garur chare gobind aaiela

Upload: hardeep

Post on 30-May-2018

214 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 8/14/2019 Garur Chare Gobind Aaiela

    1/32

    tkfjr[o{ ih eh |fsj..

    ro[V uVQ/ r'fpzd nkfJbk

    b/ye g'qH ;[yftzdo f;zx wM?b gq'H fJzdo f;zx xZrk

    gqekPe cfsj gpbhe/PBI

    91^ftfdnk Bro, ;kjwD/ gzikph :{Bhtof;Nh, gfNnkbk (gzikp). w'pH L 98144^55582

  • 8/14/2019 Garur Chare Gobind Aaiela

    2/32

    ro[V uVQ/ r'fpzd nkfJbk

    gq'H ;[yftzdo f;zx wM?b (w'pH 98555^98850)

    gq'H fJzdo f;zx xZrk (fJzNo B?;aBb f;Zy fw;aBoh)

    (w'pH 98551^51699)

    ;G jZe b/ye d/ okyt/A jB

    ezfgT{No NkJhfgzr ewb ezfgT{No,

    ;kjwD/ gzikph :{Bhtof;Nh, gfNnkbk. Skge v?c'fvb fgqzfNzr gq?; fJzv;Noh J/ohnk gfNnkbk.

    w[Zb L 10 o[g?

    gfjbh n?vh;aB i{B 2007

    feskpK, feskpu/ ns/ ;hHvhH gqkgs eoB bJh gsk

    gqekPe cfsj gpbhe/PBI 91^ftfdnk Bro, ;kjwD/ gzikph :{Bhtof;Nh,

    gfNnkbk (gzikp). w'pH L 98144^55582

  • 8/14/2019 Garur Chare Gobind Aaiela

    3/32

    1

    ro[V uVQ/ r'fpzd nkfJbk (gzBk L)

    ^gq'H ;[yftzdo f;zx wM?b,

    gq'L fJzdo f;zx xZrk

    f;Zy ;wki dk nkbk^d[nkbk pqjkwDh eoweKvk Bkb Gfon j?. fJ; wBwZs dk ozr f;Zy gfotkoK s/ ufVnk ;fji/ jh t/y ;ed/ jK.

    ;fsr[o{ ;kfjpkB ns/ pkDh ou?sk Grs ;kfjpkB, feT[Afe J/;/ jh Gkosh ftu gqrN/ ;B, fJ; bJh T[BQK dh fbys ftu J/E'A dh Ppdktbh tosh ik ;[Gkte ;h. fit/A Grs epho ih B/ nkgD/ feZs/ yZvh, s/ fJbke/ dh Ppd tosh j? fJ;/ soQK Grs cohd ih B/ th w[;bwkBh T[dkjoDk s/ Ppd

    tosh j? fit/A w[;Zbk, r'o, w;hs, pKr, fBwkI, nkfde ns/ pkeh ;k wjkg[oPK B/ nkgD/ fJbke/ ns/ ;wki dhnK gquZfbs T[dkjoDK B{ ozrs d/ e/ ;kv/ ;kjwD/ oZfynk j?. fjzd{ d/th^d/tfsnK d/ Bkw, T[BQ e[ Z M uz r/, e[ Z M wz d/ez wK dk Gh fIeo j?. fJ;/ soQ K Boe^;[ or, u[ ok;h bZ y i{ BK, uko i[Zr nkfde iB ;kXkoD dh I[pkB s/ uVQ/ j'J/ ;B. ;' f;Z y gzE d/ g?rzpoK

    fJ;dh T[fus tos'A eo bJh. Gkt/ A fe T[jBK fe;/\k; B[es/ B{z ;wMkT[D bJh fJj sohek tofsnk ;h. go f;Zy gqukoeK dh e'Jh T[u/oh gVQkJh B eoe/, T[j fjzd{ g"okfDe ejkDhnK B{z jh r[owfs dk b/pb bk e/ ;[DkJh ik oj/ ;B. id'A T[go tofDs ejkDh B{z oZd eoB tkbk gqw

    r[opkDh ftu jh w"i{d j[zd/ jB. fco eh ehsk ikt/ fJBQK ejkDhnK r[ opkDh d/ ;ko/gfjb{ftuko^goy e/ > dh e/ Adoh thukoXkok B{ z;Bw[ y oZy e/, yz vB ns/ wzvB tkb/PpdK B{z ;wM e/jh gktB r[opkDh d/noE eoB/ T[fus jB. u/s/ oj/ fe \kbk;k gzE fJZe nekb g[oy B{z wzBD tkbk j

