MATURA z geografii 2009

Czyli

wsz

ystko

, co

mus

isz w

iedzie

ç na 5

minu

t prz

ed m

aturà

z ge

ogra

fii

Palce

m p

o m

apie

Do

maj

a ju

˝ ni

ed∏u

go,

ale

na n

auk´

nig

dy n

ie j

est

za p

óêno

! W

tym

mie

siàcu

, pr

ezen

tuje

my

jedy

ny w

sw

oim

rod

zaju

zes

taw

inf

orm

acji,

defin

icji

i dan

ych

z ge

ogra

fii fi

zycz

nej o

raz

ekon

omic

znej

- w

szys

tko

nape

wno

prz

ydat

ne n

a m

atur

´ z

geog

rafii

.

opr. URSZULA NAZARKO

Co

mus

isz w

iedz

ieç

na 5

min

ut p

rzed

mat

urà

z ge

ogra

fii

Oro

gene

za,

fa∏d

owan

ie…

czyli

pow

staw

anie

gór

zpr

zycz

yn te

kton

icz-

nych

. Wsp

ó∏cz

eÊni

e uw

a˝a

si´, ˝

e po

wst

awa-

nie

gór

zach

odzi

na g

rani

cach

p∏y

t tek

toni

cz-

nych

lub

gdy

zach

odzà

inte

nsyw

ne p

roce

sym

agm

atyc

zne.

G∏ó

wne

ina

jm∏o

dsze

oro

ge-

nezy

whi

stor

ii ge

olog

iczne

j Zie

mi t

o:al

pejsk

a(A

lpy,

Atlas

, Pire

neje

, Kar

paty

, Ka

ukaz

, Him

alaje

)he

rcyƒ

ska

(Har

z, A

rden

y, M

asyw

Cen

traln

y,Su

dety

, Ura

l, A∏

taj)

kale

doƒs

ka(G

óry

Kale

doƒs

kie,

Gór

y Sk

andy

naw

skie

, App

alach

y)

UN

ESC

Ow

Pol

sce

Na

LiÊc

ie Â

wiat

oweg

o D

ziedz

ictw

a U

NE-

SCO

wPo

lsce

znala

z∏y

si´:

� H

istor

yczn

e ce

ntru

m K

rako

wa

� Z

abyt

kow

a ko

paln

ia so

li w

Wie

liczc

e�

Aus

chw

itz-B

irken

au

� P

uszc

za B

ia∏ow

iesk

a�

Hist

oryc

zne

cent

rum

War

szaw

y�

Sta

re M

iasto

wZa

moÊ

ciu�

Âre

dnio

wie

czny

zes

pó∏ m

iejsk

i Tor

unia

� Z

amek

Krz

y˝ac

ki w

Malb

orku

� K

alwar

ia Ze

brzy

dow

ska

� K

oÊcio

∏y P

okoj

u w

Jaw

orze

iÂw

idni

cy�

Dre

wnia

ne k

oÊcio

∏y po

∏udn

iow

ej M

a∏opo

lski

� P

ark

Mu˝

akow

ski n

ad rz

ekà

Nys

à�

Hala

Stu

lecia

we

Wro

c∏aw

iu

Gen

eza

jezi

orJe

zioro

to z

ag∏´

bien

ie te

renu

wyp

e∏ni

one

wod

à, k

tóre

j odp

∏yw

zo

sta∏

cza

sow

o za

trzy

man

y. Po

dzia∏

jezio

r ze

wzg

l´du

na

char

akte

rpr

oces

ów p

row

adzà

cych

do

ich u

twor

zeni

a je

st n

ast´

pujàc

y:K

osm

iczn

e(m

eteo

ryto

we)

– p

owst

a∏e

ww

ynik

u za

lania

zag∏

´bie

-ni

a kr

ater

u po

wst

a∏eg

o po

ude

rzen

iu m

eteo

rytu

, np.

Man

icoua

gan

wKa

nadz

ie;

Wul

kani

czne

– po

wst

a∏e

wkr

ater

ach

wyg

as∏y

ch w

ulka

nów

, np.

