green recovery...
TRANSCRIPT
This report is not intended to provide the basis for any evaluation of the financial instruments discussed herein. The information was obtained from various sources; we do not guarantee its accuracy or completeness. In particular, information provided herein should be regarded as indicative, preliminary and for illustrative purposes only. There is no representation that any transaction can execute at such terms or price.
Information provided in this report is not intended to constitute legal, tax or accounting advice in relation to entering into any transaction and does not have regard to the particular needs of any specific person who may receive this report. Clients should consult their own financial advisors regarding the appropriateness of investing in any investment strategies discussed or recommended in this report and should understand that statements regarding future prospects may not be realized. While all information this presentation has been produced or compiled from sources believed to be reliable, the Bank makes no representation as to its accuracy or completeness.
Key Highlights:
ResearchNoteเสนทางและโอกาสสการเตบโตทยงยนNovember 10, 2020
Green Recovery
นกวเคราะห
ชยสทธ อนชตวรวงศ[email protected]
อตเดช พงศหวาน[email protected]
การแพรระบาดของโควด-19 เผยใหเหนถงความออนแอของการพฒนาเศรษฐกจรปแบบเดมซงใชทรพยากรธรรมชาตสนเปลองและไมไดค านงถงผลกระทบตอสงแวดลอม บทความนตองการชใหเหนถงความส าคญของการพลกฟ นและพฒนาเศรษฐกจหลงโควด-19 ภายใตงบประมาณทจ ากด บนหลกการของ “ความเปนมตรกบสงแวดลอม”
การฟ นฟเศรษฐกจแบบ GreenRecovery เนนไปทการลงทนในเทคโนโลยสะอาด โครงการและอตสาหกรรมตางๆ ทสรางผลกระทบเชงบวกตอการเตบโตของเศรษฐกจอยางยงยนและเปนมตรกบสงแวดลอม รวมถงการใชเทคโนโลยดจทลเพอเพมศกยภาพธรกจ อนง WorldEconomicForumคาดวา การพฒนาไปสเศรษฐกจสเขยวทปลอยคารบอนตาจะชวยสรางอาชพไดสงถง 395 ลานต าแหนงทวโลกและอาจชวยสรางมลคาธรกจสงถง 10 ลานลานดอลลารภายในป 2030 แตหากไมด าเนนการใดๆ เพอรบมอกบความเสยงจากสภาพภมอากาศในอนาคต อาจสรางความเสยหายตอเศรษฐกจโลกสงถง 600 ลานลานดอลลารภายในสนศตวรรษน
ถงเวลาแลวทภาคธรกจไทยควรปรบตวตามและมองหาโอกาสทางธรกจใหมๆ ภายใตสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม ทเปลยนไป โดยเฉพาะมาตรการ Non-tariffbarrierจากประเทศคคาซงใชในการกดกนสนคาทไมเปนมตรกบสงแวดลอม รวมถงความคาดหวงของนกลงทนและกองทนตางชาตทใสใจ ESGมากขน
2
ResearchNote
การแพรระบาดของโควด-19 สงผลกระทบเปนวงกวางตอเศรษฐกจ ชวตและ
สขภาพของคนในสงคม และสงแวดลอมในทวทกมมโลก ซงเผยใหเหนถงความ
ออนแอของการพฒนาเศรษฐกจรปแบบเดม (Old Economic Paradigm) ซงใช
ทรพยากรธรรมชาตสนเปลอง โดยทไมไดค านงถงผลกระทบตอสงแวดลอม และยง
สรางความเหลอมลาทางเศรษฐกจทงในระดบมหภาค (ประเทศ) และระดบจลภาค
(ธรกจ/บคคล) สงผลท าใหหลายภาคสวนไมมรากฐานทเขมแขงเพยงพอ ไม
สามารถชวยเหลอตวเองไดดนกในยามทประเทศประสบวกฤตหรอปญหารนแรง
ค าถามส าคญของโลกและประเทศไทยทกวนน คอ เราควรพลกฟ นและพฒนา
เศรษฐกจไปในทศทางใดหลงวกฤตโควด-19 ทงน หลายฝายมองวาการฟ นฟ
เศรษฐกจในรปแบบเดมคงไมใชทางเลอกทดนก เนองจากวกฤตโควด-19 และภย
