gesta romanorum 23 – de basilisco et speculo
DESCRIPTION
Another of the Gesta Romanorum annotated for students finishing up first year Latin.TRANSCRIPT
Gesta Romanorum 23 de basilisco et speculo
Alexander regnavit, qui dominium totius mundi obtinuit. Accidit semel, quod grandem
exercitum collegit et quandam civitatem obsedit; qui in eodem loco plures milites et alios sine
aliquo vulnere amisit. Cum vero de hoc admiraretur, philosophos vocavit et ait eis: “Magistri,
quomodo potest hoc esse, quod subito sine vulnere milites mei moriuntur?”
At illi: “Mirum non est. Est quidam basilicus super murum, cuius aspectu milites
inficiuntur et moriuntur.”
Ait Alexander: “Et quale remedium est contra basiliscum?”
Cui dixerunt: “Optimum ponatur speculum elevatum intra exercitum et murum, ubi est
basiliscus; et cum basiliscus in speculo respexerit, reflexus eius intuitus ad se ipsum redibit, et
sic morietur.” Et sic factum est.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
admīror (1) – to wonder atAlexander, drī – m – Alexanderaliquō – adv – somewhereaspectus, ūs – m – vision, sightbasilicus, ī – m – basiliskdominium, ī – n – rule, dominionēlevō (1) – to raisegrandis, e – adj – old, greatīnficiō, ere, fēcī, fectum – to corrupt, infectintuitus, ūs – m – gaze, look
mīrus, a, um – adj – wonderfulobsideō, ēre, sēdī, sessum – to lay siegeobtineō, ere, uī, tum – to have, getphilosophus, ī – m – philosopherquod – conj – thatreflectō, ere, flexī, flexum – to turn back, reflectrēgnō (1) – to ruleremedium, ī – n – cure, medicinespeculum, ī – n – mirror
Title. Basiliscō – The basilisk was a monster whose gaze, like Medusa's, turned people into stone.
1. Alexander – Alexander the GreatAccidit semel, quod… – It happened one time that…; this is
a super medieval way of saying that.2. cīvitātem – city; another Medieval Latin thingquī – still Alexander herein eōdem locō – in the same place; the cīvitās already
mentioned3. Cum vero… – But when…dē hōc – of this; probably ok to ignore the preposition.
admīrārētur – he saw; imperfect subjunctive after cum.4. quod – that5. At illī – add in aiunt.8. Optimum pōnāntur… – The best thing would be to
place…; the literal option is awkward “Let the best mirror be placed…”. It's just not as idiomatic in English.
ubi – on the wall9. ēius – its, the basilisk's; proper use here, but…ad sē – to the basilisk; this shouldn't be reflexive, but it is
because Medieval Latin.