Al

bano

we

W∏o

szec

h, C

uico

cha

wEk

wad

orze

;Te

kton

iczn

e–

pow

sta∏

e w

obni

˝eni

ach

iwro

wac

h te

kton

iczny

ch,

np. T

anga

nika

, Titi

caca

ora

z Ba

jka∏

;Po

lodo

wco

we

– po

wst

a∏e

ww

ynik

u dz

ia∏aln

oÊci

lodo

wca

, wyr

ó˝-

niam

y ty

py: r

ynno

we

(Näz

i wFi

nlan

dii),

mor

enow

e (M

orsk

ie O

ko),

wyt

opisk

owe,

sand

row

e, c

yrko

we

(Cza

rny

Staw

Gàs

ieni

cow

y);

Wyt

wor

zone

prz

ez r

uchy

mas

owe

– po

wst

a∏e

popr

zez

osuw

anie

si´ m

ater

ia∏u

skaln

ego

izat

aras

owan

ia za

g∏´b

ieƒ

tere

now

ych,

np.

Je

zioro

Dus

zaty

ƒski

e.

Rod

zaje

roln

ictw

aZe

wzg

l´du

na

wie

lkoÊ

ç pr

zeci´

tnyc

h na

k∏ad

ów p

racy

ika

pita

∏u n

a pr

oduk

cj´

roln

à, a

tak˝

e ef

ekty

osià

gane

zje

dnos

tki

pow

ierz

chni

u˝y

tków

roln

ych,

roln

ictw

o dz

ielim

y na

:In

tens

ywne

– w

yst´

puje

na

obsz

arac

h o

du˝e

j g´s

to-

Êci z

aludn

ieni

a, c

hara

kter

yzuj

e si´

du˝

ymi n

ak∏a

dam

ipr

acy

ikap

ita∏u

ora

z w

ysok

im p

rzec

i´tn

ym z

yski

emz

hodo

wli

bàdê

upr

aw. W

zale

˝noÊ

ci o

d pr

opor

cji

wyr

ó˝ni

amy:

– go

spod

ark´

pra

coch

∏onn

à –

char

akte

ryst

yczn

a dl

am

a∏yc

h go

spod

arst

w w

Kraja

ch S

∏abo

Roz

win

i´ty

ch;

– go

spod

ark´

kap

ita∏o

ch∏o

nnà

– w

yst´

pujàc

à w

now

o-cz

esny

m ro

lnict

wie

Kra

jów

Wys

oko

Rozw

ini´

tych

;D

o ty

pow

ych

obsz

arów

zali

czam

y: E

urop

´ Za

chod

nià,

Dol

in´

Kalif

orni

jskà,

Nizi

n´ C

hiƒs

kà, N

izin´

Gan

gesu

Ekst

ensy

wne

– m

a m

iejsc

e na

obs

zara

ch o

ma∏

ej

g´st

oÊci

zalu

dnie

nia

ima∏

o sp

rzyj

ajàcy

ch w

arun

kach

natu

raln

ych.

Pop

rzez

ma∏

e na

k∏ad

y ka

pita

∏u i

prac

yuz

ysku

je s

i´ s

∏abe

efe

kty.

Wys

t´pu

je n

a W

ielk

ich

Rów

nina

ch w

USA

, wza

chod

niej

cz´

Êci W

y˝yn

y Br

azyli

jskie

j, na

Blis

kim

Wsc

hodz

ie i

wRo

sji.

