in - uu.diva-portal.orguu.diva-portal.org/smash/get/diva2:1191942/fulltext01.pdfpsalmus davidis...

14

Upload: others

Post on 27-Oct-2019

9 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

PSALMUS DAVIDIS DECIMUS SEXTUSIN SVECANUM METRICE CONVERSUS NOTISQUE

PH I LO LOG IC IS ILLUSTRATUS.

Omnia orta occidunt, omnes naturae venustates incasum luxuriant, flore numquam redituro superbiunt,senescunt, iniquo premuntur judicio vel etiam ingra-ta obruuntur oblivione: Stat stia cttique dies. Resonatilla vox ex monumentis, quae, artis fastigium asse-cuta, edax abolevit vetustas; resonat ex iis, quae in-genii gustusque aeternam dominationem meditata funt,litterarum operibus, eandem fortunae invidiam effugerefrustra conatis. Haec etiam apud Judaeos fuere poe-feos fata, fiquidem ipsam ingenii vim procreatricemvitamque artis vitalem respicere libet. Vatum effataclarissima, futuri praescia, cessaverunt. Citharam nonamplius pulsat per deserta Judaeae fugax e conspeetuLarium regius Pfaltes. Cantatrices choreae, decanta-tis hyrrmis, abiere. Floruit poesis Hebraeorum atquedefloruit. Tristes deinde illuxerunt dies et pluriminunc temporis Philologi divina , quae in Sacris carmi-nibus Spirant, futuri praesagia contemnere ausi, ini¬quo judicio vätes augustissimos carpcre haud gravan-tur i).

i) Optandum, ut interpretes, Sacrum unumquemque vatem

1

Placuit scilicefc, ut exemplum sfFeramus, multis in-terpretibus de Psalmo, quem nobis tractandum pro-posuimus, statuere, quod confécisset ilium Davides,cum in fuga esset, vexationes Saulis evasurus, atquead Achim, regem Philistaeorum, per venisset 2). Aiiis,quorum praecursor fuit celeberrimus Rosenmiiller, tu-tius visum est asserere, quod fugas Davidis primaead Philistaeos onginem Psalmus deberet 3). Η- E. G.Paulus contra nihil aliud in. hoc po£mate in venit nisigratiarum actiones, quas Deo persolvit poeta, morboolim implicitus, deinde vero ad pristinam bonam vale-

explicaturi, oblivioni numquam traderent, quas cecinit po-£ta, omnium de quibus gloriatur patria, facile prineeps:

"Den Höges mattstock år ej vär.Frän andra höjder säg han Iifυet,Hans säng pä andra toner gär."

T egn er.2) Ex iis, qui in hane senfentiam abiverunt, nominas-

se sufficiat: W. F. Hezel, die Bibel alten und neuen Te¬

staments, Lemgo 1783. Ρ. IV. G. Ch. Knapp, die Psal¬men übersetzt und mit Anmerkungen. Hal le 1789. J. A.Jacobi, die Psalmen übersetzt und mit Anmerkungen be¬gleitet. Jena 1796.

3) Ego Psalmum LVI hunc nostrum συγχςονον puto, quumDavides, a Jonatha certior factus de implacabili Saulrs o-dio, ad Philistasum regem prima vice confugisset. E, F.C. Rosenmülleri Scholia in vetus Testamentum. psiae1798. Ρ. IV. pag, 361.

tudinem restitutus 4). I Ch. W. Augusti per huncPsalmum depingi credit verum Israelitam omnesqueejus publicas privatasque vitae rationes 5). Multidenique hunc Psalmum esse vaticinium ad Messiamspectans validissimis probarunt argumrentis, quorumsummam pro virili et angustis finibus operi nostropraescriptis attingere in animo est. Promisso autem,quod ipso in titulo fecimus, satisfacere et versionemPsalmi quandam eamque metricam exhibere primumconahimur. In sensu Psalmi eruendo opera auctorumoptimorum diligenter consuluimus, ceterum hocce qua«lecumque conamen poeticum ad arbitrium eruditissi-morum lectorum submisse deferentes.

4) Philologische Clavis über die Psalmen. Heidelberg 1 g 15-pag. 71. Ps. 16. Geheimes Denkmal des Danks gegenJehovah.