  • 8/14/2019 Garur Chare Gobind Aaiela

    4/32

  • 8/14/2019 Garur Chare Gobind Aaiela

    5/32

    3

    fco pknd ftu Gh ;fsr[o{ ih B/ jo soQK d/ gkyzv ikb B{z bho eoB ftu e' Jh e;o pkeh BjhA SZ vh. nDfrDs sohfenK Bkb G'b/b' eK B{z i' Pq / Dh b[ Z Ndh nkojh ;h. n? P tkbh fIz drh pshs eo ojh;h ns/ T[ BQ K ;/ teK e' b' A g{ik th eotk ojh ;h, Gbk T[; w[[|s dh ewkJh s/ gbD tkb/ goihth r[o{ BkBe ;kfjp ih dk ;Zu'^;Zu fet/A ;zx'A T[skodk< fJ; Pq/Dh s'A iBwIks rZdh y[Z;dh wfj;{; j'Jh. ftjfbnK B{z gqkgs j' fojk jbtk^ pzd j[zdk ;k| BIo nkfJnk. g{iD:'r d/ts/ dh wjkB gdth fy;edh ;k|

    fd; gJh. fJj Gh ;gZPN j? fe i/ fJj okythnK gdthnK s'A Xowdk b/p T[Zso frnk sK y/sK ftu jZv^GzBthA w[FPZes eoBh gt/rh. o'Nh d/ g?ikDr/, frDsh Bht/A b'eK ftu j'D bZr/rh. fJj Pq/Dh GftZy pko u/szB ;h. fJ; bJh fJBQK iE/pzde o{g ftu r[o{ xo fto[ZX izr fdZsh. fJ; izr d/ o{g iK fdFPktK nbZr^nbZr ;B$jB.

    T[ BQ K ;fwnK ftu nZ yo frnkB sK BKj d/pokpo jh ;h. fiz Bk e[j? ;h T[j okyt/A Xow d[nkok pqjkwDh wbehns ;h. r[o{ ;kfjpkB pko e[ZM fbfynk frnk sK gVQh fbyh Pq/Dh j'D eoe/ pqkjwD tZb'A jh. i/ fe;/ j'o Pq/Dh d/ ftnesh B/ fbfynk Gh sK T[;B{z nBgVQrtko nkye/

    skBQ/ wko/ rJ/. iK fco nkgDh fbys pqkjwD ftdtkBK s'A gqtkB gJh. f;ZyK ftu'A fJ; wko s'A GkJh ;kfjp r[odk; ih s/ GkJh Bzd bk ih jh w[es j' ;e/ jB. iBw ;kyhnK ftu ;G nZSk BjhA j?. pj[s ;kok nzP r[opkDh dh o'PBh ftu ;'X/ ikD dh wzr eodk j?. fJ; s'A pknd fteb'so/ s"o s/ eJh fJZe g[;seK fbyhnK rJhnK, fiBQK ftu pqkjwD \soBke jZe sZ e Gko{jB. fJ; wkwb/ftu GkJh ;z s'y f;z x, r[ o gq skg ;{oi rqzE (gquZbs Bkw ;{oi gqekP) tork tZv nkekoh rqzE fbye/ ;kfon

  • 8/14/2019 Garur Chare Gobind Aaiela

    6/32

    4

    fBeb frnk. fJ; ftu fe;/ B{ z e'Jh PZe BjhA fe GkJh ;z s' y f;z x T[Z u e' Nh dk eth, s/ frnkB dk wkbe ;h. T[;dh ftdtsk ekoB jh pj[s ;ko/ r[o{^xoK ftu nZi sZe ;{oi gqekP dh eEk fBozso j' ojh j?. go fJ; rqzE ftu ni/jk w?No tZvh skdkd ftu gqsZy fd; g?Adk j?, i' r[owfs dh e; r[ opkDh s/ yok BjhA T[ sodk. fJj Gh ;z Gt j? e/ GkJh ;kfjp d/nekb^ubkD/(1843) s' A pknd, gz E d'yhnK B/ ob/gk fdZ s/ j'D. fJ; fbys dk sZ s;ko fJj