Âwia

tw

liczb

ach

Naj

wi´

ksi p

rodu

cenc

i pro

dukt

ów r

olny

ch:

Psze

nica

– C

hiny

(100

mln

ton)

Ry˝

– C

hiny

(182

mln

ton)

Ziem

niak

i – C

hiny

(65

mln

ton)

Kuku

rydz

a –

USA

(235

mln

ton)

Najw

i´ks

i pro

duce

nci s

urow

ców

min

eraln

ych:

W´g

iel k

amie

nny

– C

hiny

(900

mln

ton)

Ropa

naf

tow

a –

Arab

ia Sa

udyjs

ka (4

00 m

ln to

n)G

az z

iem

ny –

Ros

ja ( 2

3 ty

s. pe

tad˝

uli)

Rudy

mie

dzi –

Chi

le (5

mln

ton)

Rudy

˝el

aza

– Br

azyli

a (2

50 m

ln to

n)

Co o

pada

,aco

osi

ada?

Wod

a w

ytrà

cana

jest

zch

mur

wst

anie

cie

-k∏

ym lu

b st

a∏ym

, ado

pow

ierz

chni

Zie

mi d

o-cie

ra p

od p

osta

cià ró

˝nyc

h op

adów

atm

osfe

-ry

czny

ch: m

˝aw

ki, d

eszc

zu, g

radu

, zia

ren

lodo

wyc

h, Ê

nieg

u ik

rup

Ênie

˝nyc

h. D

oop

adów

atm

osfe

rycz

nych

zali

cza

si´ ta

k˝e

osad

y, kt

óre

wys

t´pu

jàce

pod

post

acià:

ros

y,sz

ronu

, sza

dzi i

go∏o

ledz

i.

Am

oje

mia

sto

to...

Najw

i´ks

ze m

iasta

Pol

ski p

od w

zgl´

dem

liczb

y lu

dnoÊ

ci:W

arsz

awa

– 1

700

500

mie

szka

ƒców

¸ódê

– 7

78 2

00 m

iesz

kaƒc

ówKr

aków

– 7

33 1

00 m

iesz

kaƒc

ówW

roc∏

aw –

632

200

mie

szka

ƒców

Pozn

aƒ –

581

200

mie

szka

ƒców

Gda

ƒsk

– 45

6 70

0 m

iesz

kaƒc

ówSz

czec

in –

415

700

mie

szka

ƒców

Bydg

oszc

z –

384

700

mie

szka

ƒców

Lubl

in –

354

200

mie

szka

ƒców

Kato

wice

– 3

34 2

00 m

iesz

kaƒc

ów

Âwia

t w

licz

bac

hN

ajw

i´ks

i pro

duce

nci p

rodu

któw

rol

nych

(roc

znie

):Ps

zeni

ca –

Chi

ny (1

00 m

ln to

n)Ry

˝ –

Chi

ny (1

82 m

ln to

n)Zi

emni

aki –

Chi

ny (6

5 m

ln to

n)Ku

kury

dza

– U

SA (2

35 m

ln to

n)N

ajw

i´si

prod

ucen

ci s

urow

ców

min

eral

nych

(roc

znie

):W

´gie

l kam

ienn

y –

Chi

ny (9

00 m

ln to

n)Ro

pa n

afto

wa

– Ar

abia

Saud

yjska

(400

mln

ton)

Gaz

zie

mny

– R

osja

(23

tys.

peta

d˝ul

i)Ru

dy m

iedz

i – C

hile

(5 m

ln to

n)Ru

dy ˝

elaz

a –

Braz

ylia

(250

mln

ton)

Z∏ot

o –

RPA

(275

ton)

Cyn

k –

Chi

ny (2

049

tys.

ton)

Co

wsk

azuj

à w

skaê

nik

i?H

DI (

Hum

an D

evel

opm

ent

Inde

x) W

skaê

nik

Rozw

oju

Spo-

∏ecz

nego

– w

skaê

nik

ten

mie

rzy

ca∏o

Êcio

wy

post

´p d

aneg

o kr

aju w

jego

pro

cesie

rozw

oju

spo∏

eczn

ego,

a ta

k˝e

s∏u˝y

do

pom

iaru

ca∏o

-Êc

iow

ych

osiàg

ni´ç

dan

ego

paƒs

twa

w tr

zech

wym

iarac

h ro

zwoj

usp

o∏ec

zneg

o, k

tóry

mi s

à: d

∏ugo

Êç ˝

ycia,

poz

iom

edu

kacji

ora

z st

opa

˝ycio

wa.

