full texts book - editor.website.tceditor.website.tc/492878//6th1icosresse1vol.1.pdf · 6th...

6 t h I C o S R e S S E International Conference of Strategic

Research in Social Science and Education

Prague - Czech Republic

1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

FULL TEXTS BOOK




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

6th International Conference of Strategic Research in Social Science and Education 2017

Full Texts Book

12-14 May 2017, Prague/Czech Republic

© All rights reserved.

Preparing for publication

Academic editing by Nezihe Tüfekci

Spelling editing by Gürkan Kalkan & Hasan Göksu

Typographic editing by Leyla Akbaş

ISBN




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

iii

SCIENTIFIC BOARD

Prof. Dr. Adela Franzé Mudanó, Universidad Complutense de Madrid, Spain

Prof. Dr. Ayanniyi Bako Alhassan, University of Wales, United Kingdom

Prof. Dr. Aylin Nazlı, Ege University, Turkey

Prof. Dr. Brian D. Gregory, Franklin University, United States of America

Prof. Dr. D. Jose María Ruiz Ruiz, Universidad Complutense de Madrid, Spain

Prof. Dr. Enrique Luque, Universidad Autónoma de Madrid, Spain

Prof. Dr. Flavia Heloisa Santos, University of Minho, Portugal

Prof. Dr. George Costa, Democritus University of Thrace, Greece

Prof. Dr. Hüseyin Özer, Atatürk University, Turkey

Prof. Dr. İbrahim Atilla Acar, İzmir Katip Çelebi University, Turkey

Prof. Dr. İsmail Bekçi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli University, Turkey

Prof. Dr. Jennifer J. Argo, University of Alberta, Canada

Prof. Dr. Levent Aytemiz, Karabük University, Turkey

Prof. Dr. Maria Jose Falcon Y. Tella, Complutense University of Madrid, Spain

Prof. Dr. Mehmet Güçlü, Gazi University, Turkey

Prof. Dr. Mehmet Günay, Gazi University, Turkey

Prof. Dr. Metin Yaman, Gazi University, Turkey

Prof. Dr. Ömer Yılmaz, Atarürk University, Turkey

Prof. Dr. RADI Mohamed, Université Al-Hussein Bin Talal, Jordan

Prof. Dr. Ricardo Becerro de Bengoa DPM, Complutense de Madrid, Spain

Prof. Dr. Salih Ceylan, Mehmet Akif Ersoy University, Turkey

Prof. Dr. Şeref Kalaycı, Karadeniz Teknik University, Turkey

Prof. Dr. Wang Huili, Dalian University of Technology, China

Prof. Dr. Vivien A Beattie, University of Glasgow, United Kingdom

Prof. Dr. Wayne Evans, Trent University, Canada

Prof. Dr. George Chiladze, The University of Georgia, Georgia

Prof. Dr. Tuncer Taşkın, Celal Bayar University, Turkey

Assoc. Prof. Dr. Emrah Atay, Mehmet Akif Ersoy University, Turkey

Assoc. Prof. Dr. Fulya Topçuoğlu Ünal, Dumlupınar University, Turkey

Assoc. Prof. Dr. Helen Mallette, Mount Saint Vincent University, Canada

Assoc. Prof. Dr. Kai-Long Hsiao, Taiwan Shoufu university, Taiwan

Assoc. Prof. Dr. Kamariah Dola,University Putra Malaysia, Malaysia

Assoc. Prof. Dr. Kemal Göral, Muğla Sıtkı Koçman University, Turkey

Assoc. Prof. Dr. Kristin Diehl, USC Marshall School, United States

Assoc. Prof. Dr. Murat Kayalar, İzmir Katip Çelebi University, Turkey

Assoc. Prof. Dr. Nurullah Kurutkan, Düzce University, Turkey

Assoc. Prof. Dr. Orhan Elmacı, Dumlupınar University, Turkey

Assoc. Prof. Dr. Rıdvan Ekmekçi, Pamukkale University, Turkey

Assoc. Prof. Dr. Salih Zeki Genç, Çanakkale Onsekiz Mart University, Turkey

Assoc. Prof. Dr. Serdar Aybek, Celal Bayar University, Turkey

Assoc. Prof. Dr. Umbreen Javaid, University of the Punjab, Pakistan

Assoc. Prof. Dr. Vijayaletchumy Subramaniam, University Putra Malaysia, Malaysia

Asst. Prof. Dr. Zeliha Tekin, Muş Alparslan University, Turkey




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

iv

Asst. Prof. Dr. Ajeed Jaiswal, Pondicherry University, India

Asst. Prof. Dr. Alparslan Murad Kasalak, Akdeniz University, Turkey

Asst. Prof. Dr. Assiotis Andreas, University of Cyprus, Cyprus

Asst. Prof. Dr. Banu Özkeser, Turkey

Asst. Prof. Dr. Erhan Çetinkaya, Adnan Menderes University, Turkey

Asst. Prof. Dr. Fatma Küçükçaylı, Mehmet Akif Ersoy University, Turkey

Asst. Prof. Dr. Gönül Yüce, Akıncı Ordu University, Turkey

Asst. Prof. Dr. Kahtan Sevinç, Iğdır University, Turkey

Asst. Prof. Dr. Jose M.Merigo Lindahl, University of Barcelona, Spain

Asst. Prof. Dr. Mehmet Ali Geniş, Giresun University, Turkey

Asst. Prof. Dr. Merter Akıncı, Ordu University, Turkey

Asst. Prof. Dr. Mohd Shakir, Hamdard Nagar, India

Asst. Prof. Dr. Nezihe Tüfekci, Süleyman Demirel University, Turkey

Asst. Prof. Dr. Okan Bütüner, Düzce University, Turkey

Asst. Prof. Dr. Olcay Kılınç, Mehmet Akif Ersoy University, Turkey

Asst. Prof. Dr. Rana İçmen, Mehmet Akif Ersoy University, Turkey

Asst. Prof. Dr. Wei Li, Frostburg State University, USA

Asst. Prof. Dr. Wenjuan (Wendy) Xu, Frostburg State University, USA

Asst. Prof. Dr. Gülseren Yurcu, Akdeniz University, Turkey

Asst. Prof. Dr. Halil İbrahim Özmen, Balıkesir University, Turkey

Asst. Prof. Dr. Yeter Aytül Dağlı Ekmekçi, Pamukkale University, Turkey

Asst. Prof. Dr. Zeki Akıncı, Akdeniz University, Turkey

Dr. Adnan Iqbal, Prince Sultan University, Saudi Arabia

Dr. Chinyere Samuel Ecoma, Veritas University, Nigeria

Dr. Dan Ioan Topor, Hyperion University, Romenia

Dr. Fabrizio Rossi, University of Cassino, Southern Lazio, Italy

Dr. Fatma Özmen, Balıkesir University, Turkey

Dr. Georgia Yfantidou, Democritus University of Thrace, Greece

Dr. Marco Sorrentino, Pegaso Telematic University, Italy

Dr. Manuel Jean Garcia, University of Almeria, Spain

Dr. Olena Sokolovska, Research Institue of Fiscal Policy, Ukraine

Dr. Raj Das, University of Auckland, New Zeland

Dr. Tuna Akçay, Gazi University, Turkey

Dr. Saheed Ahmad Rufai, University of Lagos, Nigeria

Dr. Sreekanth Rallapalli, Botho University, Africa

Dr. Veland Ramadani, South East European University, Macedonia

Dr. Yogita Beri, Banaras Hindu University, India




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

v

İÇİNDEKİLER

VOL. 1

EFFECTS OF CREDIT BUBBLES ON FINANCIAL AND ECONOMIC INSTABILITY: THE CASE

OF TURKEY AND GREECE ............................................................................................................................ 1

Özge KORKMAZ

EXPLORING THE NEXUS BETWEEN INFLATION AND GLOBALIZATION UNDER

INFLATION TARGETING THROUGH THE LENS OF NEW ZEALAND’S EXPERIENCE ......... 22

Ayşe Kabukçuoğlu, Enrique Martínez-García & Mehmet Ali Soytaş

DEVELOPING THE SCALE FOR MEASURING PERCEPTION OF CLASSROOM

ATHMOSPHERE: A RELIABILITY AND VALIDITY STUDY ............................................................ 41

Bahadır GÜLBAHAR

THE HEARING CHILDREN OF DEAF PARENTS: A QUALITATIVE STUDY REGARDING THE

EXPERIENCES BETWEEN TWO CULTURES ....................................................................................... 55

Gizem ÇELİK

FUNCTIONAL TRAINING: CONCEPTUAL PERSPECTIVE AND APPLICABILITY ON

SOCCER ............................................................................................................................................................. 81

Aydın KARABULAK

THE CONCEPT OF STAGFLATİON: THE CASE OF TURKEY 1987-2015 ...............................104

Nilgün SALAR

PROSPECTIVE TEACHERS’ EVALUATIONS ABOUT THE FILM “3 IDIOTS” IN

TERMS OF BASIC ELEMENTS OF CURRICULUM AND TEACHING PROFESSION 115

Sadık Yüksel SIVACI & Fırat ÇÖPLÜ

FOR LIFE LONGSUCCESS, THE IMPORTANCE OF COMMUNICATION WITHIN THE

FAMILY ...........................................................................................................................................................129

Seyfi ÖZGÜZEL & Sebahattin TAŞ

GLOBAL PARTNERSHIP UNDERSTANDING DEVELOPMENT IN WESTPHALIA PEACE

FRAMEWORK: TURKEY'S GLOBAL POSITION AND HUMANITARIAN DIPLOMACY

POLICIES IN SUSTAINABLE DEVELOPMENT ..................................................................................141

Emine YAVAŞGEL, Nilüfer Fatma GÖKSU, Ece KARADOĞAN DORUK & Seda MENGÜ

A STUDY ON REASONS OF MODIFIED AUDIT OPINIONS IN TURKEY ...................................170

H. Pınar KAYA




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

vi

TOURISM AND POLITICS IN THE CONTEXT OF DEVELOPMENT DEMOCRACY AND

HUMAN RIGHTS ..........................................................................................................................................187

Ümmühan KAYGISIZ

MODELING OF ENERGY TRANSMISSION SYSTEMS WITH MATLAB GUI .............................210

Aykut Fatih GÜVEN, Zafer KELEŞ & İbrahim Bahadır YALÇIN

ENVIRONMENTALLY RESPONSIBLE CONSUMER BEHAVIOR EFFECT ON GREEN

PRODUCT CONSUMPTION IN THE HEALTH SECTOR WORKERS ...........................................226

Nezihe TÜFEKCCİ, Ömer Kürşad TÜFEKCİ & Leyla AKBAŞ

VOL. 2

THE PLACE AND PRIORITY OF WELLNESS & SPA APPLICATIONS IN RECREATIONAL

TOURISM OF TURKEY..............................................................................................................................261

Gülseren YURCU, Murad Alpaslan KASALAK & Zeki AKINCI

EFFECTS OF CLASSROOM MANAGEMENT PROFILES OF PRE-SCHOOL TEACHERS ON

SOCIAL SKILLS AND PROBLEM BEHAVIORS OF CHILDREN .....................................................276

Şermin METİN, Yasemin AYDOĞAN, Şule KAVAK & Zerrin MERCAN

THE INVESTIGATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN SOCIAL SKILLS AND PROBLEM

SOLVING SKILLS OF STUDENTS IN PRIMARY EDUCATION DEPARTMENT ......................291

Yasemin AYDOĞAN, Şermin METİN, Şener BÜYÜKÖZTÜRK, Zerrin MERCAN & Şule

KAVAK

THE EFFECT OF SLEEPING HABITS OF 5-6 YEARS OLD CHILDREN ON THE QUALITY OF

LIFE ..................................................................................................................................................................302

Şermin METİN, Selvinaz SAÇAN & Yasemin AYDOĞAN

THE MEDIA REPRESENTATION AND IMAGINARY MINORITY: SYRIACS ............................316

Suat SUNGUR

DIGITAL HUMAN RESOURCES MANAGEMENT in TOURISM BUSINESSES .........................329

Pınar GÖKTAŞ & Gülay BULGAN

THE EFFECT OF THE TEAM-ASSİSTED INDİVİDUALİZATİON TECHNİQUE ON SİXTH

GRADE STUDENTS’ NUMBER SENSE PERFORMANCE ................................................................ 356

Zübeyde ER & Perihan DİNÇ ARTUT

TÜKETİCİ TOPLUM ÜZERİNDE BİR İLETİŞİM ARACI OLARAK AFİŞ TASARIMLARI VE

GÖRSEL İLETİNİN İZLEYİCİ BAĞLAMINDA İNCELENMESİ .....................................................372

Ekin Su TOPCU, Ezgi TOKDİL & Seda BALKAN




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

vii

THE RIGHT OF HOT PURSUIT IN THE INTERNATIONAL LAW OF THE SEA IN THE LIGHT

OF THE UNITED NATIONS CONVENTION ON THE LAW OF THE SEA ..................................391

Esra Dundar ARAVACIK

DETERMINING THE ROLE OF ONE-TO-ONE MARKETING STRATEGIES ON FORMING

CORPORATION IMAGE: AN APPLICATION ON AN AIRLINE .....................................................412

Fadime BADUR

ACTIVITY BASED COSTING: APPLICATION IN HEALTH SECTOR ...........................................437

Özen AKÇAKANAT & Ahmed Abduladheem HALWAS

RELATION BETWEEN PSYCHOLOGICAL CONTRACT AND ORGANIZATIONAL TRUST: A

STUDY ON PARTICIPATION BANKS OPERATING IN THE PROVINCE OF ANTALYA .......461

Tahsin AKÇAKANAT & Semra ZENGİN

VOL. 3

COMPARATIVE ANALYSIS OF THE FACTORS THAT AFFECT HOUSE PRICES USING

HEDONIC PRICING MODEL AND ARTIFICIAL NEURAL NETWORK (ANN) METHOD: A

CASE STUDY IN BURDUR PROVINCE ..................................................................................................507

Kübra ÖNDER

ECONOMICAL DIMENSION OF CURSE OF NATURAL RESORCE (CNR) .................................530

Yeşim KUBAR

MATLAB GUI TO IMPLEMENT THE APPLICABILITY AND COST ANALYSIS OF GULF

RIDING WIND ENERGY POTENTIALS ................................................................................................556

Aykut Fatih GÜVEN & Özge VURAL

FOOTBALL MEDIA IN TURKEY AND HATE SPEECH.....................................................................575

Müge DEMİR

THE RELATIONSHIP BETWEEN RETURN, TRADING VOLUME AND VOLATILITY: AN

APLICATION IN THE BIST 30 INDEX FUTURES .............................................................................587

İnci Çisil BULMUŞ

THE IMPACT OF REMITTANCES ON THE BALANCE OF FOREIGN TRADE: EVIDENCE

FROM DEVELOPING COUNTRIES .........................................................................................................599

Gülbahar ÜÇLER & Şerife ÖZŞAHİN

MARKA LİSANSI SÖZLEŞMESİNDE TARAFLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ ................................626

Bahadır DEMİR & Selmani OKUMUŞ




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

viii

INVESTIGATION OF GRADUATE THESES ON TECHNOLOGICAL PEDAGOGICAL

CONTENT KNOWLEDGE (TPACK): CASE OF TURKEY .................................................................639

Mustafa YADİGAROĞLU & Gökhan DEMİRCİOĞLU

ELECTRICITY CONCUMPTION IN TURKEY: CO-INTEGRATION ANALYSIS OF

RESIDENTAL DEMAND ELASTICITIES (1990-2014) ...................................................................650

Selen IŞIK MADEN & Ayşegül BAYKUL

EXAMINATION OF FACTORS WHICH PREDICT LONELINESS IN ADOLESCENTS ............664

Yeşim YURDAKUL, Utku BEYAZIT,Gözde ÇINAR & Aynur BÜTÜN AYHAN

AN EXAMINATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN CYBERBULLYING AND

PARENTING ATTITUDES IN ADOLESCENTS ...................................................................................675

Aynur BÜTÜN AYHAN Yeşim YURDAKUL Gözde ÇINAR & Utku BEYAZIT

A NATURE SPORT WHICH NEEDS TO BE EVALUATED IN TERMS OF ADVENTURE

TOURISM; ICE CLIMBING ........................................................................................................................684

Salih BİRİNCİ, Çağlar Kıvanç KAYMAZ, & Yusuf DUMLU

AN EXPLORATORY RESEARCH ON THE USE OF VIRTUAL REALITY GLASSES IN THE

CONTEXT OF EXPERIMENTAL MARKETING TECHNOLOGIES .................................................706

Tarık YOLCU, Seda GÖKDEMİR EKİCİ, Nihal SÜTÜTEMİZ & Remzi ALTUNIŞIK

LUMINA MAGAZINE AND ITS EFFECTS ON NATIONALISME MOVEMENTS ......................715

Olga UNTİLA KAPLAN

VOL. 4

FIELD STUDY ON THE FEMALE VICTIMS OF VIOLENCE WHO APPLIED TO THE

VIOLENCE PREVENTION CENTER IN ISTANBUL AND THEIR ABUSERS .............................733

Taner ARTAN, Önal İNALTEKİN, Sena ÖKSÜZ, Aylin ARICI & Hatice Selin IRMAK

TÜRK BANKACILIK SİSTEMİNDE İNOVASYON UYGULAMALARI: ‘‘YENİ NESİL

BANKACILIK’’ ...............................................................................................................................................752

Oğuz YILDIRIM

FRAME OF INTERNATIONAL TRADE AIDS WEST AFRICAN ECONOMIC AND MONETARY

UNION .............................................................................................................................................................766

Oğuz YILDIRIM & Yawa Monique Jenniffer AWA

TÜRKİYE’DE BELEDİYE İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİNE (BİT) GENEL BİR BAKIŞ ...............778

Ceyda ŞATAF

THE CHANGING NATURE OF FOREIGN TRADE BASED ON GLOBALISATION: AN

EVALUATION ON FOREIGN TRADE VOLUME AND GEOGRAPHY ...........................................793

Canan ŞENTÜRK




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

ix

MINIMIZATION OF DISTRUBUTION OF TOBACCO PRODUCTS USING LINEAR

PROGRAMMING: AKHISAR PROVINCE CASE STUDY ...................................................................808

Altay Uğur GÜL, Funda GENÇLER, Berna TÜRKEKUL & Tolga ZORBA

USING LINEAR PROGRAMMING TO ALLOCATE RURAL AND FOREST AREAS TO

RECREATIONAL ACTIVITIES .................................................................................................................815


TURKEY'S PUBLIC DIPLOMACY PRACTICES DESIGNED FOR THE EU ..................................823

Gökmen KILIÇOĞLU & Ayhan Nuri YILMAZ

SOFT POWER AND IMPACT OF TURKEY ON THE EU ..................................................................835


A TRACE ON THE INTERNET HİSTORY OF ANTALYA: FİRST INTERNET SİTE OF

ANTALYA Antalya-ws.com ......................................................................................................................848

Murad KARADUMAN

REPRODUCTION OF GENDER ROLES ON TELEVISION PROGRAMS: EXAMPLE OF “BRIDE

HOME” .............................................................................................................................................................863

Sibel KARADUMAN

WHAT SCHMITT HAS TAUGHT: ON MODERN STATE, SOVEREIGNTY AND PEOPLE .....878

Irmak GÜNGÖR

CHARLES TAYLOR ON THE IDEAL OF INWARDNESS AS A SOURCE OF THE MODERN

SELF .................................................................................................................................................................886

Zeynep ÇETİN

THE CONFLICT BETWEEN REASON AND FAITH IN MIGUEL DE UNAMUNO ....................895

Elif NUYAN

SUSTAINABLE DEVELOPMENT: AGRICULTURAL SECTOR APPLICATIONS .......................904

Ali İhsan ÖZDEMİR

PROVINCE OF GAZIANTEP, AN INVESTIGATION ON TANGIBLE AND INTANGIBLE

REGISTERED PRODUCTS WITHIN THE SCOPE OF GASTRONOMY AND TRADITIONAL

HANDICRAFTING ........................................................................................................................................918

Esra TAMBAY, Ezgi ERŞAHİN

FIELD STUDY ON THE FEMALE VICTIMS OF VIOLENCE WHO APPLIED TO THE

VIOLENCE PREVENTION CENTER IN ISTANBUL AND THEIR ABUSERS .............................733

Taner ARTAN, Önal İNALTEKİN, Sena ÖKSÜZ, Aylin ARICI & Hatice Selin IRMAK

TÜRK BANKACILIK SİSTEMİNDE İNOVASYON UYGULAMALARI: ‘‘YENİ NESİL

BANKACILIK’’ ...............................................................................................................................................752

Oğuz YILDIRIM




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

x

FRAME OF INTERNATIONAL TRADE AIDS WEST AFRICAN ECONOMIC AND MONETARY

UNION .............................................................................................................................................................766

Oğuz YILDIRIM & Yawa Monique Jenniffer AWA

TÜRKİYE’DE BELEDİYE İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİNE (BİT) GENEL BİR BAKIŞ ...............778

Ceyda ŞATAF

THE CHANGING NATURE OF FOREIGN TRADE BASED ON GLOBALISATION: AN

EVALUATION ON FOREIGN TRADE VOLUME AND GEOGRAPHY ...........................................793

Canan ŞENTÜRK

MINIMIZATION OF DISTRUBUTION OF TOBACCO PRODUCTS USING LINEAR

PROGRAMMING: AKHISAR PROVINCE CASE STUDY ...................................................................808


USING LINEAR PROGRAMMING TO ALLOCATE RURAL AND FOREST AREAS TO

RECREATIONAL ACTIVITIES .................................................................................................................815


TURKEY'S PUBLIC DIPLOMACY PRACTICES DESIGNED FOR THE EU ..................................823


SOFT POWER AND IMPACT OF TURKEY ON THE EU ..................................................................835


A TRACE ON THE INTERNET HİSTORY OF ANTALYA: FİRST INTERNET SİTE OF

ANTALYA Antalya-ws.com ......................................................................................................................848

Murad KARADUMAN

REPRODUCTION OF GENDER ROLES ON TELEVISION PROGRAMS: EXAMPLE OF “BRIDE

HOME” .............................................................................................................................................................863

Sibel KARADUMAN

WHAT SCHMITT HAS TAUGHT: ON MODERN STATE, SOVEREIGNTY AND PEOPLE .....878

Irmak GÜNGÖR

CHARLES TAYLOR ON THE IDEAL OF INWARDNESS AS A SOURCE OF THE MODERN

SELF .................................................................................................................................................................886

Zeynep ÇETİN

THE CONFLICT BETWEEN REASON AND FAITH IN MIGUEL DE UNAMUNO ....................895

Elif NUYAN

SUSTAINABLE DEVELOPMENT: AGRICULTURAL SECTOR APPLICATIONS .......................904

Ali İhsan ÖZDEMİR




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

xi

PROVINCE OF GAZIANTEP, AN INVESTIGATION ON TANGIBLE AND INTANGIBLE

REGISTERED PRODUCTS WITHIN THE SCOPE OF GASTRONOMY AND TRADITIONAL

HANDICRAFTING ........................................................................................................................................918

Esra TAMBAY, Ezgi ERŞAHİN

PROGRAM DESIGN OF HOTEL AUTOMATION COURSE ..............................................................939

Hasan KINAY

APPLICATION OF STUDENT INFORMATION SYSTEM USING ASP.NET MVC AND ENTITIY

FRAMEWORK ARCHITECTURE .............................................................................................................949

Aykut Fatih GÜVEN & Cansu AYVAZ GÜVEN

ÖRGÜTSEL YAŞAMDA KADININ YERİ: TÜRKİYE’ DEN VE DÜNYA’ DAN ÖRNEKLER .....958

Leyla AKBAŞ & Selen GÜCÜN

VOL. 5

ANALYSIS OF THE IMPACT OF QUALITY AND FOOD SAFETY CERTIFICATES ON

BUSINESS PERFORMANCE: THE FOOD SECTOR CASE ................................................................975

Ali İhsan ÖZDEMİR, Gonca ERTUĞRUL & Abdullah ÇOLAK

THE IMPACT OF SOCIAL MEDIA ON FASHION (TRENDS): THE CASE OF

INSTAGRAM ..................................................................................................................................................987

Ayşad GÜDEKLİ

TURKISH IDENTITY THAT HAS BEEN CONSTRUCTED FROM PAST TO PRESENT ....... 1001

Emel ÖZDEMİR

REPRESENTATION IN MOVIE ‘MADNESS AND DERAGNED’ TO BE A FORM OF

RESISTANCE /INSURRECTION .......................................................................................................... 1025

Arzu ERTAYLAN

A RESEARCH ABOUT PREDICTION ON GENDER DISCRIMINATION RELATED TO

ENGINEERING ........................................................................................................................................... 1047

Burcu ÖZCAN, Mehlika Kocabaş AKAY, Çağın KARABIÇAK & Elif Ecem ÇELTEK

FACTORS AFFECTING THE EFFICIENCY OF WOMEN WORKING IN THE SERVICE

SECTOR ........................................................................................................................................................ 1066

Nesrin ŞALVARCI TÜRELİ

FLEXIBLE-TIME WORKING IN THE TOURISM SECTOR ........................................................... 1084

Gonca MANAP DAVRAS




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

xii

THE LINK BETWEEN EDUCATIONAL LEVELS BY GENDER AND GDP IN TURKEY ....... 1101

Feride OZTÜRK

ANALYSIS OF INTERNAL MIGRATION IN TURKEY IN ECONOMIC DIMENSION ............ 1110

C.Erdem HEPAKTAN & İsmet GÜNEŞ

CRISIS MANAGEMENT IN THE AVIATION AND THE SOCIAL MEDIA FACTOR ............... 1118

Ali GENÇ

MANEVİYAT EKSENİNDE BAKIM VE MANEVİ SOSYAL HİZMETLER ................................. 1140

Sema SAĞLIK

A COMPARISON OF DEVELOPMENTS IN WORLD TOURISM AND TURKISH TOURISM

WITH FINANCIAL INDICATORS ......................................................................................................... 1154

Ahmet İLHAN & Mahmut YARDIMCIOĞLU

TÜKETİCİ TOPLUM ÜZERİNDE BİR İLETİŞİM ARACI OLARAK AFİŞ TASARIMLARI VE

GÖRSEL İLETİNİN İZLEYİCİ BAĞLAMINDA İNCELENMESİ .................................................... 1172

Ekin Su TOPCU, Ezgi TOKDİL & Seda BALKAN

EXAMINATION OF ARTS TEACHERS' PARTICIPATIONS ABOUT ARTISTIC AND

ACADEMIC ACTIVITIES ........................................................................................................................ 1191

Kazım ARTUT

CLASSROOM TEACHERS' APPROACHING ABOUT MATHEMATICAL PROBLEMS

REQUIRING REALISTIC ANSWER .................................................................................................... 1204

Perihan Dinç ARTUT & Ayten Pınar BAL

NEW HUMAN EXPOSED BY SUPPRESSION OF CULTURAL HEGEMONY: ANALYSIS OF

KEN LOACH MOVIE AS A CULTURAL CRITIQUE ........................................................................ 1212

F. Neşe KAPLAN

İSTANBUL’DA YAŞAYAN GEÇİCİ KORUMA STATÜSÜNDEKİ SURİYELİLERE YÖNELİK

SOSYAL HİZMET UYGULAMALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ ............................................ 1191

Aylin ARICI & Taner ARTAN

A STUDY ON THE PUBLIC PERCEPTION OF PUBLIC SERVICE ANNOUNCEMENTS ...... 1239

Asst. Prof. Dr. Şifa ELCİL




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

1

EFFECTS OF CREDIT BUBBLES ON FINANCIAL AND ECONOMIC INSTABILITY: THE CASE OF TURKEY AND GREECE

KREDI BALONLARININ EKONOMIK VE FINANSAL İSTIKRARSIZLIK ÜZERINE ETKISI: TÜRKIYE VE YUNANISTAN ÖRNEĞI

Özge KORKMAZ1

Özet

Bir ülkedeki ekonomik ve finansal istikrar politikaları arasındaki bağ oldukça önemlidir. Örneğin 2007’de Amerikan konut piyasasında ortaya çıkan, 2008’de tüm dünyayı etkisi altına alan küresel kriz, finansal kesimlerdeki istikrarsızlığın etkisinin yadsınamaz boyutta olduğunu göstermekle kalmamıştır. Aynı zamanda bu kriz mevcut iktisadi politikaların yeniden ele alınmasına neden olmuştur. Bu kriz ile birlikte, iktisadi araştırmaların odak noktası da değişmiştir. Bir diğer ifadeyle, 2008 krizi ile birlikte birçok ülke için ekonomik ve finansal istikrarın sağlanması önemli bir hedef haline gelmiştir.

Bu çalışmada Türkiye ve Yunanistan için 1998:01-2017:01 aylık veriler dikkate alınmış ve ilk olarak her iki ülke için kredi balonların var olup olmadığı Sup ADF ve Genelleştirilmiş SADF testleri aracılığıyla araştırılmış ve bu testler ile kredi balonlarının oluştuğu tarihler tespit edilmiştir. Ardından kredi balonlarının ekonomik ve finansal istikrarsızlık değişkenleri üzerindeki etkisi volatilite modelleri ile araştırılmıştır. Türkiye için kredi balonlarının ekonomik ve finansal istikrarsızlık değişkenlerinin oynaklıkları üzerinde etkili olmadığı gözlenirken, Yunanistan için bu durumun geçerli olmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Ekonomik İstikrarsızlık, Finansal İstikrarsızlık, Kredi Balonları, Türkiye, Yunanistan

Abstract

The connection between economic and financial stability policies in a country is highly significant. To illustrate, in 2007, the global crisis, which emerged in the American housing market and took effect the whole world in 2008, not only showed the effects of instability in financial fields of countries were incontrovertible, but also led to the available economic policies to be reconsidered. Thus, the focus of the financial studies has changed with this crisis. In other words, for most countries, it has become an essential aim to provide economic and financial stability.

In this study, for Turkey and Greece, quarterly data have taken into consideration over the period of 1998:01-2017:01. Firstly, the existence of credit bubble in both countries and the dates when the credit bubble emerged have been examined through Sup ADF and the generalized SADF tests. Then, the effects of credit bubbles on the economic and financial instability has been analyzed with volatility models. For Turkey, it has been observed that credit bubbles have no effect on the instability variables, but this situation is not valid for Greece.

1 Yrd. Doç. Dr., Bayburt Üniversitesi, İİBF, İktisat Bölümü, [email protected]




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

2

Keywords: Economic instability, financial instability, credit bubbles, Turkey, Greece

1. Giriş

Bir ülkenin sosyal refahını etkileyen en önemli unsurun ekonomik ve finansal istikrarı olduğu söylenebilmektedir. Örneğin, 2007’de Amerika Birleşik Devletleri’nde başlayan ve 2008’de tüm dünyayı etkisi altına alan küresel kriz, yaşanan istikrarsızlıkların tek bir ülke ile sınırlı kalmadığını göstermiştir. Aynı zamanda bu kriz ile birlikte, sosyal refah düzeyinde de olumsuz sonuçların ortaya çıktığı gözlenmiştir. Dolayısı ile bir ülkenin ekonomik istikrarının ve finansal istikrarının sağlanması ve korunması ülkelerin sürdürmüş olduğu politikaların devamlılığı için oldukça önemlidir. Ekonomik ve finansal istikrar arasında ilişkinin ana kaynağının ise, aşırı borçlanma oranları olduğu söylenebilir. Bir diğer ifadeyle, finansal kesimde ortaya çıkan aşırı borçlanma oranları ekonomik istikrar göstergelerine yön verebilmektedir. Borçlanma oranlarının aşırı olması durumunda ise ekonomik istikrarın sağlanabilmesi oldukça güçtür.

İktisadi ekoller açısından istikrarsızlık olgusu ele alındığında farklı görüşlerin hakim olduğu ifade edilebilinir. Örneğin istikrarsızlığın önemli bir sorun olmadığını ileri süren Klasik iktisatçılar, ekonomide istikrarsızlığın yaşanabileceğini ancak bu durumun geçici olabileceğini savunmaktadırlar. Klasik iktisat görüşüne karşı çıkan Keynesyen iktisatçılar ise ekonominin sürekli denge içinde olmayacağını, eksik istihdamın bir denge durumu olduğunu, ekonomide dalgalanmaların olabileceğini savunmakta ve bu dalgalanmaları toplam talep yapısındaki istikrarsızlıklarla açıklamaya çalışmaktadırlar. Klasiklerin aksine ekonomik birimlerin rasyonel davranmadığını belirten Keynesyen iktisat anlayışına göre, ekonomide istikrarsızlıkların yaşanması ve krizin ortaya çıkması doğaldır. Neo-klasik iktisatçılar ise ekonomide istikrarlı bir yapının var olduğunu ve ekonominin kendi kendine dengeye gelen doğal bir düzene sahip olduğunu savunmaktadırlar. Klasik iktisat anlayışından beslenen, Neo-klasik iktisat anlayışını eleştiren ve Keynesyen iktisat anlayışının devamı olan, Post-Keynesyen iktisatçılar ise, kapitalist bir ekonominin doğası gereği istikrarsız olduğunu ileri sürmüş ve ekonominin enflasyonist bir eğilime sahip olduğunu belirtmişlerdir.

Birçok iktisadi ekolün istikrarsızlığı bir sorun olarak görmemesine rağmen, günümüz ekonomisinde ülkelerin ekonomik istikrarlarını sağlamak amacıyla politikalar yaptıkları bilinmektedir. Bu bağlamda ekonomik ve finansal istikrarsızlık olgularını etkileyen faktörlerinin belirlenmesi oldukça önemlidir. Bu hususta yazılmış birçok çalışma bulunmaktadır. Bu çalışmalarda birçok makroekonomik gösterge dikkate alınmakla beraber kredi balonlarının birebir etkisini inceleyen bir çalışmanın olmadığı söylenebilmektedir. Oysaki borçlanma oranlarındaki ani yükselişlerin bir göstergesi olan kredi balonlarının ekonomik ve finansal istikrarsızlık üzerindeki etkilerinin incelenmesi gerektiği düşünülmektedir. Bu doğrultuda, çalışmada ekonomik ve finansal istikrarsızlık ile kredi balonları arasındaki bağın ortaya konulması amaçlanmaktadır. Söz konusu amaç araştırılırken, çalışmanın örneklemi olarak gelişmekte olan ülkelerden Türkiye ile Yunanistan seçilmiş ve 1998:01-2017:01 dönemleri dikkate alınmıştır. Çalışmada ilk olarak kredi balonlarının var olup olmadığı, balonların var olması durumunda ise kredi balonlarının ekonomik ve finansal istikrarsızlık üzerindeki etkisi SADF ve Genelleştirilmiş SADF testleri ve volatilite modelleri aracılığıyla araştırılmak istenmiştir. Bu doğrultuda çalışma dört bölümden oluşmaktadır. İlk olarak literatür sunulmuş, ardından veri seti ve yöntem kısmına geçilmiştir. Üçüncü kısımda ise çalışmadan elde edilen bulgular verilmiş ve son bölümde genel bir değerlendirme yapılmıştır.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

3

2. Literatür

2008 krizi ile birlikte birçok ülke için ekonomik istikrarın sağlanması önemli bir hedef haline gelmiştir. Ekonomik ve finansal istikrarın sağlanması hususu üzerine yazılan birçok çalışmanın literatürde yer aldığı söylenebilmektedir. Benzer şekilde kredi balonları üzerine yazılmış birçok çalışma mevcuttur. Dolayısı ile literatür incelemesinde bir sınırlama getirilmiş ve kredi balonları, finansal ve ekonomik istikrarsızlık alanında son on yılda yazılmış olan ampirik çalışmalara değinilmek istenmiştir. İlgili çalışmalar Tablo 2’de ve Tablo 3’te sunulmuştur.

Tablo 2: Kredi Balonlarının Belirlenmesi İle İlgili Yapılan Çalışmaların Özeti Yazar Amaç Yöntem Sonuç

Phillips, Wu ve Yu (2011) NASDAQ borsasında balonların varlığını

incelemek

Sup ADF (SADF), Genelleştirilmiş

Sup ADF

NASDAQ borsasında balonların varlığı tespit

edilmiştir Dell’Ariccia vd. (2012) Kredi genişlemesinin

finansal sistem üzerindeki etkisini ortaya

koymak

Regresyon analizi Çalışmada yüksek cari açık, yüksek enflasyon, bankacılık sisteminin

düşük ve aşırı hızlı büyümenin, kredi

balonlarına eşlik ettiği gözlenmiştir.

Phillps, Shi ve Yu (2013) S&P500 borsasında balonların varlığını

araştırmak


Sup ADF

S&P500 borsasında balonların varlığı tespit

edilmiştir. Phillps, Shi ve Yu (2014) Farklı hipotezler ve

model spesifikasyonları altında tekrarlı

(recursive) testlerin limit teorilerini incelemek, NASDAQ ve S&P500

borsalarında balonların varlığını tespit etmek


Sup ADF

NASDAQ ve S&P500 borsalarında balonların varlığı tespit edilmiştir.

Mamipour ve Sepahi (2015)

Tahran Borsası’nda balonların varlığını ve

bunları etkileyen faktörleri tespit etmek

Sup ADF (SADF), Genelleştirilmiş Sup ADF, Panel

Logit Model

Şirkete özgü finansal verilerin balonların

ortaya çıkma olasılığını arttırdığı tespit edilmiştir.

Jiang vd. (2015) RMB-dolar kurunda balonların varlığını tespit

etmek

Genelleştirilmiş Sup ADF (SADF)

Nominal döviz kurunda balonların varlığı tespit

edilmiştir Korkmaz vd. (2016) Kredi balonlarını

etkileyen faktörlerin belirlenmesi

Sup ADF (SADF), Genelleştirilmiş SADF testleri ve

Logit Model




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

4

Tablo 3: Ekonomik ve/veya Finansal İstikrarsızlık İle İlgili Yapılan Çalışmaların Özeti Yazar Amaç Yöntem Sonuç

Huang ve Meng

(2007),

Monopolistik rekabet ve kuadratik fiyat uyarlamaları altında sermaye

oluşumu ve makroekonomik istikrarsızlık arasındaki ilişkiyi

araştırmak.

Genel denge modeli

Katma değerli üretim maliyetinde sermayeye yapılan ödemelerin payındaki artışın ve fiyatlarda

meydana gelen sıçramalar, makroekonomik istikrarsızlığı

artırmaktadır. Jalab vd. (2008),

1970-2005 dönemi için Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkelerinde doğrudan yabancı yatırımın

ekonomik büyüme üzerindeki etkisini incelemek

Dinamik panel veri

analizi, GMM ve 2 Aşamalı

EKKY

Çalışma sonucunda doğrudan yabancı yatırımın büyüme

etkisinin dışa açıklık ve kişi başına gelire bağlı olmadığı bulunmuştur.

Bununla birlikte, doğrudan yabancı yatırımın ekonomik büyüme üzerindeki pozitif

etkisinin enflasyon oranına bağlı olduğu tespit edilmiştir.

Cömert ve Olçu (2010),

2002-2008 dönemi için Merkez Bankası para politikasının

makroekonomik istikrarsızlık üzerindeki etkisini araştırmak

EKK ve GMM yöntemleri

Çalışma sonucunda para politikasını temsil eden kısa dönem faiz oranı ve FED faiz oranındaki artışın ekonomik istikrarsızlığı arttırdığı, buna

karşın reel döviz kurundaki değer artışının ise ekonomik istikrarsızlığı azalttığı

bulunmuştur. Karagöz ve

Ergün (2010),

Çalışmalarında Türkiye’de 1987-2010 dönemi için ekonomik istikrarsızlığın kaynaklarını

incelemişlerdir.

ARDL-Sınır testi

Analiz sonucunda GSMH, reel döviz kuru, faiz oranı ve para arzı

değişkenlerinin ekonomik istikrarsızlık göstergesi olan

enflasyon oranını anlamlı olarak etkilediği gözlenmiştir.

Berument vd. (2011),

1987-2007 dönemi için makroekonomik istikrarsızlık ile

toplam faktör verimliliği arasındaki ilişki araştırılmıştır.

VAR-GARCH yönetimleri

Çalışma sonucunda dışa açıklık ve finansal piyasa derinliğinin toplam faktör verimliliğini azalttığı, buna karşın enflasyondaki oynaklığın

ise toplam faktör verimliliğini arttırdığı bulunmuştur.

Qiang, Shengun ve Si, (2011)

Çin için 1998-2010 dönemi için finansal gelişim ile ekonomik istikrarsızlık arasındaki ilişki ortaya konulmak istenmiştir.

VAR analizi Elde edilen sonuçlara göre finansal gelişim, makroekonomik

istikrarlılığı etkilerken, döviz kurları ve faiz oranlarının

hareketliliği ise makroekonomik değişmelere neden olmaktadır.

Ayrıca finansal oynaklığın ilk başta makroekonomik değişkenliği azalttığı, sonra ise ekonomik

dalgalanmayı arttırdığı gözlenmiştir.

Erdem vd. (2011),

Çalışmalarında bankaların kamuyu finanse etmeleri ile finansal

sistemde yaşanan dalgalanmalar arasındaki ilişkiyi Türkiye için

araştırmışlardır.

ARDL, CUSUM Testleri

Çalışmada finansal baskı endeksi ile bankaların kamu kesimine

verdiği krediler arasında pozitif bir ilişki olduğu görülürken

bankalar arası faiz oranları ile kamuya açılan krediler arasında

negatif bir ilişki gözlenmiştir.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

5

Jalil vd. (2012),

Adem-i merkeziyetçiliğin makro ekonomik istikrarsızlık üzerindeki

etkisini analiz etmişlerdir.

Panel veri analizi

Çalışma sonucunda adem-i merkeziyetçiliğin enflasyon

oranında azalmaya yol açtığını, bununla birlikte, adem-i

merkeziyetçilik ile bütçe açığı arasında herhangi bir korelasyon

olmadığı görülmüştür. Meeks vd.

(2013), Toplam faaliyetin, kredi arzının ve

kredi yayılmasının konjonktür hareketleri ve finansal şoklara

tepkisini incelemek.

Genel denge modeli

Çalışmanın sonucunda finansal kurumlar arasındaki etkileşimler

ve yayılma etkisinin kredi dinamiklerini etkilediğini, finansal

bir şoku takiben sadece seküritizasyon piyasalarında

amaçlanan stabilizasyon politikasının makroekonomik

istikrarsızlık üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olmadığı

görülmüştür. Tuna ve Bektaş (2013),

Mevduat bankaları yurtiçi kredi hacmi ile GSYİH arasındaki ilişki

araştırılmak istenmiştir.

Gregory –Hansen

eşbütünleşme testi ve Granger

nedensellik analizi

Çalışmada değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişki ve nedensel

bağ yoktur.

Kim ve Mitra (2014),

Bankacılık kesiminde ortaya çıkan finansal kırılganlığın yayılma ve bulaşıcılık etkisini araştırmak.

Panel regresyon

analizi

Kriz dönemlerinde bankacılık sisteminin fonlama ve kredi

riskleri azalmakta ve böylece banka kırılganlığının azaldığı

sonucuna ulaşılmıştır. Ebeke vd.

(2014), Takipteki krediler ile kişi başına

düşen gelir, bankacılık kesimindeki kırılganlık arasındaki ilişkiyi ortaya

koymak.

Regresyon analizi

GSYİH volatilitesinin bankacılık kesimindeki kırılganlığı arttırdığı, ekonomik büyüme ve kişi başına

düşen gelir arasında negatif yönlü bir ilişki olduğu sonucuna

ulaşılmıştır. Korkmaz ve

Yamak (2015),

Ekonomik ve finansal istikrarsızlık arasındaki ilişkiyi Türkiye için

1987-2007 dönemi ile 1998-2012 dönemi için ortaya koymak.

Johansen eşbütünleşme ve sınır testi

Çalışmada finansal istikrarsızlık ile ekonomik istikrarsızlık

göstergeleri arasında her iki donemde de uzun dönemli bir ilişkinin olmadığı gözlenmiştir.

Demirel (2015),

Takipteki kredileri etkileyen faktörlerin belirlenmesi.

Johansen eşbütünleşme

testi, VAR analizi

Cari açık, reel kur, reel kredi genişlemesi, borsadaki fiyat

hareketleri, kredi genişlemesi, ekonomik büyüme, sanayi üretimi ve işsizlik arasında uzun dönemde

bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Ayrıca çalışmada borsada

meydana gelen olası kayıpların takipteki kredileri arttırdığı

sonucuna ulaşılmıştır. Ekinci vd.

(2016), Faiz oranı, döviz kuru ve ekonomik

istikrarsızlık göstergesi olan enflasyon oranı arasındaki ilişkiyi

ortaya koymak.

Parametrik olmayan

regresyon analizi

Mevduat faiz oranları ile döviz kuru ve enflasyon arasında

istatistiksel yönden anlamlı ve pozitif bir ilişki mevcuttur.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

6

3. Veri Seti ve Yöntem

Çalışmada kullanılan değişkenler Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası elektronik veri dağıtım sistemin (EVDS)’den ve Federal Reserve Economic Data (FRED) sitesinden elde edilmiştir. Çalışmada E-Views 9 programından yararlanılmıştır. Değişkenlerin ülkelere göre gösteriminde Türkiye için “TR”; Yunanistan için “GR” kısaltması kullanılmıştır. Çalışmada, mevsimselliğin doğrusal olarak ayrıştırıldığı hareketli ortalama yöntemine dayanan Census X12 yöntemi ile seriler mevsimsellikten arındırılmıştır. Çalışmada kullanılan tüm değişkenlere ait bilgiler Tablo 4’te sunulmuştur.

Tablo 4: Çalışmada Kullanılan Değişkenler Değişkenler Açıklama

FI1 Tüketici kredi miktarı FI2 Özel sektör kredi miktarı EI1 Tüketici fiyat endeksinden hareketle hesaplanan enflasyon oranı EI2 Üretici fiyat endeksinden hareketle hesaplanan enflasyon oranı

BALON1 Tüketici kredilerinde ortaya çıkan balonların var olduğu tarih1 ; diğer durumlar 0. BALON2 Özel sektör kredilerinde ortaya çıkan balonların var olduğu tarih1 ; diğer durumlar 0.

Finansal balonların bulunması amacıyla son zamanlarda kullanılmaya başlanan sağ kuyruklu birim kök testlerinden biri olan SADF ve Genelleştirilmiş SADF testlerinde sıfır ve alternatif hipotezlerin formülasyonu ve regresyon modelinin spesifikasyonu önemlidir (Philips, Shi and Yu, 2014: 316). En çok kullanılan sağ kuyruklu birim kök testlerinden biri olan SADF (sup ADF) testi, Philips, Wu ve Yu (2011) tarafından önerilmiştir. SADF testi ADF modelinin tekrarlayan tahminine dayanır ve karşılık gelen ADF istatistik dizisinin alt değeri olarak elde edilir (Philips, Shi and Yu, 2013: 8) ve aşağıdaki otoregresif spesifikasyon, en küçük kareler ile tahmin edilir.

(1)

Gecikme parametresi J’nin verilen bazı değerleri için, burada NID bağımsız ve normal dağılımı göstermektedir. Birim kök testinde sıfır hipotezi ve sağ kuyruklu alternatif hipotezi ’dir. Tekrarlamalı regresyonlarda, yukarıdaki model her geçişte bir gözlem arttırılan örnek verinin, alt kümelerini kullanarak tekrar tekrar tahmin edilir.

(2)

Burada W standart Brownian hareketi ve

küçültülen Brownian

hareketini göstermektedir (Philips, Wu and Yu, 2011: 206-207). Genelleştirilmiş ADF (GADF) testi de SADF testi ile benzerlik göstermektedir. Genelleştirilmiş ADF, SADF testi gibi alt örneklerde ADF testinin tekrarlamalı olarak çalışmasına bağlıdır. Ancak Genelleştirilmiş ADF testi, SADF testine göre çok daha geniştir ve bu test en büyük ADF istatistiği olarak ifade edilmektedir. GADF testi aşağıdaki formül aracılığıyla hesaplanmaktadır (Philips, Shi and Yu, 2013: 10).

(3)

Çalışmada kredi balonlarının ekonomik ve finansal istikrarsızlık üzerine etkileri volatilite

modelleri ile araştırılmak istenmiştir. Çalışmada EGARCH modelinden yararlanılmıştır.

EGARCH modeli Nelson (1991) tarafından geliştirilmiştir. EGARCH modeli borsa getirileri

ve oynaklık değişimleri arasındaki asimetrik ilişkiyi ortaya koymaktadır (Nelson, 1991: 350-

351). EGARCH modeli genel olarak aşağıdaki şekilde ifade edilmektedir:




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

7

(4)

parametresi modelin simetrik, yani GARCH etkisini göstermektedir. piyasada meydana gelen herhangi bir şeye bakılmaksızın şartlı oynaklıktaki sürekliliği ölçmektedir. parametresi asimetriyi veya kaldıraç etkisini ölçmektedir. Eğer ise, model simetriktir. olduğunda, pozitif şoklar (iyi haberler) negatif şoklardan (kötü haberler) daha az oynaklık yaratır. Eğer ise, pozitif değişiklikler negatif değişikliklerden daha çok istikrar bozucudur (Su, 2010: 8-9).

4. Bulgular

Çalışmada analizin güvenilir sonuçlar verebilmesi için serilerin birim kök içerip içermediğinin araştırılması gerekmektedir. Dolayısı ile kredi balonlarının belirlenmesinin önce, değişkenlerin durağan oldukları seviye/farklar araştırılmak istenmiştir. Bu amaçla ise Perron (1989) tarafından geliştirilen Philips-Perron birim kök testinden yararlanılmıştır. Bu doğrultuda her iki ülkeye ait değişkenlerin düzey değerleri ve birinci devresel farkları için birim kök test sonuçları Tablo 5’te raporlanmıştır.

Tablo 5: Philips-Perron Birim Kök Testi Sonuçları I(0) İçin I(1) İçin

Değişkenler

Philips-Perron Birim Kök Testi Philips-Perron Birim Kök Testi

Sabit Terimli Sabit Terimli ve

Trendli Sabit Terimli

Sabit Terimli ve Trendli

FI1_TR -1.2822 -2.2917 -15.9961*** -15.9608***

FI2_TR 9.6875 2.2358 -10.1994*** -13.2491***

EI1_TR -14.1901*** -14.8952*** 214.4235*** -230.3214***

EI2_TR -5.6260*** -7.0342*** -41.5412*** -42.7899***

FI1_GR -0.8789 -0.7793 -6.4410*** -6.3888***

FI2_GR -0.9677 -0.6713 -5.9079*** -5.9380***

EI1_GR -11.3096*** -11.3353*** -55.0379*** -54.8932***

EI2_GR -14.8553*** -15.0960*** -88.8204*** -86.6434*** *,** ve *** sırasıyla 0.10, 0.05 ve 0.01 düzeyinde istatistiksel olarak anlamlılığı ifade etmektedir.

Tablo 5’ten hareketle, Türkiye ve Yunanistan için ekonomik istikrarsızlık değişkenlerinin düzey değerinde; diğer tüm değişkenlerin ise birinci devresel farkında durağan olduğu söylenebilmektedir.

Birim kök analizinin ardından, Türkiye ve Yunanistan için kredi balonlarının var olup olmadığı ayrı ayrı belirlenmek istenmiştir. Bu amaçla SADF ve Genelleştirilmiş SADF testlerinden yararlanılmıştır. Balonların meydana geldiği dönemleri belirlemek amacıyla, SADF ve GSADF istatistikleri her bir gözlem için 1000 replikasyonlu Monte Carlo simülasyonundan elde edilen %95 kritik değer ile karşılaştırılmıştır. Türkiye ve Yunanistan için elde edilen sonuçlar Tablo 6’da sunulmuştur. Ayrıca çalışmada Şekil 1’de ve Şekil 2’de tüm dönem boyunca date-stamping strateji sonuçları gösterilmiştir.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

8

Tablo 6: SADF ve GSADF Test Sonuçları TÜRKİYE

SADF GSADF TUKETİCİKREDİ 5.6453*** 5.6453***

90% kritik değer 1.1263 1.4752 95% kritik değer 0.3890 1.1081 99% kritik değer 0.1436 0.8705

SADF GSADF OZELSEKTORKREDİ 5.3247*** 5.3247***


YUNANİSTAN SADF GSADF

TUKETİCİKREDİ 5.3288*** 5.3288***


SADF GSADF OZELSEKTORKREDİ 4.0674*** 4.0674***


*,** ve *** sırasıyla 0.10, 0.05 ve 0.01 düzeyinde istatistiksel olarak anlamlılığı ifade etmektedir.

Şekil 1. Türkiye İçin Balon Tarihlerini Gösteren Grafikler

-2

0

2

4

60

250,000,000

500,000,000

750,000,000

1,000,000,000

1,250,000,000

1,500,000,000

1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016

Foward ADF sequence (left axis)95% critical value sequence (left axis)

TUKETICIKREDI_TR (right axis)

SADF test

-2

0

2

4

60

250,000,000

500,000,000

750,000,000

1,000,000,000

1,250,000,000

1,500,000,000

1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016

Bacwards SADF sequence (left axis)

95% critical value sequence (left axis)

TUKETICIKREDI_TR (right axis)

GSADF test

-2

0

2

4

6

0

400,000,000

800,000,000

1,200,000,000

1,600,000,000

2,000,000,000

1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016


OZELSEKTOR_TR (right axis)

SADF test

-2

0

2

4

6

0

400,000,000

800,000,000

1,200,000,000

1,600,000,000

2,000,000,000

1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016

Bacwards SADF sequence (left axis)95% critical value sequence (left axis)

OZELSEKTOR_TR (right axis)

GSADF test




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

9

Şekil 2. Yunanistan İçin Balon Tarihlerini Gösteren Grafikler

-4

-2

0

2

4

6

0

50

100

150

200

250

1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016


TUKETICIKREDI_GR (right axis)

SADF test

-4

-2

0

2

4

6

0

50

100

150

200

250

1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016


TUKETICIKREDI_GR (right axis)

GSADF test

-4

-2

0

2

4

6

0

100

200

300

400

500

1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016


OZELSEKTOR_GR (right axis)

SADF test

-4

-2

0

2

4

6

0

100

200

300

400

500

1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016


OZELSEKTOR_GR (right axis)

GSADF test

Hem Tablo 6’ya göre, hem de Şekil 1 ve Şekil 2’ye göre Türk ve Yunanistan kredi piyasasında balonların var olduğu söylenebilmektedir. Şekil 1 ve Şekil 2’de tüketici ve özel sektör kredi miktarlarında ortaya çıkan balon tarihleri2 görülmektedir. Balonların belirlenmesinin ardından çalışmanın buradan sonraki kısmında oynaklık modelleri tahmin edilmek istenmiştir. Bu doğrultuda ilk olarak, Türkiye için tüketici fiyat endeksinden hesaplanan enflasyon oranının oynaklığını araştırmak istenmiştir. Bilindiği üzere bu amaç için uygun ARMA(p,q) modelinin belirlenmesi gerekmektedir. Bu amaçla oluşturulan alternatif modeller arasından Akaike bilgi kriterine göre en uygun model ARMA(1,1) olarak belirlenmiştir. Elde edilen bulgular Tablo 7’de raporlanmıştır.

Tablo 7: Türkiye için EI1 Değişkeni İçin Oluşturulan ARMA(1,1) Modeli Bağımlı Değişken: EI1

Değişken Katsayı Standart Hata t istatistiği Olasılık Değeri Sabit terim 0.0179 0.0361 0.4976 0.6192

AR(1) 0.9859 0.0522 18.871 0.0000***

MA(1) -0.9415 0.0836 -11.260 0.0000***

SIGMAQ 0.0015 5.49E-05 28.757 0.0000***

R2 = 0.0580 F = 4.4611*** Akaike bilgi kriteri= -3.5744 Schwarz bilgi kriteri= -3.5129 *,** ve *** sırasıyla 0.10, 0.05 ve 0.01 düzeyinde istatistiksel olarak anlamlılığı ifade etmektedir.

ARMA(1,1) modelinden elde edilen artıklarda ARCH etkisinin varlığı araştırılmış ve ARCH-LM test sonuçlarına göre artıklarda ARCH etkisi olmadığı3 sonucuna ulaşılmıştır. Ardından Türkiye’de tüketici kredilerinde ortaya çıkan balonların tüketici fiyat endeksinden hesaplanan enflasyon oranı üzerindeki etkisini görmek amacıyla Tablo 8’de sunulan model tahminlenmiştir.

2 Çalışmada, balonların meydana geldiği dönemler için kukla değişken oluşturulmuştur. İlgili gösterim Tablo 4’te mevcuttur. 3 F istatistiği: 0.0015 ve olasılık değeri: 0.9687 ; istatistiği:0.0015 ve olasılık değeri: 0.9685 olarak elde edilmiştir.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

10

Tablo 8: Türkiye’de Tüketici Kredilerinde Ortaya Çıkan Balonların Tüketici Fiyat Endeksinden Hesaplanan Enflasyon Oranı Üzerindeki Etkisi

Bağımlı Değişken: EI1 Değişken Katsayı Standart Hata t istatistiği Olasılık Değeri

Sabit terim 0.0288 0.0141 2.0401 0.0426**

BALON1 -0.0208 0.0238 -0.8720 0.3842 AR(1) 0.9694 0.3790 2.5573 0.0112**

MA(1) -0.9563 0.4236 -2.2576 0.0250**

SIGMAQ 0.0015 6.29E-05 24.571 0.0000***


Türkiye’de tüketici kredilerinde ortaya çıkan balonların tüketici fiyat endeksinden hesaplanan enflasyon oranı üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı Tablo 8’den hareketle söylenebilmektedir.

Çalışmanın bu aşamasında, Türkiye için üretici fiyat endeksinden hareketle hesaplanan enflasyon oranı için analizler tekrarlanmıştır. Bu doğrultuda, üretici fiyat endeksinden hesaplanan enflasyon oranının oynaklığı için en uygun model ARMA(1,1) olarak belirlenmiş ve elde edilen sonuçlar Tablo 9’da raporlanmıştır.

Tablo 9: Türkiye İçin EI2 Değişkeni İçin Oluşturulan ARMA(1,1) Modeli Bağımlı Değişken: EI2


AR(1) 0.9849 0.0554 17.7496 0.0000***

MA(1) -0.9406 0.0875 -10.6951 0.0000***

SIGMAQ 0.0016 5.73E-05 28.1496 0.0000***


Daha sonra ARMA(1,1) modelinden elde edilen artıklarda ARCH etkisinin varlığının belirlenmesi gerekmektedir. Artıklarda ARCH etkisinin varlığı durumunda oynaklık modellemesine koşullu değişen varyans modelleri ile devam edilmelidir. Bu doğrultuda, ARMA(1,1) modeline ilişkin ARCH-LM test sonuçları elde edilmiş ve ARCH-LM testine göre artıklarda ARCH etkisinin olmadığı4 sonucuna varılmıştır. ARCH-LM testinin arından çalışmada, özel sektör kredilerinde ortaya çıkan balonların üretici fiyat endeksinden hesaplanan enflasyon oranı üzerindeki etkisi araştırılmak istenmiştir. Bu amaçla elde edilen model sonuçları Tablo 10’da gösterilmektedir.

Tablo 10: Türkiye’de Özel Sektör Kredilerinde Ortaya Çıkan Balonların Üretici Fiyat Endeksinden Hareketle Hesaplanan Enflasyon Oranı Üzerindeki Etkisi

Bağımlı Değişken: EI2 Değişken Katsayı Standart Hata t istatistiği Olasılık Değeri

Sabit terim 0.0317 0.0008 3.5619 0.0005***

BALON2 -0.0250 0.0217 -1.1541 0.2498 AR(1) 0.8572 3.9221 0.2185 0.8272 MA(1) -0.8628 3.8557 -0.2237 0.8231

SIGMAQ 0.0015 5.85E-05 26.7664 0.0000***


4 F istatistiği: 0.0012 ve olasılık değeri: 0.9712 ; istatistiği : 0.0013 ve olasılık değeri : 0.9712 olarak elde edilmiştir.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

11

Tablo 10’dan görüldüğü üzere, Türkiye’de özel sektör kredilerinde ortaya çıkan balonların üretici fiyat endeksinden hareketle hesaplanan enflasyon oranı üzerinde anlamlı bir etkisi olmadığı söylenebilmektedir.

Çalışmada finansal istikrarsızlık göstergesi olarak ele alınan kredi miktarlarındaki oynaklık üzerinde balonların etkisi Türkiye için araştırılmak istenmiştir. Bu amaçla ilk olarak tüketici kredi miktarı finansal istikrarsızlık göstergesi olarak ele alınmış ve bu oluşturulan alternatif modeller arasından en uygun modelin ARMA(2,2) olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Model sonuçları Tablo 11’de gösterilmektedir.

Tablo 11: Türkiye İçin FI1 Değişkeni İçin Oluşturulan ARMA(2,2) Modeli Bağımlı Değişken: FI1


AR(1) 1.6328 0.1913 8.5342 0.0000*** AR(2) -0.8848 0.1488 -5.9460 0.0000*** MA(1) -1.7152 0.1529 -11.2132 0.0000*** MA(2) 0.9865 0.1463 6.7433 0.0000***

SIGMAQ 0.0015 5.68E-05 26.784 0.0000***

R2 = 0.0490 F = 2.2196* Akaike bilgi kriteri= -2.1874 Schwarz bilgi kriteri= -2.0951 *,** ve *** sırasıyla 0.10, 0.05 ve 0.01 düzeyinde istatistiksel olarak anlamlılığı ifade etmektedir.

Bu model için ARCH etkisinin varlığını görmek amacıyla ARCH-LM testi uygulanmış ve artıklarda ARCH etkisinin olmadığı5 sonucuna ulaşılmıştır. ARCH-LM testinin ardından çalışmada özel sektör ve tüketici kredi miktarlarında ortaya çıkan balonların tüketici kredi miktarı üzerindeki etkisi araştırılmak istenmiş ve aşağıdaki model tahminlenmiştir.

Tablo 12: Türkiye’deki Kredi Balonlarının Tüketici Kredileri Üzerine Etkisi Bağımlı Değişken: FI1


BALON1 -0.0088 0.0315 -0.2816 0.7784 AR(1) 1.6316 0.1857 8.7825 0.0000*** AR(2) -0.8859 0.1441 -6.1469 0.0000*** MA(1) -1.7153 0.1544 -11.1069 0.0000*** MA(2) 0.9877 0.1490 6.6285 0.0000***

SIGMAQ 0.0061 0.0008 7.5023 0.0000***

R2 = 0.0522 F =1.9679* Akaike bilgi kriteri= -2.1812 Schwarz bilgi kriteri= -2.0736 Bağımlı Değişken: FI1


BALON2 -0.0037 0.03209 -0.1174 0.9066 AR(1) 1.6339 0.1866 8.7528 0.0000*** AR(2) -0.8882 0.1472 -6.0300 0.0000*** MA(1) -0.7364 1.7635 -0.4176 0.0000*** MA(2) 0.9913 0.1986 4.9899 0.0000***

SIGMAQ 0.0006 0.0010 5.6071 0.0000***

R2 = 0.05244 F =1.9739* Akaike bilgi kriteri= -2.1795 Schwarz bilgi kriteri= -2.0719 *,** ve *** sırasıyla 0.10, 0.05 ve 0.01 düzeyinde istatistiksel olarak anlamlılığı ifade etmektedir.

Tablo 12 incelendiğinde, Türkiye’de özel sektör ve tüketici kredilerinde ortaya çıkan balonların tüketici kredileri üzerindeki anlamlı bir etkisi olmadığı söylenebilmektedir.

5 F istatistiği: 0.0007 ; Olasılık değeri: 0.9780; istatistiği:0.0007 ve olasılık değeri: 0.9779 olarak elde edilmiştir.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

12

Çalışmada finansal istikrarsızlık göstergesi olarak ele alınan özel sektör kredi miktarındaki oynaklık Türkiye için araştırılmış ve Akaike bilgi kriterine göre en uygun model ARMA(3,3) olarak belirlenmiştir. Elde edilen model sonuçları Tablo 12’de sunulmuştur.

Tablo 13: Türkiye İçin FI2 Değişkeni İçin Oluşturulan ARMA(3,3) Modeli Bağımlı Değişken: FI2

Değişken Katsayı Standart Hata t istatistiği Olasılık Değeri Sabit terim 0.0229 0.0039 5.7480 0.0000***

AR(1) -0.2298 0.0476 -4.8242 0.0000*** AR(2) 0.0290 0.0580 0.5003 0.6173 AR(3) 0.8865 0.0498 17.779 0.0000*** MA(1) 0.4032 0.0797 5.0546 0.0000*** MA(2) 0.2337 0.0900 2.5954 0.0101** MA(3) -0.6606 0.0800 -8.2484 0.0000***

SIGMAQ 0.0003 2.41E-05 14.3432 0.0000***


Bu model için ARCH etkisinin varlığını görmek amacıyla ARCH-LM testi uygulanmış ve artıklarda ARCH etkisinin olduğu6 görülmüştür. ARMA(3,3) modelinde ARCH etkisinin bulunmasından sonra modellemeye koşullu değişen varyans modelleri ile devam edilmiştir. Alternatif modeller denenmiş ve katsayıların anlamlılıkları, Akaike ve Schwarz bilgi kriterleri dikkate alınarak en uygun modelin EGARCH (1,1) olduğuna karar verilmiştir. Elde edilen sonuçlar Tablo 14’te raporlanmıştır.

Tablo 14: ARMA(3,3)-EGARCH(1,1) Model Tahmin Sonucu Ortalama Denklemi

Değişken Katsayı Standart Hata Z istatistiği Olasılık Değeri Sabit terim 0.0213 0.0030 6.9130 0.0000***

AR(1) -0.2993 0.1343 -2.2284 0.0258**

AR(2) 0.1651 0.1191 1.3861 0.1657 AR(3) 0.7335 0.1257 5.8351 0.0000***

MA(1) 0.5917 0.1652 3.5815 0.0003***

MA(2) 0.1810 0.1613 1.1217 0.2620 MA(3) -0.3618 0.1388 -2.6054 0.0092***

Varyans Denklemi -0.3985 0.1626 -2.4504 0.0143**

0.1946 0.0693 2.8045 0.0050***

0.0977 0.0513 1.9024 0.0571*

0.9666 0.0205 47.066 0.0000***

BALON1 -0.0515 0.0392 -1.3110 0.1899 R2 = 0.1834 Akaike bilgi kriteri= -5.3473 Schwarz bilgi kriteri= -5.1628


Tablo 14’e göre, asimetri etkisini gösteren katsayısı pozitif ve istatistiksel olarak anlamlıdır. Dolayısıyla, negatif haberler pozitif haberlere göre oynaklık üzerinde daha etkilidir. Tüketici kredilerinde ortaya çıkan balonları temsil eden BALON1’in katsayısı ise istatistiki açıdan anlamsız olarak bulunmuştur. Bu bulgudan hareketle, tüketici kredilerinde ortaya çıkan balonların özel sektör kredilerinin oynaklığı üzerinde anlamlı bir etkisi olmadığı söylenebilmektedir.

6 F istatistiği: 3.3831 ve olasılık değeri: 0.0357**; istatistiği: 6.6519 ve olasılık değeri: 0.0359** olarak elde edilmiştir.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

13

Türkiye’de özel sektör kredilerinde ortaya çıkan balonların özel sektör kredi oynaklığı üzerindeki etkisini görmek amacıyla Tablo 15’te sunulan model tahminlenmiştir.

Tablo 15: ARMA(3,3)-EGARCH(1,1) Model Tahmin Sonucu Ortalama Denklemi

Değişken Katsayı Standart Hata Z istatistiği Olasılık Değeri Sabit terim 0.0214 0.0033 6.4090 0.0000***

AR(1) -0.2957 0.1257 -2.3516 0.0187**

AR(2) 0.1758 0.1108 1.5866 0.1126 AR(3) 0.7468 0.1186 6.2931 0.0000***

MA(1) 0.5926 0.1574 3.7653 0.0002***

MA(2) 0.1724 0.1538 1.1210 0.2623 MA(3) -0.3712 0.1324 -2.8028 0.0051***

Varyans Denklemi -0.3886 0.1566 -2.4806 0.0131**

0.1765 0.0675 2.6142 0.0089***

0.1094 0.0517 2.1159 0.0343**

0.9647 0.0202 47.6711 0.0000*** BALON2 -0.0652 0.0405 -1.6080 0.1078

R2 = 0.1824 Akaike bilgi kriteri= -5.3514 Schwarz bilgi kriteri= -5.1669 *,** ve *** sırasıyla 0.10, 0.05 ve 0.01 düzeyinde istatistiksel olarak anlamlılığı ifade etmektedir.

Tablo 15’e göre, negatif haberlerin pozitif haberlere kıyasla oynaklık üzerinde daha etkili olduğu ve BALON2’nin etkisini gösteren katsayısının ise istatistiki açıdan anlamsız olması nedeniyle özel sektör kredilerinde ortaya çıkan balonların özel sektör kredilerindeki oynaklık üzerinde anlamlı bir etkiye neden olmadığı söylenebilmektedir.

Çalışmanın bundan sonraki kısmı Yunanistan için tekrarlanacaktır. Bu bağlamda ilk olarak Yunanistan için tüketici fiyat endeksinden hesaplanan enflasyon oranının oynaklığını araştırmak amacıyla uygun model ARMA(8,2) olarak belirlenmiştir. Elde edilen model sonuçları Tablo 16’da verilmiştir. ARMA(8,2) modeline ilişkin ARCH-LM test sonuçları incelenmiş ve ARCH-LM testine göre artıklarda ARCH etkisi olduğu7 tespit edilmiştir.

7 F istatistiği: 8.6808 ve olasılık değeri: 0.0036***; istatistiği: 8.4216 ve olasılık değeri: 0.0037*** olarak elde edilmiştir.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

14

Tablo 16: Yunanistan EI1 Değişkeni İçin Oluşturulan ARMA(8,2) Modeli Bağımlı Değişken: EI1


AR(1) 0.505817 0.059462 8.506530 0.0000***

AR(2) -0.818377 0.075256 -10.87464 0.0000***

AR(3) 0.066508 0.092483 0.719141 0.4729 AR(4) 0.134685 0.093051 1.447433 0.1493 AR(5) 0.060171 0.102935 0.584551 0.5595 AR(6) 0.342101 0.111157 3.077639 0.0024***

AR(7) -0.100238 0.096801 -1.035510 0.3016 AR(8) 0.308032 0.079570 3.871197 0.0001***

MA(1) -0.521615 0.033040 -15.78754 0.0000***

MA(2) 0.954348 0.035651 26.76892 0.0000***

SIGMAQ 9.49E-06 8.05E-07 11.78611 0.0000***


ARMA(8,2) modelinden elde edilen artıklarda ARCH etkisinin bulunmasından dolayı modellemeye koşullu değişen varyans modelleri ile devam edilmiş ve katsayıların anlamlılıkları ile bilgi kriterleri dikkate alınarak en uygun modelin EGARCH (1,1) olduğuna karar verilmiştir. Yunanistan için tüketici kredilerinde ortaya çıkan balonların tüketici fiyat endeksinden hesaplanan enflasyon oranı üzerindeki etkisini araştırılmak istenmiş ve bu amaçla aşağıdaki model oluşturulmuştur.

Tablo 17: Yunanistan’da Tüketici Kredilerinde Ortaya Çıkan Balonların Tüketici Fiyat Endeksinden Hesaplanan Enflasyon Oranı Üzerindeki Etkisi

Ortalama Denklemi Değişken Katsayı Standart Hata Z istatistiği Olasılık Değeri

Sabit terim 0.0020 4.43E-08 46103.71 0.0000*** AR(1) -0.0921 1.83E-06 -50278.54 0.0000***

AR(2) 0.2812 3.35E-06 84065.39 0.0000***

AR(3) 0.2079 3.31E-06 62827.39 0.0000***

AR(4) 0.0219 1.81E-07 121047.8 0.0000***

AR(5) -0.0942 3.00E-06 -31444.93 0.0000***

AR(6) 0.1964 7.19E-06 27334.02 0.0000***

AR(7) 0.0534 7.35E-07 72672.71 0.0000***

AR(8) 0.1313 3.82E-06 34383.92 0.0000***

MA(1) -326488 289.7885 -112664.3 0.0000***

MA(2) 3.42E+09 135855.1 25200.00 0.0000***

Varyans Denklemi -26.449 0.000175 -151349.3 0.0000***

1.1415 2.55E-05 44734.37 0.0000***

-0.2143 5.61E-06 -38214.79 0.0000***

0.6193 3.37E-06 183701.6 0.0000***

BALON1 -0.2481 5.05E-06 -49192.73 0.0000***

R2 = 0.152418 Akaike bilgi kriteri= -39.43601 Schwarz bilgi kriteri= -39.17208 *,** ve *** sırasıyla 0.10, 0.05 ve 0.01 düzeyinde istatistiksel olarak anlamlılığı ifade etmektedir.

Tablo 17’ye göre, tüketici kredilerinde ortaya çıkan balonların tüketici fiyat endeksinden hesaplanan enflasyon oranı oynaklığını azaltıcı bir etkisi vardır.

Çalışmanın bu aşamasında ise, Yunanistan için üretici fiyat endeksinden hesaplanan enflasyon oranının oynaklığı araştırılmıştır. Bu amaçla oluşturulan alternatif modeller arasından Akaike bilgi kriterine dayalı olarak en uygun model AR (1) olarak belirlenmiştir. İlgili model sonuçları Tablo 18’de gösterilmiştir.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

15




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

16

Tablo 18: Yunanistan İçin EI2 Değişkeni İçin Oluşturulan AR(1) Modeli Bağımlı Değişken: EI2

Değişken Katsayı Standart Hata t istatistiği Olasılık Değeri Sabit terim 0.0022 0.0011 1.9730 0.0498**

AR(1) 0.2690 0.0429 6.2584 0.0000***

SIGMAQ 0.0001 6.70E-06 17.285 0.0000***


Çalışmada AR(1) modelinden elde edilen artıklarda ARCH etkisinin varlığının belirlenmiş ve ARCH-LM test sonucuna göre AR(1) modelinden elde edilen artıklarda ARCH etkisi olduğu8 gözlenmiştir. Bu nedenle modellemeye koşullu değişen varyans modelleri ile devam edilmiş ve katsayıların anlamlılıkları ile bilgi kriterleri dikkate alınarak en uygun modelin EGARCH(1,1) olduğuna karar verilmiştir. Tüketici kredilerinde ortaya çıkan balonların üretici fiyat endeksinden hesaplanan enflasyon oranı üzerindeki etkisini görmek amacıyla modele BALON2 kukla değişkeni dahil edilmiştir. Çalışmada AR(1)-TARCH(1,1) modelinden elde edilen artıklara ilişkin yeniden ARCH-LM testi uygulanmış ve ARCH etkisinin ortadan kalktığı9 görülmüştür.

Tablo 19: AR(1)- EGARCH(1,1) Model Tahmin Sonucu Ortalama Denklemi


AR(1) 0.2256 0.0708 3.1844 0.0015***

Varyans Denklemi

-4.1061 1.7074 -2.4048 0.0162**

0.6026 0.1777 3.3930 0.0007***

-0.2810 0.1323 -2.1226 0.0338**

0.61472 0.1779 3.4551 0.0005**

BALON2 0.21041 0.1665 1.2635 0.2064 R2 = 0.0705 Akaike bilgi kriteri= -6.4850 Schwarz bilgi kriteri= -6.3608


EGARCH(1,1) modeline ilişkin sonuçlar incelendiğinde, asimetri etkisini gösteren katsayısının negatif ve istatistiksel olarak anlamlı olduğu görülmektedir. Dolayısıyla, pozitif haberler negatif haberlere göre oynaklık üzerinde daha etkilidir ve modelde asimetri etkisi konusudur. Haber etkileri asimetriktir. Özel sektör kredilerinde ortaya çıkan balonların üretici fiyat endeksinden hesaplanan enflasyon oranı üzerindeki etkisini görmek amacıyla modele BALON2 kukla değişkeni dahil edilmiş ve söz konusu balonun enflasyonun oynaklığı üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı görülmüştür. Daha sonra AR(1)-EGARCH(1,1) modelinden elde edilen artıklara ilişkin yeniden ARCH-LM testi uygulanmış ve ARCH etkisinin ortadan kalktığı10 görülmüştür.

Çalışmada finansal istikrarsızlık göstergesi olarak ele alınan kredi miktarlarındaki oynaklık üzerinde balonların etkisi Yunanistan için araştırılmak istenmiştir. Bu amaçla ilk olarak tüketici kredi miktarı finansal istikrarsızlık göstergesi olarak ele alınmış ve bu oluşturulan alternatif modeller arasından en uygun modelin ARMA(1,1) olarak belirlenmiştir. Model sonuçları Tablo 20’de sunulmuştur.

8 F istatistiği: 17.822 ve olasılık değeri: 0.0007***; istatistiği: 16.610 ve olasılık değeri: 0.0007*** olarak elde edilmiştir. 9 F istatistiği: 0.2986 ve olasılık değeri: 0.5853 istatistiği: 0.3010 ve olasılık değeri: 0.5853 olarak elde edilmiştir. 10 F istatistiği: 0.0768 ve olasılık değeri: 0.7819, istatistiği: 0.0775 ve olasılık değeri: 0.7807 olarak elde edilmiştir.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

17

Tablo 20: Yunanistan İçin FI1 Değişkeni İçin Oluşturulan ARMA(1,1) Modeli Bağımlı Değişken: FI1


AR(1) 0.931954 0.095505 9.758175 0.0000 MA(1) -0.735439 0.154184 -4.769864 0.0000

SIGMAQ 0.002806 0.000484 5.796679 0.0000 R2 = 0.2420 F = 6.5985*** Akaike bilgi kriteri= -2.9093 Schwarz bilgi kriteri= -2.7766


Bu modelden elde edilen artıklarda ARCH etkisinin varlığı ARCH-LM testi aracılığıyla araştırılmış ve ARCH etkisinin olmadığı11 tespit edilmiştir. Çalışmada özel sektör ve tüketici kredi miktarlarında ortaya çıkan balonların tüketici kredi miktarı üzerindeki etkisi araştırılmak istenmiş ve aşağıdaki modeller tahminlenmiştir.

Tablo 21: Yunanistan’daki Kredi Balonlarının Tüketici Kredileri Üzerine Etkisi Bağımlı Değişken: FI1


BALON1 0.065397 0.023814 2.746124 0.0079 AR(1) 0.956452 0.211917 4.513336 0.0000 MA(1) -0.897521 0.265208 -3.384220 0.0013

SIGMAQ 0.002405 0.000420 5.729312 0.0000 R2 = 0.3504 F =8.2272*** Akaike bilgi kriteri= -3.0380 Schwarz bilgi kriteri= -2.872

Bağımlı Değişken: FI1 Sabit terim 0.026715 0.022856 1.168817 0.2470

BALON2 0.033847 0.039966 0.846907 0.4004 AR(1) 0.933605 0.142910 6.532829 0.0000 MA(1) -0.787452 0.197248 -3.992187 0.0002



Tablo 21 incelendiğinde, Yunanistan’da tüketici kredilerinde ortaya çıkan balonların tüketici kredileri üzerinde anlamlı bir etkisi olduğu söylenebilmektedir. Ancak özel sektör kredilerinde ortaya çıkan balonların tüketici kredileri üzerinde anlamlı bir etkisi olmadığı gözlenmiştir.

Yunanistan için son olarak özel sektör kredi miktarlarındaki oynaklık araştırılmak istenmiş ve uygun modelin ARMA(1,1) olduğu belirlenmiştir. Elde edilen bulgular Tablo 22’de sunulmuştur.

Tablo 22: Yunanistan İçin FI2 Değişkeni İçin Oluşturulan ARMA(1,1) Modeli Bağımlı Değişken: FI2


AR(1) 0.909146 0.137582 6.608017 0.0000 MA(1) -0.749133 0.206192 -3.633182 0.0006



11 F istatistiği: 0.6986 ve olasılık değeri: 0.4064; istatistiği: 0.7128 ve olasılık değeri: 0.3985 olarak elde edilmiştir.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

18

ARMA(1,6) modelinde ARCH etkisinin varlığı ARCH-LM testi ile araştırılmış ve ARCH etkisinin olmadığı12 sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmada kredi balonlarının özel sektör kredileri üzerindeki etkisini görmek amacıyla aşağıdaki modeller tahmin edilmiştir.

Tablo 23: Yunanistan’daki Kredi Balonlarının Özel Sektör Kredileri Üzerine Etkisi Bağımlı Değişken: FI2


BALON1 0.057149 0.010969 5.210190 0.0000 AR(1) 0.784311 0.721063 1.087715 0.2810 MA(1) -0.837469 0.672465 -1.245372 0.2178

SIGMAQ 0.002074 0.000407 5.092331 0.0000 R2 = 0.2758 F =5.8104*** Akaike bilgi kriteri= -3.1885 Schwarz bilgi kriteri= -

3.0227 Bağımlı Değişken: FI2


BALON2 0.046673 0.015571 2.997468 0.0039 AR(1) -0.771597 0.108327 -7.122870 0.0000 MA(1) 1.000000 608.2382 0.001644 0.9987

SIGMAQ 0.002121 0.028686 0.073944 0.9413 R2 = 0.2593 F =5.3408*** Akaike bilgi kriteri= -3.1322 Schwarz bilgi kriteri= -

2.9663 *,** ve *** sırasıyla 0.10, 0.05 ve 0.01 düzeyinde istatistiksel olarak anlamlılığı ifade etmektedir.

Yunanistan’da özel sektör ve tüketici kredilerinde ortaya çıkan balonların özel sektör kredileri üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkiye neden olduğu Tablo 23’ten görülmektedir.

Çalışmadan elde edilen bulguların ülkelere göre karşılaştırılmasının daha kolay yapılabilmesi adına, özet bir tablo oluşturulmuştur. Özet bulgular, Tablo 24’te sunulmuştur.

Tablo 24: Türkiye ve Yunanistan Ülkeleri İçin Elde Edilen Bulguların Özeti TÜRKİYE YUNANİSTAN

BALON1

EI1 etkilemiyor. EI1 üzerinde azaltıcı bir etkisi var. FI1 etkilemiyor. FI1 üzerinde arttırıcı bir etkisi var.

FI2 etkilemiyor. FI2 üzerinde arttırıcı bir etkisi var.

BALON2 EI2 etkilemiyor EI2 etkilemiyor FI1 etkilemiyor. FI1 etkilemiyor. FI2 etkilemiyor. FI2 üzerinde arttırıcı bir etkisi var.

Özel sektör kredilerinde ortaya çıkan balonların üretici fiyat endeksinden hareketle hesaplanan enflasyon oranının oynaklığı üzerinde herhangi anlamlı bir etkisi olmadığı sonucu her iki ülke içinde geçerlidir. Benzer şekilde, özel sektör kredilerinde ortaya çıkan balonların özel sektör kredilerini etkilemediği sonucu her iki ülke için geçerli olan bir diğer bulgudur. Bu bulguların dışındaki tüm bulgular her iki ülke içinde farklılıklar göstermektedir. Örneğin; tüketici kredilerinde ortaya çıkan balonların tüketici fiyat endeksinden hareketle hesaplanan enflasyon oranını Türkiye için etkilemediği gözlenirken, Yunanistan için istatistiki olarak anlamlı bir etkinin var olduğu gözlenmiştir. Bir diğer ifadeyle, çalışmada Yunanistan’da tüketici kredilerinde ortaya çıkan balonlar tüketici fiyat endeksinden hareketle hesaplanan enflasyon oranının oynaklığını negatif yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.

12 F istatistiği: 0.3408 ve olasılık değeri: 0.5614; istatistiği: 0.3497 ve olasılık değeri: 0.5543 olarak elde edilmiştir.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

19

Çalışmada dikkat çeken diğer bulgu ise kredi balonlarının pozitif etkileridir. Bu bağlamda, Yunanistan’da tüketici kredilerinde ortaya çıkan balonların tüketici kredi miktarındaki oynaklığı arttırdığı gözlenmiştir. Benzer şekilde, Yunanistan’da tüketici kredilerinde ortaya çıkan balonların özel sektör kredi miktarındaki oynaklığı arttırdığı belirlenmiştir. Son olarak ise Yunanistan’da özel sektör kredilerinde ortaya çıkan balonların özel sektör kredi miktarındaki oynaklığı arttırdığı tespit edilmiştir. Söz konusu anlamlı etkilerin hiçbirinin Türkiye için geçerli olmadığı dikkat çeken bir diğer bulgudur.

5. Sonuç

Bu çalışmada Türkiye ve Yunanistan için ekonomik ve finansal istikrarsızlık ile kredi balonları arasındaki bağ volatilite modelleri aracılığıyla araştırılmak istenmiştir. Çalışmada hem tüketici özel sektör kredi miktarları ile üretici ve tüketici fiyat endekslerinden hareketle hesaplanan enflasyon oranları finansal ve ekonomik istikrarsızlık göstergeleri olarak değerlendirilmiş ve 1998:01-2017:01 dönemleri dikkate alınmıştır . Söz konusu dönemde her iki ülke de kredi balonların var olduğu Sup ADF ve Genelleştirilmiş SADF testleri ile belirlenmiştir. Ardından volatilite modellerine geçilmiş ve Türkiye ile Yunanistan için uygun volatilite modelleri seçilmiştir.

Çalışmada kredi balonlarının ekonomik ve finansal istikrarsızlık değişkenlerinin oynaklığı üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı sonucu sadece Türkiye için geçerli olmaktadır. Bu sonucun nedeni olarak ise Türkiye’de 2001 yılından sonra bankacılık kesiminde yapılan düzenlemelerin etkisi olduğu düşünülmektedir. Dolayısı ile Türkiye’de kredi balonlarının istikrarsızlığa neden olduğu söylenememektedir.

Yunanistan için analiz sonuçları değerlendirildiğinde, balonların finansal istikrarsızlık üzerinde pozitif, ekonomik istikrarsızlık üzerinde negatif bir etkisi olduğu gözlenmiştir.

Yunanistan’da tüketici kredilerinde ortaya çıkan balonların enflasyonun oynaklığını azaltıcı bir etkisinin olması oldukça önemli bir bulgu olarak nitelendirilmektedir. Bu durum piyasada balonların varlığının gözlenmesi durumunda, ekonomik birimlerin daha dikkatli davrandıkları ve bu nedenle de tüketici kredilerinde ortaya çıkan balonların, tüketici fiyat endeksinden hareketle hesaplanan enflasyon oranının oynaklığı üzerinde negatif bir etkisinin ortaya çıktığı düşünülmektedir.

Çalışmada Yunanistan’da tüketici kredilerinde ortaya çıkan balonların tüketici ve özel sektör kredi miktarındaki oynaklıkları arttırdığı, özel sektör kredilerinde ortaya çıkan balonların ise sadece özel sektör kredi miktarındaki oynaklığı arttırdığı tespit edilmiştir.

Yunanistan için elde edilen bulgular neticesinde, kredi balonlarının ekonomik ve finansal istikrarsızlığı etkileyen önemli bir faktör olduğu söylenebilmektedir. Dolayısı ile, söz konusu ülkede ekonominin gidişatı açısından balonların gözlenmesi, istikrarsızlığa doğru bir yönelmenin olduğuna işaret etmektedir. Bir diğer ifadeyle, politika yapıcılar kredi balonlarının ortaya çıkmaması için gerekli önlemleri almalıdırlar. Kredi balonlarının ortaya çıkması durumunda ise, ekonomik ve finansal kesimde ortaya çıkabilecek olan istikrarsızlığın önlenebilmesi adına politika yapıcılar tarafından kredi balonlarının etkisiz hale getirilmesi gerektiği düşünülmektedir.

Türkiye’de de kredi balonlarının var olduğu ancak istikrarsızlık üzerinde herhangi bir etkisi olmadığı çalışmadan elde edilen önemli bir diğer bulgudur. Bu bulgudan hareketle, Yunanistan’a kıyasla Türkiye’nin finansal kesiminin daha sağlam bir yapıya sahip olduğu söylenebilmektedir. Söz konusu durumun Yunanistan için de yaşanması istenilen bir




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

20

durumdur. Kısacası, Yunanistan’ın finansal kesiminde önemli düzenlemeler yapılarak kredi balonlarının ekonomik ve finansal istikrarsızlık üzerindeki etkisinin dışlanabileceği düşünülmektedir. Yunanistan’daki politika yapıcılar, bu durumu göz önünde bulundurarak, ekonomik ve finansal istikrar politikaları geliştirmelidirler.

Kaynaklar

Berument, H., Dincer, N. N., Mustafaoglu, Z. (2011). Total Factor Productivity and Macroeconomic Instability. The Journal of International Trade and Economic Development, 20(5): 605-629.

Cömert, H. ve Olçu, G. A. (2010). Interest Rate Smoothing and Macroeconomic Instability Under Post-Capital Account Liberalization Turkey. Canadian Journal of Development Studies, 3(4): 459-482

Dell’Ariccia, G.; Igan, D.; Leaven, L.; Tong, H.; Bakker, B. Ve Vandenbusshe, J. (2012), “Policies for Macrofinancial Stability: How the Deal with Credit Booms”, IMF( International Monetary Fund) Research Department, StaffDiscussion Note, June 7.

Demirel, B. (2015), “Türk Bankacılık Sisteminde Kredi Riski ve Modellenmesi”, Munich Personal RePEc Archive (MPRA), https://mpra.ub.uni-muenchen.de/67576/1/MPRA_paper_67576.pdf (14/04/2017).

Ebeke, C.; Loko, B. ve Viseth, A. (2014), “Credit Quality in Developing Economies: Remittances to the Rescue?”, IMF Working Paper, 14/144, African Department, (Washington DC: International Monetary Fund), August.

Ekinci, E. B. M., Alhan, A., Ergör, Z. B. (2016). Parametrik Olmayan Regresyon Analizi: Faiz Oranı, Enflasyon ve Döviz Kuru Arasındaki İlişkinin İncelenmesi Örneği. Bankacılık ve Sigortacılık Araştırmaları Dergisi, 2(9): 28-37.

Erdem E., İlgün M. F.ve Dumrul C. (2011), “Finansal İstikrarın Bankacılık Sisteminin Borç Verme Politikaları Üzerindeki Etkisi: 2008 Küresel Krizi Çerçevesinde Türkiye Üzerine Bir İnceleme”, BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar, 5(1), 9-34.

Huang, K. X.D ve Meng, Q. (2007). Capital and Macroeconomic Instability in a Discrete-Time Model with Forward-Looking Interest Rate Rules. Journal of Economic Dynamics and Control, 31: 2802-2826.

Jalab, M. S., Gbakou, M. B. P.; Sandretto, R. (2008). Foreign Direct Investment, Macroeconomic Instability and Economic Growth in MENA Countries. Centre National de la Recherche Scientifique Documents De Travail Working Papers, W.P.08-17

Jalil, Ahmad Z. A.; Harun, Mukaramah; Mat, Siti H. C. (2012). Macroeconomic Instability and Fiscal Decentralization: An Empirical Analysis. Prague Economic papers, 2: 150-165.

Jiang, C., Wang Y., Chang T., Su, Cw. (2015), “Are There Bubbles in Chinese RMB-dollar Exchange Rate? Evidence From Generalized Sup ADF Tests”, Applied Economics, 47(56), 6120-6135.

Karagöz, K. ve Ergün, S. (2010). Türkiye’de Ekonomik İstikrarsızlığın Kaynakları: Ekonometrik Bir Değerlendirme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakülte Dergisi, 15(2): 169-185.

https://mpra.ub.uni-muenchen.de/67576/1/MPRA_paper_67576.pdf

https://mpra.ub.uni-muenchen.de/67576/1/MPRA_paper_67576.pdf




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

21

Kim, K. ve Mitra, S. (2014), “Real and Financial Vulnerabilities from Crossborder Banking Linkages”, IMF Working Paper, 14/136, Monetary and Capital Markets Department, (Washington DC: International Monetary Fund), July.

Kirchgassner, G. , Wolters, J. (2007). Introduction To Modern Time Series Analysis. Berlin, Heidelberg: Springer Verlag Berlin Heidelberg.

Korkmaz, Ö. ve Yamak, R. (2015). Minsky Finansal İstikrarsızlık Hipotezi ve Türkiye Örneği”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(3): 51-70.

Korkmaz, Ö., Erer, E., Erer, D. (2016), “The Factors Affecting Credit Bubbles: The Case of Turkey”, Financial Studies, Vol:20, Issue No: 1(71), 37-51.

Mamipour, S., Sepahi, M. (2015), “Analysis of The Behavior of Amateur and Professional Investors’ Impact on The Formation of Bubbles in Tehran Stock Market”, Iranian Economic Review, 19(3), 341-358.

Meeks, R., Nelson, B. ve Alessandri, P. (2013). Shadow Banks and Macroeconomic Instability. Temi di Discussione Working Papers.

Nelson, D. (1991). Conditional Heteroskedasticity in Asset Returns: A New Approach. Econometrica, 59 (2), 347-370.

Perron, P. (1989). The Great Crash, The Oil Price Shock and the Unit Root Hypothesis. Econometrica, 57(6): 1361-1401.

Philips, P. C.B., Wu, Y., Yu, J. (2011). Explosive Behavior In The 1990s NASDAQ: When Did Exuberance Escalate Asset Values?. International Economic Review, 52 (1).

Philips, Peter C.B.; Shi, Shuping; Y. J. (2013). Testing For Multiple Bubbles: Historical Epısodes of Exuberance and Collapse In The S&P 500. Cowles Foundation Discussion Paper No. 1914

Philips, P. C.B., Shi, S., Yu, J. (2014). Specification Sensitivity in Right-Tailed Unit Root Testing For Explosive Behavior. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 76(3).

Su, C. (2010). Application of EGARCH Model to Estimate Financial Volatility of Daily Returns: The Empirical Case Of China. University of Gothenburg, School of Business, Economics and Law, Master of Theses.

Tuna, K. ve Bektaş, H. (2013), “Kredi Hacminin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Rolünün İncelenmesi: Türkiye Örneği”, Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5(9):139-150.

Qiang Z., Shengun J. ve Si A., (2011), “Is The Financial Instability Caused By Exogenous Shocks?”, China’s Financial System And Economic Internationalization, http://se.ruc.edu.cn/ftjj/displaynews.asp?id=9064, (10/10/2016).

http://se.ruc.edu.cn/ftjj/displaynews.asp?id=9064




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

22

EXPLORING THE NEXUS BETWEEN INFLATION AND GLOBALIZATION UNDER INFLATION TARGETING THROUGH THE LENS OF NEW

ZEALAND’S EXPERIENCE*

Ayşe Kabukçuoğlu1, Enrique Martínez-García2 & Mehmet Ali Soytaş3

First draft: March 18, 2017

This draft: April 13, 2017

Abstract

We investigate empirically the inflation dynamics in New Zealand, a small open economy and a pioneer in inflation targeting, under various open-economy Phillips curve specifications. Our forecasting exercise suggests that open-economy Phillips curves under standard measures of global slack do not help forecast domestic inflation, possibly indicating measurement problems with global slack itself. In turn, under a stable inflation target we still find that (i) global inflation or (ii) global inflation or oil prices have information content for headline CPI and core CPI inflation over the 1997:Q3-2015:Q1 period and appear to be reliable proxies for global slack in forecasting inflation.

Key words: Inflation Dynamics; Open-Economy Phillips Curve; Inflation Targeting; Inflation Forecasting.

1. Introduction

The Phillips curve, in its broadest sense, postulates a trade-off between real and nominal variables. This relationship remains one of the cornerstones to understand inflation dynamics and for policy to this day.4 However, Atkeson and Ohanian (2001), among others, have argued that the empirical evidence on the validity of Phillips curve-based models is weak for forecasting U.S. inflation. Atkeson and Ohanian (2001) show that during the Great Moderation period Phillips curve-based models often underperform naïve models (i.e. models that are based on past realizations of inflation alone). We

1 (Contacting author) Ayşe Kabukçuoğlu, Koç University. İstanbul, Turkey. E-mail: [email protected]. Webpage: http://aysekabukcuoglu.weebly.com. 2 Enrique Martínez-García, Federal Reserve Bank of Dallas. Dallas, TX, USA. E-mail: [email protected], [email protected]. Webpage: https://sites.google.com/site/emg07uw. 3 Mehmet Ali Soytaş, Özyeğin University, İstanbul, Turkey. E-mail: [email protected]. Webpage: https://faculty.ozyegin.edu.tr/mehmetas. 4 The idea behind the Phillips curve is credited to William Phillips, a New Zealand economist, who in 1958 suggested a short-term relationship between wages and unemployment using data from 1861 to 1957 from the United Kingdom. It seems all the more fitting to note this here given our focus on the Phillips curve relationship as it applies to Phillips’ home country. However, it is less well-known but not less true that the first statistical investigation of the relationship between inflation and the unemployment rate can be found much earlier Fisher (1926)’s work using U.S. data for the period from 1903 to 1925.

mailto:[email protected]

http://aysekabukcuoglu.weebly.com/




https://sites.google.com/site/emg07uw


https://faculty.ozyegin.edu.tr/mehmetas




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

23

argue, however, that it is important to recognize the potential misspecification of conventional closed-economy Phillips curve-based forecasting models such as those investigated by Atkeson and Ohanian (2001) in a world that has become increasingly more integrated—through trade in goods, capital, labor, information, etc.

