รายงานการวจยฉบบสมบรณ

เรอง

การสรางนวตกรรมสการผลตยางกอนถวย เพอการพฒนาแบบยงยน

Innovation of Cuplump Production to Sustainable Development

ดร. สวลกษณ วสนทร อาจารยรตนา เกยรตตนสกล

อาจารยศภรตน หนมา

โครงการวจยนไดรบทนสนบสนนจากงบประมาณมหาวทยาลยสงขลานครนทร ประเภท งบประมาณแผนดน ประจ าปงบประมาณ 2551

i

กตตกรรมประกาศ

การด าเนนงานวจยฉบบนคงไมสามารถส าเรจลงไดหากไมไดรบการสนบสนนและอนเคราะหจากหนวยงานและบคคลตาง ๆ ดงน

ส านกวจยและพฒนา มหาวทยาลยสงขลานครนทร ส าหรบการสนบสนนทนวจยจากงบประมาณแผนดน ประจ าป 2551 ท าใหผวจยไดมโอกาสศกษาคนควาทดลอง และส านกงานคณะกรรมการอดมศกษาและสถานทตฝรงเศสประจ าประเทศไทย ในการสนบสนนงบประมาณภายใตโครงการความรวมมอไทย-ฝรงเศส ส าหรบคาใชจายในการเดนทางไปด าเนนการวจยของนกวจยไทย ณ เมอง Montpellier ประเทศฝร ง เศส และคา เดนทางมาด าเนนกา รวจยของนกวจยฝร ง เศส มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตสราษฎรธาน และการสนบสนนคาใชจายของนกวจยฝรงเศสระหวางพ านกในประเทศไทยจากกองทนวจย มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตสราษฎรธาน

เกษตรกรทง 85 ราย จาก 9 อ าเภอในจงหวดสราษฎรธาน ไดแก อ าเภอพนพน อ าเภอพระแสง อ าเภอทาฉาง อ าเภอทาชนะ อ าเภอกาญจนดษฐ อ าเภอครรฐนคม อ าเภอบานนาสาร อ าเภอเมอง และอ าเภอวภาวด ส าหรบการใหขอมลในการสมภาษณและ/หรอการเกบตวอยางยางกอนถวย

บรษท วงศบณฑต จ ากด ส าหรบการใหค าแนะน ากลมเกษตรกรผผลตยางกอนถวย และการใหความอนเคราะหในการใชเครองทดสอบความออนตวของยาง

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตสราษฎรธาน ส าหรบการสนบสนนดานพนท อปกรณและเครองมอในการด าเนนการวจย

ผชวยศาสตราจารย ดร. สมทพย ดานธรวนชย อาจารยประจ าคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตสราษฎรธาน ส าหรบการเปนทปรกษาในการด าเนนการโครงการน

Dr. Laurent Vaysse และ Dr. Benedicte Chambon นกวจยของสถาบนวจย CIRAD ประเทศฝรงเศส ส าหรบการชวยเหลอใหค าแนะน าตลอดการด าเนนการวจย

คณะผวจยขอขอบพระคณทกทานไว ณ ทน

คณะผวจย

ii

บทคดยอ

การสรางนวตกรรมสการผลตยางกอนถวยเพอการพฒนาแบบยงยน สวลกษณ วสนทร รตนา เกยรตตนสกล และศภรตน หนมา

ยางกอนถวยเปนวตถดบหลกของการผลตยางแทง STR 20 โดยปญหาส าคญของการผลตยาง

แทง STR20 คอ ยางกอนถวยมคณภาพต า และสมบตของยางกอนถวยมความหลากหลายมาก ท าใหโรงงานตองปรบกระบวนการผลตเพอผลตยางแทง STR20 ตรงตามมาตรฐาน ในดานปญหาตอสงแวดลอม ยางกอนถวยมสงแปลกปลอมผสมอยและมกลนเหมนสงผลใหเกดมลพษทางน าและอากาศ การผลตยางกอนถวยคณภาพดจะชวยลดปญหาในกระบวนการผลตยางแทง STR 20 ลดปญหาสงแวดลอม และไดยางแทง STR 20 ทมคณภาพดตรงตามมาตรฐานทก าหนดได การศกษาการสรางนวตกรรมสการผลตยางกอนถวยเพอการพฒนาแบบยงยน เปนแนวทางทจะน าไปสเปาหมายดงกลาวได อยางไรกตาม เกษตรกรผผลตยางกอนถวยในจงหวดสราษฎรธานไมไดผลตยางกอนถวยตามวธการทสถาบนวจยยางแนะน า และเกษตรกรไมทราบวธการทแนะน าในการผลตยางกอนถวย พฤตกรรมการผลตยางกอนถวยของเกษตรกรมความหลากหลายสงมาก เกษตรกรสวนใหญไมนยมใชกรดในการจบตวยาง แตนยมใสเปลอกทรอยกรดลงไปในถวยรองรบน ายางแทน และมกเตมสงแปลกปลอมลงไปในยางกอนถวยเพอเพมน าหนกยางกอนถวย อยางไรกตามการผลตยางกอนถวยทไมเตมสงแปลกปลอม และเกบไวเปนระยะเวลานานกอนจ าหนายจะชวยเพมสมบตดานความออนตวของยาง และลดคา SCOD ของน าสกดจากยางกอนถวยได ในการผลตยางกอนถวยโดยการเตมกรดสงเคราะหหรอกรดจากธรรมชาตทศกษาจะชวยท าใหยางจบตวเรวขน กรดจากธรรมชาตทศกษาในงานวจยน ไดแก น ามะพราวหมก น าสมตาลโตนด น าสมจาก น าสมแขก สามารถใชแทนกรดสงเคราะหได โดยไมท าใหสมบตของยางและน าสกดจากยางกอนถวยเปลยนแปลง เกษตรกรควรหลกเลยงการเตมยางและเปลอกทรอยกรด เพราะสงผลเสยตอสมบตของยาง ดงนนในวธการผลตยางกอนถวยทเหมาะสมคอ การเตมกรด (อาจเปนกรดสงเคราะหหรอกรดจากธรรมชาต) หามเตมสงแปลกปลอมลงไปในยางกอนถวย และควรเกบยางกอนถวยไวอยางนอย 1-2 อาทตยกอนสงจ าหนายแกโรงงาน ค าส าคญ: ยางกอนถวย, ยางแทง STR 20, เกษตรกร, สราษฎรธาน, สมบตของยาง

iii

Abstract

Innovation of Cuplump Production to Sustainable Development Suwaluk Wisunthorn, Rattana Kiattansakul and Suparat Nooma

Cuplump or coagulated rubber was a main raw material for STR 20 production. Important problems of STR 20 production was low quality of cuplump and high variety of cuplump properties. Therefore, STR 20 factory had to modify the production process in order to produce good quality of STR 20 following to the standard. In case of environmental problem, the cuplump that had foreigner matters and was bad odor caused water and air pollution. Production of cuplump with good quality could reduce the production processing and environmental problems, as well as obtain STR 20 with good quality. Study of innovation of cuplump production to sustainable development was a way to achieve to these destinations. However, the farmers in Surat thani did not make a cuplump following to the recommended method of Rubber Research Institute of Thailand (RRIT) and they did not know the method. Behavior of cuplump production was very high diversity. Adding acid for latex coagulation was not popular but most of the farmers put rubber bark in the cup for rapid latex coagulation. In addition, foreigner matters were added in order to increase cuplump weight. However, a cuplump without foreigner matters and storing long time before selling could increase rubber plasticity properties and decrease SCOD of extract water. Adding synthetic or natural acid could reduce coagulation time. The natural acids using in this study: fermented coconut juice, fermented sugar palm juice, mangrove plam juice and garcinia cambogia juice could instead of the synthetic one for rubber coagulation; rubber properties and extract water were not changed. Adding rubber bark and rubber wood should be avoid because they provided disadvantage to rubber properties. Therefore, optimum cuplump production was adding acid (synthetic or natural acid), no adding foreigner matters and storing at least 1-2 weeks before selling to the factory. Keywords: Cuplump, STR 20, Farmer, Surat Thani, Rubber properties

iv

สารบญ

หนา กตตกรรมประกาศ i บทคดยอ ii Abstract iii สารบญ iv สารบญตาราง viii สารบญรป x บทน ารวม 1

1. ความส าคญและทมาของปญหา 1 2. วตถประสงคหลกของแผนงานวจย 2 3. ความสมพนธระหวางแผนการด าเนนงานโครงการวจยท 1 และ 2 3 4. สรปภาพรวมของผลการศกษา 4 5. ขอเสนอแนะส าหรบการวจยตอไป 6 6. ประโยชนทไดรบ 6 7. หนวยงานทน าผลงานวจยไปใชประโยชน 6

โครงการวจยท 1 7 บทคดยอ 8 Abstract 9 บทท 1 บทน า 11

1.1 หลกการและเหตผล 11 1.2 วตถประสงค 12 1.3 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 12

บทท 2 การตรวจเอกสาร 13 2.1 จงหวดสราษฎรธาน 13 2.2 ขอมลดานยางพารา 16

2.2.1 พนธยาง 16 2.2.2 การกรดยาง 16 2.2.3 ระบบการกรด 17 2.2.4 การใชสารเคมเรงน ายาง 20

2.3 ยางกอนถวย 21

v

สารบญ (ตอ) หนา 2.4 ยางแทง STR 20 23 2.5 งานวจยทเกยวของ 26

บทท 3 วธด าเนนการวจย 28 3.1 วสดและอปกรณ 28

3.1.1 แบบสอบถาม 28 3.1.2 วสดอปกรณส าหรบวเคราะหตวอยาง 28

3.2 ขนตอนการวจย 29 3.2.1 การเกบขอมลจากการใชแบบสอบถาม 29 3.2.2 การวเคราะหตวอยางยางกอนถวย 29

บทท 4 ผลการทดลองและวจารณผลการทดลอง 32 4.1 ขอมลจากการสมภาษณโดยใชแบบสอบถาม 32

4.1.1 ลกษณะของสวนยาง 32 4.1.2 พฤตกรรมการกรด 36 4.1.3 พฤตกรรมการผลตยางกอนถวย 46 4.1.4 การจ าหนายยางกอนถวย 50 4.1.5 เหตผลและปญหาของการผลตยางกอนถวย 52

4.1.6 การจดประเภทพฤตกรรมการผลตยางกนถวย 56 4.2 ลกษณะและสมบตของยางกอนถวย 58

4.2.1 ปรมาณสงแปลกปลอม (Foreign matter) 58 4.2.2 Soluble chemical oxygen (SCOD) 61 4.2.3 คาความออนตวเรมตนของยาง (Original plasticity, P0) 64 4.2.4 คาดชนความออนตวของยาง (Plasticity Retention Index; PRI) 66

บทท 5 การจดอบรมสมมนา 70 บทท 6 สรปผลการทดลอง 72 เอกสารอางอง 74 ภาคผนวก 76

vi

สารบญ (ตอ)

หนา โครงการวจยท 2 81 บทคดยอ 82 Abstract 83 บทท 1 บทน า 84

1.1 บทน าเบองตน 84 1.2 วตถประสงค 84 1.3 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 85

บทท 2 การตรวจเอกสาร 86 2.1 ยางธรรมชาต 86 2.2 การเสยสภาพของน ายาง 89 2.3 สารเคมทใชจบตวน ายาง 90

2.3.1 สารเคมทท าใหน ายางจบตวทนท (Direct coavervents) 90 2.3.2 สารพวกทท าใหน ายางจบตวอยางชาๆ (Delayed-active coacervants) 91

2.4 สารเตมเพอน ามาใชจบตวยาง 92 2.4.1 กรดฟอรมก 92 2.4.2 กรดอะซตก 92 2.4.3 น าสมจาก 92 2.4.4 สมแขก 92 2.4.5 น ามะพราวหมก 92 2.4.7 น าตาลโตนด 94

2.5 การผลตยางกอนถวย 94 2.6 ยางแทง 96

บทท 3 วธด าเนนการวจย 101 3.1 วสดอปกรณส าหรบวเคราะหตวอยาง 101 3.2 ขนตอนการวจย 101 3.3 การทดสอบยางกอนถวย 103

บทท 4 ผลการทดลองและวจารณผลการทดลอง 109 4.1 สมบตของสารจบตว 109

4.2 ผลของการใชสารจบตวตอลกษณะและสมบตของยางกอนถวย 110 4.2.1 เวลาของการจบตว 110

111

vii

สารบญ (ตอ)

หนา 4.2.2 ลกษณะและสมบตของยางกอนถวย

4.2.2.1 รอยละปรมาณของแขงทงหมดในยาง(% Total Solid content, %TSC)

111

4.2.2.2 ความออนตวเรมตนของยางกอนถวย (Original Wallace Plasticity, P0 )

112

4.2.2.3 ดชนความออนตวของยาง (Plasticity Retention Index, PRI) 115 4.2.2.4 Mesostructure ของยาง 116

4.2.3 สมบตน าสกดยางกอนถวย 118 4.2.3.1 คาความเปนกรด-เบส (pH) ของน าสกดยางกอนถวย 118 4.2.3.2 ปรมาณ SCOD 120 4.2.3.3 ปรมาณ BOD 122 4.2.3.4 ปรมาณกรดไขมนระเหย (Volatile Fatty Acid, VFA) 124

4.3 ตนทนการผลตยางกอนถวยดวยวธการตาง ๆ 125 บทท 5 การจดอบรมสมมนา 127 บทท 6 สรปผลการทดลอง 128 เอกสารอางอง

129

viii

สารบญตาราง ตารางท

หนา

1-1 พนทปลกยางพาราและผลผลตน ายางของประเทศไทย ป 2553 13 1-2 พนทการปลกยางพาราแยกตามอ าเภอในจงหวดสราษฎรธาน ป 2553 15

1-3 เปรยบเทยบปรมาณน ายางทกรดในชวงเวลาตาง ๆ 17 1-4 การทดสอบสมบตของยางแทง STR 20 26 1-5 จ านวนสวนยาง (แปลง) ซงเกษตรกรถอครอง 32 1-6 ความสมพนธเปนรอยละระหวางคนกรดยางกบคนก าหนดระบบการกรดยาง 38 1-7 ความสมพนธระหวางความถของการกรดกบเหตผลของการเลอกความถ 40 1-8 ความสมพนธระหวางความยาวของรอยกรดกบเหตผลของการเลอกความยาว 41 1-9 เหตผลของการไมใชสารเรง 42 1-10 การหยดกรดเมอใบยางรวง 43 1-11 ความสมพนธระหวางจ านวนเกษตรกรกบการเตม/ไมเตมกรดเพอผลตยางกอนถวย 46 1-12 การจดการกบยางทรอยกรด เปลอกยาง ยางทพน และเปลอกยางทรอยกรด ของ เกษตรกรผผลตยางกอนถวย

47

1-13 เหตผลของเกษตรกรซงเตมเปลอกยางทรอยกรดลงไปในน ายางเพอผลตยางกอนถวย 47 1-14 การเกบรวบรวมยางกอนถวย 48 1-15 จ านวนวนของการกรดกอนน ายางออกจากถวย 48 1-16 การเกบยางกอนถวยของเกษตรกรหลงน าออกจากถวย (กอนการจ าหนาย) 49 1-17 วธการก าหนดราคายางกอนถวยโดยพอคาคนกลาง 51 1-18 วธการก าหนดปรมาณเนอยางแหงในยางกอนถวยโดยพอคาคนกลาง 51 1-19 ขอก าหนดลกษณะของยางกอนถวยโดยพอคาคนกลาง 52 1-20 เหตผลของเกษตรกรในการเลอกผลตและจ าหนายยางกอนถวย 53 1-21 เหตผลของเกษตรกรในการเลอกผลตและจ าหนายยางในรปแบบอน ๆ 54 1-22 ความสมพนธระหวางการจ าหนายยางในรปแบบอนและเหตผลในการจ าหนาย 54 1-23 ปญหาทเกษตรกรประสบในการผลตยางกอนถวย 55 1-24 ความสมพนธระหวางปญหาหลกทเกษตรกรประสบในการผลตยางกอนถวยกบวธการ แกปญหา

55

1-25 การจดกลมของเกษตรกรจากการพจารณาพฤตกรรมการผลตยางกอนถวยและพฤตกรรม การเกบรวบรวมและการเกบยางกอนถวยกอนการจ าหนาย

57

1-26 จ านวนเกษตรกรทเกบตวอยางยางกอนถวยมาศกษาในแตละกลม 58

ix

สารบญตาราง (ตอ) ตารางท

หนา

2-1 สวนประกอบของน ายางสด 86

2-2 องคประกอบของน ายางสดและของยางแหงโดยทวไป 88

2-3 สวนประกอบของน ามะพราว 93

2-4 การวเคราะหสวนประกอบของกรดอะมโนในน ามะพราว 93

2-5 มาตรฐานยางแทงชนดตาง ๆ 97

2-6 รายละเอยดของการทดลองแตละชด 102

2-7 ปรมาตรสารจบตวทเตมลงในน ายางสด 800 ml 103

2-8 พารามเตอรททดสอบในยางกอนถวยและวธการวเคราะห 104

2-9 พารามเตอรททดสอบในน าสกดจากยางกอนถวยและวธการวเคราะห 106

2-10 การเลอกขนาดตวอยางและอตราเจอจางส าหรบชวงบโอดตางๆ 107

2-11 คา pH ของสารจบตวแตละชนด 110

2-12 ราคาทเพมขนตอน ายาง 1 ลตร ในการผลตยางกอนถวยเมอใชสารจบตวแตละชนด 126

x

สารบญรป รปท

หนา

1-1 การผลตยางแทงจากยางกอนจบตว 24 1-2 พนทปลกยาง (ไร) ของเกษตรกรผผลตยางกอนถวย 32

1-3 พนธยางซงเกษตรกรผผลตยางกอนถวยปลก 33 1-4 อายของตนยาง (ป) ของเกษตรกรผผลตยางกอนถวย 34 1-5 อายของตนยางแรกเปดกรด (ป) ของเกษตรกรผผลตยางกอนถวย 35 1-6 จ านวนตนยาง/ไร ของเกษตรกรผผลตยางกอนถวย 36 1-7 คนกรดยางเพอผลตยางกอนถวย 37 1-8 คนก าหนดระบบการกรดยางเพอผลตยางกอนถวย 38 1-9 ความถของการกรด (วน) ของเกษตรกรผผลตยางกอนถวย 39 1-10 ความยาวของรอยกรดตนยางพาราในเกษตรกรผผลตยางกอนถวย 40 1-11 การใชสารเรงของเกษตรกรผผลตยางกอนถวย 42 1-12 เดอนทเกษตรกรผผลตยางกอนถวยหยดกรดยาง 43 1-13 จ านวนวนกรด/ป ของเกษตรกรผผลตยางกอนถวย 44 1-14 เวลาเรมตนของการกรดยางของเกษตรกรผผลตยางกอนถวย 45 1-15 เวลาของการกรดยางเสรจของเกษตรกรผผลตยางกอนถวย 46 1-16 ลกษณะและสภาวะการเกบยางกอนถวยหลงจากน าออกจากถวยรองรบน ายาง 49 1-17 ระยะเวลาการเกบยางกอนถวยหลงจากน าออกจากถวยรองรบน ายาง 50 1-18 การผลตและจ าหนายยางในรปแบบอน ๆ ของเกษตรกรผผลตยางกอนถวย 53 1-19 ปรมาณสงแปลกปลอมเฉลยในยางกอนถวยของเกษตรกรแตละกลมจากการเกบตวอยาง ในชวง (ก) ปลายเดอนพฤศจกายน 2552 (ข) ตนเดอนมกราคม 2553 (ค) กลางเดอนกมภาพนธ 2553

61

1-20 ปรมาณ SCOD เฉลยของน าสกดจากยางกอนถวยของเกษตรกรแตละกลมจากการเกบ ตวอยางในชวง ก) ปลายเดอนพฤศจกายน 2552 ข) ตนเดอนมกราคม 2553 ค) กลางเดอนกมภาพนธ 2553

63

1-21 คา P0 เฉลยของยางกอนถวยของเกษตรกรแตละกลมจากการเกบตวอยางในชวง 66 ก) ปลายเดอนพฤศจกายน 2552 ข) ตนเดอนมกราคม 2553 ค) กลางเดอนกมภาพนธ 2553 1-22 คา PRI เฉลยของยางกอนถวยของเกษตรกรแตละกลมจากการเกบตวอยางในชวง ก) ปลายเดอนพฤศจกายน 2552 ข) ตนเดอนมกราคม 2553

68

ค) กลางเดอนกมภาพนธ 2553

xi

สารบญรป (ตอ)

รปท หนา 2-1 การแยกชนของน ายางสดเปน 3 ชน เมอปนทความเรวรอบ 12,000 รอบตอนาท 876 2-2 กระบวนการผลตยางแทง STR 20 96

2-3 การเทน ายางประมาณ 60 ml ลงในแกวทเตรยมไว 102 2-4 ยางจบตวเปนกอน 103 2-5 ลกษณะการตดตวอยาง 105 2-6 ระยะเวลาในการจบตวของยางกอนถวยจากการเตรยมยางกอนถวยดวยวธการตาง ๆ 111 2-7 ปรมาณของแขงทงหมดในยาง (%TSC) จากการเตรยมยางกอนถวยดวยวธการตาง ๆ 112 2-8 ความออนตวเรมตนของยาง (P0)จากการเตรยมยางกอนถวยดวยวธการตาง ๆ 114 2-9 ดชนความออนตวของยาง (PRI) จากการเตรยมยางกอนถวยดวยวธการตาง ๆ 116 2-10 Mesostructure ของยางกอนถวยจากการเตรยมยางกอนถวยดวยวธการตาง ๆ ของการ

ทดลอง 118

2-11 ความเปนกรดดาง (pH) ของน าสกดจากยางกอนถวยจากการเตรยมยางกอนถวยดวยวธการตาง ๆ

119

2-12 ปรมาณ SCOD ของน าสกดจากยางกอนถวยจากการเตรยมยางกอนถวยดวยวธการตางๆ 121 2-13 ปรมาณ BOD ของน าสกดจากยางกอนถวยจากการเตรยมยางกอนถวยดวยวธการตาง ๆ 123 2-14 ปรมาณกรดไขมนระเหยไดของน าสกดจากยางกอนถวยจากการเตรยมยางกอนถวยดวย

วธการตาง ๆ 125

1

บทน ำรวม 1. ควำมส ำคญและทมำของปญหำ

ยางพาราจดเปนพชเศรษฐกจทส าคญของประเทศไทย ซงเกยวของกบประชากรของประเทศมากกวา 1 ลานครอบครว โดยพนทการเพาะปลกสวนใหญอยในภาคใตและภาคตะวนออก ในปจจบนมการขยายแหลงปลกเพมไปยงภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคตะวนตก และภาคเหนอ ในสวนของภาคใตซงเปนแหลงปลกยางทส าคญของประเทศ จงหวดสราษฎรธานเปนจงหวดทมเนอทปลกยางมากทสดในประเทศ ปพ.ศ. 2553 มเนอทประมาณ 2 ลานไร ผลผลตรวม 599,045 ตน (ส านกงานเกษตรจงหวดสราษฎรธาน, 2553) ทางจงหวดไดเลงเหนถงความส าคญของพชเศรษฐกจนจงไดน าเรองยางพาราอยในแผนยทธศาสตรของจงหวดสราษฎรธาน และยทธศาสตรของกลมจงหวดภาคใตฝงอาวไทย

ตงแตป 2534 ประเทศไทยเปนประเทศสงออกยางพาราอนดบหนงของโลก คดเปนรอยละ 44.8 ของการสงออกยางทงหมด ในป 2549 มลคาการสงออกวตถดบยางเทากบ 173 พนลานบาท โดยมอตราการสงออกเพมขนจากปทผานมารอยละ 45.5 (กระทรวงพาณชย, 2550) ซงท ารายไดสงออกใหประเทศเปนอนดบสองของการสงออก ในป 2552 ปรมาณการสงออกยางธรรมชาตของไทยแยกตามประเภท ไดแก ยางแทง ยางแผนรมควน น ายางขน และ ยางอน ๆ คดเปนรอยละ 35, 25, 22, 15 และ 3 ตามล าดบ ในสวนของยางแทง ยางแทง STR20 เปนยางแทงทมปรมาณการสงออกเปนอนดบหนง โดยปรมาณการสงออกในป 2552 คดเปนรอยละ 77 ของการผลตยางแทงท งหมด (http://www.rubberthai.com/statistic/stat_index.htm)

หลกส าคญของการผลตยางแทงคอ น ายางดบทถกยอยเปนชนเลก ๆ มาลางและอบแหงทอณหภม 100-130C แลวอดเปนกอนขนาด 33.33 กโลกรม หรอขนาดอนทลกคาตองการ ยางแทงมหลายเกรดขนกบวตถดบทน ามาผลตใชและมชอเรยกตาง ๆ ตามประเทศผผลต ส าหรบประเทศไทยเรยกยางแทงเอสทอาร (STR : Standard Thai Rubber) โดยมผลตภณฑยางแทงสวนใหญทผลตในประเทศไทย คอ STR XL, STR 5L, STR 5, STR 10, STR 20 โดยยางแทง STR 20 เปนชนดทตลาดตองการมากทสด วตถดบทใชในการผลตยางแทงชนดนคอยางแผนและยางกอนถวย ซงมสดสวนโดยประมาณของยางแผนตอยางกอนถวยเปน 60 และ 40% ตามล าดบ อยางไรกตามจากการหาขอมลเบองตนพบวา บางโรงงานสามารถผลตยางแทง STR 20 โดยใชยางกอนถวยเปนวตถดบเทานน ซงสดสวนของวตถดบทใชขนอยกบคณภาพของยางกอนถวย เทคโนโลย และกระบวนการผลตของแตละโรงงาน โดยในการผลตยางแทงนนมมาตรฐานก าหนดโดยก าหนดในเรองคาปรมาณสงสกปรก (Dirt content) ปรมาณขเถา (Ash content) ปรมาณไนโตรเจน (Nitrogen content, N2) ปรมาณสงระเหย (Volatile matter content : VM) ความออนตวเรมตน (Original Wallace Plasticity, P0) ดชนความออนตวของยาง (Plasticity Retention Index, PRI)

การผลตยางกอนถวยไดมมาชานานแลว (สมพร และคณะ, 2541) เพยงแตวตถประสงคและการผลตแตกตางกน โดยยางกอนถวยทเกษตรกรผลตอยเดมเปนผลพลอยไดจากสวนเกดจากในขณะทเกบน ายาง น ายางยงไมหยดไหลสนท ดงนนเมอเกบน ายางไปแลวจงยงตองใชถวยรองน ายางตอไปอก แลวปลอยใหจบตวเปนกอนตามธรรมชาต เรยกวา ยางกนถวย (IROPC, 1969) เมอกรดยางวนรงขนน ายางทกนถวยกจะจบตวเปนกอนพอด เกษตรกรจะแกะโยนทงไวทโคนตน และใชถวยรองน ายางทกรดใหมตอไป เมอรวบรวมไดปรมาณมาก ๆ กจะรวมรวบน าไปขาย แตในปจจบนพฤตกรรมการท ายางกอน

