OPERA MORALIA

S. ALPHONSI MARJAE DE LIOORJO

DOCTORIS ECCLESIAE

III.

OPERA MORALIA

SANCTI ALP"ONSIMA~IAE DE LIOORIODOCTORIS ECCLESIAE

IU.

THEOLOOIA MORALISEDITIO NOVA

CUM ANTIQUIS EDITIONIBUS DILIGENTER COLLATA

IN SINGULIS AUCTORUM ALLEGATIONIBUS RECOGNITA

NOTISQUE CRITICIS .ET COMMENTARIIS ILLUSTRATA

CURA ET STUDIO

P. LEONARDI OAUDÉE CONGREGATIONE SANCTISSIMI REDEMPTORIS

TOMUS TERTIUSCOMPLECTENS

TRACTATUS DE SACRAMENTIS IN GENERE,

DE BAPTISMO ET CONFIRMATIONE, DE EUCHARISTIA, DE POENITENTIA,

DE EXTREMA UNCTìoNE ET ORDINE

ROMAETYPIS POLYGLOTTIS VATICANIS

MDCCCCIX

Editio photomedta..ieeSu",ptibu. C••R. 1953

APPROBATIO

Libentissime annuimus ut operis inscripti: "Sancti Alphonsi Mariae de LigorioDoctoris Ecclesiae Theologia Moralis, editto nova, cum sniiquis editionibus diligentercollata, in singulis euctorum allegalionibus recognita notisque criticis et commenieriisillustrata, cura et studio P. Leonsrdi Gaudé e Congregalione Ssnctissim! Redemptoris"fiat reeditio arte photomechanica.

Romae, ad S. Alfonsi, die 5 maii 1953.

LEONARDUS BUYSCongregaliom. S.",i Redempk>ris

SuperioT Genermis et· ReetoT MaioT

LIBER SEXTUS

DE SACRAMENTIS.

« ffabebit bi« Liber Tractatas sex: I. Agetur de Ssorementis in genere. - :3. De Baptismo

~ et Confirmatione. - 3. De Bacharistia. - 4. De Poenitentie, - 5. De Bxtrems. Unction«« et Ordine. - 6. De Matrimonio».

Nr.3287.

Graeeii, die 23 Junii 1953.

IMPRIMATVR:Curia epise. Seeeovien.

t FERDINANDUS

Photomechanischer Nachdruck

der Akademischen Druck- und Verlagsanstalt Graz

TRACTATUS PRIMUS

DE SACRAMENTIS IN GENERE

CAPUT I.

De Natura Sacramenti Novae Legis.

DUBIUM I.

Quid sit Sacramentum.

1. Quomodo definiatur sacramentum. Et quae requirantur ad essentiam sacramenti. ­2. Alia communior definitio sacramenti. - 3. An fuerint vera sacramenta sacrificia,figurae et sacramenta veteris legis. - 4. Quid notandum de circumcisione. - 5. Quaealia excludantur a ratione sacramenti. - 6. Plura notanda circa sacramenta. Etquotupliciter sacramenta distinguantur. - 7. An sacramenta causent gratiam phy­sice, vel moraliter.

Sacrarnen- 1 R E .bili'tum, quid, • - e esp. st res senSl S quae exe stabili institutione Christi vim habet san­e ctìtatìs, sive gratiae justificantis efficien­e dae, et per consequens significandae.

- Unde resolves:« 10, Ad essentiam sacramenti requiri

e; tria: l°, Ut sit signum stabile. 2°. Ut« significet veram sanctitatem. SO. Ut eam­e: dem efficiat ex opere operato, id est usu« suo et applicatione, per propriam effi­e caciam; et non ex opere operantis, sivee per actum aut dispositionem ministrantis« vel suscipientis: quae, etsi ad effectum«sacramenti requiratur, non tamen ut« causa, sed ut conditio sine qua non »,

2. - Magis mihi arridet communior de­fìnitio, quam tradunt alli de sacramento:Est signum sensz'Qt1e, sacrum, permanensinterioris gratz"ae,z"nstz"tutum a Christo adnostram sanctificationem. - Et haec de­finitio magis congruit Tridentino 1, ubi

. sacramentum sic definitur: Symbolum reisacrae , et z"nvz"sz7Jz1z"s gratiae vz'szot1z'sforma.

Dicitur symbolum sive szgnum, quiahoc essentialiter pertinet ad sacramen-

l Sesso 13, de Euchar., cap. 3. - Habert, de Sacram,in gen., cap. 8, qu, 1, - li T+" l, de Sacram, in gen.,

tum, ut sìt signum nobis denotans gra­tiam sanctificantem animam. - Senszoz'le,id est sensibus patens, - Sacrum, id estcum actu religioso. - Permanens, quam­diu durat nostra religio. - Interiorisgratiae, quia hoc est essentiale omni sa­cramento, gratiam significare. - Insti­tutum, quia, cum sacramentum sit signumarbitrarium, non posset sanctificationemefficere neque significare, nisi ex institu­tione divina. - A Chrz'sto: l° ad differen­tiam sacramentalium, ut est usus aquaebenedictae, panis benedicti, etc.; quaenon a Deo, sed ab Ecc1esia instituta sunt,et vi orationum Ecclesiae excitant piosmotus in anima, quibus movetur Dèus adpostea peccata remittenda. - Dicitur 2°a Christo: quia, licet Habert dicat sacra­menta tantum a Deo principaliter esseinstituta, non autem a Christo ut homine,nisi tamquam a causa morali et ìnstru­mentali, cum solus Deus potuerit sacra­mentisvim sanctificandi tribuere; attamenmelius dicunt Salmant. S et Viva 8 cumaliis, quod Christus etiam qua homo in­stituit sacramenta potestate excellentiae,

cap. 8, num. 19 et 25, - a De Sacram, in gen., qu. 1,",rt.4, D, 1.

4 LlB. VI. - TRACT. 1. DE SACRAMENTIS IN GENERE.CAP. I. - DE NATURA SACRAMENTI NOVAE LEGIS. - DUB. I. 5

De se nontollebat pec­catum,

·Circumci·sia fuit ve­rum sacra..mentum.

Sacra·menta, se·p t e m , a

Christo in­stituta.

Sacra·mentamor·tuorum etvivorum.

Quaenamex cl u d a n­tur a ratìo­ne s a cr a­menti.

ipsi collata ratione unionis cum Verbo.Et hujus sententiae est etiam D. Tho­mas l, ubi ait: Instituere novum sacra­mentum pertinet ad potestatem excel­lentiae quae competzt soN Christo. ­Dicitur demum: Ad nostram sancHfi­cationem; hoc enim etiam pertinet adessentiam sacramenti, ut definivit Triden­tinum 2.