A strand of the literature has emerged articulating the so-called global slack hypothesis which postulates that the relevant trade-off in an increasingly interconnected world is between domestic inflation and global (rather than domestic) real economic activity. This literature has explored the role of global slack measures and related global indicators in explaining and forecasting inflation and has documented these patterns across a large group of advanced economies (not just for the U.S.). For instance, Kabukçuoğlu and Martínez-García (2016a,b) provide both theoretical and empirical evidence on the significance of global forces for forecasting domestic inflation for the U.S. as well as for a group of 14 advanced economies.

The existing evidence suggests that a more complete theoretical framework for inflation forecasting can be constructed on the basis of an open-economy (rather than a closed-economy) Phillips curve. Our work in this paper is partly motivated by that empirical insight. We are also motivated, on the one hand, by the existing theoretical literature on the global slack hypothesis which posits that it is global, and not solely domestic, economic slack what drives domestic inflation (Martínez-García and Wynne (2010)). On the other hand, we are also spurred by the ongoing debate among policy-makers about the role of globalization for the conduct of monetary policy (Bernanke (2007), Fisher (2005, 2006), and more recently Draghi (2015), Kaplan (2017)).5

In this study, we explore the relationship between globalization and the inflation dynamics for the case of New Zealand since the beginning of the 1980s. New Zealand is an open economy and a pioneer in inflation targeting, from which important lessons about the role of this monetary policy framework can be learned.6 We take into account the misspecification of closed-economy Phillips curve-based forecasting models arising from globalization—i.e., the greater openness of an economy—focusing explicitly on the interlinkages of the New Zealand economy with the rest of the world.

In particular, in this paper we evaluate how the spatial dimension of international economic activity helps understand and forecast New Zealand inflation. The theoretical and empirical insights that underpin this paper follow closely in the footsteps of Martínez-García and Wynne (2010) and Kabukçuoğlu and Martínez-García (2016b) who demonstrate theoretically that an open-economy Phillips curve constitutes an efficient forecasting framework for inflation forecasting of open economies. These authors warn, however, that the absence of reliable global slack measures poses a challenge to

5 Draghi (2015) highlights the importance of the nexus between globalization and domestic inflation—whereby inflation is becoming less responsive to domestic factors and, instead, increasingly driven by global factors. Kaplan (2017) writes on recent developments in U.S. inflation about global slack emphasizing that, in his view, “(…) in a more interconnected world, excess capacity outside the U.S. may be dampening inflation pressures in the U.S.” 6 Inflation targeting was introduced in New Zealand in December 1989. The legal framework was established by the Reserve Bank of New Zealand (RBNZ) Act 1989 which specifies that the primary function of the RBNZ shall be to deliver ‘stability in the general level of prices.’ The Act also says that the Minister of Finance and the RBNZ’s Governor shall together have a separate agreement setting out specific targets for achieving and maintaining price stability (known as the Policy Targets Agreement, PTA). For more details, see: http://www.bankofengland.co.uk/education/Documents/ccbs/handbooks/pdf/ccbshb29.pdf

http://www.bankofengland.co.uk/education/Documents/ccbs/handbooks/pdf/ccbshb29.pdf




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

24

accurately forecast inflation and suggest using indirect measures of economic activity slack instead (an approach that has gained particular importance since then).

New Zealand’s cross-country linkages can be incorporated into an open-economy Phillips curve-based model for inflation forecasting by either (i) directly modelling the linkages through global slack exploiting all available international evidence in the construction of such a measure or (ii) indirectly through some reliable indicators of the tone of global economic slack, such as oil prices or global inflation. We construct both direct and indirect global measures of economic activity using macroeconomic data from New Zealand and rest of the world economies (in particular, we employ measures of global slack, global inflation, and oil prices) in order to evaluate empirically the extent to which global forces help forecast domestic inflation beyond what historical data on inflation tells us.

Our empirical approach is related to that of Kabukçuoğlu and Martínez-García (2016b) who studied 14 advanced countries since the 1980s (at the onset of the Great Moderation period). In line with the existing literature, we assess the forecasting performance of various specifications of the open-economy New Keynesian Phillips curve model relative to a naïve forecasting model for New Zealand. To be more precise, we conduct pseudo out-of-sample forecasts for two inflation measures—headline CPI and core CPI (all items ex. food and energy)–at horizons varying between 1-quarter to 12-quarters ahead. Our benchmark estimation and forecast periods are 1980:Q3-1996:Q4 and 1997:Q1-2015:Q1, respectively.7

In any of our forecasting model specifications, the goal is to understand how taking into account foreign economic activity and spatial effects in the global macroeconomy contributes to forecasting accuracy. We evaluate the following specifications:

An autoregressive (AR) process of New Zealand inflation (our naïve benchmark).

An open-economy New Keynesian Phillips curve, based on an autoregressive distributed lag (ADL) model of New Zealand inflation and West Texas Intermediate (WTI) oil prices.

An open-economy New Keynesian Phillips curve, based on an ADL model of inflation and global slack constructed using either gross domestic product (GDP) or industrial production (IP) data.

An ADL model of New Zealand and rest of the world inflation, albeit this specification only partly captures the information content in global slack (as noted in Kabukçuoğlu and Martínez-García (2016b)).

An open-economy New Keynesian Phillips curve, based on an ADL model of New Zealand inflation with rest of the world inflation and WTI oil price data.

Our metric for forecast accuracy is the mean squared forecast error (MSFE) of a given model against that of the AR benchmark model. We follow Clark and McCracken (2005) and Kabukçuoğlu and Martínez-García (2016a) to calculate the critical values for the F-test statistic that we use for testing the null of no improvement in forecasting accuracy over what the AR benchmark achieves. Our empirical analysis suggests that New Zealand inflation exhibits similar patterns to those of other advanced countries and that

7 The sample period 1980:Q1-2015:Q1 on New Zealand data covers inflation targeting since its adoption at the end of 1989 as well as the period immediately before which led to it.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

25

an open-economy Phillips curve helps explain the country’s inflation dynamics under the inflation targeting regime.

Globalization does not render the central bank powerless, as the New Zealand experience shows. The central bank has the tools to counter risks to price stability and anchor inflation expectations—and the inflation targeting regime provides a viable policy framework to do so. However, the fact that we can find statistically significant evidence that domestic inflation is influenced to some extent by global factors for New Zealand—operating under a well-established, credible inflation targeting regime for more than 25 years—is very significant. It illustrates how the forces of globalization are still felt underneath such a potent monetary policy framework (inflation targeting) and how global factors are indeed some of the key risks to price stability that central banks must contend with (and understand) in their policymaking decisions.

The reminder of the introduction provides a more detailed literature review to better place the contribution of our paper in the context of the existing literature. In section 2, we theoretically motivate our empirical strategy and present the main empirical results of our analysis. In section 3, we briefly conclude.

Related literature. The standard (closed-economy) Phillips curve has played a major role in macroeconomic research—for monetary policy and on the formation of public and private expectations about future inflation. However, an important strand of the literature that began with Atkeson and Ohanian (2001) documented the declining forecasting accuracy of Phillips curve-based U.S. inflation models during the Great Moderation period and has put into question the significance of the Phillips curve relationship itself. The evidence suggests that closed-economy forecasts under the Phillips curve specification have become less accurate relative to those obtained from naïve specifications judging by conventional performance metrics such as the mean squared forecasting error (MSFE). An extensive survey by Stock and Watson (2008) suggests that Phillips curve-based forecasts of U.S. inflation, as well as related forecasts that add also other conventional domestic explanatory macro variables, produce accurate forecasts only occasionally.

The low success in forecasting U.S. inflation has not only been derived under reduced-form forecasting specifications based on the Phillips curve relationship, but also from a more structural approach (e.g., Edge and Gürkaynak (2010)). Kabukçuoğlu and Martínez-García (2016a,b) provide further empirical evidence on the weak performance of closed-economy Phillips curve relative to an autoregressive process for a large number of advanced economies besides the U.S. Binyamini and Razin (2007) and Martínez-García and Wynne (2010) provide theoretical support for the global slack hypothesis and Borio and Filardo (2007) show empirical evidence for it. Duncan and Martínez-García (2015) and Kabukçuoğlu and Martínez-García (2016a,b) find broad support for the open-economy Phillips curve which is shown to be more consistent with the data than the traditional closed-economy relationship judging by their forecasting accuracy. In this study, we provide empirical evidence indicating that New Zealand (even under an inflation targeting regime) is no exception in that regard.

However, other papers find more mixed evidence on the empirical merits of the global slack hypothesis. For instance, Ball (2006), Ihrig, Kamin, Lindner, and Marquez (2010), Pain, Koske and Sollie (2006), and Milani (2010, 2012) find at best weak empirical evidence for the global slack hypothesis. We argue that it is important to note that these studies base their analysis largely on conventional (mostly statistical) measures of




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

26

global slack, whose measurement can be challenging and noisy in practice. Hence the inconclusive evidence on the global slack hypothesis may primarily be an issue arising from inaccurate measures of global slack—which does not necessarily invalidate in our view the global slack hypothesis (in particular, the open-economy Phillips curve relationship).

The findings of Kabukçuoğlu and Martínez-García (2016a,b) indicate that measures of global economic activity may be inaccurate and unreliable since it is difficult to estimate the potential output in general and because data availability (and even its quality) can vary greatly across countries. In turn, other theoretically-consistent indirect measures that proxy for global slack—such as U.S. real effective exchange rates, terms of trade, global inflation, G7 money supply growth, and G7 private credit growth—outperform the naïve forecasting model (the benchmark AR model) as well as forecasts based on the closed-economy Phillips curve which employ domestic slack measures only.

Kabukçuoğlu and Martínez-García (2016b), in particular, propose replacing the hard-to-measure global slack with: (i) global inflation and domestic slack or (ii) global inflation and the terms of trade gap.8 Our forecasting strategy in this paper follows here the work of Kabukçuoğlu and Martínez-García (2016b) whereby oil prices movements proxy for the terms of trade gap in (ii). Hence, our preferred inflation forecasting model is based on the open-economy Phillips curve specification that uses global inflation and oil price movements Our empirical analysis reveals that among these two variables, global inflation potentially has a greater information content for domestic inflation. However, it is important to point out that global inflation alone does not suffice to efficiently forecast inflation according to theory (that is, according to the workhorse New Keynesian model), as argued in Kabukçuoğlu and Martínez-García (2016b). In this regard, our empirical evidence shows that oil price movements appear to help indeed—particularly for New Zealand’s core inflation.

2. Empirical Analysis

2.1. Data

In order to construct global inflation and global slack series, we use data from the Federal Reserve Bank of Dallas’ Database of Global Economic Indicators (DGEI) (see the details about this dataset in Grossman, Mack and Martínez-García (2014)). Our analysis is based on quarterly time series and covers the period of 1980:Q3 to 2015:Q1. All series are seasonally adjusted.

The inflation rate is calculated with annualized log-differences of the quarterly series of two price indexes, the headline consumer price index (CPI) and the core CPI (i.e., CPI excluding food and energy). Aggregate rest of the world inflation series are constructed by equal weighting of the inflation series of a sample of countries listed in the Appendix.9 (Country coverage for the aggregates varies with data availability over our sample period.)

8 Alternatively, Duncan and Martínez-García (2015) propose a multiple-equation Bayesian VAR (BVAR) forecasting model based on the open-economy New Keynesian model solution to incorporate the output and inflation linkages with the rest of the world. 9 D’Agostino and Surico (2009), among others, suggest that equal weighting generally yields among the best forecasting outcomes across different forecasting specifications when the exact weights are otherwise uncertain.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

27

Global slack measures are based on the weighted averages of detrended industrial production (IP) and GDP data. We consider an equal weighting scheme in the aggregation of slack measures as well. In detrending the series ( ountry-level IP or GDP) we use either first-differencing or the one-sided HP filter described in Stock and Watson (1999b). Our implementation of the one-sided HP filter here is based on the Kalman approach and we consider a smoothing parameter equal to 1600 since we use quarterly data. In order to extract the cycle of a series, first we convert it into an index with value of 1 in the first period; then transform the series in logs with the natural logarithm; finally apply the HP filter and multiply the series by a 100 to express it in percentages. We implement first differencing on the natural logarithm of any series y (country-level IP or GDP) and express the series in percentages, hence the 100*(ln(yt)-ln(yt-1)).

The oil price series is West Texas Intermediate (WTI) Crude Oil (40 deg.), obtained from Haver Analytics. We use nominal series and compute filtered oil prices with either first-differencing or the one-sided HP filter.10 See Figures 1 and 2A-2B in the Appendix for an illustration of all the data employed in our subsequent forecasting exercise.

2.2. Modelling Inflation under Inflation Targeting

We are motivated by the theoretical basis of the workhorse New Keynesian model built by Martínez-García and Wynne (2010) and Kabukçuoğlu and Martínez-García (2016a,b). A simple extension of the workhorse New Keynesian model of Martínez-García and Wynne (2010) can be cast in the following hybrid open-economy Phillips curve form

featuring both backward-looking as well as forward-looking terms. Here, is the inflation rate, is the expected inflation rate, and refers to the real marginal costs associated to the production of the domestic basket of local goods and imports. This notion of real marginal costs is tied in the workhorse New Keynesian model to global slack or alternatively to a vector of indicators that proxies for global slack (including, e.g., global inflation, oil prices). The error term captures all exogenous innovations to the hybrid open-economy Phillips curve.

The first-order differential equation in (1) introduces dynamic lags in the transmission arising from modelling price indexation à la Yun (1996) into an otherwise standard Calvo (1983)-type model of price setting behavior. We can allow for longer lags in price indexation and introduce additional features that give a role to lagged real marginal costs as well. Hence, we simply generalize the hybrid open-economy Phillips curve in (1) as follows

to better capture all relevant dynamics that may affect the dynamics of inflation in the data (with up to p and q lags and m leads).

Under an inflation targeting regime, the rational expectations equilibrium of the workhorse New Keynesian model implies that inflation expectations must be exactly anchored by the inflation target—possibly a constant—set by the central bank so long as

10 The movements of nominal WTI crude oil price proxy for the terms of trade gap in Kabukçuoğlu and Martínez-García (2016b). However, oil price movements also reflect the global forces driving commodities markets and global inflation more broadly which can help us forecast inflation better as well.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

28

this is a credible target (see Kabukçuoğlu and Martínez-García (2016b) on this point). Then, the generalized open-economy Phillips curve in (2) under well-anchored inflation expectations can be written as

where is the constant inflation target, and is the intercept in (3). Here,

in equilibrium must hold that for all s=1,…,m. This expression captures the relevant structural relationship underpinning the inflation dynamics of the model that we investigate in our subsequent empirical analysis.

We rely on the assumption that the central bank adheres to an inflation targeting framework that helps tightly anchor inflation expectations. In this regard, the experience of New Zealand is rather significant for us precisely because of its long adherence to inflation targeting and the remarkable success achieved anchoring inflation expectations (Figure 3). Inflation expectations have remained close to the upper bound of the inflation targeting range set jointly by the Reserve Bank of New Zealand and the Ministry of Finance. Moreover, the upper bound has remained invariant since the mid-1990s (coinciding with the forecasting sample period we use for our empirical analysis) as implied by the generalized relationship in (3).11

2.3. Empirical Models for Forecasting Inflation

For a given quarterly forecast horizon h ranging from 1-quarter ahead to 12-quarters ahead, we denote an inflation forecast h-quarters ahead that uses all information up to

quarter t as . We define the h-quarter ahead (annualized) inflation as

. For our forecast evaluation exercise, we consider the following competing

model specifications in Autoregressive Distributed Lag (ADL) form:12

First, we introduce our baseline autoregressive (AR) model to predict inflation (with no spatial dimension), i.e.,

which forecasts future inflation using the past inflation rates alone and defines our naïve forecasting model. The optimal number of lags is selected based on the Schwarz Information Criterion (SIC). To keep the model parsimonious and since we use quarterly series, we let the maximum number of possible lags p to be equal to four. Model 1 serves as the benchmark against which we compare the accuracy of our remaining open-economy Phillips curve-based models.

11 The dynamics of the generalized inflation process in equation (3) reflect transmission lags, but potentially also capture the transition path whereby inflation expectations become anchored around the target—a transition that occurred over time in the 1980s leading to the adoption of inflation targeting in New Zealand, as suggested by the survey-based evidence shown in Figure 3. Notice that survey-based inflation expectations became largely stable around 2.5% quickly after the implementation of inflation targeting in New Zealand at the end of 1989. 12 The ADL specification is a convenient statistical framework as it enables us to use the well-established techniques for estimation, inference, and forecasting.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

29

Second, Model 2 emerges from the (generalized) open-economy Phillips curve under inflation targeting given in (3) above,

In this specification, we use the distributed lag of earlier inflation rates, , and global slack, , in order to forecast h-quarters ahead inflation, . The distributed lag of

earlier inflation rates, , proxies for lags in the transmission (and transitional dynamics) while the intercept captures the notion of well-anchored expectations implied by a credible and stable inflation target in equilibrium.

Taking p as given from Model 1, the lag length selection for q is based on the SIC criteria and its maximum lag length is set at four. Notice that this specification is also referred to as an economic model, as broadly defined by Stock and Watson (2003) (see also Stock and Watson (1999a), Stock and Watson (1999b), Stock and Watson (2008)), since the model uses explanatory variables in a specification based on the open-economy Phillips-curve.

Global slack can be defined as the equally-weighted aggregate of domestic and foreign slack measures based on country-level GDP or IP data. With these explanatory variables, we directly take into account the role of foreign economic activity along with that of domestic measures. This specification is also used in order to test the forecasting accuracy of the WTI oil price series. In this case, it enables us to evaluate the role of global economic activity in domestic inflation determination indirectly. In theory, this specification is reminiscent of an open-economy Phillips curve where global slack is proxied by oil price movements (Kabukçuoğlu and Martínez-García (2016b)).

Third, Model 3 evaluates the predictive accuracy of global inflation alone. In doing so, we consider a model of domestic inflation based on global inflation in the spirit of Kabukçuoğlu and Martínez-García (2016b). More specifically, this is a variant of the ADL model implied by (3) that constitutes the key forecasting framework we use to investigate not just the effect of global interdependencies on domestic inflation, but also the spatial and temporal dimensions that affect the determination of inflation. Model 3 can be written as follows,

On the right-hand side, we introduce the distributed lags of rest of the world inflation,

. Rest of the world inflation is constructed based on the equal weighting of the inflation series of the countries in our sample (see the Appendix for details). Again, taking p as given from Model 1, the maximum lag length q is set at four and chosen optimally with the SIC criteria.

Model 3 can be particularly helpful in cases where data availability and quality problems for slack measures create a challenge for forecasting inflation accurately under an open-economy Phillips curve-based specification. However, Model 3 incorporates only partially the channels that explain the dynamics of domestic inflation and their relation to global inflation found in the workhorse New Keynesian model. As discussed in Kabukçuoğlu and Martínez-García (2016b), an efficient and theoretically-consistent




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

30

forecast would require us to use: (i) global inflation and domestic slack or (ii) global inflation and the terms of trade gap proxied with oil price movements.

Forth, we adopt Model 4 to explicitly capture all spatial linkages in both inflation and economic activity (not only those summarized by global inflation alone in Model 3) following the specification proposed by Kabukçuoğlu and Martínez-García (2016b),

In order to circumvent measurement issues with domestic slack, we adopt the variant in Kabukçuoğlu and Martínez-García (2016b) which uses global inflation and oil price movements rather than global inflation and domestic slack. In Model 4, therefore, we simply use foreign inflation and oil price movements in order to investigate the role of global economic activity on domestic inflation under the open-economy Phillips curve model. Again, the optimal lag length selection takes p as given from Model 1 and chooses q based on the SIC criteria allowing a maximum of up to four lags.

Finally, it is important to note here that we determine the lag length on inflation p only once in Model 1 based on the SIC criteria. Then we take the lag length p from Model 1 as given, and determine the lag length of the additional variable(s) q in the corresponding extended economic model (Model 2, 3, and 4) based on the SIC criteria. Consequently, any of the alternative specifications (Model 2, 3, and 4) becomes nested with Model 1 which simplifies (and facilitates) the forecasting performance comparisons.

2.4. Forecasting Scheme and Metric for Forecast Accuracy

We perform forecasts based on the pseudo out-of-sample forecasting method. We focus on recursive samples, i.e. at any given date t, we forecast inflation at date t+h using all available data up to date t. All models can be estimated by OLS. We assess the multi-step pseudo out-of-sample forecasting performance of Model 2, 3, and 4 relative to the forecast of a univariate autoregressive (AR) process (Model 1).

Our forecast evaluation metric, the relative mean squared forecasting error (MSFE), can be defined as the ratio of the MSFE of the extended economic model (Model 2, Model 3 or Model 4) relative to that of the benchmark AR model (Model 1). Let 0 denote the starting date of the data and T denote the end date. The estimation sample starts at 0 and ends in t₀. We start using all data up to date t₀ to forecast inflation at date t₀+h. By adding one additional observation each time to the estimation sample, we are estimating the parameters of interest of the model recursively and the forecasts h-periods ahead as well.

The h-step recursive forecast continues until period T-h with a total of T-h-t₀+1 steps. For any of our models, i.e. for i=1,...,4, this procedure yields a sequence of forecast errors, ₀

, which helps us construct the MSFE of Model i at horizon h from date t₀ to T-h

as follows

₀

₀

If the relative MSFE is greater than 1, this implies that the naïve forecast (Model 1) is more accurate than the alternative economic model (Model 2, 3 or 4).




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

31

In our benchmark experiments where we forecast headline CPI and core CPI inflation under the four models described before, the estimation sample begins in 1980:Q1 and ends in 1997:Q3 and the pseudo out-of-sample forecasting period begins in 1997:Q4 and ends in 2015:Q1 leaving us with an initial estimation sample of 71 quarters and a pseudo out-of-sample forecasting sample of 70 quarters.

2.5. Hypothesis Testing

For inference in nested models such as Model 1 versus Model 2 or Model 3 (both of which incorporate only one additional explanatory variable), an appropriate methodology for testing the statistical significance of the relative MSFEs is described by Clark and McCracken (2006). These authors suggest a bootstrap algorithm to calculate the critical values for the F-statistics needed for hypothesis testing. Kabukçuoğlu and Martínez-García (2016a) extend the Clark and McCracken (2006) methodology further to compare the performance with more than one additional explanatory variable distinguishing two nested models (that is the relevant case for comparing Model 1 vs. Model 4).

The procedure of Clark and McCracken (2006) and Kabukçuoğlu and Martínez-García (2016a) involves resampling from the residuals of vector autoregressive (VAR) equations. In order to test the predictive ability of a single variable forecast as in Model 1, we define an equation for inflation (as governed by the restricted Model 1) and an equation for the predicting variable(s) (e.g. oil prices, global slack, global inflation, global inflation and oil prices), where the lag length for the predicting variable(s) and inflation are separately determined based on the SIC criteria. The equations of the data generating process (DGP) are estimated by OLS with a number of bootstrap iterations equal to 5000.

We then compute a one-sided test under the null hypothesis that the extended economic model (Model 2, 3, 4) does not yield more accurate forecasts than the benchmark AR

process (Model 1), i.e. ≤ , i=2,3,4 at a forecast horizon h=1,2,…,12.

Throughout the paper, we report the MSFE of the benchmark AR model and the relative MSFEs of a particular economic model (Model 2, 3 or 4) relative to the benchmark (Model 1). The null hypothesis is expressed as 'the relative MSFE is greater than or equal to 1.' We report the p-values of the F-test at conventional statistical levels of1%, 5%, and 10%.

2.6. Main Empirical Findings

Our results are reported in Tables 1A-1B, Table 2, Tables 3A-3B, and summarized in Figure 4 in the Appendix. In Tables 1A-1B panel (a), we report the absolute MSFE of the forecasts of headline CPI and core CPI inflation for New Zealand under the AR benchmark (Model 1), respectively. All remaining entries in these tables report relative MSFEs for Models 2-4 vs. Model 1. We report results for forecast performance 1, 4, 6, 8, 10, and 12 quarters ahead.

In Table 1A, the forecasts based on Model 2 with one-sided HP-filtered (HP1) WTI oil prices appear to be more accurate than the benchmark AR process at longer horizons (8, 10 and 12). No other measure of economic activity (first-differenced oil series, IP or GDP-based slack measures) can outperform the AR benchmark. These results do not necessarily invalidate the global slack hypothesis for New Zealand, but may simply reflect that the slack measures may be poorly measured.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

32

We consider a similar exercise with core CPI inflation (i.e. CPI excluding food and energy). The results are reported in Table 1B.13 Again, global slack measures based on IP and GDP do not provide more accurate forecasts than the naïve specification. Oil prices, which is less likely to provide information content for core CPI, do not appear to be helpful for forecasting in this case either.

Next, we consider Model 3 (see Table 2) where we take into account spatial interlinkages by using aggregate rest of the world inflation as a predictor. As reported in Table 2 and seen in Figure 4, this specification of domestic inflation based on global inflation yields more accurate forecasts than the simple AR model. Moreover, these results are highly robust to both inflation measures (headline and core) and across forecast horizons. Even though Model 3 does not provide a prescription for an efficient forecast, it can be seen as a reliable forecasting model for inflation dynamics in an open economy like New Zealand.

One possible interpretation of this result would be as follows: An aggregation of the rest of the world economies’ inflation series provides a more accurate reading—albeit an indirect one—of global economic activity than currently available measures of global slack. Moreover, this result reinforces in our view the idea that global economic activity influences domestic inflation for New Zealand (as it does for other countries, according to what the related literature suggests). Although here imperfect measures of economic activity (in particular, global slack) make it harder to otherwise detect the role that global factors are actually playing in domestic inflation.

Next, we examine the forecast accuracy of global inflation together with oil prices (based on a one-sided HP filter and first differencing) under Model 4 relative to the benchmark (Model 1). As can be seen in the results reported in Table 3A, oil prices (both first differenced and HP-filtered series) with global inflation do not have a significant information content for headline inflation.

Finally, the results reported in Table 3B suggest that Model 4 can be a good framework for forecasting domestic core inflation (instead of headline). In fact, oil prices and global inflation help forecast domestic core inflation more accurately than the benchmark AR (Model 1). Moreover, as seen in Figure 4, these results are comparable to and often better than those obtained under Model 3 (which only uses global inflation) whenever the detrending of the oil price series is based on a one-sided HP filter.

We argue here that, consistent with the theory laid out in Kabukçuoğlu and Martínez-García (2016b), a flatter open-economy Phillips curve may result in domestic inflation being largely dominated by global inflation. This appears to be the case for New Zealand as well since we find most of the improvement in forecasting accuracy can be attributed to global inflation anyway. Nonetheless, we conclude that taking into account the spatial interlinkages fully, it is possible to generate more accurate forecasts of inflation—and not just for headline but particularly for core—under inflation targeting (as it is the case for New Zealand).14

13 In a preliminary assessment, we also considered Model 2 for forecasts under a closed-economy Phillips curve, using GDP and IP series to construct measures of domestic slack. This specification is usually weak for forecasting and outperforms the AR process of inflation only rarely, a result that is in line with the findings in Kabukçuoğlu and Martínez-García (2016a,b) across many advanced economies. 14 An interesting path of future analysis could be to consider alternative proxies for global slack for New Zealand (global money supply growth, global credit growth, real effective exchange rate, and the terms of trade, as shown in Kabukçuoğlu and Martínez-García (2016a)). We leave that for future research.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

33

3. Concluding Remarks

The seminal work of Atkeson and Ohanian (2001) documented a break in the (closed-economy) Phillips curve during the Great Moderation period in the U.S. This basic statistical relationship between domestic inflation and domestic economic activity no longer seemed to work as a tool for inflation forecasting. Kabukçuoğlu and Martínez-García (2016a,b) argued that the result is ubiquitous across many advanced economies, but that an open-economy Phillips curve can capture domestic inflation dynamics more accurately. The Phillips curve is alive and well—albeit in its open-economy form!

Our study shows that New Zealand, operating under a long-standing inflation targeting regime, is no different. Indeed, we empirically show that the open-economy Phillips curve for New Zealand is a valid specification—so long as one considers an open-economy Phillips curve specification based on global inflation and oil price movements meant to overcome some of the limitations associated with the existing measures of global slack. We ultimately find that incorporating the spatial dimension of the international linkages of New Zealand’s economy is important to improve the forecasting accuracy of the open-economy Phillips curve model.

Given the strength of open-economy Phillips curve specifications to explain the inflation dynamics across so many different economies relative to the current benchmark (i.e. the autoregressive model), we would also argue that the open-economy Phillips model may be a more appropriate benchmark for forecast evaluation going forward. Even a simple global inflation model would introduce a higher yardstick for inflation forecasting models.

In conclusion, our study adds further evidence to the empirical literature and suggests that globalization affected inflation dynamics in New Zealand. Our preferred variables reflecting economic activity slack (global inflation and oil price movements) offer empirical support consistent with the existence of a non-trivial trade-off between domestic inflation and global slack as described by the open-economy Phillips curve (which holds across different monetary policy regimes including for the inflation targeting that we study here for New Zealand).




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

34

Appendix

A1. Figures

Figure 1: Domestic inflation and aggregate rest of the world inflation measures (in percentages)




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

35

Figure 2A: Global slack and oil price series (first differenced, in percentages)

Figure 2B: Global slack and oil price series (1-sided HP filtered, in percentages)




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

36

Figure 3: New Zealand inflation expectations (all sectors) and inflation target (in percentages)

Source: Business Outlook Survey - ANZ National Bank and National Bank of New Zealand; Reserve Bank

of New Zealand

Figure 4: Ratio of MSFE of the economic models (Model 2, 3, and 4) relative to the benchmark (Model 1)

Note: The figure plots the best variant of each model at each forecasting horizon as reported in Tables 1A, 1B, 2, 3A and 3B. Except for Model 2 with core inflation at h=1 where the global GDP variant dominates, all

other variants of Model 2 and Model 4 are dominated by WTI oil prices (one-sided HP filtered). P-value indicates statistical significance at 10% (*), 5% (**), or 1% (***).




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

37

A2. Tables

Table 1A: Forecasts of CPI inflation - Relative MSFEs (1997Q3:2015Q1)

Horizon 1 4 6 8 10 12

Model 1 (a) Autoregressive 4.857 3.433 2.904 2.541 2.045 1.861

Model 2 (b)

Global slack (IP HP1) 1.177 2.204 2.729 2.962 3.042 2.881

Global slack (IP FD) 1.040 1.210 1.291 1.315 1.200 1.178

Global slack (GDP HP1) 1.103 1.656 2.023 2.045 1.946 1.752

Global slack (GDP FD) 1.001 1.164 1.366 1.461 1.268 1.121

(c)

WTI oil price HP1 1.147 1.385 1.250 1.104 1.085 1.115

WTI oil price FD 1.253 1.391 1.350 1.122 1.055 1.084

Note: P-value indicates statistical significance at 10% (*), 5% (**), or 1% (***)

Table 1B: Forecasts of Core CPI inflation - Relative MSFEs (1997Q3:2015Q1)

Horizon 1 4 6 8 10 12

Model 1 (a) Autoregressive 4.026 2.952 2.903 2.761 2.476 2.422

Model 2

(b)

Global slack (IP HP1) 1.177 2.204 2.730 2.962 3.042 2.881

Global slack (IP FD) 1.040 1.210 1.291 1.315 1.200 1.178

Global slack (GDP HP1) 1.088 1.701 2.047 2.113 2.104 1.998

Global slack (GDP FD) 0.986* 1.003 1.081 1.100 1.032 0.999

(c)

WTI oil price HP1 1.141 1.346 1.212 1.099 1.069 1.059

WTI oil price FD 1.210 1.356 1.263 1.104 1.054 1.045





1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

38

Table 2: Forecasts of inflation - Relative MSFEs (1997Q3:2015Q1)

Horizon 1 4 6 8 10 12

CPI

Model 3

(a)

Global inflation 0.855*** 0.760*** 0.733*** 0.852** 0.958 1.074

Model 3 Core CPI

(b)

Global inflation 0.844*** 0.609*** 0.549*** 0.548*** 0.504*** 0.448*** Note: P-value indicates statistical significance at 10% (*), 5% (**), or 1% (***)

Table 3A: Forecasts of CPI inflation - Relative MSFEs (1997Q3:2015Q1)

Horizon 1 4 6 8 10 12

Model 4

WTI (HP1) (a) & Global inflation 1.038 1.245 1.098 1.193 1.488 1.926

WTI (FD) (b) & Global inflation 1.13 1.193 1.129 1.119 1.329 1.672


Table 3B: Forecasts of Core CPI inflation - Relative MSFEs (1997Q3:2015Q1)

Horizon 1 4 6 8 10 12

Model 4

WTI (HP1) (a) & Global inflation 1.113 1.120 0.868** 0.683*** 0.602*** 0.598***

WTI (FD) (b) & Global inflation 1.081 1.066 0.861** 0.653*** 0.538*** 0.498***


A3. Rest of the World Countries

Forecasts of CPI inflation using GDP-based global slack: Austria, Australia, Belgium, Canada, Colombia, France, Germany, Italy, Japan, Mexico, Netherlands, Portugal, South Africa, Spain, Sweden, Switzerland, United Kingdom, United States.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

39

Forecasts of core CPI inflation using GDP-based global slack: Austria, Australia, Belgium, Canada, France, Germany, Italy, Japan, Korea, Netherlands, Spain, Sweden, Switzerland, United Kingdom, United States.

Forecasts of CPI inflation using IP-based global slack: Austria, Australia, Belgium, Canada, Chile, Colombia, France, Germany, Greece, Italy, Japan, Mexico, Netherlands, Portugal, South Africa, Spain, Sweden, Switzerland, United Kingdom, United States.

Forecasts of core CPI inflation using IP-based global slack: Austria, Australia, Belgium, Canada, Chile, France, Germany, Italy, Japan, Korea, Netherlands, Spain, Sweden, Switzerland, United Kingdom, United States.

Forecasts of CPI inflation using global CPI inflation and/or WTI: Austria, Australia, Belgium, Canada, Colombia, France, Germany, Italy, Japan, Mexico, Netherlands, Portugal, South Africa, Spain, Sweden, Switzerland, United Kingdom, United States.

Forecasts of Core CPI using global inflation and/or WTI: Austria, Australia, Belgium, Canada, France, Germany, Italy, Japan, Korea, Netherlands, Spain, Sweden, Switzerland, United Kingdom, United States.

References

Atkeson, A., and Ohanian, L. E. (2001). Are Phillips curves useful for forecasting inflation? Federal Reserve Bank of Minneapolis. Quarterly Review-Federal Reserve Bank of Minneapolis, 25(1), 2.

Ball, L. M. (2006). Has globalization changed inflation? National Bureau of Economic Research. (No. w12687).

Bernanke, B. S. (2007). Globalization and monetary policy. Speech given at the Fourth Economic Summit, Stanford Institute for Economic Policy Research, Stanford, March 2.

Calvo, G. A. (1983). Staggered prices in a utility-maximizing framework. Journal of Monetary Economics, 12(3), 383-398.

Binyamini, A. and Razin, A. (2007). Flattened inflation-output tradeoff and enhanced anti-inflation policy: outcome of globalization? National Bureau of Economic Research. (No. w13280).

Borio, C., and Filardo, A. (2007). Globalisation and inflation. BIS Working Papers, No. 227.

Clark, T. E., and McCracken, M. W. (2005). Evaluating direct multistep forecasts. Econometric Reviews, 24(4), 369-404.

D’Agostino, A. and Surico, P. (2009). Does global liquidity help to forecast U.S. inflation? Journal of Money, Credit and Banking, 41(2-3), 479-489.

Draghi, M. (2015). Global and domestic inflation. Speech to the Economic Club of New York, 4. https://www.ecb.europa.eu/press/key/date/2015/html/ sp151204.en.html

Duncan, R. and Martínez-García, E. (2015). Forecasting local inflation with global inflation: When economic theory meets the facts. Federal Reserve Bank of Dallas Globalization and Monetary Policy Institute Working Paper No. 235.

Edge, R. M., and Gürkaynak, R. S. (2010). How useful are estimated DSGE model forecasts for central bankers? Brookings Papers on Economic Activity, 209.

https://www.ecb.europa.eu/press/key/date/2015/html/sp151204.en.html

https://www.ecb.europa.eu/press/key/date/2015/html/sp151204.en.html




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

40

Fisher, I. (1926). A statistical relation between unemployment and price changes. International Labour Review, 13(6), 785-792.

Fisher, R.W. (2005). Globalization and monetary policy. Warren and Anita Marshall Lecture in American Foreign Policy, Federal Reserve Bank of Dallas, November 3.

Fisher, R. W. (2006). Coping with globalization’s impact on monetary policy. Remarks for the National Association for Business Economics Panel Discussion at the 2006 Allied Social Science Associations Meeting, Boston, January 6.

Grossman, V., Mack, A., and Martínez-García, E. (2014). A new database of global economic indicators. Journal of Economic and Social Measurement, 39(3), 163-197.

Ihrig, J., Kamin, S. B., Lindner, D., and Marquez, J. (2010). Some simple tests of the globalization and inflation hypothesis. International Finance, 13(3), 343-375.

Kabukçuoğlu, A., and Martínez-García, E. (2016a). What Helps Forecast U.S. Inflation?—Mind the Gap! Koç University-TUSIAD Economic Research Forum Working Papers (No. 1615).

Kabukçuoğlu, A., and Martínez-García, E. (2016b). Inflation as a global phenomenon—some implications for policy analysis and forecasting. Federal Reserve Bank of Dallas Globalization and Monetary Policy Institute Working Paper No. 261.

Kaplan, R. (2017). Assessment of current economic conditions and implications for monetary policy. Essay by President Robert S. Kaplan, February 13, 2017. https://www.dallasfed.org/news/speeches/kaplan/2017/rsk170213.aspx

Martínez-García, E. and Wynne, M. A. (2010). The global slack hypothesis. Federal Reserve Bank of Dallas Staff Papers, 10.

Milani, F. (2010). Global slack and domestic inflation rates: A structural investigation for G-7 countries. Journal of Macroeconomics, 32(4), 968-981.

Milani, F. (2012). Has globalization transformed U.S. macroeconomic dynamics? Macroeconomic Dynamics, 16(02), 204-229.

Pain, N., Koske, I., and Sollie, M. (2006). Globalisation and inflation in the OECD economies. Economics Department Working Paper No. 524. Organisation for Economic Co-operation and Development, Paris.

Stock, J. H., and Watson, M. W. (1999a). Business Cycle Fluctuations in U.S. Macroeconomic Time Series. Volume 1 of Handbook of Macroeconomics, Chapter 1, pp. 3–64. Elsevier.

Stock, J. H., and Watson, M. W. (1999b). Forecasting inflation. Journal of Monetary Economics, 44(2), 293-335.

Stock, J. H., and Watson, M. W. (2003). Forecasting output and inflation: The role of asset prices. Journal of Economic Literature, 41(3), 788-829.

Stock, J. H., and Watson, M. W. (2008). Phillips curve inflation forecasts. National Bureau of Economic Research (No. w14322).

Yun, T. (1996). Nominal price rigidity, money supply endogeneity, and business cycles. Journal of Monetary Economics, 37(2), 345-370.

https://www.dallasfed.org/news/speeches/kaplan/2017/rsk170213.aspx




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

41

DEVELOPING THE SCALE FOR MEASURING PERCEPTION OF CLASSROOM ATHMOSPHERE:

A RELIABILITY AND VALIDITY STUDY1

SINIF ATMOSFERİ ALGI ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Bahadır GÜLBAHAR2

Abstract

The objective of the present study is to develop a valid and reliable measurement tool for determining how classroom environment, one of the most substantial factors effective on learning level, learning quality and student success, is perceived by prospect students in terms of affective, social and academic development perspectives. The scale comprised of expressions prepared for test purposes in 5-point Likert model was conducted on a sample group consisted of 285 undergraduates for factor analysis; and conducted on another sample group consisted of 200 undergraduates for confirmatory factor analysis. The factor analysis suggested that 20 items of the 43 test items could be included in 3 factors of “affective development perception”, “social development perception” and “academic development perception”. It was also determined that the factors were explaining 66.2% of total variance; factor loads of scale items were in the range of ,60 and ,83; total correlation values of items were in the range of ,65 and ,83; and their significance level was at 0.01. In terms of reliability of the scale, the Cronbach’s Alpha value was estimated for overall scale and sub-items at the range of ,81 and ,95. Valuable findings about utilization of the “Scale for Measuring Perception of Classroom Atmosphere (SMPCA)” in valid and reliable determination of how developing classroom environment is perceived by students in terms of affective, social and academic development dimensions.

Keywords: Classroom atmosphere, developing scale, validity and reliability.

Özet

Bu çalışmanın amacı, öğrenme düzeyini, kalitesini, öğrenci başarısını etkileyen en önemli faktörlerden biri olan sınıf atmosferinin öğrencilerce duygusal, sosyal ve akademik yönlerden geliştirme boyutlarında nasıl algılandığının ölçülmesinde kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmektir. Bu amaçla hazırlanan 5’li likert tipi denemelik ifadeler açıklayıcı faktör analizi için 285 kişilik bir üniversite öğrencisi grubuna, doğrulayıcı faktör analizi için 200 kişilik bir üniversite öğrencisi grubuna uygulanmıştır. Faktör analizinden sonra, 43 maddelik ölçeğin 20 maddelik 3 faktör çözümlemesi içerisinde açıklanabilirliği belirlenmiştir. Bu faktörler, “duygusal

1 Bu çalışma, Ahi Evran Üniversitesi Rektörlüğü Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü tarafından EGT.E2.17.022 numaralı katılım desteğiyle desteklenmiş olan bir çalışmadır. 2 Yrd. Doç. Dr. Ahi Evran Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü [email protected], bahadir,gü[email protected]




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

42

yönden geliştirme algısı”, “sosyal yönden geliştirme algısı” ve “akademik yönden geliştirme algısı” olarak yorumlanmış ve adlandırılmıştır. Faktörlerin, toplam varyansın %66.20’sini açıkladığı belirlenmiştir. Ölçekte bulunan maddelerin faktör yüklerinin ,60 ile ,83 arasında değiştiği, madde toplam korelasyon değerlerinin ise ,65 ile ,83 arasında değiştiği ve 0,01 düzeyinde manidar olduğu saptanmıştır. Ölçeğin güvenirliğiyle ilgili olarak ise maddeler arası iç tutarlılık yöntemine dayalı Cronbach Alpha değerlerinin ölçeğin geneli ve alt faktörler için ,81 ile ,95 arasında değiştiği tespit edilmiştir. “Sınıf Atmosferi Algı Ölçeği” olarak adlandırılan ve “SAAÖ” olarak kısaltılan ölçeğin sınıf atmosferinin öğrencilerce duygusal, sosyal ve akademik yönlerden geliştirme boyutlarında nasıl algılandığını geçerli ve güvenilir olarak ölçebileceği konusunda sonuçlar elde edilmiştir.

Anahtar kelimeler: Sınıf atmosferi, ölçek geliştirme, geçerlik ve güvenirlik.

1. Giriş

Sınıfların temel varlık nedeni, öğrenme-öğretme etkinlikleridir. Öğrenme-öğretme etkinliklerinden azami verim elde edebilmek için sınıfta uygun bir atmosferin oluşturulması gerekmektedir. Alanyazında, yerine “sınıf atmosferi, sınıf ortamı, sınıf çevresi” kavramları da kullanılan sınıf atmosferi, sınıftaki öğrenci ve öğretmen davranışlarını ve öğrenmeyi etkileyen temel faktör olarak değerlendirilmektedir. Sınıfta etkili olan koşulları anlatmak için kullanılan ve hem öğretim sisteminin istendik bir ürünü hem de başka ürünleri etkileyen ve öğrenme-öğretme süreçlerinin bir parçası olan önemli bir değişken durumundaki sınıf atmosferi; sınıfı oluşturan fiziksel düzenlemeler, psikolojik durumlar ve öğrencilerin duyuş ve değerlendirmelerini etkileyen sosyal ve kültürel ögelerin etkileşiminin bir ürünüdür (Açıkgöz vd., 2003; Bilgiç, 2009; Yapıcı, 2010; Çalık, 2011; Özden, 2012). Her sınıfın kendine özgü bir atmosferi vardır; sınıf atmosferi, bir sınıfı diğerlerinden ayıran önemli bir değişkendir (Çalık, 2011; Özden, 2012). Araştırmalar, (Kısakürek, 1985; Conner, 1987; Şendur, 1999; Ekinci, 2000; Şeker, 2000; Uslu, 2002; Altay; 2005) sınıf atmosferinin öğrenci başarısını etkileyen bir faktör olduğunu göstermektedir. Sınıf atmosferi, öğrenci başarısı ve öğrenme düzeyini etkilemesinin yanı sıra öğretmen ve öğrenciler arasındaki ve öğrencilerin kendi aralarındaki ilişkilerin niteliğini de belirleyen bir değişkendir.

Etkili bir öğrenme için öğrencilerin mutlu, rahat, güvende ve huzurlu hissettikleri; öğrenciler arasında ve öğretmenle öğrenciler arasında olumlu ilişkilerin olduğu bir sınıf atmosferinin temin edilmesi gerekir (Yağcı, 2004). Sınıf atmosferini; sınıftaki güven ortamı, demokratik ilişkilerin değeri, kişiler arası ilişkilerin niteliği, motivasyon, öğrenme-öğretmen süreci, öğrencilerin kişilik özellikleri, öğrencilerin okula ve derslere yönelik tutum ve davranışları, öğrencilerin ders çalışma ve dinlenme alışkanlıkları, öğrencilerin ailelerinden getirdikleri kültürel miras, öğrenciler arasındaki etkileşim, sınıfın fiziksel koşulları ve öğretmen-öğrenci etkileşimi gibi unsurlar belirler (Akınoğlu, 2002; Memişoğlu, 2005; Dilalla ve Mullineaux, 2008; Can, 2010; Kösterelioğlu, 2014). Sınıf atmosferini belirleyen faktörlerin başlangıçta çevresel faktörler ve fiziki koşullar olduğu düşüncesi değişmiş, öğrencinin bireyselliği ve biricikliğinden hareketle son yıllarda daha çok psikolojik, zihinsel ve sosyokültürel ögeler ön plana çıkarılmıştır (Özden, 2012). Sınıftaki her öğrenci; sahip olduğu kişilik özellikleri, ailesinin kendisi üzerinde bıraktığı izler ve zihinsel, fiziksel ve psikolojik gelişim durumuyla sınıfın atmosferine tesir eder. Öğrenci farklılıklarının yanı sıra öğretmenin özellikleri, öğretmenin öğretim ve sınıf yönetimindeki yeterlik durumu, öğretmenin öğrencilerle kurduğu ilişkilerin niteliği, öğrencilerin birbirleriyle kurdukları ilişkilerin niteliği,




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

43

öğretmenin ve öğrencilerin öğrenmeye verdikleri değer de sınıf atmosferi üzerinde etkilidir.

Sınıf atmosferi, öğrenci ve öğretmen arasındaki etkileşimle, bu etkileşimin düzeyiyle ilgili bir kavramdır. Öğrenciler ve öğretmen arasındaki ilişkinin niteliği, sınıf atmosferini etkileyen önemli bir değişkendir. Yalnızca öğrencilerle öğretmen arasındaki ilişkiler değil, öğrencilerin birbirleriyle ilişkileri de sınıf atmosferinde belirleyicidir.

Okulu geliştirmek için sınıflarda olumlu bir atmosferin nasıl oluşturulması ve devam ettirilmesi gerektiğinin bilinmesi gerekmektedir (Adelman ve Taylor, 2005). Zira okulun gelişimi, büyük ölçüde öğrenci başarısına bağlıdır. Sınıf atmosferi, öğrencilerin rahat, mutlu olmalarını, kendilerini güvende ve değerli hissetmelerini sağlamalı ve öğrencileri derste yapılan etkinliklere yönlendirmelidir (Bacanlı, 2001). Böyle bir sınıf atmosferi olumlu olarak nitelendirilebilir. Olumlu bir sınıf atmosferi, başta demokrasi olmak üzere sınıfta benimsenen, yaşatılan değerlere ve bireyler arası iyi ilişkilere bağlıdır. Yüksek düzeyde öğrenmenin ve öğretmen ve öğrenciler tarafından sergilenen olumlu davranışların olumlu sınıfın atmosferinden kaynaklandığını söylemek mümkündür. Olumsuz bir sınıf atmosferinde öğrencilerin öğrenmeleri zorlaşmaktadır (Kohen, 2006; Özden, 2012). Olumsuz bir sınıf atmosferinin istenmeyen öğrenci ve öğretmen davranışlarına neden olacağı, bu davranışların sıklığını artıracağını söylemek de mümkündür.

Bir öğrenci “İyi ki bu sınıfın bir öğrencisiyim.” ya da öğretmen “İyi ki bu sınıfın öğretmeniyim.” değerlendirmesinde bulunuyorsa bunun sınıftaki olumlu atmosferden kaynaklandığı söylenebilir. Tam aksi yönde bir değerlendirme de sınıfın olumsuz bir atmosferinin olduğuna işaret eder. Olumlu bir sınıf atmosferi kendiliğinden oluşmaz; özellikle öğretmen ve öğrencilerin olumlu davranışları ile şekillenir. Olumlu bir sınıf atmosferi, öğrencilerin birbirleriyle etkileşimini artırıp iyi ilişkiler kurmalarını sağlarken aynı zamanda çalışma ve öğrenme istekleri ile performanslarını da yükseltir. Olumlu bir sınıf atmosferinin olduğu sınıflarda öğrenci başarısında yükselme, okula devamsızlıklarda ve sınıflardaki sorunlu davranış sayısında azalma ile öğrencilerin okula bağlılık düzeyinde yükselme gözlemlenebilmektedir (Kohen, 2006; Conroy vd., 2009). Olumlu sınıf atmosferinin demokratik bir sınıf ortamı, öğrenci merkezli öğrenme, eleştirel düşünme, sorumluluk ve öz güven gibi olumlu sonuçları da vardır (Dönmez, 2011).

Araştırmalar; sınıf atmosferinin öğrencilerin öğrenme süreçlerinin dışında sorumluluk bilinçleri, davranışları, öz yeterlikleri, başarı durumları ile sosyal ve duygusal gelişimleri üzerinde de etkili olduğunu ortaya koymaktadır (Fraser, 1998; Freiberg, 1999). Sınıf atmosferi; eğitime, okula ve hayata ilişkin bakış açısında da belirleyici olabilir (Özden, 2012). İdeal bir sınıf atmosferi, öğrencileri duygusal, sosyal ve akademik yönden başarıya ulaştırmalıdır (Jubula, Bishop ve Faley, 1995 akt.: Moore, 2001). Farklı araştırmacılarca (Walberg, 1968; Tricket ve Moos, 1973; Fraser, Anderson ve Walberg, 1982; Fisher ve Fraser, 1983; Kısakürek, 1985; Treagust ve Fraser, 1985; Fraser, 1986; Şendur, 1999; Şeker, 2000; Uslu, 2002; Karşı, 2012) geliştirilen sınıf atmosferi ölçekleri bulunmasına rağmen sınıf atmosferinin duygusal, sosyal ve akademik olarak geliştirme boyutlarıyla ilgili öğrenci algılarını belirlemede kullanılabilecek bir ölçeğe rastlanmamıştır. Bu çalışmayla; öğrenme düzeyini, kalitesini etkileyen en önemli faktörlerden biri olan sınıf atmosferinin öğrencilerce duygusal, sosyal ve akademik yönlerden geliştirme boyutlarında nasıl algılandığını ortaya koyacak bir ölçme aracı geliştirmek amaçlanmıştır. Geliştirilen ölçeğin uygulanmasından elde edilecek verilerle




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

44

öğrencilerin sınıf atmosferinin duygusal, sosyal ve akademik yönlerden geliştirme boyutlarına ilişkin algıları belirlenebilecektir. Belirlenen bu algılar, öğretmenin sınıf atmosferine etkisi, öğrencileri duygusal, akademik ve sosyal yönlerden geliştiren bir sınıf atmosferi yaratma performansıyla ilgili de fikir verebilecektir. Zira öğretmen, sınıf atmosferini öğretim için uygun hâle getirmek ve bu atmosferi sürdürmek için öğrencilerin kendilerini güvende hissettikleri, tehdit, korku ve kaygının olmadığı bir ortam oluşturması beklenen; yaptığı ya da yapmadığı her davranışla sınıf atmosferini ve öğrencileri etkileyen; sınıf içerisinde etkili ve olumlu bir öğrenme atmosferinin belirleyicisi olan kişidir (Açıkgöz, 1989; Fuhr, 1993; Smith ve Laslett, 1996; Akyol, 2003; Özdemir, 2007; Yapıcı, 2010; Dönmez, 2011).

2. Yöntem

Yapılan araştırmada öğrencilerin, sınıf atmosferini duygusal, sosyal ve akademik yönlerden geliştirme boyutlarında nasıl algıladıklarını belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirmek amaçlanmıştır. Araştırma, bu amaç doğrultusunda ölçek geliştirme aşamalarını içermektedir.

2.1. Katılımcılar

43 maddelik ölçeğin geçerlik ve güvenirlik çalışmalarının yürütülmesi için 2016-2017 Eğitim-Öğretim Yılı’nda Ahi Evran Üniversitesinin çeşitli bölümlerde öğrenim gören 285 öğrenciden veri toplanmıştır. Ölçeği geliştirme sürecine ilişkin pilot uygulamanın ardından geçerlik ve güvenirlik analizleri yapılmış, daha sonra 200 üniversite öğrencisine tekrar uygulama yapılarak tanımlanan yapının doğruluğunu test etmek için doğrulayıcı faktör analizi ve güvenirlik analizleri gerçekleştirilmiştir. Açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri için toplamda 485 üniversite öğrencisine uygulama yapılmıştır.

2.2. Veri Toplama Aracı

Sınıf atmosferinin öğrencilerce duygusal, sosyal ve akademik yönlerden geliştirme boyutlarında nasıl algılandığını belirlemede kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı hazırlamak üzere 2016-2017 Eğitim-Öğretim yılında Ahi Evran Üniversitesinin çeşitli bölümlerinden 28 öğrenciyle yüz yüze görüşmeler yapılmış ve yine söz konusu üniversitenin çeşitli bölümlerinden 32 öğrenciye sınıf atmosferinin öğrencileri hangi yönlerden geliştirmesi gerektiğiyle ilgili kompozisyonlar yazdırılmıştır. Sınıf atmosferiyle ilgili çeşitli Türkçe ve İngilizce kaynaklar da incelenmiştir. Böylece sınıf atmosferinin öğrencilerde geliştirmesi gereken yönleri ifade ettiği düşünülen 48 maddelik bir taslak form oluşturulmuştur.

Ölçme ve değerlendirme alanında iki, eğitim yönetimi ve denetimi alanında iki ve Türkçe eğitimi alanında iki uzmanın yaptığı inceleme sonunda, amaca uygun olmayan 5 madde taslak formdan çıkarılarak kalan 43 madde üzerinden ölçeğin deneme formu oluşturulmuştur. Deneme formunda yer alan her bir madde, “Kesinlikle katılmıyorum.”, “Katılmıyorum.”, “Kararsızım., “Katılıyorum.” ve “Kesinlikle katılıyorum.” ifadelerinden oluşan 5’li Likert tipi ölçek olarak derecelendirilmiştir.

2.3. Verilerin Analizi

Geliştirilen 43 maddelik nihai ölçek formu üniversite öğrencilerinden oluşan 285 kişilik bir katılımcı grubuna uygulanarak elde edilen veriler SPSS-21 paket programına işlenmiştir. Toplanan verilere, maddelerin yapı geçerliğinin test edilmesi amacıyla açıklayıcı faktör analizi, madde geçerliğine kanıt sağlamak amacıyla madde toplam




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

45

korelasyon analizi, verilerin temel bileşenler analizine uygunluğunu saptamak amacıyla Kaiser-Meyer Olkin (KMO) katsayısı ve Barlett Sphericity testi yapılmıştır. Ölçek geliştirildikten sonra ölçeğin benzer gruplarda aynı yapıyı verebileceğine ilişkin kanıt sağlamak amacıyla 200 üniversite öğrencisine ölçeğin son şekli uygulanarak çapraz geçerleme çalışması bağlamında doğrulayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Ölçeğin güvenirliğini test etmek amacıyla Cronbach Alpha güvenirlik analizi yapılmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi sonucu elde edilen uyum iyiliği indekslerinin değerlendirilmesi için Schermelleh-Engel, Moosbrugger ve Müller (2003)’in belirlediği kriterler göz önünde bulundurulmuştur. Bu kriterler Tablo 1’de görülmektedir.

Tablo 1: Model Değerlendirmeye Yönelik Öneriler

3. Bulgular

3.1. Sınıf Atmosferi Algı Ölçeğinin Deneme Uygulamasına Ait Geçerlik Çalışması

3.1.1. Ölçeğin Açıklayıcı Faktör Analizi (AFA)’ne İlişkin Geçerlik Çalışması

Deneme uygulamasından elde edilen veriler doğrultusunda ölçeğin yapı geçerliği faktör analizi ile test edilmiştir. Verilerin faktör analizine uygunluğunu gösteren Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) ve Bartlett testlerinin sonuçları Tablo 2’de görüldüğü gibidir.

Tablo 2: KMO ve Bartlett Testi Sonuçları Kaiser-Meyer-Olkin Örneklem Uyum Ölçüsü ,93

Bartlett Küresellik Testi

X2 6309,52

Sd 190

p ,000

Tablo 2’ye bakıldığında, hesaplanan KMO uyum ölçüsü değeri 0,93 olduğu görülmektedir. Leech, Barrett ve Morgan (2005), kritik değer olan 0,50 değerinin altında faktör analizi yapılamayacağını belirtmişlerdir (Akt. Büyüköztürk, Çokluk ve Şekercioğlu, 2010). Kaiser, bulunan değerin 1’e yaklaştıkça mükemmel, 0,50’nin altında ise kabul edilemez (0,90’larda mükemmel, 0,80’lerde çok iyi, 0,70 ve 0,60’larda vasat, 0,50’lerde kötü) olduğunu belirtmektedir (Tavşancıl, 2010). Hesaplanan Bartlett




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

46

Küresellik Testi 6309,52 olup 0,01 düzeyinde manidardır (X2190=6309,52). Bu değerlere göre ön uygulamada KMO değeri, veri setinin faktör analizi için mükemmel bir yapı oluşturduğunu ortaya koymaktadır. Bartlett testinin anlamlı sonucu, değişkenler arasında yüksek korelasyonların olduğunu, başka bir anlatımla veri setinin faktör analizi için uygun olduğunu göstermektedir (Kalaycı, 2009). Açıklayıcı faktör analizi sonucu ortaya çıkan faktör yapısının son şekline ait öz değerler ve açıklama varyansları Tablo 3’te verilmiştir.

Tablo 3: Faktör Öz Değerleri ve Açıklama Varyansları

Faktör

Başlangıç Öz Değer Döndürme Sonrası Toplam

Toplam Vary % Küm % Toplam Vary % Küm % 1 9,76 48,78 48,78 5,98 29,92 29,92

2 2,10 10,52 59,30 4,74 23,68 53,60

3 1,38 6,91 66,20 2,52 12,61 66,20

Tablo 3’te görüldüğü üzere, öz değeri 1,0’den büyük 3 faktör vardır. Bu üç faktörün açıkladığı varyans, toplam varyansın % 66,20’sidir. Faktörlerin başlangıç ve döndürme sonrası öz değerleri ve açıklama varyansları karşılaştırıldığında, birinci faktöre ait öz değerin 9,76’dan 5,98’e düştüğü ve açıklama varyansının %48,78’den %29,92’ye düştüğü görülmektedir. İkinci faktöre ait öz değerin 2,10’dan 4,74’e yükseldiği ve açıklama varyansının %10,52’den %23,68’e yükseldiği görülmektedir. Üçüncü faktöre ait öz değerin 1,38’den 2,52’ye yükseldiği ve açıklama varyansının %6,91’den %12,61’e yükseldiği görülmektedir. Döndürme öncesi ve döndürme sonrası faktörlerin açıkladıkları varyans değerlerinde birinci faktörde düşüş, diğer faktörlerde yükselme olmuştur. Ölçeğe ait kırılma noktalarının görüldüğü scree-plot grafiği Şekil 1’de görülmektedir.

Şekil 1: Sınıf Atmosferi Algı Ölçeğine İlişkin Scree-Plot Grafiği

Şekil 1 incelendiğinde, 3 ayrı kırılma noktasının olduğu görülmektedir. Birinci faktöre ait kırılma noktasının diğer faktörlere göre biraz daha büyük olmasına rağmen 1 öz




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

47

değerinden yüksek 3 farklı kırılma noktasının olduğu görülmektedir. Scree-plot grafiği incelendiğinde, ölçeğin 3 faktörlü yapıda olduğu görülmektedir. Ölçeğin belirlenen 3 faktörlü yapısına ait maddelerin faktör yük değerleri ve madde toplam korelasyon değerleri Tablo 4’te görülmektedir.

Tablo 4: Maddelere Ait Faktör Yük Değerleri, Madde Toplam Korelasyon Değerleri ve Güvenirlik Katsayıları

Faktör Faktör Faktör Madde Toplam Korelasyonu

m1 0,83 0,77*

m2 0,81 0,82*

m3 0,82 0,83*

m4 0,80 0,77*

m6 0,76 0,78*

m7 0,76 0,77*

m8 0,64 0,68*

m11 0,65 0,70*

m12 0,73 0,77*

m27 0,72 0,69*

m28 0,74 0,70*

m29 0,69 0,72*

m37 0,65 0,70*

m38 0,60 0,65*

m39 0,79 0,69*

m40 0,79 0,71*

m41 0,73 0,66*

m18 0,78 0,66*

m19 0,81 0,67*

m20 0,79 0,68*

Madde Sayısı 9 madde 8 madde 3 madde 20 madde

Cronbach Alpha 94 88 81 94

*p<,05

Tablo 4’e bakıldığında 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 11 ve 12. maddelerin birinci faktörde en yüksek faktör yük değerine sahip olduğu; 27, 28, 29, 37, 38, 39, 40 ve 41. maddelerin ikinci faktörde en yüksek faktör yük değerine sahip olduğu ve 18, 19 ve 20. maddelerin üçüncü faktörde en yüksek faktör yük değerine sahip olduğu görülmektedir. Birinci faktörde, maddelerin faktör yüklerinin 0,64 ile ,83 arasında değiştiği; ikinci faktörde, maddelerin faktör yüklerinin 0,60 ile ,79 arasında değiştiği; üçüncü faktörde, maddelerin faktör yüklerinin 0,78 ile ,81 arasında değiştiği görülmektedir. Tabachnick ve Fidell’a (2001) göre, yük değeri 0,40 kritik değerinin altında olan bir madde vasattır. Faktör yük değerleri 0,40 altında olan 5, 9, 10, 13, 14, 15, 16, 17, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 42 ve 43. maddeler (toplam 23 madde) çıkarılmıştır. Kalan 20 madde üzerinden analizler yapıldıktan sonra raporlama işlemine geçilmiştir. 20 maddeye ilişkin hesaplanan madde toplam korelasyon analizi sonucunda ölçekte yer alan maddelerin korelasyon değerlerinin 0,65 (m38) ile 0,83 (m3) aralığında değiştiği ve 0,01 düzeyinde manidar olduğu anlaşılmıştır. 9 maddeden oluşan birinci faktör “duygusal yönden geliştirme algısı”, 8 maddeden oluşan ikinci faktör “akademik yönden geliştirme algısı” ve 3 maddeden oluşan üçüncü faktör “sosyal yönden geliştirme algısı” olarak




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

48

yorumlanmış ve adlandırılmıştır. Ölçek ise “Sınıf Atmosferi Algı Ölçeği” olarak yorumlanmış, adlandırılmış ve “SAAÖ” olarak kısaltılmıştır.

Ölçeğin güvenirliğinin test edilmesinde üç faktöre ilişkin olarak belirlenen maddelerin Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayılarına bakılmıştır ve bu katsayılar Tablo 4’te belirtilmiştir. Birinci faktör olan “Duygusal Yönden Geliştirme Algısı” faktörüne ait güvenirlik katsayısı 0,94, ikinci faktör olan “akademik yönden geliştirme” faktörüne ait güvenirlik katsayısı 0,88, üçüncü faktör olan “sosyal yönden geliştirme” faktörüne ait güvenirlik katsayısı 0,81 ve ölçeğin geneline ait güvenirlik katsayısı 0,94 olarak hesaplanmıştır. Ölçeğin alt faktörleri ve geneline ilişkin güvenirlik katsayıları incelendiğinde, ölçeğin yüksek düzeyde güvenirliğe sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Tezbaşaran (1997), likert tipi bir ölçekte yeterli sayılabilecek güvenirlik katsayısının olabildiğince 1’e yakın olması gerektiğini ifade etmektedir. Kalaycı (2009) 0,80 ve üzerinde hesaplanan alfa katsayısının oldukça güvenilir bir yapıyı ifade ettiğini belirtmektedir.

3.2. Sınıf Atmosferi Algı Ölçeğinin Tanımlanan Yapısına İlişkin Doğrulayıcı Faktör Analizi Çalışması

Sınıf atmosferinin öğrencilerce duygusal, sosyal ve akademik yönlerden geliştirme boyutlarında nasıl algılandığını belirlemeye yönelik 3 faktörlü 20 maddelik bir ölçek geliştirilmiş ve açıklayıcı faktör analizi ile yapı tanımlanmıştır. Tanımlanan yapı, aynı üniversitede öğrenim gören 200 kişilik farklı bir örneklem grubuna tekrar uygulanarak doğrulanıp doğrulanmadığı kontrol edilmeye çalışılmıştır. Ölçeğin doğrulama işlemi, Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) ile gerçekleştirilmiştir. Yapılan bu doğrulama işlemi, yapı geçerliğinin bir temsili olarak uygulanmıştır. DFA yapılmadan önce çok değişkenli normallik varsayımının sağlanıp sağlanmadığına bakılmıştır. Çok değişkenli normallik için Relative Multivariate Kurtosis değeri incelenmiştir. Relative Multivariate Kurtosis = 1.422>1.00 olduğu için çok değişkenli normallik varsayımını sağlamadığı anlaşılmış, bu sebeple Maksimum Likelihood (ML) parametre kestirim yöntemi yerine Robust Maksimum Likelihood (RML) parametre kestirim yöntemi kullanılmıştır (Jöreskog, 2002). RML parametre kestirim yönteminde normal χ2 değeri yerine, Satorra-Bentler (SB) χ2 hesaplanmıştır. Kurulan DFA modeli incelendiğinde, 3 faktörlü ve 20 maddelik yapıda, maddelerin t uyum istatistikleri bakımından uyumsuz hiçbir maddenin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Diğer uyum indekslerine ilişkin dağılım Tablo 5’te verilmiştir.

Tablo 5: Sınıf Atmosferi Algı Ölçeği Geçerlik Çalışmasına İlişkin Uyum İndeks Değerleri

Uyum İndeks SBχ2/ (df) RMSEA SRMR TLI/NNFI CFI NFI AGFI GFI

391.92/(161)=2,43 0.054 0.047 0.99 0.99 0.98 0,86 0,90

Tablo 5’te, “Sınıf Atmosferini Algı Ölçeği”ne ait kurulan ölçme modeline ilişkin uyum indeks değerleri yer almaktadır. Ki-Kare değeri 2<χ2/(df)=2,43≤3 kritik değer aralığında olduğundan, kabul edilebilir uyum sergilediği görülmektedir. RMSEA ve SRMR değerlerine bakıldığında, 0.08 kritik değerinden küçük olması dolayısıyla kabul edilebilir uyum indeksine sahip olduğu anlaşılmaktadır (Schermelleh-Engel, Moosbrugger ve Müller, 2003). NNFI, NFI, CFI değerlerinin kritik değerler ile karşılaştırıldığında iyi uyum sergiledikleri, GFI ve AGFI değerlerinin ise kritik değerler ile karşılaştırıldığında kabul edilebilir uyum sergiledikleri görülmektedir (Schermelleh-Engel, Moosbrugger ve Müller, 2003). Uyum indeks değerleri incelendiğinde daha önceden üniversite öğrencileri üzerinde geliştirilen “Sınıf Atmosferini Algı Ölçeği”nin 3 faktörlü 20 maddelik yapısının doğrulandığı görülmektedir. Sınıf atmosferi değerlendirme ölçeğine ait 2. düzey 3 faktörlü DFA modeli Şekil 2’de görülmektedir.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

49

Şekil 2: Sınıf Atmosferi Algı Ölçeğine Ait 2. Düzey 3 Faktörlü DFA Modeli

Ölçeğin 3 alt faktörü ve geneline ilişkin tanımlanan yapısının doğrulanması aşamasında uygulama yapılan örneklemde hesaplanan güvenirlik katsayıları Tablo 6’da görülmektedir.

Tablo 6: Sınıf Atmosferi Algı Ölçeğinin Geneli ve Alt Faktörlerine Ait Cronbach Alpha Güvenirlik Sonuçları Duygusal Yönden

Geliştirme Algısı Akademik Yönden Geliştirme Algısı

Sosyal Yönden Geliştirme Algısı

SAAÖ Genel

Madde Sayısı 9 8 3 20 Cronbach α ,94 ,93 ,81 ,95

Tablo 6’ya bakıldığında, ölçeğin doğrulayıcı faktör analizi yapılarak geçerlik sınamasından sonra güvenirliğinin belirlenmesinde iç tutarlılık katsayısı olan Cronbach Alpha değerleri görülmektedir. “Duygusal yönden geliştirme algısı” alt faktörüne ilişkin güvenirlik katsayısının ,94, “akademik yönden geliştirme algısı” alt faktörüne ilişkin güvenirlik katsayısının ,93, “sosyal yönden geliştirme algısı” alt faktörüne ilişkin güvenirlik katsayısının ,81 olduğu ve ölçeğin geneline ilişkin güvenirlik katsayısının ,95 olduğu görülmektedir. Özdamar (1999)’a göre, 0,80-0,90 arasındaki Cronbach Alpha güvenirlik değerinin yüksek düzeyde güvenilirliği gösterdiği, 0,90-1,00 arasındaki Cronbach Alpha güvenirlik değerinin çok yüksek düzeyde güvenilirliği göstermektedir.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

50

Bu kriterler göz önünde bulundurulduğunda “sosyal yönden geliştirme algısı” alt faktöründe güvenirliğin yüksek olduğu; “duygusal yönden geliştirme algısı” ve “akademik yönden geliştirme algısı” alt faktörlerinde ve ölçeğin genelinde güvenirliğin çok yüksek olduğu anlaşılmaktadır.

4. Sonuç ve Öneriler

Amacı; öğrenme düzeyini, kalitesini etkileyen en önemli faktörlerden biri olan sınıf atmosferinin öğrencilerce duygusal, sosyal ve akademik yönlerden geliştirme boyutlarında nasıl algılandığını belirlemede kullanılabilecek bir ölçme aracı geliştirmek olan bu çalışmanın sonunda, 3 faktör ve 20 maddeden oluşan geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirilmiştir. Ölçek, “Sınıf Atmosferi Algı Ölçeği” olarak adlandırılmış ve “SAAÖ” olarak kısaltılmıştır.

Yapılan taramada, alanyazında sınıf atmosferinin öğrencilerce duygusal, sosyal ve akademik yönlerden geliştirme boyutlarında nasıl algılandığını belirlemek için geliştirilen ya da uyarlanan bir ölçeğin bulunmadığı belirlenmiştir. Bu nedenle, geliştirilen ölçeğin önemli bir ihtiyacı karşılayarak alana önemli bir katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

“Sınıf Atmosferi Algı Ölçeği (SAAÖ)”nin geçerli olup olmadığını tespit edebilmek için açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizlerine başvurulmuştur. Açıklayıcı faktör analiziyle;

öz değeri 1,0’den büyük üç faktörü olan

üç faktörün açıkladığı varyans, toplam varyansın % 66,20’si olan

faktör yük değerleri ,60 ile ,83 arasında değişen

madde toplam korelasyon değerleri ,65 ile ,83 arasında değişen ve 0,01 düzeyinde manidar olan

“Kesinlikle katılmıyorum, Katılmıyorum, Kararsızım, Katılıyorum, Kesinlikle katılıyorum” şeklinde derecelendirilen 5’li likert bir ölçek geliştirilmiştir.

Faktör analizinden sonra, ölçeğin 20 maddelik 3 faktör çözümlemesi içerisinde açıklanabilirliği belirlenmiş; bu faktörler, “duygusal yönden geliştirme algısı”, “sosyal yönden geliştirme algısı” ve “akademik yönden geliştirme algısı” olarak yorumlanmış ve adlandırılmıştır.

Doğrulayıcı faktör analiziyle ise 3 faktör 20 maddelik yapının doğrulandığı ve uyum indeks değerlerinin (Ki-Kare değeri 2<χ2/(df)=2,43≤3 kritik değer aralığında olduğundan kabul edilebilir uyum; RMSEA ve SRMR değerlerine bakıldığında 0.08 kritik değerinden küçük olduğu için kabul edilebilir uyum; NNFI, NFI, CFI değerlerinin kritik değerler ile karşılaştırıldığında iyi uyum; GFI ve AGFI değerleri kritik değerler ile karşılaştırıldığında kabul edilebilir uyum) kabul edilebilir düzeyde olduğu anlaşılmıştır.

“Sınıf Atmosferi Algı Ölçeği (SAAÖ)”nin güvenilir olup olmadığını tespit edebilmek için ise 3 faktör ve 20 maddeden oluşan ölçeğin Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısı hesaplanmıştır. “Duygusal yönden geliştirme algısı” alt faktörüne ilişkin güvenirlik katsayısının ,94, “akademik yönden geliştirme algısı” alt faktörüne ilişkin güvenirlik katsayısının ,93, “sosyal yönden geliştirme algısı” alt faktörüne ilişkin güvenirlik katsayısının ,81 olduğu ve ölçeğin geneline ilişkin güvenirlik katsayısının ,95 olduğu tespit edilmiş, dolayısıyla “sosyal yönden geliştirme algısı” alt faktöründe güvenirliğin yüksek olduğu; “duygusal yönden geliştirme algısı” ve “akademik yönden geliştirme




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

51

algısı” alt faktörlerinde ve ölçeğin genelinde güvenirliğin çok yüksek olduğu anlaşılmıştır.

Ölçek, 5’li likert tipi bir ölçektir. Her bir madde “Kesinlikle katılıyorum = 5”ten “Kesinlikle katılmıyorum = 1”e doğru puanlanmaktadır. Dolayısıyla, ölçekten elde edilecek toplam puan 20 ile 100 arasında değişmektedir. Ölçekten elde edilen yüksek puanlar, sınıf atmosferinin öğrencileri duygusal, sosyal ve akademik yönlerden geliştirme düzeyinin yüksek olduğu, düşük puanlar ise sınıf atmosferinin öğrencileri anılan yönlerden geliştirme düzeyinin düşük olduğu şeklinde yorumlanabilir.

Ölçeğin geliştirilmesi sürecinde dünyada ve ülkemizde sınıf yönetimi alanında meydana gelen değişiklikler dikkate alınmıştır. Bu yönüyle ölçeğin günümüzde sınıf atmosferinin öğrencilerce duygusal, sosyal ve akademik yönlerden geliştirme boyutlarında nasıl algılandığını geçerli ve güvenilir olarak ölçebileceği ve ilgili kişi ve kurumlara önemli katkılar sağlayacağı düşünülmektedir.

Geliştirilen ölçeğin uygulanmasından elde edilecek verilerle öğrencilerin sınıf atmosferinin duygusal, sosyal ve akademik yönlerden geliştirme boyutlarına ilişkin algıları belirlenebilecektir. Belirlenen bu algılar, sınıf atmosferinin belirleyicisi, en önemli faktörü olan öğretmenin sınıf atmosferine etkisi, öğrencileri duygusal, akademik ve sosyal yönlerden geliştiren bir sınıf atmosferi yaratma performansıyla ilgili de fikir verebilecektir.

Yükseköğretim öğrencilerinden elde edilen verilerin analiz edilmesiyle geliştirilen ölçeğin yükseköğretim sınıflarında farklı her derste oluşan sınıf atmosferinin değerlendirilmesinde kullanılabileceği düşünülmektedir. Ölçekten, ortaokul ve lise öğrencilerinin sınıf atmosferinin duygusal, sosyal ve akademik yönlerden geliştirme boyutlarındaki algılarını belirlemede de yararlanılabileceği düşünülmektedir.

Ölçeğin, öğrencilerin sınıf atmosferinin duygusal, sosyal ve akademik yönlerden geliştirme boyutlarıyla ilgili algılarının hangi değişkenlerden etkilendiğini, hangi değişkenlerle ilişkili olduğunu tespit etmeye yönelik araştırmalarda da kullanılabileceği düşünülmektedir. Bu yönleriyle ölçeğin öğretmenler, okul yöneticileri, millî eğitim müdürlükleri, MEB, ilgili alanların öğretim elemanları ve araştırmacılar açısından önem arz edeceği düşünülmektedir.

Kaynakça

Açıkgöz, K. Ü. (1989). Liselerde sınıf atmosferi üzerine bir araştırma. Eğitim Bilimleri Sempozyumu, 15-17 Haziran. Malatya: İnönü Üniversitesi.

Açıkgöz, K. Ü., Özkal, N., ve Kılıç, A.G. (2003). Öğretmen adaylarının sınıf atmosferine ilişkin algıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi dergisi, 25, 1-7.

Adelman, H. S. ve Taylor, L. (2005). Classroom climate. In S. W. Lee, P. A. Lowe, ve E Robinson (Eds.), Encyclopedia of school psychology. Thousand Oaks, CA: Sage. http://www.isbe.net/learningsupports/climate/pdfs/clsrm-climate.pdf Adresinden erişilmiştir (06.06.2015).

Akınoğlu, O. (2002). Sınıfta grup etkileşimi. İçinde, Zeki K. (Ed.). Sınıf yönetimi (ss.111-130). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

Akyol, H. (2003). Olumlu öğrenmeye uygun bir ortam oluşturma. İçinde, Leyla K. (Ed.). Sınıf yönetimi (ss.243-264). Ankara: Nobel Yayın, Dağıtım.

http://www.isbe.net/learningsupports/climate/pdfs/clsrm-climate.pdf




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

52

Altay, Ö. (2005). İlköğretim 5. sınıf fen bilgisi programının hedeflerine ulaşılabilirlik düzeyinin belirlenmesi, etkili öğretmen özellikleri, sınıf atmosferi ve öğrenci tutumlarının hedeflere ulaşılabilirlik düzeyi üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Bilgiç, S. (2009). İlköğretim öğrencilerinde okul yaşam kalitesi algısının arkadaşlara bağlılık ve empatik sınıf atmosferi değişkenleriyle ilişkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek Lisans Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. ve Şekercioğlu, G. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

Can, N. (2010). Öğretmen liderliği. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

Conner, T. (1987). The quiet child student at risk. Academic Theraphy, 2, 523-527.

Conroy, M.A., Sutherland K.S., Snyder A., Al-Hendawi, M. ve Abigail, V. (2009). Creating a positive classroom atmosphere: teachers’ use of effective praise and feedback.

https://www.researchgate.net/profile/Kevin_Sutherland/publication/280312067_Creating_a_positive_classroom_atmosphere_Teachers%27_use_of_effective_praise_and_feedback/links/55b1b32208aec0e5f4311bbe/Creating-a-positive-classroom-atmosphere-Teachers-use-of-effective-praise-and-feedback.pdf Adresinden erişilmiştir (15.04.2017).

Çalık, T. (2011). Sınıf yönetimi ile ilgili temel kavramlar. İçinde, Leyla K. (Ed.). Sınıf yönetimi (12. basım.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

Dilalla L.F. ve Mullineaux P.Y. (2008). The effect of classroom environment on problem behaviors: a twin study. Journal of Personality and Social Psychology, 46 (2), 107-128.

Dönmez, B. (2011). Sosyal bir sistem olarak sınıf. İçinde, Mehmet Ş., Selahattin T.. (Ed.). Sınıf yönetimi (ss.45-59). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

Ekinci, S. (2000). Öğrencilerin sınıf atmosferine ilişkin beklenti ve algılarıyla akademik başarıları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Fisher, D. L. ve Fraser, B. J. (1983). Validity and use of classroom environment scale. Educational Evaluation and Policy Analysis, 5, 261-272.

Fraser, B. J., Anderson, E. J. ve Walberg, H. J. (1982). Assesment of learning environments: manual for learning environment inventory (LEI) and my class inventory (MCI) (Third Version). Perth: Wentern Australian Institute of Technology.

Fraser, B. J. (1986). The study of learning environments. Salem, Oregon: Assesment Research.

Fraser, B. J. (1998). Classroom environment instruments: development, validity, and applications. Learning Environments Research, 1, 7-33.

Freiberg, H. J. (Ed) (1999). School climate: measuring, improving, and sustaining healthy learning environments. London: Falmer Press.

Fuhr, D. (1993). Effective classroom discipline: advice for educators. NASSP Bulltein, 76 (549), p:82-86.

https://www.researchgate.net/profile/Kevin_Sutherland/publication/280312067_Creating_a_positive_classroom_atmosphere_Teachers%27_use_of_effective_praise_and_feedback/links/55b1b32208aec0e5f4311bbe/Creating-a-positive-classroom-atmosphere-Teachers-use-of-effective-praise-and-feedback.pdf







1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

53

Kalaycı, Ş. (2009). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Matbaacılık.

Karşı, F. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinin sınıf atmosferine ilişkin algıları ile akademik başarıları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Kısakürek, M. A. (1985). Sınıf atmosferinin öğrenci başarısına etkisi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.

Kohen, L. (2006). Etkili sınıf yönetimi için uygun sınıf ortamının yaratılmasında öğrenci ve öğretmen beklentileri, İstanbul’daki üniversitelerden bir uygulama. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul: Yeditepe Üniversitesi.

Kösterelioğlu, M. A. (2014). Sınıf yönetiminin temelleri. İçinde, Türkan A. ve Şenay S. N. (Ed.). Sınıf yönetimi (ss.9-34). Ankara: Maya Akademi Yayın, Dağıtım, Eğitim, Danışmanlık.

Memişoğlu, P. S. (2005). Sınıfta iletişim ve grup etkileşim süreci. İçinde, M. Şişman, S.Turan (Ed.). Sınıf yönetimi (ss. 85-105). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

Moore, D.K. (2001). Classroom teaching skills (Fifth Edition). Boston: Mcgraw-Hill

Özdamar, K. (1999). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. Eskişehir: Kaan Kitabevi.

Özdemir, S. (2007). Eğitim, okul ve sınıf yönetimi. İçinde, M. Çağatay Ö. (Ed.). Sınıf yönetimi (ss.1-16). Ankara: Ekinoks Eğitim Danışmanlık.

Özden, Y. (2012). Sınıf içinde öğrenme öğretme ortamının düzenlenmesi. İçinde, E. Karip (Ed.). Sınıf yönetimi (ss.39-73). Ankara: Pegem A Yayıncılık.

Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., ve Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of psychological research online, 8(2), 23-74.

Smith, C. J. ve Laslett, R. (1996). Effective classroom management: a teacher guide. London ve New York: Routledge Publishing.

Şeker, A. (2000). Sınıf öğretmenlerinin iletişim becerileri ile sınıf atmosferi arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Şendur, E. P. (1999). Sınıf atmosferi ve öğrenci güdüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Tabachnick, B. G., ve Fidell, L. S. (2001). Using multivariale statistics. Cambridge: Harper ve Row.

Tezbaşaran, A. (1997). Likert tipi ölçek hazırlama kılavuzu. Mersin: E-Kitap.

Treagust, D. F. ve Fraser, B. J. (1985). Validation and use of college and university classroom environment inventory. Annual Conference of Australian Association for Research in Education, Hobart.

Trickett, E. J. ve Moos, R. H. (1973). Social environment of junior high and high school classrooms. Journal of Educational Psychology, 65, 33.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

54

Uslu, A. (2002). Yüzüncü yıl üniversitesinde sınıf atmosferinin öğrenci başarısına etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Walberg, H. J. (1968). Teacher personality and classroom climate. Psychology in the Schools, 5, 163-169.

Yağcı, E. (2004). Olumlu öğrenme ortamı oluşturma. İçinde, Şule E. ve Çağatay Ö. (Ed.). Sınıf yönetimi (ss.75-104). Ankara: Asil Yayın-Dağıtım.

Yapıcı, M. (2010). Yapılandırmacı sınıf atmosferi.

http://www.vizyon21yy.com/documan/Egitim_Ogretim/Egitim/Ogretim_Yont_Teknikl/Yapilandirmaci_Sinif_Atmosferi.pdf Adresinden erişilmiştir (15.04.2017).

Ek: Sınıf Atmosferi Algı Ölçeği

SINIF ATMOSFERİ ALGI ÖLÇEĞİ GÖRÜŞ

MADDELER BU DERSTEKİ SINIF ATMOSFERİ;

KE

SİN

LİK

LE

K

AT

ILM

IYO

RU

M.

KA

TIL

MIY

OR

UM

.

KA

RA

RS

IZIM

.

KA

TIL

IYO

RU

M.

KE

SİN

LİK

LE

K

AT

ILIY

OR

UM

.

Duygusal Yönden Geliştirme Algısı 1. Öz güvenimi yükseltir. 2. Bana mutluluk verir. 3. Bana huzur verir. 4. Medeni cesaretimi güçlendirir. 5. Ruh sağlığıma iyi gelir. 6. Saygı duyulan biri olduğumu hissettirir. 7. Sevilen biri olduğumu hissettirir. 8. Güvende olduğumu hissettirir. 9. Değerli biri olduğumu hissettirir. Akademik Yönden Geliştirme Algısı

1. Yaratıcılığımı geliştirir. 2. Hayal gücümü geliştirir. 3. Eleştirel düşünme becerimi geliştirir. 4. Sorgulayıcı düşünme becerimi geliştirir. 5. Bağımsız (özgür) düşünme becerimi geliştirir. 6. Beni araştırmacılığa yöneltir. 7. Beni araştırma kural ve ilkelerini bilme bakımından geliştirir. 8. Bilimsel düşünme becerimi geliştirir. Sosyal Yönden Geliştirme Algısı

1. Paylaşmayı seven bir birey olmama katkıda bulunur. 2. Empati kurma (kendimi karşımdakinin yerine koyma) becerimi geliştirir. 3. Yardımsever bir birey olmama katkıda bulunur.

http://www.vizyon21yy.com/documan/Egitim_Ogretim/Egitim/Ogretim_Yont_Teknikl/Yapilandirmaci_Sinif_Atmosferi.pdf

http://www.vizyon21yy.com/documan/Egitim_Ogretim/Egitim/Ogretim_Yont_Teknikl/Yapilandirmaci_Sinif_Atmosferi.pdf




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

55

THE HEARING CHILDREN OF DEAF PARENTS: A QUALITATIVE STUDY REGARDING THE EXPERIENCES BETWEEN

TWO CULTURES

Gizem ÇELİK1

Abstract

Disability studies, especially along with researches starting in 1980s, has become a field in which many professions and disciplines mainly the social work are interested and in which studies involving groups of different disabilities are conducted. It is seen that various kinds and growing number of studies such as defining disability and the types of disabilities through different approaches, different rehabilitation approaches, disability rights, and developing services and policies for elimination of needs and problems of disabled people are being conducted. The increase in these studies regarding quantity and quality is extremely important in terms of welfare practices. Another significant point is that in this field there are still subjects which have not been studied adequately. One of these subjects is the determination of life experiences of deaf parents’ hearing children and the specification of a route map covering what needs to be done regarding the difficulties experienced. Within the scope of this purpose, it is aimed in this study that the experiences of hearing children with deaf parents in different life experiences, the difficulties they encounter, and recommendations of both others with similar needs and their parents about their future are included.

In the research, Isaret Adam Academy and Turkey Federation of the Deaf are contacted in order to reach out hearing children with deaf parents, and through a “criterion sampling” method, which is among the varieties of “purpose-oriented sampling” and used for qualitative researches, face to face in-depth interviews were conducted with four adult hearing individuals (two female, two male) who have deaf parents.

In the research, designed in qualitative research model, the researcher developed a 20-question semi-structured interview form by making use of information from the literature. In appropriate time periods to the researcher and the participant, one-time and in 90-130 minutes interviews were performed. Transcriptions of interviews were analyzed through re-reading method and themes were identified. In order to ensure validity and reliability of the research, the research work was submitted for consideration of two professionals who are expert in the field. As a result of the research, six main themes were outlined. These include: a. Changing roles and increased responsibilities, b. The expression “So glad to … after all”, c. Advantages and disadvantages of knowing the sign language, ç. Deaf culture, d. The location between deaf and hearing communities and e. Wishes for the future.

In the most general sense, disability studies, which one of the important subject areas of social work and which conducts studies with the purposes of providing human welfare, in other words, supporting the individual to become self-sufficient, free, and socially 1 Ph.D. (Assist. Prof.)Istanbul Medipol University, Faculty of Health Sciences, Department of Social Work, [email protected]




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

56

functioning; and other subject areas related with disability (rehabilitation, care services models, disability rights, etc.) will continue to be significant in the future as well. While there are resembling and differentiating points among the needs and problems of every kind of disability, especially social work and other professions and disciplines share various responsibilities for determination and solution of all these. It is required that individuals and groups directly experiencing the problem or the need are accessed in order for the research to provide concrete evidences regarding what needs to be done. This research is in its nature a “first step” in terms of putting forth the experiences of hearing children with deaf parents in their own statements, and of providing scientific information on the point of eliminating related inconveniences. It is seen as a result of the research that there are many related subtopics to handle and that different researches and/or implementations are needed concerning the elimination of needs and problems of deaf individuals.

Keywords: Disability, deaf culture, social work, qualitative research.

1. Introduction

Disability studies emerge as a field that has been developing especially from 1980s. However, it is seen that some effort had been made in disability studies before these dates. In this sense, it is likely to find the roots of disability studies in previous years (the Vietnamese War Veterans’ fight for their rights and social and political mobility in 1960s) (Bezmez, Yardımcı, & Şentürk, 2011). The fact that disability studies have become a current issue is based on the historical construction of disability. This defines a process, which has been structured with the creation of the notion of “normalcy” after the effect of capitalism and urbanization on human life along with industrialization and also along with the development of sciences such as statistics. With the purpose of making more profit through less people by employing “healthy” individuals in the working life (in factories), the system has caused the disabled individuals to be ostracized from the society and led them to encounter life-sustaining problems. As this group has had difficulties in struggling against these challenging conditions, they have also been exposed to differentiating approaches from other groups because they have been seen as a group that needs to be studied, treated, or hospitalized within the frame of an understanding that has developed together with body policies (Foucault, 2015). In this sense, the change of perceptions in certain models that explain disability can be seen through a historical process.

Disability, which has been restructured along with industrialism, urbanization and construction of normality accordingly, was first handled through a medical-focused approach and it was believed to be a disease that needs to be cured. While this view stated disability as a personal problem, they found the cause of this problem in functional limitedness or in psychological loss (Oliver, 1996: 32). However, that caused a variety of several restraints in disabled individuals’ seeking for rights and led to a misperception that health services offered to disabled individuals would be sufficient.

With the increasing attention and struggle movements on disability, medical model has been objected to and a view called social model has presented an approach of network adopted and supported by many sections of the society. Thomas (2011: 32), declares that social model in England started in 1970s along with the reformulation of disability as a form of social oppression rather than a phenomenon related with mere medical or social aid. Therefore, not the physical or mental insufficiency of the individual but his/her disability started to take part in the center of disability’s definition according to




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

57

social model. According to Oliver (1996: 33), disability for social model is everything that socially limits disabled individuals. Such an approach provided the structuring of services, which are offered to disabled individuals, as applications based on rights and enabled their increase in diversity.

The recent theoretical approach in disability studies is the disability and sociology of disability. Bezmez et. al. (2011: 20) explains this approach as follows:

“(…) While medical-individual model was interested in the biological-bodily part of disability (impairment), social model tried to focus on the social construction of disability (disability), which is the obstacles created by social practices. However, in recent arguments on body, the view, which states body cannot be evaluated as ‘biological’ or ‘natural’ in its simple sense but it is always socially constructed, has been started to be asserted.”

In other words, social model, which focuses on how disability is socially produced, has succeeded to shift disability arguments from biomedical-dominated agendas to political and citizenship discourses but this argument about body and disability has started to reappear within the disability movement (Hughes and Paterson, 2011: 63). The aforementioned models on disability have directed disability studies and have been effective in the formation of services offered to disabled individuals.

Another issue to be elaborated and defined regarding disability studies is the definition of disability and types of disability. To briefly mention these definitions with the aim of providing integrity of the subject;

“Disability is a limitation of movement or a disadvantage caused by a contemporary social order which does not consider or pay little attention to disabled people and thus ostracizes them from social activities where general people attend” (UPIAS, 1976).

This definition by The Union of the Physically Impaired Against Segregation emphasizes the social dimension of disability. It is stated in the UN Convention on the Rights of Persons with Disabilities that there are also different kinds of disability where such a definition is given: “the concept of disability includes persons with long term physical, mental, intellectual or perceptual impairments that hinders their full and effective participation in society on an equal basis with other individuals”.

As it becomes clear from this definition, the types of disabilities are generally classified as physical disabilities (visually handicapped, hearing impaired, speech handicapped, physically handicapped), mental disabilities and emotional disabilities. In Turkey, disabled individuals constitute 12.29 % of the population. Among these, 2.60 % is physically handicapped, 0.48 % is mentally handicapped, and 9.21 % are the persons with psychological and emotional disabilities and persons with chronic diseases (Disability Survey Turkey, 2002). When the proportion of deaf individuals addressed within the research is considered, according to the data from Disability Survey Turkey (20who are02), there are 253.000 individuals affected by the auditory deficiency. In this sense, deaf individual can be defined as a person with either total or partial hearing loss on his/her single ear or on both ears. Persons using hearing aid are also listed under this group. This group is also divided under two categories as non-hearing and hard of hearing. Information regarding deaf individuals is discussed in detail in the next title.

In the literature of disability, definitions and researches on the types of disability are widely discussed as well as models explaining disability. Another issue as important as those issues is what social policies and human services, which are developed or




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

58

considered to be developed in order to provide welfare of disabled individuals, need to be. At this point, especially along with the social model, other disciplines and fields of profession except medicine can be included in the field of disability. One of these fields of profession is social work.

“Social work is a practice-based profession and an academic discipline that promotes social change and development, social cohesion, and the empowerment and liberation of people. Principles of social justice, human rights, collective responsibility and respect for diversities are central to social work. Underpinned by theories of social work, social sciences, humanities and indigenous knowledge, social work engages people and structures to address life challenges and enhance wellbeing” (IFSW & IASSW, 2014).

With these characteristics, social work implements micro (individual and family), mezzo (group) and macro (society, politics and services) level practices. In practices, various services which are related with both providing disabled individuals’ needs and resolving their problems and welfare of disabled individuals’ families are offered. These services have quantitatively and qualitatively increased thanks to researches on disability, rights and politics that have increased and developed depending on the development of disability movement.

As for this study, nowadays disability studies are on the agenda with a different point of view, and experiences of children of disabled individuals as members of the family are researched. There are two main causes for such a research. First of them is that there are not sufficient information on this field (there is not any information found in national literature). In national literature, especially in the post 1980s period, it is seen that there are various researches regarding the characteristics of deaf children’s academic success or the services that their mothers need. Second reason for the research is to eliminate the aforementioned information insufficiency in the field and to create a resource in order for policies and services to be produced to increase welfare of the parties related.

2. Literature Review: Deafness and Children of Deaf Adults

Deafness is a cultural reality rather than defining only a physical situation. In this respect, deaf people depict characteristics of a sub-culture by differentiating from the general cultural pattern of society with their own unique ways of communication. Some authors such as Johnson & Erting (1989) & Barker (1999) define this like ethnicity (cited in: Shield, 2004: 187). With this view in mind, Shield (2004: 187) states “if deafness really shows a similarity with ethnicity, children of deaf people must be culturally deaf despite the fact that they can hear”.

As these are differentiating characteristics of deaf people from general cultural pattern of society, there are certain common values and problems. For example, deafness can be seen in many different socio-economic class or ethnicity. Due to the inability to equally benefit from educational opportunities or because of problems in employment, they can experience several socio-economic difficulties. They may show a commitment to societal norms and traditions and may continue with that. If there are negative perceptions, attitudes, or behaviors towards disability, they may get harm thus they may strengthen their bond with their sub-culture. In this sense, getting married with deaf people like them can be seen as a common attitude.

The culture developing around deaf individuals has caused two approaches to emerge. Reagan (2002) calls them the etic and emic construction of deafness. Etic or medicalized construction is the hearing person’s point of view about deaf people and it focuses on




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

59

medical situation of deafness. This approach assumes that deaf people are “deprived of the experience of stimulants and magnificent sounds of nature in a quiet, tragic and empty world” (Baker, 1999: 126).