2

ถวยของเกษตรกรเปลยนไป โดยยางกอนถวยทผลตขนไมใชผลพลอยไดจากสวน แตเปนยางกอนทไดมาจากน ายางสดจากถวยโดยตรง โดยยางกอนถวยทไดมาตรฐานจะตองมลกษณะเปนรปถวย สะอาด ไมมสงปะปน สสวย ไมมกลน ทางสถาบนวจยยาง กรมวชาการเกษตรมเทคโนยการผลตยางกอนถวยททางสถาบนเองตองการเผยแพรและแนะน าใหเกษตรกร โดยใชการกรดฟอรมกในการจบตวน ายาง และมขนตอนการผลตทชดเจน แตจากการส ารวจขอมลขนตนของพฤตกรรมการด าเนนการผลตยางกอนถวยของเกษตร พบความหลากหลายในพฤตกรรมการด าเนนการผลตยางกอนถวยมสงมาก เชน การเตมกรดฟอรมก การเตมกรดซลฟรก การเตมสารปนเปอนตาง ๆ ลงไปในยาง เปนตน ซงพฤตกรรมเหลานจะมผลท าใหไดยางกอนถวยทมคณภาพหลากหลากหลายปอนเขาสโรงงาน ท าใหโรงงานตองสยคาใชจายในการปรบคณภาพของวตถดบใหเหมาะสมเพอใหไดยางแทงตามมาตราฐานก าหนด เชน การใชสารเคมราดวตถดบทกองรวบกน (ประมาณ 2 อาทตย) กอนเขาสกระบวนการผลตเพอปองกนการเกดกลนเหมนเนาของยางกอนถวย การเพมสายการผลตและแรงงานเพอแยกสารปนเปอนในยางกอนถวย การตองใชน าปรมาณมากในการลางสงปนเปอนออกจากยางทมาจากยางกอนถวย และการก าจดน าเสยจากกระบวนการผลต เปนตน ในทางกลบกนถาทางโรงงานไดยางกอนถวยทมคณภาพดเขาสกระบวนการผลต คาใชจายตาง ๆ ทเกดขนจากการจดการดงกลาวขางตนจะลดลงหรออาจจะไมมเลย ท าใหโรงงานสามารถลดตนทนในการผลตไดสงมาก เกษตรกรเองกจะสามารถขายยางไดราคาสงขนดวยเมอผลตยางทมคณภาพด อกทงอาจมแนวโนมของการใชยางกอนถวยคณภาพดนในสดสวนทเพมขนหรอใชเฉพาะยางกอนถวยเปนวตถดบในการผลตยางแทง STR20 เกษตรกรกจะขายยางไดเพมขน ซงวธการผลตยางกอนถวยเปนวธทงายและใชแรงงานนอยกวาการผลตยางแผนมาก ดงนนถาสามารถควบคมจดตนทางไดโดยการหาแนวทางทเหมาะสมในการผลตยางกอนถวย กจะสามารถควบคมจดปลายทางไดงายขนและปญหาในการผลตยางแทงกจะนอยลงตามไปดวย การทจะเสนอแนวทางทเหมาะสมไดนน การศกษาวาเกษตรกรมพฤตกรรมด าเนนการผลตอยางไรบางกอนนนจะเปนจดเรมตนทส าคญ พรอมทงหาเหตผลประกอบในการตดสนใจเลอกแตละการด าเนนการและ/หรอการไมเลอกใชวธการทเสนอโดยสถาบนวจยยาง เมอมขอมลพนฐานเหลานแลว การปรบแนวทางทมอยเดมใหเหมาะสม โดยค านงถงการลดตนทนการผลต รวมทงการค านงถงสงแวดลอมทงกระบวนการตงแตตนทางถงปลายทางจะท าใหเปนกลไกการเพมประสทธภาพของวงจรผลตภณฑยางแทงไดมากขน 2. วตถประสงคหลกของแผนงำนวจย

2.1 เพอรวบรวมขอมลพฤตกรรมการด าเนนการ การตดสนใจในเลอกวธตาง ๆ ของเกษตรกรผผลตยางกอนถวยในเขตพนทจงหวดสราษฎรธาน

2.2 เพอหาสารจากธรรมชาตมาทดแทนสารเคมสงเคราะหใชในการจบตวของยาง และทดแทนการจบตวโดยทางธรรมชาต

2.3 เพอการวเคราะห/สงเคราะหมลคาเพมทางเศรษฐกจของยางกอนถวย 2.4 เพอถายทอดความรทไดจากการวจยสเกษตรกร นกวจย นกวชาการ นกสงเสรม ซงมสวน

เกยวของกบเรองยางพารา เพอใหงานวจยนสามารถน าไปใชไดจรงและขยายวงกวางการใชประโยชนตอไป

3

3. ควำมสมพนธระหวำงแผนกำรด ำเนนงำนโครงกำรวจยท 1 และ 2 ความสมพนธระหวางโครงการวจยยอยแสดงดงแผนภม โดยการเกบขอมลจากการใช

แบบสอบถามเกษตรกร ท าใหทราบพฤตกรรมการผลตยางกอนถวยทเกษตรกรนยม และจากการวเคราะหตวอยางยางกอนถวยท าใหทราบปรมาณของสงแปลกปลอมโดยเฉลยทเกษตรกรนยมเตมลงไปในยางกอนถวย จากผลทไดในโครงการวจยท 1 น ามาก าหนดเปนวธการเปรยบเทยบวธการหนงในโครงการวจยท 2 เพอศกษาการใชกรดจากธรรมชาตเปนสารจบตวในการผลตยางกอนถวย ทดสอบลกษณะและสมบตของยางกอนถวยทได และลกษณะของน าสกดทไดจากยางกอนถวย เพอน าไปสการวเคราะหผลการทดลอง การสรปผลการทดลอง และการจดอบรมสมมนาเพอถายทอดเทคโนโลยตอไป

แผนกำรด ำเนนงำนโครงกำรวจยท 1 แผนกำรด ำเนนงำนโครงกำรวจยท 2

แผนภมแสดงความสมพนธระหวางโครงการวจยยอย

การเกบขอมลจากการใชแบบสอบถามเกษตรกรจ านวน 85 ราย จาก 9 อ าเภอ

การเกบตวอยางยางกอนถวยจากเกษตรกรจ านวน 35 ราย จาก 9 อ าเภอ

การทดสอบตวอยางยางกอนถวย และน าสกดจากยางกอนถวย

สรปผลการทดลองและขอเสนอแนะ

การจดอบรมสมมนา 1 ครง เพอถายทอดความร

ศกษาวธการเตรยมยางกอนถวยของเกษตรกรจากโครงการวจย 1

การเตรยมยางกอนถวยดวยวธการตาง ๆ

การทดสอบยางกอนถวยทได และน าสกดจากยางกอนถวย

สรปผลการทดลองและขอเสนอแนะ

การจดอบรมสมมนา 1 ครง เพอถายทอดความร

รายงานฉบบสมบรณ

4

4. สรปภำพรวมของผลกำรศกษำ จากแนวโนมการผลตยางแทงโดยเฉพาะยางแทง STR20 เพมขน ท าใหในปจจบนเกษตรกรราย

ยอยหนมาผลตยางกอนถวยเพมมากขนดวย จากการส ารวจขอมลขนตนของพฤตกรรมการด าเนนการผลตยางกอนถวยของเกษตร พบความหลากหลายในพฤตกรรมการด าเนนการผลตยางกอนถวยมสงมาก สงผลใหไดยางกอนถวยทมคณภาพหลากหลากหลายปอนเขาสโรงงาน ท าใหโรงงานตองสยคาใชจายในการปรบคณภาพของวตถดบใหเหมาะสมเพอใหไดยางแทงตามมาตราฐานก าหนด ในทางกลบกนถาทางโรงงานไดยางกอนถวยทมคณภาพดเขาสกระบวนการผลต คาใชจายตาง ๆ ทเกดข นจากการจดการดงกลาวขางตนจะลดลง ท าใหโรงงานสามารถลดตนทนในการผลตได เกษตรกรเองกจะสามารถขายยางไดราคาสงขนดวยเมอผลตยางทมคณภาพด อกทงอาจมแนวโนมของการใชยางกอนถวยคณภาพดนในสดสวนทเพมขนหรอใชเฉพาะยางกอนถวยเปนวตถดบในการผลตยางแทง STR 20 ดงนนในการศกษานจงเปนการศกษาเพอน าไปสการหาแนวทางในการผลตยางกอนถวยทมคณภาพ โดยมการศกษาดงน

การศกษาในโครงการวจยท 1 โดยการสมภาษณเกษตรกรจ านวน 85 ราย จาก 9 อ าเภอ ของจงหวดสราษฎรธาน และการเกบตวอยางยางกอนถวยของเกษตรกรจ านวน 35 ราย จ านวน 3 ครง ไดแก ปลายเดอนพฤศจกายน 2552 ตนเดอนมกราคม 2553 และกลางเดอนกมภาพนธ 2553 พบวา ในการผลตยางกอนถวยเกษตรกรไมไดใชวธการเดยวกบทสถาบนวจยยางแนะน าและไมทราบวธการผลตยางกอนถวยทแนะน า นนคอเกษตรกรสวนใหญไมนยมใชกรดในการจบตวยาง เพราะเกษตรกรคดวากรดจะท าใหหนายางเสยหรอแหงได เกษตรกรนยมใสเปลอกทรอยกรดลงไปในถวยรองรบน ายาง โดยมความคดวาจะท าใหน ายางจบตวไดเรวขน อกทงยงชวยเพมน าหนกใหยางกอนถวยดวย สวนการจ าหนายยางกอนถวย เกษตรกรสวนใหญจะจ าหนายเมอยางเตมถวยและจ าหนายแกพอคาคนกลาง โดยในการซอพอคาคนกลางใหราคาโดยประเมนจากปรมาณเนอยางแหงและสงปนเปอน ซงสงเกตจากการด การดสของยาง ปรมาณน าทอยในยาง และสงปนเปอน ถาเปนยางทสะอาดไมมการปนเปอนจากดน หน ทราย และสารอน ๆ พอคาคนกลางสวนใหญมกจะใหราคาสงกวา เหตผลหลกทเกษตรกรเลอกผลตยางกอนถวยคอ ประหยดเวลาและสะดวก เมอกรดยางเสรจแลวสามารถไปท าภารกจอน ๆ ไดเลย ปญหาหลกของการผลตยางกอนถวยคอ ชวงหนาฝน เกษตรกรไมสามารถกรดยางไดท าใหขาดรายไดในชวงนและยางจบตวชา โดยพฤตกรรมการผลตยางกอนถวยของเกษตรกรมความหลากหลายสงมาก อยางไร กตามจากการจดกลมของเกษตรกรแบงตามพฤตกรรมการผลตยางกอนถวย พฤตกรรมการเกบรวบรวมและการเกบยางกอนถวยกอนจ าหนาย และรวบรวมพฤตกรรมทเกดขนนอยเปนกลมเดยวกน สามารถแบงกลมเกษตรกรออกเปน 13 กลม

จากการเกบตวอยางยางกอนถวยพบวา เมอปรมาณสงแปลกปลอมในยางกอนถวยเพมขนปรมาณ Soluble chemical oxygen demand (SCOD) ของน าสกดจากยางกอนถวยมแนวโนมเพมขน คาความออนตวเรมตนและดชนความออนตวของยางลดลง ในขณะทเมอระยะเวลาการเกบยางกอนถวย (การบมยาง) เพมขน ปรมาณ SCOD ของน าสกดจากยางกอนถวยลดลง คาความออนตวเรมตนและดชนความออนตวของยางเพมขน ดงนนในการผลตยางกอนถวยจงไมควรเตมสงแปลกปลอมลงไปในยางและเกษตรกรควรจ าหนายยางกอนถวยทมความแหงมากกวาการจ าหนายเปนยางกอนถวยสด ซงจะน าไปสการไดยางกอนถวยทมสมบตดานยางทดและลดปญหาดานการผลตและปญหาสงแวดลอมของโรงงานได ในขณะทเกษตรกรจะไดประโยชนในดานการขายยางราคาสงขน

5

การศกษาในโครงการวจยท 2 สมบตของยางกอนถวยเตรยมจากการจบตวดวยสารจากธรรมชาตเปรยบเทยบกบการจบตวดวยกรดสงเคราะหและการจบตวตามธรรมชาต สารจากธรรมชาตทใช ไดแก น ามะพราวหมก น าสมจากตาลโตนด น าสมจาก และน าจากสมแขก กรดสงเคราะหทใช ไดแก กรดฟอรมก และกรดอะซตก เปรยบเทยบกบการจบตวตามธรรมชาต และการจบตวตามธรรมชาตผสมกบการเตมยางและเปลอกทรอยกรด จากการศกษาพบวา การผลตยางกอนถวยโดยใชกรดจากธรรมชาตในการศกษานมระยะเวลาการจบตวทใกลเคยงกบการใชกรดสงเคราะห โดยสามารถชวยลดระยะเ วลาการจบตวได 85-93% เมอเทยบกบการจบตวตามธรรมชาต นอกจากนการเตมยางและเปลอกทรอยกรดไมไดชวยลดระยะเวลาการจบตวของยางอกทงยงสงผลเสยตอสมบตดานความออนตวและดชนความออนตวของยางดวย เมอระยะการบมเพมขน ปรมาณความชนและดชนความออนตวของยางเพมขน ในขณะทความออนตวเรมตนของยางคอนขางคงทหรอเพมขนเลกนอย โดยยางทเตมกรดสงเคราะหและกรดจากธรรมชาตใหสมบตดานความออนตวดกวายางทจบตวตามธรรมชาต ปรมาณเจลของยางทผานการเตมน าสมตาลโตนดมคาใกลเคยงกบการจบตวยางตามธรรมชาตและการเตมกรดสงเคราะห ในขณะทมวลโมเลกลเฉลยโดยจ านวน และมวลโมเลกลเฉลยโดยน าหนกมคาไมแตกตางกนมากนกในทกวธการเตรยม ยกเวนการจบตวตามธรรมชาตผสมกบการเตมยางและเปลอกทรอยกรดทมมวลโมเลกลทงสองต ากวาวธการอน ๆ ดงนนกรดจากธรรมชาตทงสชนดสามารถน ามาใชแทนกรดสงเคราะหในการจบตวยางเพอผลตเปนยางกอนถวยไดโดยไมกระทบตอสมบตของยาง จากสมบตของน าสกดจากยางกอนถวย เมอระยะเวลาการบมยางเพมขนจาก 7 วนเปน 30 วน คา pH เพมขน ในขณะทปรมาณ SCOD และ VFA ลดลง สวนแนวโนมของปรมาณ BOD ไมชดเจนนก โดยปรมาณ SCOD, BOD และ VFA ของน าสกดจากยางกอนถวยเตรยมโดยการเตมกรดมแนวโนมสงกวาการจบตวตามธรรมชาต แตคาตาง ๆ เหลานไมแตกตางกนในกรณการใชกรดสงเคราะหและกรดจากธรรมชาต ตนทนทเพมขนจากการเตมกรดสงเคราะหและกรดธรรมชาตในการผลตยางกอนถวย เมอใชน ายาง 1 ลตร เรยงจากนอยไปมาก ไดดงน น ามะพราวหมก น าสมจาก กรดฟอรมก กรดอะซตก น าสมตาลโตนด น าสมแขก ตามล าดบ ดงนน การผลตยางกอนถวยโดยเตมน ามะพราวหมกมตนทนการผลตต าทสด เพราะน ามะพราวเปนสงเหลอทงในการน ามะพราวไปใชงาน สามารถน ามาใชโดยผานการหมกโดยไมตองเตมสารใด ๆ เพม จนมสภาพเปนกรด ในขณะทการใชสมแขกมตนทนการผลตสงทสด

กรดจากธรรมชาตสามารถใชแทนกรดสงเคราะหในการผลตยางกอนถวยได โดยกรดจากธรรมชาตทเหมาะสมทสดทงในดานสมบตของยางกอนถวยและน าสกดจากยางกอนถวย และตนทนการผลต คอ น ามะพราวหมก และการเตรยมยางกอนถวยโดยการเตมยางและเปลอกทรอยกรดสงผลเสยตอสมบตของยาง

ในการศกษาครงนไดจดการอบรมสมมนาใหกบเกษตรกรในจงหวดสราษฎรธาน จ านวน 2 ครง คอ ครงท 1 เรองความรดานยางพารา ในวนจนทรท 25 สงหาคม 2551 และวนพฤหสบดท 28 สงหาคม 2551 และครงท 2 เรองความรคสวนยางพารา ในวนองคารท 25 สงหาคม 2552

6

5. ขอเสนอแนะส ำหรบกำรวจยตอไป 5.1) การลดปญหากลนจากยางกอนถวย 5.2) ศกษาผลของการใชน ามะพราวหมกในการผลตยางกอนถวยตอลกษณะและสมบตของยางแทง

กอนและหลงการวลคาไนซ

6. ประโยชนทไดรบ ไดขอมลกรรมวธการเตรยมยางหรอการแปรรปยางกอนถวยของเกษตรกรกอนการขายสพอคาคน

กลางหรอโรงงานในเขตพนทจงหวดสราษฎรธาน พรอมทงนวตกรรมในการด าเนนการผลตยางกอนถวยโดยค านงถงคณภาพของยาง ความคมทน และผลกระทบตอสงแวดลอมเปนส าคญ เพอเปนทางเลอกใหแกเกษตรกร และสงผลตอการเพมประสทธภาพของวงจรของการผลตยางแทงทใชยางกอนถวยเปนวตถดบ

7. หนวยงำนทน ำผลงำนวจยไปใชประโยชน

6.1 ภาคประชาชน : ไดแก เกษตรกร และผทสนใจ 6.2 ภาคเอกชน : ไดแก โรงงานอตสาหกรรมทเกยวของ และหนวยงานเอกชนทสนใจ 6.3 ภาครฐ : ไดแก อตสาหกรรมจงหวด ศนยวจยการยาง จ. สราษฎรธาน

โครงการวจยท 1

พฤตกรรมของเกษตรกรในการผลตยางกอนถวย และคณลกษณะของยางกอนถวย

Farmer’s Behavior on Cuplump Production and Its Characteristics

ภายใตแผนงานวจย การสรางนวตกรรมสการผลตยางกอนถวยเพอการพฒนาแบบยงยน

An Innovation of Cuplump Production to Sustainable Development

ดร. สวลกษณ วสนทร อาจารยศภรตน หนมา

8

บทคดยอ

พฤตกรรมของเกษตรกรในการผลตยางกอนถวยและคณลกษณะของยางกอนถวย สวลกษณ วสนทร และศภรตน หนมา

การศกษาพฤตกรรมของเกษตรกรในการผลตยางกอนถวยและลกษณะของยางกอนถวยใน

จงหวดสราษฎรธาน โดยการใชแบบสอบถามในการสมภาษณเกษตรกรจ านวน 85 ราย และการศกษาลกษณะและสมบตของยางกอนถวยโดยการเกบตวอยางยางกอนถวยจากเกษตรกร 35 ราย ใน 3 ชวงเวลา คอ ชวงหนาฝน (ปลายเดอนพฤศจกายน 2552) ชวงหนาหนาว (ตนเดอนมกราคม 2553) ชวงกอนยางผลดใบ (กลางเดอนกมภาพนธ 2553) จากการศกษาพบวา เกษตรกรผลตยางกอนถวยโดยไมไดใชวธการเดยวกบทสถาบนวจยยางแนะน าและเกษตรกรไมทราบวธการทแนะน าในการผลตยางกอนถวย นนคอเกษตรกรสวนใหญไมนยมใชกรดในการจบตวยาง เพราะเกษตรกรคดวากรดจะท าใหหนายางเสยหรอแหงได เกษตรกรนยมใสเปลอกทรอยกรดลงไปในถวยรองรบน ายาง โดยคดวาจะท าใหน ายางจบตวไดเรวข น อกท งยงชวยเพมน าหนกใหยางกอนถวยดวย สวนการจ าหนายยางกอนถวย เกษตรกรสวนใหญจะจ าหนายเมอยางเตมถวยและจ าหนายแกพอคาคนกลาง ในการซ อพอคาคนกลางใหราคาโดยประเมนจากปรมาณเน อยางแหงและสงปนเปอน ถาเปนยางทสะอาดไมมการปนเปอนจากดน หน ทราย และสารอน ๆ พอคาคนกลางสวนใหญมกจะใหราคาสงกวา เหตผลหลกทเกษตรกรเลอกผลตยางกอนถวยคอ ประหยดเวลาและสะดวก ปญหาหลกของการผลตยางกอนถวยคอ ชวงหนาฝน เกษตรกรไมสามารถกรดยางไดท าใหขาดรายไดในชวงน และยางจบตวชา จากพฤตกรรมการผลตยางกอนถวยของเกษตรกรพบวามความหลากหลายสงมาก ซงจากการจดกลมของเกษตรกรโดยแบงตามพฤตกรรมการผลตยางกอนถวย พฤตกรรมการเกบรวบรวมและการเกบยางกอนถวยกอนจ าหนาย และการรวมพฤตกรรมของเกษตรกรรายเดยวไวในกลมเดยวกน (พฤตกรรมทเกดข นนอย) สามารถแบงกลมเกษตรกรออกเปน 13 กลม จากการศกษาลกษณะและสมบตของยางกอนถวย พบวาปรมาณสงแปลกปลอมเฉลยในยางกอนถวย อยในชวงรอยละ 0.05-10.72 ของน าหนกยางแหง ปรมาณ SCOD เฉลยของน าสกดจากยางกอนถวย อยในชวง 0.19-1.10 มลลกรมตอกรมของยาง ตามล าดบ ความออนตวเรมตน (P0) ของยางสวนใหญมคาผานเกณฑมาตรฐานของยางแทงมาตรฐาน 20 (P0 ไมต ากวา 30) โดยมคา P0 เฉลยอยในชวง 26.8-45.5 ในขณะทคาดชนความออนตว (PRI) ของยางสวนใหญมคาต ากวาเกณฑมาตรฐานของยางแทงมาตรฐาน 20 (PRI ไมต ากวา 40%) โดยมคา PRI เฉลยอยในชวง 12.4-74.4% โดยปรมาณสงแปลกปลอมในยางกอนถวยเพมข น สงผลใหปรมาณ SCOD ของน าสกดจากยางกอนถวยเพมข น แตคาความออนตวเรมตนและดชนความออนตวของยางลดลง เมอระยะเวลาการเกบยางกอนถวย (การบมยาง) เพมข นสงผลใหปรมาณ SCOD ของน าสกดจากยางกอนถวยลดลง คาความออนตวเรมตนและดชนความออนตวของยางเพมข น ดงน นในการผลตยางกอนถวยจงไมควรเตมสงแปลกปลอมลงไปในยางและเกษตรกรควรจ าหนายยางกอนถวยทมความแหงมากกวาการจ าหนายเปนยางกอนถวยสด ซงจะน าไปสการไดยางกอนถวยทมสมบตดานยางทดและลดปญหาดานการผลตและปญหาสงแวดลอมของโรงงานได ในขณะทเกษตรกรจะไดประโยชนในดานการขายยางราคาสงข น ค าส าคญ: ยางกอนถวย สงแปลกปลอม SCOD ความออนตวเรมตน ดชนความออนตว

9

Abstract

Farmer’s Behavior on Cuplump Production and Its Characteristics Suwaluk Wisunthorn and Suparat Nooma

Farmer’s behavior on cuplump production and its characteristics was studied in Surathani province. For study of farmer’s behavior on cuplump production, 85 farmers were interviewed by using a questionnaire. In addition, the study on characteristics and properties of the cuplump was studied by collecting cuplumps from 35 farmers in 3 periods; raining period (end of Novemver, 2009) winter period (beginning of January, 2010) and period before rubber leave falling (middle of February, 2010). It was found that all farmers did not make a cuplump following to the recommended method of Rubber Research Institute of Thailand (RRIT). Adding acid for latex coagulation was not popular because of destroying the tapping panel from the acid and most of the farmers put rubber bark in the cup for rapid latex coagulation and increasing of cuplump weight. For selling, most of farmers sold a cuplump to a middleman when it was full in the cup. The middleman evaluated a price of cuplump from drying of rubber and foreign matters or impurities in the cuplump. The cuplump without impurities was bought with higher price than the one with impurities. The main reason of cuplump production was less time consuming and convenience for making. However, the main problem of cuplump production was no tapping when it was raining so that they lost some income in this period and slow coagulation in raining season. From the study, it provided that behavior of cuplump production (harvest) and behavior of collecting and stocking before selling (Post-harvest) were high diversity. The 13 typological groups of farmers were classified from consideration of behavior of cuplump production, behavior of collecting and stocking before selling and grouping minor behaviors in the same group called as a rare behavior. For the study on characteristics and properties of the cuplump, it was found that average foreign matter of the cuplumps collected in the end of Novemver, 2009, beginning of January, 2010 and middle of February, 2010 were 0.05-10.72, 1.04-9.16 and 0.34-7.95% by weigh of dry rubber, respectively. Average SCOD of extract water from the cuplump collected in the end of Novemver, 2009, beginning of January, 2010 and middle of February, 2010 were 0.19-0.75, 0.40-1.10 and 0.23-0.64 mg/g dry rubber, respectively. P0 of the cuplumps were mostly higher than the standard value of STR20 (P0 30); average P0 were 30.8-42.8, 35.2-45.5 and 26.8-38.0 for the cuplumps collected in the end of Novemver, 2009, beginning of January, 2010 and middle of February, 2010, respectively. However, PRI of the rubber was mostly less than the standard value (PRI 40%); average PRI were 6.1-60.5, 23.6-73.5 and 12.4-74.4% for the cuplumps collected in

10

the end of Novemver, 2009, beginning of January, 2010 and middle of February, 2010, respectively. It provided that SCOD of extract water increased and P0 and PRI decreased as foreign matter increased. In contrast, SCOD of extract water decreased and P0 and PRI increased as the maturation time of cuplump increased. Therefore, no adding foreign matters in a cuplump and selling dry cuplump (more maturation time of stocking) was a good method for cuplump production. It could lead to get a cuplump with good properties and less problems of pollutant for the STR20 factory. In addition, the farmer could sell the cuplump with higher price. Keywords: Cuplump, foreign matter, SCOD, Original plasticity, Plasticity Retention Index

11

บทท 1 บทน ำ

1.1 หลกกำรและเหตผล

ยางพาราจดเปนพชเศรษฐกจทส าคญของประเทศไทย ซงเกยวของกบประชากรของประเทศมากกวา 1 ลานครอบครว โดยพนทการเพาะปลกสวนใหญอยในภาคใตและภาคตะวนออก ในปจจบนมการขยายแหลงปลกเพมไปยงภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคตะวนตก และภาคเหนอ ในภาคใตซงเปนพนทปลกหลกของประเทศนน สราษฎรธานเปนจงหวดทมเนอทปลกยางมากทสดในประเทศ โดยในปพ.ศ.2553 จงหวดสราษฎรธานมเนอทปลกยางพาราประมาณ 1.93 ลานไร คดเปนประมาณรอยละ 10 ของพนทปลกยางในภาคใต (http://www.rubberthai.com/statistic/stat_index.htm) ทางจงหวดไดเลงเหนถงความส าคญของพชเศรษฐกจนจงไดน าเรองยางพาราอยในแผนยทธศาสตรของจงหวดสราษฎรธาน

ตงแตป 2534 ประเทศไทยเปนประเทศสงออกยางพาราอนดบหนงของโลก คดเปนรอยละ 44.8 ของการสงออกยางทงหมด ในป 2549 มลคาการสงออกวตถดบยางเทากบ 173 พนลานบาท โดยมอตราการสงออกเพมขนจากปทผานมารอยละ 45.5 (กระทรวงพาณชย, 2550) ซงท ารายไดสงออกใหประเทศเปนอนดบสองของการสงออก ในป 2552 ปรมาณการสงออกยางธรรมชาตของไทยแยกตามประเภท ไดแก ยางแทง ยางแผนรมควน น ายางขน และ ยางอน ๆ คดเปนรอยละ 35, 25, 22, 15 และ 3 ตามล าดบ ในสวนของยางแทง ยางแทง STR20 เปนยางแทงทมปรมาณการสงออกเปนอนดบหนง โดยปรมาณการสงออกในป 2552 คดเปนรอยละ 77 ของการผลตยางแทงท งหมด (http://www.rubberthai.com/statistic/stat_index.htm)

ยางกอนถวยจดเปนวตถดบทส าคญอยางหนงของการผลตยางแทง STR20 การผลตยางกอนถวยไดมมาชานานแลว (สมพร และคณะ, 2541) เพยงแตวตถประสงคและการผลตแตกตางกน โดยยางกอนถวยทเกษตรกรผลตอยเดมเปนผลพลอยไดจากสวนเกดจากในขณะทเกบน ายาง น ายางยงไมหยดไหลสนท ดงนนเมอเกบน ายางไปแลวจงยงตองใชถวยรองน ายางตอไปอก แลวปลอยใหจบตวเปนกอนตามธรรมชาต เรยกวา ยางกนถวย เมอกรดยางวนรงขนน ายางทกนถวยกจะจบตวเปนกอนพอด เกษตรกรจะแกะโยนทงไวทโคนตน และใชถวยรองน ายางทกรดใหมตอไป เมอรวบรวมไดปรมาณมาก ๆ กจะรวมรวบน าไปขาย แตในปจจบนพฤตกรรมการท ายางกอนถวยของชาวสวนเปลยนไป โดยยางกอนถวยทผลตขนไมใชผลพลอยไดจากสวน แตเปนยางกอนทไดมาจากน ายางสดจากถวยโดยตรง โดยยางกอนถวยทไดมาตรฐานจะตองมลกษณะเปนรปถวย สะอาด ไมมสงปะปน สสวย ไมมกลน ทางสถาบนวจยยาง กรมวชาการเกษตรมเทคโนยการผลตยางกอนถวยททางสถาบนเองตองการเผยแพรและแนะน าใหเกษตรกร โดยใชการกรดฟอรมกในการจบตวของน ายางและมขนตอนการผลตทชดเจน แตจากการส ารวจขอมลขนตนของพฤตกรรมการด าเนนการผลตยางกอนถวยของเกษตร พบความหลากหลายในพฤตกรรมการด าเนนการผลตยางกอนถวยมสงมาก เชน การเตมกรดฟอรมก การเตมกรดซลฟรก การเตมสารปนเปอนตาง ๆ ลง เปนตน ซงพฤตกรรมเหลานจะมผลท าใหไดยางกอนถวยทมคณภาพหลากหลากหลายปอนเขาสโรงงาน ท าใหโรงงานตองเสยคาใชจายในการปรบคณภาพของวตถดบใหเหมาะสมเพอใหไดยางแทงตามมาตรฐานทก าหนด เชน การใชสารเคมราดวตถดบทกองรวบกน (ประมาณ 2 อาทตย) กอนเขาสกระบวนการผลตเพอปองกนการเกดกลนเหมนเนาของยางกอนถวย

