυντική προσέγγιση μπορεί να κρατήσει την ομάδα σφιχτή και σταθερή. Η ομάδα θα επιτίθεται μόνο όταν βγει μια καλή ευκαιρία για επίθεση και θα είναι περισσότερο συγκεντρωμένη στο μαρκάρισμα των αντιπάλων, αλλά και στο πως θα κρατήσει τη μπάλα μακριά από την εστία της. Με την επιλογή της αμυντικής στρατηγικής, ορίζεται αυτόματα χαμηλό mentality. Έτσι, η ομάδα θα παίζει πίσω, με πιο αργό ρυθμό και σε κοντινές αποστάσεις, ενώ θα πιέζει λιγότερο καθώς θα παραμένει συγκεντρωμένη στο να κρατάει το σχήμα της και να νευριάζει τον αντίπαλο αντί για να κυνηγάει τη μπάλα αφήνοντας κενά που ίσως εκμεταλλευτεί ο αντίπαλος.

36 TT10

Πιο χρήσιμη όταν παίζεις: εκτός έδρας με καλύτερη ομάδα, απέναντι σε μια επιθετική ομάδα, εντός έδρας με πολύ πιο δυνατή ομάδα. Κανονική (Standard): H κανονική είναι η μέση λύση σχετικά με τη στρατηγική. Η ομάδα θα προσπαθεί να διατηρήσει το σχήμα στα μετόπισθεν, δίνοντας παράλληλα την "άδεια" στην επίθεση να προσπαθήσει να δημιουργήσει ευκαιρίες. Σε εντός έδρας παιχνίδια με περίπου ισοδύναμες ομάδες ή σε εκτός έδρας αναμετρήσεις απέναντι σε πιο αδύναμους αντιπάλους μπορεί να δώσει την ισορροπία που χρειάζεται για να κερδηθεί το παιχνίδι, προσέχοντας όμως και τα μετόπισθεν. Οι περισσότερες από τις υπόλοιπες στρατηγικές περιγράφονται συγκριτικά με την κανονική, αφού αυτή είναι η μέση λύση: κανονικό mentality, πλάτος, τέμπο, ύψος αμυντικής γραμμής κτλ. Η άμυνα πιέζει όσο πρέπει, με τα τάκλιν να είναι στο κανονικό. Πιο χρήσιμη όταν παίζεις: εντός έδρας απέναντι σε λίγο καλύτερη ομάδα, εκτός έδρας με πιο αδύναμη ομάδα, με αρχική στρατηγική να καταλάβεις τη διάθεση του αντιπάλου, για να κρατήσεις το προβάδισμα απέναντι σε έναν πιο αδύναμο αντίπαλο. Επιθετική (Attacking): Η τρίτη "κανονική" στρατηγική είναι η επιθετική, που είναι προφανώς η αντίθετη της αμυντικής. Το σχήμα της ομάδας θυσιάζεται για μια επιθετική ώθηση που θα κάνει τους παίκτες να προσπαθούν να σπάσουν την αντίπαλη άμυνα όταν παίζουν απέναντι σε πιο αδύναμους αντιπάλους ή όταν χρειάζονται ένα γκολ. Αν και θα είναι προφανές, η επιθετική στρατηγική περιλαμβάνει πιο υψηλό mentality, πιο ανοικτή ομάδα (width), πιο γρήγορο ρυθμό (tempo), λιγότερες καθυστερήσεις (time wasting) και πιο ψηλά την αμυντική γραμμή, σε συνδυασμό με περισσότερη ελευθερία (creative freedom). Η άμυνα θα πιέζει και θα μαρκάρει πιο δυναμικά ώστε η ομάδα να κερδίζει γρήγορα τη μπάλα, αφού χωρίς αυτή, δεν μπορείς να σκοράρεις. Πιο χρήσιμη όταν παίζεις: εντός έδρας απέναντι σε πιο αδύναμο αντίπαλο, εκτός έδρας απέναντι σε πολύ πιο αδύναμο αντίπαλο, κυνηγώντας κάποιο αποτέλεσμα, απέναντι σε ομάδα που παίζει πιο αμυντικά.

Στρατηγικές Διάσπασης (Breakdown Strategies) Αντεπίθεση (Counter): Η χρήση στρατηγικών αντεπίθεσης είναι ένας καλός τρόπος για την αντιμετώπιση ενός επιθετικού αντιπάλου. Όταν μια ομάδα επιτίθεται, αφήνει κενά στην άμυνα, τα οποία η συγκεκριμένη στρατηγική μπορεί να εκμεταλλευτεί μένοντας πίσω, περιμένοντας τις επιθέσεις του αντιπάλου και κοιτώντας να βγάλει γρήγορα την αντεπίθεση όταν πάρει τη μπάλα, όσο η αντίπαλη άμυνα είναι αποδιοργανωμένη. Οι οδηγίες βρίσκονται ανάμεσα στις αμυντικές και τις κανονικές στρατηγικές. Βέβαια, απέναντι σε έναν αντίπαλο που δεν επιτίθεται ιδιαίτερα είναι περιττή η χρήση της αντεπίθεσης, αφού οι ομάδες που παίζουν αμυντικά δεν αφήνουν τα κενά που χρειάζεται. Πιο χρήσιμη όταν παίζεις: εντός έδρας απέναντι σε πιο δυνατό αντίπαλο, απέναντι σε ομάδα που κυνηγάει αποτέλεσμα, απέναντι σε λίγο καλύτερη ομάδα, με την οποία δεν αποδίδει η επιθετική στρατηγική.

TT10 37 Έλεγχος (Control): Ο έλεγχος είναι μια επιθετική στρατηγική, σχεδιασμένη σε ένα πιο υπομονετικό μοτίβο. Κάποιες φορές, ο αντίπαλος θα είναι καλά οργανωμένος και συμπαγής στην άμυνα, χωρίς να κάνει προσπάθειες να επιτεθεί, οπότε δύσκολα θα αφήνει κενά. Έτσι, η συνεχής πίεση από τους επιθετικούς παίκτες μπορεί να αποτύχει. Eπομένως, η στρατηγική του ελέγχου προσπαθεί να επιτεθεί περιμένοντας λίγο περισσότερο, ρίχνοντας το ρυθμό και περιμένοντας την κατάλληλη στιγμή για να γίνει η πάσα που θα ανοίξει την άμυνα του αντιπάλου. Όταν γίνεται αυτό, η αντίπαλη άμυνα θα πιέσει περισσότερο για να πάρει τη μπάλα και όταν γίνει αυτό, θα δημιουργηθούν κενά προς εκμετάλλευση. Πιο χρήσιμη όταν παίζεις: Against a weaker side who refuse to attack; at 0-0 in a game where you expect to win but are struggling to break the opposition down.

Ακραίες Στρατηγικές (Extreme Strategies) Περιορισμός (Contain): Η στρατηγική "κλείνω το μαγαζί". Δίνει μεγάλη έμφαση στην αμυντική λειτουργία ώστε να κρατήσει τη μπάλα μακριά από την εστία. Η χρήση της συγκεκριμένης στρατηγικής για 90 λεπτά, βέβαια, θα επιφέρει μεγάλη πίεση στην ομάδα αλλά είναι ότι πρέπει για τα τελευταία λεπτά ενός παιχνιδιού, στα οποία πρέπει να διαφυλαχθεί το καλό αποτέλεσμα απέναντι σε έναν μεγαλύτερο και καλύτερο αντίπαλο. Με τον περιορισμό, η ομάδα δεν επιτίθεται καθόλου και δίνει αμυντικές οδηγίες σε όλους τους παίκτες, ώστε να είναι όλοι πίσω από τη μπάλα. Πιο χρήσιμη όταν παίζεις: τα τελευταία λεπτά παιχνιδιού που θες να κρατήσεις αποτέλεσμα, απέναντι σε πολύ επιθετικές ομάδες. Υπερφόρτωση (Overload): Ακριβώς το αντίθετο από τη στρατηγική του περιορισμού. Με την υπερφόρτωση, ο στόχος είναι να γίνονται συνεχείς επιθέσεις στα καρέ του αντιπάλου. Κανείς δεν χρειάζεται να παίζει πλέον προσεκτικά, καθώς όλοι θα επιτίθενται. Φυσικά, η χρησιμοποίηση αυτής της στρατηγικής για 90 λεπτά θα φέρει πολλά προβλήματα στην άμυνα, αλλά για εφαρμογή σε ορισμένα πεντάλεπτα ή δεκάλεπτα, ή όταν χρειάζεται ένα γκολ, μπορεί να διασπάσει τον αντίπαλο. Πιο χρήσιμη όταν παίζεις: τα τελευταία λεπτά ενός ενός παιχνιδιού και πρέπει οπωσδήποτε να σκοράρεις, απέναντι σε πολύ αμυντικές ομάδες.

38 TT10

Στυλ παιχνιδιού (Playing Style) Ο προπονητής μπορεί να κάνει ορισμένες αλλαγές στο στιλ παιχνιδιού κατά προσωπική βούληση, κατά τις απαιτήσεις του αγώνα και τις ικανότητες των παικτών του. Το καθένα εξηγείται εξ ορισμού και έχει χοντρικά 3 επιλογές : λιγότερο, default, περισσότερο. Καθεμία από αυτές τις επιλογές επηρεάζεται και από άλλες επιλογές, όπως ο σχηματισμός, η στρατηγική (strategy), οι ρόλοι (roles), τα καθήκοντα (duties) κλπ. Για παράδειγμα, μια επιθετική ομάδα θα παίζει εξ ορισμού με περισσότερη δημιουργική ελευθερία (creative freedom) στο προεπιλεγμένο σημείο (default) σε σχέση με μια αμυντική ομάδα. Αυτές οι ρυθμίσεις δίνουν λίγο περισσότερο ή λίγο λιγότερο από το καθετί που ορίζει η κάθε οδηγία επιπρόσθετα στις αλλαγές που γίνονται από άλλους παράγοντες. Πειραματιστείτε για να δείτε τι ταιριάζει πιο πολύ στην ομάδα σας. Στυλ πασών (Passing Style): Αλλάζοντας το μήκος των πασών, η ομάδα μπορεί να παίζει πιο άμεσα (direct), χρησιμοποιώντας μακρινές πάσες προσπαθώντας να φτάσει στο τέρμα γρήγορα ή αν προτιμά πιο κοντινές πάσες (shorter). Επιλογές: shorter; default; more direct. Δημιουργική ελευθερία (Creative Freedom): Η Creative freedom καθορίζει το ποσοστό των αποφάσεων (decisions), flair (έμπνευση), creativity (δημιουργικότητα) ειπεισέρχεται στις επιλογές ενός παίκτη για πάσες και σουτ. Πιο πειθαρχημένες ομάδες ακολουθούν πιο πολύ τις οδηγίες και να είναι πιο έτοιμες αμυντικά, αλλά θα δυσκολεύονται να διασπάσουν την αντίπαλη άμυνα αν δεν μπορούν να κάνουν κάτι απρόβλεπτο. Επιλογές: more disciplined (πιο πειθαρχημένο παιχνίδι); default; more expressive (πιο εκφραστικό παιχνίδι). Πρέσινγκ (Closing Down): Πόσο γρήγορα και πόσο επιθετικά η ομάδα θα πιέζει τον αντίπαλο. Όσο πιο ψηλά είναι η ρύθμιση, τόσο νωρίτερα οι παίκτες θα προσπαθούν να πάρουν τη μπάλα από τον αντίπαλο. Χρήσιμο για να ασκείτε πίεση στους αντιπάλους αλλά οι παίκτες σας μπορεί να βρεθούν εκτός θέσης αν ο αντίπαλος είναι ικανός στο παιχνίδι κατοχής και στην "αλλαγή παιχνιδιού". Επιλογές: press more (παρπάνω πίεση); default; stand-off more (δώστε παραπάνω χώρο). Tackling: Ορίζει πόσο σκληρά θα πηγαίνουν οι παίκτες σας στα τάκλιν. Easy σημαίνει ότι οι παίκτες σας θα προσπαθούν να προκαλέσουν το λάθος του αντιπάλου και θα πέφτουν μόνο αν είναι σίγουροι ότι θα πάρουν τη μπάλα. Heavy σημαίνει ότι οι παίκτες σας θα πέφτουν μόλις έχουν την παραμικρή ευκαιρία. Easy σημαίνει ότι θα κρατούν τις θέσεις τους και ο αντίπαλος θα είναι δύσκολο να διασπάσει την άμυνα σας αλλά θα έχουν και λιγότερη κατοχή. Hard σημαίνει ότι η ομάδα μπορεί να κερδίσει τη μπάλα γρήγορα πιάνοντας στον ύπνο τον αντίπαλο αλλά θα υποπέσει και σε πιο πολλά φάουλ και κάρτες. Πιο επιθετικές ομάδες θα παίζουν με hard ενώ πιο προσεκτικές με easy. Επιλογές: more aggressive (πιο επιθετικό); default; more cautious (πιο προσεκτικό).

TT10 39 Μαρκάρισμα (Marking): Οι ρυθμίσεις είναι δύσκολο να εξηγηθούν σε σχέση με τον πραγματικό κόσμο διότι το FΜ χρησιμοποιεί ένα διαφορετικό σύστημα. Η άμυνα ζώνης (zonal) σημαίνει ότι ο παίκτης θα μαρκάρει όποιον παίκτη έρθει στη ζώνη που έχει καθοριστεί για αυτόν να μαρκάρει. Στο FΜ, όμως, το μαν του μαν (man marking) είναι κυρίως ένα πιο επιθετικό μαρκάρισμα ζώνης όπου ο παίκτης κολλάει στον προσωπικό του αντίπαλο όταν αυτός εισέρχεται στη ζώνη που έχει καθοριστεί αλλά μένει και μαζί του όταν ο κίνδυνος περάσει. Πειραματιστείτε για το τι δουλεύει καλύτερα. Για περισσότερη ανάλυση περιμένετε μελλοντικά άρθρα του Tactical Bible. Σίγουρα, το πραγματικό μαν του μαν σημαίνει "συγκεκριμένο" μαρκάρισμα, που μπορεί να σεταριστεί πριν ή κατά τη διάρκεια του αγώνα, είτε ρυθμίζοντας χειροκίνητα το μαρκάρισμα για έναν συγκεκριμένο παίκτη είτε με τα opposition instructions. Επιλογές: zonal marking; default; man marking. Σέντρες (Crossing): Όταν επιλέγετε ρυθμίσεις σέντρας, το παιχνίδι είτε θα καθορίσει μεικτό τρόπο αφήνοντας τον παίκτη να επιλέξει την κατάλληλη σέντρα είτε θα χρησιμοποιήσει τις ρυθμίσεις που καθορίζετε εδώ. Οι σέντρες -τρύπες (drill) έχουν στόχο το 1ο δοκάρι για να σκοράρει κάποιος παίκτης με κεφαλιά. Οι σέντρες που πλανάρουν έχουν στόχο το 2ο δοκάρι προς έναν ψηλό παίκτη που μπορεί να σκοράρει. Επιλογές: float crosses; default; drill crosses. Ελευθερία κινήσεων (Roaming): Τέλος, έχουμε τις επιολογές "ελευθερίας κινήσεων". Με περισσότερη ελευθερία κινήσεων οι επιθετικοί παίκτες ψάχνουν το δικό τους χώρο για να γίνουν πιο δημιουργικοί. Πολύ χρήσιμο για ομάδες με πολύ δημιουργικούς παίκτες, αυτή η ρύθμιση δίνεται προτίστως στους επιθετικούς. Πιο επιθετικές στρατηγικές προσθέοτυν εξ ορισμού μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων από ότι οι αμυντικές. “Free role” ήταν ο αντίστοιχος όρος στο Football Manager 09. Δε σημαίνει όμως ότι ο παίκτης θα τρέχει όπου θέλει αγνοώντας τις οδηγίες τους. Απλώς του δίνει την άδεια να φεύγει για λίγο από τη θέση του ώστε να βρε χώρο να δεχτεί τη μπάλα. Για να φανεί η διαφορά, το "free role" aναφέρεται πια ως "roaming". Επιλογές: stick to position (κρατήστε θέσεις); default; more roaming (περισσότερη ελευθερία κινήσεων).