The opposite of this approach is the emic or culture construction of deafness. This is an inside view to deafness and focuses on cultures of deaf people. According to this approach, deafness is not a complete disability but a sub-culture like together. Elements of deaf culture are; common conscience, different behavioral norms and patterns, cultural products, endogenous (within group) marriage patterns, volunteer networks and social organizations within a group related with a common language, cultural identity and history (Reagan, 1995: 243; cited: Shield, 2004: 188). In this study, deafness is evaluated through a point of view from formal construction of deafness.

Reagan (2002), function structuring predominates in the conflict between formal and functional structuring of deaf identity. However, if cultural or non-physical criteria would be enough to decide if a person is a member of deaf society, then how will the position of hearing children of deaf parents be defined? From this point of view, it is possible to suggest that identities of hearing children of deaf parents are complicated. It is not easy to define them inescapably in the world of the “hearing”, although they can hear because they use the language of communication. They are born and grow up mainly in deaf culture and although they are more active in the world of hearing in their adulthood, they constantly may be obliged to be with their deaf parents in order to meet their needs and solve their problems. In order to convey a concept belonging to the world of hearing people, they think like them and transfer the concepts to the deaf in a way that they can understand.

When the issue is discussed in terms of the deaf individuals, it is understood that they also experience challenging situations. According to statistics, more than 90% of deaf individuals are born into hearing families (Marschark, 1997; cited in: Singleton and Tittle, 2000: 222). That is, deaf individuals are mainly born into the deaf culture. Therefore, deaf individual in the hearing world searches for ways to communicate with hearing individuals and look for communication and interaction with deaf people like them. This may bring along many problems and healthy identity creation may develop with appropriate approaches of hearing parents and their adaptation to this new situation. According to statements of Singleton & Tittle (2000: 222), deaf individuals may have deaf parents at a ratio of around 5% - 10%. It is possible to say that the child-raising and communication methods of these families are relatively easier than the experience of deaf with hearing parents and hearing with deaf parents.

The physical difference between the deaf and the hearing can be expressed as proof of a “natural” limit between these two groups. However, saying this is not that easy when you consider the above explanations because deafness brings along a certain culture. Within this culture, there are people with hearing loss (later in life), hearing impaired people, and hearing children with deaf parents as well as people who are born deaf. In this sense, the people mentioned can be called as members of deaf culture. Singleton & Tittle (2000: 222-223), express that there are elements in acceptance to the deaf world and conditions to remain in this culture such as the attitude, knowing and using sign language, and not sharing details in audiogram. In addition to these information, Neville (1990: cited in Shield, 2004: 189), states that in some researches it becomes clear that brain activities of hearing children with deaf parents are more similar to that of deaf




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

60

people than that of hearing people. This situation is explained as they are in the same culture although they are physically “different”.

These issues lead us to learn communication and interaction methods of and discover experiences of hearing children with deaf parents. When literature is examined, such issues as deaf parents’ children’s learning sign language in their relationships with their parents and usage of sign language as a tool for communication; with the learning of this language, resolution of deaf parents’ needs and problems in the world of hearing through the hearing child to a large extent, and as a result the hearing child’s introduction to the adult world earlier than other children, come to the fore. In this study, it is aimed to provide a scientific resource about the experiences of hearing children with deaf parents living in Turkey and the experiences lived between these two cultures.

3. Aims of the Study

As a result of the literature review regarding the “life experiences of hearing children with deaf parents”, which is the subject matter dealt within the research, it was seen on foreign examples that there are some studies on hearing children with deaf parents (Barker 1999; Johnson & Erting 1989; Reagan 2002; Shield 2004; Singleton & Tittle 2000); however, there hasn’t been any similar study encountered in Turkey sampling. It is thought that eliminating the aforesaid information insufficiency in the light of scientific information may have realistic and effective results in terms of producing services and policies. In this respect, the aims of the study can be listed as such:

To obtain general information about deaf culture through the eyes of hearing people living in the world of deaf people,

To identify patterns of communication and communication in parenting issues of deaf parents,

To define the roles of children with deaf parents, to learn about how knowing both their functions in the hearing world and the deaf world makes an interaction,

To provide resources to work with deaf parents and hearing children.

4. The Method

4.1. Study Design

Research is designed in the style of qualitative research. Qualitative research is conducted in order to understand and define a specific topic in detail. This detail can only be obtained by talking directly with people and enabling them to tell their own experiences (Creswell, 2007: 40). In this study, which tries to demonstrate the experiences of hearing children with deaf parents from their childhood, qualitative research method is determined as the main methodological orientation due to its structure that allows “defining and understanding”. Besides, qualitative research is preferred because of difficulties of accessing to participants and addressing the issue in the general population.

4.2. Participants

The participants were determined through a “criterion sampling” method, which is among the varieties of “purpose-oriented sampling” and used for qualitative researches




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

61

(Patton, 1990: 176). In the criterion sampling model, the researcher includes the cases that have the determined criteria to his/her sample (Patton, 1990: 176). Criterion sampling is preferred because it is helpful in presenting a valid portrait of the analyzed phenomenon to the researcher in phenomenological studies.

In the research, Isaret Adam Academy and Turkey Federation of the Deaf are contacted in order to reach out hearing children with deaf parents, face to face in-depth interviews were conducted with four adult hearing individuals (two female, two male) who have deaf parents.

4.3. Procedures

First, telephone interviews were made with persons who accepted to take part in the research through the reference of Isaret Adam Akademi and Turkey Federation of the Deaf. In these interviews the aim and content of the research were explained. Then, planning about the day and time of interviews was made with the ones who accepted to join the research after these explanations. All of the planning was carried out on the determined day and time without any difficulty. The researcher took suggestions of participants about the place of interview by taking into account the accessibility of participants. In this regard, the interviews were carried out in quiet places where the talks between the researcher and the participant could not be heard and participants could express themselves better.

Before every interview, the researcher introduced herself and informed the participant about content of the research. Open ended questions on the semi-structured interview form, which was prepared under the light of information from literature, were shown to participants before the interview. Thus, it was aimed that participants could start the interview by feeling themselves comfortable. Besides, the researcher clearly stated they could pass any question that they did not wanted to answer or disliked. In terms of tape-recording the interviews, participants’ approval was received. It was also stated that voice records would only be listened by the researcher and be deciphered on the same day. Taking voice records with the approval of participants during interviews made the interviews last as a conversation and provided the prevention of information loss.

In appropriate time periods to the researcher and the participant, one-time and in 90-130 minutes interviews were performed. The length of interviews varied due to the difficulties that participants had in self-disclosure and the breaks between sharing of emotions. The interviews were deciphered on the same day thus observation notes could also be added.

4.4. Measures and Data Analysis

In the research, a semi-structured interview form was used as a tool of data collection. According to this data collection approach, the researcher makes a list of subjects to be handled and the questions to be asked during the interview. This list provides the researcher to receive information from different individuals on the same subject. Interview instructions reminds the researcher about main questions but asking detailed questions on these subjects provides the researcher a free field in terms of deepening (Patton, 1990: 280). With this aim, the researcher developed a 20-question semi-structured interview form by making use of information from the literature.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

62

Transcriptions of interviews were analyzed through a re-reading method and themes were identified. In analyses of data, the interview form was taken as the basis and themes were outlined regarding the following subjects:

Changing roles and increased responsibilities

The expression “So glad to … after all”

Advantages and disadvantages of knowing the sign language

Deaf culture and its characteristics

The location between deaf and hearing communities

Wishes for the future

In order to ensure trustworthiness of the research, the research work was submitted for consideration of two professionals who are expert in the field.

4.5. Ethical Issues

By explaining the purpose and content of the research, voluntary attendance of participants was provided. The researcher took suggestions of participants about the place and time of interview and the interviews were executed in the most suitable place and on the most time to participants. Before the interview, participants’ approval was received regarding the tape-recording of interviews. Voice records were listened and deciphered by the researcher. One of the participants stated that he/she wanted to see the transcript and therefore the transcription of his/her interview was given to the participant after deciphering.

Before starting the interview, the semi-structured interview form prepared by the researcher was introduced to the participant and participants were made to feel comfortable about the questions that they did not want to answer. Breaks were taken at times of strong emotions and it was asserted that they could continue the interview later if they requested. This option by the researcher was not preferred by participants and interviews were continued after some breaks. The researcher paid attention to the privacy of participants. With this aim, every participant was given a nickname.

5. Findings and Analysis

The findings obtained as a result of the research are analyzed under two main titles such as introductory findings and findings regarding the experiences between two cultures.

5.1. Introductory Findings and Analysis

Introductory findings are generally studied under two categories. First of them is the socio-demographic findings of hearing children with deaf parents. Second one is socio-demographic findings on deaf parents. When general characteristics of children with deaf parents, who participated in the research, are examined, it is seen that the youngest participant is 21 years old and the oldest participant is 36.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

63

Table-1: General Characteristics of Hearing children with Deaf Parents

Participant Nickname

Gender Age If there are any

Siblings Marital status

Educational Background

Working status

Daisy Woman 36 Elder brother Married High School

(distance education student)

Working

Lily Male 35 Elder brother Single High school Working

Lavender Male 21 Younger brother Single High school

(college student) Not working

Rose Woman 23 Three younger

siblings Married University Working

By taking into consideration the possible experiential differences between genders, participation of two female and two male individuals was paid attention to. It is seen that participants have at least one sibling. Only one of the participants (Rose) has a university graduate degree and others are graduates of high school. One of the participants (Lavender) continues his university education and only this participant is unemployed.

Table-2: General Characteristics of Deaf Parents

Participant Nickname

Age of Deaf Parents

Marital Status of

Deaf Parents

Educational Status of Deaf Parents

Working Status of Deaf Parents

Mother Father Mother Father Mother Father

Daisy ? ? Married Middle School

Middle School

Retired (civil

servant) Retired

Lily ? 57 Divorced Middle School

Middle School

Never worked

Retired

Lavender 45+ 45+ Divorced

High School


High School


Retired (civil

servant)

Working (civil

servant)

Rose 46 51 Married Middle School

Middle School

Irregularly worked

Retired (still working)

In taking information about the participants’ deaf parents, their own expressions were considered and in this sense very detailed questions were not asked for information. Thus, there is some lack of information in interviews of some participants (See Table-2). When marital statuses of participants’ deaf parents are examined, it is understood that parents of two participants are married and other parents are divorced. Educational status of deaf parents is generally on the middle school level. Only one participant’s (Lavender) parents are graduated from high school. It is seen that deaf parents are generally in the work life. Only one participant’s mother has never worked. There are deaf fathers who are still in the working life.

5.2. Findings and Analysis Regarding the Experiences between Two Cultures

After the interview within the research, all the texts were read again and again and six main themes were deduced as a result. These are: Changing roles and increased responsibilities, the expression “So glad to … after all”, advantages and disadvantages of knowing the sign language, deaf culture and its characteristics, the location between deaf and hearing communities, and lastly wishes for the future.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

64

Changing roles and increased responsibilities

Hearing children with deaf parents undertake the roles and responsibilities of an adult from their childhood years. These include renting a house, paying the bills, transfer requests and problems of the parent on every environment of social interaction (shopping, doctor visits, etc.), and in this sense participating in the adult world from childhood. These roles and responsibilities have the following content with the expressions of participants:

“I was the only one to translate, I was the biggest child. When I was 6 years old, I had to go to a bank and translate the words that I didn’t know its meaning even in Turkish (…) or we used to go to the hospital. The words I didn’t know. ‘What would I say’ for gastroenterology, I didn’t know that word, I was only a 6-year-old kid.” (Lavender, 21, male)

“As parents are hearing impaired, you are obliged to do some things even though they are very good parents to you. For example, when the telephone rings, you have to pick up the phone; when the doorbell rings, you have to open it and communicate; or at a parents’ meeting you are the agent and at some point you become the responsible one; or when there is shopping work or when a new house is to be rented when a rental agreement is to be contracted (…) You take on the responsibilities of everything that needs to be done in that 24-hour time.” (Lily, 35, male)

“(…) When I was 14-15 years old, the policemen would come and pick me up from the house. I wonder what those people in our apartment thought (the participant laughed) (…) Everyone in the police station knew me, first my fruit juice came. I would go the police station as if I went to my friend’s house.” (Daisy, 36, female)

“There was such a situation that we were our own parents; I mean, that was hard (the participant cried, a break was offered but the participant refused and continued crying) I never forget that I would always go to the apartment meetings with my father. And no child other than me would come. These all affected me in that period. Everyone’s child would be playing at home but I was among grown-ups with my father. However, I never cried to my situation although I thought about it. I was aware of the situation that it was a natural situation.” (Rose, 23, female)

“When my mother gave birth, I was in; I went up to the delivery room. The nurses said: ‘You're too small. Aren’t you afraid of? What are you doing here? Go and wait outside the door’. Every time I said: ‘My mother cannot hear I have to come’. I said all about my mother’s private things. I was 16. For example, the doctors and nurses reacted by saying ‘You are too young. What are you doing here?’ That was very normal to us. I was near my mom until she was taken to the operation table and then I was taken out.” (Rose, 23, female)

While assumed responsibilities are the responsibilities over the ages of these hearing children, deaf parents also tend to struggle in suiting these responsibilities to their children. As narratives about the aforesaid responsibilities are being analyzed, the presence of a variety of variables involved in the process should not be ignored. Indeed, addition of important variables such as poverty and divorce processes creates a multiplier effect.

“I got a lot of responsibility but I was given the responsibilities that I could carry out. No more than that. Hearing impaired people are not stupid. However, there are people who




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

65

say ‘I raised this child so he/she will of course do my duties’. On the other hand, such people do not exist only among hearing impaired people.’ (Daisy, 36, female)

“We took care of everything at home. We would go wherever our parents went. We would do everything. Besides, couldn’t I live my childhood? No, we could. We played all kinds of games, too. It was an advantage that our elders, our grandfathers and grandmothers were with us.” (Rose, 23, female)

“If something needed to be done, they (referring to deaf parents) would decide of course. We were just agents. I mean, we were the persons transmitting messages to the other side or the persons transmitting messages from other side to our parents (…) However, in the period when my parents got divorced, which is 18-25 years period, I never thought that they were the authority. Because they were divorced, I was earning money, and I was taking care of the family, etc. Therefore, I can say that I drew my own route in life at some point.” (Lily, 35, male)

Starting from narratives of participants, when the distribution of responsibilities within family, more specifically among hearing children, is considered, it is understood that age and gender are effective factors in taking on majority of responsibilities. In this sense, elder sibling between the siblings takes more responsibility or female sibling assumes more responsibility than others, regardless of gender.

“In general, the elder children are doing this work in the family. (...) You are like their mouth and ears” (Lily, 35, male)

“I have got a brother but his knowledge of sign language is weak. It is because he is the male child. Male children go out of the house at the ages of 17-18. Therefore, family remains at the background. Yet this is not true for all the men. It is about care, about love.” (Rose, 23, female)

“(…) As I’m the eldest, I have taken the responsibility of everything but now our youngest is more responsible.”(Rose, 23, female)

As it can be understood from the narratives, children with deaf parents share the roles of their parents or take the responsibility directly. Early responsibilities which are not suitable for the developmental processes of children would also bring along some problems. What draws attention and needs to be mentioned here but exceeds the limits of this study in a sense is the fact that there is a loss of image and/or image discrepancy towards the authority figure due to children’s early adoption of the roles of authority figures. In conclusion, that CODAs embrace the complementary roles for family before their individual needs interrupts their individual processes to some extent.

“All in all, you are also a child, maybe a teenager, you want to do other things but you have to deal with the bills of that house. However, this blew up at some point. My grandmother died and I loved my grandmother more than my mother and father (…) When my grandmother died, I didn’t cry at the funeral or at the funeral house in any way (…)My grandmother had been providing my sibling’s and my own burden. I thought ‘She got rid of us, that’s so nice’. Normally a child does not speak like that when he loses the person whom he loves the most but I was so used to that kind of thinking and I was in that mood ‘I’m the head of the household, I mustn’t cry, I must say nice things, I have to be strong’. (Lavender, 21, male)

“My childhood was hard because when I went with my parents they would underestimate me even though I repeated what my elders said’. (Rose, 23, female)




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

66

With the justification that he is the “head of household”, and paying attention to not crying at the loss of a loved one, being both disregarded by grown-ups due to his age and being seen as a source of reference in solution of problems causes role conflict. Role conflict is handled as the gathering of roles that are incompatible with each other in principle; the discrepancy between personal role definitions and mutual role expectations of two or more role sharers (Basım, Erkenekli & Şeşen, 2010: 149). Besides, it is also understood that there is a decline in school success of the hearing children with deaf parents due to the fact that they take on responsibilities of their parents.

“(…) I couldn’t graduate from high school because of absence. That is, I was with father all the time with bureaucrats, deputies… There were many things to do. As I accompanied my father, there I think I had educational problems.” (Lily, 35, male)

“Because of sign language interpreting, and as my parents were hearing impaired, I didn’t have the chance to have higher education (…) I passed the university exam, Çanakkale University. However, I came back in order not to leave my parents alone.” (Daisy, 36, female)

The expression “So glad to … after all”

Along with all these difficulties, due to such reasons as becoming mature at an early age, learning to be able to stand on their own feet and the love towards parents, the expression “so glad to” has been the common ground for every participant. Besides some difficulties in adopting different roles, it is clear that participants have common expressions regarding the development in their problem solving skills.

“(…) Whenever I see a problem, I have always tried to solve it even though it did not affect me, albeit ridiculous. (…)” (Lavender, 21, male)

“Automatically you start a problem-solving role (…) I don’t think I’m in a state of desperation. I’ve turned into a situation that if there is a problem, it will be resolved in any way”. (Lily, 35, male)

Besides developing a problem-solving skill, it is also stated that the relations built with deaf parents and sharing their responsibilities have also had various impacts on personalities and behavioral patterns of hearing children. Positive characteristics reflected on personality are stated by the participants as such:

“(…) The fact that there are deaf people in my family has provided me in thinking a lot and criticizing – which is one of my favorite part. I can change everything. I think I have a more different view of life”. (Lavender, 21, male)

“I’m different. And my difference is very nice compared to yours because I’m a person with deaf parents. My difference from you is; I know a wonderfully beautiful language and I can move my gorgeously beautiful gestures. I can use my body language very well. I believe I can satisfy the person across me more easily than you. I have such advantages. I don’t have any disadvantages in any way – in no way (…) I blame people who self-dramatize themselves. I get angry against such people who say ‘My parents are deaf, I have experienced such difficulties, and I have been despised like this’. No, my friend, that was your own capacity and you have become that much (…) Your parents are only deaf, their brains are working”. (Daisy, 36, female)




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

67

Besides these characteristics attributed as positive, there are also some negative characteristics mentioned.

“For example, I always interfere something. My wife says ‘You’re constantly interfering in the talk’. But I’m so used to this, I can’t do the opposite.”

“You grow more quickly, you mature quickly, you cannot experience the life, and your chance of experience is less than others.” (Lily, 35, male)

Advantages and disadvantages of knowing the sign language

Knowing a sign language is a trigger sometimes for alienation and sometimes for the increase in interest and curiosity. In order to understand details of this issue, participants were asked firstly to make some explanations regarding the sign language-specific features.

“They do not use any affix in sign language. We don’t say ‘I came’ but say ‘yesterday come I’ (he shows by sign language (…) Not every word has an equivalent in sign language. It is very limited. We are at a loss in this sense; somebody must work on this issue.” (Lavender, 21, male)

“My grandmother does not know sign language. My mother reproaches to my grandmother by saying ‘how come you don’t learn the language of your child’. However, at that time (referring to the years 1975-1980) teachers warned them by saying ‘do not use signs, if she gets used to signs she will not try talking, she will become lazy’”. (Rose, 23, female)

It is known that there is a positive relationship between communication skills and problem-solving skills. While having a deaf parent brings along a different process of empathy, it should also be noted that the skill brought by sign language would make a meaningful contribution to skills of communication and problem-solving. Learning sign language is similar to the baby/child’s language learning practices as a part of the development. The children who learn sign language by observing their parents and experiencing cannot identify most of the time identify how this natural process develops.

“CODAs do not get education (…) I don’t know whether my mother and father took me and taught me the sign language but I have never asked this because our communication was not that good.” (Lavender, 21, male)

“I learned the sign language by observing when my youngest sibling was born. I was 16 when he was born. (…) For example, he wanted water he knew how to say ‘water’ (the participant shows it through sign language) or when he was hungry (participant points at her stomach) my mother constantly asked ‘Are you hungry? Hungry? (the participant shows by sign language). She was telling this both by showing and by making its sign. After some repetition, the child understands her. When he grew up a little, he started to learn things by asking us. We were his teachers. But we didn’t have a teacher.” (Rose, 23, female)

The fact that there are hearing individuals in the nuclear family as well as deaf parents, for example elder sister or elder brother or grandmother and grandfather, may lead to some confusion in sign language learning of the hearing kid.

“For example, my brother was screaming at my mother when he was very young, he was calling her, and this happened for a few times. We told him ‘my mother does not hear, go near her and tell it.’ Maybe he saw us shouting at each other or saw another child calling




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

68

her/his mother but this did not happen more than three times. Then he learned.” (Rose, 23, female)

The child gets on the role of establishing a strong bond between their parents and the hearing world after he /she learns the sign language. The fact that comprehension of a wide variety of content including the series, the news, and documentaries and transferring this content into sign language in a way that deaf parents can understand provides a significant skill development and consequently an early learning of some concepts. In addition, sign language has also provided career/job opportunities for the interviewed participants.

“(…) Think about it … You talk about coalition government at the age of 7-8 but you don’t know what coalition means (…) I was talking about it by not knowing it. Then, what happened is, when I reached my 14-15 ages, I had more knowledge than today’s 14-15 year old children. You become more knowledgeable, and you have a more different view of life…” (Daisy, 36, female)

“Before you start school, you learn the alphabet in sign language, you learn writing your name, you start writing your parents’ name in sign language. Thus, we learned reading and writing very quickly.” (Rose, 23, female)

“The fact that I know sign language has earned me a profession for example. Currently I’m a civil servant, it is hard to be civil servant nowadays (…) It makes me feel special. It is also because sign language is popular. Everybody is trying to learn this language and I say ‘this is my mother tongue’. They say ‘Wow, how nice’, and that makes me feel special (…) Our disadvantage has turned into advantage.” (Rose, 23, female)

Sign language, as well as offering a quality that ‘the hearing’ cannot understand, can be the focus of attention and curiosity as it is described as being “different”. Also, there are some hints in the interviews about perceptions of the society against the deaf.

“(…) Especially when I was a child, playing football match in the street. For example, we were saying the things we needed to say to each other by sign language. And because other children did not recognize that, we enjoyed the situation, we had more fun and such.” (Lily, 35, male

“There was attractive side in it. When I communicated with my mother and father at the bus on the way home, people said: ‘Did you see it? That boy was hearing-impaired’ or they talked about my brother: ‘What a beautiful child! I wish he wasn’t deaf’. However, we didn’t get embarrassed at such situations, we even enjoyed hearing it. Honestly, we enjoyed the situation that they thought we were deaf but we weren’t (…) It was like a small heroism situation.” (Lily, 35, male)

The hearing child of deaf parents can take advantage of his knowledge of sign language in helping deaf people in all areas. However, this leads to some problems in terms of both hearing adults and deaf – even though they do not realize these themselves.

“(…) It was not hard for me but for the doctors or the person I went with (…) For example, we were going to doctors, my parent had a pain in his reproductive organs. The doctors were asking in such a way ‘Do you have burning during sexual intercourse, or a burning during urination?’ And I was asking in a very comfortable way. The doctors were looking at me and asking ‘Can you explain it?’ I was telling the situation but the person I was telling




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

69

was becoming uncomfortable. I didn’t know at that age why they were uncomfortable.” (Daisy, 36, female)

Using sign language and having deaf parents in general have confronted the hearing children with various difficulties at different ages. CODAs, who in their narratives about the past handle the situation very differently with their current perceptions and values, state in the following their experiences and fears of “disgrace” at the age periods when the thoughts of social environment were especially important:

“I'm going to elementary school with my mother and my father, and I see my friend brought to school by someone else. They could shout at each other and say ‘good bye’ while there were distance between them. I had to stay close to them so that they did not shout at me and I wouldn’t get embarrassed. I experienced this comparison in elementary school the first time (…) After all a child at that age felt as if it was something to be ashamed of. I thought however less I learned this language and I remained connected the least I would be ashamed less.” (Lavender, 21, male)

“Until a certain age I never thought it was something different. I never felt different (...) Until one day… But that day was very annoying indeed. We're going with my mom. Then I suppose I was 13-14 years, I do not remember exactly my age. We went to a place and returned. The next day, some of my friends came; they had seen us while we were chatting with my parents. Some of them asked ‘how do you speak?’ in a very normal way. Some of them asked ‘how do you swear?’ and said in a mocking way ‘I saw a hearing impaired, they are very stupid’. I said ‘What is the problem? Is there a problem? They communicate in this way!’ Then, after that day I withdrew into myself and started to select my friends (…) After that day, I never spoke with my parents or used sign language outside. Then, two or more weeks passed (…) I’m very angry at myself (the participant cries). My mother was nervy, I asked ‘What happened?’ and she said ‘Nothing’ (…) She then asked ‘Why don’t you speak with us on the bus or among people?’ ‘Are you ashamed of us? There I was done (the participant cries). Then I realized that I made a mistake (…) the following days I spoke with them deliberately (…)” (Daisy, 36, female)

While people with disabilities and their relatives struggle against objective negative conditions caused by the disability, social adaptation that they try to develop and the social support they need along with it emerge as significant processes for the solution. However, unfortunately, the negative, labeling, alienating perception about disability becomes the second and even the main obstacle for the disabled individuals and their relatives. While the social support moves away from its scientific nature with the feeling of “pitying another person’s incapability” and contributes to the society of benefaction, the social adaptation reinforces the unequal relationship of the helper-the one in need of help and moves from the relationship between equals.

There are also participants who receive the presence of deaf parents in a different way than other participants and even “benefiting” from this situation. Especially in parent-teacher meetings, the hearing children may transfer the dialogues between their parents and the teacher in a way to hold their success high and may turn the process into fun for themselves to some extent. Also, there are some participants who interpreted the questions by their peers in a way to make themselves feel “special”.

“(…) I never thought ‘my mother and father are hearing impaired’. This has always been natural to me (…) In my childhood, other children approached like this: ‘Did you come from




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

70

abroad? Are you tourists?’ Even, one of them asked: ‘Are you from Germany?’ (…) That enjoyed me a bit.” (Lily, 35, male)

Deaf culture and its characteristics

Besides some concrete elements such as communication methods and organization of living spaces, differences regarding their sense of humor and the meanings of some words give information about the deaf community. One of the points that participants agree on is that educational opportunities for the deaf are insufficient. Related with this issue of deaf culture, increasing and improvement of educational opportunities are also frequently underlined in “wishes for the future” theme.

“It is generally like this for the disabled; he was born in a village and is in financially good situation or he was born in the east and is in financially good situation. If he has the economical means, he would go to Ankara or Istanbul and that was something like this before: There were schools for the deaf people in Ankara and Istanbul. Therefore, most of them migrated for the sake of their children. They generally receive good education at primary school. I saw so few people who did not get education; that was also related with financial situation. (…) There is nothing for the hearing impaired in the education of primary school. They have to leave their own environment, their friends. There are ones who get education but they are that kind of people whom we can call super intelligent if they were normal people. Or ‘half’ people. I mean by saying ‘half’; a person who can hear less, and who can speak if he/she has received education. There are some hearing impaired people who cannot hear but can speak on the phone. There are people like that (…) Most of them go to vocational high schools such as furniture-making and graphics design. However, they go to these schools arbitrarily. There are some who go to university but as I said, they are ‘half’ people and they cannot go to university so easily.” (Lavender, 21, male)

“Their abstract thinking is much more difficult. They can think more concretely. Whatever is, is. For example, it is hard for them to understand such sentences as ‘the sun was bright like a pomegranate … Or they do not understand proverbs. Thus, it becomes necessary to tell them in detail.” (Daisy, 36, female)

There may be similarities in the field of works or the jobs of the deaf.

“Absolutely a government work. The state has a certain quota and they have always been employed into these quotas. My mother was using a computer at her desk for example. She was smart. (…) My father was a servant, ran errands. (…) Most of the hearing impaired has a job to do. If he does not, he must be very lazy. At some time in the past, it was generally easy to do this kind of governmental work for older deaf people.” (Lavender, 21, male)

“Generally they work at jobs requiring physical strength. They worked in better jobs before. (…) Now they can’t get into jobs in government offices. (…) And that naturally discourage people.” (Daisy, 36, female)

Based on the statements of participants, it is possible to say that there are certain common values or orientations of the deaf community. These can be listed as living in the same area, marrying a person like him/her, having an effective communication network, being affected by works of others like them and the feeling of need to do the same thing.

“The deaf live in separate areas; all certainly have a leader in the city. What I mean by leader is, for example 10 people are influential and they follow those 10 people the most (…)” (Lavender, 21, male)




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

71

“My mom and dad met at the school for the hearing impaired. They were just kids, they met in primary school. (…) Years pass. After all, hearing impaired are few in number, thus they do not have more choice in selecting their wives than us. (…) It is also because they get on well with them. Thus, first they seek for somebody from their surroundings.” (Daisy, 36, female)

“The world of the deaf is really different; different in this sense, we really have very different cultures. A visually impaired can reach our book culture, literature culture. Let it be an audio book, or a film that he/she can watch by hearing the sound, can grasp the plot or can memorize the names of actors and actresses or can attend a quiz show. (…) However, a deaf person does not have any book culture, film culture, he/she cannot learn any foreign language (…) They have a very different sense of humor. A hearing impaired may not laugh at the thing we laugh.” (Lavender, 21, male)

“I think they are very asocial. They are people who can chat for hours when they come together. Not called naïve people but more like people full of energy; I mean cheerful, active or something like that. I think, there is a competition in every issue among them. Thus, they think like ‘Ali did this and I must also do this’”. (Lily, 35, male)

“We say hearing impaired people are so much fun, cheerful but this becomes when they gather together. (…) They are like us; this is determined by the energy created by that environment.” (Daisy, 36, female)

In addition to these features of the deaf community specified here, it is understood that there are certain characteristics which can be described as ‘negative’.

“(...) Hearing impaired children can be very ill-tempered. Think about it, everyone is talking and you are following their lip movements. Someone is making hand-arm movement, and is turning your attention directly there.” (Daisy, 36, female)

“For example, a hearing impaired individual said: ‘you can talk with your spouse after you turn off the light but I need to turn on the light to talk to my spouse.” (Rose, 23, female)

“For example, my mother is now 46 years old but she is still delicate like a kid (the participant laughs). It is as if I’m her mother, I listen to her, and she complains to me, she tells me if she has a problem with my father. She is stubborn, and it is affected by her inability to hear. In this sense, she was a very ill-tempered child. The effects of that still continue.” (Rose, 23, female)

It is understood that parenting skills of deaf people and the authority they set up on their hearing children vary from family to family.

“Their world-view, knowledge about life is not enough at one point (...) when I wanted to do something for example about any topic, I don’t have any parent whom I want to consult and ask about it (…) I would love them to previously get informed about my problems in life, lead me and provide solutions before I ask from them.” (Lily, 35, male)

“(…) Imagine… However much authority he/she has, he/she asks the dialogue in a soap opera (…) For example, my father didn’t have this perception, and they didn’t teach when he was younger that ‘he can’t go out with her undershirts’. My father is now 45 years old, he tries to go around in the building with his undershirts on him. Although my father is the number one, he loses his authority before my eyes. Every deaf person has such kind of humiliating behavior: the fact that he/she cannot a very simple word, knowing a simple word in the wrong sense, and shouting from a 100 meters distance among all those people. This can destroy everything.” (Lavender, 21, male)




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

72

“This may not be that important to me but may be important for a child. For example, these people cannot tell fairy tales to you. They cannot tell you tales before you sleep. Or, when they went to visits, they have to sit at some place while other adults are communicating. They are not entirely involved in the communication.” (Lily, 35, male)

“(…) My mother didn’t let us do the housework. She said ‘you sit down, study and do your homework’ (…) We didn’t have the luxury to fail either. We had to finish school and we did.” (Rose, 23, female)

It is clear that living environments of deaf families are certain and those environments have a unique structure. This situation also affects the type of relationship between deaf parents and hearing children.

“(…) Generally, they live in colonies. You know where they live when you go to Istanbul. Whichever city you go, you know where they live. They are either at their association or the clubhouse. They meet and chat there. If they match, they get married.” (Daisy, 36, female)

“This culture is a visual culture. These people didn’t use doorbell then, they used light. Or they would directly poke or touch instead of calling your name, or when you were a kid you can easily swear as they didn’t hear.” (Lily, 35, male)

“(…) When we wanted to call out our parents, we would turn on and off the corridor lights. They would see and come. Our doorbell was lighted. Maybe others told you about it.” (Rose, 23, female)

From the narratives of CODAs, it is understood that deaf people have powerful communication skills; they depict an open communicative structure in their relationships with both the families in their sub-cultures and other hearing people.

“When we were younger, we used to go to a different family every week. Think about it, 30 families. Every week, we first went to uncle Muhammed, then uncle Şenol and then others or they would come to our house and our meetings continued as such.” (Lily, 35, male)

“(…) My father is a very warm person. He calls all of his relatives, surfs the internet most of the time, finds his friends there, makes new friends there, and tries to help them. For example, now he is helping hearing impaired girls…” (Daisy, 36, female)

“When I was seven months old, they sent me and my brother to the village and they went abroad. They are such brave people. They do not know the language; they do not know the way. They say ‘Come on, what we do, we go abroad’. They travel, roam country by country. They have a compass in one hand; they say we go here, then there. I have inherited their side of freedom and so does my brother.” (Daisy, 36, female)

“My mother first teaches a few words to the person she meets (she laughs). She says ‘this is tea, would you like to drink tea?’ (using sign language).”(Rose, 23, female)

Communication methods of the deaf, which is sign language based, complicates their relationships with the hearing, and at that point the hearing individual who knows sign language can be attributed as “interpreter” by being qualified as a powerful tool among the deaf community. In this way, in a very short period of time CODA, who helps the deaf by using sign language, can be seen as a reference source known by all the deaf people in the area.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

73

“If one of them sees me and learns about me, she/he takes the others to me as well (…) I used to help others coming from remote other districts. I’ve just started here; I do not know me yet (…) They try to tell by writing. When I say ‘You don’t need to write, you tell me and I can understand’ (by showing through sign language), they say ‘well!’ and become very happy. They feel that they belong to the society; they do not feel excluded. They even get angry if there is somebody who doesn’t understand them.”(Rose, 23, female)

Another characteristic of deaf parents expressed by their hearing children is that deaf community is vulnerable to be fooled.

“They are vulnerable to be fooled so they have been fooled too much. For example, some of them are raped with the thought of ‘nothing will happen’ and some are rejected by saying ‘what will you do when you go to school?’ Nowadays, young people are much easier to be deceived (…) Thus, my father and I try to do something we can in our ways. (Daisy, 36, female)

“This world (the hearing) has caused much harm to this world (the deaf) (…)” (Lavender, 21, male)

The location between deaf and hearing communities

Although he is in the deaf world, the hearing child is aware of the changing nature of his position there. Sometimes he identifies himself within the deaf community, and sometimes describes himself within the hearing world. While some of the CODA make a distinction as the deaf world and the hearing world, some of them state that there is no need to make such a distinction.

“I don’t know other CODAs but I have certain thoughts. I think the deaf world and other world are very different from each other. I don’t want to let them be closer. There are some families whose child is born as hearing impaired; they can hear and they don’t want him/her to learn sign language. They make the child learn lip-reading. I think this is because they think when the child speaks through sign language, he/she will be hearing impaired. However, if the child communicates though lip-reading, he/she isn’t considered as hearing impaired. At least, they won’t be disgraced outside (…) When the child starts to say ‘I belong to this world, leave me alone’ (…), he/she starts to receive certain education. I don’t want people in-between. If he/she belongs to this world, he/she must stay here (…) The two worlds must be separate from each other but there may be intersections between the two. However, the people of this world mustn’t enter that world and vice versa.” (Lavender, 21, male)

“There is no such thing as their world is different and our world is different. Their problem is that they can’t hear the events and they have a different tactics of speaking (...) There is no need to dramatize it.” (Daisy, 36, female)

The hearing child with deaf parents intersects his/her position in the deaf world and the hearing world; at some point, he/she even define himself/herself at the deaf world. However, the position of hearing child in the deaf world becomes possible with his/her acceptance to the deaf world by the deaf.

“The hearing world and the deaf world are in fact separate from each other but I’m between them because I also know the language of this world, I know because it is my mother tongue.” (Lavender, 21, male)

“Actually, I don’t feel I belong to only one side. I can express that I’m two people who can switch to both sides (…) For example, my hearing impaired friends are more than my other




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

74

friends (…) I think I’m alone in the hearing world (…) When I ask this question to myself; I can’t say I’m bilingual and bicultural but I belong to only one group. That is, I’m not in this culture or in that culture. This is related with the situation then (…)” (Lily, 35, male)

“Sign language is our mother tongue. This language we speak is our foreign language not the mother tongue. It doesn’t belong to us.” (Daisy, 36, female)

“It has turned into such a situation that ‘I certainly won’t work outside this field’ because I’ve devoted myself to this field. At some point it has become a serious passion. After I experienced certain problems myself (…) I remember saying; “I wonder if I should also be deaf’. Probably it is because of the work I do. Sign language interpreter, teaching, sign language struggle, or defending the rights of this minority and etc.”(Lily, 35, male)

The position of the CODA within deaf world is also determined by the deaf people’s seeing them as members of this group or their exclusion of these people. It is understood from narratives of two participants that they are not accepted to deaf world in spite of their contributions to the deaf world. However, one participant states that not CODAs but the people who later learn the sign language.

“They won’t include me because I’m not sure whether I can understand the gestures and jokes among them.” (Lavender, 21, male)

“It had become such a situation with the few people I met: ‘we are deaf’ or ‘we use sign language, we are a different group but you aren’t’. I mean, although I’m a CODA I’ve faced such situations even if I stated ‘I’ve worked for years for you and I will work more than that…’” (Lily, 35, male)

“As if we are one of them … but they may be doing this for people who learn sign language later. Also, they thought I was also a hearing impaired, they were looking at the bus and I was shouting at them like ‘What are you looking at?’ Sometimes my mother would say: ‘what are you looking at?’”(Rose, 23, female)

Wishes for the future

In addition to the increase in services offered to the hearing impaired in terms of quantity and quality, it is required to produce and apply policies and services which would support the social and cultural development of hearing children with deaf parents. In statements about characteristics of deaf community, the problem of education, which is expressed by most of the CODAs, has also been the mostly mentioned area in terms of production of future-oriented services and policies.

“Education is very bad. The education they receive is like the primitive of the primitive. Until 2005, sign language wasn’t being taught in the school of the hearing impaired. With the regulation in 2005, sign language usage was brought but it is still not being used because the teachers of the course must also know the sign language. They still don’t get the training for it.” (Daisy, 36, female)

“Education is very important, fundamentally. The National Education has seen that teachers can also earn money by working in Public Education Centers, they supported it.” (Rose, 23, female)

“I think this education must be provided to the deaf. They must be told ‘your children are automatically your interpreters but this doesn’t have to be like that, she/he must experience the process of a normal childhood’. And the reverse for the children must be




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

75

given: ‘your parents are people like this; they can do these and cannot do those’”. (Lily, 35, male)

“I think nursery for 0-6 years hearing impaired must certainly be opened. If the training is started to be given then, they would know there is educational side to it.”(Daisy, 36, female)

The first Deaf and Mute School in Turkey was opened in 1889 with 30 students (Akalın, 2013: 1497). Primary education has already been provided for the deaf in 49 schools in different provinces of Turkey and multi-program high school education has already been provided in eight schools (http://www.tsddenizli.com/engelliler-rehberi/itme-engelliler-okul on ). One of the issues desired to be structured for the future include the facts that critical regulations in deaf-oriented employment policies are required to be executed and this issue must be started from the regulation in Public Personnel Selection Examination.

“Another troublesome issue for the hearing impaired is employment. Now, our government is so smart (!) that it introduced sign language usage in courses but in exams it is not used. A visually impaired is provided a companion in exams but a hearing impaired isn’t. I’m sorry but you must do this for the hearing impaired as well because he/she doesn’t understand what he/she reads and reads very slowly (…) In exams, for example, they ask a question like this: Find and correct the incoherency in this sentence ‘Ali hit the ball but it came to me’. The hearing impaired has already been writing like that, what should he correct? He/she thinks this sentence is normal. Then, they say that they provided the hearing impaired an exam for government jobs and they compete on equal grounds (!). They don’t. Then, you hope these people get certain points from this exam and start a job.” (Daisy, 36, female)

“We told many times that ‘the questions for the hearing impaired should be in video format with subtitles in public personnel selection exam because they don’t understand, sign language is a must. However, it didn’t happen. They get very low points. This year is the third exam but no change is made (...) For example, in the driver's license exam they have difficulties. We heard in the news that hearing impaired would get video exams.” (Rose, 23, female)

“(…) There are such things like they employed my uncle as a cleaner for railroad rails. How come you employ a hearing impaired the task of cleaning the rails. It is something momentary; he may not feel the vibration.” (Lavender, 21, male)

Interpreting services for the deaf is another future regulation mentioned by the CODA. The services to be regulated in this field would both enhance life quality of the deaf and provide them to assume roles suitable for their developmental characteristics or would provide an important convenience in continuing their educational lives without interruption.

“(…) For example, these people have undergone many wrong operations due to the shortage of interpreters (…) They unjustly received penalties (…) People who take two-week trainings come and provide interpreting. I’m getting nervous at those people (…) In order to reach interpreter quality, you have to use this language for 3 years without interruption.” (Daisy, 36, female)

Other services aimed at deaf people must also be organized. These can be listed as developing sign language, regulating protective-preventive services aimed at young deaf people and strengthening and expanding other services that the general population needs (elderly care, etc.).

http://www.tsddenizli.com/engelliler-rehberi/itme-engelliler-okullar





1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

76

“The Ministry of Justice must do something (…) For example, there is no word about the health sector.” (Lavender, 21, male)

“There is nobody to represent this 10-million family (…) There is nothing to do for a hearing impaired child except sports (…) because the field where disabled can gain self-confidence is sports.” (Lavender, 21, male)

“The younger generation is coming more dangerously. My father’s generation thought then they must get education and they must get into a job. However, now young people are relaxed and there is the internet. Families are still insensible. There are some people who say ‘I won’t let him get education, he must work’”. (Daisy, 36, female)

“My grandmother has Alzheimer’s. If she gets worse, my mother and father will experience hardships. Because my mother cannot hear, she won’t know if she goes out of the house. For example, after my grandmother’s illness became worse, my mother stopped going to the Quran courses.” (Rose, 23, female)

Another issue which participants emphasize is the education of CODAs. This education is analyzed as two-dimensional quality in which the development of CODAs is maintained in a healthy way and their relationships with their parents is constructed.

“CODAs need to get special education in kindergartens and primary schools. They experience too many challenges. The need for interpreters should not be provided by CODAs (…) For example, I don’t have to hear and translate my mother’s gynecological diseases. I may do bad things unknowingly. For example, I may say ‘My mother does not want a child; she wants to have an abortion’. I shouldn’t do the translating job, interpreters should do. Besides, hearing impaired must have a serious education; there are many uneducated.” (Lavender, 21, male)

“There isn’t any psychiatrist or a psychologist interested in the psychology of the CODAs or any social worker or there isn’t any specialist who can provide this education to our parents in Turkey yet (…) I want all the problems solved and I don’t want CODAs be in such a situation saying ‘my mother and father are deaf and I’m neither happy nor unhappy’. I wish them to be aware of this area and related issues.” (Lily, 35, male)

With the knowledge from past experiences, participant CODAs react against the fact that deaf people are seen as a gain; they underline that steps towards learning sign language must be taken with the aims of truly providing help for the deaf.

“The fact that the hearing sabotage the deaf world too much… They interfere in too much. I think they shouldn’t interfere too much in order to earn money.” (Lavender, 21, male)

“I’m delighted that sign language is very popular now; it is god to reach more people. However, it is scary to know that there are issues of fraud.”(Rose, 23, female)

The hearing children, who take on all the responsibilities of their deaf parents from childhood, first think about their parents at the point of establishing their own lives and deciding where to live and they try to make arrangements in a way to continue simplifying their lives. They can blame themselves when these steps are shaped by other variables except themselves (for example, due their spouses’ jobs etc.).

“My conscience pricks me (She cries, and continues crying) because of the fact that I came here by leaving them. Then, I looked around and saw that they also go other cities and abroad, so I got relieved (…) Now I go, they come. However, I’m very emotional nowadays due to motherhood.” (Rose, 23, female)




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

77

6. Evaluation and Results

In the most general sense, disability studies, which one of the important subject areas of social services and which conducts studies with the purposes of providing human welfare, in other words, supporting the individual to become self-sufficient, free, and socially functioning; and other subject areas related with disability (rehabilitation, care services models, disability rights, etc.) will continue to be significant in the future as well. While there are resembling and differentiating points among the needs and problems of every kind of disability, especially social services and other professions and disciplines share various responsibilities for determination and solution of all these.

As it is in other disability areas, it is vital to produce scientific and all-including studies around the country by taking reinforcement approach towards disabled individuals and their relatives in accordance with the system perspective. It is seen that there is a need for structuring a scientific map which would organize the relationships of disabled and their relatives as a sub-system with other systems and which will define responsibilities and shared values. There are many tasks before us to improve their work life, education, health, everyday life, social work and their social integration processes.

In order to receive concrete evidence about what needs to be done, it is required to reach the individuals or groups who either experiences the problem directly or experiences the need. This research is in its nature a “first step” in terms of putting forth the experiences of hearing children with deaf parents in their own statements, and of providing scientific information on the point of eliminating related inconveniences. It is seen as a result of the research that there are many related subtopics to handle and that different researches and/or implementations are needed concerning the elimination of needs and problems of deaf individuals.

Turkey signed United Nations Convention on the Rights of Persons with Disabilities (CRPD) in 2009 (http://www.ttb.org.tr/mevzuat/index.php?option=com_content&view=article&id=686:engellerhaklarina-k-slee&Itemid=36). According to this convention, significant articles on deaf and sign language can be listed and evaluated as accessibility (article 9), freedom of thought and expression and access to information (article 21), education (article 24) and participation to cultural life, leisure, recreation and sports activities (article 30). There are various obligations of Turkish Republic as one of the signatory countries. If we are to handle and evaluate these with the findings of the research, it is required to provide care support, social and cultural support for the deaf and their families. Studies regarding the Turkish Sign Language (TSL) are needed to be carried out. When sign language was prohibited in 1950s, this has caused formation of different dialects; although that prohibition was released in 2005, it is suggested by the participants that there are still no equivalents for certain concepts in sign language. Therefore, it must first of all be accepted that TSL is a visual language and a mother tongue. In order for the sign language to be an education and a culture language, sign language education should be provided from kindergarten to university besides the restructuring in TSL. Thus, sign language can have widespread and effective usage areas.

Professional interpreting services, which can be evaluated for the welfare of both the deaf and the CODA, should be provided in all institutions within the public life. Therefore, it should be noted that a central interpreting network can be structured and a 24-hour service can be provided. In addition, certain precise arrangements should be made (for example provision of a female sign language interpreter to a deaf woman who

http://www.ttb.org.tr/mevzuat/index.php?option=com_content&view=article&id=686

http://www.ttb.org.tr/mevzuat/index.php?option=com_content&view=article&id=686




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

78

can express herself better with that translator) by taking into consideration come characteristics of the society.

The government must organize some arrangements about the deaf in its employment policy towards disabled people. These arrangements should start with the arrangements in Public Personnel Selection Examination to which disabled people also attend by rearranging it in a format that is understood by the deaf. Also, in order to equalize the differences, separate quota application should be made for the deaf among the disabled.

In Turkey, academic studies regarding deaf people, sign language and the hearing children with deaf parents should be increased in terms of both quantity and quality. In this sense, universities have significant responsibilities. Besides, original researches and projects related to problems and needs should be carried out. These studies should be executed by the deaf, CODAs, and the deaf civil society cooperation that is formed by the TSL-knowing people accepted by the deaf community.

Broadcasting of the programs on media with TSL should become a legal liability; the deaf community should also be provided to catch and discuss what non-deaf community talks about and discusses. All of these initiatives should be structured in a way to create lasting solutions.

Acknowledgement

I would like to thank Daisy, Lily, Rose & Lavender for accepting the interview with me and expressing their emotions and experiences to me sincerely. I would also like to thank Hatice Kum Aydeniz for the English editing.

References

Akalın, Ş. H. (2013). Türk işaret dili. Yeni Türkiye, 9 (55): 1496-1502.

Baker, C. (1999). “Sign language and the deaf community”. In (pp. 122-139) Handbook of Language & Ethnic Identity. (J. Fishman, ed.) New York: Oxford Univ. Press.

Basım, H. N., Erkenekli, M., & Şeşen, H. (2010). Birey davranışındaki kontrol odağının rol çatışması ve rol belirsizliği algısı ile ilişkisi: Kamu sektöründe bir araştırma. Amme İdaresi Dergisi, 43 (1):145-165.

Bezmez, D., Yardımcı, S., & Şentürk, Y. (2011). “Giriş”. In (pp. 17-25) Sakatlık çalışmaları: Sosyal bilimlerden bakmak. (1. Baskı). (D. Bezmez, S. Yardımcı, & Y. Şentürk, ed.) İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.

Birleşmiş Milletler Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme. Kabul Tarihi: 27.05.2009. Sayı. 2009/15137.

Creswell, J. W. (2007). Qualitatie inquiry and research design: Choosing among five approaches. (Third Edition). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.

Convention on the Rights of Persons with Disabilities (2006). Retrieved from https://www.un.org/development/desa/disabilities/convention-on-the-rights-of-persons-with-disabilities.html.

Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme (2009). Retrieved from http://www.ttb.org.tr/mevzuat/index.php?option=com_content&view=article&id=686:engeller-haklarina-k-slee&Itemid=36.

https://www.un.org/development/desa/disabilities/convention-on-the-rights-of-persons-with-disabilities.html

https://www.un.org/development/desa/disabilities/convention-on-the-rights-of-persons-with-disabilities.html

http://www.ttb.org.tr/mevzuat/index.php?option=com_content&view=article&id=686:engeller-haklarina-k-slee&Itemid=36

http://www.ttb.org.tr/mevzuat/index.php?option=com_content&view=article&id=686:engeller-haklarina-k-slee&Itemid=36




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

79

Foucault, M. (2015). Büyük kapatılma. (4. Baskı) (I. Ergüden, & F. Keskin, trans.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Hughes, B. & Paterson, K. (2011). “Sakatlık sosyal modeli ve kaybolan beden: Bir yeti yitimi sosyolojisine doğru.” In (pp. 63-80) Sakatlık çalışmaları: Sosyal bilimlerden bakmak. (1. Baskı). (D. Bezmez, S. Yardımcı, & Y. Şentürk, ed.) İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.

Johnson, R. E. & Erting, C. (1989). Ethnicity and socialization in a classroom for deaf children. In The sociolinguistics of the deaf community. (C. Lucas, ed.) San Diego, CA: Academic.

Kemaloğlu, Y. K. & Kemaloğlu, P. Y. (2012). The history of sign language and deaf education in Turkey. Kulak Burun Boğaz İhtisas Dergisi, 22 (2): 65-76.

M.E.B. İşitme Engelliler Okulları (2017). Retrieved from http://www.tsddenizli.com/engelliler-rehberi/itme-engelliler-okullar.

Oliver, M. (1996). Understanding disability: From theory to practice. New York: Palgrave.

Padden, C. (1989). “The deaf community and the culture of deaf people”. In American deaf culture: An anthology. (Sherman Wilcox, Ed.) Burtonsville: Linstok Press.

Patton, M. Q. (1990). Qualitative evaluation and research methods. (Fourth Edition). USA: Sage Publications.

Preston, P. (1994). Mother father deaf: Living between sound and silence. Cambridge, MA: Harvard Univ. Press.

Reagan, T. (1995). A sociocultural understanding of deafness: American sign Language and the culture of deaf people. International Journal of Intercultural Relations, 19 (2): 239-251.

Reagan, T. (2002). Toward an “Archaeology of Deafness”: Etic and emic constructions of identity in conflict. Journal of Language, Identity, and Education, I (1): 41-66.

Shield, A. (2004). Ideological conflict at group boundaries: The hearing children of deaf adults. Texas Linguistic Forum, 48: 187-195.

Singleton, J. L. (n.d.). Growing up hearing in a deaf family. Retrieved from http://press.uchicago.edu/books/TheChild/Child_IEO_Growing_Up.pdf.

Singleton, J. L. & Tittle, M. D. (2000). Deaf parents and their hearing children. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 5 (3): 221-236.

The International Association of Schools of Social Work (2014). Global definition of social work. Retrieved from https://www.iassw-aiets.org/global-definition-of-social-work-review-of-the-global-definition/

The International Federation of Social Workers (2014). Global definition of social work. Retrieved from http://ifsw.org/policies/definition-of-social-work/

Thomas, C. (2011). “Sakatlık kuramı: Kilit fikirler, meseleler ve düşünürler”. In (pp. 31-50) Sakatlık çalışmaları: Sosyal bilimlerden bakmak. (1. Baskı) (D. Bezmez, S. Yardımcı, & Y. Şentürk, Der.) İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.

Todd, K. (2013). Children of deaf adults: An exclusive assessment of family communication. University of West Florida. Retrieved from http://tutorsbunch.com/wp-content/uploads/2013/07/litreviewsample2.pdf.


http://press.uchicago.edu/books/TheChild/Child_IEO_Growing_Up.pdf

https://www.iassw-aiets.org/global-definition-of-social-work-review-of-the-global-definition/

https://www.iassw-aiets.org/global-definition-of-social-work-review-of-the-global-definition/

http://ifsw.org/policies/definition-of-social-work/

http://tutorsbunch.com/wp-content/uploads/2013/07/litreviewsample2.pdf

http://tutorsbunch.com/wp-content/uploads/2013/07/litreviewsample2.pdf




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

80

The Union of the Physically Impaired Against Segregation (UPIAS) (1976). Fundamental principles of disability. Retrieved from http://disability-studies.leeds.ac.uk/files/library/UPIAS-fundamental-principles.pdf.

Turkey Disability Survey 2002. Başbakanlık Devlet İstatistikler Enstitüsü. Yayın numarası: 2913, Ankara: Devlet İstatistikler Enstitüsü Matbaası.

http://disability-studies.leeds.ac.uk/files/library/UPIAS-fundamental-principles.pdf

http://disability-studies.leeds.ac.uk/files/library/UPIAS-fundamental-principles.pdf




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

81

FUNCTIONAL TRAINING: CONCEPTUAL PERSPECTIVE AND APPLICABILITY ON SOCCER

FONKSİYONEL ANTRENMAN KAVRAMSAL BAKIŞ VE FUTBOL BRANŞINA UYGULANABİLİRLİĞİ

Aydın KARABULAK1

Abstract

Functional training, unlike classical exercises based on the principle of Koşuning a single zone or a single muscle group, is a training method aimed at training multiple muscles and muscles with a single motion. This method focuses on the individual's performance in order to influence the whole nervous-muscle system and to transfer a movement from one movement to another. In recent years, it has become important to understand that functional training has an effect on active sportsmen who perform in different branches in addition to elderly, sick, and injuried adults. The general purpose of the study is to determine the theoretical framework of the functional training concept, which is regarded as a training method. It is also the spesific purpose of the study to present a model that involves the applicability functional training to the basic motoric skills (strenght, endurance, agility, power and balance) of the soccer field in the context of sample drills, training programs and training principles. Within the model, six (6) haftaly functional training programs are presented through exercises on parameters such as jumping, core, endurance, power, speed and agility specific to the football branch. Achieved results are discussed generally in the context of training science and specifically in the context of practitioners such as soccer trainers and other trainers anda re transformed to proposals for future studies.

Key Words: Functional Training, Motoric Skills, Soccer, Soccer Trainers

Özet

Fonksiyonel antrenman tek bölge veya tek kas grubunu çalıştırma prensibine dayalı klasik antrenmanların aksine, tek bir hareketle birden çok bölgenin ve kasın çalıştırılmasını hedefleyen bir antrenman yöntemidir. Bu yöntem bireyin performansını tüm sinir-kas sistemini etkileyecek ve bu performansı artıracak şekilde bir hareketteki gelişimi diğer bir harekete transfer etmeye odaklanır. Son dönemlerde fonksiyonel antrenmanın yaşlı, hasta, sakatlık yaşayan yetişkinlere ilaveten farklı branşlarda performans gösteren aktif sporcular üzerinde de etki gösterdiği anlayışı önem kazanmıştır. Çalışmanın genel amacı, bir antrenman yöntemi olarak kabul edilen fonksiyonel antrenman kavramının teorik çerçevesini belirlemektir. Bu amaca uygun olarak fonksiyonel antrenmanın futbol branşındaki temel motorik özelliklere (güç, dayanıklılık, hız, çeviklik, kuvvet ve denge) uygulanabilirliğini örnek çalışmalar, antrenman programları ve futbola özgü çalışma prensipleri bağlamında bir modele dönüştürmek de çalışmanın spesifik amacını oluşturmaktadır. Model kapsamında futbol branşına özgü sıçrama, çekirdek (core), dayanıklılık, güç, sürat ve çeviklik gibi parametrelere dair egzersiz örnekleri üzerinden altı (6) haftalık fonksiyonel antrenman programı sunulmaktadır. Çalışmadan elde edilen sonuçlar antrenman bilimi genelinde ve özellikle futbol antrenörleri, çalıştırıcılar gibi uygulayıcılar özelinde tartışılmış ve gelecekteki çalışmalara dair önerilere dönüştürülmüştür.

Anahtar Kavramlar: Fonksiyonel Antrenman, Motorik Özellikler, Futbol, Futbol Antrenörleri

1 Okt. Süleyman Demirel Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bölümü, [email protected]




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

82

Giriş

Son yirmi beş yıl içinde en çok rağbet gören antrenman felsefelerinden birini fonksiyonel antrenman temsil eder. Her ne kadar evrensel düzlemde kabul görmüş tek bir tanımı olmasa da fonksiyonel antrenman belirli bir etkinliğe yönelik işlevsel dayanıklılığı geliştirme özelliğine sahiptir. Önceki yıllarda profesyonel eğitmenler ve antrenörler fonksiyonel antrenman yöntemlerini açıklayan eğitim kaynaklarını inceleyen ve bu kaynaklara erişen nadir kişileri temsil etmekteydi. Fitnes alanında organize edilen konferanslar ve seminerler, DVD’ler ve kitaplar deneyimli bir uygulayıcıdan fonksiyonel antrenman hakkında öğrenilebilecek kaynakları oluşturmaktaydı. Ancak özellikle son 15 yılda fonksiyonel antrenman felsefesi oldukça farklı bir şekle büründü. Yukarıda belirtilen nispeten daha bilimsel kaynaklar yerine popüler dergilerde, sosyal medya mecralarında (youtube, facebook vb.) kısa bir zaman diliminde fonksiyonel antrenman adına birçok egzersiz ve programlar izlenebilir hale geldi (Santana, 2016:xi).

Fonksiyonel antrenman fitnes sektöründe her geçen gün daha da popüler hale gelen ve çok çeşitli kassal uygunluk ölçümlerini geliştirmede kuvvet, dayanıklılık, koordinasyon ve denge gibi geleneksel dayanıklılık antrenmanlarına göre daha iyi bir seçenek olduğu kabul gören bir yöntem olarak kabul edilir. Fonksiyonel antrenmanı ifade eden tanımlar ve bir fonksiyonel antrenman programının neyi gerektirdiği literatürde farklı şekilde incelenir. “Fonksiyonel” sözcüğünün fiil hali bir eylemin, bir işin ve hareketin performansıyla ilişkilidir (Weiss vd.,2010:113).

Fonksiyonel antrenman yeni bir antrenman yöntemi değildir. Fiziksel rehabilitasyonda biçimsel geçmişiyle beraber yoga, pilates ve spor kondisyonu gibi aktiviteler fonksiyonel antrenmanın bileşenlerini hareketlerle bütünleştirir. Fonksiyonel antrenman günlük yaşam aktivite performansını, reaksiyonel işleyişlerini veya spor performansını özellikle arttırmak amacıyla tasarlanır. Bu antrenman biçimi sinirsel kas sistemini hedefler. Bir başka değişle sadece kasları değil hareketleri ( kas gruplarını ve sinir sistemi) çalıştırır. Temelde ağırlığı taşıyan multicoint (çok noktalı) ve multiplanor (çok planlı) egzersizlere yönelik giderek artış gösteren ve bireyselleştirilmiş bir programı kullanarak fonksiyonel antrenman dinamik ve statik dengeyi, koordinasyonu ve derin duyuyu geliştirecek mücadeleleri içerir. Fonksiyonel antrenman sinir sisteminin bütünleştirilmesini, ortak hareket üreten kasları ve aynı zamanda (sarmal hareket, horizontal, sivrilmek, çekirdek), kalça ve scapulanın dengesinden sorumlu kasları da kapsar ( Boyle,2004:3-4).

1. Fonksiyonel Antrenmanın Kavramsal Çerçevesi

1.1. Fonksiyonel Antrenmanın Tanımı

Fonksiyonel antrenman spor dünyasında popüler bir kavramdır ve açıkça spora özgü antrenmanla karıştırılmasına rağmen fonksiyonel kuvveti geliştirmeyi hedefler. Sahada ve alanda bir sporcunun kullanabileceği kuvvet miktarıdır ve ağırlık kaldırmayla ilgili olmayan, sporun geliştirilmesinde en önemli kuvveti ifade eder (Santana, 2016:4).

Fonksiyonel antrenman fitnese yönelik göreceli olarak yeni ve spesifik bir antrenman biçimidir. Fonksiyonel antrenmanın temel fikri (SAID) Düzenlenmiş Tepkilere Uyum Sağlama ilkesi ile ifade edilir. Daha da açık olarak, fonksiyonel egzersiz antrenman programları, daha spesifik ve bu yüzden daha uygulamalı uyum sağlama antrenmanları amacıyla bir sporcunun(kişinin) karakteristik hareketinde (spor, iş, vb.) meydana gelen aktiviteleri ve hareket örüntülerini başlatma amacıyla tasarlanmalıdır (Tomljanoviç vd.,2011:145).

Fonksiyonel antrenman klasik tekniklerle yapılan tek kas grubu egzersizlerden farklı olarak tek bir hareket ile birçok kas grubunun çalıştırılması anlamına gelmektedir. Fonksiyonel antrenman kişilere daha fazla hız, esneklik, kuvvet, koordinasyon, denge, dayanıklılık ve güç artışı sağlamaktadır. Ayrıca büyük ve küçük kas guruplarının dengeli bir şekilde çalışmasını sağlayarak kısa sürede daha fazla verim almaya yardımcı olur. Fonksiyonel antrenman tamamen kişiye özgü antrenmanlardır.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

83

Bütün spor branşlarının temeli olan jimnastik, atletizm ve fitness hareketlerinin birleştirildiği, belirli kalıplarla ve ekipmanlarla sınırlandırılmayan fonksiyonel antrenmanlarla insanların vücudunun sınırları yukarılara taşınır. Fonksiyonel antrenmanlar insan vücudunun temel biomotor özellikleri (kuvvet, koordinasyon, denge, reaksiyon, dayanıklılık, esneklik, güç) insanın yaratılışından kendisine hayatını sürdürebilmesi için yüklenen özelliklerin geliştirilmesine dayanan bir antrenmanlar serisidir.

Fonksiyonel (kuvvet) antrenmanı basitçe insanların günlük yaşamda kullandığı hareket türlerini daha iyi çalıştıracak antrenman anlamına gelir. Bu tür spesifik kuvveti geliştirmeye ayrılan zaman; esneklik ve çeviklik günlük aktiviteler içinde en uygun konuma sahiptir (McKelvie vd.,2002:29).

Spora özgü antrenman, spesifik kuvvet geliştirildiğinde antrenmanın son evresinde uygun olan birçok egzersizi kapsar. Bu antrenman şekli, düşük bir dirençle birlikte spor becerisini geliştirir. Bir band ile dirençli koşu, bir halat takımını itme veya kızağı bloklama (blocking sled) ve ağır bir beyzbol sopasını sallama gibi hareketleri içeren hareketler spora özgü dirillere örnek teşkil eder. Diğer taraftan Fonksiyonel antrenman spor becerisinin kendisine değil, bir spor becerisine (farklı kas sisteminin koordinasyonu gibi) odaklanan bir uygulamadır. Örneğin: tek bacakla denge topu köprüsü kalça uzatmayı (hip. extension) arttırarak koşmayı geliştirir. Fakat koşunun dirence karşılık olmuş şeklini içermez. Benzer şekilde bir band veya ceble press gerçekte engelleme kızağı (blocking sled)vurmaksızın/ çarpmaksızın engelleme ile ilgili güç toplama örüntüsünü geliştirebilir. Son olarak, kısa band rotasyonları ve düşükten yükseğe yön değiştirmeli kalça gücünü ve vuruş hızı için gerekli core katılığı geliştirir. Fakat bütün vuruş (batting) hareketine önem vermez. Temelde, fonksiyonel kuvvet bir sporcunun kuvvetini belli bir spor becerisine uygulamasına olanak sağlar. Sporcu performansını arttırmasının en iyi ve en gelişmiş yolu spora özgü bir dril veya egzersiz yapmaksızın yapılan yoldur (Santana, 2016:4-5).

Fonksiyonel kuvvetin tek engeli yük veya sayıyla değil hareket niteliği veya kalitesi ile çalıştırma ve değerlendirmedir. Bir ağırlık belli bir yükte yapılır ve değerlendirme kuvveti sayısına sahip iken, tek bacakla contra letareal (karşı taraf), arm anterior (ön kol) belli bir hareket kalitesini kullanmayı amaçlar ve daha düşük yoğunluklu antrenman tek bacak dengesini değerlendirir ve geliştirir. Fonksiyonel kuvvetin öznel yapısı fonksiyonel antrenman programları tasarlandığı zaman ve fonksiyonel kuvvetin gelişimi hakkında iletişim kurulduğu zaman bir tartışma sunar (Santana, 2016:5).

Orijinal olarak yaşlı yetişkinlerde kısmen fonksiyonel ve tüm motorik bozulmalarda tedavi ve koruma amaçlı geliştirilmesine rağmen fonksiyonel antrenman kavramı ve düşüncesi aynı zamanda sportif antrenmanlarda ve kondisyon egzersizlerinde de yaygın olarak kabul görmüştür (Tomljanoviç vd.,2011,145).

Rikli ve Jones (1999;129-136) fonksiyonel fitnes kavramını yorgunluğa maruz kalmadan günlük yaşam aktivitelerini güvenli bir biçimde ve bağımsız olarak tamamlama becerisine sahip olma olarak tanımlamışlardır.

Brill (2008;88-89) ise fonksiyonel fitnes kavramını; üst vücut ve alt vücut hareketlerini ekleyen ve her bir harekette vücudun daha fazlasından istifade ederek çoklu kas ve bileşik hareketlere önem verme olarak tanımlamıştır. Bu düşünce fonksiyonel antrenmanın hareketi geliştirmek amaçlı tasarlanması ve hareket temelli egzersizleri içermesi gerektiği anlayışı, bu yüzden de geleneksel kuvvet antrenmanında olduğu gibi spesifik kas uyumlarına odaklanmaktan kaçınma anlayışını teşvik eder. Geleneksel kuvvet antrenmanı yaklaşımları destekli veya sabit pozisyonlarda veya makine temelli antrenman protokollerinde boş ağırlıklar kullanarak bireysel kasları ayırma amaçlı tasarlanmaktadır. Fonksiyonel antrenman ise, sabit olmayan egzersizler kullanarak hedefleri geliştirme ve spora özgü sporcu çalışmalarında motor kontrolü geliştirmeyi de deneyerek sporcu performansına yönelik tasarlanır.

Bir başka çalışmada fonksiyonel antrenman; zemin tepki kuvvetleri ve momentum gibi stres kaynaklarına tepki olarak dinamik ve izometrik kasılma vasıtasıyla vücudun dengelemede sinir-kas sisteminin yeteneği olarak tanımlanmıştır. Spesifiklik ilkesini göz önüne alınca, doğal günlük




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

84

hareketleri taklit eden antrenman kassal fitnesi geliştirmede en etkin yöntem olabilmektedir (Casio-Lima vd.,2003:721-725).

1.2. Fonksiyonel Antrenmanın Özellikleri

Schmitz’in (2003:332) bakış açısına göre fonksiyonel antrenmanın nitelikleri ve en önemli özellikleri şunlardır:

Kemik yoğunluğunu ve kalınlığını attırır, böylece osteoporoz dolayısıyla sakatlanma riskini azaltır.

Derin duyu geribildirim mekanizmasını geliştirmesi sayesinde koordinasyonu geliştirir. Bireysel kaslardan ziyade kas sistemini geliştirir ve böylece bağlardaki ve tendonlardaki

yırtık riskini azaltır. Belirli bir spor veya aktivite için tüm hareket aralığını çalıştıracak şekilde kuvveti ve

gücü arttırır. Yağsız vücut kütlesini arttırıp hareketsizlik anında daha fazla kalori yakmayı arttırarak

dinlenme sırasında metabolizma hızını arttırır. Vücudun tümünde oksijen kullanımını geliştirir. Tüm kas tonu sayesinde görünümü iyileştirir.

Fonksiyonel kuvvet antrenmanı spor alanında son zamanlarda sıkça kullanılan antrenman biçimlerinden birini temsil eder. Hatta Cunningham’a (2000:407) göre son on yılda yaygın şekilde kullanılan fonksiyonel antrenman ve bütünleşik fonksiyonel antrenman gibi birçok farklı isimlerle anılan bir antrenman biçimi haline gelmiştir.

Ron’a (2003) göre fonksiyonel kuvvet antrenmanın arkasındaki düşünce şudur ki; insan vücudu çeşitli fonksiyonlarını performansa dönüştürmede birlikte çalışan yüzlerce kastan oluşan bir bütünleşmiş sistemdir. Fonksiyonel programlar günlük etkinliklere benzer özellik taşır. Bu etkinlikler koltukları hareket ettirmekten bir golf sopasını sallamaya kadar farklı şekillerde değişir (Kamal, 2016:98).

Comana’ya (2004:22) göre fonksiyonel kuvvet egzersizleri, birini ayarlamaya yönlendiren kuvvet antrenmanı ile denge antrenmanlarının bir bileşimidir.

Fonksiyonel antrenman spor ve rehabilitasyon dünyasında eskiden beri bilinen bir kavramdır, fakat bu kavramın sağlıklı yaşam merkezlerinde ilgi çeken bir yöntem olması birkaç yıl öncesine dayanır. Aniden eğitmenler sağlık toplarına, core toplarına, core tahtalarına, rubber tubinge, denge toplarına, rollers ve köpük padslere sahip oldular. Buna karşın beş yıl öncesine kadar tüm eklemlerde bir top yoktu (Micheal, 2004:vii).

Fonksiyonel kuvvet, bireylerin spesifik gereksinimlerine yönelik en üst performansı üretmek amacıyla tüm fit olma unsurlarının bir bileşimidir. Bireylerin amaçlarının iyi görünme, iyi hissetme ve iyi performans gösterme olmasına göre Fonksiyonel kuvvet antrenmanı bireylerin fit olma hedeflerini başarmalarına yardım eder. Fonksiyonel kuvvet bireylerin hâlihazırdaki fitlik düzeyini bütünüyle değerlendirmekle başlar. Bireyin değerlendirme sonuçlarına günanarak bireyin kuvvetini tamamlayacak ve zayıf noktalarını geliştirecek bir program tasarlanır (Micheal, 2004:vii).

Hofe’ye göre (1995:249-261) fonksiyonel kuvvet antrenmanı farklı antrenman düzeyindeki tüm bireylere uyum sağlar ve kaslarla sinir sistemi arasındaki ilişkiyi bir hareketten diğer harekete, elde edilen kuvvette artışını dönüştürerek geliştirir. Böylece motor kontrolü egzersizleri bir gereklilik ve önem oluşturur.

1.3. Fonksiyonel Antrenmanın Popülerlik Nedenleri

Belli bir araştırma veya açık bir tanımı olmamasına, yöntemlerine dair pek çok tartışmalı durum yaşanmasına rağmen fonksiyonel antrenman her yerde karşılaşılabilen bir özelliğe sahiptir. Fonksiyonel antrenman devrimini görmeksizin bir fitnes kongresine katılamazsınız veya bir spor eğitim kampına gidemezsiniz. İşte tam bu noktada insanın aklına şu soru gelmektedir; bu antrenman yöntemini etkili ve popüler yapan nedir? Aşağıda bu sorunun cevapları tartışılmıştır.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

85

1.3.1. Fonksiyonel antrenman az yer, az donanım ve az zaman gerektirir: geleneksel spor salonlarının aksine Fonksiyonel antrenman salonları bazı temel donanımlara sahip çok odası olan yerlerdir. Fonksiyonel antrenman hareketle ilgilidir. Ekipmanın kendisiyle ilgili değildir. Bu yüzden dumbel seti, birkaç sağlık topu, birkaç engel, birkaç şerit/kemer ve birkaç denge topu bir kişinin odada dönmesine ve spor alanının Fonksiyonel antrenman alanına dönüşmesine imkân verir. Düşük maliyetli donanım Fonksiyonel antrenmanın bir diğer üstün yanıdır.

Zaman sorumlulukla dolu meşguliyet döneminde para kadar değerlidir. Bu yüzden herhangi bir yerde ve zamanda antrenman yapabilmek sporcuya ve koça etkin olma fırsatı verir. Fonksiyonel antrenman sirküleri bir sporcunun veya bir takımın performans veya form düzeyini korumasında oldukça etkilidir. Özellikle sezon içinde veya seyahat esnasında. Örneğin bir park yerinde, spor salonunda veya bir otel odasında günün veya gecenin herhangi bir anında 15-20 dakikalık bireysel veya takı çalışması yapılabilir.

1.3.2. Hacimsiz kuvvet: Sinirsel- kas adaptasyonun en önemli özelliği hacim olarak büyümeden ve ağırlaşmadan güçlü olmayı sağlamasıdır. Bu durum özellikle ağırlık sporlarında veya kilo almanın dezavantaj oluşturduğu sporlarda büyük avantajdır. Kaslar ve kas sistemleri arasındaki koordinasyon çoklu kas sistemi sayesinde vücudun yükü dağıtmasına imkân verir. Bu iş dağılımı herhangi bir kasta daha az stres oluşturur ve belirli bir kasın adaptasyonuna ve daha da büyümesine olan gereksinimi düşürür. Fonksiyonel antrenman ile tek bir kas acıdan feryat etmez, tüm vücut şarkı söyler (Santana, 2016:5).

1.3.3. Performans Faydaları: Fonksiyonel antrenman herhangi bir spor becerisine odaklanır veya onu geliştirir. Tek bacak egzersizini ifade eden hamstrings ve gluteslerin kalçalara doğru uzamasını ve vücudun dengelenmesini öğretir. O koşma hızını arttırır. Saha sporlarında cutting (engelleme, atak kesme) yeteneğini artırır ve kort sporlarında tek ayakla sıçramayı geliştirir. Sıçramayı ve kaldırmayı hedefleyen düzey değiştirme egzersizleri kaldırma mekaniğinin yansıra iki ayakla dikey sıçramayı da geliştirir. Çekme ve itme egzersizleri (yumrukla ) vurmayı, yüzmeyi, itmeyi ve fırlatmayı artırır. Son olarak rotasyona dayalı egzersizler eksende dönmeyi, yön değiştirmeyi ve rotasyonal güç toplamayı geliştirir (Santana, 2016:5).

1.4. Fonksiyonel Antrenmanın Kriterleri

Antrenörlerin ve eğitmenlerin en çok merak ettikleri konulardan biri, bir egzersizin sporcular için doğru egzersiz olup olmadığı veya uygun bir antrenman olup olmadığıdır. Ancak bu konunun cevabı gerçekte oldukça basittir. Şöyle ki; eğer bir antrenman biyomekanik açıdan spesifikliğe sahipse, ağrısız olarak ve iyi bir biçimde yapılabiliyorsa ve de haftadan haftaya hareket kalitesini geliştirebilirse bu antrenman fonksiyonel ve etkili bir antrenmandır.

Şekil 1:Fonksiyonel ve Etkili Antrenmana Yönelik Kriterleri

Kaynak: Santana, 2016: 34-35’den uyarlanmıştır.

FONKSİYONEL VE ETKİLİ

ANTRENMAN KRİTERLERİ

BİYOMEKANİK AÇIDAN

SPESİFİKLİK

AĞRISIZ ANTRENMAN

İYİ KONTROL

İSTİKRARLI GELİŞİM




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

86

1.4.1. Biyomekanik Açıdan Spesifiklik: Bir egzersiz hedeflenen hareketi daha yakından uyarıyorsa daha spesifik ve daha fonksiyonel bir nitelik taşır. Ancak bu genel ilkeye uymayan birçok etkili egzersiz vardır. Örneğin; tek bacak press ve denge topu tek bacakla köprü herhangi bir koşu gibi görünmeksizin koşu hızın geliştiren iki fonksiyonel gelişimdir. Bu gelişmeler, spesifikliğin toplam harekete uygulanması kadar bir hareketin bir parçasına uygulandığı için işe yarar sonuçlar verir. Denge topuyla tek-bacak köprü hareketi özelinde koşu hareketinin dikey yüklemesi açıkça eksiktir. Bununla birlikte, bu egzersiz eş zamanlı olarak fleksiyon ve ekstansiyonu kontrol ederken kalçayı çekme ve uzatma amacıyla hamstringin fayda sağladığını öğretir (Santana, 2016: 34).

1.4.2. Ağrısız Antrenman: Ağrısız antrenman kuvvet ve kondisyon çalışmalarında önemlidir. Herkes özel yarışma anında mental dayanıklılığa ve ağrısız çalışmaya önem gösterir. Ancak antrenman ağrısız olmayı sürdürmelidir. Ağrı bazı yapıları veya dokuları onarırken vücudun kendisini korumada kullandığı mekanizmadır. Bu hareket aralığını veya bir yapının veya dokunun hareket örüntülerini değiştirmek suretiyle sınırlar. Bu yüzden ağrısız antrenman değiştirilmiş bir hareket örüntüsüyle yapılan antrenmandır (Santana, 2016: 34).

1.4.3. İyi Kontrol: Doğru hareketin iyi kontrolü için iyi bir gelişim sağlanması halinde iyi olduğu değil sağlanması gerektiği ile ilgili nedeni ifade eder. Doğru hareket birçok neden için bir gerekliliktir. Doğru hareket performans açısından, daha fazla kuvvet ve güce aktarılan kaslar ve kas sistemleri arasında sinerjik güç oluşumunu sağlar. Kaslar daha çok koordineli şekilde çalıştığında vücut daha az çabayla daha çok güç üretebilir. Doğru hareket aynı zamanda daha fazla kas sistemlerinde güç dağılımını daha iyi sağlar. Doğru hareket kalitesi aynı zamanda ön çapraz bağ yırtıkları gibi temassız yaralanmaların ihtimalini büyük oranda azaltarak yaralanmadan korumaya yardımcı olacaktır (Santana, 2016: 34).

1.4.4. İstikrarlı Gelişim: Geleneksel olarak gelişim, bir sporcunun kaldırabileceği bir ağırlık miktarı olarak görülür. Gelişim birçok biçimde gerçekleşir; daha az ağrı, daha hızlı hareket, daha ağır yüklemeler ve daha büyük koordinasyon gelişimin tüm şekilleridir. Fonksiyonel açıdan antrenmana yaklaşıldığında, gelişim objektif olarak daha az miktarı belirlenmiş ve sübjektif olarak daha fazla değerlendirilmiş bir durumu yansıtır.

Gelişimdeki kilit unsurlar sabır ve sürekliliktir. Fonksiyonel antrenmanda yapılan en büyük yanlış genel anlamda antrenmanlarda sabır eksikliği yüzünden yaşanan gelişim eksikliğidir. Eğitmenler, antrenörler ve hatta sporcular daima daha gelişmiş egzersizler veya daha fazla yüklemelerde çalışmak isterler. Fakat çok hızlı gelişmeyle ilgili zayıf kontrol yeterince kaliteli çalışma şiddetinden sporcuyu koruyarak gelişimi azaltır (Santana, 2016: 35).

1.5. Fonksiyonel Antrenmanın Faydaları

Birden fazla kas grubunun, tek bir hareketle çalışmasına olanak sağlar. Kısa zamanda daha etkili bir şekilde çalıştırır. Zamandan tasarruf etmenizi ve saatlerce spor yaparak vakit kaybetmenizi önler. Her yaş grubuna göre dizayn edilebilir. Aerobik kapasitenizi yükseltir. Anaerobik güç üretiminizi artırır. Yorgunluğa karşı dirençli olmanızı sağlar ve günlük hayatınızda daha az yorulursunuz. Pek çok ekipman kullanılacağı için antrenmanlarınızı çeşitli şekillerde uygulayabilirsiniz. Antrenmanlarınız sıkıcı ve tek düze olmaktan çıkar, daha eğlenceli ve verimli bir hale

dönüşür. Güç, kuvvet, denge, kondisyon, hız ve reaksiyon hızı kazanırsınız Eklemin çalışabilme açısının (R.O.M) maksimum verimlilikle çalışmasına olanak sağlar. El – Kol – Bacak – Göz uyumunuz eş zamanlı veya farklı şekillerde çalışmanıza olanak

verir. Performans düzeyiniz ne olursa olsun, düzeyinize uygun planlanan programa dahil

olabilirsiniz.

Antrenmanlarınız sıkıcı ve tek düze olmaktan çıkar, daha eğlenceli ve verimli bir hale dönüşür.

http://www.sporpartnerim.com/













1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

87

1.6. Fonksiyonel Antrenman Hakkındaki Mitler

Fonksiyonel antrenmanın ne olup ne olmadığını anlamak, fonksiyonel antrenmanın ne olduğuna dair yanlış yorumlamalardan dolayı kavramın tartışmalı ve karıştırılabilir yönlerini aydınlatmada kolaylık sağlar.

1.6.1. Optimale Karşı Etkinlik: Fonksiyonel antrenman kavramını açıklamada en önemli ayrımlardan biri; etkin antrenman ile optimal (fonksiyonel) antrenman ayırımıdır. Bir antrenman optimal transfer olmaksızın yani fonksiyonel olmaksızın etkin olabilir. Örneğin yeni başlayan bir basketbol oyuncusu koşma ve zıplama düzeyini bir dereceye kadar geliştirmek için extensiyon ve leg curls kullanabilir. Bu iki geleneksel antrenman örneği biçimi sporcunun koşması ve sıçraması için gerekli genel kuvvetini artırmada etkin olabilir. Fakat çok daha kapsamlı ve gelişmiş antrenman modelinde kullanılan tek-bacak egzersizleri kadar etkin olamaz (genel, özel ve spesifik kuvveti artan bir şekilde geliştiren üç evreli gelişimsel antrenman modeli örneğindeki gibi) (Santana, 2016:5). Örneğin bir koşu sporcusu giderek artan bir biçimde üç evreli bir antrenman organize etmiş olsun. Bu durumda genel kuvveti (squat) ve bacak itme (leg press) gibi geleneksel kuvvet egzersizleriyle geliştirir. Özel kuvveti tek-bacak anterior reaches, tek-bacak squat ve tek-bacak denge topları köprüleri gibi hedef aktivitelere yakından benzerlik gösteren fonksiyonel egzersizlerle geliştirir. Spesifik kuvveti dirençli koşu dirilleri, yukarıya doğru koşular ve dirençli koşuları diğer biçimleri ile geliştirir. Üç evreli modelin basit bir şekli olsa da bu model, zaman geçtikçe antrenmanın nasıl ve ne kadar daha spesifik veya fonksiyonel olacağını gösterir. Fonksiyonel antrenman “spesifik kavramı tarafından yönlendirilir”. Tek-bacak egzersizleri iki-bacaklı egzersizlere göre koşma ve sıçramada daha spesifiktir. Bu yüzden basketbol oyuncusunun bir turnike (lay-up) için tek ayakla kesmek (cutting) ve çıkmak (coming off) gibi tek-bacak aktivitesi fonksiyonel bir nitelik gösterir (Santana, 2016:6).

1.6.2. Tüm Derin Duyu Çalışmaları Eşit Üretilmez: Derin Duyu (proprioception) kısaca vücudun çevreden olduğu kadar vücudun farklı bölümlerinden gelen bilgileri okumasını ifade eder. Bu bilgiler ( yani derin duyu geribildirim) sinir sisteminin vücutta neler olup bittiğini ve sıradaki hareketin ne olacağını tahmin etmede kullandığı dili anlatır. Fonksiyonel antrenmanın vücut geliştirme antrenmanlarının yaptığından çok daha derin anlamlı bilgiler ürettiği düşünülür. Örneğin leg curl oturma pozisyonunda ve sabit bir hareket örüntüsünü kullanır. Bu antrenmanda çok fazla bilgiye gereksinim duyulmaz. Diğer taraftan bu hareketin fonksiyonel karşılığı olan kılıç ile hamleye ulaşma, kalçanın posterior yönünde büyük kas sistemleri arasında daha çok koordinasyon gerektirir ve koşma hareketiyle daha çok tutarlı olacak şekilde ilgili kas gruplarını (diz flexion kontrol ederken hamstringlere kalçaya doğru uzamasını öğretme gibi) kullanır. Bu kompleks koordinasyon kas sistemi ve merkezi sinir sistemi arasında daha fazla derin duyusal geri bildirimi gerekli kılar. Böylece leg curl makinesi (eskrimde) kılıç hamle yapma yerine daha az derin duyusal özelliktedir. Yüksek miktarda sinirsel enformasyon (derin duyu) işleyeceğinden dolayı, bu enformasyonun anlamlı olması anlamına gelmez. Fonksiyonel antrenmanın sinirsel dili hedeflenen spor becerisine özel olmak zorundadır. Eğer bir spor becerisi sert vücut bölümleri vasıtasıyla yüksek gücü zeminden bir uygulamaya transfer etmeyi gerektiriyorsa, o zaman derin duyusal dil performansı artırmak için fonksiyonel antrenmanın bir kısmını oluşturmadığını gösterir (Santana, 2016:6).

1.6.3. Dengeye Karşı Sabitlik: Denge antrenmanı sabitlik antrenmanıyla karıştırılmaması gereken bir kavramdır. Sağlam olmayan(dengesiz) antrenman ortamları Fonksiyonel antrenmanın en hararetli konularından birini ifade eder. “Denge” kavramı isim olarak; dikey aksinin her bir tarafında ağırlığın eşit dağıtılmasıyla elde edilen sabit durum anlamını gelir. Bir fiil olarak bir denge durumuna gelmeyi (zıt kuvvetler arasındaki denge durumunu) anlatır (Santana, 2016:6).

Sabitlik(stability) aşağıdaki gibi dengeli olma niteliğini, durumunu ve derecesini ifade eder:

Ayakta durma veya dayanma kuvveti; sıklık Orijinal durumu düzenleyen kuvvetleri veya momentleri geliştirecek dengeli veya sabit

bir durumun bozulmasına neden olan bir vücut özelliği.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

88

Harekete neden olma veya hareketi değiştirme eğilimi gösteren kuvvetlere direnç göstermek için zıt, karşıt veya etkileşen öğeler arasındaki denge.

Bir denge durumu bozulduğunda orijinal durumu yenileyen kuvvetleri geliştirmek amacıyla tasarlanma.

Uygulamaya dönük bir terimlerle denge bir destek temelinde dengeli bir durumu oluşturacak zıt kuvvetleri maniple etme eylemidir. Sabitlik ise bir pozisyonu yenileyen veya koruyan, istenmeyen hareketin kontrolüdür. Denge genellikle, dengeli durumu korumak amacıyla düşük kuvvetin transferini gerektirir. Buna karşılık sabitlik genellikle sağlamlığı oluşturmak amacıyla yüksek kuvvetlerin transferini gerektirir. Sabitlik ve dengenin en iyi görsel örneği bir piramit şeklinde resmedilebilir.

Şekil 2: Dengeye Karşı Sabitlik:

a b

Kaynak: Santana, 2016:7.

a) Bu piramit istikrarlı/sabit ve dengelidir. Bunun pozisyonu değiştirmeksizin yüksek kuvvetler uygulanabilir. Bu özellik bir sporcuda istediğimiz bir niteliktir. b) Bu piramit dengelidir fakat sabit/istikrarlı değildir. Hafif bir kuvvet bu piramidi düşürebilir. Bu durum sporcuda istemediğimiz bir niteliktir.

2. Fonksiyonel Antrenmana Yönelik Literatür Taraması

Tomljanoviç ve arkadaşları (2011:145-154), fonksiyonel antrenmanınve geleneksel kuvvet antrenmanlarının antrenmana özgü etkilerinin antropometrik ölçümler, patlayıcı kuvvet, çeviklik ve sürat performansı üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla 22-25 yaş arasındaki gençler üzerinde bir araştırma yürütmüştür. Daha önce antrenmanlı olan erkek katılımcılar (n=23) iki gruba ayrılmıştır. (FA, N=11, geleneksel kuvvet antrenman grubu N=12) Araştırmaya konu olan değişkenler; antropometrik ölçümler (boy, kilo, vücut yağ yüzdesi, düz vücut kitlesi ve toplam vücut sıvısı), iki çeviklik testi (5-10-5 metre mekik koşusu testi ve altıgen testi), sıçrama yeteneği(havada kalma zamanı-GLT), fırlatma yetenek testleri(ayakta kol üstü sağlık topu fırlatma(SMB), yerde uzanarak sağlık topu fırlatma) ve sprint değişkenleri (10 ve 20 m hızlı koşma ve 10-20 m bölünmüş zaman sonuçları). Antrenman programı 5 hafta boyunca her hafta ya fonksiyonel antrenman ya da geleneksel kuvvet antrenmanı oturumlarından oluşturuldu. Antrenman öncesi ve sonrasında gruplar içi farklılıklar bağımlı örneklem t-testi kullanılarak belirlenmiştir. Antropometrik değişkenler antrenman süresi boyunca anlamlı şekilde değişmemiştir. Grup içi karşılaştırmalar; fonksiyonel antrenman grubunun ayakta kol üstü sağlık topu fırlatma ve altıgen testi değerlerinde anlamlı gelişmeler bulmuştur. Buna karşılık geleneksel kuvvet antrenmanı yapan grupta ise yerde temas zamanı, pik güçte, altıgen testi sonucunda performansta anlamlı gelişmeler olmuş fakat ayakta kol üstü sağlık topu fırlatmadaki sonuçlarında düşüşler saptanmıştır. Sonuç olarak araştırmacılar fonksiyonel antrenmanın ve geleneksel kuvvet antrenmanın patlayıcı kuvvet ve çeviklik değişkenlerinde farklı biçimlerde etkilendiğini saptamışlardır. Daha da net olarak, sonuçlar geleneksel kuvvet antrenmanının antrenmanlı kas yapısının enerjik potansiyelini artırdığını (güç niteliklerinde tamamıyla artışla sonuçlanan) buna karşın fonksiyonel antrenmanın postüral kontrolü ve kesin olarak koordinasyonu geliştirdiğini bulmuşlardır.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

89

Weiss ve arkadaşları (2010:113-122), genç yetişkinlerde kas kuvveti ve dayanıklılığı, esnekliği, çevikliği, dengeli olması ve antropometrik ölçümler üzerinde geleneksel kuvvet antrenmanı gibi fonksiyonel antrenmanında benzer etkiler gösterip göstermeyeceğini belirlemek amacıyla bir çalışma kurgulamıştır. Bu amaçla yaşları 18-32 olan 38 sağlıklı gönüllü kişiyi rastgele kontrol grubu (geleneksel, n=19) ve deney grubu (fonksiyonel, n=19) olarak ikiye ayırmışlardır. Katılımcılar 7 haftalık antrenman çalışmasını tamamlama öncesi ve sonrasında teste tabi tutulmuşlardır. Test bataryası; kilo, çevre ölçümleri, esneklik, çeviklik, alt sırt flexion ve alt extension dayanıklığı, push-up (yukarı kaldırma) testi, oturarak kalkma testi, tek ayakla denge testi, bir tekrarlı (1 –RM) bench press ve squattan oluşmuştur. Araştırma sonuçları yukarı kaldırmalarda, sırt uzatma dayanıklılığı, 1-RM bench presste, 1-RM squatta ve tek bacak dengede antrenmanı takip eden her bir grupta (p≤0,05) düzeyinde anlamlı artışlar göstermiştir. Geleneksel antrenmanda aynı zamanda; biceps çevrede, ön kol çevresinde, calf (baldır) çevresinde ve sırt yukarı kaldırmalarda anlamlı artışlar (p≤0,05) göstermişken, fonksiyonel antrenman grupları omuz çevresinde ve esneklikte anlamlı artışlar (p≤0,05) bulunmuştur. Antrenman grupları arasında anlamlı farklılıklar olduğu (p≤0,05) tek parametre ön kol çevresi ve flexion test süresi değişimler olmuştur. Sonuçta, bu veriler her iki programın dayanıklılığı, denge ve kuvvetin geleneksel ölçümlerdeki artışlarda eşit şekilde fayda sağlamıştır. Ancak çeşitli çevre ölçümlerinde, torso flexor (gövde fleksörü) dayanıklılıkta ve esneklikte programa özgü değişiklikler gözlemlenmiştir (Weiss vd.,2010:113-122).

Oliver ve Brezzo (2009:2124-2129) üniversiteli kadın sporculara yönelik düzenli sezon çalışmaları, yarışma, kuvvet ve kondisyon antrenmanlarının yanında uygulanan fonksiyonel denge antrenmanının etkilerini incelemiştir. Ulusal Üniversite Spor Birliği (NCAA) Ligi üniversiteli kadın voleybol ve futbol takımlarından 26 sporcu gönüllü katılmıştır. Çalışma için test öncesi ve test sonrası grup tasarımı ön görülmüştür. Test öncesi ve test sonrası ölçümler şu protokollerden oluşmuştur; skindex (Skindeks-16, Amerika Birleşik Devletleri’nde geliştirilmiş olan dermatolojiye özel yaşam kalitesi ölçeğidir), beden kitle indeksi, tek bacak squat, prone quatra-ped core testi, biodex denge testi ve 1 dakikalık oturma-kalkma testi. Müdahale tüm sezon boyunca haftada 4 gün 10 dakikalık (dinamik denge testi) çalışma yapıldı. Voleybol takımı müdahale grubu olarak kullanıldı, futbol takımı bu çalışmaya katılmadı. Bağımlı t-testi voleybol takımı tek-bacak squatta ve 1 dakikalık oturma-kalkma testinde istatistiksel olarak anlamlı şekilde (p≤0,05) gelişmeler göstermiştir. Futbol takımı için ise 1 dakikalık oturma-kalkma testinde istatistiksel olarak anlamlı şekilde (p≤0,05) gelişmeler göstermiştir. Her ne kadar görülse de, her bir katılımcı (hem voleybol hem de futbol) sezon süresince düzenli antrenmanlarda, yarışmalarda, kuvvet ve kondisyon antrenmanlarında aktif durumda olmuşlardır. Fonksiyonel denge antrenmanları etkindir ve program etkinliğini artırma ve fonksiyonel postüral aktivasyonu geliştirme girişiminde kuvvet ve kondisyon programının bir türüyle desteklenmelidir.

Fonksiyonel antrenmanın birçok farklı yönden faydası olduğunu ileri süren çalışmalar yürütülmüştür. Whitehurst ve arkadaşları (2005:647-651), ortalama 74 yaşında olan 119 yetişkin üzerinde fonksiyonel antrenmanın faydalarını araştırmıştır. Araştırmacılar esneklik, aerobik dayanıklılık, denge ve çeviklik değişkenlerini içeren fonksiyonel işlere yönelik ön test ve son test uygulamışlardır. Fonksiyonel antrenman programına alınan katılımcılar12 hafta boyunca haftada 3 gün antrenman yapmışlardır. Bu süreçte denge ve istikamete dayalı hareketler, ağırlık transferi aktiviteleri kullanılmış ve katılımcıların engelleri müzakere etmesi/görüşmesi istenmiştir. Çalınmalarının sonucunda araştırmacılar antrenman sonrasında çeviklik, denge ve esneklikte anlamlı gelişmeler olduğunu bulmuşlardır. Ayrıca fiziksel fonksiyonlara dair kişilerin kendi bildirim derecelerinin antrenman programı sonrası daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Labib, (2014:104-109) yaptığı çalışmada hentbol oyuncularında fonksiyonel kuvvet antrenmanının oksitatif stres ve bazı fiziksel değişkenlere olan etkisini incelemiştir. 20 genç bayan hentbolcuyu onaylı olarak kontrol ve deney grubu grubuna ayırmış. Deney grubu fonksiyonel kuvvet antrenmanı yapmış, kontrol grubu ise geleneksel antrenmanı uygulamıştır. On haftanın öncesi ve sonrasında kan ve idrar örnekleri toplanmıştır. Serüm ürik asit, kreatin phosphokinase ve ürinary malondialdehyde(ürine malondialdehit) değerlendirilmiştir. Deney grubu haftada üç defa günde bir saat fonksiyonel antrenmanın yanı sıra on hafta boyunca güreş antrenmanı yapmıştır. Kontrol grubu normal antrenmanlarını sürdürmüşlerdir. On haftalık komplex antrenman programının öncesi ve sonrasında değerlendirmeye alınan tüm ölçümler günün aynı zamanında antrenmanın bir hafta öncesi ve sonrasında alınmıştır. Hentbol oyuncularına Statik Kuvvet Testi, Ayakta Stork (leylek




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

90

hareketi) Testi, El Sıkma Kuvvet Testi, Dinamik Denge Testi uygulanmıştır. Tüm veriler SPSS İstatistik paket programında hesaplanmıştır. Çalışmanın sonucunda 10 haftalık bir fonksiyonel antrenmanın güçlülüğe, kompleks hareket performansına, toplam protein, albümin yoğunluğuna ve erythrocyth (eritrosit) SOD aktivitelerine etkileri değerlendirilmiştir. Deneysel sonuçlar sadece kontrast antrenman programı sonrasında deney grubunda anlamlı düzeyde tüm değişkenlerde artış olduğunu göstermiştir.