12

การเพมสายการผลตและแรงงานเพอแยกสารปนเปอนในยางกอนถวย การตองใชน าปรมาณมากในการลางสงปนเปอนออกจากยางทมาจากยางกอนถวย และการก าจดน าเสยจากกระบวนการผลต เปนตน ในทางกลบกนถาทางโรงงานไดยางกอนถวยทมคณภาพดเขาสกระบวนการผลต คาใชจายตาง ๆ ทเกดขนจากการจดการดงกลาวขางตนจะลดลงหรออาจจะไมมเลย ท าใหโรงงานสามารถลดตนทนในการผลตไดสงมาก เกษตรกรเองกจะสามารถขายยางไดราคาสงขนดวยเมอผลตยางทมคณภาพด อกทงอาจมแนวโนมของการใชยางกอนถวยคณภาพดนในสดสวนทเพมขนหรอใชเฉพาะยางกอนถวยเปนวตถดบในการผลตยางแทง STR 20 เกษตรกรกจะขายยางไดเพมขน ซงวธการผลตยางกอนถวยเปนวธทงายและใชแรงงานนอยกวาการผลตยางแผนมาก ดงนนถาสามารถควบคมจดตนทางไดโดยการหาแนวทางทเหมาะสมในการผลตยางกอนถวย กจะสามารถควบคมจดปลายทางไดงายขนและปญหาในการผลตยางแทงกจะนอยลงตามไปดวย การทจะเสนอแนวทางทเหมาะสมไดนน การศกษาวาเกษตรกรมพฤตกรรมด าเนนการผลตอยางไรบางกอนนนจะเปนจดเรมตนทส าคญ พรอมทงหาเหตผลประกอบในการตดสนใจเลอกแตละการด าเนนการและ/หรอการไมเลอกใชวธการทเสนอโดยสถาบนวจยยาง เมอมขอมลพนฐานเหลานแลว การปรบแนวทางทมอย เดมใหเหมาะสม โดยค านงถงการลดตนทนการผลต รวมทงการค านงถงสงแวดลอมทงกระบวนการตงแตตนทางถงปลายทางจะท าใหเปนกลไกการเพมประสทธภาพของวงจรผลตภณฑยางแทงไดมากขน วถทางของยางพาราทจะพฒนาใหกาวล าหนายงสดใส สงไหนทจะเตบโตไดรวดเรวกเรงพฒนาใหเตมท ยางกอนถวยจงเปนทางเลอกใหมนอกเหนอจากการท ายางแผนทมตนทนสงและตองใชแรงงานมากกวา โดยงานวจยนจะเปนงานวจยทเนนไปทจดของเกษตรกรและความเชอมตอระหวางเกษตรกรกบโรงงานอตสาหกรรม ซงจะท าใหเกดประโยชนทงสองฝายน าไปสการพฒนาของเศรษฐกจแบบถกตองและยงยนตอไป 1.2 วตถประสงค 1) เพอรวบรวมขอมลของเกษตรกรผผลตยางกอนถวยในเขตพนทจงหวดสราษฎรธาน โดยรวบรวมขอมลพนฐานเกยวกบทตง พนธยาง ลกษณะจ านวนวนของการกรด เหตผลของการเลอกผลตยางกอนถวย ขนตอนการผลตยางกอนถวย พฤตกรรมการด าเนนงานในการผลต เชน สภาวะการเกบ การรวบรวมยาง อายของยางกอนถวย ปญหาการผลต และขอมลอน ๆ ทเกยวของ เพอใชเปนขอมลเบองตน 2) เพอวเคราะห ประเมนเงอนไขของการผลตยางกอนถวยของเกษตรกรและคณลกษณะยางกอนถวยทเกดขน 3) เพอก าหนดและเสนอแนวทางในการผลตยางกอนถวยแกเกษตรกร โดยค านงถงความคมทนของเกษตรกรและเทคโนโลยสะอาดเปนส าคญ

4) เพอถายทอดความรทไดจากการวจยสเกษตรกร นกวจย นกวชาการ นกสงเสรม และหนวยงานภาครฐและเอกชนทสนใจ 1.3 ประโยชนทคำดวำจะไดรบ 1) ทราบผลของพฤตกรรมของการเตรยมยางกอนถวยตอลกษณะและสมบตของยางกอนถวย 2) ไดขอมลพนฐานเพอการน าไปใชก าหนดและเสนอแนวทางการผลตยางกอนถวยแกเกษตรกร โดยค านงถงความคมทนของเกษตรกรและเทคโนโลยสะอาดเปนส าคญ

13

บทท 2 กำรตรวจเอกสำร

ยางพาราเปนพชเศรษฐกจทส าคญของประเทศไทย ปจจบนมพนทปลกยางพาราประมาณ 16.7

ลานไร (ตารางท 1-1) โดยมพนททสามารถกรดยางไดจ านวน 11.4 ลานไร ซงพนทการกรดสวนใหญอยในภาคใตและภาคตะวนออกซงเปนพนทปลกยางเดม สวนภาคตะวนออกเฉยงเหนอและภาคเหนอเปนพนทปลกยางใหมท าใหพนททสามารถกรดยางไดมปรมาณนอยกวา ในภาคใตซงเปนพนทปลกหลกของประเทศนน จงหวดสราษฎรธานเปนจงหวดทมเนอทปลกยางมากทสด

ตำรำงท 1-1 พนทปลกยางพาราและผลผลตน ายางของประเทศไทย ป 2553

พนท พนทปลก

(ไร) พนทกรด

(ไร) ผลผลตน ายาง (กโลกรม/ไร)

ใต 11,339,698 9,350,366 272 ภาคกลางและภาคตะวนออก 2,163,161 1,272,792 282 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 3,161,871 569,668 260 ภาคเหนอ 785,211 14,771 251

รวม 16,716,945 11,371,407 278 ทมา : สถาบนวจยยาง กรมวชาการ และส านกงานเศรษฐกจการเกษตร 2.1 จงหวดสรำษฎรธำน

จงหวดสราษฎรธานตงอยฝงตะวนออกของภาคใต มเนอทประมาณ 12,891 ตารางกโลเมตร หรอ 8,053,125 ไร มากทสดในภาคใต และมากเปนอนดบ 6 ของ โดยมจงหวดทมอาณาเขตตดกน ดงน

- ดานเหนอ ตดกบจงหวดระนอง จงหวดชมพร และอาวไทย - ดานใต ตดกบจงหวดกระบและจงหวดนครศรธรรมราช - ดานตะวนออก ตดกบจงหวดนครศรธรรมราชและอาวไทย - ดานตะวนตก ตดกบจงหวดพงงา

โดยทะเลฝงอาวไทยนนมชายฝงยาวประมาณ 156 กโลเมตร โดยมเกาะทอยภายใตเขตการปกครองของจงหวดฯ ไดแก เกาะสมย เกาะพะงน และหมเกาะอางทองและยงมเกาะนอยใหญอกมากมาย จงไดชอวาเมองรอยเกาะ เชน เกาะนางยวน

จงหวดสราษฎรธานแบงการปกครองออกเปน 19 อ าเภอ ไดแก อ าเภอเมองสราษฎรธาน อ าเภอกาญจนดษฐ อ าเภอดอนสก อ าเภอเกาะสมย อ าเภอเกาะพะงน อ าเภอไชยา อ าเภอทาชนะ อ าเภอครรฐนคม อ าเภอบานตาขน อ าเภอพนม อ าเภอทาฉาง อ าเภอบานนาสาร อ าเภอบานนาเดม อ าเภอเคยนซา อ าเภอเวยงสระ อ าเภอพระแสง อ าเภอพนพน อ าเภอชยบร อ าเภอวภาวด จงหวดสราษฎรธานมลกษณะภมประเทศเปนภเขา ประมาณรอยละ 49 ของพนททงหมด มทวเขาภเกตทอดตวในแนวเหนอ-ใตของจงหวด ลกษณะภมประเทศดงกลาวกอใหเกดลมน านอยใหญ รวม

14

14 ลมน าทส าคญ ไดแก ลมน าตาป พมดวง ทาทอง ทากระจาย ไชยา ทาฉาง เปนตน แมน าล าคลองทกสายไหลลงสอาวไทย ลกษณะภมประเทศของจงหวดสราษฎราน สรปไดดงน

1. ภมประเทศเปนทสงจนกระทงภเขาสลบซบซอน ไดแก พนทในเขตอ าเภอครรฐนคม พระแสง ทาฉาง ไชยา ทาชนะ เวยงสระ ชยบร และวภาวด

2. ภมประเทศเปนทราบชายฝงทะเล ไดแก พนทอ าเภอเมอง และพนพน 3. ภมประเทศเปนทราบสงดานตะวนออก ไดแก พนทอ าเภอดอนสก กาญจนดษฐ วยงสระ

และบานนาสาร 4. ภมประเทศเปนเกาะในอาวไทย ไดแก พนทอ าเภอเกาะสมย เกาะพงน หมเกาะอางทอง และ

เกาะบรวาร รวม 42 เกาะ พนทของจงหวดไดรบอทธพลจากลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอทผดพานอาวไทย และลมมรสม

ตะวนออกเฉยงใตจากมหาสมทรอนเดย จงมชวงฤดฝนยาวนานระหวางเดอนพฤษภาคมถงมกราคม ปรมาณน าฝน อยในชวง 935.90-1993.30 มลลเมตร มอณหภมต าสดเฉลย 21.16 องศาเซลเซยส และอณหภมสงสดเฉลย 34.51 องศาเซลเซยส ประชากรในจงหวดสราษฎรธานมรายไดตอหวเฉลย 116,202 บาท ตอป โดยสวนมากจะประกอบอาชพทางการเกษตร เชน ท านา ท าสวน ท าไร โดยใชทดนเพอท าการเพาะปลกประมาณ 45% ของพนททงหมด ซงพชเศรษฐกจทส าคญ ไดแก ยางพารา ปาลมน ามน มะพราว เงาะ ทเรยน และกาแฟ ในสวนของการท าสวนยางพารา พนทปลกยางพาราแยกตามอ าเภอของจงหวดสราษฎรธานแสดงดงตารางท 1-2 โดยอ าเภอทมพนทปลกยางพารา สงกวา 250,000 ไร ไดแก อ าเภอไชยา อ าเภอพระแสง อ าเภอพนพน อ าเภอเคยนซา และอ าเภอทาฉาง อ าเภอทมพนทปลกยางพารา 150,000-200,000 ไร ไดแก อ าเภอทาชนะ อ าเภอบานนาสาร และอ าเภอกาญจนดษฐ อ าเภอทมพนทปลกยางพารา 100,000-150,000 ไร ไดแก อ าเภอดอนสก อ าเภอพนม อ าเภอเวยงสระ อ าเภอชยบร อ าเภอครรฐนคม และอ าเภอวภาวด อ าเภอทมพนทปลกยางพารานอยกวา 100,000 ไร ไดแก อ าเภอบานนาเดม อ าเภอเมองสราษฎรธาน อ าเภอบานตาขน อ าเภอเกาะสมย อ าเภอเกาะพะงน โดยมผลผลตเฉลย 236 กโลกรม/ไร ผลผลตรวม 599,045 ตน (ส านกงานเกษตรจงหวดสราษฎรธาน, 2553)

15

ตำรำงท 1-2 พนทการปลกยางพาราแยกตามอ าเภอในจงหวดสราษฎรธาน ป 2553

ล ำดบท อ ำเภอ เนอทยำงพำรำ (ไร)

ปลก เกบเกยว

1 พระแสง 338,266 287,017

2 เคยนซา 276,971 260,177

3 ทาฉาง 274,642 254,459

4 บานนาสาร 183,003 151,437

5 เวยงสระ 126,899 92,091

6 ทาชนะ 194,486 194,486

7 พนพน 328,524 297,817

8 พนม 134,416 113,320

9 กาญจนดษฐ 178,453 123,687

10 ชยบร 109,665 89,323

11 ครรฐนคม 108,257 83,500

12 ดอนสก 135,062.5 105,562

13 ไชยา 340,499 263,159

14 บานนาเดม 83,148.5 70,951

15 เมองฯ 54,150 45,489

16 วภาวด 104,332 64,175

17 บานตาขน 48,346 40,008

18 เกาะสมย 1,355 1,179

19 เกาะพะงน 493 488

รวมทงสน 3,020,968 2,538,325 ทมำ : ส านกงานเกษตรจงหวดสราษฎรธาน

16

2.2 ขอมลดำนยำงพำรำ 2.2.1 พนธยำง

ยางพาราเปนไมยนตนทมระยะเวลาปลกนานและตองมการดแลรกษาประมาณ 6-7 ป จงสามารถเปดกรดเพอเกบเกยวเปนรายได ซงจะใหผลผลตตอไปอกเปนระยะเวลาทยาวนานประมาณ 20-30 ป ดงนนกอนจะปลกควรมการศกษาเลอกพนธยางมาปลก ควรปรกษากบผทมความรหรอเจาหนาทผเกยวของโดยตรง ควรเลอกซอพนธยางจากแหลงทเชอถอได เพอปองกนความเสยงทจะเสยหายจากพนธยางไมเหมาะสมตอการปลกยาง

พนธยางสวนใหญมชอเรยกเปนค ายอ ซงค ายอมกจะมทมาจากสถาบนวจยยางตาง ๆ เชน RRIT = Rubber Research Institue of Thailand; สถาบนวจยยางของประเทศไทย RRIM = Rubber Research Institue of Malaysia; สถาบนวจยยางของประเทศมาเลเซย RRIC = Rubber Research Institue of Ceylon; สถาบนวจยยางประเทศศรลงกา RRII = Rubber Research Institue of India; สถาบนวจยยางประเทศอนเดย BPB = Rubber Research Institue of Bogor; สถาบนปรบปรงพนธของอนโดนเซย

ค าแนะน าพนธยางป 2546 ไดแบงพนธยางทแนะน าออกเปน 3 กลม คอ กลมท 1 พนธยางทใหผลผลตน ายางสง ซงพนธยางในกลมน แบงเปน 2 ชน ดงตอไปน - พนธยางชน 1 เชน สถาบนวจย 251 สถาบนวจย 226 BPM 24 และ RRIM 600 - พนธยางชน 2 เชน สถาบนวจย 209 สถาบนวจย 218 สถาบนวจย 225 สถาบนวจย 250

สถาบนวจย 319 สถาบนวจย 405 สถาบนวจย 406 พนธ RRIC 100 RRIC 101 PR 3051 และ Haiken2

กลมท 2 พนธยางทใหผลผลตน ายางและเนอไมสง - พนธยางชน 1 เชน PB 235, PB 255, PB 260 และ RRIC 110 - พนธยางชน 2 เชน สถาบนวจย 312 สถาบนวจย 325 สถาบนวจย 404 สถาบนวจย 407

สถาบนวจย 409 และ RRIC 121 กลมท 3 พนธยางทใหผลผลตเนอไมสง - พนธยางชน 1 เชน ฉะเชงเทรา 50 และ AVROS 2037 - พนธยางชน 2 เชน สถาบนวจย 401 สถาบนวจย 403 RRII 118 และ RRII 203 พนธยางทแนะน าใหปลกในภาคใตและภาคตะวนออก คอ พนธยางชนท 1 ไดแก BPM 24, GT 1,

PR 261, RRIM 600 พนธยางชนท 2 ไดแก RRIC110, PB 217, PB 235, PB 255, PB 260 สวนพนธยางทแนะน าใหปลกในพนทปลกยางใหม เชน ภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอ แนะน าใหปลกพนธยางชน 1 ไดแก BPM 24, RP 225, RRIM 600, GT 1, สถาบนวจย 251, สงขลา 36 และพนธยางชน 2 ไดแก PB 260, PB 235

2.2.2 กำรกรดยำง การกรดยางสามารถกรดไดตลอดวน แตน ายางจะลดลงเรอย ๆ เมออากาศรอนขน การกรดยาง

ในตอนกลางคน 01.00-04.00 น. จะใหผลผลตของน ายางสงทสด แตการกรดยางชวงทดทสด คอ ตอนเชา 06.00-08.00 น. เพราะสามารถมองเหนตนยางไดชดเจนและปรมาณน ายางทไดกใกลเคยงกบการกรดยางตอนเชามด (ตารางท 1-3) นอยกวาเพยงรอยละ 4-5 เทานน ในขณะทการกรดในตอนเชามด ม

17

ขอเสยคอ โอกาสมดบาดเยอเจรญไดงาย อาจท าใหเกดโรคหนายาง สนเปลองคาใชจายเนองจากตองใชตะเกยงและแกส อาจเปนอนตรายเนองสตวราย หรอโจรผราย และเสยสขภาพ

ตำรำงท 1-3 เปรยบเทยบปรมาณน ายางทกรดในชวงเวลาตาง ๆ

เวลำกรด สดสวนปรมำณน ำยำง 03.00-06.00 100-99 06.00-08.00 99-92 08.00-11.00 92-75

ทมำ : เสาวนย กอวฒกลรงส, 2546

2.2.3 ระบบกำรกรด โดยทวไปตนยางพรอมเปดกรดเมอวดเสนรอบตนได 50 เซนตเมตร การเปดกรดเมอตนยางขนาดเลกหรอตนยางทยงไมไดขนาดเปดกรด จะไดรบผลผลตนอยกวาตนยางทไดขนาดเปดกรด และยงมผลท าใหตนยางชะงกการเจรญเตบโต การเปดกรดควรเปดกรดทระดบความสง 150 เซนตเมตรจากพนดน แมวาการเปดกรดทระดบต ากวา 150 เซนตเมตร จะใหผลผลตในรอบปแรกสงกวากตาม แตผลผลตตลอดระยะเวลากรด 5 ป กลบพบวาการเปดกรดระดบท 150 เซนตเมตร ใหผลผลตสงกวา โดยความลาดชนของรอยกรดควรท ามม 30-35 องศากบแนวระดบ เพอใหน ายางไหลไดสะดวก ไมไหลออกนอกรอยกรด ท าใหไดผลผลตเตมทและควรรกษาระดบตามลาดชนทก าหนดไว เนองจากทอน ายางเอยงท ามม 2.1-7.1 องศากบแนวตง จากขวาลงมาซาย จงตองกรดยางใหรอยกรดเอยงท ามมจากซายลงมาขวา (ในลกษณะหนหนาเขาหาตนยาง) เพอใหตดทอน ายาง ไดมากทสด การกรดยางทระดบความสงของหนากรดทระดบ 150 เซนตเมตร จากพนดนลงมา หรอเรยกวา ระบบการกรดยางหนาปกต มระบบกรดทแนะน า 5 ระบบ คอ 1) กรดครงล ำตนวนเวนสองวน (1/2S d/3) เปนระบบทใชไดทวไปเหมาะกบยางทกพนธ โดยเฉพาะพนธทออนแอตออาการเปลอกแหง เชน พนธ PB260 และ BPM24 ใหผลผลตตอครงกรดดมาก ความสนเปลองเปลอกตอปนอยมาก (ใชเวลากรดแตละหนา 7-8 ป) ตนยางแสดงอาการเปลอกแหงนอยมาก สามารถใชระบบกรดนแกปญหาขาดแคลนแรงงานกรดได หลงจาก 3 ปแรกของการกรด สามารถกรดสายหรอกรดชดเชย และใชสารเคมเรงน ายางได 2) กรดครงล ำตนวนเวนวน (1/2S d/2) เปนระบบทใชทวไปเหมาะสมกบยางทกพนธ ยกเวนบางพนธทเปนโรคเปลอกแหงไดงายเทานนทควรใชระบบกรดครงล าตนวนเวนสองวน ระบบน ใหผลผลตตอครงกรดด ความสนเปลองเปลอกตอปนอย (ใชเวลากรดแตละหนา 5-6 ป) ตนยางแสดงอาการเปลอกแหงนอย เมอกรดถงระยะเปลอกงอกใหมสามารถกรดสายหรอกรดชดเชยและใชสารเคมเรงน ายางได และหากทองทใดมจ านวนวนกรดนอยกวา 100 วนตอป หลงจาก 3 ปแรกของการกรด สามารถกรดชดเชย หรอกรดสายได ในระยะ 2-3 ปแรกของการกรด ตนยางยงอยในระยะการเจรญเตบโตคอนขางสง การกรดยางมากเกนไปจะท าใหตนยางชะงกการเจรญเตบโต ดงนนจงควรกรดยางในระบบครงตนวนเวนวน

18

โดยหยดกรดในชวงผลดใบและไมมการกรดชดเชยเพอทดแทนวนทฝนตก จนกระทงปท 4 ของการกรดเปนตนไปจงสามารถกรดชดเชยได 3) กรดครงล ำตนสองวนเวนหนงวน (1/2S 2d/3) เปนระบบทใชกรดกบเปลอกงอกใหมหรอกบสวนทมขนาดเลกกวา 10 ไร ใหผลผลตตอครงกรดปานกลาง ความสนเปลองเปลอกตอปปานกลาง (ใชเวลากรดแตละหนา 3-4 ป) ตนยางแสดงอาการเปลอกแหงปานกลาง 4) กรดหนงในสำมของล ำตนสองวนเวนหนงวน (1/3S 2d/3) เปนระบบทใชกรดกบเปลอกงอกใหมหรอกบสวนทมขนาดเลกกวา 10 ไร ใหผลผลตตอครงกรดคอนขางนอย ความสนเปลองเปลอกตอปปานกลาง (ใชเวลากรด 3 - 4 ป ตอการกรดแตละหนา) ตนยางแสดงอาการเปลอกแหงปานกลาง ไมควรเปดกรดกบตนยางทมขนาดเสนรอบตนต ากวา 50 เซนตเมตร เพราะใหผลผลตนอยมาก เมอกรดหนากรดทสาม ผลผลตจะลดลงและลดลงมากขนเมอกรดใกลโคนตน การเปลยนหนากรดใหมใหเวยนตามเขมนาฬกา หรอเวยนทางดานซายมอเมอหนหนาเขาหาตนยาง 5) กรดหนงในสำมของล ำตนวนเวนวนควบคกบกำรใชสำรเคมเรงน ำยำง ควำมเขมขน รอยละ 2.5 (1/3S d/2 + ET 2.5%) เปนระบบทสามารถใชแกไขปญหาการขาดแคลนแรงงานกรดได ใหผลผลตตอครงกรดด ความสนเปลองเปลอกตอปนอย (ใชเวลากรดแตละหนา 5-6 ป) ยางแสดงอาการเปลอกแหงปานกลาง การกรดยางทระดบความสงกวา 150 เซนตเมตรจากพนดนขนไปหรอระดบทสงกวาการกรดยางหนาปกต หรอเรยกวาการกรดยางหนาสง จะแนะน าใหกรดเพอพกหนากรดปกต เนองจากเปลอกงอกใหมของหนากรดปกตยงบางอยจงควรกรดหนาสง และการกรดกอนโคน เมอเปลอกของหนากรดปกตบาง ใหผลผลตลดลง และประสงคจะโคนตนยางเพอปลกแทนยาง หรอปลกพชอนแทนยาง ควรใชวธการกรดหนาสงกอนการโคน 1-6 ป เพอใหไดรบผลตอบแทนจากยางสงสด โดยทวไปการกรดยางหนาสงจะตองใชสารเคมเรงน ายางควบคกนไปดวย เพอตองการใหไดน ายางมากทสดกอนทจะโคนยางเกาเพอปลกแทน. สารเคมทใชเรงน ายางคออเทรล ความเขมขนรอยละ 2.5 นอกจากการกรดดงกลาวขางตน ไดมงานวจยททดลองการใชระบบกรด 2 รอยกรด (Double cut alternative tapping system, DCA) ทแปลงทดลองของสถาบนวจยยาง จงหวดฉะเชงเทรา (อารกษ จนทมา และคณะ, 2552) โดย การเปดกรดหนายางทง 2 หนากรด ใชระบบกรดครงล าตน วนเวนวน โดยหนากรดแรกเปดกรดต าทระดบ 80 เซนตเมตรจากพนดน หนากรดท 2 เปดกรดทรอยกรดสงระดบ 150 เซนตเมตรจากพนดน ซงชวงระยะหางระหวาง 2 รอย กรด 75-80 เซนตเมตรนเองทท าใหตนยางมเวลาพกเพอสรางน ายางได โดยปกตตนยางจะใชเวลาในการสรางน ายางประมาณ 48-72 ชวโมง หรอ 2-3 วน จงท าใหกระบวนการสรางน ายางเกดขนสมบรณท าใหผลผลตสงขนได ในการทดลองเปรยบเทยบ 3 วธการ ดงน 1) ระบบกรดครงล าตนกรดวนเวนวน (1/2S d/2) 2) ระบบกรด 1 ใน 3 ของล าตน กรดวนเวนวน รวมกบการใชสารเคมเรงน ายางเอทธฟอน ความเขมขน 2.5% จ านวน 4 ครง/ป (1/3S d/2 ET2.5%, 4/y) ระบบกรดทง 2 ระบบ เปนระบบกรดทสถาบนวจยยางแนะน า เปรยบเทยบกบ 3) ระบบกรดแบบ 2 รอยกรด ผลการทดลอง 8 ป พบวา ระบบกรดแบบ 2 รอยกรด ใหผลผลต (กโลกรม/ตน/ป กโลกรม/ไร/ป กรม/ตน/ครงกรด) มากกวาระบบกรดครงล าตนกรดวนเวนวน 14% โดย

19

แสดงความแตกตางทางสถต และระบบกรด DCA มสมบตทางชวเคมของน ายาง ไดแก ปรมาณของ ไธออลและอนนทรยฟอสฟอรสมากกวาระบบกรดครงล าตนกรดวนเวนวน แตปรมาณน าตาลซโครสไมแตกตาง นอกจากน ธนาพร หวยนย และสายณห สดด (2550) ไดศกษาเปรยบเทยบระบบกรดแบบสลบหนากรด 2 รอยกบวธทเกษตรกรใช (เปดกรดหนาเดยว) ในยางพาราพนธ RRIM600 ณ จงหวดสงขลา โดยใชเปรยบเทยบระหวาง ม 4 วธการทดลองคอ ระบบกรดครงล าตนวนเวนวน ระบบกรดหนงในสามของล าตนสามวนเวนวน เปรยบเทยบกบระบบเดยวกนแตแบบสองรอยกรด จากผลการศกษาตงแตเดอนพฤษภาคมถงเดอนธนวาคม 2550 รวมระยะเวลา 8 เดอน พบวาผลผลตของการกรดแบบสลบหนากรด 2 รอย แบบครงล าตนวนเวนวนสงกวาระบบการกรดทเหมอนกนแตเปดหนาเดยว รอยละ 23 ขณะทการกรดหนงในสามของล าตนสามวนเวนหนงวน แบบกรดแบบสลบหนากรด 2 รอยเพมขนรอยละ 17 เมอเปรยบเทยบกบเปดหนากรดเดยว นอกจากนยงพบวาระบบกรดแบบ 2 รอยกรดใหน ายางทมปรมาณเนอยางแหงสงกวาระบบกรดแบบรอยกรดเดยว โดยทหนากรดลางมปรมาณเนอยางแหงสงกวาหนากรดบน ผลของการทดลองแสดงใหเหนวาระบบกรดแบบ 2 รอยกรดสามารถเพมผลผลตไดโดยทความถของการกรดยงคงเทาเดม ปกตเกษตรกรจะหยดกรดยางในฤดแลง ใบไมผลดใบ หรอฤดทมการผลใบใหมเพราะมผลกระทบตอการเจรญเตบโตของใบและตนยาง ไมควรกรดยางขณะทตนยางเปยก เพราะอาจท าใหเกดโรคเสนด าหรอเปลอกเนาได ท าใหหนายางเสยหาย แตจ านวนวนกรดสามารถเพมโดยการกรดในชวงผลดใบกรดชดเชยและกรดชวงเวลาสาย ดงน กำรเพมวนกรด ในชวงผลดใบไมควรใชสารเคมเรงน ายาง แมจะไดน ายางนอย ควรกรดกรณจ าเปนเทานน และตองหยดกรดในชวงฤดผลใบ

กำรกรดยำงชดเชย เปนการกรดทดแทนจ านวนวนกรดทเสยไปในฤดฝน โดยไมควรกรดซ าแปลงเดมเกนกวา 2 วน การกรดยางชวงเวลาสาย 06.00-08.00 น. จะชวยใหการกรดเปนไปโดยสม าเสมอ โดยถามฝนตกตลอดทงคนกสามารถกรดสายแทนได