    j? fe gkmeK B{z nfj;k; eokfJnk ik ;e/ fe fet/A pqkjwDK ns/ rT{

    w[;hpsK nkT[AdhnK jB. f;Zy fet/A T[BQK dh oZ fynk tk;s/ ikBK fBSkto eod/ jB. p; fJj' fJZe B[esk y'bQD dk :sB ehsk ikt/rk. gJh rT{ s/ w[Peb nkT[Adh j?, eh edh wZM iK x'Vh s/ e'Jh ePN BjhA nkT[Adk< p fJZIs B{z \sok j' iKdk j?, (pj[shnK ;kyhnK) eh fe;/ j'o Po/Dh dh n w[;hpsK BjhA nkJhnK < eh ;ko/ fJB;kB s/ ;ko/ gP{ (vzro) fJZe' f< nrb/ gzfBnK s/ fJ; ftuko B{z y'fbQnk ik fojk j?L^1H r[o{ BkBe ;kfjp ih d/ nkrwB dh gzfvs B/ GftZy^pkDh

    ny/ fJBQK d/ uoBK s/ d[BhnK M[e/rh, pkdPkj Gh B eoBr/, Bkw fJBQ K dk BkBe oZy'HHH go eh ;Zu^w[Z u pqkjwD b'e GftZy

    pko/ikDd/;B$jB< fco id' A ;dhnK sZ e Gkos b[ NhAdk fojk, phphnK Ne/^Ne/B{zfBbkw j[ zdhnK ojhnK, wz do Yfjzd/ oj/, esb'^rkos j[ z dh ojhHHH eh fJBQ K d[ Z yK^w[;hpsK dk Gh pq kjwDK B{ zgfjbK gsk bZr frnk ;h< fco pukT[ dk e'Jh gqpzX feT[A Bk ehsk frnk< n;b rZb j? fe g[oksB iBw ;kyh (;kfonK s'A g[okDh) ;zB 1630 d/ B/ f;Zy tZb'A fbyh rJh j?. T[d'A sZe i' rZbK r[o{ BkBe ;kfjp gquZbs ;B, T[BQK B{z jh soshp d/ e/ fby fdZsk frnk j?. e

  • 8/14/2019 Garur Chare Gobind Aaiela

    7/32

    5

    pknd tkbhnK ;kyhnK B{ zGftZ y ftu T[ ukohnK fby fdZ sk j?, i' T[ fus BjhA j?.;[u/s j'D dh b'V j?.

    2H ;fsr[o{ nwodk; ih d/ g?o ftu gdw t/y e/ gzfvs d[ork dZs GftZypkDh ehsh fe s[;hA tZv/ ueotosh oki/ iK ;fseko Xkowe ;yPhns pD'r/. nro gzfvs GftZy^pkDh Bk eodk fc eh pDdk< r[o{ nzrd ;kfjp fe;/ gzfvs dh GftZy^pkDh s'A jh r[o{ do s/ gqtkB j' rJ/. ;fsr[o{ BkBe ;kfjp ih B/ T[BQ

    nkgDh rZdh d/ tkfo; fe;/ pqkjwD d/ nky/ sK BjhA pDkfJn3H u"E/ gksPkj ;fsr[o{ okwdk; nfs dh }ohph ftu

    gb/, fe;/ pqkjwD B/T[BQ K pko/ GftZypkDh BjhA ehsh. ;fsr[ o{ noiB ;kfjp ih pko/ GftZypkDh eoB bJh e'Jh pqkjwD Bk pj[fVnk S/ t/ A ;fsr[o{ ih B{zpq kjwDh rq fjD bk fdZ sk frnk. to d[nkok T[BQK dk iBw s/ fco pkbe jfor'fpzd ih B{z pqkjwD tZb'A djhA ftu fwbke/ y[nkT[D dk :sB ehsk frnk, go ekw:kph Bk fwbh. f fJZe dkJh B{z G/fink frnk g?;/ d/ e/. dkJh B/ nkgDhnK d[ Ifjo bk fbnk, go Ifjo pVk s/ i ;h. pkb jfor' fpz d B{ zd[ Z X u[ z xkT[ D

    (fgbkT[D) s'A gfjbK jh Ifjo d/ wko{ n;o ekoB dkJh dh w rJh. tko \kbh frnk.