ธรรมชาตทเกดขนบอยครง ตอกยาวาการเตบโตของเศรษฐกจทวโลกดวยการใช
ประโยชนจากระบบนเวศและทรพยากรธรรมชาตอยางไมรบผดชอบ เพอสรางมลคา
ทางเศรษฐกจสงซงคดเปนจ านวนกวา 50% ของจดพโลกหรอราว 44 ลานลาน
ดอลลาร/1 ไมไดชวยสรางความยงยนในระยะยาว และยงท าใหทกภาคสวน ไมใชเฉพาะ
ธรกจทพงพาทรพยากรธรรมชาตสงเทานน ตกอยในความเสยงทจะไดรบผลกระทบ
จากความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตและภยธรรมชาตรปแบบตางๆ ฉะนน
หลายฝายจงมองหารปแบบการพฒนาทยงยนกวา โดยมงไปทการพลกฟ นและ
พฒนาเศรษฐกจทค านงถงสงแวดลอม (Green Recovery) ซงนาจะเปนทางออก
ทดกวาในการสรางเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมใหมความยงยนและเขมแขง
ประชาชนและธรกจพรอมรบความไมแนนอนและแรงกระแทกจากปจจยภายนอกท
ยากจะคาดการณ
Green Recovery คออะไร
Green Recovery เปนรปแบบการพลกฟ นและพฒนาเศรษฐกจทอยบนหลกการ
“ความเปนมตรกบสงแวดลอม” ซงเนนการเตบโตของเศรษฐกจ การสรางงาน
สรางรายไดใหกบคนในสงคม และการยกระดบชวตความเปนอยและสรางภมคมกน
ใหกบคนในสงคม โดยทไมสงผลเสยหายตอสภาพภมอากาศ ลดความเสยงทจะเกด
กบสงแวดลอม ระบบนเวศและความหลากหลายทางชวภาพ ควบคกนไป
เมองบประมาณของภาครฐมอยอยางจ ากด การฟ นฟเศรษฐกจแบบเปนมตรกบ
สงแวดลอมและเกดความยงยนในระยะยาว เพอลดความเสยหายตอเศรษฐกจและ
สงคม หากเกดวกฤตหรอแรงกระแทกขนอกในอนาคต เปนเรองทไมควรมองขาม
คาดกนวาหากประเทศตางๆ ใหความส าคญกบการวจยและพฒนานวตกรรม (Research
and Innovation) รวมถงประยกตใชเทคโนโลยเพอสงแวดลอม (Green Technology)
รวมกบเทคโนโลยดจทลสมยใหม จะชวยเรงการฟ นตวของเศรษฐกจและลดผลกระทบ
ตอสงแวดลอม ท าใหเศรษฐกจเตบโตไดอยางยงยน ซงแตกตางจากการฟ นตวใน
รปแบบเดมทจะสรางตนทนสงตอเศรษฐกจ สงคมและสงแวดลอมในระยะยาว
/1 World Economic Forum. 2020. Nature Risk Rising: Why the Crisis Engulfing Nature Matters for Business and the Economy.
3
ResearchNote
ทผานมา มการศกษาหลายชนทชใหเหนวา ปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ
อนเปนผลทงทางตรงและออมจากกจกรรมของคนและธรกจทไมมความรบผดชอบตอ
สงแวดลอม จะสงผลเสยตอเศรษฐกจและสงคมโดยรวมในระยะยาว ยกตวอยางเชน
จากงานศกษาของ Kahn, et al. (2019)/2 หากรฐและเอกชนไมด าเนนมาตรการใดๆ
ในการแกปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ อณหภมเฉลยของโลกทเพมขนตอเนอง
เฉลยปละ 0.04 องศาเซลเซยส อาจท าใหรายไดทแทจรงตอหวของประชากรลดลงมากกวา 7%
ภายในป 2100 ซงจะกระทบชวตความเปนอยและก าลงซอของคนในอนาคต
นอกจากนน หากไมใหความส าคญกบการพฒนาเศรษฐกจอยางทวถง และขาดการ
ถายทอดเทคโนโลยและนวตกรรมในวงกวาง อาจท าใหความสามารถในการแขงขน
กระจกตวสงในธรกจบางกลมเทานน โดยเฉพาะกลมผน าธรกจรายใหญ สะทอนจาก
ชองวางของผลตภาพแรงงาน (Labor Productivity Gap) ระหวางกลมผน าธรกจ
ระดบโลก (Global Frontier Firm) ทเนนการลงทนวจยและพฒนา และการใชเทคโนโลย
สมยใหมเพอเพมประสทธภาพการผลตและการใชทรพยากรใหคมคา และ กลมรงทาย
(Laggard Firm) ทไมสนใจนวตกรรม ทมแนวโนมเพมขนสงในชวงทผานมา ทงใน
ภาคอตสาหกรรมการผลต และภาคบรการ (รปท 1) ผลทตามมาอาจท าใหการจางงาน
กระจกตวสงอยเพยงในธรกจบางกลมและกลายเปนความเหลอมลาในระดบธรกจได
/2 Kahn, M., Mohaddes, K., Ng, R.N.C., Pesaran, M.H., Raissi, M., Yang J.C. 2019. Long-Term Macroeconomic Effects of Climate Change: A Cross-Country Analysis. IMF Working Paper No. 19/215.