5) Praktische Einleitung in*s Alte Testament. Leipzig 1^06.P. III. ubi pag. 191. htec singularis, at jam allatis mul-to acutior, exstat interpretatio.

4

SEXTONDE PSALMEN.En Davids sång i).

O Gud! ined Ditt beskydd omhågna mig; 2)Jag flyr till Digy

1) Mirum in modum dissentiunt commentatores "indefinienda hujus verbi significatione. Abeu-Esra reddit:Aureolum, quia Psalmi, quorum titulis inscribitur, essentDünJ") lö DhD D^sro. Idem vero valet de compln-ribus Psalmis, hocce titulo non insignitis. I, D. Micha"elis, cum quo faciunt F. Ε. Boysen et I. A. Dathe, ex

antiquis versionibus et Syriaco .ιοΔ-ο notam imissit, (/t-gnavit. Castelli p. 1832), adductus vertit: eine Grabschiift.Incerta auctoritas et nimis Jonge petita derivatio. Hezel*,vocis originem in Arabica lingua quasrendam existimans,habet: carmen exsulare. In fata vero exsilii tristia caderenon potest versus 6. Plures afFerre minoris momenti ver-siones cum propositum tum animus prohibent. Non ve¬ro silentio prastereunda, quas jam Giotio placuit, lectioShD» a Celeberr. Gesenio et de Wette recepta, quippequse originem vocis in promptu ponat et sensum limpideBuentem exhibeat.

2) Med Ditt beskydd omhdgna mig. Recurrit ite-rum Celeb. J. D. Michaelis ad exteras linguas. Vocabu-lum5 de quo quasritur, Arabicac esse originis iingit, signi-ficans: perncctare. Deinde lectores admonet, mortis, subimagine noctis, apud Hebrasos stepissime mentionem iieri,quibus prsemiseis probat vertendum esse vocabulum no·

strum: j[erva me in nocte mortis. Colieg. Crit. pag. 57.

5

Ρα Dig mitt fasta hopp jag alltid ställer.Det dr min troi ej blott min tungas ljud: 3)

"Du dr min Gud!

Non sumus, qui aliquid detrahere velimus de magna,quas ex cognitione Jinguarum, Arabic# et Syriacas, adstudiosos linguas Hebraas redundat, utilitate, quam omnesomnino profitentur eruditi. Ut ramen aliquod genuinumetiam Hebraeorum maneat dialecto, nimiam illam exspa-tiandi cupiditatem suos inträ limites coércendam non im-merito statuit Gesenius. Cujus verba, quoniam versionemMichaelis supra memoratam acu quasi tangunt, afferrenon alienum videtur. "Es ist misslich, bey einem oft imHebräischen vorkommenden Sfamworte, über dessen He¬bräischen Sprachgebrauch man demnach sicher ist, für eineeinzelne Stelle eine aus dem Arabischen Worterbuche auf

gegriffene Bedeutung anzuwenden. Hebräisch-DeutschesWorterbuch. Erster Theil. Leipz. 1810. pag. 219.

3) *}*"»!? r\yojt* Interpretes, qui vulgatam hanc lectftmera re-tinent, illam explicatam volunt per ellipsin tö "»w'üi etvertunt: dicis, anima mea, Jovae i. e. dico Jovae. Usitataquldem dicendi formula apud Hebrasos, at «ine elüpsi,ut Ps. 42: 6, 12. "»Sv "»»nn1] ^nrvifiu/h-n» Cumvero nobis in versu obvia eiJipsis justo obscurior ideoquenon admittenda videatur, sensui et dictioni Hebraete meli-os consulet is, qui aiteram iectionem anteferat; li¬cet etiam ex illa origo hujus probabiliter cognosci possif.

6

'

Förutan Dig min sällhet intet gäller" 4).