40 TT10

Ρόλοι παικτών (Player Roles) Η επιλογή των κατάλληλων ρόλων είναι κρίσιμη για την ανάπτυξη μιας ισσοροπημένης τακτικής και της επιβολής του στυλ παιχνιδιού σας. Ένα 4-4-2 με δύο μέσους που κρατάνε μπάλα είναι πολύ διαφορετικό από ένα 4-4-2 με έναν deep lying playmaker και έναν box-to-box midfielder. Οι επόμενοι ρόλοι συναντώνται στο Football Manager 10. Όπου ήταν δυνατόν υπάρχουν παραδείγματα παικτών και στις ομάδες όπου είχαν επιτυχημένα το συγκεκριμένο ρόλο

Goalkeeper (GK) Υπάρχουν δύο ρυθμίσεις: goalkeeper και sweeper keeper. Goalkeeper: Οι απλές ρυθμίσεις ενός τερματοφύλακα που περιπολεί στην περιοχή του. Δε θα κάνει πολλά περισσότερα από το να δίνει τη μπάλα σε συμπαίκτες για να ξεκινά η επίθεση και να σταματάσει σουτ. Τωρινό παράδειγμα: οι περισσότεροι τερματοφύλακες Κλασικό παράδειγμα

: όπως παραπάνω

Sweeper Keeper (GK σκούπα): Εναλλακτικά μπορείτε να ρυθμίσετε τον GK να καθαρίζει μπαλιές που περνούν στην πλάτη της αμυντικής γραμμής. Χρήσιμο αν έχετε ψηλά την αμυντική γραμμή (defensive line), ο GK σκούπα θα βγαίνει από την περιοχή για να πάρει τη μπάλα και να την προωθήσει όσο πιο γρήογορα γίνεται για να διατηρήσει ρο επιθετικό momentum. Αν είναι πολύ αργός, όμως, μπορεί να εκτεθεί με μια λόμπα ή ντρίμπλα αντίπαλου επιθετικού. Τωρινό παράδειγμα: José Manuel Reina (Liverpool) Κλασικό παράδειγμα

Sweeper (Σκούπα) (SW)

: Tommy Lawrence (Liverpool); Fabien Barthez (France)

Οι Sweepers χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Τον τελευταίο παίκτη της άμυνας που σκουπίζει μπαλιές που ξεπερνούν τους άλλους αμυντικούς και το 'λίμπερο' που ανεβαίνει από την άμυνα σε ένα ρόλο αναάμεσα στην άμυνα και το κέντρο. Είναι είδος προς εξαφάνιση αλλά διατηρείται κυρίως στα Βαλκάνια και στην Ιταλία όπου άμυνες με 3 ή 5 παίκτες είναι συχνό φαινόμενο. Sweeper: Είναι αμυντικά στόπερ. Συνήθως ανήκουν σε άμυνα με 5 παίκτες, περιμένουν πίσω από τα σεντερμπακ και αντιμετωπίζουν όποια μπαλιά βγει στην πλάτη της άμυνας. Πρόκειται συχνά για πιο ευέλικτο παίκτη από τα σέντερ μπακ πρέπει να μπορεί να κινείται για να καλύπτει την άμυνα. Δε χρειάζεται ιδιαίτερες τεχνικές αρετές, πρέπει μόνο να αντιμετωπίζει κινδύνους. Τωρινό παράδειγμα: Philippe Mexès (Roma) Κλασικό παράδειγμα

: Franco Baresi (AC Milan; Italy)

Libero: Παίκτης σκούπα που παίζει με τη μπάλα. Στην άμυνα είναι όπως ο κλασικός sweeper. Αν δεχτεί τη μπάλα, όμως, ανεβαίνει στο γήπεδο και προσπαθεί να τροφοδοτήσει τους μέσους. Χρειάζεται πιο καλά τεχνικά χαρακτηριστικά ενώ τα σεντερ μπακ θα πρέπει να μπορούν να τον καλύψουν αν βρεθεί ψηλά και εκτός θέσης. Είναι δύσκολο να βρεθούν σύγχρονα παραδείγματα αλλά ο Rio Ferdinand είναι ένας παίκτης αρκετά άνετος με τη μπάλα στα πόδια που φέρνει σε αυτό το ρόλο. Η έλλειψη τέτοιων παικτών δείχνει ότι είναι είδος υπό εξαφάνιση.

TT10 41 Κλασικό παράδειγμα

Defence Left/Right (DL/DR)

: Franz Beckenbauer (West Germany)

Τα λέμε κυρίως “full backs”, οι θέσεις DL και DR μπορούν να δεχτούν δύο ρόλους στο FM 10. Ο ένας είναι πιο συγκρατημένος ρόλος που χρησιμοποιεί τα πλάγια μπακ σαν παίκτες που επιτηρούν τα αντίπαλα εξτρέμ. Ο άλλος είναι πιο επιθετικός ρόλος σχεδιασμένος ώστε τα πλάγια μπακ να υποστηρίζουν τους επιθετικούς ντριμπλάροντας και σεντράροντας δημιουργώντας καταστάσεις. Full Back: Ντριμπλάρουν και προωθούνται λιγότερο, και προσπαθούν να δώσουν τη μπάλα σε πιο δημιουργικούς παίκτες στη μεσαία γραμμή. Υποστηρίζουν τα εξτρέμ (wingers) με πιθανή πάσα στο 1/3 του γηπέδου κοντά στην περιοχή του αντιπάλου αλλά τείνουν να μένουν πίσω από αυτούς ανακώπτοντας αντεπιθέσεις αν χαθεί η κατοχή. Έχουν συνήθως περισσότερο strength (δύναμη) και tackling (τακλιν) από τα μπακ-χαφ αλλά πρέπει να είναι πιο ευκίνητα από τα σέντερ μπακς. Για αυτό το λόγο, συνήθως είναι πιο κοντοί και γρήγοροι παίκτες από τα σέντερ μπακς αλλά όχι τόσο βιρτουόζοι ή γρήγοροι όσο τα εξτρέμ. Στο σύγχρονο ποδόσφαιρο, με την "απαξίωση" των εξτρέμ πάνω στη γραμμή, έχει ευνοήσει τα πιο επιθετικά και γρήγορα DL/R αλλά αυτό δε σημαίνει ότι τα DL/R δεν είναι σημαντικές μονάδες απέναντι σε ομάδες που παίζουν επιθετικά και με πλάτος (width). Σύγχρονο παράδειγμα: Tony Hibbett (Everton); Gary Neville (Man. United) Κλασικό παράδειγμα

: Denis Irwin (Man. United; Ireland); Lee Dixon (Arsenal; England); Lilian Thuram (Juventus; France)

Πλάγιοι οπισθοφύλακες(Wing Back): Οι πλάγιοι οπισθοφύλακες (FB L/R role winger) έχουν αρχίσει να γίνονται απαραίτητοι στο σύγχρονο ποδόσφαιρο ,μετά την παρακμή των πλάγιων (WINGER), οι πλάγιοι οπισθοφύλακες προσφέρουν ευρύτητα (width) στο παιχνίδι με το να προωθούνται από τις πίσω θέσεις για να εμβολίσουν με πάσες στην περιοχή (crossing) την αντίπαλη άμυνα ή να σεντράρουν από τα πλάγια ενώ παράλληλα καλύπτουν τις πλάγιες γραμμές όταν αμύνονται. Οι ποιο σύγχρονοι ποδοσφαιριστές που τους βλέπουμε να παίζουν αριστερά/δεξιά πίσω συνηθίζεται στις μέρες μας να είναι διάσημοι για την ικανότητα τους να τρέχουν και να διεμβολίζουν από τα πλάγια ενώ αρκετοί μπορούν ,αν τους ζητηθεί, να παίξουν αριστερά/δεξιά στο κέντρο χωρίς να έχουν πρόβλημα. Πάραυτα αυτό που ξεχωρίζει ένα πλάγιο οπισθοφύλακα (wing back) από έναν πλάγιο (winger) είναι οι αμυντικές του ικανότητες και οι εντολές που έχει να γυρνάει πίσω δυναμικά κάθε φορά που χάνετε η κατοχή. Για αυτό το λόγο πρέπει να κατέχουν φοβερή αντοχή (stamina) και φυσική κατάσταση (natural fitness) , όπως φυσικά και ταχύτητα (speed), αντίληψη (vision) καθώς και καλή πάσα (passing) και σωστά γεμίσματα στην περιοχή (crossing). Σημερινά παραδείγματα: Patrice Evra (Manchester United; France); Glen Johnson (Liverpool; England) Κλασικό παράδειγμα:

Κεντρικός αμυντικός (DC)

Cafu (AC Milan; Brazil); Carlos Alberto (Brazil)

Ο κεντρικός αμυντικός είναι μια από τις λίγες θέσεις που διατήρησαν μια σταθερότητα στο πέρασμα των χρόνων αν και υπάρχουν διάφοροι τρόποι που παίζεται η θέση. Αρκετά σύγχρονα CB είναι από 1,80 και πάνω και πολύ δυνατοί αλλά αντίστοιχα υπάρχουν και ποιο κοντοί, ευκίνητοι και έξυπνοι αμυντικοί. Το πώς θα τοποθετήσετε τους κεντρικούς αμυντικούς σας έχει φοβερή επίπτωση στο πως θα αντιδράσει η άμυνα στο σύνολο της. Όλοι οι κεντρικοί αμυντικοί (DC) μπορούν να τοποθετηθούν έχοντας αμυντικά (defend) καθήκοντα (duties) , να καλύπτουν (Cover) ή να είναι κόφτες (stopper). Αυτοί που καλύπτουν (Cover) δίνουν κάποιο σχετικό βάθος στην άμυνα

42 TT10

ενεργώντας κάπως σαν λίμπερο (sweeper) , κόβοντας τις μπαλιές που περνάνε την αμυντική γραμμή. Οι κόφτες (stopper) παίζουν ποιο δυναμικά (aggressive) κυνηγώντας τους επιθετικούς που έχουν την κατοχή της μπάλας και κοιτάνε να καθαρίζουν τις φάσεις μακριά από το τέρμα τους ενώ οι αμυντικοί παίκτες (defenders) προσπαθούν να κάνουν και τα δυο παραπάνω. Γενικά οι κόφτες (stopper) συνηθίζεται να είναι ψηλότεροι, δυνατοί στο ψηλό παιχνίδι και ποιο δυνατοί από τους παίχτες που καλύπτουν (cover) που τείνουν να έχουν ταχύτητα ,κινητικότητα και ικανότητα στο να διαβάζουν τις φάσεις. Κεντρικός αμυντικός (Central Defender): Ο κεντρικός αμυντικός είναι το γνωστό και συνηθισμένο CB που είναι η οπισθοφυλακή της αμυντικής μας γραμμής (εκτός και αν έχουμε βάλει λίμπερο (Sweper) ) συνήθως διπλά σε έναν ακόμα κεντρικό αμυντικό. Οι περισσότεροι CB ανά τον κόσμο παίζουν έτσι αν και η χρήση των καθηκόντων (duties) όπως κόφτης (stopper) και καλύπτω (cover) θα επηρεάσουν την τοποθέτηση τους στο γήπεδο και κατά πόσο δυναμικά (aggressive) θα παίζουν. Σημερινά και κλασικά παραδείγματα

: Τα περισσότερα σύγχρονα CB

Αμυντικός που ανεβάζει την μπάλα (Ball-Playing Defender): Εδώ τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Έχει ποιο δημιουργικό ρόλο στο παιχνίδι της ομάδας βγάζοντας την μπάλα από την άμυνα και ψάχνει να την δώσει σωστά στους μέσους για να ξεκινήσει η επίθεση της ομάδας. Επίσης μπορεί να ενεργήσει ως διέξοδο από το βάθος ώστε να ανακυκλωθεί η κατοχή όταν η επίθεση τα βρίσκει σκούρα. Μοιάζει αρκετά με το παλιό κλασικό λίμπερο μόνο που έχει περιορισμένες κινήσεις λόγο των αυξημένων αμυντικών καθηκόντων του. Σημερινά παραδείγματα: Rio Ferdinand (Μan United) ; Thomas Vermaelen (Arsenal) / Εγώ θα έλεγα και Gerard Pique (Barcelona). Κλασικό παράδειγμα

: Οι περισσότεροι τείνουν να είναι αλλά ο Lothar Matthäus είναι το κλασικότερο όλων.

Περιορισμένοι αμυντικοί (Limited Defender): Κάποια CB είναι καλοί στο να είναι απλά ο ογκόλιθος που εκφοβίζει την αντίπαλη επίθεση. Είναι ένας ρόλος που αν τον ξέρει ο αμυντικός δεν θα του είναι πρόβλημα. Συνήθως είναι πολλοί δυνατοί (strength) , ψηλοί και πολλοί δυναμικοί (aggressive) παίχτες και αυτού του είδους οι αμυντικοί κερδίζουν την μπάλα και την δίνουν με ασφάλεια (safe passing) για αυτό το λόγο τείνει να έχει περιορισμένες ικανότητες στους άλλους τομείς του παιχνιδιού. Ίσως ακούγετε σκληρό να χαρακτηρίζουμε μερικούς ταλαντούχους παίχτες ως περιορισμένους αμυντικούς αλλά δεν κρίνουμε τις ικανότητες τους σαν παίχτες αλλά τον ρόλο τους στην αμυντική λειτουργία της ομάδας. Σημερινό παράδειγμα: Jamie Carragher (Liverpool) / εγώ θα έλεγα και Sotiris Kyrgiakos (Liverpool) Κλασικό παράδειγμα

Αμυντικός μπακ αριστερά / δεξιά ((WBL/WBR)

: Jack Charlton (Leeds United; England)

Οι παίχτες που παίζουν όλοι την γραμμή (Wingers) μπορούν να εκπληρώσουν ένα ρόλο στο football manager και περιγράφετε σαν αμυντικός αριστερά/δεξιά. Σε αυτή την θέση ο παίχτης έχει επιθετικά κίνητρα και λιγότερο αμυντικά όταν ο αντίπαλος ανακτά την κατοχή της μπάλας. Στοιχείο κλειδί στο 3-5-2 μια θέση που έχει γίνει λιγότερο δημοφιλής στα υψηλά επίπεδα λόγο του ανώτατου επίπεδου αντοχής (stamina) και γρηγοράδας (pace) που χρειάζονται για να παίξεις την θέση μιας και συνήθως δεν υπάρχουν άλλοι πλάγιοι μέσοι στο σύστημα.

TT10 43 Wing Back: Δες αμυντικός μπακ δεξιά / αριστερά

Αμυντικός Μέσος (DMC) Οι αμυντικοί μέσοι πέσουν λίγο ποιο πίσω από τους μέσους και παρέχουν επιπλέον αμυντική κάλυψη με το να κάθονται ποιο πίσω και να μην εκτίθεται η ομάδα τους στις αντεπιθέσεις. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι περιορίζονται μόνο στα αμυντικά τους καθήκοντα ή ότι δεν μπορούν να είναι ζωτικά εργαλεία στο να δημιουργούν και να διατηρούν το επιθετικό παιχνίδι της ομάδας. Αμυντικός Μέσος: Ο κλασσικός αμυντικός μέσος συμπεριφέρεται αρκετά σαν ένας συνηθισμένος μέσος με την μόνη διαφορά ότι παίζει ποιο πίσω. Τα βασικά καθήκοντα του είναι να παρέχει κάλυψη (Cover) και τείνει να μαρκάρει (η τουλάχιστον να δημιουργεί προβλήματα) σε όποιον παίχτη παίζει επιθετικός μέσος (AMC) από την αντίπαλη ομάδα. Πρόθεση του είναι να ψάχνει να βρει τους ποιο επιθετικούς παίχτες της ομάδας ώστε να ξεκινάνε επιθέσεις και δεν προωθείται μακριά από το χώρο ευθύνης του. Οι περισσότεροι DMCs ειδικεύονται στο να παίζουν ως δεκάρια (play maker) πίσω από το κέντρο η σαν «κόφτες» (anchor man). Ένας καλός αμυντικός μέσος είναι κάποιος που μπορεί να κάνει και τα δύο χωρίς να ειδικεύετε σε κάποιο από αυτά. (Γνώμη μου όπως ο δικός μας Κατσουράνης). Σύγχρονο παράδειγμα: Torsten Frings (Germany) Κλασσικό παράδειγμα

: Nicky Butt (Manchester United; England)

Deep-Lying Playmaker (Αμυντικός μέσος δεκάρι): Είναι το υπομόχλιο που γύρω του κινείται όλοι η ομάδα. Γυρνάει αρκετά πίσω για να πάρει μπάλα και βλέπει γήπεδο για να δει τις επιλογές πάσας που εχει ώστε να περάσει κάποιες ποιοτικές μπαλιές στους επιθετικούς και τους επιθετικούς μέσους. Είναι παίχτης που διακρίνεται για την δημιουργικότητα του (creativity) και την ικανότητα να πασάρει (passing skills). Στις τακτικές που συναντάμε τέτοιους παίχτες είναι σύνηθες φαινόμενο να υπάρχει δίπλα τους άλλος ένας παίχτης που ενεργεί ως anchor man (κλασικό παράδειγμα το δίδυμο Pirlo-Gattuso στην Ac Milan ή το δίδυμο Vieira-Makélélé στην εθνική Γαλλίας του Παγκοσμίου Κυπέλλου το 2006) αλλά αυτό δεν είναι πάντα απαραίτητο. Πάραυτα επειδή ο κύριος ρόλος του είναι να δημιουργεί παιχνίδι θα χρειαστεί κάποια αμυντική βοήθεια στο κέντρο του γηπέδου. Το αμυντικό χαφ «δεκάρι» είναι σχετικά καινούργια τακτική καινοτομία έτσι τα προσωρινά παραδείγματα είναι πιθανόν και τα ποιο κλασσικά Σημερινά παραδείγματα: Andrea Pirlo (AC Milan; Italy); Marcos Senna (Villareal; Spain) Κλασσικά παραδείγματα

: : Andrea Pirlo (AC Milan; Italy)

Anchor Man (Αμυντικός μέσος κόφτης): Το άλλο είδος εξειδικευμένου αμυντικού μέσου είναι ο anchor man – μεγαλόσωμος, δυνατός (strength) , ποιο αμυντικογενείς παίχτης με καλά χαρακτηριστικά μαρκάρισμα (marking) , προβολή (tackling) και τοποθέτηση (positioning). Ενεργεί σαν την εμπροσθοφυλακή της άμυνας, προστατεύοντας την αμυντική γραμμή και μαρκάροντας τους αντίπαλους επιθετικούς μέσους (AMC). Ο anchor man είναι οι ποιο παραδοσιακή έκδοση του αμυντικού μέσου επίσης γνωστή σαν "holding midfielder" ή θέση «Makélélé». Σημερινό παράδειγμα: : John Obi Mikel (Chelsea; Nigeria); Gennaro Gattuso (AC Milan; Italy)

44 TT10

Κλασσικό παράδειγμα

Μέσος αριστερά / δεξιά (ML/MR)

: Claude Makélélé (Real Madrid; France); Antonio Rattín (Argentina)

Ακραίος Μέσος: Όχι ακριβώς το κλασικό μας εξτρέμ «winger» , o ακραίος μέσος παίζει στην αριστερή ή δεξιά πλευρά του κέντρου και προσπαθεί να χρησιμοποιήσει την επίγνωση (awareness) και ικανότητα του να πασάρει (passing) ώστε να ξεκινάει επιθέσεις για την ομάδα του. Συνήθως είναι ποιο αργός από τον winger “εξτρέμ” και λιγότερο αμυντικός από τον defensive winger “αμυντικός εξτρέμ” , ο ακραίος μέσος δεν θα ανεβοκατεβαίνει την γραμμή ούτε θα πιέζει τα αντίπαλα πλάγια μπάκ. Ο David Beckham δεν ήταν ευλογημένος με εκρηκτική ταχύτητα (pace/acceleration) ούτε είχε ικανότητα στις προβολές (tackling) αλλά για τις ανυπέρβλητες πάσες (passing) του όπως επίσης για τα αξεπέραστα γεμίσματα του (crossing) με αποτέλεσμα οι διεισδυτικές μπαλιές του να βρίσκουν από έξω πλάγια την απέναντι πλευρά ή τους επιθετικούς και να δημιουργεί ευκαιρίες. Κεντρικοί μέσοι με καλή αντίληψη μπορούν να μετατραπούν σε πλάγιοι μέσοι και να κάνουν μια λογική δουλειά όπως να κλείσουν ένα κενό , για παράδειγμα ο Steven Gerrard περιστασιακά έχει παίξει αυτή την θέση για την Liverpool και την Αγγλία. Και στις δύο περιπτώσεις του έχει ζητηθεί να χρησιμοποιήσει την εργατικότητα του στο γήπεδο (work rate) και την ποδοσφαιρική ευφυΐα του ώστε να αποδίδει στο παιχνίδι και κάποια στοιχειώδεις αμυντικά καθήκοντα. Σημερινό και κλασσικό παράδειγμα

: David Beckham (England).