    4H ;fsr[ o{jfor' fpzd ;kfjp ih dk p/ Nk pkpk nNZb ih pkb nt;Ek ftu jkDhnK Bkb e'Jh y/Y y/Yd/ ;B. jB/ok g? ikD s/, Pkw B{z ; xoKB[z ub/ rJ/. fi; f;o tkoh ;h pqkjwD dk bVek w'jD, T Gh y/Y nX{oh SZve/ ubk frnk. nrb/ fdB pkbe nNZb ih T[ xo'A ;ZdD tk;s/ ub/ rJ/. wksk^fgsk B/ df;nk fe w'jD oksh ;

  • 8/14/2019 Garur Chare Gobind Aaiela

    8/32

    6

    bVe/ wo frnk, nNZb ih nkyD BjhA s[;hA M{m p'bd/ j', w/oh y/Y dh tkoh d/ D s'A vodk nzdo b[e frnk j?. s/ nNZ b ih B/ I'odko nktkI fdZsh, w'jD UJ/ ` UJ/ w'jDHHH. s/ wfonk fgnk w'jD m[w N[odk pkjo nk frnk. fJ; xNBk dh \po ;ko/ fes/ c?b rJh fe nNZb ih B/ w'fJnk w'jD fizdk eo fdZskHHH tZvh eokwk ;fsr[o{ jfor'fpzd ;kfjp ih B{z gsk bZrk sK T[BQK T[;/ tes nN B{ zp[ bkfJnk. ;koh j' Jh phsh ;[ Dh, s/c? ;bk ;[ DkfJnk L p/ Nk s{ zoZ p

    dh pokpoh ehsh j?, eokwks eoe/ w'jD B{ z fiT[Adk ehsk j?, j[D w'jD dh irQK s{z gqkD fsnkr d/jHHH. pkbe nNZb ih ukdo b? rJ/ , gq kD fsnkr fdZ s/. ejkDh dk sZ s;ko fJj gJh ;fsr[ o{jfor' fpz d ;kfjp ih d/ p/N/ dh w"s j' ikt/, e'Jh rZb BjhA, go pqkjwD p/Nk BjhA woBk ukjhdk. i/ wo frnk sK fiT[Adk j' ikDk ukj sho fNekD/ tZik.

    5H ;fsr[o{ jfor'fpzd ;kfjp ih d/ g[Zso pkpk r[ofdZsk ih ;kEhnK fPeko y/vD rJ/. fjoB ikDe/ sho ubkfJnk go sho fJe rT{ B{z ik tZik s/ rT{ sVc^sVc e/ wo rJh. B/V/ ofj fojk rT{ dk wkbe

    pqkjwD ;D/ gfotko nkD g[Zfink. rT{ woh t/y e/ ;kfonK ftobkg ehsk. so; ftu Goe/ pkpk r[ofdZsk ih B/ woh j'Jh rK ihts eo fdZsh. id'A fJ; nBj'Dh xNBk dk ;fsr[o{ jfor'fpzd ;kfjp ih B{z gsk bZrk sK T[j pj[s BokI j'J/ s/ nkfynk s{z oZ Pohe pD frnk j? A ihtB s/w" s nkgD/tZ ; ftu eo bJh, w? A s? B{ znkd/ P d/Adk jK fe ;oho fsnkr d/j. pkpk r[ofdZsk ih ukdo b? e/ b rJ/ s/ u'+k SZv fdZsk. fJZe rT{ dh ikB ehwsh j?, r[o{ d/ ;g[Z

  • 8/14/2019 Garur Chare Gobind Aaiela

    9/32

    7

    ikB ;;sh j?. rT{ ihts eoB pdb/ r[ofdZsk ih B{z ;oho fsnkrDk fgnk. sho fBPkB/ s/ p?mk

    6H ehosg[o ;kfjp fty/ fJZe pqkjwD s/ T[;dh gsBh nkgD/ itkB dh bkP (w[odk ;oho) u[Ze fbnkJ/. nke/ bZr/ ftbeD ;fsr[ ihU ` s[;hA ;woZE j', oZp B{z g[Zi/ j'J/ j', feogk eoe/ ;kv/ g[Zso B{z ihts eo'. ;fsr[o{ ih efjD bZr/, GkJh GkDk w B'wo/ ftnesh edh ihts BjhA j' fJnk eod/. sK pq kjwD B/skBQ k MkfVnk,