De ädla 5J , fromma, som med fädrens tro1 landet bo 6);

4) J. D. Michaelis rationem mutandte iectionis 0-

srendit et spnvVa-bä legendum proponit. Gesenius exem-plum sistir. Gen. 3: 50, ubi eundem cum *»7^^ significa-tum habet hv Idem Bonsdorffio placet, qui hunc in fi-nem afFert Gen. 32: 12 et Arnos 3: 15. Loci veno abhoc citati longe siiam significationem nostro utom vindi-cant, quam quas in hunc versum quadrare possit,

5) tiilN Antiquissimum Piuralem Ungute Hebriete fuisse *>—ex analogia iinguas Syriacte (Vater. Hebr, Sprachlehre.Leipzig 1797. p· 153) et residuis fortnis v>\y principesJud. 5: 15, v-p manus Ezech. 13: 18 > cicadas. Arnos7: I. et *>3"iN dominus, in hoc Psalmo, qua oinnes an-

tiquo habitu ad nos pervenerunt. Abiit htec forma percontractionem in *», ut *»3)2 Ps. 45: 9. >72 2 Reg. 11:4, 19. "So komt man auf eine Zeit zurück, wo diesesα (des Plurals) nicht da war, aber dem ohngeacbtetschon*», mit irgend einem Vokale ausgesprochen, denPlural anzeigte.'5 Vater 1. c, His formis primaevis no-stram quoque *>.;— annumerat, cujus prasterea exemplumhabemus in Psalmo 119: 128. prascepta.

6) Ex multis, qua: prtepositioni b a

lexicographis tribuuntur, significationibus haud insolita estilla, quam in Psalmo obtinet. Respondet autem htec Gal-lorum verbis pour vel etiam quant ά, adeo ut OiurhpV

7

I dem allena jag mm glädje finner,Men dem, som åt de falska Gudarne

Sin dyrkan ge, 7)Dem bidar mången sorg, dem straffet hinner.

Ej deras offerblod mitt helga kallOskdra skall 8),

gallice venatur: pour les pieux, ve! quant aux pieux.De usu et frequentia hujus significationis tö V ita disseritVater, Hebr, Sprach!, pag. 449. *'b ist oft bios Ausdruckdes Dativverhåitnisses. Ausserdem aber hat es viele Be¬

deutungen, die noch am ersten das unbtjflimm ei in Be-Zug auf, vereinigen konnte/'

7) Men dem, som åt de Jalska Gudarne sin dyrkan ge.ΉΠ» inΜ Eliptica nimis dicendi formuja, qute, supple-tis subintelligendis, ita in integrum esset restituenda: IW'M

*)ΠΝ bN Dicta in Veteri Testamento frequenteroccurrunr, ubi vocabulum ")PN cum τω bt-i conjunctumlegimus, ut "inN Vn Exod. 34: 14, οηπΝ Exod.20; 5, 23: 13. Deu . 5: 7, 6: 14, 7: 4, 8: 19 et

passim; elliptice etiam apud Es. 42: S. Hase omnia nonpotuere non Judreis esse notissima ideoque sine dubio va-ti ansam dederunt ellipticte dictionis,

8) ΡΠΌ TpDN" 7$ In aperto est, personam, quaeverba facit, mutiere fungi sacrificatoris. Versio etiam su-

pra aliata hanc Vatis ideam exprimere et quasi tffingereconatur, Plurimi quoque interpretes statuunt, personam,quam Ioquentem inducit poeta, sacerdotaji dignitate orna-

8

Ej deras namn jag vill på lappen bara.Min del, min spis och dryck dr Du, o Gud,

Och Dina bud.Dn skall åt mig en högre lott beskära 9).

Mig delas lotten i etf* härligt landUtaf Din hand.

For mig det arfvet 10) högt i värde gäller.

ram esse. Ab hac vero conimuni opinione longe discre-pat Reverend. Η. Ε. G. Paulus i. c. pag. 74. ''rpöN H.opfern iasfen (Der Redende spricht also nicht als Priester,sondern als einer, welcher befehlen oder verbieten kann)."Illius sententiam sequi vetat linguae Hebraeae genius. Ete-nim t]D3 in Kai. interdum quidem significat: libavit. Hiecvero significatio in forma Hiphilica multo usitatior est.

