61

BladHET KLEINSTE

Lean management

VA

N N

EDER

LAN

DTHEMA

IN DIT NUMMER

Hoe kijk jij naar lean management?

Het geheim van resultaat? Veel kleine stapjes.

Wissel die roze bril in!

HKBVN

organisatieadvies, tijdelijk management, mensontwikkeling

HKBV N

3 Voorwoord van Rijnconsult

4 De kracht van goed kijken

6 Verantwoordelijkheid nemen

8 Het geheim van resultaat? Veel kleine stapjes.

10 Het valse geloof in een toverformule

12 Wissel die roze bril in!

14 Vitrine

16 Cases

Iedereen is geïnteresseerd in succes. Succesvol zijn geeft

een goed gevoel en iedereen kan in enige vorm aan succes

bijdragen. Als ouder aan het goed opvoeden van je kinderen.

Als teamlid van een sportploeg aan het winnen van wedstrij-

den. Als vrijwilliger, als medewerker, als leider. Daarom is het

helemaal niet verwonderlijk dat er zoveel onderzoek is naar

succes. We kijken graag de kunst af. Hoewel er geen gouden

formule of geheim voor succes bestaat, is er wel één rode

draad terug te vinden die de basis vormt voor succes. Succes

komt vooral door focus en een opeenstapeling van veel kleine

verbeteringen, immers volhouden loont. Dat blijkt ook uit ons

Europees onderzoek naar lean management.

Geconfronteerd met een crisis hoort daar het bekende

Japanse spreekwoord bij: “Als je haast hebt, moet je veel

kleine stapjes zetten”. Toch een beetje Zen in Nederland.

Huub Torremans

HKBV N

Voo rwoo rd van R i j n consu l t

BladHET KLEINSTEV

AN

NED

ERLA

ND

De kunst afkijken > Uit het Europees onderzoek van Rijnconsult blijkt dat voor alle

organisaties de grootste veranderuitdaging ligt bij ‘veranderen van oud gedrag’, en bij

‘volhouden van veranderingen’. Interessant is dat de top-presteerders óók de grootste

Lean = mean?mean

H KB V N

4

H KB V N

5

ambitie hebben voor de komende jaren (we hebben gezien wat kan, dus…). Opvallend is dat

verandering van de rol van het management en inrichting van de organisatie met de waarde-

stroom als uitgangspunt weinig aandacht krijgt. Lean geldt voor de werkvloer en niet voor ons?

Lean = mean?De kracht van goed kijken

Lean management roept vaak enigszins dubbele ge-

voelens op. We kennen het begrip nu meer dan 15 jaar.

Vaak volgt na lean ook meteen ‘lean is mean’. Dat roept

nogal eens het vooroordeel op dat lean management

per definitie samengaat met inkrimpen. In werkelijkheid

is de kern van lean management: denken en werken

vanuit de toegevoegde waarde voor de klant en ver-

volgens elimineren van verspilling. Continu verbeteren

(Kaizen) is daarbij de centrale gedachte. De toepassing

van lean management heeft zich ontwikkeld van een

gereedschapskist met instrumenten tot een goed ontwik-

kelde manier om processen te verbeteren, waarbij je er

naar blijft streven alleen die dingen te doen die waarde

toevoegen voor de klant. Uiteindelijk gaat het om leider-

schap, mensen en management. Lean is een volwaardige

en toegankelijke managementfilosofie. Helaas blijven de

vooroordelen bestaan!

De kunst afkijken > Uit het Europees onderzoek van Rijnconsult blijkt dat

organisaties die méér dan drie tot vijf jaar gericht werken met de principes van

H KB V N

6

LEAN PAST NIET BIJ PROFESSIONALS

H KB V N

7

lean management aanzienlijk beter scoren dan andere organisaties. Volhouden dus.

Dat vraagt om gedreven management: focus en leiderschap.

Verantwoordelijkheid nemen

Mathieu Weggeman schreef het boek met de prikkelende titel ‘Leidinggeven

aan professionals? Niet doen!’. Zijn boodschap is: faciliteer de kenniswerkers

in plaats van hun werkprocessen alsmaar te plannen en te controleren.

Val ze niet lastig met formulieren, rapporten, regels en procedures, want

dan komt de productiviteit en kwaliteit vanzelf.