3. - «2°. A definitione talis sacramenti« exc1udi:

e l°. Sacrificia tam novae quam veteris« legis, - Quia haec non sunt institutae ad gratiam ex opere operato conferen­e dam (etsi nihilominus sacrificium novaee legìs sic eam impetret ei pro quo offer­e tur, non ut sacramentum, usu suo ete applicatione, sed per modum impetra­e tionis), sed ad cultum Deo praestandum.« - Coninck 3.

e 2°. Figuras et sacramenta veterise legis, v. gr. circumcisionem, transitume maris rubri, agnum paschalem, variase item purificationes et consecrationes sa­« cerdotum: tum quia a Christo non sunte instituta; tum quia veram sanctitateme non efficiebant. - Ac licet circumcisioe aliquando sustulerit peccatum originale« per veram gratiam; id fecit vel ex operee operantis in adultis, vel non ex operee operato simpliciter et rigorose: tum quia« non continuit gratìam, ut causa physica« vel ut causa moralis (quia nondum erat« exhibita Passio Christi, et meritum ex« quo gratia pendebat, sed tantum ex spe­e ciali privilegio); tum quia non contulit« gratiam formaliter, qua circumcisio et« ex sua institutìone , sed quatenus erat« professio fidei, neque vi applicationis et«usus sui; alioquin enim omni non po­« nenti obicem, et quidem praeter omne«meritum contulisset: quod est falsum.« - Vide Filliuccium 4 ».

4. - Sed quaeritur l°. An circumcisz'ofuerz't verum sacramentum?

l S P., qu. 72, art. l, ad 1. - • Sesso 7, de Sacram.in gen., can. 4 et 6. _. Qu. 60, num. 22. - • Tr. I,cap. l, qu. 5 et 8. - Contino Tourn.ly, de Sacram. i. g.,

4. - a) S. Thomas, 3 P., qu.70, art. 1,ad 2, alt peccatum originale in circumcisioneremissum fuisse per gratiae collationem, «non

Resp. Affìrmative ex communi: tumquia circumcisio per se operabatu~an­

ctitatem non internam, sed extemam,sive legalem; tum quia fideles consecra-bantur ad veri Dei cultum. - Ita D. Tho-mas a), [Contin.] Tournely, Habert, etc.

Quaeritur 2°. An arcumcisio de se pec­catum tollebat?

Resp. Negative cum Habert, qui dicitquod tunc fideles adulti non mundabantura peccato originali sive actuali, nisi for­matam caritatem habebant. Parvuli autemmundabantur a peccato originali peractum fidei ministrantis, seu offerentis;ut docet S. Thomas 5. Quatenus (ut ait)haec fides respiciebat Christum venturum.

5. - [Neque sunt sacramenta] «3°. Ea Alia quace xc l ud u n­

« quae dicuntur sacramentaha, v. gr. be- tur a ratio-

«nedictio abbatis, consecratio virginis; ~~n~i~cra~

« quia praecise ex usu suo et opere ope-« rato gratiam non conferunt: - uti nec« actus virtutum, praeterquam quod hi« sensibiles non sìnt.

e 4°. Lotionem pedum apostolicorum;« insuffìationem Christi in Apostolos, per« quam Spìritum Sanctum illis dedito ­e: Item, verba Christi ad Magdalenam et« paralyticum: RemzUuntur tibz" peccata;« quia non fuerunt signainstituta stabi­« liter ad gratiam conferendam.

«5°. Martyrium, ob eamdem causam:« esto enim ex opere operato gratiam« conferat, non tamen est specialiter ad«hoc institutum. - Vide scholasticos ».

6. - Plura hic adnotanda sunto - EtNotandum IO. Certum est et de fide sa­

cramenta esse septem, et omnia a Christoìnstituta ; ut definivit concilium Triden­tinum 6. - Et horum alia dicuntur sacra·menta mortuorum, ut Baptisl;IluS et Poe·nitentia, quae causant primam gratiam,et ideo etiam a peccatore suscipi possunt.Alia vivorum, ut sunt Eucharistia et aliareliqua.

Hoc tamen non obstante, etiam sacra-

cap. 1, art. 2, concI. 3, qu. 2. - Hab.rt, de Sacram. ingen., cap. S, qu. 7 et qu. 5. - Hab.rt, 1oc. cit., qu. 5. ­• Qu. 70, art. 4. - • Sesso 7, de Sacram. in gen., can. 1.

ex virtute circumcisionis, sed ex virtute fideiPassionis Christi, cujus signum erat circum­cisio >.

Sacra·menta vivo..rum quandoprimamgratiamconferant,

menta vzvorum aliquando primam gra­tiam conferre possunt, scilicet cum quisputans non esse in statu peccati mortalis,vel existimans se contritum, accedit cumattritione ad sacramentum; ut expressedocet S. Thomas 1 de Eucharistia, ubi ait:Potest tamen hoc sacramentum operariremissionem peccati.», e#am perceptumab eo quz' est z'n peccato mortaù, cujusconscientiam et affectum non habet. Forteenz'mprimo non fuz't sufficzenter contrùus;sed devote et reuerenter accedens, conse­quetur per hoc sacramentum gratzam cari­tatis, quae contrz'tionem perficiet et remis­sz'onem peccau. Et idem confirmat qu. 72,art. 7, ad 2; et z'n 4, dz"st. 23, qu. 1, art. 2.- Et idem communiter docent DD. dealìis sacramentis a), ut Gonet 2, Coneina 3,

Roncaglia 4; et Salmant. 5 cum Suarez,Toleto, Bonacina, Becano, Richardo etaliis (contra Vasquez, Lugo, Villalo­bos, etc.), Ratio, quìa in Tridentino 6 di­citur: Sz· quz"s dixerz't sacramenta novaelegis.i.. gratzam zpsam non ponentz'busobecem non conferre..., anathema sz"t. Notaverbum ponetltt'bus obicem, ergo qui acce­dit ad sacramentum vivorum cum attrì­tione, quae exc1udit peccati affectum tamactualem quam habitualem, jam obicemnon ponit, et ideo gratiam reeipit: modohabeat votum Poenitentiae. - Id confir­matur exemplo Extremae Unctionis, quainfirmo, ut ait S. jacobus: Sz' z'n peccatis

1 S P., qu. 79, art. S, corpo - • Man., tr, 2, deSa­cram. in gen., cap. 4, § 4. - • Lìb, 1, de Sacram. ingen., cap. 8, num. 29. - • Tr. 16, de Sacram. in gen.,cap. 2, qu, 3, resp. t. - & Tr. 1, cap. 5, n. 12... Suares,de Euchar., disp. 63, sect. 1, Y. Dico 3. • Totet., Iib, 2,cap. 29... Bonac., de Euch., disp.4, qu.4, punct.l, n. 2;cfr. disp. 1, de Sacram. in gen., qu. 4, punct. 2, n. 2...