Pom

iarów

dok

onuj

e si´

w o

parc

iu o

dan

e do

tycz

àce

Êred

-ni

ej d

∏ugo

Êci ˝

ycia,

poz

iom

u sz

koln

ictw

a (w

yksz

ta∏c

enie

dor

os∏y

chor

az p

roce

nt m

∏odz

ie˝y

ucz

àcej

si´

w d

anym

mom

encie

we

wsz

yst-

kich

rodz

ajach

szkó

∏, po

dsta

wow

ych,

Êred

nich

ora

z w

y˝sz

ych)

ora

zPK

B pe

r cap

ita. C

zase

m m

iern

ik te

n ok

reÊla

si´

jako

Wsk

aêni

k Ro

z-w

oju

Spo∏

eczn

o-ek

onom

iczne

go. S

yste

m te

n w

prow

adzo

ny z

osta

∏pr

zez

ON

Z dl

a ce

lów

por

ówna

ƒ m

i´dz

ynar

odow

ych.

HPI

(Hum

an P

over

ty In

dex)

Wsk

aêni

k U

bóst

wa

Spo∏

eczn

ego

– s∏u

˝y d

o do

kony

wan

ia po

miar

ów w

zak

resie

spo∏

eczn

ego

rozw

o-ju

inte

lekt

ualn

o-ek

onom

iczne

go. P

owsz

echn

ie u

wa˝

a si´

go

za b

ar-

dzie

j miar

odajn

y ni

˝ H

DI,

czy

naw

et P

KB –

bow

iem

w p

rzyp

adku

HPI

bra

ne sà

pod

uw

ag´

nie

tylk

o za

robk

i w o

dnie

sieni

u do

stru

k-tu

ry d

emog

rafic

znej

, ale

por

ówna

nie

ze st

opni

em u

bóst

wa

(zan

ie-

dban

ia w

zak

resie

och

rony

socja

lnej

, dos

t´p

do w

ody

pitn

ej, p

ro-

cent

dzie

ci ni

edo˝

ywio

nych

) i p

ozio

mem

rozw

oju

inte

lekt

ualn

ego

(ana

lfabe

tyzm

, d∏u

gote

rmin

owy

brak

zat

rudn

ieni

a). M

iern

ik te

n zo

sta∏

pow

o∏an

y pr

zez

ON

Z

Rel

igie

Êwia

taLi

czba

wyz

naw

ców

pos

zcze

góln

ych

relig

ii na

Êwie

cie:

�C

hrze

Êcija

ƒstw

o (2

,1 m

ld)

� Is

lam (1

,2 m

ld)

� H

indu

izm (1

mld

)�

Lud

owa

relig

ia C

hin

(700

mln

)�

Bud

dyzm

(500

mln

)

MEG

Am

iast

aM

egal

opol

is–

wie

lki u

k∏ad

osa

dnicz

ypo

wst

ajàcy

ww

ynik

u ∏à

czen

ia si´

pery

fery

jnyc

h st

ref z

abud

owy

jedn

orod

zinne

jiz

wiàz

anyc

h z

nià

us∏u

g ro

zwija

jàcyc

h si´

wok

ó∏ p

oszc

zegó

lnyc

h m

etro

polii

idu˝

ych

mias

t. Pr

zyk∏

adam

i teg

o ty

puw

ielo

prze

strz

enny

ch u

k∏ad

ów o

sadn

iczyc

h sà

:�

Meg

alopo

lis w

scho

dnie

go w

ybrz

e˝a

Stan

ów Z

jedn

oczo

nych

(Bos

Was

h), g

dzie

na

obsz

arze

ok.

146

tys.

km2

zam

iesz

kuje

pon

ad45

mln

ludn

oÊci.

Jest

najw

i´ks

zym

na

Êwie

cieze

spo∏

em u

k∏ad

ów m

etro

polit

alnyc

h.O

bejm

uje

mias

ta: B

osto

n, H

artfo

rd, N

owy

Jork

, Fila

delfi

a, B

altim

ore

iWas

zyng

ton.