-0.10
0.00
0.10
0.20
0.30
0.40
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Log
la
bo
r p
rod
uct
ivit
y
dif
fere
nce
re
lati
ve t
o 2
00
1
กลมผน า (Frontier firm)
กลมรงทาย (Laggard Firm)
-0.20
0.00
0.20
0.40
0.60
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013Log
la
bo
r p
rod
uct
ivit
y
dif
fere
nce
re
lati
ve t
o 2
00
1 กลมผน า (Frontier firm)
กลมรงทาย (Laggard Firm)
ชองวางของผลตภาพแรงงานระหวางกลม Frontier และ Laggard กวางขน
(ก) ภาคอตสาหกรรมการผลต
(ข) ภาคบรการ (ไมรวมธรกจการเงน)
ทมา: Andrews, D., Criscuolo, C., Gal P.N. 2016. “The Global Productivity Slowdown, Technology Divergence and Public Policy: a Firm Level Perspective”, OECD.
หมายเหต: 1) ผลตภาพแรงงาน คอ สดสวนมลคาเพมของผลผลตตอจ านวนแรงงาน
2) Frontier firm คอ กจการทอยในกลม Top 5% ทมผลตภาพแรงงานสงสด สวน Laggard firm คอ กจการอนทไมไดอยในกลม Frontier firm
4
ResearchNote
โดยรวมแลว เพอใหการฟ นฟเศรษฐกจในชวงหลงวกฤตโควด-19 สามารถตอบโจทย
การเตบโตของเศรษฐกจและสงคมอยางยงยนและเปนมตรกบสงแวดลอม
พรอมกบลดความเหลอมลาในสงคมไดอยางแทจรง รฐบาลของแตละประเทศ
ควรทจะหนมาทบทวนนโยบายในการพฒนาเศรษฐกจ โดยสนบสนนการลงทน
ในโครงสรางพนฐานและกจการทเปนมตรตอสงแวดลอม โดยการลงทนของ
ภาครฐอาจเนนการสงเสรมในมตตางๆ เชน (IMF 2020/3 และ Hepburn et al.