กำรกรดสำย เปนการกรดหลงเวลาปกต ซงไมสามารถกรดได เนองจากตนยางเปยกหรอฝนตก โดยการกรดสายนจะกรดชวงเชาหรอเยน แตไมควรกรดในชวงอากาศรอนจด

นอกจากระบบการกรดแลว ยงมเทคโนโลยใหมในการไดมาของน ายางคอ การกรดระบบเจาะเขม ซงเหมาะส าหรบตนอาย 15 ปขนไป คอ ระบบใชเขมเจาะแทนระบบการกรดยาง โดยการใชเขมเจาะตองใชควบคกบการใชแกสเอทธลน น ายางทไหลออกมาจากการเจาะจะไหลลงสถงเกบน ายางโดยตรงไมสมผสกบอากาศ น ายางจะสะอาดไมจ าเปนตองน ามากรองกอนใช สามารถเจาะไดไมวาฝนตกหรอหนาแลง แตยกเวนฤดทยางผลดใบ ขอดของวธน คอ ตนยางจะไมเสยหาย เพราะใชเนอทหนายางในการเจาะ 0.2 มลลลตรเทานน หากเจาะถกเนอยางจะเปนรอยต าหนของปลายเขมเพยงเลกนอยเทานน ปรมาณน ายางทเกบได แบบเจาะแตละครง มากกวาระบบกรด ประมาณ 1-3 เทา ท าใหมรายไดเพมขน ประหยดเวลาและแรงงาน เพราะใชระบบการเจาะ 1 วน เวน 2 วน สามารถท าการเจาะยางไดในฤดฝน ท าใหมรายไดเพมขนอยางมาก เพราะน ายางในฤดนมปรมาณมากกวาฤดอน ๆ น าไมสามารถเขาไปในถงน ายางได และไมเสยงตอการเกดโรคหนายาง น ายางมคณภาพด สะอาด ไมมสงสกปรกอนเจอปน เพราะน ายางจะไหลลงสถงเกบน ายางโดยตรง หาแรงงานไดงาย เพราะไมจ าเปนตองใชช านาญในการกรด และสามารถท างานไดตามความสะดวกตามตองการ กลางวนหรอกลางคนกได เนอไมไมมรอยต าหน ท าใหขายไมยางพาราไดราคาด (เสาวนย กอวฒกลรงษ, 2546)

20

2.2.4 กำรใชสำรเคมเรงน ำยำง สำรเคมเรงน ำยำง หมายถง สารทเมอใชกบตนยางแลว จะท าใหเพมการไหลของน ายางมากขน

คอ ไดผลผลตมากขน หลงจากทไดมการกรดหรอการเจาะตนยางในสวนพนททอยใกล ๆ กบบรเวณทใชสารเคมเรงน ายาง สารเคมทมประสทธภาพในปจจบน ไดแก สารเอทธฟอน (Ethephon) ซงสามารถปลอยกาซเอทธลน (Ethelene) หรอการใหแกสเอทธลนโดยตรงกบตนยางบรเวณเปลอกทใกลรอยกรดหรอเจาะ แกสเอทธลนจะกระจายและซมเขาสเปลอกชนในเขาสทอน ายาง ท าใหน ายางสามารถไหลผานผนงเซลลไดดขน เพมปฏกรยาการเปลยนแปลงน าตาลซโครสเพมความดนภายในทอน ายาง เพมบรเวณพนทใหน ายาง ชะลอการจบตวของเมดยางในทอน ายาง การอดตนจงชาลง ท าใหน ายางไหลไดนานขน

กำรใชสำรเคมเรงน ำยำง ม 4 แบบ คอ 1) การใชสารเคมเรงน ายางความเขมขนรอยละ 2.5 กบหนากรดปกต เมอตองการกรดซ าเปลอก

งอกใหม ท าได 3 วธคอ - ทาใตรอยกรด โดยขดเปลอกใตรอยกรด กวาง 2.5 เซนตเมตร และทาสารเคมเรงน ายาง - หยดในรอยกรด โดยใชสารเคมเรงน ายางทมความเขมขนรอยละ 5 จ านวน 1 สวนผสมน า

1 สวน หรอความเขมขนรอยละ 10 ผสมน า 3 สวน หยดในรอยกรดทลอกยางบนรอยกรดออกแลวประมาณ 3-4 หยด

- ทาในรอยบาก ใชมดกรดยางท าแนวบากเปนรองตนๆ ขนาดกวาง 0.5 เซนตเมตร ต าจากแนวรอยกรด 2.5 เซนตเมตรและทาสารเคมเรงน ายางในรอยบาก

2) การใชสารเคมเรงน ายาง ความเขมขนรอยละ 2.5 กบหนากรดปกตเมอไมตองการกรดซ าเปลอกงอกใหม ท าไดโดยใชสารเคมเรงน ายางทาเหนอรอยกรด กวาง 1.25 เซนตเมตร

3) การใชสารเคมเรงน ายาง ความเขมขนรอยละ 2.5 กบการกรดยางหนาสงโดยการกรดขน ท าได 2 วธ คอ

- ทาในรอยบาก ใชมดกรดยางท าแนวบากเปนรองตนๆ ขนาดกวาง 0.5 เซนตเมตร ใหรอยบากอยสงกวาแนวรอยกรด 4-5 เซนตเมตร และทาสารเคมในรอยบาก ความถของการใชสารเคมเดอนละครง

- ทาตามแนวตง 3 แถบ ใชมดเกาจขดเปลอกเหนอรอยกรดตามแนวตง 3 แถบ กวางแถบละ 1.5 เซนตเมตร ความยาวของแถบเปนครงหนงของความยาวรอยกรด และทาสารเคมเรงน ายางในแถบทง 3 แถบ ความถของการใชสารเคม 2 เดอนตอครง

4) การใชสารเคมเรงน ายางชนดแกสเอทธลน ใชเฉพาะกบการกรดหรอเจาะเปลอกหนาสง ยงไมแนะน าใหใชกบตนยางทกรดหนาลางปกต ท าไดโดยบรรจแกสเอทธลนในอปกรณเกบทตดตงกบตนยาง บรเวณเปลอกหนาสงใกลรอยกรดหรอเจาะ โดยใหแกสเอทธลน 2 ครงตอเดอน เมอใกลโคนให 3 ครงตอเดอน

การกรดดวยระบบกรดหนงวนเวนสองวน สามารถใชสารเคมเรงน ายาง 3-4 ครงตอป การใชแตละครงใหสงเกตผลผลต คอจะทาครงตอไป เมอผลผลตลดลงใกลเคยงกบผลผลตกอนใช สวนการกรดวนเวนวน สามารถใชสารเคมเรงน ายางรวมกบการกรดได เมอกรดเปลอกงอกใหม โดยใช 4-6 ครงตอป ซงเปนการเพมผลผลตใหกบตนยางได การกรดดวยระบบกรดครงล าตนวนเวนวนรวมกบการใชสารเคมเรงน ายางในระยะเปลอกงอกใหม สามารถเพมผลผลตรอยละ 31-49 เมอเทยบกบการไมใชสารเคมเรงน ายาง สวนการใชสารเคมเรงน ายางกบตนยางกอนโคน สามารถใชสารเคมเรงน ายางได 6-10 ครงตอป โดยหาก

21

เปลอกหนาลางอยในสภาพสมบรณกใชทารวมกบการกรดหนาลาง แตหากหนาลางเปลอกบางหรอเสยหาย ควรใชการกรดหนาสง กรดขน ความยาว 1 ใน 3 ของล าตน กรดวนเวนวน รวมกบใหสารเคมเรงน ายาง ซงจะท าใหไดผลผลตสงกวา อยางไรกตามยางแตละพนธตอบสนองตอสารเคมเรงน ายางแตกตางกน ดงนนผใชสารเคมเรงน ายางควรพจารณาพนธยางประกอบดวย เพอใหไดผลตอบแทนจากการใชสารเคมเรงน ายางสงสด การตอบสนองของพนธยางตางๆ เปนดงน พนธยาง BPM 1 ตอบสนองสารเคมเรงน ายางด พนธยางสงขลา 36, PB255, PB260, PR255, RRIC110, RRIM600 และ GT 1 ตอบสนองสารเคมเรงน ายางปานกลาง และพนธยาง BPM24, PB235, สถาบนวจยยาง 250 และสถาบนวจยยาง 251 ตอบสนองสารเคมเรงน ายางต า

การใชสารเคมเรงน ายางอาจมผลกระทบตอตนยาง ดงน 1) ปรมาณเนอยางแหงลดลง การใชสารเคมเอทธฟอนท าใหปรมาณเนอยางแหงลดลงรอยละ 3-6

การลดลงมากหรอนอยขนกบชนดของพนธยาง และการใชสารเคมบอยครงมผลใหปรมาณเนอยางแหงลดลงมากขน

2) การใชสารเคมเรงน ายางบอยครงรวมกบการใชระบบกรดถ เชน กรดทกวน กรดสองวนเวนวน หรอกรดสามวนเวนวน หนายางสญเสยน ามากและสมบตในการท างานของเซลลตางๆ ในทอน ายางเปลยนไป ท าใหอตราการเกดอาการเปลอกแหงสงขน ดงนนจงไมควรใชสารเคมเรงน ายางกนระบบกรดถ

3) การใชสารเคมเรงน ายางความเขมขนสงทาบอยครงท าใหเกดอาการเปลอกแหงเพมขน พบวาการใชสารเคมเรงน ายางความเขมขนรอยละ 5 ทาทกเดอนและทาทก 15 วน หลงจากเปดกรดในระยะปท 2 หนากรดเกดอาการเปลอกแหงรอยละ 20-22

สวนผลกระทบของการใชแกสเอธลนตอเนอไมยาง พบวาสมบตเชงกลของไมยางแปรรป จากตนยางอาย 14 ป ทใชระบบกรดแบบเจาะรวมกบการใชแกสเอทธลน ใกลเคยงกบสมบตเชงกลของเนอไมทผานการกรดแบบปกตเปนเวลา 7 ป และมคาไมแตกตางกบคามาตรฐานของไมยางพารา เชนเดยวกบการวเคราะหสมบตเชงกลของไมยางแปรรปจากตนยางอาย 20 ป ทผานการกรดปกตและการเจาะรวมกบการใชแกสเอทธลนเปนเวลานาน 4 ป มสมบตเชงกลใกลเคยงกน อยางไรกตาม หากเจาะลกจนถงเนอไมจะท าใหบรเวณทถกเจาะเปนแผลและมสคล า หรอการเกดเปลอกบวมกท าใหเกดสคล าบนเนอไมบรเวณดงกลาวได ซงเมอเนอไมใหมถกสรางขนมาจะปดทบสวนทคล าไวดานใน สวนการกรดหนาสงกรดขน หากกรดบาดเนอไมกท าใหเนอไมมสคล าเชนเดยวกน 2.3 ยำงกอนถวย

ยางกอนถวยเปนวตถดบทใชส าคญในการผลตยางแทง การผลตยางกอนถวยไดมมาชานานแลว (สมพร และคณะ, 2541) เพยงแตวตถประสงคและการผลตแตกตางกน โดยยางกอนถวยทเกษตรกรผลตอยเดมเปนผลพลอยไดจากสวนเกดจากในขณะทเกบน ายาง น ายางยงไมหยดไหลสนท ดงนนเมอเกบน ายางไปแลวจงยงตองใชถวยรองน ายางตอไปอก แลวปลอยใหจบตวเปนกอนตามธรรมชาต เรยกวา ยางกนถวย เมอกรดยางวนรงขนน ายางทกนถวยกจะจบตวเปนกอนพอด เกษตรกรจะแกะโยนทงไวทโคนตน และใชถวยรองน ายางทกรดใหมตอไป เมอรวบรวมไดปรมาณมาก ๆ กจะรวมรวบน าไปขาย แตในปจจบนพฤตกรรมการท ายางกอนถวยของชาวสวนเปลยนไป โดยยางกอนถวยทผลตขนไมใชผลพลอยไดจากสวน แตเปนยางกอนทไดมาจากน ายางสดจากถวยโดยตรง จากการศกษาขนตน พบวาการผลตยางกอนถวยของเกษตรกรจะมวธการคอ โดยทวไปเมอเกษตรกรกรดยางและปลอยใหน ายางไหลลงสถวย

22

รองรบน ายาง ซงปรมาณน ายางจะอยประมาณ ¼ ของถวย ปรมาณน ายางทไหลออกมาจะขนอยกบปจจยหลายอยาง เชน อายของตนยาง ชวงระยะเวลาความหางของการกรด ฤดกาล เปนตน หลงจากนนเกษตรกรจะปลอยใหน ายางจบตวหรอแหงเองโดยธรรมชาต เมอมการกรดของวนทสอง ยางทแหงปดรอยกรด เปลอกไมทถกกรดออกเพอสรางรอยกรดใหมใหน ายางไหล และน ายางใหมกจะลงไปในถวยทมยางกนถวยของวนท 1 ซงแหงไปบางสวนแลว เมอมการกรดในวนอน ๆ กจะเปนลกษณะเดยวกนน เกษตรกรจะท าลกษณะนจนกระทงยางเตมถวยแลวจงน ายางกอนถวยออกจากถวยและน ามาตงทงไวใหแหง เมอเกษตรกรรวบรวมไดมากพอสมควรกจะน าจ าหนายใหแกพอคาคนกลางหรอโรงงานตอไป ทโรงงาน ยางกอนถวยจะถกใชเปนวตถดบในการผลตยางแทง (Block rubber) และสงขายใหกบลกคาซงสวนใหญเปนบรษทผลตลอรถยนตตอไป (เสาวนย กอวฒกลรงส, 2546) อยางไรกตามวธการทสถาบนวจยยาง กรมวชาการเกษตรแนะน าใหเกษตรกรไปปฏบตนน เปนวธการใชกรดฟอรมกเจอจาง 10% (น ากรด 10 สวนผสมน า 90 สวน) ในการจบตวของเนอยาง โดยมขนตอนทไมยงยากและน าเสนอเปน 2 ขนตอนเพอเปนทางเลอกใหแกเกษตร (สมนา แจมเหมอน และคณะ, 2541) ดงน

วธท 1 วธหยอดกรดแลวปลอยใหจบตวตามธรรมชาต โดยมการด าเนนการคอ กรดยางครงแรกเพอเตรยมน าเลยงเซรม โดยกรดยางลงในถวยแลวปลอยใหน ายางจบตวในถวย 2 วน หลงจาก 2 วนแลวกแคะยางกอนถวยขนเสยบกบลวดหนวดแมวเกยวถวยยาง หยอดน ากรดเจอจาง 1 ครง (ประมาณ 12-15 ซซ/ตน) ลงในถวยทมน าเลยงเซรม ลอกขยางเสนออกแลวกรด อยาใหขกรดตกลงในถวย กรดไปจนครบทงแปลง แลวกลบมาเกบยางกอนทเสยบไวครงแรกในภาชนะ ยางทกรดไวปลอยใหจบตวเปนกอนถวย รอมาเกบในวนกรดถดไป เกบกอนยางรวบรวมใสภาชนะ (ถงหรอกระสอบปยหรอถงตาขายไนลอน) แลวน ามาผงเกลยบนแครในรมเพอไมใหกอนยางตดกน จากงานวจยของสรศกด สทธสงค และคณะ (2544) พบวาการใหน ายางสดจบตวเปนยางกอนถวย โดยใชวธนจะท าใหน ายางจบตวเปนกอนภายในเวลาประมาณ 4 ชวโมง

วธท 2 วธหยอดน ากรดแลวคน (ส าหรบใชเปนทางเลอก) ด าเนนการโดยลอกขยางเสนออกจากหนากรดเกบใสภาชนะ เชดถวยยางใหสะอาดกอนรองน ายาง กรดยางตามปกตจนครบทงแปลง เมอน ายางหยดไหลหยอดน ากรดประมาณ 12-15 ซซ/ตน แลวคนใหเขากน ปลอยใหน ายางจบตวในถวยแลวเกบเสยบไวทลวดเกยวหลงจากวนกรดถดไป เมอกรดยางครงตอไปปฏบตเหมอนครงแรก กอนกรดใหแคะยางกอนทจบตวแลวขนเสยบทลวด แลวเกบยางกอนแรกทเสยบไวใสภาชนะ (ถงหรอกระสอบปยหรอถงตาขายไนลอน) น ามาผงเกลยบนแครในรมเพอรอจ าหนาย

ยางกอนถวยทไดมาตรฐานจะตองมลกษณะเปนรปถวย สะอาด ไมมสงปะปน สสวย ไมมกลน ส าหรบวธการผลตยางกอนถวยมาตรฐานทจากการส ารวจขอมลจากโรงงาน พบปญหาสารปนเปอนในยางกอนถวยสงมาก เชน เปลอกไม เศษทราย และอน ๆ ยางกอนทมการผลตไมไดคณภาพ มสงสกปรกปนอยมาก มผลท าใหการผลตยางแทง STR 20 มตนทนสง เนองจากตองสญเสยเวลาและพลงงานในการก าจดสงสกปรกทตดมากบวตถดบทใชในการผลตสวนใหญ ซงเกษตรกรทผลตยางกอนถวยเองกจะขายยางกอนไดในราคาต าดวย และถาสารเหลานยงคงตกคางไปในยางแทงทน าสงจ าหนายใหลกคา เมอยางแทงเหลานถกน าไปผลตยางลอรถยนตกอาจจะมผลเสยตอสมบตของลอรถยนต ถาผลเสยทเกดขนรายแรงมาก อาจจะมการงดการรบซอยางแทงจากประเทศไทยได ซงจะมผลกระทบตอเกษตรกรเองและเศรษฐกจของประเทศดวย

23

Danteravanich et al. (2006) ตรวจพบประเดนปญหาสงแวดลอมตาง ๆ จากกระบวนการผลตยางแทง STR20 เชน ปญหาน าเสยซงสวนใหญมาจากกระบวนการลางท าความสะอาดยางแทง STR20 ท าใหน าเสยทไดมคา BOD และ SCOD สงมาก นอกจากสารปนเปอนทกลาวมาแลว ยงมการตรวจพบปรมาณซลเฟตในน าทงจากกระบวนการผลตยางแทงโดยใชยางกอนถวยเปนวตถดบ ซงจากวธการท ายางกอนถวยดงกลาวขางตน ไมมขนตอนใดทเตมกรดทมองคประกอบของซลเฟตจงไมนาจะพบซลเฟตได จากการสบกลบไปทเกษตรกร พบวาเกษตรกรบางรายมการเตมน าสมฆายางซงมสวนผสมของกรดซลฟรกเปนองคประกอบ โดยกรดจะไปท าใหน ายางจบตวไดเรวกวาการปลอยใหจบตวเองโดยธรรมชาต ท าใหเกษตรกรสามารถขายยางกอนถวยไดเรวขน ซงราคายางอาจจะเปนปจจยส าคญในการปรบเปลยนพฤตกรรมเดมของเกษตรกร 2.4 ยำงแทง STR20

ยางแทง (Block rubber) เปนยางธรรมชาตทผลตไดโดยมการควบคมคณภาพใหไดมาตรฐานมการระบคณภาพของยางดบทผลตไดแนนอน ซงกอนป พ.ศ 2508 ยางธรรมชาตสวนใหญมการผลตในรปของยางแผนรมควน ยางเครพ หรอน ายางขน ไมมการระบมาตรฐานการจดชนยางทชดเจนจะพจารณาโดยใชสายตาในการตดสนชนยาง ตอมาในป พ.ศ 2508 สถาบนวจยยางมาเลเซยไดมการผลตยางแทงขนเปนครงแรก เพอพฒนาและปรบปรงคณภาพของยางธรรมชาตใหมมาตรฐาน มขนาดเหมาะสมตอการน ามาใชงาน

วตถประสงคของกำรผลตยำงแทง STR การผลตยางแทง STR มวตถประสงคหลก ๆ ดงน 1. เพอปรบปรงกรรมวธการผลตยางดบแบบเกาทไมมมาตรฐานการจดชนยางมากอน 2. เพอการแกไขวธการ การจดชนยางทใชสายตา ใหมคณภาพยงขน โดยการทดสอบคณภาพยางแทงในหองปฏบตการ 3. เพอแขงขนกบยางสงเคราะหทผลตขนมาใชทดแทนยางธรรมชาต โดยยางสงเคราะหทมการระบคณภาพยางทสามารถน ามาใชงานไดดและมสมบตบางอยางดกวายางธรรมชาต ไดแก สมบตทางดานทนตอน ามน และการทนตอความรอน เปนตน ดงนน ยางสงเคราะหเปนคแขงส าคญของยางธรรมชาต ท าใหจ าเปนตองมการปรบปรงยางและควบคมคณภาพการผลตของยางธรรมชาต เพอจะท าใหสามารถแขงขนกบยางสงเคราะหได 4. ขนาดของยางแทงมความสะดวกในการเกบและการขนสง

กระบวนกำรผลตยำงแทงมำตรฐำน STR20 การผลตยางแทง STR20 จากยางแหงซงคณภาพและชนยางขนอยกบคณภาพของยางแหงและ

สดสวนระหวางยางแหงและยางแผนดบทปอนเขาสกระบวนการผลต ยางแหงทกลาวถงนไดแก ขยางรปแบบตาง ๆ เชน ยางกนถวย ยางตามรอยกรด (Tree lace) ยางแหงตามเปลอกไม ยางแหงตามพนดน (Bark scrap, earth scrap) ยางกาเตงหรอยางคบ (คอเศษยางจากจากการขลบสวนของยางแผนรมควนทเปนรอยต าหนตาง ๆ ในขณะการจดชนยาง) และยางแผนรมควนทเกบไวนาน เปนตน นอกจากนในการผลตมกน ายางแผนดบมาใชผสมดวยเพอใหไดยางแทงทมคณภาพมาตรฐานตามขอก าหนดของ STR (Standard Thai Rubber Specification)

24

คณภาพของวตถดบยางแหงชนดตาง ๆ เปนประเดนส าคญส าหรบอตสาหกรรมยางแทง สงไมพงประสงคทจะใหมสงแปลกปลอมเขามาในสายการผลต เชน เศษหน เศษโลหะตาง ๆ ซงอาจปะปนอยในวตถดบ ยางแหงดงกลาวสามารถสงผลกระทบตอผลผลตได ดงนนเพอใหแนใจในคณภาพของวตถดบกอนทจะเขาสกระบวนการผลต วตถดบทงหมดจะตองถกท าการตรวจสอบและคดแยกสงปลอมปนดวยมอหรอเครองแยกทลานแยก หรอสายพานการผลตกอนทจะสงเขาสกระบวนการผลต โดยยางแทงทผลตโดยใชวตถดบจากยางกอนจบตว เชน ยางกนถวย และเศษยางตาง ๆ จ าเปนตองใชเครองจกรเพอยอย บด รดและท าความสะอาดยาง ล าดบและจ านวนเครองจกรทใชในการผลตขนอยกบความสกปรกของยางแตละโรงทผลตยางแทง อาจมวธการและการใชเครองจกรตางกน ยางแทงทผลตตองมสมบตตามทระบในมาตรฐาน ซงขนตอนการผลตดงแสดงในรปท 1-1 ซงมรายละเอยดดงน

รปท 1-1 การผลตยางแทงจากยางกอนจบตว

ทมำ: Danteravanich et al. (2006)

ยางกอนถวย (รบซอโดยพอคาคนกลาง)

(1-7 วน)

ยางกอนถวย : ยางแผนดบ 40 : 60

การยอยยางเปนเมดเลก

3 mm (granulater)

การอบแหง

110 -130C, 3-4 hrs

อดแทง 33.33-35 kg

STR20 ยางกอนถวยทโรงงาน

(7-14 วน)

25

1) กำรหมกยำง วตถดบทใชในการผลต เชน ยางกอนจบตว ยางกนถวย ยางแผนดบคณภาพต าและเศษยางตดทง จะล าเลยงโดยใชรถยกหรอสายพาน หมกยางในบอพกยางขนาดใหญ มน าฉดหลอเลยงตลอดเวลา ปลอยใหยางกอนแชน าเปนเวลา 5-6 วน เพอชะลางสงสกปรกทตดอยในยางใหเกดการพองตวและหลดออกงาย นอกจากนจะท าใหยางนมและคละยางจากทตาง ๆ ใหเขาดวยกน ส าหรบยางกอนทมขนาดใหญจ าเปนตองตดเปนชนเลก ๆ เพอท าความสะอาดงาย ไมควรแชยางนานเกนไปเพราะจะท าใหความออนตวยางเรมแรกและดชนความออนยางต าลง 2) กำรตดยำงเปนชนเลก ๆ ยางกอนจบตวทมขนาดใหญทไดหลอเลยงดวยน าตลอดเวลา แลวน ามาบดหรอตดท าใหเปนชนเลกลงดวยเครองครชเชอร เครองมาซเรเตอร หรอเครองแฮมเมอรมล โดยอาจล าเลยงยางดวยสายพาน หรอใชตะแกรงตกยาง เพอปอนยางเขาสเครองแฮมเมอรมล ซงอยในต าแหนงทสง แลวปลอยยางทตดแลวสงสบอน าอกครง ส าหรบเครองแฮมเมอรมล มกใชเครองเครฟตดอยเหนอเครองแฮมเมอรมล เพอลดก าลงในการท างานของเครอง โดยเครองเครฟจะท าหนาทรดยางเปนชนบางกอน แลงสงเขาไปในเครองแฮมเมอรมล เพอยอยยางใหมขนาดเลกตอไป เครองมอชดน เรยก เครองเครฟเปอร-แฮมเมอรมล 3) กำรรด ตด และลำง ยางทตดเปนชนเลก ๆ แลว จะแชในน าและถกล าเลยงมารดผานเครองเครฟหลาย ๆ ครง และตดเปนชนเลก ๆ อกดวยเครองแกรนเลเตอร แลวปลอยลงสบอพกขนาดใหญ มน าฉดทมแรงดนสงอยางแรงท าใหยางหมนไปรอบ ๆ ยางจะถกลางและท าใหสะอาดขน 4) กำรปรบคณภำพยำง ยางซงถกตดเปนชนเลก ๆ และคอนขางสะอาดแลว สามารถท าใหคณภาพดขนโดยน ามาผสมกบยางแผนดบทไมไดมาตรฐาน แตมคณภาพดกวายางกอนจบตว โดยใชยางแผนในสดสวนทเหมาะสม ผสมรวมกบยางกอนจบตวทอยในบอ มการกวนยางผสมกนตลอดเวลา 5) กำรรด และลำงยำงดวยเครองเครฟ ยางกอนจบตวผสมกบยางแผนดบในบอน าขนาดใหญ จะถกปอนดวยตะแกรงเขาสเครองเครฟเปอร-แฮมเมอรมล เพอตดยางใหเปนชนเลก ๆ ล าเลยงยางทตดแลวสเครองเครฟ หรอเครองแกรนเลเตอร เพอรดตดและท าความสะอาดยางอกหลายครง จนกระทงยางสะอาดและรดยางไดเปนแผน สวนดานบนของลกกลงจะมน าฉดตลอดเวลาเพอท าความสะอาดยาง 6) กำรยอยยำงเปนเมดเลก ๆ ยางแผนทรดผานเครองเครฟแลว จะถกปอนยางเขาสเครองยอยยาง เชน เครองเชรดเดอร หรอเครองแกรนเลเตอร เพอยอยยางครงสดทาย ใหเปนเมดเลก ๆ แลวปลอยยางลงสบอน า ตอจากนนจะใชทอปมดดปอนยางลงสกะบะ เพอรออบใหแหงตอไป 7) กำรอบแหง ล าเลยงยางดบทยอยเปนชนเลก ๆ อยในกะบะใสยางเขาสหองอบยาง ซงมอณหภมประมาณ 100-125 ºC เปนเวลา 3-4 ชวโมง โดยใชความรอนจากเตาเผาไหมน ามนเตา และภายในหองอบยางมพดลมเปาเพอถายเทความรอน

26

8) กำรทดสอบสมบตของยำงแทง การทดสอบยางแทง STR 20 แสดงในตารางท 1-4 โดยคาทบงบอกสมบตของยางไดแก คา

ความออนตวเรมตน (P0) และ คาดชนความออนตวของยาง (PRI) โดยคา P0 เปนคาทใชประมาณขนาดของโมเลกลของยาง ซงคานจะบงบอกความยากงายในการแปรรปยางดบ นนคอ ยางทมน าหนกโมเลกลสง จะมความหนดสง และมคา P0 สงดวย จงตองใชเวลาและพลงงานในการบดใหยางนม (Mastication) สง แตจะมสมบตทางกล (Mechanical properties) ทด สวนคา PRI เปนคาทแสดงวายางททดสอบนนมความตานทานตอการออกซเดชนทอณหภม 140C เปนเวลา 30 นาท (กรณยางททนตอการถกออกซเดชนสง โมเลกลของยางจะทนตอการถกออกซไดซ) หรอเปนการแสดงความตานทานของยางดบ ตอการแตกหกของโมเลกลยางทอณหภมสง การวดคา P0 และ PRI ของยางดบจงมความส าคญในการควบคมคณภาพยางดบกอนเขาสกระบวนการแปรรปเปนผลตภณฑ (เสาวนย กอวฒกลรงส, 2546)