�M

egalo

polis

Wie

lkich

Jezio

r wSt

anac

hZj

edno

czon

ych

iKan

adzie

(Chi

cato

rM

egalo

polis

): M

ilwau

kee,

Chi

cago

, Sou

thBe

nd, T

oled

o, D

etro

it, C

leve

land,

Buf

falo

,H

amilt

on i

Toro

nto.

– m

egalo

polis

zac

hodn

iego

wyb

rze˝

a St

anów

Zjed

nocz

onyc

h z

aglo

mer

acjam

i Sa

n Fr

ancis

co, z

wan

e Ba

y Ar

ea w

raz

zSa

cram

ento

ora

z Lo

s Ang

eles

.�

Nip

pon

Meg

alopo

lis, w

któr

ego

sk∏a

dw

chod

zà u

k∏ad

y m

etro

polit

alne:

Kei

hin

(Tok

io-K

awas

aki-J

okoh

ama-

Chi

ba-S

aitam

a),

Han

si (O

saka

-Kio

to-K

obe)

iC

hu- kyo- (N

agoj

a-Se

to-T

oyot

a)

Stre

fyat

mos

fery

Bior

àc p

od u

wag

´ ch

arak

ter z

mian

tem

pera

tury

wm

iar´

wzr

ostu

wys

okoÊ

ci, w

atm

osfe

rze

wyr

ó˝ni

a-m

y na

st´p

ujàc

e st

refy

:Tr

opos

fera

– na

jni˝s

za, n

ajg´Ê

ciejsz

a in

ajbar

dzie

j dy-

nam

iczna

war

stw

a at

mos

fery

. Prz

ylega

do

pow

ierz

ch-

ni Z

iem

i, w

i´c

podl

ega

silny

m w

p∏yw

om fi

zycz

nym

iche

micz

nym

pod

∏o˝a

. Kon

cent

ruje

si´

wni

ej o

k.80

% o

góln

ej m

asy

pow

ietr

za w

atm

osfe

rze,

pra

wie

ca∏à

zaw

arta

wni

ej p

ar´

wod

nà o

raz

wi´

kszo

Êç

zani

eczy

szcz

eƒ;

Stra

tosf

era

– w

arst

wa

atm

osfe

ry, w

któr

ej z

najd

ujà

si´ je

szcz

e ni

ewie

lkie

iloÊ

ci pa

ry w

odne

j iw

yst´

pujà

pew

ne z

jawisk

a ks

zta∏

tujàc

e po

god´

ora

z kl

imat

;M

ezos

fera

– w

arst

wa

atm

osfe

ry p

onad

stra

tosfe

rào

mià˝

szoÊ

ci ok

. 30

-35

km, w

któr

ej te

mpe

ratu

rasp

ada

wra

z ze

wzr

oste

m w

ysok

oÊci;

Term

osfe

ra–

war

stw

a at

mos

fery

wyp

e∏ni

ona

silni

ezjo

nizo

wan

ym p

owie

trze

m, n

azyw

ana

wzw

iàzku

zty

m jo

nosfe

rà;

Egzo

sfer

a–

zew

n´tr

zna

war

stw

a at

mos

fery

, pon

adte

rmos

ferà

, bez

wyr

aêne

j gra

nicy

dol

nej i

górn

ej.

Mo˝

na sà

dziç,

˝e

si´ga

naw

et 2

0 ty

s. km

pon

ad p

o-w

ierz

chni

à Zi

emi.

Wgó

rnej

cz´

Êci j

est s

tref

à uc

iecz

kizjo

nizo

wan

ych

gazó

w w

prze

strz

eƒ m

i´dz

yplan

etar

nà.