Kamal (2016: 98-102) kadın üniversite sporcu öğrencilerin bazı fiziksel değişkenleri; gülle atışı performans düzeyleri üzerinde fonksiyonel kuvvet antrenmanının etkisini incelediği bir çalışma yürütmüştür. Bir üniversitenin Beden Eğitimi Fakültesi ikinci sınıfta öğrenim gören 20 kız öğrenciyi ikiye ayırmıştır. Deney grubuna (n=10) fonksiyonel kuvvet antrenmanı, kontrol grubuna ise (n=10) geleneksel antrenman yaptırmıştır. Her iki grupta tasarlanan şu çalışmalarda antrenman öncesi ve sonrası şeklinde çalıştırılmıştır. Dikey Sıçrama Testi, Oturarak Sağlı Topu Fırlatma, bir dinamometre ile ayak/bacak kuvveti ve sırt kuvveti, Dinamik Kuvvet Testi ve kayda alınan Gülle Atma Performans Düzeyi. Deney grubu 8 hafta boyunca haftanın 3 günü birer saat fonksiyonel antrenmana tabi tutulmuştur. Deney grubu bir fonksiyonel antrenman programını tamamlarken kontrol grubu normal antrenman biçimini sürdürmüştür. Böylece fonksiyonel antrenmanın fiziksel değişkenler üzerinde olumu veya olumsuz etki gösterip göstermeyeceğini öğrenmek mümkün olacaktı. Çalışmaya katılan sporcu öğrenciler fonksiyonel kuvvet antrenmanı performansının 8 hafta öncesi ve sonrası değerlendirilmiş ve tüm ölçümler günün aynı zaman diliminde antrenmandan bir hafta ve sonra alınmıştır. Sporcuların değerlendirilmesi sürecinde core (çekirdek) Kas Kuvveti Dengesi Testi, Statik Kuvvet Testi, El Sıkma Kuvveti Testi, Dinamik Denge gibi test ve uygulamalar tercih edilmiştir. Kamal çalışmasının sonucunda fonksiyonel kuvvet antrenman programı sonrasında deney grubu lehine tüm değişkenlerde anlamlı düzeyde artışlar elde etmiştir.

Shaikh ve Mondal (2012:1-5) fonksiyonel antrenmanın belirli hareketlerin gerçek spor aktivitesine ne kadar transfer edileceğinden hareketle bu antrenmanın sinirsel karmaşıklık ve merkezi sinir sistemi gereklilikleri konusu olduğunu belirtmiştir. Çalışmalarının amacı olarak; üniversiteli erkek öğrencilerde Fonksiyonel antrenmanın fiziksel fitnes bileşenleri üzerine olan etkilerini açığa çıkarmak olarak seçmiştir. Bu amaçla 19-25 yaşları arasında 19 erkek üniversite öğrencisi tesadüfi olarak seçilmiştir. Tek bir grup tasarımı olarak 8 haftalık süreçte 3 gün bu deney grubuna Fonksiyonel antrenman egzersizleri yaptırılmıştır. Fonksiyonel antrenman egzersizleri Ladder Forward, Sideward, 2,3 ve 4 kg’lık sağlık toplarını baş hizasından fırlatma, denge topu ile Hamstring & Leg Curl, Leteral Step Ups, Side Punk/ Four Point Stabilizations Series, Forward Step Ups, Modified Pull-Up, Sağlık topu ile ayak uzatarak kalça kaldırma, Denge Topu ile Bench Press. 4,3,2 kg’lık olarak yanlamasına sağlık topu ile fırlatma gibi uygulamalar Fonksiyonel antrenman egzersizleri öncesi fonksiyonel ısınma tüm vücut bölümlerine uygun şekilde uyarlanarak yaptırılmıştır. Çalışa için seçilen örneklemin fiziksel fitnes bileşenleri; hızı, dayanıklılığı, kassal dayanıklılığı, kuvveti, patlayıcı kuvveti, çevikliği ve esnekliği ölçülmüştür. Yapılan analizler sonucunda; fonksiyonel antrenman egzersizleri hızı, dayanıklılığı, kassal dayanıklılığı, kuvveti, patlayıcı kuvveti, çevikliği ve esnekliği anlamlı düzeyde geliştirdiği görülmüştür.

Fonksiyonel antrenmanın yetişkin bireylerde günlük aktiviteleri ve fiziksel fonksiyonları geliştirmedeki etkisine odaklanmış bazı çalışmalar yapılmıştır.

Cress ve arkadaşları (1996:4-10) fiziksel fonksiyonu değiştirmek amacıyla antrenman yeteneğini değerlendirmiş ve kaslarla ilgili değişimlerin fonksiyondaki değişimin sorumlusu olduğunu bulmuşlardır. Bir yıllık sürede 65-83 yaş arasındaki kadınlar 50 hafta boyunca haftada üç kez aerobik ve direnç antrenman programına dayalı 60 dakikalık fonksiyonel antrenmana alınmıştır. Katılımcılar antrenman ve antrenman dışı kontrol grubu şeklinde ikiye ayrılmışlardır. Kadınlar sırtlarında vücut ağırlığının %10’nun taşıyarak merdiven çıkma antrenman değişkeni olarak seçilmiştir. Bu antrenman çoklu eklem ve kas fonksiyonu ile ilgili bir antrenmandır. Aynı zamanda elastik bir boru kullanarak direnç antrenmanı ve dayanıklılık dansı eklenmiştir. Çalışmanın sonucunda araştırmacılar yaşlı kadınlarda orta şiddetli fonksiyonel temelli antrenmanın kas kuvvetini ve alt vücut performansını geliştirdiğini saptamıştır.

Brill ve arkadaşları (2000:412-416), fiziksel sınırlılıklarının yaygınlığı ile kas kuvveti ve dayanıklılığın potansiyel birlikteliğini değerlendirmişlerdir. Katılımcılar 30-82 yaşları arasında olmak üzere 3069 erkek ve 589 kadından oluşturuldu. Tüm katılımcılar 1980 ile 1989 arasındaki bir kuvvet değerlendirmesine alınmışlardır. Bir kuvvet indeksi composit puanı (0-0) bench press, ayak




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

91

pres ve oturma-kalkma testlerinden yaş ve cinsiyete göre hesaplanmıştır. 5 ve 6 puan alan katılımcılar yüksek kuvvet grubu şeklinde sınıflandırılmıştır. Fonksiyonel durum katılımcıların düşük, orta ve şiddetli reaksiyonel performans yeteneğine, her gün kullanılan, günlük yaşam ve kişisel bakım işlerine dair sorulara verdikleri cevaplar değerlendirilmiştir. Ortalama 5 yılın üzerindeki izlemeden sonra erkeklerin %7’si ve kadınların %12’si en azından bir fonksiyonel sınırlılığı bildirilmiştir. Daha düşük kuvvet düzeyine sahip olma olasılığı fonksiyonel sınırlılık bildirimi olarak sunan kişiler daha yüksek kuvvet düzeyine sahip olma olasılığını kullananların aksine %50 den daha fazla bulunmuştur. Bu bulgular yetişkinlik boyunca kuvvet korumasının fiziksel sınırlılıkları azaltabileceğini önermiştir.

Mayhew ve Gross (1974:433-440), dokuz haftalık yoğunluklu direnç antrenmanının yaş ortalaması 20.94 olan 27 üniversiteli kadınların kas kuvveti ve vücut kompozisyonuna olan etkisini değerlendirmiştir. Katılımcılar ağır antrenman grubuna ve antrenman yapılmayan kontrol grubuna ayrılmıştır. Vücut kompozisyonu test öncesi ve sonrası tüm vücut potasyum sayımı ve skinfold kullanılarak deri kıvrım kalınlığı belirlenmiştir. Kuvvet maksimum 10 tekrarlı arm curl, supine bench press, leg press antrenmanı yaptırılarak değerlendirilmiştir. Deney grubu haftada üç defa 40 dakikalık ve her bir oturumda her bir antrenmandan 2 set yaparak antrenmana alınmıştır. Sonuçlar deney grubunda yağsız vücut kütle ağırlığında anlamlı bir artış gösterirken, kontrol grubunda böyle bir artışa rastlanmamıştır. Yağsız vücut kütle ağırlığındaki artışın yanı sıra deney grubu yağ ağırlığını kaybetmiştir. Bu faktörle birlikte vücut yağ yüzdesinde anlamlı bir azalmayı desteklemiştir. Bu anlamlı sonuçlar tüm vücut potasyum sayımında elde edilirken deri altı kıvrım kalınlığında elde edilememiştir. Dolayısıyla bu çalışma kadınların erkekler gibi benzer kazanımlar elde ettiğini buğulamıştır. Ancak onların daha düşük düzeydeki androjen görünümü muhtemelen aynı kas artışı derecesini engellemiştir.

Cullien ve Caldwell (1988:414-418), vücut kompozisyonundaki değişimleri kuvvetteki artışları ortaya koymak adına 19-44 arasındaki antrenmansız kadınlarda 12 haftalık bir çalışma yürütmüşlerdir. Bu çalışmada amaç olarak genç kadınlar arasında bir dayanıklılık antrenman programının yağsız vücut kütlesi ve kuvvete olan etkisi seçilmiştir. İki gruba ayrılan katılımcılar, orta yoğunlukta antrenmana katılan deney grubuna (20 kişi), 12 hafta boyunca haftada iki antrenman ve 45 dakikalık giderek artan direnç antrenman programı uygulanmıştır. 10 kişiden oluşan kontrol grubu antrenmana alınmamıştır. Deney grubu katılımcıları her bir antrenman oturumunda 10 tekrarlı ve 6 ayrı türdeki antrenmana tabi tutuldu. Her iki antrenman oturumunda aynı kas grupları çalıştırıldı. Haftanın iki seansı şu antrenman parametrelerinden oluşturuldu: dumbbell bench press, seated dumbbell press, lat pull down, dumbbell curl, leg extansion, ve leg curl. İkinci antrenman seansı: fly, upright row, lat pull down, “EZ” biceps curl, leg extansion ve leg curl. Sonuçlar göstermiştir ki; yağsız vücut kütlesi artmıştır ve subscapulada deri altı kıvrımı ölçümünde değerlendirilen vücut yağ oranı yüzdesi, triceps ve thing sites deney grubunda azalmıştır. Ancak vücut ağırlığı sabit kaldı. Biodex isokinetic dinamometresi tarafından ölçülen kuvvet deney grubunda şu değerler bazında anlamlı düzeyde artmıştır: elbow flexion (dirsek bükme), elbow extension (dirsek uzatma) ve knee flexion (diz uzatma). Kontrol grubunda herhangi bir değişkende değişiklik gözlemlenmemiştir. Sonuçlara göre araştırmacıların önerisi şu olmuştur: Direnç antrenman programı kilo almak istemeyen ve aynı zamanda vücut yağını azaltmaya ilgi duyan kadınlar için diet programına bir altenatif olabilir.

Wilmore (1974:133-138), erkekler ve kadınlar arasında kuvvet antrenmanlarına verdikleri tepkilerdeki farklılıkları incelemeye odaklı bir çalışma yürütmüştür. 20,3 yaş ortalamasına sahip 47 kadın 10 haftalık süreçte 2x40 dakikalık direnç antrenman programına alınmıştır. Bacak kuvveti bacak dinamometresi ile değerlendirildi. Sıkma kuvveti Stoeling el sıkma dinamometresi ile, kol ve omuz kuvveti 1-RM kullanılarak elde edildi. Hydrostatik ağırlık ve deri altı kıvrım kalınlığı vücut kompozisyonunu değerlendirmede kullanıldı. Her bir kuvvet testinde kadınlar arasında anlamlı artışlar bulundu (p<0.05). Sırasıyla %29,5 ve % 28,6 ortalamada leg (bacak) ve bench press kuvvetinde en büyük artışlar elde edildi. Bu çalışmada katılımcıların ağırlıkları sabit kaldı, vücut kompozisyonunda anlamlı değişiklikler görüldü. Kadınlarda deri altı kıvrım kalınlığı ölçümü yapılan yedi noktanın beşinde önemli kayıplar görüldü (göğüs, mdaxillary, sub-scapular, karın ve suprailiac). Yağsız vücut ağırlığı %2,4 ve tüm vücut ağırlığı %7,5 azaldı. Bu çalışma 10 haftalık direnç antrenman programının genç kadınlarda kuvvette anlamlı kazanımlar ürettiğini ve vücut kompozisyonunu olumlu anlamda değiştirdiği sonucunu açığa çıkarmıştır.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

92

DiNubile (1991:33-62), kuvvet antrenmanına dair farklı yönleri tartışmıştır. O, kuvvet antrenmanının genç sporcularda öncelikle kullanıldığında her iki cinsiyetteki sağlıklı veya sağlık koşullarına sahip tüm yaş grubundaki bireyler arasında yaygınlaşmaya devam etmektedir. Bu durumun sebebi kuvvet antrenmanının bir sonucu olarak elde edilen sonuçlarından kaynaklanmaktadır. Bu sonuçlar arasında sakatlığın iyileşme süreci ve korunması, ağırlık kontrolü, osteoporoz tedavisi ve önlemi ve vücut duruşunda iyileşmeler. Kuvvet antrenmanı aynı zamanda alt sırt ağrılarını, kardiyovasküler risk profilini iyileştirir ve stresi azaltmaya yardım eder. O’na göre kuvvet antrenmanı kasları daha da kuvvetlendirir. Vücut kompozisyonunu kuvvet antrenmanına olumlu olarak tepki verir.

3. Yöntem

Futbol dünyadaki en popüler takım sporunu temsil eder. 265 milyondan fazla lisanslı oyuncu vardır ve bu rakamlar içinde katılımcı sayısı her geçen gün artmaktadır. Aynı zamanda kadın futbolcuların sayısında da artış görülmektedir. Futbol oyunu aynı zamanda büyük bir sakatlanma riskiyle karşı karşıyadır. Elit ve elit olmayan kadın ve arkek futbolculara odaklı çalışmalar eşit oranda sakatlanma yaşadığını bildirmiştir. Futbol alt extremitelerin doğrudan temasının daha yüksek ihtimali yüzünden diğer takım sporlarından ayrılır. Bununla birlikte ciddi diz yaralanmalarına yönelik mekanizmalar temassız sporları da içeren diğer pekçok spor türüyle karşılaştırıldığında dönme ve yere düşme hareketlarinden kaynaklanır.

Özellikle futbolda sakatlıkların çoğundan ısınma, denge antrenmanı, çeviklik ve kuvvet gibi fonksiyonel egzersiz programlarının entegre edilmesiyle korunabilir. Futbolda herhangi bir egzersiz programına başlangıçta “düşme ve sıçrama” testi uygulanabilir. Çünkü bu test oyuncuların; ayakta durma, koşma, dikme, kesme, sıçrama ve özellikle yere düşme süresince ayak bileği ve diz sakatlanmalarından korunmasına yönelik denge, çeviklik ve koordinasyona özel önem verilmesini gerektirir (Liebenson, 2014:235).

Fonksiyonel antrenmanın temel unsurlarından biri olan denge ve denge yeteneği futbolda performansın önemli bir göstergesidir. Zira futbol iki ayak üzerinde duruş (bir topa vuruş pozisyonunda bir ayak üzerinde vuruş) gerektiren bir spordur. Bu yüzden futbolcular tek ayak duruşu gerektiren diğer spor oyuncularından daha fazla statik ve dinamik dengeya ihtiyaç duyarlar (Cerrah vd., 2016:73-74).

Bir antrenman yöntemi olarak kabul edilen fonksiyonel antrenman kavramının teorik çerçevesini belirlemek ve bu amaca uygun olarak fonksiyonel antrenman yönteminin futbol branşındaki temel motorik özelliklere uygulanabilirliğini ortaya çıkarmaktır.

Çalışmanın yöntemi, genel açıdan literatür taramasıyla fonksiyonel antrenman kavramının durumsal analizi yapılmıştır. Durum analiz sonuçlarından hareketle tüm branşlara ve özellikle futbol branşına yönelik antrenman modeli önerisi sunulmuştur.

Yapılan literatür çalışmaları sonucunda özellikle ülke içinde fonksiyonel antrenman kavramına, tekniğine ve modeline yönelik çerçevesi belirlenmiş, bütünleşik bir çalışmaya rastlanmamıştır. Yapılacak bu çalışmayla genel açıdan genel açıdan spora ait tüm branşlarda, özel olarak ise futbol branşı kapsamında fonksiyonel antrenmanın ne anlama geldiği, ilke ve faydalarının neler olduğu daha da önemlisi antrenman tekniği bakımından nasıl uygulanacağı tespit edilmiştir. Özellikle futbol branşında fonksiyonel antrenmanın yıllık, aylık, haftalık ve günlük olarak planlanmasında nasıl ve ne ölçüde uygulanacağına dair bir antrenman modeli önerilmiştir.

3.1. Isınma Fonksiyonu: Temelde bir ısınma vücudun kor sıcaklığını yükselten hareketlerden oluşur. Bu hareketler bütün yönlerde (ön, yan, arka vb.) çalışır ve sporcunun postürünü, dengesini ve sabitliğini ve esnekliğini geliştirir. Bir ısınma antrenmanın veya yarışmanın (yürümeden zikzak koşulara ve koşmalara doğru) temposuna göre yavaştan başlamalı ve sonra hızlanmalıdır. Öncelikli ve en önemli olarak ısınma egzersiz, antrenman veya yarışma olup olmamasına bakmaksızın vücudu performansa hazırlar. Hali hazırdaki klinik ve uygulamaya dayalı çalışmaların çoğu pasif ve statik uzatmalardan ziyade dinamik hazırlığın çok daha faydalı anlayışını önemsemektedir. Sporcu performansının doğası gereği dinamik yönünü anladıktan sonra ısınmanın da dinamik olması gerektiği de anlaşılmış olur (Radcliffe, 2007:9).

3.2. Core Antrenmanın Fonksiyonu: Core Antrenmanın öncelikli amacı hareketin başlatılması ve koordinasyonundan sorumlu vücudun bölümlerini geliştirmektir. Pek çok antrenman temelde zemin üzerinde veya bir alet ile uzanma veya oturma şeklinde yapılarak abdominal ve arka sırt kaslarını içeren çoklu egzersizlerin kullanılması suretiyle yapılır. Bir kişinin özellikle gövdesiyle çalışıyor




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

93

olması bir core egzersiz yaptığı anlamına gelmez. Aksine flexion, extansiyon ve rotasyonun bir kombinasyonunu içeren ve ayakta yapılan egzersizler daha iyi core egzersizlerdir. Sürekli olarak düzgün bir postür, denge, sabitlik ve hareketlilik içeren egzersizler yapmak aynı zamanda core çalışmaları da kapsar, bu yüzden sporcuların yaptığı tüm fonksiyonel antrenmanlar çekirdek antrenmandır. Antrenman egzersizleri ve drilleri incelenirken bir çalışmanın yaklaşık %85-90’ ının core antrenmandan oluşması gerektiği göz önüne alınmalıdır. Core kuvvet gelişmeye yönelik yapı taşının en önemlisi olduğunu göstermektedir. Bu yüzden core kuvvet mutlak kuvvetten önce yapılmalıdır. Daha sonra göreceli kuvvet geliştirilmelidir. Son olarak da elastik kuvvet geliştirilmelidir (sprint ve hoplama gibi) (Radcliffe, 2007:10-11).

3.3. Kuvvet Antrenmanın Fonksiyonu: Kuvvet yarışma, sağlık ve yaşam tarzı tarafından tasarlanan mesafe ve hızlar için gerekli herhangi bir dışsal yüklemelerin, vücut ağırlığını hareket ettirmenin yönetilmesine yönelik yetkinlik alanıdır. İstenen başarı için yerçekimi kuvvetine karşı vücudun çekme, oturma veya itme yeteneğini ifade eder. Fonksiyonel kuvvet antrenmanının amaçları basit yoldan; itme, çekme ve oturma hareketlerini çalıştırmak ve yarışmacı sporcu hareketlerinde olduğu gibi aynı postür, denge, sabitlik konularını, hareket aralığını uyarmak amacıyla ayakta duruş pozisyonunda yapılan egzersizlerin çoğunu çalıştırmaktadır (Radcliffe, 2007:12).

3.4. Güç Antrenmanın Fonksiyonu: Artırılmış güç gereksinimi (vücudun gücünden daha iyi yaralanmak, fonksiyonel kuvvet, aynı yöndeki hız ve geçişsek çeviklik) bazı yönlerde her sporcunun profiline uyar. Dirence dayalı fazla yüklemeleri veya yerçekimini yönetmek daha büyük güç üretimini gerektirir. Sinirsel kassal ve teknik olarak geçici fazla yüklemeleri yönetmek ve uzamsal konuma dayalı aşırı yüklemeleri (öne, yana ve enlemesine konumda yapılan hareketler) yönetmek hızı geliştirir. Bu kavram pek çok diğer yönler kadar mesafe bölümlerini de içerir. Bu yönlerden biri antropometridir (gövde ve eklem uzunluğundaki farklılıklar optimal mesafede etkili olarak hareket etme yeteneğini etkiler). Mesafe bölümleri bir yöndeki etkinlik değişimlerini içerebilen etkin aralıklardaki hareket yeteneklerini, esnekliği ve çevikliği kapsar. Koordinasyon uygun zamandaki gerekli mesafeler boyunca güçleri toplamayı da içermelidir.

Şekil 3: Bir Güç Perspektifi P=Fxd/t

Güç Uygulama Zaman Azaltma Mesafe Geçişi

Dirence Dayalı Geçici Uzamsal

Fazla Yüklemeler Fazla Yüklemeler Fazla Yüklenmeler

Kuvvet Uyarım Hız Esneklik

Sabitlik Süratlenme/Hızlanma Çeviklik–Koordinasyon

Kaynak: Radcliffe, 2007:15. P: Güç, F: Güç Uygulama (kuvvet), d: Mesafe Geçişi (çeviklik), t: Zaman Azaltma (hız)

Temelde sporcu gücünü artırmak için gerekli faaliyetler şunlardır: Bir başlangıç noktasından patlayıcı kuvveti ve süratlenmeyi açığa çıkarmak. Hız ile kuvveti birleştirerek ve asimetrik hareketleri kullanarak (uzatma- kısaltma

döngüsü) kullanarak dinamik kuvveti açığa çıkarmak. Çoklu tepkilere karşı elastik- reaktif sekme yeteneğini açığa çıkarmak (Radcliffe,

2007:12).

3.5. Sürat Antrenmanın Fonksiyonu: sürat antrenmanını basit amacı A noktasından B noktasına daha hızlı ulaşmaktır. Koşu hızını geliştirmenin bileşenleri arasında düzgün ritim, tempo ve kas gücünün koordinasyonu sayılabilir. Bu durum uygun form, dinlenme, kuvvet,




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

94

dayanıklılık ve esnekliğin akıllıca antrenmana dahil edilmesini gerektirir. Rahatlamış, gevşek kaslar daha çabuk harekete geçerken sıkı ve gergin kaslar daha yavaş tepki verir. Adım uzunluğu hızı artırmayı belirleyen en önemli faktördür. Boyuna bakmaksızın tüm hızlı insanlar uzun ve etkin bir adıma sahiptir. Etkin ve uzun adımlar olmaksızın hızlı koşmak zordur. Etkin adım uzunluğunu geliştirmek şu durumlarla sonuçlanır:

Artan kuvvet/vücut ağılığı oranı, vücut ağırlığına oranla sporcu daha çok güçlenir. Artan eklem esnekliği (esneklik artıkça sporcunun gücünü kullanacağı hareket aralığı

daha iyi olur. Daha fazla koordinasyon gelişimi olur (sporcu kuvvetini ve patlayıcılığını daha

koordineli koşu biçimine dönüştürebilir).

3.6. Çeviklik Antrenmanın Fonksiyonu: Fonksiyonel çeviklik antrenmanı dengeyi kaybetmeksizin doğru ve hızlı bir şekilde engellerden kaçınma, oyun alanındaki konumu ve vücut konumunu değiştirme yeteneğini ifade eder. Pek çok uygulamayıncaya göre çeviklik kas kuvvetine, koordinasyona, esnekliğe ve reaksiyon yeteneğine bağlıdır. Çevikliği artırmanın amaçları çok net ve keskindir. Birincisi yüksek hızlarda yön değiştirme yeteneğini geliştirmektir. İkincisi dön ve koş yeteneğini anlamaktır.

DİNAMİK ISINMA- TÜM SPORLAR Tüm Seviyeler

wal

kin

g

Top o’ the Head Drill—Knee Grab

1x10-12

Top o’ the Head Drill—Froggie

1x10-12

Top o’ the Head Drill—March

1x10-12

Heel Walk

1x10-12

Toe Walk

1x10-12

Toe Grab

1x10-20

lun

gin

g

Forward Lunge

1x4-8

Side-to-Side Lunge

1x4-8

Backward Lunge

1x4-8

craw

ling

Hands & Heels

1x10-12

Mountain Climb

1x10-12

skip

pin

g

Exaggerated Skip

1x10-20

Crossover Skip

1x10-20

late

rals

Shuffle

1x10-20

Lateral Skip

1x10-20




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

95

Carioca

1x10-20

bac

kwar

ds

Backward Koşu

1x10-20

Backpedal

1x10-20

Backward Skip

1x10-20

Backward Shuffle

1x10-20

Aşama 1 = Hafta 1–3 Aşama 2 = Hafta 4–6 Aşama 3 = Hafta 7–9 Aşama 4 = Hafta 10–12

CORE (ÇEKİRDEK) ANTRENMAN – TÜM SPORLAR

ped

esta

l

Prone Pedestal

1x10

Supine Pedestal

1x10

Neck Pedestal

1x10

Neck Pedestal

her biri

Squ

at/l

un

ge

Back -to-Back Squat

1x3-6

Toe –to-Toe Squat

1x3-6

Twisting Lunge

1x6-12

Overhead Reach

1x6-12

Duck Walk Forward

1x6-12

Duck Walk Backward

1x6-12

Russian Duck Walk

1x6-12

Med

icin

e b

all

Single-Arm Push–Up

1x6-12

Alternate-Arm Push–Up

1x6-12

Double-Arm Push–up

1x6-12

Over & Under

1x10-20

Medicine Ball Half-Twist

1x10-20

Medicine Ball Full Twist

1x10-20

Balanced Toss

1x10-20




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

96

Back Walkover

1x3-6

Lean, Pull & Push

1x3-6

Single-Leg Squat

1x3-6

Tüm Seviyeler

KUVVET ANTRENMANI- TÜM SPORLAR Seviye 1 Seviye 2 Seviye 3

pu

llin

g

Good Morning

3x6-10

3x6-10

3x6-10

Stiff-Leg Deadlift

3x6-10

3x6-10

3x6-10

Russian Deadlift

3x6-10

3x6-10

3x6-10

Clean Pull

3x6-10

4x3-6

2x4-8

High Pull

3x3-6

4x3-5

5x2-4

squ

atti

ng

Overhead Squat

3 x 6–10

2 x 4–8

3 x 6–10

Overhead Lunge

3 x 6–10

2 x 4–8

3 x 6–10

Front Squat

4 x 4–8

4 x 4–8

4 x 4–8

Front Lunge

4 x 4–8

2 x 4–8

2 x 4–8

Back Squat

4 x 4–8

4 x 4–8

4 x 4–8

Back Lunge

2 x 4–8

2 x 4–8

4 x 4–8

Step-Up

4 x 4

4 x 4

4 x 4

Step-Up w/Push–Off

3 x 6–8

3 x 6–8

3 x 6–8

Step-Up w/Knee Drive

3 x 6–8

3 x 6–8

3 x 6–8

Step-Up Fast

3 x 12

3 x 12

Step-Down

3 x 5

3 x 5

3 x 5

Single-Leg Squat (Loaded)

3 x 3–6

3 x 3–6

pu

shin

g

Overhead Press

3 x 6–10

2 x 6–10

2 x 6–10

Push Press

3 x 4–8

2 x 4–6

4 x 4–8




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

97

Push Jerk

4 x 3–5

2 x 2–4

4 x 3–5

Split Jerk

4 x 2–4

4 x 2–4

Aşama 1 = Hafta 1–3 Aşama 2 = Hafta 4–6 Aşama 3 = Hafta 7–9 Aşama 4 = Hafta 10–12




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

98

GÜÇ(POWER) ANTRENMANI- TÜM SPORLAR

PLYOMETRİC Seviye 1 Seviye 2 Seviye 3 Seviye 4

skip

s

Double-leg hops

2x5

2x5

2x5

Side hops

2x5

2x5

2x5

Single-leg pogo

1x5

1x5

1x5

Single-leg slide kick

2x6

2x6

Single-leg hops

1x5

1x5

1x5

Diagonal hops

1x5

1x5

Lateral hops

2x5

2x5

2x5

jum

ps

Pogo

3x8-12

3x8-12

Squat Jump

3x3-6

3x3-6

Scissos Jump

2x4-8

3x2-12

3x2-12

Bo

un

ds

Prance

3x8-12

3x8-12

3x8-12

Ankle Flip

2x8-12

3x8-12

3x8-12

Bounding

2x8-12

2x8-12

Twis

t

Twist Toss

3x8-12

3x8-12

3x8-12

2x8-12

3x8-12

3x8-12

2x8-12

2x8-12

Toss

ees/

Pas

se

s

Shovel Toss

2x5

2x5

2x5

Scoop Toss

2x5

2x5

2x5

Standing Forward Throw

1x5

1x5

1x5

Seviye 1 Seviye 2 Seviye 3

Oly

mp

ic li

fts

Snatch (Kapmak)

5x2-4 5x2-4

Clean

5x2-4 3x2-4

Clean & jerk

4x1-3 5x1-3

Squat Jump( Loaded)

4x2-4 4x2-4




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

99

Thro

ws

Diagonal Throw

2x6

2x6

Kneeling Forward Throw

1x5

1x5

1x5

Stepping Forward Throw

1x5

1x5

SÜRAT (SPRİNT) ANTRENMANI –TÜM SPORLAR

Stri

de

Le

ngt

h

squared step & staggered step

open step & crossover step

drop step &pivot step

Po

ints

of

Emp

has

is

balanced starts

resisted starts

“a” walk / “a” skip / “a” Koşu

Star

tin

g P

osi

tio

n

wall drill

cadence fast leg

“b” walk / “b” skip / “b” Koşu

ÇABUKLUK (AGİLİTY) ANTRENMANI-TÜM SPORLAR

Agi

lity

sit drill

sway drill

speed weave

Mekik Koşusu Koşu

power weave

3-cone “L” Koşu

directional drill




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

100

FOTBOL İÇİN ÖRNEK ANTRENMAN PROGRAMLARI SOCCER

Aşama 1 Aşama 2 Aşama 3 Aşama 4 EGZRESİZ

PLYOMETRİCS

Jum

pin

g

3x8–12 3x8–12 Pogo 3x3–6 3x3–6 Squat Jump

3x3–6 3x3–6 Double-Leg Slide Kick 3x3–6 3x3–6 3x3–6 Knee Tuck Jump 2x4–8 2x4–8 2x4–8 Split Jump 2x6–12 2x6–12 2x6–12 Scissor Jump

1x4–6 Depth Jump

Bo

un

din

g

3x8–12 3x8–12 3x8–12 Prance

2x8–12 2x8–12 2x8–12 Gallop

3x8–12 3x8–12 3x8–12 Fast Skip

3x3–6 3x3–6 Power Skip

2x8–12 3x8–12 3x8–12 Ankle Flip

2x8–12 2x8–12 Bounding

3x4–6 3x4–6 3x4–6 Lateral Bounding

Ho

pp

ing

3x3–6 3x3–6 3x3–6 Double-Leg Hops

3x3–6 3x3–6 3x3–6 Side Hops

3x3–6 3x3–6 Single-Leg Pogo

3x3–6 Single-Leg Slide Kick

3x3–6 Single-Leg Hops

3x3–6 Diagonal Hops

2x3–6 Lateral Hops

Toss

es/T

hro

ws

2x5 2x5 2x5 Shovel Toss

2x5 2x5 2x5 Scoop Toss

2x6 2x6 2x6 Twist Toss

2x5 2x5 2x5 Scoop Throw

2x6 2x6 Diagonal Throw

1x5 1x5 1x5 Kneeling Forward Throw

1x5 1x5 1x5 Standing Forward Throw

1x5 1x5 Stepping Forward Throw

Pu

sh-U

ps

2x5 2x5 Wall Push-Up

2x5 2x5 Drop Push-Up

2x5 2x5 Kneeling Chest Pass

2x5 2x5 Chest Pass

FUTBOL BRANŞI İÇİN ÖRNEK FONKSİYONEL KONDİSYON ANTRENMAN PROGRAMI

Mode

Mesafe

veya

Setler

İş

Din

len

me

Koşu

Bandı

Hız

(eğimli)

Din

len

me

Bis

ikle

t

Airdyne®

level

M F Din

len

me

Hafta 1

Gün 1 Kayar Tahta 5x 0:30 1:30

Gün 2 Tempo 10 x110 0:18–0:20 0:40 10x0:15 10 mph (2%) 0:45 10x 0:15 12 10 0:45


Gün 4 Tempo 10 x110 0:18–0:20 0:40 10x0:15 10 mph (2%) 0:45 10x 0:15 12 10 0:45

Hafta 2


Gün 2 Tempo 14x110 0:18–0:20 0:40 14x0:15 11 mph (2%) 0:45 14x 0:15 12 10 0:45

Gün 3 Bisiklet 5- mile test (record times)

Gün 4 Tempo 15x110 0:18–0:20 0:40 15x0:15 11 mph (2%) 0:45 15x 0:15 12 10 0:45




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

101

Hafta 3


Gün 2 Koşu 10/10

test

10 mph (2%)


Gün 4 Mekik

Koşusu

5x150 0:25 1:35 6x0:30 11 mph (0%) 1:30 6x0:45 10 8 1:15

Hafta 4


Gün 2 Mesafe 2.5 miles 20:00 10 miles L4-7

L4-7

30:00


Gün 4 İnterval 1x330 0:45 1:15 1x0:45 11 mph (2%) 1:30 2x0:45 10 9 1:15

2x220 0:35 1:25 2x0:30 12.5 mph (2%) 1:30 4x0:30 12 10 1:30

6x110 0:18 0:45 6x0:15 13.5 mph (2%) 0:45 6x0:15 15 12 0:45

Hafta 5


Gün 2 Mekik

Koşusu

6x150 0:25 1:35 7x0:30 11 mph (0%) 1:30 7x0:45 10 8 1:15

Gün 3 Bisiklet 7- mile test (record times)

Gün 4 Mesafe 2.75 miles 20:00 12 miles L4-7

L4-7

36:00

Hafta 6


Gün 2 İnterval 1x330 0:45 1:15 1x0:45 11 mph (2%) 1:30 2x0:45 10 8 1:15

3x220 0:35 1:25 3x0:30 12.5 mph (2%) 1:30 6x0:30 12 10 1:30

5x110 0:18 0:45 5x0:15 13.5 mph (2%) 0:45 6x0:15 15 12 0:45


Gün 4 Mekik

Koşusu

7x150 0:25 1:35 8x0:30 11.5 mph (0%) 1:00 8x0:45 10 8 1:15

HER HAFTA İKİ VEYA ÜÇ DEFA VÜCUT AĞIRLIĞI İLE YAPILACAK PROGRAM

EGZERSİZ Hafta 1 Hafta 2 Hafta 3 Hafta 4

Page Single-leg CLA anterior reach 2 x 5 her yöne 2 x 10 her yöne 3 x 15 her yöne 4 x 20 her yöne

Single-leg squat 2 x 5 her yöne 2 x 7 her yöne 3 x 10 her yöne 4 x 10 her yöne

Bodyweight double-leg squat 2 x 10 her yöne 2 x 15 her yöne 3 x 15 her yöne 4 x 15 her yöne

Bodyweight alternating lunge 2 x 5 her yöne 2 x 10 her yöne 3 x 10 her yöne 4 x 10 her yöne

Bodyweight push-up 2 x 5 2 x 10 3 x 10 4 x 10

Recline pull (row) 2 x 5 2 x 10 3 x 10 4 x 10

Rotation with pivot 2 x 10 her yöne 2 x 15 her yöne 3 x 15 her yöne 4 x 20 her yöne

Rotation without pivot 2 x 10 her yöne 2 x 15 her yöne 3 x 15 her yöne 4 x 20 her yöne

EGZERSİZLER

Single-leg CLA Single-leg Bodyweight Bodyweight

anterior reach. squat. doubleleg squat. alternating lunge.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

102

Bodyweight Recline Rotation Rotation

push-up pull (row). with pivot. without pivot.

4. Sonuç ve Öneriler

Bu antrenman şekli bir dirençle birlikte spor becerisini geliştirir. Harekete nitelik kazandırdığı için daha önemlidir. Günlük yaşam aktivitelerini daha güvenli yapılmasına katkı sağlar. Sporcu performansına göre tasarlandığında spora özgü motor kontrolünü gerçekleştirmesini ve daha verimli olmasını sağlar. Yapılan fonksiyonel kuvvet antrenmanları farklı antrenman düzeyindeki tüm bireylere uyum sağlar ve kaslarla sinir sistemi arasındaki ilişkiyi bir hareketten diğer harekete, elde edilen kuvvette artışını dönüştürerek geliştirir. Fonksiyonel antrenman postüral kontrol ve koordinasyonu geliştirir. Fonksiyonel antrenman sonunda çevikliği, dengeyi, esnekliği, hızı, dayanıklılığı, kuvveti ve patlayıcı kuvveti geliştirmektedir. Ayrıca yaşlılarda orta şiddette yapılan fonksiyonel antrenman kas kuvvetini ve vücut performansını artırmaktadır. Bu antrenman programını uygulayan kadınlar vücut yağını azaltarak formda kalabilirler. Önemli bir ilave olarak; sakatlığın iyileşme süreci ve korunması, ağırlık kontrolü, osteoporoz tedavisinde de önemli katkıları vardır. Anatomik vücut duruşunda iyileşmelerin olduğu gerçeğine dayanarak bu antrenman programlarını herkes uygulayabilir.

Aktif sporcuların, çeşitli sağlık problemleri (özellikle; kas ve eklem )yaşayan yaşlıların ve vücut postürünü korumak isteyen tüm bireylerin performans göstergeleri ve yaşam kalitesi fonksiyonlarının daha verimli ve nitelikli olması için uygun programlar tasarlayarak kontrollü olarak uygulamaları önerilmektedir. Performans sporcularını örneklem olarak seçecek araştırmacılar ise; uygun branşa göre tasarlayacakları fonksiyonel antrenman programlarını (ısınma, dayanıklılık, kuvvet, güç, sürat ve çeviklik gibi) yaptırabilirler

TEŞEKKÜR: Derlemenin oluşturulmasında sağladığı destekten dolayı Okt. Dr. Mehmet Dinç’e teşekkür ederim.

Kaynaklar

Boyle, M. (2004). Functional Training for Sports. Champaign Human Kınetics.

Brill, P. A., Macera, C.A., Davis, D.R., Blair, S.N., ve Gordon, N. (2000). Muscular strength and physical function. Medicine & Science in Sports & Exercise. 32(21), 412-416.

Brill, P.A.(2008). Exercise Your Independence: Functional Fitness for Older Adults. Journal of Aging and Physical Activity, 16, 88-89.

Casio-Lima, L.; Reynolds, K., Winter, C.; Paolone, V. ve Jones, M. (2003). Effect of physioball and Conventional Floor Exercises on Early Aşama Adaptation in Back and Abdominal Core Stability and Balance in Women. Journal of Strenght Conditioning Resistance, 17, 721-725.

Cerrah, A. O. , Bayram,İ. , Yıldızer,G. , Uğurlu,O. , Şimşek,D. , Ertan,H. (2016). Effects of Functional Balance Training on Static and Dynamic Balance Performance of Adolescent Soccer Players. International Journal of Sports, Exercise and Training Science, 2(2), 73-81.

Comana, F.(2004). Function Training for Sports. Human Kinetics: Champaing IL, England




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

103

Cress, M E., Conley, K.E., Balding, S.L., Hansen-Smith, F. & Konczak, J. (1996). Functional Training: Muscle Structure,Function, and Performance in Older Women. Journal of Orthopaedics & Sports Physical Therapy. 24(1), 4-10.

Cullinen, K. & Caldwell, M. (1998). Weight Training Increases Fat-free Mass and Strength in Untrained Young Women. Journal of the American Dietetic Association. 98(4). 414-418.

Cunningham, E. and. O'Neill, R., E. (2000). Comparison of Results of Functional Assessment and Analysis Methods with Young Children with Autism. Education and Training in Mental Retardation and Developmental Disabilities, 35, ( 4) , December, 406-414.

DiNubile, N.A. (1991). Strength Training. Clinics in Sports Medicine. 10(11. 33-62.

Hofe, V. (1995). The Problem of Skill Specificity in Complex Athletic Tasks: A Revalidation. International Journal of Sport Psychology, 26(2), 249-261.

Kamal, S. (2016). Effect of Functional Strenght Training on Performance Level of Shot Put. Science, Movement and Health, 16(1), 98-102.

Labib, L. (2014). Effect of Functional Strenght Training on Certain Physical and Physiological Variables Among Young Female Handball Players. Science, Movement and Health, 16 (1), 104-109.

Liebenson, C. (2014). Functional Training Handbook. Wolters Kluwer Health, Pliladelpia, USA.

Mayhew, J., L. & Gross, P.M. (1974). Body Composition Changes in Young Women with High Resistance Weight Training. Research Quarterly. 45 (4), 433-440.

McKelvie, R. S., Koon K.T., Roberts, R., McKelvie, N., Humen, D., Montague, T., Hendrican, K. & Yusuf, S.(2002). Effects of Exercise Training in Patients with Heart Failure: The Exercise Rehabilitation Trial (EXERT). American Heart Journal, 144(1), 23-30.

Micheal, B. (2004). Function Training for Sports. Human Kinetics Publishers,1.Edition.

Oliver, Gnetchen D, & Brezzo, Ro D. (2009). Functional Blance Training in Collegiate Women Athlets. Journal of Strenght and Conditioning Research, 23 (7), 2124-2129.

Radcliffe, J. C. (2007). Functional Training for Athletes at All Levels: Workouts for Agility, Speed and Power. Ulysses Press, Berkeley, CA.

Rikli, R. ve Jones, C. (1999). Development and Validation of a Functional Fitness Test for Community-Residing Older Adults. Journal of Aging Physiology Act, 7, 129-136.

Santana, J. C. (2016). Functional Training: Exercises and Progamming for Training and Performance. Human Kinetics, USA.

Schmitz, K. H., Jensen, M.D., Kugler, K.C., Jeffery, R. W., ve Leon, A. S. (2003). Strenght Training for Obesity Prevention in Midlife Women. International Journal of Obesity, 27, 326-333.

Shaik, A. ve Mondal, A. (2012). Effect of Functional Training on Physical Fitness Components on College Male Student-A Plot Study. Journal of Humanities and Social Science, 1(2), September- October 2012:1-5.

Tomljanoviç, M.;Spasic, M.; Gabrilo, G.; Uljevic, O. ve Foretic, N.(2011). Effect of Five Hafta of Functional vs. Traditional Resistance Training on Antropometric and Motor Performance Variables. Kinesiology, 43(2), 145-154.

Weis, T.;Kreitinger, J.; Wilde, H.;Wiora, C.; ve Steege, M. (2010). Effect of Functional Resistance Training on Musculer Fitness Outcomes in Young Adults. Journal of Exercise Science Fitness, 8(2), 113-122.

Whitehurst, M.A.; Johnson,B.L.; Parker,C.M.; Brown, L.E. ve Ford, A.M.(2005). The Benefits of a Functional Exercise Circuit for Older Adults. Journal of Strenght Conditioning Research, 19(3), 647-651.

Wilmore, J.H. (1974). Alterations in Strength, Body Composition and Anthropometric Measurements Consequent to a 10-Week Training Program. Medicine and Science in Sports & Exercise. 6 (21. 133-138.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

104

THE CONCEPT OF STAGFLATİON: THE CASE OF TURKEY 1987-2015

Nilgün SALAR1

Abstract

This study aims to reveal the influence of public expenditures, emission, and petrol price on stagflation in Turkey for the period of 1987 - 2015. In this aspect, stagflation is generated as a discrete serial which, get value of 1, in case of depression and inflation occur simultaneously and get value of 0 when depression and inflation occur at different times. The effect of the relevant macroeconomics indicators on stagflation has been estimated with logit model. The finding accumulated has shown that the indicator of emission had positive influence on stagflation between 1987 and 2015. On the other hand, it has been found that public expenditure, and petrol price did not have statistically a significance effect on stagflation.

KeyWords: Stagflation, Logit model

Özet

Bu çalışma 1987-2015 döneminde Türkiye için stagflasyon üzerinde kamu harcamaları, emisyon ve petrol fiyatı etkisini ortaya koymaya amaçlamıştır. Bu doğrultuda stagflasyon, ilgili dönemde durgunluk ve enflasyonun bir arada görülmesi durumunda 1 tersi durumunda 0 değerini alan kesikli bir seri olarak oluşturulmuştur. İlgili makroekonomik göstergelerin stagflasyon üzerindeki etkileri logit model ile tahmin edilmiştir. Elde edilen bulgu 1987-2015 döneminde emisyon göstergesinin stagflasyon üzerinde pozitif yönde bir etki oluşturduğunu ortaya koymuştur. Diğer taraftan kamu harcamaları ve petrol fiyatı göstergelerinin stagflasyon üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkisi tespit edilememiştir.

Anahtar Kelimeler: Stagflasyon, Logit Model.

1.Giriş

İlk örneklerine batı ekonomilerinde rastlanılan konjonktürel dalgalanmalar, 1900’lü yıllardan itibaren giderek önem kazanmıştır. Bu konjonktürel dalgalanmalar; bazı zamanlar durgunluk dönemi, bazı zamanlarda ise genişleme dönemi olarak kendini göstermektedir. Bu anlamda yaşanılan en büyük krizlerden biri, 1929 yılında ABD’de meydana gelen Büyük Buhrandır. Bu kriz; sadece ulusal boyutta kalmamış, çeşitli kanallardan diğer ülkeleri de etkilemiştir. Büyük Buhran en çok, sanayileşmiş ülkeleri etkilemiş, bu ülkelerde işsizler ve evsizler ordusu yaratmıştır. Ayrıca Büyük Buhran, Klasik İktisadın savunucusu olduğu serbest piyasaya olan güveni de sarsmıştır. Bunun sonucu olarak, devletin ekonomide daha etkin rol üstlendiği Keynesyen İktisat önem kazanmıştır.

Keynesyen İktisat ile birlikte ABD hükümeti, maliye ve para politikaları uygulayarak, Büyük Buhran döneminin sona ermesini sağlamıştır. Bu yıllardan itibaren 1970’li yıllara kadar, meydana gelen küçük ekonomik krizler Keynesyen iktisat okulunun geliştirdiği politikalar sayesinde atlatılmıştır. 1970’li yıllara kadar, enflasyon ve işsizlik arasında 1 Arş. Gör. Karadeniz Teknik Üniversitesi, İktisat Bölümü, [email protected]




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

105

ters yönlü bir ilişkinin mevcut olduğu düşünülmekteydi; yani enflasyon oranı artarsa işsizlik oranının düşeceği ve ya tam tersine enflasyon oranı düşerse işsizlik oranının artacağı beklenilmekteydi. Ancak 1973 yılında meydana gelen ekonomik kriz, enflasyon ve işsizlik arasında böyle bir değiş-tokuşun olmadığını gösterdi. 1973 yılında OPEC’in petrol fiyatlarını yaklaşık 3 kat arttırması ile yeni bir ekonomik kavram ortaya çıkmıştır. İşsizlikte ve enflasyonda artışın birlikte görüldüğü, bu yeni ekonomik dalgalanma türüne stagflasyon adı verilmiştir. Böyle bir ekonomik dalgalanın mümkün olmadığını söyleyen Keynesyen İktisat, stagflasyon ile birlikte önemini kaybetmiştir.

Durgunluk ve enflasyonun bir arada görüldüğü stagflasyon, ilk önce Amerika’da başlamış, çeşitli kanallardan diğer ülkelere yayılmıştır. 1973 yılından itibaren stagflasyon ülkelerin önemli bir sorunu haline gelmiştir. Böylece literatürde stagflasyon konusunu gerek teorik gerekse de ampirik açıdan incelemeye çalışan bir literatür ortaya çıkmıştır. Stagflasyonun belirleyicileri ile ilgili yapılmış çok fazla çalışma bulunmamakla birlikte, yapılan çalışmalarda stagflasyonun belirleyicileri olarak genellikle petrol fiyatları, faktör fiyatları, para arzı, hükümet harcamaları ve dış ticaret olarak gösterilmiştir.

Bu çalışmada 1987-2015 döneminin yıllık verileriyle Türkiye’de meydana gelen stagflasyon olgusunun nedenleri logit model kullanılarak ortaya konulmuştur. Logit model kullanılma sebebi, GSYH’da düşüş ve yüksek enflasyonun bir arada oluşması olarak tanımlanan stagflasyon değişkeninin ancak 0 ve 1 değişkenleri verilerek tanımlanabilmesi ve stagflasyonu inceleyen çalışmalarda bu modelin ön plana çıkmasıdır. Çalışmanın geri kalan kısmı için düzenleme şu şekildedir; 2. Bölümde konu ile ilgili literatür araştırması yer verilmiştir. 3. Bölümde çalışmada kullanılan ekonometrik yöntem ve veri seti tanımlanmıştır. 4. Bölümde kullanılan yöntemler sonucunda ulaşılan ekonometrik bulgulara yer verilmiştir.

2. Literatür Taraması

Modigliani ve Padoa-Schioppa (1978), makalesine göre stagflasyonun nedeni, kamu sektöründe aşırı istihdam nedeniyle, iş gücünün boşuna israf edilmesidir. Bu iş gücü özel sektörde daha verimli kullanılabilir; ancak bu iş gücünün maaşlarının ulus çapında pazarlık yapılması ve fiyatlardaki değişmelere karşı %100 ya da daha fazla oranda endeksleyerek korunması, açık bir ekonomide enflasyon, toplam talep, dış açık ve bütçe açığına neden olur.

Solow (1980) , Akkaya (1991) ve Balkanlı (2002) yaptıkları çalışmalara göre stagflasyonun nedeni; petrol fiyatlarındaki artıştır. Bu çalışmaların yanında, Helliwell (1984)’in MACE modelini kullanarak, Kanada için yaptığı çalışmada enerji fiyatlarındaki artışın stagflasyonun nedeni olduğunu vurgulamıştır. Yine Hunt (2005) çalışmasında IMF’nin yeni Küresel Ekonomik Model’ini kullanarak 1973-1978 dönemi çeyreklik verileriyle Amerika’daki stagflasyonu araştırmıştır. Enerji fiyatlarındaki büyük artışların makroekonomik etkileri üzerinde durmuştur. Buna ek olarak, Hunt’un çalışmasının diğer bir sonucu, işgücü arzının reel maaşların düşmesine yanıt vermesi ve üretim açığının politika yapanların tahminlerinde hataların büyüklüğü arasında karşılıklı etkileşim mevcut olmasıdır.

Grubb ve diğerleri (1982), Avrupa Ekonomik Topluluğu ve OECD ülkeleri için 1957-1980 dönemi yıllık verilerini kullanarak EKK tahmini yapmıştır. Bu çalışmaya göre stagflasyonun nedeni, ithalat fiyatlarında nispi artış ve verimliliğin büyüme oranında düşmedir. Yine Bakırtaş ve Tekinşen (2004) Türkiye için yaptığı çalışmasında, 1998-




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

106

2000 dönemi üçer aylık verileriyle EKK tahmini yapmıştır. Ayrıca 2001 çeyreklik verileriyle, enflasyon ve işsizlik pariteleri tahmin edilmiştir. Sonuç olarak, Türkiye’de ilgili dönemde durgunluk içinde işsizliğin arttığı görülmüştür.

Turhan (1987) çalışmasına göre stagflasyonun nedeni; yapısal işsizlikle mücadelenin iyi ayarlanmaması, ücretlerin aşağıya doğru esnek olmaması, eksik rekabet koşullarında firmaların yüksek fiyat politikası uygulaması, gelir paylaşımı mücadelesinin şiddetlenmesi, uygulanan yanlış iktisat politikaları ve dış ekonomik faktörlerdir.

Görgün (1995) çalışmasında, enflasyon sürecinin stagflasyona dönüşmesinde yapısal etmenlerle birlikte eksik ve gecikmiş istikrar önlemlerinin rol oynadığını ortaya koymuştur. Talep kökenli bir enflasyonun stagflasyona dönüşmesinin nedeni, üretim yapısının esnekliğini yitirmesi, dar kapsamlı istikrar politikaları ve istikrar politikalarından kaynaklanan maliyet artışlarıdır. Talep enflasyonunu stagflasyona dönüştüren diğer bir etken, talebi kontrol etmeye yönelik bazı istikrar önlemlerinin maliyetlerde otonom artışa sebep olmasıdır.

Rodoplu (1996) çalışmasına göre; zorunlu yapılan tasarruf ile girişilen yatırım süreci, gerçek tasarruf üzerinde bir sermaye birikimine yol açarak sermayenin yanlış yönlendirilmesine neden oldu. Belli bir süre sonra faiz oranlarının ve ya faktör fiyatlarının yükselmesi ile karsız bir sermaye yapısı ortaya çıkmıştır ve hem sermaye değersizleşmesi hem de irade dışı işsizlik meydana gelmiştir. İşsizliği azaltmak için genişletici para politikası ile talebin canlandırılmaya çalışılması ise enflasyonu körüklemiştir. Böylece stagflasyon meydana gelmiştir.

Loyo (2000), çalışmasında parasal durgunluklardan kaynaklı stagflasyon üzerinde durmaktadır. Bu çalışmada, küçük parasal şoklar karşısında, enflasyon ve çıktıda meydana gelen dalgalanmaları, ayrıca hiperenflasyon durumunda para politikası rejimindeki değişiklikleri ortaya koyulmaktadır. Menü maliyetleri olması durumunda, devletin yaptığı fiyat ayarlamaları ve iki dönemde bir yapılan sözleşme arasındaki çapraz ilişkiyi ortaya koyan dinamik genel denge geliştirilmiştir. Ayrıca Blinder ve Rudd (2008) çalışmasında Loyo gibi stagflasyonun nedeninin arz şokları ve uygulanan para politikası olduğunu ortaya koymuştur. Loyo’ya ek olarak stagflasyonun daha çok arz şoklarıyla ilgili olduğunu, uygulanan para politikasının ise biraz daha geri planda olduğunu saptamıştır.

Barsky ve Kilian (2001) Amerika için yaptığı çalışmasında, dış kökenli arz şoklarından ve enflasyonu düşürme çabalarından dolayı resesyonun derinleştiğini ve stagflasyonun meydana geldiğini belirledi. Ayrıca arz şokları oluşmasa bile realistik büyüklükler, parasal genişlemeler ve durgunluklar nedeniyle stagflasyon meydana gelebileceğini ortaya koydu.

Roeger (2005)’ın, Avrupa Birliği ve OECD Ülkeleri için yaptığı çalışmasında Dinamik Stokastik Genel Denge modelini kullanmıştır. Bu çalışmaya da, Euro bölgesinde ürün ve enflasyon için kalıcı petrol fiyatı artışının kısa ve uzun dönem nicel etkileri analiz edilmiştir. Çalışmada petrol fiyatlarının cari seviyesinde uzun süre kalması durumunda, yaklaşık %5 seviyesinde GSYH üzerinde negatif etki yaptığı tespit edilmiştir.

Knotek (2006) çalışmasında 1959-2002 çeyreklik döneminde Amerika’da dinamik ve stokastik modellerle çalışmıştır. Buna göre; para rejiminde ortalama on yılda bir meydana gelen değişiklik, model similasyonun %76 da stagflasyona sebep olmuştur.

Kilian ve Hicks (2009) yaptıkları çalışmada profesyonel reel GSYH tahminlerinin revizyonuna dayanan küresel talep şoklarının direk ölçümünü kullanmışlardır. 2003




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

107

yılının ortaları ile 2008 yılının ortaları arasında reel petrol fiyatlarında dalgalanmalar için uygulanan küresel ham petrol piyasasının gelişmiş yapısal modelleri bütün endüstriyel mallar için pozitif talep şokları meydana getirmiştir. Bu durum özellikle Asya’da gelişmekte olan piyasalarda beklenmedik şekilde büyümeye neden olmuştur.

Alp (2009) çalışmasına göre stagflasyonun nedeni, refah devlet harcamalarının vergi oranları üzerinde yükseltici etkisi ile birlikte sosyal güvenlik sisteminin, insanların yatırım ve tasarruf dürtüsünü köreltmesidir. Sonuç olarak yapılması gereken; hükümetin yoksullukla mücadele, eğitim, sağlık vb. gibi sunduğu belli başlı bazı faaliyetlerini üçüncü sektörün sosyal temsilcileri ile paylaşmalı ve hatta bazı noktalarda devretmelidir. Ayrıca birey ve gruplar arasındaki kaynak transferinin devletçe yönetimini içeren dikey dayanışmadan, yatay dayanışmaya geçmelidir.

Jimenez-Rodriguez ve Sanchez (2010) 1970:3-2007:4 dönem arasında yaptığı çalışmasında, Doğrusal Vektör Otoregresif model kullanarak G7 ekonomilerinde petrol kaynaklı stagflasyona güçlü kanıtlar bulmuşlardır. Ayrıca Berthold ve Gründler (2013) 1970-2010 yılları arasında Avustralya, Kanada, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, İrlanda, İtalya, Japonya, İspanya, İsveç, İngiltere ve Amerika’da Logit model kullanarak yaptıkları çalışmada Jimenez-Rodriguez ve Sanchez ile aynı sonuca ulaşmış; farklı olarak son yıllarda stagflasyonun nedeninin; para politikası, işgücü verimliliği ve politika uygulamalarında paradigma değişmelerinden kaynaklandığını ortaya koymuşlardır.

Selaive ve Soto (2014) makalesinde 1982:4-2013:4 dönemleri arasında Şili’de stagflasyonun nedenlerini Genelleştirilmiş Liner Model ile ortaya koymuştur. Bu çalışmaya göre, stagflasyonun belirleyicileri; toplam faktör verimliliği, dış ticaret hadleri, hükümet harcamalarının GSYH’ya oranı ve uzun dönem reel faiz oranıdır.

Tablo 1: Literatür Araştırması

Yazar(lar) Çalışma Alanı ve

Dönemi Çalışma Yöntemi

Bulgular

Modigliani ve Padoa-Schioppa

(1978) Amerika Teorik

Maaşların ulus çapında pazarlık yapılması ve fiyatlardaki değişmelere karşı %100 ya da daha fazla oranda endeksleyerek koruması, açık bir ekonomide

enflasyon, toplam talep, dış açık ve bütçe açığına neden olduğu sonucuna varmıştır.

Solow (1980) Amerika Teorik

OPEC’in yaptığı fiyat artışı, 1971 ve 1973 yıllarında dolar depresyonunun gecikmeli etkileri, 1974’te

fiyat ve ücretlerin azalması, dünya çapında petrol harici mineral fiyatlarında yükselmeler

stagflasyonun nedenidir. Grubb, Jackman

ve Layard (1982)

Avrupa Ekonomik Topluluğu ve OECD ülkeleri 1957-1980

EKK İthalat fiyatlarında nispi artış ve verimliliğin

büyüme oranında düşme stagflasyonun nedenidir.

Helliwell (1984) Kanada 1974-1982 MACE model Enerji fiyatında artış, kapasite kullanım oranında ve

karlılıkta düşüş ve düşük satışlar stagflasyonun nedenidir.

Turhan (1987) Teorik

Stagflasyonun nedeni; yapısal işsizlikle mücadele dozunun iyi ayarlanmaması, ücretlerin aşağıya

doğru esnek olmaması, eksik rekabet koşullarında firmaların yüksek fiyat politikası uygulaması, gelir paylaşımı mücadelesinin şiddetlenmesi, uygulanan

yanlış iktisat politikaları ve dış ekonomik faktörlerdir.

Akkaya (1991) Amerika Teorik Stagflasyonun nedenleri; Amerika’nın uyguladığı genişletici para politikası, petrol fiyatlarında artış




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

108

sonucu uluslararası satın alma gücünün OPEC ülkelerine kayması, ulusal düzeyde toplam talebi genişletici politikaların izlenmesi, yüksek faktör

fiyatları ve mal piyasasında eksik rekabet nedeniyle piyasalarda firmanın fiyat yapıcı gücüdür.

Görgün(1995) Teorik Yapısal etmenlerle birlikte eksik ve gecikmiş istikrar

önlemlerinin stagflasyona neden olduğu sonucuna varmıştır.

Rodoplu (1996) Teorik

İşsizliği azaltmak için genişletici para politikası ile talebin canlandırılmaya çalışılması enflasyonu

körüklemesiyle birlikte stagflasyonun meydana geldiği sonucuna ulaşmıştır.

Loyo (2000) Teorik Stagflasyonun nedeni, parasal durgunluklardır.

Barsky ve Kilian (2001)

Amerika Teorik Dış kökenli arz şoklarından ve enflasyonu düşürme

çabalarından dolayı resesyonun derinleştiğini ve stagflasyonun meydana geldiğini belirledi.

Yazar(lar) Çalışma Alanı ve

Dönemi Çalışma Yöntemi

Bulgular

Balkanlı (2002) Teorik petrol fiyatındaki artışın stagflasyona neden

olduğu sonucuna varmıştır. Bakırtaş ve

Tekinşen (2004) Türkiye 1998:1-

2000:4 EKK

Türkiye’de ilgili dönemde durgunluk içinde işsizliğin arttığı sonucuna varmıştır.

Hunt (2005) Amerika 1973-1978 Küresel

Ekonomik Model

İşgücü arzının reel maaşların düşmesine yanıt vermesi ve üretim açığının politika yapanların tahminlerinde hataların büyüklüğü arasında karşılıklı etkileşim mevcut olduğu sonucuna

varmıştır.

Roeger (2005) Avrupa Birliği ve

OECD Ülkeleri

Dinamik Stokastik

Genel Denge modeli

Petrol fiyatları cari seviyesinde uzun süre kalırsa, o zaman yaklaşık %5 seviyesinde GSYH üzerinde

negatif etki yaptığı tespit edilmiştir.

Knotek (2006) Amerika 1959-2002 Dinamik ve

stokastik modeller

Para rejiminde ortalama on yılda bir meydana gelen değişiklik, model similasyonun %76 da

stagflasyona sebep olur. Blinder ve Rudd

(2008) Teorik

Arz şoklarının ve uygulanan para politikasının stagflasyona neden olduğu sonucuna varmıştır

Kilian ve Hicks (2009)

Amerika, Almanya, Japonya, OECD

ülkeleri, Brezilya, Rusya, Hindistan ve

Çin

Teorik Petrol fiyatlarındaki dalgalanmalar stagflasyonun

nedenidir.

Alp (2009) Teorik

Stagflasyonun nedeni, refah devlet harcamalarının vergi oranları üzerinde yükseltici

etkisi ile birlikte sosyal güvenlik sisteminin, insanların yatırım ve tasarruf dürtüsünü

köreltmesidir.

Jimenez-Rodriguez ve

Sanchez (2010)

G7 ülkeleri 1970:III-2007:4

Doğrusal Vektör

Otoregresif model

Petrol şokları stagflasyonun nedenidir.

Berthold ve Gründler (2013)

Avustralya, Kanada, Danimarka,

Finlandiya, Fransa, Almanya, İrlanda,

İtalya, Japonya, İspanya, İsveç,

Logit model

Stagflasyon 1970’ler ve 1980’ler sırasında petrol kaynaklıyken, son yıllarda para politikası, işgücü

verimliliği ve politika uygulamalarında paradigma değişmelerinden güçlü bir şekilde

etkilendiği sonucuna varmıştır.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

109

İngiltere ve Amerika 1970-2010

Selaive ve Soto (2014)

Şili 1982:4-2013:4 Genelleştirilmiş Liner Model

Toplam faktör verimliliği, dış ticaret hadleri, hükümet harcamalarının GSYH’ya oranı ve uzun dönem reel faiz oranı stagflasyonun nedenidir.

3. Ekonometrik Yöntem ve Veri Seti

Stagflasyonun belirleyicileri aşağıda sunulan (1) numaralı denklem üzerinden araştırılmıştır.

STF=f( KH, C, PF) (1)

Denklemde;

KH: Kamu harcamalarını,

C: Emisyonu,

PF: Petrol fiyatını göstermektedir.

Bu çalışmada, kamu harcamaları, emisyon ve petrol fiyatının durgunluk ve enflasyonda artış olarak tanımlanan stagflasyon üzerindeki etkileri araştırılacaktır. Daha açık bir ifadeyle, yukarıda verilen değişkenler RGSYH (Reel Gayri Safi Yurtiçi Hasıla) ve/veya enflasyon üzerinden stagflasyonu etkiler.

Stagflasyon, yüksek enflasyon oranı ile ekonomik durgunluğun bir arada görülmesidir. Bu çalışmada stagflasyon serisi ilgili dönemde aynı anda durgunluk ve yüksek enflasyonun olması durumunda 1 aksi durumda 0 değerini alan kukla değişken olarak oluşturulmuştur. Bunun için RGSYH ve enflasyon serileri ulaşılması gerekmektedir. Bu doğrultuda stagflasyon serisini oluşturmak için kullanılacak olan enflasyon serisi olarak, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) kullanılmıştır. TÜFE serileri TCMB Elektronik Veri Dağıtım Sistemi (EVDS)’den temin edilmiş.

Diğer taraftan enflasyonun yüksek olduğu dönemleri belirleyebilmek için; enflasyon serisinin trendi alınmış ve trendin üstünde kalan dönemlerde enflasyon olduğu gözlenmiştir. 1987 ve 1998 yıllarını baz alan, yıllık RGSYH serileri, TCMB EVDS’den temin edilmiş ve 1998 yılı baz alınarak birleştirilmiştir. Elde edilen serinin doğal logaritması alınmıştır.

Durgunluk, çıktı boşluğu üzerinden tanımlanmıştır. Bu nedenle potansiyel üretim miktarı RGSYH serisi Hodrick-Prescott filitresi yöntemiyle trendden arındılarak belirlenmiştir (Yamak ve Topbaş, 2008), (Erdem ve Yamak, 2016).

Hodrick-Prescott filtresi, RGSYH’nın trend ve çevrimsel bileşenlerinden oluştuğunu varsayarak, mevcut RGSYH’nın trend etrafındaki varyansını minimize etmektedir. Bu fonksiyon;




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

110

(2)

(2) Numaralı fonksiyonda;

Yt : RGSYH

Yt*: RGSYH’nın trend bileşeni

λ : Trend bileşeninin düzgünlük derecesini gösteren parametre

S : Örneklem büyüklüğü

Bu fonksiyonda trend büyümesi, eşanlı olarak mevcut GSYH ile trend bileşeni arasındaki fark olan açığın ve trend büyümesinin ağırlıklandırılarak minimize edilmesi sonucu elde edilmektedir. Tahmin edilen serinin trend bileşeninin GSYH’dan çıkarılmasıyla da devresel bileşene; yani, hasıla açığına ulaşılmaktadır (Yaşar, 2008: 29). Türkiye’ye özgü λ parametresi, diğer gelişmekte olan ülkelere benzer şekilde daha değişken bir eğilim hesaplanmaktadır. Bu nedenle, λ değeri 98 olarak alınmıştır. λ ‘nın 1600 değeriyle bulunan sonuçlar, oynaklıkları diğer parametre değerlerinden daha yüksek göstermektedir. Bu nedenle λ’nın 98 olarak alınması daha gerçekçi sonuçlar verecektir (Alp ve diğerleri, 2011, s.5-6). Hodrick-Prescott filtresi yöntemiyle RGSYH serisinin trendi elde edilmiştir. Durgunluk dönemleri RGSYH’dan Hodrick-Prescott filtresi yöntemiyle elde edilen RGSYH serisinin trendi yani potansiyel üretim çıkararılarak belirlenmiştir. Negatif çıkan dönemlerde durgunluk olduğu için 1 değeri verilmiş, pozitif çıkan dönemlerde genişleme olduğu için 0 değeri verilmiştir.

Kamu harcamaları, TCMB EVDS’den temin edilmiştir. Elde edilen serinin doğal logaritması alınmıştır. Kamu harcamalarının stagflasyon üzerine etkisi GSYH üzerinden olmaktadır. Kamu harcamalarının artması, GSYH’nın artmasını sağlayacak ve dolayısıyla ekonomi durgunluk dönemine girmeyecektir. Bu durumda GSYH’nın stagflasyona etkisinin negatif yönlü olması beklenilmektedir. Emisyon serisi, TCMB EVDS’den temin edilmiştir. İlgili serinin doğal logaritması alınmıştır. Emisyonun stagflasyon üzerine etkisi, enflasyon üzerinden olmaktadır. Bu durumun sebebi, para arzının enflasyonu artırmasıdır. Sonuç olarak, emisyon ile stagflasyon arasında pozitif yönlü ilişki beklenilmektedir. Petrol Fiyatı, IMF web sayfasında Enerji Ham Petrol fiyatından temin edilmiştir. Petrol fiyatı olarak 1987-2014 döneminde ABD’nin verileri alınmıştır. Bu serinin doğal logaritması alınmıştır. Petrol fiyatı, hem GSYH hem de enflasyon üzerinden stagflasyonu etkileyebilir..

4. Ekonometrik Bulgular

Çalışmada öncelikle stagflayonun meydana geldiği dönemler araştırılmış ve yapılan çalışma sonucunda; 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2014 ve 2015 yıllarında stagflasyon olduğu tespit edilmiştir.

Tablo 2: Logit Model Uygulama Sonuçları

Değişkenler Katsayı Standart Hata Z-İstatistik Prob. Wald Testi Odds Oranı KH 0.039018 0.279824 0.139437 0.8891 0.01944 C 1.146876 0.659248 1.739674 0.0819 3.02646 3.14834

PF -0.35029 0.024993 -1.401597 0.1610 196.434 Sabit Terim -17.13676 10.03248 -1.708128 0.0876 2.91770




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

111

McFadden R-squared 0.240234 S. E. of regression 0.395939 Akaike info criterion 1.115654 Sum squared resid 3.919186 Schwarz criterion 1.304247 Log likelihood -12.17698

Prob(LR statistic) 0.052623*

Logit model uygulama sonuçları verildiği tablo 2’de görüleceği üzere, denklemin bir bütün olarak olasılığı(LR statistic 0.052623) %10 anlamlılık düzeyinde anlamlıdır. Açıklayıcı değişkenler, denklemin yaklaşık %24’sını açıklamıştır. Kalıntıların kareleri toplamı ise yaklaşık olarak 3.92’dir.

KH ve PF’ye bakıldığında, sırasıyla katsayıların 0.039018 ve -0.35029 olduğu görülmüştür. Ancak bu değişkenlerin olasılık değerleri sırasıyla 0.8891 ve 0.1610 olduğu için, bu değişkenler %10 anlamlılık düzeyinde istatistiksel olarak anlamsızdır.

Emisyon değişkeninin katsayısı 1.146876 olarak tahmin edilmiştir. Bu değişkenin olasılık değeri 0.0819 olduğu için, %10 anlamlılık düzeyinde istatistiksel olarak anlamlıdır. Odds oranı 3.14834 olarak hesaplanmıştır. Daha açık bir ifade ile emisyonda meydana gelecek bir artış stagflasyon olma olasılığını yaklaşık 3 kat artırmaktadır.

Sabit terim -17.13676 olarak tahmin edilmiştir. Sabit terimin olasılık değeri 0.0876 olduğu için, %10 anlamlılık düzeyinde istatistiksel olarak anlamlıdır.

Modelde anlamlı olan tek değişken emisyondur. Daha açık bir ifadeyle emisyonda meydana gelecek artış stagflasyon olma olasılığını artırmaktadır. Buradan çıkan sonuç, literatürün öngörüsü ile aynı yönlüdür.

Tablo 3: Hosmer-Lemeshow Uyum İyiliği Testi Quantile of Risk Dep=0 Dep=1 Total H-L Low High Actual Expect Actual Expect Obs Value

1 0.0005 0.0008 2 1.99873 0 0.00127 2 0.00127

2 0.0016 0.0047 3 2.99084 0 0.00916 3 0.00919

3 0.0087 0.0321 3 2.94325 0 0.05675 3 0.05784

4 0.0613 0.0947 2 2.78163 1 0.21837 3 3.01738

5 0.1069 0.1600 3 2.60270 0 0.39730 3 0.45795

6 0.2021 0.3213 3 2.25319 0 0.74681 3 0.99433

7 0.3818 0.3998 3 1.83076 0 1.16924 3 1.91600

8 0.4433 0.4626 1 1.63903 2 1.36097 3 0.54920

9 0.4805 0.4968 1 1.53134 2 1.46866 3 0.37659

10 0.5022 0.5349 1 1.42853 2 1.57147 3 0.24541

Total 22 22.0000 7 7.00000 29 7.62515

H-L Statistic 7.6252 Prob. Chi-Sq(8) 0.4709 Andrews Statistic 18.158

3 Prob. Chi-Sq(10) 0.0524




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

112

Tablo 3’den görüldüğü üzere; modelin uyum iyiliğine bakıldığında, Hosmer-Lemeshow testi sonucunda Ki-Kare olasılık değeri 0.4709 olarak hesaplanmıştır. Olasılık değeri, 0.05’ten yüksek olduğu için modelin tahmin denklemi anlamlıdır.

Tablo 4: Sınıflandırma Tablosu Estimated Equation Constant Probability Dep=0 Dep=1 Total Dep=0 Dep=1 Total

E(# of Dep=0)

17.98 4.02 22.00 16.69 5.31 22.00

E(# of Dep=1)

4.02 2.98 7.00 5.31 1.69 7.00

Total 22.00 7.00 29.00 22.00 7.00 29.00 Correct 17.98 2.98 20.96 16.69 1.69 18.38

% Correct 81.73 42.60 72.29 75.86 24.14 63.38 % Incorrect 18.27 57.40 27.71 24.14 75.86 36.62 Total Gain* 5.87 18.46 8.91

Percent Gain**

24.33 24.33 24.33

Tablo 4’de, tanımlanan stagflasyondaki 1 ve 0 değerlerinin hangi olasılıkta doğru yerleştirildiği görülmektedir. Genel olarak doğru sınıflandırma model tarafından %72.29 olarak yapılabilmiştir. Daha açık bir ifade ile stagflasyon serisinde yer alan 0 değerleri %81.73 oranında doğru yerleştirilirken, 1 değerleri ise %42.60 oranında doğru yerleştirilmiştir.

5.Sonuç

Stagflasyon; aksayan sermaye birikimi, yüksek oranda bir işsizlik ve kapasite kullanımında kronik bir düşüklüğün nitelediği durgunluk ile enflasyonun bir arada var olmasıdır. Yüksek bir enflasyona rağmen durgunluğun da mevcut olması, stagflasyonun en önemli belirleyicisidir. 1970’li yıllara kadar, enflasyon ve işsizlik arasında ters yönlü bir ilişkinin mevcut olduğu düşünülmekteydi; ancak 1973 yılında meydana gelen ekonomik kriz, enflasyon ve işsizlik arasında böyle bir ters ilişkinin olmadığını göstermiştir. Bu krizin nedenlerinden biri olarak OPEC ülkeleri Kuveyt, İran, Venezüella, Suudi Arabistan ve Irak’ın petrol fiyatlarını yükseltmeleri kabul edilmiştir.

Şöyle ki; OPEC, petrol şirketlerinin gelirleri beklenenden fazla artmasına rağmen bu durumdan sadece petrol şirketlerinin yarar sağladığını ve ev sahibi ülkelerin bir kazanç sağlamadıklarını belirtmiştir. OPEC en son kendi petrollerinin fiyatını petrol şirketlerinin herhangi bir katılımı olmadan kendi başına belirleme yoluna gitmiştir. Sonuç olarak, petrol fiyatlarını %70 oranında artırmışlardır. 1973-74 petrol fiyatlarındaki artışın sonucu olarak satın alma gücünün önemli miktarı OPEC ülkelerine kaymıştır. OPEC ülkelerinin bu satın alma güçlerini ithalat için kullanmamaları, dünyanın marjinal tasarruf eğilimini yükseltmiştir. Sonuçta gelişmekte olan ülkelerin sanayi mallarına olan talep düşmüştür. Stagflasyon ilk kez OPEC ülkelerinin petrol fiyatlarını artırmasıyla, gelişmiş ülkelerde (ABD, İngiltere, Fransa, Almanya ve Japonya) ortaya çıkmıştır. Bu ülkeler, stagflasyona müdahale etmek için uygun bir politika uygulayamamışlardır.

Bu çalışma, 1987-2015 dönemi yıllık verileriyle Türkiye için stagflasyon üzerinde kamu harcamaları, emisyon ve petrol fiyatı etkisini ortaya koymaya amaçlamıştır. Akkaya (1991), Rodoplu (1996), Loyo (2000), Knotek (2006), Blinder ve Rudd (2008), Berthold




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

113

ve Gründler (2013) yaptıkları çalışmalarda para arzındaki dalgalanmaların, stagflasyona neden olduğu sonucuna varmışlardır. Bu yapılan çalışmada da emisyon hacminin istatistiksel olarak anlamlı bulunmuş ve emisyon ile stagflasyon arasında pozitif ilişki olduğu sonucuna varılmıştır. Ulaşılan sonuç literatürdeki bulgularla örtüşmektedir.

Elde edilen sonuçlar ele alınan dönem itibariyle, para politikasının stagflasyon olduğu dönemlerde Türkiye ekonomisine nasıl etki edeceğini görmek açısından oldukça önemlidir. Stagflasyon ile emisyon arasında bulunan ilişki itibariyle, stagflasyon dönemlerinde Türkiye’de daraltıcı para politikasının uygulanmasının daha etkili sonuçlar doğuracağını göstermektedir. Bundan sonraki yapılacak çalışmalarda farklı dönem kullanılarak ve farklı değişkenler eklenerek; daha farklı sonuçlara ulaşılabilir.

Kaynakça

Akkaya, Şahin (1991), “Farklı Bir Bunalım: Stagflasyon Ortaya Çıkışı-Nedenleri-Çözüm Yolu”, İstanbul Üniversitesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları Dergisi, (34), 226-242.

Alp, Salih (2009), “Refah Devleti Düşüncesinin Gelişimi ve Bir Liberal Alternatif Olarak Üçüncü Sektör”, Maliye Dergisi, 156, 265-279.

Alp ve diğerleri (2011), “Türkiye İçin Hodrick-Prescott Filtresi Düzgünleştirme Parametresi Tahmini”, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, 3.

Bakırtaş, İbrahim ve Tekinşen, Ali (2004), “Stagflation In Turkey After 2001”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 101-109.

Balkanlı, A. Osman (2002), “Küresel Ekonominin Belirleyici Faktörleri Üzerine”, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 13-26.

Barsky, Robert ve Kilian, Lutz (2001), “Do We Really Know That Oil Caused the Great Stagflation? A Monetary Alternative”, NBER Working Paper, 8389.

Berthold, Norbert ve Gründler, Klaus, The Determinants of Stagflation in a Panel of Countrie (2013), wiwi.uni-wuerzburg.de.

Blinder, Alan S. ve Rudd, Jeremy B. (2008), “The Supply-Shock Explanatıon Of The Great Stagflatıon Revısıted”, NBER Working Paper Series, 14563, 1-78.

Erdem, Havvanur Feyza ve Yamak, Rahmi (2016), “Measuring the Optimal Macroeconomic Uncertainty Index for Turkey”, Economic Annals, LXI(210).

Görgün, Sevim (1995), “Enflasyon ve Stagflasyon”, İ. Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 10, 43-46.

Grubb, D. ve diğerleri (1982), “Causes of the Current Stagflation”, Oxford Journals, 49 (5), 707-730.

Gujarati, D. (2001), Temel Ekonometri, (Ümit Şenesen, Gülay Göktürk Şenesen), İkinci Basım, İstanbul: Literatür Yayınları.

Güriş, Selahattin ve diğerleri (2013), Eviews ile Temel Ekonometri, İkinci Basım, İstanbul: Derya Yayınevi.

Helliwell, John F. (1983), “Stagflation and Productivity Decline in Canada 1974-1982”, NBER Working Paper Series, 1185(2138), 1-53.

Hunt, Benjamin (2005), “Oil Price Shocks: Can They Account fort he Stagflation in the 1970s?” , IMF Working Paper, 5 (215), 1-43.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

114

Jimenez-Rodriguez, Rebece ve Sanchez, Marcelo (2010), “Oil-induced Stagflation: A Comparison Across Major G7 Economies and Shock Episodes”, Applied Economics Letters, 17 (15), 1537-1541.

Kilian, Lutz ve Hicks, Bruce (2009), “Did Unexpectedly Strong Economic Growth Cause the Oil Price Shock of 2003-2008?”, Journal of Forecasting, 32 (5), 385-394.

Knotek, Edward S. (2006), “Regime Changes and Monetary Stagflation”, RWP, 6(5), 1-38.

Loyo, Eduardo (2000), “Demand-Pull Stagflation”, k.y, http://sims.princeton.edu/yftp/ Loyo/LoyoStgfltn.pdf (15.11.2015).

Modiglani, Franco ve Padoa-Schioppa, Tommaso (1978), “The Management of an Open Economy with 100% Plus Wage Indexation”, Essay in International Finance, No:130, Departman of Economics, Princeton Univertsity.

Murat, Dilek (2006), Parasal Krizlerin İstatistiksel Analizi ve Türkiye Uygulaması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Rodoplu, Hakan (1996), “Hayekci Yaklaşımın İktisadı Boyutu: Konjoktür ve Kriz Teorisi”, dergipark.ulakbim.gov.tr, 273-278.

Roeger, Werner (2005), “International Oil PriceChanges: Impect of Oil Prices on Growth and Inflation in the EU/OECD”, International Economics and Economic Policy, 2 (1), 15-32.

Selaive, J. ve Soto, F. (2014), “Stagflation in Chile: More a Myth than A Reality”, https://www.bbvaresearch.com/wpcontent/uploads/2014/06/052014_chile_estanflacion_vf_EN1.pdf (06.05.2015).

Solow, Robert M. (1980), “What to Do (Macroeconomically) When OPEC Comes”, University of Chicago Press, 249-267.

Turhan, Salih (1987), “Stagflasyon ve Maliye Politikası”, İ.Ü. İktisat Fakültesi Mecmuası, 43, 433-455.

Turhan, Salih (1987), “Stagflasyon ve Maliye Politikası”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 43, 433-455.

Yamak, Nebiye ve Topbaş, Ferhat (2008), “Stok Yatırımları ve Konjonktürel Dalgalanmalar”, 2. Ulusal İktisat Kongresi.

Yaşar, Pınar (2008), Alternatif Hasıla Açığı Tahmin Yöntemleri ve Phillips Eğrisi: Türkiye Üzerine Bir Çalışma, Planlama Uzmanlığı Tezi.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

115

PROSPECTIVE TEACHERS’ EVALUATIONS ABOUT THE FILM

“3 IDIOTS” IN TERMS OF BASIC ELEMENTS OF CURRICULUM

AND TEACHING PROFESSION

Sadık Yüksel SIVACI1 & Fırat ÇÖPLÜ2

Summary

The goal of this study is to evaluate the film “3 Idiots” by education faculty students in terms of basic elements of Curriculum (target-content-educational background-test status) and teaching profession. Assessment of contributions to personal development is also a sub-problem as well as in terms of teaching profession assessment. Senior Students from Ahi Evran University Social Science Teaching in 2016-2017 academic year make up the study group of the research. Students participating in the study were chosen with willingness. 7 of 15 students taking part in the study are female (%46.66) and the rest (%53.34) are male. Semi-structured interview technique was used in the research. Questions were asked in a semi-structured way. Interview records were reviewed by posting them on the text. Categorical Analysis out of Content Analysis was used to examine the data. As a result of research, all of the prospective teachers expressed that the film they watched contributed to their personal and profession development. All of the prospective teachers did their assessments with a contemporary approach to education while they were reviewing the film in the sense of basic elements of curriculum.

Keywords: 3 Idiots, Basic Elements of Curriculum, Teaching Profession, Prospective Teachers

1. Prologue

Turkish Language Society (2017) defines cinema as a task to identify pictures of any movement by comparting these movements in periods and then to rebuild the movements on a screen in a dark place with the help of demonstrator, the hall or the structure where the images are projected on the white screen with a special machine for filming, the art of carrying out and creating films that are appropriate to be reflected as a branch of fine arts, silver screen, seventh art. TLS defines film as (general meaning) everything ready for use at the demonstrator, unfinished cinema. As for education, meaning of film as a material is different. In addition to being an art product, it sometimes incorporates itself in a didactic way of showing the causes and consequences of social behaviors.

Developing and changing mass communication technologies are widely used in education today. There are many audiovisual-based materials that can be used as educational material, especially as content in social media. It is a fact that the globalizing world has removed the borders at the point of mass communication and has increased the communication of the societies’ rate further. In this context, knowledge about

1 Asst. Prof. Dr. Ahi Evran University, Education Faculty, Division of Curriculum and Instruction [email protected] 2 Ahi Evran University, Social Science Institution, Division of Curriculum and Instruction Postgraduate Student, [email protected]




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

116

education from all over the world can be reached through these mass communication channels.

According to Yurdigül (2014), the use of cinema as an educational tool is a result of the development and widespread use of cinema technology. Previously, only a limited number of movie theaters that meet with the audience are now reaching more people through televisions. Today, considering that there are almost every house, at least one, often two or more television, the size of the section addressed by the cinema will be easier to understand.

In our country, within the Ministry of National Education, the General Directorate of Innovation and Education Technologies (2017) is responsible for producing or providing interactive content and required educational materials such as video, audio, visual, educational play; developing projects for electronic training materials and e-Contents; examining and evaluating electronic materials developed by users or suppliers; carrying out the copyright procedures of educational materials in audiovisual and electronic recording media; managing the registration, archival and broadcast rights of electronic educational materials and e-Contents; and making studies about the effective and efficient use of educational media. Also, the regulation on 17.10.2016 sent by Ministry of National Education General Directorate of Teacher Training and Development to Provincial National Education Directorates contains a list of film to watch suggested for prospective teachers by Prospective Teacher Trainee Program carried out within Provincial Directorates of National Education. The 3 Idiots film used in this study is one of the films in this list.

In this context, the aim of the study is to evaluate the film “3 Idiots” by the education faculty students in the terms of basic elements (target-content- educational status-testing situation) of education programs and teaching profession. In addition to evaluating the teaching profession, the evaluation of contributions to personal development is also a sub-problem.

2. Literature Review

Various studies in which films are used as educational material are seen in the related literature. Öztaş (2008) tested the students at primary school level to teach history through films. In the results of the research, there was an increase both in the success level of the "Republican Period" unit of the experimental group students in which the film learning activities were applied and the control group students in which the teacher-centered program was applied however, it was emphasized that the success of the group in which the film was taught was more successful than teaching with the teacher-centered method.

Demircioğlu (2007) explores the use of film in history lessons in his attempt to establish a theoretical basis in his study by reviewing the literature and emphasized that history teachers should have the necessary knowledge and skills about the place and importance of the films in the teaching of this field so that the desired efficiency can be obtained from the activities based on films in history lessons.

In the study of the effect of cartoons at pre-school level by Oruç, Tezim and Özyürek (2011), it was seen that children’s watching cartoons and taking cartoons characters as model were positive far from negative feature in comparison with the related literature. It has been observed that children ascribe a meaning to positive meanings by adopting the heroes of their own gender more. In addition to many reasons for children to model,




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

117

their behaviors such as doing favor, protecting homeland have shown that cartoon heroes contribute to moral development in the modeling process and have shown that even if not at the level of adulthood, children in this age are beginning to overcome egocentric approach and develop empathy.

In the study conducted by Bektaş Öztaşkın (2013) on the effect of the use of documentary films on academic achievement and conscious awareness levels in the social studies class with secondary school students, It has been achieved that it contributes more to the academic achievement scores of documentary film-assisted teaching compared to teaching by traditional teaching methods and documentary film-assisted teaching effective in increasing conscious awareness.

In the study held by Kağnıcı (2015) about examining critical review gathered from candidates for psychological counseling by watching the film “Benim Çocuğum”, It has been seen that film have contributed for students to make inquiries in many subjects, to gain awareness, to empathize, to learn about different sexual orientations and to be sensitive about advocacy.

When the studies mentioned above in the related literature are examined, it is seen that films conducted at all age levels are used as educational material, contributing positively.

3. Method

Research has been made qualitatively. It is a qualitative research process in which qualitative research methods such as qualitative research, observation, interview and document analysis are used and the perceptions and events are revealed in a natural and realistic way (Yıldırım, 1999). The study is a case study as the faculty members involved in the implementation process are focused on how they affect the situation and how they are affected by the situation in question. In order to understand the changes that took place in the relevant case, a single unit of analysis was used as a holistic unit. Case studies are defined as an empirical research in which the boundaries between case / event and content are not clearly defined; But when a case / event is searched in its real-life setting and asked "How?" Or "Why?" (Cited in Köksal & Demirel, 2008).

3.1. Universe and Sampling

This study was carried out with Ahi Evran University Social Science Teaching senior students who are studying in the 2016-2017 academic year. The students who participated in the study were selected with volunteerism. 7 of the 15 students who participated in the research were female (46.66%) and 8 were male (53.34%).

3.2. Data Collection and Analysis

The study group in which the data were collected was selected voluntarily from the students who had taken the undergraduate course "Development in Education" during the fall semester of 2016-2017 academic year. Students were grouped and '3 idiots' movie was watched in the classroom environment. After the film, data was collected using semi-structured interview technique with the students. The questions are asked in semi-structured way. In the semi-structured interview technique, the investigator prepares the interview protocol, which includes questions that he plans to ask in advance. However, the investigator may influence the flow of the interview with different side or sub questions depending on the flow of the interviewer and provide the person to make answers clear and elaborate them(Türnüklü, 2000). Interview records




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

118

were reviewed by posting them on the text. In the analysis of the data, content analysis method was used. Content analysis is a systematic, repeatable technique in which certain words of a text are summarized by smaller content categories with certain rules-based coding (Büyüköztürk, Çakmak, Akgün, Karadeniz and Demirel, 2012). 'Categorical analysis' from content analysis types was used in the research. This technique refers to the division of a given message into units, which are then grouped according to certain criteria (Saatçioğlu, Özmen & Özer, 2003).

4. Findings and Discussion

3 Idiots Film According to Basic Elements of the Curriculum

When the opinions of the students participating in the survey are examined according to the objectives, content, educational status and test situation, which are the main points of the education program, it has seen that the pupils think that education is a practical value, that critical thinking skills are acquired, that unification is not a goal, and that the main goal of education is to keep individuals happy after the education process and not only the academic knowledge should be emphasized but also the values education should be targeted on the objectives element. On the content element, students emphasized that the information to be given should not only be professional information, that stereotyped academic information should not be presented continuously, that attention should be paid to the contents of the functionalism-life affinity-utility principles and the content should be more simple. On the educational status element, it was emphasized by the students that the teaching principles and methods should be put into practice, the courses should be processed with more than one method and technique, only the education made by presentation is inadequate, student-teacher relations have an impact on education and traditional structured education should be eliminated. Students also pointed out that evaluation methods must be reviewed, individual differences should be considered when evaluating, use of process-oriented assessment systems rather than outcome-oriented evaluation systems and measurement and evaluation systems must be observed.

Students' thoughts about the target item are as follows:

S.2: ‘The reason why we are teaching in the film is only aimed at acquiring professional knowledge. This did not go far beyond bringing out a group of students who did not know the rules of morality and etiquette, did not inquire, did not investigate. In this sense, I saw that the teachers in that school were just an empty box.’

S.3: ‘In the “3 Idiots” film, students are not expected to question, think, imagine, or reveal something new. The goal here is to raise a monotype student. ‘

S.4: ‘The goal should be that the individual learns according to his or her own interests and needs, shapes his life in line with his interests and needs. Otherwise, they will experience negative and unhappy experiences in their future lives.’

S.5: ‘The reason why the target is taught is that it is engineering as the only means of life, considering the financial means. Targets are shaped according to the needs of the society, not according to the demands of the students’

S.6: ‘In the film, the goal of the engineering school is to place students in the workplace and achieve the goal in this way. I think that a school should give not only material values but spiritual values too.’




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

119

S.7: ‘There is a program applied only for the theoretical knowledge in the schools and this information is not taught practically. As a result, the educational institution cannot achieve the desired goal.’

S.9: ‘When we examine from the point of view of the target, the film is opposed to thinking one way in reacting to the current targets…The film advocates not blocking creative thinking. Instead of being a mechanized society, it aims to be a society that can do bigger things with differences.’

S.10: ‘The goal in the film is wrong, in fact the goal should be to educate engineers who love their profession and do their job with respect and love. Contemporary education should be aimed at achieving these goals. The goals should be organized according to the needs of the students and individual differences.’

S.12: ‘The target is not reached because of the different education requested. The education given does not really answer the question why we educate students in the film.’

S.14: ‘The answer to the question of why we are going to teach in the film, namely, goals, are towards general objectives. So it is school’s objectives. It is the goal of the school to make the school a popular school. The Principle of Student Appropriateness was not considered. It is aimed to educate successful students based on memorization with an education without comprehending. It cannot be said that it is the right approach.’

S.15: ‘It is pictured in the film “3 Idiots” that the aim is to educate monotype students who cannot question. Students are not treated as a whole. Students are only directed for memorizing. The feelings of the students were not taken into consideration. They're in a race. This system has led to the graduated students who memorized every single word of the book and when it comes to practice they fail.’

Students' thoughts about the content item are as follows:

S.1: ‘In the film, only engineering information is given. With the parrot fashion mentality, the students are running like a racehorse only for the profession. There is no point in what the learner wants. Rancho (one of the movie characters) and his friends rebelled against it. Because not only one profession group should be educated in school, Students should learn love for each other, respect, friendship, tolerance and honesty, or it is a limitation for a person only to memorize information in a book.’

S.2: ‘When I compared the film with the Turkish education system, I realized that it overlapped and everything was composed of just professional knowledge and there was a perception about us to fail’

S.5: ‘When we look at it in the context of teaching, we see that the content of the program is composed of stereotyped information. For example, a teacher who asks for the definition of a student machine does not accept a definition other than a book. So it is clear that the contents of this direction consist only of books and word pattern.’

S.6: ‘Content in the film is very heavy, I think the topics should be shorter, understandable and appropriate for functionality principle.'

S.7: ‘The contents of the program in the movie are only the information in the book. This information cannot be transmitted pragmatically in daily life. This allows for a single kind of human growth. People who do not inquire, do not investigate, do not examine and do not produce are trained.’




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

120

S.9: ‘It is told that information against memorizing should be given in a simple way and information that was taught should be supported with practice.’

S.14: ‘Life affinity and usefulness principles are ignored. For example, in the movie when the girl of Virus (one of the movie characters) gives birth, the leading actor, saves the life of the mother and the baby through the tools he made using his own creativity. In answer to the question of what a school should teach instead of memorizing knowledge is to be how we should educate creative individuals and how we can be more useful.’

Students' thoughts about the educational status item are as follows:

S.1: ‘In the film, it is desired to learn by keeping only memorizing phrases in mind. No teaching methods and techniques have been put in place. When we look at the classes in the school, there is only education through presentation. Rancho's objection is right here. Student will not understand by memorizing the course. The student cannot have monotone information, education takes place in everywhere, education provided by doing. The memorizing system must be abandoned, the students must think and enjoy while learning.’

S.2: ‘In the film I noticed that the method-techniques were not taken into consideration, and that no attention was paid to the instrumental methods such as reinforcement, feedback-correction, and material use. The only method used is the narration and memorization, and I saw that only the students are educated like robots. As an example, even the reinforcement has an effect on every human being. However, the players in the film don’t know this and are not aware of that they don’t know.’

S.3: ‘In the film, students got passivated, teacher-centred, in short, teachers use traditional methods. Here, teachers' sayings are always right, not questionable, opinions cannot be expressed. Something new cannot be revealed in this training method. Because the usual information is not questioned. Rancho and his colleagues surprised the dean who denied the project done by Rancho’s friend committing suicide and they put out a new product. '

S.4: ‘The instructional technique used in the film leads the individuals to focus only on academic achievement. Race between individuals is causing psychological pressure and education is becoming out of purpose. It was criticized in the film that people are ranked according to success and individual characteristics are ignored and only academic achievement is taken as basis.’