Πλάγιος (Winger): Διαχρονικά ο πλάγιος μετατράπηκε σε κυνηγό (forward). Σήμερα παίζει συνήθως σαν Μέσος ή επιθετικός μέσος ο οποίος τοποθετείται στην αριστερή ή δεξιά πλευρά αντίστοιχα. Συνήθως πολύ γρήγορος (pace & acceleration) και με καλή ικανότητα στην ντρίμπλα (dribbling) αλλά έχει επίσης και το νου του στο να γεμίσει στην περιοχή (crossing), οι πλάγιοι δεν χρειάζονται απαραίτητα να έχουν καλές πνευματικές ικανότητες (mental skills) αρκεί να είναι απίστευτα γρήγοροι και καλοί με την μπάλα στα πόδια. Ο κλασικός πλάγιος που παίζει πάνω στην γραμμή δεν είναι ποια αρκετά αρεστός στο σύγχρονο ποδόσφαιρο με τους πλάγιους μέσους να πατάνε περιοχή ώστε να συνεισφέρουν περισσότερα γκόλ. Πάραυτα ιδιαίτερα στα ποιο χαμηλά επίπεδα ένας παίχτης με καλή και γρήγορη τεχνική κατάρτιση μπορεί να τρομοκρατήσει τα αντίπαλα μπακ κρατώντας τα καρφωμένα στο δικό τους μισό του γηπέδου, ενώ παράλληλα βγάζει ποιοτικές μπαλιές από έξω πλάγια στους κυνηγούς ώστε να σκοράρουν. Κάποιοι με λίγο περισσότερο ποδοσφαιρικό μυαλό και συγκέντρωση (composure) μπορούν να πετύχουν κάποια γκολ στην διάρκεια της χρονιάς λόγο της ικανότητας τους να σπάνε το τεχνικό offside και να ξεχύνονται στην αντίπαλη περιοχή. Σημερινό παράδειγμα: Aaron Lennon (Tottenham Hotspur) Κλασικό παράδειγμα

: Ryan Giggs (Manchester United; Wales); Garrincha (Brazil)

Αμυντικός Πλάγιος ( Defensive Winger): Περιστασιακά μπορεί να είναι απαραίτητο να καλύψεις την πλευρά με παραπάνω παίχτη από ένα μόνο μπακ η ίσως η ομάδα παίζει χωρίς μπακ και χρειάζεται ενίσχυση στα πλάγια. Σε οποιαδήποτε περίπτωση ο αμυντικός πλάγιος παίζει σαν προωθημένος μπακ όχι απαραίτητα τόσο επιθετικογενείς και γρήγορος όσο ο πλάγιος μπακ (wing back) αλλά με αρκετές τεχνικές ικανότητες ώστε να χρησιμοποιούνται τόσο βαθιά όσο και το μπακ. Οι αμυντικοί πλάγιοι δεν έχουν φτιάξει όνομα στο ποδόσφαιρο αλλά είναι ένα πολύτιμο εργαλείο όταν παίζουν ένα δύσκολο παιχνίδι ο οποίος έχει μεγάλη δύναμη στα πλάγια. Συνήθως εμφανίσετε σε τακτικές που πρεσάρουν (Pressing) με την αμυντική γραμμή ψηλά

TT10 45 (Defensive line Push High Up) , ο αμυντικός πλάγιος θα προσπαθήσει να κερδίσει την μπάλα από τον αντίπαλο και να την κρατήσει ώστε να την περάσει στους ποιο δημιουργικούς παίκτες της ομάδας , αλλά αν τους επιτραπεί μπορούν να ξεχυθούν μπροστά στο τελευταίο τρίτο του γηπέδου και να δημιουργήσουν προβλήματα . Πρωταρχικός του ρόλος είναι να κερδίζει μπάλες και το να συγκεντρώνετε στα επιθετικά του καθήκοντα έρχεται δέυτερο. Σημερινό παράδειγμα : Park Ji-Sung (Manchester United) Κλασικό παράδειγμα

Κεντρικός Μέσος (MC)

: Είναι σχετικά νέα εξέλιξη στο μοντέρνο ποδόσφαιρο με λίγα έως καθόλου παραδείγματα.

Κεντρικός Μέσος : Ο συνηθισμένος κεντρικός μέσος προσπαθεί να κάνει μέσα στο γήπεδο λίγο από όλα. Με επιθετικά καθήκοντα (attacking duty) θα κοιτάξει να προωθείτε και να βοηθάει την επίθεση. Με αμυντικά καθήκοντα (defensive duty) θα κοιτάει να κρατάει την θέση του και να ενεργεί σαν κάλυψη στο κέντρο του γηπέδου. Οι περισσότερες οδηγίες του είναι να κάνει ότι ξέρει καλύτερα ένας μέσος να καλύπτει την άμυνα αλλά να κοιτάει και να βγάζει καλές μπαλιές ώστε να ξεκινάει επιθέσεις όποτε του δίνετε η ευκαιρία. Αυτή η ευθύνη είναι καλό να δίνετε σε παίκτες που δεν έχουν κάποιο εξαιρετικό ταλέντο στα γνωρίσματά τους αλλά είναι καλοί σταθεροί παίκτες που μπορούν να εκπληρώσουν τα περισσότερα καθήκοντα σε ικανοποιητικό επίπεδο. Πιθανόν να μην έχει την αντοχή (stamina) να τρέχει στο άξονα από την μια περιοχή στην άλλη (box-to-box) , την δημιουργικότητα (creativity) να είναι δεκάρι (playmaker) ή την δύναμη (strength) να είναι μέσος που κερδίσει μπάλες (ball – winning midfielder) : αλλά εάν χρειαστεί στην διάρκεια του αγώνα, θα κάνει όλα τα παραπάνω για κάποια λεπτά του αγώνα σε λογικά επίπεδα. Σύγχρονο Παράδειγμα: Darren Fletcher (Manchester United; Scotland) Κλασσικό Παράδειγμα

: David Platt (England))

Δεκάρι με βάθος (Deep-Lying Playmaker): ‘Όπως και στην θέση του αμυντικού μέσου θα κοιτάει να κατεβαίνει ποιο πίσω να πάρει μπάλα και να βρει χώρο για τον εαυτό του πριν ψάξει την τέλεια άμυνα στην πλάτη της άμυνας. Στην θέση του κεντρικού μέσου θα είναι λίγο ποιο πάνω στο γήπεδο και ίσως χρειάζεται να είναι ποιο δυνατός ώστε να ανταπεξέλθει στο περιορισμένο χώρο που του δίνει ο αντίπαλος μέσος. Σημερινό παράδειγμα: Xabi Alonso (Real Madrid; Spain) Κλασικό παράδειγμα

: Andrea Pirlo (AC Milan; Italy)

Μέσος «κόφτης» ( Ball-Winning Midfielder): Ο ρόλος είναι παρόμοιος με τον Αμυντικό Μέσο «κόφτη» (anchor man). Ότι είναι ποιο προωθημένος σημαίνει ότι χρειάζεται να είναι ποιο χρήσιμο με την μπάλα στα ποδιά. Ποιο ολοκληρωμένος από τον anchor man τα χαρακτηριστικά που τον διακρίνουν είναι η δύναμη (strength), η καλές προβολές στην μπάλα (tackling) και οι καλές τοποθετήσεις που παίρνει (positioning) αλλά πρέπει επίσης να είναι ένας σχετικά αξιοπρεπής πασέρ ώστε να διατηρεί την επιθετικότητα της ομάδας ζωντανή. Πολύ χρήσιμος σε επιθετικές τακτικές (attacking) η τακτικές πίεσης (pressing) με την αμυντική γραμμή ψηλά (Defensive line up) όπου η ομάδα πρέπει να κερδίσει την μπάλα ψηλά στο γήπεδο και να την προωθήσει γρήγορα (Tempo Quick). Για αυτό το λόγο οι περισσότεροι κλασικοί ball-winning midfielders έχουν διακριθεί και ως αμυντικοί μέσοι. Σημερινό παράδειγμα: Owen Hargreaves (Manchester United) Κλασικά παραδείγματα: Roy Keane (Manchester United; Ireland), Patrick Vieira (Arsenal; France)

46 TT10

Μέσος από Περιοχή σε Περιοχή (Box-to-Box Midfielder): Είναι ένα είδος που τείνει να εξαφανιστεί στο σύγχρονο ποδόσφαιρο. Με την αυξανόμενη τάση να χωρίζονται οι μέσοι σε αμυντικογενείς και επιθετικογενείς ομάδες , ο κλασικός μέσος περιοχής τείνει να απορρίπτεται για χάρη ποιο εξειδικευμένων θέσεων όπως να χρησιμοποιείτε ένας μέσος που κρατάει την θέση του δίπλα σε ένα μέσο με ποιο επιθετικές τάσεις. Διαχρονικά ο μέσος περιοχής ήταν ένας παίχτης με τεράστια αντοχή (stamina) που ήταν εξίσου εξοικειωμένος στο να κερδίσει την μπάλα , να περνάει την μπάλα στους συμπαίκτες του και να πατάει την αντίπαλη περιοχή σαν κρυφός ώστε να πετυχαίνει κρίσιμα γκολ. Σαν αποτέλεσμα έπρεπε να είναι σε απίστευτη φυσική κατάσταση (stamina), να είναι σχετικά γρήγορος (pace) και να έχει καλές κινήσεις (movement). Τείνουν στο να μην είναι οι ποιο τεχνικά προικισμένοι παίκτες στο κόσμο (technique) η οι ποιο χαρισματικοί (flair) ,αλλά είναι σκληροί εργάτες στο γήπεδο (work rate) που όχι μόνο παρέχουν κάλυψη στην άμυνα αλλά μια έξτρα εναλλακτική λύση στην επίθεση. Για αυτό το λόγο στο FM10 είναι διαθέσιμος μόνο με την εντολή του στηρίγματος (support duty) μιας και χρειάζεται να βοηθάει την άμυνα και την επίθεση. Σύγχρονο Παράδειγμα: Michael Ballack (Germany) Κλασικό Παράδειγμα

: Bryan Robson (England)

Advanced Playmaker (Προωθημένος οργανωτής): Ο advanced playmaker προωθείται και χρησιμοποιεί την οξυδέρκεια του ώστε να δώσει την τελική πάσα στους επιθετικούς. Πρέπει να έχει υψηλό creativity (δημιουργικότητα) και crossing (σέντρες). Στη θέση MC είναι κλασικός οργανωτής και χρησιμοποιεί τη δημιουργικότητά του για να βάλει και άλλους παίκτες στο παιχνίδι χρησιμοποιώντας τη μπάλα. Επειδή δε του ζητείται να μαρκάρει πολύ χρειάζεται την υποστήριξη ενός μέσου με πιο αμυντικά καθήκοντα. Στόχος του είναι να βρίσκει χώρο για να κάνει τα μαγικά του. Έτσι, φυσικά στατιστικά όπως Pace και Strength δεν είναι απαραίτητα ωστόσο το Pace ίσως είναι χρήσιμο για παίκτες που θέλουν να βρίσκονται στο κενό ανάμεσα στο αντίπαλο κέντρο και την αντίπαλη άμυνα. Πολύ πιο σημαντικά είναι τα mental και technical attributes. Σύγχονο παράδειγμα: Cesc Fabregas (Arsenal) Κλασικό παράδειγμα

Attacking Midfield/Forward Left/Right (AML/AMR & FL/FR) )(Εξτρέμ)

: Juan Roman Riquelme (Argentina); Didi (Brazil); Paul Gascoigne (England)

Winger (Εξτρέμ): Όπως και ο ML/R, το εξτρέμ είναι ένας προωθημένος παίκτης που προσπαθεί να βγει μπροστά με τη μπάλα. Όμως, στις θέσεις AML/R και FL/R είναι λιγότερο σημαντικό να έχουν καλά αμυντικά χαρακτηριστικά. Χρειάζονται, αντίθετα, καλό off the ball και anticipation ώστε αν χρειάζεται να συγκλίνουν και να τελειώνουν φάσεις που προέρχονται από σέντρες ή να βγαίνουν στην πλάτη της άμυνας για να σκοράρουν. Σύγχρονο παράδειγμα: Theo Walcott (Arsenal; England); Cristiano Ronaldo (Real Madrid; Portugal) Κλασικό παράδειγμα

: Garrincha (Brazil); Ryan Giggs (Manchester United; Wales); Johnny Rep (Ajax; Netherlands)

Inside Forward (Συγκλίνων επιθετικός): Ο Sir Alex Ferguson υποστηρίζει ότι ο παίκτης που ξεκινά από πλάγια και κινείται προς τον άξονα για να βρει χώρο είναι πολύ πιο επικίνδυνος από τον παίκτη που ξεκινά από τον άξονα και βγαίνει στις πτέρυγες. Προς τεκμηρίωση αυτής της άποψης, ο Cristiano Ronaldo σκόραρε 42 γκολ τη σεζόν

TT10 47 2007/08, πολλά από τα οποία ήταν με αυτό τον τρόπο. Ο ρόλος αυτός γίνεται ολοένα και πιο δημοφιλής, με το Messi, τον Henry και το Ribéry να έχουν αποκτήσει μεγάλη φήμη για την ικανότητά τους στο σκοράρισμα. Ο inside forward χρειάζεται το pace (ταχύτητα) και τις ικανότητες με τη μπάλα ενός εξτρέμ (winger), τη ψυχραιμία (composure) ενός σεντερ-φορ καθώς και μεγάλη δημιουργικότητα (creativity) και τεχνική ικανότητα (technical attributes) με τη μπάλα στα πόδια. Όταν όλα αυτά συνδιάζονται, ο συγκλίνων επιθετικός γίνεται φονικός. Αυτό που κάνει το Ronaldo τόσο καλό παίκτη δεν είναι μόνο ότι μπορεί να παίξει αυτό το ρόλο αλλά και ότι μπορεί να ανταποκριθεί σαν εξτρέμ λόγω της καλή του σέντρας (crossing). Στο FM, ο inside forward μπορεί να "τρυπήσει" άμυνες αλλά μπορεί να συμβάλλει και στην έλλειψη πλάτους (width) αν και οι δύο πλάγιοι παίκτες της επίθεσης συγκλίνουν. Αυτό αντιμετωπίζεται αν χρησιμοποιήσετε τα πλάγια μπακ σαν επιθετικούς παίκτες (attacking duty) ώστε να στηρίζουν την επίθεση. Σύγχρονο παράδειγμα: Cristiano Ronaldo (Real Madrid; Portugal); Thierry Henry (Barcelona; France); Franck Ribéry (Bayern München; France) Κλασικό παράδειγμα

: Πρόκειται για νέο φαινόμενο στις μοντέρνες τακτικές ποδοσφαίρου. Όμως, πιθανώς ο Cristiano Ronaldo θα γίνει γνωστός σαν το κλασικό παράδειγμα μέσα στα επόμενα χρόνια.

Advanced Playmaker (Προωθημένος οργανωτής): Στη θέση AM ο advanced playmaker είναι παρόμοιος με αυτόν στη θέση MC. Όμως, επειδή θα κινείται στις πτέρυγες χρειάζεται περισσότερη ταχύτητα (pace) και καλύτερη ντρίμπλα (dribbling). Από πλάγιες θέσεις, η ομάδα προσπαθεί να παίξει με τον advanced playmaker και αυτός θα προσπαθήσει να βγάλει καλές σέντρες. Αν χρειαστεί, μπορεί να ξεπεράσει τον προσωπικό του αντίπαλο για να βγάλει μια σέντρα ή να παίξει το ένα-δύο με κάποιον από τον άξονα. Ο ρόλος αποτελεί ένα μίγμα του συγκλίνοντος επιθετικού (inside forward) και του εξτρέμ (winger) και δίνεται σε παίκτες με εξαιρετική ικανότητα στη δημιουργία, που μπορούν να προκαλέσουν εξίσου μεγάλη ζημιά στα αντίπαλα πλάγια μπακ (full backs) και στους αντίπαλους κεντρικούς αμυντικούς (center backs) Σύγχρονο παράδειγμα: Lionel Messi (Barcelona; Argentina); Nico Kranjčar (Croatia) Κλασικό παράδειγμα

: George Best (Manchester United; Northern Ireland)

Defensive Winger (Αμυντικό εξτρέμ): Όπως και ο MR/L , το αμυντικό εξτρέμ θα πιέζει το αντίπαλο πλάγιο μπακ. Αλλά επειδή βρίσκεται πιο μπροστά θα πρέπει να έχει καλύτερη τεχνική (technique), σέντρες (crossing), ντρίμπλα (dribbling) και δημιουργικές ικανότητες. Όμως, κυρίως θα πρέπει να προσέχει το αντίπαλο πλάγιο μπακ: μόνο όταν έχει χώρο να κάνει κάτι θα προσπαθεί να τον εκμεταλευτεί. Σύγχρονο/κλασικό παράδειγμα

Attacking Midfield Centre (AMC) (Επιθετικός μέσος)

: AΜια δύσκολη τακτική εξέλιξη χωρίς απτά παραδείγματα. Πρόκειται περισσότερο για ένα εργαλείο για να έχετε καλύτερη αμυντική λειτουργία παρά για ένα ρόλο που θα περίμενε κανείς να έχει ένας παίκτης σε όλη την καριέρα του ή ακόμη και σε μία σεζόν.