Het vooroordeel dat lean management niet past bij professionals kunnen we

snel terzijde leggen. De professionals kénnen hun werk zo goed, dat het juist

handig is om hen centraal te zetten. Zij kunnen kennis en ervaring inbrengen

en zichzelf verder ontwikkelen. Het is pas spannend als er omstandigheden

zijn waarin medewerkers hun verantwoordelijk niet nemen. Een gedrags-

onderzoeker van Stichting MEE zei het zó: “Deze werkwijze geeft mij rust,

waardoor ik mij volledig kan richten op mijn echte werk”.

an Lean management aanzienlijk beter scoren dan andere organisaties. Volhou-

den dus. Dat vraagt om gedreven management: focus en leiderschap.

De kunst afkijken > Goede resultaten met lean management komen niet vanzelf

maar vragen aandacht. De beste presteerders werken met verschillende instrumenten en

H KB V N

8

Het geheim van resultaat?

Veel kleine stapjes.

Volgens allerlei goeroes is het eigen werk belangrijk om

gelukkig te zijn. We kennen natuurlijk de prediker van

Flow: Mihaly Csikszentmihaly.

Flow is een gelukzalig gevoel, waarin je volkomen opgaat

in jouw eigen bezigheden. Voor Flow is uitdaging nodig,

want met een doel heb je een duidelijk streven en dat

leidt tot verbetering. Toch is de reactie vaak: we worden

hier heel moe van! Waarom moeten we steeds beter?

Is goed niet goed genoeg? Een zeven moet toch ook wel

LEAN GEEFT ENERGIE AAN DE ORGANISATIE

H KB V N

9

passen deze toe op een hoog niveau. Maar dat alleen werkt niet. Naast instrumenten gaat

het vooral om het begrijpen en toe kunnen passen van de principes en vanuit persoonlijk

leiderschap daar richting aan geven. Dat geeft energie!

eens kunnen, waarom altijd streven naar die tien? Als er al

een geheim bestaat van succes door lean management, dan

is het deze: steeds kleine stapjes zetten. Onvermoeibaar.

Verbeteren gaat soms van… au!, Maar daar staat ook wat

tegenover. Secretaris-directeur Martin Kuipers van Hoog-

heemraadschap Hollands Noorderkwartier: “Angst voor

vernieuwing is de belangrijkste drempel om niet continu

naar jezelf te kijken. Maar continue verandering is pijnloos.

En het helpt mensen om te groeien.”

LEAN GEEFT ENERGIE AAN DE ORGANISATIE

De kunst afkijken > Uit het onderzoek van Rijnconsult komt naar voren

dat er per sector verschillen zijn in toepassing van lean management. Reduceren

H KB V N

10

EINDELIJK DE IDEALE OPLOSSING VOOR MIJN PROBLEMEN

H KB V N

11

van omsteltijden is een typisch industrie speerpunt. Standaardisatie en verbeteren

van keten-management zijn typische prioriteiten in de publieke dienstverlening.

Het valse geloof in een toverformule

In de politiek geldt het adagium: ‘Je kunt iedereen wel even voor de gek

houden. Je kunt een deel van het publiek altijd voor de gek houden.

Maar probeer niet iedereen altijd voor de gek te houden, want dat werkt

niet.’ Eigenlijk geldt voor het managen van organisaties precies hetzelfde.

Het komt véél voor dat lean management instrumenten separaat worden

ingezet. Dat levert korte termijn resultaten op. Maar het is ook vals geloof in

een toverformule. Waarschijnlijk maakt de eigenaar van dat verbeterproces

promotie. Mogelijk gaat hij of zij daarna zijn kunstje nog eens uitvoeren.

Maar het effect blijft beperkt. Véél verstandiger is het om te kiezen voor een

aanpak waarin instrumenten, filosofie én leiderschap een plaats hebben.

De kunst afkijken > Lean management is succesvol door een combinatie van

factoren. Een slimme implementatie van instrumenten is maar een deel van het succes.

H KB V N

12

Wissel die roze bril in!

Lean management is geen wondermiddel. Lean bestaat altijd uit een

combinatie van verbeteren van de toegevoegde waarde voor de klant,

optimaliseren van processen én ontwikkelen van mensen en dat vanuit

een lange termijn visie.

De best presterende organisaties vertonen dezelfde karakteristieken:

• eenhelderelangetermijnaanpak;

• helderedoelstellingenmetprestatie-indicatorenenrapportage

daarvanineenhogefrequentie;

• managementmetvoorbeeldgedragensterkprojectmanagement;

• focusopeenbeperktaantalverbeteringsactiviteitentegelijk,

dáár zo de tanden in vastbijten dat het leidt tot excellente prestaties

envooralterugvalvoorkomen;

• ruimte,tijdenaandachtvoorhetprocesvancontinuverbeterenen

geplande verbeteractiviteiten.