ปจจยทท าใหคา PRI ของยางต าลง คอ การทยางโดนแสงแดดโดยตรง การมพวกโลหะ เชน ทองแดง แมงกานส การแชในน านานเกนไป การบดยอยมากเกนไป ซงปจจยตาง ๆ เหลาน ไมไดมผลเปนนยส าคญกบเวลาในการเกบ หรอปรมาณสารเคมทใช สวนสงทมอทธพลตอคา P0 ของยางดบทน ามาใชในการผลตยางแทง เชน พนธยาง ปรมาณแอมโมเนยวธการจบตวของน ายาง ความเขมขนของน ายาง อณหภมทใชในการท าแหง โลหะอออน เปนตน (เสาวนย กอวฒกลรงส, 2546)

ตำรำงท 1-4 การทดสอบสมบตของยางแทง STR 20

Parameter STR 20

Dirt on 44 , max 0.16

Ash, % wt, max 0.80 N2, % wt, max 0.60

VM, % wt, max 0.80 Po, min 30

PRI, %, min 40 Lovibond coulour, max -

ทมำ : เสาวนย กอวฒกลรงส (2546) 2.5 งำนวจยทเกยวของ

Danteravanich et al. (2006) ส ารวจมมมองดานสงแวดลอมของโรงงานอตสาหกรรมผลตยางแทง STR20 ในภาคใตของประเทศไทย โดยน าเสนอวงจรของยางกอนถวยตงแตเกษตรกรสโรงงาน ปรมาณการใชน า แหลงของการเกดของเสย ลกษณะของเสย การวดเพอควบคมน าเสย อากาศเสย และของเสยชนดของแขงและสลดจ จากการศกษาพบวาปญหาหลกของของเสยจากโรงงานอตสาหกรรมน คอ ปญหากลนเหมน โดยโรงงานอตสาหกรรมใชระบบ wet scrubber ในการแกปญหาเรองกลนเหมนแตปญหสกลนเหมนกยงคงเปนปญหาหลกของโรงงานอย Danteravanich et al. (2006)

27

เสนอแนวทางหนงทจะชวยลดปญหานไดคอการควบคมคณภาพของยางกอนถวยซงเปนวตถดบหลกในการผลตยางแทง การใชยางกอนถวยทมมาตรฐานในกระบวนการผลนยางแทง STR20 จะเปนแนวทางแกปญหากลนเหมนไดอยางมประสทธภาพและยงยน

Danteravanich et al. (2007) ศกษาสารอนทรยทสกดจากยางกอนถวยในสภาวะตาง ๆ พบวา สารทไดจากการสกดจากยางกอนถวยดวยน ามการเปลยนแปลงขนกบระยะเวลาการบม ทงนเนองจากเกดการยอยสลายทางชวภาพระหวางระยะเวลาการบม โดยคา SCOD และกรดไขมนระเหยไดของน าสกดจากยางกอนถวยลดลงเมอระยะเวลาในการบมเพมขน การบมยางกอนถวยในโรงงานภายใตสภาวะเปยกใหคากรดไขมนระเหยไดของน าสกดและปรมาณซลเฟตสงกวาการบมในสภาวะแหง ซงน าไปสการเกดกลนทมากกวาเมอบมยางไวในสภาวะเปยก ดงนนสภาวะการบมยางจงเปนปจจยหนงทกอใหเกดปญหากลนเพมขน

Ekpini et al. (2001) ศกษาผลของสภาวะการบมยางกอนถวยตอคาดชนความออนตวของยาง พบวา คาดชนความออนตวของยางจากพนธ PB 217 ลดลงจาก 80 เปน 30% หลงจากบมยางในถวยรบน ายาง 15 วน แตยางกอนถวยผลตจากยางพนธ PR 107 มคาดชนความออนตวของยางลดลงเพยงรอยละ 19

Varghese et al. (2005) พบวาความออนตวเรมตนเพมขนแตคาดชนความออนตวของยางลดลงเมอระยะเวลาการเกบยางกอนถวยเพมขน โดยการเพมขนของคาดชนความออนตวอาจเนองมาจากเกดการเชอมโยงของ abnormal group ในยางกบสวนทไมใชยาง สวนการลดลงของคาดชนความออนตวของยางระหวางการเกบยางกอนถวย เนองมาจากการยอยสลายของโปรตนและสวนทไมใชยางอน ๆ ดวยแบคทเรย Inthapun et al. (2009) ศกษาสภาวะการบมยางกอนถวยในโรงงานผลตยางแทง STR20 และลกษระและสมบตของยางกอนถวยทระดบความลกตาง ๆ พบวาอณหภมและปรมาณความชนในอากาศเพมขนตามระดบความลก แตปรมาณออกซเจนในอากาศลดลง สงผลใหคาลกษณะและสมบตของยางกอนถวยทผานการบม 24 วน มความเปนกรด-เบสลดลง ในขณะทความออนตวเรมตน ดชนความออนตว ปรมาณเจล และน าหนกโมเลกลเฉลยโดยน าหนกเพมขน เมอระดบความลกเพมขน ดงนนสภาวะการบมจงเปนปจจยทส าคญซงสงผลตอลกษณะและสมบตของยาง

28

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

3.1 วสดและอปกรณ 3.1.1 แบบสอบถำม

รปแบบของแบบสอบถามทใชในงานวจยสามารถดไดจากภาคผนวก

3.1.2 วสดอปกรณส ำหรบวเครำะหตวอยำง 1. เครองวด pH 2. ชดปฏบตการทดลองปรมาณของแขงทงหมด (Total solid continent, TSC) อปกรณ

- ตอบลมรอน (Hot air oven) - เครองชงละเอยด - โถดดความชน (Desicator) 3. ชดปฏบตการทดลองปรมาณสงแปลกปลอม (Dirt content) อปกรณ - ตาชง 2 ต าแหนง - มด - ภาชนะใสสงสกปรก - ตอบลมรอน (Hot air oven) -โถดดความชน (Desicator)

4. ชดปฏบตการทดลอง SCOD อปกรณ

- หลอดยอยสลาย (Digestion vessel) - ตอบลมรอน (Hot air oven)

- บวเรต - ปเปต - ขวดรปชมพ - ขวดวดปรมาตร - บกเกอร

สำรเคม

- 0.0166 M K2Cr2O7

- กรดฟอรมก (H2SO4) - 0.10 M FAS - ferroindicator

29

5. ชดปฏบตการทดลองสมบตความออนตวของยาง - เครองวดพลาสตซตยาง (Wallace repid plastimeter) - เครองตดชนทดสอบ (Wallace punch) - ตอบลมรอน (Hot air oven) - เครองบดหยาบ - เครองบดละเอยด

3.2 ขนตอนกำรวจย การศกษาวจยครงนมการด าเนนการศกษาวจยเพอรวบรวมขอมลวเคราะห และน าเสนอผลดงขนตอนตอไปน

3.2.1 กำรเกบขอมลจำกกำรใชแบบสอบถำม 1) รวบรวมขอมลเบองตนของการผลตยางกอนถวยในเขตพนทจงหวดสราษฎรธานและตดตอกบ

บคคลในพนท 2) การส ารวจภาคสนามและสมภาษณเชงลกกบเกษตรกรผผลตยางกอนถวยในเขตพนทจงหวด

สราษฎรธาน โดยเลอกอ าเภอทมศกยภาพในการผลตยางกอนถวย ซงแบบสอบถามมการออกแบบใหไดขอมลดงน ขอมลพนฐานเกยวกบทตง พนทเพาะปลก พนธยาง อายตนยาง ระบบการกรด เหตผลของการเลอกผลตยางกอนถวย ขนตอนการผลตยางกอนถวย พฤตกรรมการด าเนนงานในการผลต เชน สภาวะการเกบ การรวบรวมยางกอนถวย ปญหาการผลต การด าเนนการแกปญหา และขอมลอน ๆ ทเกยวของ โดยผวจยจะสรางแบบสอบถามและทดสอบแบบสอบถามเบองตนจ านวน 5 ชด กอน และท าการปรบปรงแกไขแบบสอบถาม แลวท าการด าเนนการใชแบบสอบถามเพอสมภาษณเชงลกกบเกษตรกรผผลตยางกอนถวยในเขตพนทจงหวดสราษฎรธาน จ านวนจ านวน 85 ราย จาก 9 อ าเภอ ไดแก อ าเภอพนพน อ าเภอพระแสง อ าเภอทาฉาง อ าเภอทาชนะ อ าเภอกาญจนดษฐ อ าเภอครรฐนคม อ าเภอบานนาสาร อ าเภอเมอง และอ าเภอวภาวด โดยท าการรวบรวมขอมลและประมวลผล แลวบนทกขอมลดวยโปรแกรมคอมพวเตอร Excel และประมวลผลโดยใชโปรแกรม Sphinx version 5 เพอท าการวเคราะหขอมลดวยวธการทางสถตและท าการแปรผลในล าดบตอไป

3.2.2 กำรวเครำะหตวอยำงยำงกอนถวย

การศกษาลกษณะและสมบตของยางกอนถวยโดยการเกบตวอยางยางกอนถวยจากเกษตรกร 35 ราย ใน 7 อ าเภอ ไดแก พนพน พระแสง ทาชนะ กาญจนดษฐ บานนาสาร เมอง และวภาวด อ าเภอละ 5 ราย โดยเกบตวอยางยางกอนถวยจ านวน 5 กโลกรม/ราย จ านวน 3 ครง คอ ชวงหนาฝน (ปลายเดอนพฤศจกายน 2552) ชวงหนาหนาว (ตนเดอนมกราคม 2553) ชวงกอนยางผลดใบ (กลางเดอนกมภาพนธ 2553) ซงยางกอนถวย 3 กอนมาหาปรมาณสงแปลกปลอม สวนยางกอนถวยทเหลอเกบในตะกราตงไวทโลงมหลงคาปดเพอกนแดดและฝนเปนเวลา 25 วน หลงจากนนน ายางสวนหนงไปวดคา SCOD ของน าสกดจากยางกอนถวย และสวนทเหลอน าไปทดสอบสมบตดานความออนตว โดยวธการวดแตละพารามเตอรมรายละเอยดดงน

30

ปรมำณสงแปลกปลอม (Foreigner matter) สมยางกอนถวยทเกบมาจากสวนของเกษตรกรมา 3 กอน แลวชงน าหนกของทง 3 กอน ใหได

น าหนกทใกลเคยงกนประมาณ 140-170 กรม ชงภาชนะส าหรบใสสงแปลกปลอมทจะแคะออกจากกอนยางกอนถวยน ายางทง 3 กอนทชงน าหนกแลวมาแคะเอาเปลอกไมและดนออก น าเปลอกไมและดนทแคะออกจากยางกอนใสในภาชนะทเตรยมไว น าสงแปลกปลอมทเตรยมใสภาชนะเรยบรอยแลวไปอบทอณหภม 100ºC เปนเวลา 2 ชวโมง น าไปใสในตดดความชนเปนเวลา 30 นาท แลวน ามาชงบนทกน าหนก น าไปอบทอณหภม 100ºC เปนเวลา 30 นาท น ามาใสในตดดความชนเปนเวลา 15 นาท แลวน ามาชงบนทกน าหนก ถาน าหนกยงแตกตางกบการอบครงท 1 เกน 0.01 กรม ท าการอบซ าเหมอนการอบครงท 2 จนไดน าหนกตางกนนอยกวา 0.01 กรม บนทกน าหนกเพอน าไปค านวณหา %ปรมาณสงแปลกปลอม โดยใชสมการดงน

Soluble Chemical Oxygen Demand (SCOD) น ายางมาตดเปนชนเลก ๆ ประมาณ 100 กรม เตมน า 200 มลลลตรใสถงน าเขาเครองเขยาใช

ความเรว 125 รอบ/นาท เขยาเปนเวลา 2.5 ชวโมง หลงจากนนกรองสวนของยางออก และน าน าทสกดไดมาวเคราะห SCOD โดยท าการเจอจางใหไดความเขมขนทเหมาะสม (สงเกตจากสของน าสกดเมอเตมกรดตองเปนสเหลอง) ในการวเคราะห SCOD ใชหลอดยอยสลายขนาด 20 × 150 มลลเมตร ลางหลอดยอยสลายและฝาปดดวย 20% H2SO4 กอนน าไปใชเพอปองกนการปนเปอนดวยสงสกปรก ใสตวอยางน าสกดทเจอจางแลวลงในหลอดแกว 5 มลลลตรแลวเตม 0.0166 M K2Cr2O7 3 มลลลตร ตามดวย H2SO4 7 มลลลตร อยางชา ๆ ปดฝาใหแนนและเขยาผสมกนใหด ส าหรบแบลงค (Blank) ใหใชน ากลนแลวท าเหมอนตวอยางทกอยาง หลงจากนนใหวางหลอดยอยสลายในบลอกแลวใสตอบ ตงอณหภมไวท 150 ± 2 องศาเซลเซยส เปนเวลา 2 ชวโมง เมอครบ 2 ชวโมงแลวน าออกจากตอบปลอยทงไวใหเยน ท าการไตเตรชนโดยเทสารละลายจากหลอดยอยสลายใน Flask เตมสารเฟอรโรอนดเคเตอร 2-3 หยด แลวไตเตรทดวย FAS สของสารละลายจะคอย ๆ เปลยนจากสเหลองเปนสน าตาลแดง ค านวณคา SCOD โดยใชสมการดงน

waterml_sample_

8000MB)(A(mg/l) SCOD

โดยท A คอ ปรมาตรของ FAS ทใชในการไตเตรท Blank (ml) B คอ ปรมาตรของ FAS ทใชในการไตเตรทน าตวอยาง (ml) M คอ โมลาลตของ FAS 8,000 คอ น าหนกมลลกรมสมมลของออกซเจน 1,000

% สงแปลกปลอม (ตอน าหนกยางแหง) = น าหนกสงแปลกปลอมหลงการอบแหง

(น าหนกยางทงกอน – น าหนกสงแปลกปลอมหลงการอบแหง) x %TSC

31

กำรหำปรมำณของแขงทงหมด (Total solids content, TSC) น าตวอยางยางมาตดเปนชนเลก ๆ แลวชงตวอยางยางประมาณ 2.0±0.5g (บนทกน าหนกท

แนนอนเปนคา B) น ายางไปอบทอณหภม 100±2C เปนเวลา 2 ชวโมง หรอจนเหนยางใส ไมมสขนเหลออย น ายางทอบแลวออกจากตอบ และท าใหเยนในตดดความชนนาน 15 นาทน ามาชงน าหนก (บนทกน าหนกเปนคา C) หลงจากนนน าไปอบซ าเปนเวลา 15 นาท ท าใหเยนและน าไปชง (ผลตางของน าหนกครงหลงและกอนตองไมเกน 0.01 g หากตางกนใหน าไปอบและชงซ า) ค านวณหาปรมาณของแขงทงหมดโดยใชสมการดงน

100A)]A)/(B[(C%TSC

เมอ A = น าหนกของภาชนะ

B = น าหนกของภาชนะและยาง C = น าหนกของภาชนะและยางทอบแหงแลว

ควำมออนตวเรมตนและดชนควำมออนตวของยำง 1) กำรเตรยมชนทดสอบ น าตวอยางยางมาบดดวยเครองบดหยาบเพอใหยางเปนเนอเดยวกน

หลงจากนนตดแผนยางน าหนกประมาณ 250 กรมอบทอณหภม 125C เปนเวลา 2 ชวโมง แลวน าตวอยางยางมาบดดวยเครองบดหยาบเพอใหยางผสมเปนเนอเดยวกน ตดยางตวอยางทบดมา 25 กรม รดยางผานเครองบด 2 ครงทอณหภมหอง โดยปรบชองวางระหวางลกกลงเทากบ 1.65 มลลเมตรพบยางแผนเปน 2 ทบ โดยกดเบา ๆ ใหไดความหนา 3.2-3.6 มลลเมตร ตดชนทดสอบยาง 6 ชนดวยเครองตดโดยเฉพาะ เกบชนทดสอบ 3 ชน เพอทดสอบหาคาความออนตวเรมตน (P0) และชนทดสอบทเหลออก 3 ชนเพอน ามาหาคาความออนตวหลงจากการอบทอณหภม 140C เปนเวลา 30 นาท (P30)

2) กำรอบ น ายางชนทดสอบมาอบทอณหภม 140C เปนเวลา 30 นาท (อณหภมตองคงทกอนใสยางในเตาอบเปนเวลาอยางนอย 5 นาท และเรมจบเวลาหลงจากทใสยางแลว 6 นาท เพอใหอณหภมของยางและเตาอบคงท) เมอครบเวลา 30 นาท ทงยางใหเยนเปนเวลา 30 นาท จงท าการทดสอบ

3) กำรวดคำ น าชนยางปดดวยกระดาษมวนบหร ใสเครองทดสอบ 15 วนาทแรก : แทงโลหะกลม บน-ลางจะกดยางใหหนา 1 มลลเมตร และอนยางทอณหภม

100C 15 วนาทหลง : เครองจะกดยางดวยแรง 10 ± 0.1 กโลกรม โดยอตโนมตความหนาชนยางท

วดไดมความถกตอง อานไดละเอยด 0.01 มลลเมตร เปนคาพลาสตซตของยางทท าการทดสอบ ค านวณคา PRI โดยใชสมการดงน

100P

PPRI

0

30

โดย P0 เปนคามธยฐานความออนตวของยางชดเรมแรก P30 เปนคามธยฐานความออนตวของยางชดทหลงอบ

32

บทท 4 ผลการทดลองและการวจารณผลการทดลอง

4.1 ขอมลจากการสมภาษณโดยใชแบบสอบถาม

จากการสมภาษณเกษตรกรจ านวน 85 ราย จาก 9 อ าเภอ ไดแก อ าเภอพนพน อ าเภอพระแสง อ าเภอทาฉาง อ าเภอทาชนะ อ าเภอกาญจนดษฐ อ าเภอครรฐนคม อ าเภอบานนาสาร อ าเภอเมอง และอ าเภอวภาวด ไดผลการทดลองดงน

4.1.1 ลกษณะของสวนยาง

เกษตรกรทผลตยางกอนถวยสวนใหญมสวนยาง 1 สวนหรอ 1 แปลง (ตารางท 1-5) คดเปนรอยละ 91.8 โดยสวนยางทท ายางกอนถวยมพนทตงแต 1.5 ถง 78 ไร ซงเกษตรกรผผลตยางกอนถวยสวนใหญมพนทไมเกน 13 ไร แสดงวายางกอนถวยนยมผลตในเกษตรกรรายยอยทมพนทการปลกยางไมมากนก สวนเกษตรกรทมพนทสวนยางมากจะมพนทปลกยางมากกวา 1 สวน (รปท 1-2) ตารางท 1-5 จ านวนสวนยาง (แปลง) ซงเกษตรกรถอครอง

จ านวนสวนยาง (แปลง)

จ านวนเกษตรกร (คน)

ความถ (%)

1 2 3

78 5 2

91.8 5.9 2.4

รวม 85 100%

รปท 1-2 พนทปลกยาง (ไร) ของเกษตรกรผผลตยางกอนถวย

33

สวนพนธยางทปลก (รปท 1-3) พบวาเกษตรกรรอยละ 83.5 ปลกยางพนธ RRIM600 (พนธของสถาบนวจยยางของประเทศมาเลเซย) พนธนเปนทนยมปลกมากในภาคใต เปนพนธยางในกลมท 1 คอ พนธยางเพอผลผลตน ายาง (สถาบนวจยยาง, 2553) เกษตรกรรอยละ 8.2 ปลกยางผสมระหวาง 2 หรอ 3 พนธ ในสวนเดยวกน โดยมพนธ RRIM600 รวมอยดวย สวนพนธ BPM24 PB 5/51 และจนด 1 มเกษตรกรปลกนอยมาก คดเปนรอยละ 4.7, 2.4 และ 1.2 ตามล าดบ

รปท 1-3 พนธยางซงเกษตรกรผผลตยางกอนถวยปลก

อายของตนยางพาราโดยสวนใหญอยในชวงอายการกรด คอ 9-25 ป คดเปนรอยละ 83.5 ของ

จ านวนเกษตรกรทงหมด เกษตรกรทม 2 สวน จ านวน 5 ราย อายของตนยางอยในชวง 9-25 และมากกวา 25 ป คดเปนรอยละ 28.6 และ 71.4 ตามล าดบ (รปท 1-4) และเกษตรกรทม 3 สวน จ านวน 2 ราย อายของตนยางอยในชวง 9-25 และมากกวา 25 ป

34

28.6

83.5

71.4

50.0

5.9

50.0

10.6

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1 2 3

(%)

รปท 1-4 อายของตนยาง (ป) ของเกษตรกรผผลตยางกอนถวย

อายของตนยางแรกเปดกรด เกษตรกรนยมเปดกรดในชวงอายของตนยาง 7-8 ป (รปท 1-5) คดเปนรอยละ 89.4, 71.4 และ 100 ส าหรบสวนท 1, 2 และ 3 ตามล าดบ การเปดกรดเมออายของตนยางตงแต 9 ป เปนตนไปจะมปรมาณนอยมาก

5-8 ป 9-25 ป 26-36 ป5-8 ป 9-25 ป 26-36 ป

35

28.6

89.4

71.4

100.0

2.4

8.2

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1 2 3

(%)

รปท 1-5 อายของตนยางแรกเปดกรด (ป) ของเกษตรกรผผลตยางกอนถวย จ านวนตนยาง/ไรของเกษตรกร (รปท 1-6) พบวาเกษตรกรผผลตยางกอนถอย ไมนยมปลกยาง

มากกวา 75 ตน/ไร โดยคดเปนเพยงรอยละ 8.2 เทานน แตเกษตรกรนยมปลกยางพารา 66-70 ตน/ไร คดเปนรอยละ 44.7 และ 42.8 ส าหรบสวนท 1 และสวนท 2 ตามล าดบ โดยจ านวนตนยางพาราตอไรจะขนกบพนธยาง ระยะปลกยาง การปลกพชแซม ความลาดชนของพนท และความอดมสมบรณของพนทปลกยาง (สถาบนวจยยาง, 2553)

7 ป 7-8 ป 9 ป 7 ป 7-8 ป 9 ป

36

14.312.9

28.6

100.0

44.742.8

7.1

14.3

8.2

27.1

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1 2 3

(%)

รปท 1-6 จ านวนตนยาง/ไร ของเกษตรกรผผลตยางกอนถวย

4.1.2 พฤตกรรมการกรด

คนกรดยางเพอผลตเปนยางกอนถวยแสดงดงรปท 1-7 พบวาเกษตรกร รอยละ 69.4 เจาของสวนจะเปนคนกรดยาง สวนการกรดโดยใชแรงงานในครอบครวและคนรบจางกรด มปรมาณเทากน คอ คดเปนรอยละ 15.3 ดงนนในการผลตยางกอนถวยสวนใหญเจาของสวนเปนคนกรดยางเอง ทงนอาจเนองมาจากพนทสวนยางของเกษตรกรทผลตยางกอนถวยสวนใหญนอยกวา 13 ไร ซงเปนพนททไมมากนกเจาของสวนจงมก าลงพอทจะกรดเองได

37

รปท 1-7 คนกรดยางเพอผลตยางกอนถวย

การก าหนดระบบการกรด (รปท 1-8) โดยสวนใหญเจาของสวนเปนคนก าหนดระบบการกรดเอง

ถงแมวาเจาของสวนจะกรดเองหรอไมกรดเองกตาม คดเปนรอยละ 80.0 สวนการก าหนดระบบการกรดโดยแรงงานในครอบครว และคนรบจางกรดมปรมาณนอยมาก คดเปนรอยละ 12.9 และ 7.1 ตามล าดบ จากตารางท 1-6 แสดงความสมพนธระหวางคนกรดกบคนก าหนดระบบการกรด พบวาคนกรดยางจะเปนผก าหนดระบบการกรดเองเมอคนกรดเปนเจาของสวนและแรงงานในครอบครว โดยคดเปนรอยละ 100 และ 84.6 ตามล าดบ แตในกรณคนรบจางกรดนน เจาของสวนเปนผก าหนดระบบการกรด คดเปนรอยละ 53.9 ในขณะทคนรบจางกรดเปนผก าหนดระบบการกรดเอง คดเปนรอยละ 46.2

38

รปท 1-8 คนก าหนดระบบการกรดยางเพอผลตยางกอนถวย

ตารางท 1-6 ความสมพนธเปนรอยละระหวางคนกรดยางกบคนก าหนดระบบการกรดยาง

คนก าหนนดระบบการกรด คนกรด

เจาของสวน แรงงานในครอบครว การจางคนกรด

เจาของสวน 100% - - แรงงานในครอบครว 15.4% 84.6% - คนรบจางกรด 53.9% - 46.2%

จากการสมภาษณเกษตรกร พบวา ในกรณเกษตรกรทมจ านวนสวนยางพารามากกวา 1 สวนนน

พฤตกรรมการกรดของแตละสวนจะคลายกน ดงนนผลการทดลองในสวนของพฤตกรรมการกรดทน าเสนอจะเปนเฉพาะผลการทดลองของสวนท 1 เทานน โดยมผลการศกษาดงน

ความถของการกรด (วน) แสดงดงรปท 1-9 พบวาเกษตรกร รอยละ 11.8 กรดยางทความถ 2 วน หยด 1 วน (2d3) เกษตรกร รอยละ 81.2 กรดยางทความถ 3 วน หยด 1 วน (3d4) และเกษตรกร 7.1% กรดยางทความถ 4 วน หยด 1 วน (4d5) โดยเกษตรกรสวนใหญทผลตยางกอนถวยนยมกรดยางท 3 วน หยด 1 วน (3d4) มากทสด อยางไรกตาม สกย. ไดแนะน าความถของการกรดทเหมาะสม คอ ความถ 2 วน หยด 1 วน (2d3) หรอความถ 1 วน หยด 2 วน (d3) หรอความถ 1 วน หยด 1 วน (d2) ทงนขนกบพนธยาง และลกษณะของเปลอกยาง จากความถทเกษตรกรนยมกรด แสดงวาเกษตรกรใชความถของการกรดสงเกนไป ซงอาจสงผลเสยตอตนยางพาราและผลผลตของน ายางได

39

รปท 1-9 ความถของการกรด (วน) ของเกษตรกรผผลตยางกอนถวย

ส าหรบเหตผลการเลอกความถของการกรดตาง ๆ (ตารางท 1-7) พบวาเกษตรกรเลอกกรด

ระบบ 3d4 มเหตผลสวนใหญในการเลอก คอ ตองการหยดพกหนายางเพอใหตนยางพาราผลตน ายางปรมาณมากเมอกรดครงตอไป เปนระบบทนยม และเพมระยะเวลาการกรด คดรอยละ 47.8, 31.9 และ 20.3 ตามล าดบ ในกรณการเลอกกรดระบบ 2d3 ซงเปนระบบทแนะน าโดย สกย. นน เหตผลของเกษตรกรสวนใหญทเลอกระบบน คอ ตองการหยดพกหนายางเพอใหตนยางพาราผลตน ายางปรมาณมากเมอกรดครงตอไป และความถของการกรดนอยเหมาะกบยางอายนอย คดรอยละ 50.0 และ 30.0 ตามล าดบ สวนกรณการเลอกระบบ 4d5 ซงเปนการกรดแบบถกวาวธท สกย. แนะน า พบวาเหตผลของเกษตรกรสวนใหญ คอ ตองการหยดพกหนายางเพอใหตนยางพาราผลตน ายางปรมาณมากเมอกรดครงตอไป ซงไมสอดคลองกบค าแนะน า แสดงวาเกษตรกรยงไมมความรทถกตองเกยวกบความถของการกรด ดงนนการใหความรดานระบบการกรด ความถของการกรด และผลกระทบของการกรดทไมถกตองแกเกษตรกรอยางจรงจง เพอน าไปสการผลตน ายางทมคณภาพสงและยงยนตอไป

40

ตารางท 1-7 ความสมพนธระหวางความถของการกรดกบเหตผลของการเลอกความถ

เหนตผล ความถ

พกหนนายางเพอใหนตนยางผลตน ายางมาก ๆ

ระบบทนยม

เพมระยะเวลาการกรด

ความถของการกรดนอยเหนมาะกบยางอายนอย

อายยางมาก

ฝนตกบอย

ตามค าแนะน าของ สกย.