Attacking Midfielder: Ο κλασικός attacking midfielder αναζητά χώρο για να υποστηρίξει την επίθεση. Είτε πηγαίνει μόνος του στην περιοχή με σκοπό να σκοράρει, ή να κάθεται στην τρύπα ανάμεσα στο κέντρο και την επίθεση περιμένοντας τη μπάλα. Όπως και ο MC, δε ξεχωρίζει κάπου, αλλά μπορεί να κάνει εξίσου καλά λίγο απ'όλα. Με επιθετικό καθήκον (attacking duty) θα προσπαθήσει να προωθηθεί και να σκοράρει

48 TT10

ενώ με υποστηρηκτικό καθήκον (support duty) θα αναζητά πάσες ή θα επιχειρεί μακρινά σουτ. Σύγχρονο παράδειγμα: Frank Lampard (Chelsea; England) Κλασικό παράδειγμα

: Paul Scholes (Manchester United; England)

Advanced Playmaker (Προωθημένος οργανωτής): Παρόμοιος με τον advanced playmaker σε θέση MC , εκτός από το γεγονός ότι χρειάζεται ακόμα λιγότερες αμυντικές αρετές. Ο AMC θα κάθεται στο κενό ανάμεσα στο κέντρο και στην επίθεση περιμένοντας τη μπάλα για να κάνει την τελική πάσα στον παίκτη με την καλύτερη θέση. Είναι μια θέση που ο Zinedine Zidane έπαιξε εξαιρετικά στο τέλος της δεκαετίας του '90 και στις αρχές της τωρινής και είναι η θέση τόσων πετυχημένων παικτών όπως ο Riquelme, ο Didi και πιο πρόσφατα ο Kaká και ο Modric. Έχοντας το χώρο να κινείται ελεύθερα ανάμεσα στην αντίπαλη άμυνα και το κέντρο, χρειάζεται σίγουρα την υποστήριξη άλλων μέσων για να μπορεί η ομάδα να διατηρείται συμπαγής και να κερδίζει την κατοχή. Σύγχρονα παραδείγματα: Kaká (Real Madrid; Brazil); Luca Modrić (Tottenham Hotspur; Croatia); Cesc Fabregas (Arsenal; Spain) Κλασικά παραδείγματα

: Juan Roman Riquelme (Argentina); Zinedine Zidane (Real Madrid; France); Didi (Brazil)

Trequartista: O "κατά 3/4 επιθετικός" ή trequartista είναι η επιθετική μορφή του deep-lying playmaker. Διαφέρει όμως από τον Advanced playmaker διότι λογίζεται σαν επιθετικός και όχι σαν μέσος. Το ότι έρχεται πιο πίσω όμως σημαίνει ότι δεν είναι πραγματικός επιθετικός. Χρησιμοποιεί την εξαιρετική δημιουργικότητά του για να δημιουργήσει ευκαιρίες αντί για άλλους μέσους και επιθετικούς αλλά δε βοηθάει ποτέ στην άμυνα. Στο FM έχουν την εντολή 'roaming' οπότε κινούνται πιο ελεύθερα από τους advanced playmakers. Στη σωστή ομάδα με το σωστό παίκτη είναι φονικός ρόλος. Πρόκειται για το ρόλο του πιο προωθημένου παίκτη σε σχηματισμό 4-6-0. Σύγχρονα παραδείγματα: Francesco Totti (Roma; Italy); Kaka (Real Madrid; Brazil) Κλασικά παραδείγματα

: Roberto Baggio (Italy); Diego Maradona (Argentina); Denis Bergkamp (Arsenal; Ajax; Netherlands); Pelé (Brazil)

Inside Forward (Συγκλίνων επιθετικός): Σε αντίθεση με τη θέση AML/R , στην AMC ο inside forward είναι ένας επιθετικός που παίζει πιο πίσω. Δε χρειάζεται να συγκλίνει γιατί ξεκινάει από αυτή τη θέση. Κλασική θέση για τον υποστηρικτικό παίκτη στην επίθεση στο 4-4-1-1. Θα κινείται λίγο πιο ελεύθερα από τον attacking midfielder αλλά θα είναι πιο πολύ επιθετικός. Επομένως θα πρέπει να έχει κλασικές επιθετικές αρετές όπως finishing, composure και technique αλλά και creativity και passing για να τροφοσοτεί τους πιο προωθημένους επιθετικούς. Παρότι φαίνεται να μοιάζει με τον Trequartista, σε αντίθεση με τον τελευταίο που κυρίως δημιουργεί ευκαιρίες για τους συμπαίκτες του, ο inside forward προσπαθεί να σκοράρει και ο ίδιος. Σύγρχονο παράδειγμα: Wayne Rooney (Manchester United; England) Κλασικά παραδείγματα

Forward Centre (FC) (Σέντερ-φορ)

: Bobby Charlton (Manchester United; England); Teddy Sherringham (Manchester United; England); Nándor Hideguti (Hungary)

Deep-Lying Forward Επιθετικός που παίρνει τη μπάλα πολύ πίσω): Ο deep-lying forward γυρνάει προς το κέντρο για να πάρει τη μπάλα και μετά τη δίνει σε παίκτες

TT10 49 πίσω του ή την κρατάει μέχρι οι παίκτες πίσω του να ανέβουν. Πολύ χρήσιμος ρόλος όταν παίζετε με έναν επιθετικό ή με δύο. Είναι συνήθως πολύ δυνατός αλλά και λίγο δημιουργικός. Σκοράρει και ο ίδιος αν χρειαστεί. Όπως ο target man, παίζει συνήθως με πλάτη στο τέρμα αλλά είναι πιο εύκολο για εκείνον με τη μπάλα στα πόδια παρά στον αέρα. Λογικά, δε θα σκοράρει πολλά γκολ αλλά αν είναι ο μόνος επιθετικός θα επιτρέψει στους δημιουργικούς επιθετικούς να θριαμβεύσουν (όπως η Γαλλία στο Παγκόσμιου κύπελλο του 1998 με τον Guivarc'h), ή σαν μέρος επίθεσης με δύο παίκτες (όπως το δέσιμο του Sheringham με τον Alan Shearer ή τον Andy Cole). Σύγχρονα παραδείγματα: Carlton Cole (West Ham; England); John Carew (Aston Villa; Norway) Κλασικά παραδείγματα

: Teddy Sheringham (Manchester United; England); Stéphane Guivarc'h (France)

Advanced Forward Προωθημένος επιθετικός): Αυτός συνήθως ευθυγραμμίζεται με τον ώμο του τελευταίου αντίπαλου αμυντικού περιμένοντας κάθετες πάσες από το κέντρο και τον άλλο επιθετικό. Μπορεί να απομονωθεί αν είναι μόνος στην επίθεση, οπότε χρειάζεται ένα 2ο επιθετικό ή στήριξη από επιθετικούς μέσους. Συνήθως γρήγορος, καλούλης με τη μπάλα στα πόδια και φονικός εκτελεστής είναι περισσότερο καταρτισμένος συνολικά από τον poacher καθώς αν χρειαστεί θα έρθει λίγο πιο πίσω για να πιέσει τα σεντερ μπακ ή να δεχτεί τη μπάλα. Είναι πιθανό να αναδειχτεί 1ος σκόρερ της ομάδας. Επομένως θα πρέπει να είναι αξιόπιστος και να μπορεί να διαχειριστεί την πίεση. Σύγχρονα παραδείγματα: Fernando Torres (Liverpool; Spain); Samuel Eto’o (Internazionale; Cameroon) Κλασικά παραδείγματα

: Ronaldo (Real Madrid; Brazil); Gerd Müller (Bayern München; West Germany)

Target Man: Ο target man είναι το ντερέκι μπροστά που μπορεί να κρατήσει τη μπάλα καθώς και να κάνει πάσες με τη μία στον παρτενέρ του στην επίθεση. Με πολύ καλό jumping (πήδημα), κεφαλιές (heading) και δύναμη (strength) είναι ο ιδανικός για να δέχεται μακρινές μπαλιές από τον τερματοφύλακα και την άμυνα. Είναι επίσης καλός στο να τρομοκρατεί τις αντίπαλες άμυνες με το ύψος του όταν η μπάλα έρχεται από σέντρα ή από κόρνερ. Ο target man δε χρειάζεται να είναι ο καλύτερος εκτελεστής του κόσμου ούτε να έχει καλή τεχνική. Το μέγεθός του και η δύναμή του είναι αρκετές για να διαταράξουν τον αντίπαλι αρκετά ώστε οι πιο δημιουργικοί συμπαίκτες του να σκοράρουν. Σαν μοναδικός επιθετικός, ο target man υποφέρει. Χωρίς υποστήριξη, δε θα υπήρχε κανείς για να του δημιουργήσει χώρο. Όμως, όταν έχει παρτενέρ και ιδίως έναν poacher ή έναν advanced forward μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματικός. Σύγχρονο παράδειγμα: Emile Heskey (Aston Villa; England) Κλασικό παράδειγμα

: Jan Koller (Czech Republic)

Poacher (Κίλερ): Ο poacher εξαφανίζεται στο μοντέρνο, υψηλού επιπέδου ποδόσφαιρο, αλλά υπάρχει ακόμα χώρος για τον άνθρωπο που "μόνο" σκοράρει. Η τάση για τους επιθετικούς είναι να γίνονται περισσότερο ολοκληρωμένοι βοηθώντας το κέντρο, όντας δημιουργικοί και κινούμενοι ώστε να δημιουργούν χώρο για άλλους παίκτες. Ο poacher, όμως, κάνει ελάχιστα από αυτά. Η δουλειά του είναι να κάθεται κοντά στην περιοχή δημιουργώντας ελάχιστο χώρο, την τελευταία στιγμή ώστε να δεχτεί μια κάθετη ή μια σέντρα ώστε να σκοράρει. Ένας καλός poacher βάζει άνετα 30

50 TT10

γκολ τη σεζόν αλλά ολόκληρη η ομάδα πρέπει να δουλεύει γι'αυτόν. Θέλει οπωσδηποτε παρτενέρ, αλλιώς θα είναι πλήρως απομονωμένος και το κέντρο θα πρέπει να βάζει τη μπάλα κάτω μέχρι να φτάσει σε αυτόν. Πρέπει να έχει μεγάλη ψυχραιμία (composure), τελειώματα (finishing), κίνηση χωρίς τη μπάλα (off the ball) και σταθερότητα στην απόδοσή του (consistency). Σύγχρονα παραδείγματα: Raúl González (Real Madrid); Michael Owen (Manchester United; England) Κλασικό παράδειγμα

: Gary Lineker (Everton; England)

Complete Forward (Ολοκληρωμένος επιθετικός): Μερικές φορές, μια ομάδα είναι αρκετά τυχερή ώστε να έχει έναν παίκτη ψηλό, δυνατό, γρήγορο, καλό με τη μπάλα στα πόδια, με τη μπάλα στον αέρα και φονικό εκτελεστή. Όταν συμβαίνει αυτό, η ομάδα έχει μεγάλη ευελιξία. Ο complete forward μπορεί να παίξει μόνος του ή με παρτενέρ. Μπορεί να παίζει με πλάτη ή στην ευθεία του τελευταίου αμυνόμενου. Βασικά, ο ρόλος του τού δίνει το δικαίωμα να κάνει ό,τι θέλει για να υποστηρίξει το κέντρο, να σκοράρει ή να βγάλει ασίστς. Οι περισσότερες ομάδες δεν έχουν τέτοιο παίκτη, αλλά αν έχουν η ομάδα αποκτά σημαντικό πλεονέκτημα. Σύγχρονο παράδειγμα: Didier Drogba (Chelsea; Ivory Coast) Κλασικό παράδειγμα

: Johan Cruijff (Ajax; Netherlands)

Defensive Forward (Αμυνόμενος επιθετικός): Όταν μια ομάδα παίζει απέναντι σε μια πολύ δυνατότερη ομάδα, μπορεί να χρειάζεται ακόμα περισσότερη βοήθεια στην άμυνα. Μια επιλογή είναι να πείτε στο αμυντικό να οπισθοχωρεί και να πιέζει στο κέντρο όσο περισσότερο μποτεί. Έτσι, η ομάδα θα χάσει λίγη επιθετική ετοιμότητα αλλά αν περιμένετε να ηττηθείτε αυτό δεν αποτελεί μεγάλη θυσία. Θα πρέπει να έχει επαρκώς καλό τάκλιν, κάποιες αντοχές (stamina) και να είναι πρόθυμος να λιώσει τα παπούτσια του στο τρέξιμο. Αν είναι ο μοναδικός επιθετικός, θα χρειάζεται υποστήριξη από το κέντρο για να δημιουργηθούν ευκαιρίες. Με παρτενέρ, θα προσπαθεί να τον τροφοδοτεί όσο περισσότερο γίνεται. Είναι μια πιο αμυντική έκδοση του deep-lying forward. Κανείς δεν έκανε όνομα από αυτή τη θέση, αλλά υπάρχουν πολλοί που μπορούν να ανταποκριθούν. Σύγχρονο παράδειγμα: Wayne Rooney (Manchester United) Κλασικό παράδειγμα

: Ξανά, πρόκειται για τακτικό βοήθημα και όχι μια θέση που θα μπορούσε κάποιος να παίζει μακροπρόθεσμα.

Trequartista: Όπως και στον αντίστοιχο AMC , ο TQ σε θέση FC θα κινείται ελεύθερα προσπαθώντας να δημιουργήσει χώρο για τους συμπαίκτες του. Αυτό που μερικοί χαρακτηρίζουν στη Ρόμα σαν "4-6-0" είναι περισσότερο ένα "4-5-1" με τον Τόττι σαν TQ. Μοιάζει με inside forward αλλά ο TQ πρώτα δημιουργεί ευκαιρίες και δευτερευόντωςτ τον νοιάζει να σκοράρει ενώ το αντίθετο συμβαίνει με τον inside forward. Σύγχρονα παραδείγματα: Francesco Totti (Roma; Italy); Kaka (Real Madrid; Brazil) Κλασικά παραδείγματα: Roberto Baggio (Italy); Diego Maradona (Argentina); Denis Bergkamp (Arsenal; Ajax; Netherlands); Pelé (Brazil)

TT10 51 Duties (καθήκοντα) Τα καθήκοντα καθορίζουν το κύριο καθήκον, στην άμυνα ή στην επίθεση, κάθε παίκτη. Υπάρχουν 3 είδη: Defend (Άμυνα), Support (Υποστήριξη) και Attack (Επίθεση). Είναι επιπλέον δυνατό να καθόρισετε αυτόματο καθρορισμό καθηκόντων (Automatic), που σημαίνει ότι ο 'Tactics Creator' θα επιλέξει το καλύτερο δυνατό τύπο καθήκοντος ανάλογα με τη στρατηγική (strategy). Πάιζοντας με αμυντικά καθήκοντα (defend duty) ο παίκτης έχει περιορισμένες προωθήσεις (forward runs) και οδηγίες να τρέχει με τη μπάλα (run with ball). Συγκεντρώνεται στο να μένει πίσω, να κρατάει τη θέση του και να σιγουρεύεται ότι η ομάδα έχει αρκετή κάλυψη όταν ο αντίπαλος έχει τη μπάλα. Ο ρόλος του θα καθορίσει τη θέση των κλασικών sliders των τακτικών. Οι Support (υποστήριξης) παίκτες παίζουν μπροστά από τους αμυντικούς αλλά πίσω από τους επιθετικούς. H δουλειά τους είναι να δέχονται τη μπάλα και να βγάζουν καλές πάσες στην επίθεση, ενώ όταν η ομάδα τους αμύνεται αποτελούν την πρώτη ζώνη άμυνας. Λόγω αυτού του γεγονότος έχουν αυξημένες ρυθμίσεις για κάθετες (try through balls), αναζητώντας την κατάλληλη πάσα για να ανοίξουν την άμυνα, αλλά και λιγότερα forward runs από τους επιθετικούς ώστε να παρέχουν στήριξη αν χαθεί η κατοχή ή αν οι επιθετικοί χρειάζονται να πασάρουν προς τα πίσω για να διατηρηθεί η κατοχή. Τέλος, οι παίκτες με επιθετικά καθήκοντα (attack duty) προωθούνται συνέχεια και πιέζουν την αντίπαλη άμυνα. Παίζουν με περισσότερα forward runs (εκτός κι αν ο ρόλος τους είναι εξ ορισμού να παίζουν στην ευθεία του τελευταίου αμυνόμενου) και προσπαθούν να σκοράρουν ή να δημιουργήσουν ευκαιρίες για τους συμπαίκτες τους. O καταμερισμός καθηκόντων (duties) και ρόλων (roles) είναι το αλατοπίπερο της τακτικής. Αλλαγές στα καθήκοντα (duties) μπορούν να αλάξουν δραματικά το σχήμα και την αίσθηση της ομάδας. Αυτές οι αλλαγές μπορούν να βοηθήσουν τους παίκτες να πιέσουν ψηλά, να πιέσουν στα άκρα ή να κάθονται πιο πίσω από τη θέση τους όπως αυτή καθορίζεται στο σχηματισμό. Για τους περισσότερους προπονητές, αυτό επιτρέπει μικρές αλλά σημαντικές αλλαγές στο σχήμα, κάτι που παλαιότερα άλλαζε με τα γνωστά "βελάκια".

Καταμερισμός καθηκόντων (duties) Είναι πολύ σημαντικό η ομάδα να έχει τη σωστή ισσοροπία σε σχέση με τη στρατηγική (strategy) του αγώνα. Αναμενόμενα, επιθετικές τακτικές θα έχουν περισσότερα επιθετικά καθήκοντα (attack duties), ενώ αμυντικές τακτικές περισσότερα αμυντικά καθήκοντα (defence duties). Ο περυσινός οδηγός συνέστηνε οι αμυντικές τακτικές να έχουν 5 αμυνόμενους (defend), 2 υποστηρικτικούς (support) και 3 επιτιθέμενους (attack). Για τις επιθετικές τακτικές θα ίσχυε το αντίστροφο, ενώ οι ενδιάμεσες τακτικές θα είχαν πιο πολλούς υποστηρικτικούς (support). Ο creator θα κατανείμει τους ρόλους κατ'αυτό τον τρόπο ούτως ή άλλως, καθώς και κάποιους αυτόματους ρόλους (automatic). Αυτοί δίνονται στα πλάγια μπακ που θα είναι αμυνόμενοι (defend) στις συντηρητικές τακτικές, υποστηρηκτικοί στις ισσοροπημένες και επιθετικοί στις επιθετικές τακτικές.