2020/4)
การสงเสรมโครงสรางพนฐานทเปนมตรตอสงแวดลอมและสภาพภมอากาศ
เชน พลงงานหมนเวยน โครงขายไฟฟาอจฉรยะ ระบบขนสงสาธารณะ
โครงสรางพนฐานดจทลส าหรบการท างานทางไกล (Teleworking) ในยค
New Normal
การพฒนาและสงเสรมการใชเทคโนโลยอจฉรยะทเทาทนตอสภาพภมอากาศ
(Climate-Smart Technology) รวมถงการปรบปรงประสทธภาพระบบ
กกเกบพลงงานไฟฟา เทคโนโลยดกจบและกกเกบคารบอน และฉนวนกน
ความรอน
การยกระดบการผลตในหวงโซมลคาของภาคเกษตรใหเปนมตรกบสงแวดลอม
การสนบสนนการปรบตวตอสภาพภมอากาศ (Climate Change Adaptation)
เชน การปองกนนาทวม การกอสรางถนนหรออาคารทพรอมรบมอกบสภาพ
ภมอากาศ
การหลกเลยงการลงทนในกจกรรมทปลอยคารบอนสง เชน พลงงานไฟฟา
ทผลตจากเชอเพลงฟอสซล รถยนตทใชเชอเพลงฟอสซล เปนตน
การสนบสนนหรอใหความชวยเหลอกบอตสาหกรรมสเขยวหรอกจกรรมท
เปนมตรกบสงแวดลอม ส าหรบอตสาหกรรมหรอกจกรรมทไมเปนมตรกบ
สงแวดลอม ภาครฐควรใหความชวยเหลอแบบมเงอนไข โดยผประกอบการ
ตองใหค ามนทจะลดการปลอยกาซเรอนกระจกหรอการปรบเปลยนไปส
กระบวนการผลตแบบคารบอนตา
การสนบสนนการวจยและพฒนาเทคโนโลยทเปนมตรกบสงแวดลอม
รวมถงการอบรมและยกระดบศกยภาพของแรงงานใหสอดรบกบ
สภาพแวดลอมทเปลยนไป
/3 IMF. 2020. Greening the Recovery. Special Series on Fiscal Policies to Respond to COVID-19. /4 Hepburn, C., O’Callaghan, B., Stern, N., Stiglitz, J., Zenghelis, D. 2020. Will COVID-19 Fiscal Recovery Packages Accelerate or Retard Progress on Climate
Change? Oxford Review of Economic Policy 36(S1).
4
5
ResearchNote
ผลประโยชนในระยะยาวของ Green Recovery
การปรบเปลยนแนวทางการฟ นฟเศรษฐกจโดยค านงถงสงแวดลอม จะชวยฟ นฟ
เศรษฐกจไปพรอมกบการจางงานใหมทยงยน รวมถงชวยเปลยนโครงสรางเศรษฐกจ
จากเศรษฐกจทพงพาภาคการผลตทปลอยคารบอนสงและใชทรพยากรธรรมชาต
อยางสนเปลอง สเสนทางทเปนมตรกบสงแวดลอมและใชทรพยากรธรรมชาตอยาง
ยงยนมากขน ตวอยางผลกระทบเชงบวกตอเศรษฐกจและสงคมจากการฟ นฟ
เศรษฐกจแบบ Green Recovery เชน
การใชประโยชนจากอาหาร ทดน ทรพยากรทางทะเลอยางมประสทธภาพและคมคา
การพฒนาและออกแบบโครงสรางพนฐานและสภาพแวดลอมทางกายภาพทเปน
มตรกบสงแวดลอม การฟ นฟระบบนเวศทางธรรมชาต และการใชพลงงานและ
ทรพยากรธรรมชาตอยางคมคาในกระบวนการผลต จะชวยสรางโอกาสทางธรกจ
คดเปนมลคาเศรษฐกจทสงถงราว 10 ลานลานดอลลาร และชวยสรางงานเพมขน
อก 395 ลานต าแหนงงานในสาขาเศรษฐกจตางๆ ภายในป 2030 (World
Economic Forum, 2020)/5
การพฒนาและลงทนในพลงงานหมนเวยนจะชวยสรางงานใหมกวา 40 ลานคน
ภายในป 2050 และยงสงผลดตอคณภาพอากาศและสขภาพของประชาชน ซงจะ
ท าใหคาใชจายดานสขภาพของคนลดลง (International Renewable Energy
Agency, 2020)/6
ในกรณของประเทศสหรฐอเมรกา การสนบสนนการฟ นฟระบบนเวศ (Ecosystem
Restoration) เพมโอกาสในการจางงานทงทางตรงและออมราว 221,000 คน
และสรางมลคาเศรษฐกจถง 9.5 พนลานดอลลารฯ ตอป และอาจชวยหนนการใช
จายภาคครวเรอนไดราว 1.6 หมนลานดอลลารฯ
โดยรวมแลว การปรบเปลยนแนวทางในการฟ นฟเศรษฐกจโดยค านงถงสงแวดลอม
ควบคไปดวยนอกจากจะชวยฟ นฟเศรษฐกจของประเทศและน าไปสการจางงานแลว
ยงชวยท าใหประเทศมภมคมกนตอวกฤตหรอปจจยเสยง (Shock) อนๆ ในอนาคต
อกดวย
/5 World Economic Forum. 2020. The Future of Nature and Business. New Nature Economy Report II. /6 IRENA. 2020. Measuring the Socio-Economics of Transition: Focus on Jobs. International Renewable Energy Agency, Abu Dhabi.