Naj

na

Zie

mi

Najw

i´ks

ze m

iasto

(pod

wzg

l´de

m li

czby

ludn

oÊci)

– S

zang

haj (

18,6

mln

)N

ajwi´

ksze

paƒ

stw

o (p

od w

zgl´

dem

po-

wie

rzch

ni) –

Ros

ja (1

7,1

mln

km

2 )N

ajwi´

ksze

paƒ

stw

o (p

od w

zgl´

dem

licz

bylu

dnoÊ

ci) –

Chi

ny (1

,330

mld

)N

ajd∏u

˝sza

rzek

a –

Nil

(6 6

95km

)N

ajwy˝

szy

szcz

yt –

Mou

nt E

vere

st (8

848

m)

Najw

i´ks

za d

epre

sja –

Mor

ze M

artw

e(4

11m

p.p.

m.)

Najw

i´ks

za k

rypt

odep

resja

– B

ajka∏

(116

5m

p.p.

m.)

Najw

i´ks

ze je

zioro

– M

orze

Kas

pijsk

ie

(374

tys.

km2 )

Najw

i´ks

ze m

orze

– M

orze

Ark

tycz

ne14

,1m

ln k

m2 )

Najg

∏´bs

zy ró

w o

cean

iczny

– R

ów M

ariaƒ

ski

(110

34m

. p.p

.m.)

Najw

i´ks

zy p

ó∏w

ysep

– P

ó∏w

ysep

Ara

bski

(2,8

mln

km

2 )N

ajwi´

ksza

wys

pa –

Gre

nlan

dia

(2,2

mln

km

2 )

Buj

aç w

ob∏o

kac

h,al

e ja

kic

h?M

i´dz

ynar

odow

a kl

asyf

ikac

ja ch

mur

opa

rta

na ic

h w

y-glà

dzie

zew

n´tr

znym

. Prz

edst

awio

na o

d na

jwy˝

ej d

ona

jni˝e

j wys

t´pu

jàcyc

h:C

hmur

y pi

erza

ste

(Cirr

us) –

z∏o

˝one

zkr

yszt

a∏kó

wlo

du, o

pady

zni

ch sà

rzad

kie

inie

osià

gajà

pow

ierz

chni

Ziem

i;C

hmur

y pi

erza

sto-

k∏´b

iast

e(C

irroc

umul

us) –

sk∏a

dajà

si´ w

g∏ów

nej m

ierz

e z

krys

zta∏

ków

lodu

, nie

dajà

op

adów

;C

hmur

y pi

erza

sto-

war

stw

owe

(Cirr

ostra

tus)

– d

ajàni

ewie

lkie

opa

dy, k

tóre

odp

arow

ujà

zani

m d

otrà

do

pow

ierz

chni

Zie

mi;

Chm

ury

Êred

nie

k∏´b

iast

e(A

ltocu

mul

us) –

z∏o

˝one

zkr

opel

ek w

ody,

nie

dajà

opad

ów;

Chm

ury

Êred

nie

war

stw

owe

(Alto

stra

tus)

– c

hmur

ym

iesz

ane,

prz

ynos

zà c

iàg∏e

opa

dy d

eszc

zu, d

robn

ego

Ênie

gu lu

b zia

ren

lodo

wyc

h;C

hmur

y de

szcz

owe

war

stw

owe

(Nim

bost

ratu

s)

– po

wst

ajà w

wyn

iku

prze

kszt

a∏ce

nia

inny

ch c

hmur

, da

jà op

ady

desz

czu

lub

Ênie

gu;

Chm

ury

war

stw

owe

k∏´b

iast

e(S

trato

cum

ulus

) –ch

mur

y w

odne

, rza

dko

przy

nosz

àce

opad

y w

post

aci

drob

nego

des

zczu

lub

Ênie

gu;

Chm

ury

nisk

ie w

arst

wow

e(S

tratu

s) –

spad

a z

nich

m˝a

wka

, azim

à s∏u

pki l

odow

e lu

b zia

rnist

y Ên

ieg;

Chm

ury

k∏´b

iast

e(C

umul

us) –

z∏o

˝one

zkr

opel

ek

wod

y, zw

ykle

nie

prz

ynos

zà o

padó

w;