52 TT10

Ισσοροπία Αυτή είναι η λέξη κλειδί στις ποδοσφαιρικές τακτικές. To να βρείτε τη σωστή ισσοροπία ανάμεσα στην επιθετική προοπτική και δημιουργικότητα και στο αμυντικό σχήμα και σταθερότητα είναι η υπέρτατη πρόκληση. Γενικά είναι σημαντικό να χρησιμοποιείτε τα καθήκοντα ώστε κανείς να μη μένει απομονωμένος και να υπάρχει πάντα κάλυψη σε καίριους χώρους του γηπέδου. Γι'αυτό η επιλογή των καθηκόντων είναι τόσο καίρια στην επιτυχία της τακτικής. Σίγουρα δεν πρέπει όλοι οι αμυντικοί να έχουν “defend”, όλοι οι μέσοι “support” και όλοι οι επιθετικοί “attack”. This would leave the team very static and with no communication from one stratum to the next. Tα παρακάτω είναι στάνταρ προσέγγιση για το πώς να στήσετε το 4-5-1 ή το 4-4-2. Άμυνα: Όπως εξηγήθηκε πιο πάνω, τα πλάγια μπακ παίρνουν αυτόματα καθήκον (automatic) στο FM10. Αυτό συμβαίνει διότι τα πλάγια μπακ καθορίζουν το πλάτος της ομάδας και συνήθως: αν επιτίθεστε ο αντίπαλος αμύνεται οπότε το να έχετε μια 4-άδα πίσω συνεχώς στην ίδια ευθεία μειώνει τις διαθέσιμες επιλογές για πάσα. Παρόλα αυτά, οι κεντρικοί αμυντικοί κάθονται πάντα πίσω όταν παίζετε επιθετικά. Έτσι, τα καθήκοντά τους είναι εκδοχές του defend: stopper και cover. Ο stopper βγαίνει μπροστά από την αμυντική γραμμή και αντιμετωπίζει τον αντίπαλο ενώ ο cover κάθεται λίγο πιο πίσω και "σκουπίζει" όσες πάσες περάσουν. Κέντρο: Είναι σημαντικό να διαθέτει παίκτες που θα υποστηρίζουν την επίθεση αλλά και θα παρέχουν κάλυψη στα μετόπισθεν. Σε παλαιότερους οδηγούς αναφέρονταν ως "MCa" και "MCd". Έχονας ένα μέσο με αμυντικό καθήκον (defend duty) (είτε έναν MC είτε εναν DM) είναι πολύ χρήσιμο για να έχετε έναν μέσο που κρατάει τη μπάλα. Αυτό σημαίνει ότι αν ο αντίπαλος κάνει μια αντεπίθεση θα υπάρχουν αρκετοί παίκτες πίσω ώστε να την καθυστερήσουν μέχρι να επιστρέψουν οι υποστηρικτικοί (support) παίκτες. Σε μια επιθετική τακτική, ο μέσος αυτός θα ήταν ο 3ος με defend duty μαζί με τους δύο κεντρικούς αμυντικούς. Παρόμοια, έχοντας τον άλλο μέσο με support ή attack duty αποκτά η ομάδα έναν καλό συνδετικό κρίκο με την επίθεση. Σε ένα 4-4-2 μπορεί να είναι αρκετό το support και ο ένας επιθετικός να δρα σαν ο συνδετικός κρίκος που αναφέραμε. Σε ένα 4-5-1 όμως ή άλλο σύστημα με έναν επιθετικό, είναι χρήσιμο να υπάρχει ένας μέσος MC ή AMC με attack duty για αυτή τη δουλειά. Τα εξτρέμ ή οι πλάγιοι μέσοι έχουν πολύ συχνά attack duty καθότι είναι σημαντικό να προωθούνται και να προκαλούν ρήγματα στις πτέρυγες. Δεν πρέπει να έχουν όλοι attack duty (ιδίως στο 4-5-1 όπου υπάρχουν περισσότερες επιλογές) αλλά το επιθετικό παιχνίδι από τα πλάγια είναι πολύ χρήσιμο για να διασπάσετε τον αντίπαλο ή να ξεκινήσετε αντεπίθεση από το πλάι σε χώρο που έχουν αφήσει ακάλυπτο τα αντίπαλα πλάγια μπακ. Αντίθετα, όταν τα αντίπαλα πλάγια μπακ κάθονται πίσω, είναι καλό να έχουν οι πλάγιοι μέσοι support duty για να βρίσκουν χώρο στο κενό ανάμεσα στην αντίπαλη άμυνα και το κέντρο. Επίθεση: Με δύο επιθετικούς είναι σημαντικό να μοιραστούν τα καθήκοντα. Ο ένας θα είναι συνήθως με support και ο 2ος με attack. Αυτό εξυπηρετεί δύο σκοπούς. 1ον,

TT10 53 δημιουργεί σύνδεση ανάμεσα στο κέντρο και στην επίθεση. 2ον δίνει ανομοιομορφία στην επίθεση δυσκολεύοντας τους αμυντικούς να την αντιμετωπίσουν. Οι δύο παίκτες μπορούν να παίζουν και σαν συνδιασμός AMC-FC με τον AMC σε support και τον FC σε attack duty. Ο 2ος ( ο πιο γρήγορος ή ο poacher) θα είναι ο σκόρερ ενώ ο 1ος ο συνδετικός κρίκος (ο δημιουργός ή ο target man). Με ένα μοναδικό επιθετικό, είναι σημαντικό να τον στηρίζει ένας AMC ή να έχει ο ίδιος support duty. Ένα attack duty θα τον κάνει να πιέζει αλλά θα τον απομονώσει αν υπάρχει μεγάλο κενό ανάμεσα σ'εκείνον και στο κέντρο. Αν δεν υπάρχει AMC τότε πρέπει σχεδόν σίγουρα να υπάρχει ένας μέσος με attack duty για να του δίνει την απαραίτητη στήριξη. Πώς θα ανθέσετε τα καθήκοντα είναι δικό σας θέμα. Οι strategies και το στιλ παιχνιδιού θα τοποθετούν πιο μπροστά ή πιο πίσω τους παίκτες εξάλλου, αλλά το να κρατάτε ισσοροπία είναι σημαντικό για να λειτουργεί η ομάδα σαν μία μονάδα.

54 TT10

Προσαρμοστείτε σε κάθε αγώνα

Opposition Instructions Ποτέ μην υποτιμάτε τη δύναμη των opposition instructions. Είτε λόγω της ικανότητάς τους είτε της θέσης στην οποία βρίσκονται στο γήπεδο, κάποιοι παίκτες χρειάζονται ειδικές οδηγίες μαρκαρίσματος (marking), πρέσινγκ (closing down) και τάκλιν (tackling). Για παράδειγμα, ένας ταλαντούχος επιθετικός πρέπει να πιεστεί μέχρι το σημαιάκι του κόρνερ για να καταστεί ακίνδυνος ή επειδή παίζετε χωρίς εξτρέμ, πρέπει να δώσετε οδηγία να μαρκάρονται τα αντίπαλα πλάγια μπακ. Όποιοι κι αν είναι οι λόγοι, βοηθάει αν μπορείτε να αντιμετωπίσετε συγκεκριμένες απειλές. Ο assistant είναι αρκετά καλός στις οδηγίες που σας δίνει αρχικά σε αυτό τον τομέα. Oι Opposition instructions αναιρούν ατομικές ή ομαδικές οδηγίες που έχουν δωθεί στους παίκτες σας. Έτσι, αν χρησιμοποιείται πολλές ταυτόχρονα η δυναμική της ομάδα σας ενδέχεται να αλλάξει ή κάποιες οδηγίες να είναι αντικρουόμενες.

Αναγνωρίζοντας μια απειλή Σημείο κλειδί στον εντοπισμό απειλών είναι οι αναφορές πριν τον αγώνα (pre-match reports) και οι συνεντεύξεις τύπου (press conferences). Συχνά, οι δημοσιογράφοι θα αναγνωρίσουν έναν παίκτη που θεωρείται το μεγαλύτερο όπλο του αντιπάλου. Αυτές οι πληροφορίες μπορούν να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε τον συγκεκριμένο αντίπαλο. Ή μπορείτε να τα αγνοήσετε όλα αυτά και να παίξετε το δικό σας παιχνίδι. Πρέπει να προεκτιμήσετε πόσο καλός θα είναι ένας παίκτης? Αξίζει να χαλάσετε το σχηματισμό σας με εμμονές για έναν παίκτη? Αυτές είναι αποφάσεις που ένας προπονητής πρέπει να κάνει σε κάθε παιχνίδι. Θυμηθείτε, φυσικά, ότι έχετε στη διάθεση σας σταστικά με την απόδοση κάθε παίκτη, τη συχνότητα του στο σκοράρισμα, τις φορές που έχει ανακηρυψθεί man of the match και φυσικά τις ικανότητές του: όλες αυτές οι πληροφορίες σας βοηθούν να αναγνωρίσετε μια απειλή ή να πάρετε μια εμπεριστατωμένη απόφαση σύμφωνα με αυτά που σας λένε οι scouts και οι δημοσιογράφοι. Μόλις αρχίσει το παιχνίδι, γίνεται ξεκάθαρο ποιοι παίκτες αποτελούν τη μεγαλύτερη απειλή. Aυτό είναι υποκειμενικό. Μπορεί τα στιγμιότυπα του αγώνα να δείχνουν ότι ένας παίκτης δημιουργεί πρόβλημα ή τα στατιστικά να δείχνουν ότι έχει πολύ συχνά τη μπάλα στα πόδια.

Αντιμετωπίζοντας μια απειλή Υπάρχουν 4 είδη opposition instruction που μπορούν να χρησιμοποιηθούν.

Στενό μαρκάρισμα (Tight Marking) Πάντα (Always): Tο tight marking αναγκάζει έναν παίκτη σας να κολλάει σα βδέλλα στον αντίπαλο όταν η αντίπαλη ομάδα έχει την κατοχή της μπάλας. Αυτός συνήθως θα είναι ο παίκτης στην αντίστοιχη θέση, αλλά η οδηγία βοηθάει πολύ αν ο παίκτης παίζει σε ελεύθερο ρόλο (roam from position) ή ο παίκτης σας βρεθεί εκτός θέσης. Περιορίζει πολύ το χώρο του αντιπάλου και είναι πολύ πιθανό να αναχαιτίσετε μια πάσα που γίνεται προς αυτόν. Προκειμένου να περάσει, ο αντίπαλος θα πρέπει να οπισθοχωρήσει αλλιώς θα εξουδετερωθεί.

TT10 55 Πλεονεκτήματα: Πιέζει τον αντίπαλο, κάνοντας το passing game δύσκολο για τον παίκτη που μαρκάρεται. Αποτελεσματικό μαρκάρισμα απέναντι σε σχηματισμούς που δεν αποτελούν 'καθρέφτη' των δικών σας. Μειονεκτήματα

: Γρήγοροι ή αρκετά ικανοί παίκτες θα αφήσουν σύξυλο τον αντίπαλό τους και θα τρυπήσουν την άμυνά σας. Χρειάζεται υψηλά marking και positioning ικανότητες. Θα δημιουργηθούν τρύπες αν οι παίκτες αρχίσουν να κινούνται ελεύθερα. Οι πολύ ψηλοί παίκτες μπορεί να κερδίσουν όλες τις κεφαλιές δημιουργώντας κενούς χώρους.

Ποτέ (Never): Όπως και για το closing down, είναι χρήσιμο να δίνετε σε ορισμένους παίκτες λίγο παραπάνω χώρο. Αν ένας αντίπαλος νικάει συνεχώς τον προσωπικό του αντίπαλο ή το στενό μαρκάρισμα παρασύρει έναν παίκτη σας εκτός θέσης, καλύτερα αφήστε τον αντίπαλο μόνο του. Το να κρατάτε τις θέσεις σας και να αναγκάζετε τον αντίπαλο να διασπάσει την άμυνα ίσως αποδειχθεί πιο δύσκολο. Πλεονεκτήματα: Η ομάδα κρατάει το σχήμα της; οι αργοί αμυντικοί έχουν περισσότερο χρόνο να αντιδράσουν απέναντι σε γρήγορους επιθετικούς, απαιτεί λιγότερες ικανότητες. Μειονεκτήματα

Πρέσινγκ(Closing Down)

: Δυσκολότερο να κερδίσετε την κατοχή, ίσως οι πιο ικανοί παίκτες να έχουν για πολύ χρόνο τη μπάλα.

Πάντα(Always): Το να πείτε στην ομάδα σας να πιέζει ασφυκτικά έναν παίκτη ώστε να κάνει το λάθος, δημιουργεί λάθος πάσες ή τέλος πάντων απώλεια της κατοχής. Πολύ αποτελεσματικό απέναντι σε αργούς παίκτες, με κακή τεχνική ή που δεν αντέχουν την πίεση. Καλό επίσης για να αναγκάσετε τους παίκτες σας να πιέσουν σε μέρη του γηπέδου όπου οι υπόλοιπες οδηγίες δεν τους το επιτρέπουν. Π.χ. παίζετε με στενό σχηματισμό και θέλετε να πιέσετε ένα αντίπαλο εξτρέμ. Πλεονεκτήματα: Kαλό για να πιέζετε την αντίπαλη ομάδα! Καλό απέναντι σε παίκτες που επιχειρούν ή ολοκληρώνουν επιτυχημένα πολλές πάσες. Καλό στο να αναγκάζετε τον αντίπαλο να πάει σε θέσεις όπου μπορείτε να κερδίσετε πιο εύκολα τη μπάλα για γρήγορες αντεπιθέσεις. Άριστο για έξτρα κάλυψη στις πτέρυγες και απέναντι στα αντίπαλα πλάγια μπακ. Μειονεκτήματα

: Οι παίκτες σας μπορούν να βρεθούν εκτός θέσης, αφήνοντας κενά για τον αντίπαλο. Παίκτες με χαμηλή αντοχή (stamina) θα κουράζονται εύκολα αν πρέπει να πρεσάρουν. Γρήγοροι αντίπαλοι θα αφήνουν τους παίκτες σας να ψάχνονται με την επιτάχυνση και την ταχύτητά τους.

Σπάνια(Rarely): Μερικές φορές, όμως, θα νιώθετε ότι ένας παίκτης χρειάζεαι περισσότερο χώρο. Αυτό συμβαίνει είτε επειδή δε τον βλέπετε σαν απειλή και θα θέλατε να επικεντρωθείτε σε άλλες απειλές, είτε τον βλέπετε σαν τεράστια απειλή αλλά έχει "χορέψει" τους παίκτες σας σε όλο το παιχνίδι. Αν του αφήσετε χώρο, σημαίνει ότι οι παίκτες σας θα μείνουν ανάμεσα στον αντίπαλο και το τέρμα σας αναγκάζοντάς τον να κάνει κάτι ιδιαίτερο για να σκοράρει ή να εκμεταλλευτεί τους συμπαίκτες του. Πλεονεκτήματα: Οι γρήγοροι παίκτες μπορούν να επιτηρούνται, κάτι που μπορεί να τους εμποδίσει να διασπάσουν τη γραμή του κέντρου ή της άμυνας, οι παίκτες σας θα συντηρούν τις δυνάμεις τους, η ομάδα θα κρατάει τις θέσεις της και θα αναγκάζει τον αντίπαλο να διασπά την άμυνά σας ή να περνάει γύρω της. Μειονεκτήματα: Παίκτες που είναι καλοί με τη μπάλα στα πόδια μπορούν να κάνουν τη ζημιά στο χώρο που τους δίνεται. Η ομάδα σας δε θα κερδίσει εύκολα την κατοχή.

56 TT10

Tackling Σκληρό (Hard): Μερικοί παίκτες δε γουστάρουν το σκληρό παιχνίδι. Τα σκληρά τάκλιν σε παίκτες με μικρή αυτοθυσία (bravery) είναι πολύ χρήσιμα. Παρομοίως, είναι χρήσιμα απέναντι σε παίκτες που αν βρουν λίγο χώρο δημιουργούν επικίνδυνες καταστάσεις. Ένα γρήγορο και σκληρό τάκλιν ελαχιστοποιεί το χρόνο που έχουν με τη μπάλα στα πόδια. Με Hard tackling μπορείτε να κερδίσετε εύκολα τη μπάλα για αντεπιθέσεις ή να βαβαιωθείτε ότι δεν μπορούν να περάσουν κάθετες προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση. Πλεονεκτήματα: Αυξημένη πιθανότητα να κερδίσετε τη μπάλα από ένα συγκεκριμένο παίκτη. Μπορεί να φοβίσει λιγότερο γενναίους ή ικανούς παίκτες, χρήσιμο απέναντι σε ομάδες που καθυστερούν το παιχνίδι όπου πρέπει να κερδίσετε τη μπάλα γρήγορα. Μειονεκτήματα

: Αυξημένος αριθμός φάουλ, πολύ ικανοί παίκτες μπορούν να αποφύγουν ένα πολύ γρήγορο τάκλιν και να βρουν χώρο.

Εύκολο (Easy): Αν ένας παίκτης δημιουργεί πρόβλημα κερδίζοντας πολλά φάουλ ή αποφεύφοντας τα τάκλιν των παικτών σας ίσως θα πρέπει να δώσετε εντολή στους παίκτες σας να μην "πέφτουν". Όντας όρθιος, ανάμεσα στον αντίπαλο και στο τέρμα, ο αμυντικός σας θα αναγκάσει τον αντίπαλο να κινηθεί προς ένα ασφαλέστερο σημείο. Ο επιτιθέμενος θα πρέπει είτε να πασάρει είτε να χρησιμοποιήσεις τις ικανότητές του για να περάσει τον αμυνόμενο. Πλεονεκτήματα: Κρατάτε το σχήμα σας ενώ μειώνετε τα φάουλ και αναγκάζετε τους αντιπάλους να οπισθοχωρούν. Μειονεκτήματα

: Χρειάζεστε περισσότερο χρόνο για να κερδίσετε τη μπάλα, μπορεί να δώσετε αυτοπεποίθηση στους αντιπάλους.