5
6
ResearchNote
ตางประเทศใชมาตรการอะไร เพอหนน Green Recovery
จากการศกษาของ OECD (2020) ประเทศในกลม OECD จ านวน 30 ประเทศ และ
ประเทศภาค อาท จน อนเดย มการก าหนดนโยบายและมาตรการทสนบสนนการฟ นฟ
เศรษฐกจทค านงถงสงแวดลอมส าคญๆ เชน
การสนบสนนเงนอดหนนและเงนกกบระบบขนสงสาธารณะทเปนมตรตอสงแวดลอม
การสนบสนนเศรษฐกจหมนเวยน พลงงานสะอาด
การใหเงนสนบสนนแกภาคครวเรอนและธรกจในการเพมประสทธภาพการใช
พลงงานและการใชพลงงานหมนเวยน
การสนบสนนเงนทนในการด าเนนโครงการฟ นฟระบบนเวศ เพอสรางงานและ
กระตนกจกรรมทางเศรษฐกจ
ตารางท 1 สรปมาตรการฟ นฟเศรษฐกจทสงผลกระทบเชงบวกตอสงแวดลอมโดย
จ าแนกตามสาขาเศรษฐกจ โดยระดบความเขมของสเขยวสะทอนจ านวนมาตรการท
มการใชในประเทศ OECD และประเทศภาคอนๆ เพอสงกระทบเชงบวกตอสงแวดลอม
ทงน จะเหนไดวาความสนใจกระจกอยในสาขาพลงงาน การขนสงทางบก การเกษตร
อตสาหกรรมหนก และการกอสรางอาคารใหเปนมตรกบสงแวดลอมมากขน
/7 OECD. 2020. Making the Green Recovery Work for Job, Income, and Growth. October 6, 2020.
มาตรการฟ นฟเศรษฐกจทสงผลกระทบเชงบวกตอสงแวดลอม จ าแนกตามสาขาเศรษฐกจ
ประเภทมาตรการ พลงงาน การบนการขนสง
ทางบก
การขนสง
ทางเรอ
อตสาห-
กรรม
หนก
อาคารเกษตร
กรรมปาไม
การ
จดการ
ขยะ
อนๆ
การลดหยอนภาษ/
การใหเงนอดหนน
เงนชวยเหลอ เงนก
เงนอดหนนดาน
R&D
การเปลยนแปลง
ดานกฎระเบยบ
การเพมทกษะ
อนๆ
7
ResearchNote
สดสวนวงเงนงบประมาณทใชในดานทเปนมตรกบสงแวดลอม (Green Spending) เทยบกบดชนชวดดานสงแวดลอม (Environmental Performance Index)
Australia
0.1%
China
1.7%
India
5.2%
Indonesia Japan
0.02%
Malaysia
4.4%
New Zealand
13.0%
Philippines
Singapore
10.8%
South Korea
3.2%
TaiwanThailand
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
20 30 40 50 60 70 80 90
ทมา: Yale Center for Environmental Law & Policy และ ING Bank N.V. วเคราะหโดย Krungthai COMPASSหมายเหต: ING Bank N.V. รวบรวมขอมลวงเงนงบประมาณทใชในการเยยวยาและฟ นฟเศรษฐกจถงเดอน ม.ย. 2020
% of Total COVID-19 Stimulus
หากพจารณาประสบการณของสหภาพยโรป พบวา European Green Deal
เปนนโยบายหลกของสหภาพยโรปทมงเนนการฟ นฟและปรบโครงสรางเศรษฐกจ
เพอขบเคลอนสหภาพยโรปไปสความมงคง มการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ
มความสามารถในการแขงขนสง รวมทงมการปลอยกาซเรอนกระจกสทธเปนศนย
(Net Zero Emission) ภายในป 2050 ทงน นโยบายนมกรอบวงเงนสนบสนน
จ านวน 7.5 แสนลานยโร ซงจะถกน าไปใชในโครงการทเปนมตรกบสงแวดลอม
เชน การพฒนาพลงงานหมนเวยน การลงทนในเทคโนโลยทเปนมตรกบสงแวดลอม