6. - a) Auctores quos hic citat ipse S. AI­phonsus de aliis utique sacramentis loquun­tur; quos vero Salmanticenses allegant, ex­ceptoVillalobòs,allegantur tantum pro Eucha-ristia. .

b) «Character autem est (ita S. Doctor inExam. ordinandor., n. 24) quoddam sz"gna­culum spz'rituale,iudelebz'le, ùnpressum ani·mae suscipz'entz"s sacramentum. Illud imoprimitur tantum in Baptismo, Confirmationeet Ordine; et significat potestatem sive digni­tatem ex hujusmodi sacramentis susceptam:in Baptismo enim est signum ovium Christi,quo fideles efficiuntur idonei ad alia sacra­menta recipienda; in Confirmatione est si-

sit, remittentur ei; id est (ut sentit D. Tho­mas 7) datur robur adversus defectus re­lictos ex peccatis praeteritis. Sed quia(deinde addit S. Doctor) hoc robur gratzafacù, quae secum non compatitur pecca­tum; ideo ex consequente, si invenit pec­catum alz'quod vel mortale vel oeniate ,quoad culpam tollz'tzpsum: dummodo nonponatur obese ex parte recipientis.

Notandum Il", Alia sacramenta dicun­tur transeuntia; - alia, characteristica,seu characterem imprimentia, ut Bapti­smus, Confirmatio et Ordo: characterenim est signum spirituale, per quodhomo distinguitur ab aliis b).

Notandum IlIO. Alia sacramenta suntnecessaria necessitate medzi" ad salutem,saltem in voto implicito, ut Baptismus etPoenitentia; alia vero, tantum necessitatepraecepti. - An autem sacramentumEucharistiae sit necessarium necessitatemedii saltem in voto? Vide de Eucharz"stz'a,infra n. 192.

Notandum IVo.. Sacramenta dicunturformata, quando in suscipiente obtinenteffectum suum. - Informia autem, quandosunt quidem valida, sed sine suo effectu,nempe si quis suscipit Baptismum sinedolore de actualibus mortalibus: rece­dente autem obice gratiae, sacramentumstatim gratiam causat. - Hoc certum estde Baptismo,ut docent communiterS.Tho­mass.Scotusv exfx Augustìno", ubidocet:

Becan., parto 5, tr, 2, cap. 22, qu. 1, conc1. 2... Richard.de M.dia'lJil., in 4, disto 9, art. 2, qu. 1. • Vasq., in 3 P.,disp. 205, cap. 4•• Lugo, de Euch., disp. 12, sect. 1, an. S. - Villal., parto 1, tr, 4, diff. 7, n. 4. - • Sesso 7, deSacram. ingen., can. 6. - S.Jacob., cap. v, 15.-' Suppl.,qu. 30, art. 1. - • 3 P., qu. 69, art. lO. _. De Baptismo,Iib. 1, cap. 12, n.18; ap. Migne, Patroi. lat., tomo 43, col. 119.

gnum militum Christi, quo vim accipiuntad fidem constanter profitendam; in Ordineest signum minz'strorum Christi, quo pote­statem acquirunt ad sacramenta fidelibus mi·nistranda ».

c) Scotus, in 4, disto 4, qu. 5, n. 4 et seqq"ab auctoribus in varias partes trahitur. Lo­quens de Baptismo, hic auctor supponit bapti­zatum septem inquinatum peccatis, quorumsex eum poenitet, septimum vero actu illiplacet, atque ita fit causa fictionis; recedentevero fictione per hujus septimi poenitentiam,remittuntur cetera, tum quoad culpam tumquoad poenam, non quidem virtute poeniten­tiae, nec virtute characteris, sed quia Deus,

Transeun­tìa , chara­cterlstica.

Necessarianeces S i tatep rae ce p t ivel medìl.

Formataet informia.

Quaenamsacramentareviviscant.

6 LIB. VI. - TRACT. I. DE SACRAMENTIS IN GENERE. CAP. I. - Da NATORA SAèRAM:e:NTI NOVAE LEGls. - Due. II. 7

. DUBlUM II.

Quid circa Materiam et Formam Sacramentorum servandum.

8. QuotupUdter sumatur sacramentum. - 9. Quae confunctio requiratur mter formamet materiam, - lO. Vide resolutiones. - 11. Quae mutatio inoalidet sacramentum, ­Vide resolutiones apud Busenbaum. - 12. An materiae et formae omnium sacra­mentorurn sint a Christo in specie determinatae,

Ut quod ante datum est, tunc valere in­cipiat, cum z1la fictio veraci confessionerecesserù. Contino Tournely t, Salmant. 2

et alli passim, contra Vasquez c). Ratio,quia Baptismus est medium necessariumad delendum peccatum originale: sed cumnon possit amplius recipi, neque actualiterneque in voto (quia votum tendit ad idquod potest recipi), ergo necesse est utablato obice reviviscat. - Id probabiliterextendunt [Contin.] Tournely 3; item Pa­1udanus, Silvester , apud Sa1mant. 4, adsacramenta Confirmatz'onzs et Ordinzs,quae iterari nequeunt; et ideo suscipien­tes alias carerent gratia sacramentali,tam necessaria confirmatis ad fidem pro­fitendam, et ordinatis ad sua munia digneexercenda. - Idem probabiliter extendit[Contin.] Tournely " ad Matrimonium etad Extremam Unctionem, cum S. Thoma-v

l·De Sacram. in gen., cap. 2, art. 3, sect, 3, cencl. 1.- 11 TI'. l, cap. 5, n. 53. - 8 De Sacram. in gen., cap. 2,art. 3, sect, a, condo 1. - Palud.~ in 4, disto 4, qu, 5,art. 2, v. His tribus opinionibus (n. 12)•• Si/vest., v. Ba-

sicut signo SUO prius astitisset ad causandumeffectum quando suscipiebatur, nisi obex ad­fuisset, ita - assìstit etiam postea ei qui susce­pit, ad causandum effectum quam cito obextollitur '. Septimum vero peccatum, quodfictionis causa fuit, per poenitentiam tollitur,et gratia recipitur virtute poenitentiae, nonautem «vìrtute Baptismi, quia susceptio ejusmortua fuit, et mortuus reviviscere non po­test •. - Quam Scoti interpretationem proba­bilem existimat Vasquez, z'n 3 P., disp.159,cap. 4, n. 36; «quamvis (addit) communisatque adeo satis probabilis sit interpretatiosententiae Augustini...., ut quod attinet adcuIpam, quaedam peccata dicantur remittivirtute Baptismi recedente fictione, quaedamvero virtute poenitentiae, et rursus ea quaepraecesserunt Baptismum et cum eo fueruntcommissa, quod attinet ad poenam omninoremittantur, ita ut nulla etiam temporariapoena illorum maneat, cetera autem nonitem.. -

d) S. Thomas et S. Bonaventura alleganotur a Contino Tournely pro sola ExtremaUnctione; sed D. Thomas nihil de hoc habet.- S. Bonaventura, z'n 4, dz'st. 4, parto 1,art. 2, qu. 3, id forte innuit, dicens ExtremamUnctionem esse secundum quid initerabilem.