Κανονικό (Normal): Η επιλογή Normal είναι κάπου ανάμεσα στα δύο άκρα αλλά θα ακυρώσει τις υπόλοιπες τακτικές οδηγίες σας. Οπότε θεωρείστε την επιλογή σαν “harder” ή “softer” ανάλογα με το φυσικό στιλ παιχνιδιού σας.

Αφήστε ελεύθερο πόδι (Show onto foot) Με τον οδηγό ήδη παραπάνω από 60 σελίδες, αυτό θα εξηγηθεί σε άλλο άρθρο, διαθέσιμο από το FM-Britain. Θα περιλαμβάνει διαφορές ανάμεσα σε ακραίους και κεντρώους παίκτες, όλα τα σχετικά δεδομένα για επιθετικούς και αμυντικούς και κυρίως διαγράμματα και εικόνες για πλήρη επεξήγηση. Αυτό θα εξηγήσει τη σχέση μεταξύ της τοποθέτησης των αμυντικών και της παρούσας οδηγίας. Δεν έχουμε αρκετό χώρο εδώ. Αλλά ελέγχετε τακτικά στο FM-Britain για νέα άρθρα της Tactical Bible που θα εξηγούν διάφορα τακτικά ζητήματα σε περισσότερο βάθος.

Συνδυασμοί Μερικοί πιστεύουν ότι συνδιασμοί των OI είναι αντιπαραγωγικοί. Οι πειραματισμοί είναι κάτι που συστήνεται για να βρείτε τι δουλεύει καλύτερα. Γενικά, πάντως, δεν υπάρχει τίποτα λάθος στο να χρησιμοποιείτε συνδιασμούς των OI. Για παράδειγμα. Αν θέλω να μαρκάρω στενά (tight marking) και να πρεσάρω έναν παίκτη (closing down) , λέω στους παίκτες μου να μένουν πολύ κοντά του, και αν περάσει τον προσωπικό του αντίπαλο λέω στην υπόλοιπη ομάδα να τον κυνηγήσει. Ή θα μπορούσα να μη τον μαρκάρω, αλλά να τον πρεσάρω όταν γίνει φανερή η κατεύθυνση που έχει.

TT10 57 Όλοι οι συνδιασμοί είναι δυνατοί. Κάθε manager έχει τον αγαπημένο του και κάθε manager θα χρησιμοποιήσει συγκεκριμένους σε συγκεκριμένους παίκτες σε συγκεκριμένες θέσεις βασιζόμενος στο στιλ παιχνιδιού της ομάδας του και του αντιπάλου, το σχηματισμό και τις τακτικές.

58 TT10

Touchline Instructions (Οδηγίες από τον πάγκο) Oι touchline instructions 'η “shouts (φωνές)” χρησιμοποιούνται για να μεταβάλλετε τις τακτικές σας ακόμα περισσότερο για να αντιμετωπίσετε ειδικές καταστάσεις και ατομικές απειλές, να εκμεταλευτείτε ένα προφανές πλεονέκτημα, ή απλά να κάνετε το παιχνίδι σας λιγότερο προβλέψιμο. Μερικές μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε όλο το παιχνίδι ενώ άλλες μόνο σε συγκεκριμένες καταστάσεις για να αντιμετωπίσουν προσωρινές απειλές. Οι touchline instructions θα αποτελέσουν ένα νέο, δυνατό εργαλείο για εσάς στην καριέρα σας στο FM10. Οι αλλαγές μπορούν να είναι δραματικές και μπορούν να αλλάξουν τα πλάνα σας ώστε να ταιριάζουν σε συγκεκριμένες απειλές, από συγκεκριμένους παίκτες, σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα. Έτσι, γίνονται πολύ χρήσιμες και μεγάλες αλλαγές με καμία χειροκίνητη αλλαγή στις μπάρες ολίσθησης. Οι αλλαγές σάς βοηθάνε να κάνετε τις ισοπαλίες νίκες και τις ήττες ισοπαλίες. Παρόλα αυτά, με κακό σχεδιασμό μπορούν να έχουν τα αντίθετα αποτελέσματα. Το ερώτημα κλειδί για πολλούς παίκτες από εσάς θα είναι πότε να αλλάζετε οδηγίες και πότε να επιμένετε, και φυσικά πώς να το αποφασίζετε αυτό. Σε καθεμία από τις οδηγίες αναφέρεται το τι επίδραση έχουν στην τακτική σας και πότε είναι χρήσιμο να εφαρμόζεται.

Εντολές Πάσας και Τέμπο

Retain Possession Eπίδραση: Η ομάδα προσπαθεί να κρατήσει μπάλα, παρα να κάνει μακρινές και βιαστικές πάσες. Δράση: Μειώνεται το τέμπο και οι πάσες είναι πιο κοντινές. Xρησιμότητα:

Get Ball Forward

Όταν έχουμε χαμηλά ποσοστά στην κατοχή της μπάλλας και πολλές λάθος πάσες.

Eπίδραση: Περνάμε τη μπάλα στην επίθεση για να πιέσουμε τον αντίπαλο. Δράση: Αυξάνεται το τέμπο και οι πάσες μας είναι πιο μακρινές. Χρησιμότητα:

Εντολές Κάθετων πασών

Όταν δυσκολευόμαστε να κάνουμε φάσεις στην αντίπαλη περιοχή, ή όταν χρειαζόμαστε οπωσδήποτε ενα γκολ στα τελευταία λεπτά, ή όταν παίζουμε σε μεγάλο γήπεδο.

Pass Into Space Επίδραση: Kαθοδηγούμε την ομάδα να παίξει με πολλές κάθετες και πονηρές μπαλλιές και να δημιουργήσει χώρους για τους επιθετικούς μας. Δράση: Αυξάνεται το Τry Through Balls. Χρησιμότητα:

Pass To Feet

Όταν έχουμε κατοχή αλλά λίγες καλές φάσεις ή όταν παίζουμε με αντίπαλο που οι παίκτες του είναι πιο αργοί απ΄τους δικούς μας.

Eπίδραση: Καθοδηγούμε τους παίκτες μας να κάνουν πάσες στα πόδια των συμπαικτών τους και όχι μπροστά απ΄αυτούς στο χώρο. Δράση: Μειώνεται το Τry Through Balls.

TT10 59 Xρησιμότητα:

Εντολές μήκους πάσας και κατεύθυνσης

Όταν δυσκολευόμαστε να κρατήσουμε μπάλλα και να έχουμε κατοχή, όταν κάνουμε πολλές λάθος πάσες, ή όταν οι παίκτες μας είναι πιο αργοί απ΄τον αντίπαλο.

Pump Ball Into Box Επίδραση: Καθοδηγούμε την ομάδα να παίξει με μακρινές μπαλλιές προς την αντίπαλη περιοχή. Δράση: Αυξάνεται το Passing style προς το Long, αυξάνεται το Τry Through Balls για τους αμυντικούς και τα χαφ του άξονα, μειώνεται το Wide play για όλους τους παίκτες, τα full backs έχουν hold up ball, αυξάνεται το Run From Deep για τους επιθετικούς, αυξάνεται το Cross Ball για τα full backs, ενώ στο Τeam Instructions το Focus Passing γίνεται Τhrough The Middle. Xρησιμότητα:

Clear Ball To Flanks

Όταν χρειαζόμαστε οπωσδήποτε ενα γκολ στα τελευταία λεπτά του αγώνα, ή όταν έχουμε ψηλότερους και δυνατότερους επιθετικούς απ΄τους αντίπαλους αμυντικούς.

Επίδραση: Καθοδηγούμε την ομάδα να διώξει τη μπάλλα προς τα άκρα. Δράση: Αυξάνεται το Passing Style προς το Long, μειώνεται το Try Through Balls για τους αμυντικούς και τα αμυντικά χαφ, ενώ το Wide Play για τους full backs και wingers γίνεται Hug Touchline και για τους επιθετικούς Move Into Channels. Xρησιμότητα:

Εντολές μακρινών σουτ

Όταν προσπαθούμε να κρατήσουμε το προβάδισμα στο σκορ, ή όταν ο αντίπαλος παίζει απ΄τον άξονα, ή όταν έχουμε πολύ καλά και γρήγορα wingers για να φύγουν στην αντεπίθεση.

Shoot On Sight Επίδραση: Καθοδηγούμε τους παίκτες μας να κάνουν μακρινά σουτ με κάθε ευκαιρία. Δράση: Αυξάνεται το Long Shots όλων των παικτών. Χρησιμότητα:

Work Ball Into Box

Όταν παίζουμε με αντίπαλο που έχει κλειστεί πίσω και δεν μπορούμε να κάνουμε φάσεις, ή όταν χρειαζόμαστε οπωσδήποτε ένα γκολ.

Επίδραση: Καθοδηγούμε την ομάδα να μην κάνει μακρινά σουτ. Δράση: Μειώνεται το Long Shots όλων των παικτών. Χρησιμότητα:

Εντολές κατεύθυνσης παιχνιδιού

Όταν έχουμε ήδη πολλά άστοχα σουτ, ή όταν οι παίκτες μας είναι κακοί στα σουτ από απόσταση.

Exploit The Flanks Επίδραση: Καθοδηγούμε την ομάδα να παίξει πιο ανοικτά και απ΄τα άκρα. Δράση: Το Focus Passing γίνεται Down Both Flanks, το Wide play των fulls backs και wingers γίνεται Ηug Touchline και αυξάνεται το mentality, ενώ οι MC έχουν Hold Up Ball. Χρησιμότητα: Όταν ο αντίπαλος έχει φορτωμένο τον άξονα, όταν έχουμε καλούς ακραίους με καλές σέντρες, ή όταν παίζουμε σε μεγάλο γήπεδο.

60 TT10

Exploit The Middle Επίδραση: Καθοδηγούμε την ομάδα να παίξει απ΄τον άξονα. Δράση: Το Focus Passing γίνεται Through The Middle, αυξάνεται το mentality και το Try Through Balls για τους DC και DMC, το Wide Play των wingers και τους FC γίνεται normal, και αυξάνεται το Run From Deep για τους δημιουργικούς παίκτες του κέντρου και της επίθεσης. Χρησιμότητα:

Εντολές τρεξιμάτων

Όταν δεν έχουμε καλά άκρα, όταν ο αντίπαλος έχει πολλά κενά στο κέντρο, όταν παίζουμε με αντίπαλο που έχει δυνατό άξονα, ή όταν παίζουμε σε μικρό γήπεδο.

Look For Overlap Επίδραση: Καθοδηγούμε τους ακραίους μας αμυντικούς να περάσουν μπροστά και να βοηθήσουν τα ακραία χαφ στο δημιουργικό κομμάτι. Δράση: Αυξάνεται το Mentality και το Run From Deep των full backs και μειώνεται αυτό των wingers, ενώ το Wide Play των Wingers γίνεται Νοrmal. Xρησιμότητα:

Take A Breather

Όταν έχουμε πολύ καλούς και δημιουργικούς ακραίους αμυντικούς και χρειαζόμαστε περισσότερη βοήθεια στα φτερά της επίθεσης, ή όταν παίζουμε με μικρό αντίπαλο που έχει κλειστεί και θέλουμε να τον σφυροκοπήσουμε απ΄τα πλάγια.

Επίδραση: Καθοδηγούμε την ομάδα να παίξει πιο αργά. Δράση: Μειώνει το Τempo και το Run From Deep oλων των παικτών. Χρησιμότητα:

Εντολές πλάτους παιχνιδιού

Όταν θέλουμε να παγώσουμε το παιχνίδι, όταν κάνει πολύ ζέστη, ή για να κρατήσουμε τους παίκτες μας πιο ξεκούραστους για το επόμενο παιχνίδι.

Play Wider Επίδραση: Καθοδηγούμε την ομάδα να ανοιχτεί πιο πολύ στο πλάτος του γηπέδου. Δράση: Αυξάνεται το Width ενώ το Focus Passing γίνεται Down Both Flanks. Xρησιμότητα:

Play Narrower

Όταν ο αντίπαλος επιτίθεται απ΄τα άκρα, όταν ο αντίπαλος έχει γεμίσει τον άξονα, όταν ο αντίπαλος παίζει αμυντικά και πρέπει να τον ανοίξουμε ή όταν παίζουμε σε μικρό γήπεδο.

Επίδραση: Καθοδηγούμε τους παίκτες μας να είναι πιο κοντά και να είναι πιο σφικτοί προς το κέντρο. Δράση: Μειώνεται το Width και το Focus Passing γίνεται Through The Middle. Χρησιμότητα:

Εντολές αμυντικής γραμμής

Όταν ο αντίπαλος επιτίθεται απ΄τον άξονα, όταν ο αντίπαλος έχει κενά στον άξονα, όταν θέλουμε να κλείσουμε χώρους στον αντίπαλο, ή όταν παίζουμε σε μεγάλο γήπεδο.

Push Higher Up Επίδραση: Καθοδηγούμε την αμυντική μας γραμμή να ανέβει και να πρεσσάρει πιο ψηλά. Δράση: Αυξάνει το Defensive Line και το Closing Down όλων των παικτών. Χρησιμότητα: Όταν ο αντίπαλος έχει αργούς επιθετικούς, όταν παίζουμε με ομάδα που κλείνεται πίσω.

TT10 61 Drop Deeper Επίδραση: Καθοδηγούμε την αμυντική μας γραμμή να έρθει πιο πίσω και πρεσσάρει χαμηλότερα. Δράση: Μειώνεται το Defensive Line και το Closing Down όλων των παικτών. Χρησιμότητα:

Εντολές πρέσσινγκ

Όταν ο αντίπαλος έχει γρήγορους επιθετικούς, όταν ο αντίπαλος πρεσσάρει πολύ ψηλά, ή όταν θέλουμε χώρους για να φύγουμε στην αντεπίθεση.

Hassle Opponents Επίδραση:

Καθοδηγούμε τους παίκτες μας να πρεσσάρουν συνεχώς και παντού τους αντιπάλους τους.

Δράση: Αυξάνεται το Closing Down στο Μάξιμουμ σε όλους τους παίκτες μας, το Μarking γίνεται Μan για όλους, και αυξάνεται το Tempo. Xρησιμότητα:

Stand-Off Opponents

Όταν θέλουμε να επανακτήσουμε την κατοχή της μπάλλας γρήγορα, όταν οι αντίπαλοί μας είναι αργοί και κατώτεροι τεχνικά.

Επίδραση: Καθοδηγούμε τους παίκτες μας να μην πρεσσάρουν αντίπαλο καθόλου. Δράση:

Μειώνεται το Closing Down στο minimum σε όλους τους παίκτες μας, η άμυνά μας γίνεται Ζοnal, μειώνεται το Tempo.

Χρησιμότητα:

Εντολές τάκλιν

Όταν παίζουμε με γρήγορο και ανώτερο τεχνικά αντίπαλο, όταν θέλουμε να κρατήσουμε τις αμυντικές μας θέσεις, ή όταν θέλουμε χώρους για αντεπίθεση απέναντι σε αντίπαλο που έχει κλειστεί.

Get Stuck In Επίδραση:

Καθοδηγούμε τους παίκτες μας να κάνουν σκληρά τάκλιν ώστε να επανακτήσουν την κατοχή.

Δράση: Αυξάνεται σε Ηard το Tackling όλων των παικτών μας. Χρησιμότητα:

Stay On Feet

Όταν θέλουμε να επανακτήσουμε την κατοχή της μπάλλας γρήγορα, ή όταν παίζουμε με αντιπάλους που είναι "κότες".

Επίδραση: Καθοδηγούμε την ομάδα να κάνουν πιο χαλαρά τάκλιν. Δράση: Μειώνεται σε Easy το Tackling όλων των παικτών μας, εκτός του ball winning midfielder. Xρησιμότητα:

Aκραίες εντολές

Όταν κάνουμε πολλά φαουλ, ή όταν παίζουμε απέναντι σε γρήγορους και τεχνίτες αντίπαλους που μπορούν να ξεφύγουν απ΄τα τάκλιν των παικτών μας.

Είναι διαθέσιμες μόνο όταν παίζουμε με contain ή overload στρατηγικές.

Play Even Safer Επίδραση: Καθοδηγούμε την ομάδα να παίξει ακόμη πιο αμυντικά, όταν χρησιμοποιούμε την "contain strategy". Δράση: Μειώνεται το Run From Deep και το Through Balls στο minimum σε όλους τους παίκτες μας εκτός απ΄τους επιθετικούς και μειώνεται και το Run With Ball. Xρησιμότητα: Όταν θέλουμε να κρατήσουμε το αποτέλεσμα.

62 TT10

Take More Risks Επίδραση: Καθοδηγούμε την ομάδα να παίξει πολύ επιθετικά, όταν χρησιμοποιούμε την "overload strategy". Δράση:

Αυξάνεται στο maximum το Run From Deep για τους support παίκτες, αυξάνεται στο maximum το Through Balls για όλους τους παίκτες και αυξάνεται και το Run With Ball.

Χρησιμότητα: Όταν θέλουμε απεγνωσμένα ένα γκολ.

TT10 63 Χρησιμοποιώντας τα στατιστικά αγώνα (Match Stats) Είναι πολύ χρήσιμα για να βρείτε προβλήματα στην τακτική σας. Παρότι δεν αντικαθιστούν την παρατήρηση των ίδιων των φάσεων, μπορούν να σας δείξουν που να κοιτάξετε. Μερικά από αυτά σας τα λέει και ο ασίσταντ. Αυτός είναι ένας σύντομος οδηγός για το τι μπορεί να σας λέει κάθε στατιστικό, αλλά η παρατήρηση του ίδιου του αγώνα είναι πάντα αποδοτικότερη.

