i dont want to talk today by Þorgerður e. sigurðardóttir, english script

Radio Documentary Prix Europa 2009

I don´t want to talk today Ég nenni ekki að tala í dag

Radio feature produced by Þorgerður E. Sigurðardóttir

Length: 29 minutes

Entering organisation: RANA/Radiophonic Narration

Produced in 2009 as part of the course Radiophonic Narration

Consultance & mix: Rikke Houd

Radio documentary Prix Europa 2009

Tónlist. Hurð lokast.

Þorgerður: Það er svona rými hérna á milli húsanna þar sem ruslaföturnar eru geymdar. Og.... einu sinni fór ég þarna inn og tók eftir því að það var búið að fylla ganginn af einhverjum húsgögnum og það á ekkert að vera þarna nema ruslaföturnar og hjól og kerrur og svoleiðis hlutir. Og það er ekki nóg með að það sé búið að fylla ganginn af einhverjum húsgögnum og bara drasli heldur er búið að grafa hjólin undir. Ég var ekki mjög ánægð með þetta, allt kvöldið er þetta að malla í mér. Svo er klukkan loksins orðin hálf ellefu og þá ákveð ég að heilsa upp á nágranna mína og komast til botns í málinu og hringi á dyrabjöllunni hjá konu sem ég þekki ekki neitt og ég spyr hana bara mjög kurteislega að því hvort það geti verið að hún hafi verið að setja húsgögn þarna inn í þennan gang og hún segir að dætur hennar séu að geyma þarna eitthvað dót. Ég bendi henni vinsamlegast á það að það sé búið að grafa hjólið mitt þarna undir og ég vilji bara að þetta verði losað út strax. Og ...þá gerir aumingjans konan þau mistök að hún segir alltaf aftur og aftur að við nágrannarnir verðum að taka okkur saman einhvern daginn og tæma þessa geymslu. Og ég bendi henni bara á það að nágrannarnir þurfi ekkert að gera það, þeir sem eigi þetta drasl eigi bara að taka það. Og... hún heldur alltaf áfram maður: “Nei...já...við verðum bara að hittast einhvern daginn og taka til í þessum gangi”... aftur og aftur og aftur. Og ég finn alveg hvernig það sýður á mér, fyrir rest er ég bara farin að öskra á konuna, ég er bara svona farin að garga á hana: “Taktu draslið þitt út”, alveg kolbrjáluð. Þarna er klukkan orðin svona ellefu og ég rýk út í bræði minni, skelli á eftir mér hurðinni, fer inn í umræddan gang og byrja að henda öllu út með þvílíkum hávaða og látum...þangað til ég næ hjólinu mínu út. Þá fer ég inn til mín og bara leggst upp í rúm og fer að grenja og bara græt og græt og græt þangað til ég sofna.

Tónlist

Þorgerður: Ef við erum að tala um fimm ár ...(tónlist)

þá erum við að tala um sextíu skipti í viðbót... (tónlist)

en...þetta verður örugglega bara lengra... (tónlist)...

Við gætum verið að tala um hundrað skipti...

hundrað fokking skipti í viðbót ...(tónlist)...

og hundrað skipti, það eru hundrað vikur... (tónlist)...

og það eru... (tónlist)...

tvö ár.

Tónlist og skrímslahljóð

Karlmannsrödd á ensku: Yes men...we’ve all seen it. We all fear it. PMS. Prehistoric monster syndrome. Yes. PMS....(deyr út)

2


Music starts. Door closes

Þorgerður: There is this space between the houses where the garbage bins are kept. And...one time I went in there and noticed that someone had filled it with furniture but nothing’s supposed to be there other than the bins, bikes and baby carriages, stuff like that. And not only has the place has been filled with furniture and all kinds of junk, the bikes are buried underneath it all. I’m not very pleased about this and I think about it all night. At 22:30 I decide to go and say hello to my neighbours and try to solve this case. I ring a doorbell belonging to this woman I don’t know at all and I ask her, very politely, if she might have been putting furniture into that space and she says that her daughters are storing some things there. I kindly point out that my bike is buried under that stuff and that I want the stuff to be removed immediately. And...then the poor woman makes the mistake of saying...again and again...that we neighbours should get together one of these days and empty this space. I point out to her that the neighbours don’t have to do that, the people who own this stuff should remove it. But man...she goes on and on: “oh no...we have to meet up one of these days and clear that space”...again and again and again. And I can feel how my anger boils up inside and at last I’m shouting at the woman...you know...I ‘m screaming: “Get your junk out of there”, totally crazy. The time is around 23:00 at that point and I rush out in anger, slam the door behind me, go into the aforementioned space and start throwing everything out causing a lot of noise....until I manage to dig out my bike. Then I go into my apertment, I just get into bed and start crying. I cry and cry and cry until I finally fall asleep.

Music starts

Þorgerður: Say we’re talking about five years...( Music)

Then we are talking about sixty more times....(Music)

But it will probably taker longer....(Music)

It could be a matter of about a hundred more times...

One hundred fucking times....(Music)...

A hundred times means a hundred weeks...(Music)

And that means....(Music)...

Two years.

Music and monstersounds

Voice in english: Yes men...we’ve all seen it. We all fear it. PMS. Prehistoric monster syndrome. Yes. PMS....(fades out)

3

Þorgerður lives in Reykjavík, she works freelance as a drama critic at the Icelandic National Broadcasting Service and also lectures at the University of Iceland and the Icelandic art academy and makes radio programs.


Partíhljóð. Verið að spila Bohemian Rapshody í bakgrunninum.

Þorgerður: Oh..Það tók mig alveg hrikalega langan tíma að finna út úr því hvernig ég ætti að skipta um batterí í þessu tæki. Algjört rugl. Það er eitthvað partí í gangi. Klukkan er reyndar bara tíu. Hurðirnar eru... ég meina...þetta er ekkert einangrað. Og þetta er bara fullorðið fólk, þú veist. ..bara galanadi frammi á gangi klukkan tíu, þetta er bara fáránlegt.

