gesta romanorum 44 – de invidia
DESCRIPTION
Another of the Gesta Romanorum prepared for my students—and a DCC guest blog post.TRANSCRIPT
Gesta Romanorum 44 de invidia
Tiberius regnavit, qui ante sumptum imperium erat prudens ingenio, clarus eloquio,
fortunatus in bello, sed post resolutus militiae artibus nulla bella gerens populum Romanum
graviter afflixit, filios proprios pluresque patricios et consules interfecit.
Huic quidam artifex vitrum ductile se posse fabricare obtulit, quod Tiberius ad parietem
proiciens non fractum sustulit, sed curvatum, et artifex malleum proferens et velut cuprum
vitrum fabricans mox correxit.
Interrogante autem Tiberio ab eo, quomodo hoc posset fieri, ille dixit neminem hanc
artem scire super terram. Quem Tiberius mox decollari iussit dicens: “Si haec ars venerit in
consuetudinem, pro nihilo aurum et argentum reputabitur.”
1
2
3
4
5
6
7
8
9
afflīgō, ere, flīxī, flīctum – to afflictartifex, ficis – m – builder, artisancorrigō, ere, rexī, rectum – to make straightcūprum, ī – n – coppercurvō (1) – to benddēcollō (1) – to beheadductilis, e – adj – easily led, easily hammered outēloquium, ī – n – diction, eloquencefabricō (1) – to make, fashion, forgefortūnātus, a, um – adj – luckygraviter – adv – heavily, seriouslymalleus, ī – m – hammer
mīlitia, ae – f – military servicepariēs, etis – f – wall (of a house)pātricius, ī – m – noble, patricianproferō, ferre, tulī, lātum – to bring outproiciō, ere, iēci, īectum – to throw out, throw downprudēns, entis – adj – prudentrēgnō (1) – to rulereputō (1) – to calculateresolvō, ere, lvī, lūtum – adj – to releaseRōmānus, a, um – adj – RomanTiberius, ī – m – Tiberius, 2nd Roman emperorvitrum, ī – n – glass
This selection features the present active participle which we've not yet covered. It can take a direct object like a verb and has case, number and gender like any proper adjective.1. ante sumptum imperium – supply ā Tiberiōingeniō… ēloquiō – ablative of respect (X in respect to
ABL)2. artibus – goes with resolūtus, ablative of separation (X
separated from ABL)gerēns – waging, pick up nūlla bella as the direct object and
parse as nom/sing/mascpopulum Rōmānum – not the direct object of gerēns4–6. Huic…correxit – This paragraph is tricky. Watch out
for conjugated verbs, infintives, past passive participles and present active participles (all noted). Keep straight which participles modify what nouns.
4. obtulit – look up offerōquod – relative pronoun for vitrum ductile
5. proiciēns – throwing, supply id as the direct object and parse as nom/sing/masc
fractum… curvātum – modify quodsustulit – look up tollōproferēns – bringing out, pick up malleum as the direct
object and parse as nom/sing/masc6. fabricāns – fashioning, pick up vitrum as the direct object
and parse as nom/sing/masc7. Interrogante Tiberiō ab eō – “Tiberius asking from him”,
introduces indirect question. The construction is ablative absolute, which you've not learned yet.
8. quem – treat as illum if quem makes no sensedīcēns – saying, what Tiberius says is in quotes and not as
indirect speechvēnerit – the elusive future perfect tense9. nihilō – ablative of nihilreputābitur – plural subject? singular noun? Yes, it's odd, but
not impossible to understand.