e) Auctores isti a Salmant. allegantur qua·tenus specialiter denegant soli Eucharistiaereviviscentiam; et ita sane loquuntur Suarez,loe. dt., dz'sp. 63, seet. 8, v. Dz'eendum estergo; Villalobos, parto l, tr. 7, diff.32;

et S. Bonaventura d). - Et idem dicuntSuarez e), Villalobos e), Lugo e), de foenz:tentia f). Negant vero de Eucharistt'a,contra Cajetanum g), Gonza1ez, PetrumSoto, etc., quorum sententiam etiam pro­babilem vocant Salmant. 6•

Notandum VO. Sacramenta, ultra gra­tiam sanctificantem animam, conferuntetiam gratiam sacramentaiem , scilicetauxilia ad obtinendum finem, ob quemquodlibet sacramentum fuit institutum h),

ut S. Thomas 7.

Notandum VIo. Sacramenta operanturex opere operato vi operis externi eliciti,id est virtute conjunctionis formae cummateria et applicationis utriusque ad su­scipientem ex Dei institutione. Quareactus ex opere operantis, sive suscipientissacramentum, licet causent augmentumgratiae si homo est in gratia, non tamen

ptismus IV, n. 11, qu. 17.•• Tr. l, cap. 5, n. 67. ­& Loc. cit., v. Hae rationes, - Sottes, de Institut. sacer­dot., de Baptism., lect. 4, in fine. - 6 Loc. cìt., num. 67et 68. - , 3 P., qu. 62, art. 2.

Lugo, de Sacram, z'n gen., disp, 9, sect. 6,n. 100; Coninck, qu. 62, n. 78. - At ex­presse etiam affirmant Poenitentiam revivi­scere Suarez (licet timide), disp. 28, sect. 6,v. Tertio; et Lugo, loe.cit., n. 100 et seqq. ­Coninck vero, loe. cit., negat ut probabilius,Poenitentiae sacramentum informe dari.

f) Quam sententiam S. Doctor, Ub. 6,n. 444, probabiliorem; in Exam. autem Ordi­nandor., n. 4, veriorem appellato

g) Cajetanus a Salmant, allegatur, quasidicat omnia sacramenta (non excepta Eucha­ristia) reviviscere; et ita profectodocet Opusc.tom.l, tr.5, qu.5, v. Communis autem ;sed z'n 3 Parto D. Thomae, qu. 79, art. 1, ex­presse denegat Eucharistiae reviviscentiam:e Si exsistens in peccato mortali, inquit, sibiincognito, quando sumit hoc sacramentum,non resuscitatur ad vitam, non apparet quaredeinceps ex virtute hujus sacramenti resusci­tabitur e ,

h) Seu, ut ait S. Doctor z'n Exam. Ordz"nandor., n. 22, «ad causandum effectumproprium sacramenti illius: nempe Baptismi,ad abluendum a culpis; Confirmationis, adroborandum in fide; Eucharistiae, ad refi­ciendam animam; Poenitentiae, ad delendapeccata; Extremae Unctionis, ad vim confe·rendam adversus daemonum tentationes inextremo agone; Ordinis, ad conferenda auxi·lia, ut ordinatus recte sua munia exerceat;et Matrimonii, ut conjuges illius onera etobligationes bene sustineant et adimpleant '.

Gratta sa­c r a me n ta­liso

Sacra­menta ope­r a n t u r exopere ope­rato.

Quid prae­stent actusoperantis.

Sa c r a­menta, pro­ba bi li tercausa mora..lis grattae.

Sa c r a­mentum utcompositumphysìcam,

Ut compo­situm arti­ficiale.

Simultasmateriae etformae,

causant gratìam quae a sacramento con­fertur; ideo hi actus requiruntur tantumut dispositiones ad effectum sacramentirecipiendum. - S. Thomas l.

7. - Quaestio magna agitatur interdoctores: An sacramenta causent gratt'amztlstrumentalt'ter physz'ce vel moraliter?

[Contin.] Tournely H, cum Vasquez etLugo, tenent causare moraliter, id est, quiamovent Deum ad gratiam physice cau­sandam. Ratio, quia gratia de se petit pro­duci effìcìenter a solo Deo, quin opus sithie miraculum addere, scilicet quod Deus

8. - c Suppone sacramentum dupliciter- sumì: l°. Per modum compost~z'physù;z~

«in quo l'es sensibilis et actio (v. gr. in« Baptismo, aqua et ablutio; in Unctione,« oleum et unctio) dicitur materia: et qui­« dem oleum et aqua, materia remota; actio« vero illa, materia proxima : verba autem,« aut quod eorum loco ponitur (ut in ma­«trìmonio, sìgnum consensus), .dicuntur« forma. -~. Per modum composz'ti arte­«ficialis: et tunc dieta materia et forma,«id est l'es et verba, simul habent se«Instar materìae; significatio vero eorum,« instar formae.

c Hic quaeritur de materia et forma,c priore sensu ».

9. - c Resp. l°. Ut sacramentum sit« validum, debet inter materiam et for­c mam (v. gr. inter affusionem aquae etc pronuntiationem verborum) tanta esse

1 Qu, 62, art. 1 et seqq. - il De Sacram, in gen.,cap. 3, art. l, sect.3, conci. 2"et 3. - Yasq... disp. 132,cap. 5. - Lugo.. de Sacramentis in gen., disp. 4. sect. 4,num.35 et seqq. - 3 Tr. l, cap. 2, nume 21.. Suar., in3 P., de Sacr., disp. 9, sect. 2, v. Dicenduffz est en'm••Val., in 3 Parto disp.3, qu.3, punct. 1, v. f., V. Est ig;tura nobis• • Bel/arm., Controv. de Sacramentis in gen.,

9. - a) Viva, de Saeram. ùz gen.. qu. l,art. 3, n. 3, requirit ut materia et forma mora·lem coexistentiam habeant. «Unde fit (itapro­sequitur) quod in aliquibus sacramentis major

conferat sacramentis de se gratiam cau­sare. - Sa1mant. 3 tamen cum Suarez,Valentia, Bellarrnino, etc., tenent causareinstrumentaliter physiee: ita ut causaeilIae naturales per potentiam obedientia­lem e1eventurad effectum supernaturalem.Et probant ex ilIo: Nisz' quis renatus fue­rt't ex aqua , etc. Hoc enim magis decetsacramenta.