9) Celeberr. J. D. Michaelis pro exquisitasua eruditione et maxima rei criticas peritia ostendit, vo-cabulum Tpxnn non in Part. Kai, cujus ultima numquam1 admittit vocalem, sed in futuro Hiph. a verbo q>:n, veipotius quaerendum. Haec quamquam radix obsoleta est,in Arabica lingua tarnen superest monumentum, am.

plitndo loci. Vide Castelli Lexic. hep'agl. Inde liquet,rpl significasse: latum, amplum esse, et in Hiphil, csra-cteri hujus conjugatior.is convenienter: amplum facere.Eandem sententiam fovit, ante Michaelem, Albertus Schul-tensius in Gram. Hebraea p. 598-

ΙΟ) Duplex prsecipue exstat criticorutn opinio de hocvocabulo, digna quae afferatur. J. D. Michaelis assumitsuffixum primae Sing, negligentia librariorum omIssum.Altera sententia est, η positum pro η fuisse, ut in Exod.

9

Välsignad Du] som sörjde for mitt väl u);En tacksam själ 12)

Om natten ock min pligt mig foreställer.Gud for mitt oga, vid min sida, är

Mig alltid när;Ej tvekar jag, ej vacklar. Hjerta! ilaDin fröjd till mötes. Själ! mitt väsends Jag 13),

Du skall en dagDig glädja. Kroppen skall i trygghet hvila,

15: 1 , et aliam tantutn forma m Substantivorum Fe-minini attestari. Vide Simonis Arean. Formar, etc, pag.245. Hoc etiam melius, cum sensus h. J. non requiratexclusi cujusdam pronominis supplementum.

11) Ich preise Jehovah, der für mich gesorget (nämlich durchjenes Erbtheil), de Wette. Michaelis vero, et secundumillum Boysen et Dathe ad promissionem de hasreditateobtinenda referunt verbum γ*)*», prcedicere resfuturas {Arab.iiCjj). Quainvis vero hoc sensu occurrit yin Num. 24:14; vix tarnen fingi potest, personam, de qua agitur, hocversu loqui de promissione hasreditatis, quam ad se per-venisse priori versu commetnorat,

12) Proprie msignificat: renes, stepe vero Metonymicesumitur et quidem pro sensibus animi et affectibus maxi-me reconditis. Sic apud Jerem. 11: 20 :Λΐ ]nh.

i5) Ex variisj quae allataj sunt, hujus vocabuli signi-ficatiönibus Kimchi et Aben-Esra huic loco optimam ele«gisse videntur, reddentes illud: animus. Parallelismus in«

o

Ty Du skall ej ät Hades mörker 14) geMin varelse,

Din Helige 15) förgängelsen ej lida·Du lär mig väg till lifvet, mättar mig

Med fröjd hos Dig,Med evig sällhet vid Din högra sida.

ter USD et antecedens sh pro hac verbi interpretatione te*stimonium affert. Augusti vertit hoc loco: mein befs3res.Ich frohlockt.

4) SiNip das Schattenreich der Hebräer. Sie schildern esals ein unterirdisches Reich, worin dichte Finsternissherrscht. Gesenius, Lexic. Pars II. pag. 1101. — Est isteine Idee, die wir kaum mit einem einzigen Worte un¬serer Sprache deutlich genug ausdrücken können, da hin¬gegen die Griechische, die ihr ciär\s dafür setzen kan,reicher ist. —- Michaelis Colleg. Grit, de vocabulo— Nec feliciorein se profitetur lingua Suecana, Cum ve-ro ex Grseca desumtum ocåtjs etiam in vernacula et scri-ptis nostri temporis interdum occurrat; id, vi Etymolo¬gie, etiam in nostra versione adhibuimus.

5) Peculiarem attentionem moverunt variae criticorum opi-niones de numero vocabuli ϊ"ρ*ρθΠ, sive Singularis esset,sive Pluralis. Si prius probatur, redundat *» ante sufE-xum, quod etiam Masoretas annotarunt his in margine ver-bis: TT» T»JT». Si posterius antefertur, nihil tarnen indedetrimenti nostra: interpretation! veremur, cum usus nomi-num pluralium de singulorum, sed summorum in suo ge¬liere, virorum personis, etiam in Hebraica lingua exqui-situs elegansque judicetur, testante J. F. Fischero in Pro-luss. de vitris Lexicor. Novi Testam. Lips. 1791,