S.5: ‘Because of the technique used, the students are running like horses and are constantly racing. By pressure on the students, they are asked to memorize the same information as in the book and win the race. Mr. Dean Virus says: Life is a race, if you cannot run, you will be crushed.’

S.8: ‘The teacher tells the subject through the presentation. He is not interested in how pupils learn now and in the future. Students are listening in class in a passive situation. There are no applications for students to show new ideas and inventions. Traditional method is used, the school has not renewed itself. Success rating is determined by scores.’

S.9: ‘An old traditional model and a teacher-centered education system are challenged. It is stated that each student has different ways of learning.’

S.10: ‘There is no system about how to teach or how to learn. There is a system of how to get good grading. In the film, teacher gives minus for his homework and doesn’t like it,




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

121

finds homework unreal and because of the fear of got expelled from school and all these cause Joy to have committed suicide by putting student in a psychological pressure and in danger. Joy should not have been forced to teach with threats and pressure. '

S.13: ‘In fact education should be given by doing and living it rather than memorizing and if students can do profession whatever they want, we can see that students will be more successful in the future. If this system changes, we can educate scientists like Rancho instead of teachers like Virus.’

S.14: ‘An instructional technique like the one in the film inactivates students. It does not provide effective participation. Education for students relative to their intelligence fields in the school with the principle of student appropriateness can be more effective and efficient.’

Students' thoughts on the test status item are as follows:

S.1: ‘Assessment is conducted only through examinations. In fact the evaluation may be on entry. It can also happen during the topic. Evaluation can also be provided through events. Assessment should not be provided only by exam. Individual differences of students should be taken into consideration.’

S.2: ‘In the film, I understood that the evaluation part was made only within the semester as a written examination, it was not enough to measure the success of the students and that there would not be a student ranking with only the exam papers and the ranking made during certain periods of the year. I noticed they did not make the assessment in class.’

S.3: ‘A measurement tool was used to measure how much students were to score than what they were learning. The fact that students are ranked according to their success at the end of the semester indicates that they are only part of a system based on score.’

S.4: ‘In the case of the test, it is mentioned that the individual memorizes the information of the book and is successful in the examination, and then this information is temporary and not permanent. People on the other hand should not be limited only to the information in the books. The concept of real life and professional knowledge should be fully understood. Person must be able to simplify the difficulty and embody the abstract.’

S.6: ‘I think the process should be assessed in measurement and evaluation. Because there may be some negativity.’

S.7: ‘There is a note-based assessment in the film. Students feel bad about themselves. The fact that every result is declared open causes the students to feel bad and disproportionate competition. The talents of the students are not measured.’

S.10: ‘The test used in the film is focused on the result, not the process. Students are assessed by putting in a competition with written exams. According to the score, the seating arrangement is formed in class and in the film we see it criticized by being likened to the caste system.’

In the study by Güven Yıldırım, Köklükaya ve Selvi (2015) aimed at determining the opinions of prospective teachers on the use of science in everyday life and family role in education in the film “3 Idiots”, in general, the examples given by the prospective teachers remained quite limited, despite the dozens of examples involving daily life-related applications of science in film. This result was interpreted as the fact that




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

122

prospective teachers could not transfer the science concepts to everyday life or could not detect the presence of science in many events that they lived in daily life. When the opinions of prospective teachers regarding the role of family members on the educational process are examined, when the answers taken from the prospective teachers are transferred to the table, it is seen that the candidates have indicated codes such as misdirection of profession, misguided orientation, failure, psychological disorder, loss of self-confidence, anxiety, indecision. In the study examined by Yıldırım, Tüzel and Yıldırım (2016) in terms of an educational point of view of the films “3 Idiots and Taare Zameen Par”, the views of the trainers were sought, furthermore the educational dialogues and educational scenes in which both films were included were analyzed by the researchers. In the study carried out with teacher candidates by Çakmak, Kayabaşı and Ercan (2008); the three most frequently emphasized factors by teacher candidates in classroom management were asking questions, attracting attention, and being alert to less interested students. It was emphasized that the fact that teacher candidates participated in the classroom management strategies given at a high level shows that they are ready to use the knowledge and skills they have gained in their classroom management course. As a result of the research, it is determined that both films are films containing important educational messages about education and education system, especially focusing attention on individual differences and criticizing the memorization system. In this study too, the views of the teacher candidates are in agreement with the mentioned studies.

Contribution of the Film “3 Idiots” to Professional Development

All of the students participating in the survey stated that they contribute positively to their professional development. They emphasized that they are more aware of developing a dialogue between student and teacher, ensuring that students are not threatened by notes, that it is important that individual differences are not neglected in the class, how important it is to gain a individual in the teaching profession, getting to know students, recognizing their interests and skills and guiding them, that the school is a school as long as it does not interfere with the education and the harmful aspects of the memorization system.

S.1: ‘I understood that system of memorizing is wrong and education should take place by doing and living it. I realized that the teacher should be always in contact with his / her student and that the student should not be threatened with the grade. I understood that the lesson should not be done in a monotone way. The film made it easier for me to understand that when I was teaching the lesson, I had to encourage the students to think and that everything in life is not a profession, and that business life is up to one degree.’

S.2: ‘The film taught me that every student has different intelligence skills and that everyone can love different professions and when everyone does the job they love, success will follow. I realized how successful the students could be when parents respected the decisions of the children. I learned that it is very easy to lose a student but it is very difficult to win. I have understood better why we live and why being a teacher refers to be sacred. Thank you teacher, I will not be like the teachers in this film.’

S.3: ‘As an effect on professional development, I will be a teacher in the future, so instead of educating our students as a single type of individual, I will try to educate them in the first place, recognizing their talents and desires. Because we may not be very talented for this profession. If given the opportunities, I could have been a very good footballer who liked football. As teachers we must create opportunities for our students. We must see and direct




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

123

their talents. Let's do something to keep the students we are happy with. Let’s pay attention to the free thought.’

S.4: ‘I can say that the film has created a professional awareness for me. We should give people quality training. It is a private entity as of human creation. Not every person is the same. If a building master wants to build a good building, he should use the anchors of the brickwork well and adjust the material well. So is the teacher. If he knew the material in his hand, he would reveal artifacts of unique beauty. But in the opposite case, no matter how high and splendid the building is, as the foundation is not strong, one day it collapses ... Individuals should not be given traditional or contemporary education. We traditionally teach students to be a single person, a machine. We give misleading education in the contemporary and raise selfish generations. The most important education is the education focused on social problems. We must raise individuals with this consciousness. We need to raise individuals with national and moral consciousness. It should not be forgotten; the school is a school as long as it does not interfere with the education.’

S.5: ‘From the point of view of teaching profession, I understand that teaching is not an identical profession with the book. A teacher should be able to get as far as possible to the student's inner world, to recognize him/her well and to perform the duty in that way. Students have different worlds and being a teacher is to reach different worlds.’

S.6: ‘I saw that I needed to communicate more effectively with the students in the classroom. I realized how unnecessary the memorizing education system is. This film is a very good movie for the education community to watch and get the lessons needed to gain.’

S.7: ‘As for professional development, I realized that when I teach children something, I must always educate them in ways that they can use in life. I will make sure that even students with poor lesson grades learn something.’

S.10: ‘Instead of using just a method, I learned to teach my lessons by considering individual differences, being a good person, not a person of memorizing, and I must educate individuals who do business with respect. I learned that I should not leave them because my students failed, and that I should be a guide and supporter of their learning. I learn that I have to be a teacher who considers the contemporary education system.’

S.11: ‘If I do the teaching profession in the future, I will show my students that having high notes from the exam is not everything, that I everything will be prepared according to their learning style, and I think that education can be taught better, free and comfortable, not with pressure. I have understood better that I have to be aware of the interests and expectations of everyone, and as a teacher, I need to treat all students with the same beauty and tolerance.’

S.13: ‘The professional contribution of the film was that I should always approach good faith, not prejudiced by students, and act by seeing and thinking that each student is special. I learned better that the students shouldn’t memorize the knowledge, but to do it by living and doing and that I need to educate them to use their knowledge in their lives.’

S.14: ‘I think the answer to how good a teacher can be is explained to us very well in this film. We should not approach students like robots who memorize the book. In other words, student teacher relationship should not be just giving and taking notes. At the same time, a teacher can act warmer and more sincere to students in respect. The teacher can help them solve their problems by approaching more in a humane manner.’




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

124

S.15: ‘The film briefly showed that teachers who grew up in the 20th century did not understand the students of the 21st century with the techniques from 19th century and imposition by teachers on students disregarded curriculum.’

In the study aimed at determining and comparing the opinions of teachers working in elementary and secondary levels regarding effective classroom management by Palic and Keles (2011), Teachers expressed patience and empathy in relation to the most necessary teacher characteristics. Teachers indicated communication skills, field knowledge, and professional experience and planned features as regards the categories of occupational characteristics. According to Şahin (2011), the most important characteristic about the attitude towards the student, which should be taught effectively according to the teachers, is "to define students with every direction" characteristic. The second important feature is "to love your students and make them feel loved" and in the third place, "a teacher isn’t someone who transfer knowledge but should be the one that helps them get the knowledge". The results of these studies are similar to the results of the research.

Contributions of the Film “3 Idiots” to Personal Development

All of the students who participated in the research stated that the film has contributed positively to personal development; how important friendship is, that parents should respect the choices of the individual, that being ambitious is important to be successful, that doing the job student like is important for the job satisfaction and life satisfaction, that perspective on schools is different, dreaming is a worthwhile act, that the ups and downs is a part of life a positive manner to life, that each individual is unique and unique, that it is very important to respect the individuals.

S.3: ‘It showed that you can see the highest peak and the lowest zone that a person can see in life. I can say that life must always be treated positively, that the main purpose of education is not lessons, that people can learn something if they wish, and that people should never give up in life, that we have to run to our goal with our usual power.’

S.4: ‘We must respect people's emotional thoughts. This is also the most basic feature that distinguishes human beings from other beings. If the individual wants to succeed in life, s/he must pursue his dreams. S/he must do what s/he likes the profession s/he is successful at. This is the key to being happy in your life. The way to specialize in the profession s/he does is this process. Despite all the negativities, we have to continue saying that everything is alright and we are still alive.’

S.6: ‘I saw what kind of real friendship is in the movie. I saw I should never talk large. I understood that I should always try to reach goodness. Because when you try to reach goodness, success will follow you.’

S.7: ‘This movie gave me good ideas about personal development. For example, I learned that I should use the information I learned in daily life. It showed that friendship is very important and that establishing solid friendships will give me convenience, happiness, peace in every area of my life and that my friends will be with me in the most difficult moment. Money doesn’t address to everything in life.’

S.8: ‘the film showed us that being more pleasant and helpful not to be a product of the system, that tomorrow is the present time, that our families and teachers could happily live together, that the differences were not bad, that we need to choose the profession, not the




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

125

profession that our parents desire, that we will be able to break down solid and hard appearances, and if we break it down we will start to enjoy life.’

S.9: ‘In terms of personal development, I saw that success could be obtained without competition and a person can achieve success in an area in which interest and desire of person take place.’

S.10: ‘I learned that the personal contribution of the films is to live in a free way and live things I am passionate without being under the pressure of family and life, being open to criticism, productivity and new ideas, The word on the film; “Watch the perfection then the success will come” became my philosophical opinion.’

S.11: ‘The film showed me that high scores is not the only thing in this world, that learning is more important, and that doing your profession from heart is a path directing to doing good jobs with being happy and willing. In my life, I will try to take movies as an example. There is no need to create robots, being a human and trying in this path is important. We should not be slaves to the system. I understand that we have to be contemporary, innovative and free. Or I think I will be a machine that only obey what to be asked.’

S.12: ‘The concept of friendship has already existed in my life, but I have started to value it more with this film. I want to capture perfection, and I'm even more confident that success will follow.’

S.13: ‘After watching the movie, I saw that everyone should do the job that they love and that I have to find a job that I like other than teaching. The film showed that I have to run after my dreams and to overcome all obstacles in front of me to realize my dreams.’

S.14: ‘The cooperation in the film and the business associations in some parts reminded me the importance of these feelings. It reminded me how important human values are and what is important to being students or being teachers is not just notes. I see well that too much competition can hurt human relationships.’

S.15: ‘Personally, the film showed me how the friendships of friends who have not met, even for many years, continue. The film showed me that during the birth of manager’s daughter, how the manager saw the truth with goodness and goodness always won. Being ambitious is not good for every time.’

In the study of Tümkaya (2005), it has been seen that teachers’ being willing to choose the profession they have done has a positive effect on the democratization of classroom discipline conception. Cemaloğlu and Erdemoğlu Şahin (2007) found that teachers' willingness to do their professions affects emotional exhaustion, depersonalization and personal success. It is seen that the findings of the study concerned overlap with these findings.

5. Results and Suggestions

1. When the opinions of the students participating in the survey are examined, on the target item; it is seen that students emphasized the importance of education as a practical value, the acquisition of critical thinking skills, that monotone typification is not the target, that the ultimate goal of education is to ensure that individuals continue their lives happily after the education process, and that not only the academic knowledge should be emphasized, but also the value education should be targeted.

2. When the opinions of the students participating in the survey are examined, on the content item; students emphasized that the information to be given should not be only




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

126

professional information, that stereotyped academic information should not be presented continuously, careful attention should be paid when constructing content on the principles of functionalism-affinity to life- utility and that content should be simpler.

3. When the opinions of the students participating in the survey are examined, on the educational status item; Students pointed out that teaching methods and methods should be put into practice, courses should be done with more than one method and technique, education which is done by presentation is inadequate, student-teacher relations effect education, education should be removed from traditional method.

4. When the opinions of the students participating in the survey are examined, on the test status; students expressed that evaluation methods should be reviewed, that individual differences should be considered when evaluating, that process-oriented assessment systems should be used rather than outcome-oriented evaluation systems, and that measurement and evaluation systems must be reviewed.

5. All of the students participating in the survey stated that they contribute positively to their professional development. They also emphasized that they are more aware of developing a dialogue between student and teacher, ensuring that students are not threatened by notes, that it is important that individual differences are not neglected in the class, how important it is to gain a individual in the teaching profession, getting to know students, recognizing their interests and skills and guiding them, that the school is a school as long as it does not interfere with the education and the harmful aspects of the memorization system.

6. All of the students who participated in the research stated that the film has contributed positively to personal development; how important friendship is, that parents should respect the choices of the individual, that being ambitious is important to be successful, that doing the job student like is important for the job satisfaction and life satisfaction, that perspective on schools is different, dreaming is a worthwhile act, that the ups and downs is a part of life a positive manner to life, that each individual is unique and unique, that it is very important to respect the individuals.

It is thought that the use of audiovisual materials that appeal to more than one senses in education is necessary for the enrichment of teaching. In addition to academic information on teaching profession, audiovisual materials such as films and videos can be used when vocational cultures and vocational ethics are adopted. In the faculties of education, program development in education' is not a compulsory course in all undergraduate programs. In terms of the arrangement of the course contents and the course schedule that the teachers will work in their branches, it can be said that the fact that students take the Curriculum Development course in undergraduate education will help during teaching profession while organizing the content of the course they are conducting. In addition to the material development lesson, when considering today's standards, according to the educational situation and course contents, an elective course for the use of computer technologies to develop audiovisual material can be placed in curriculum. This research is limited by the study group. It is suggested to repeat the research in different samples.

References

Bektaş Öztaşkın, Ö. (2013). Sosyal Bilgiler derslerinde belgesel film kullanımının akademik başarıya ve bilinçli farkındalık düzeylerine etkisi. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi-Journal of Educational Sciences Research, 3(2), 147-162.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

127

Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (12. bs.). Ankara: PegemA Yayıncılık.

Demircioğlu, İ. H. (2007). Tarih öğretiminde filmlerin yeri ve önemi. Bilig, 42, 77-93.

Cemaloğlu, N., & Şahin, D. E. (2007). Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 465-484.

Çakmak, M., Kayabaşı, Y., & Ercan, L. (2008). Öğretmen adaylarının sınıf yönetimi stratejilerine yönelik görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(35), 53-64.

Güven Yıldırım, E. , Köklükaya, A. N., & Selvi, M. (2015). Öğretim materyali olarak 3-İdiot Filmi ile öğretmen adaylarının günlük hayatta fenin kullanımı ve eğitimde aile rolü üzerine görüşlerinin belirlenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 94-105.

Kağnıcı, D. (2015). Psikolojik danışman eğitiminde cinsel yönelim olgusunun irdelenmesi: Benim Çocuğum filmi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(44),83-95.

Köksal, N. & Demirel, Ö. (2008). Yansıtıcı düşünmenin öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulamalarına katkıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(34),189-203.

Oruç, C., Tecim, E., & Özyürek, H. (2011). Okul öncesi dönem çocuğunun kişilik gelişiminde rol modellik ve çizgi filmler. EKEV Akademi Dergisi, 48, 281-297.

Öztaş, S. (2008). Tarih öğretimi ve filmler. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(2), 543-556.

Milli Eğitim Bakanlığı Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü. (2017). Eğitim yayınları ve içerik yönetimi daire başkanlığı görevleri. http://yegitek.meb.gov.tr/www/egitim-yayinlari-ve-icerik-yonetimi-daire-baskanligi/icerik/22 adresinden edinilmiştir( Erişim Tarihi: 18 Nisan 2017).

Paliç, G., & Keleş, E. (2011). Sınıf yönetimine ilişkin öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory and Practice], 17(2), 199-220.

Saatçioğlu, Ö., Özmen, Ö. & Sürel Özer, P. (2003). Bilgi okuryazarlığı becerilerinin geliştirilmesinde kütüphanelerin rolü ve Dokuz Eylül Üniversitesi uygulaması. Bilgi Dünyası, 4(1), 45-63.

Şahin, A. (2011). Öğretmen algılarına göre etkili öğretmen davranışları. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 239-259.

Türk Dil Kurumu. (2017). Sinema. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5900f2307fc347.28336148 adresinden edinilmiştir( Erişim Tarihi: 18 Nisan 2017).

Türk Dil Kurumu. (2017). Film. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5900f376b7c641.29188376 adresinden edinilmiştir( Erişim Tarihi: 18 Nisan 2017).

Tümkaya, S. (2005). Öğretmenlerin sınıf içi disiplin anlayışları ve tükenmişlikle ilişkisi. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 11(4), 549-568.

http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5900f2307fc347.28336148

http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5900f2307fc347.28336148




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

128

Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 6(4), 543-559.

Yıldırım, A. (1999). Nitel araştırma yöntemlerinin temel özellikleri ve eğitim araştırmalarındaki yeri ve önemi. Eğitim ve Bilim, 23(112).

Yıldırım, N., Tüzel, E., & Yıldırım, V.Y. (2016). Aamir Khan filmlerinin eğitimsel açıdan incelenmesi: 3 Idiots (3 Aptal) ve Taare Zameen Par (Her Çocuk Özeldir) üzerine bir değerlendirme. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 36, 210-244. Yurdigül, A. (2014). Eğitim olgusunun sinematografik anlatıdaki yeri üzerine bir yaklaşım denemesi (“Bal” filmi örneği). EKEV Akademi Dergisi, 60(60), 487-502.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

129

FOR LIFE LONGSUCCESS, THE IMPORTANCE OF COMMUNICATION WITHIN THE FAMILY

AİLE İÇİ İLETİŞİMİN YAŞAM BAŞARISINDAKİ ÖNEMİ

Seyfi ÖZGÜZEL1 & Sebahattin TAŞ2

Özet

Sosyal bir varlık olan insanın kimlik oluşumunda, kendini ait olarak hissettiği yakın çevresinin büyük etkisi vardır. Birey ve toplum arasındaki karşılıklı etkileşim, bireyin konuştuğu dilin oluşumunda etkilidir. Bireyin kültürünün ürünü olan dil, toplumsal kültürün de taşıyıcısı, tercümanı ve en önemli oluşturucusudur. Aile içi iletişim yoluyla bireyin kimliği, yaşamının ilk yıllarından itibaren olgunluk çağına gelinceye kadar, ait olduğu toplumun kültürünün etkisiyle şekillenir.

Bireyin kimliği, kültür ve dil ile iç içedir; bu etkileşim ekseninde, içinde büyüdüğü kültürle yoğrulan bireyin kimliği, ait olduğu grubun “aynası”dır. Çocuk, büyüdüğü ailede gördüklerini ve öğrendiklerini sosyal ilişkilerine yansıtır, başkalarında gördüğü ve kabullendiği davranışları kopyalar ve tekrarlar. Bireyin kişiliği dış dünyayla olan etkileşimiyle değişime uğrar. Aile ve toplumdan sağlıklı veriler toplayan “ben”lik sahibi birey, kendi ayakları üzerinde durabilen güçlü bir kişilik sahibi olur. Ailenin kendisine sağladığı bu özgüvenle kimliğini geliştiren birey, farklılıklardan korkmaz. Farklılıkların zenginlik olduğuna inanır, farklı kültürlerden insanlarla kolayca iletişim sağlayabilir.

Hızlı gelişen iletişim teknolojisinin kimlik oluşumunda etkisi gün geçtikte artmaktadır.

Diğer kültürleri tanıyan, kültür taşıyıcısı diğer insanlara önyargısız yaklaşan, iç dünyasıyla barışık, farklılıklarla yaşamayı ve iletişim sanatını öğrenen insanlar, “Küresel Köy”de başarılı olur. Baskı, korku kültürüyle büyüyen, dar kimlik sahibi ve önyargılı insanlar, başarısız olmaya aday bireylerdir.

Anahtar Kelimeler: Kültür, dil, kimlik, yakın çevre, sanal dünya, dünya bireyi

Abstract

Everyone belongs to at least one group. Each group has influence on the development of the identity of its members. The interaction between de individuals and the rest of the group influences the development of the language used within the group. One’s language is a product of culture and is the carrier, the translator and a determining factor, which in return, influences this culture. The value sandstandards of the cultureare transmitted to the individuals by communication within the family. This process will influence the identity of the individual. Personal identity is a reflection of group identity. From childhood on wards, one copies behavior tolerated by one´s family or peergroup. In this process, one’s identity is formed and by interacting with the outside world, these

1 Doç. Dr. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu, Antalya 2 Yrd. Doç. Dr.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

130

changes persist.The individual whose identity features self-confidence, which the family has provided to him, does not fear diversity. This person will likely believe that differences can actually be considered richnessand can easily communicate with people from different cultures.

The influences of communication technology on the formation of identity are increasing day by day. To be a successful world citizen in a ‘global village’ the individual has to know one’s own culture and, with out prejudice, have insight in the culture of others. People that are narrow-minded, prejudiced, that are growing up under family pressure, and fear other cultures, are condemned to fail.

Keywords: culture, language, identity, peergroup, digitalworld, worldcitizen

1. Giriş

Dil, kültür ve kimlik ilişkileri

Dil (sözlü, yazılı veya bunların dışında - kültürü taşıyan bir araç olarak ) hangi şekilde olursa olsun diğerleriyle sağlanacak iletişim için önemli bir araçtır. Tarih boyunca bu hep böyle olmuştur. Buna karşın dil kültürün bir ürünüdür. Kültür olmayınca dil canlı olarak ayakta duramaz ve gelişemez. Dilin kültürün bir ürünü olduğu atasözleri, bazı kavramların/söylemlerin içeriğinin farklı ortamlarda farklı olması ve deyimlerden ortaya çıkmaktadır. Kısacası dil kültürün tercümanı ve taşıyıcısı, aynı zamanda kültürün gelişmesine katkıda bulunan bir etmendir ve kültürden beslenen ve gelişen bir üründür (Özgüzel, 2016).

Kültür, genel bir anlatımla, bir insan topluluğunun yüzyıllarca devam eden ortak yaşayışından doğan maddî ve manevî değerlerinin, birikimlerinin ve davranış biçimlerinin bütünüdür şeklinde tanımlanabilir (Güngör, 1995, 56-57). Kültür toplum içinde oluşur; bir insanın bunu tek başına yapması mümkün değildir. İnsanoğlu tek başına yaşamayan, bir grup içinde iletişim sağlayarak yaşayan sosyal bir yaratıktır. Bireyin davranışları ait olduğu grubun davranışlarıyla birçok alanda örtüşür. Birey gruba uyum sağlar ve zamanla grubun kolektif “davranışı”na ortak olur. Birey kendini bir gruba ait olarak gördüğünde grubun değerlerini sahiplenir ve ortak bir kimliğin oluşmasına kendisi de katkıda bulunur (Extra, 1992). Doğal olarak aynı örf ve adetlere sahip “homojen“ bir toplumda büyüyen bireyler, sosyal ilişkilerinde benzerlikler gösterecektir. Sonuç olarak insanlar ortak kültürü oluşturur, ama aynı zamanda da bireylerin davranışları ile içinde bulundukları kültür arasındaki etkileşim devam eder. Bu yüzden kültür dinamik bir yapıya sahip olup zamanla gelişip zenginleşir ve daha üst bir seviyeye getirilir. Toplum içindeki bireyler arasında doğal olarak farklılıklar olacağından, bireyler bir yandan grup kültüründen etkilenir, diğer yandan ise grup kültürünün oluşmasına katkıda bulunur (Hofstede, 1986, s. 148-153).

En ilkel topluluklardan başlayarak en gelişmiş insan topluluklarına varıncaya kadar, bütün toplumların kendilerine göre birer kültürlerinin bulunduğu bir gerçektir (Nirun, 1994, 73). Ne var ki, toplumların hayat karşısındaki tutum ve davranışları birbirinden farklı olduğu ve yaşayışlarında, eğitim ve düşünce tarzlarında, üretkenliklerinde farklılıklar bulunduğu için, bu başkalıklar, kültürleri, toplumdan topluma değişik ve çeşitli yapılarda karşımıza çıkarmıştır (Erkal, 1987, 115).

İçinde insanın olduğu sistemlerin; insanı insan yapan en önemli faktörlerden biri olduğu kabul edilen kültürden soyutlanarak düşünülmeleri mümkün değildir. Çünkü insanlar içinde yetiştikleri kültürlerin birer yansımasıdırlar ve sahip oldukları kültürleri,




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

131

oluşturdukları sistemlere de taşırlar. İnsanların kültürel yansımalarının bileşimiyle sisteme ait kültürler meydana gelir. Kültürler ise sistemlerin tanıtıcı kimliği vazifesini görürler. İnsanların, grupların, örgütlerin, toplumların ve devletlerin; geçmişlerinin bilinmesi bugünlerinin tanınması ve yarınlarının öngörülmesi sahip oldukları kültür hakkındaki bilgi sahibi olmayı gerektirir. Kültür; insanların davranışlarına parametre oluşturan soyut ya da somut anlam ifade eden değerlerden oluşan bir bütündür. Hofstede’de kültürün, aklın ortaklaşa programlanması sonucu oluştuğunu ve varlığını bu programlama çerçevesinde devam ettirdiğini ifade etmektedir. Aklın ortaklaşa programlanması ise üç aşamada olmaktadır. Bu aşamalar sırası ile; insan doğası, kültür ve kişiliktir.(Hofstede, 1984: 142

‘Kimlik’ kavramı Latince’de ‘Identitas’tan gelmektedir. Her bireyin kendine özgü bir kimliği vardır. Bireyin sahip olduğu kimlik, bireyin bütün yaşantısıyla örülmüştür; bu örüntü grup kültürü ve kimliğinin aynasıdır. Bu kavramdan Kimlik ve Kültürün iç içe olduğu anlaşılmaktadır Bireyin sahip olduğu kimlik, ait olduğu grubun ve yakın çevresinin izlerini taşır (Verhaeghe, 2012, s. 30-33). Kimlik her bireyin kendine özgü sahip olduğu özellikleri vardır, ama bu statik değildir yani değişkendir. Kimlik, bir yandan bireyin kendi yaşam birikiminin bir aynasıdır. Diğer yandan ise kimlik, bireyin içinde bulunduğu gruba, topluma ve kültüre bağlı olarak yansıtılır. Bu bağlamda kimlik oluşumu önemli bir şekilde bireyin ait olduğu veya olmak istediği kültürel grup; referans grup tarafından oluşturulur. İnsan kişiliğinin oluşumunun temelinin 0-6 yaş aralığında oluştuğu kabul edilir. Bu yüzden aile içerisinde bu döneme çok hassas yaklaşılmasını gerektirir. Bir insanın duygu ve davranışlarının yoğrulmasıyla oluşan kişiliğin sağlıklı olabilmesi açısından aile içi eğitim çok önemlidir (Kağıtçıbaşı, 2011, s.405).

Kişilik; bireyin kendi açısından, fiziksel, zihinsel ve ruhsal özellikleri hakkındaki bilgisidir. Başka bir ifade ile insanın kendisinde olup bitenleri değerlemesi ve kendisine tatmin sağlayacak bir duruma geçmeyi istemesidir. Başkaları açısından bireyin kişiliği ise onun toplum içinde belirli özelliklere ve rollere (görevlere) sahip olmasıdır (Eren, 2001: 84). Kişiliğin iş yaşamı ile ilişkisi hususunda da şunlar söylenebilir. İnsan için çalışmak sadece gelir elde etmek demek değildir. Çalışmak, gelir elde etmenin yanında kimlik oluşturmak ve saygınlık kazanmak için de önem arz etmektedir. İş hayatına giren insanlar her şeyden önce kendi kişilik yapıları ile örgütlerin içlerinde yer alırlar. İnsanın kişilik yapısı, yaptığı iş ve çalıştığı örgüt yapısı ile uyumlu olursa iş başarısı yüksek olur. Aksi halde bireysel amaçlarla örgüt amaçları arasında bütünleşmenin gerçekleşmesi çok zordur. İnsan iş yaşamında üstleneceği rolü benimseyerek sosyalleşiyorsa bu bütünleşmenin sağlanması kolaylaşır. Çünkü sosyalleşirken kazanılan yetenekler, bilgiler ve beceriler insanın hem iş hayatında hem de özel hayatında davranışlarını ve de kişiliğini şekillendirebilecek unsurlardır (Aytaç, 2001: 17).

20.yy’ın ikinci yarısından itibaren bilim, teknoloji ve ekonomik gelişmelere bağlı olarak iletişim, enformasyon ve bilişim alanında hızlı bir değişim söz konusu olmuştur. McLuhan’in tabiriyle dünyamız küresel köye dönüşmüş ve sanal sınırlar kaybolmuştur (McLuhan, 1992, s. 85-97). Küresel Köy’deki başarının sırları aile içi iletişimde yatmaktadır.

2. Aile İçi İletişim

Aile evrensel bir kurumdur. Dünyanın bütün toplumlarında, bazen farklı şekillerde ve fonksiyonlarıyla karşımıza çıkmaktadır. Ama hepsinde ebeveynlerin çocuklarına rehberlik ettiği görülebilir (Bozkurt, 2015, s. 259).




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

132

Aile, ebeveynlerin çocuklarına örnek vererek eğittikleri ilk ve en güvenli limandır. Aile, insan sermayesinin ilk yatırım alanı, temel davranış özelliklerinin öğrenildiği/öğretildiği ve insan ilişkilerinin ilk yaşandığı yerdir. Toplumsal değerlerin, hayata bakışın, anlamların çocuk tarafından öğrenilmeye başlandığı, genel ifadesiyle kişiliğinin oluşmaya başladığı ve “bakir tarlaya” ilk tohumların atıldığı yer olması dolayısıyla kalıcılığının, insandaki izlerinin ömür boyu hissedildiği dönemdir (Özgüzel, Taş, 2016). Buradan çıkarılabilecek sonuca göre çocuk, demokratik bir aile ortamında büyümekte ise, hayatın akışına göre ebeveynlerinin birbirleriyle iletişimini, tartışmalarını, yaşam içinde yaptıkları seçimleri veya verdikleri kararları nasıl verdiklerini, aynı düşüncede olmadıklarında anlaşmazlıklarını nasıl çözdüklerini, kararların ebeveynlerden birinin diğerine uyum sağlamasıyla mı, yoksa uzlaşma (consensus) yöntemiyle mi alındığını, yaşayarak, sınayarak, kopyalayarak öğrenecektir. Daha sonra da aile bireylerinin davranışlarına karşı verdikleri reaksiyona dayanarak öğrendiklerini içselleştirip hayatında karşılaşacağı problemleri çözmeyi ve karar vermeyi, stresle baş etmeyi öğrenecektir.

Hâlbuki Ataerkil ailede büyüyen çocuk babanın tek başına maddi ve manevi değerler üzerinde tek yetkili kişi olduğunu görecek ve erkek çocuk ise bu hakların kendisinde olması gerektiğine inanarak benzerini sergileyecektir (Bozkurt, 2015, s. 263).

“Erken çocukluk dönemi” olarak adlandırılan hayatın ilk altı yılı, çocuğun gelişiminde, kişiliğinin oturmasında, sağlıklı bir birey olarak yetişmesinde temel yapı taşlarının atıldığı kritik bir dönemdir. Okul eğitimi yaşına kadar bir çocuk, kişilik gelişiminin büyük bir kısmını tamamlar. Eğitim, doğumla başlayıp hayat boyu devam eden bir süreçtir ve hayat boyu sürecek öğrenmenin temelleri de bu dönemde atılır. Çocuklara iyi eğitim verilmesi ve olumlu çevre şartları sunulması çocuğun fiziksel, zihinsel, duygusal, sosyal gelişimini desteklemede çok önemli rol oynar (Altaş, Kuzu, s. 30.

İnsan kişiliğinin oluşumu konusunda görüş belirten farklı disiplinlerdeki bilim insanlarında, kişiliğin çok önemli oranda 0-7 yaş aralığında oluştuğuna dair genel bir görüş birliği sağlanmıştır. Bu süreçteki edinimler, çalışma hayatındaki “büyümüş bireylerin” davranışlarında ve dolayısıyla performanslarında da, belirleyici bir unsur mudur?

Sağlıklı bir iletişim kültürüne sahip ailelerde yetişen bireylerde, hayatlarının ilerleyen yıllarında gerçekleştirecekleri bütün davranışlarda ve özellikle çalışma hayatında, bu olumlu kazanımın izleri görülecektir. İşletmecilik alanında, aile içi iletişim, örgüt içerisindeki davranışlar açısından bize çok önemli ipuçları vermektedir; sorun çıkaran personel, çalışanlarıyla nasıl iletişim kurulacağını kestiremeyip, otorite ve esneklik arasında duracağı yerini hep şaşıran yönetici, çalıştığı iş karşılığında aldığı ücretin, tamamen kendi emeğinin karşılığı olduğu/olması gerektiği doğrusundan uzaklaşmış ve örgüt içinde çatışmayla sonuçlanacak farklı ilişkilere girmiş bireyler, adalet kavramının örgütün geleceği olduğunu bilmeyen örgüt çalışanları ve sahipleri.... Bu ve buna benzer, çağımızın işletmelerindeki en büyük problem haline dönüşen “insan ilişkileri”nde, problemin kaynağı konusunda derinlemesine düşünen beyinler, hiç bir problem üretmeme üzerine dizayn edilmiş insan yapısının (beyin-dil), problem üreten varlıklar haline nasıl geldiğinin cevabını, “aile”de bulacaklardır.

Aile içerisinde oluşturulmuş sağlıklı iletişim, bireyin önce yakın çevresinde daha sonra da toplum içinde sağlıklı iletişim kurabilmesine zemin hazırlar. Toplum içinde kadın-erkek, genç-yaşlı, etnik ve kültürel farklılıklara sahip hemen herkesle iletişim sağlama sanatını öğrenebilmesi için bireyin önyargıyı içinden atması gerekmektedir. Ancak aile




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

133

içinde bu öğretildiğinde birey hoşgörülü, hümanist, empati kurabilen ve sonuç olarak karşıdakini anlayabilen bir birey olarak yetişir. Zaten Dökmen’e göre aile içindeki iletişim ve çocuğun ebeveynlerinin davranışlarını kopyalaması usta-çırak ilişkilerine benzemektedir (Dökmen, 2012, s. 177-192). Çocuklar saldırganlıkları taklit edebileceği gibi, zor durumdaki başka birine de empati sağlayıp yardımcı olmayı da öğrenmektedir.

Eğitim sisteminin en temel amaçlarından birisi düşünme, algılama ve problem çözme yeteneği gelişmiş bireyler yetiştirmektir. Eğitimin önemli bir amacı sağlanan iletişim köprüsüyle bireylere bir toplumun kültürünü taşıyarak; bir yandan kültürün daha fazla gelişmesinin sağlanması ve aynı zamanda da bireylerin topluma daha başarılı bir şekilde katılımıdır. Eğitimin hedefine ulaşabilmesi için, Altın Üçgen olarak nitelenen; Aile-Okul ve Sosyal Çevre üçlüsü arasındaki sağlıklı iletişimin eğitim süresince gerçekleşmesi gerekmektedir. Ailenin özellikleri, çocuğun okul başarısındaki en önemli çevre faktörünü oluşturmaktadır. Kişiliğin büyük oranda aile eğitimiyle şekillendiği düşünüldüğünde aile içi iletişim, bireyin sağlıklı bir kimlik kazanmasına, etkili ve pozitif iletişim kurmayı öğrenmesine ve hem sağlıklı kişiliğiyle, hem de iletişim becerisiyle, dünyadaki toplam “insanî değer”in olumlu yönde değişimine katkı sağlayacaktır (Özgüzel, Taş, Demirel, 2016).

3. Performans; Etkenler, Değerleme.

Performans kelimesinin sözcük anlamı; bir işin üstesinden gelmek, bir kimsenin üzerine düşen görevi etkin bir biçimde tamamlamasıdır. İşin gereği olarak önceden belirlenen ölçüleri karşılayacak şekilde görevin yerine getirilmesi ve amacın gerçekleşme oranı olarak da ifade edilmektedir (Bingöl, 1990, s.70). Performans genel anlamda, amaçlı ve planlanmış bir etkinlik sonucunda elde edileni nitel ya da nicel olarak belirleyen bir kavramdır. Performans, bir bireyin, grubun veya işletmenin önceden belirlenen hedefler ve bu hedeflere uygun standartlara belirli bir dönem sonunda, nicel ve nitel olarak varmış olduğu nokta olarak da belirtilmektedir (Tarlığ, 2006:4). Birey ve grup performansı, örgütün o işle ulaşmak istediği amaç yönünde bireyin ya da grubun kendisi için belirlenen hedeflere ve standartlara ne ölçüde ulaşabildiğinin göstergesidir. Örgütsel performansla da sistemin toplam performansı anlatılmaktadır. Örgütler için öncelikli öneme sahip olan performans, bireysel performanstır. Çünkü bir örgüt ancak personelinin gösterdiği performans kadar iyi olabilir (Benligiray, 2004:141).

İş ortamında kişiler, yaptıkları işle ilgili, başkaları tarafından kendilerine atanan iş rollerine uygun davranışlar gösterirler. Genellikle durumsal koşullar tarafından sınırlanmalarına rağmen, bu davranış şekilleri ve bunlara bağlı iş sonuçları, kişiden kişiye önemli farklar gösterebilir. Bir bütün olarak örgütlerin başarısı için büyük önem taşıyan bu kişiler arası farkları saptamak amacıyla iş ortamında bazı ölçütler/bireysel profil dosyası geliştirilir ve bu ölçütlere genel olarak “kriter” adı verilir. İş kriterleri, iş ve örgüt psikolojisi alanının başlangıcından itibaren, örgütsel davranışlarla ilgili teorilerin sınanması, çeşitli insan kaynakları uygulamalarının geliştirilmesi gibi birçok kuramsal ve uygulamalı konuda araştırmacı ve yöneticilerin ilgilendiği öncelikli konulardan birisi olmuştur (Austin ve Villanova, 1992, s. 836). Yaşamını devam ettirmek isteyen işletmeler, karlılık elde edebilmek için sistemini kurmak ve sistemin ana unsuru olan çalışanların bireysel gelişimlerinin sağlanması; PEP (Personel Employability Programme) ve insan verimliliğini belirleyebilmek için de bu kriteleri oluşturmak zorundadır.

Performans değerleme, birey yeteneklerinin işin nitelik ve gereklerine ne ölçüde uyduğunu araştıran bireyin işteki başarısını saptamaya çalışan objektif analizden oluşan




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

134

(Akyüz, 2001: 82) ve bireyin görevdeki başarısını, işteki tutum ve davranışlarını, ahlak durumunu ve özelliklerini bütünleyen ve çalışanın organizasyonun başarısına olan katkılarını değerlendiren planlı bir araçtır (Barutçugil, 2004: 427). İnsan kaynakları yönetiminin en zor ve karmaşık konularından birisidir. Yetenek ve çabanın, adaletli bir şekilde değerlendirilip ödüllendirilmesinin zorluğu, bu kriterlerinin belirlenmesinin ne kadar önemli olduğunu ortaya koyar.

Çalışanların iş performansı, insan davranışlarının diğer tüm yönlerinde olduğu gibi, bireyin sahip olduğu kişisel özellikleri ve içerisinde bulunduğu durumun ortak bir fonksiyonudur. Çalışanlar sorumlu oldukları işlerini yaparken birbirinden çok farklı ortam ve durumların içerisinde yer alırlar. İşleriyle ilgili beklentiler, çalışma rolleri, talepler, iş arkadaşları, yöneticiler, örgütsel sistem ve diğer tüm durumsal faktörler çalışanların davranışlarını etkiler. Yapılan araştırmalar, çalışanların kişisel özelliklerinin de bu kişisel davranışlar üzerinde belirleyici olduğunu ortaya koymaktadır (Robertson ve ark, 1999). Örgütlerin kurumsal hedeflerine ulaşabilmeleri ve içinde bulundukları sektörde rekabet gücü kazanabilmeleri için, yaptıkları işte yüksek performans gösteren çalışanlara ihtiyaçları vardır. Görevlerini gereği gibi tamamlamak ve işinde yüksek başarı göstermek, kişiler için bir gurur, beceri ve tatmin kaynağı olduğu gibi; iş performansı, daha yüksek gelir, daha iyi bir kariyer ve sosyal itibar gibi bireyler için önem taşıyan birçok iş sonucunun da temel koşuludur (Sonnentag ve Freese, 2002).

Günümüzde örgütler bireylerin performanslarının değerlendirilmesi konusuna özel bir önem vermektedirler. Bunun nedeni örgütsel performansın bireyin performansına bağlı olmasıdır. Ayrıca örgütsel etkinliği ve verimliliği artıracak bir örgütsel iklimin oluşturulması da performans değerlendirme sisteminin etkinliğine bağlıdır. Örgütler kendi şartlarına uygun performans değerlendirme yöntemlerini kullanmalı ve elde edilen sonuçları uygulamalıdır (Tunçer, 2013:105). Bireysel performansı oluşturan üç unsur bulunmaktadır: Odaklanma, yetkinlik ve adanma. Bireysel performansı artırmanın birinci adımı odaklanmayı sağlamaktır. Doğru yerde, doğru zamanda olmak ya da doğru kişiyi tanımak gibi genel geçerliliği olan başarı yolları yoktur. Daha iyi performans göstermeye yol açan, yetenek, bilgi ve beceriye yetkinlik denir.

Yetkinlikler, kişilik, yetenek, ilgi, motivasyon gibi özellikleri içeren ve gözlenebilen davranışlar gurubudur. Çalışanların organizasyon, departman ve kişisel düzeyde sonuçlar elde etmek için kurumsal inanç ve değerler sistemiyle uyumlu olarak sahip oldukları yada geliştirdikleri bilgi, beceri ve tutumlarla gerçekleştirdikleri eylemlerdir. Bu yetkinlikler, yalnızca işe yönelik görevleri değil, işe yönelik olmayan görevleri ve davranışları da içermektedir. Yetkinlik kişinin işletme amaçlarını gerçekleştirme derecesidir (Büte, 2011:178). Yetkinlikler, en yüksek performansa sahip kişileri ayırt eden bilgi, beceri ve tutumların davranış olarak ifadesidir (Keçecioğlu ve Kelgökmen, 2003:216-232).

Adanma, çalışanın içinde bulunduğu işletmeyle kendini özdeşleştirmesi ve işletme amaçlarına ulaşmayı sağlamak için kendi amaçlarının işletme amaçlarıyla uyumlu hale getirilmesi ve o işletmede uzun süreli kalma ihtiyacı hissetmesi sürecidir. Çalışan ilişkileri yönetiminde çalışanların işletmeye güveni ve sadakati son derece önem kazanmaktadır. Bağlılık, bir ilişkiyi devam ettirme ve bunun devamlılığını sağlamak için çalışma isteğidir. İşletmeye bağlılık, bireyin çalıştığı işletmenin amaç ve değerlerini benimseyerek bunlara ulaşmak için kendisini sorumlu hissettiği ve çalıştığı kurumla çıkar ilişkisi algılamadığı psikolojik bir durumdur (Doğan, 2005:318). Örgütsel bağlılığı sağlayacak olan unsurlar, yönetici ağırlıklı olmak üzere, örgüt içi insan ilişkileri, yani




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

135

davranışlardır. İnsanların kendilerini iyi hissettikleri ve mutlu oldukları pozitif örgüt iklimi, kişileri kurumlara bağlar.

Performans değerlemenin, işgörenin ve örgütün performansının iyileştirilmesi, iletişimin ve dolayısıyla ilişkilerin iyileştirilmesi, işgörenin zayıf ve güçsüz yönlerinin belirlenmesi, varolan ve muhtemel olabilecek sorunların ortaya konması, işgörenin eğitim ihtiyaçlarının, gelişme gereksinimlerinin belirlenmesi gibi yararları vardır (Örücü ve Köseoglu, 2003: 27). Performans değerlendirilmesi yoluyla; kurumsal politikaların seçimi ve uygulanması sonucunda oluşan başarı ve başarısızlığın ortaya çıkarılması, başarısızlık ile karşılaşılması durumunda nedenlerinin araştırılarak gerekiyorsa devam eden faaliyet ve proje uygulamalarına son verilmesi, geleceğe dönük politikaların doğru bir şekilde oluşturulması amacıyla karar vericilere gerekli bilgileri sağlanması amaçlanmaktadır (Yenice, 2006:125).

Performansı belirlemek için geliştirilmiş çok sayıda yöntem vardır. Bu yöntemlerden bazıları performans değerleme kavramının ilk ortaya çıktığı yıllarda uygulanmaya başlanmış ve hala geçerliliğini sürdürürken, bazıları eski yöntemlerin noksan yönlerini tamamlamak ve karşılaştığı sorunları çözmek üzere geliştirilmiştir. Performans değerleme yöntemleri içinde, en çok bilinen ve kullanılan yöntemler; grafik değerlendirme ölçeği, davranışa dayalı sıralama ölçeği, davranışsal gözlem ölçeği, amaçlara göre yönetim, 360 derece değerleme, derecelendirme yöntemi, iş boyutu ölçeği, kontrol listesi yöntemi, değerleme merkezi tekniği, kritik olay yöntemi, zorunlu dağılım yöntemi, sıralama yöntemi, çiftleri karşılaştırma yöntemi, direkt indeks yöntemi, standartlar yöntemi, sınırlı kullanımlı yöntemler, psikoteknik test ve psikolojik analizdir (Erdoğan, 1991, s.212).

Kullanılacak yöntem her ne olursa olsun, asıl amaç, bireyin işletmeye katkısının adil değerlendirileceği ve yükseltme ve ödül kriterlerinin buna göre oluşturulacağı bir sistem kurmaya yönelik olmalıdır. Bireysel performans, basit matematik ifadeyle, işletmenin hayatta kalmasını belirleyen artı-eksi değerlendirmesidir. İşletmeye katkısı, maliyetinden yüksek olan çalışan, işletme için artı değerdir ve işletme bu artı değerler ne kadar yüksek olursa, o oranda yüksek kârlılıkla hayatına devam eder. Artıların eksi değerin altına düşmesi, işletme için yok oluşa giden sürecin başlangıcıdır. Bu nedenle bütün işletmeler açısından performans değerlendirme “yaşamsal” bir önem taşımaktadır.

4. Aile İçi İletişimin Performansa Etkisi

Fabrikalaşma döneminde, fazla sayıda insanın bir arada çalıştığı ama kişiler arası iletişim ve ilişkilerin çok önemli olmadığı bir üretim dönemi yaşanmıştır. İş planlamaları ve yapacak işleri kesin sınırlarla belirli bu insanların performansları, ürettikleri parça sayısıyla kolayca belirlenmiş ve verimlilik hesaplanabilmiştir.

Üretimin makinalar tarafından devralınmasıyla işletmecilikte önem, pazarlamaya, insan kaynaklarına, örgüt içi iletişime ve buna benzeyen “insan ilişkileri odaklı” konulara kaymıştır. İster yönetilen ister yönetici, bu süreçte açık ve net ifadelerle, önyargısız sağlıklı iletişim gerçekleştirebilen, problem çözen ve stres yönetimini (stres oluşturmama ve stres engelleme; başkalarında strese neden olmama ve başkalarının stresinden olumsuz etkilenmeme) iyi becerebilen kişilikler ön plana çıkmıştır.

Örgütsel bağlamda başarının anahtarı olan performans artışı kendiliğinden gerçekleşen bir sürecin ürünü değildir. Diğer bir deyişle, performansın stratejik bir konu olarak algılanıp yönetilmesi gerekmektedir. Performans yönetimi, bir kuruluştaki insan




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

136

kaynağının maksimum potansiyelini gerçekleştirmeye yönelik olarak motive edilmesi bağlamında performans kullanma, amaçlar, ölçütler, geri besleme ve tanınmaya yönelik olarak insan yönetimi için geliştirilmiş sistematik bir yaklaşımdır (Hume, 1998: 35). Bu sistem bazı gereklilikleri içerir. Aşırı stres kırılma noktasından sonra dikkat azalması sonucunu doğurarak, bireyin zihinsel yetenek, yargı ve karar verme gibi zihinsel yeteneklerini negatif yönde etki altına almaktadır. Bu nedenle örgütsel ve bireysel performansın olumlu yöne sevk edilmesi açısından stresin iyi yönetilmesi gerekmektedir (Işıkhan, 2004: 62-63). Bireysel stres kaynaklarını, bireysel ihtiyaçlar, kapasite ve karakter gibi unsurlar oluşturur. Algılama farklılıkları, deneyimler, aile sorunları, aile üyeleri arasındaki ilişkiler, çocukların yetiştirilmesi, eğitimi, eşlerin iş sorunlarını eve taşımaları, boşanma, ölüm gibi nedenler bireysel stres yaratan unsurlardır. Bazı insanlar, diğerlerine oranla daha çabuk ve daha şiddetli alarm durumuna geçerek stresten çabuk etkilenir, bazıları ise daha yavaş ve daha geç alarm durumuna geçer, bazı insanların strese dayanıklılıkları daha uzun, bazılarının daha kısadır (Eren, 1998, s.232-235). Engellenmeye karşı gösterilen tepkiler, savunma mekanizmasıdır. Vücut, engellenen hedeflerinin psikolojik etkilerinden kendini korumak için savunmayı öğrenir. Stres yaratan en önemli kaynaklardan biri olan engellenmeye karşı gösterilen bu savunma mekanizmaları aynı zamanda stresten korunmak için de kullanılabilir (Kaldırımcı, 1983, s.83-88). Psikolojik dayanıklılık kavramı stresi azaltarak ve stresli olaylarla mücadele becerisini destekleyen bir kişilik özelliğidir (Maddi, 2006:228). Kişisel stres, bir örgütte, aşırı strese maruz kalan bireyin performansında düşüşe neden olmasının yanında, pozitif örgüt iklimini zedeleyen ve tüm kurumun dengesini bozabilecek bir olumsuzluğa dönüşebilir.

İnsan sermayesi, çalışanların oluşturduğu bir topluluğun özellikle çalışanların eğitim, bilgi, beceri ve yeteneklerini temsil etmektedir. Örgüt üyelerinin bilgi birikimi, problem çözme yetenek ve kapasiteleri, yaşam felsefeleri, yaratıcılık, girişimcilik ve liderlik yetenekleri, onların organizasyon süreçlerinde ortaya koydukları fonksiyonları ve bu fonksiyonların niteliklerini belirleyici bir güce sahiptir (Nick ve John, 2000:549). Pozitiflik, bireylerin çalışma hayatındaki enerjileri ve hevesleri ile belirlenir ve daha pozitif bireyler, performansı daha yüksek bireylerdir.

Pozitif psikoloji, kavrama yönelik olarak pozitif duygular teorisine dayanmaktadır. Bireylerin örgütsel yaşamlarındaki davranışlarının altında, kişisel özellikleri ve örgütün özelliklerinin dışında yaşadığı duygusal olaylar da bulunmaktadır. Bu olaylar, bireylerin tutumlarını ve davranışlarını da etkilemektedir. O halde bireyin örgütü adaletli veya adaletsiz olarak algılamasında veya iş tatmininde, o gün yaşadığı veya geçmişte yaşadığı duygusal olayların etkisi vardır (Özdevecioğlu, 2004:184). Pozitif psikolojik sermaye; bireylerin yaşamlarını etkileyecek olayları kontrolü altına alan, belirlenmiş bir performans düzeyini yakalayabilme yeteneklerine olan inançları olarak tanımlanan öz-yeterlilik, umut, iyimserlik ve psikolojik dayanıklılık bileşenlerinden oluşmaktadır (Bandura, 1994: 71-81). Mutluluk, geçmiş ve şimdiye ait duygular, haz, sevinç, akış, tatmin, kendini gerçekleştirme ve iyi hissetme hali gibi olumlu öznel durumları içerir. İyimserlik, umut ve inanç gibi duygular ise gelecek odaklıdır. Bunların pozitifliği, yaşamı değerli bir hale getirmeleridir. Sevme, mesleki yeterlik, cesaret, azim, affetme, özgünlük, özyönetim, özsaygı gibi pozitif bireysel özellikler ve sorumluluk alma, destek olma, fedakârlık, nezaket, uzlaşma, hoşgörü ve iş etiği gibi, örgütsel erdemlerin sonucu olarak gerçekleşen olumlu deneyimler ve özelliklerinden oluşan pozitif özelliklerdir (Fineman, 2006:271).




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

137

Pozitif örgütsel davranış hareketinde temel olarak ilgilenilen konular arasında; umut, iyimserlik, psikolojik dayanıklılık, iş doyumu, çalışma mutluluğu, örgütsel bağlılık ve performans gibi iş çıktılarına etki eden değişkenler sayılabilir (Donaldson ve Ko, 2010: 179). Umut sadece amaca odaklanmış enerji olarak “istemeyi” değil; aynı zamanda amacın başarılması için bir yol olan “metot”u da içermektedir. Böylelikle umut üç belirgin fakat birbirini tamamlayan bileşen olarak görülebilir: kurum (irade gücü), metot (yol gücü) ve hedefler. Umudun kurum bileşeni, özel bir görevi ve amacı başarmak için istekli olmak olarak görülebilir (Snyder ve diğerleri, 1996:322).

Kişilerle iletişimin yüksek olduğu meslek gruplarında, uyumluluk çok önemli kişilik tutumu olarak karşımıza çıkmaktadır. Uyumlu kişiler gerçekten karşısındaki ile empati kuran ve onun iyiliğini düşünen ve çoğunlukla da kendinden ödün veren kişilerdir. Duygusal tutarsızlık içerisindeki kişiler endişeli olup gergindirler ve kendilerini güvende hissedemezler. İyimserlik, iş hayatında güdüleyici, yüksek moralli, yüksek beklentileri ve olumlu amaçları olan, güçlükler karşısında daha sebatkâr, kişisel yeterlilikleri uygun, fiziksel ve ruhsal açıdan ise daha canlı bireylerin ruh haline karşılık gelmektedir (Çalışkan ve Erim, 2010:265). İyimserlik, sadece gelecekte iyi şeylerin olacağını beklemek değil aynı zamanda, kesin olarak meydana gelmiş olayın; olumlu veya olumsuz, geçmişte, şu an veya gelecekte olmuş olmasına bakılmaksızın, nedenlerini açıklarken bireyin kullandığı nedenler ve dayanak noktalarına bağlıdır (Luthans, Youssef, Avolio, 2007: 87).

Yapısal stil, kişinin bir bakıma kendine güveni, güçlü tarafları ve öz disiplini gibi kişisel özellikleridir. Sosyal yeterlilik, kişilerin sosyal açıdan destek görüp görmediğiyle ilişkili bir faktör iken; aile uyumu, kişinin en yakınlarıyla olan uyumunu göstermektedir. Bu bağlamda psikolojik dayanıklılık sürecinde aile uyumunun ve sosyal desteğin önemli rolü bulunmaktadır. Son olarak sosyal kaynaklar ise kişinin sahip olduğu sosyal ilişkileri göstermektedir (Basım ve Çetin, 2011:81). Öz yeterlilik, bireyin becerilerinde ne kadar yetkin olduğu ile değil, kendi becerilerine olan inancı ile ilgilidir (Özkalp, 2009:491). Kişinin belirli durumlarda görevini başarması için ihtiyaç duyduğu motivasyon, bilişsel kaynaklar ve davranış biçimini harekete geçirerek kendisine duyduğu güven ve kendini değerlendirmesidir (Stajkovic ve Luthans, 1998b:66).

Pozitif örgütsel davranış açısından önemli olan öz yeterlilik kavramının özellikle iş performansıyla çok güçlü bir ilişkisi bulunmakta (Stajkovic ve Luthans, 1998b:69) ve sürekli olarak, sosyal ikna, pozitif geribildirim, psikolojik ve fizyolojik uyarılma, dolaylı öğrenme ve modelleyerek öğrenme gibi çeşitli tekniklerle geliştirilebilir bir özellik olarak karşımıza çıkmaktadır (Bandura, 1997:38).

İç kontrol odaklı insanlar, kendilerinde hem olumlu hem de olumsuz olayları kontrol etme yeteneği görürler. Bu tip kişilerde başarı veya başarısızlıklarının kaynağının kendileri olduğu yönünde güçlü bir inanç mevcuttur. İç kontrol odağına sahip bireyler, gelecekteki davranışlarını belirlemede kendilerine katkı sağlayacağına inandıkları çevresel uyarıcı ya da değişimlere dış kontrol odağına sahip bireylerden daha fazla duyarlılık gösterirler; çevresel koşulları değiştirme konusunda daha fazla adım atarlar ve yeteneklerine veya başarı ya da başarısızlıklarına daha fazla önem verirler. (Basım ve Şeşen, 2007:51-52). Öz disiplini yüksek olan kişiler, dikkatli güvenilir, çalışkan ve düzenli kişilerdir. Aynı zamanda bu özelliğe sahip kişiler yapılan işin çeşidine aldırmadan işlerinde en yüksek performansı gösterme eğilimindedirler.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

138

5. Sonuç

Yaşam ve insan doğası, sürekli gelişime uygun bir yapıdadır. Hayatında herhangi bir olumsuzluk yaşamayan bir insan, çocukluk çağından itibaren sürekli gelişim gösterir ve bunu hayatının her alanına yansıtır. Fakat bu gelişime bazı olumsuzluklara neden olabilir; zihinsel ve fiziksel problemler, motivasyon düşüklükleri, hedef belirleyememekten kaynaklanan enerji ve zaman kaybının bünyede oluşturduğu tahribat, motivasyon düşüklüğü, bıkkınlık, sağlıklı iletişim kuramamaktan kaynaklanan kayıplar, kurum kültürüne adapte olamama, haksız eleştiriler, dedikodu, problem çözememe hatta problem oluşturma, çatışmalar, öfke patlamaları, stres, tükenmişlik....

İnsan kişiliğinin çok büyük oranda hayatın ilk yıllarında, özellikle aile içinde geçen zamanlarda oluştuğu genel kabul gören bir konu olduğuna göre; hayatın sonraki yıllarında yaşanan olumlu ve olumsuz süreçlerin nedenlerini de burada aramak, sağlıklı bir sonuca ulaşmamızı sağlayabilecektir. Sistematik bir şekilde suçlanmayan, gerektiğinde eleştirilen, sağlıklı iletişim kurulan ailelerde; problem çözme konusunda aklını ve sözcükleri kullanan bireyler yetişecektir. Bu bireyler çalışma hayatı içerisinde meydana gelen/gelebilecek milyonlarca problemi ya da potansiyelini, iletişim kullanarak çözebileceklerdir.

Çocuk yetiştirmek sadece onların sorunlarının üstesinden gelmekle ilgili değil, aynı zamanda sahip oldukları güçlü yönleri ve en iyi oldukları konuları ortaya çıkarmak ve geliştirmekle de ilgili bir sürecin adıdır. Bu süreçte aile bireyin, öz disiplini yüksek, umutlu, neyi yapabileceğini bildiği kadar, neyi yapamayacağını da bilen, yani yeteneklerinin ve sınırlılıklarının bilincinde olan, iyimser, eleştiri kültürüne sahip, dedikoduyu eleştiri yerine koymayan, yapıcı, hedef odaklı, problem çıkarmayan hatta iletişim sanatını kullanarak problem çözebilen, en yüce değerin emek olduğuna inanmış ve yalnızca emeği ve yetenekleri ile kazandıklarını benimseyen, yetkin, umudu yaşayan ve bunu her ortamda diğerlerine de aşılayan, çatışmacı olmayan, kendine ve diğer örgüt çalışanlarına ve kurum kültürüne saygılı olabilmesinin temel taşlarını döşer. Bir yüz metre koşusu olmayan, maraton gibi uzun mesafeli bir süreç olan çalışma hayatında sürekli yüksek performansı sağlamak, kendini tanımlayabilen, yetenekleri doğrultusunda güçlü ve zayıf yönlerini bilen ve enerjisini hedefleri doğrultusunda verimli kullanabilecek olan bireylerin başarabilecekleri bir olaydır.

Kurumlarda sistemler ne kadar önemli gibi gözükseler de, sistemi esnetebilecek, değiştirebilecek ve hedeften saptırabilecek olan da insandır. İnsan ilişkilerinin çok önem kazandığı günümüz işletmeciliğinde kazananlar, iyi yetişmiş, kişilikli, erdemli ve kendine yeten bireylerden kurulu işletmeler olacaktır. Bu bireyler ise, sağlıklı bir iletişimin yaşandığı ailelerden yetişen bireylerdir.

Kaynakça

AKYÜZ, Ö.F. (2001). Değişim Rüzgarında Stratejik İnsan Kaynakları Planlaması. İstanbul: Sistem Yayıncılık.

ALTAŞ, S. S., KUZU, A. Örgütsel Etik, Örgütsel Güven ve Bireysel İş Performansı Arasındaki İlişki: Okul Öncesi Öğretmenleri Üzerinde Bir Araştırma: http://dergipark.ulakbim.gov.tr/ejoir/article/viewFile/5000134150/5000122965, (28.04.2014).

AUSTIN, J.T. & VILLANOCA, P. (1992). The criterion problem:1972-1992. Journal of Applied Psychology, 77(6).

http://dergipark.ulakbim.gov.tr/ejoir/article/viewFile/5000134150/5000122965

http://dergipark.ulakbim.gov.tr/ejoir/article/viewFile/5000134150/5000122965




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

139

AYTAÇ S. (2001). Örgütsel Davranış Açısından Kişiliğin Önemi, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, C: 3, S: 1, 2001.

BANDURA, A. (1994). Self-efficacy. Encyclopedia of Human Behavior, 4, 71-8

BANDURA, A. (1997). Self-efficacy: The Exercise of Control. New York: W.H. Freeman.

BARUTÇUGİL, İ. (2004). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul, Kariyer Yayınları.

BASIM, N., ŞEŞEN, H. (2007). Çalışanların Kontrol Odaklarının Örgüt içi Girişimcilik Tutumları ile İlişkisi: Kamu Sektöründe bir Araştırma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 63-3.

BENLİGİRAY, S. (2004). İnsan kaynakları yönetimi. Eskişehir, Anadolu Üniversitesi.

BİNGÖL, D. (1990). Personel Yönetimi ve Beşeri İlişkiler. Erzurum: Atatürk Üniv.Yay., No:676.

BOZKURT, V. (2015), Değişen Dünyada Sosyoloji, Ekin Basım Yayın, Bursa.

BÜTE, M. (2011). Etik İklim, Örgütsel Güven Ve Bireysel Performans Arasındaki İlişki. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 25, Sayı:1.

ÇALIŞKAN, S.E., ERİM, A. (2010). Pozitif Örgütsel Davranış (POD) Değişkenleri ile Yeni Araştırma Modelleri Kurma Arayışları: POD’nin İşe Adanmışlık, Tükenmişlik ve Sinizm Üzerindeki Etkileri. 18. Yönetim Organizasyon Kongresi Kitabı, ss. 658-671

DOĞAN, S. (2005). Çalışan İlişkileri Yönetimi. Kare Yayınları, İstanbul.

DÖKMEN, Ü. (2012). İletişim Çatışmaları ve Empati. İstanbul: Remzi Kitabevi.

ERDOĞAN, İ. (1991). İşletmelerde Personel Seçimi ve Başarı Değerleme Teknikleri, İstanbul: İ.Ü. İşletme Fakültesi Ya. No:248.

EREN Erol, Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, Beta Basım Yayım Dağıtım AŞ., İstanbul 2001.

EREN, E. (1998), Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, İstanbul:Beta Yayınevi.

EXTRA, G., (1992). Etnische Minderheden: Taaldiversiteit en Onderwijsbeleid (Dil Çeşitliliği ve Eğitim politikası), Tilburg University, Tilburg, 1992.

FINEMAN, S. (2006). On Being Positive: Concerns and Counterpoints. Academy of Management Review, 31.

GÜNGÖR, E. (1995). Türk Kültürü ve Milliyetçilik. İstanbul: Ötüken Yayınevi.

HOFSTEDE G. (2015). Motivation, Leadership and Organizatons: Do American Theories Apply Abroad?, Organizational Dynamics, USA 1980 24. HOFSTEDE Geert, Culture’s Consequences: International Differences in Work Related Values, Newburg Park Sage Publications.

HOFSTEDE, G. (1986). Culture’s Consequences. California/London/New Delhi: SAGE Publications.

HUME, D. A. (1988). Reward Management, Blackwell Publishers Ltd., USA.

IŞIKHAN, V. (2004). Çalışma Hayatında Stres ve Başa Çıkmanın Yolları. Sandal Yay., Ankara

KAĞITÇIBAŞI, Ç. (2011). Günümüzde İnsan ve İnsanlar. İstanbul: Evrim Yayınevi.

KALDIRIMCI, N. (1983). “Örgütsel Davranış Açısından Stres”. Erciyes Ün. İİBF Dergisi, (Aralık) Sayı 5.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

140

KEÇECİOĞLU, T., KELGÖKMEN, D. (2003). Yetkinlik Modellerinin İnsan Kaynakları Yönetiminde Yapılandırılması ve Bir Yetkinlik Modeli Önerisi. Review of Social, Economic&Business Studies, 3(4).

LUTHANS, F., YOUSSEF C. M. and AVOLIO B. J. (2007). Psychological Capital, New York: Oxford University Press.

McLUHAN, M. (1992). The Global Village: Oxford University, Press Acad.

ÖRÜCÜ, E., KÖSEOGLU, M. A. (2003). İşletmelerde İşgören Performansını Değerlendirme, Gazi Kitapevi, Ankara.

ÖZDEVECİOĞLU, M. (2004). Algılanan Örgütsel Destek İle Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt 18, Sayı 2, s. 181-202.

ÖZGÜZEL, S. (2016). Kültürün Kimliğe Etkisi; Evrensel Değerler ve Dünya Bireyi Kimlik oluşumu ve Kültür; Dil, Kültür ile Kimlik Arasında Çift Yönlü Bir Köprüdür. Bakü: Khazar University Press. 2016.

ÖZGÜZEL,S., TAŞ, S. (2016). Hubris Sendromuna Yakalanan Yöneticilerde Çocukluktaki Aile İçi İletişimin Etkisinin İncelenmesi, 21. Yy. Eğitim ve Toplum Dergisi.

ÖZGÜZEL,S., TAŞ, S., DEMİREL, O.N. (2016). İletişimde Kültür ve Kimliğin Etkisi, 2.Uluslararası Medya Çalışmaları, Akdeniz. Üni. Antalya.

ÖZKALP, E. (2009). Örgütsel Davranışta Yeni Bir Boyut: Pozitif (Olumlu) Örgütsel Davranış Yaklaşımı ve Konuları. 17.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 491-498.

PAŞA, M., (2007). Stresin Bireysel Performans Üzerindeki Etkileri ve Bir Uygulama, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Bursa-2007.

ROBERTSON, I.T., GIBBONS, P., BARON, H., McIVER, R. & NYLFIELD, G. (1999). Understanding management performance. British Journal of Management, 10.

SNYDER, C. R., SYMPSON, S. C., YBASCO, F. C., BORDERS, T. F., BABYAK, M. A., HIGGINS and Raymond L. (1996). Development and Validation of The State Hope Scale. Journal of Personality and Social Psychology, Vol. 70, No: 2, p.321-335.

SONNENTAG, S. & FRESE, M. (2002). Performance Concepts and Performance Theory. In S. Sonnentag (Ed.) Psychological Management of Individual Performance (p.4-25). John Wiley & Sons, Ltd.

STAJKOVIC, A. D., LUTHANS, F. (1998b). Social Cognitive Theory And Self-Self Efficacy: Going Beyond Traditional Motivational and Behavioral Approaches, Organizational Dynamics, 26.

TARLIĞ, Y. T. (2006). Performans Değerleme Süreci İle Performans Değerleme Sonuçlarının Kullanıldığı Alanlara Karsı Çalışan Tutumunu Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, YTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme ABD, İstanbul.

TUNÇER, P. (Ocak – Mart 2013). Örgütlerde Performans Değerlendirme ve Motivasyon. Sayıştay Dergisi, Sayı:88

VERHAEGHE, P. (2012). Identiteit, Steenwijk (NL): Druk Bariet.

YENİCE, E. (2006). Kamu Kesiminde Performans Değerlendirmesi. Maliye Dergisi, (150).




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

141

GLOBAL PARTNERSHIP UNDERSTANDING DEVELOPMENT IN WESTPHALIA PEACE FRAMEWORK: TURKEY'S GLOBAL POSITION AND

HUMANITARIAN DIPLOMACY POLICIES IN SUSTAINABLE DEVELOPMENT1

VESTFALYA BARIŞI ÇERÇEVESİNDEKALKINMA İÇİN KÜRESEL ORTAKLIK ANLAYIŞI: TÜRKİYE’NİN KÜRESEL KONUMU VE SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMADA HUMANİTER DİPLOMASİ

POLİTİKALARI

Emine YAVAŞGEL2, Nilüfer Fatma GÖKSU3, Ece KARADOĞAN DORUK4 & Seda MENGÜ5

Abstract

Westphalia Peace Treaty, which is considered to be the beginning of the modern era, is a symbol of historical transformation in terms of international political balances and diplomatic relations. The peace treaty signed on May 15, 1648 strengthened the 'sovereign nation-state' concept called the Westphalia System. From this period onwards, states have become the main actors in international relations. It can be said that the modern international structure that started to be constructed in this way, after 1960, the factor of Economic Cooperation and Development (OECD) within the UN has entered a more regular period in the framework of development aid. Development aid, which has gained momentum in the historical process after World War II, aims to develop interstate cooperation in today's world. It mainly includes aid and investments to support developing countries' developing processes and to address their urgent problems. It is also of strategic importance for countries that aim to be global actors.

Today, contemporary dynamics such as democracy, human rights, improving quality of life and governance are on the forefront in the framework of development aid. The contribution of the discussions created by Amartya Sen's 'Capability Approach' developed in the theory of ‘Development As Freedom’, to this development is great. It is also seen that Turkey has made great progress in this area. In particular, according to the latest Global Humanitarian Aid Reports, it is understood that Turkey is among the most humanitarian countries. In this study, it is aimed to examine the humanitarian

1 "This work was supported by Scientific Research Projects Coordination Unit of Istanbul University. Project number 25197" 2 Prof. Dr. İstanbul University, Faculty of Communication, Public Relations and Publicity Department [email protected] 3 Assoc. Prof. İstanbul University, Faculty of Communication, Public Relations and Publicity Department [email protected] 4 Prof. Dr. İstanbul University, Faculty of Communication, Public Relations and Publicity Department [email protected] 5 Prof. Dr. İstanbul University, Faculty of Communication, Public Relations and Publicity Department [email protected]




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

142

diplomacy policies that Turkey carries out in the framework of sustainable development aid in global perspective with an argumentative method.

Keywords: Global Peace, Democracy, Human Rights, Global Development Aid, Humanitarian Diplomacy, BM, OECD, Turkiye.

Özet

Modern çağın başlangıcı sayılan Vestfalya Barış Antlaşması uluslararası siyasal dengeler ve diplomatik ilişkiler açısından tarihsel bir dönüşümün simgesini oluşturmuştur. 15 Mayıs 1648’de imzalanan barış antlaşması, Vestfalya Sistemi olarak adlandırılan ‘egemen ulus-devlet’ anlayışını güçlendirmiştir. Bu dönemden itibaren uluslararası ilişkilerde devletler temel oyuncu rolüne bürünmüştür. Bu şekilde inşaa edilmeye başlanan modern uluslararası yapılanmanın, 1960 yılı sonrasında BM bünyesindeki İktisadi İşbirliği ve Gelişme Teşkilatı (OECD) faktörünün kalkınma yardımları çerçevesinde, daha düzenli bir döneme girdiği söylenebilir. İkinci Dünya Savaşı sonrası tarihsel süreçte devinim kazanan kalkınma yardımları, günümüz dünyasında devletlerarası işbirliğini geliştirmeyi hedeflemektedir. Ağırlıklı olarak da, gelişmekte olan ülkelerin kalkınma süreçlerine destek olmak ve acil sorunlarına çözüm bulmak amacıyla sağlanan yardımlar ile yatırımları kapsamaktadır. Küresel aktör olmayı hedefleyen ülkeler için de stratejik önem taşımaktadır.

Bugün kalkınma yardımları çerçevesinde, demokrasi, insan hakları, yaşam kalitesinin iyileştirilmesi, yönetişim gibi çağdaş dinamikler daha ön planda tutulmaktadır. Bu gelişmeye Amartya Sen’in ‘Özgürlükle Kalkınma Kuramı’nda geliştirdiği ‘Kapasite Yaklaşımı’nın yarattığı tartışmaların katkıları büyüktür. Türkiye’nin de bu alanda büyük bir ivme katettiği, özellikle son Küresel İnsani Yardım Raporları’na göre de en çok insani yardım yapan ülkeler arasına girdiği anlaşılmaktadır. Bu çalışmada da, Türkiye’nin söz konusu küresel perspektifte, sürdürülebilir kalkınma yardımları çerçevesinde yürüttüğü humaniter diplomasi politikalarının argumentatif bir yöntemle irdelenmesi amaçlanmış bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Küresel Barış, Demokrasi, İnsan Hakları, Küresel kalkınma Yardımları, Humaniter, Diplomasi, BM, OECD, Türkiye

1. Introduction

Beginning of Change: Global Partnership Understanding for Development

“Finalization of all activities purpose people and development must be about people's achievements, freedoms and capabilities.

What matters most is the life that the individual lives, not the goods or income they receive.”

(Anand ve Sen, Human Development Report Office Occasional Paper 12, UNDP 1994)

The Treaty of Westphalia Peace, which is considered to be the beginning of the modern era, is a symbol of historical transformation in terms of international political balances and diplomatic relations. After the Thirty Years War and the Eighty Years War, it was signed on 24 October and 15 May 1648 among the representatives of the Holy Roman Empire, German Principals, Spain, France, Sweden and the Netherlands Republic. The signed peace treaty strengthened the understanding of the sovereign nation-state, which is called the Westphalia System. It is even said that "it is the basis for all agreements and




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

143

alliances made up to the French Revolution".(Sönmezoğlu et al., 1992, p.345) The three very important principles of the Westphalian Treaty that world peace considers today are as follows: (www.tarih.gen.tr/05.03.2017)

Principle of states’ sovereignty and political self-determination (right of future),

The principle of interstate (legal) equality,

The principle that a state should not interfere with another state in its internal affairs.

These principles today constitute a widespread political realist view in the paradigm of international relations. In this context, it is emphasized that the most important concept that began to become widespread after 'Westphalia Peace' and defined the modern world system over time was 'sovereignty'. So much so that it was laid by this treaty of basis of contemporary international relations.

The Treaty of Westphalia defines the principle of 'national sovereignty' as a fundamental right. From this period onwards, states have become the main actors in international relations. Along with the Versaille-Washington System, which determined the outcome of World War I, the transformation in information technology in the 2000s has brought many innovations to this principle. Nevertheless, the basic principle today is that every state has the right to sovereignty on its territory and that the international community establishes its relations with this state on this principle. (www.tuicakademi.org/05.03.2017)

In this perspective, it is understood that development aids in the construction of the modern world have created a locomotive effect, and overseas and cross-border qualities have also created an important field of action for the international politics of nation-states. Especially since the first half of the 19th century, with the widespread use of mechanization in production and transportation, the provision of such development aid has been facilitated. In this way, the development of both economic and political relations between 'helpers' and 'helpers' has accelerated.

Following the First World War, the Entente States held a Paris Peace Conference on 18 January 1919 to discuss the situation of the defeated states. In addition to the peace treaties with the states that were defeated in this conference, the law of the League of Nations was also prepared by the victorious states and was adopted at a meeting on 27 April 1919. The League of Nations (Cemiyet-i Akvam) was founded on the basis of 14 principles that US President Wilson published after World War I to provide and protect world peace. In the international framework, it can be said that a more regular transition has been made within the framework of development assistance with the OECD factor in place after 1960. The "Convention on the Organization for Economic Co-operation and Development", signed in Paris on 14 December 1960, constitutes the founding treaty of the OECD.

The Organization for Economic Cooperation and Development, in short, the OECD, is an important institution of the Western System, which was created after the Second World War. And "the organization, after the Second World War, with the aim of assisting the distribution of financial assistance of around US $ 12 billion at the time of the US and Canada in the framework of the Marshall Plan for the support and restoration of Western European economies, and to liberalize trade payments between European countries, Was established within the framework of the functioning of the Organization

http://www.tuicakademi.org/




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

144

for European Economic Cooperation (OEEC), which was operating between 1947 and 1960, in its place and on a broader definition of duty."(www.mfa.gov.tr/05.03.2017)

The OECD is an international organization "in which 34 countries with democratic institutions and market economies work jointly to solve economic, social and governance problems of globalization and to benefit from this process opportunity."(www.akademikperspektif.com/20.03.2017) Their aim is to "help governments to achieve prosperity through cooperation in economic growth, financial stability, trade and investment, technology, innovation, entrepreneurship and development, and combating poverty; To monitor the balance between economic and social development and the protection of the environment; The creation of business for all and social equality and effective and healthy governance; To be aware of new developments and problems and to provide solutions to them.”(www.mfa.gov.tr/05.03.2017)

Despite the progress of the establishment of the OECD in the planning of international development assistance, the bipolar world order in the Cold War era has had a major impact on development aids. Therefore, in the 1945-1990 support a security precaution was included in the preliminary plan.Ancak, Historical events such as the collapse of the Berlin Wall in 1989 and the collapse of the Soviet regime have been a different period journalist. In this way, developed countries are taking steps to establish a liaison between the developing countries and the third world countries. Today, in the context of development aid, more is being talked about than "democracy, human rights, improvement of the quality of life, governance, etc. All contemporary requirements from security to development, from social projects to cultural events for restructuring activities, constitute the key point of action."(Akçay, 2012, p.13)

This study also focuses on new approaches developing globally in the context of development assistance. It is argued that the institutional framework that should be included in development aid is based on a theoretical basis based on Amartya Sen's 'Capacity Approach'. This theoretical framework reveals the necessity of defining humanitarian diplomacy within the framework of development aid. In this perspective, the contribution of humanitarian diplomacy policies carried out by Turkey to the re-reading is being investigated.

2. Conceptual Framework

2.1. Development Cooperation Parameter in Building International Perception

The international development of development aid is based on the development aid policies of the United States, which have been introduced as bilateral aid after the First World War. However, after the Second World War was over, in 1943, 44 countries came together to establish the United Nations Assistance and Rehabilitation Administration (UNRAA), as it was understood that the aid policies implemented in this way could not bring about the desired effect. However, it has become increasingly necessary to provide a more institutional framework for such development assistance.

At the end of the Second World War, a more coordinated development in development assistance can be said. The first multilateral initiatives include the International Development and Restructuring Bank (IBRD) and the International Monetary Fund (IMF), which were established in 1944 and later transformed into the World Bank. In fact, the most comprehensive initiative in this field is the Marshall Aid prepared by the

http://www.mfa.gov.tr/

http://www.mfa.gov.tr/05.03.2017




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

145

United States for the development of Europe after the Second World War. The aid package announced by US Secretary of State for Foreign Affairs George C. Marshall, at Harvard University on June 5, 1947, entered into force between 1948 and 1951.

16 countries, including Turkey, have received economic development assistance from the United States under this plan. It is planned to abolish the devastation of the Second World War over Europe and to cut off the Soviet threat that could gain power in Europe due to economic weaknesses caused by war.

The Marshall Plan, which is called the European Development Program (ERP), was established by the European Economic Cooperation Organization (OEEC), which was established on the same year. Furthermore, in 1949, the UN was established as an Extended Technical Assistance Program (UNEPTA) and technical assistance activities were initiated. The UN Special Fund and UNEPTA were transformed into the United Nations Development Program (UNDP) in 1965. The UN has agreed to move through organizations that focus more on specific areas of expertise in order to put more specific policies on development and aid programs.(Akçay, 2012, p.29)

The UN is coordinating international aid with UNICEF for children, UNDP for development assistance, WHO for health services, and WFP for emergency food aid. Especially in cases where large-scale organization is required, the UN functions as an important umbrella organization when the donor countries' and the multi-lateral development assistance done in the organizations are collected in a pool and channeled to the needy areas.(Tuncer, 1963, p.35)

Following the Second World War, the European Economic Cooperation Organization (OEEC), which was established between 1947 and 1960 to assist in the distribution of aid made by the United States under the Marshall Plan for the restoration of Western European economies and to liberalize trade payments between European countries, The OECD, which officially started operating on September 30, 1961, was replaced. And there are 20 founding members in Turkey, USA, Canada, France, Netherlands, Belgium, Luxembourg, Federal Germany, Italy, Portugal, England, Denmark, Ireland, Greece, Switzerland, Austria, Sweden, Iceland, Norway, Spain."(www.mfa.gov.tr/02.03.2017) Later, the Development Assistance Committee (DAC) was set up within the OECD to examine the situation of the aid areas sooner and reach the necessary statistical data. In 2005, a series of policy decisions were taken to ensure the effectiveness of aid in Paris. The Paris Declaration framework principles, which are expected to be accessible by 2010, are defined as 'Appropriation, Parallelism, Compliance, Result-Focused Management and Mutual Accountability'. Developments in this area have gained a new dimension with the Accra Forum in Ghana in September 2008. At the Akra Forum, progress can only be achieved through donors and the participation of donor countries; The necessity of full involvement of civil society, private sector and other groups in the process has created the most discussed issues.(Akçay, 2012, p.30)

2.2. Development Assistance as International Political Instrument

Development aid, which has gained rapid momentum in the historical process after World War II, aims to develop interstate cooperation in today's world. It mainly includes aid and investments to support developing countries' developing processes and to address their urgent problems. For this reason, today it is seen as one of the most effective instruments for the development of interstate relations. Because of these





1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

146

qualities, classical diplomacy is also considered as an important instrument that opens up new opportunities in economic, social, cultural and human fields.

Development Aids establish appropriate environments for peace and co-operation by implementing projects that improve regional cooperation. Especially in underdeveloped regions like Africa, it develops projects to solve human problems. It also produces new projects in developing regions to further increase its cooperation possibilities in the future. A major effort in all these development aids and collaborations is to develop the 'Global Partnership for Development' understanding.

Development aid has now become an indispensable tool for the international politics of countries. The aid to the development of another country actually serves to prepare the necessary infrastructure for economic, political and socio-cultural co-operation with the country in the long run. Besides, it is also of strategic importance for the countries that aim to become global actors. So much so that development aids increase the visibility of countries in the international arena and ensure that the perceptions of the countries are formed positively.

The OECD is an international organization that has a total of 34 member countries, including Turkey, which has spread from North and South America to Europe and Asia Pacific region. The organization provides information flow through member economies through macroeconomic commer- cials, trainings, developments, and committees that form an area extending to scientific topics. There are around 200 committees, working groups and expert groups within the OECD. Today, the Development Assistance Committee (DAC) established within the OECD places great emphasis on good governance, environmental sustainability, social development, and commitment to human rights.(i) It is also tasked with the analysis, steering and management of the system to develop a global understanding of cooperation.

As of today, DAC has a total of 29 members. These; Iceland, Japan, Canada, Luxembourg, Norway, Spain, Sweden, Switzerland, Italy, Finland, France, Germany, Greece, Finland, France, Germany, Greece, Poland, Portugal, Slovak Republic, Slovenia, New Zealand, Greece. Other OECD countries have observer status in the DAC together with the World Bank, the International Monetary Fund, the United Nations Development Program, the African Development Bank, the Asian Development Bank and the InterAmerican Development Bank.(www.oecd.org/dac/20.03.2017)

Turkey is in the status of observer in the Development Assistance Committee. For membership in the DAC, it is necessary to raise the level of development to the desired standard. In other words;

To have appropriate strategy, policy and institutional framework for development aid,

To have an acceptable stance on development aid (To be able to make official development assistance above 0.20% of gross national income or 100 million USD),

It is necessary to have a performance monitoring and evaluation system for development aid.

The United Nations (UN) Organization is one of the greatest supporters of development work. The relationship between peace and development, based on experiences of two world wars, is rooted in the United Nations Charter. And it is emphasized that a peace




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

147

that will be built on social justice and prosperity will be permanent. The financial resources of the United Nations are used in the field of development and most of its staff are working in this field. In addition, UN funds are not loans but grants and are carried out in the form of net transfers of resources to developing countries. It is indisputable that the universal principles laid down by the UN, and in particular the Millennium Development Goals declared in 2000, have given a different dimension to aid efforts.(www.un.org/ 02.03.2017)

Development aids also make significant contributions to world peace with the ability to produce development based solutions in troubled geographies around the world. One of the main objectives is to bring the socio-economic infrastructures of the recipient countries to a level that can sustain development without assistance. The other goal is to improve the conditions for sustainable cooperation for the establishment and development of global cooperation.(www.tika.gov.tr/20.03.2017) Development assistance within these objectives; Two are formal (publicly funded), and two are private (public funds are not funded), in four different ways.(ii)

3. Theoretical Structure

3.1. Amartya Sen's Liberty Development Theory

Capability Approach

Amartya Sen's argument at the outset of the idea of 'development as freedom' is that the expansion of freedoms is both an aim and an instrument of development. In order to understand the more general context of Sen's work on development, it is necessary to elaborate on the concepts of freedom and capability. The concept of freedom is quite important among the concepts developed by Amartya Sen on 'development'. However, freedom for Sen does not include formal freedoms such as the right to be elected and elected only. He speaks of a liberty that includes real freedom such as the right to education and health. ‘..The most important aspect of freedoms is that the values of choosing individuals' priorities are entirely their own. Individual freedoms are social; There is a mutual relationship between individual freedoms and social arrangements to expand individual freedoms.’(Yavaşgel, 2014, p.98)

Individual freedoms need to be expanded so that better social arrangements can be made. At the same time, as social arrangements become more effective and fair, individual freedoms will also increase. According to Sen, who owns the Nobel Prize for Economics in 1998, development is the process of lifting the obstacles that restrict freedom. There is no doubt that material wealth is needed to expand freedoms. But it starts with political and civil rights, and covers a much wider area from education to health. For this reason, ‘unfreedom’ arises as well as restrictions on political freedoms (such as voting rights and other citizens' rights), as well as economic poverty and the lack of social rights and opportunities.(Yavaşgel, 2014, p.98)

When public policies are created for the social and economic policies that take into account the income parameters that ignore real needs and the freedom to choose the lifestyle that individuals value most, accurate information is needed about what they should be or what they should be. Here, according to Sen, is ‘participatory democracy’ to provide this information. In view of the fact that countries with development problems are not very close to participatory democracy when viewed from a social, political, and cultural standpoint, what Sen is most concerned with is how to deal with these problems at poverty, hunger and concrete level.

http://www.un.org/

http://www.tika.gov.tr/20.03.2017




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

148

Amartya Sen's Capability Approach provides a broad normative framework for the assessment of individual prosperity, social regulations and policies. According to Sen, life consists of functionalities that mean things and attachments. Capability also represents a set of functionality that one can reach. What matters is not our goods and resources but our positive freedoms, what we can do with them.

We live in a world of abundance that can not be imagined a century or two ago. Extraordinary changes have taken place beyond the economic sphere. In the twentieth century, democratic and participatory governance was established as an unrivaled political organization model. The concepts of human rights and political freedom are now an important part of the judge's claim. People live on average longer than in the past. At the same time, different regions of the earth are now more interconnected than ever. This applies not only to the fields of business, commerce and communication, but also to the ideas and ideals that influence each other. And at the same time we live in a world of extraordinary deprivation, poverty and oppression. In addition to the old problems, there are many new problems. These include increasing poverty and the unmet needs of the most basic needs, famine and widespread poverty, violations of fundamental freedoms, violations of the most basic political freedoms, widespread ignorance of women's interests and actions, increasingly aggravating threats to the environment we live in and the sustainability of our economic and social lives . Many of these deprivations can be observed in one or more of the rich countries as well as the poor ones.(Sen 2004, from the Preface)

According to Sen, the restriction of liberties can sometimes be directly related to authoritarian regimes, sometimes due to the unfair distribution of economic poverty and education and health facilities. The inadequacy of effective institutions that provide peace and order in the society can also be the reason for the lack of freedom in the important moment. Sen therefore adopts a transparent, democratic and participatory approach to management. And, in the 21st Century, it seriously incorporates issues such as education, health and nutrition into public policies in order to solve the problem of development still pending. Stressing that the institutional structure of today's world needs to be reformed so that injustice can be much less, Sen suggests a struggle to strengthen the functioning of participatory processes to ensure justice at the global level.(Sen, 2009, p.409) Sen's capacity approach, which sees the reduction of inequalities and the progress of social justice possible in a global context, and an extension of this approach make a great contribution to the economic and political science that ignores crucial humanitarian issues and issues such as global justice understanding, solidarity, ethical values, self realization and character development.(Durğun, 2013, pp.119-20)

3.2. Positive Liberties and Human Development Index

In the globalizing world, development is handled with basic indicators such as human capital, education, health, living standards, poverty, equality. The concept started to be evaluated with human developmental level. In this framework, the United Nations Development Program (UNDP) developed the 'Human Development Index' as of 1990 and attempted to measure the concept of development as human-focused. With the emergence of the concept of human development, the concept of development has gained a different dimension, and indices have begun to be prepared when the development is measured. Indices such as basic needs index, physical quality of life index, human poverty index, sex-linked development index, gender competence measure, human freedom index and political freedoms index have been developed in




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

149

addition to the Human Development Index which includes human factors among the indicators of development.(Taban and Kar, 2014, p.7)

Human Development Index (IGE), developed on the basis of philosophical and intellectual human development which is Sen's' capability approach', is a measurement unit that evaluates countries' quality of life and standard in the Human Development Reports prepared by United Nations Development Program since 1990.(Gürses, 2009, p.340)

The concept of human development is basically based on the capabilitiy approach of Amartya Sen. Sen have brought a new insight into the understanding of poverty and development with its competence approach. Sen have used the competence approach as a frame of reference to be used when creating different policy options to prevent and reduce poverty. The criticism of the welfare economics is based on the concept of poverty, equality, development and individual well-being, which he redefines in relation to the largely developed competence approach and this approach.(Ref. Gürses, 2009, p.341)

According to the capability approach, economic development has to be a tool for people to have a better quality of life. Individuals are not the means of economic development but their ultimate goal. Capability theory combines ethics and economics to highlight the value judgments underlying development, social regimes and economic policies, and emphasizes the need to encourage different feasibilities by drawing attention to the multidimensionality of improving the individual's living conditions. Human Development Index (HDI), developed by UNDP in the light of Amartya Sen's capability approach, numerically expresses the concept of human development. Unlike traditional revenue-weighted measures, HDI considers three different dimensions when evaluating a country in the development race:

Lifetime,

Level of education,

Having resources to provide a good standard of living or a level of income with a clearer expression.

Map 1. Human Development Index (1: perfect / 0: bad),

https://en.actualitix.com/country/wld/11.04.2017





1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

150

The Human Development Index (HDI) reflects the average success of an individual in three different dimensions of human development, so that there is no single criterion for income when assessing the level of development of countries, and other factors as important as income from the quality of life gap are also taken into account.

3.3. Human Development as a Main Subject

It is observed that in recent years there has been a growing rapprochement between human rights discourse and development discourse. Since the international community has accepted the Universal Declaration of Human Rights, it has been a long time since economic, social and cultural rights in the human rights literature have been relatively neglected in the face of personal and political rights.

The recognition of human rights as a whole does not prevent them from being classified. The most common classification of human rights classified in different forms in different national and international human rights instruments is the classification of first, second and third generation rights based on the historical development process. Rights and freedoms called 'personal rights' and 'political rights' in the current constitutional and human rights instruments, which are called first generation rights, are based on the fight against the bourgeoisie against the king and aristocracy. First generation rights include political rights such as personal security, privacy rights, right to property, freedom of religion and conscience, freedom of expression, freedom of the press, freedom of association, right to petition, choice and election, freedom of political party, gets. These rights aim both to achieve the material and moral development of the individual in a way that the power does not interfere with, as well as to achieve the participation of political power.(Ref. Akyıldız, 2011, pp.42-3)

The right to work, the right to education, the right to health, the right to social security, the right to housing and the exercise of rights to the protection of vulnerable people such as women, children and the elderly have enabled poor people to take full advantage of human rights. Many of these second-generation rights are the rights that place the task of providing services to the state, and their implementation is largely dependent on the mobilization of financial resources. The development and institutionalization of the rights have paralleled the institutionalization of the social state.(Ref. Akyıldız, 2011, p.43)

The most recently emerging rights in the historical process are the third generation rights, also called new human rights and solidarity rights. The most basic characteristic of the rights of the third generation is that they are based on the aim of creating the solidarity environment necessary for human beings. Only the intervention of the state is enough to realize these rights. In common with the state, the collective effort of individuals and institutions, in other words, everyone involved in society, needs to be actively involved. Especially the cooperation of the states in the international are very important. (Ref. Akyıldız, 2011, p.44)

The development of human rights and democracy in a country is closely related to the development of that country. Because development occurs as a result of relations between economic, political and social institutions, between people and between institutions.(Işık, 2006, p.40) There is a close relationship between the concept of economic development and the nature of the political regime. As Amartya Sen points out, liberties are not only the primary consequences of development, liberties are at the




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

151

same time among the primary goals of development. Development can be considered as a process of broadening freedoms in general. According to Sen, poverty, persecution, lack of economic opportunities, social deprivation, neglect and pressure devices in public services must be destroyed in order for development to take place.(Ref. Akyıldız, 2011, p.44)

However, it seems that you have tried to overcome this imbalance over time. The adoption of United Nations Declaration on the Right to Development in 1986 is an important development in this area. The first article of the Declaration defines this right as follows:

"The right to development is an indispensable human right because every human being and every people has the right to participate, to contribute and to benefit from an economic, social, cultural and political development in which all human rights and fundamental freedoms are fully realized".

In the Declaration, the right to development combines personal and political rights and economic, social and cultural rights into indivisible and interconnected human rights and fundamental freedoms that all people would have without discrimination on the basis of race, sex, language or religion. In the Declaration of Development, development is defined as a comprehensive economic, social, cultural and political process aimed at promoting the well-being of all people on the basis that people participate actively and freely in development and benefit fairly from the benefits of development. In the third article of the Declaration, it is stated that States have priority relative in creating national and international conditions for the right to development. It is also pointed out that, in the same matter, the task of cooperating with each other in ensuring the development of states and eliminating obstacles to development.(UN Declaration on Development, 1986, Md.3)

In the eighth article of the Declaration, the importance of accessing basic resources in the realization of the right to development is emphasized. Indeed, the article states that, besides other measures, equality of opportunity for access to basic resources, in particular education, health, food, housing, employment and a fair distribution of income, is necessary for the realization of the right to development. In the development and full realization of human rights it is in the same place that states should not support participation in all spheres.(UN Declaration on Development, 1986, Md.8)

The 1993 Vienna Declaration emphasized that the right to development is a universal and indispensable right and a complementary part of human rights with the Declaration of Development declaring that the right to international inland development is a human right has been influential in the convergence of the human rights discourse to the traditional concerns of the development discourse. And these developments have provided a consensus that the United States has also been involved in the development of 'Universalism' as a universal human right.(Ref. Metin, 2014, p.6322)

In the Vienna Declaration, the right to development has been linked to the common obligation of the international community as far as countries are associated with their own obligations. In particular, the declaration states that the least developed countries in the world deserve the support of the international community.(Ref. Metin, 2014, p.6323) The Millennium Development Goals adopted by the United Nations General




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

152

Assembly in 2000 to support human development and reduce global poverty are also an important international initiative, particularly in the context of increasing awareness around the world.