Utraque sententia est satis probabilis.- Consu1e scholasticos, si p1ura quaerisde hac quaestione; cum ipsa nostri nonsit instituti.

c conjunctio, ut, secundum moralem ho­c minum aestimationem, spectata natura«cujuscumque sacramenti, una alteram« affìcìat ; hoc est, ut verba censeanturc cadere in talem rem, et cum ea unumc totale signum constituere. - Vide Bo­c nacina 4, Suarez, Coninck, etc.",

Quaeritur: quaenam szmultas (equz:ratur inter formae prolatz'onem et mate­riae applicah'onem?

Praeter Eucharistiam; ..quae omninorequìrìt simu1tatem physieam (cum pro­nomen demonstrativum hoc et ht'e nonpossit verificati nisi materia sit praesens),commune est non esse opus simul formamet materiam incipi nec sìmul finiti; suf­ficiet enim ut forma proferatur dum appli­catur materia, sa1tem antequam desistaturapplicari. Ita Salmantie. 5, Anacletus 6,

Viva a), Roncaglia 7. - Et de hocvidetur

Hb. 2, cap. 11, v. Secundo posset, et V. Terlio igitur. ­S. Joan., cap. m, 5. - • Disp, 1 de Sacrament., qu. 2.punct.2, n.l et 2. - Suar., disp~ 2, sect.2, 'v. Sed SUperMest.. et v. H,'ne refellitur. - Coninck" qu. 60, n. 40. ­, Tr. 2, de Baptismo, cap. 3, n. 4'1 et 44. - • Tr. 14, deSacrament., disto 1, nuro. 27. - ., Tr. 16, cap. 3, qu. 2,resp. 2.

coexistentia et simultas requiratur quam inaliis; V. g. in Baptismo, Confirmatione, Ex·trema Unctione, etc., requiritur major simul­tas verborum cum rebus quam in sacramento

Probabili­ter, causaphysica in­strumenta­liso

Euchari·stiarequiritsiri,lultatemphysicam.

8 LIB. VI. - TRACT. I. DE SACRAMENTIS IN GENERE. CAP. I. - DE NATURA SACRAMENTI NOVAE LEGIS. - DUB. II. 9

In ceterisnon eademrequi ritur.

non posse dubitari: cum in Rituali Ro­mano, in administratione Baptismi sichabeatur: Et cum ea (scilicet aqua) subtrina infusione.... baptizet..., sic dicens :Ego te baptizo in nomine Patris t, fundatprimo, et Filii t, fundat secundo, et Spi­ritus t Sancti, fundat tertio. Ergo, cumaqua non infundatur in verbo baptizo,non est certe opus ut a principio materiaverbis formae aptetur.

Quaeritur autem: an z"n alzi"s sacra­mentzs (praeter Eucharistiam, ut diximus)sulficiat sz'1nultas moraùs, ita ut satis sitformam z"ncz'pere staum posi applz'cationemmateriae?

Negat Cajetanus \ ubi loquens de Ba­ptismo b), requirit ad validitatem sacra­menti quod verba inchoentur priusquamablutio perficiatur vel e converso. Ethoc videtur indicare etiam Scotus apudSuarez 2.

Sed communiter affirmant Suarez 3, quisententiam Cajetani omnino refellit; Lu­go 4, qui illam improbabilem vocat ; Holz­mann s, [Contin.] Tournely 6, Laymann 7,

Diana 8, Antoine 9; et Salmant. 10 cumSoto, Toleto C), Sà, Hurtado, Dìcastìllo ,Henriquez, Villalobos et Granado. - Ra­tio, quia in composito morali, quale estsacramentum, sufficit moralis simultas.Et de hoc videtur non posse dubitari:nam, ut mox diximus de Baptismo, sem­per ac ablutio non fit dum actu profertur

1 Opusc, tomo 1, tr, 26, ad 2. - Scotus, in 4, disto 6,qu.B, n.1\ (expresse loquens). _. Disp. 2, sect, 2, v. Hinc,- • Loc. cito - • Resp. mor., Iìb, 1, dub, 33. - • De Sa.cram., n. 9. - Il De Sacram. in gen., cap. 2, art. 2, sect, 1,punct, l, v. f. - -: Lib. 5, tr.l, cap. 4, n.3; et tr, 2,cap. 7, qu, 3. - 8 Pare.B, tr.4, resol, 6. _ 1f De Sacram.in gen., cap. 1. qu. 3. - 10 Tr. 2, cap. 3, n. 44•. Sotus,in 4, disto 3, qu. unico, art. 8, v. Quando autem. - Sà,v. Baptismus, n. 4. - Gaspar Hurtad., de Bapt., disp. 2,

Poenitentiae..., quia in morali aestimationeverba non censentur cadere supra materiamin Baptismo, nisi quadantenus coexistant;non enim vere dicitur abluere, qui non abluitdum verba profert».

b) Et idem tenet de Ordine, in quo requirit• corporalem cont;lctum fieri cum prolationeverborum, in quibus consistit forma, simultempore in toto vel in parte».

c) Toletus a Salmant. ex Granado ita pro­fecto citatur; sed revera potius tenet senten­tiam Cajetani et Scoti: • Est autem in omniforma, inquit lib. 2, cap. 19, n. 1, observan­dum, ut simul sit cum ipsa materia. Nec

verbum baptieo , ablutio non verificaturnisi per unionem moralem: haee autemunio tam erit moralis, si fìat ablutio im­mediate antequam formaabsolvatur, quamsi fiat immediate posto

Haec tamen unio diversa esse debetpro diversitate sacramentorum; ut rectedicunt Suarez 11, [Contin.] Tournely 12 etAntoine 18. - Major enim unio certe re­quiritur in Baptismo, ubi mora uniusPaternoster») in validaret sacramentum; ut beneajunt [Contin.] Tournely et Diana 14" quicontrariam opinionem Fernandez meritolaxam vocat. - Et idem praefati auctoresdicunt de Confirmatione , Extrema Un­ctione et Ordine.

In Poenitentta autem sufficit ilIa unioquam exigit actus judicialis, cum interaccusationem et sententiam soleat inter­cedere aliqua distantia temporis: quamvisin hoc sacramento talis distantia non tantadebet esse, quanta fit in judicio forensi.Dicit autem Croix l. cum Tamburinio,quod valide absolvitur poenitens post ho­ram a confessione. - In Matrz'monio tan­dem sufficit ea distantia quae ordinariesufficit in contractibus, ubi satis est ut con­sensus unius ponatur, dum adhuc consen­sus alterius moraliter perseverato - Haecquoad sacramentum Poenitentiae et Matri­monii videntur accepta esse apud omnes.