XI

Restafc denique, ut paucis indicemus contentumPsalmi et, quae poetae in canendo ante oculos obver-sata fuit, me tam sublimem. Quse quidem exnositio i-psam versionem antecessisset, oportuit; nisi Ultimi ver¬sus praecipue Idonei visi fuissent, quibus nostram ne·cteremus argumentationen).. Namque ex iis, velut efönte purissimo, haurienda sunt argumenta, quibus in-dolem poematis dotesque vatis citharizantis egregiasrecte demum sestimare licebit. Continet scilicet Psal-mus vaticinium de Messia, cujus insignia in terris fataadumbrare et quasi proludere ardet poeta. Ita ab A-postolis intellectum, ita expositum accepimus. Petrusenim, orationem ad Judaeos agens, recitatis ex Co¬dice Sacro quatnor ultimis Psalmi versibus, de Davideasserit, ort πςοιάων ελοίλησε πες) rtis αναβάσεως τ& XgtzS.Act. Apost. α: 3*· Eödem modo Paulum invenimusdisserentem in Act. Apost. 13: 35—37, ubi efciam lucu-lentissime probat, hunc Psalmum non de Davide ex-

plicandum esse. Accßß μεν eTcfe 3ιαφ&οξ<χν' V0v $ε ο ®εοεηγείξεν, ακ εΊ3ε $ίο&φ$οξοίν. Cum iis iecerunt compluresPsalmorum interpretes, ex quibus nominasse suificietMatthaeum Poli iß), J. D. Michaelis, J. A. Dathe, J,Ch. Doederlein 17), C. G. Hemsler 18) et Ch. G. Küi-noel 19). — Objiciunt quidem dissentientes Phiiologi

16) Nos, Apostolorum auctoritatem secuti, statuimus Psal¬mum primo et principaliter de Christo intelligendum esse.Synopsis criticorum Londini 1671. Vol. It. påg. 617.

17) Scholia in Libros V. T. poetiqos. Halas 177g.18) Bemerkungen über Stellen in den Psalmen und in d.

Genesis. Hamb. 1791.29) Die Psalmen metrisch übersetzt und mit Anmerkungen.

Leipz. 1799,

ex Maimonide 20), Judaeorum traditiones Messiae mor¬tem indicasse regnumque ad posteros transiturum.Quae contra primuin observare licet, ideam, quam sibide Messia finxerunt Judaei, numquam sibi constitisse.Lightfootius etiam ex Talmude affert, Messiae regnuma resurrectione exorsurum esse 21). Hujus Messiseresuscitationis divina quadam voluptate sese perfusumsensit eximius vätes. Divinitus praemonebatur de fu-turo, eminentissimo populorum rege et sanctissimocultus Divini antistite, qui omnes in patria, iu/n),pios Summi Numinis cultores favore et gratia ample-cteretur, contra ab omni fictorum Numinum cultu quaminaxime abhorreret, veram sibi divinitus traditam reli-gionem propagaret et per eam regnum coeleste magismagisque dilatatum videret qui etiam, mul-tis variisque perfunctus laboribus, in sepulcro paullulumquiesceret (ntopb ρψ'ι mox vero in vitam bea-tissimam ad aeterna gaudia (nxp rediturus,

20) nbbN ρκι n:nN Sn m»·»'im toöura ovr» ίϊ> γν^ πποί Sup nm»Maimonidis dissertatio, Commentario in Talmudis tracta-tum pbn p~>ö prasmissa, a Pocockio una cum aliis ejusd.auctoris dissertationibus edita sub titulo: Portas Mosis.

21) Horas Hebrai cas et Talmudicas in quatuor Evangelistas,Lipsias 1684. pp. 375 & 376. — Quod idem affirmatSchoettgenius ex Sohar Numer. foi. 82. col. 326 qui deMorte Messias ita disserit: Morietur Messias et occisus instatu mortis permantbit ad tempus, donec recolligat vitamliic collis, onjpv», et resurgaf. Schoetfgenii horas Hebrai-cas et Taimudicae de Messia. Dresdas et Lipsias 1743.Ρ. II. pag. 565.

jgSM TD® Itetf. χ*■ i; - -

- ' .* ·