Þorgerður: Ég á kannski eftir að verða geðveik í tvö ár í viðbót

Sko!! (heyrist í dyrabjöllu og fólki sem gengur spjallandi upp stiga)...(andvarp) Og svo eru þau búin að kveikja ljósin frammi á gangi. Ég meina...þú veist...ég var að slökkva.

Og hundrað skipti eru hundrað vikur og það eru tvö ár. Ég á kannski eftir að verða geðveik...

Fokk... Það er eins gott að þetta lið hafi ekki verið að nota þvottavélina mína.....

(hvíslar) ...tvö ár. Hmmm.

Kvenmannsrödd á ensku: Why is nature always called mother nature? Perhaps it’s because like any mother she quietly manages so much of our living without our ever realising that there’s a woman at work. Why, right from the beginning we breathe and sleep and wake up with no more conscious planning than we used when sprouting teeth...

Þorgerður: Orðið fyrirtíðaspenna er notað yfir ýmisskonar breytingar sem verða á líðan kvenna í vikunni fyrir blæðingar. Konur hafa væntanlega alltaf þjáðst af fyrirtíðaspennu en það var hinsvegar fyrst rætt um hana, svona á vettvangi vísindanna árið 1931 í bandarísku læknatímariti. Það eru..hvað...tæplega áttatíu ár síðan en orsakir fyrirtíðaspennu eru ennþá ekki vísindalega staðfestar. Þær virðast á einhvern hátt tengjast kvenhormónum en staðreyndin er bara hinsvegar sú að það hefur ekki tekist að staðfesta endanlega með rannsóknum hvernig þetta gengur fyrir sig. Þær rannsóknir sem hafa verið gerðar gefa ekkert sérstaklega skýra mynd af því hversu margar konur þjást af fyrirtíðaspennu. Núna er litið þannig á að rúmlega þrjú til átta prósent kvenna þjáist alvarlega af fyrirtíðaspennu. Þá erum við að tala um það sem á ensku er kallað PMDD eða Premenstrual dysphoric disorder. Það er kannski hægt að kalla PMDD alvarlega fyrirtíðaspennu.

Tónlist byrjar

Þorgerður: Og ég þjáist af henni.

Hljóð úr eldhúsi

Þorgerður: Dagur eitt. Hvernig veit ég að það er dagur eitt? Jú, ég veit það af því að það eru verkir í brjóstunum og svo er það bara einhver svona tilfinning. ..Það er komið vor en mig grunar að það sé alveg skítkalt. Annars líður mér bara ágætlega. Á degi eitt(heyrist þegar hlutir eru færðir til).

Hurð lokast. Tónlist.

Kristín: Ég man samt eftir því þegar þú varst að vinna í búðinni hérna í gamla daga... og þetta var held ég áður en að þú varst búin að átta þig á því að þú værir að ganga í gegnum erfiða fyrirtíðaspennu, fimmtíu daga á ári.

Þorgerður: Þetta er Kristín, systir mín. Hún er einu ári yngri en ég.

Party sounds. Bohemian Rapshody playing in the background.

4


Þorgerður. Ugh. It took me forever to find out how to change batteries in this machine. Complete bullshit. There’s a party going on. It’s only 10 o’clock but you can hear everything through the doors, it’s not really insulated. I mean...we’re talking about grownups here, and they’re shouting in the corridor at 10 o’clock, this is simply ridiculous.

Þorgerður: I might be insane for two more years

Hey! (sound of doorbell and people walking up the stairs, chatting)...(Sigh) And they’ve turned the light on in the corridor. I mean....you know...I just turned it off.

A hundred times means a hundred weeks and that means 2 years. I might be insane ....

Fuck... They have better not been using my washing machine ....

(whispering) ...two years. Hmmm.

Woman’s voice in english: Why is nature always called mother nature? Perhaps it’s because like any mother she quietly manages so much of our living without our ever realising that there’s a woman at work. Why, right from the beginning we breathe and sleep and wake up with no more conscious planning than we used when sprouting teeth...

Þorgerður: The concept PMS is used to describe the changes that some women feel in the week before their period starts. Women have presumably always suffered from PMS, but it was first discussed academically in 1931, in an American medical journal. That was almost 80 years ago, but the causes of PMS are still not scientifically confirmed. They seem to be connected to an imbalance of female hormons but the fact is that there is yet no research that can confirm what actually happens. Researches haven’t come to any definite conclusion about how many women suffer from PMS. It´s presumed that approximately 3-8% of all women suffer seriously from PMS. Then we’re talking about what’s called PMDD in english or Premenstrual dysphoric disorder. We can maybe call PMDD serious PMS.

Music starts

Þorgerður: And that is what I suffer from.

Sounds from the kitchen

Þorgerður: Day one. How do I know it’s day one? I know it because there’s tension in my breasts and then there´s just some sort of feeling....Spring has arrived, but I suspect that it’s horribly cold outside. Apart from that, I’m feeling ok. On day one (Sounds of moving things around).

Door closes. Music changes.

Kristín: I remember when you were working in the shop ages ago...I think this was before you’d realised that you were suffering from severe PMS 50 days a year.

Þorgerður: This is my sister, Kristín. She’s a year younger than me.

5


Kristín: Ég man að við vorum oft að fara að heimsækja þig niður í búð..við vorum svona..pabbi og manna fengu sér smá bíltúr og kíktu á þig og svona. Og þegar við heyrðumst síðan eftir á var alltaf spurt: “Í hvernig skapi var hún núna?”, eða “hvernig var hún stemmd?”. Því að ef þú varst á slæmri fyrirtíðapennu þá varstu bara ómöguleg, þér bara leið illa og varst bara með tárin í augunum yfir engu.

Þorgerður: En..hvað...hélduð þið þá bara að ég væri svona skapvond eða?