Quoad aIia vero sacramenta, secundasententia, spectata ratione, videtur mora-

diff. 8. - Dicast., tr. 2, de Bapt., disp, 2, dub. 4, n. 48et 49. - Henr(q., de Sacram., Iib, 1, cap. 9, n. 10•. Villlal.,parto 1, tr, 4, diff. 2, n. 6•. Jaeob. de GranadIJ, in 3 P.,controv. 3, de Sacram. i. g., tr, 1, disp. 4, n. 4 et seqq,- 11 Loc. cito - 11 Loc. cito - 18 Loc, cìt., qu. a. - Con­tino Tourn., loc. cit., punct, 1, v. f. - 14 Parto 3, tr, 4,resol. 6, i. f. ~ Fernand. de Heredia, de Sacram.. in gen.,parto 6, dub. 1, n. 8. - " Lib. 6, parto 1, n. 8. • Tamb.,lib. 1, de Sacram. in gen., cap. 1, § 1, n.5 et 6.

enim prius verba quam materia adhibeatursunt proferenda, nec etiam posto Unde quipost aquae effusionemverba subjungeret, velante proferret, non baptizaret, quamvis nonsit necessaria mathematica vel physica simulotas, ut in eodem instanti materia et formaincipiant; sat est moralis simultas. Unde licetpost unam vocem emissam aqua infundere­tur vel ante, non esset inconveniens '.

d) Contin..Tournely loquitur de interpo­latione unius Pater et Ave. - Atvero S. Off.,in sua Instructione de die 2 Maji 185Sad vi­carium apostolicum' Abyssiniae, declarat in­validum vel certe dubium Baptismum in quo,

Mutatio's u b stantia­Hs invali­da t sacra­mentum.

Iiter certa; sed in praxì, prima ut tutìorconsulenda est e). - Hinc merito ait Lugo l

minime peccare sacerdotem, qui ad majo­rem sui animi quietem iterum se faceretordinare sub conditione.

10. - « Unde resolves:« l°. In Baptismo, Confirmatione, Un­

« ctione et Ordine requiritur talis con­«junctio, ut dum minister verba pronun­« tiat, moraIiter censeatur etiam lava­« re, etc.

« 2°. In Poenitentia absolutio satis diue potest differri, sicut in judiciis, sententia« post examen causae ". - [Vide dietamox, n. 9J.

e 3°. In Matrimonio unius consensuse potest alterius eonsensum tamdiu sequi,e quamdiu hic moraIiter permanere cen­e setur: sicut in aliis contractibus. - Vide« Coninck 2 ".

11. - e Resp. Il". Ut valeat sacramen­« tum, non debet fieri substantiaIis, seu« essentiaIis mutatio materiae vel formae;« accidentalis vero mutatio, etsi saepe illi­« cita sìt, non tamen invaIidum facit sa­e eramentum. - Porro substantialis mu­e tatio matertae dicìtur, quando secundum« eommunem usum et aestimationem ho­« minum, differt nomine et re ab ea quam«Christus praescripsit. AccidentaIis dici­e tur, quando cum ea eumdem retinete usum et nomen. - Formae mutatio es­e sentiaIis est, quando non manet idem« sensus; accidentalis, quando manet.q Laymann 8 ex communì,

1 Resp. mor., lib. 1, dub, 33, n. 3. - • Qu. 60, n. 40,V. f. - 8 Lib, 5, tr, 1, cap. 4, n. 4. - " Tr. 1, cap. 4, n. 66,i. f. - • Disp. 1, de Sacram., qu, 2, punct, 4. - • Disp.4,

completa jam omnino ablutione, forma pro­nuntietur, vel contra, absoluta prolatione for­mae, ad ablutionem procedatur. PraecipitqueBaptismum esse sub conditione iterandumubicumque materia et forma fuerint distincteet perfecte una post alteram adhibitae.

e) Doctrina haec (quamvis in ExamineOrdinandorum, n. 6, et in Confessore di­retto, cap. 13, n. 3, S. Alphonsus contra­riam tenuerit), confirmata est pro Ordinissacramento a S. R. et U. I., quae pluries, etsignanter die 12 Sept. 1877, 17 Mart. 1897,30 Novembr. et 14 Decembr. 1898, validasdeclaravit quasdam ordinationes, in quibusmoralis dumtaxat simultas inter materiamet formam adfuerat.

« Unde resolves:«l°. Nullum est sacramentum » [Eucha­

ristiae], « si materia cruda consecretur,« sive haec differat specie substantiali a«pane sive non; quia communiter non« censetur aut dicitur panis. - Item, sie: aquae artificiales adhibeantur in Bapti­e: smo; quia non habent communem usum« et nomen aquae elementaris, esto phy­e sice specie non discrepent. Vide infra« de Baptismo.

«2°. Valet sacramentum, etsi aqua« Baptismi sit calida, etc. - Item, si panise eucharisticus sit ater, fermentatus, etc.

e: 3°. Defectu formae, saeramentum este: nuIlum: l°. Si litterae aIiquae mutentur« varìantes sensum, quod facile fit ine initiaIibus, v. gr. In nomine matris ,« mt1zi~ etc. - 2°. Si magna fiat interruptio«verborum, ita ut moraliter non videan­« tur cohaerere a). - 3°. Si forma divisim- pronuntietur, V. gr. unus dicat: Ego te« baptz"zo; alter: z"n nomz"ne Patris, etc.,« quia erunt duae formae imperfectae ete sensus falsus. - Filliuccius '; vide Bo­- nacìna" ".

Nota hie prop.27, damnatam ab Ale­xandro VIII: Valuz"t alt'quando Baptismussub hac forma collatus: In nomine Pa­tris, etc..praeternussis mz"s:Ego te baptieo.

«4°. Forma valet, etsi non liceat: l°. Si« omittas voces non essentiales, v. gr. Egoe et Amen in Baptismo b),. Enhn in formae Eucharistiae. Bonacina 6 ex Suarez, etc.«- ZOo Si quid addas, v. gr. In nomine

de Euch., qu. a, puncr. I, n.9 et 10; cfr. disp. 2, de Bapt.,qu. 2, punct. 4, num. 11 et 16... Suar" disp. 21, sect, 2,v. Dico 2 .. et disp. 59, sect. 1, V. Dico 3.

Il. - a) S. AIphonsus, in Exam. ordinan­dor., cap. l, n.8, scribit: «Interruptio for­mae, si est modica, non officit valori sacra·menti. Secus, si talis sit, ut verba non con­stituant unum sensum ».

b) Quidquid dicat Busenbaum, nullum estpeccatum omittere vocem Amen,. piane enimdeest in Rituali Romano, Ordo Baptismz',ubi habetur forma hujus sacramenti; et S.R. C. de hoc interrogata, respondit strictimservandum esse Rituale Romanum. Vide de­creta Authent., S. R. C., n. 3014, ad 2. Fa­tendum tamen est reperiri in pluribus anti­quis Ritualibus hanc vocem Amen,. ita apudme sunt: Agenda S. Colonz'enszs Ecclesiae

. Coloniae 1614), fol. 32, ubi habetur forma

Consecta­ria pro InU·tatione ma­terìae,

Pro muta­tiene for~

rnae,

10 LlB. VI. - TRACT. I. DE SACRAMENTIS IN GENERE. CAP. I. - DE NATURA SACRAMENTI NOVAE LEGIS. - DUB. II. 11

Interru­itio formae.