Όχι αρκετά σουτ στην εστία/κλασικές ευκαιρίες (shots on target/clear cut chances) Πρόκειται για πολύ συχνό αντικείμενο κριτικής μιας ομάδας. Παρότι δεν μπορούμε να πούμε κάτι αν οι επιθετικοί χάνουν σίγουρες ευκαιρίες, πάντα περισσότερα σουτ και κλασικές ευκαιρίες σημαίνει περισσότερες πιθανότητες για γκολ. Ελέγξτε τα παρακάτω σε συνάρτηση με τα σουτ στην εστία και τις κλασικές ευκαιρίες και δοκιμάστε τις εξής λύσεις: Λίγα σουτ: Είτε δε σουτάρετε αρκετά, είτε δε βρίσκεστε συχνά σε θέση για σουτ. Παίξτε πιο επιθετικά ή με αντεπιθέσεις, αλλάξτε τη στρατηγική ώστε να επιτίθεστε πιο σωστά σε σχέση με το πως παίζει ο αντίπαλος. Πάρα πολλά σουτ: Δε σουτάρετε καλά. Σιγουρευτείτε ότι δεν έχετε πολλά μακρινά σουτ (long shots). Δοκιμάστε το "work ball into box" ή πιο κοντινές πάσες ώστε να δημιοργείτε λιγότερες αλλά ποιοτικότερες ευκαιρίες. Ή χρησιμοποιήστε την "control" ή πιο αμυντικές στρατηγικές. Πολλά long shots: Δοκιμάστε το "work the ball into the box". Αυτό θα πει στους παίκτες να σουτάρουν λιγότερο από μακριά. Λίγα long shots: Δοκιμάστε να πείτε στους παίκτες να "shoot on sight" για κάποιο χρόνο. Τουλάχιστον θα απασχολήσετε τον τερματοφύλακα. Ειδικά αν και τα συνολικά σουτ είναι πολύ λίγα, ίσως μπορέσετε να σκοράρετε. Όλο αυτό είναι περισσότερο βέβαια μια πράξη απελπισίας. Συνολικά, λίγα σουτ από κοντά είναι καλύτερο αποτέλεσμα από πολλά από μακριά. Αλλά, δεν μπορείς να κερδίσεις το λαχείο αν δεν αγοράσεις ένα. Πολλά blocked shots: Αυτό δείχνει ότι ο αντίπαλος έχει παρκάρει το λεωφορείο αναγκάζοντας τους παίκτες σας να σουτάρουν λίγο έξω από την περιοχή ανάμεσα σε πολλά σώματα. Τσεκάρετε τα στιγμιότυπα. Όμως, ίσως είναι χρήσιμο το "work the ball into the box" μία control strategy ή τέλος πάντων το να βρείτε έναν τρόπο να δημιοργήσετε ευκαιρίες μες την περιοχή σε πολύ λίγο χώρο. Χαμηλή κατοχή (possession): Μπορεί να έχετε λίγα σουτ επειδή δεν κρατάτε μπάλα. Αλλάξτε τις επιλογές πάσας (passing settings) ή το strategy για να κρατήσετε περισσότερη ώρα τη μπάλα και να βρείτε καλύτερες επιλογές. Ή αλλάξτε σχηματισμό ώστε να έχετε πιο πολλούς AM και Forwards για να παίζετε πιο κοντά στα αντίπαλα καρέ. Υψηλή κατοχή (possession): To αντίστροφο πρόβλημα του ακριβώς από πάνω: η ομάδα έχει πολλή ώρα τη μπάλα αλλά δεν κάνει και πολλά με αυτή. Κοιτάξτε τα action zones και σιγουρευτείτε ότι δεν παίζετε με τη μπάλα πολύ στην άμυνα ή στο κέντρο. Bάλτε περισσότερους επιθετικούς, ή αυξήστε το προβλεπόμενο μήκος των πασσών ή κάντε την ομάδα πιο επιθετική. Το να πείτε στους παίκτες να σουτάρουν από μακριά ίσως βοηθήσει λίγο. Χαμηλό ποσοστό επιτυχημένων σεντρών (crosses completed): Ίσως επιχειρείτε πάρα πολλές σέντρες, κάτι που αποσπά την ομάδα από το να σουτάρει. Δοκιμάστε να παίξετε από τον άξονα (through the middle). Εναλλακτικά, ίσως χρειάζεστε ψηλότερους/δυνατότερους παίκτες μπροστά και καλύτερους παίκτες στο πλάι να σεντράρουν. To να καταλάβετε τι από αυτά συμβαίνει όμως είναι πολύ δύσκολο και υποκειμενικό. Προκειμένουν να χρησιμοποιήσετε αυτή τη συμβουλή, καλύτερα να

64 TT10

χρησιμοποιήσετε το match analysis και να δείτε τα στιγμιότυπα. Για παράδειγμα, στενοί (narrow) σχηματισμοί περιλαμβάνουν πολύ λιγότερες σέντρες από σχηματισμούς που απλώνουν τους παίκτες στις πτέρυγες.

Δέχεστε πάρα πολλά σουτ (shots conceded) Το αντίστροφο πρόβλημα είναι ότι ο αντίπαλος κάνει πάρα πολλά σουτ. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να χρησιμοποιήσετε περισσότερες οδηγίες για να σφίξει η άμυνα. Πάντα να παρακολουθείτε τα στιγμιότυπα για να ελέγξετε πώς δέχεστε ευκαιρίες και όταν κάνετε αλλαγές, χρησιμοποιείστε τα στιγμιότυπα για να ελέγξετε ότι αυτές έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Πάντα θα χρειάζεται να βρείτε μια ισορροπία ανάμεσα στο σχήμα της ομάδας και στο να παίρνετε την μπάλα από τον αντίπαλο. Ο αριθμός των μακρινών σουτ των αντιπάλων είναι μεγάλος: Αν δέχεστε πολλές ευκαιρίες από μακριά, δεν είναι απαραίτητα πρόβλημα. Τουλάχιστον κρατάτε τους αντιπάλους έξω από την περιοχή. Βέβαια, πάντα βοηθάει να μειώσετε τις ευκαιρίες τους κι άλλο. Σκεφτείτε να χρησιμοποιήσετε ειδικές εντολές για κάθε αντίπαλο που κάνει πολλά μακρινά σουτ, να παίξετε έναν αμυντικό χαφ ή να ανεβάσετε την άμυνα πιο ψηλά για να μειώσετε τον χώρο παραπάνω στα 20 -25 μέτρα από το τέρμα. Ο αριθμός των σουτ που βρήκαν στόχο (shots on target -SoTs)/ κλασσικών ευκαιριών (clear cut chances - CCC) είναι μεγάλος: Αυτό υποδεικνύει ότι υπάρχει κάποιο βασικό πρόβλημα με την άμυνα. Σκεφτείτε να παίξετε πιο αμυντικά και χρησιμοποιείστε ειδικές εντολές για τους αντιπάλους που κάνουν πολλές προσπάθειες. Χρησιμοποιείστε τα στιγμιότυπα και την ανάλυση για να βρείτε πώς ο αντίπαλος κάνει τις ευκαιρίες και να λάβετε μέτρα να τις αντιμετωπίσετε. To ποσοστό ολοκηρωσης σεντρών των αντιπάλων είναι υψηλό: Οι αντίπαλοι έχουν πάρα πολύ χώρο στα άκρα και/ή πολύ έυκολο έργο στο κέντρο. Βρείτε ψηλότερα/δυνατότερα center backs και σκεφτείτε να παίξετε πιο ανοιχτά (wider) για να σπρώξετε τους full backs έξω προς τις πτέρυγες. Ειδικές αντολές για τους αντιπάλους εξτρέμ που κάνουν τις περισσότερες σέντρες μπορούν επίσης να βοηθήσουν, όπως και ένα σχήμα που χρησιμοποιεί τόσο full backs όπως και πλάγιους μέσους. Η κατοχή των αντιπάλων είναι υψηλή: Όταν ο αντίπαλος έχει τη μπάλα πολύ περισσότερο απ'ότι εσείς, είναι πολύ πιθανό να κάνουν ευκαιρίες. Πιέστε τους νωρίς και κάνετε πιο σκληρά τακλιν. Δείτε ποιοι αντίπαλοι έχουν περισσότερη ώρα τη μπάλα και σκεφτείτε έναν σχηματισμό ή opposition instruction που θα τους εξουδετερώσει. Δοκιμάστε να παίξετε πιο αμυντικά. Το ποσοστό επιτυχημένων πασών του αντιπάλου είναι υψηλό (pass completion): Δείτε ποιοι αντίπαλοι έχουν τις περισσότερες πάσες και χρησιμοποιήστε opposition instructions επάνω τους. Διακόψτε τη ροή της ομάδας με πιο πολύ πρέσινγκ (closing down). Ανεβείται πιο ψηλά (push up) και παίξτε πιο στενά (play narrower) γιανα περιορίσετε το χώρο. Τσεκάρετε τις φάσεις που θα δημιουργηθούν ώστε να σιγουρευτείτε ότι οι πτέρυγες δεν αφήνονται εκτεθιμένες. Η κατόχη/επιτυχημένες πάσες του αντιπάλου είναι χαμηλές: Πιθανώς να δέχεστε πολλές αντεπιθέσεις. Παίξτε χαμηλότερα (drop deeper) ή παίξτε με έναν μέσο που θα κρατάει μπάλα (hloding midfielder). Παίξτε λιγότερο επιθετικά ή πορσπαθήστε να εξουδετερώσετε παίκτες που είναι "μανούλες" στο να αρχίζουν τις αντεπιθέσεις.

Ανεπαρκής κατοχή (posession) Χωρίς να έχετε την μπάλα δεν μπορείτε να σκοράρετε. Δεδομένου ότι αν η κατοχή της μπάλας εκ μέρους σας είναι μικρή, η κατοχή του αντιπάλου μάλλον είναι μεγάλη, πρέπει να συνυπολογιστούν τα στατιστικά τόσο της δικιάς σας ομάδας όσο και του αντιπάλου.

TT10 65 Η επιθεώρηση των στιγμιοτύπων του αγώνα θα σας ενημερώσει με ακρίβεια για τον λόγο για τον οποίο χάνετε την κατοχή και ποιος ευθύνεται για αυτό και μπορείτε να προσαρμοστείτε ανάλογα. Το ποσοστό των ολοκληρωμένων πασών (pass completion) σας είναι υψηλό: Αν έχετε πολλές ολοκληρωμένες πάσες αλλά ακόμα η κατοχή σας είναι μικρή, τότε δεν πιέζετε αρκετά τον αντίπαλο όταν έχει την μπάλα. Πιέστε πιο ψηλά (closing down) ή/και κάνετε πιο σκληρά τάκλιγκ (tackle harder). Ίσως πρέπει να παίξετε και πιο επιθετικά (attacking) και σκεφτείτε να χρησιμοποιήσετε παίχτες που είναι καλοί στο να ανακόπτουν την ανάπτυξη του αντιπάλου. Το ποσοστό των ολοκληρωμένων πασών (pass completion) των αντιπάλων σας είναι υψηλό: Δεν κάνετε αρκετά για να τους παρενοχλήσετε. Όπως παραπάνω, δικιμάστε να χρησιμοποιήσετε έναν καταστροφικό παίχτη για το παιχνίδι τους, παίζοντας ταυτόχρονα πιο επιθετικά και πιέζοντας πιο δυναμικά ψηλά (aggressive closing down), με πιο δυνατά τάκλιγκ. Ελέγξτε σε ποιες ζώνες δράσης (action zones) φέρνει ο αντίπαλος πιο συχνά την μπάλα και σκεφτείτε να γεμίσετε τις περιοχές αυτές με δικούς σας παίχτες. Επίσης ελέγξτε τα στατιστικά των παιχτών τους και χρησιμοποιείστε ειδικές εντολές για τους αντίπαλους παίχτες (opposition instructions) σε παίχτες που κάνουν τις πιο πολλές επιτυχημένες μεταβιβάσεις. Το ποσοστό των ολοκληρωμένων πασών (pass completion) σας είναι χαμηλό: Αυτό σημαίνει ότι δεν κρατάτε την μπάλα όταν την κερδίζετε. Χρειάζεστε τόσο περισσότερο χώρο όσο και καλύτερη πάσα (passing). Kάντε πιο κοντινές πάσες (shorter passing) και ίσως πιο υπομονετικές παίζοντας με πιο προσεκτική (cautious) στρατηγική. Χρησιμοποιείστε τα στιγμιότυπα και τα στατοστικά των παιχτών για να δείτε ποιος κάνει τις περισσότερες λανθασμένες πασες και γιατί. Αλλάξτε τις επιλογές τους για να τους δώσετε καλύτερες επιλογές στην πάσα: πιο κοντινές πάσες (shorter passing) εάν δεν χρησιμοποιούν τις εύκολες επιλογές τριγύρω τους, μακρύτερες πάσες (longer passing) αν δεν έχουν επιλογές για πάσα τριγύρω και απλά κάνουν "γιόμες". Σκεφτείτε να δημιουργήστε περισσότερο χώρο για την ομάδα σας είτε τραβώντας πιο πίσω την αμυντική γραμμή, είτε διευρύνοντας το παιχνίδι σας (wide) ή και τα δύο ταυτόχρονα. Οι θέσεις των παιχτών (positions), οι ρόλοι (roles) και τα καθήκοντα (duties) μπορούν επίσης να αποτελούν παράγοντες. Πολλές ομάδες διαπιστώνουν ότι προωθούν υπερβολικά πολλούς παίχτες μπροστά, που σημαίνει ότι οι συμπαίχτες τους δεν έχουν διαθέσιμες επιλογές για την πάσα. Η χαλάρωση των καθηκόντων (duties) σε μερικές περιοχές κλειδιά μπορεί να δημιουργήσει "τριγωνάκια", επιτρέποντας καλύτερη κίνηση και πάσα. Αυτό μπορεί να είναι πολύ πιο αποτελεσματικό από το να στέλνετε όλη την ομάδα μπροστά και να τους κάνετε "γιόμες". Το ποσοστό των κεφαλιών (heading) σας είναι χαμηλό: Χρησιμοποιείτε πολλές μακρινές και ψηλές μπαλιές και δεν μπορείτε να κερδίσετε αυτές τις μονομαχίες. Παίξτε την μπάλα χαμηλά ή αναλογιστείτε να παίξετε με έναν ψηλότερο και δυνατότερο target man. Παίξτε με πιο κοντινές πάσες και χρησιμοποιείστε φωνές (shouts) για να κάνετε την ομάδα πιο υπομονετική (patient) όταν έχει την κατοχή. Το ποσοστό των τάκλιγκ σας είναι χαμηλό: Είτε η ομάδα είναι υπερβολικά δυναμική/επιθετική (aggressive) και τους ξεπερνάνε οι αντίπαλοι είτε κάνουν τάκλιγκ σε λάθος περιοχές του γηπέδου. Αν τα φάουλ που κάνετε είναι λίγα, προσπαθείστε να είστε πιο δυναμικοί (aggressive) στα τάκλιγκ σας. Αν τα φάουλ είναι πολλά, να είστε λιγότερο δυναμικοί. Παρακολουθήστε τα στιγμιότυπα και μελετήστε αν η ομάδα σας χάνει τον σχηματισμό της. Αν αυτό συμβαίνει, πιέστε λιγότερο ψηλά (reduce closing down) και/ή παίξτε πιο αμυντικά (defensive strategy). Σκεφτείτε επίσης μήπως πρέπει να αλλάξετε το σύστημα που μαρκάρετε. Κοιτάξτε ποιοι παίχτες χάνουν τα

66 TT10

περισσότερα τάκλιγκ και /ή κάνουν τα περισσότερα φάουλ και δείτε τα στιγμιότυπα για να διαπιστώσετε γιατί το κάνουν.

Υπερβολικά πολλές κίτρινες κάρτες Οι τιμωρίες μπορούν να σας δημιουργήσουν πρόβλημα μέσα σε μια χρονιά, ειδικά όταν υπάρχουν και τραυματισμοί σε παίχτες-κλειδιά. Οι παίχτες δέχονται ποινές συνεχώς, αλλά μπορείτε να σιγουρευτείτε ότι θα τιμωρούνται πιο σπάνια. Το ποσοστό των τάκλιν (tackling percentage) είναι υψηλό: Ξεκάθαρα κερδίζετε πολλά τάκλιγκ, αλλά όταν τα χάνετε, καταλήγετε να μην περνάει ούτε ο αντίπαλος παίχτης. Προσπαθήστε να παίζετε λιγότερο επιθετικά με το τάκλιγκ ώστε η ομάδα να κάνει τάκλιγκ μόνο όταν είναι σίγουρα στον στόχο. Συνολικά, θέλετε το ποσοστό του τάκλιγκ σας να είναι υψηλό. Πάντως, αν συγκεκριμένοι παίχτες ή η ομάδα ολόκληρη παίρνουν πολλές κάρτες παρά ένα υψηλό ποσοστό στο τάκλιγκ, μπορεί να αξίζει να θυσιάσουμε κάτι από το τάκλιγκ για να αποφευχθούν ποινές και αποβολές. Τα φάουλ που κάνετε (fouls conceded) είναι λίγα: Όπως παραπάνω. Κατά κύριο λόγο τα τάκλιγκ είναι κάτι καλό αλλά όταν κάτι πάει στραβά, πάει πολύ στραβά. Ελέγξτε τα στατιστικά και τα στιγμιότυπα να σιγουρευτείτε ότι o υπαίτιος δεν είναι ένας μόνο παίχτης. Αναρωτηθείτε εφόσον πρόκεται για την επιθετικότητα (aggression) του παίχτη ή φταίει η θέση που παίζει και διαπιστώστε γιατί υποπίπτει σε τόσες πολλές κάρτες. Μπορεί να αξίζει λοιπόν να ψάξετε για ένα επαναλαμβανόμενο πρότυπο στην συμπεριφορά του παίχτη σε αρκετά παιχνίδια. Το ποσοστό των τάκλιγκ (tackling percentage) είναι χαμηλό: Η ομάδα παρασύρεται εκτός θέσεως συνεχώς και μπαίνει άσχημα στις διεκδικήσεις. Προφανώς αρκετές από αυτές είναι φάουλ και μάλιστα σοβαρά. Δουλέψτε τον σχηματισμό της ομάδας παίζοντας πιο αμυντικά, ίσως και με πιο αυστηρή (rigid) στρατηγική και μειώνοντας το πρέσιγκ (closing down). Aν δεν φαίνεται ότι πρόκειται για πρόβλημα τοποθέτησης (positioning) αφού έχετε δει τα στιγμιότυπα, κατά περίεργο τρόπο ίσως βοηθήσει άμα αυξήσετε την ένταση (intensity) του τάκλιγκ. Μερικές φορές μια διεκδίκηση με μισή καρδιά είναι πιο πιθανόν να χαρίσει ένα φάουλ στον αντίπαλο, από μια διεκδίκηση στην οποία μπαίνει ο παίχτης δυνατά. Τα φάουλ που κάνετε (fouls conceded) είναι πολλά: Όπως παραπάνω. Επιπρόσθετα, χρησιμοποιήστε τα στατιστικά των παιχτών για να ελέγξετε ποιοι παίχτες κάνουν τα περισσότερα φάουλ. Στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο, οι περισσότεροι διαιτητές θα αναλογιστούν να είναι πιο προσεκτικοί στα συνεχή μαρκαρίσματα μετά από τρία ή τέσσερα φάουλ ενός παίχτη, ανεξάρτητα από το πόσο κοινότυπα μπορεί να φαίνονται. Mια προληπτική δράση μπορεί να αποτρέψει μια κίτρινη από το να γίνει κόκκινη. Εναλλακτικά, παρακολουθήστε τα στιγμιότυπα για να εξακριβώσετε γιατί χαρίζουν τόσα φάουλ και να λάβετε μέτρα για να τα μειώσετε.