การพฒนานวตกรรมในภาคอตสาหกรรม การสนบสนนระบบขนสงคารบอนตา
การสงเสรมเศรษฐกจหมนเวยน การปรบปรงและยกระดบมาตรฐานดานสงแวดลอม
ส าหรบประเทศในแถบเอเชยนน จากขอมลของ ING Bank N.V. (รปท 2) ชใหเหนวา
ประเทศสวนใหญ เชน อนโดนเซย ออสเตรเลย ไตหวน ญปน ไทย ยงไมไดให
ความส าคญกบการใชงบประมาณ (ทมอยอยางจ ากด) ไปในการปรบโครงสราง
เศรษฐกจและฟ นฟเศรษฐกจหลงโควด-19 ไปในทศทางทมความยงยนกวาใน
อดตมากนก จะมเพยงนวซแลนดและสงคโปรทมการจดสรรเงนประมาณในดาน
ทเปนมตรกบสงแวดลอมสงถงราว 10-13%
8
ResearchNote
ตวอยางโครงการทเปนมตรกบสงแวดลอมทไดรบงบประมาณสนบสนนในประเทศ
แถบเอเชย ซงจะมความแตกตางกนตามบรบททางเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม
ของประเทศ
นวซแลนด: การเพมประสทธภาพการใชพลงงานและการปรบเปลยนจากการใช
เชอเพลงฟอสซลไปสการใชพลงงานสะอาดในภาคอตสาหกรรม การใชพลงงาน
หมนเวยน การลงทนในโครงสรางพนฐานทสนบสนนการจดการและใชประโยชน
จากขยะและของเสย การฟ นฟและอนรกษธรรมชาต ความหลากหลายทางชวภาพ
และระบบนเวศ เปนตน
สงคโปร: การพฒนาเมองทเปนมตรกบสงแวดลอม (Green Town) ซงสนบสนน
ภาคครวเรอนในการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ การน านาฝนกลบมาใชใหม
การสรางระบบปองกนนาทวมและปองกนชายฝงจากระดบนาทะเลทสงขน ลาสด
ไดมแผนทจะน าเขาพลงงานหมนเวยนจากมาเลเซย รวมทงจะตดตงแผงโซลารเซลล
เพมเตม รวมถงการสนบสนนการวจยดานพลงงานทปลอยคารบอนตา
มาเลเซย: การเปลยนโคมไฟถนนใหเปนแบบ LED การสนบสนนการตดตงแผง
โซลารเซลลบนหลงคา การลงทนของภาคเอกชนในการพฒนาโครงสรางพนฐาน
การผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตย
เกาหลใต: มการประกาศใช South Korea’s Green New Deal ซงเนนทการฟ นฟ
และกระตนเศรษฐกจควบคกบการจดการความทาทายดานสภาพภมอากาศและ
สงแวดลอม อาท โครงการสนบสนนการพฒนาพลงงานหมนเวยน การสนบสนน
การเดนทางและการขนสงสเขยว (Green Mobility) การลดการใชพลงงานใน
ภาคอาคาร รวมถงการปรบเปลยนไปสเมองอจฉรยะและคารบอนตา
จน: การพฒนาพลงงานหมนเวยน การสนบสนนการใชรถยนตไฟฟาและรถไฟ
ความเรวสง รวมทงมการจดตงกองทน National Green Development Fund
เพอลงทนทางดานการจดการมลพษ การฟ นฟระบบนเวศ การปลกปา การอนรกษ
พลงงานและทรพยากรธรรมชาต การพฒนาพลงงานสะอาด ระบบขนสงทเปนมตร
กบสงแวดลอม
8
9
ResearchNote
Implication: ผลกระทบของโควด-19 แสดงใหเหนอยางชดเจนถงความเชอมโยงกนของปญหาสขภาพ
สงแวดลอม สงคม และเศรษฐกจ ทงในระดบประเทศ ระดบเมอง ระดบองคกร และระดบ
ครวเรอน นอกจากนน โควด-19 เปนอกบททดสอบหนงทแสดงใหเหนถงความออนแอ