Materia etrormainBa­ptismo etEuchari·stiaç a Chr'i­sto specifì­catae.

« Patris, quz' te creauù, etc. - 30• Si substi­

« tuas synonyma, v. g. abluo, pro baptizo».[Ita S. Thomas C)]. - e Si tantum trans- .«ponas, ut: Hoc meum est corpus,' Te ego« baptiso. - 50. Si verba corrumpas ob«praecipitantiam et balbutiem, v. gr.:«Hoc est corpus meus , vel: Hic est«enim. caùs meus. -, 6°. Si interruptio« fiat parva, v. gr. Ego te oaptiso, et in­« terponat: Ista aqua est nz"ntzs frigida,« vel: Custos, verte folium. In nomzne« Patris, etc. - Filliuccius l; vide Bona­« cina 2 ». [Idem docent Lugo 3, Ronca­glia 4 cum Tamburinio].

Tussis autem inter syllabas verborumformam invalidat, nisi sit momentanea.Roncaglia 5 cum Tamburinio; Leander d)

apud Croix d). - Tussis vero longa, putaper medium quadrantem, inter verba certeinvalidat formam. Croix 6 cum Tambu­rinio et Sporer.

Quaenam autem in singulorum sacra­mentorum materia et forma mutatio sitsubstantialis aut accidentalis, vide infra,ubi de his singulatim agemus. .

12. - Quaeritur: an materiae et formaeomnz"um sacramentorum fuerznt a ChristoDomino in specie determmatae? - Cer­tum est Christum in specie determinassemateriam et formam Baptismi et Eucha­ristiae.

1 Tr. 1, cap. 4, nume 65, v. Dico 2. - 2 Disp. 1, deSacram., qu. 21 punct, 1, num. 23. - a De Sacram. i. g.,disp. 2, n. 111. - • Tr.16, cap. a, qu.4, resp. 1.. Tamb.,Iib, 1, de Sacram. in gen., cap. 1, § 1, n. lO. - , Loc. cito •Tambur., 10c. cit., n. 15.-' Lib.·6, parto 1, n. Ba, (ubi deconsecratione loquitur, sicut et auctores allegati) .. Tam·bU'I"'1 tec, cit., num. 10... Spor' 1 parto l, cap. 2, num, 93._ ., Controv. de Sacro Ordinis, cap. 9, i. f. - 8 Tr. 1,cap. 4~ n. 48. - 9 Loc. cit., n. 86. - 10 De Sacram. i. g:,

Baptismi absoluta; Rituale Romanum (Ve­netiis, apud Juntas 1651), fol. 32 et 33, ubihabetur forma conditionata; Sacerdotale adconsuetudinem S. Romanae Ecclesiae, etc.(Venetiis ap. Juntas 1579), in quo ubique, scili­cet quatuor vicibus, repetitur forma Baptismicum additione verbi Amen.

e) S. Thomas Ioquitur in universum demutationibus in forma sacramentorum, ne·gans contici sacramentum, si debitus sensustollatur; affirmans vero illud confici, si de­bitus sensus r:emaneat.. d) Leander a SS. Sacramento citatur a

Croix, lib.6, part.1, n.33, ut qui, de Bapt.,disp. 3, qu.38, sinipliciter dicat interruptio-

Dubium igitur vertit quoad alza sacra­menta a).

Prima sententia probabilis negato Ethanc tenent Bellarminus 7, Salmant. 8, Lu­go 9, Holzmann l0, Croìx "; item S. Bona­ventura, Alensis et Morinus, apud ]uenin12.

- Ratio unica hujus sententiae est diver­sitas Ecclesiae graecae et latinae in admi­nistratione aliorum sacramentorum, prae­sertim in Ordine. In Ecclesia enim graecapresbyteratus et diaconatus conferunturper solam manuum impositionem; in lati­na vero, praeter manuum impositionemrequiritur traditio rerum; ut habetur indecreto Eugenii IV ad Armenos (relatoapud Croix 18), ubi sic habetur: Sextumsacramentum est Ordinis, cujus materiaest z1lud per cujus tradz"tzonem conferturOrdo ; sù:ut presbyteratus tradz"tur percalù:zs cum uino, et patenae cum pane por­rectionem ,. dz"aconatus vero, per lz'brz·Evangelzorum datzonem,. subdz"aconatusvero,per calz'czs vacuz' cum patena vacuasuperposùa tradz"tz'onem,. et sz"ntz'lz"ter dealtt's, per rerum ad mznz'sterz"a sua perti­nentz"um assz"gnatzonem.

Secunda vero sententia probabilioraffirmat omnes materias, et quoad sub­stantiam etiam formas sacramentorumfuisse in specie a Christo determinatas.- Hanc tenent juenin", Concìnav.Auctor

n. 11. _ 11 Lib. 6, parto 2, n. 2135. - S. Bonau., in 4,disto 7, art. 1, qu, 1 et 2.. Alens., Sum., parto 4, qu, 9,membro 1, resol.: et qu. 5, membro 3, art. 2.. Morin.,de Administr. Poenit., lib. 8, cap. 17. ." Insrit, theo1..parto 8, disserto l, qu, 4, cap. 2, noto a. - 18 Lec. cit..n. 2128. (Cfr. apud Labbe, tomo 18, col. 550 Decretum adArmenos. - 14 Instit, theot., parto S, disserto 1, qu. 4,cap. 2, conc1usio. - 15 Lib. 1, de Sacram. in genere, cap. 5,num.7 et lO.

nem ex tussi, etc., fore mutationem acciden­talem. At re.era, Leander, loc. cit., Ioquiturde tussi momentanea; quaerit enim «an va­lide baptizet si quis, postquam dixerit Egote bap ~, propter unam tussim. aut propterrespirationem, etc.,paulatim qUlescat, demdeaddat - tiso z'n nomine Patris, etc. -. Etre­spondet aeque probabiliter affirmari.

12. - a) Non omnes hic citati auctoresloquuntur de omnibus sacramentis, exceptisBaptismo atque Eucharistia; sed aHi, deOrdine tantum, ut Bellarminus, Salmant.,Lugo; Croix addit Extremam Unctior:em;S. Bonaventura Ioquitur de Confirmatlone;Holzmann denique asserit materiam Poeni-

Probabili·ter, non inaliis sacra­mentis.

Probabi·li us , etiamin aliis sa­eramenris.