Chm

ury

k∏´b

iast

e de

szcz

owe

(Cum

ulon

imbu

s)

– po

t´˝n

e ch

mur

y bu

rzow

e, p

rzyn

oszà

bar

dzo

obfit

e,ale

prz

elot

ne o

pady

des

zczu

, gra

du lu

b Ên

iegu

;

Skàd

id

okàd

wie

jelo

kal

ny w

iatr

?W

iatry

loka

lne

mo˝

na p

odzie

liç n

a dw

a ro

dzaje

:W

iatr

y, b´

dàce

prà

dam

i ogó

lnej

cyr

ku-

lacj

i atm

osfe

ry, z

mod

yfik

owan

ymi p

rzez

czyn

niki

loka

lne

– or

ogra

fi´ te

renu

lub

pod-

∏o˝e

(fen

, bor

a, m

istra

l, sir

occo

). W

iatry

tena

zyw

ane

sà w

iatra

mi r

egio

naln

ymi.

Wia

try,

któr

e sà

nie

zale

˝ne

od o

góln

ejcy

rkul

acji

atm

osfe

ry, n

ak∏a

dajàc

e si´

na

nià

lub

wr´

cz jà

t∏um

iàce.

Wiat

ry te

zw

iàza-

ne sà

zlo

kaln

ymi u

k∏ad

ami b

aryc

znym

iuk

szta

∏tow

anym

i nad

ró˝n

ymi t

ypam

i pod

-∏o

˝a (b

ryzy

, wiat

ry g

órsk

ie i

dolin

ne).

Urb

aniz

acja

Jest

to o

gó∏ z

mian

, któ

re z

acho

dzà

na ró

˝-ny

ch p

∏asz

czyz

nach

ipr

owad

zà d

o ro

zwoj

uor

az w

zros

tu z

nacz

enia

mias

t ipo

pular

yzac

jim

iejsk

iego

stylu

˝yc

ia. M

o˝em

y w

yszc

zegó

l-ni

ç na

st´p

ujàc

e fa

zy u

rban

izacji

:U

rban

izac

ja–

pier

wsz

a fa

za p

roce

sów

mias

totw

órcz

ych,

cha

rakt

eryz

ujàc

a si´

po

wol

nym

nap

∏yw

em lu

dnoÊ

ci do

mias

t;Su

burb

aniz

acja

– dr

uga

faza

, wkt

órej

na-

st´p

uje

gwa∏

tow

ne n

asile

nie

nap∏

ywu

ludn

o-Êc

i do

mias

t, zw

iàzan

e z

szyb

kim

rozw

ojem

prze

mys

∏u; c

echu

je jà

prz

elud

nien

ie c

entr

al-ny

ch d

zieln

ic m

iasta

, wzw

iàzku

zcz

ym

kole

jne

rzes

ze im

igran

tów

osie

dlajà

si´

napr

zedm

ieÊc

iach;

Dez

urba

niza

cja

– je

st to

pie

rwsz

a fa

zasz

ybki

ej d

ekon

cent

racji

ludn

oÊci

mie

jskie

jpr

zed

wej

Êcie

m w

faz´

reur

bani

zacji

;Re

urba

niza

cja

– ch

arak

tery

zuje

si´

inte

n-sy

wny

mi p

rzem

ianam

i fun

kcjo

naln

o-pr

ze-

strz

enny

mi a

glom

erac

ji m

iejsk

ich i

zwiàz

a-ny

m z

tym

odp

∏yw

em lu

dnoÊ

ci na

ich

fazy

pery

fery

jne;

twor

zà si

´ uk

∏ady

met

ropo

litaln

e;

Met

ropo

lizac

ja–

pole

ga n

a ∏à

czen

iu si

´m

iast i

twor

zeni

u ro

zleg∏

ych

obsz

arów

osad

nicz

ych

pow

iàzan

ych

funk

cjona

lnie

.

32-33 matura z GEOGRAFII 4/15/09 9:33 AM Page 032