3d4 47.8% 31.9% 20.3% 1.5% 2.9% 2.9% 1.5% 2d3 50.0% 10.0% 10.0% 30.0% - - - 4d5 71.4% - 14.3% - 14.3% - - รวม 46.7% 25.0% 17.4% 4.3% 3.3% 2.2% 1.1%

ความยาวของรอยกรด (รปท 1-10) พบวาเกษตรกร รอยละ 89.4 กรดยางทความยาวของรอย

กรด 1/3S และเกษตรกร รอยละ 8.2 และ 2.4 กรดยางทความยาวของรอยกรด 1/4S และ 1/2S ของตน ตามล าดบ ดงนนเกษตรกรสวนใหญทผลตยางกอนถวยกรดยางท 1/3S

รปท 1-10 ความยาวของรอยกรดตนยางพาราในเกษตรกรผผลตยางกอนถวย

ตารางท 1-8 แสดงความสมพนธระหวางความยาวของรอยกรดกบเหตผลของการเลอกความยาว

นน พบวาเหตผลของเกษตรกรทเลอกกรดความยาว 1/2S คอ ไดปรมาณน ายางมาก การเลอกกรดท

41

ความยาว 1/3S เกษตรกรสวนใหญใหเหตผลเรองความนยม ขนกบขนาดล าตน และท าตามค าแนะน าของ สกย. คดเปนรอยละ 48.7, 22.4 และ 17.1 ตามล าดบ สวนการเลอกกรดทความยาว 1/4S เหตผลสวนใหญ คอ การประหยดหนากรดท าใหเพมเวลาการกรด และเปนวธการทนยม คดเปนรอยละ 42.9 และ 28.6 ตามล าดบ ตารางท 1-8 ความสมพนธระหวางความยาวของรอยกรดกบเหตผลของการเลอกความยาว เหนตผล/ ความยาว

นยม ข นกบขนาดล าตน

ตามค าแนะน าของ สกย.

เพมระยะ เวลาการกรด

กรดงาย

ได น ายางมาก

กรดซ าหนนา

เดมได

ยางแก

กรด 1/3S ใหนน ายางมาก ท าใหนหนนายางแหนง

1/2S - - - - - 100% - - - 1/3S 48.7% 22.4% 17.1% 10.5% 6.6% - 1.3% 1.3% - 1/4S 28.6% 14.3% - 42.9% - 14.3% - - 14.3% รวม 45.9% 21.2% 15.3% 12.9% 5.9% 3.5% 1.2% 1.2% 1.2%

การใชสารเรงของเกษตรกร แสดงดงรปท 1-11 พบวาเกษตรกรรอยละ 2.4 ใชสารเรงน ายาง

สวนเกษตรกรรอยละ 97.6 ไมใชสารเรง ดงนนเกษตรกรสวนใหญทผลตยางกอนถวยไมนยมใชสารเรงน ายาง โดยเหตผลสวนใหญของเกษตรกร คอ การใชสารเรงจะท าลายตนยางพารา ท าใหหนายางแหง และไมเหมาะส าหรบยางอายนอย คดเปนรอยละ 44.2, 25.6 และ 17.4 ตามล าดบ โดยเหตผลหลกเหลานเกยวของกบการรกษาตนยางพาราเพอใหผลตน ายางไดปรมาณมากและผลตไดเปนระยะเวลานาน

42

รปท 1-11 การใชสารเรงของเกษตรกรผผลตยางกอนถวย

ตารางท 1-9 เหตผลของการไมใชสารเรง

เหนตผลของการไมใชสารเรง ความถ (คร ง) ความถ (%) ท าลายตนยางพารา 38 44.2 ท าใหหนายางแหง 22 25.6 ไมเหมาะส าหรบยางอายนอย 15 17.4 ไมจ าเปนตองใช 4 4.7 ท าลายเนอไม ท าใหขายไมยางพาราไดราคาต า 2 2.3 ไมมความร 2 2.3 ลดการเจรญเตบโตของตนยางพารา 1 1.2 เมอใชแลวตองใชตลอดอายของตนยางพารา 1 1.2 ใชเมอตนยางพาราอายมาก ใกลโคน 1 1.2

รวม 86 100 กรณการหยดกรดยาง เกษตรกรทกรายหยดกรดยางเมอฝนตก และเกษตรกรสวนใหญ รอยละ 95.3 หยดกรดเมอใบยางรวง (ตารางท 1-10) เกษตรกรเพยงรอยละ 4.7 ไมหยดกรดยาง ในสวนของการหยดกรดยางเมอใบยางรวง พบวา เกษตรกรสวนใหญหยดกรดยางเปนระยะเวลา 1-2 เดอน โดยมเกษตรกรหยดกรดเปนเวลา 2 เดอน มากทสด คดเปนรอยละ 45.0 ของเกษตรกรทงหมด สวนเกษตรกร

43

ซงหยดกรด 2.5-3 เดอน มปรมาณเลกนอย โดยเดอนทเกษตรกรหยดกรดมความถมากทสดคอ เดอนเมษายน และเดอนมนาคม คดเปนรอยละ 48.4 และ 35.7 ตามล าดบ ตารางท 1-10 การหยดกรดเมอใบยางรวง

การหนยดกรดเมอใบยางรวง จ านวนเกษตรกร (คน) ความถ (%) หนยดกรด 81 95.3 2 เดอน 38 45.0 1 เดอน 23 27.0 1.5 เดอน 11 12.9 3 เดอน 6 7.1 2.5 เดอน 2 2.4 1-2 เดอน 1 1.2 ไมหนยดกรด 4 4.7

รวม 85 100.0

5.1

35.7

48.4

10.8

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

(%)

รปท 1-12 เดอนทเกษตรกรผผลตยางกอนถวยหยดกรดยาง

44

จ านวนวนกรด/ป ของเกษตรกรแตละรายแสดงดงรปท 1-13 ซงไดจากการค านวณตามสมการดงน

จ านวนวนกรด = (365 วน - จ านวนวนฝนตกในป 2552* – จ านวนวนหยดกรด) x ความถของการกรด

* จ านวนวนฝนตกในป 2552 = 143 วน (http://surat.nso.go.th/surat/Data/Stt_rpt531.html)

จากการค านวณพบวา จ านวนวนกรดอยในชวง 88-167 วน/ป คดเปนรอยละ 24-46 ตอป

โดยจ านวนวนกรด/ป ของเกษตรกรสวนใหญ เทากบ 121-130, 141-150 และ 131-140 วน คดเปนรอยละ 40.0, 21.2 และ 14.1 ของจ านวนเกษตรกร ตามล าดบ จากผลทไดแสดงใหเหนวาจ านวนวนในการกรดยางของเกษตรกรใน 1 ปไมสงมากนก ทงนเนองมาจากการหยดกรดเมอใบรวงประมาณ 2 เดอน และภาคใตมฝนตกชกท าใหเกษตรกรไมสามารถกรดยางในวนทฝนตกได ดงนนงานวจยทน าไปสการหาแนวทางเพอใหเกษตรสามารถกรดยางไดในวนทฝนตกจะท าใหจ านวนวนกรด/ป ของเกษตรกรเพมขน ซงจะน าไปสการเพมผลผลตน ายางตอไป

รปท 1-13 จ านวนวนกรด/ป ของเกษตรกรผผลตยางกอนถวย

45

เกษตรกรเรมกรดยางในชวง 22.00-06.30 น. โดยเกษตรกรสวนใหญ รอยละ 61.2 กรดยางในชวงเวลา 01.00-03.00 น. (รปท 1-14) ขณะทเกษตรกรรอยละ 20.0 และ 17.6 กรดยางในชวง 22.00-00.00 น. และ 03.01-06.30 น. ตามล าดบ เกษตรกรจ านวนนอยมากกรดยางหลงเวลา 06.00 น. คดเปนรอยละ 1.2

รปท 1-14 เวลาเรมตนของการกรดยางของเกษตรกรผผลตยางกอนถวย

เกษตรกรกรดยางเสรจในชวงเวลา 00.00-09.00 น. โดยเกษตรกรสวนใหญ รอยละ 55.3 กรด

ยางเสรจในชวงเวลา 03.01-06.00 น. (รปท 1-15) ขณะทเกษตรกรรอยละ 32.9 กรดยางเสรจในชวง 06.01-08.00 น. เกษตรกรจ านวนนอยกรดยางเสรจกอน 03.00 น. และหลงเวลา 08.00 น.

ชวงเวลาทเกษตรกรนยมเรมกรดยางจนกรดเสรจ อยในชวง 01.00-06.00 น. ซงเปนชวงเวลาทน ายางออกดทสด (เสาวนย กอวฒกลรงส, 2546) อยางไรกตามการกรดยางชวงทดทสด คอ ตอนเชา 06.00-08.00 น. เพราะสามารถมองเหนตนยางไดชดเจนและปรมาณน ายางทไดกใกลเคยงกบการกรดยางตอนเชามด นอยกวาเพยงรอยละ 4-5 เทานน แตจากการศกษาพบวาชวงเวลา 06.00-08.00 น. ไมเปนทนยมของเกษตรกรมากนก

46

รปท 1-15 เวลาของการกรดยางเสรจของเกษตรกรผผลตยางกอนถวย

4.1.3 พฤตกรรมการผลตยางกอนถวย

เกษตรกรผผลตยางกอนถวย รอยละ 90.6 ไมนยมใชกรดในการจบตวยางกอนถวย (ตารางท 1-11) มเพยงเกษตรกร รอยละ 8.2 และ 1.2 เทานนทเตมกรดลงไปหลงจากเกบน ายางแลว และเตมเฉพาะเมอวนทฝนตก ตามล าดบ ตารางท 1-11 ความสมพนธระหวางจ านวนเกษตรกรกบการเตม/ไมเตมกรดเพอผลตยางกอนถวย

การเตมกรด จ านวน (คน) จ านวน (%) ไมใชกรด 77 90.6 ใชกรดเตมทกวนหลงเกบน ายาง 7 8.2 เตมวนทฝนตก 1 1.2

รวม 85 100 เหตผลของเกษตรกรสวนใหญทไมนยมเตมกรด คอ ไอหรอการกระเดนของกรดจะท าลายหนายางใหเสยหายได คดเปนรอยละ 69.4 สวนเหตผลอน ๆ ไดแก น าเซรมมสภาพเปนกรดอยแลว เตมเปลอกทรอยกรดหรอยางทรอยกรดเพอชวยในการจบตวยาง การจบตวยางตามธรรมชาตดแลว และการเตมกรดท าใหน าหนกยางลดลงเพราะปรมาณน าในยางกอนถวยลดลงมาก คดเปนรอยละ 10.6, 4.7, 2.4 และ 1.2 ตามล าดบ โดยในกรณเกษตรกรทใชกรด เกษตรกรสวนใหญใชกรดทกวนทมการกรด แตม

47

เกษตรกรเพยงรายเดยวทเลอกใชกรดเมอฝนตกเพอใหยางจบตวได เรวขน โดยชนดของกรดทเกษตรกรเลอกใช คอ กรดซลฟรก ซงเปนกรดทหาซอไดงายและจบตวยางไดเรว

การจดการกบยางทรอยกรด เปลอกยาง ยางทพน และเปลอกยางทรอยกรด ของเกษตรกรผผลตยางกอนถวย แสดงดงตารางท 1-12 โดยเกษตรกรสวนใหญใสยางทรอยกรด เปลอกยาง และเปลอกยางทรอยกรดลงในถวยรองรบน ายาง ในกรณเกษตรกรทไมใสยางและเปลอกยางดงกลาวลงในถวยรองรบน ายาง เกษตรกรสวนใหญจะทง ในขณะทเกษตรกรจะผสมยางทพนลงในถวยรองรบน ายางนอยกวาเมอเปรยบเทยบกบเปลอกยางและยางทรอยกรด อาจเน องมาจากเกษตรกรตองการจ ากดปรมาณสงปนเปอนในยางกอนถวยไมใหมปรมาณมากเกนไป ซงเปนขอก าหนดหนงของผซอ (กลาวถงหลงจากน) ตารางท 1-12 การจดการกบยางทรอยกรด เปลอกยาง ยางทพน และเปลอกยางทรอยกรด ของ

เกษตรกรผผลตยางกอนถวย การจดการ ชนด

ใสในถวย แยกตางหนาก

ท ง ลางแลวใสลงถวย

ไมม รวม

ยางทรอยกรด 84.7% 3.5% 11.8% - - 100% เปลอกยาง 78.8% 2.4% 18.8% - - 100% ยางทพน 45.9% 8.2% 37.7% 5.9% 2.4% 100% เปลอกยางทรอยกรด 82.4% - 17.7% - - 100%

เหตผลของเกษตรกรในการเตมเปลอกยางทรอยกรดลงในถวยรองรบน ายาง แสดงดงตารางท

1-13 โดยเกษตรกร รอยละ 74.1 ของเกษตรกรทงหมด เตมเปลอกยางทรอยกรดลงไปในถวยเพอชวยใหการจบตวยางเรวขน สวนเหตผลอน ๆ ไดแก เพอเพมน าหนกของยางกอนถวย และเพอใหยางกอนถวยแหงเรวขน คดเปนรอยละ 22.4 และ 1.2 ตามล าดบ ตารางท 1-13 เหตผลของเกษตรกรซงเตมเปลอกยางทรอยกรดลงไปในน ายางเพอผลตยางกอนถวย

เหนตผลของการเตมเปลอกยางทรอยกรด จ านวนเกษตรกร (คน) ความถ (%) ไมมการเตมเปลอกยางทรอยกรด 15 17.7 ยางจบตวเรวขน 63 74.1 เพมน าหนก 19 22.4 แหงเรวขน 1 1.2

รวม 85

48

การผลตยางกอนถวยของเกษตรกรทศกษา มลกษณะการผลต 2 แบบ คอ 1) การผลตยางกอนถวยในถวยรองรบน ายางโดยการกรดซ าหลาย ๆ วน โดยเกษตรกรทผลต

ดวยวธนรอยละ 92.9 2) การเกบน ายางทกวนและน าน ายางมาจบตวในถงใบใหญ โดยเกษตรกรทผลตดวยวธนรอยละ

7.1 จากการผลตยางกอนดวยวธท 2 เกษตรกรจะการเกบน ายางทกวนทมการกรดยาง ดงนนขอมลในสวนของการเกบยางกอนถวยเมอน าออกจากถวยรองรบน ายางจะแสดงเฉพาะกรณการผลตยางกอนถวยดวยวธท 1 เทานน จากการศกษา พบวาเกษตรกรไมนยมเกบยางกอนถวยทกวน โดยเกษตรกร รอยละ 86.1 เกบยางกอนถวยเมอยางเตมถวย (ตารางท 1-14) สวนเกษตรกรรอยละ 11.4 และ 1.3 เกบยางกอนถวยโดยการก าหนดวนเกบ และเกบจ านวนวนไมสม าเสมอ ตามล าดบ ซงจ านวนวนของการกรดกอนการเกบยางกอนถวย อยในชวง 2-15 วน (ตารางท 1-15) โดยจ านวนวนกรดของเกษตรกรรอยละ 55.1 และ 38.5 เทากบ 6-10 วน และ 2-5 วน กอนการเกบยางกอนถวย ตามล าดบ ในกรณเกษตรกร รอยละ 6.4 กรดยาง 11-15 วน ลงในถวยน ายาง ซงอาจแสดงไดวายางพาราของเกษตรกรกลมนผลตน ายางนอย หรอเกษตรกรมวธการท าใหรองรบน ายางไดเพมขน แตจากการสมภาษณ พบวาเกษตรกรมวธการรองรบน ายางไดเพมขน เชน การพลกยางกอนถวยทจบตวเพอใหมพนทรองรบน ายางตอไดกอนการกรด หรอการใชถงพลาสตกรองรบน ายางแทนถวยรองรบน ายาง เปนตน ตารางท 1-14 การเกบรวบรวมยางกอนถวย

การเกบรวบรวมยางกอนถวย จ านวนเกษตรกร (คน)

ความถ (%)

ทกวนทมการกรด 1 1.3 เมอยางเตมถวย 68 86.1 ก าหนดวนเกบ 9 11.4 จ านวนวนเกบไมสม าเสมอ 1 1.3

รวม 79 100 ตารางท 1-15 จ านวนวนของการกรดกอนน ายางออกจากถวย

จ านวนวนกรด จ านวนเกษตรกร (คน) ความถ (%) 11-15 5 6.4 6-10 43 55.1 2-5 30 38.5

รวม 78 100

49

ในสวนของการเกบยางกอนถวยหลงน าออกจากถวย เกษตรกร รอยละ 57.6 จ าหนายยางกอนถวยทนททน าออกจากถวยรองรบน ายาง (ตารางท 1-16) สวนเกษตรกรรอยละ 42.4 (36 คน) เกบยางไวกอนจะจ าหนาย โดยการเกบยางกอนถวยนน เกษตรกรสวนใหญเกบยางกอนถวยไวในสวนยางพารา วางไวทพนซงไมมการหลงคาหรอก าบงปองกนแสงแดดหรอฝน (รปท 1-16) ตารางท 1-16 การเกบยางกอนถวยของเกษตรกรหลงน าออกจากถวย (กอนการจ าหนาย)

จ านวนวนเกบยางกอนถวย จ านวนเกษตรกร (คน) ความถ (%) ไมเกบ (จ าหนายทนท) 49 57.6

เกบยางกอนจ าหนาย 36 42.4 รวม 85 100

ก) สถานทเกบยางกอนถวย

ข) สภาวะการเกบยางกอนถวย

ค) การปองกนจากแสงแดดและฝน

รปท 1-16 ลกษณะและสภาวะการเกบยางกอนถวยหลงจากน าออกจากถวยรองรบน ายาง

50

รปท 1-17 แสดงระยะเวลาของการเกบยางกอนถวย โดยค านวณจากความถของการขายยางกอนถวยลบดวยความถของการน ายางออกจากถวย โดยระยะเวลาของการเกบยางกอนถวยอยในชวง 1-24 วน ซงเกษตรกรสวนใหญเกบยางกอนถวยไวกอนจ าหนายอยในชวง 1-10 วน

รปท 1-17 ระยะเวลาการเกบยางกอนถวยหลงจากน าออกจากถวยรองรบน ายาง

4.1.4 การจ าหนนายยางกอนถวย

เมอเกษตรกรตองการจ าหนายยางกอนถวย เกษตรกร รอยละ 98.8 จ าหนายยางกอนถวยใหกบพอคาคนกลาง มเกษตรกรเพยง 1 รายเทานนทจ าหนายยางกอนถวยโดยตรงกบโรงงาน ทงนอาจเนองมาจากเกษตรกรผผลตยางกอนถวยสวนใหญมพนทไมเกน 13 ไร (รปท 1-2) ท าใหไมมปรมาณยางกอนถวยมากพอทจะสงจ าหนายโรงงานไดโดยตรง พอคาคนกลางนยมก าหนดราคายางกอนถวยจากปรมาณเนอยางแหง คดเปนความถรอยละ 93.2 (ตารางท 1-17) สวนพอคาคนกลางบางรายก าหนดราคาจากปรมาณเปลอกไมทรอยกรด คดเปนความถรอยละ 5.7 ซงวธการก าหนดปรมาณเนอยางแหงของพอคาคนกลางโดยสวนใหญท าโดยการด และดส คดเปนรอยละ 38.6 และ 33.3 ตามล าดบ (ตารางท 1-18) นอกจากนพอคาคนกลางอาจดจากปรมาณน า (ความแขง) และการตดยาง จากวธการใหราคาของพอคาคนกลางซงโดยสวนใหญใชการคาดคะเนจากสายตา ดงนนความผดพลาดจงเกดขนไดสงซงอาจน าไปสความไมพอใจระหวางผซอและผขายได ดงนนวธวเคราะหทรวดเรวเพอหาปรมาณเนอยางแหงในยางกอนถวยเปนวธการทเกษตรกรและพอคาคนกลางตองการ ซงจะน าไปสการลดปญหาเหลานได

51

ตารางท 1-17 วธการก าหนดราคายางกอนถวยโดยพอคาคนกลาง

การก าหนนดราคา ความถ (คร ง) ความถ (%) ปรมาณเนอยางแหง 82 93.2

ปรมาณเปลอกไมทรอยกรด 5 5.7 ไมทราบ 1 1.1

รวม 88 100 ตารางท 1-18 วธการก าหนดปรมาณเนอยางแหงในยางกอนถวยโดยพอคาคนกลาง

การก าหนนดปรมาณเน อยางแหนง ความถ (คร ง) ความถ (%) การด 44 38.6

การดส 38 33.3 ปรมาณน า (ความแขง) 25 21.9 การตดยาง 4 3.5 ไมทราบ 3 2.6

รวม 114 100 ขอก าหนดหลกของลกษณะยางกอนถวยโดยพอคาคนกลาง คอ การไมมสงปนเปอนในยางกอนถวย ไดแก ไมมสงปนเปอน ไมมเปลอกยางมาก ไมมเปลอกยาง และไมมดน คดเปนความถรอยละ 28.1, 19.1, 15.7 และ 12.4 ตามล าดบ (ตารางท 1-19) ขอก าหนดเหลานถกก าหนดมาจากโรงงานอตสาหกรรมทน ายางกอนถวยไปเปนวตถดบในการผลตยางแทง ซงจะชวยลดปรมาณของเสยจากสงปนเปอน ลดปรมาณน าทตองใชลางท าความสะอาดวตถดบ ลดปรมาณน าเสย และลดขนตอนการลาง ซงน าไปสการลดการใชพลงงานและการลดตนทนการผลตของโรงงานได ในสวนของเกษตรกร พบวา เกษตรกร รอยละ 72.2 จะสามารถจ าหนายยางกอนถวยไดเพมขน 2-5 บาท เมอยางกอนถวยมลกษณะดงทพอคาคนกลางก าหนด

52

ตารางท 1-19 ขอก าหนดลกษณะของยางกอนถวยโดยพอคาคนกลาง

ขอก าหนนดลกษณะยางกอนถวย ความถ (คร ง) ความถ (%) ไมมสงปนเปอน 25 28.1

ไมมเปลอกยางมาก 17 19.1 ไมมเปลอกยาง 14 15.7 ไมมดน 11 12.4 ไมก าหนด 10 11.2 ไมมสงปนเปอนมาก 6 6.7 ความแหงของยางกอนถวย 4 4.5 จ ากดปรมาณเปลอกยาง 1 1.1 ยอมรบเพยงเปลอกยาง 1 1.1

รวม 89 100

4.1.5 เหนตผลและปญหนาของการผลตยางกอนถวย เหตผลหลกของเกษตรกรในการเลอกผลตยางกอนถวย คอ ใชเวลาในการผลตนอย งายและ

สะดวกในการผลต คดเปนความถรอยละ 40.6 และ 27.4 ตามล าดบ (ตารางท 1-20) สวนเหตผลรองลงมาคอ มปรมาณน ายางนอย และรายไดดกวาการผลตยางรปแบบอน ๆ คดเปนความถรอยละ 17.0 และ 11.3 ตามล าดบ อยางไรกตามเกษตรกรรอยละ 33.3 ผลตและจ าหนายยางรปแบบอน ๆ ในบางชวง เชน ยางแผนดบ และน ายางสด คดเปนรอยละ 20.0 และ 13.3 ของเกษตรกรทงหมด (รปท 1-18) โดยเกษตรกรจ าหนายในรปแบบอนเมอมปรมาณน ายางมาก และขนกบราคายาง คดเปนรอยละ 33.3 และ 29.2 ของเกษตรกรทจ าหนายยางกอนถวยในรปแบบอน ๆ (ตารางท 1-21) นอกจากนเกษตรกรจ าหนายยางรปแบบอน ๆ เพอเปรยบเทยบรายได เมอฝนตก และขนอยกบความสะดวกของเกษตรกร คดเปนรอยละ 16.7, 12.5 และ 8.3 ตามล าดบ จากตารางท 1-22 แสดงความสมพนธระหวางการจ าหนายยางในรปแบบอน ๆ กบเหตผลในการผลตในรปแบบอน ๆ พบวา ราคาและฝนตก เปนเหตผลทเกษตรกรจ าหนายในรปแบบน ายาง คดเปนแตละเหตผลรอยละ 25 เมอปรมาณน ายางมากและความสะดวกของเกษตรกร คดเปนแตละเหตผล รอยละ 16.7 กรณการจ าหนายในรปยางแผนดบ เหตผลทเกษตรกรจ าหนายในรปแบบนเมอมปรมาณน ายางมากและขนอยกบราคายาง คดเปนรอยละ 33.3 และ 27.8 ตามล าดบ

53

ตารางท 1-20 เหตผลของเกษตรกรในการเลอกผลตและจ าหนายยางกอนถวย

เหนตผลในการผลตและจ าหนนาย ความถ (คร ง) ความถ (%) เวลาในการผลตนอย 43 40.6

สะดวกในการผลต 29 27.4 ปรมาณน ายางนอย 18 17.0 รายไดด 12 11.3 ไมตอบ 1 0.9 ขายไดเรว (ไมจ าเปนตองเกบไว) 1 0.9 ไมเคยผลตในรปแบบอน 1 0.9 ตนยางอายมาก 1 0.9

รวม 106 100

66.7

20.0

13.3

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

(%)

รปท 1-18 การผลตและจ าหนายยางในรปแบบอน ๆ ของเกษตรกรผผลตยางกอนถวย

54

ตารางท 1-21 เหตผลของเกษตรกรในการเลอกผลตและจ าหนายยางในรปแบบอน ๆ

เหนตผลในการผลตและจ าหนนาย ความถ (คร ง) ความถ (%) เมอมปรมาณน ายางมาก 8 33.3

ขนกบราคายาง 7 29.2 เพอเปรยบเทยบรายได 4 16.7 เมอฝนตก 3 12.5 ขนกบความสะดวกของเกษตรกร 2 8.3

รวม 24 100 ตารางท 1-22 ความสมพนธระหวางการจ าหนายยางในรปแบบอนและเหตผลในการจ าหนาย ยางในรปแบบอน

เมอมปรมาณน ายางมาก

ข นกบราคา

เพอเปรยบเทยบ

รายได

เมอฝนตก

ข นกบความสะดวกของเกษตรกร

รวม

น ายาง 16.7% 25.0% 8.3% 25.0% 16.7% 100%

ยางแผน 37.5% 23.5% 18.8% 12.5% 12.5% 100%

ยางรปแบบอน ๆ - 100% - - - 100%

รวม 27.6% 27.6% 13.8% 17.2% 13.8% 100% ในสวนของปญหาของการผลตยางกอนถวย พบวา เกษตรกรรอยละ 36.5 ไมประสบปญหาในการผลตยางกอนถวย ในสวนของเกษตรกรทประสบปญหา (รอยละ 63.5) นน ปญหาสวนใหญทเกษตรกรประสบ ความถรอยละ 43.3 คอ ฝนตก (ตารางท 1-23) ท าใหยางจบตวยาก เพราะน าฝนปนในน ายาง น ายางลนถวยหรอกระเดนออกจากถวยได ปญหาอน ๆ เชน กลนเหมนของยางกอนถวย การขโมยยาง โรคของตนยางพารา ราคาต าในบางชวง หนายางขรขระ (ยางอายมาก) ท าใหกรดยาก การไหลของน ายางนอย พอคาคนกลางไมซอยางเมอมสงปนเปอนมาก และเสยเวลาในการพลกยางในถวยกอนกรด ตารางท 1-24 แสดงความสมพนธระหวางปญหาของการผลตยางกอนถวยและวธการแกปญหา พบวา เกษตรกรสวนใหญยงไมมวธการแกปญหาตาง ๆ ทประสบ แตในสวนของเกษตรกรททราบวธการแกปญหา พบวาในกรณฝนตก เกษตรกรแกไขโดยการเทน ายางทมน าฝนปนทง หรอผลตยางในรปแบบอนในชวงฤดฝน เกษตรกรใสถงมอในการแกปญหากลนเหมนจากยางกอนถวย และเกษตรกรแกไขปญหาขโมยโดยการคลมยางดวยถงพลาสตก สวนปญหาโรคของตนยางพารายงไมมวธการแกไขใด ๆ

55

ตารางท 1-23 ปญหาทเกษตรกรประสบในการผลตยางกอนถวย

ปญหนา ความถ (คร ง) ความถ (%) ฝนตก 39 43.3

ไมมปญหา 31 34.4 กลนเหมน 6 6.7 การขโมยยาง 5 5.6 โรคของตนยางพารา 3 3.3 ราคาต าในบางชวง 2 2.2 หนายางขรขระ (อายมาก) 1 1.1 การไหลของน ายางนอย 1 1.1 พอคาคนกลางไมซอยางเมอมสงปนเปอนมาก 1 1.1 เสยเวลาในการพลกยางในถวยกอนกรด 1 1.1

รวม 59 100 ตารางท 1-24 ความสมพนธระหวางปญหาหลกทเกษตรกรประสบในการผลตยางกอนถวยกบวธการ

แกปญหา ปญหนา ไมม

วธการแกไข

ท งน ายาง

ผลตยางในรปแบบอน

สวม ถงมอ

คลมดวยถงพลาสตก

เทน าฝนในถวยยางท ง

หนยดกรด

ฝนตก 76.9% 7.9% 5.3% 2.6% 2.6% 2.6% 2.6% กลนเหมน 66.7% - - 33.3% - - - ขโมย 80.0% - - - 20.0% - - โ ร ค ข อ ง ต นยางพารา