Ditfìculta­rìbus satìs­tìr,

Petrocorensis l, Habert b), Merbesius, Con­tinuator Tournely 2, et alli plures cumD. Thoma 8, qui non potest negari essepro hac sententia ; siquidem hanc traditrationem: Quz"a ergosanctificatio homz"nzsest z'n potestate Dei sanctificantis, nonpertmet ad homznem suo judz'ct"o assu­mere res quz'bus sanctificetur" sed hocdebet esse ex dzvzna znstz"tutzone determi­natum. Et ideo zn sacramentis nouae legts,quz'bus homznes sanctificantur, secundumz1lud 1. Coro VI: Abluti estìs..., sanctificatiestis, oportet utz' rebus ex dzvzna znstz"tu­tzone determz'natzs. - Nec S. Doctor ex­plicari potest de determinatione in ge­nere quae possit per diversa signa signi­ficari; nam 4 expresse docet oppositum,dicens: Etsi idem potest per diuersa signasz"gnz'ficarz' (en qualis esset determinatioin genere), determinare tamen quo signasz"t utendum (en determinatio in specie)..,pertmet ad sz"gnijìcantem " Deus autemest quz' nobzs sz"gnificat spz"rz"tualz"a.

Circa autem diversitatem Ecc1esiaegraecae et latinae, praesertim (ut diximus)in sacramento Ordinis, respondetur, tra­ditionem instrumentorum non esse mate­riam essentialem, sed tantum accidenta­lem, etsi integralem.

Ad decretum vero Eugenii respondetHabert illud editum fuisse soluto concilio;sed haec responsio nihil valet: jam enimsatis probavimus Lz"b. I, ex n. 110, decretaPontificum esse per se infallibilia. Con­gruentius itaque respondetur cum Mer-

I Lib.T, tr, 1, deSacram. io g., cap. a,qu. a. - Merbes.,Sum., de Ordine, qu. 52, v. ResjJOndeo. - 'De Sacram. i. g.,cap. 2, art. 2, sect. 1, punct. 2, concI. 2. - s 3 P., qu. 60,art. 5. - '" Loc. cit., ad 1. - Habert" Ice. cit., resp. 4,

tentiae, Ordinis et Matrimonii, formam veroOrdinis et Matrimonii,quoad genus tantum aChristo fuisse determinatas.

b) Habert de materia sacramentorum pIaneconcordat, de Sacram. i. g., cap. 7, resp. 4 ..de forma autem non sic: • Certum est, in­quit, loc.cz't., resp. 3, aliorum quinque sacra·mentorum [praeter Baptismum et Euchari·stiam] non ita determinatas fuisse, sed Chri·stum reliquisse Ecc1esiae determinandum ...,modo per ea [verba] sufficienter exprime­rentur effectus illorum sacramentorum -.

e) Merbesius, loc.cit., qu.52, V. f., negatquidem conciliumdefiniisse tamquam dogmacatholicumporrectioneminstrumentorum esse

besio e), Concina et Tournely, quod Euge­nius non quidem determinavit materiamessentialem Ordinis, sed solum voluit Ar­menos instruere de omni ritu EcclesiaeRomanae, cujus unionem illi ambiebant.- Dices: Eugenius non loquitur de ritu,sed expresse de materia; et sicut in aliissacramentis materiam essentialem assi­gnat, sic in isto de Ordine, dicens: Sextumsacramentum est Ordznzs, cujus materiaest z7lud per cujus tradz"tzonem conferturardo. Respondeo: Si hoc esset verum,sequeretur quod etiam esset certum quem­libet minorum ordinum esse sacramen­tum; sed ipsi Salmant. cum Soto, Na­varro, Vasquez, dicunt oppositum esseprobabile d): idque probabilius esse pro­babimus infra n. 737. cum ordines mi­nores etiam ab abbatibus conferantur. _.Nec valet dicere cum Vasquez, Majoreet aliis, apud Palaum e)) quod in eodemdecreto Eugenii episcopus vocatur mini­ster ordinarius sacramenti Ordinis: ergo(ut ajunt) possunt ex privilegio etiam alììquam episcopi esse ministri hujus sacra­menti. Nam respondetur quod si hoc esset,etiam presbyteratus posset aliquando con­ferri a non episcopo: sed hoc communiterrejicitur, quidquid dicat Vasquez o, ­Unde dicendum quod Eugenius, cum no­minavit ministrum ordinarium, utiqueintellexit loqui in subjecta materia se­cundum sensum doctorum et constan­tem Ecc1esiae traditionem, ut ait Tour­nely", nempe quod privative ad episcopum

v. Dices 4. - Concina, loc. cìt., num. 9. - Conto Tourn' j

de Confirm., cap. 3, art. 2, concI. 2, obj. 2, resp. 2; cfr. deOrdine, p. l, cap. 4,' art. 1, obj. 1, post concI. 5. - 5 Prae..lect., de Sacram. Ordinis, qu. 4, art. 2, obj. 1, adv. 24 m concl.

veram, essentiaIem et unicam materiam; sedait locutum fuisse juxta communem consue­tudinem et modum quo passim omnes vocantsacramentorum materiam, sive accidentalis,sive essentialis sito

d) Seu rectius: Salmant., tr. 8, de Ordine,cap. l, n. 12 et 13, pro sententia quae negatordines minores esse sacramenta, adducuntSotum, z'n 4, disto 24, qu.1, art. 4, conci. 7,'Navar., Man., cap.22, n.18, v. Quare ..Vasq.,dz"sp.237, cap. 2 .. qui revera ita tenent. Sedipsi Saimant., n. 14, absolute tenent omnesordines tam majores quam minores habereveram rationem sacramenti.

e) Vasquez, dz"Sp. 243, cap. 4, ita sane

12 LIB. VI. - TRACT. I. DE SACRAMENTIS IN GENERE.

spectat conferre ordinem presbyteratuset diaconatus; re1iquos vero inferiores,utpote non sacramenta, posse aliis com­mitti.

Hine censetur Eugenius, loquendo desacramento Ordinis, non omnia dogmatice

loquitur in aliorum opinionibus quas exponit,ipse vero concludit: • Judicium autem lectorirelinquere visum est». - Major a Palao ad­ducitur pro opinione dicente dìaconatus etsubdiaconatus collationem posse probabilitersimplici sacerdoti committi; quam sane opi­nìonem Major, in 4, disto 7, V. Secundo ar-

asseruisse, sed inpluribus se accommo­dasse ad communem loquendi modum,quo res in septem ordinibus adhibitae,utpote discrimen uniuscujusque ordinisexpressius significantes, eommuniter vo­cantur materiae sacramentorum.

guìtur, V. f., refert ex privilegio quod di­cunt quibusdam concessum; sed postquamrationes contrarias exposuìt, hìs verbis con­cludit: • Tutius est igitur ordìnes accipereab episcopis et non ab abbatibus '. - SolusPalaus argumentum petit ex Eugenii de­creto.