    ;fsr[o{ ihU` fco s[;hA n?t/A r[o{ j'D dk n?bkB ehsk j'fJn s[jkv/ f;Z y sK o' I nkyd/ jB fe ;fsr[ o{ w'fJnK B{ z fiT{Adk eo ;edk j?, ;fsr[o w/ok wkfo fitkb?HHH iK fco ;theko eo bt' fe s[j e'b e'Jh Pesh BjhAHHH< ikDh^ikD ;fsr[o{ ih PKs fuZs p fXnkB rJ/. e[M ;w/A s'A pknd B/so y'bQ/ nkyD bZr/ gzfvs ih s[jk ihts j' ;edk j?, go fJZe Pos s/HHH eh Pos wjkoki ihHHH s[jkv/ ftu'A i' e'Jh fJ; B{z pj[s fgnko eodk j?, fJ; dh Ekt/A nkgDh ikB d/t', i/ wBI{o j? sKHHH. gzfvs gzvskDh B{z n

    d/j s/ gzvskDh gzvs B{z j[ZiK wko/, s/ok bkvbk ;h. s[;hA t', nzs ie'^sZeh s'A pknd pqkjwD nkyD bZrk e/ w?A fJPB nktK, fco ikB tko fdnKrk. T[j frnk s/ tkg; Bk gofsnk. pqkjwDh nkyD bZ rh, gkfsPkj ih w? A T[ ;B{zp[ bkn e/ j[ D/nkJh, E' Vh T[ vhe eo'. T[ j Gh tkg; Bk gosh. bz wh T[ vhe eoB s/Gh T[ BQ K ftu' A e' Jh tkg; Bk pj[ fVnk. ;fsr[ o{ih nkyD bZ r/ GkJh t/ y fbnk, fJBQ K dk g[ Z so Bkb fgnko, fJj n;b ftu g[ Z so tZ N/;kB{ zwkoBk ukj[ z d/;B

  • 8/14/2019 Garur Chare Gobind Aaiela

    10/32

    8

    iK fe;/ r[of;Zy dh p+h b?Dh ukj oj/ ;B. go nZi fJjBK dk fJj tko th \kbh frnk s/T[; wo/bVe/ dh bkP :' r EK s/g[ uk fdZ sh rJh b/y/ bk fdZsh rJh. rZb Bk pDh.

    7H nZmt/A ;fsr[o{ jfofeqPB ih e'b gzi'yo/ (nzpkbk) d/ ;EkB pqkjwD bkb uzd nkfJnk r[Z;/ ftu Gfonk. e"V/ puBK dh eofdnK nkyD bZrk, s[;hA nkgDk Bkw jfofeqPB oytkfJn feqPB ih B/ wjkB Xkowe rqzE rhsk dh ouBk ehsh. go s[;

    ;z;feqs d/ d' nZyo Gh BjhA gVQ ;ed/, rhsk fbyDh sK d{o d jK s[;hA fJ; d/ noE jh eoe/ ftyk fdT[HHH. ;fsr[o{ ih PKs f nkyD bZ r/, gzfvs ih rhsk tor/ rqz E d/ noE sK ;kvk fsnko ehsk ;kXkoD s'A ;kXkoD f;Zy Gh ;fji/ jh eo ;edk j?. fJj sK s[jk tv/fonK dk ehsk j'fJnk gkg ;h fe fe;/ ny"sh S'Nh Iksh tkb/ B ftfdnk BjhA gVQB fdZsh iKdh ;h. r[o{ BkBe ;kfjp ih d/ x ;kfonK B{ zpokpo ikDe/ ;fseko ehsk iKdk j?, ftfdnk gVQkJh iKdh j?. PZ e j't/ sK gzfvs ih fe;/ th f;Zy B{z nky t/y' T[ jh rhsk d/ noE ftt/e g{oB eo d/t/rk. gzfvs B/ nBikD ;wMe/ GkJh SZi{ ih

    fbnKdk. ;fsr[ o{ih dk fJPkok gk e/SZ i{ih B/g[ Z S/rJ/ ;tkbK d/g{ oh fBvosk ns/ ftt/e g{oB i[nkp fdZs/. gzfvs ;fsr[o{ ih d/ uoB M[fenk. tko \kbh frnk.