100% - - - - - -

รวม 77.4% 5.7% 3.8% 5.7% 3.8% 1.9% 1.9% จากการผลตยางกอนถวยของเกษตรกรในการศกษาน พบวาเกษตรกรไมไดผลตยางกอนถวยตามค าแนะน าของสถาบนวจยยาง ทงนเกษตรกรทกรายไมทราบวธการผลตยางกอนถวยตามค าแนะน า ดงนนจงอาจเปนสาเหตหนงทท าใหพฤตกรรมการผลตยางกอนถวยของเกษตรกรทศกษานจงคอนขางหลากหลาย ซงอาจน าไปสคณภาพทหลาหลายของยางกอนถวยทปอนเขาสโรงงาน ดงนนการใหความรและรณรงคเรองการผลตยางกอนถวยทถกวธนาจะเปนสงทหนวยงานทเกยวของตาง ๆ ตองด าเนนการตอไป

56

4.1.6 การจดประเภทของพฤตกรรมการผลตยางกอนถวย วธการจดประเภท มขนตอนการด าเนนการโดยเรมจากการจดประเภทเกษตรกรตามการผลตยาง

กอนถวย และตอมาจดประเภทของเกษตรกรตามพฤตกรรมการเกบรวบรวมและการเกบยางกอนถวยกอนจ าหนาย และขนตอนสดทายเปนการน าประเภททไดจากการแบงทง 2 แบบมาสมพนธกนเพอใหไดประเภทรวมสดทาย โดยแตละขนตอนพฤตกรรมใดทมเกษตรกรรายเดยวปฏบตจะรวบรวมเปนประเภทพฤตกรรมทเกดขนนอย เพอใหจ านวนกลมทไดไมมากเกนไปท าใหสามารถน าไปใชประโยชนได

ขนตอนการจดประเภทเกษตรกรตามพฤตกรรมการผลตยางกอนถวย แบงโดยพจารณาจาก การใสกรด การใสเปลอกยาง การใสยางทรอยกรด การใสเปลอกยางทรอยกรด และการใสยางทพน (ใสหรอไมใส) สามารถจดได 8 กลม ขนตอนการจดประเภทเกษตรกรตามพฤตกรรมการเกบรวบรวมและการเกบยางกอนถวยกอนจ าหนาย แบงโดยพจารณาจากจ านวนวนกรดกอนเกบรวบรวมยางกอนถวย สภาวะการเกบยางกอนถวย และจ านวนวนของการเกบยางกอนถวยหลงจากน าออกจากถวย สามารถจดได 7 กลม ขนตอนสดทายเปนการรวมระหวางการจดประเภทเกษตรกรตามพฤตกรรมการผลตยางกอนถวยกบการจดประเภทเกษตรกรตามพฤตกรรมการเกบรวบรวมและการเกบยางกอนถวยกอนจ าหนาย สามารถแบงกลมไดเปน 13 กลม ดงแสดงในตารางท 1-25

57

ตารางท 1-25 การจดกลมของเกษตรกรจากการพจารณาพฤตกรรมการผลตยางกอนถวยและพฤตกรรมการเกบรวบรวมและการเกบยางกอนถวยกอนจ าหนาย

กลมท

พฤตกรรมการผลตยางกอนถวย พฤตกรรมการเกบรวบรวมและการเกบยางกอนถวยกอนจ าหนนาย จ านวน

เกษตรกร ความถ (%) กรด

เปลอกทรอยกรด

ยางทรอยกรด

เปลอกยาง

ยางทพ น

ผลตในถวยรองรบน ายาง

จ านวนวนกรดกอนเกบรวบรวมยาง

กอนถวย

สถานทเกบยางกอนถวย

จ านวนวนของการเกบยางกอนถวย

1. ใช ใส ใส ใส ใส ไมใช 1 สถานทเกบ 20 3 3.5 2. ใช ใส ใส ใส ใส ไมใช 1-3 สถานทเกบ 1-10 2 2.4 3. ไมใช ไมใส ไมใส ไมใส ไมใส ใช 2-5 สวนยางพารา 1-5 3 3.5 4. ไมใช ใส ใส ใส ใส ใช 2-5 สวนยางพารา 1-5 2 2.4 5. ไมใช ใส ใส ใส ใส ใช 2-5 สวนยางพารา 6-14 6 7.1 6. ไมใช ใส ใส ใส ไมใส ใช 2-5 สวนยางพารา 6-14 5 5.9 7. ไมใช ใส ใส ไมใส ไมใส ใช 2-5 สวนยางพารา 6-14 2 2.4 8. ไมใช ไมใส ไมใส ไมใส ไมใส ใช 6-10 - - 4 4.7 9. ไมใช ใส ใส ใส ใส ใช 6-10 สวนยางพารา 1-5 4 4.7 10. ไมใช ใส ใส ใส ใส ใช 6-15 - - 15 17.7 11. ไมใช ใส ใส ใส ไมใส ใช 6-15 - - 13 15.3 12. ประเภทพฤตกรรมทเกดขนนอย 23 27.1 13. ไมใช ใส ใส ไมใส ใส ใช 6-15 - - 3 3.5

57

58

4.2 ลกษณะและสมบตของยางกอนถวย จากการเกบตวอยางยางกอนถวยของเกษตรกรจ านวน 35 ราย ใน 7 อ าเภอ ไดแก พนพน พระแสง ทาชนะ กาญจนดษฐ บานนาสาร เมอง และวภาวด อ าเภอละ 5 ราย ใน 3 ชวงเวลา คอ ชวงหนาฝน (ปลายเดอนพฤศจกายน 2552) ชวงหนาหนาว (ตนเดอนมกราคม 2553) ชวงกอนยางผลดใบ (กลางเดอนกมภาพนธ 2553) และน ายางกอนถวยจ านวน 3 กอนมาวเคราะหหาปรมาณสงแปลกปลอม สวนยางทเหลอตงทงไว 25 วนในสภาวะโลงและมหลงคาปกคลมกนฝนและแดด และน ายาง 3 กอนมาสกดดวยน าและวเคราะหหาคา SCOD ของน าสกด สวนยางทเหลอน าไปวเคราะหคาความออนตวเรมตนและดชนความออนตวของยาง โดยจากแบงกลมเกษตรกรออกเปน 13 กลม (ตารางท 1-25) สามารถแสดงจ านวนเกษตรกรทเกบตวอยางในแตละกลมไดดงตารางท 1-26 ตารางท 1-26 จ านวนเกษตรกรทเกบตวอยางยางกอนถวยมาศกษาในแตละกลม

กลมท จ านวนเกษตรกรทเกบตวอยางยางกอนถวยมาศกษา 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

3 2 3 2 4 5 1 3 5 3 3 1

จากตารางท 1-26 จะเหนไดวาจ านวนตวอยางเกษตรกรทเกบตวอยางยางกอนถวยมาศกษาไม

เทากนในแตละกลม และกลมท 13 ไมไดเกบตวอยางยางกอนถวย ทงนเนองจากการเกบตวอยางตองด าเนนการเกบ 3 ครง ในชวงเวลาทแตกตางกน ดงนนการเกบตวอยางจงไดด าเนนการกอนทจะท าการจดกลมเกษตรกร โดยปรมาณสงแปลกปลอม SCOD ของน าสกด ความออนตวเรมตน และดชนความออนตวของยางกอนถวยของแตละกลมแสดงดงน

4.2.1 ปรมาณสงแปลกปลอม (Foreign matter) ปรมาณสงแปลกปลอมในการศกษาน คอ สงแปลกปลอมตาง ๆ ทมอยในยาง โดยการตดกอนยางจนกระทงสามารถแยกสงแปลกปลอมออกมาใหไดมากทสด หลงจากนนน าสงสกปรกทไดไปอบแหงและชงน าหนกเพอหาปรมาณสงแปลกปลอมในหนวยรอยละของน าหนกยางแหง

รปท 1-19 แสดงปรมาณสงแปลกปลอมเฉลยในยางกอนถวยของเกษตรกรทง 12 กลม โดยรายละเอยดของเกษตรกรแตละกลมแสดงดงตารางท 1-25 พบวา ปรมาณสงแปลกปลอมในยางกอน

59

ถวยของการเกบตวอยางปลายเดอนพฤศจกายน 2552 (รปท 1-19 (ก)) ของแตละกลมมคาเฉลยอยในชวงรอยละ 0.05-10.72 ของน าหนกยางแหง โดยปรมาณสงแปลกปลอมเฉลยในยางกอนถวยของเกษตรกรแตละกลมเรยงล าดบจากนอยไปมาก ไดแก กลมท 8, 7, 3, 12, 1, 10, 11, 9, 4, 5, 2 และ 6 มรอยละของปรมาณสงแปลกปลอมเฉลย เทากบ 0.05, 0.61, 0.96, 2.13, 3.36, 4.20, 4.35, 5.02, 5.78, 6.64, 7.00 และ 10.72 ของน าหนกยางแหง ตามล าดบ โดยกลมเกษตรกรทมปรมาณสงแปลกปลอมนอยกวารอยละ 3 ของน าหนกยางแหง ไดแก กลมท 8, 7, 3 และ 12 สวนยางกอนถวยทมปรมาณสงแปลกปลอมเฉลยอยในชวงรอยละ 3-5 ไดแกเกษตรกรในกลมท 1 และ10 สวนเกษตรกรในกลมท 11, 9, 4, 5, 2 และ 6 ผลตยางกอนถวยทมปรมาณสงแปลกปลอมเฉลยมากกวา 5% ปรมาณสงแปลกปลอมเฉลยในยางกอนถวยของเกษตรกรทง 12 กลม เมอเกบตวอยางยางกอนถวยตนเดอนมกราคม 2553 แสดงดงรปท 1-19 (ข) พบวา ปรมาณสงแปลกปลอมในยางกอนถวยของแตละกลมมคาเฉลยอยในชวงรอยละ 1.04-9.16 ของน าหนกยางแหง โดยปรมาณสงแปลกปลอมเฉลยในยางกอนถวยของเกษตรกรแตละกลมเรยงล าดบจากนอยไปมาก ไดแก กลมท 3, 8, 10, 1, 6, 2, 7, 11, 12, 9, 4 และ 5 มรอยละของปรมาณสงแปลกปลอมเฉลย เทากบ 1.04, 2.54, 3.23, 3.43, 3.78, 4.13, 5.29, 5.72, 5.99, 6.08, 6.75 และ 9.16 ของน าหนกยางแหง ตามล าดบ โดยกลมเกษตรกรทมปรมาณสงแปลกปลอมนอยกวารอยละ 3 ของน าหนกยางแหง ไดแก กลมท 3 และ 8 สวนกลมเกษตรกรทมปรมาณสงแปลกปลอมเฉลยอยในชวงรอยละ 3-5 ของน าหนกยางแหง ไดแก กลมท 10, 1, 6 และ 2 สวนเกษตรกรในกลมท 7, 11, 12, 9, 4 และ 5 ผลตยางกอนถวยทมปรมาณสงแปลกปลอมเฉลยมากกวา 5% ปรมาณสงแปลกปลอมเฉลยในยางกอนถวยของเกษตรกรทง 12 กลม เมอเกบตวอยางยางกอนถวยกลางเดอนกมภาพนธ 2553 แสดงดงรปท 1-19 (ค) พบวา ปรมาณสงแปลกปลอมในยางกอนถวยของแตละกลมมคาเฉลยอยในชวงรอยละ 0.34-7.95 ของน าหนกยางแหง โดยปรมาณสงแปลกปลอมเฉลยในยางกอนถวยของเกษตรกรแตละกลมเรยงล าดบจากนอยไปมาก ไดแก กลมท 12, 7, 3, 8, 1, 6, 4, 9, 10, 11, 2 และ 5 มรอยละของปรมาณสงแปลกปลอมเฉลย เทากบ 0.34, 0.52, 0.92, 1.28, 2.07, 2.35, 4.83, 4.91, 4.91, 7.17, 7.19 และ 7.95 ของน าหนกยางแหง ตามล าดบ โดยกลมเกษตรกรทมปรมาณสงแปลกปลอมเฉลยนอยกวารอยละ 3 ของน าหนกยางแหง ไดแก กลมท 12, 7, 3, 8, 1 และ 6 สวนกลมเกษตรกรทมปรมาณสงแปลกปลอมเฉลยอยในชวงรอยละ 3-5 ของน าหนกยางแหง ไดแก กลมท 4, 9 และ 10 สวนเกษตรกรในกลมท 11, 2 และ 5 ผลตยางกอนถวยทมปรมาณสงแปลกปลอมมากกวา 5%

จากผลการทดลองสามารถจดกลมเกษตรกรทผลตยางกอนถวยทมปรมาณสงแปลกปลอมเฉลยนอยกวารอยละ 3 ไดแก เกษตรกรกลมท 3, 7, 8 และ 12 โดยเกษตรกรในกลมท 3 และ 8 ไมมการเตมเปลอกทรอยกรด ยางเสนทรอยกรด เปลอกยาง และยางทพนลงในยางกอนถวย (ตารางท 1-25) และเกษตรกรในกลมท 7 ไมมการเตมเปลอกยาง และยางทพนลงในยาง ในขณะทเกษตรกรในกลมท 12 ซงเปนเกษตรกรผผลตยางกอนถวยโดยการเกบน ายางทกวนและน ามาเตมกรดใหจบตวเปนยางกอนถวย เตมเปลอกทรอยกรด ยางเสนทรอยกรด เปลอกยาง แตไมเตมยางทพนลงในยาง เกษตรกรทผลตยางกอนถวยทมปรมาณสงแปลกปลอมเฉลยอยในชวงรอยละ 3-5 ไดแก เกษตรกรกลมท 1, 6 และ 10 ซงเกษตรกรในกลมท 1 เปนเกษตรกรทมการเตมเปลอกทรอยกรด ยางเสนทรอยกรด เปลอกยาง และยางทพนลงไปในยาง แตในการผลตจะคลายกบวธการของกลมท 12 คอ เกษตรกรผลตยางกอนถวยโดยการ

60

เกบน ายางทกวนเพอน ามาเตมกรดใหจบตวเปนยางกอนถวย สวนเกษตรกรกลมท 6 ผลตยางกอนถวยโดยการเตมเปลอกทรอยกรด ยางเสนทรอยกรด เปลอกยาง แตไมเตมยางทพนลงไปในยาง สวนเกษตรกรในกลมท 10 เปนเกษตรกรทเตมสารทกอยางดงกลาวขางตนลงในยางกอนถวย เกษตรกรทผลตยางกอนถวยทมปรมาณสงแปลกปลอมเฉลยมากกวารอยละ 5 ไดแก เกษตรกรกลมท 2, 4, 5, 9 และ 11 ซงเกษตรกรในกลมดงกลาวเหลานเปนกลมทมการเตมสารดงกลาวทง 4 ชนดลงในยาง ยกเวนเกษตรกรในกลมท 11 ทเตมสารทกอยางยกเวนไมเตมยางทพน Suthisonk (2004) พบปรมาณสงแปลกปลอมรอยละ 5 และ 9 ของน าหนกยางกอนถวยแหงและเปยก ตามล าดบ สงแปลกปลอมทพบไดแก เปลอกยาง ใบไม ดน ทราย โคลน สงสกปรก แมลง เปนตน ซงจะกลายเปนของเสยทโรงงานตองขจดออกจากยางกอนถวยโดยการลางดวยปรมาณน ามาก ๆ (Danteravanich et al., 2006) และน าลางกจะกลายเปนน าเสยทโรงงานตองบ าบดตอไป

จากผลการศกษา จงสามารถกลาวไดวาปจจยทท าใหปรมาณสงแปลกปลอมในยางกอนถวยมากหรอนอยมากจากการเตมเปลอกทรอยกรด ยางเสนทรอยกรด เปลอกยาง และยางทพนลงในยางกอนถวย โดยยางทพนเปนปจจยส าคญทท าใหปรมาณสงแปลกปลอมในยางกอนถวยเพมขน นอกจากนวธการผลตโดยการเกบน ายางทกวนและเตมกรดเพอจบตวยางเปนวธการหนงทอาจชวยลดปรมาณสงแปลกปลอมในยางได อยางไรกตามจากการสมภาษณและเกบตวอยางยางกอนถวยมเกษตรกรบางรายเตมสารอน ๆ นอกจากสาร 4 ชนดดงกลาวขางตน เชน ดน ทราย ทงนเพอเปนการเพมน าหนกยางกอนถวย ดงนนการสรางมาตรการทจะควบคมสงแปลกปลอมและการใหขอมลเกยวกบผลเสยของการเตมสงแปลกปลอมจงเปนสงทควรด าเนนการอยางเรงดวนโดยหนวยงานของรฐทเกยวของ

61

0

2

4

6

8

10

12

14

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Typology group

%F

ore

ign

matt

er

(ก)

0

2

4

6

8

10

12

14

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Typology group

%F

ore

ign

matt

er

(ข)

0

2

4

6

8

10

12

14

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Typology group

%F

ore

ign

matt

er

(ค)

รปท 1-19 ปรมาณสงแปลกปลอมเฉลยในยางกอนถวยของเกษตรกรแตละกลมจากการเกบตวอยางในชวง (ก) ปลายเดอนพฤศจกายน 2552 (ข) ตนเดอนมกราคม 2553 (ค) กลางเดอนกมภาพนธ 2553

4.2.2 Soluble chemical oxygen (SCOD)

SCOD (Soluble chemical oxygen demand) คอ ปรมาณออกซเจนทงหมดทตองการเพอใชในการออกซไดซสารอนทรยทสามารถละลายไดในน าใหกลายเปนคารบอนไดออกไซดและน า โดยทสารอนทรยเกอบทงหมดทละลายไดในน า (95-100%) จะถกออกซไดซโดยตวเตมออกซเจนอยางแรง (Strong oxidizing agent) ภายใตสภาวะทเปนกรด โดยคา SCOD ของน าสกดจากตวอยางยางกอนถวยทเกบรวบรวมมาจากเกษตรกรจ านวน 3 ครง แสดงดงรปท 1-20

SCOD ของน าสกดจากยางกอนถวยของเกษตรกรทง 12 กลมของการเกบตวอยางยางปลายเดอนพฤศจกายน 2552 แสดงดงรปท 1-20 (ก) พบวา คา SCOD ของน าสกดจากยางกอนถวยของแตละกลมมคาเฉลยอยในชวง 0.19-0.75 mg/g ของยางแหง โดยคา SCOD เฉลยของน าสกดจากยางกอนถวยของเกษตรกรแตละกลมเรยงล าดบจากนอยไปมาก ไดแก กลมท 12, 1, 2, 3, 8, 11, 5, 10, 4, 6, 9

62

และ 7 มคา SCOD เฉลยของน าสกด เทากบ 0.20, 0.29, 0.30, 0.36, 0.43, 0.44, 0.48, 0.49, 0.54, 0.56, 0.61 และ 0.75 mg/g ของยางแหง ตามล าดบ คา SCOD ของน าสกดจากยางกอนถวยของเกษตรกรทง 12 กลม เมอเกบตวอยางยางกอนถวยตนเดอนมกราคม 2553 แสดงดงรปท 1-20 (ข) พบวา คา SCOD ของน าสกดจากยางกอนถวยของแตละกลมมคาเฉลยอยในชวง 0.40-1.10 mg/g ของยางแหง โดยคา SCOD เฉลยของน าสกดจากยางกอนถวยของเกษตรกรแตละกลมเรยงล าดบจากนอยไปมาก ไดแก กลมท 7, 1, 12, 11, 3, 2, 5, 9, 10, 4, 6 และ 8 มคา SCOD เฉลยของน าสกด เทากบ 0.40, 0.41, 0.43, 0.49, 0.50, 0.52, 0.68, 0.77, 0.85, 0.94, 1.10 และ 1.10 mg/g ของยางแหง ตามล าดบ คา SCOD ของน าสกดจากยางกอนถวยของเกษตรกรทง 12 กลม เมอเกบตวอยางยางกอนถวยกลางเดอนกมภาพนธ 2553 แสดงดงรปท 1-20 (ค) พบวา คา SCOD ของน าสกดจากยางกอนถวยของแตละกลมมคาเฉลยอยในชวง 0.23-0.64 mg/g ของยางแหง โดยคา SCOD เฉลยของน าสกดจากยางกอนถวยของเกษตรกรแตละกลมเรยงล าดบจากนอยไปมาก ไดแก กลมท 8, 9, 7, 12, 5, 6, 3, 4, 11, 1, 2 และ 10 มคา SCOD เฉลยของน าสกด เทากบ 0.23, 0.26, 0.30, 0.33, 0.34, 0.35, 0.44, 0.57, 0.58, 0.60, 0.60 และ 0.64 mg/g ของยางแหง ตามล าดบ

จากผลการทดลองคา SCOD ของน าสกดจากยางกอนถวยของเกษตรกรทง 12 กลม อยในชวง 0.19-1.10 mg/g ของยางแหง โดยกอนทจะน ายางกอนถวยมาสกดดวยน าจะน ายางกอนถวยเกบในตะกราตงไวทโลงมหลงคาปดเพอกนแดดและฝนเปนเวลา 25 วน จากผลการทดลองทไดพบวาคา SCOD ของน าสกดจากยางกอนถวยในการศกษานจะต ากวาคา SCOD ทศกษาโดย Danteravanich et al. (2007) ซงพบวาน าสกดจากยางกอนถวยทผานการจบตวในถวยยาง 2 และ 7 วน มคา SCOD เทากบ 14.6 + 4.23 และ 5.87 + 0.94 mg/g ตามล าดบ และคา SCOD ของน าสกดจากยางกอนถวยทผานการบมไว 20 วนในสภาวะแหง เทากบ 4.37+ 4.92 mg/g ซงสงเกตไดวาคา SCOD ลดลงเมอเวลาของการบม (วางทงไว) เพมขน ทงนเนองมาจากเกดการยอยสลายของสารอนทรยทางชวภาพระหวางการบม ดงนนคา SCOD ของน าสกดทไดจากการทดลองนซงบมไวนานกวาจงมคาต ากวา

เมอเปรยบเทยบคา SCOD ของน าสกดจากยางกอนถวยในกลมท 1 กบ 2 (เตมกรด) และกลมท 4 กบ 5 (ไมเตมกรด) ซงมความแตกตางกนในเรองเวลาการเกบยางกอนถวยกอนสงจ าหนาย (ตารางท 1-24) พบวา คา SCOD ของน าสกดจากยางกอนถวยของกลมท 1 กบ 2 ไมแตกตางกนมากนก ถงแมวายางกอนถวยของกลมท 1 จะมเวลาการเกบยางนานกวา ทงนอาจเนองจากการเตมกรดท าใหชะลอการเกดการยอยสลายทางชวภาพในชวงแรกได ในขณะทคา SCOD ของน าสกดจากยางกอนถวยของกลมท 4 สงกวากลมท 5 ทงนเนองจากเวลาการเกบยางกอนถวยของกลมท 4 นอยกวาท าใหคา SCOD จงสงกวา

จากการศกษาผลของสงแปลกปลอมตอคา SCOD ของน าสกด โดยการเปรยบเทยบจากยางกอนถวยของกลมท 3 กบ 4, 6 กบ 7, 10 กบ 11 และ 1 กบ 12 (ตารางท 1-25) พบวา คา SCOD ของน าสกดจากยางกอนถวยของกลมท 4 (เตมเปลอกทรอยกรด ยางเสนทรอยกรด เปลอกยาง และยางทพนลงในยางกอนถวย) สงกวาของกลมท 3 (ไมเตมสารทง 4 ชนด) กลมท 6 (ไมเตมเฉพาะยางทพนลงในยางกอนถวย) มแนวโนมสงกวากลมท 7 (ไมเตมเปลอกยางและยางทพนลงในยางกอนถวย) กลมท 10 (เตมสารทง 4 ชนด) สงกวากลมท 11 (ไมเตมเฉพาะยางทพนลงในยางกอนถวย) และ กลมท 1 (เตมสารทง 4 ชนด) สงกวากลมท 12 (ไมเตมเฉพาะยางทพนลงในยางกอนถวย) โดยยางกอนถวยจากกลมทมปรมาณ

63

สงแปลกปลอมสง (รปท 1-19) คา SCOD ของน าสกดสงเชนกน แสดงวาปรมาณสงแปลกปลอมสงผลตอคา SCOD ของน าสกด

จากการศกษา จงสามารถกลาวไดวาระยะเวลาการบมและปรมาณสงแปลกปลอมในยางกอนถวยสงผลตอคา SCOD ของน าสกด ดงนนการทเกษตรกรบมยางไวนานขนและไมเตมสงแปลกปลอมลงไปในยางจะชวยลดคา COD ของน าเสยในโรงงานได

0.0

0.4

0.8

1.2

1.6

2.0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Typology group

SC

OD

(m

g/g

dry

ru

bb

er)

(ก)

0.0

0.4

0.8

1.2

1.6

2.0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Typology group

SC

OD

(m

g/g

dry

ru

bb

er)

(ข)

0.0

0.4

0.8

1.2

1.6

2.0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Typology group

SC

OD

(m

g/g

dry

ru

bb

er)

(ค)

รปท 1-20 ปรมาณ SCOD เฉลยของน าสกดจากยางกอนถวยของเกษตรกรแตละกลมจากการเกบตวอยางในชวง ก) ปลายเดอนพฤศจกายน 2552 ข) ตนเดอนมกราคม 2553

ค) กลางเดอนกมภาพนธ 2553

64

4.2.3 คาความออนตวเรมตนของยาง (Original plasticity, P0) คาความออนตวเรมตน (P0) ของยาง เปนคาทใชประมาณขนาดของโมเลกลของยาง ซงคานจะบง

บอกความยากงายในการแปรรปยางดบ นนคอ ยางทมน าหนกโมเลกลสง จะมความหนดสง และมคา P0 สงดวย จงตองใชเวลาและพลงงานในการบดใหยางนม (Mastication) สง แตจะมสมบตทางกล (Mechanical properties) ทด (เสาวนย กอวฒกลรงส, 2546) ในกรณยางแทง STR20 ก าหนดคา P0 ไมต ากวา 30 รปท 1-21 แสดงคา P0 เฉลยของตวอยางยางกอนถวยทเกบรวบรวมมาจากเกษตรกรจ านวน 3 ครง

คา P0 เฉลยของยางกอนถวยของเกษตรกรทง 12 กลมของการเกบตวอยางยางปลายเดอนพฤศจกายน 2552 แสดงดงรปท 1-21 (ก) พบวา คา P0 ของยางกอนถวยของแตละกลมมคาเฉลยอยในชวง 30.8-42.8 โดยคา P0 เฉลยของยางกอนถวยของเกษตรกรแตละกลมเรยงล าดบจากมากไปนอย ไดแก กลมท 12, 11, 7, 3, 1, 5, 8, 9, 2, 4, 6 และ 10 มคา P0 เฉลยของยางกอนถวย เทากบ 42.8, 42.4, 40.7, 39.6, 39.4, 37.5, 35.8, 34.2, 33.5, 33.1, 32.8 และ 30.8 ตามล าดบ คา P0 เฉลยของยางกอนถวยของเกษตรกรทง 12 กลมของการเกบตวอยางยางกอนถวยตนเดอนมกราคม 2553 แสดงดงรปท 1-21 (ข) พบวา คา P0 ของยางกอนถวยของแตละกลมมคาเฉลยอยในชวง 35.2-45.5 โดยคา P0 เฉลยของยางกอนถวยของเกษตรกรแตละกลมเรยงล าดบจากมากไปนอย ไดแก กลมท 7, 3, 12, 2, 8, 9, 10, 6, 5, 11, 4 และ 1 มคา P0 เฉลยของยางกอนถวย เทากบ 45.5, 42.8, 42.7, 40.1, 38.7, 38.1, 38.0, 37.9, 37.9, 36.5, 35.5 และ 35.2 ตามล าดบ คา P0 เฉลยของยางกอนถวยของเกษตรกรทง 12 กลมของการเกบตวอยางยางกอนถวยกลางเดอนกมภาพนธ 2553 แสดงดงรปท 1-21 (ค) พบวา คา P0 ของยางกอนถวยของแตละกลมมคาเฉลยอยในชวง 26.8-38.0 โดยคา P0 เฉลยของยางกอนถวยของเกษตรกรแตละกลมเรยงล าดบจากมากไปนอย ไดแก กลมท 12, 11, 6, 4, 8, 9, 10, 7, 1, 3, 5 และ 2 มคา P0 เฉลยของยางกอนถวย เทากบ 38.0, 35.7, 35.0, 34.8, 34.2, 34.0, 33.0, 33.0 32.2, 31.9, 31.2 และ 26.8 ตามล าดบ