TT10 67 H σελίδα της ανάλυσης Νέα στο Football Manager 2010 είναι η σελίδα της ανάλυσης, που μπορεί να βρεθεί στην καρτέλα στατιστικών (stats tab) της κλασσικής προβολής αγώνα (classic match view). Είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο για να εξετάζετε την απόδοση της ομάδας σας και να διαπιστώνετε πού υπάρχουν οι τρύπες στο σχέδιο της τακτικής σας. Πολλή πληροφορία είναι πιο υποκειμενική από τα ξερά στατιστικά δεδομένα και έτσι μπορούν να γίνουν περισσότερο χρήσιμα στον εντοπισμό συγκεκριμένων πλευρών στην ομάδα σας που χρειάζονται βελτίωση ή να εξηγήσουν ανωμαλίες στα στατιστικά σας. Σε συνδυασμό την παρακολούθηση των στιγμιοτύπων ενός αγώνα, είναι πλέον ευκολότερο να διορθώσετε τα προβλήματα που εμφανίζονται κατά την διάρκεια ενός παιχνιδιού ή μιας σεζόν. Κλικάροντας σε μια "φυσσαλίδα" (blob) στην οθόνη της ανάλυσης, δείχνει μια επανάληψη του περιστατικού και έτσι υπάρχει πληθώρα ευκαιριών να δείτε πού τα πράγματα γίνανε σωστά και πού πήγαν λάθος.

Σουτ (Shots) Η σελίδα των σουτ μπορεί να σας πει αρκετά σχετικά με το γιατί σκοράρετε ή δεν σκοράρετε (και τα ίδια για τον αντίπαλο). Οι μικρές φυσσαλίδες στην οθόνη μπορούν να σας πληροφορήσουν ποια σουτ βρήκαν τον στόχο (on target), ποια μπλοκαρίστηκαν (blocked), ποια έφυγαν άουτ ( wide) , ποια αποκρούστηκαν (saved) και πάνω απόλα, ποια πήγαν μέσα. Μπορείτε να δείτε ποιοι από τους παίχτες σας συνεισέφεραν περισσότερο (και λιγότερο) στα στατιστικά κοντινών και μακρινών σουτ καθώς και τον γκολ. Είναι καλύτερο να προσπαθείτε να ελαχιστοποείται τα μακρινά σουτ σε παίχτες που συνήθως χάνουν τον στόχο. Μπορείτε να πείτε στον καθένα ξεχωριστά (individual instructions) να κάνει λίγα σουτ (long shots slider) ή γενικά να πείτε στην ομάδα να προωθεί την μπάλα στην περιοχή (work the ball into the box) αν το πρόβλημα φαίνεται να είναι γενικότερο. Σκεφτείτε επίσης να αντικαταστήσετε παίχτες που δεν ακολουθούν τις οδηγίες αυτές, να μειώσετε την δημιουργική τους ελευθερία (creative freedom) ή να τους προπονήσετε να χρησιμοποιούν PPMs (player preffered moves) ώστε να σταματήσουν να κάνουν τόσα μακρινά σουτ. Για τον αντίπαλο, χρησιμοποιώντας αυτή την σελίδα, μπορείτε να αναλύσετε τα αδύναμα σημεία σας όσον αφορά τα σουτ που δέχεστε. Αν τα περισσότερα είναι από μακρινή απόσταση, αυτό είναι πιθανότατα ένα καλό στοιχείο. Αν όμως πολλά από αυτά τα μακρινά σουτ κατευθύνονται προς την εστία, μπορεί να χρειάζεται να ασκήσετε μεγαλύτερη πίεση στον αντίπαλο πιέζοντας πιο ψηλά (pressure higher up) και "κλείνοντας" (closing down) συγκεκριμένους παίχτες συχνότερα. Αν τα σουτ είναι κοντινά, βρείτε πώς οι αντίπαλοι μπόρεσαν να φτάσουν σε αυτές τις θέσεις και κάντε τακτικές αλλαγές ώστε είτε να αποκόψετε την τροφοδοσία είτε να ανακόψετε αποτελεσματικά αυτούς που σουτάρουν.

Πάσες (Passes) Με την προβολή του μήκους και του αποτελέσματος κάθε πάσας, μπορεί να γίνει πιο έυκολη η απόφαση για το ποιοι παίχτες κάνουν πολύ μακρινές πάσες ή απλά είναι άχρηστοι στην πάσα. Ιδανικά, θέλετε να βλέπετε πολλές πράσινες φυσαλίδες εδώ. Αν όχι, ψάξτε για τους τύπους της πάσας που χάνονται. Αν το πρόβλημα είναι γενικό, δοκιμάστε να αλλάξετε συστήματα για τις πάσες ή δοκιμάστε σουτ για να κάνετε την ομάδα πιο προσεχτική στην κατοχή. Χρησιμοποιώντας τα replay, μπορείτε να δείτε επίσης αν το πρόβλημα προκαλείται από την απομόνωση, σιγουρευτείτε ότι όλοι οι

68 TT10

παίχτες σας έχουν καλή επιλογή για να κάνουν την πάσα. Αν δεν έχουν, σκεφτείτε να κάνετε αλλαγές σε ρόλους (role), καθήκοντα (duty) και σχήματα (formation) για να αυξήσετε την ισορροπία στο επιθετικό σχήμα της ομάδας. Ένα παράγωγο του διαγράμματος με τις πάσες είναι ότι δείχνει την κίνηση των παιχτών. Ένας μέσος που τρέχει από άκρη σε άκρη θα έχει μια μεγάλη διασπορά στις φυσσαλίδες του, ενώ ένας κεντρικός αμυντικός που κρατάει την θέση του θα έχει μόνο λίγες φυσσαλίδες, συγκεντρωμένες στο δικό του μισό του γηπέδου. Ανάλογα με το πώς θέλετε να παίζουν οι παίχτες σας, μπορείτε να ρυθμίσετε ρόλους και καθήκοντα για να κάνετε τους παίχτες σας να τριγυρίζουν περισσότερο ή λιγότερο και να συμπεράνετε ποιοι παίχτες παίρνουν συχνά την μπάλα ή συμμετέχουν στο παιχνίδι ελάχιστα. Αυτό είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για να δείχνει την κάλυψη των παιχτών σας και να τονίζει πιθανές περιοχές για βελτίωση όσον αφορά την ισορροπία της ομάδας. Παρομοίως, μπορείτε να ελέγξετε ποιες περιοχές του γηπέδου εκμεταλλεύεται καλύτερα ο αντίπαλος. Χρησιμοποιείστε "εντολές για αντιπάλους" (opposition instructions) πάνω στους παίχτες που παίρνουν περισσότερο την μπάλα και σκεφτείτε αλλαγές σε σχηματισμό, καθήκοντα και ρόλους για να καλύψετε περιοχές του γηπέδου όπου ο αντίπαλος έχει υπερβολικά πολύ χώρο.

Tάκλινγκ (Tackles), Φάουλ (Fouls) και Κοψίματα (Interceptions) Αυτά δείχνουν τους παίχτες στην ομάδα σας που συνεισφέρουν καλά στην αμυντική της λειτουργία. Ελεγξτε που γίνονται τα "πράσινα" και "κόκκινα" τάκλιγκ και ρυθμίστε ανάλογα. Μεγάλος αριθμός κόκκινων τάκλιγκ υποδεικνύει έναν παίχτη που είναι κακός στις διεκδικήσεις (challenges) ή έναν παίχτη που βρέθηκε πολύ εκτός θέσης. Δοκιμάστε να μειώσετε την ένταση (intensity) του τάκλιγκ ή κάντε αλλαγές ώστε να σταματήσετε το να πρέπει να κυνηγάει προς τα πίσω και να κάνει ριψοκίνδυνα τάκλιγκ. Μεγάλος αριθμός από κοψίματα (interceptions) υποδηλώνει ότι έχετε μια καλή ομάδα και καλές τοποθετήσεις (potitioning) από τους παίχτες σας. Έλλειψη αυτών, σε συνδυασμό με πολλά χαμένα τάκλιγκ υποδηλώνει ότι η ομάδα πρέπει να δουλέψει σκληρότερα στην διατήρηση της αμυτνικής της φόρμας. Σκεφτείτε να παίξετε περισσότερο αμυντικά (defensively), ίσως να πάιξετε με περισσότερο άκαμπτη (rigid) φιλοσοφία και να μειώσετε την ένταση (intesity) στα τάκλιγκ ή/και στο πρέσιγκ (closing down) Όσο για τα φάουλ, αυτό συμβαδίζει με τα τάκλιγκ. Να έχετε στο μυαλό σας ότι η θέση ενός φάουλ μπορεί να κάνει την διαφορά στο χρώμα της κάρτας που θα εμφανιστεί, όπως και ο αριθμός των φάουλ που έγιναν από τον παίχτη κατά την διάρκεια του αγώνα. Βάζοντας το ποντίκι πάνω από την "φυσσαλίδα" (blob) σας λέει την στιγμή που έγινε το φάουλ και μπορεί να σας διαφωτίσει για την κατάσταση. Στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο, οι περισσότεροι διαιτητές επαγρυπνούν μετά το τρίτο ή τέταρτο φάουλ - χρησιμοποιείστε το για να προσπαθήσετε να μειώσετε την ένταση (intensity) στα τάκλιγκ από τους επαναλαμβανόμενους παραβάτες ή κάντε τους αλλαγή πριν μπλέξουν με κάρτες και αποβολές..

Σέντρες (Crosses) και κεφαλιές (headers) Αυτές οι 2 παράμετροι είναι καλές για την παραπάνω ρύθμιση των τακτικών. Σε μερικές ομάδες δεν αρέσει να παίζουν με σέντρες και θα κάνουν λίγες από αυτές. Αν κάνετε υπερβολικά πολλές, σκεφτείτε να μειώσετε το παιχνίδι από τα άκρα (wing play) παίζοντας στενότερα (narrower) ή παίζοντας με λιγότερους "ανοιχτούς" παίχτες (wide players) ή αλλάξτε τις προσωπικές οδηγίες σεντραρίσματος (crossing) σε σπάνια (rarely). Αν δεν κάνετε αρκετές σέντρες, αναρωτηθείτε μήπως αυτό οφείλεται σε κακό σεντράρισμα (crossing) ή κακή τοποθέτηση (positioning) από την μεριά των κεντρικών επιθετικών (central forwards).

TT10 69 Εδώ είναι που υπεισέρχεται η κεφαλιά (heading). Mεγάλος αριθμός χαμένων κεφαλιών στην επίθεση μπορεί να υποδεικνύει ότι η ομάδα πρέπει να παίξει με περισσότερες σέντρες (crossing) και πάσες (passing) χαμηλά στο έδαφος (on the ground) ή ότι η ομάδα χρειάζεται ψηλότερους και δυνατότερους παίχτες. Μεγάλος αριθμός χαμένων κεφαλιών στην άμυνα υποδεικνύει μια εναέρια αδυναμία που πρέπει να αντιμετωπιστεί, είτε στο μεταγραφικό παζάρι είτε αποκόπτοντας την εναέρια τροφοδοσία στον αντίπαλο επιθετικό-πύργο (target man). Άπο άποψη τακτικής, μπορείτε να χαμηλώσετε (lower) την αμυντική γραμμή (defensive line) , να παρέχετε κάλυψη πίσω από τον αντίπαλο target man ή να χρησιμοποιήσετε ΟΙ ώστε να μαρκάρετε πιο χαλαρά (less tightly) τους ψηλούς παίχτες. Αν δεν μπορείτε να κερδίσετε μια εναέρια μονομαχία, έχει νοήμα να καταστήσετε κάθε πιθανό σπάσιμο της μπάλας (flick-ons) λιγότερο αποτελεσματικό.

70 TT10

Συμπεράσματα και Ευχαριστίες Συμπέρασμα Όπως είπαμε και πέρισυ, ο ΤΤ10 δεν υποτίθεται ότι είναι η "τελευταία λέξη" στις τακτικές, αλλά μάλλον η πρώτη. Προσπαθήσαμε να σας δείξουμε όλα τα κομμάτια που απαρτίζουν το παζλ των τακτικών, αλλά εναπόκειται σε εσάς να τα τακτοποιήσετε όπως κρίνετε πρέπον. Πολλά από όσα καλύψαμε, μετά βίας αγγίζουν επιφανειακά την αληθινή τακτική του ποδοσφαίρου, τους μηχανισμούς της match engine του FM10 ή τις πολύπλοκες αλλαγές που γίνανε στο υφέρπον σύστημα με τις μπάρες (slides) από τον νέο δημιουργό τακτικών (tactics creator) Αυτή την χρονιά, περισσότερο από κάθε άλλη ενθαρρύνουμε τους αναγνώστες μας να συμμετέχουν στην συντήρηση αυτού του εγγράφου. Θέλουμε την κριτική και τις φρέσκιες ιδέες που θα μας βοηθήσουν να επεκτείνουμε το βασικό πλαίσιο το οποίο παρέχουμε εδώ. Εν καιρώ, η Βίβλος των Τακτικών (Tactical Bible) και η Επικοινωνιακή και Ψυχολογική Στρατηγική θα αποτελέσουν βοήθημα για τις συμβουλές που παρέχουμε εδώ και θα ωθήσουν τους πιο προχωρημένους χρήστες να εκμεταλλευθούν στο έπακρο την στρατηγική τους. Οι πεπειραμένοι managers μπορεί να διαφωνήσουν με τις συμβουλές μας, μπορεί να επιλέγουν να χρησιμοποιούν τις "κλασσικές" ρυθμίσεις για να δημιουργούν πολύ ισχυρότερες και στρογυλλεμένες τακτικές. Δεν έχουμε κανένα πρόβλημα με αυτό και το επικροτούμε. Αυτό που σας ζητάμε είναι να μας γνωστοποιείτε τα ευρήματά σας ώστε να μπορέσουμε να βελτιώσουμε τα διαθέσιμα κείμενα για τακτικές που υπάρχουν στην κοινότητα του Football Manager και να παρέχουμε βοήθεια σε όσους την χρειάζονται, ανεξάρτητα από την εμπειρία τους και την ικανότητά τους. Θα συνεχίσουμε να ενημερώνουμε τον ΤΤ10 καθώς λαμβάνουμε τέτοια σχόλια. Νέες εκδόσεις θα κυκλοφορούν περιοδικά καθώς λαμβάνουμε περισσότερες πληροφορίες και θα τις χρησιμοποιούμε ως οδηγό για τα νεότερα άρθρα της Βίβλου των Τακτικών (Tactical Bible) αλλά και για να παρέχουμε έναν πιο ακριβή οδηγό για το FM11. Αν θέλετε να βοηθήσετε στο εγχείρημα, στείλτε μας ένα email στο thinktank@fm-britain.co.uk η εγγραφείτε στην mailing list μας για να λαμβάνετε τις νεότερες εξελίξεις κατευθείαν στο inbox σας. Καλή τύχη και παίξτε καλά!

Richard Claydon (wwfan) and Gareth Millward (Millie)

TT10 71 Ευχαριστίες Συγγραφή και επεξεργασία – Συνεισφέροντες στην "Δεξαμενή Σκέψης των Τακτικών" (Tactical Think Tank) Millie The next Diaby playmaker Crouchaldinho zagallo cagiva Abramovich Επιπλέον κείμενα wwfan Ελληνική Μετάφραση για το fmgreece.gr ballas38 greek_manager Nik_33 padeloswp8 sioutas Scoprio 1979 Σχόλια και υποστήριξη Ov Collyer Bοήθεια με την έκδοση 2009, την βάση αυτού του οδηγού και τον tactics creator του FM10 wwfan, Millie, zagallo, Justified, Jaswarbrick, Asmodeus, Rashidi, crazy gra, Leroy1883, Law Man Γενικές ευχαριστίες Στους admins, mods και με κάθε άλλο τρόπο συνεισφέροντες στο FM-Britain.co.uk Στον Jordan Cooper για την δουλειά του στην συντήρηση του site FMBritain και την γενναιόδωρη υποστήριξη του GameWorldOne.com Στους Ov και Paul Collyer για το ότι πίστεψαν σ' αυτόν τον οδηγό και την δημιουργία του νέου δημιουργού τακτικών (tactics creator) – πέρα από το προφανές (την δημιουργία του Football Manager)! Στους Neil Brock, Glen Wakeford και όλους τους testers στην SI Games Στους Cleon, heathxxx και όλους τους mods στα SI Games’ forums Σε όλους τους beta testers των FM09, FM10 and FML. Σε όλους τους μεταφραστές σε ξένες γλώσσες, που επέκτειναν τα TT&F πέρα από αυτή την Green And Pleasant Land.

72 TT10

Στον GarryWHUFC/Hammer1000, που μας οδήγησαν να αποδείξουμε ότι το παιχνίδι μπορεί να γίνει ένας ρεαλιστικός εξομοιωτής τακτικών. Στον καθένα που πόσταρε στα φόρουμς των τακτικών στο SIG και FMB όλα αυτά τα χρόνια – ακόμα και αν έκανε σκληρή κριτική!