Kristín: Þú hefur svo sem alltaf haft skap, ég segi það ekki (hlátur).

Þorgerður: Allt að koma í ljós...

Kristín: Nú færðu það óþvegið...

Þorbjörg: Mér finnst nún æði langt síðan að maður gerði sér grein fyrir að hún væri svona slæm af fyrirtíðaspennu.

Þorgerður: Þetta er Þorbjörg, mamma mín.

Kristín: Það tók tíma fyrir þig að átta þig á því að þetta væri tíðatengt?

Þorgerður: Jú, ég fattaði það þarna þegar ég var að vinna í Máli og menningu þarna eitthvað í kringum þrítugt, sko.

Kristín: Já. Ég held að það séu fáir ættingjar jafn meðvitaðir um tíðahringinn hjá...

Tónlist

Þorgerður: Hvor öðrum (hlátur)

Kristín: Hvor öðrum eins og við. (hlátur) Og það bara...það skýrir bara málið...”jæja...hún er á fyrirtíðaspennunni og var eitthvað ekki í góðu stuði í dag” (deyr út).

Þorgerður: Einkenni fyrirtíðaspennu eru vægast sagt margbreytileg. Skráð einkenni eru vel á annað hundrað, þau eru tæplega tvö hundruð. Sum einkenni eru líkamleg:

Verkur í brjóstum (ég er með það), uppþemba (ég er líka með það), húðvandamál (ég er líka með það), þreyta, bakverkur (kannast við það), aukin fæðuinntekt, sykurþörf (check), þvagfærasýkingar, andþyngsli, sjóntruflanir, höfuðverkur, minnkað áfengisþol (einmitt), bjúgur, aukið næmi fyrir kulda, meltingartruflanir (ó, já) niðurgangur, ógleði.

Önnur eru andleg og tilfinningatengd:

Þunglyndi (úff), depurð, kvíði (aha), skapsveiflur, reiði, minnkaður áhugi á daglegum athöfnum, einbeitingarskortur (ha?), svefnvandamál, orkuleysi, andfélagsleg hegðan, stjórnleysi (fokking stjórnleysi).

Tónlist stöðvast. Konur tala saman.

Rósa: ...eða ormaþema...

Maríanna: Stelpur, ef ég er að fara að tala um blæðingar þá er það nú eða aldrei. (hlátur, konur að tala saman).

Þorgerður: Þetta eru vinkonur mínar.

6


Kristín: I remember that we dropped in sometimes when you were working...you know... mum and dad would go for a drive and drop in on you and so would I. Afterwards we would phone each other and ask: “What kind of mood was she in today?”or “How was she?”. Because if you had bad PMS you were impossible, you felt awful, you had tears in your eyes over nothing.

Þorgerður: So what did you think? Did you just think I was bad tempered or...?

Kristín: Well, you’ve always had a temper, I must say (laughing).

Þorgerður: Everything is revealed at last....

Kristín: Yes, you’’ll really get it now...

Þorbjörg: It’s quite a long time since I realised that she was suffering badly from PMS.

Þorgerður: This is my mother, Þorbjörg.

Kristín: It took a while for you to realise that it was linked to your period?

Þorgerður: Yes, I discovered it when I was working in he book shop, you know. I was around 30.

Kristín. Yes. I don’t think that many people have relatives that are so conscious about their menstrual cycle...

Music starts

Þorgerður: Each other menstrual cycles (laughter)

Kristín: Yes, each other’s menstrual cycles (laughs). You know...it explains everything: “Well....she had PMS so she wasn’t in a good mood today” (fades).

Þorgerður: The symptoms of PMS vary, to say the least. There are almost 200 recorded symptoms. Some symptoms are physical:

Sore breasts (I have that), bloating (I have that too), skin problems (I have that too), tiredness, backache (sounds familiar), overeating, sugar cravings (check), urinary problems, shortness of breath, eye problems, headache, reduced tolerance for alcohol (exactly), water retention, increased sensitivity for coldness, dyspepsia (oh yes), diarrhea, nausea.

Other symptoms are psychological and emotional:

Depression (phew), sadness, anxiety (uhu), mood swings, anger, reduced interest in daily activities, lack of concentration (huh?), sleep problems, decreased energy, tiredness, anti-social behaviour, loss of control (fucking loss of control).

Music stops. Women chatting.

Rósa:..we could have a worm theme....

Maríanna: Girls... If I’m going to talk about menstruation...well it’s now or never (laughter, sound of chatting women).

Þorgerður: These are my friends

7


Erna: ..for the vagina...

Rósa: Jæja, hver er á blæðingum?

Þorgerður: Það er mjög misjafnt hvernig konur upplifa fyrirtíðaspennu.

Maríanna: Ég upplifi ekki svona..svona sterkt þessa..þessa svona brjálsemi eða aggressjón en ég verð svona rosa lítil í mér. Ég verð svona einhvern veginn...

Sigrún: Meyr

Maríanna: Ég verð svo meyr að það er alveg svona: (uppgerðar vælutónn): “Ég hélt ég hefði tekið hitt glasið, ég hélt að ég hefði verið búin að taka hitt glasið”. Og allt verður einhvern veginn svona ofviða og einhvern veginn, þú veist...síminn hringir og bara hérna, þú veist.. “Geturðu skilað þessu á morgun í staðinn fyrir hinn daginn?”...ekki verkefni heldur einhvern veginn bók, skiljiði (uppgerðargráthljóð). Ég hef alveg hugsað, sko bara, “ég er að missa það, ég er að missa það,” en svo stundum þegar maður er ekki búinn að vera að telja, maður veit ekki að það er að koma að þessu og svo byrjar maður á túr daginn eftir, þá hugsar maður, “það hlaut að vera”.