3.4. Millennium Development Goals (MDGs)

In September 2000, 189 world leaders in the UN General Assembly endorsed the Millennium Declaration, a new global commitment to reduce extreme poverty and achieve human development and human rights. The Millennium Development Goals (MDGs), which aim to establish a global partnership for development, are made up of sixteen elements. It has eight basic substances and eight sub-substances. The MDGs put a stamp on the 2000s for the fight against poverty and development. The Declaration speaks of our responsibility to our own society as well as our shared responsibility for the application of the principles of human dignity, equality and justice at the global level.(UN, 2000, Prg 2) The Millennium Declaration contains core values that are considered essential for international relations in the 21st Century.

Table 1. Declaration of the Millennium Development Goals Basic Value and Eight Essential Matter Basic Values Basic Matters

Basic Values Basic Matters

Freedom Values, Principles

Equality Peace, Security and Disarmament

Tolerance Development and Fight Against Poverty

Millennium Development Protecting the Common Cycle

Declaration Respect for Nature Human Rights, Democracy and Good Governance

Solidarity Protection of Powerless Sections

Common Liability Meeting Africa's Special Needs

Strengthening of the United Nations

Source: Fulya Akyildiz (2011). "Millennium Development Goals, Human Rights and Democracy", Journal of Suleyman

Demirel University Institute of Social Sciences, Issue 14, pp.48-9

The Millennium Development Goals adopted by the Declaration are prepared by the UN with the contributions of the IMF, the World Bank and the OECD. It is important to set the main objectives for the development of underdeveloped countries until 2015. And it forms the basic principles of Human Diplomacy. It is a development approach based on social goals, also envisaged by MDGs. Although the Millennium Declaration includes all rights (first-, second- and third-generation rights) without distinction under 'Core Values and Titles', MDGs are the second and third generation rights. Therefore, the MDGs do not have individual rights and political rights. Accordingly, the MDGs are aimed at human development, especially in underdeveloped and developing countries, based on second- and third-generation rights rather than a holistic development involving human rights and democracy.(Akyıldız, 2011, p.56)

The second generation regulates social and economic rights and the third generation of solidarity as 'targets', and 'solidarity' and 'collective responsibility' are committed to achieving these values with the basic values and principles. This is in a sense that the second generation of social and economic rights are overlapped with the third generation rights of solidarity and treated under one heading.(Akyıldız, 2011, p.53)

In the first seven objectives of the MDGs it is possible to see traces of the human development dimension: the right to life, the right to education, the gender equality, the right to health and the right to the environment. The first seven objectives relate to




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

153

outputs that define the process for the standards of living a human and respectable life that must be achieved globally and nationally by 2015. The eighth goal concerns the reduction of poverty, the promotion of human development and the realization of environmental sustainable standards, and the relationships that define the different aspects of global partnership for development.(Akyıldız, 2011, pp.54-5)

In summary, development goals stand out in the areas of extreme poverty and hunger, ensuring the necessity of primary education worldwide, reducing child mortality, ensuring gender equality and women's participation, ensuring environmental sustainability, HIV and other diseases prevention. At the same time, he has also aimed at a principle such as 'making the right to development real for every human being and saving the human race from neediness' and 'developing a universal cooperation' for this.(www.undp.org.tr/21.04.2017) In this context, the Millennium Development Goals initiative also provides an important perspective for assessing human rights and development margins.(Ref. Metin, 2014, p.6323)

4. Human Diplomacy Policies of Turkey

4.1. Purpose and Method of Research

The concept of 'Human Diplomacy', which was recently included in the Turkish foreign policy vision, was first used by Larry Minear and Hazel Smith in the 2007 Humanitarian Diplomacy: Practitioners and Their Crafts. And it is defined as the diplomatic efforts that humanitarian organizations and officials working in this field engage in for humanitarian purposes. Humanitarian diplomacy aims to open space for political and military actors, as well as for the activities of humanitarian organizations, and consists of areas such as coordination of humanitarian organizations, assistance to civilian people, delivery of humanitarian aid, and increased awareness of international law and norms.(Şahin and Çevik, 2015, p.51)

Today humanitarian diplomacy points to a 'new development paradigm' in which people deal with every kind of inequality that the world faces in different regions. This new paradigm is regarded as a paradigm that embraces sustainable development and provides a more equitable distribution of achievements of development.(Şahin and Çevik, 2015, p.55) Therefore, it is a human rights-based approach. Human rights represent the rights that all people must possess without discrimination, just because they are human beings and as a requirement of human dignity.(UNDP, 2000, 16) Human rights are universal -they are the same for everyone, wherever they are. Human rights are not transferable -they can neither be taken nor abandoned. Human rights are indivisible -there is no hierarchy between rights and no right can be put under pressure to increase another right.(UNDP, 2007-8) Human rights are a moral-moral concept that includes recognition and recognition by the state, securing or receiving constitutional rights, and the rights and freedoms that all people can use without regard to discrimination. It is based on moral beliefs rather than legal provisions.(Ref. Akyıldız, 2014, p.42)

Turkey's international humanitarian aid is based on its strong tradition, nourished from its history and culture, and since the mid-1980s it has begun to offer food aid to some countries. Has gained momentum in recent years and has spread to many parts of the world, and has also become diversified in terms of quantity and quality, including many other areas besides food. In addition to humanitarian aid at the bilateral level, Turkey is also providing assistance through international organizations such as the UN Office for

http://www.undp.org.tr/21.04.2017




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

154

the Coordination of Humanitarian Affairs (OCHA) and the World Food Program (WFP), which gives our humanitarian assistance an international dimension. The aim is to take concrete steps to intervene in the fastest and most effective way to deal with current humanitarian crises and to identify policies to prevent humanitarian crises. And in this direction, it is the emphasis on common responsibility and ownership of society at global level.

Official development assistance of Turkey has increased by 8.6% in the last year; It has increased 42 times in 12 years. This is the third largest donor country in the world, after the United States and Britain, according to the Global Humanitarian Aid Report. And on the basis of national income, the OECD has gained the status of the "most generous" donor country among DAC members. With this framework, it seems that Turkey has privileged humanitarian diplomacy in the public policies carried out by Turkey. In this study, it was aimed to reveal the dimensions of humaniter dipolomacy of Turkey, which is the most generous country in development aid. In line with this objective, TIKA, AFAD and TURKISH RED CRESCENT, which are public authorities in development aid, were selected as sample of the research. Empirically, the activities of these public institutions, mainly the last two years, between 2015-2017 have been investigated in order to demonstrate the dimensions of humaniter diplomacy of Turkey. The field of activity analysis of the said institutions was also carried out by the argumentative method.

4.2. Evaluation of Findings

4.2.1. Turkey's New Diplomatic Institution and Humanitarian Diplomatic Practitioner

Turkish Cooperation and Coordination Agency Presidency (TIKA) World

Since the early 1990s, the new state institutions as well as the Ministry of Foreign Affairs in Turkey have started to feel their influence in foreign policy. TIKA (Turkish Cooperation and Development Agency) was established in 1992 as an independent unit within the Ministry of Foreign Affairs on developments in the Balkans and the Black Sea region, which are independent of the Turkish republics. Later, TIKA, which is linked to the Prime Ministry and was reorganized under the name of the Turkish Cooperation and Coordination Agency in 2012, has experienced many social and cultural projects besides development

aids.(www.tika.org.tr/20.03.2017)M FARKI

Including geographies such as Middle East, Africa, Asia Pacific to the field of activity, TIKA takes place in the Balkans, the Middle East, the Caucasus and Central Asia, where 80% of the projects are considered as joint cultural geography, while carrying out five continental projects. TIKA's activities have placed a new concept in the Turkish foreign policy 'TIKA Dünyası'. The TIKA world seems to cover primarily the territories in which cultural and historical heritage exist, with Turkey being defined as a place where help is extended.

The main mission of the TIKA 2016 Administrative Activity Report is "to ensure global justice and common welfare of humanity; To develop international cooperation with inspiration from our state tradition, foundation culture and civilization values ". It operates with the mission of supporting the economic, social and human development processes by sharing the expertise capacity, experience and opportunities of Turkey with the projects and activities developed in coordination with the related institutions, taking into consideration the protection of the common historical and cultural heritage in the countries in the activity geography. And its strategic objectives are "to contribute to the reduction of poverty and the prosperity of the countries and communities in which they cooperate; To provide transfer of the development cooperation potential of our country, especially the countries where we have historical, geographical, social and cultural ties; To raise awareness of development cooperation in domestic and

http://www.tika.org.tr/20.03.2017




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

155

international public opinion and to contribute to the preservation of common cultural and historical heritage in the world, etc."(TIKA, 2016, p.23)

There are 56 Program Coordination Offices in 54 countries in the territory of the priority and priority areas, in order to ensure the co-ordination required by TIKA's cooperation activities to be carried out abroad. The Program Coordination Offices operate in the following countries:(TIKA 2016 Administrative Activity Report, p.11)

Afghanistan Kabul, Afghanistan Mezar-i Sharif, Albania, Azerbaijan, Bangladesh, Bosnia and Herzegovina, Bulgaria (in phase of establishment), Algeria, Djibouti, Chad, Ethiopia, Philippines, Palestine, South Sudan (in phase of establishment), Guinea, Georgia, (At the stage of establishment), Cameroon, Montenegro, Kazakhstan, Kenya, Kyrgyzstan, Colombia, Comoros Union (at the stage of establishment), Kosovo, Libya, Lebanon, Hungary, Macedonia, Mexico, Egypt, Mongolia, Moldova, Mozambique (at the stage of establishment), Myanmar, Nigeria, Nigeria, Nigeria, Uzbekistan, Pakistan, Romania, Senegal, Serbia, Somalia, Sudan, Syria (currently not active due to special circumstances in the country), Tajikistan, Tanzania, Tunisia, Turkmenistan, Uganda ), Ukraine Crimea, Ukraine Kiev, Jordan, Yemen

In 2016, an initial payment of TL 179.610.000 was allocated to TIKA. At the end of the year, this appropriation reached TL 363,883,542 and expenditure of TL 277,801,523 was realized. The distribution of expenditures for the last two years in terms of expenditure types is shown in the table below.

Table 2. TIKA's Budget for 2015-2016 Year Allowance TL Spent TL Spending Rate (%)

2015 382.710.909 221.417.523 57,86

2016 363.883.542 277.801.523 76,34

Source. TIKA 2016 Administrative Activity Report, p.26

TİKA main services are carried out by five different units: Middle East and Africa, Balkans and Eastern Europe, Central Asia and Caucasus, Foreign Relations and Partnerships, East and South Asia, Pacific and Latin America. The proportion of the TIKA main service units in total expenditures is clearly visible in the table below in 2016, when the weight of the Middle East and Africa Unit was carried by others.

Table 3. Ratio of TIKA Main Service Units in Total Expenditures Units Spending Rate (%)

Middle East and Africa Directorate 44.51%

Presidency of Balkans and Eastern Europe 11,04%

Central Asia and Caucasus Department 9,92%

Directorate of External Relations and Partnerships 8.95%

East and South Asia, Pacific and Latin America Department Presidency 2.43%

Source. TIKA 2016 Administrative Activity Report, p.28

In 2016, the activities, services and sectors of TIKA in the above mentioned countries in the region will be divided into the fields of health, water and water hygiene, administrative and civil infrastructures, other social infrastructures and services, transportation and storage, development of communication infrastructures, Distribution and efficiency, banking and finance, agriculture, forestry, fisheries, industry, mining, construction, trade and tourism, multiple and overlapping sectors. According to the TIKA's 2015 Turkey Development Assistance Report, the ratio of Turkey's humanitarian




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

156

aid to GNP is 0.37%, with its vision of being the most effective organization in the world with its unique model in development cooperation. Turkey's Official Development Assistance has reached $ 3 billion 919 million in 2015 and is the country with the highest rate of humanitarian aid in the world with 0.37% of national income.

Table 4. Official Development Assistance to Turkey 2015 Year Support Amount

(Million Dollars)

2015

3.919

2014 3.591

2013 2012 2011 2010

3.308

2.533 1.273

976

Total 15.600

Source: TIKA, Turkey Development Assistance Report 2015, www.tika.gov.tr/18.04.2017

Turkey's total development aids for 2015 amounted to 5.104.9 billion dollars. Development assistance in more than 150 countries, in many sectors, can be summarized in the direction of requests from countries where assistance is provided, creating opportunities that are human-focused, sensitive to local sensitivities, unprejudiced, and needed at all stages of a human life. More than 70 public institutions / organizations, as well as NGOs and the private sector, have been realized in this framework, which is called the ‘Turkish Type Development Model’. $ 4.032 billion of Turkey's Total Development Assistance consists of official flows realized by public institutions / organizations and $ 1.703 billion is Private Flows.(iii)

Table 5. Turkey Development Assistance (2015 Million Dollars) Development Assistance 2015

Official Development Assistance (RKY) 3.919.1

Direct Aids (DY) 597.0

NGO Assistance (NGO) 476.0 Other Official Aid (DRA) 112.8

Total Development Assistance (TKY) 5.104.9 5.104.9


Turkey ranks 10th among OECD / DAC member countries with Official Development Assistance of $ 3.919 billion in 2015. As you can see in the table below, the first rank is the United States, the second is England, and the third is Germany. The tabloda where the first fourteen countries are located is due to the fact that the correlation of development aid is quite high compared to GNP, which is the most important position of Turkey.

Table 6. International Position of Turkey in 2015 Yearly Official Development Assistance OECD / DAC Member Countries and Turkey's RKY Figures

OECD Country Official Development Assistance

US 31.076.2 England 18.699.9 Germany 17.779.3 Japan 9.320.2 France 9.266.0 Sweden 7.091.9 Netherlands 5.812.6 Canada 4.287.2






1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

157

Norway 4.277.8 Turkey 3.919.1 Italy 3.844.4 Switzerland 3.537.7 Australia 3.222. 5 Denmark 2.565.6


TIKA aims to reach the standards of other international development agencies, to be a leader in cooperation in development areas and to be a respectable and reputable organization in the international arena in line with the aims and targets stated. Developing and implementing projects that will contribute to international peace and stability and help develop regional cooperations is essential to carry out humanitarian aid projects in areas where part of the world needs more support. It is also important to contribute to the provision of international integration by creating cooperation opportunities in developed regions. Based on the 'Development Support' and 'Cooperation Development' basic principles, this broad vision of TIKA provides an important contribution to the implementation of different alternatives in Turkey's foreign policy options.

It is clear that TIKA projects and activities are in line with the UN Millennium Development Goals. The main international organizations that TIKA cooperates with in the direction of these targets are;

United Nations Development Program (UNDP),

United Nations Food and Agriculture Organization (FAO),

United Nations Industrial Development Organization (UNIDO),

Economic Cooperation Organization (ECO),

Economic Cooperation and Development Organization (OECD),

Islamic Development Bank (ISDB),

United Nations Office on Human Relations Coordination (OCHA)

World Bank Institute (WBI),

International Fund for Agricultural Development (IFAD) and

International Trade Center (ITC)

TIKA plays a dominant role in 'Human Diplomacy', which is implemented by Turkey's development aids, preferring to use fine power in foreign policy within the framework of the 21st century socio-political paradigm, with its collaborations and projects and activities carried out in quite different regions of the world.

4.2.2. AFAD and Sustainable Development Policies

4.2.2.1. Integrated Disaster Management System

The Disaster and Emergency Management Authority (AFAD) was established in 2009 in order to protect against the effects of disasters and prepare for possible disasters, to prepare, to see the risks and to reduce possible loss. With the establishment of AFAD, the crisis management concept which was applied previously was put to an end and a new model called 'Integrated Disaster Management System' was passed and all the phases of disaster were covered. With this model, it is aimed to determine the hazards





1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

158

and risks in advance, to prevent possible damages, to provide coordination and quick intervention in the event of disaster and to carry out the post-disaster recovery work with a holistic approach. For this purpose, it has taken the mission to create a society resistant to disasters.

AFAD fulfills the coordination of all services including prevention, reduction of disaster risks, intervention in emergencies, post-disaster recovery activities as well as accommodation, health and education given to Syrian Guests coming to Turkey. As the world's most host to the asylum seekers with 'open door policy', Turkey has aimed to ensure that the Syrian guests who are forced to leave their countries in the coordination of the Prime Ministry Disaster and Emergency Management Authority (AFAD) look forward to the future.

AFAD, with its developed capacity, human resources and projects, is moving Turkey towards a sustainable development model. And for the purpose of foundation for the institution, the most effective way to operate the integrated disaster management system and ensure high level national and international coordination is the priority.(www.afad.org.tr/18.04.2017)

4.2.2.2. AFAD's Strategic Criteria

Acting on the fact that the realization of the disasters is inevitable, AFAD aims to reduce disaster damage, take measures and mitigate its effects, and set the mission as "Building a Resilient Community for Afetas". Earthquakes, sellers, landslides, rock falls, droughts, storms, tsunamis and many other disaster people have devastating effects on the environment and the economy. However, it is possible to increase the resilience of people and places against these effects. Increasing resilience will reduce the impacts of disasters, damage the least and will reduce the period of disasters after the disaster to a minimum. AFAD has determined the mission from this point of view. The vision of AFAD is also defined as 'to be a coordinator and coordinator institution that can take the risk model based on sustainable development based on disaster and emergency situations and provide effective, effective and reliable services at international level'. AFAD vision is to be an institution that focuses on risk management, has the importance of sustainable development, takes care of effectiveness, effectiveness and reliability in service delivery, and coordinates all the internationally powerful and disaster management institutions effectively.(AFAD Strategic Plan, 2017)

Table 7. AFAD's Values and Principles VALUES

BILLY Diligent, voluntary and willing, responsible, unselfish and helpful

A HUMAN FOCUS Approaching with respect and love, compassionate, loving, empathizing, humanistic, community-focused RELIABLE Predictable, cooperative and open, coherent, competent and experienced, committed

SENSITIVE Sensitive to the environment, technology and ARGE, social and economic issues, employees, solution partners

and stakeholders SPECIFIC It is based on information, scientific and analytical, realistic, open to learning, open to innovation and

development

PRINCIPES

CLARITY AND Uses a clear, understandable language, explains its decisions, defines its policies and values, and has strong

TRANSPARENCY communication.

PARTICIPATION AND The broader involvement with solution partners and stakeholders is open, accessible and accessible. SHARING Ability to manage with goals at every level, to open performance auditing, to define competencies and

ACCOUNTABILITY responsibilities.

EFFECTIVENESS AND Leader, expert in the field, engaged in the right business, consistent with the results of the plan, consistent with EVENTS work done correctly, the results are consistent sources.

CONSUMERITY AND Integrating policies and actions, national, regional and provincial plans are integrated and risk management.

INTEGRITY based.

Source. AFAD Strategic Plan, www.afad.gov.tr/afadsp2013-2017/23.04.2017

http://www.afad.org.tr/18.04.2017

http://www.afad.gov.tr/afadsp2013-2017/23.04.2017




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

159

AFAD is also aimed at ensuring that its policies in terms of values and principles are predictable in the eyes of stakeholders. To this end, it gives priority to reducing risk and harm in its policies. It considers compliance of disaster and emergency management objectives with the vision, mission and principles of the organization. Disaster and emergency management adopt 'participatory management' approach at every stage of the process.

4.2.2.3. International Coverage of AFAD

AFAD places great emphasis on international cooperation and project activities. In the international platform, joint projects and activities are carried out together with organizations and organizations organizing and organizing disaster education. To investigate the capacities of international underground earthquake observation centers, to coordinate the establishment of regional centers in the framework of existing collaborations and to organize national, international workshops, conferences, to organize activities and to participate in these activities.

Table 8. AFAD's Performance in International Humanitarian Aid Performance Indicators Measurement unit 2015 2016 2017

Target

Uluslararası acil yardım talimatının müdahale edilmesi süresi Hour 10 9 8

Uluslararası sertifikaya sahip ekip sayısı Piece 4 8 11

Uluslararası insani yardım operasyonlarındaki ayni ve nakdi Rate % 53 50 60

bağış payının artış oranı

Uluslararası insani yardım bütçesinin kullanım oranı Rate% 90 95 100

Source. AFAD 2017 Performance Program, Ankara, p. 72

In addition, AFAD canal and our country became members of the EU Civil Protection Mechanism in 2015. In this context, international project implementation studies are still continuing.

Table 9. Cooperation Activities to Strengthen the International Corporate Existence of AFAD Performance Information

Performance Indicators Measurement unit 2015 2016 2017

Target

Yönetim kadrolarında yer alınan uluslararası kuruluş ve insiyatif sayısı Piece 7 3 5

Ev sahipliği yapılan uluslararası organizasyon sayısı (eğitim, çalıştay, Piece 8 4 5

sempozyum konferans vb.)

Ortak yürütülen uluslararası proje sayısı Piece 3 2 2

Yeni imzalanan ikili veya çoklu işbirlikleri sayısı (niyet mektubu, Piece 4 2 2

mutabakat muhtırası, ortak eylem planı, anlaşma vb.)

Uluslararası yayınlarda çıkan haber sayısının artış oranı Rate % 15 15 10

Source. AFAD 2017 Performance Program, Ankara, p. 72

The total number of performance activities that AFAD aims to introduce in 2017 is 63. The total budget for these targeted activities is 1.248.151.500 (TL). The 'International Cooperation and Project Activities' budget is 4.080.000 (TL) while the budget allocated to 'International Conference Organizing and International Project Implementation within the Scope of Bilateral or Multilateral Cooperation' is 2.500.000 (TL).




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

160

As can be seen from the above data, AFAD has been playing a very active role in the interventions of the disasters that have taken place in national and international scale since its establishment in 2009. Despite its recent establishment, it has become an institution that can quickly intervene in the domestic and international disasters. And it has helped many countries such as Pakistan, Somalia, Myanmar, Haiti, Central African Republic, Bosnia and Herzegovina, Tunisia, Libya, Iran, Yemen, and Syria. With these structural features, AFAD is an important instrument in Turkey's active foreign aid.

4.2.3. Human Diplomacy Global Actor Turkish Red Crescent

Reducing Loss Potential

Since the establishment of the Turkish Red Crescent in 1868, it has undertaken important duties to provide social solidarity, to contribute to the development of social welfare, to provide services to poor and needy people, nutrition and health care. It operates in the fields of blood, disaster, international aid, migration and refugee services, social services, health, first aid, education, youth and mineral water.

Its mission is to provide assistance to needy and vulnerable people in disasters and ordinary times as a proactive institution, to improve aid in society, to provide safe blood supply and to reduce harmfulness. Our vision is to be an organization that is modeled on humanitarian service in Turkey and in the world and is located next to the most difficult moments of people.

The goal of the Red Crescent is to protect and protect human life and health, to ensure respect for its person, and to try to bring mutual understanding, respect for friendship, cooperation and constant peace, to prevent or alleviate the suffering of man without any discrimination. The Red Crescent is the bearer of need at the moment of need, your equality at the time of suffering, humanity in the most angry moment of war, neutrality and peace. It shares the basic principles of the International Red Crescent-Red Cross Community. These; Humanity, discrimination, impartiality, independence, charity, unity and universality.(www.kizilay.org.tr/21.04.2017)

4.2.3.1. Functional Development / Improving Assistance

The Turkish Red Crescent has intervened in natural and man-made disasters in 78 different countries over the last 10 years and has extended help to 137 countries since its establishment. The Turkish Red Crescent, which continues to work without discrimination of language, religion and race, reaches out to millions of people in different regions of the world. The Turkish Red Crescent, which has been increasing its capacity with the help of humanitarian aid every day, has become a global actor in humanitarian aid activities.

Turkish Red Crescent has signed humanitarian activities in Palestine, Sudan, Indonesia, Sri Lanka, Kyrgyzstan, Kosovo, Somalia and Pakistan as well as many enduring refineries. It has concentrated its projects in needy countries on areas such as housing, school, community center, places of worship, construction of public facilities, the foundation and support of livelihoods, health, education, social assistance, agriculture and irrigation. Within the scope of immigration services, humanitarian aid activities are carried out for all foreigners registered in the borders of our country without discrimination of language, religion or race. It works in cooperation and coordination with Directorate of Immigration and Refugee Services; The Ministry of Interior works in cooperation and coordination with the General Directorate of Migration Administration,

http://www.kizilay.org.tr/21.04.2017




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

161

AFAD, Ministry of Family and Social Policy, International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies (IFRC) and United Nations agencies.

In this context, it is responsible for the provision of emergency and assistance services for all foreigners registered in Turkey and in need of assistance and for the provision of similar and financial assistance, development and implementation of projects and programs. The Turkish Red Crescent is carrying out the following services within the Directorate of Immigration and Refugee Services:

Red Crescent Card (smart cards distributed for the same and cash benefits),

Child protection (psychosocial support and skill development activities for the 4-18 age group),

Community centers (cohabitation studies with adult and child population courses outside the camp, psychosocial support, protection, orientation and advocacy activities etc.) and

Services provided at the reception, marriage and return centers as well as border aid activities (sending from the border of donated humanitarian aid materials for delivery to Syria).

The Red Crescent, who is born of the desire to help without any distinction in the field of battle, strives to prevent and relieve human suffering wherever it may be, within the national and international capacity. Its aim is to protect human life, to protect its health and to respect for human dignity. It promotes mutual understanding, friendship, cooperation and lasting peace among all people. The Red Crescent does not discriminate against nationality, race, religion, class or political thought. It tries to relieve human suffering by giving priority to the most urgent and necessary needs.

The Red Crescent is not a party to hostilities in order to win everybody's trust and never enters into political, racial, religious and ideological conflicts.

As an assistant to the public authorities in his humanitarian activities, he is subject to the laws of the Republic of Turkey, but he has an autonomy which allows him to act in accordance with the principles of the International Red Cross-Red Cross Movement. It is a voluntary charity that does not pay any attention to its services. The Red Crescent, which has equal status with national associations of other countries and shares equal responsibilities and duties with them in mutual assistance, is involved in a worldwide organization.

Table 10. Turkish Red Crescent Institutional Principles Basic and Institutional Principles Corporate Governance Principles

Humanity Transparency Observing discrimination Accountability

Impartiality Responsibility

Independence Justice and Equality

Voluntary Service

Unity

Universality

Source: www.kizilay.org.tr/21.04.2017

International corporate governance is based on ethical values, which are the main principles and adherence to the above principles. It ensures the compliance of its activities and services with the basic principles of its movement, national and





1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

162

international related legislation, internal regulations, social and ethical values. And in all its activities, it adopts equal treatment and impartial approach to third parties.

4.2.3.2. More International Help and More International Relations

The main objective is to contribute to reducing vulnerability and disaster victimization through humanitarian diplomacy and international humanitarian aid activities. And it is to be one of the leading actors in the International Red Cross / Red Cross movement by increasing its contribution to this direction. It carries out the following strategies in relation to its purpose:

Table 11. International Strategic Targets of Turkish Red Crescent

Strategic Targets

H1 The most effective way to address the needs of victims and vulnerable people in international crises and disasters.

H2 Focus on the immediate area of emergency assistance and improvement.

H3 To establish the capacity of psychosocial services.

H4 Improve the capacity of management & Camp Management.

H5 Create logistics infrastructure to support International Operations.

H6 Continental localization of international programs (Decentralization).

H7 To be an international actor sought for international cooperation, the Turkish Red Crescent Use 30% of the budget for

international activities. H8 To ensure standardization and development in operational process.

H9 To increase the awareness of the activities of the Turkish Red Crescent on the international scene and to keep the rights of victims

and vulnerable people on the agenda.


It is also one of the main objectives to engage in humanitarian services to individuals and communities that fall victimized by population movements in cooperation with national and international institutions and organizations. The issue of immigration has become a matter of great importance to all geographies as far as Turkey is concerned. Due to the geographical location of Turkey on the important transit route, there has been a serious increase in population mobility. That is why Turkey has introduced new regulations in order to implement and implement more effective policies on migration.

Table 12. Turkish Red Crescent Migration Services Migration Services

H1 To design the migration service model that will increase the capacity of the Turkish Red Crescent to respond to population

movements.

H2 To undertake cross-border assistance and awareness-raising activities for countries with intensive asylum-seeking flows to

prevent migration.

H3 To provide social services for asylum seekers.

H4 To improve the conditions of emergency and temporary accommodation of asylum seekers.

H5 Improve living conditions of asylum seekers living outside the camp.

H6 Admission and Repatriation Establishing a model by providing services in accordance with impartial and minimum human standards in the centers.

H7 To provide nutrition services for population movements with objective and minimum human standards.


In principle, it is expected to design a migration service model that will increase capacity to respond to population movements, to undertake cross-border aid and awareness-raising activities for countries with intensive asylum-seeking flows to prevent migration, to provide social services for asylum seekers, to improve emergency and temporary accommodation for asylum seekers, Aims to provide nutrition services aimed at objective and minimum human standards.






1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

163

As seen in the table below, the total amount of service expenses of the Turkish Red Crescent in 2015 has reached approximately 230 million Turkish Liras. Tabloda'de ten (10) separate service provider, the institution has made the most expenditure in the health field, close to 200 million. Expenditures for international activities amounted to 1 million.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

164

Tablo 13. Turkish Red Crescent 2015 Annual Expenditure Distribution Purpose and Service Expenses Total

229.740.783,82 (YTL)

Culture, Art, Sport 6.549.22

Education and Research 1.438.324.78 Health 194.366.513.86

Social Services 9.560.143.80

Economic Social and Social Development 6.670.952.20 Law Human Rights and Policy 8.444.34

No Jobs and Voluntary Activities 13.744.903.75

International Activities 995.257.54 Other 2.949.694.33

Other Expenses 23.593.215.68

Source. www.kizilay.org.tr/21.04.2017

Turkish Red Crescent, member payments, business, rent, finance and so on. There is also a 'Donation System' which is very widespread and effective in order to further strengthen their support as well as their income. This system includes general donations, social aid donations, disaster response donations, in kind donations and real estate donations. While the general donation income collected in 2015 is 51.484.251,66 YTL, the other donation and aid income is 54.355.093,16 YTL. Within this framework, donation campaigns were conducted for Southern Sudan, East Africa, Yemen, Somalia, Aleppo, Gaza, Mosul, Syria and Iraq.

The Turkish Red Crescent shows that Turkey's foreign policy mechanism has taken its place among the effective components in the transformation of the basic principles and values and the strategies it has pursued. In this context, it should be noted that the Turkish Red Crescent is a humanitarian diplomacy actor with its present mission far beyond merely being a charitable organization, in a conjuncture that has evolved into a very different process from traditional diplomacy. The Turkish Red Crescent, reaching all people without regard to any distinction, reflects the dominant role of diplomacy, which is transformed by independent operation from internal and external socio-political and economic processes.

5. Conclusion and Evaluation

Development Ethics / Global Governance and Peace

Since the 1950s, the focus of the dominant policy axis in economic development on economic growth and neglect of the human dimension of development has led to the emergence of critical views over time. The debate about the neglect of the human dimension of development has gained more weight in the context of the poverty-stricken developments of structural adjustment policies, especially implemented in developing and least developed countries since the 1980s. Criticisms arising both from academic and political circles as well as international institutions such as the World Bank and the IMF, the practitioners of structural adjustment policies, have led to the questioning of the legitimacy of such institutions.

Amartya Sen's 'Capability Approach' is one of the counter-positives that arise in this context. Capability approach sees human life as a whole of what people value to do and to do. In this approach, poverty is considered as deprivation from basic capacities rather than income inadequacy. The capability approach also constitutes the theoretical infrastructure of the Human Development Approach developed in the United Nations Human Development Report published in 1990. In addition to the basic needs of the





1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

165

individuals of a nation, the creation of environments to meet the higher requirements constitutes the basic philosophy of the 'Human Development Approach'.

The understanding of development, which regards the development of the nations as numerical values expressing economic growth and growth, has weakened after the 1980s and left its place to the concept of human development. This approach sees the growth of production and wealth as a prerequisite, a beginning, and puts the people at the center of development. Hence, he accepts ‘the development of the human potential' as the basic premise.

'Development Aids' have started to become more programmed in international cooperation in the 21st century. In other words, aid that extends beyond the borders of the country is also a reflection of the internal dynamics of a state. It is also a part of historical identity. Therefore, development assistance for countries on the international level has gained a strategic importance. For this reason, development aid today is considered an indispensable instrument of public diplomacy, which is an effective strategic communication management of the countries.

Therefore, the capacity of a subtle power, which is also defined as the 'value-based power' of an individual, is at the same time the success of that country's effective public diplomacy. Public diplomacy is regarded as a technical tool for managing countries' relations with other countries in foreign policy applications. In this context, TIKA is one of the main actors in the institutionalization of Turkey's new foreign policy. It is understood that TIKA increases the effectiveness of Turkey in the international arena with the projects and activities carried out in different regions of the world.

All the processes experienced by people with different belongings in different geographies are not independent of one another. Here, Human Diplomacy as a derivative of public diplomacy also develops through this awareness. And today it has become a responsibility, not a choice, for all international actors.

In this context, the Turkish Red Crescent is also a diplomatic actor, which is the most important carrier of this responsibility in Turkey and also conveying the values and priorities of Turkey in the international arena. Each stage in its history corresponds to a component of Human Diplomacy. The Turkish Red Crescent, one of the most important Human Diplomacy actors in Turkey, has become an organization that corresponds to the new priorities and values of the changing international relations and diplomatic processes with its nearly 150 years history. The concepts expressed in institutional values and principles are the building blocks of the transformation of traditional diplomacy.

In this sense, Turkey's annual budgets for urgent humanitarian aid, post-disaster development aid and international humanitarian aid funds are increasing every year. Global policies for disaster risk reduction and disaster prevention are adopted, and co-operation with many countries and international organizations is being carried out in this area. AFAD plays an important role in determining disaster management policies in Turkey and aims to become a leading organization in the world by increasing its institutional presence on the international scene.

The implementation of external assistance should aim at the benefits of the recipient countries, rather than their own national interests, in the donor countries' assistance. Hence, aid is provided for many purposes, such as the development of democracies in the target countries, ensuring economic development and meeting urgent needs in the




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

166

face of natural disasters. TIKA's infrastructure aids, AFAD and Red Crescent as well as the humanitarian aid of various NGOs should be considered as tools that serve these purposes.

The primary objective of Turkey's foreign policy is to promote an atmosphere of peace and stability in neighboring and nearby geographical countries with instability. In this context, it appears that Turkey has put in place the soft power it has been carrying out in the context of reconstructed development aid in recent years according to the Amartya Sen's approach, and to work in accordance with the role of the leading country in Human Diplomacy. In this way, it is understood that Turkey fulfills its historical responsibility internationally.

Footnotes

i. In order to better see the new paradigm of development aid in the context of humanitarian diplomacy, it is useful to look again at the following general objectives of the OECD. (www.oecd.org/03.03.2017) In both the Member States where financial stability is simultaneously

maintained, and especially in the developing countries, it is necessary to improve the standard of living of the people, to abolish unemployment with support and assistance to the politics that provide continuous and balanced economic development, to adopt the idea of economic enlargement policy and to support socio-economic coordinated development, As well as supporting the development of world trade, which is multilateral and non-discriminatory between countries, in accordance with their obligations.

Members of the OECD, or those seeking membership in this formal membership, have adopted indigenous principles of democratic, socio-political and economic life, commitment to human rights and civil liberties and stable development within the framework of open market economy.

OECD, on the one hand, contributes to the strengthening of these countries in member countries, while introducing organizational principles in non-formal member countries.

Provides the control and management of the development aids' philosophies, strategies and reporting system, and fulfills more than 90% of the development assistance needed for sustainable cooperation through the member states so that the goals set by the UN can be achieved.

ii. Official flows are provided in two forms, 'Official Development Assistance' and 'Other Government Assistance'. Special Movements are divided into 'Private Sector' and 'National NGOs'. Official development assistance is the most important component of development assistance. Besides the public sector, it is also carried out through national non-governmental organizations. It is also provided to contribute to international organizations as well as to the public-private partnership framework. It is defined as 'bilateral' when it is acted according to the first three of these channels and 'multilateral' when it is utilized as the last. Activities that fall under the category of 'bilateral assistance' include the following types of activities carried out by donor countries; Project program assistance,

http://www.oecd.org/03.03.2017




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

167

support to national non-governmental organizations, technical cooperation, food aid for development purposes, aid for asylum seekers, introduction of development aid, emergency and humanitarian aid, peace-building work etc. Aid to international organizations is included in the category of 'Multilateral assistance'. Participation in development subsidies and contribution fees paid to international organizations, or indirectly, in development assistance.(www.tika.gov.tr/21.03.2017)

iii. The $ 3.919 billion portion of the Official Actions is made up of Official Development Assistance and the $ 113 million portion is made up of Other Official Actions. In this direction, the total of $ 3.919 billion of Official Development Assistance; $ 3.846 billion is bilateral, and $ 73 million is multilateral assistance. Bilateral Official Development Assistance of $ 3.846 billion; $ 2.738 billion in Public Emergency, $ 1.351 billion in Public Development and $ 243 million in Compromised Loans. Multilateral Benefits consist of $ 73 million in International Foundation Fees and Contributions. Special Movements, another part of Turkey's Total Development Assistance, Made up of $ 476 million of non-governmental organizations and $ 597 million of direct investments by developing countries in the private sector of Turkey. $ 476 million in NGO Grants; $ 336 million for NGO Emergency Assistance and $ 14 million for NGO Development Assistance.(Turkey Development Assistance Report, 2015, pp. 9-14)

References

Akçay, E. (2012). Bir Dış Politika Enstrümanı Olarak Türk Dış Yardımları (Turkish Foreign Aids as a Foreign Policy Instrument), Ankara: Turgut Özal Ünv. Yayınları

Akyıldız F. (2011). “Binyıl Kalkınma Hedefleri, İnsan Hakları ve Demokrasi (Millennium Development Goals, Human Rights and Democracy")”, Journal of Süleyman Demirel University Institute of Social Sciences, Number 14 UNDP Raporları 2000, 2007, 2008

Arı, T. (2004). Uluslararası İlişkiler Teorileri: Çatışma, Hegemonya, İşbirliği (International Relations Theories: Conflict, Hegemony, Cooperation), İstanbul: Alfa Yayınları

Aristoteles (2007). Nikomakhos’a Etik (Ethics to Nikomakhos), Çev. S. Babur, Ankara: BilgeSu Yayıncılık

Durğun, S. (2013). “Amartya Sen: Adalte Küresel Bir Bakış (Amartya Sen: A Global View to Justice)”, ETHOS: Dialogues in Philosophy and Social Sciences, Ocak/January 2013, 6(1), 95-123

Fırat, E. ve Aydın, A. (2015). “İnsani Kalkınma Endeksine Göre Türkiye’nin Eğitim Endeksi Göstergelerinin OECD Ülkeleri İle Karşılaştırılması (According to Human Development Index, Turkey's Education Index Indicators Comparison with OECD Countries)”, SÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi (The Journal of Social Economic Research), Yıl 15, Sayı 29

Gürses, D. (2009). “İnsani Gelişme ve Türkiye (Human Development And Turkey)”, BÜ SBED, Cilt 12, Sayı 21





1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

168

Işık, R. (2006), Az Gelişmişlik Sorunu Demokrasi Krizi ve İnsani Kalkınma Endeksine Göre Az Gelişmiş Demokrasiler (The underdevelopment problem is underdeveloped by the Democracy Crisis and Human Development Index Democracies), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

İnsel, A. (2000). “Özgürlük Etiği Karşısında İktisat Kuramı: Amartya Sen’in Etik İktisat Öğretisi (Theory of Economic Theory of Freedom Ethics: Amartya Sen's Ethical Economics Teaching)”, Toplum ve Bilim, Sayı. 86

Kirmanoğlu, H. (2005). “Amartya Sen’in Özgürlük ve Kalkınma Düşüncelerine Bir Bakış (A Look at Amartya Sen's Ideas of Freedom and Development)”, İ.Ü. İktisat Fak. Maliye Araştırma Merkezi Konferansı

Kuçuradi, I. (2001). “Adalet Kavramı (Justice Concept)”, Adalet Kavramı (Justice Concept) içinde, Ed. A. Güriz, Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu

Metin, B. (2014). “Yoksullukla Mücadeleye İnsan Hakları Açısından Bakmak: Amartya Sen’in Kapasite (Capability) Yaklaşımı Temelinde Bir Değerlendirme”, E-Journal of Yasar University, 9(36), 6261- 6380

Mill, J. S. (2012). Özgürlük Üstüne (On Freedom), (Çev. Dostel M.O.), Ankara: Liberte Yayınları

Rawls, J. (1971). A Theory Of Justice, London: Harvard University Press

Sen, A. (2009). The Idea Of Justice, Cambridge- Massachusetts, The Belknap Press of Harward University Press

Sen, A. K. (2004). Özgürlükle Kalkınma (Development as Freedom), Çev., Yavuz Alogan, İstanbul: Ayrıntı Yayınları

Sönmezoğlu, Ö. F, Yıldız, Y.G., vd. (1992). Uluslararası İlişkiler Sözlüğü (International Relations Dictionary), İstanbul: Cem Yayınevi

Stiglitz, J. E., Sen, A. ve Fitoussi, J.P. (2009). Report by the Commission on the Measurement of Economic Performance and Social Progress, Paris, http://www.stiglitz-sen-fitoussi.fr/20.02.2017

Şahin, M. ve Çevik, B.S. (2015). Türk Dış Politikası ve Kamu Diplomasisi (Turkish Foreign Policy and Public Diplomacy), Ankara: Nobel Yayınları

Şeker, F. (2009). “Amartya Sen’in Kapasite Yaklaşımı (Amartya Sen's Capability Approach)”, EÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı 32

Taban, S. ve Kar, M. (2014). Kalkınma Ekonomisi (Development Economics), 1. Baskı, İstanbul: Ekin Yayıncılık

Yavaşgel, E. (2014). Özgürlüğün Siyaseti (Politics of Freedom), İstanbul: Derin Yayınları

TIKA 2015 Turkey Development Assistance Report

TIKA 2016 Administrative Activity Report

AFAD 2017 Strategic Plan / Performance Program

http://www.tarih.gen.tr/05.03.2017

http://www.mfa.gov.tr/05.03.2017

http://www.tarih.gen.tr/05.03.2017





1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

169

http://www.tuikakademi.org/05.03.2017

http://www.akademikperspektif.com/20.03.2017

http://www.oecd.org/dac/20.03.2017



http://hdr.undp.org/2000/7/8/15/16_human_development_report/16.04.2017



http://www.tuikakademi.org/

http://www.akademikperspektif.com/20.03.2017

http://www.oecd.org/dac/20.03.2017



http://hdr.undp.org/2000/7/8/15/16_human_development_report/16.04.2017






1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

170

A STUDY ON REASONS OF MODIFIED AUDIT OPINIONS IN TURKEY

H. Pınar KAYA1

Abstract

The main purpose of the study is to identify the factors that cause auditors to express modified opinions. In accordance with this purpose, the data for the years 2011-2015 which were obtained from a total of 847 independent audit reports of 183 firms listed in the ISE-Manufacturing Industry Sector were analyzed using a content analysis approach. According to the study results, the main reason for auditors to express modified opinions is the existence of uncertainties that affect the going concern. The fact that loss of capital is a significant part, the current liabilities of the firm exceed its current assets, the firm has problems in fulfilling its liabilities and other legal obligations, the firm has blocks on bank accounts and various assets of the firm are confiscated because of the lawsuit and executions for debt against the firm have led the auditors express modified opinions. Another reason effective in auditor’s expressing modified opinions is the determination that the financial statements include material misstatements. The material misstatements in financial statements are because of the failure of correctly applying some of the provisions in the standards of Inventories (IAS 2), Accounting Policies, Changes in Accounting Estimates and Errors (IAS 8), Income Taxes (IAS 12), Property Plant and Equipment (IAS 16), Separate Financial Statements (IAS 27) and Investment Property (IAS 40).

Keywords: audit report, audit opinion, modified opinion, manufacturing industry.

1. Introduction

Financial statements generated by the accounting information system are an important indicator of the going concern. Within the scope of the independent audit, the auditors have the responsibilities of collecting audit evidence of the financial statements and establishing an audit opinion based on such evidences. The audit opinions of auditors regarding the financial statements are disclosed to the public through audit reports. For this reason, the financial statements that are considered as the final output of accounting practices (Kara, 2015, p.138) are closely related to the audit reports that are the final output of the independent audit process (Sayar and Ergüden, 2016, p.85).

The audit opinions of auditors expressed in the audit reports are two types: unmodified opinion and modified opinion. Modified opinion establishes three types of opinions, namely, a qualified opinion, an adverse opinion, and a disclaimer of opinion (Revised ISA 705/2).

The auditor’s responsibility to express an opinion on the financial statements is regulated in ISA 700 “Forming an Opinion and Reporting on Financial Statements”. The auditor shall express an unmodified opinion when the auditor concludes that the financial statements are prepared, in all material respects, in accordance with the applicable financial reporting framework (ISA 700/16). The issues related to modified 1 Assist. Prof. Dr. Ahi Evran University, Faculty of Economics and Administrative Sciences, Department of Business Administration, [email protected]




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

171

opinions are regulated in ISA 705 "Modifications to the Opinion in the Independent Auditor's Report". According to the provisions of ISA 705, the issues that cause auditors to express qualified opinion, adverse opinion and disclaimer of opinion are as in Table 1 (ISA 705/A1):

Table 1. Types of Modified Opinions

Nature of Matter Giving Rise to the Modification

Auditor’s Judgment About the Pervasiveness of the Effects or Possible Effects on the Financial Statements Material but not Pervasive Material and Pervasive

Financial Statements are Materially Misstated

Qualified opinion Adverse opinion

Inability to Obtain Sufficient Appropriate Audit Evidence

Qualified opinion Disclaimer of opinion

The existence of a firm is related to managerial capability in managing a firm and any issues that affect the going concern will benefit the users of the financial statements if they are reflected correctly in the audit opinion of the auditors (Islahuzzaman, 2013, p.676). The fact that unmodified opinion is expressed if adequate disclosure is made in the financial statements regarding the event or circumstances that may cause significant doubt about the firm’s ability to continue as a going concern and qualified opinion or adverse opinion is expressed if adequate disclosure isn’t made, takes place in ISA 570 “Going Concern” (ISA 570/19,20).

Within the framework of the statements, a total of 847 audit reports of 183 firms listed in the ISE-Manufacturing Industry Sector during 2011-2015 were reviewed and information about the audit firms, expressed audit opinions, change of opinions according to years were obtained. Data about the reasons for disclaimer of opinion and qualified opinion were collected from the audit reports. All the obtained data were analyzed by using the content analysis approach. In the study, it was aimed to determine the reasons underlying the modified opinions of the auditors. According to study results, the fact that there are significant uncertainties about the going concern is the most fundamental reason for both disclaimer of opinion and qualified opinion. The foremost factor that threatens the going concern is that loss of capital is a significant part and some assets belonging to the firm are confiscated. It is thought that the obtained results will bring benefits for the audited firms and auditors.

2. Literature Review

In the literature, various studies based on audit reports and audit opinions have been made. The studies generally carried out on the stock exchange firms. Most of the studies conducted by using the data of stock exchange firms obtained from audit reports of various years include the quantitative data about the audit opinions in the audit reports. Summary information about the mentioned studies is presented below in Table 2:




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

172

Table 2. Literature Summary Author (Year) Data UMO Modified

Opinions Total

QO AO DO Ocak (2016) ISE-Manufacturing Industry

(2006-2013) 1.001 120 1.121

Özkul&Özdemir (2015)

ISE-100 Index (2014) 90 6 0 0 96

Akdoğan et al. (2015) ISE- National Market (2009-2013) 1.138 69 0 0 1.207 Grosu et al. (2015) Bucharest Stock Exchange

(2011-2014) 189 53 5 5 252

Tsipouridou&Spathis (2014)

Athens Stock Exchange (2005-2011) 970 495 11 3 1.479

Varıcı (2012) ISE (2009) 268 47 0 6 321 Cullinan et al. (2012) Shanghai and Shenzhen Stock

Exchanges (2003-2009) 6.003 84 0 28 6.115

Uyar&Çelik (2009) ISE (2006) 252 60 0 4 316 Li et al. (2008) Shanghai and Shenzhen Stock

Exchanges (2001-2003) 2.844 83 0 42 2.969

Martínez et al. (2004) Spanish Capital Market (1992-1995) 475 265 740 (UMO: unmodified opinion, QO: qualified opinion, AO: adverse opinion, DO: disclaimer of opinion)

The academic studies in Table 2 show that the unmodified audit opinions are the highest in total opinions. It is remarkable that the audit opinion, which has the highest share in the modified opinions, is the qualified opinion. Auditors tend to express the least adverse opinion.

It has been determined that there are different opinions on the fact that the four big audit firms have made 50% of the total audits (Ocak, 2016; Özkul and Özdemir, 2015) as well as less than 50% (Grosu et al., 2015; Uyar and Celik, 2009). It has been found that unmodified audit reports were generally provided by four big audit firms, while audit reports that were qualified opinion and disclaimer opinion were provided by audit firms outside the four big audit firms (Uyar and Çelik, 2009). It has been determined that big audit firms in China have more modified opinion than small audit firms and the audit firms are not homogeneous in terms of service quality; big audit firms have higher quality than small audit firms (Li et al., 2008). It has been found that the firms getting modified opinions are tend to change the auditor after the opinion (Yaşar, 2015; Chow and Rice, 1982) but the firms changing the auditor after modified opinion do not get more unmodified opinion in the next period (Chow and Rice, 1982).

There are limited numbers of studies in the literature that investigate the reasons for the auditors to express modified opinions. The obtained results in studies are:

The reasons for auditors to express qualified opinion are that; firms reserve free provisions by making predictions because of future risks, they do not make provisions for the doubtful receivables of related parties and recognize an active as an expense in financial statements that should be recorded as an asset (Özkul and Özdemir, 2015).

The reasons for qualified opinions are mostly concentrating on the issues about subsidiary, the associate and jointly controlled firms, provisions and going concern (Akdoğan et al., 2015).

The reasons for auditors to express qualified opinion and disclaimer of opinion that are expressed as reasons for deviation from unmodified audit reports are;




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

173

the firms’ making entries against the accounting standards and uncertainties that affect the firms’ ability to continue as a going concern. The most important uncertainty is the loss of capital (Varıcı, 2012).

The firms’ being in financial difficulties threatens their going concern and an opinion other than an unmodified opinion is expressed to the financial statements of these firms by the auditors. Besides, there is a positive and significant relationship between the statement of loss declare in the previous period and the statement of getting an opinion other than an unmodified opinion for the financial statements in the current period (Ocak, 2016).

The reasons for expressing qualified opinions in the audit reports are uncertain outcomes of future tax audits (38,5%), uncertainties about going-concern (23,5%) and uncertain outcomes of lawsuits (Tsipouridou and Spathis, 2014).

In other studies, on audit opinions it was reached that due to their inability to obtain sufficient and appropriate audit evidences the auditors expressed disclaimer of opinion for the firms mostly active in the field of trade (Grosu et al., 2015). In the study researching if the firms could have a better audit opinion by paying a higher audit fees, Xie et al. (2010) found that audit firms and some firms with low accounting quality bargained on audit opinion and they affected the opinion of auditor by accepting to pay a higher audit fee, and this situation adversely affected the information asymmetry between the firm and investors. Yaşar (2016) concluded that the most influential variable on the audit opinion other than the unmodified opinion was the previous audit opinion and it was respectively followed by the financial failure, the current ratio, and the size of the firm variables. In the other study, it was determined that the firms expressing qualified opinion had a high probability of making changes on the financial statements for the purpose of earnings manipulation (Kara et al., 2016). Also, in their study Krishnan and Krishnan (1996) identified that the higher the lawsuit risk for the auditor and the customer’s foreign ownership level and the lower relative importance of the customer in the auditor's portfolio and the potential growth rate of the customer, the higher possibility of expressing a qualified opinion by the audit firm. On the other hand, Martínez et al. (2004) determined that the audit reports with qualified opinion did not have information value for investors.

In the other study, it was found that the firms to which the auditors expressed disclaimer of opinion were open to public and with a larger scale, a weaker internal control system, a high risk of being litigated and a lot of bad news characteristics such as entered receivership, entered reorganization proceedings, defaulted on debt (Lasalle et al., 1996). Besides, it was determined that independent audit opinion had a significant and positive impact on going concern (Khaddafi, 2015). Finally, in the study Uzay and Tanç (2010) identified that despite the going concern risk of the firms which were listed in İstanbul Stock Exchange and then delisted and whose operations were uncertain, some firms had independent audit reports declaring “unmodified opinion”.

3. Methodology

3.1. The Purpose and Importance of Study

The main purpose of the study is to identify the factors that cause auditors to express modified opinions. Also, how the auditors choose and should choose among the types of modified opinions, especially within the going concern principle, are analyzed within the scope of study. Besides, the audit firms that provide audit services for the firms listed in




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

174

the Manufacturing Industry Sector, the audit opinions in the audit reports and the change of these opinions by years are investigated. It is thought that the study is important in terms of revealing misapplications of firms within accounting standards and paying attention to the factors affecting audit opinions of auditors.

3.2. Scope and Method of Study

The independent audit reports for 2011-2015 of a total of 183 firms listed in the ISE-Manufacturing Industry Sector as of 28.01.2017 constitutes the population of the study. Within the scope of study, the opinions of independent auditors on annual financial statements of 183 firms were examined. The data of the study were obtained from the Public Disclosure Platform website. When the firms’ independent audit reports of 5 years including the years 2011-2015 are examined; although a total of 915 data belonging to 183 firms have to be reached, 847 data constitute the sample of the study because some firms start trading on the stock exchange later than 2011. By examining a total of 847 audit reports belonging to the firms one by one, the opinions of the auditors and the reasons for the modified opinions were evaluated by the content analysis approach.

3.3. Analysis Results and Findings

In this section of the study firstly the information about the audit firms that prepare the audit reports of firms listed in the ISE-Manufacturing Industry, the audit opinions in these reports and the distribution of audit opinions by years will be given. Then, examining the data about the firms with disclaimer of opinion and qualified opinion, the reasons for these opinions will be explained.

The quantitative information about the audit firms that prepare audit reports are presented in Table 3:

Table 3. Information About the Audit Firms that Prepare Audit Reports

Audit Firms N % Four Big Audit Firms 443 52 Akis Independent Audit and CPA Inc. (KPMG) 42 5 Başaran Nas Independent Audit and CPA Inc. (PwC) 117 14 DRT Independent Audit and CPA Inc. (Deloitte) 138 16 Güney Independent Audit and CPA Inc. (Ernst&Young) 146 17 Other Audit Firms 404 48 TOTAL 847 100%

According to the information in Table 3; from a total of 847 audit reports for the years 2011-2015, 443 (52%) of them were prepared by the four big audit firms and 404 (48%) of them were prepared by other audit firms. Among the four big audit firms, Güney Independent Audit and CPA Inc. (Ernst&Young) are the firms with the highest number of audit reports. The quantitative information about independent audit opinions in audit reports is presented in Table 4:

Table 4. Information About the Types of Independent Audit Opinions

Independent Audit Opinions Four Big Audit

Firms Other Audit Firms N %

Unmodified Opinion 412 325 737 87

Modified Opinion

Adverse Opinion 0 0 0 0 Qualified Opinion 31 70 101 12 Disclaimer of Opinion --- 9 9 1




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

175

TOTAL 443 404 847 100%

In Table 4, it is seen that the auditors expressed 737 unmodified opinions and 101 qualified opinion in their audit reports, and they expressed disclaimer of opinion in 9 audit reports. Auditors did not prepare any adverse audit report for any firm for any year. The share of unmodified opinions in total audit opinions is 87%. It seen that modified opinions have 13% minority share. It is found that 56% (412/737) of unmodified opinions were expressed by the four big audit firms. Another remarkable result is that 72% of the modified opinions were expressed by audit firms outside the four big audit firms. Also, the four big audit firms did not prepare any reports with modified opinion other than the qualified opinion. The distribution of audit opinions by years is as follows:

Table 5. Distribution of the Firms by Independent Audit Opinions in the Period 2011-2015

Independent Audit Opinions 2011 2012 2013 2014 2015 TOTAL Unmodified Opinion 130 147 148 154 158 737

Modified Opinion

Disclaimer of Opinion

2 2 1 2 2 9

Qualified Opinion 13 17 24 24 23 101 TOTAL 145 166 173 180 183 847

In Table 5, the distribution of independent audit opinions expressed by auditors by years is presented. Depending on the increase in the number of firms in the manufacturing sector, the number of audit reports and hence the number of audit opinions is observed to increase every year. Every year, unmodified audit opinion has the largest share in the total opinions. It can be stated that there has not been any significant change in the number of audit reports prepared as disclaimer of opinion by years. The percentage of qualified opinion in total opinions was the highest in 2013 (24/173=13,9%) and the lowest in 2011 (13/145=9%).

The Reasons for Auditors’ Disclaimer of Opinion

In 2011-2015 the auditors had 9 audit reports which they prepared as "disclaimer of opinion”. A summary of the reasons for auditors’ disclaimer of opinion in these reports belonging to 3 of the Manufacturing Sector firms is given in the following table:




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

176

Table 6. The Reasons for Auditors’ Disclaimer of Opinion

ISE Firms 2011 2012 2013 2014 2015

ISE-1 Disclaimer of Opinion


Qualified Opinion

Unmodified Opinion

Unmodified Opinion

Reasons

Although the firm had deficit in equity and current liabilities exceeded its current assets, the financial statements’ not including any classification or adjustment that may be caused by the uncertainty about going concern,

The firm’s having lost two-thirds of its capital and the firm’s having decided to continue its current activities until the conclusion of debt payment negotiations with the banks about capital loss.

ISE-2 Disclaimer of Opinion





Reasons

Not having a reconciliation on the interest rate and the final balance of the restructured but unpaid liabilities between the firm and the bank it owed to,

Due to the firm’s liability to the bank, the bank’s purchasing the factory building registered in the asset and continuing the legal proceedings regarding the firm’s objection to the case,

Although the firm does not have any liabilities to the SDIF (Savings Deposit Insurance Fund), the SDIF’s partially maintaining the confiscation of the firm's properties and vehicles,

Inability to determine whether there is an impairment on the registered value of other financial fixed assets because the firm is not listed in ISE,

The firm’s not activating its ongoing investments as of the reporting date.

ISE-3 Qualified Opinion

Qualified Opinion

Qualified Opinion



Reasons

The firm’s more than two thirds of the total of capital are lost and this indicates the existence of a significant uncertainty about going concern,

Because of the matured liabilities, there are confiscation and execution procedures on the properties and production facilities of the firm,

After selling brand, property plant and equipment it does not seem possible for the firm to have going concern.

According to the information on Table 6, the uncertainties about going concern and the related uncertainties’ having material and pervasive effects on financial statements are the main reason for auditors to form an audit report as disclaimer of opinion. The fact that more than two thirds of the total of capital are lost affects going concern considerably. According to the Turkish Commercial Code No 376/2, “If more than two thirds of the total of share capital and general legal reserves are lost because of the recurring and/or accumulated losses in a corporation, the general assembly of the firm is to be called to meet so as to decide either to continue with the existing level of share capital or to take the necessary measures to repair the shareholder’s equity”. Although going concern depends on the firm’s providing new capital and maintaining its activities with profitability, confiscation of the firm’s assets is a significant threat for the firm. It is unlikely that a firm which cannot use its building, instruments, property and production facilities will have going concern. The existence of such reasons leads the auditors to form an audit report as disclaimer of opinion.

The Reasons for Auditors’ Qualified Opinion

The auditors expressed a qualified opinion for at least one of the financial statements of the 36 firms in the Manufacturing Sector for 2011-2015. It was found that the auditors had 126 reasons to express a total of 101 qualified opinions for 36 firms in 5 years and




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

177

one or more reasons affected their qualified opinions. The reasons for qualified opinion are presented in Table 7:

Table 7. The Reasons for Auditors’ Qualified Opinion The Reasons for Auditors’ Qualified Opinion N % The Reasons About Going Concern 19 15 The Reasons About Not Having Sufficient and Appropriate Audit Evidences 16 13 The Reasons Within the Scope of the Provisions on Doubtful Receivables in Tax Procedure Law

15 12

The Reasons About Reconciliation 15 12 The Reasons About Valuation 11 9 The Reasons Within the Scope of IFRS 10 “Consolidated Financial Statements” and IAS 27 “Separate Financial Statements”

10 8

The Reasons Within the Scope of IAS 2 “Inventories” 7 6 The Reasons About Lawsuits 6 5 The Reasons About the Prepaid Expenses Account 6 5 The Reasons About Registration Errors 5 4 The Reasons Within the Scope of Deferred Tax Assets of Income Tax Law and IAS 12 “Income Taxes”

5 4

The Reasons About Misapplication of Accounting Policies 4 3 The Reasons About the Related Party Transactions 4 3 The Reasons Within the Scope of IAS 8 “Accounting Policies, Changes in Accounting Estimates and Errors”

3 2

TOTAL 126 100

According to the information on Table 7, it can be stated that the most significant reasons for auditors’ qualified opinion were related to going concern, not having sufficient and appropriate audit evidences, doubtful receivables, and the reconciliation and valuation. The subreasons that form these main reasons are listed below:

The Reasons About Going Concern

The existence of uncertainties about going concern.

The uncertainties are these:

-A significant part of the firm's capital is lost,

-The firm's production facilities’ not working,

-Having delays in fulfillment of liabilities and other legal obligations,

-Having blocks on the firm’s bank accounts,

-The firm’s current liabilities considerably exceeding its current assets,

-Having confiscation of various assets of the firm because of the lawsuits and execution against the firm.

The Reasons About Not Having Sufficient and Appropriate Audit Evidences

Not allowing for the valuation and actual identification studies about a facility of a firm by the firm authorities selling the facility,

Not submitting “Shareholders’ Stock Register” to the auditor,

The auditor’s starting date to work by a contract does not give the auditor the opportunity to observe the beginning of year and/or year-end inventory studies, (such as physical inventory and cash count)




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

178

Not setting a maturity according to market conditions of the balances in accounts 120-Customers, 159-Advances Given to Supplies, 320-Suppliers, 321-Notes Payable and 340-Advances Received because of the change of the firm activity,

Not having sufficient evidences to calculate the amount of property, plant and equipment,

Inability to see the details of the amount that the firm reports as liability provisions,

Inability to express an opinion on the internal control system as the firm does not have a written internal audit procedure or a staff authorized by the internal audit,

Inability to express an opinion on the accuracy of the cash accounts during the year due to the absence of central/branch distinction in cash transactions of the firm,

Not having up-to-date information showing the impairment of the firm’s goodwill,

Determining differences in the transaction limits determined by the legal regulations in the cash transactions of the firm and inability to make audit of cash transactions because of the firm’s not submitting the documents related to transactions to the auditor,

Paying the balances in accounts 159- Advances Given to Supplies, 320-Suppliers, 329-Other Trade Payables and 340-Advances Received and informing the auditor by the management that the negotiations for the collection continue, therefore having no reason to be considered as a doubtful receivable or unpaid liability.

The Reasons Within the Scope of the Provisions on Doubtful Receivables in Tax Procedure Law

According to Tax Procedure Law, provisions can be reserved for doubtful and unsecured receivables (Art. 323).

The firm itself or its subsidiary’s not reserving provision for doubtful receivables in the financial statements,

The firm’s reserving provision for the next year provision for the doubtful receivables that the it did not reserve in the previous period,

Inability to determine its effect on the financial statement in the condition of another firm’s undertaking the liabilities of the firm that the firm is owed to and not collecting the receivables,

Firm’s not having secured receivables.

The Reasons About Reconciliation

Not completing the firm's reconciliations related to foreign banks and trade receivables balances by the reporting date,

Not having reconciliation for the firm’s receivables from its partner because the firm’s partner is abroad, inability to verify by alternative methods,




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

179

Inability to obtain verification of the firm's liabilities to financial leasing and factoring firms and certain part of current / long term bank loans, having differences between the provided verifications and firm records,

Although reconciliation statements are sent, inability to verify the account trade receivables, a big part of other receivables and current trade receivables in the firm’s financial statements,

Inability to have a reconciliation related to the firm’s deed of property,

The firm’s not having verification from the related institutions about the liabilities to SSI (Social Security Institution) and customs administrations,

Inability to provide a lawyer letter from the lawyers dealing with the judicial process related to the firm’s ongoing or the finalized lawsuits.

The Reasons About Valuation

According to IAS 40 “Investment Property” the fair value of the investment property recognized by at its cost value must be measured (Art. 32.). Inability to present this fair value because of the inexistence of the appraisal report of the relevant property,

The firm’s not making valuation for the machinery, plant and equipment included in the firm’s financial statements,

According to IAS 16 “Property, Plant and Equipment” when the fair value of a revalued asset differs materially from its carrying amount, a further valuation is required (Art. 34). Inability to reach convincing evidences about the fact that the fair value of the firm's property, plant and equipment and investment properties does not materially differ from their carrying amount in the period between their latest valuation date and the reporting date,

The firm’s following the receivables from their domestic customers as being the jewelry sector in the form of kilogram of gold and the firm’s not reflecting to its customers the price differences of gold about the collection made during the period despite the high transaction volume and number of customers,

The firm’s having a valuation organization make an impairment study for the goodwill and property, plant and equipment and not reflecting the determined amount impairment in the financial statements,

“Plant, Machinery and Equipment” of the firm’s being presented on their revalued values in the financial statements, but inability to reach a full opinion about these values,

Not testing the impairment of goodwill arising from the firm’s acquisition of its subsidiary,

The firm’s selling the shares of the firm which it purchased completely to another firm and not having any valuation reports on the valuation of the relevant sale,

Having uncertainty as to whether the associate which is in the firm’s financial investments is impaired or not because of the reason that it does not trade on an active market.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

180

The Reasons Within the Scope of IFRS 10 “Consolidated Financial Statements” and IAS 27 “Separate Financial Statements”

The firm’s not consolidating of the subsidiary it owns 100%, recognizing it as the financial assets that are available-for-sale at cost value without having any possible impairment test,

In accordance with IAS 27, the firm’s excluding its subsidiary, which should be recognized by the full consolidation method, out of consolidation scope because it is not a cash-generating unit and has no activity,

Consolidation of the firm by taking its subsidiary’s unaudited financial statements as basis,

The financial statements of the firm’s, which are based on the valuation of its associate by equity method, being prepared in accordance with the provisions of the Tax Procedure Law and not being audited,

Declaring that a branch of the firm abroad is not active and inability to access any official information or documents related to this branch included in consolidation,

Recording a loss on "Investments Expenses" account of the firm by selling an associate recognized by using the equity method in its consolidated financial statements, inability to assess the effect of the loss on the financial statement as the firm’s control power on the relevant associate is limited,

A firm’s, which is located in Syria with a large share in the firm's capital, stopping its activities due to negative developments in this country and not being consolidated in the financial statements, being reported with the cost value as Available-for-Sale Financial Assets in the item of Financial Assets and inability to determine the effect of estimation about the recoverable amount for the impairment of the same asset on the financial statements.

The Reasons Within the Scope of IAS 2 “Inventories”

The existence of a difference from the past between the amount the firm and its subsidiary calculated and reserved for the inventories and the amount the auditor calculated,

Determining that the amount of inventories that the firm reflected in the financial statements should be reserved in previous periods,

The firm’s including the production costs of a project that the firm started to use the waste material as raw material during the production process into the item of inventories in the financial statements by activating them through calculating over the estimated net realizable value of the waste material, (The waste must include additional conversion costs occurred because the registered value of the waste material is zero)

The firm’ not reserving impairment for the less active goods with the reason of their usability,

The firm’s changing its cost of inventories valuation method from weighted average cost formula to first-in, first-out (FIFO).




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

181

The Reasons About Lawsuits

Starting a lawsuit, execution and confiscation against the firm due to the fact that the firm could not pay its liabilities (financial liability, commercial liability, liability for the staff and tax and social security liability) in due time, and not reserving any provisions for these liabilities in the financial statements,

The uncertainties that may arise according to the result of the investor's lawsuit against the firm.

The Reasons About the Prepaid Expenses Account

The amount of order and work advances classified in the "Prepaid Expenses" account of the firm and its subsidiary’s being;

- Less active, reaching a significant level, the inability to get verification for a certain part and in this amount having advances which are inappropriate to pend for many years according to trade practices,

- Not having sufficient audit evidences whether it is recoverable or has any impairment.

The Reasons About Registration Errors

The firm’s considering the amount that the firm will receive from related parties in its trade receivables as a duplicate,

Reporting of other current assets, intangible assets and provisions about the benefits provided to employees with incorrect amounts,

Determining that no notes payable with a certain amount is included in trade liabilities,

Showing the Interest Income and Foreign Exchange Profits as a duplicate in the amount reported in the Other Operating Income item of the Comprehensive Income Statement,

Determining the liability that is not recognized by the firm with the reconciliation.

The Reasons Within the Scope of Deferred Tax Assets of Income Tax Law and IAS 12 “Income Taxes”

According to Income Tax Law (Art. 88) and IAS 12 “Income Taxes” (Art. 34), the financial loss in any year and deferred tax assets arising from deductible temporary differences can be offset from the taxable profits during the five accounting periods following the year in which the loss occurred by obtaining sufficient tax profits in the near future.

The uncertainty about offsetting the deferred tax asset recognized in the firm's financial statements with the financial profit that will occur in future periods.

The Reasons About Misapplication of Accounting Policies

The firm’s making cost calculation related to production activities without calculating the capacity utilization rate and so inability to determine the effect of the differences that will occur in fixed production overheads distribution on the financial statements,




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

182

The firm’s amortization without separating land and building costs,

The firm’s not recording interest income in accordance with the principle of periodicity.

The Reasons About the Related Party Transactions

The firm’s making inventory sales to one of its partners and having uncertainty about the related sale transaction and receivable due to the lack of contract setting the conditions of the amount that will be received,

The firm’s not having a maturity policy in relation to related parties and shareholders,

The firm’s not reserving provision for doubtful receivables from related parties,

Making a transaction that is not related to the sales of the third-party firm from the credit card of the firm’s subsidiary.

The Reasons within the Scope of IAS 8 “Accounting Policies, Changes in Accounting Estimates and Errors”

According to IAS 8 “Accounting Policies, Changes in Accounting Estimates and Errors” a firm shall correct material prior period errors retrospectively in the first set of financial statements authorised for issue (Art. 42).

The firm’s recognizing the effect of the error determined in the deferred tax amount which is reserved over provisions for termination indemnities and calculated in the condition of revaluation of the firm’s lands in the current period's financial statements,

The firm’s recognizing the effect of error determined in the amount of value increase in property, plant and equipment in the current period's balance sheet.

4. Conclusion

The study findings in which the audit reports of the firms, the audit opinions in the reports and the reasons for these opinions are researched show that 87% of the audit reports of firms listed in the ISE Manufacturing Industry Sector during 2011-2015 are given an unmodified opinion. 13% of the reports are modified opinion, 12% of the modified opinion is qualified opinion and 1% is disclaimer of opinion. It has been determined that auditors do not have an audit report with an adverse opinion for these years. It is seen that the results of audit opinion types are similar to the studies in the literature.

The findings of the audit firms show that 52% of the audit reports examined in this study are prepared by the four big audit firms and 48% are prepared by other audit firms. The most preferred audit firms for obtaining audit services by the firms listed in Manufacturing Industry Sector are Güney Independent Audit and CPA Inc. (Ernst&Young). It has been found that 56% of the unmodified audit opinions are expressed by the four big audit firms and 72% of the modified opinions are expressed by the other audit firms other than the four big audit firms. It is a noteworthy finding that the four big audit firms do not have an audit report with a disclaimer of opinion. When the findings are generally evaluated, it can be stated that the ISE Manufacturing Industry firms tend to obtain audit services from the four big audit firms and the four big audit firms tend to express more unmodified opinion than the other audit firms.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

183

It has been determined that the most fundamental reason for auditors' disclaimer of opinion and qualified opinion is "the uncertainties affecting going concern". The uncertainties such as loss of capital that is a significant part of the firm, the firm’s current liabilities exceeding its current assets, the firm's having problems in fulfilling its liabilities and other legal obligations, the blocks on the firm’s bank accounts, and confiscation of various assets of the firm because of the lawsuits and execution against the firm affect the opinion of auditors adversely. Despite the significant uncertainties regarding going concern, not having sufficient disclosures about the situation in the financial statements lead the auditors to express modified opinion. The fact that which type of modified opinion will be expressed is decided depending on the auditor’s judgment about the pervasiveness of the effects or possible effects on the financial statements. If the effect is pervasive, disclaimer of opinion and if it is not pervasive, qualified opinion is expressed.

The reasons for qualified opinion, which has the largest share in modified opinion, are grouped under basic headings. At the top of the reasons for auditors’ qualified opinion is the uncertainties (15%) about going concern. This was respectively followed by not having sufficient and appropriate audit evidences (13%), not applying the provisions of the Tax Procedural Law to the doubtful receivables correctly (12%), and not applying reconciliation and valuation as they should be (12%).

When the findings of the study are evaluated in general, it can be stated that undercapitalization is the basis of the biggest problem experienced by the ISE-Manufacturing Industry firms. It is not possible to talk about the going concern of a firm which loses a significant part of its capital, cannot pay its liabilities at maturity, and thus having confiscation on its assets. Besides, it has been found out that the firms do not fully understand some of the provisions included in the accounting standards, the Tax Procedural Law and the Income Tax Law, and they misrepresent the transactions in the financial statements. In particular, the firms have lack of knowledge and application in the valuation of fixed assets and investment properties, consolidation methods, provision for doubtful receivables, offsetting of deferred tax assets and correction of accounting errors of previous periods.

There are some issues that the firms need to be especially careful and take measures to make profit in difficult market conditions and for the going concern. Within the scope of the study, the following suggestions can be made to firm managers and accounting authorities:

The firm should strengthen its financial structure by increasing its capital at certain intervals, avoid debt-financing in times of that credit costs are relatively high.

The firm management should strengthen and develop the firm's internal control system against the existing and potential risks. The firm must have a risk management policies functioning effectively.

The firm management should specifically follow the items such as receivables, liabilities, inventory level and cash flow that will be in the balance sheet and keep the liquidity ratios under strict control.

The people responsible for the firm accounting must have sufficient knowledge and equipment regarding the Accounting Standards, the Tax Procedure Law and




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

184

the Income Tax Law. No responsibility should be given to the people without sufficient knowledge and experience.

It is thought that the results of this study, in which the factors causing the firms listed in the ISA-Manufacturing Sector to have modified opinion are tried to be defined, will also be beneficial in terms of the auditors. The auditors can be advised to concentrate on especially the transactions made by the firms within the scope of Inventories (IAS 2), Accounting Policies, Changes in Accounting Estimates and Errors (IAS 8), Income Taxes (IAS 12), Property Plant and Equipment (IAS 16), Separate Financial Statements (IAS 27) and Investment Property (IAS 40) standards.

References

Akdoğan, N., Aktaş, M. and Gülhan, O. (2015). A review on independent audit firms and independent auditors’ opinions in Borsa Istanbul, The World of Accounting Science, 17(1), 19-32.

Chow, C. W. and Rice, S. J. (1982). Qualified audit opinions and auditor switching, The Accounting Review, 17(2), 326-335.

Cullinan, C. P., Wang, F., Yang, B. and Zhang, J. (2012). Audit opinion improvement and the timing of disclosure, Advances in Accounting, Incorporating Advances in International Accounting, 28, Elsevier, 333-343.

Grosu, M. - Robu, I. B. and Istrate, C. (2015). Exploratory study regarding the impact of IFRS on the audit opinion in the case of Romanian listed companies, Audit Financiar, XIII, 7(127), 81-93.

Islahuzzaman (2013). The correlations between banking ratio (Br), return on asset (Roa), capital adequacy ratio (Car) with going concern in audit opinion (explanatory paragraph), 2nd International Conference on Management, Economics and Finance (2nd ICMEF 2013) Proceeding Books, 28-29 October 2013, Malaysia, 676.

Kara, S., Sakarya, Ş. And Aksu, M. (2016). Beneish model in detecting earnings manipulation - an application on BIST companies, International Journal of Alanya Faculty of Business, 8 (2), 13-25.

Kara, Suat (2015), “Assessment of Effect of Audit Opinions on Abnormal Returns of Stock Shares on The Basis of Years 2009-2014”, Journal of Accounting & Taxation Studies, Issue: 8(2), pp. 138.

Khaddafi, M. (2015). Effect of debt default, audit quality and acceptance of audit opinion going concern in manufacturing company in Indonesia stock exchange, International Journal of Academic Research in Accounting, Finance and Management Sciences, 5(1), 80-91.

Krishnan, J. and Krishnan, J. (1996). The role of economic trade-offs in the audit opinion decision: an empirical analysis, Journal of Accounting, Auditing & Finance, 11(4), 568-586.

Lasalle, R. E., Anandarajan, A. and Miller, A. F. (1996). Going concern uncertainties: disclaimer of opinion versus unqualified opinion with modified wording, Auditing: A Journal of Practice & Theory, 15(2), 29-48.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

185

Li, C., Song, F. M. and Wong, S. M. L. (2008), A continuous relation between audit firm size and audit opinions: evidence from China, International Journal of Auditing, 12, 111-127.

Martínez, M. C. P., Martínez, A. V. and Benau, M. A. G. (2004). Reactions of the Spanish capital market to qualified audit reports, European Accounting Review, 13(4), 689-711.

Ocak, M. (2016). The relationships among earnings management, independent audit opinion and audit firm switch: a research on manufacturing industry at Borsa İstanbul, Business and Economics Research Journal, 7(3), 89-110.

Özkul, F. U. and Özdemir, Z. (2015). An examination of the independent audit reports in Turkey in the framework of 6102 numbered Turkish Trade Law and principles of financial reporting notification in capital markets: analysis of independent audit reports of the BIST-100 companies, The World of Accounting Science, 17(2), 227-244.

Sayar, Z. and Ergüden, E. (2016). Statutory auditors' reports to be changed and renewed in the scope of the latest regulation and developments, Accounting and Auditing Review, 48, 85.

Tsipouridou, M. and Spathis, C. (2014). Audit opinion and earnings management: evidence from Greece, Accounting Forum 38, Elsevier, 38-54.

Uyar, S. and Çelik, M. (2009). The investigation of audit reports and audit opinions of the companies traded in Istanbul stock exchange according to auditing companies, The Journal of Accounting and Finance, 41, 140-156.

Uzay, Ş. And Tanç Güngör, Ş. (2010). Analyzing the concept of going concern in independent audit report of companies trading on the Istanbul stock exchange, World of Accounting Science, 12(2), 143-179.

Varıcı, İ. (2012). Auditors’ responsibiliy in terms of fraudulent financial reporting: analyzing auditing report of companies operating in ISE, Gümüşhane University Electronic Journal of The Institute of Social Sciences, 5, 122-144.

Xie, Z., Cai, C. and Ye, J. (2010). Abnormal audit fees and audit opinion - further evidence from China’s capital market, China Journal of Accounting Research, 3(1), 51-52.

Yaşar, A. (2015). The relationship between qualified audit opinions and auditor switching: an application on industry firms of Istanbul stock exchange, The Journal of Accounting and Finance, 65, 81-96.

Yaşar, A. (2016). Decision and association rules for the prediction of modified audit opinions by the data mining method, Istanbul Chamber of Certified Public Accountants, 133, 81-109.

IFRS 10 (International Financial Reporting Standard) - Consolidated Financial Statements.

IAS 2 (International Accounting Standard) - Inventories.

IAS 8 (International Accounting Standard) - Accounting Policies, Changes in Accounting Estimates and Errors.

IAS 12 (International Accounting Standard) - Income Taxes.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

186

IAS 16 (International Accounting Standard) - Property, Plant and Equipment.

IAS 27 (International Accounting Standard) - Separate Financial Statements.

IAS 40 (International Accounting Standard) - Investment Property.

ISA 570 (International Standard on Auditing 570) - Going Concern.

ISA 700 (International Standard on Auditing 700) - Forming an Opinion and Reporting on Financial Statements.

ISA 705 (International Standard on Auditing 705) - Modifications to the Opinion in the Independent Auditor’s Report.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

187

TOURISM AND POLITICS IN THE CONTEXT OF DEVELOPMENT DEMOCRACY AND HUMAN RIGHTS

GELİŞME, DEMOKRASİ VE İNSAN HAKLARI BAĞLAMINDA TURİZM VE SİYASET

Ümmühan KAYGISIZ42

Özet

Küreselleşen dünyanın belirgin özelliklerinden birisi de kitle turizminin ortaya çıkışıdır. Turizm, kültürel, ekonomik ve politik olayların güçlü bir karışımıdır ve turizmin süregelen büyümesi, turistleri bir dizi görüntü, destinasyon ve kararlarla şimdiye kadar hayal edilemeyen bir ölçekte ortaya çıkarmaktır. Turizmin siyasal, çevresel ve sosyo-ekonomik açıdan büyük önem taşıdığı kabul edilmektedir. Genellikle dünyanın en büyük endüstrisi olarak tanımlanan turizm dünyada barış, güvenlik, adalet ve işbirliği için olumlu bir güçtür. Bu güç savaşları önlemek, ırkçılığa karşı savaşmak ve refahı yaymak anlamına gelmektedir. Turizmin gelişimi, kaynakların sürdürülebilir kullanımı üzerine destek ve arabuluculuk ile birlikte, kamu harcamaları ile ilgili politika kararları açısından da siyasaldır. Aynı zamanda turizm endüstrisi, küçük işletmeler için, özellikle piyasa ekonomisi dönüşümünde girişimciliğin gelişimi için bir motor rolündedir. Bütün bunlar dikkate alınarak hazırlanan çalışmada çok boyutlu bir çerçevede turizm geniş literatür eşliğinde incelenmiştir. Çalışmanın amacı gelişme, demokrasi ve insan hakları bağlamında turizm ve siyaset ilişkisini ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler: Turizm, gelişme, demokrasi, siyaset, insan hakları.

Abstract

One of the distinctive features of the globalizing world is the emergence of mass tourism. Tourism is a powerful mix of cultural, economic and political events, and the ongoing growth of tourism is to bring tourists on a scale that can not be imagined until now with a series of images, destinations and decisions. Tourism is considered to be of great political, environmental and socio-economic importance. Tourism, often described as the world's largest industry, is a positive force for peace, security, justice and cooperation in the world. Preventing these power battles means fighting against racism and spreading welfare. Tourism development is political in terms of policy decisions on public expenditures, as well as support and mediation on sustainable use of resources. At the same time, the tourism industry is an engine for small businesses, especially for the development of entrepreneurship in the transformation of market economy. Considering all these considerations, tourism in a multidimensional framework has been examined in the context of extensive literature. The aim of the study is to reveal the relationship between tourism and politics in the context of democracy and human rights.

Key Words: Tourism, development, democracy, politics, human rights. 42 Yrd. Doç. Dr. Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta Meslek Yüksekokulu




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

188

1. Giriş

Zygmunt Bauman “Küreselleşme herkesin dudağında hızla slogan haline dönüşen bir kelime, bir sihir/ büyü, mevcut tüm kapıları ve gizemli sırların kilidini açan bir anahtar” (1998:1) demektedir.

Küreselleşen dünyanın belirli özellikleri şunlardır: Sony, McDonald's, Nike gibi çokuluslu şirketlerin (MNE'ler) uluslararası erişimi; uydu teknolojisi ile kolaylaştırılan, hızlandırılmış, kitlesel olarak arttırılmış kapasite ve uluslararası telekomünikasyonun maliyetinin düşürülmesi; sermaye fonlarının dünya finansal merkezleri arasındaki masif ve ani elektronik hareketi; internetin yayılması; film, televizyon programları, müzik ve spor etkinlikleri ve ulusal kültürler üzerindeki etkisi gibi kültür ürünlerinin dünya çapında yayılması; ahlaki-siyasi-yaşam tarzı tartışmalarının ve hareketlerinin (kadın hareketleri, çevrecilik ve hatta küreselleşme karşıtı hareketler) uluslararasılaştırılması ve kitle turizminin ortaya çıkışıdır.

Turizm, kültürel, ekonomik ve politik olayların güçlü bir karışımıdır; Zygmunt Bauman'ın saydam modernite konsepti tarafından ifade edilen belirsizliklerle yüklü anlam ve uygulamaları vardır (Bauman, 2005). Turizmin süregelen büyümesi, turistleri bir dizi görüntü, destinasyon ve kararlarla şimdiye kadar hayal edilemeyen bir ölçekte ortaya çıkarmaktır. 11 Eylül'den bu yana, "ötekileştirme"nin küresel buluşları, yerel çerçevelerin ve küresel gerçeklerin değişmesine uygun olması nedeniyle, özellikle seyahat alanları ve turizm alanında giderek daha da artan bir siyasi boyut almıştır (Scraton, 2002). Turizm siyasal açıdan, çok önemli ve değerlidir. Örneğin turizmin ve ilgili sektörlerin pasaport, sınır, hareketlilik ve dışlanma siyaseti (göçmenlere karşı turistler) ile nasıl arttığı seyahat güvenlik önlemleri ışığında ortaya çıkmaktadır (Montanari & Tomas, 2005).

Turizm endüstrisinin artan küresel rolü, politik literatürde olduğu kadar çok yeni olan diğer literatürlerde de açıkça görülmektedir. Örneğin, Dünya Bankası (World Bank/WB) son zamanlarda şunu belirtmektedir: "WB gibi uluslararası kalkınma kurumları için turizm endüstrisinde rol oynamak için artan bir talep vardır". Lindberg, Molstad, Hawkins ve Jamieson (2001:508)'nde de belirtildiği gibi, uluslararası kalkınma yardımı, küresel turizm gelişimi ve yönetimi için finansman kaynağı olarak önem kazanmaktadır. "Her şey, gelişmekte olan ülkelerin, yabancı yerleşim zorluklarının hepsine bir çözüm sağlayabilecek ilahi çözüm olarak turizm tüketimine yöneldiklerini" göstermektedir.

Turizm genellikle dünyanın en büyük endüstrisi olarak tanımlanır. Turizmin çevresel, sosyo-ekonomik ve siyasi anlamda büyük önem taşıdığı kabul edilmektedir. Dünyanın turizm endüstrisini oluşturan sektörlerin yeniden düzenlenmesinde (havayolları, oteller, e-işletmeler, vb.) turistlerin bölgesel ve uluslar ötesi akış yollarını görmek gereklidir (Franklin, 2004). Uygun fiyatlı uçak bileti ile yeni varış yerlerinin açılmasıyla insanların hareket halinde olması ve belirli zaman aralıklarıyla belirli coğrafi alanlara seyahatlerinin kolaylaşması küreselleşme tartışmaları ile karakterize edilmektedir. Bu tartışmalar siyaset ve ideolojiler tarafından açıkça çerçevelenmektedir (Burns, 2004).

Turizm dünyada barış, güvenlik, adalet ve işbirliği için olumlu bir güçtür. Bu güç, savaşları önlemek, ırkçılığa karşı savaşmak ve refahı yaymak anlamına gelmektedir. 1960'larda Başkan Kennedy, 1970'lerde Hilton Hoteller zinciri ve 1980'lerde




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

189

Avrupa'da Güvenlik ve İşbirliği Konferansı (Hall 1994) tarafından ifade edilen olumlu görüşler turizmi diğerlerinin yanı sıra pozitif bir güç olarak görmektedir.

1990'lı yıllarda ise, görüş ve tutum bakımından gerçek bir değişim yaşanmıştır: Turizm artık birçok kişi tarafından toplumları, kültürleri, çevreleri, sosyal adaleti ve insan haklarını tehdit eden uluslararası bir örnek olarak görülmeye başlamıştır. Bu anlayışa göre turizm endüstrisi, insanların eşit şartlarla etkileşimini içermez. Kazananların yanı sıra kurbanların bir endüstrisidir. Yakın geçmişte küreselleşme söyleminde tekrarlanan bir tema, küçülen veya sınırsız dünya duygusudur (Allen ve Hamnett 1995). Bu doğrultuda ulus-devletlerin yapı ve konsept olarak nerede olduğu sorusu giderek artmaktadır (Hoogvelt 1997). İnsanları daha da küresel hale getirmek (Cater 1995; Wackermann 1997) ve insanların dünyanın en uzak köşelerine götürülmesi için turizm genellikle öncü olarak görülmektedir. Ekonomik sistem, karmaşık ve savunmasız küreselleşen değerler sistemi ile yerel kültürleri bozma biçimi (Amin 1997; Mowforth ve Munt 1998) olarak görülmektedir. Şüphesiz günümüzde, hızlı bir "uzay-zaman sıkışması" ile ifade edilen küreselleşme yaşanmaktadır (Harvey 1989). Bazı alanlarda (örn. uluslararası finansal işlemler) gerçekten etkileşim süreci kapsam açısından önemlidir ancak çoğu durumda, küresel sistemde meydana gelen süreçler ne evrensel (Hirst ve Thompson 1996; Hoogvelt 1997; Sibley 1997), ne de tamamen yeni algılanmaktadır (Kelly 1997: 154;Mowforth ve Munt 1998: 21).

Politika, ideolojiler ve ekonomik ilkelerin güçlü ama istikrarsız karışımı kültür ve mirası turizmin gelişmesiyle aynı potaya atmaktadır (Selwyn, 1996). Piyasa güçlerinin yoğunlaşmasıyla birlikte artan rekabet, bölgeler ve uluslar arasındaki mevcut gerilimi ve ilişki biçimlerini daha da şiddetlendirmekte, kültür miraslarını siyasileştirmekte, bölgeler ve uluslar arasında işbirliği şekillerini geliştirmektedir. Bunların yanı sıra yeni kültür politikaları alanları ortaya çıkarmaktadır. Bir destinasyondaki turizmin yapısı ve şekli hakkında toplumsal olarak oluşturulan fikir birliği ve belki de daha önemlisi, kültürlerin sembolik değer kazandığı noktasındaki fikir birliği, politik zorunlulukları ve ideolojik akımları yansıtabilir ve dolayısıyla bu da doğrudan demokrasi, iktidar ve vatandaşlık sorunlarıyla bağlantılı olabilir.

Politika, risk ve güvenlik konularında New York 9/11 ve Londra 7/7 olayları ve turistlere yönelik açık saldırılar örnek gösterilebilir. Bu terör eylemleri, seyahatin bağlı olduğu "engelsiz" dolaşımın kolayca paramparça olabileceğini hatırlatmaktadır. Bir anlamda, turizm, hareket özgürlüğü, güvenlik politikası ve risk müzakeresi ile yükümlüdür (Hall, Timothy & Duval, 2003).

Turizmin gelişimi, kaynakların sürdürülebilir kullanımı üzerine destek ve arabuluculuk ile birlikte, kamu harcamaları (örn., beşeri sermaye ve fiziksel kaynak geliştirme) ile ilgili politik kararlar açısından da politiktir. Turizmin mevsimselliği ve ona eşlik eden 7/24 hizmet ideolojisini yansıtan yeni emek kalıplarının ortaya çıkışı, politik kültürel açıdan daha da karmaşık bir hale gelmektedir. Son olarak, bir ülkeyi hedef olarak alan pazarlama eyleminde, hangi resimlerin projeleneceği, hangi hikayelerin anlatılacağı ve kimlerin dahil edileceği (ve böylece hariç tutulacağı) açısından kararlar alınmasının siyasi olduğu savunulabilir.

Yukarıda açıklananlar ışığında hazırlanan çalışmada çok boyutlu bir çerçevede turizm geniş literatür eşliğinde incelenmiştir. İlk olarak turizm ve gelişme incelenmiş, sonrasında siyasi bir platform olarak turizm hegemonya, küreselleşme ve farklılaşma / yakınsama kavramlarıyla birlikte değerlendirilmiştir. Ardından demokrasi ve insan




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

190

hakları bağlamında turizm konusu incelenmiş ve turizmdeki haklar açıklanmıştır. Bu kapsamda çalışmanın amacı gelişme, demokrasi ve insan hakları bağlamında turizm ve siyaset ilişkisini ortaya koymaktır.

2. Turizm ve Gelişme

Ekonomi politikası, piyasa ekonomisinin yaratacağı ekonomik çerçeveyi tanımlamaktadır. Bu, sermayenin ve üretim kaynaklarının özel mülkiyetinin (yeniden) kurulması için ön şarttır. Ayrıca rekabetin gelişimi için ve ekonomik kalkınmanın itici gücü olarak girişimciliğin gelişimi şarttır.

Genellikle, turizm endüstrisi, küçük işletmeler için, piyasa ekonomisi dönüşümünde girişimciliğin gelişimi için bir motor rolündedir. Bununla birlikte, AB ekonomik politikasında da uygulanan klasik turizm ittifakı ve bölgesel ve küçük işletmeler politikası, giderek daha fazla sorgulanmaya başlamıştır (Bieger, 2001:16-18). Değer yaratımının ve dolayısıyla turizm endüstrisinin yenilikçi ve gelişimsel gücünün uzun vadeli korunması yalnızca rekabetçi ve dinamik olanlar değil diğer sanayi dalları için şebeke gereksinimlerini (örneğin, ulaştırma ağları, dağıtım platformları) kurarak cazip işler oluşturma ve bölgesel değer yaratma (Bieger, 2001:36) potansiyeline sahiptir. Altyapı ve turizmin ayrımsız her yönüyle geliştirilmesine yönelik bir turizm politikası, ulaşım, iletişim ve eğlence altyapılarının nispeten daha düzgün (tek biçimli) ve aynı zamanda hızlı bir şekilde modernleştirilmesine ve yerli halk için imaj ve zaman değeri oluşturulmasına katkı sağlayacaktır.

Devlet finansman politikası, altyapı finansmanı ile bitmemelidir; ancak pazarlama kavramlarını da dikkate almalıdır; Yerel ekonominin hedef yönetimindeki rolü, aynı zamanda, kamu-özel ortaklık modelleri vasıtasıyla güçlendirilmelidir ve yerel ekonomi de rol oynamalıdır (oynamalıdır) ( Kreilkamp, 2001:62-64). Dönüşüm konusu ve gelişmekte olan pazarın gerekliliği ile ilgili olarak ekonomik yapıların turizm açısından önemi söz konusuysa bu, ancak girişimciliğin başarılı bir şekilde kurulmasıyla hedef yönetiminde özel-kamu ortaklığı modelleri ile uygulanabilir ve yürürlüğe girebilir.

Turizm bilimi ve turizm politikası kurumlar olarak, özellikle de özelleştirme sırasında piyasa ekonomilerinin dönüşümünde rol oynamalıdır. Ortak iyiliği korumak için, turizm bilimi, ilgili gruplar ve lobiler için bir denge unsuru olarak kendini ifade etmelidir.

Turizm sektöründe turizm politikaları ve planlama stratejileri, geleneksel olarak turizmin çevre dostu bir endüstri olarak algısı ile koşullanmıştır. Dahası, yerel karar alıcılar arasındaki ekonomik büyüme temelli söylem hegemonyası, turizm politikalarını ve evrimini çevresel ve sosyal öncelikleri içeren entegre bir çerçeveye doğru düzenlenmeye doğru itmektedir. Kısa menzilli ve ekonomik öncelikler, geleneksel olarak uzun süredir entegre kalkınma politikalarını destekleyen stratejik planlama araçlarını uygulama kapasitesini sınırlamaktadır.

Bir kentsel politika oluşturma ve turizm sisteminin başarısının ana nedeni ağ stratejileri ve günümüz politikaları ile çağdaş tutarlığıdır. Bu doğrultuda Rhodes modern yönetim anlayışlarından yönetişime vurgu yapmaktadır. Rhodes'un (2000, 1997) ifade ettiği gibi yönetişime ilişkin çok sayıda tanım vardır. Yönetişim yeni yönetim süreci ile ilgilidir. (Rhodes, 1997). Aynı zamanda yönetişim süreçlerine çağın dikkati çekilmektedir. Yönetişim konusu hükümet formları konusundaki geleneksel




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

191

tartışmaların yerine yeni kavramsal kategoriler ile yeniden konsept oluşturma girişimini desteklemektedir.

Çoğu gözlemci, Batı dünyasında kamu sektörü organizasyonlarının faaliyetlerini resmi bir şekilde değerlendirmeye devam etmesi için baskı yapılacağı ve boş zaman ve turizm hizmet kuruluşlarının bu eğilimden muaf tutulmayacağı konusunda hemfikirdir. Bu doğrultuda bu turizm organizasyonları içinden para ve aynı zamanda profesyonel yönetim becerileri olan, ilgili süreçleri bilen ve bunları profesyonel yönetimin meşru bir parçası olarak görenler yükselişe geçmiştir.

Son dönemde küreselleşme tartışmalarının çoğunda boş zaman faaliyetleri ve turizm için etkiler de vardır. Özellikle bu tartışmalar birçok spor (Maguire, 1999), müzik ve buna bağlı donanım, film, moda ve fast food, yeme içme dahil olmak üzere eğlence alanlarıyla ilgilidir. Turizm, özünde küresel bir endüstridir, ancak havayolları ve bazı otel grupları çok uluslu şirketler, turizm şirketleri, nadiren küresel, mikro-küresel mücadelelerin hedefidir. Son yıllarda yapılan çok sayıda turizm araştırması, garip ve egzotik arayışları içeren turizm tipine odaklanmıştır (Urry, 1990). Kültürün homojenleştirilmesi tehdidine rağmen aslında bu tür turizm, genelde iç ve uluslararası turizmden, İngiltere'deki Blackpool / Southend fenomeninden, Avustralya'daki Gold Coast'tan ve dünya popüler kültürünün karargahı olan Disneyland, Disney World ve Hollywood'a yolculuktan daha fazla hacim içerisindedir. Bu kanıtlarla, küresel homojenizasyonda turizmin ayakta kalabileceği öngörülmektedir (Veal, 2002:50).