และไมยงยนของรปแบบการพฒนาเศรษฐกจและสงคมในชวงทผานมา ในภาวะทภาครฐม
ความจ าเปนเรงดวนในการฟ นฟเศรษฐกจและสงคมใหกลบมาขบเคลอนไดใหมอกครง
และตองใชเงนงบประมาณทมอยอยางจ ากด นบวาเปนจงหวะทเหมาะสมทภาครฐจะ
ทบทวนรปแบบในการพฒนาเศรษฐกจ โดยก าหนดทศทางและปรบโครงสรางเศรษฐกจ
ทงทางดานการผลต การใชปจจยการผลตทงแรงงาน ทน และทรพยากรธรรมชาต รวม
ไปถงโครงสรางตลาด ไปสการพฒนาเศรษฐกจทเตบโตอยางมคณภาพและยงยน
โดยค านงถงสงแวดลอมและโอกาสทจะสรางความเทาเทยมในสงคม รวมถงเปดโอกาส
ในการเขาไปมสวนรวมในประโยชนจากการเตบโตของเศรษฐกจ
ส าหรบประเทศไทยนน กอนทจะเกดวกฤตโควด-19 รฐบาลไดใหความส าคญกบโมเดลการ
พฒนาเศรษฐกจใหมซงเนนการพฒนาทยงยนหรอ BCG Model โดยเนนการพฒนา
เศรษฐกจชวภาพ เศรษฐกจหมนเวยน และเศรษฐกจสเขยว ไวแลว ดงนน จงนาจะเปน
โอกาสดทรฐบาลจะขบเคลอนการฟ นฟเศรษฐกจหลงวกฤตโควด-19 โดยค านงถง
สงแวดลอม (Green Recovery) และสอดรบกบ BCG Model และทสอดคลองกบ
ทศทางการพฒนาเศรษฐกจหลงวกฤตโควด-19 ของหลายประเทศทวโลก ซงจะชวย
สรางรายไดและสรางงานใหม (โดยเฉพาะกจกรรมทเปนมตรกบสงแวดลอม) อยางไรกด
รฐบาลตองมความชดเจนในการจดการและแกไขปญหาความเสอมโทรมของคณภาพ
สงแวดลอมและฟ นฟระบบนเวศอยางยงยน สรางความตระหนกร ปรบความคดของคน
ในสงคม รวมถงปรบโครงสรางการผลตตางๆ ใหมการปลอยคารบอนสทธนอยลงหรอ
เปนศนยในระยะยาว
ขณะเดยวกนภาคธรกจและภาคครวเรอนจ าเปนตองปรบตวตามเพอทจะไดประโยชน
จากโอกาสทางธรกจใหมๆ ภายใตสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม
ทเปลยนไป ส าหรบภาคธรกจแลว มความจ าเปนอยางยงทจะตองปรบตวโดยใหความส าคญ
กบการด าเนนธรกจทไมสรางผลกระทบตอสงแวดลอมและสงคม ทงนในระยะหลง
เราจะไดยนวาผประกอบการรายใหญใหความส าคญมากขนกบ Green Supply Chain
ซงคคาและพนธมตรทอยในหวงโซอปทานตงแตตนนาไปถงปลายนา ควรเรงปรบตว
เพอท าใหการผลตสนคาและวตถดบของตนเองเปนมตรกบสงแวดลอม รวมทงควรให
ความส าคญกบการเพมหรอสรางมลคาของสนคาและบรการทสอดรบกบความตองการ
ของผบรโภคทใสใจกบผลกระทบตอสงแวดลอม เพราะมเชนนนแลว ภาคธรกจไทย
โดยรวมอาจสญเสยโอกาสในการสงออกสนคาไปในตลาดตางประเทศทใสใจกบประเดน
ความยงยนและผลกระทบตอสงแวดลอม โดยประเทศคคาอาจใชมาตรการ Non-tariff
เพอกดกนสนคาทไมเปนมตรกบสงแวดลอมกเปนได นอกจากนน ธรกจทไมเรงปรบตว
อาจไมไดรบความสนใจจากนกลงทนและกองทนตางชาตทใหความส าคญกบ Environmental,
Social, and Governance (ESG) สวนภาคครวเรอนเอง กตองเพมทกษะใหมๆ หรอ
เปลยนทกษะใหสอดรบกบความตองการในตลาดแรงงานทเปลยนไปจากการเขามาของ
เทคโนโลยดจทลสมยใหมและธรกจสเขยวเชนกน