    8H ;fsro{ s/r pjkdo ;kfjp ih fjzd{ shoEK s/ rJ/, e'Jh p[okJh B ;h, nro ;fsr[o{ BkBe ;kfjp tKr G[ZfbnK B{z okj gkT[D tk;srJ/ fbfynk j[z dk. feT[Afe bz w/ no;/sZ e B" t/ A ;fsr[o{ ih d/xo pkbe Bk iBfwnk. fco shoEK s/ik e/pq kjwDK B{ znB/ eK rT{ nK dkB ehshnK,

  • 8/14/2019 Garur Chare Gobind Aaiela

    11/32

  • 8/14/2019 Garur Chare Gobind Aaiela

    12/32

    10

    10H ;fsr[o{ d;w gksPkj jI{o B{z pqkjwD e/;' okw B/ jtB eok B/e ;bkj fdZsh. jtB dh ;zg{oBsk s/ d/th wksk gqrN j't/rh fc s[;hA i' to wzrDk ukj' wzr b?Dk. ;kyh w[skpe ;fsr[o{ ih B/ B th d/n;EkB s/jtB P[ o{eo fdZ sk. f;Z yK dh feos ewkJh jtB o{ gh nZrBh ftu p/ feoeh Bkb ;kVh ikD bZrh. nEkj ;wZroh \sw j ikD s/th d/th gq;zB Bk j'Jh. e/;' okw ih nkyD bZr/, fe;/ wjKg Bkw o;hJ/ dh pbh d/Dh gt/rh, sK d/th wksk gqrN j't/rh. fJ;

    ;k| ;h fe BkNeh Yz r Bkb d;t/ A BkBe B{ z\sw eo fdZ sk ikt/. d;w gksPkj nkyD bZr/ gzfvs e/;' okw ih ` s[jkv/ Bkb'A tXhnk o;hnk wjKg[ oy j' o e" D j' ;edk j?

  • 8/14/2019 Garur Chare Gobind Aaiela

    13/32

    11

    e[M e[ f;Zy Pjhd j'J/, e[ZM i\wh j'J/ s/ eJh ;ko/ w[;bwkB wk. ekjd/ tk;s/ pqkjwdh tk;s/

  • 8/14/2019 Garur Chare Gobind Aaiela

    14/32

    12

    BwPekoK j[ z dhnK jB. GkJh wshdk; s/;sh dk; ih r[ o{s/ r pjkdo ih dhnK nZ yK ;kjwD/ Pjhd j'J/ T[jBK B{z gq Dkw j?.go fJ; pq kjwDh Gow ik+ s'A ;dk u"ez B/ofjD dh Io{ os j?. fJfsjk; B{ z;'Xe/fbyD gq ukoB dh b' V j?. ;fsr[o{ ;kB{z ;kfonK B{z r[owfs frnkB pyfPP eoB.

    fJ; fpgotkdh skD/ pkD/ B{z ;wMD s'A pknd nkT[ j[D ;pzX ftukohJ/, fe ro[V s/ ;tko j'e/ gow/;o fet/A nkfJnk ;o{g tkbk j?. T[j iBw woB s'A ofjs j?. T[j

    nekb w{ofs j?, ni{Bh j?, ;?Gz j?.

    ;zefN Bjh go? i'fB BjhA nkt? Bkw[ fBoziB ik e' o/]

    epho e' ;[ nkwh n? ;' mke[o[ik e? wkJh B pkg'o/]]]0]

  • 8/14/2019 Garur Chare Gobind Aaiela

    27/32

    25

    (rT[Vh epho ih gzBk L )

    nuZb tNkb/ fty/ f;X i' rhnK B/r[Z ;/ Bkb Go e/r[o{BkBe ;kfjp ih

    B{ z fJe rZb ejh ;h e/s[ ;h eokwks ftykU. d/oh feT[A bkJh j?< i' itkp r[o BkBe ;kfjp ih B/ fdsk, GkJh r[odk; ih B/ fbfynk j? L^

    f;fX p'bfD ;[fD BkBek s[fj ir B' fenk eokwks fdykJh