OPTIMALISEREN ÉN ONTWIKKELEN

H KB V N

13

Leiderschap bij het management en betrokken mensen vormen de andere helft.

Hoge prestaties hangen vooral samen met kleine verbeteringen, niet met investeringen.

Download de samenvatting van het onderzoek op onze website.

OPTIMALISEREN ÉN ONTWIKKELEN

O P T I M A L I S E R E N O N T W I K K E L E N

F I L M / D V D

B O E K

C O N G R E S

H KB V N

14

‘Systems Thinking in the Public Sector’ is het nieuwste boek van lean manage-

ment specialist John Seddon. Psycholoog Seddon is een vooraanstaand systeem-

denker, gespecialiseerd in dienstverlening. Hij schreef óók de klassieker

‘Freedom from command and control’ over lean dienstverlening.

Op 18 juni organiseert Rijnconsult samen met INK het lean-INK congres

“Lean management en het INK management model, De Rijnlandse variant”.

Hier worden onder meer de resultaten van het Europees onderzoek gepresen-

teerd. Bovendien is het dé gelegenheid om de goeroe John Seddon (key note

spreker) in levende lijve te zien en te horen. Tijd: van 13.00 uur tot 18.00 uur.

Lokatie: Antropia in Driebergen.

De boog kan niet altijd gespannen staan. Als je iedere dag met lean management

bezig bent, wil je ook wel eens afstand nemen. De Franse dramafilm ‘Ressources

Humaines’ van de regisseur Laurent Cantet is mogelijk een goede keuze. Frank is

afgestudeerd en komt terug naar zijn kleine geboorteplaats om een management-

V I T R I N E

F I L M / D V D

H KB V N

15

M A N A G E M E N T T E A M

positie in te nemen in het bedrijf van zijn vader. Frank maakt een grote fout

wanneer hij met het personeel gaat praten. Het management ontslaat mensen

op basis van Frank’s bevindingen. Dat zorgt voor grote problemen tussen het

management en de werkvloer. En tussen Frank en zijn vader.

Wil je liever lachen? Dan is de Amerikaanse remake van The Office een goede

keuze. In de aflevering The Pilot strijkt een documentaireploeg neer ten kantore

van Dunder Mifflin. Zij gaan de medewerkers observeren om zo iets op te steken

van eigentijds management. We zien vervolgens allerlei verwikkelingen, die heel

herkenbaar zijn. Natuurlijk ook de manager die zich uitslooft om alles zo roos-

kleurig mogelijk voor te stellen.

Het artikel “Zen en de kunst van het organiseren” uit Management Team geeft

ervaringen van twee ondernemingen met lean management. Dit artikel is ook te

downloaden op de website van Rijnconsult.

K i j k o o k o p o n z e w e b s i t e

C O L O F O N

C A S ESticht ing MEE West-Brabant We hebben ruime ervaring met de toe-

passing van lean management in industrie en commerciële dienstverlening. Dit is

een leuk voorbeeld uit een compleet andere omgeving. Wij hebben lean toegepast

bij een team gedragsdeskundigen, die allerlei soorten gedragsonderzoek doen.

En ook hier kan lean goed toegepast worden. Standaardisatie van onderzoeks-

verslagen, vergroten van flexibiliteit van medewerkers, een betere doorstroming

(geen wachtlijst), systematisch analyseren van verstoringen en afwijkingen, waar-

door continue verbetering dagelijkse praktijk wordt.

Het Kleinste Blad Van Nederland is een uitgave van Rijnconsult. HKBVN is vooral

bedoeld om te inspireren. Achter in HKBVN vindt u over het gekozen onderwerp een

lijst met boeken, tips en andere informatiebronnen, vaak met een knipoog. HKBVN

verschijnt als het uitkomt. U mag alles kopiëren of verveelvoudigen. Sterker nog: dat

zouden we erg leuk vinden. Wilt u ons dat, via onderstaand adres, wel laten weten!

RIJNCONSULT Redactie HKBVN Postbus 233 3990 GA Houten telefoon 030 2984 250

Advies en tekst: Bex*communicatie | Vormgeving: x-hoogte | Drukwerk: Lecturis

Rijnconsult, eigenzinnige mensen.

18 juni Rijnconsult & INK | Lean management en het INK management model

De Rijnlandse variant | Tijd: 13.00 uur tot 18.00 uur |

Lokatie: Antropia in Driebergen | Meer info: www.rijnconsult.nl