Tónlist. Vindur

Þorgerður: Dagur tvö. Það er vindur úti. Það er komið upp eitthvað mál hérna í húsinu varðandi trén í garðinum, hvort það eigi að höggva eitthvað af þessum stóru trjám. Ég vil eiginlega hafa þau, en samt, þau skyggja fyrir sólina. Oh...þetta er eitthvað svona “nágrannamál”, mér leiðast svona nágrannamál. Talandi um nágranna...það eru einhverjir fábjánar hérna í húsinu að nota þvottavélina mína rétt einu sinni. Og hvað...eigum við svo öll að setjast niður og fara að tala um einhver tré? Er það málið? Ég nenni þessu bara ekk hi hi hi.. Ég þarf að vinna í dag en ég eiginlega bara nenni því ekki. Mig langar bara til að vera heima í friði. Ég nenni ekki að hugsa og ég nenni ekki að tala. Ég nenni ekki að tala við neinn í dag.

Hryllingsmyndatónlist og þvottavélahljóð. Öskur

Þorgerður: Það má reikna með því að...

Tónlist

Þorgerður...þrír og hálfur milljarður kvenna búi í heiminum í dag, svona um það bil. Í aldurshópnum 15-64 ára eru um það bil 2.2 milljarðar. Segjum sem svo að um tæplega fjórðungur þeirra sé á þeim aldri sem konum er hættast við að þjást af fyrirtíðaspennu...það væru þá...hvað...500 milljónir...gefum okkur síðan að um 5 prósent kvenna þjáist af alvarlegri fyrirtíðaspennu...ef við segjum sem svo...það er reyndar varlega áætlað...25 milljónir...þá má gróflega áætla...þjáist fimmtung af hverjum tíðahring...að 5 milljónir kvenna þjáist af fyrirtíðaspennu ákkúrat núna.

Erna: ...sem að, þú veist, bendir til þess að þetta sé mjög ólíkt...

Maríanna: Tökum bara hringinn...Erna...go...

Erna: Ok..tökum bara hringinn... Ég myndi segja...þú veist... margar konur lýsa því að þær verðir tótallí brjálaðar, allt sem fyrir þér verður mun bara lúta í lægra haldi. En ég upplifi þetta ekki þannig. Þegar ég var sem verst af þessu þá var þetta bara þannig að ég vissi ekkert hvað var að gerast, ég vissi bara að það var að fjara undan einhverju hjá mér og ég hef ekki stjórn á neinu. Og svo svona viku áður en þetta byrjaði allt þá bara grét ég og bara grét og grét og grét og grét.

Tónlist

Erna: Og ég hugsaði: Já...svona er það að missa vitið.

Regnhljóð

8


Erna: (in English)...for the vagina...

Rósa: Who’s menstruating?

Þorgerður: It varies how women experience PMS.

Maríanna. I don’t experience..you know...this craziness and agression, but I become very small and whiny. I become so...

Sigrún: Sensitive

Maríanna: I become so sensitive that it’s like (making up crying sounds): “I thought I took the other glass, I thought I took the other glass”. Everything just becomes too difficult...and you know...the phone rings and someone asks: “Can you hand this in tomorrow instead of the day after that?” and I’m not talking about a project here, it’s just about returning a book...and I get like “eh eh eh” (crying sounds) and I have sometimes thought: “I’m losing it, I’m losing it”. And sometimes, when you haven’t been counting the days you think afterwards: “oh..it figures..” (laughter).

Music starts. Wind sounds.

Þorgerður: (Sigh) Day two. It’s windy outside. Something has come up with the neighbours concerning the trees in our garden, whether we should chop down some of the huge trees. I kind of want to keep them...but they are in the way of the sun. Ugh...this is one of those “neighbour issues”. Neighbour issues bore me. Speaking of neighbours...some idiots in the building are using my washing machine once again. I mean...are we now all supposed to sit down and talk about some trees? Is that’s what supposed to be happening? I can’t be bothered. I have to work today, but I can’t be bothered. I want to stay at home, I want to be left in peace. I can’t be bothered to think and I don’t want to talk. I don’t want to talk with anyone today.

Horror film music and sound of a washing machine. Scream.

Þorgerður: There are approximately ...

Music starts

Þorgerður: ... 3 and a half billion of women in the world today. There are about 2.2 billion between the age of 15-64 years. Let’s assume that just around one fourth of those women are in the age when women are most likely to suffer from PMS...that would be...uhhh....500 million women. And let’s say that around 5% of women suffer heavily from PMS...if we assume...and that’s a careful assumption...25 million....a rough estimate...every month one fifth of women suffer....so...at this very moment 5 million women suffer from severe PMS.

Erna: ...that means that it can be very different....

Maríanna: Everyone, from left to right...Erna...go....

Erna: Ok...from left to right...you know...I would say...a lot of women describe that they become totally crazy and that everything that gets in their way will be terminated, because they are in such a bad mood. But that’s not how I experienced it. When I suffered badly I really didn’t know what was happening, I only knew that something was sliding away from me and I lost control of everything. And a week before it happened I just cried and cried and cried and cried.

Music starts.

Erna: And I thought: Yes...This is what going crazy feels like.

Rain sound.

9


Þorgerður: Dagur þrjú. Það er mígandi rigning úti. Það var mikið að gera um helgina og það er alltaf dálítið erfitt þegar maður vill helst vera bara einn og tala sem minnst. Ég fór að sjá leiksýningar í Listaháskólanum, nemendasýningar. Það er svo skrýtið...það var iðulega þannig að þegar ég stóð og var að bíða að þá talaði enginn við mig. Og ég er í rauninni fegin og ég horfi svona niður fyrir mig af því að ég vil engan augnkontakt. En samt fer ég að hafa áhyggjur...svona...ég fer að hugsa af hverju er þetta fólk ekki að tala við mig, er ég svona leiðinleg? Af hverju reynir enginn að nálgast mig? En samt vil ég það ekki (hlátur). Þetta er alveg fáránlegt. Það er eins og ég hafi sett gagnsæjan kúpul yfir mig þannig að það er ekki hægt að nálgast mig. Það er eins og fólk skilji það, maður labbar bara inn í einhverri gagnsærri blöðru, alltaf að passa sig að þurfa ekki að taka á umhverfinu því þá gæti bara hvað sem er gerst...eða þannig.