3. Siyasal Platform Olarak Turizm

Richter (1989, Cheong & Miller, 2000: 373), açık bir turizm programının altında yatan siyasal bir gündemin olduğunu gözlemlemiştir. Turizm, son derece politik bir fenomendir ve etkileri sadece nadiren algılanmış ve neredeyse hiçbir yerde tam olarak anlaşılamamıştır (Richter, 1989).

Turizm çalışmaları son yıllarda geliştirilmiştir ve karmaşık sosyo-ekonomik-politik, çevresel etkileri ve sonuçları vardır. Turizm alanını incelemek ve açıklamak için farklı disiplinlerden birçok yaklaşım geliştirilmiştir. Bununla birlikte, siyaset bilimi perspektifinden turizm üzerine çok az literatür vardır (Hall, 1994). Elliott (1997), Hall (1994), Hall ve Jenkins (1995), Jeffries (2001), Matthews, 1975, 1978 ve Richter'in (1989) eserleri turizm politikasıyla ilgili kapsamlı çalışmalara dayanmaktadır.

Son yıllarda yapılan, karmaşık sosyo-ekonomik-politik, çevresel etkileri ve sonuçları olan turizm çalışmaları şunlardır:

Cheong ve Miller (2000), turizmin siyasi boyutu hakkında çok az araştırma yapıldığını belirtmiştir. Ludwig Rieder'ın (1997) Filipinlerin Marcoses'un turizmi siyasi amaçlarla kullanması üzerine yazdığı makale, bu alanı inceleyen mevcut literatürdeki birkaç makaleden biridir. Gelişmekte olan ülkelerde konut sakinlerinin tutumlarını, özellikle yerel topluluğun desteklenmesi ve katılımı kritik olduğunda başlangıç aşamasında incelemek için hiçbir çalışma yapılmamıştır (Teye, Sonmez & Sirikaya, 2002). Dahası, ABD merkezli araştırmaların büyük kısmı, kırsal (kentsel değil) yerleşim yerlerinin turizme yönelik tutumları üzerinde durmaktadır (Madrigal, 1995, Teye ve diğerleri, 2002:669).

Yapılan çalışmalarda konut sakinlerinin algıları ve tutumları önemli bir turizm araştırması alanı oluşturmuştur. Bunlar turizm programları ve projelerinin sürdürülebilir olması için önemli hususlardır (Ap & Crompton, 1998; Allen, Long,




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

192

Perdue & Kieselbach, 1988; Belisle & Hoy, 1980; Doxey, 1975; Lankford, 1994, Brunt & Courtney, 1999: 494; Maddox, 1985; Murphy, 1983, Williams & Lawson, 2001:270).

Williams ve Lawson (2001) Turizm algılamalarının bir yerdeki sakinlerin/yaşayanların (algılanan) yaşam kalitesi üzerinde önemli etkileri olduğunu söylemektedir. Birçok çalışma algıları etkileyen faktörleri tespit etmiştir. Bunlar içsel ve dışsal değişkenlerdir (Faulkner & Tideswell 1997, Fredline & Faulkner, 2000:765).

İçsel değişkenler demografik özellikler, coğrafi yakınlık, etkinlik yoğunlaşması ve turizme katılımı içerir (Ap, 1992; Brougham & Butler, 1981; Milman & Pizam, 1988; Pizam, 1978; Pizam, Milman & King, 1994; Fredline & Faulkner, 2000: 766; Teo, 1994).

Dışsal faktörler, ürün yaşam evresi, mevsimsellik ve turistler ile konut sakinleri arasındaki kültürel farklılıklara atıfta bulunmaktadır (Butler, 1980; Butler, 1975, Fredline & Faulkner, 2000:766; Belisle & Hoy, 1980; Doxey, 1975; Sheldon & Var, 1984).

Williams ve Lawson (2001) kapsamlı incelemelerinde sakinlerin turizme yönelik tutumlarını etkileyen değişkenlerin uzun bir listesini sunarlar. Bunlar, (a) katılımcıların evlerinin turizm merkezinden uzaklığı b) topluluğa bağlılık c) turizmin etkileri hakkında bilgi c) toplumdaki ikamet süresinin uzunluğu e) yerli doğumlu olma f) etnisite (g) toplam perakende faaliyetinin bir parçası olarak turizme dayanan perakende faaliyeti (h) turizm ve yerel ekonomi hakkında bilgi seviyesi (i) turistlerle olan temas seviyesi (j) yerel rekreasyon üzerinde algılanan etki/ fırsatlar (k) turizm planlaması kararlarını etkileyebilme yeteneği ve (l) cinsiyettir.

Genel olarak yapılan araştırmalarda, sosyo-ekonomik değişkenlerin turizmin ikamet eden algılarıyla çok az ilişkisi olduğu bulunmuştur (Liu & Var, 1986; Madrigal, 1993; Madrigal, 1978, Madrigal, 1995:87) ve turizm yoğunlaşması (Madrigal, 1993; Pizam, 1978), toplulukta daha fazla ikamet süresi (Liu ve Var, 1986; Madrigal, 1993; Pizam, 1978; Um & Crompton, 1999) ve yerli doğumlu statüsünün (Canaan & Hennessy, 1989; Davis, Allen & Cosenza, 1988; Um & Crompton, 1987) turizm üzerine daha büyük olumsuz algıya bağlı olduğu bulunmuştur (Madrigal, 1995:86). Turizmin olumlu algıları üzerinde ekonomik bağımlılık daha fazladır (Madrigal, 1993; Milman & Pizam, 1988; Pizam, 1978 Madrigal 1995:86-87).

Lindberg ve Johnson'un 1997'de değer tutum modelleri üzerine yaptıkları araştırmalar, büyüyen bir ekonomiye önem veren sakinlerin, turizme yönelik olumlu tutumlara sahip oldukları göstermektedir.

Öte taraftan bazı araştırmalar (Mercer, 1998:122; Pearce, 1998:141), sakinlerin turistlere olan tutumlarının zamanla bozulduğunu göstermektedir. Doxey sakinlerin turizm gelişiminin her aşamasında düzgün tepki gösterdiğini varsaymıştır. Smith ve Krannich (1998), bir toplumda artan turizm bağımlılığının, daha fazla gelişimine yönelik olumsuz tutumların yanı sıra yerel tatmin düzeylerinin düşmesi ve suç endişesinin daha yüksek seviyelere gelmesi ile ilişkili olduğunu bulmuştur.

Sosyal değiş tokuş teorisini teorik çerçeve olarak kullanan Ap, insanların turizme yönelik tutumlarının elde ettiği algılanan faydanın bir fonksiyonu olduğuna karar vermişlerdir (Fredline & Faulkner, 2000:766). Esasen, sosyal değiş tokuş teorisi, turizmin getirdiği maliyetlerin (tıkanıklık, turistleri daha fazla ağırlama, vb.) kendisinden edinebilecekleri faydalarla (istihdam, gelişmiş altyapı gibi) orantılı olması




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

193

durumunda, turizme daha olumlu bir tutum takınacağını varsaymaktadır (Madrigal, 1995).

Gürsoy, Jurowski ve Uysal (2002), turizm gelişimine yönelik toplumsal desteğin toplumun endişe düzeyi, turizm kaynak tabanının yerel halk tarafından kullanılması, yerleşiklerin ekosentrik değerlerinin seviyesi, yerel ekonominin durumu, algılanan maliyetler ve turizm gelişiminin algılanan faydalarından etkilenebileceğini bulmuştur.

Bununla birlikte, Teye vd. araştırmasındaki (2002) ana sonuç, bunun istihdamın doğası olması ve bu istihdamın daha teorik olarak önemli olduğu bağlamdır. Turizm endüstrisinde çalışanların ekonomik gelişme için bir araç olarak turizme yönelik beklentiler gerçekleşmediği için aslında turizm konusunda çok olumsuz bir tutum sahibi olduğunu bulmuşlardır. Turistlerin yoğun gezileri, turistlere sunulacak ilgi çekici yerlerin olmaması, turizmin mevsimsel karakteri, düşük doluluk oranı, yüksek fire oranı, düşük ücret ve uzun çalışma saatleri nedeniyle sıkıntı yaşanmaktadır.

Sosyal temsil teorisini teorik çerçeve olarak kullanan araştırmalar, ikamet eden algılarının, sakinlerin ait olduğu küme veya grupların bir fonksiyonu olduğunu göstermiştir. Muscovici (1963), toplumsal temsilleri "topluluk tarafından davranış ve iletişim amacıyla toplumsal bir nesnenin ayrıntılandırılması" olarak tanımlamaktadır. Bunlar, toplulukların mantıklı olmasına izin veren değerler, fikirler ve davranış kılavuzları içeren teori ya da bilgi sistemleri gibidirler. (Pearce, 1998:143). Sosyal temsillerin başlıca kaynakları, doğrudan deneyim, sosyal etkileşimler ve medyadır (Fredline & Faulkner, 2000:767-768).

Turizmin kamu politikası üzerindeki etkisinde ekonomik vurgulamadan ziyade teşvikler daha önemlidir. Turizmin yerel halk için daha iyi imkânlar ve doğal çevrenin korunması için teşvikler sağladığını vurgulamak gereklidir. Bu doğrultuda planlama yetkililerinin yerel sakinlerin görüşlerini ciddiye almaları son derece önemlidir.

Turizm, tüm dünyada büyüme ve yoksulluğun azaltılması için bir motor olarak görülmektedir. Hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkeler, turizm endüstrisinden fayda sağlama politikalarını tasarlamaktadır. Hall, "Dünyadaki birçok hükümet, kendisini turizm gelişiminde girişimci olarak göstermiştir" (Hall, 1994) demektedir. Bu bağlamda turizm, hükümetten destek ve cesaret almayı hak eden bir alan olarak değerlendirilmektedir (Jeffries, 2001).

Birçok gelişmekte olan ülkede, devlet genellikle turizm kalkınma politikasının oluşturulmasında ve planlanmasında merkezi bir rol oynamaktadır (Jenkins, 1998). Kamunun, turizmin çevre ve görüntü yönetiminde önemli ve etkili bir rolü vardır (Wong, 2003). Devletler turizmin geliştirilmesinde önemli bir rol oynamaktadır (Hitchcock, King ve Parnwell, 1993). Bu kapsamda devletler turizm gelişiminin planlamacılarıdır (Smith, 2000). Bunun için turizm alanında stratejik planlar yapılmalıdır. Stratejik planlama ve stratejik yönetim terimleri, orta ve uzun vadeli hedeflere önem verilmesini sağlamayı amaçlayan planlama ve yönetim yaklaşımını belirtmek için kullanılmıştır ve günlük hedeflere ulaşılmasında başarıyla uygulanmaktadır. Bu yaklaşım özel sektör kökenlidir ancak 1960'lardan bu yana kamu kurumlarının gittikçe her yıl ileriye dönük olarak stratejik planlar hazırlayarak özel kuruluşlar gibi davranması gerekmektedir. Ve planlama, bütçeleme, uygulama stratejileri ve performans değerleme ile bütünleştirilmektedir (Caret vd. 1992: 5-24).




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

194

Turizm, devletlerin siyasi sistem ve gelişme seviyesine bakılmaksızın, önemli bir döviz kazancı ve istihdam sağlayıcısı olarak görülmektedir (Richter, 1993). Bütün gözlemler ve tartışmalar, turizmin planlanması ve geliştirilmesinde devletin ana aktör olduğunun bir göstergesidir. Bu nedenle, turizm politikasını aktör rolündeki devlet perspektifinden incelemek gereklidir.

Turizm planlaması ve geliştirilmesinde önemli bir rol oynayan devletlerin genel olarak araştırmalardan çıkan sonuçlara göre turizm endüstrisinin geliştirilmesi için yapmaları gerekli olan tedbirler şöyledir:

1. Turistler için güvenlik ve genel güvenlik,

2. Altyapı ve turizm tesisleri geliştirme,

3. Özel sektör, STK'lar ve hükümet de dahil olmak üzere paydaşlar arasındaki işbirliği,

4. Kültürel mirasın korunması,

5. Çevrenin korunması,

6. İnsan kaynaklarının geliştirilmesi,

7. Turizm ürünlerinin pazarlanması ve tanıtımı,

8. Vizelerin uygunluğu gibi yasal önlemler,

9. Bölgesel işbirliği (Chheang, 2009:79).

Turizm, ulusal kalkınma önceliklerinden biridir. Buna ek olarak, turizm kamu sektöründe ekonomik büyümeyi, istihdamı, eşitliği ve verimliliği arttırmaya odaklanan stratejilerle ulusal kalkınma stratejisinin gerçekleştirilmesinde hayati bir rol oynamaktadır.

Devletler ve turizm ilişkisi geniş ve karmaşık alanlardır. Bu ilişkiyi tanımlama, analiz etme ve değerlendirme noktasında dört ana soruna dayalı bir çerçeve kullanılmaktadır: Neden, kim, nasıl ve ne.

Neden, Hükümetler için neden turizm bu kadar önemli? Hükümetler neden turizm yönetiminde yer alır? Turizm neden yönetilmelidir? Bu sorulara verilen cevaplar hükümetlerin, turizm gibi politik alanlarda yer almalarını gerektiren sorumlulukları bulunduğunu önermektedir. Yöneticilerin uymaları gereken ilkeler ve hedefler vardır ve bazı sorunlar ve sorular yalnızca hükümetler tarafından yönetilebilir.

Kim, turizm politikası sisteminin ana katılımcıları kimlerdir? Önemli politika yapıcıları, kamu yöneticileri ve iktidar sahipleri kimlerdir? Kamu sektöründe ve sanayide en önemli kuruluşlar hangileridir?

Nasıl, yönetim aslında nasıl yürütülür, yöneticiler nasıl yönetir? Katılımcılar nasıl çalışır ve davranır, sistem nasıl çalışır? Uygulama, politika nasıl formüle edilir, uygulanır ve yönetilir; Ulaşılan hedefler ve kullanılan araçlar nelerdir? Kamu yönetimi siyasi ve güç sistemlerinde oldukça karmaşık olanı hem resmi hem de gayri resmi düzeyde nasıl yönetir?




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

195

Ne, turizmin etkileri nelerdir? Uygulamada ve performansda yönetimin sonuçları nelerdir? Başarı veya başarısızlık oldu mu? En önemli konular neydi? İlkeler takip edildi mi, hedeflere ulaşıldı mı?

Hükümetler turizmde ve modern dünyada bir gerçektir. Sadece hükümetler siyasi istikrar, güvenlik ve turizmin gerektirdiği yasal ve mali çerçeveyi sağlayacak güce sahiptir. Temel hizmetleri ve temel altyapıyı sağlarlar. Hükümetler, hizmet sunarak turizme yardımcı olabilirler; faaliyetleri ve emniyeti sağlamak için sanayi faaliyetlerini de kontrol edebilirler. Standartlar kamu yararına korunmaktadır. Bunların hepsi hükümetlerin kamu yararına gerçekleştirmeleri beklenen meşru işlevleridir.

Hükümetler ekonomik önemi nedeniyle turizme dahil olmuşlardır. Sanayi ve ekonomideki gerileme, dünya durgunluğu, büyük işsizlik ve zengin ile fakir arasındaki büyüyen uçurum dönemlerinde turizm az sayıdaki büyüme endüstrisinden biridir; çoğu hükümetin umutsuzca ihtiyacı olan kıt yabancı paraları da temin edebilmektedir.

Turizm, dünyadaki en büyük endüstrilerden biridir ve Dünya Turizm Örgütü'ne (DTÖ) göre turizm, döviz hareketleri açısından listenin başındaki petrolün yerini almıştır ya da er geç bunu yapacaktır. Çeşitli ülkeler ve hükümetler için turizm en önemli ekonomik faaliyettir (Elliott,1997:1-5).




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

196

Şekil 1: Turizmin siyasi, idari ve endüstriyel çevresi (Elliott,1997:39).

Yukarıda açıklandığı üzere Şekil 1 Turizmin siyasi, idari ve endüstriyel çevresi hakkında bilgi vermektedir. Buna göre hükümetler, politik sistemdeki meşru iktidar sahipleri olup, politika ve politika yönergeleri oluşturma sorumluluğundadır. Hükümetler anayasal, yasal ve politik ortamda çalışmalıdır. Hükümet, kurumların ve süreçlerin, toplum üyelerini bağlayan kararlar vermesi ve uygulamasını ifade eder (Stewart ve Ward 1996: 2). Kamu sektörü hükümet hedeflerine ulaşmak için kuruluşları yönetmekten sorumludur ve ayrıca kamu politikalarını formüle etmek ve uygulamakla yükümlüdür.

Kamu politikası, bir eylem ya da aktörün bir sorun ya da bir endişeyle uğraşırken bir eylem yoludur (Anderson 1984: 3). Yönetim, uluslararası, ulusal veya yerel yönetim düzeyinde, politik bir sistem içerisinde çalışmalıdır. Turizmle ilgili kararlar politik bir sistem bağlamında ele alınır. Politik bir sistem liberal, demokratik ya da totaliter olabilir. Fakat pratikte her tür rejim turizmi destekler veya sponsor olur.

Siyasal sistemin egemen ideolojik ve felsefi inançları ve değerleri, hükümetlerin ekonomik sisteme ne kadar müdahale edeceğini, özel sektörün rolünün ne olacağı ve turizm için ne kadar destek ve finans sağlanacağını belirleyecektir.

Bir siyasi sistem, önemli ölçüde, iktidar, kural veya otoriteyi içeren, insan ilişkilerinin kalıcı bir modelidir (Dahl 1970:6). Yönetim ideal olarak akılcı, kalıcı, resmi ve etkili bir uygulamadır. Bununla birlikte, pratikte siyaset, tıpkı politikacılar arasında olduğu gibi, iktidar mücadelelerine götüren yönetim ve örgütlerde faaliyet göstermektedir. Herhangi bir siyasi veya idari sistemdeki iktidar sahipleri önemlidir, çünkü güç, direncin üstesinden gelme kapasitesidir, başkalarının davranışını değiştirme ve onları istediklerini elde etme olanağından alıkoyma kapasitesidir. Aynı zamanda kimin, ne zaman, neyi nasıl yapacağını belirler (Lasswell 1951: 287). Sonuç olarak kamu sektörü kimin, neyi, ne zaman ve nasıl yapacağını belirlediği için turizmde güçlü bir konumdadır (Elliott,1997:38-40).

3.1. Hegemonya, Küreselleşme ve Farklılaşma / Yakınsama

Modern hegemonya kavramı teorisi genellikle İtalyan Marksist Antonio Gramsci'ye (1891-1937) atfedilir ve ağırlıklı olarak baskın bir grubun diğer grupları operasyonel politik ve sosyo-ekonomik sistemin meşruluğunu ikna etmek için kullandığı araçlarla ilgilidir. Hegemonya "sosyal gerçekliğin tüm yönlerinin tek bir sınıf tarafından idare edildiği ya da desteklendiği bir toplumsal koşul" olarak anlaşılır (Mayo, 1999: 35). Hegemonya teorisi, çoğunlukla daha geniş kültür çevrelerini yönlendirmede egemen sınıfın eylemlerine vurgu yapar. Bu kültürel faktör, akademik-kurumsal-medya kompleksinin de desteklediği (Macey, 2000) egemen sınıfa ait organik entelektüellerin




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

197

aktif ajansı ile bağlantılı olabilir (Peet, 2002). Ancak kültürel olanların dışındaki diğer hususlar çok önemlidir. Gramsci, (Forgacs, 1988:423) "hegemonya etik/politik olduğu halde ekonomik olmalı, mutlaka iktisadi faaliyetin belirleyici çekirdeğinde önde gelen grup tarafından uygulanan belirleyici fonksiyona dayandırılmalıdır" demektedir.

Hegemonya, kültürel, politik ve ekonomik alanları kapsar. Çağdaş küresel çevrede bu üç hegemonya seviyesi kısaca şöyle özetlenebilir:

1. Kültürel hegemonya, bu kısmen çağdaş "Davos Kültürü"43nde çok fazla destek bulduğu anlaşılan Fukuyama’nın tezi olan "Tarihin Sonu" tezinden kaynaklanmaktadır.

2. Ekonomik hegemonya, özel sermayenin (işletmeler, bankalar vb.) ve kamu sermayesinin (kamu kurumları / kuruluşlar tarafından verilen krediler, hibeler vb.) ikili kontrolünden oluşur.

3. Siyasi hegemonya, uluslararası, bölgesel ve ulusal düzeylerde politika üretme ve kooperatif kurumlarının / organizasyonlarının kontrolünü kapsar.

Küreselleşme terimi, dünya sisteminin neo-liberal politikalara doğru kaydığı 1980'lerde önem kazanmıştır. Ulaştırma, iletişim ve bilgi teknolojilerinde bir artış ve örgütlerin ve şirketlerin yönetim türündeki değişimle bağlantılı olarak, küreselleşme belirli formlarda derinleşmiş ve yerleşik hale gelmiştir. Genel olarak, akademisyenler tarafından üç farklı küreselleşme seviyesi kabul edilir:

1. Ekonomik küreselleşme, ekonomik faaliyetlerde coğrafi lokalizasyona atfedilen önemin azalmasıyla ilgilidir. Bu, büyük şirketlerin üretim faaliyetlerini kolaylıkla ve maliyetlerine bağlı olarak farklı coğrafi bölgelerde dağıtmalarını sağlar.

2. Kültürel küreselleşme, dünyanın Batı'nın (çoğunlukla Kuzey Amerika) tüketim ve yaşam biçimiyle tanımlandığı homojen bir küresel kültüre doğru ilerlediği varsayımıyla ilgilidir. Bunda, belirli bir siyasal iktisadi kültür inancını, özellikle de bireyselci neo-liberalizmi belirlemek mümkündür.

3. Siyasal küreselleşme ve ilişkili uluslararasılaşma "ulus devletin eski rolünün ve gücünün aşınmasına yol açar" (Potter, Binns, Elliott & Smith, 1999:75).

Küreselleşme ile ilgili bu teorik varsayımlar, dünyanın bir yakınsama veya farklılaşma sürecine girip girmeyeceğini sorgulamaktadır. Yakınsama kavramı, dünyanın standartlaştırılmış bir tüketim ve yaşam biçimiyle eşit bir küresel kültüre yöneldiği varsayımını ifade eder. Kültürel yakınsaklık, aynı siyasi-ekonomik inançla uyumu sağlayan ülkelerde de görülebilir. Çağdaş bağlamda, bu özellikle gelişmekte olan ülkelere, bu tür ülkelerin siyasi özerkliğinin dış politika üreten kurumlar tarafından sıkça aşınması anlamında uygulanabilir.

Öte yandan, farklılaşma kavramı "artan uluslararası işbölümünün ve uluslar ötesi kurumların öneminin artmasının, üretim kalıpları, sermaye birikimi ve mülkiyet bakımından ülkeler arasında gelişmiş heterojenite veya ayrışmaya yol açtığına işaret

43 Huntington'un (1999) ardından Davos Kültürü, Davos'ta düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu (WEF) katılımcıları tarafından özetlenen bireycilik, piyasa ekonomisi ve politik demokrasi inançlarına dayanan homojen bir değerler dizisidir. Buna ek olarak, bu insanlar "neredeyse tüm uluslararası kurumları, dünya hükümetlerinin çoğunu ve dünyanın çeşitli ekonomik ve askeri yeteneklerini kontrol altında tutuyorlar" (Huntington, 1999).




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

198

eder (Potter, 2002: 193). Başka bir deyişle, farklılık örüntüsünde "üretim ve mülkiyet yönleri daha da artmaktadır (Potter, 2002: 194). Politik olarak, karar verme sürecinin, barışçıl ya da zorla ulusal ve / veya yerel politikaları etkileyebilecekleri ve kontrol edebileceği birkaç yerel ve daha güçlü politik kurumlarda yoğunlaştığı bir sapma eğiliminin fark edilmesi mümkündür.

Tablo 1: Küresel Turizmde Hegemonya Yapısı (Burns, Novelli, 2007:182) Hegemonya Bağlam Çıktı Açıklama/ifade Turizmde

Kültürel

Batılı düşünce / çevre

paradigmaları

Neo liberalizm Doğanın

korunması / metalaştırılması

"Davos kültürü" Yaşam Tarzı

Turizm talebi

Siyasal Kamu

kurumları / kuruluşları

Uluslararası, ulusal, kurum,

kuruluşlar

Dünya Bankası Dünya Ticaret

Organizasyonu IMF BM, UNDP, AB, /

SADC, vb. Programlar / DTÖ-OMT hükümetleri sivil

toplum kuruluşları

Turizm politikaları Siyasi

projeler

Ekonomik Özel sermaye/ "Kamu

sermayesi"

Çokuluslu / ulusal, yerel özel

sermaye

Oteller, tur operatörleri havayolları DTÖ-OMT,

WTTC, WB vs.

Turizm arzı

Yukarıda açıklanan Tablo 1, “Küresel Turizmde Hegemonya Yapısı” hakkında bilgi vermektedir. Dünya Seyahat ve Turizm Konseyi (WTTC)’nin "Milenyum Vizyonu", aşağıdaki zorunluluklarla birlikte ele alınan bir görüş sunmaktadır:

1. Hükümetlerin seyahat ve turizmi stratejik bir ekonomik kalkınma ve istihdam önceliği olarak kabul etmelerini sağlamak.

2. GATS'in uygulanmasını destekleyerek, açık ve rekabetçi pazarlara doğru hareket etmek, hava taşımacılığının serbestleştirilmesi ve telekomünikasyonun uluslararası piyasalarda düzenlenmesi.

3. Havaalanı kapasitesinin artırılması, havaalanları, yollar ve turistik tesislerin inşası ve modernizasyonu gibi altyapının genişletilmesi ve geliştirilmesini içeren turizm büyümesine yönelik engelleri kaldırmak.

Foucault için her toplumun hakikat rejiminin kontrolü vardır; bu, büyük siyasi ve ekonomik aygıtların gücünün bir parçasını oluşturan "gerçeğin ekonomisi" olarak adlandırılmaktadır. Bu yaygın “gerçek”, özellikle modern formda toplumsal çatışma ile beslenen bir süreçte, “Bilimsel söylem” olarak ifade edilir. Post-yapısal görüşte, gerçekler içindeki ifadeler daha doğrusu gerçeklerden ziyade, toplumsal olarak üretilen söylemlerdir (Peet & Watts,1993:228).

Gosoviç, küresel düzeyde uygulanan "entellektüel hegemonya"nın, daha az güçlülerin direneceği sınırlı kabiliyete bağlı olarak "entelektüel totalitarizm" biçimine gelebileceğini şiddetle savunmaktadır (Gosovic, 2001:134). Gosoviç için, bu söylem ile şu anki dünya gelişimi arasında net bir ilişki vardır. Amaç, sorunları ortadan kaldırmak ve ortaya çıkabilecek sorunlar için önlem almaktır. Bunlar (bu söylemlerin) sistemin temel sağlamlığını ifade etmesi anlamına gelir ve mümkün olan tek olasılık, "olası tüm




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

199

dünyanın en iyisi" ve temel yapısal sorunlara ilişkin tartışmalı olmayan bir şeydir (Gosovic, 2001:138).

Sonuçta ortaya çıkan ayrışma / yakınsama süreci, gelişmekte olan ülkelerdeki turizm gelişimini etkilemek / kontrol etmek için kilit politika oluşturan kurumların denetimi yoluyla zengin ülkelerin kapasitesinin bir sonucu olarak analiz edilir. Kültürel yakınsama, küresel bir "Davos kültürü" ne yönelik homojen bir süreçle ve turist perspektifinden turist ürününün standardizasyonu ve bu kültüre dayanan politikalarla belirtilir. Ekonomik ayrım, az sayıda turizm şirketinde zenginliğin ve gücün her zaman daha fazla yoğunlaşması ile kuvvetle ileri sürülmektedir. Politik açıdan farklılık, politika yapımının daha az güçlü kurumlarda yoğunlaşması ile vurgulanır. Gelişmiş ülkelerin egemen sınıfının kültürel, ekonomik ve politik ihtiyaç ve isteklerini (dolayısıyla dış politika üreten kurumlar tarafından gelişmekte olan ülkelerin siyasi özerkliğinin aşınmasını) takip eden bir süreçtir. Birçok gelişmekte olan ülkenin turizm sektörünü geliştirme yollarını aramaları nedeniyle, bu turların gelişme ve yakınlaşma etkilerine derinden gömülü olduğu söylenebilir (Giampiccoli, 2007:181).

4. Demokrasi ve Turizm

Webster "demokrasi"yi "halkın çoğunluğunun iradesine göre halk için bir hükümet biçimi" olarak tanımlar yani devlete sahip bir devlet demektedir (Allee, 1977: 89). Bu standartlarla açıklanan saf demokrasi azdır. Demokrasi popüler medyada açıkça, çoğunluk tarafından hükümetten daha fazlasını içermeye başlamıştır. Azınlık hakları, sivil özgürlükler ve politikaların belirlenmesi, görünürde halkın seçilmiş temsilcileri tarafından denklemin bir parçası haline gelmiştir. Demokrasinin politik tanımları, demokrasiyi serbest ticaret, küreselleşme, serbestleşme, ademi merkeziyet ve giderek daha fazla özelleştirme ile ilişkilendiren tanımlara yol açmıştır. Bu politikalar bir demokrasi tanımından kaynaklanmamakta ancak en büyük demokrasilerin ekonomik ve siyasi nüfuzundan doğmaktadır. İronik olarak, ister bireysel nüfuz, kurumsal güç ya da medya erişimi bakımından ölçülsün, az sayıdaki kişi tarafından artan kontrolün yapılmasına izin vermektedir.

Gelişmiş ülkelerdeki ulusal retoriklerin çoğunda ve turizm endüstrisinde açık bir varsayım olmamasına rağmen, seyahat etme özgürlüğü, ziyaretçilerin yurt dışında hoş karşılanması ve demokrasi arasında temel bir ilişki vardır. Artık yok olan ABD Seyahat ve Turizm İdaresi, "Seyahat: Mükemmel Özgürlük" sloganını taşımaktaydı. Bu, özellikle SSCB ve uydu uluslarının diktatörlüklerinin aksine Amerikalıların hareketliliğini ve Amerikan toplumunun açıklığını vurgulamak üzere tasarlanmıştır.

Sektöre bağlı olarak internet gibi gelişmelerle birlikte turizm daha rekabetçi ve daha özgür hale gelmeye başlamıştır. Bununla birlikte, demokrasiler ve turizm ile ilgili genellemeler, işçilerin tatil günlerinde ücret ödemelerine vurgu yapmaya başlamışlardır. Turizm politikası gelişimi ve kontrolündeki eğilimler, kontrol ve planlamanın devredilmesi bağlamında olmuştur. Çoğu demokraside olduğu gibi turizm politikası asla merkezi olmadığı halde, bazı ülkeler örneğin ABD turizmle uğraşan 40'tan fazla federal ajansa sahiptir (Richter, 1985).

Turizm, uluslararası düzenden büyük ölçüde etkilenmiştir, ancak gördüğümüz gibi, uluslararası turizm, uluslararası bir kamu kurumunun kontrolü altında değildir. Uluslar arası örgütler, birçok turizm meselesinde uluslararası arenada hakimdir.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

200

Küresel ısınma sorunları, okyanus koşulları ve asit yağmuru kontrolü konuları, özellikle plaj gelişimi ve gemi kirliliği olaylarında turizm açısından karmaşık her bir düzenleme, uluslar üstü anlaşmalar, uluslararası bir anlaşma, en güçlü ülkelerdeki mevcut siyasi iklim ile tamamen çelişen çeşitli denetimlere yol açmıştır (Langewiesche, 2003).

Ulusal hükümetler, turizmi etkileyen vize politikaları, sağlık politikaları, ulaştırma politikaları ve ara sıra turizmi etkileyen ulusal turizm planlarını belirlerler; ancak bu kararlar, kamuoyunda tartışmalara yol açmadan ve halkın bilgi girişi için az fırsat verilerek yapılır. Dolayısıyla, ulusal turizm politikalarında çok az demokrasinin olduğu genel olarak söylenebilir.

Demokrasi ve turizm bağlantısı basit düzeyde vardır. Nitekim, birçok ulusun yerel düzeyde, turizm karşısında yerel ve bölgesel aktivizmin vaka analizlerini sağlayan bir tür turizm planı bulunmaktadır. Örneğin İspanya, iktidarın devredilmesi ve turizmin yerinden yönetim sürecini başlatmıştır. Böylelikle yerel kültürlere duyarlılığın artması ve turizm varlıklarının daha fazla özelleştirilmesi sonucunda verimliliklerin gerçekleşebileceği umulmaktadır (Baidal, 2004).

İletişim ve teknoloji, daha yüksek seviyelerde duyulan yerel meseleleri daha uygun hale getirdiğinden bunun daha muhtemel olacağı düşünülmektedir. Örneğin, 1980'lerde yerel bir Amerikan topluluğunun Kış Olimpiyatlarının Colorado kasabasında tutulmasını nasıl durdurduğuna dikkat çekilmiştir. Ancak bu şehir, Kış Olimpiyatlarının gerektirdiği kalabalığın kopmasına ve yapımına izin vermeyen zengin bir bölgedir. Kış Olimpiyatları turistlerin diğer eyaletlerde de harcayacağı tüm para yüzünden daha iyi bir fikir gibi gelmiştir. Hazırlıklardaki fonların verilmesi aynı zamanda farklı hükümet seviyelerinde bulunacak farklı cevapların bir unsurudur.

Belki de demokrasinin etkisi sadece bir analiz problemi seviyesi değil, özel bir olaydan ya da kalıcı bir turist çekiminden bahsedilecek bir işlevdir. Belki de turizmin demokrasi üzerindeki etkisi, turizmin türüne, ölçeğine, hızına ve bir destinasyonun taşıma kapasitesine bağlıdır. Bu konuların tümü bir dereceye kadar araştırılmış ancak kesin sonuçların demokratikleşmenin derecesi ile sürece ve turizmin başarısının çoğunluğa bağlandığı kesin bir sonuca varılamamıştır.

Demokrasinin turizm ile olan bağlantılarını keşfetmek için çok fazla soru ve hipotez öne sürülmüştür. Turizm bazen sivil haklar mücadelesinde demokratik değerleri etkileyen ve kutlamayı teşvik eden bağımsız bir değişkendir. Diğer durumlarda, turizm, muhtemelen demokrasiden, daha sıklıkla siyasi istikrar tarafından etkilenen bağımlı bir değişkendir. Uluslararası anlaşmalar ve uzlaşmalar, pazarlamada turizmi daha fazla gruba daha fazla duyarlı hale getirmeye, yaşlılara ve engellilere (Richter & Richter, 2003) erişilebilirlik konusunda koruma sağlamaya ve kadınların ve çocukların korunmasına yardımcı olmak için düzenlenmeye başlamıştır (Richter, 2003b; 2004a).

Çeşitli hükümet seviyelerinden gelen analizler, demokrasi ve turizmin nasıl bağlantılı olabileceği konusunda fikirler sunar (Gibney, 2002; Neumayer, 2004). Aynı zamanda bazı potansiyel ilişkileri keşfetmek için yardımcı olur. Özelleştirme, katılımcı planlama ve serbestleşme konusundaki vaka çalışmaları da bu anlayışı arttırmaktadır. Stratejik planlama çabalarını incelemek ve iki kavramı birbirine bağlamak için uygulama çabalarına bakmak da daha nüanslı varsayımlar sunmaktadır. Nihayetinde demokrasiyi neyin oluşturduğuna ve neyi ne zaman ve nerede içeriye aldığına dair eski sorulara geri dönülmektedir (Lasswell, 1936; Parenti, 1988).




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

201

Parlamenter demokrasi, çıkar grupları ve idari yapıların turizm politikasındaki piyasa ekonomisi ve demokratik sistem dönüşümü çerçevesindeki etkileşimi, daha ileri araştırmaların odak noktası olmalıdır.

5. İnsan Hakları ve Turizm

Sadeleştirilmiş Oxford İngilizce Sözlüğü, bir hakkı, “yasal ya da ahlaki gerekçelerle, bir şey edinmek, elde etmek ya da belirli bir şekilde davranmak için haklı bir talep” olarak tanımlamaktadır. Dolayısıyla bir hak, bir şahsın veya grubun iddia etmesi gereken bir şey olarak görülür ve başkaları tarafından meşru olarak tanınır. İnsan hakları, tüm insanların insan olması dolayısıyla sahip olduğu haklardır (Donnelly, 1989:12). İnsan hakları beyanları inanç veya taahhüt beyanlarıdır; bu nedenle doğasında siyasi ve ahlâk çerçevesi vardır. 20. yüzyılda bir dizi insan hakları uluslararası yasal araçlar yoluyla özellikle hükümetler, çeşitli ulusal ve uluslararası örgütler aracılığıyla yaygın bir şekilde tanınmaya başlanmıştır.

İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ve Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) Turizm İçin Küresel Etik Kuralları gibi bildirgeler turizm hakkı ve turistlere hareket özgürlüğü sağlanması ve turizm açısından diğer çok sayıda fayda sağlamaktadır.

Örneğin Dünya Turizm Örgütü (UNWTO), 13. Genel Kurulu’nu gerçekleştirdiği Santiago-Şili’de, turizmin toplum ve çevreye olumsuz etkilerini azaltmak, dünya turizminin sorumlu ve sürdürülebilir gelişimini bir dizi ilkeye bağlamak amacıyla, 1 Ekim 1999 tarihinde, üzerinde iki yıldır çalıştığı Turizmde Global Etik İlkeler Bildirgesi’ni kabul etmiştir. Bildirgede turizmin toplumlararası karşılıklı anlayışa katkısı, turizmin bireysel ve kollektif yönleri, sürdürülebilir gelişmenin unsuru olarak turizm, kültürel mirası kullanan ve zenginleştiren unsur olarak turizm, ülke ve toplumların refahını artıran bir faaliyet olarak turizm, turizmin geliştirilmesinde tarafların yükümlülükleri, turizme katılma hakkı, turizm hareketinde özgürlük, turizm sektöründe çalışanların ve girişimcilerin hakları ve turizmde global etik ilkelerin uygulanması konuları düzenlenmiştir

(http://ethics.unwto.org/sites/all/files/docpdf/turkey.pdf.). Dolayısıyla çok önemli standart ve düzenlemeler içeren bu Bildirge, turizm potansiyelini arttırmaya, ekonomik kalkınmaya, uluslararası anlayış, barış, refah, evrensel saygı ve gözlem, insan hakları ve herkes için temel özgürlüklere katkıda bulunmaktadır.

Turizm gelişimi ile birlikte olumsuz etkileri gidererek belirginleşmeye başlamıştır. Bu endişeleri giderme amacıyla kurumsal sosyal sorumluluk (CSR) ilkeleri ve çevresel yönergeler ile, turistlerin tüketici tercihlerini bilgilendirmek ve tatillerini yönlendirmek için hassas davranış kuralları sağlanmaktadır. Dolayısıyla turizm endüstrisi bu şekilde gözlemlenmektedir. Bu gözlemleme ile hükümetlerin topluluk haklarını gözetmeleri ve istişarelerde bulunmaları sağlanır, insan hakları konusunda iyileştirmeler yapılır. Turizmde insan haklarının önemi hem gayri resmi çabalarla hem de pragmatik düzeyde açıkça görülmektedir.

Ekonomik kalkınmanın bir motoru olarak turizmin küresel genişlemesiyle, hem olumlu hem de olumsuz çeşitli etkileri kolayca anlaşılmaya başlamıştır (Mathieson & Wall, 1982).

Üçüncü Dünya ülkeleri bağımsız hale geldiğinde ve kalkınma için turizme yönelmeye başladıklarında turizm kalkınmasının sömürü ve insan hakları ihlalleri ile bağlantısı ortaya çıkmıştır. Ayrıca, bu zamanlarda, bazı topluluklar yerinden olma, sömürülme,




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

202

köleleştirme, geçim kaynaklarını kaybetme ve diğer olumsuz etkilere maruz kalmaya başlamışlardır. Yardım ajansları, insan hakları örgütleri, dini odaklı gruplar ve özel turizm kampanya grupları da dahil olmak üzere ulusal ve küresel ölçekte sivil toplum örgütleri turizmde bir insan hakları gündemine girmeye başlamışlardır.

Neoliberal pazar çağında bireysel tercih ve tüketici özgürlüğü üzerine vurgu yapılarak hak söylemleri marjinalize edilmektedir. Ancak, küreselleşme ve turizmin gelişme ve ekonomik büyüme gündemleri tarafından hakim olmaya devam etmesi nedeniyle, turizmdeki insan hakları gündemi, dengeyi yeniden sağlamak ve bu güçlerin kurumsal yem olmaktan çok insan ihtiyaçlarını karşılamak için kullanılmasını sağlama noktasında STK'lar ve yerli halk tarafından giderek daha fazla desteklenmektedir. Turizm endüstrisinde derin etki yaratacak yeni bir gelişme, yerli hak rejiminin oluşturulmasıdır. İnsan haklarının ayrı bir yönü olarak yerli hak kavramı uluslararası forumda yavaş yavaş formüle edilmektedir. Turizm endüstrisinin önemli güçlerinin genellikle savunmasız yerli halklarla etkileşim kurma biçimini sınırlama potansiyeli çok derindir. Ayrıca, yerli halkların yaşamları üzerinde olumlu bir etkisi olmalıdır. Turizm bir endüstri ve ekonomik bir etkinlikten daha fazla, dünyanın birçok ülkesine dokunan ve halkını etkileyen evrensel çapta dinamik bir toplumsal olgudur. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde turizmin sosyal etkileri derin olabilir; yerel topluluklar için iyi ya da kötü olabilir.

Yaşam standartları ve yaşam kalitesi, finans, istihdam ve eğitim fırsatları ile yerel geleneklerin ve kültürlerin canlandırılmasıyla yükseltilebilir. Turizm, barış için bir kaynak ve farklı halklar arasında daha iyi bir uluslararası anlayışa sahip olabilir (Elliott,1997:4-5).

Teorik düzeyde, akademi turizmin insan hakları konularına ağırlık vermektedir. Mowforth ve Munt (2003) üçüncü dünya ülkelerinde "yeni turizm" konusundaki görüşmelerinde insan haklarına katılırlar, çünkü turizm davranışlarında güç farklılıkları görülmektedir. Ryan, UNWTO'nun turizm etik kurallarının "hem ev sahibi hem de turist arasında karşılıklı sorumluluklar dizisi ifadesi" (2002:19) olduğunu ve bununla birlikte sosyal turizm ilkelerinin ve paydaş teorisinin geliştirilmesinin, turizm gelişiminde daha adil ve sürdürülebilir sonuçlar sağlayabileceğini ifade etmektedir. Scheyvens, turizmin gerçek kalkınma için en iyi nasıl çalıştığını ve özellikle de "hem etik hem de eşitlikçi" turizm (2002:104) olarak tanımlanan yeni "adalet turizmi" fenomeniyle ilgili olumlu bir düşünceyi sunar. Smith ve Duffy, turizmde etik konusunda çok gerekli analizler sunar. (2003). Haklar, uygulama kuralları, sosyal adalet ve bakım etiği konusundaki tartışmalar özellikle insan haklarının turizmi dönüştürmek için nasıl kullanılabileceğinin anlaşılması ile ilgilidir (Smith & Duffy, 2003:165-166).

BM İnsan Hakları ve Boş Zaman Bildirileri şunlardır: 1948 İnsan Haklarının Evrensel Beyannamesi (Madde 24, 27), 1966 Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi (Madde 7), 1975 Özürlü Kişilerin Hakları Bildirgesi (Madde 3, 8), 1979 Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (Madde 3, 5, 10, 13), 1989 Çocuk Haklarına Dair Sözleşme (Madde 31), 1989 Bağımsız Ülkeler ve Yerli ve Kabile Halkları Konvansiyonu (Madde 2, 5) ve 1999 Ulusal veya Etnik, Kültürel, Dini veya Dilsel Azınlıklar gibi Toplumsal Özelliklere Sahip Olan Kişilerin Hakları Bildirgesidir (Madde 2, 4) (Veal, 2002:14-15).




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

203

Açıklamalar çerçevesinde turizm açısından haklar ve insan hakları genel olarak, boş zaman/dinlenme hakları, seyahat hakları, turizme katılma hakları, turizm sektöründe çalışanların ve girişimcilerin hakları ve özgürlükleri şeklinde gruplandırılabilir.

5.1. Boş Zaman/Dinlenme Hakları

Boş zaman endüstrisinin önemli bir kısmı kentsel ve milli parklar, birçok spor tesisleri ve etkinlikleri, sanat tesisleri ve organizasyonları, kamu yayıncılığı, doğal ve kültürel miras ve turizm tanıtımı gibi kamusal alanda yatmaya devam etmektedir.

Özel veya gönüllü sektör yönetimi dahil olsa dahi, kamu kurumları genellikle genel sorumluluğu elinde bulundurur veya işletme fonları ve / veya toprak ve sermaye sağlarlar. Özellikle yerel makamlar, yerel ekonominin ekonomik canlılığı ve topluluğun genel yaşam kalitesi için geniş bir sorumluluk ve endişeye sahiptir.

Bu mevcut boş zaman hizmetlerinin ve tesislerinin seviyesi ve kalitesi ile ekonomik faaliyet sektörü olarak turizme endişe vermektedir.

Hükümetlerin boş zaman ve turizm alanlarındaki rolü, diğer alanlarda olduğu gibi, zamanla gelişmeye devam etmektedir. Bazen değişim, kademeli olarak, örneğin, Parlamento Kanunları ile ek hükümet harcamalarına izin verilmesi veya yeni bir devlet kurumu oluşturulması yoluyla ortaya çıkmaktadır. Diğer zamanlarda, Rusya'daki gibi 1917'deki değişim, Komünist devrimin işçi devletinin ekonomik faaliyetleri toptan devralmasıyla sonuçlandığı zaman çok katmanlıdır; 1989/90 yıllarında karma ekonomiye neredeyse eşit derecede müthiş dönüş olmuştur. Batı tarzı liberal demokrasilerde, hükümetler, bireysel ve toplu davranışları kontrol eden ya da sınırlayan ancak mal ve hizmet sunumundaki ekonomik faaliyete katılan yasayı sağlamakta ve yönetmektedir. Çoğu ekonomik faaliyet pazarda veya hükümet dışı sektörde gerçekleşirken, genellikle yaklaşık % 30'u devlet faaliyetleri tarafından muhasebeleştirilir. Bu aktivitenin mantığı, özellikle de boş zaman ve turizm için geçerli olduğu için tartışılmıştır.

Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi ideallerinin çağdaş halefi, 1948'de Birleşmiş Milletler (BM) tarafından kabul edilen Evrensel İnsan Hakları Beyannamesi'dir. Boş zaman Bildirge'nin 24 ve 27. Maddelerinde açıkça tanınmıştır ve 13. Maddede seyahat hakkı tanınmıştır.

Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi, tatillerde maaş konusuna özel olarak değinmiş ve 1989 BM Çocuk Hakları Sözleşmesi, özellikle çocukların oyun hakkını tanımıştır. Tüm Birleşmiş Milletler üyeleri bu beyanlara imza koyduklarından, tüm ulusal hükümetlerin boş zamanları, seyahatleri ve oyunları hak olarak tanımaları ve bu hakları sürdürme sorumluluğunu üstlenmeleri kabul edilebilir.

“Her şahsın dinlenmeye, eğlenmeye, bilhassa çalışma müddetinin makul surette sınırlandırılmasına ve muayyen devrelerde ücretli tatillere hakkı vardır” şeklindeki Madde 24 Evrensel Beyannamede ekonomik haklarla ilgili olan dört grup haktan biridir. Diğerleri, sosyal güvenlik, çalışma hakkı ve kabul edilebilir çalışma şartları da dahil olmak üzere, eşit işe eşit ücret ödemek, "adil ve elverişli ücret" ve iyi bir ücrettir. Giyecek, konut, tıbbi bakım ve gerekli sosyal hizmetler, işsizlik, hastalık, engellilik, dulluk, yaşlılık veya diğer geçim kaynaklarının yetersizliği durumunda güvenlik hakkı dahil olmak üzere "yaşam standartlarını" belirlemektedir. David Harvey, hakların bu grubunu siyasi ve sivil haklardan farklı olarak değerlendirirken şöyle demektedir:




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

204

Bu maddeler hakkında çarpıcı olan şey bunların son elli yılda uygulanması veya Evrensel Beyannameye imza atan neredeyse tüm ülkelerin bu maddeleri ne kadar ağır ihlal ettiğidir. Bu hakların katı bir şekilde uygulanması, kapitalizmin siyasal ekonomisinde devasa ve bazı açılardan devrimci dönüşümler gerektirir. Örneğin, Neoliberalizm, insan haklarının büyük çapta ihlali olarak kolayca atılabilir. (Harvey, 2000:89-90)

Boş vakitler ve boş zamanların farklı yönleri ile ilgili olarak daha ayrıntılı bildiriler bulunmaktadır. 1970 yılında uluslararası eğlence kuruluşu “World Leisure” tarafından hazırlanan ve 2000 yılında gözden geçirilen Boş Zaman Bildirgesi boş zamanların hak olduğunu ilan eder, hükümetleri bir sosyal hizmet olarak boş zamanlarla ilgili hazırlıklı olmayı teşvik eder. Ancak boş vakit imkânları ve hizmetlerine erişimi bir hak olarak bildirmede yetersiz kalmıştır.

5.2. Turizm Ve Seyahat Hakları

Turizm alanında, ücretli tatil ile herhangi bir amaç için seyahat özgürlüğü hakkı, Evrensel Beyannamede yer alır ve bir sonraki bildirilerde tekrar vurgulanır. Özellikle dikkat çeken nokta, 1998 yılında Dünya Turizm Örgütü tarafından ilan edilen Global Turizm Etik Kuralları bu alandaki hak fikrini "gezegenin kaynaklarının keşfedilmesi ve tadilatı" ile turizm endüstrisinde çalışma koşullarına kadar genişletmektedir.

Turizm Hareketinde Özgürlük başlığı altında, Turistin, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi uyarınca kendi ülkelerinde ya da ülkelerarası seyahat etme özgürlüğüne sahip olduğu vurgulanmıştır. Bunun yanı sıra turist, yerel ya da uluslararası iletişim kurma, idari, adli, sağlık hizmetlerinden yararlanma, diplomatik kurallar gereği kendi ülkesinin dış temsilcilikleriyle bağlantı kurma haklarına sahiptir ve turiste, ziyaret ettiği ülkede, kendisiyle ilgili özel bilgilerin gizliliği konusunda güvence verilmelidir.

5.3. Turizme Katılma Hakkı

Turizme Katılma Hakkı diğer haklar gibi önem arz etmektedir. Bu kapsamda yerel ve uluslararası turizm hareketine katılmak boş zaman değerlendirmesinin en iyi şekli olarak görülmeli ve her türlü engelleyici unsur ortadan kaldırılmalıdır. Turizm hareketine katılmak, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nde belirtilen dinlenme, çalışma saatlerinin sınırlandırılması ve ücretli izin hakkının bir sonucu olarak değerlendirilmelidir. Sosyal turizm çerçevesinde, özellikle aile, gençlik, öğrenci, özürlüler gibi grupların turizm hareketine katılması kolaylaştırılmalı, gruplar halinde yapılan turizm, kamu görevlilerinin desteğiyle geliştirilmelidir ve teşvik edilmelidir.

5.4. Turizm Sektöründe Çalışanların ve Girişimcilerin Hakları

Turizm sektöründe çalışanların ve girişimcilerin hakları da düzenlenmeli, turizm sektöründe ücretli veya kendi adına çalışanların temel hakları, sektörün mevsimsel, esnek ve uluslararası olma özellikleri de dikkate alınarak, yerel ve ulusal yönetim birimlerinin gözetiminde garanti altına alınmalıdır. Turizmde ücretli ve kendi adına çalışanlar, eğitim, sosyal güvenlik, iş güvencesi, yaşam koşullarını iyileştirme gibi haklara sahip olmalıdır. Turizmde faaliyet gösteren çok uluslu şirketlerin sektörü kontrol etmesi önlenmeli, bu şirketlerin bölgesel turizmin kalkınmasına yönelik yatırımlara yönelmeleri sağlanmalıdır.

Öte taraftan turist gönderen ve alan ülkelerde faaliyet gösteren firmaların ortaklıkları veya dengeli ilişkileri, sektörün sürdürülebilir gelişimine ve kazancın hakça dağılımına önemli katkı sağlamaktadır.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

205

Bazı hakların savunulması, başkalarını reddetmek ve sivil hakları savunanlar için ikilem yaratmakta ve çoğunlukla politik çatışmalara yol açmaktadır. Örneğin insanların ırk temelinde istismar edilmeme hakkını korumak, bazı insanların ifade özgürlüğü hakkını reddetmekle birlikte, ayrımcılık da yasaklanmıştır. Boş zaman ve turizm alanlarında, ahlakî etkileri olan faaliyetler üzerinde ve ulusal egemenlik alanında doğrudan denetime ilişkin, vergilendirme ile bağlantılı olarak, özgürlük kısıtlamasına ilişkin örnekler görülebilmektedir.

6. Sonuç ve Değerlendirme

Turizmin geleceğinin ne olacağını tahmin etmek zordur ancak son on yıllardaki eğilimler hem ulusal hem de uluslararası düzeyde büyümeye devam edeceğini ve dünyanın en büyük ve en başarılı sanayilerinden biri olmaya devam edeceğini göstermektedir. Turizm, ülkeler için ekonomik açıdan, döviz, yatırım ve istihdam için hayati öneme sahip olmaya devam edecektir. Ticaret ve Hizmet Genel Anlaşması'nda (GATS) bir numaralı endüstri olarak görülmektedir. 1990'ların başında uçak ücretleri de dahil olmak üzere dünya hizmet ihracatının yaklaşık yüzde 35'i olmuştur.

İlerleyen zamanlarda turizm daha uluslararası bir hale gelecektir. Uluslararası segmentte özellikle ulusal hükümetler için büyüyecek ve önem kazanacaktır. DTÖ gibi kuruluşlar, daha fazla uluslararası kamu ve özel kuruluşlar, çokuluslu bölgeler, anlaşmalar, sözleşmeler, beklentiler ve faaliyetler olacaktır. Büyüklüğü, ekonomik önemi, uluslararasılaşması ve rekabet anlayışı, daha az ama daha büyük, daha güçlü organizasyonlara yol açacaktır. Bu, zaten havayolları anlaşmalarında ve müşterek mülkiyette ve daha büyük tesis ve otel zincirlerinde görülmektedir. Bu kuruluşlar gittikçe daha sofistike teknoloji ve bilgi sistemlerine bağımlı olmaktadır.

Sonuçta büyümede önemli faktörler olarak ekonomik önem, rekabet, uluslararasılaşma ve organizasyonel boyut daha müdahaleci, rahatsız edici ve toplumsal yaşam ve çevre için yıkıcı olabilir. Artan gerilim ve güç çatışmaları olabilir. Turizmde yabancılaşma, insanları, kültürleri ve sınırlı kaynakları tehdit ediyorsa ya da tehdit ettiği görülürse, topluluk ve ulusalcı bir siyasi iklimin artması söz konusu olabilir.

Oysa hükümetler açısından turizm sadece ekonomik bir faaliyet olarak değil, kültürel, fiziksel, psikolojik ve manevi olarak insanlara verebilecekleri faydalar açısından da önemli kabul edilmektedir. Zengin ve fakir ülkelerdeki insanların giderek daha fazla stres altında oldukları bir dünyada, zenginleşen bir turizm deneyimi yaşam kalitesini artırabilir, deneyim eğitici, aydınlatıcı ve yaratıcı olabilir. Turizm uluslararası alanda anlayış ve iyi niyet sahibi olmak ve dünya barışı için yardımcı olabilir.

Kaynakça

ALLEN, J. and Hamnett, C. (eds) (1995) A Shrinking World? Global Unevenness and Inequality, Oxford: Oxford University Press.

AMIN, A. (1997) ‘Placing globalization’, Theory, Culture and Society 14(2):123–37.

BAUMAN, Z. (1998) Globalization: the Human Consequences. Polity Press, Cambridge.

BAUMAN, Z. (2005). Liquid life. Cambridge: Polity Press.

BIEGER, T. (2001). Perspektiven der Tourismuspolitik in traditionellen alpinen Tourismusländern. In: Kreilkamp, E./Pechlaner, H./Steinecke, A. (Eds),




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

206

Gemachter oder gelebter Tourismus? Destinationsmanagement und Tourismuspolitik, pp. 11–37. Wien: Linde-Verlag.

BRUNT, P., & Courtney, P. (1999). Host perceptions of sociocultural impacts. Annals of Tourism Research, 26(3), 493–515.

BURNS, P. (2004). Social identity globalization and the cultural politics of tourism. In: W. Theobald (Ed.), Global tourism (pp. 391–405). Oxford: Butterworth-Heinemann.

BURNS, PETER M., MARINA NOVELLI (2007) Tourısm And Polıtıcs: Global Frameworks And Local Realıtıes, Elsevier The Boulevard, Langford Lane, Kidlington, Oxford OX5 1GB, UK Radarweg 29, PO Box 211, 1000 AE Amsterdam, The Netherlands.

CATER, E. (1995) ‘Consuming spaces: global tourism’, in C.Hamnett and J.Allen (eds) A Shrinking World? Global Unevenness and Inequality, Oxford: Oxford University Press, pp. 183–231.

CHHEANG, Vannarith (2009). State And Tourısm Plannıng: A Case Study Of Cambodıa, Tourısmos: An Internatıonal Multıdıscıplınary Journal Of Tourısm, Volume 4, Number 1, Spring Pp. 63-82.

CHEONG, S., & Miller, M. (2000). Power and tourism: A Foucaldian observation. Annals of Tourism Research, 27(2), 371–390.

DONNELLY, J. (1989) Universal Human Rights in Theory and Practice. Cornell University Press, Ithaca, New York.

ENLOE, C. (1989). Banas, beaches and bases: Making feminist sense of international politics. London: Pandora.

ELLIOTT James (1997). Tourism Politics and Public Sector Management, London and New York, Taylor & Francis e-Library.

FRANKLIN, A. (2004). Tourism as an ordering: Towards a new ontology of tourism. Tourism Studies, 4(3), 277–301.

FREDLINE, E., & Faulkner, B. (2000). Host community reactions: A cluster analysis. Annals of Tourism Research, 27(3), 763–784.

GIAMPICCOLI, Andrea (2007). Hegemony, Globalisation and Tourism Policies in Developing Countries, in. BURNS, PETER M., MARINA NOVELLI (2007) Tourısm And Polıtıcs: Global Frameworks And Local Realıtıes, Elsevier The Boulevard, Langford Lane, Kidlington, Oxford OX5 1GB, UK Radarweg 29, PO Box 211, 1000 AE Amsterdam, The Netherlands.

GURSOY, D., Jurowski, C., & Uysal, M. (2002). Resident attitudes: A structural modeling approach. Annals of Tourism Research, 29(1), 79–105.

HALL, C.M. (1994) Tourism and Politics: Policy, Power and Place, London: Wiley.

HALL, C. M., Timothy, D., & Duval, D. (Eds) (2003). Editorial: Security and freedom, towards a new understanding? Journal of Travel and Tourism Marketing, 15(2/3/4), 1–18.

HARVEY, D. (1989) The Condition of Postmodernity, Oxford: Basil Blackwell.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

207

HARVEY, D. (2000) Spaces of Hope. Edinburgh University Press, Edinburgh.

HIRST, P. and Thompson, G. (1996) Globalization in Question: The International Economy and the Possibilities of Governance, Cambridge: Polity Press.

HOOGVELT, A. (1997) Globalisation and the Postcolonial World: The New Political Economy of Development, Basingstoke: Macmillan.

KELLY, P.F. (1997) ‘Globalization, power and the politics of scale in the Philippines’, Geoforum 28(2):151–71.

KREILKAMP, E. (2001). Zukunftsorientierte Tourismuspolitik in Deutschland. Ergebnisse des 3. Tourismus-Kolloquiums der Deutschen Gesellschaft für Tourismuswissenschaft e.V. In: Kreilkamp, E./Pechlaner, H./Steinecke, A. (Eds), Gemachter oder gelebter Tourismus? Destinationsmanagement und Tourismuspolitik, pp. 57–65. Wien: Linde-Verlag.

KREILKAMP, E., Pechlaner, H., & Steinecke, A. (Eds) (2001). Gemachter oder gelebter Tourismus? In: Kreilkamp, E./Pechlaner, H./Steinecke, A. (Eds), Destinationsmanagement und Tourismuspolitik. Wien: Linde-Verlag.

LIPPARD, L. (1999). On the beaten track: Tourism, art, and place. New York: The New Press.

LINDBERG, K., MOLSTAD, A., HAWKINS, D., & JAMIESON, W. (2001). International development assistance in tourism. Annals of Tourism Research, 28(2), 508–511.

LINDBERG, K., & Johnson, R. (1997). Modeling resident attitudes toward tourism. Annals of Tourism Research, 24(2), 402–424.

LIU, J. C. & Var, T. (1986). Residents attitudes toward tourism impacts In Hawaii. Annals of Tourism Research, 13, 193-214.

MADRIGAL, R. (1995). Residents’ Perceptions and the role of government. Annals of Tourism Research, 22(1), 86–105.

MASON, P., & Cheyne, J. (2000). Residents’ attitudes to proposed tourism development. Annals of Tourism Research, 27(2), 391–411.

MAGUIRE, J.A. (1999) Global Sport: Identities, Societies, Civilizations. Polity Press, Cambridge.

MERCER, D. (1998). The uneasy relationship between tourism and native peoples: The Australian experience. In: W. Theobald (Ed.), Global tourism (pp. 98–128). Oxford: Butterworth- Heinemann.

MILMAN Ady and Abraham Pizam (1988). "Social Impacts of Tourism in Central Florida" Annals of Tourism Research, Vol. 15, No 2, pp. 191-204.

MONTANARI, A. & Tomas, P. S. (Eds) (2005). Editorial, special edition: Human mobility in a globalising world. Belgeo: Belgian Journal of Geography, 1(2), 3–6.

MOWFORTH, M. and Munt, I. (1998) Tourism and Sustainability: New Tourism in the Third World, London: Routledge. Nation, The (various issues).




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

208

PEARCE, P. (1998). The relationship between residents and tourists: The research literature and management directions. In: W. Theobald (Ed.), Global tourism (pp. 129–149). Oxford: Butterworth- Heinemann.

PIZAM, Abraham (1978). "Tourism's Impacts: The Social Costs to the Destination Community as perceived by its Residents", Journal of Travel Research, Vol. 16 No. 4, pp. 8-12.

PIZAM, Abraham Ady Milman, Brian King, (1994). "The Perceptions of Tourism Employees and their Families Towards Tourism: A Cross-Cultural Comparison," Tourism Management, Vol. 15, No 1 pp. 53-61.

RIEDER, L. (1997). The development of Philippine tourism in the post-marcos era. In: Go, F., &Jenkins, C. (Eds.), Tourism and economic development in Asia and Australasia (pp. 222–236).London: Cassell.

RHODES, R. A. W. (1997). Understanding governance. Buckingham: Open University Press.

RHODES, R. A. W. (2000). Governance and public administration. In: J. Pierre (Ed.), Debating governance. Authority, Steering and Democracy. Oxford: Oxford University Press.

SANTIAGO, A. M. (2003). The restoration of historic Intramuros: A case study in plan implementation. Quezon City: School of urban and regional planning (pp. 1, 45–57). University of the Philippines and UP Planning and Development Research Foundation, Inc.

SMITH, M., & Krannich, R. (1998). Tourism dependence and resident attitudes. Annals of Tourism Research, 25(4), 783–802.

SCRATON, P. (Ed.) (2002). Beyond September 11: An anthology of dissent. London: Pluto.

SELWYN, T. (Ed.) (1996). The tourist image: Myths and myth making in tourism. Chichester: Wiley

http://ethics.unwto.org/sites/all/files/docpdf/turkey.pdf

SIBLEY, S.S. (1997) “‘Let them eat cake”: globalization, postmodern colonialism, and the possibilities of justice’, Law and Society Review 31(2):207–35.

TEYE, V., Sonmez, S., & Sirikaya, E. (2002). Resident attitudes toward tourism development. Annals of Tourism Research, 29(3), 668–688.URRY, J. (1990) The Tourist Gaze. Sage, London.

UM S, Crompton JL (1999). The Roles of Image and Perceived Constraints at Different Stages in the Tourist’s Destination Decision Process” In A Pizam, Y Mansfeld (Eds.). Consumer Behavior in Travel and Tourism (pp. 81-102). New York: Haworth Press.

VEAL, Anthony James (2002) Leisure and Tourism Policy and Planning, CABI Publishing.

WACKERMANN, G. (1997) ‘Transport, trade, tourism and the world economic system’, International Social Science Journal 49(1):23–39.

http://ethics.unwto.org/sites/all/files/docpdf/turkey.pdf




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

209

WEAVER, D., & Lawton, L. (2001). Resident perceptions in the urban–rural fringe. Annals of Tourism Research, 28(2), 439–458.

WILLIAMS, J., & Lawson, R. (2001). Community issues and resident opinions of tourism. Annals of Tourism Research, 28(2), 269–290.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

210

MODELING OF ENERGY TRANSMISSION SYSTEMS WITH MATLAB GUI

MATLAB GUI YARDIMIYLA ENERJİ İLETİM SİSTEMLERİNİN MODELLENMESİ

Öğr.Gör.Aykut Fatih GÜVEN1 Zafer KELEŞ2 & İbrahim Bahadır YALÇIN33

Özet

Bu çalışmada enerji üretiminden sonra iletim sırasında oluşan akım, gerilim ve güç değişikliklerinin MATLAB tabanlı ara yüz (GUI) uygulaması ile sayısal çözümlemesi hedeflenmektedir. Enerji iletim sistemlerinin hat uzunluklarına göre analizi yapılmaktadır. Bu analiz kapsamında elektrik enerjisinin üretim bölgesinden tüketim bölgesine kadar iletimi ve dağıtımı sırasında çeşitli kayıplar yaşanmaktadır. Bu kayıplar neticesinde enerjinin kalitesi ve verimi düşmektedir. Olası enerji kayıplarının matematiksel olarak hesaplanabildiği gibi bir bilgisayar programı aracılığıyla da hesaplanabileceği düşüncesiyle bir yazılım modeli geliştirilmiştir. Matlab GUI programı aracılığıyla sabit bir ara yüz oluşturarak istenildiği kadar farklı hat değerleri üzerinden hat sonu veya hat başı akım, gerilim ve güç gibi parametreler hesaplanabilmektedir. Hazırlanan kullanıcı ara yüzü, kullanıcıların derin matematik ve programlama bilgisine ihtiyaç duymadan, enerji üretim, iletim ve dağıtım sistemlerinin tasarımına ve analizine imkân sağlamıştır. Hazırlanan ara yüz uygulamaları hem sürekli zaman ve hem de ayrık zaman da analiz yapmaya olanak sağlamakla birlikte iletim hattı problemlerini daha kolay ve anlaşılır hale getirmiştir.

Anahtar Kelimeler: Enerji İletim Hat Modelleri, Matlab, GUI

Abstract

In this study, after the transmission of energy production that occurred during the current, voltage and power changes of MATLAB-based interface (GUI) application with numeric analysis. According to the analysis of energy transmission systems line length. The scope of this analysis of electrical energy production to consumption areas from the region during the various transmission losses. A software model has been developed with the belief that possible energy losses can be computed through a computer program as well as mathematically calculated. MATLAB-GUI program as requested by creating a fixed interface through different end-of-line or over the line per line values of current, voltage and power can be based on parameters such as. The prepared user interface, users without the need for deeper knowledge of programming and mathematics, energy generation, transmission and distribution systems design and analysis has provided a way. Interface applications prepared and continuous time

1 Yalova Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Enerji Mühendisliği Bölümü, [email protected]

2 Yalova Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Enerji Mühendisliği Bölümü, [email protected]

3 Yalova Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Enerji Mühendisliği, [email protected]







1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

211

and discrete time analysis allows you to do both with the transmission line supplying problem has become easier and understandable.

KeyWords: Energy Transmission Line Models, Matlab, GUI

1. Giriş

1.1. Enerji İletim Hattı Modelleri

Enerji iletim hatlarının kurulmasında ve işletilmesinde önemli olan konu, hattın elektriksel karakteristiklerinin doğru olarak saptanarak, diğer elektriksel bilgilerin hesaplanmasıdır. Hattın herhangi bir noktasındaki akım ve gerilim bilindiği zaman, diğer noktalardaki akım ve gerilim ya da güçlerin hesaplanabilir. Hatların belli noktalarındaki bilinen akım ve gerilim esas alınarak diğer noktalardaki akım ve gerilimlerin bulunması için düzenlenen denklemlere hat denklemleri denir. Hat denklemleri oluşturulurken hat parametreleri kullanılmaktadır.

Enerji iletim hatlarının hat denklemlerini basitleştirerek inceleyebilmek için, 80 km uzunluğa kadar ya da kapasitesi göz ardı edilebilecek küçük olan hatlar kısa iletim hatları ve 80 km’ den uzun, kapasitesi göz ardı edilemeyen hatlar da orta ve uzun iletim hatları olarak incelenmektedir. Ayrıca denklemlerde gönderme ve alma ucu değerleri göz önünde tutulmaktadır. Üç fazlı sistemlerde, normal işletme şartlarında sistemin dengeli olduğu yani her fazın eşit yüklendiği düşünülerek denklemler bir faz için çıkarılmaktadır. Genel olarak gerilim-akım-güç ve kayıpların hesaplanması alma ucundaki şartların bilinmesine göre hesaplanabilmektedir.

1.2. Kısa İletim Hattı Modeli

Kısa iletim hattı modeli, uzunluğu 80 km’ e kadar olan hatlara güvenle uygulanabilir. Kısa hatlar için eşdeğer devre, seri haldeki toplu empedans ile basit bir şekilde şekil 1’ de gösterilmiştir.

Şekil.1 Kısa İletim Hatları İçin Eşdeğer Devre

Paralel eleman göz ardı edildiği için hat başı ile hat sonu arasındaki akım aynı kalmaktadır. VR, hat




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

212

sonu gerilim vektörü; VS , hat başı gerilim vektörü; I ise hat üzerinde akan akım vektörüdür.

Dengeli iletim hatlarında, işlemler bir faz için yapılmaktadır. Fakat dengesiz iletim hatlarında, her faz ayrı ayrı dikkate alınarak işlem yapılmalıdır. Şekil 1’ de verilen sistem dengeli kabul edilerek bir faz için hat denklemleri matrissel biçimde yazılırsa;

elde edilir.

Şekil.2 İki Kapılı Hat Gösterimi

Şekil 2.’de gösterilen bu iki kapılı hat gösterimine ilişkin hat sabitleri A,B,C,D kısa hat modeli için A=1 B=Z C=0 D=1

Şeklindedir. Ayrıca, AD-BC=1 olmaktadır.

1.3. Orta Uzunluktaki İletim Hattı Modeli

Uzunluğu 80 km’i aşan hatlar için paralel admitans tamamen göz ardı edildiğinde basit seri empedans gösterilimi hatalı sonuç vermektedir. İletkenlerin birbirlerine koruma iletkenine ve toprağa göre kapasitelerinden dolayı bir takım akımlar akmaktadır. Hat uzunluğunun artması ile bu akımlar göz ardı edilemeyecek kadar büyük olur. Orta uzunluktaki (uzunluğu 80 ila 240 km arasında) hatları modellemek için, paralel admitansın göz önüne alındığı, nominal π ya da T devreleri kullanılır.

π devresinde (şekil 3) hattın uzunluğu ile birim uzunluk başına z’ nin çarpımı olarak seri Z

empedansı göz önüne alınmaktadır. Hattın toplam uzunluğu için faz-nötr başına toplam

paralel admitansı ise hat başlarına yarıya bölünerek yerleştirilmiştir. Kaçak iletkenlik (G),

genellikle göz ardı edilmektedir.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

213

Şekil.3 Nominal π Devresi

Nominal π devresi için A, B, C, D sabitleri,

B=Z




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

214

Şekil4. Nominal T Devresi

Nominal T devresi, toplam paralel admitansının her iki yanına Z/2 seri empedans

gelecek biçimde şekil 4.’deki gibi düzenlenmektedir. ,

Nominal T devresi için A, B, C, D sabitleri,

B

1.4. Uzun İletim Hattı Modeli

Uzunluğu 240 km’den fazla olan hatlar için dağılmış parametreli hat modeli kullanmak gerekmektedir. Şekil 5’ de alıcı uçtan bir x uzaklığındaki dx uzunluğunda sonsuz küçük hat parçası gösterilmektedir. Burada z, birim uzunluğun empedansı ve y, birim uzunluğun admitansıdır.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

215

Şekil 5. Uzun İletim Hatları

dx hat parçası üzerindeki gerilim,

dV = I x z x dx ile ifade edilmektedir. y’ den akan akım, dI =V x y x dx olarak gösterilmektedir. Bu denklemlerin x’ e göre türevleri alındıktan sonra; V ve I çözülmektedir. Başlangıç koşulları; x =0’da I=IR ve V =VR olmaktadır. Denklemlerin Laplace dönüşümünün yapılmasının ardından V(s) ifadesi çözülerek ve dönüşüm tablosundan ters dönüşüm ifadeleri alınmaktadır. x değişkenine göre aşağıdaki sonuçlar elde edilmektedir. ɤ, birim uzunluğun yayılma sabiti ve Zc, hattın birim uzunluğunun karakteristik empedansıdır. X=l olduğunda; Z, faz başına toplam seri empedans, Y, faz başına toplam paralel admitans olmaktadır. Matris formunda yazılırsa;

elde edilmektedir. Zc karakteristik empedans değeri, yayılma sabiti ɤ ve eşdeğer π devresinin seri hat empedansına ( Z ) ve toplam paralel admitansına (Y) göre ifade edilmektedir.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

216

Çalışmamızda orta hat ile uzun hat modeli dikkate alınarak iletim hatlarının hat başı ve hat sonu parametrelerindeki değişimi Matlab Gui programı ile modellenerek hesaplamaları gösterilmiştir. Örnek orta ve uzun hat modeli ele alarak önce matematiksel olarak çözümü yapılmıştır. Sistemin hesaplamaları program aracılığıyla kodlama sonucunda gerçeklenmiştir. Sonuçların düzgün bir arayüzde hem sayısal veri hem de grafik olarak görüntülenmiştir.

Örnek Problem: L=1.25 mH/km C=7.5x10-9F/km R=0.2 Ω/km G=0 olarak verilmiş olan 500 km uzunluğundaki enerji iletim hattının sonundan toplam S=20+j12 [MVA]’lik karmaşık güç çekiliyor. Yük uçlarında faz arası gerilim 154 kV olması istendiğine göre hat başındaki gerilim ne olmalıdır? Hat üzerinde oluşan etkin ve tepkin kayıplar ne kadardır. Problem Çözümü:

=

V2=154 kV




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

217

2. Yöntem

Matlab Gui içeriğinde yer alan nesnelerin kullanılması ile kullanıcıya etkileşim sağlayan ve bir işin veya bir programın koşturulmasını sağlayan grafiksel bir program ara yüzüdür. Açılımı Graphical User Interface (GUI) dir.

GUI nesneleri menüler, araç çubukları, radio butonlar, liste kutuları veya kaydırıcılar olabilir. Bunların yanında MATLAB GUI ile MATLAB’in sunduğu hesaplama imkânları kullanılarak da data alımı ve grafik çizimi gibi pek çok işlem gerçekleştirilebilir.

Şekil 6: İletim Hat Modeli için Matlab GUI Ara yüz Görüntüsü




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

218

Şekil 7: Uzun hat modeli için arayüz görüntüsü

İstenilen değerin hesaplanması için ilgili değerin pushbutton ikonuna tıklanır ve callback sekmesi tıklanarak ilgili koda direkt olarak ulaşılabildiği gibi m.file dosyası açılarak ilgili başlık bulunarak ilgili kodlar yazılabilir. GUI ara yüzünün bize sağladığı avantaj belirlediğimiz her sekmeye direk olarak ulaşabilme ve düzenli bir ara yüz oluşturma kolaylığıdır.

Yukarıdaki örnek hat modelini gui ara yüzünde hazırladığımız programda çözdürdüğümüzde elle yaptığımız çözümün aynı değerleri çıkmakta ancak yuvarlama hataları minimize edildiğinden daha doğru ve biraz farklı sonuçlar elde edilmektedir.

Verilen örnek hat modelinde Hat uzunluğu 500 km olarak verilmektedir. Hat uzunluğu kısmına bu değeri giriyoruz,




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

219

Şekil 8: Uzun Hat Modeli Problem Çözüm Verilerinin Girilmesi

Ve girilen değerlere göre sonuçlar hesaplanması istenir. Bunun için istenilen değerin Pushbuttonuna basılır. Aşağıda gösterildiği gibi sonuçlar alınır.

Şekil 9: Uzun Hat Modeli Problem Çözüm Sonuçları

İkinci örneğimizde ise orta hat modeli için bir çözüm geliştireceğiz. Orta hat modeli Pi ve T modeli olmak üzere iki farklı metodu olduğu için her iki çözüm yolu için de ara yüz tasarlanıp aynı örnek problem iki model çözümü için de ele alınmıştır.

Orta hat ile ilgili örnek soru matematiksel elle çözümü aşağıdaki gibidir.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

220

Örnek Problem

Uzunluğu L=200 km , seri reaktansı x=j0.25 (ohm/km) , şönt admitansı y=j10-6

(1/ohm.km) olan bir iletim hattının hat sonundan Cosϕ=1 güç faktörü ise Sr=120MVA

güç çekilmektedir.Hat sonu gerilimi Ur=380 KV(faz arası) olan bu hattın ;

a) Nominal ∏ devresi için A,B,C,D sabitlerini hesaplayınız.

b) Hatbaşı gerilimini,akımını ve gücünü hesaplayınız.

Problem Çözümü: (Pi modeli ile çözümü)

a)

b)

+j0.044 kA=0,187 13,44ᵒ kA

Aynı örneğin T modeli ile çözümü :

a)




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

221

b)

+j0.0438 kA=0,187 13,44ᵒ kA

Orta hat Pi ve T modelli çözüm için tasarladığımız ara yüz sırasıyla aşağıdaki gibidir. Uzun hat, Orta hat Pi ve Orta hat T modelleri arasında geçiş yapmak için bir geçiş paneli tasarlanmış olup panel üzerindeki radio butonlar sayesinde rahatlıkla geçiş yapılmaktadır. Aşağıdaki resimde geçişler gösterilmiştir.

Şekil 10: Orta Hat Pi modeli için arayüz

Şekil 11: Orta Hat T modeli için arayüz

Orta Hat Pi Modeli için Programın çalıştırılması ve örnek sorunun çözümü aşağıdaki basamaklar şeklindedir. Şekil7’deki sonuçlar elde edilir.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

222

Şekil 12: Orta Hat Pi modeli için Problem Çözümü

Şekil 13: Orta Hat T modeli için Hat Çözümü

Aynı problemi T modeli için çözmek istediğimizde yukarıda ki şekil8’ de girilmesi gereken hat parametreleri girilmelidir. Hatta ait istenilen Sonuçlar Pushbutton yardımıyla elde edilmektedir.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

223

Şekil 14: Orta Hat Pi Modeli GUI Şekil Ara Yüzü

Şekil 15: Orta Hat T Modeli GUI Şekil Ara Yüzü




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

224

Şekil 16: Uzun Hat Modeli GUI Şekil Arayüzü

4. Bulgular ve Tartışma

Yapmış olduğumuz çalışma ile enerji iletim hatlarında akım, gerilim ve güç değişimlerinin hesaplamaları kolaylaştırılmış ve matlab gui aracılığıyla daha kullanışlı ve kolay hale getirilmeye çalışılmıştır. Ayrıca çalışmada, güç hesaplamalarında karmaşık sayıların hesaplanması ve yuvarlama hatalarının minimize edildiği görülmüştür. Bu çalışma ile enerji iletim hat problemlerinin sayısal çözümlemeleri kolay hale getirilmiş olup faydalı bir çalışma olduğu düşünülmektedir.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

225

Kaynakça

Aykut Fatih GÜVEN,(2015), Enerji Üretim İletim ve Dağıtım Ders Notları. Yalova Üniversitesi, Yalova

Saadat H., 1999. Power System Analysis, McGraw Hill, Singapore.

Stevenson W. D., 1982. Elements of Power System Analysis 4th Edition, McGraw Hill, USA.

Atalay H., 1977. Transmisyon Tekniği, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Makina-Elektrik Fakültesi Yayınları, No:5.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

226

ENVIRONMENTALLY RESPONSIBLE CONSUMER BEHAVIOR EFFECT ON GREEN PRODUCT CONSUMPTION IN THE HEALTH SECTOR WORKERS

SAĞLIK SEKTÖRÜ ÇALIŞANLARINDA ÇEVREYE SORUMLU TÜKETİCİ DAVRANIŞININ YEŞİL ÜRÜN TÜKETİMİNE ETKİSİ

Nezihe TÜFEKCİ1, Ömer Kürşad TÜFEKCİ2 & Leyla AKBAŞ3

Özet

Kaynakların sınırsız, çevrenin bonkör olduğuna inanan insanoğlu, çevrenin kendisine sunduğu imkânları hoyratça kullanmış, bu hoyratlığın sonucunda da önünün alınması zor olan yıkımlara imza atmıştır. Özellikle sanayileşme ve kaynakların bilinçsiz tüketimi beraberinde birçok bölgesel ve küresel çevre sorununu getirmiştir.

Bu sorunların farkına varan ve önüne geçmek isteyen tüketici ve işletmeler konu ile ilgili birtakım önlemler almış ve çeşitli çabalar göstermişlerdir. Çevrecilik anlayışının ticari kollarından olan “Yeşil” kavramlar da bu çabaların çıktılarındandır.

Çevre ve çevre ile ilgili kavramlarla arasının iyi olduğu düşünülen sağlık çalışanlarıyla yapılan bu araştırmanın amacı, sağlık çalışanlarının çevreye sorumlu tüketici davranışlarını ve yeşil ürünlere karşı tutumlarını ölçmektir. Araştırmada Antalya ilinde çalışan doktorlardan oluşan bir örneklemden veriler toplanmıştır. Elde edilen veriler çoklu regresyon analizi ile test edilmiş, her bir soruya ilişkin frekans tabloları düzenlenmiştir.

Araştırma sağlık çalışanlarının çevre ve yeşil kavramlara yönelik algılarını güçlendirme ve farkındalık kazandırma açısından önem taşımaktadır. Aynı zamanda konu ile ilgili çalışmalar yapan işletmelere de fikir verici özellik taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler: Çevresel sorumluluk, çevreye sorumlu tüketici, yeşil ürün, yeşil pazarlama, sağlık sektöründe yeşil.

Abstract

The mankind who believe that sources are infinite and enviroment is generous, used those resources provided by enviroment loutishly and caused irrepressible destruction as a result of that rough usage. Especially industrialization and unconscious consumption of resources has caused a lot of local and global problems.

1 Yrd. Doç. Dr., Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Sağlık Yönetimi Bölümü, [email protected] 2 Doç. Dr., Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İşletme Bölümü, [email protected] 3 Süleyman Demirel Üniversitesi




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

227

The consumers and firms who noticed and wanted to prevent those problems took relevant measures and made an effort. “The green” concepts which is commercial branch of sense of enviromentalism is one of outcomes of those efforts.

The aim of this study which were accomplished with health professionals who are thouht to be good at between the enviroment concepts and enviroment; to evaluate the responsible consumer behaviours and attitudes toward green products of health professionals. In this study, data were collected from a sample of doctors which are working in Antalya. The provided datas were analised with multiple regression analysis and frequency tables were composed for each question.

The survey have a place in raising awareness and strenhening perception of healthcare staff aimed at enviroment and the green concepts. Concurrently it is suggestive for firms studying relevant works.

KeyWords: Environmental responsibility, environmentally responsible consumer, green product, green marketing, green in the health sector.

Giriş

En sade haliyle, canlı cansız her şeyi içine alan, yaşam ortamı olarak kabul edebileceğimiz çevre kavramı (Çabuk, Karacaoğlu, 2003: 190) varolduğu günden bu yana insanoğlunun tüm istek ve ihtiyaçlarına cevap vermiştir. İnsanoğlu tüm istek ve ihtiyaçları için çevrenin kendisine sunduğu imkânlardan faydalanmış, yaşamını idame ettirebilmek için kimi zaman çevrenin efendisi olurken kimi zaman da köleliğini kabul etmiştir. Başlangıçta güçsüzlüğünü ve çevrenin kölesi olmayı kabul eden insan, geçirdiği değişime bağlı olarak zamanla çevreyi denetleme ve hatta çevre üzerinde egemen olma yoluna gitmiştir (Özerkmen, 170: 2002).

Özellikle sanayi devrimi ve artan kapitalist anlayış ile birlikte çevre-insan ilişkisi insan yönetimine girmeye başlamıştır. Sürekli artan üretim ve tüketim çevreye yoğun zararlar vermeye başlamış, çevre tahribatı konusunda geri dönüşü olmayan birtakım süreçlere sokmuştur. Önceleri bu tahribatlar bölgesel özellikler taşırken zamanla küresel boyutlara varmış, zararlı etkileri de daha geniş alanlarda hüküm sürmeye başlamıştır.

Zararlı etkilere maruz kalınması ve durumun ciddiyetinin farkına varılması ile birlikte çevre ile ilgili önlemler alınması adına çalışmalara başlanmış, konuyla ilgili çabalar sesli hale gelmiştir. Çevresel tehditlerin ciddiyetini algılayan tüketiciler için çevrecilik 1960’larda bir “uyanma zamanı”, 1970’lerde “harekete geçme dönemi”, 1980’lerde “hesaplı olma zamanı” ve 1990’larda “pazardaki güç” olarak tanımlanmıştır. Özellikle bu son dönemde tüketiciler, doğal kaynakları kullanmanın sınırları olduğunun ve düşünülenden çok daha hassas gerçekleri bulunduğunun da farkına varmışlardır (Ay ve Ecevit, 2005: 239).

Tüketicilerin farkındalıkları sonucu işletmeler konuyu önemseyerek sorumluluk politikaları kapsamına almıştır. Sorumlulukları doğrultusunda hareket eden pek çok işletme, literatüre de ''Yeşil Pazarlama'' olarak dâhil olan pazarlama çabalarına girişmiş, yeşil kavramları önemseyerek süreç ve stratejilerini de bu yönde belirlemiştir (Tüfekci vd., 2015).

Bu çalışmada araştırmanın ana amacının yanında, çevre ve çevreye ile ilgili kavramlara, çevreye dost ürün duyarlılığına, yeşil kavramlar ve yeşil kavramlarla ilgili




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

228

detaylandırmalara, yeşil ürünlere yönelik tutumlara ve bunlarla bağlantılı konulara yoğunlaşılarak, bu alanda yapılacak diğer çalışmalara yarar sağlamak amaçlanmıştır.

Bu bağlamda öncelikle çevre, çevresel sorunlar, çevresel sorunların artma nedenleri, Türkiye’ de ve Dünya’da çevre bilinci, çevreye sorumlu tüketici konularını içine alan çevresel sorumluluk konusu incelenecek, devamında çevre ile bağlantı içinde olan yeşil kavramlar detaylandırılacak ve çevresel sorumluluk ile yeşil ürün ilişkisi incelenecektir.

Son olarak çalışmanın amacına uygun olarak yapılan teorik çalışmaların doğrultusunda toplanan veriler analiz edilecek ve elde edilen bulgulardan ulaşılan sonuçlar tartışmaya sunulacaktır.

Çevresel Sorumluluk

İlk bakışta kolay açıklanabilir bir kavram gibi görünen çevre kavramının, geniş sınırlarından dolayı, tanımlanması oldukça zordur. Pek çok disipline göre farklı tanımlamaları yapılan ve kimi kaynaklarda doğa ile aynı anlamda kullanılan çevre kavramı, temel anlamıyla, canlı bir organizmayı veya canlı bir topluluğu hayatı boyunca etkileyen her türlü, biyotik ve abiyotik (sosyal, kültürel, tarihsel, iklimsel, fiziksel) faktörlerin tamamı olarak tanımlanmaktadır (Yücel, Morgil, 1998: 84). Varoluştan itibaren süreçler incelendiğinde, doğal çevrenin, zamana ve ekolojik sisteme uygunluk sağlayarak kendisini sürekli yenilediği görülürken, insanoğlunun yapay çevre oluşturma gayreti sebebiyle yapının birtakım sektelere uğradığı gözle görülür gerçektir. Gerçekleşen pek çok çevre probleminin ana unsuru olarak kabul edilen insan, geliştirdiği aktiviteler sonucunda meydana gelen hava, su ve topraktaki değişimlerden dolayı oluşan çevre kirliliği olmak üzere, sonraki bölümlerde detaylandıracağımız pek çok çevre sorununun tetikleyicisi olmuştur. Doğanın kendini sürekli yenileyeceğine olan inanç sebebiyle önceleri ciddiye alınmayan çevresel sorunlar nicelik ve nitelik yönünden hızla artmış, çevrenin kendini yenileyebilme yeteneğinin çok üstüne çıkarak, çevrenin hızla bozulmasına sebep olmuştur (Efendi, 2005: 15). . Yaşam döngüsünü ciddi boyutlarda etkileyerek tehlikeye sokan hırslı ve kontrolden çıkmış halde ilerleyen üretme isteği, kaynakların sonsuzmuşçasına kullanılmasına sebep olmuş, üretim ve tüketim atıkları atmosfer başta olmak üzere, denizde ve karada uluslararası boyutlarda kirlenmelere sebep olmuştur (Atay ve Dilek, 2013: 204). Kesintisiz kar elde etme çabasına dayanan kapitalist kalkınma modeli ve bu modelle çekişme halindeki reel sosyalist deneyimin kalkınma paradigmaları birbirinden farklı pek çok çevresel soruna yol açmıştır (Torunoğlu vd., 2013: 7). Küreselleşmenin de bir başka koldan ilerlettiği çevre sorunlarının dünya kamuoyunda kabul görmesi, birçok çevresel değerin tahribatı ya da yok olması sonucunda gerçekleşebilmiştir (Tüfekci vd., 2015: 561). Bakıldığında, 25 yıl öncesine kadar dünya genelinde kapsama sahip “çevre koruma” ve “çevre politikalarından” bahsetmek mümkün değilken, o tarihlerden günümüze gelindiğinde çevreye ilişkin pek çok düzenleme yapılmıştır ve günümüzde de konuyla alakalı düzenlemeler yapılmaya devam etmektedir (Kılıç, 2001: 133).

Çevre korumacı hareketler incelendiğinde, kapsamlı hareketlerin 1970’ ler sonrası ortaya çıktığı kabul edilse de hareketin bu dönemden önceki ilk örneklerinin İngiltere’ de yaban hayvanlarının korunmasıyla, Amerika’da ise botanik bahçelerinin kurulup, ulusal parkların açılmasıyla ortaya çıktığını söyleyebiliriz (Duru, 1995: 19).

19. yüzyıl ortalarında çevre koruma ve olası çevre sorunlarının önüne geçebilmek amacıyla gelişmiş batılı ülkelerin öncülüğünde kurulan pek çok örgüt, çevre sorunlarının




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

229

dünyanın hemen her yerinde çıkabilme olasılığına bağlı olarak hızla yayılım göstermiştir (Sümer, 2007: 282). Çevre sorunlarının önceye oranla görünür hale gelmesi ve bireylerin sosyal yaşamlarını etkileyecek boyutlara ulaşabileceği öngörüsü toplumları rahatsız etmeye başlamış ve bu konuda gereken adımların daha güçlü ve kararlı atılması gerektiği anlaşılmıştır. Dünyada büyümenin sınırları konusunda yapılan çalışmalar arasında sürdürülebilirlik açısından konuya yaklaşan Roma Kulübü isimli grubun yaptığı ve sonuçlarının üzerinden 35 yıldan fazla geçmiş olmasına rağmen halen tartışıldığı “Büyümenin Sınırları” (Limits to Growth) adlı kitapta yayınlanan çalışma da (İK7) bu gerekliliğin anlaşılmasına katkı sağlamıştır.

Bu anlayışla 5 - 16 Haziran 1972’ de Stockholm’ de gerçekleştirilen Birleşmiş Milletler İnsan Çevresi Konferansı (bilinen adıyla Stockholm Konferansı)’nda gelişme düzeyleri ve sosyo-ekonomik yapıları birbirinden farklı olan birçok ülke ilk defa bir araya gelmiş ve çevre konusunda birleşerek "Birleşmiş Milletler İnsan Çevresi Bildirisi" ni kabul etmişlerdir (İK8).

Yine çevre açısından oldukça büyük öneme sahip “Sürdürülebilir kalkınma” kavramı da ilk kez, 1987 yılında Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu’nca hazırlanan Brundtland Raporu’nda "Bugünün gereksinimlerini, gelecek kuşakların gereksinimlerini karşılama yeteneğinden ödün vermeden karşılayan kalkınma" olarak tanımlanmıştır (İK8).

Bu gelişmelerin devamında birçok bölgesel, ulusal ve uluslararası toplantılar yapılmış, sözleşmeler imzalanmış ve bu sözleşmelerin hayata geçirilmesi için gereken adımlar atılmıştır. Ulusal ve uluslararası kararların hayata geçirilmesi için gerekli olan adımlardan biri de bilinç düzeyi yüksek bireylerdir ve bunun içinde toplumlarda bilinç düzeyinin geliştirilmesine yönelik gönüllü olarak faaliyet gösteren sivil toplum örgütleri kurulmaya başlanmıştır (Sümer, 2007: 280).

1970 sonrası hareketlere bakıldığında, 1979 yılında başlayarak siyasal bir oluşuma dönüşen yeşiller hareketinin bu konuda öncü olduğu görülmektedir (Ceritli, 2001: 214). Önceleri çevre adına ortak bir düşünceyi paylaşmak üzere oluşum gösteren yeşiller hareketi, 1983 yılındaki seçimlerde federal parlamentoya temsilci sokmayı başarmış, aynı yönde kurulan yeni partilere isim öncülüğü yapmış, önceden kurulan benzer yönlü partilerinde isimlerinde değişikliğe gidilmesine sebep olmuştur (Öz, 1989: 28. Aktaran Özer, 2001: 180). Temelleri Almanya’da atılan bu oluşum zamanla geniş kesimler tarafından kabul görmüş, birçok Avrupa ülkesinde siyasi arenaya giriş sağlamıştır (Kaya, 2011). Çevre temelli bu sosyal hareketlerin geniş kesimlerde kabul görmesinin öncelikli nedeni, bu hareketlerin söylemlerinin yaşanan problemlerle büyük ölçüde örtüşmesidir (Kılıç, 2002: 97).

Dünya’ ya geniş çaplı yapılan bakış açısından ülkemize gelindiğinde Cumhuriyet dönemine gelmeden Osmanlı dönemi incelendiğinde, çevrenin korunması ve sürdürebilirliğinin sağlanması adına şehircilik anlayışında küçük detayların varlığı dikkat çekmektedir. Fatih Sultan Mehmet Han zamanında Haliç’in dolmaması adına Kâğıthane deresinin havzasında hayvan otlatılması, verdikleri zarardan dolayı bina yapılması ve tarla açılmasının yasaklanması (Görmez, 1997: 106), erozyona müsait yamaçların ağaçlandırılması ve ormanlardan ağaç kesiminin yasaklanması (Özdemir, 2002), mezarlık çevrelerine kötü kokuları kendiliğinden temizleyen selvi ağaçlarının dikilmesi (Ergin, 1936: 25) gibi örnekler bu detaylar arasındadır.

Yakın tarihe gelindiğinde çevresel tahribatta üst safhalara gelinmesi ile dünya genelinde, bireylerin konuyla ilgili şikâyetleri çeşitli söylem ve eylemler ile daha belirgin hale geldi.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

230

Bu söylem ve eylemler dünya üzerinde birçok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de dikkat çekmeye ve taraflar bulmaya başladı.

Çok güçlü olmasa bile 1970’li yılların ikinci yarısında ilk tepkilerin oluşmaya başladığı ülkemizde, ilk kıpırdanmalar genelde kamunun eylem ve işlemleri sonucu ortaya çıkan yöresel çevre sorunlarına yönelikti (Duru, 1995: 53). 1970’ li yıllarda Çarşamba Ovası’nda açılan fabrikaların çevreye verdiği zararlara ve 1975 yılında Murgul'da faaliyete geçen Etibank Bakır İşletmeleri'nin tarım alanlarına ve bitki örtüsüne verdiği zarara karşı birlik olan bölge halklarının açtığı davalar çevreci anlayışın ilk tepkileri arasında gösterilebilir (Duru, 1995: 53). Yine o yıllarda Samsun Bakır İzole Tesislerinden yayılan zehirli gazlardan zarar gören 21 köy/mahalle halkının iki kilometrelik kortej yaparak gerçekleştirdikleri sessiz yürüyüş ve 1978 yılında İzmit balıkçılarının yüzlerce kayık ve tekne ile körfezde düzenledikleri gösterilerde ilk örnekler arasındadır (Özdemir, 1988: 100-104, Aktaran Görmez, 1997: 110).