Þorgerður: Jæja, nú er komið að því, nú ætla ég að fara og líma fyrir þvottavélina. Ég er búin að kaupa svona stór, breitt límband, ég er með skæri (tónlist hættir), og nú ætla ég niður í þvottahús að sjá til þess að menn hætti að nota þvottavélina mína!

Lyklahljóð, dyr opnast og lokast aftur, gengið niður stiga, lyklar skella á þvottavél, límrúlluhljóð.

Þorgerður: Svona...sko, það er einhver búinn að vera að nota hana. Hvurslags kjaftæði er þetta.

Límrúlluhljóð

Þorgerður: Svona...hér er sko miðinn.: Alls ekki nota þessa þvottavél, hún er um það bil að verða ónýt vegna misnotkunar þeirra sem hafa notað hana í leyfisleysi. Berið virðingu fyrir eigum annarra. Do no use this washing machine, it’s about to break down because of the misuse of those using it without permission. Respect the property of others.

Gengið upp stiga.

Karlmannsrödd á ensku: .....sensitive time of the month when your emotions run close to the surface. Honey, look what I got.

Kvenmannsrödd á ensku: Ohhhhh

Karlmannsrödd á ensku: Just because I love you.

Kvenmannsrödd á ensku: There’s only 9 (hlátur). Where are other 3 you cheapskate? God, you always take the easy way out...(fjarar út).

Þorgerður: Veistu hversu margar konur á fyrirtíðaspennu þarf til að skrúfa ljósaperu? Eina. Og veistu af hverju það þarf eina? Vegna þess að enginn á heimilinu veit hvernig maður skiptir um ljósaperu. Þau vita ekki einu sinni að ljósaperan er sprungin. Þau myndu sitja í myrkrinu í þrjá daga áður en þau föttuðu það (hlátur). Og þegar þau loksins fatta það finna þau ekki ljósaperurnar þó að þær hafi verið í sömu skúffunni í sautján ár (hlátur). Ef þau myndu fyrir kraftaverk finna ljósaperurnar myndi stóllin sem þau drógu úr öðru herbergi ennþá standa á sama stað. Og undir stólnum lægi kassinn sem ljósaperan var í. Af hverju? Af því að enginn á þessu heimili fer út með ruslið (hlátur). Og eigum við svo nokkuð að ræða það hvernig menn kreista tannkremstúpuna? (hlátur).

Sigrún: Nei, ef ég á að tala um þessa fyrirtíðaspennu að þá var hún bara þannig að ég basically varð geðveik, ég varð geðveik. Ég gat vaknað upp alveg gjörsamlega viti mínu fjær. Ég hafði allt á hornum mér...bara...fuglasöngur..ohhh...þessir djöfulsins fuglar... Og ég reif mig úr rúminu og reif af mér sængina og skellti mér í sænsku klossana og ég hlustaði aðeins og sagði: “Ohh þau eru öll komin á fætur., þessi börn og þessi eiginmaður”. Og börnin voru venjulega komin niður og farin að borða. Svo bara þrammaði ég niður og ég gerði í því að láta smella í klossunum...mjög hérna hátt (klossahljóð). Og þá heyrði ég þau hvísla, ég heyrði þau hvísla: “Krakkar, krakkar, mannætuhöfðinginn er mættur...mannætuhöfðinginn er mættur”.

10


Þorgerður: Day 3. It’s raining heavily outside. The weekend was busy and that’s always a bit difficult when you’d rather be alone and talk as little as possible. I went to see some theatre performances in the Arts University, student performances. And...it’s so strange...not a single person spoke to me as I stood there waiting for the performances to start. And I felt relieved, I look down because I don’t want to make eye contact, but at the same time I begin to worry. I start wondering why no one talks to me. Am I that boring? Why doesn’t anyone try to approach me? And yet I don’t want to (laughs). This is ridiculous. It’s like I’ve put a transparent lid over myself so I can’t be approached. It’s like people can sense it somehow. It’s like walking in a transparent bubble, carefully avoiding any contact with my surroundings. Because then anything could happen...kind of.

Þorgerður: Ok, the moment has come. I’m taping down the washing machine. I’ve bought a big roll of tape....and I have scissors (music stops) and now I’m going down to the laundry room to make sure that people stop using my washing machine!

Key sounds, door opens and locks again, steps on stairs, sound of keys slamming on the washing machine, tape sound.

Þorgerður: There we go....yip, someone has been using it. This is just bullshit...

Tape sound

Þorgerður: Ok...this is how the note goes: Do not use this washing machine. It’s about to break down because of the misuse of those using it without permission. Respect the property of others. (first in icelandic, then in english).

Walking up the stairs

Man’s voice in english: .....sensitive time of the month when your emotions run close to the surface. Honey, look what I got.

Woman’s voice in english: Ohhhhh

Man’s voice in english: Just because I love you.

Woman’s voice in english: There’s only 9 (laughter). Where are other 3 you cheapskate? God, you always take the easy way out...(fading)

Þorgerður: How many women with PMS does it take to screw in a light bulb? One. And do you know why it only takes one? Because no one in this house knows how to change a lightbulb. They don't even know the bulb is burned out. They would sit in this house in the dark for three days before they figured it out (canned laughter). And once they figured it out they wouldn't be able to find the light bulbs despite the fact that they've been in the same cupboard for the past seventeen years (canned laughter). But if they did, by some miracle, find the light bulbs, the chair that they dragged from another room would still be in the same spot. And underneath it would be the wrapper that the light bulbs came in. Why? Because no one in this house takes out the garbage (canned laughter). And should we discuss how they squeeze the toothpaste? (canned laughter).

Sigrún: If I’m to say something about PMS... I can say, that I basically went insane, I went insane. I could wake up feeling completely insane. Everything got on my nerves. Even birdsong... ugh...those damn birds...I’ve would get up, throw the duvet away and put on my swedish wooden clogs and I would listen and think: “Ugh, everyone´s awake..those children of mine...my husband”...The children were usually downstairs eating breakfast. I would walk down the stairs and I would deliberately stomp the clogs (sound of clogs)...very loudly. I could hear them whisper, I heard them whisper: “Hey kids...The cannibal chief is here...the cannibal chief is here”.

11


Og þau voru eins og mýs (með breyttri röddu): “Mamma mín þetta er allt í lagi, við erum búin að borða og við erum bara tilbúin, við erum að fara í skólann”. Þetta var svo hræðilegt. Égg hugsaði oft um þetta seinna sko, hvað ég lagði á börnin mín þessa tvo þrjá daga í mánuði. Ég hafði allt á hornum mér, það mátti ekki yrða á mig., ég sneri út úr öllu sem var sagt við mig og ég réði ekki við mig. Það voru bara einhverjar smá athugasemdir og ég gat titrað, ég titraði svo ofboðslega að ég varð að kreppa hnefana og segja: Sigrún, Sigrún, reyndu að róa þig niður, ekki gera neitt, ekki gera neitt...”

Maríanna: “Ekki gera neitt sem þú sérð eftir.”

Sigrún: “Ekki gera neitt sem þú getur séð eftir, sem veldur ómælanlegum skaða”.

Rósa: Náðirðu þó að hugsa það?

Sigrún: Já, ég hugsaði það. Ég hugsaði bara: “Þetta er ekki í lagi, þú ert geðveik, þetta er ekki í lagi.”

Tónlist

Kvenmannsrödd á ensku: To most girls the menstrual period should bring no severe discomfort. Some girls have a little less pep, a feeling of pressure in the lower part of the body, perhaps an occasional twinge or a touch of nerves. But don’t let it get you down. After all, no matter how you feel, you have to live with people. You have to live with yourself too.

Þorbjörg: Ég get ómögulega fellt mig við það að kalla þetta geðsjúkdóm þó að þú sért pirruð og geðill stundum...

Þorgerður: Þetta er mamma mín.

Þorbjörg: ...af því að þetta er náttúrlega af líffræðilegum orsökum...þetta er náttúrlega...þú getur ekki verið með geðsjúkdóm í nokkra daga og svo bara laus við geðsjúkdóminn eftir nokkra daga.

Þorgerður: En ef að einkennin eru þannig að þú verður kannski mjög þunglyndur, dapur og einhvern veginn lífið snýst á hvolf, þú gerir ekki annað en að rífa sjálfan þig niður og bara grætur heilu dagana...ég meina...þetta eru náttúrlega geðræn einkenni?

Þorbjörg: Já, þetta eru geðræna einkenni en ekki geðsjúkdómur.

Þorgerður: Þetta er náttúrlega skilgreint sem heilkenni, sko.

Þorbjörg: Já, það er annað.

Þorgerður: Ég veit það. En til dæmis ef þú ert með Asbergers heilkenni þá færðu líka allskonar stuðning og greiningu. Og þú veist... það er greiningarmiðstöð fyrir fólk með svoleiðis heilkenni, af hverju er ekki greiningarmiðstöð fyrir fólk með fyrirtíðaspennu? Þá gæti ég bara farið þangað og farið í greiningu og ef ég er nógu geðveik þá fengi ég allskonar hjálp og sálfræðiaðstoð og fæðubótarefni (hlátur).

Þorbjörg: En ég er heldur ekki að gera neitt lítið úr þessu með því að segja að mér finnist þetta ekki vera sjúkdómur...

Tónlist

Þorbjörg: ... og ekki að segja að fólk þurfi ekki hjálp.

12


They were like mice (changed voice): “It’s alright mum, it’s alright, we are all ready to go...we have already eaten and we are ready for school”...It was terrible. Afterwards I have often thought about what I put my children through these 2 or 3 days each month. I behaved like a lunatic, everything bothered me, no one was allowed to talk to me. And I couldn’t control myself. Even the slightest comments could make me tremble, I trembled so much that I had to clench my fist and say to myself: “Sigrún, Sigrún, calm down calm down don’t do anything....”

Maríanna: “Don’t do anything you might regret”.

Sigrún: “Don’t do anything you might regret, it might cause damage that can’t be repaired”.

Rósa: You managed to think that?

Sigrún: Yes I thought that. I just thought: “This isn’t working, you are insane, this isn’t working”.

Music

Woman’s voice in english: To most girls the menstrual period should bring no severe discomfort. Some girls have a little less pep, a feeling of pressure in the lower part of the body, perhaps an occasional twinge or a touch of nerves. But don’t let it get you down. After all, no matter how you feel, you have to live with people. You have to live with yourself too.

Þorbjörg: I’m not comfortable with calling this a mental disorder even if you get irritable and bad tempered sometimes...

Þorgerður: This is my mother.

Þorbjörg: ..because this has biological origins of course. You know...you can’t have a mental disease for a few days only and then be cured after a few days.

Þorgerður: But it the symptoms are that you get very depressed and sad and your existence turns upside down and you do nothing but tear yourself down and if you cry for days..I mean...these must be symptoms of a mental illness?

Þorbjörg: Yes, they are symptoms, but it’s not a mental illness.

Þorgerður: It’s defined as a syndrome of course

Þorbjörg: That’s not the same thing.

Þorgerður: Yes I know. But if you have Asberger’s syndrome for example, you get all kinds of support and a diagnosis. There is a special centre for that. Why don’t you have that for PMS? Then I could go there and get diagnosed and if I was insane enough I could get some help, I could see a psychiatrist and get some food supplements or something (laughter).