Bireysel ve toplumsal olarak çevreci kıpırdanmalar mevcut olsa da çevre konusu ile resmi olarak 1978 yılında çevre politikaları oluşturulması amacıyla Başbakanlık Çevre Müsteşarlığı kurulmuştur. Kamuda yapılan bazı düzenlemeler sonucu müsteşarlık yerini 1984 yılında başbakanlığa bağlı Çevre Genel Müdürlüğü’ne bırakmış, son olarak 1989’da yapılan yeni düzenlemelerle Çevre Genel Müdürlüğü tekrar Çevre Müsteşarlığına dönüştürülerek, çevre örgütü bulunduğu noktadan bir üst düzeye taşınmıştır (Denizer ve Gürçay, 2014).

Bu süreçler yaşanırken çevre konusu ile anayasal boyutta 1982 Anayasası ilgilenmiş, 1983 yılında Türkiye’nin ilk “Çevre Kanunu” resmi olarak kabul edilmiştir (Yüksel, 2011).

Çevre Kanunu’nun kabul edilmesi ve Çevre Müsteşarlığı’ nın düzeyinin arttırılmasını takiben 1991 yılında konu ile ilgili en önemli gelişmelerden biri sayılabilecek bir adım atılmış ve Çevre Bakanlığı kurulmuştur (Resmi Gazete, 1991).

2003 yılında kanunun tekrar düzenlemeye sokulmasıyla çevre yönetimi ile orman yönetimini birleştirmek üzere Çevre ve Orman Bakanlığı kurulmuştur. 2007 yılında da Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na bağlı olarak hizmet veren Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü de bu yeni bakanlığa, bağlı kuruluş olarak katılmıştır (Şengün: 4).

Son olarak 2011 yılında Çevre ve Orman Bakanlığı birimleri ile Bayındırlık ve İskân Bakanlığı’ nın ilgili birimleri birleştirilerek çevre konusundaki sorumluluklar bu bakanlığa yüklenmiştir (Dedeoğlu, 2012: 8).

Tarihsel süreçte bahsedilen resmi gelişmelerin yanında toplumda da çevresel bilinç gelişmiş, gerek bireysel gerek gruplar halinde gerekse sivil toplum örgütleri bünyesinde çevre korumacı faaliyetler sürdürülmeye devam etmektedir.

Küresel boyutta gelişen çevre bilincinin etkisiyle varlık göstermeye başlayan çevreye sorumlu tüketici, çevreye karşı sorumlu tüketimin (yeşil pazarlamanın) en önemli halkalarından biridir. Önceleri sadece istek ve ihtiyaçları doğrultusunda hareket eden tüketiciler, çevresel yaklaşımların önem kazanmasıyla, çevreci tüketim anlayışına yönelmiş, tüketimlerini bu doğrultuda şekillendirmeye başlamışlardır.

Tüketim anlamında, işletmelerin çevresel tehditlerinin ciddiyetinin farkına varan tüketiciler için 1960’lar “uyanma”, 1970’ler “harekete geçme”, 1980’ler “hesaplı olma” ve 1990’lar da “pazardaki güç” olarak tanımlanmıştır. Pazardaki güç olarak tanımlanan bu son dönemde tüketiciler, doğal kaynakları kullanmanın sınırları olduğunun ve




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

231

düşünülenden çok daha hassas gerçekleri bulunduğunun farkına varmışlardır (Ay ve Ecevit, 2005: 239).

Artık insanlar yaşamları ve geçimleri için endişeler duymakta, süpermarket raflarında sağlıklı olarak algılanan ürünleri satın alıp, bu şekilde algılanmayan ürünleri almayarak bir nevi eyleme geçmektedir. Geçmiş yıllarda insanlar tepkilerini temel olarak kurumsal boykot ve çevre yasalarıyla ilgili mitinglerde gösterirken, 1990’ lı yıllar ve sonrasında bu durum süpermarket tepkilerine kadar inmiştir (Ar, 2011: 66).

Bu davranış şekillerinden yola çıkarak Shamdasani ve arkadaşları (1993) çevreye sorumlu tüketiciyi, çevre dostu davranışları benimseyen ve alternatifler üzerinden tercihlerini yeşil ürünlerden yana kullanan tüketiciler olarak tanımlamıştır.

Amerikan tüketici pazar araştırmaları ve trend danışmanlık şirketi Roper Wathc’ ın 90’lı yıllarda yaptığı araştırmaya göre tüketiciler çevreye sorumlu tüketim konusunda 3 farklı aşamadan geçmektedirler (Ottman, 1998 Aktaran Aytekin, 2008: 351);

Birinci aşamada, tedirginlik söz konusudur ve çevreci faaliyetler kısmen düşük orandadır,

İkinci aşamada, büyük ölçüde içinde bulunduğumuz ve tüketicilerin konu ile ilgili bilgi sahibi olmaya başladığı aşamadır. Buna bağlı olarak çevreci faaliyetler konusunda tedirginlikleri azalır,

Üçüncü aşamada ise çevreci faaliyetler artık insanların yaşam biçimlerinin bir parçası olmaya başlar.

Tam anlamıyla çevre bilincini oturtmuş ve çevreye duyarlı şekilde hareket eden tüketiciler tercih ettikleri ürünlerde (Keleş, 2007: 18);

İnsanların ve diğer canlıların sağlığını tehlikeye atacak,

Üretimde, kullanımda ve ortadan kaldırılmasında çevreye önemli zararlar

verebilecek,

Çok büyük miktarlarda kaynakları tüketecek,

Fazla paketleme ve aşırı özellik nedeni ile gereksiz atığa sebep olacak,

Tehlikeli alan ya da çevrelerden çıkarılan malzemeleri içeren,

Hayvanların işkence görmesine yol açan,

Diğer ülkeler için tehlike arz edebilecek özelliklerin olmamasına dikkat ederler.

Çevreci (Yeşil) Pazarlama Anlayışı Ve Yeşil Ürün

Dünya genelinde sürdürülebilir çevre bilinci ve isteği arttıkça, bireyler çevre ile uyumlu şekilde yaşama çabasına girmiş ve bu çabaya uygun yaptırımlar geliştirmeye başlamıştır. Bireylerin bilincinin artması ile önceleri ekonomik büyüme hırsı baskın olan işletmelerde durum yerini yaşam kalitesini arttırma ve çevreyi koruma çabasına bırakmıştır (Aytekin, 2007: 2). Müşterileri sadece memnun etmekle kalmayıp, toplum ilgilerini de ön planda tutulması gerekliliğine vurgu yapan Emgin ve Türk(2004)’ e göre ‘’yeşil pazarlama’’ kavramı bu anlayış çerçevesinde doğmuştur.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

232

Değişen çevresel etmenler ve çevre konusunda bilinç düzeyi artan bireyler ile işletmelerdeki üretim anlayışı da değişmiş, ürün atık haline geldikten sonra bile geri dönüştürülebilir olmasına önem verilmeye başlanmıştır (Purdum, 2006). Bu önem sonucu ortaya çıkan sürdürülebilir pazarlama, çevresel pazarlama, eko pazarlama, sosyal pazarlama, yeşil pazarlama gibi pek çok başlık altında tanımlanan kavramın, tüm tanımlamalardaki ortak noktası çevre bilinci ile hareket etmektir. İlk olarak 1975 yılında Amerikan Pazarlama Derneği’ nin düzenlediği “ekolojik pazarlama’’ konulu seminerde akademisyenler, bürokratlar ve diğer katılımcılar tarafından tartışılmış ve bu seminer sonrasında literatürdeki yerini almıştır. İlk aşamada pazarlama faaliyetlerinin çevre kirliliği, enerji tüketimi ve diğer kaynakların tüketimi üzerine olumlu veya olumsuz etkileriyle ilgili çalışmalar sunulmuştur (Erbaşlar, 2007). Bu aşamada çevresel sorunlara sebep olan otomotiv, kimyasal tarım gibi bazı sektörler belirlenmiş, bu sektörlerle pazarlıklara girişilmiş ancak çok az tüketici ve şirket tutumunu değiştirmiştir. 1980’ler sonrasında çevresel yeşil pazarlama anlayışı doğmuş, 1986’da gerçekleşen Chernobyl patlaması, ozon tabakasının delinmesi gibi olaylar toplumsal tepkiyi arttırmış, bu olaylar sonucu sürdürebilirlik, temiz teknoloji, yeşil tüketici, rekabetçi avantaj, eko-performans, çevresel kalite kavramları ortaya çıkmış, bu evrede çevresel pazarlama petrol, kimyasal tarım ilaçları, otomobiller dışında evlerimizde kullandığımız, temizlik malzemeleri, beyaz eşyalar, halılar ve kâğıt gibi malları, hatta turizm ve bankacılık gibi hizmetleri de içine almıştır. Bu dönemde daha küresel bir bakış açısı hâkim olurken, eko-turizm, yeşil yatırım fonları gibi yeni pazarlar ve ürünler gelişmiştir (Utkutuğ, 2011: 1639). Yani 70’ li yıllarda yeşil pazarlamaya yönelik ilgiler olsa da yeşil pazarlama anlayışı gerçek anlamına 80’li yıllarda kavuşmaya başlamıştır. Konuyla ilgili akademik araştırmalar tüketici haklarının korunmasına yönelik çabaları arttırmış, tüketim davranışlarını da yeşile doğru kaydırmaya başlamıştır (Tarınç, 2012: 10). Tüketim davranışlarının yeşile kayması ile birlikte üreticilerde de yaygın hale gelen sürdürülebilirlik anlayışı 80’li yıllara ve sonrasına hâkim olmaya başlamıştır. Bu anlayış, firmaların üretim süreçlerinde sadece zararsız teknoloji kullanmakla yetinmeyip, su ve enerji gibi doğal kaynakları da idareli kullanarak gelecek nesiller için yaşamı destekleyici politikalar geliştirilmesi gerektiğini savunmaktadır (Şua, 2012: 16). Buna bağlı olarak 2000’ li yıllarda sürdürülebilir yeşil pazarlama anlayışını benimseyen şirketler, çevre duyarlılığını sadece pazarlama unsuru olarak almayıp üretim sistemleri ve iş süreçlerinin de birer parçası haline getirmiştir (Erhan, 2012: 85).

Günümüze doğru gelindiğinde, değişen anlayışın yanı sıra yeşil pazarlamaya dair çeşitli çağdaş tanımlamalar görülmektedir. Polonsky’ e göre yeşil pazarlama ya da çevresel pazarlama insan ihtiyaçlarını karşılamak ve kolaylaştırmak amacıyla, doğal çevreye en az zararı verecek şekilde tasarlanmış tüm faaliyetlerdir (1994a: 2). Varinli (2012: 33)’ ye göre ise tüketicinin istek ve ihtiyaçlarının karşılanması ve bu istek ve ihtiyaçların karşılanmasında uygulanacak pazarlama faaliyetlerinin yeşilci yaklaşımla yeniden düzenlenmesidir.

Yukarıda saydığımız bir ya da birden fazla amaçla, yeşil pazarlama faaliyetlerine önem veren işletmeler tarafından çevreci yaklaşımla şekillendirilip, edindikleri amaçların ulaşılabilirliğinin sağlanması için mevcuttaki pazarlama bileşenlerinin yeşil yaklaşımla uyarlanması gerekmektedir (Varinli, 2012: 37).

Bu gereklilikten yola çıkarak düzenlenen yeşil ürün bileşeni, tüketici istek ve ihtiyacını karşılamak üzere üretilmiş, karşılığında üreticilere ve aracılara kazanç, tüketicilere fayda sağlayan her türlü somut ya da soyut kavramlardır (Öndoğan, 6).




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

233

Modern pazarlama anlayışında tüketiciler artık sadece ürünle değil, üründen elde edecekleri faydayla da ilgilidirler ve tüketim alışkanlıklarını da bu anlayışla yönlendirmektedirler. Çevreci yaklaşımların artması ve yeşil pazarlama kavramının tüketicilerin hayatına girmesi ile birlikte bu anlayışa, ürün ve hizmetlerin çevreye olan etkilerinin önemsenmesi de eklenmiştir (Özhan, 2009: 25). Yeşil ürünlerle ilgili olarak devletler de birtakım kurallar belirlemiş, birçok Avrupa ülkesi, çeşitli ürünlerin geri dönüşümlü olması yönünde yasalar oluşturmuştur. Çevre korumaya yönelik artan bilince cevap olarak pek çok işletme yasal zorunlulukları olmasa bile tasarım aşamasından pazarlama aşamasına kadar yeşil anlayışı benimsemiş, hatta zorunlu olarak uyulması gereken kontrol mekanizmasının da ötesine geçmiştir (Küçük, 2009: 45, 46).

Ottman ve arkadaşları (2006: 24) yeşil ürünü, zehirli kimyasalların, atıkların ve çevre kirliliğinin ortadan kaldırılarak, doğal çevreyi ve enerji kaynaklarını koruma ve geliştirme çabasıyla üretilen ürünler olarak tanımlamış, Hussein ve Cankül (2010: 51)’ de, yeryüzünü kirletmeyen, doğal kaynakları minimum düzeyde tüketen, canlılara ve çevreye en az zararı veren, korunabilen ve geri dönüştürülebilen ürünler olarak özetlemiştir.

Ayyıldız ve Genç (2008: 512)’ in yeşil ürün geliştiren işletmelere, dikkat etmeleri gereken noktalar konusunda önerileri şöyledir;

Yeşil ürünler, nötr bir maddede aranan özelliklere sahip olmalıdır,

Çevreye uyum konusunda gerekli testlerden geçirilmelidir,

Yeniden kullanılabilir ürünler olmalarına dikkat edilmelidir,

Tüketicilere yeşil ürün kullanımıyla ilgili bilgilendirmeler yapılmalıdır ve onlara

yeşil ürün kullanımına yönlendirmeler yapılmalıdır,

Ambalajlama aşamasında gereksiz tüketimden kaçınılmalıdır.

Üretim aşamasındaki yeşil ürünler (Moisander, 2007: 405);

İnsan ve hayvan sağlığı için tehlikeli olmamalı,

Üretim, kullanım, geri dönüşüm, bertaraf etme aşamalarında çevreye zarar

vermemeli,

Üretim, kullanım, geri dönüşüm, bertaraf etme aşamalarında yüksek miktarda

enerji tüketmemeli,

Kısa ürün ömrü ve aşırı ambalajlama gibi nedenlerle gereksiz atık oluşmasına

sebep olmamalı,

Hayvanlara zararlı olabilecek gereksiz kullanımlara sebep olmamalı,

Tehdit altındaki türlere zarar verecek kullanımlara sebep olmamalıdır.

Yeşil ürün kavramı, satisfaction (tatmin), sustainability (sürdürülebilirlik), social acceptability (sosyal kabul), safety (güvenlik) kelimelerinin baş harfleri temel alınarak oluşturulan 4S formülü ile şekillendirilmiştir (Varinli,2012: 38).




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

234

Şekil: Yeşil Ürün’de 4S Kavramı

Satisfaction (Tatmin): Tüketici istek ve ihtiyaçlarının tatmin edilmesi,

Sustainability (Sürdürülebilirlik): Ürünün ve enerji kaynaklarının devamlılığının sağlanması ve korunması,

Social Acceptability (Sosyal Kabul): Ürün veya işletmenin, doğaya, insanlara veya diğer ülkelere zarar vermemesi konusunda kabul görmesi,

Safety (Güvenlik): Ürünün kişilerin sağlığını tehlikeye atmaması, kullanım ve tüketim yoluyla çevreye zarar vermemesi konusunda araştırılıp diğer ürünler ile karşılaştırılarak yeşil olup olmadığına karar verilmesidir.

Araştırma

Araştırma, çevre kalitesi ile sağlık arasında ilişki olduğunun düşünülmesinden ve sağlık sektörü içerisindeki eğitim ve gelir düzeylerinin yüksekliği ile birlikte sektörde baş aktör olarak görülmelerinden dolayı doktorlar ile yürütülmüştür.

Bu bağlamda Antalya ilinde sağlık sektöründe çalışmakta olan doktorların çevreye sorumlu davranışlar konusunda eğilimli olup olmadıkları, yeşil ürünler konusunda bilgi düzeyleri ve çevre sorumluluk düzeylerinin yeşil ürün tüketimlerini etkileyip etkilemediği, etkiliyorsa ne yönde etkilediğinin belirlenmesi üzerinedir.

Bununla birlikte çevresel kaygı, çevresel duyarlılık, çevresel pasiflik, aktif çevre davranışı, çevresel gönüllülük ve çevresel bilinçlilik boyutları ile yeşil ürün tüketimi arasındaki ilişki de incelenecektir.

Yine cinsiyet, medeni durum, yaş, mesleki deneyim gibi demografik unsurlar ile çevresel sorumluluk ve yeşil ürünlere yönelik tutumun alt boyutları arasındaki ilişki de araştırma kapsamında ele alınmıştır.

Araştırma konusu belirlendikten sonra yerli ve yabancı kaynaklarda detaylı literatür taraması yapılmış, bulunan ölçeklerin güncelliğe uygun, kabul görmüş, güvenilir ve geçerli ölçekler olmasına dikkat edilmiştir.

Araştırmada belli bir amaç ve düzen doğrultusunda oluşturulmuş olan anket kullanılmıştır. Anket formundaki demografik ifadeler dışındaki ifadelerin yanıtları 5’li

Tatmin

Sürdürülebilirlik

Sosyal Kabul

Güvenlik

Yeşil Ürün




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

235

Likert ölçeği (1= Kesinlikle Katılmıyorum, 2=Katılmıyorum, 3=Ne katılıyorum ne katılmıyorum, 4=Katılıyorum, 5=Kesinlikle Katılıyorum) ile yapılandırılmıştır

Üç bölümden oluşan anket formunun birinci bölümünde, Haytko ve Matulich (2008)’ in, Kükrer (2012) tarafından Türkçe’ ye çevrilerek güvenilirliği ve geçerliliği test edilmiş ve Cronbach’ın alfa değeri 0,895 olan ‘’Çevreye sorumlu tüketici davranışı ölçeği’’ kullanılmıştır. Orijinali 47 ifadeden oluşan ölçek, Kükrer (2012) tarafından 25 ifadeye düşürülmüş, bu araştırmada da 25 ifade üzerinden çalışılmıştır.

Araştırmanın ikinci kısmında, tüketicilerin yeşil reklamlara yönelik tutumlarını belirlemek amacıyla (Haytko ve Matulich, 2008)’in Cronbach’ın alfa değeri 0,70 olan ‘’Yeşil Reklam Tutum Ölçeği’’ni derleyen Kükrer (2012)’ den alınan ölçek, araştırmanın amacı kapsamında yeşil reklam tutumları ile ilgili ifadeler yeşil ürüne uyarlanarak kullanılmıştır.

Son bölümünde ise tüketicilerin cinsiyet, medeni durum, yaş ve mesleki deneyimlerini tespit amacıyla oluşturulan 4 adet demografik soru bulunmaktadır.

Araştırma, Araştırma Antalya ilinde bulunan özel hastanelerde yapılmış, diğer iller ve Antalya ilinde bulunan devlet hastaneleri, zaman kısıtı, yüksek maliyet unsurları ve anakütle büyüklüğünün analiz sonuçlarını olumsuz etkileyeceğinin öngörülmesi sebebiyle araştırma kapsamının dışında tutulmuştur. %5 örneklem hata payı göz önüne alınarak 363 doktor ile anket yapılmış, ancak geri dönüşü olmayan ve hatalı doldurulan anketlerden dolayı 351 anket bu araştırmadaki veri setini oluşturmuştur.

Araştırmanın amaçları doğrultusunda kurulan araştırma modelinin genel görünümü şöyledir;

Çevresel kaygı, tüketicilerin çevre ile ilgili tehditlere yönelik endişeleri ile ilgili genel tutumudur (Lee vd., 2014: 2099). Günümüzde ve gelecekte olabilecek her türlü çevresel tehdit, çevresel kaygıyı tetikler niteliktedir. Hines ve arkadaşları (1987), çevresel davranışların çevresel kaygı ile şekillendiği fikrini savunmuş pek çok araştırmacı da çevresel kaygının yeşil satın alma davranışında olumlu ve anlamlı yönde bir etkiye sahip olduğu yönünde çalışmalar sunmuştur (Yıldız, Barut, 2016: 162). Bu bağlamda çevresel kaygının yeşil ürüne yönelik tutumun alt boyutlarına etkisinin olduğu düşünülmektedir. Araştırma amacı kapsamında önerilen hipotezler ve hipotezleri temsil eden araştırma modeli aşağıda gösterilmiştir.

ÇEVRESEL SORUMLULUK

1- Çevresel Kaygı

2- Çevresel Duyarlılık

3- Çevresel Pasiflik

4- Aktif Çevre Davranışı

5- Çevresel Gönüllülük

6- Çevresel Bilinçlilik

YEŞİL ÜRÜNE YÖNELİK TUTUM

a- Çevreci Ürüne Olumsuz Yaklaşım

b-Çevreci Ürün Karşıtlığı

c- Çevreci Ürün Yandaşlığı

d- Çevreci Ürüne Güven

e- Çevreci Ürüne Olumlu Yaklaşım




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

236

Çevresel Kaygı Hipotezlerini Gösteren Araştırma Modeli

Yukarıda gösterilen çevresel kaygı hipotezlerine yönelik oluşturulan araştırma modeli görülmektedir. Modelde yeşil ürüne yönelik tutum çevreci ürüne olumsuz yaklaşım, çevreci ürün karşıtlığı, çevreci ürün yandaşlığı, çevreci ürüne güven, çevreci ürüne olumlu yaklaşım alt boyutlarından oluşmaktadır. Bu alt boyutlar doğrultusunda önerilen hipotezler aşağıda sıralanmıştır;

H1a: Çevresel kaygı çevreci ürüne olumsuz yaklaşımı etkiler.

H1b: Çevresel kaygı çevreci ürün karşıtlığını etkiler.

H1c: Çevresel kaygı, çevreci ürün yandaşlığını etkiler.

H1d: Çevresel kaygı, çevreci ürüne güveni etkiler.

H1e: Çevresel kaygı, çevreci ürüne olumlu yaklaşımı etkiler.

Çevresel Duyarlılık, çevre sorunlarını azaltmaya ya da ortadan kaldırmaya yönelik çabalara gönüllü olma şeklinde tanımlanabilir. Bireylerin çevre odaklı davranışları, çevre duyarlılıklarının yansıması olarak kabul edilebilir ve bu bağlamda bireylerin çevre duyarlılığı, yeşil alan sorunlarına, çevre kirliliğine, nüfus artışına ve ekolojik dengeye ilişkin davranışlarına bakılarak belirlenebilir (Çabuk, Karacaoğlu, 2003: 191).

Şekil: Çevresel Duyarlılık Hipotezlerini Gösteren Araştırma Modeli


1- Çevresel Kaygı













1- Çevresel Kaygı















1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

237

Şekilde gösterilen çevresel duyarlılık hipotezlerine yönelik oluşturulan araştırma modeli görülmektedir. Modelde yeşil ürüne yönelik tutum çevreci ürüne olumsuz yaklaşım, çevreci ürün karşıtlığı, çevreci ürün yandaşlığı, çevreci ürüne güven, çevreci ürüne olumlu yaklaşım alt boyutlarından oluşmaktadır. Bu alt boyutlar doğrultusunda önerilen hipotezler aşağıda sıralanmıştır;

H2a: Çevresel duyarlılık çevreci ürüne olumsuz yaklaşımı etkiler.

H2b: Çevresel duyarlılık, çevreci ürün karşıtlığını etkiler.

H2c: Çevresel duyarlılık, çevreci ürün yandaşlığını etkiler.

H2d: Çevresel duyarlılık çevreci ürüne güveni etkiler.

H2e: Çevresel duyarlılık çevreci ürüne olumlu yaklaşımı etkiler.

Çevresel pasiflik, günümüzde ve gelecekte meydana gelebilecek çevre sorunlarını engellemeye ya da çevre için olumlu yönde herhangi bir teşebbüste bulunmaya gönüllü olmamak olarak değerlendirilebilir. Özellikle insan merkezli anlayış ile doğaya karşı modern saldırıya dönüşen birey tavırları zamanla dengelense de (Özerkmen, 2002: 173) çevre için harekete geçmeye gerek duymayan kesimler halen mevcuttur. Geri dönüşüm, enerji tasarrufu gibi faaliyetleri önemli görmemek çevresel pasiflik göstergelerinden kabul edilebilir.

Şekil: Çevresel Pasiflik Hipotezlerini Gösteren Araştırma Modeli

Şekilde gösterilen çevresel pasiflik hipotezlerine yönelik oluşturulan araştırma modeli görülmektedir. Modelde yeşil ürüne yönelik tutum çevreci ürüne olumsuz yaklaşım, çevreci ürün karşıtlığı, çevreci ürün yandaşlığı, çevreci ürüne güven, çevreci ürüne olumlu yaklaşım alt boyutlarından oluşmaktadır. Bu alt boyutlar doğrultusunda önerilen hipotezler aşağıda sıralanmıştır;

H3a: Çevresel pasiflik çevreci ürüne olumsuz yaklaşımı etkiler.

H3b: Çevresel pasiflik çevreci ürün karşıtlığını etkiler.

H3c: Çevresel pasiflik çevreci ürün yandaşlığını etkiler.

H3d: Çevresel pasiflik çevreci ürüne güveni etkiler.


1- Çevresel Kaygı















1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

238

H3e: Çevresel pasiflik çevreci ürüne olumlu yaklaşımı etkiler.

Aktif çevre davranışı, çevre ile ilgili herhangi bir konuda harekete geçmeye meyilli olmayı ve çevre için aktif koruma çabasında olmayı ifade eder. Çevrecilik gereksiz, aşırı ve lüks tüketime karşıdır ve yeşil tüketicilik, yeşil politika ile çevreye saygılı üretim ve tüketimin teşvik edilmesi hedefi vardır (Kayaer, 2013: 68). Yani aktif çevreci kullanacağı mal ve hizmetin gereksinimleri arasında olup olmadığını sorgular, alternatifleri arasındaki mal ve hizmetlerden çevreye en az zararı verecek olanı tercih eder, kısacası aktif çevre davranışına sahip yeşil tüketiciliğin temeli alternatifleri değerlendirerek doğal olanın kullanılmasıdır (Turgut, 2009: 18). Çevre dostu ürünleri almaya çaba gösterilmesi, çevresel nedenlerden dolayı ürün tercihlerinin değiştirilmesi gibi örnekler aktif çevre davranışı olarak ele alınabilir.

Şekil: Aktif Çevre Davranışı Hipotezlerini Gösteren Araştırma Modeli

Şekilde gösterilen aktif çevre davranışı hipotezlerine yönelik oluşturulan araştırma modeli görülmektedir. Modelde yeşil ürüne yönelik tutum çevreci ürüne olumsuz yaklaşım, çevreci ürün karşıtlığı, çevreci ürün yandaşlığı, çevreci ürüne güven, çevreci ürüne olumlu yaklaşım alt boyutlarından oluşmaktadır. Bu alt boyutlar doğrultusunda önerilen hipotezler aşağıda sıralanmıştır;

H4a: Aktif çevre davranışı çevreci ürüne olumsuz yaklaşımı etkiler.

H4b: Aktif çevre davranışı çevreci ürün karşıtlığını etkiler.

H4c: Aktif çevre davranışı çevreci ürün yandaşlığını etkiler.

H4d: Aktif çevre davranışı çevreci ürüne güveni etkiler.

H4e: Aktif çevre davranışı çevreci ürüne olumlu yaklaşımı etkiler.

Çevresel gönüllülük esaslarına sahip tüketiciler yeni fikirlere açık, ileri görüşlü, merakını gidermeye ve olan biteni anlamaya ihtiyaç duyan, çevre ile ilişkilerinde dikkatli ve çevreyi çocuklarından ödünç aldığının bilincinde olan kişi şeklinde tanımlanabilir (Baydaş vd., 2000: 468). Bu tüketiciler imkânları dâhilinde çevre ile ilgili çalışmalar yürüten vakıf/dernek gibi kuruluşlara üye olabilir, bağışlarda bulunabilir ya da çevre ile ilgili bilinçlendirme çabasında olan yayın benzeri envanterleri dağıtmaya istekli olabilir.


1- Çevresel Kaygı















1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

239

Şekil: Çevresel Gönüllülük Hipotezlerini Gösteren Araştırma Modeli

Şekilde gösterilen çevresel gönüllülük hipotezlerine yönelik oluşturulan araştırma modeli görülmektedir. Modelde yeşil ürüne yönelik tutum çevreci ürüne olumsuz yaklaşım, çevreci ürün karşıtlığı, çevreci ürün yandaşlığı, çevreci ürüne güven, çevreci ürüne olumlu yaklaşım alt boyutlarından oluşmaktadır. Bu alt boyutlar doğrultusunda önerilen hipotezler aşağıda sıralanmıştır;

H5a: Çevresel gönüllülük çevreci ürüne olumsuz yaklaşımı etkiler.

H5b: Çevresel gönüllülük çevreci ürün karşıtlığını etkiler.

H5c: Çevresel gönüllülük çevreci ürün yandaşlığını etkiler.

H5d: Çevresel gönüllülük çevreci ürüne güveni etkiler.

H5e: Çevresel gönüllülük çevreci ürüne olumlu yaklaşımı etkiler.

Çevresel bilinçlilik, bireylerin çevre dostu davranışlarının yanı sıra, çevrenin bozulmasına tarafsız, duyarsız kalmayan, egoist davranmayan ve sadece kişisel kazanımlarını hırsa dönüştürmüyor olmasıdır (Erten, 2004). Yani birey atıkların azaltılması konusunda çaba harcamıyorsa, enerji kullanımında tasarruflu veya tutumlu davranmıyorsa, suyu tasarruflu kullanmıyorsa, mümkün olduğunca alışverişlerinde depozitolu ürünleri tercih etme gibi bir davranışı yoksa satın alacağı ürünün çevreye ne kadar zararlı olup olmadığını bakma gibi bir alışkanlığı yoksa, çevreye zarar verenleri gördüğünde sessiz kalıyor yetkililere haber vermiyorsa ve benzeri çevreyi koruyucu davranışlarda bulunmuyorsa bu kişinin çevre bilincinden söz edilemez (Erten, 2004).


1- Çevresel Kaygı





6- Çevresel Bİlinçlilik










1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

240

Şekil: Çevresel Bilinçlilik Hipotezlerini Gösteren Araştırma Modeli

Şekilde gösterilen çevresel bilinçlilik hipotezlerine yönelik oluşturulan araştırma modeli görülmektedir. Modelde yeşil ürüne yönelik tutum çevreci ürüne olumsuz yaklaşım, çevreci ürün karşıtlığı, çevreci ürün yandaşlığı, çevreci ürüne güven, çevreci ürüne olumlu yaklaşım alt boyutlarından oluşmaktadır. Bu alt boyutlar doğrultusunda önerilen hipotezler aşağıda sıralanmıştır;

H6a: Çevresel bilinçlilik çevreci ürüne olumsuz yaklaşımı etkiler.

H6b: Çevresel bilinçlilik çevreci ürün karşıtlığını etkiler.

H6c: Çevresel bilinçlilik çevreci ürün yandaşlığını etkiler.

H6d: Çevresel bilinçlilik çevreci ürüne güveni etkiler.

H6e: Çevresel bilinçlilik çevreci ürüne olumlu yaklaşımı etkiler.

Araştırma modelinde yer alan boyutların güvenilirlik ve geçerlilik değerlendirmesi şöyledir;

Tablo: Çevresel Sorumluluk Ölçeği Güvenilirlik Analizi Değerlendirmesi Değişkenler Alfa

Katsayıları Güvenilirlik

Düzeyi Çevresel Kaygı 0,774 Güvenilir.

Çevresel Duyarlılık 0,795 Güvenilir.

Çevresel Pasiflik 0,697 Güvenilir.

Aktif Çevre Davranışı 0,786 Güvenilir.

Çevresel Gönüllülük 0,679 Güvenilir.

Çevresel Bilinçlilik 0.680 Güvenilir.

Tablo: Yeşil Ürüne Yönelik Tutum Ölçeği Güvenilirlik Analizi Değerlendirmesi Değişkenler Alfa

Katsayıları Güvenilirlik Düzeyi

Çevreci Ürün Yaklaşımı 0,858 Yüksek Derecede Güvenilir.

Çevreci Ürün Karşıtlığı 0,867 Yüksek Derecede Güvenilir.

Çevreci Ürün Yandaşlığı 0,757 Güvenilir. Çevreci Ürüne Güven 0,780 Güvenilir.

Çevreci Ürüne Olumlu Yaklaşım 0,697 Güvenilir.


1- Çevresel Kaygı















1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

241

Bulgular

Araştırmanın anketine katılan 351 tüketiciden ikisi demografik soruları yanıtlamamıştır. 349 katılımcının demografik özelliklerine ait frekans ve ortalamalar tablolarda gösterilmiştir;

Tablo: Katılımcıların Cinsiyete Göre Dağılımı Cinsiyet Sayı Oran (%)

Kadın 199 56,7

Erkek 150 43,7

Yanıtsız Anket

2 0,6

TOPLAM 351 100,0

Tablo: Katılımcıların Medeni Durum Dağılımı Medeni Durum Sayı Oran (%)

Bekâr 178 50,7 Evli 151 43,0

Eşinden ayrılmış / Dul / Boşanmış

20 5,7

Yanıtsız Anket 2 0,6 TOPLAM 351 100,0

Tablo: Katılımcıların Yaş Dağılımı Yaş Dağılımı Sayı Oran (%)

30 ve Altı 190 54,1 31-40 arası 103 29,3 41-51 arası 48 13,7 51-60 arası 6 1,7 61 ve üzeri 2 0,6

Yanıtsız Anket 2 0,6 TOPLAM 351 100,0

Tablo: Katılımcıların Mesleki Deneyim Dağılımı Mesleki Deneyim Sayı Oran (%)

5 yıldan az 154 43,9 6-10 yıl 81 23

11-15 yıl 55 15,7 16-20 yıl 30 8,5

21 yıl ve üzeri 27 7,7 Yanıtsız Anket 4 1,2

TOPLAM 351 100,0

Araştırma amacına bağlı olarak kurulan hipotezler, çoklu regresyon analizi ile test edilmiştir. Regresyon analizinde R2 ve düzeltilmiş R2 değerleri bağımsız değişkenlerin bağımlı değişkeni ne kadar açıkladıklarını göstermektedir. Regresyon analizi sonucunda ortaya çıkan bağımsız değişken sayısı tek olunca R2 değerine, birden çok olduğu durumlarda ise ‘Düzeltilmiş R2’ değerine göre karar verilmesi gerekmektedir (Hair vd., 1998; 142).




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

242

Tablo: Çevreci Ürüne Olumsuz Yaklaşıma İlişkin Çoklu Regresyon Analizi Sonuçları

Değişken B Standart hata

Beta (β) T P

Çevresel Kaygı -,193 ,052 -,192 -3,681 ,000

Çevresel Duyarlılık

,083 ,053 ,096 1,586 ,118

Çevresel Pasiflik ,329 ,066 ,260 4,972 ,000

Aktif Çevre Yaklaşımı

,174 ,051 -,218 -3,441 ,001

Çevresel Gönüllülük

-,139 ,053 -,153 -2,638 ,009

Çevresel Bilinçlilik -,068 ,052 -,071 -1,327 ,185

R=,498 R²=,248

F=18,820 DW=1,407

Araştırma amacına bağlı olarak yapılan çoklu regresyon analizi sonuçları yukarıdaki tabloda görülmektedir. Tabloya göre bağımsız değişken olarak ele alınan “Çevresel Sorumluluk” ölçeğinin alt boyutları ile bağımlı değişken olarak ele alınan “Yeşil Ürüne Yönelik Tutum” ölçeğinin alt boyutlarından “Çevreci Ürüne Olumsuz Yaklaşım” a ilişkin çoklu regresyon analizi sonuçları değerlendirilmiştir. R2 değeri ,248, F değeri 18,820, Durbin Watson (DW) değeri 1,407 olduğu görülmektedir. Buna göre bağımlı değişkendeki değişimin yaklaşık %25’inin bağımsız değişkene bağlı olduğu görülmüştür. Tabloda görülen çoklu regresyon analizi araştırmada önerilen hipotezleri de içermektedir. Tabloda H1a, H2a, H3a, H4a, H5a, H6a hipotezlerinin sonuçları yer almaktadır. Buna göre;

Çevresel Kaygı ile ifade edilen “H1a: Çevresel kaygı çevreci ürüne olumsuz yaklaşımı etkilemektedir” hipotezi (p=,000<,05) olduğu için bağımlı değişken ile bağımsız değişken arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Bu ilişkinin pozitif doğrusal yönlü olduğu görülmektedir. Bu bağlamda H1a hipotezi desteklenmiştir.

Çevresel Pasiflik ile ifade edilen “H3a: Çevresel pasiflik çevreci ürüne olumsuz yaklaşımı etkiler.” hipotezi (p=,000<,05) olduğu için bağımlı değişken ile bağımsız değişken arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Bu ilişkinin pozitif doğrusal yönlü olduğu görülmektedir. Bu bağlamda H3a hipotezi desteklenmiştir.

Aktif Çevre Yaklaşımı ile ifade edilen “H4a: Aktif çevre davranışı çevreci ürüne olumsuz yaklaşımı etkiler” hipotezi (p=,001<,05) olduğu için bağımlı değişken ile bağımsız değişken arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Bu ilişkinin pozitif doğrusal yönlü olduğu görülmektedir. Bu bağlamda H4a hipotezi desteklenmiştir.

Çevresel Gönüllülük ile ifade edilen “H5a: Çevresel gönüllülük çevreci ürüne olumsuz yaklaşımı etkiler” hipotezi (p=,009<,05) olduğu için bağımlı değişken ile bağımsız değişken arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Bu ilişkinin pozitif doğrusal yönlü olduğu görülmektedir. Bu bağlamda H5a hipotezi desteklenmiştir.

Çevresel duyarlılık ile ifade edilen “H2a: Çevresel duyarlılık çevreci ürüne olumsuz yaklaşımı etkilemektedir” hipotezi (p=,118>,05) olduğu için desteklenmemiştir.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

243

Çevresel Bilinçlilik ile ifade edilen “ H6a: Çevresel bilinçlilik çevreci ürüne olumsuz yaklaşımı etkiler” hipotezi (p=,185>,05) olduğu için desteklenmemiştir.

Tablo: Çevreci Ürün Karşıtlığına İlişkin Çoklu Regresyon Analizi Sonuçları


Beta (β)

T P

Çevresel Kaygı -,335 ,054 -,291 -6,210 ,000 Çevresel

Duyarlılık ,130 ,055 ,128 2,365 ,019

Çevresel Pasiflik ,611 ,068 ,418 8,965 ,000 Aktif Çevre Yaklaşımı

,114 ,052 -,123 -2,176 ,030


-,042 ,054 -,040 -,775 ,439

Çevresel Bilinçlilik -,1,28 ,053 -,115 -2,417 ,016

R=,635 R²=,404

F=38,569 DW=1,722

Araştırma amacına bağlı olarak yapılan çoklu regresyon analizi sonuçları yukarıdaki tabloda görülmektedir. Tabloya göre bağımsız değişken olarak ele alınan “Çevresel Sorumluluk” ölçeğinin alt boyutları ile bağımlı değişken olarak ele alınan “Yeşil Ürüne Yönelik Tutum” ölçeğinin alt boyutlarından “Çevreci Ürün Karşıtlığı” na ilişkin çoklu regresyon analizi sonuçları değerlendirilmiştir. R2 değeri ,404, F değeri 38,569, Durbin Watson (DW) değeri 1,722 olduğu görülmektedir. Buna göre bağımlı değişkendeki değişimin yaklaşık %40’ının bağımsız değişkene bağlı olduğu görülmüştür. Tabloda görülen çoklu regresyon analizi araştırmada önerilen hipotezleri de içermektedir. Tabloda H1b, H2b, H3b, H4b, H5b, H6b hipotezlerinin sonuçları yer almaktadır. Buna göre;

Çevresel Kaygı ile ifade edilen “H1b: Çevresel kaygı çevreci ürün karşıtlığını etkilemektedir.” hipotezi (p=,000<,05) olduğu için bağımlı değişken ile bağımsız değişken arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Bu ilişkinin pozitif doğrusal yönlü olduğu görülmektedir. Bu bağlamda H1b hipotezi desteklenmiştir.

Çevresel duyarlılık ile ifade edilen “H2b: Çevresel duyarlılık, çevreci ürün karşıtlığını etkilemektedir.” hipotezi (p=,019<,05) olduğu için bağımlı değişken ile bağımsız değişken arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Bu ilişkinin pozitif doğrusal yönlü olduğu görülmektedir. Bu bağlamda H2b hipotezi desteklenmiştir.

Çevresel Pasiflik ile ifade edilen “H3b: Çevresel pasiflik çevreci ürün karşıtlığını etkiler.” hipotezi (p=,000<,05) olduğu için bağımlı değişken ile bağımsız değişken arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Bu ilişkinin pozitif doğrusal yönlü olduğu görülmektedir. Bu bağlamda H3b hipotezi desteklenmiştir.

Aktif Çevre Yaklaşımı ile ifade edilen “H4b: Aktif çevre davranışı çevreci ürün karşıtlığını etkiler.” hipotezi (p=,030<,05) olduğu için bağımlı değişken ile bağımsız değişken arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Bu ilişkinin pozitif doğrusal yönlü olduğu görülmektedir. Bu bağlamda H4b hipotezi desteklenmiştir.

Çevresel Bilinçlilik ile ifade edilen “ H6b: Çevresel bilinçlilik çevreci ürün karşıtlığını etkiler.” hipotezi (p=,016<,05) olduğu için bağımlı değişken ile bağımsız değişken




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

244

arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Bu ilişkinin pozitif doğrusal yönlü olduğu görülmektedir. Bu bağlamda H6b hipotezi desteklenmiştir.

Çevresel Gönüllülük ile ifade edilen “H5b: Çevresel gönüllülük çevreci ürün karşıtlığını etkiler” hipotezi (p=,439<,05) olduğu için desteklenmemiştir.

Tablo: Çevreci Ürün Yandaşlığına İlişkin Çoklu Regresyon Analizi Sonuçları


Beta (β) T P

Çevresel Kaygı -,182 ,050 ,203 3,659 ,000 Çevresel Duyarlılık -,028 ,051 -,036 -,561 ,575

Çevresel Pasiflik -,065 ,063 -,057 -1,031 ,303 Aktif Çevre Yaklaşımı

,036 ,048 ,049 ,740 ,460


,112 ,050 ,136 2,227 ,027

Çevresel Bilinçlilik ,203 ,049 ,232 4127 ,000

R=,405 R²=,164

F=11,152 DW=1,795

Araştırma amacına bağlı olarak yapılan çoklu regresyon analizi sonuçları yukarıdaki tabloda görülmektedir. Tabloya göre bağımsız değişken olarak ele alınan “Çevresel Sorumluluk” ölçeğinin alt boyutları ile bağımlı değişken olarak ele alınan “Yeşil Ürüne Yönelik Tutum” ölçeğinin alt boyutlarından “Çevreci Ürün Yandaşlığı” na ilişkin çoklu regresyon analizi sonuçları değerlendirilmiştir. R2 değeri ,405, F değeri 11,152, Durbin Watson (DW) değeri 1,795 olduğu görülmektedir. Buna göre bağımlı değişkendeki değişimin yaklaşık %40’ının bağımsız değişkene bağlı olduğu görülmüştür. Tabloda görülen çoklu regresyon analizi araştırmada önerilen hipotezleri de içermektedir. Tabloda H1c, H2c, H3c, H4c, H5c, H6c hipotezlerinin sonuçları yer almaktadır. Buna göre;

Çevresel Kaygı ile ifade edilen “H1c: Çevresel kaygı, çevreci ürün yandaşlığını etkilemektedir.” hipotezi (p=,000<,05) olduğu için bağımlı değişken ile bağımsız değişken arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Bu ilişkinin pozitif doğrusal yönlü olduğu görülmektedir. Bu bağlamda H1c hipotezi desteklenmiştir.

Çevresel Gönüllülük ile ifade edilen “H5c: Çevresel gönüllülük çevreci ürün yandaşlığını etkiler.” hipotezi (p=,027<,05) olduğu için bağımlı değişken ile bağımsız değişken arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Bu ilişkinin pozitif doğrusal yönlü olduğu görülmektedir. Bu bağlamda H5c hipotezi desteklenmiştir.

Çevresel Bilinçlilik ile ifade edilen “ H6c: Çevresel bilinçlilik çevreci ürün yandaşlığını etkiler.” hipotezi (p=,000<,05) olduğu için bağımlı değişken ile bağımsız değişken arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Bu ilişkinin pozitif doğrusal yönlü olduğu görülmektedir. Bu bağlamda H6c hipotezi desteklenmiştir.

Çevresel duyarlılık ile ifade edilen “H2c: Çevresel duyarlılık, çevreci ürün yandaşlığını etkilemektedir.” hipotezi (p=,575>,05) olduğu için desteklenmemiştir.

Çevresel Pasiflik ile ifade edilen “H3c: Çevresel pasiflik çevreci ürün yandaşlığını etkiler.” hipotezi (p=,303>,05) olduğu için desteklenmemiştir.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

245

Aktif Çevre Yaklaşımı ile ifade edilen “H4c: Aktif çevre davranışı çevreci ürün karşıtlığını etkiler.” hipotezi (p=,406>,05) olduğu için desteklenmemiştir.

Tablo: Çevreci Ürüne Güvene İlişkin Çoklu Regresyon Analizi Sonuçları Değişken B Standart hata Beta (β) T P

Çevresel Kaygı ,369 ,048 ,396 7,744 ,000 Çevresel

Duyarlılık -,019 ,048 -,023 -,388 ,698

Çevresel Pasiflik

-,173 ,060 -,146 -2,872 ,004


-,096 ,046 -,128 -2,075 ,039


,046 ,048 ,054 ,961 ,337

Çevresel Bilinçlilik

,262 ,047 ,290 5,603 ,000

R=,540 R²=,292

F=23,492 DW=1,764

Araştırma amacına bağlı olarak yapılan çoklu regresyon analizi sonuçları yukarıdaki tabloda görülmektedir. Tabloya göre bağımsız değişken olarak ele alınan “Çevresel Sorumluluk” ölçeğinin alt boyutları ile bağımlı değişken olarak ele alınan “Yeşil Ürüne Yönelik Tutum” ölçeğinin alt boyutlarından “Çevreci Ürüne Güven” e ilişkin çoklu regresyon analizi sonuçları değerlendirilmiştir. R2 değeri ,540, F değeri 23,492, Durbin Watson (DW) değeri 1,764 olduğu görülmektedir. Buna göre bağımlı değişkendeki değişimin yaklaşık %50’sinin bağımsız değişkene bağlı olduğu görülmüştür. Tabloda görülen çoklu regresyon analizi araştırmada önerilen hipotezleri de içermektedir. Tabloda H1d, H2d, H3d, H4d, H5d, H6d hipotezlerinin sonuçları yer almaktadır. Buna göre;

Çevresel Kaygı ile ifade edilen “H1d: Çevresel kaygı, çevreci ürüne güveni etkilemektedir” hipotezi (p=,000<,05) olduğu için bağımlı değişken ile bağımsız değişken arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Bu ilişkinin pozitif doğrusal yönlü olduğu görülmektedir. Bu bağlamda H1d hipotezi desteklenmiştir.

Çevresel Pasiflik ile ifade edilen “H3d: Çevresel pasiflik çevreci ürüne güveni etkiler” hipotezi (p=,004<,05) olduğu için bağımlı değişken ile bağımsız değişken arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Bu ilişkinin pozitif doğrusal yönlü olduğu görülmektedir. Bu bağlamda H3d hipotezi desteklenmiştir.

Aktif Çevre Yaklaşımı ile ifade edilen “H4d: Aktif çevre davranışı çevreci ürüne güveni etkiler” hipotezi (p=,039<,05) olduğu için bağımlı değişken ile bağımsız değişken arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Bu ilişkinin pozitif doğrusal yönlü olduğu görülmektedir. Bu bağlamda H4d hipotezi desteklenmiştir.

Çevresel Bilinçlilik ile ifade edilen “ H6d: Çevresel bilinçlilik çevreci ürüne güveni etkiler” hipotezi (p=,000<,05) olduğu için bağımlı değişken ile bağımsız değişken arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Bu ilişkinin pozitif doğrusal yönlü olduğu görülmektedir. Bu bağlamda H6d hipotezi desteklenmiştir.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

246

Çevresel duyarlılık ile ifade edilen “H2d: Çevresel duyarlılık çevreci ürüne güveni etkiler” hipotezi (p=,698>,05) olduğu için desteklenmemiştir.

Çevresel Gönüllülük ile ifade edilen “H5d: Çevresel gönüllülük çevreci ürüne güveni etkiler” hipotezi (p=,337>,05) olduğu için desteklenmemiştir.

Tablo: Çevre Ürüne Olumlu Yaklaşıma İlişkin Çoklu Regresyon Analizi Sonuçları Değişken B Standart

hata Beta (β) T P

Çevresel Kaygı

-,213 ,047 ,215 4,565 ,000

Çevresel Duyarlılık

,140 ,047 ,161 2,962 ,003

Çevresel Pasiflik

,004 ,059 ,003 ,071 ,944


,304 ,045 ,381 6,724 ,000


,103 ,047 ,114 2,199 ,029

Çevresel Bilinçlilik

-,143 ,046 -,148 -3,108 ,002

R=,633 R²=,401

F=38,090 DW=1,719

Araştırma amacına bağlı olarak yapılan çoklu regresyon analizi sonuçları yukarıdaki tabloda görülmektedir. Tabloya göre bağımsız değişken olarak ele alınan “Çevresel Sorumluluk” ölçeğinin alt boyutları ile bağımlı değişken olarak ele alınan “Yeşil Ürüne Yönelik Tutum” ölçeğinin alt boyutlarından “Çevreci Ürüne Olumlu Yaklaşım” a ilişkin çoklu regresyon analizi sonuçları değerlendirilmiştir. R2 değeri ,633, F değeri 38,090, Durbin Watson (DW) değeri 1,719 olduğu görülmektedir. Buna göre bağımlı değişkendeki değişimin yaklaşık %60’ının bağımsız değişkene bağlı olduğu görülmüştür. Tabloda görülen çoklu regresyon analizi araştırmada önerilen hipotezleri de içermektedir. Tabloda H1e, H2e, H3e, H4e, H5e, H6e hipotezlerinin sonuçları yer almaktadır. Buna göre;

Çevresel Kaygı ile ifade edilen “H1e: Çevresel kaygı, çevreci ürüne olumlu yaklaşımı etkiler” hipotezi (p=,000<,05) olduğu için bağımlı değişken ile bağımsız değişken arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Bu ilişkinin pozitif doğrusal yönlü olduğu görülmektedir. Bu bağlamda H1e hipotezi desteklenmiştir.

Çevresel duyarlılık ile ifade edilen “H2e: Çevresel duyarlılık çevreci ürüne olumlu yaklaşımı etkiler” hipotezi (p=,003<,05) olduğu için bağımlı değişken ile bağımsız değişken arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Bu ilişkinin pozitif doğrusal yönlü olduğu görülmektedir. Bu bağlamda H2e hipotezi desteklenmiştir.

Aktif Çevre Yaklaşımı ile ifade edilen “H4e: Aktif çevre davranışı çevreci ürüne olumlu yaklaşımı etkiler” hipotezi (p=,000<,05) olduğu için bağımlı değişken ile bağımsız değişken arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Bu ilişkinin pozitif doğrusal yönlü olduğu görülmektedir. Bu bağlamda H4e hipotezi desteklenmiştir.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

247

Çevresel Gönüllülük ile ifade edilen “H5e: Çevresel gönüllülük çevreci ürüne olumlu yaklaşımı etkiler” hipotezi (p=,029<,05) olduğu için bağımlı değişken ile bağımsız değişken arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Bu ilişkinin pozitif doğrusal yönlü olduğu görülmektedir. Bu bağlamda H5e hipotezi desteklenmiştir.

Çevresel Bilinçlilik ile ifade edilen “ H6e: Çevresel bilinçlilik çevreci ürüne olumlu yaklaşımı etkiler” hipotezi (p=,002<,05) olduğu için bağımlı değişken ile bağımsız değişken arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Bu ilişkinin pozitif doğrusal yönlü olduğu görülmektedir. Bu bağlamda H6e hipotezi desteklenmiştir.

Çevresel Pasiflik ile ifade edilen “H3e: Çevresel pasiflik çevreci ürüne olumlu yaklaşımı etkiler” hipotezi (p=,944>,05) olduğu için desteklenmemiştir.

Desteklenen ve desteklenmeyen hipotezlerin listesi tabloda gösterilmiştir;

Tablo: Desteklenen ve Desteklenmeyen Hipotezler HİPOTEZ SONUÇ H1a: Çevresel kaygı çevreci ürüne olumsuz yaklaşımı etkiler. Desteklendi H1b: Çevresel kaygı çevreci ürün karşıtlığını etkiler. Desteklendi H1c: Çevresel kaygı, çevreci ürün yandaşlığını etkiler. Desteklendi H1d: Çevresel kaygı, çevreci ürüne güveni etkiler. Desteklendi H1e: Çevresel kaygı, çevreci ürüne olumlu yaklaşımı etkiler. Desteklendi H2a: Çevresel duyarlılık çevreci ürüne olumsuz yaklaşımı etkiler. Desteklenmedi H2b: Çevresel duyarlılık, çevreci ürün karşıtlığını etkiler. Desteklendi H2c: Çevresel duyarlılık, çevreci ürün yandaşlığını etkiler. Desteklenmedi H2d: Çevresel duyarlılık çevreci ürüne güveni etkiler. Desteklenmedi H2e: Çevresel duyarlılık çevreci ürüne olumlu yaklaşımı etkiler. Desteklendi H3a: Çevresel pasiflik çevreci ürüne olumsuz yaklaşımı etkiler. Desteklendi H3b: Çevresel pasiflik çevreci ürün karşıtlığını etkiler. Desteklendi H3c: Çevresel pasiflik çevreci ürün yandaşlığını etkiler. Desteklenmedi H3d: Çevresel pasiflik çevreci ürüne güveni etkiler. Desteklendi H3e: Çevresel pasiflik çevreci ürüne olumlu yaklaşımı etkiler. Desteklenmedi H4a: Aktif çevre davranışı çevreci ürüne olumsuz yaklaşımı etkiler. Desteklendi H4b: Aktif çevre davranışı çevreci ürün karşıtlığını etkiler. Desteklendi H4c: Aktif çevre davranışı çevreci ürün yandaşlığını etkiler. Desteklenmedi H4d: Aktif çevre davranışı çevreci ürüne güveni etkiler. Desteklendi H4e: Aktif çevre davranışı çevreci ürüne olumlu yaklaşımı etkiler. Desteklendi H5a: Çevresel gönüllülük çevreci ürüne olumsuz yaklaşımı etkiler. Desteklendi H5b: Çevresel gönüllülük çevreci ürün karşıtlığını etkiler. Desteklenmedi H5c: Çevresel gönüllülük çevreci ürün yandaşlığını etkiler. Desteklendi H5d: Çevresel gönüllülük çevreci ürüne güveni etkiler. Desteklenmedi H5e: Çevresel gönüllülük çevreci ürüne olumlu yaklaşımı etkiler. Desteklendi H6a: Çevresel bilinçlilik çevreci ürüne olumsuz yaklaşımı etkiler. Desteklenmedi H6b: Çevresel bilinçlilik çevreci ürün karşıtlığını etkiler. Desteklendi H6c: Çevresel bilinçlilik çevreci ürün yandaşlığını etkiler. Desteklendi H6d: Çevresel bilinçlilik çevreci ürüne güveni etkiler. Desteklendi H6e: Çevresel bilinçlilik çevreci ürüne olumlu yaklaşımı etkiler Desteklendi

Sonuç ve Tartışma

Özellikle Sanayi Devrimi sonrasında artış gösteren çevre tahribatı beraberinde pek çok soruna kapı açmış, yeryüzünde varlık gösteren tüm canlı türleri için tehdit haline gelmiştir. Önceleri bölgesel varlık gösteren birtakım sorunlar zamanla küresel hale gelmiş dolayısıyla tehlikenin boyutu da, etkisi de çapını arttırmıştır.

Bu çalışma yapılırken bahsi geçen sorun ve tehlikelerin bilinciyle yola çıkılmış ve insan hayatı boyunca doğrudan bağlantılı olunan çevre ile yine insan hayatında yüksek etkiye sahip olduğu düşünülen meslek gruplarından biri olan doktorlar arasında ki ilişki ölçülmeye çalışılmıştır.




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

248

Daha önce Özdemir ve arkadaşları (2004) tarafından, tıp fakültesi öğrencilerinin çevre sorunları konusundaki farkındalık ve duyarlılıklarını ölçmek amacıyla yapılan araştırma da duyarlı olması beklenen bir toplum kesiminin konuya yeterli ilgiyi göstermediği, farkındalık ve duyarlılıkların yetersiz olduğu sonucuna ulaşılırken, yapılan bu araştırmada da Özdemir ve arkadaşlarının bulgularını destekler nitelikte bazı sonuçlara ulaşılmıştır.

Çevreye Sorumlu Tüketici Davranışı Ölçeği’ ne verilen yanıtlar incelendiğinde katılımcıların çevre sorunlarıyla ilgili bilinç ve kaygı düzeylerinin yüksek olduğu, çevre koruma ve enerji tasarrufu çabalarına destek olmaya gönüllü oldukları sonuçlarına ulaşılırken, çevre ile ilgili somut çabalara vakıf/dernek gibi kuruluşların organizasyonlarına dâhil olmaya, bu organizasyonlara bağış yapmaya, çevreci yayınlara abone olmaya ve çevre ile ilgili konularda gerekli makamlarla iletişim kurmaya genel anlamda, gönüllü olmadıkları gözlenmiştir.

Yeşil Ürün Tutum Ölçeği’ ne verilen yanıtlar incelendiğinde çevreci ürünlere güvendikleri ancak bu ürünlerin ardındaki kurumlarla ve kurum iddialarıyla ilgili kararsızlık yaşadıkları gözlenmiştir. Bunun yanında çevreci ürünlerin çevre koruma çabalarında etkin olduğuna inandıkları ve çevreci ürünlerle ilgili olumsuz ifadeleri de desteklemedikleri görülmüştür. Aynı zamanda katılımcıların çoğunluğunun çevreci firmaların ürünlerine sadık birer müşteri olmaya gönüllü olacakları da gözlenen sonuçlar arasındadır.

Bu sonuçlardan yola çıkılarak, sağlık çalışanlarının söylemde çevre duyarlılıkları yüksek iken bu duyarlılığı eyleme dökme konusunda etkinlik seviyelerinin düşük olduğu yorumuna ulaşılmıştır.

Ulaşılan sonuç ve yorumlardan yola çıkarak, sağlık çalışanlarının, öğrencilik yıllarından itibaren gerekli eğitimleri alarak, küresel ve yerel çevre sorunları ve çevrenin sağlık üzerindeki etkileri ile korunma yolları yönünden bilinçli ve yeterli mezun olmaları sağlanmalıdır (Özdemir vd., 2004: 121). Bunun yanında çevre sorunlarıyla ilgili aktivite gerektiren faaliyetleri daha çekici hale getirerek bu kesimin etkinlik seviyesini yükseltmek mümkündür. Çevre ile ilgili seminer, konferans, afiş gibi bilgilendirme ve duyarlılık çalışmalarıyla da bu konuya dikkat çekilmesi sağlanabilir.

Çeşitli sosyal sorumluluk projeleri ve teşviklerle de doktor ve doktor adaylarının bu konuda aktif katılımcı olmaları sağlanarak geniş çaplı etki oluşturulması da önerilebilecek aktiviteler arasındadır.

Analizler sonucunda doktorların yeşil ürünlere karşı sempati beslediği ancak güven konusunda tereddütler yaşadıkları da gözlenen sonuçlar arasındadır. Bunun için de yeşil ürün üreten firmaların, tüketicilere güven veren ve gerçekliği olan iddialar sunması, ürünlerin detayını veren bilgilendirmeler yapması, çevreye zarar veren ürünlerinin zararlarını telafi etmeye gönüllü olmaları ve gönüllü olduklarına dair mesajlarla tüketicilere ulaşması önerilir.

Bu araştırmada ölçülmeye çalışılan çevreye sorumlu tüketici davranışlarının yeşil ürün tüketimine etkisi üzerinde durulmuştur. Bu kapsamda sağlık sektöründe önemli bir yeri olan doktorlar ile gerçekleştirilen yüz yüze anketler yardımıyla çevreye sorumlu tüketici davranışının yeşil ürün tüketimine etki ettiği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma kısıtları göz önünde bulundurulduğunda gelecekte bu çalışma konusu ile ilgili farklı hedef kitleleri üzerinde araştırma yapılabilir. Diğer sağlık çalışanlarının, farklı sağlık kuruluşlarının ve farklı bölgelerin araştırma kapsamına dâhil edilmesi daha




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

249

genellenebilir sonuçlar ortaya çıkartabilir. Ayrıca farklı sektörlerde çalışan kişilere yapılacak anketler ile meslek gruplarının algılamaları arasında karşılaştırmalar yapılabilir. Bununla birlikte çevreye sorumlu tüketici davranışları ve yeşil ürün tüketimi konuları, literatürde yer alan ilişkilendirilebilecek farklı konularla bağlantıları araştırılabilir. Ayrıca araştırmanın konusu olan çevreye sorumlu tüketici davranışları ve yeşil ürün tüketimi farklı disiplinlerde yer alan bilim dallarıyla disiplinler arası araştırmalar yapılabilir.

Kaynakça

AĞACAN İnci, (2014), Çevre Kirliliği Sorunları İle Mücadelelerde Türkiye’de Uygulanan Çevre Vergileri Ve Çevre Vergisi Bilinci, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya

AKSU Cenk Kürşat, GELİBOLU Levent, (2015), Üniversite Çalışanlarının Sürdürülebilir Tüketim Açısından Tutumlarının Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma, Kafkas Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 6, S. 9, 235-248

ALAGÖZ BAŞARAN Selda, (2007), Yeşil Pazarlama Ve Eko Etiketleme, Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, S.11, ss. 1-12

ALTUNIŞIK Remzi, COŞKUN Recai, BAYRAKTAROĞLU Serkan, YILDIRIM Engin, (2012). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri- SPSS Uygulamalı, Sakarya Yayıncılık, Sakarya

ALKAYA Aylin, ÇOBAN Suzan, TEHCİ Ali, ERSOY Yusuf, (2016), Çevresel Duyarlılığın Yeşil Ürün Satın Alma Davranışına Etkisi: Ordu Üniversitesi Örneği, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S. 47, ss. 121-134

AR Aybeniz Akdeniz, (2011), Yeşil Pazarlama Tekstil Sektöründen Örneklerle, Beta Yayıncılık, İstanbul

ARAÇ Erdal, (2014), Paydaşların Yeşil Pazarlama Uygulamalarına İlişkin Algısı: Çimento

Sektörü Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler

Enstitüsü, Mersin

ASLAN Filiz, (2007), Yeşil Pazarlama Faaliyetleri Çerçevesinde Kafkas Üniversitesi Öğrencilerinin Çevreye Duyarlı Ürünleri Kullanma Eğilimlerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Kafkas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kars

ATAY Lütfi, DİLEK Emre, (2013), ‘’Konaklama İşletmelerinde Yeşil Pazarlama Uygulamaları: Ibıs Otel Örneği’’, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C18, S 1, ss 203-219

AURAS Rafael, (2007), School of Packing, Msu Michigan http://www.ambalaj.org.tr/files/Ambalajbulteniicerik/dosya/temmuz-agustos-2008-dosya.pdf (30.06.1989)

AZBAR Nuri, Yeşil Sanayi, Su ve Çevre, Ege Üniversitesi Çevre Sorunları Uygulama ve Araştırma Merkezi, İzmir http://tr.germanwaterpartnership.de/fileadmin/pdfs/gwp-veranstaltungen/03_turkish-gwp-day_izmir/praesentationen/ws3_02_t-gwp-d_2013_azbar_tr.pdf (15.07.2016)




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

250

AY Canan, ECEVİT Zümrüt, (2005), Çevre Bilinçli Tüketiciler, Akdeniz Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S. 10, ss. 238-263

AY Canan, YILMAZ ÖZTÜRK Emel, (2004), Yeşil Pazarlama ve Serel Seramik A.Ş.’ nin Yeşil Uygulamaları, Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, C.2, S.2, ss.17-27

AYTEKİN Nihan, (2008), Reklamda Doğa İmgesinin Sunumu ve Yeşil Pazarlama, 13. Ulusal Pazarlama Kongresi, ss. 348-354

AYTEKİN Pınar, (2007), Yeşil Pazarlama Stratejileri, Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, C.5, S. 2, ss. 1-20

AYYILDIZ Hasan, GENÇ Kurtuluş Yılmaz, (2008), Çevreye Duyarlı Pazarlama: Üniversite Öğrencilerinin Çevreye Duyarlı Pazarlama Uygulamaları İle İlgili Tutum ve Davranışları Üzerine Bir Araştırma, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.12, ss.505-527

BAYDAŞ Abdülvahap, TAN Ahmet, BEDESTENCİ H. Çetin, (2000), Tüketiciler ve Çevre Bilinci, 5. Ulusal Pazarlama Kongresi, ss. 267-285

BAYKAL, Hülya, BAYKAL, Tan, (2008), Küreselleşen Dünya’da Çevre Sorunları, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 5, S.9, ss.2-17

BERGER Ida E., CORBIN Ruth M., (1992), Perceived Consumer Effectiveness and Faith in Others as Moderators of Environmentally Responsible Behaviors, Journal of Public Policy & Marketing, C. 11, S. 2 ss. 79-89

BİNER Nur, (2014), Tüketicilerin Yeşil Ürün Satın Alma Davranışlarının İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Edirne

BOZLAĞAN Recep, (2002), Sürdürülebilir Gelişme Düşüncesine Giriş, Çağdaş Yerel Yönetimler, C.11, S.1, ss. 56-72

BOZLAĞAN Recep, (2004), Sürdürülebilir Gelişme Kavramı Üzerine Yapılan Tartışmalara Bir Bakış, İktisadi İdari Bilimler Dergisi, C. 18, S. 3-4, ss. 1-20

BÜYÜKKEKLİK Arzum, TOKSARI Murat, BÜLBÜL Hasan, (2010), Çevresel Duyarlılık Ve Yenilikçilik Üzerine Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 15, S. 3 ss.373-393

CERİTLİ İsmail, (2001), ''Çevreci Hareketin Siyasallaşma Süreci'', C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 25, S 2, ss 213-226

CILIZ Nilgün, DAYLAN Başak, BAYDAR Gülden, (2011), Temiz Üretim, Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Yayınları – II, ss. 1-30

ÇABUK Burcu, KARACAOĞLU Cem, (2003), Üniversite Öğrencilerinin Çevresel Duyarlılıklarının İncelenmesi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, C. 36, S.1-2, ss. 189-198

ÇABUK Serap, NAKIBOĞLU Burak, KELEŞ Ceyda, (2008), Tüketicilerin Yeşil (Ürün) Satın Alma Davranışlarının Sosyo-Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.17, S. 1, ss. 85-102

ÇELİK Yusuf, (2006), Sürdürülebilir Kalkınma Kavramı Ve Sağlık, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, C. 9, S. 1, ss. 19-37




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

251

ÇELİK Sevim, BAŞARAN Tuncay, GÖKALP Mehmet Raşit, YEŞİLDAL Mehmet, HAN OĞUZ, (2016), Hemşirelik ve Tıp Öğrencilerinin Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları, HSP, ss. 91-98

ÇELİKKIRAN, Ahmet, (1995), İnsan, Çevre, Eğitim, Eğitim Yönetimi, S. 4

ÇETİN, Mehtap, (2008), Ozon Tabakası, Yıldız Teknik Üniversitesi Ofm Fizik Öğretmenliği Alan Eğitiminde Araştırma Projesi, İstanbul

ÇİMEN, Mesut, ÖZTÜRK, Sami, (2010), Küresel Isınma, İklim Değişikliğinin Solunum Sistemi Üzerine Etkisi ve Büyükşehir Bronşiti, Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi, C. 24, S.2, ss.141 – 146

Çevre Ve Orman Bakanlığı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, (2006), Asit Yağmurları Ve Hava Kirliliği Değerlendirme Raporu, Ankara

ÇOBAN Suzan, SÖNMEZ Yahya, (2014), Yeşil Pazarlama Karmasına Yönelik Tüketici Tutumlarının Demografik Özelliklere Göre Farklılaşması: Ahi Evran Üniversitesi Örneği, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 3, ss. 65-82

DAM Ynte K.van, APELDOORN Paul A.C., Sustainable Marketing, Journal of Marketing, C.16, S.2, ss. 45–56.

DAŞTAN İkram, GÜRLER Cem, (2016), Yeşil Bilgi Teknolojileri Ürün Tercihinde Tüketici Satın Alma Niyetlerini Etkileyen Faktörlerin Tespiti, İktisadi İdari Bilimler Atatürk Üniversitesi Dergisi, C. 30, S. 1, ss. 173-186

DAVİS Keith, (1973), The Case For and Against Business Assumption of Social Responsibilities, Academy of Management Journal, C. 16, S. 2, ss. 312-322

DEDEOĞLU Emin, (2012), Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Kurulması Koordinasyon Meselesini Çözer mi?, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı

DENİŞ Huriye, GENÇ Hasan, ,(2007), Çevre Dersini Alan ve Almayan Sınıf Öğretmenliğindeki Öğrencilerinin Çevreye İlişkin Tutumları ve Çevre Bilimi Dersindeki Başarılarının Karşılaştırılması, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, ss. 20-26.

DENİZ, HACIOĞLU Müge, (2010), Sanayileşme Perspektifinde Kentleşme ve Çevre İlişkisi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi, S.19, ss. 95-105

DENİZER Veysi, GÜRÇAY Ebubekir, (2014), Çevre Yönetimi, http://cevrekorumaa.blogspot.com.tr/p/12cevre-yonetimi.html (30.06.2016)

DERELİ Türkay, BAYKASOĞLU Adil, Atıklar ve Çevre Sorunları: Mühendislik Cephesinden Çevre Sorunlarına Bakış, ss. 28-35 http://arsiv.mmo.org.tr/pdf/11820.pdf (12.10.2016)

DİLEK Emre S., ATAY Lütfi, (2011), Sürdürülebilirlik Ve Rekabet Avantajı Sağlamada Turizm İşletmelerinin Yeşil Ürün Uygulamaları, 12. Ulusal Turizm Kongresi

DOĞAN Hulusi, ACAYIP Esma, BÜYÜKMERT Ali, (2013), Eğitimde Yeşil İnsan Tüketimde Yeşil Ürün: Nazilli İİBF Ve Nazilli MYO Öğrencilerine Yönelik Bir Duyarlılık Analizi Çalışması, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, C. 5, S. 2, ss. 152-162




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

252

DURU Bülent, (1995), Çevre Bilincinin Gelişim Sürecinde Türkiye'de Gönüllü Çevre Kuruluşları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara

DÜLGEROĞLU İsmail, BAŞOL Oğuz, BAŞOL Rüveyda Öztürk, (2016), Genç Tüketicilerin Yeşil Tüketim Davranışı: Uluslararası Algı Farklılıkları, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 8, S. 15, ss. 1-16

EBREO Angela, HERSHEY James, VINING Joanne, (1999), Reducıng Solıd WASTE Linking Recycling to Environmentally Responsible Consumerism, Environment and Behavior, C. 31 S. 1, ss. 107-135

EFENDİ Mehmet, (2005), Çevre ve Sayıştay

EKINS Paul, (1999), European Environmental Taxes And Charges: Recent Experience, İssues And Trends, Ecological Economics, S. 31, ss. 39–62

EMGİN Övgü, SÜNGÜ Ahmet, (2004), Pazarlama Kavramı İçerisinde Tutundurma Fonksiyonu, Mevzuat Dergisi, S. 78

EMGİN Övgü, TÜRK Zehra, (2004), Yeşil Pazarlama (Green Marketing), Mevzuat Dergisi, S. 78

ERBAŞLAR Gazanfer, (2007), ''Yeşil Pazarlama- Green Marketing, https://www.academia.edu/2590106/YESIL_PAZARLAMA (27.04.2015)

ERGİN Osman Nuri, (1936), Türkiye’ de Şehirciliğin Tarihi İnkişafı, Cumhuriyet Gazete ve Matbaası, İstanbul

ERHAN Sevra Berivan, (2012), Çevre Duyarlılığı Ekseninde İletişim Boyutuyla Yeşil Pazarlama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul

ERTEN Sinan, (2004), Çevre Eğitimi Ve Çevre Bilinci Nedir, Çevre Eğitimi Nasıl Olmalıdır?, Çevre ve İnsan Dergisi, Çevre ve Orman Bakanlığı Yayın Organı, S. 65/66, Ankara

ERTEN Sinan, (2005), Okul Öncesi Öğretmen Adaylarında Çevre Dostu Davranışların Araştırılması, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 28, ss. 91-100

FOLLOWS Scott B., JOBBER David, (2000), Environmentally Responsible Purchase Behaviour: A Test Of Consumer Model, European Journal Of Marketing, C. 34 S. 5/6, ss. 723 - 746

GEDİK Tarık, KURUTKAN Mehmet Nurullah, ÇİL Muhammet, (2014), Yükseköğretim Öğrencilerinin İşletmelerden Yeşil Pazarlama Beklentileri Analizi: Düzce Üniversitesi Örneği, Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 1, ss. 1-22

GEGEZ, Ercan A., (2010), Pazarlama Araştırmaları, Beta Basım, İstanbul

GINSBERG Meredith Jill, BLOOM N. Paul, (2004), Choosing The Right Green-Marketing Strategy http://sloanreview.mit.edu/article/choosing-the-right-greenmarketing-strategy/ (10.07.2016)

GÖRMEZ Kemal, (1997), Çevre Sorunları ve Türkiye, Gazi Kitabevi, Ankara

GÜSAN Gözde, AKTAŞ Emine, GÜVENDİK Özge, (2016), Yeşil Ürün Grupları Çerçevesinde Tüketici Farkındalığı, İstanbul Journal of Social Sciences




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

253

HAIR J.F., R.L. TATHAM, R.E. ANDERSON, W. BLACK, Multivariate Data Analysis, 5th Edition, Prentice Hall, 1998.

HALKMAN A. Kadir, ATAMER Metin, ERTAŞ A. Hamdi, (2000), Endüstri ve Çevre İlişkileri, ss.1029-1047 http://umutertugan.com/oguz/1.pdf (13.9.2016)

HAYTA Bayazıt, Ateş, (2006), Çevre Kirliliğinin Önlenmesinde Ailenin Yeri ve Önemi, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, C.7, S. 2, ss. 359-376

HAYTKO, Diana L. ve MATULICH Erika. (2008), Green Advertising and Environmentally Responsible Consumer Behaviors: Linkages Examined, Journal of Management and Marketing Research, C. 1, ss. 2-11.

HINES Jody M., HUNGERFORD Harold R., TOMERA Audrey R., Analysis and Syntheses of Research on Environmental Behaviour: A meta-analysis, Journal of Environmental Education, 18(2), ss.1-8.

HORZUM Işıl, (2010), Reklamlarda İşlenen Modern Mitler Ve Yeşil Mitin Göstergebilimsel İncelemesi, e-Journal of New World Sciences Academy, C. 6,S. 1i ss. 28-41

HUSSEIN TUNÇ Azize, CANKÜL Duran, (2010), Üniversite Öğrencilerinin Yeşil Pazarlama Faaliyetleri Kapsamında Çevreye İlişkin Davranışlarını Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, S. 1, ss. 50-67

İRİÇ Esra, (2012), Perakende Sektöründe Yeşil Pazarlamanın Önemi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul

KADIOĞLU Sedat, TELLİOĞLU Zarife, (1996), Enerji Kaynaklarının Kullanımı Ve Çevreye Etkileri, TMMOB 1. Enerji Sempozyumu-12-14 Kasım, Ankara

KALAYCI Şeref, (2006), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayınları

KAPLAN, Ayşegül, (1999), Küresel Çevre Sorunları ve Politikaları, Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları, Ankara

KARA Hüdai, (2011), Eko-Etiket, Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Yayınları – III, Ankara

KARASU, Azade, (2013), Çevresel Atıklar, Nedenleri, Çevresel Atıkların Geri Dönüştürülmesi ve Yenilenebilir Enerji Olanaklarının Araştırılması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Kimya Anabilim Dalı, Bilecik

KAYA Ramazan, (2011), Bir Ekoloji Hareketi Olarak Yeşiller Ve Türkiye'de Yeşiller Partisi, Yeşil Düşünce Broşür Dizisi-2, https://modernwish.files.wordpress.com/2012/01/yesil_dusunce_brosur_dizisi_2ramazan_kaya11.pdf) (25.06.2016)

KAYAER Mesut, (2013), Çevre ve Etik Yaklaşımlar, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, Yıl:1, C.1, S.2, ss.63-76

KELEŞ Ceyda, (2007), Yeşil Pazarlama Tüketicilerin Yeşil Ürünleri Tüketme Davranışları Ve Yeşil Ürünlerin Tüketiminde Kültürün Etkisi İle İlgili Bir Uygulama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

254

KELEŞ Ruşen, HAMAMCI Can, (1993), Çevrebilim, imge Kitabevi, 2. Baskı, Ankara.

KILIÇ Selim, (2002), Çevreci Sosyal Hareketlerin Ortaya Çıkışı, Gelişimi Ve Sona Ermesi

Üzerine Bir İnceleme, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C.

57, S. 2, ss. 93-108,

KILIÇ Selim (2001), Uluslararası Çevre Hukukunun Gelişimi Üzerine Bir İnceleme, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, ss 131-149

KILBOURNE Wiliam, PICKETT Gregory, (2008), How Materialism Affects Environmental Beliefs, Concern, And Environmentally Responsible Behavior, Journal Of Business Research 61, ss. 885–893

KLASSEN Robert D., (2000), Exploring the Linkage Between İnvestment in Manufacturing and Environmental Technologies, International Journal of Operations & Production Management, C. 20, S. 2 ss. 127 - 147

KLASSEN Robert D., WHYBARK D. Clay, (1999), Environmental Management in Operations: The Selection of Environmental Technologies, Decision Sciences, C. 30, S. 3, ss. 601-631

KOTLER Philip, KARTAJAYA Hermawan, SETIAWAN Iwan, (2012), Pazarlama 3.0, Çeviren: Kıvanç DÜNDAR, Optimist Yayım Dağıtım, İstanbul

KUDUZ Necla, (2011), Yeşil Pazarlama Faaliyetlerinin Tüketicilerin Satın Alma Davranışlarına Etkilerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya

KUMBUR, Halil, ÖZER, Zafer, ÖZSOY, Duygu H., AVCI, Emel Deniz, (2005), Türkiye’de Geleneksel ve Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Potansiyeli ve Çevresel Etkilerinin Karşılaştırılması, ss. 1-7

KURTULUŞ, Kemal (2004), Pazarlama Araştırmaları, Literatür Yayınları İstanbul

KÜÇÜK Esin, (2009), Yeşil Pazarlama Etkinlikleri Açısından Yeni Ürün Geliştirme, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul

KÜKRER Özlem, (2012), Tüketicilerin Çevresel Sorumluluklarının Yeşil Reklamlara Yönelik Tutumlarına Etkisi: Eskişehir Örneği, Journal of Yasar University, 26(7), 4505 - 4525

KORKMAZ, Kürşat, (2007), Küresel Isınma ve Tarımsal Uygulamalara Etkisi, AlaTarım Dergisi, C. 6, S. 2, ss. 43-49

LEE Yong-ki, KIM Sally, KIM Min-Seong, CHOI Jeang-Gu, (2014), Antecedents And İnterrelationships Of Three Types Of Pro-Environmental Behavior, Journal Of Business Research, S.67, ss.2097–2105

LEVINSON Jay Conrad, HOROWITZ Shel, (2011), Yeni Pazarlama Kuralları, Çeviri: Günseli Aksoy, Optimist Yayınları, İstanbul

MARANGOZ Mehmet, (2003), Yeşil Pazarlama ve İşletmelerin Yeşil Pazarlama Anlayış ve Uygulamalarının Değerlendirilmesine Yönelik Bir Araştırma, Basılmamış Doktora Tezi, T.C. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir

http://iibf.erciyes.edu.tr/kutuphane/petas/petas.php?skip=0&keyword=ANKARA+%C3%9CN%C4%B0VERS%C4%B0TES%C4%B0+S%C4%B0YASAL+B%C4%B0LG%C4%B0LER+FAK%C3%9CLTES%C4%B0+DERG%C4%B0S%C4%B0&type=6




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

255

MILES Morgan P., RUSSELL Gregory R., (1997), IS0 14000 Total Quality Environmental Management: The Integration of Environmental Marketing, Total Quality Management, and Corporate Environmental Policy, Journal of Quality Management, C. 2, S. 1, ss. 15 l-168

MOISANDER Johanna, (2007), Motivational Complexity of Green Consumerism, International Journal of Consumer Studies, C. 31, S. 4, ss. 404-409.

NEMLİ Esra, (2000), Çevre Duyarlı İşletmecilik ve Türk Sanayinde Çevre Yönetim Sistemi Uygulamaları, İstanbul Sanayi Odası Çevre Şubesi, İstanbul

OTTMAN Jacquelyn A, STAFFORD Edwin R., HARTMAN Cathy L., (2006), Avoiding Green Marketing Myopia, Environment, C. 48, S. 5, ss. 24-36

ÖNAL Selen N., CILIZ Kiran Nilgün, Turist Konaklama Servisleri İçin Eko-Etiketleme Çalışmaları Bozcaada Sürdürülebilir Belde Olma Yolunda, Ekolojik Enerji Dergisi, ss. 1-5,

http://www.ekolojikenerji.com.tr/images/makale/Bozcaada_SuVeCevre_1.pdf (08.11.2016)

ÖNDOĞAN Ece Nüket, Restoran Pazarlamasında Kullanılan Temel Pazarlama Karma Elemanları “P”

ÖRÜCÜ Edip, TAVŞANCI Savaş, (2001), Gıda Ürünlerinde Tüketicinin Satın Alma Eğilimini Etkileyen Faktörler Ve Ambalajlama, Muğla Üniversitesi SBE Dergisi, S. 3

ÖZDEMİR İbrahim, (2002), Osmanlı Toplumunda Çevre Anlayışı. https://www.tarihtarih.com/?Syf=26&Syz=382234 (30.06.2016)

ÖZDEMİR, Oya, (2005), Görünmeyen Tehlike: Asit Yağışları (The Invısıble Threat: Acıd Raın), Sağlık Ve Toplum Dergisi, S.1, ss. 1-13

ÖZDEMİR Oya, YILDIZ Ayşe, OCAKTAN Esin, SARIŞEN Özlem, (2004), Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Çevre Sorunları Konusundaki Farkındalık Ve Duyarlılıkları, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası C. 57, S. 3, ss.117-127

ÖZER M.Akif, (2001), ''Yeşil Hareket; Alman Yeşilleri Üzerine Bir Değerlendirme'', Gazi Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Dergisi, S 1, ss 173-198

ÖZERKMEN Necmettin, (2002), İnsan Merkezli Çevre Anlayışından Doğa Merkezli Çevre Anlayışına, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 42,1-2, ss. 167-185

ÖZEY, Ramazan, (2005), Çevre Sorunları, İstanbul, Aktif Yayınevi

ÖZHAN Pınar, (2009), İletişim Boyutuyla Yeşil Pazarlama Kavramı Ve Bir Kampanya Analizi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul

ÖZTÜRK, Kemal, (2002), Küresel İklim Değişikliği ve Türkiye’ye Olası Etkileri, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi C. 22, S. 1, ss. 47-65

POLONSKY Michael Jay, (1994a), A Stakeholder Theory Approach to Designing Environmental Marketing Strategy

POLONSKY Michael Jay, (1994b), An Introduction To Green Marketing, Electronic Green Journal, C. 1, S. 2




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

256

POLONSKY, Michael Jay ve ROSENBERGER Philip J., (2001), Reevaluating Green Marketing: A Strategic Approach, Business Horizons, ss.21-30.

PONTING, Clive, (2000), Dünyanın Yeşil Tarihi, Çeviri: Ayşe BAŞCI, Sabancı Üniversitesi Yayınları, İstanbul

RESMİ GAZETE, 21.08.1991, 20976 No’ lu Sayı

ROBERTS James A., (1996), Green Consumers in the 1990s: Profile and Implications for Advertising, Journal of Business Research 36, ss. 217-231

SARI Tuğba Başak, (2010), Green Marketıng: Attıtudes Of Consumers Towards Green Products, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul

SARIKAYA Muammer, KARA Zişan F., (2007), Sürdürülebilir Kalkınmada İşletmenin Rolü: Kurumsal Vatandaşlık, YÖNETİM VE EKONOMİ, C. 14, S. 2, ss. 221-232

SATILMIŞ Ünal, (2008), Uluslararası Pazarlama, Kum Saati Yayınları, İstanbul

SCHLEGELMILCH Bodo B., BOHLEN Greg, DIAMANTOPOULOS Adamantios, (1996), The Link Between Green Purchasing Decisions And Measures Of Environmental Consciousness, European Journal Of Marketing, C. 30 S. 5, ss. 35-55

SEYHAN Güneş, (2010), Sürdürülebilir Turizm Kapsamında Konaklama İşletmelerinde Çevreye Duyarlı Uygulamalar Ve Yeşil Pazarlama: Örnekolay Çalışması (Calista Luxury Resort Hotel-Antalya), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir

SHAMDASANI Prem, CHON_LIN Gloria Ong, RICHMOND Daleen, (1993), Exploring Green Consumers In An Orienatal Culture: Role Of Personal And Marketing Mix Factors, Advancs in Consumer Research, C. 20, ss. 488-493

SHEHU Vjollca, (2010), Uluslararası İşletmelerde Yeşil Pazarlama Uygulamaları Ve Halkla İlişkilerin Rolü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir

SÖNMEZ Yahya, (2014), Tüketicilerin Yeşil Pazarlama Uygulamalarıyla İlgili Tutum Ve Davranışları: Ahi Evran Üniversitesi Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir

SÜMER ÇAKIR Gülizar, (2007), Türkiye’ De Çevre Bilincinin Gelişimine Katkıları Bakımından Türkiye Çevre Vakfı, Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 12, S. 2, ss. 279-297

ŞENGÜN Hayriye, Türkiye’de Çevre Yönetimi Ve Çevre Ve Şehircilik Bakanlığının Uygulamaları, ss. 1-15 http://docplayer.biz.tr/11698975-Turkiye-de-cevre-yonetimi-ve-cevre-ve-sehircilik-bakanliginin-uygulamalari.html (04.09.2016)

ŞUA Esra, (2012), Yeşil Pazarlama Ve Tüketicilerin Çevre Dostu Ürünleri Kullanma Eğilimleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul

TARINÇ Abdullah, (2012), Otel İşletmelerinde Yeşil Pazarlama Uygulamalarına İlişkin Yönetici Ve İşgören Tutumlarının Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

257

TAŞKIN Çağatay, (2011), Güncel Pazarlama Yaklaşımları Yeşil Pazarlamadan Ağızdan Ağıza Pazarlamaya, Alfa Aktüel Yayınları, Bursa

TAYFUN Nihan Özgüven, ÖÇLÜ Burak, (2016), Çevreci Ürünlerin Tüketicilerin Satın Alma Kararlarındaki Yeri Üzerine Bir Uygulama, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 9, S. 3, ss. 185-198

TORUNOĞLU Ethem, KOPARAL Savaş, Ün Tezcan Ümran, Göncü Serdar (2013), Çevre Sorunları Ve Politikaları, Açıköğretim Fakültesi Yayınları, Eskişehir

TUNA, Muammer, (2000), Çevresel Sorunların Küreselleşmesi, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.1, S.2, ss. 1-16

TURGUT Nükhet, (2009), Çevre Politikası ve Hukuku, İmaj Yayınevi, Ankara

TURHAN Serap, (2010), Turizm İşletmelerinde Yeşil Pazarlama Marmaris Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla

TÜFEKCİ Kürşad, TÜFEKCİ Nezihe, AKBAŞ Leyla, UNCU Fulya, (2015), Turizm İşletmelerinde Yeşil Pazarlama Uygulamalarının Genç Tüketiciler Açısından Değerlendirilmesi: Isparta İlinde Bir Araştırma, EITOC 2015 2. Bildiri Kitabi, ss. 560-567

TÜRK Mevlüt, (2011), Üretici İşletmelerde Yeşil Ambalajlama Anlayış Ve Uygulamaları: Malatya Organize Sanayi Bölgelerinde Bir Araştırma, e-Journal of New World Sciences Academy, C. 6, S. 4, ss. 374-399

TÜRKEŞ, Murat, (2001), Küresel iklimin korunması, İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi ve Türkiye. Tesisat Mühendisliği, TMMOB Makina Mühendisleri Odası, Süreli Teknik Yayın S. 61, ss. 14-29.

TÜRKEŞ, Murat, (2007), İklim Değişikliği 12 Temel Soru, Emo Yayınları, Ankara

TÜRKMEN Merve, SARIKAYA Nilgün, SAYGILI Metin, (2013), Öğrencilerin Çevresel Duyarlılık Düzeylerinin Satın Alma Davranışına Etkisi Üzerine Bir Araştırma: Sakarya Üniversitesi Örneği, Sosyal Ve Beşeri Bilimler Dergisi C. 5, S. 2, ss.238-249, ISSN: 1309-8012 (Online)

USLU Şemsettin, AKÇADAĞ Mualla, (2012), İlaç Sektöründe Tersine Lojistik Ve Dağıtımın Rolü: Bir Uygulama, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, C. 5, S.1, ss. 149-158

UTKUTUĞ Çağla Pınar, (2011), Yeşil Pazarlamanın Gelişimi Ve Yeşil Tutundurma Stratejileri: İnşaat Sektöründe Uygulanabilirliği, X. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi Bina Fiziği Sempozyumu, ss.1637-1648

UYDACI Mert, (2002), Yeşil Pazarlama - İş Ahlakı ve Çevresellik Açısından Yaklaşımlar, Türkmen Kitabevi, İstanbul

UYDACI Mert, (2011), Yeşil Pazarlama, Türkmen Kitabevi, İstanbul

UYSAL Oktay Umut, (2006), Yeşil Ürünlerde Konumlandırma İle İlgili Bir Uygulama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul

ÜSTÜNAY Muradiye, (2008), İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları Çerçevesinde Yeşil Pazarlama Uygulamaları Ve Kimya Sektörüne Yönelik Bir İnceleme,




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

258

Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne

VARİNLİ İnci, (2012), Pazarlamada Yeni Yaklaşımlar, Detay Yayıncılık, Ankara

YARAŞ Eyüp, (2005), Tüketicilerin Pazarlama Karması Kararları Ve Marka Değer Algılamalarına Göre Kümeler Halinde İncelenmesi, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 19 S. 2, ss. 349-372

YAZGAN Halil İbrahim, YILDIZ Mehmet Selami, YÜCEL Serkan, (2015), Temiz Üretimin Firma Performansına Etkisi: Düzce Sanayi İşletmelerinde Bir Araştırma, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 7, S. 32, ss. 722-733

YAZICIOĞLU Yahşi, ERDOĞAN Samiye, (2004). Spss Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Detay Yayıncılık, Ankara

YILDIZ Emel, BARUT Abdulkadir, (2016), Yeşil Pazarlama Karması, Çevresel Kaygı Ve Çevresel Bilginin Yeşil Ürün Satın Alma Davranışı Üzerindeki Etkisi, Güsbeed, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi C. 7, S.: 16, ss. 158-170

YILMAZ Selahattin, (2009), Yeşil Pazarlama Kapsamında Karadeniz Teknik Üniversitesi Öğrencilerinin Çevreye Duyarlı Ürünleri Kullanma Eğilimlerinin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Trabzon

YILMAZ Veysel, ÇELİK H. Eray, (2009), Çevresel Duyarlılık Ve Çevresel Davranışın Ekolojik Ürün Satın Alma Davranışına Etkilerinin Yapısal Eşitlik Modeliyle Araştırılması, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 9, S.2, ss. 1–14

YÜCEL Mustafa, EKMEKÇİLER Ümit Serkan, (2008), Çevre Dostu Ürün Kavramına Bütünsel Yaklaşım; Temiz Üretim Sistemi, Eko-Etiket, Yeşil Pazarlama, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, C. 7, S. 26, ss. 320-333

YÜCEL Seda A., MORGİL İnci F., (1998), Yüksek Öğretimde Çevre Olgusunun Araştırılması, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi S. 14, ss. 84-91

YÜCEL Serkan, YILDIZ Mehmet Selami, YAZGAN Halil İbrahim, (2015), Sanayi İşletmelerinde Çevreye Duyarlı Üretim Uygulamaları: Bir Üretim İşletmesinde Örnek Olay Çalışması, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 8, S. 38, ss.

636-646

YÜKSEL Emrah, (2009), Yeşil Pazarlamanın Modern Pazarlamadaki Yeri Ve Küresel Bazda Değerlendirilmesi: Uygulama Örnekleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir

YÜKSEL Hilmi, İşletmelerin Çevreye Duyarlı Üretim Faaliyetlerinin Ampirik Bir Çalışma İle Değerlendirilmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, ss.1-14

http://www1.mmo.org.tr/resimler/dosya_ekler/6ec2dceb6d91b0f_ek.pdf (12.08.2016)

YÜKSEL Okan, (2011), Türkiye'de Çevre Bilincinin Oluşması, http://politikakademi.org/2011/03/turkiyede-cevre-bilincinin-olusmasi/ (30.06.2016)

YÜZER Ali Fuat, (2003), İstatistik, Anadolu Üniversitesi Yayını, No: 1448

http://politikakademi.org/2011/03/turkiyede-cevre-bilincinin-olusmasi/




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

259

WANG Shih-Tse, (2013), Consumer Characteristics And Social İnfluence Factors On Green Purchasing İntentions, Ulusal Chung Hsing Üniversitesi, Bio Sanayi Yönetimi Enstitüsü , Taichung, Taiwan, ss738-753

ZINKHAN George M., CARLSON Les, (1995), Green Advertising and the Reluctant Consumer, Journal of Advertising, C. 24, S. 2, ss. 1-6

İK1 ÇEVRE KANUNU http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2872.pdf (01.02.2016)

İK2 KÜRESEL ÇEVRE SORUNLARI,

http://arsivde.blogspot.com.tr/2012/04/kuresel-cevre-sorunlari.html (03.01.2016)

İK3 Küresel Isınmada Uluslararası Önlemler,

http://kuresel-isinma.org/bilgiler/item/200-kuresel-isinma-tarihi-ve-uluslararasi-onlemler.html (04.01.2016)

İK4 Çevre ve Orman Bakanlığı, Rio Sözleşmeleri http://www.ncsa-turkey.cevreorman.gov.tr/rio-sozlesmeleri.aspx (07.03.2015)

İK5 Greenpeace İklim Etkileri,

http://www.greenpeace.org/turkey/tr/campaigns/enerji/etkiler/ (10.03.2015)

İK6 Ntv Haber,

http://www.ntv.com.tr/dunya/yeni-yila-7-4-milyar-kisi-girecegiz,hNzvx1tG0E2ejaxY_g-_iQ?_ref=infinite (12.03.2016)

İK7 CAPİTAL DERGİSİ, (2008), http://www.capital.com.tr/capital-dergi/buyumenin-sinirlari-ve-surdurulebilirlik-haberdetay-4938 (01.01.2016)

İK8 T.C. Dışişleri Bakanlığı Uluslararası Çevre Konuları,

http://www.mfa.gov.tr/uluslararasi-cevre-konulari.tr.mfa (28.06.2016)

İK9 T.C. Dışişleri Bakanlığı Uluslararası Kuruluşlar ve İlişkilerimiz,

http://www.mfa.gov.tr/birlesmis-milletler-cevre-programi.tr.mfa (28.06.2016)

İK10 Greenpeace Biz Kimiz? http://www.greenpeace.org/turkey/tr/about/ (19.06.2016)

İK11 GREENPEACE Arşiv, Temiz Üretim

http://www.greenpeace.org/turkey/tr/campaigns/di-er-kampanyalar/toksik-maddeler/temiz-ueretim/ (18.07.2016).

İK12 ADENMA, http://adenma.com.tr/?page_id=15 (13.07.2016)

İK13 CAPITAL DERGİSİ, (2012), http://www.capital.com.tr/green-business/yesil-pazarlama-avantaj-sagliyor-haberdetay-8281, (19.07.2016)

İK14

Greenpeace Tarihçe, http://www.greenpeace.org/turkey/tr/about/history/ (19.06.2016)




1 2 - 1 4 M a y 2 0 1 7

260