Þorbjörg: I’m not saying that it’s not a problem (music starts) even though I don’t think it’s a disease...

Music

Þorbjörg: I’m not saying that people don’t need help.

13


Þorgerður: Dagur fjögur. Ég veit eiginlega ekki hvað ég á að segja. Af hverju þarf maður að ganga í gegnum þetta eiginlega. Eitthvað kerfi sem rúllar endalaust til að maður geti átt börn og svo kannski eignast maður bara engin börn. Á maður að láta taka úr sér legið eða...? Hvað á maður að gera? Á maður bara að eyða ævinni í þetta? Láta þetta hellast yfir sig endalaust? (Grátur)

Þorgerður: Gengur þetta? Getur maður bara verið svona? Ég hef prófað ýmislegt til að reyna að slá á þetta allt saman en það hefur gengið misvel.

Hljóð frá læknastofu.

Móttökuritari: Góðan daginn, ert þú að koma til...?

Þorgerður: Ebbu.

Móttökuritari: Og þú heitir?

Þorgerður: Þorgerður.

Þorgerður: Ég ákvað að leita á náðir kvensjúkdómalæknisins míns og sjá hvað er hægt að gera.

Ebba: Og ertu á pillu eða...hvernig ertu?

Þorgerður: Nei, ég fékk pilluna hjá þér á sínum tíma en ...

Ebba: Ekki viljað hana út af fyrirtíðaspennunni?

Þorgerður: jú, hún virkaði nefnilega vel á fyrirtíðaspennuna...

Ebba: Já, hún gerir það...

Þorgerður: En svo fékk ég bara svo háan blóðþrýsting.

Prentarahljóð

Ebba: En prógesterón minipilluna? Hefurðu prófað það?

Þorgerður: Nei.

Ebba: Hún á ekki að hækka blóðþrýsting sem er semsagt bara ein tegund hormónum,sko. En ég er ekkert að ota því að þér ef þér líður þokkalega...

Þorgerður: (hlær) Það er allur gangur á því, sko.

Ebba: Það er allur gangur á því.

Þorgerður: Það er einmitt vandamálið. Það hjálpaði nefnilega mjög mikið á sínum tíma þegar ég var á pillunni, sko. En hvað hefur annars reynst vel finnst þér?

Ebba: Mér finnst pillan hafa reynst vel ...og hormónalykkjan...Svo hefur líka reynst vel bara svona almennar ráðleggingar, að fólk fari út að hreyfa sig og borði hollan mat og heilbrigt líferni...ekki nota alkahól á þessum tímum því þá jafnvel gerir þú lítið vandamál stærra. Í einstaka tilvikum hef ég sett þær á einhver geðlyf en það er ekki fyrsti kostur.

Þorgerður: En svona..einhver náttúrulyf, finnst þér fólk eitthvað vera að aðhyllast það?

Ebba: Mér finnst voða mikið um það í samfélaginu bara almennt, alveg sama hvort það er breytingaskeiðið...eða fyrirtíðaspenna...þær sem eru virkilega slæmar...það slær ekki nóg á, þær þurfa meira. Þær þurfa kvenhormóna, sko.

14


Þorgerður: Day 4. I don’t really know what to say. Why does one have to go through this? This mechanism goes on and on so you can have children. And then maybe you don’t have any children. Have my uterus removed? What should one do? Am I supposed to spend my life doing this? Will this wash over me forever and ever? (crying).

Þorgerður: Can this work? Can one live like this? I’ve tried different things to make this easier with mixed results.

Sounds from doctor’s office

Receptionist: Good day…and you are seeing…..?

Þorgerður: Ebba

Receptionist: And your name is?

Þorgerður: Þorgerður.

Þorgerður: I decided to make an appointment with my gynecologist and see what can be done.

Ebba: Are you on the pill?...or…what are you using?

Þorgerður: No, I got the pill from you once but…

Ebba: Didn’t you want it because of the PMS?

Þorgerður: Yes it helped minimizing the PMS…

Ebba: Yes it does that…

Þorgerður: But it gave me high blood pressure.

Printer sound

Ebba: How about the progesterone mini-pill, have you tried that?

Þorgerður: No.

Ebba: That shouldn’t cause high blood pressure, it only contains one kind of hormone. But I’m not forcing this on you if you are feeling ok…

Þorgerður: (laughs) Well, I have my ups and downs...

Ebba: Ups and downs...I see

Þorgerður: That’s the problem. In fact being on the pill helped me a lot back then. Which solutions have given good results in your opinion?

Ebba: The pill…the Novaring …general advice like exercise and healthy diet…healthy living…not to use alcohol in that period because then you can even make a small problem bigger. Occasionally I’ve prescribed anti depressants, although it’s not a first choice.

Þorgerður: But what about alternative medicine.

Ebba: I think there is a lot of interest in society in general when it comes to that…whether is because of PMS…or menopause…but if your condition is serious it’s not enough…you need female hormones.

15


Þorgerður: En er ekkert hættulegt að taka þessa hormóna?

Ebba: Sko..östrogen...eða sko...sum af þessum hormónum auka aðeins líkurnar á brjóstakrabbameini. Þannig að maður þarf...sérstaklega hjá þessu konum sem þar sem er sterk fjölskyldutilhneiging til að fá brjóstakrabbamein, þær hafa meiri líkur. Maður myndi svona velja úr þann hóp, að ekki láta þær taka hormóna, að minnsta kosti ekki lengi (fjarar út).

Þorgerður: Ég er komin frá kvensjúkdómalækninum...ehh...með lyfseðil í hönd á getnaðarvarnarpillu án östrogens (les upphátt): “Þegar þú notar ceracette breytast mánaðarlegar blæðingar. Nokkur hluti kvenna fær minni blæðingar og þær verða sjaldnar eða hætta alveg. Sumar konur fá óreglulegar blæðingar eða blæðingarnar vara lengur. Hugsanlegar aukaverkanir geta verið höfuðverkur, ógleði, þyngdaraukning og brjóstaspenna.” ...Úff, ég er nú með þetta allt nú þegar...ég veit það ekki ...ég er bara með bullandi fordóma gagnvart þessu...

Tónlist. Sprengja. Gönguhljóð

Þorgerður: Þetta er eiginlega bara eins og geðveiki. Ég meina...það er ekki hægt að lýsa þessu neitt öðruvísi. Það er eins og einhver hafi stungið hendinni inn í þig og kippt þér á rönguna. Það verður allt einhvern veginn svo berskjaldað...

Tónlist

Þorgerður:.... allar hugsanirnar birtast.

Þorgerður: Dagur fimm. Jæja...nú er ég loksins byrjuð á túr. Og nú líður mér bara eins og ég hafi verið í stríði, eins og ég hafi verið í einhverjum slagsmálum í marga daga. Hellist svona hrikaleg þreyta yfir mig og mig langar bara til að sofa í heilan sólahring.

Sigrún: Svo fór ég á túr og það rann af mér. Og ég hugsaði: Guð minn góður, er ég sama manneskjan og mætti hérna í gær, er ég sama manneskjan og hefur verið hérna síðustu tvo, þrjá dagana?

Erna: Svo byrjaði ég á túr og þá var ég bara: Já, það er allt í lagi með mig, yeah baby, (hlátur). Ekkert að. Guð minn góður, hvað var þetta, hvað var þetta, hvað var þetta?

Sigrún: Já

Erna: Svo gerist þetta aftur. Og þá er eins og þetta hafi aldrei gerst áður...

Tónlist.

Þorgerður: Það fer allt á hvolf. Öll vandamál verða jafnstór og engin vandamál eru lítil. Hvernig er hægt að vera svona upptekin af þvottavél? Þetta hljómar allt saman hálf fáránlega núna. En það breytir því ekki, að eftir þrjár vikur eða svo, þá byrjar þetta allt upp á nýtt og það er alveg sama þó að ég viti hvað er í gangi..það er eins og ég læri aldrei neitt.

Þorgerður: Dagur eitt...dagur tvö...hvernig veit ég að það er dagur eitt? Ég veit því af því að ég er með...dagur þrjú...verki í brjóstunum...dagur eitt...dagur þrjú...og svo er það bara einhver svona tilfinning...dagur fimm...dagur tvö...það er komið vor...dagur fjögur...dagur eitt...en mig grunar að það sé alveg skítkalt...dagur tvö...dagur fjögur...dagur þrjú...annars líður mér bara ágætlega...dagur fimm...á degi eitt.

Tónlist stöðvast.

16


Þorgerður: But isn’t it dangerous to use those hormones?

Ebba: ehhh…oestrogen…well, some of these hormones can increase the odds of getting breast cancer, especially if you have breast cancer in the family, then the odds are increased. One would not advice women in that group to use hormones, at least not for an extended period of time…(fades)

Þorgerður: I’m just back from the gynecologist and… I have a prescription in my hand, for a contraception pill without oestrogen. (Reads out loud): “When you use ceracette your monthly menstruation will change. Some women bleed less and not as often and some women will stop menstruating. Some women will have irregular menstruation or the menstruation will last longer. Possible side effects are headache, nausea, weight gain and breast tenderness”…well I’ve got all of those already…I don’t know…I have serious prejudices when it comes to this…

Music starts. Bomb. Walking sound

Þorgerður: It really is like insanity. I mean...I can’t describe it differently. It’s like someone has put their hand inside you and drawn your insides out. Everything is somehow uncovered.

Music starts.

Þorgerður: All your thoughts become transparent.

Þorgerður: Day 5. Well…my period has started at last and now I feel like I’ve been in a war, like I’ve been in a fight for many days. I get so tired all of a sudden and I feel like sleeping non-stop for 24 hours.

Sigrún: Then my period started and I sobered up. And I thought: “Oh my god, am I the same person as the one that was here yesterday? Am I the same person as the one who’s been here for the last few days?

Erna: And then my period started and I thought: “Hey I’m ok! Yeah baby “(laughter) There’s nothing wrong with me. What was this, what was this, what was this?.

Sigrún: Yes

Erna: And then it happens again. And then it is like it has never happened before...

Music starts.

Þorgerður: Everything turns upside town. All problems are equally big and no problems are small. How can you be so preoccupied with a washing machine? This all sounds a bit ridiculous now. But that doesn’t change the fact that in 3 weeks or so it will all start again and it doesn’t matter that I know what’s going on....it’s like I never learn a thing.

Þorgerður: Day one...day two...how do I know it’s day one? I know it because I’ve got ...day three...sore breasts ...day one...day three...and I also have this feeling...day five...day two..spring has arrived ...day four...day one... but I suspect that it’s horribly cold outside...day two...day four...day three.... apart from that, I’m feeling ok...day five....on day one...

Music stops.

The end

17


18

Radiophonic Narration (RANA) is a practice based education in sound narrative and radio feature making, exploring the possibilities of the radiophonic expression. The course is aimed at professionals working from remote and small societies and is taught through intensive workshops in Iceland, Greenland, Sweden and Denmark. The first group graduated in June 2009, four Icelandic and three Greenlandic radio professionals.

RANA is offered through The Icelandic Film School and the University of Greenland in collaboration with Dramatiska institutet in Stockholm and The Danish Broadcasting Corporation (DR) with support from The Icelandic National Broadcasting Service (RÚV) and The Greenlandic Broadcasting Corporation (KNR). RANA 2007-2009 is funded by the Lifelong Learning programme/Leonardo da Vinci, NORA and NAPA.

Project manager Rikke Houd ([email protected]). More

mailto:[email protected]

i dont want to talk today by Þorgerður e. sigurðardóttir, english script

Documents