จากผลการทดลองคา P0 เฉลยของยางกอนถวยของเกษตรกรทง 12 กลม เมอเกบตวอยางทง 3 ครงมคาผานเกณฑมาตรฐานของยางแทง คอ มคา P0 ไมต ากวา 30 ยกเวนคา P0 เฉลยของยางกอนถวยจากกลมท 2 เมอเกบตวอยางกลางเดอนกมภาพนธ 2553 อยางไรกตามคา P0 ทไดไมต ากวา 30 มากนก

เมอเปรยบเทยบคา P0 ยางกอนถวยในกลมท 1 กบ 2 (เตมกรด) และกลมท 4 กบ 5 (ไมเตมกรด) ซงมความแตกตางกนในเรองเวลาการเกบยางกอนถวยกอนสงจ าหนาย (ตารางท 1-24) พบวา คา P0 ของยางกอนถวยของกลมท 1 มแนวโนมสงกวาของกลมท 2 และคา P0 ของยางกอนถวยของกลมท 5 (เวลาการเกบยางกอนถวยกอนจ าหนายสงกวา) มแนวโนมสงกวากลมท 4 เลกนอย ดงนนระยะเวลาในการเกบนานกวาจงอาจสงผลใหคา P0 ของยางเพมขน ซงสอดคลองกบงานวจยของ Intapun et al. (2009) ไดแสดงคา P0 ของยางเพมขนเมอระยะการบมยางกอนถวยในกองยาง ณ โรงงานเปน 24 วน โดย P0 เพมขนจาก 25.0 เปน 42 เมอความลกของกองยางมากกวา 200 เซนตเมตร การท P0 ของยางเพมขนน อาจเนองมาจากเกดปรากฏการณทท าใหเกดการเชอมโยงระหวางสายโซยางระหวางการบมยาง (การเกบยาง) และ/หรอการท าใหยางแหง โดยจากโครงสรางยางธรรมชาต สวนปลายของโมเลกลจะมบทบาทส าคญตอการเกดจดกง (Branch-point) ในยางธรรมชาตระหวางการเกบ (Nawamawat et al., 2008) จดกงท ω-terminal สวนใหญประกอบดวยพนธะไฮโดรเจนของโปรตน และพนธะไฮโดรเจนหรอพนธะ

65

ไอโอนกของ α-terminal จากฟอสโฟลปด โดยมสมมตฐานวาประกอบดวย mono- หรอ diphosphate group ซงปลายทงสองสามารถเปนจดท าใหเกดการเชอมโยงของสายโซยางได (Tanaka, 2001)

จากการศกษาผลของสงแปลกปลอมตอคา P0 ของยางกอนถวย โดยการเปรยบเทยบจากยางกอนถวยของกลมท 3 กบ 4, 6 กบ 7, 10 กบ 11 และ 1 กบ 12 (ตารางท 1-24) พบวา คา P0 ของยางกอนถวยของกลมท 3 (ไมเตมสารทง 4 ชนด) สงกวาของกลมท 4 (เตมเปลอกทรอยกรด ยางเสนทรอยกรด เปลอกยาง และยางทพนลงในยางกอนถวย) กลมท 7 (ไมเตมเปลอกยางและยางทพนลงในยางกอนถวย) มแนวโนมสงกวากลมท 6 (ไมเตมเฉพาะยางทพนลงในยางกอนถวย) กลมท 11 (ไมเตมเฉพาะยางทพนลงในยางกอนถวย) มแนวโนมสงกวากลมท 10 (เตมสารทง 4 ชนด) และ กลมท 12 (ไมเตมเฉพาะยางทพนลงในยางกอนถวย) มแนวโนมสงกวากลมท 1 (เตมสารทง 4 ชนด) โดยยางกอนถวยจากกลมทมปรมาณสงแปลกปลอมสง (รปท 1-19) คา P0 ของยางกอนถวยมแนวโนมต าลง แสดงวาปรมาณสงแปลกปลอมสงผลตอคา P0 ของยางกอนถวย ทงนอาจเนองจากปรมาณสงแปลกปลอมไปยบยงใหเกดการเชอมตอระหวางสายโซยาง

สวนกรณยางกอนถวยของกลมท 8 และ 9 ซงมความแตกตางกนในสวนของปรมาณสงสกปรกและการเกบยางกอนสงจ าหนาย (ตารางท 1-25) นนคอ ยางกอนถวยของกลมท 8 มปรมาณสงแปลกปลอมนอยกวาแตยางกอนถวยจะถกจ าหนายเลยเมอน าออกจากถวย สวนยางกอนถวยของกลมท 9 มปรมาณสงแปลกปลอมสงกวาแตจะเกบยางกอนถวยไวทสวน 1-5 วนกอนสงจ าหนาย จะเหนไดวาคา P0 ของยางจากทงสองกลมไมแตกตางกน ดงนนผลจากการทดลองในสวนนจงชวยสนบสนนวาปรมาณสงแปลกปลอมและระยะเวลาการเกบยางกอนถวยเปนปจจยทสงผลตอคา P0 ของยางกอนถวย

จากการศกษา จงสามารถกลาวไดวาระยะเวลาของการเกบยางกอนถวยและปรมาณสงแปลกปลอมในยางกอนถวยสงผลตอคา P0 ของยางกอนถวย

66

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Typology group

Po

(ก)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Typology group

Po

(ข)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Typology group

Po

(ค)

รปท 1-21 คา P0 เฉลยของยางกอนถวยของเกษตรกรแตละกลมจากการเกบตวอยางในชวง

ก) ปลายเดอนพฤศจกายน 2552 ข) ตนเดอนมกราคม 2553 ค) กลางเดอนกมภาพนธ 2553

4.2.4 คาดชนความออนตวของยาง (Plasticity Retention Index; PRI) คาดชนความออนตวของ เปนคาทแสดงวายางททดสอบนนมความตานทานตอการออกซเดชนท

อณหภม 140C เปนเวลา 30 นาท (กรณยางททนตอการถกออกซเดชนสง โมเลกลของยางจะทนตอการถกออกซไดซ) หรอเปนการแสดงความตานทานของยางดบ ตอการแตกหกของโมเลกลยางทอณหภมสง (เสาวนย กอวฒกลรงส, 2546) ในกรณยางแทง STR20 ก าหนดคา PRI ไมต ากวา 40 รปท 1-22 แสดงคา PRI ของตวอยางยางกอนถวยทเกบรวบรวมมาจากเกษตรกรจ านวน 3 ครง

67

คา PRI เฉลยของยางกอนถวยของเกษตรกรทง 12 กลมของการเกบตวอยางยางปลายเดอนพฤศจกายน 2552 แสดงดงรปท 1-22 (ก) พบวา คา PRI ของยางกอนถวยของแตละกลมมคาเฉลยอยในชวง 6.1-60.5% โดยคา PRI เฉลยของยางกอนถวยของเกษตรกรแตละกลมเรยงล าดบจากมากไปนอย ไดแก กลมท 12, 3, 1, 2, 9, 7, 6, 11, 8, 10, 5 และ 4 มคา PRI เฉลยของยางกอนถวย เทากบ 60.5, 53.5, 49.9, 35.6, 35.3, 29.8, 28.4, 20.7, 17.3, 15.7, 15.7 และ 6.1% ตามล าดบ คา PRI เฉลยของยางกอนถวยของเกษตรกรทง 12 กลมของการเกบตวอยางยางตนเดอนมกราคม 2553 แสดงดงรปท 1-22 (ข) พบวา คา PRI ของยางกอนถวยของแตละกลมมคาเฉลยอยในชวง 23.6-73.5% โดยคา PRI เฉลยของยางกอนถวยของเกษตรกรแตละกลมเรยงล าดบจากมากไปนอย ไดแก กลมท 7, 12, 1, 3, 6, 2, 9, 5, 8, 11, 10 และ 4 มคา PRI เฉลยของยางกอนถวย เทากบ 73.5, 65.6, 64.0, 63.4, 61.5, 50.7, 35.4, 33.2, 32.5, 32.0, 26.3 และ 23.6% ตามล าดบ คา PRI เฉลยของยางกอนถวยของเกษตรกรทง 12 กลมของการเกบตวอยางยางกลางเดอนกมภาพนธ 2553 แสดงดงรปท 1-22 (ค) พบวา คา PRI ของยางกอนถวยของแตละกลมมคาเฉลยอยในชวง 12.4-74.4% โดยคา PRI เฉลยของยางกอนถวยของเกษตรกรแตละกลมเรยงล าดบจากมากไปนอย ไดแก กลมท 1, 12, 7, 6, 3, 10, 8, 9, 11, 4, 5 และ 2 มคา PRI เฉลยของยางกอนถวย เทากบ 74.4, 57.0, 49.6, 49.0, 48.2, 40.6, 39.7, 38.1, 36.6, 34.7, 25.4 และ 12.4% ตามล าดบ เมอเปรยบเทยบคา PRI ยางกอนถวยในกลมท 1 กบ 2 (เตมกรด) และกลมท 4 กบ 5 (ไมเตมกรด) ซงมความแตกตางกนในเรองเวลาการเกบยางกอนถวยกอนสงจ าหนาย (ตารางท 1-24) พบวา คา PRI ของยางกอนถวยของกลมท 1 มแนวโนมสงกวาของกลมท 2 และคา PRI ของยางกอนถวยของกลมท 5 (เวลาการเกบยางกอนถวยกอนจ าหนายสงกวา) มแนวโนมสงกวากลมท 4 ดงนนระยะเวลาในการเกบนานกวาจงอาจสงผลใหคา PRI ของยางเพมขน ซงสอดคลองกบงานวจยของ Intapun et al. (2009) ซงแสดงคา PRI ของยางทเพมขนเมอระยะการบมยางกอนถวยในกองยาง ณ โรงงานเปน 24 วน โดย PRI เพมขนมากเมอความลกของกองยางมากกวา 150 เซนตเมตร ซงอธบายไดในกรณเดยวกบการเพมขนของคา P0 เนองจากการเกดการเชอมโยงของสายโซยาง นอกจากนอาจจะเกยวของกบการเปลยนแปลงของสวนทไมใชยาง (Hasma and Othman, 1990; Tuampoemsab and Sakdapipanich, 2007)

จากการศกษาผลของสงแปลกปลอมตอคา PRI ของยางกอนถวย โดยการเปรยบเทยบจากยางกอนถวยของกลมท 3 กบ 4, 6 กบ 7, 10 กบ 11 และ 1 กบ 12 (ตารางท 1-24) พบวา คา PRI ของยางกอนถวยของกลมท 3 (ไมเตมสารทง 4 ชนด) สงกวาของกลมท 4 (เตมเปลอกทรอยกรด ยางเสนทรอยกรด เปลอกยาง และยางทพนลงในยางกอนถวย) กลมท 7 (ไมเตมเปลอกยางและยางทพนลงในยางกอนถวย) มแนวโนมสงกวากลมท 6 เลกนอย (ไมเตมเฉพาะยางทพนลงในยางกอนถวย) กลมท 11 (ไมเตมเฉพาะยางทพนลงในยางกอนถวย) มแนวโนมสงกวากลมท 10 (เตมสารทง 4 ชนด) และ กลมท 12 (ไมเตมเฉพาะยางทพนลงในยางกอนถวย) มแนวโนมสงกวากลมท 1 (เตมสารทง 4 ชนด) โดยยางกอนถวยจากกลมทมปรมาณสงแปลกปลอมสง (รปท 1-19) คา PRI ของยางกอนถวยมแนวโนมต าลง แสดงวาปรมาณสงแปลกปลอมอาจสงผลตอคา PRI ของยางกอนถวย ทงนอาจเนองจากสงแปลกปลอมไปขดขวางการเกดพนธะการเชอมโยงของสายโซยาง

สวนกรณยางกอนถวยของกลมท 8 และ 9 ซงมความแตกตางกนในสวนของปรมาณสงสกปรกและการเกบยางกอนสงจ าหนาย (ตารางท 1-25) นนคอ ยางกอนถวยของกลมท 8 มปรมาณสงแปลกปลอมนอยกวาแตยางกอนถวยจะถกจ าหนายเลยเมอน าออกจากถวย สวนยางกอนถวยของกลมท

68

9 มปรมาณสงแปลกปลอมสงกวาแตยางกอนถวยเกบไวทสวน 1-5 วนกอนสงจ าหนาย จะเหนไดวาคา PRI ของยางจากกลมท 9 มแนวโนมสงกวาของกลมท 8 ดงนนระยะเวลาการเกบยางกอนถวยจงนาจะเปนปจจยส าคญทสงผลตอคา PRI ของยาง จากการศกษาสามารถกลาวไดวาระยะเวลาของการเกบยางกอนถวยและปรมาณสงแปลกปลอมในยางกอนถวยสงผลตอคา PRI ของยางกอนถวย

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Typology group

PR

I

(ก)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Typology group

PR

I

(ข)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Typology group

PR

I

(ค)

รปท 1-22 คา PRI เฉลยของยางกอนถวยของเกษตรกรแตละกลมจากการเกบตวอยางในชวง ก) ปลายเดอนพฤศจกายน 2552 ข) ตนเดอนมกราคม 2553 ค) กลางเดอนกมภาพนธ 2553

69

จากผลการศกษาสามารถเสนอแนวทางในการผลตยางกอนถวยคณภาพดทงในดานสงแวดลอม และคณภาพของยางกอนถวย คอ การใชกรดจบตวยาง อาจใชหรอไมใชกรดในการจบตวยางกได แตถาเตมกรดควรเลอกใชกรดอะซตก หรอกรดฟอรมก ซงเปนกรดออน ดกวาการใชกรดซลฟรกซงเปนกรดแก โดยปรมาณทแนะน า คอ ใชกรดฟอรมก เขมขน 10% ปรมาณ 10-15 มลลลตร ไมควรใชกรดเขมขนใสลงไปในถวยยางโดยตรง เพราะอาจจะสงผลเสยตอตนยางพาราได การเตมสงแปลกปลอม ไมควรเตมสงแปลกปลอมตาง ๆ ลงไปในยาง เพราะจะท าใหยางกอนถวยสกปรกท าใหกระทบตอน าเสยทเกดขนจากการลางยาง และยงสงผลตอสมบตดานความออนตวของยางใหดอยลงดวย การเกบยาง หลงจากน ายางออกถวยรบน ายาง ควรเกบยางไวอยางนอย 1-2 อาทตยในทรมกอนจ าหนาย จะท าใหไดยางทมสมบตดานการออนตวดขน และชวยลดปรมาณ COD ในน าเสยจากการลางยางในโรงงานได

70

บทท 5 การจดอบรมสมมนา

การจดอบรมสมมนาเพอถายทอดความรดานยางพารา ครงท 1 เรอง “ความรดานยางพารา” ณ หอง UD358 อาคารบรการวชาการกลางและอาคารเรยนรวม มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตสราษฎรธาน ในงาน ม.อ. วชาการ ประจ าป 2551 ในวนท 25 สงหาคม 2551 และวนท 28 สงหาคม 2551 จ านวนผเขารวม 70 คน โดยมก าหนดการ ดงน

วนจนทรท 25 สงหนาคม 2551 12.30 – 13.15 น ลงทะเบยน 13.15 – 13.30 น. พธเปด/กลาวตอนรบ 13.30 – 16.00 น. การเสวนาเรองการใชประโยชนกากของเสยและน าเสยจาก

อตสาหกรรมน ายางขน - เรองการเตรยมสารรองหลมปลกตนยางพาราจากกากขแปง

โดย ผชวยศาสตราจารย ดร. วไลลกษณ ชวะเศรษฐธรรม - เรองการใชประโยชนน าทงจากโรงงานผลตน ายางขนในการ

เพาะเลยงสตวน า โดย ผชวยศาสตราจารย ดร. ชลธ ชวะเศรษฐธรรม

ด าเนนรายการโดย ดร.สวลกษณ วสนทร 16.00 น. กลาวปดและขอบคณ

วนพฤหนสบดท 28 สงหนาคม 2551

08.00 – 09.00 น. ลงทะเบยน 09.00 – 09.30 น. พธเปด/กลาวตอนรบ 09.30 – 12.00 น. การเสวนาเรอง “ระบบการกรด”

- การกรดยางระบบสองรอยกรดแบบสลบทจงหวดสงขลา โดย รองศาสตราจารย ดร. สายณห สดด

- การกรดแบบเจาะ โดยนกวชาการจากศนยวจยยาง จงหวดสราษฎรธาน ด าเนนรายการโดย ดร. สวลกษณ วสนทร 12.00 – 13.00 น. พกรบประทานอาหารกลางวน

13.00 – 16.00 น. การเสวนาเรอง “การจดการสวนยางเพอน าไปสการเพม ผลผลตน ายาง”

โดย รองศาสตราจารย ดร. พนพภพ เกษมทรพย ทมนกวชาการจากศนยวจยยาง จงหวดสราษฎรธาน ด าเนนรายการโดย ดร. สวลกษณ วสนทร

16.00 น. กลาวปดและขอบคณ

71

ผเขารวมการสมมนา เกษตรกรในจงหวดสราษฎรธาน เจาหนาทจากหนวยงานภาครฐ เอกชน และผทสนใจเขารวม นกศกษา

72

บทท 6 สรปผลการทดลอง

จากการศกษาโดยการสมภาษณเกษตรกรจ านวน 85 ราย จาก 9 อ าเภอ ไดแก อ าเภอพนพน อ าเภอพระแสง อ าเภอทาฉาง อ าเภอทาชนะ อ าเภอกาญจนดษฐ อ าเภอครรฐนคม อ าเภอบานนาสาร อ าเภอเมอง และอ าเภอวภาวด และการเกบตวอยางยางกอนถวยของเกษตรกรจ านวน 35 ราย ใน 7 อ าเภอ ไดแก พนพน พระแสง ทาชนะ กาญจนดษฐ บานนาสาร เมอง และวภาวด อ าเภอละ 5 ราย จ านวน 3 ครง ไดแก ปลายเดอนพฤศจกายน 2552 ตนเดอนมกราคม 2553 และกลางเดอนกมภาพนธ 2553 เพอน ามาวเคราะหหาปรมาณสงแปลกปลอม คา SCOD ของน าสกดจากยางกอนถวย คาความออนตวเรมตนและดชนความออนตวของยางกอนถวย สามารถสรปไดวา เกษตรกรทผลตยางกอนถวยสวนใหญมพนทการปลกยางไมเกน 13 ไร โดยพนธยางทนยมปลกเปนพนธ RRIM600 การกรดและการก าหนดระบบการกรดสวนใหญเปนเจาของสวนด าเนนการเอง โดยนยมกรดทความถของการกรดแบบ 3 วน หยด 1 วน (3d4) ทความยาวของรอยกรด 1/3S เกษตรกรไมนยมใชสารเรงในการเรงน ายาง เพราะสารเรงจะท าลายตนยางพาราและท าใหหนายางแหง ในการกรดยางเกษตรกรจะมการหยดกรด 2 ชวงหลก ๆ คอชวงใบรวง ประมาณ 2 เดอนและชวงฝนตก ชวงเวลาทเกษตรกรนยมเรมกรดยางจนกรดเสรจ อยในชวง 01.00-06.00 น. ในการผลตยางกอนถวยเกษตรกรไมไดใชวธการเดยวกบทสถาบนวจยยางแนะน าและไมทราบวธการทแนะน าในการผลตยางกอนถวย นนคอเกษตรกรสวนใหญไมนยมใชกรดในการจบตวยาง เพราะเกษตรกรคดวากรดจะท าใหหนายางเสยหรอแหงได เกษตรกรนยมใสเปลอกทรอยกรดลงไปในถวยรองรบน ายาง โดยมความคดวาจะท าใหน ายางจบตวไดเรวขน อกทงยงชวยเพมน าหนกใหยางกอนถวยดวย สวนการจ าหนายยางกอนถวย เกษตรกรสวนใหญจะจ าหนายเมอยางเตมถวยและจ าหนายแกพอคาคนกลาง โดยในการซอพอคาคนกลางใหราคาโดยประเมนจากปรมาณเนอยางแหงและสงปนเปอน ซงสงเกตจากการด การดสของยาง ปรมาณน าทอยในยาง และสงปนเปอน ถาเปนยางทสะอาดไมมการปนเปอนจากดน หน ทราย และสารอน ๆ พอคาคนกลางสวนใหญมกจะใหราคาสงกวา เหตผลหลกทเกษตรกรเลอกผลตยางกอนถวยคอ ประหยดเวลาและสะดวก เมอกรดยางเสรจแลวสามารถไปท าภารกจอน ๆ ไดเลย ปญหาหลกของการผลตยางกอนถวยคอ ชวงหนาฝน เกษตรกรไมสามารถกรดยางไดท าใหขาดรายไดในชวงนและยางจบตวชา พฤตกรรมการผลตยางกอนถวยของเกษตรกรมความหลากหลายสงมาก อยางไรกตามจากการจดกลมของเกษตรกรโดยแบงตามพฤตกรรมการผลตยางกอนถวยและพฤตกรรมการเกบรวบรวมและการเกบยางกอนถวยกอนจ าหนาย โดยรวบรวมพฤตกรรมท เกดขนนอยเปนกลมเดยวกน สามารถแบงกลมเกษตรกรออกเปน 13 กลม ปรมาณ SCOD ของน าสกดจากยางกอนถวยเพมขน คาความออนตวเรมตนและดชนความออนตวของยางลดลงเมอปรมาณสงแปลกปลอมในยางกอนถวยเพมขน ในขณะทปรมาณ SCOD ของน าสกดจากยางกอนถวยลดลง คาความออนตวเรมตนและดชนความออนตวของยางเพมขนเมอระยะเวลาการเกบยางกอนถวย (การบมยาง) เพมขน ดงนนในการผลตยางกอนถวย เกษตรกรอาจเตมกรดหรอไมเตมเพอจบตวยางกได แตถาเตมกรดควรใชกรดฟอรมก หรอกรดอะซตก ซงเปนกรดออน โดยท าการเจอจางกอนการเตมลงในน ายาง การเตมกรดเขมขนอาจกอใหเกดความเสยหายตอหนายางได เกษตรกรไมควรเตมสงแปลกปลอมลงไปในยางและควรจ าหนายยางกอนถวยทมความแหงมากกวาการจ าหนายเปนยางกอน

73

ถวยสด โดยเมอน ายางกอนถวยออกจากถวยรองรบน ายาง ควรเกบยางไวในทรม อยางนอย 1-2 สปดาหกอนการจ าหนาย ซงจะน าไปสการไดยางกอนถวยทมสมบตดานยางทดและลดปญหาดานการผลตและปญหาสงแวดลอมของโรงงานได ในขณะทเกษตรกรจะไดประโยชนในดานการขายยางราคาสงขน

74

เอกสารอางอง

ธนาพร หวยนย และ สายณห สดด (2550) การใชระบบกรดแบบสลบหนากรด 2 รอย ทมผลตอผลผลตและคณภาพของยางพาราพนธ RRIM600. วารสารวทยาศาสตรการเกษตร.

สถาบนวจยยาง กรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ (2553) ขอมลวชาการยางพารา. สบคนจาก http://www.rubberthai.com/about/data.php สบคนเมอ 23 กนยายน 2554.

สถาบนวจยยาง กรมวชาการเกษตร (2553) สถตยางไทย. สบคนจาก http://www.rubberthai.com/statistic/stat_index.htm. สบคนเมอ 23 กนยายน 2554.

ส านกงานเกษตรจงหวดสราษฎรธาน (2553) ขอมลการผลตพชจงหวดสราษฎรธาน. สบคนจากhttp://www.suratthani.doae.go.th/newweb/data/datapro/dpro53.pdf สบคนเมอ 23 กนยายน 2554.

ส านกงานเกษตรจงหวดสราษฎรธาน (2553) ขอมลจงหวดสราษฎรธาน. สบคนจาก http://www.suratthani.doae.go.th/newweb/data2/link/file-surat.pdf สบคนเมอ 23 กนยายน 2554.

ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร (2553) ขอมลการผลตสนคาเกษตร. สบคนจาก http://www.oae.go.th/download/prcai/farmcrop/rubber52-54.pdf สบคนเมอ 23 กนยายน 2554.

ส านกงานสถตจงหวดสราษฎรธาน (2553) จ านวนวนฝนตกในป 2552. สบคนจากhttp://surat.nso.go.th/surat/Data/Stt_rpt531.html สบคนเมอ 23 กนยายน 2554.

สมพร กฤษณะทรพย และคณะ (2541) รายงานผลการส ารวจสถานการณการผลตและการตลาดยางกอน. สถาบนวจยยาง กรมวชาการเกษตร.

สมนา แจมเหมอน, ณพรตน วชตชลชย, จรสศร พนธไม, ทวศกด อนศร (2541) การผลตยางกอนในเขตภาคตะวนออก เพอการผลตยางแทง STR 20. รายงานผลการวจยยางพารา.

สรศกด สทธสงค, จกร เลอนราม, ปรดเปรม ทศนกล (2544) การศกษาเทคนคการผลตยางกอนถวยในสวน. วารสารยางพารา. ปท 21. ฉบบท 3.

เสาวนย กอวฒกลรงส (2546) การผลตยางธรรมชาต. คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย ภาควชาเทคโนโลยยางและพอลเมอร มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

อารกษ จนทมา, พศมย จนทมา, สวางรตน สมนาค, ธรชาต วชตชลชย, พบลย เพชรยง (2552) รายงานผลการวจยยางพารา.

75

เอกสารอางอง (ตอ)

Danteravanich, S., Yonglaoyoong, S., Sridang, P., and Wisunthorn, S. (2006) The Current Environmental Aspects of STR 20 Industry in Southern Thailand, proceeding presented in APRC conference, Khon Kean, Thailand during August 1 – 2.

Ekpini, A., Sainnt-Beuve, J., Bonfils, F. De Livonniere, H., Nkouonkam, B. (2001) Changes in Certain Physico-chemical Criteria of Natural Rubber depending on Production conditions, In : 8th International Seminar on Elatomerseminar on Elastomers, Universite du Maine, Le Mans, France during 9-11 May 2001.

Hasma, H. and Othman, A.B. (1990) Role of Non-rubber Constituents on Thermal Oxidative Ageing of Natural Rubber, Journal of Natural Rubber Research, 5, 1-8.

Intapun , J., Sainte-Beuve, J., Bonfils, F., Tanrattanakul,V., Dubreucq, E. and Vaysse, L. (2009) Characterisation of Natural Rubber Cup Coagula Maturation Conditions and Consequences on Dry Rubber Properties, Journal of Rubber Research, 12(4), 171 -184.

Nawamawat, K., Sukdapipanich, J., Mekkriengkri, D. and Tanaka, Y. (2008) Structure of Branch Points in Natural Rubber, KGK, Elastomers and Plasics. 8, 518-522.

Suthisonk, S. (2004) Standard Cuplump Rubber and Thai STR Production Development, Handbook of Thai Rubber Industry and Directory 2004, product of The Rubber International Magazine, T.R.I. Global Company, Limited, Bangkok, Thailand, 21-32.

Tanaka, Y. (2001) Structure Characterization of Natural Polyisoprenes : Solve the Mystery of Natural Rubber Based on Structural, Rubber Chemistry and Technology, 74(3), 355-375.

Tuampoemsab,S., and Sakdapipanich, S. (2007) Role of Naturally Occurring Lipids and Proteins on Thermal Aging Behaviour of Purified Natural Rubber, Kautschuk und Gummi Kunststoffe, 678 – 684.

76

ภาคผนวก

แบบสอบถาม

1. ชอเกษตรกร และเบอรตดตอ ……………………………………………………………………………………………………… 2. ชออ ำเภอ ……………………………………………………………………………………………………… 3. ลกษณะของสวน

สวนท 1 สวนท 2 สวนท 3 พนทปลกยำง (ไร) พนธยำง อำยของตนยำง วนทเปดหนำกรด จ ำนวนตนยำง/ไร

คณสำมำรถเลอกไดมำกกวำ 1 ขอ 4. ใครเปนคนกรดยำง

1. เจำของสวน 2. แรงงำนในครอบครว 3. จำงคนกรด 5. ใครเปนคนก ำหนดระบบกำรกรด

1. เจำของสวน 2. แรงงำนในครอบครว 3. คนกรด 6. ลกษณะของกำรกรด สวนท 1 สวนท 2 สวนท 3 ควำมถของกำรกรด ควำมยำวของรอยกรด กำรใชสำรเรง (ใช/ไมใช) กำรใชกรดส ำหรบกำรจบตว (ใช/ไมใช)

7. ท ำไมเลอกกรดทควำมถของกำรกรดน …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...................................................................................... 8. ท ำไมเลอกกรดทควำมยำวของกำรกรดน …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................................................................... 9. คณกรดยำงเวลำฝนตกหรอไม

1. กรด 2. ไมกรด

77

10. คณหยดกรดเมอใบยำงรวงหรอไม 1. หยดกรดทกสวน 2. หยดกรดบำงสวน (ระบชอสวน)…………………………..................... 3. ไมหยดกรด

11. ถำหยดกรดเมอใบรวง หยดระยะเวลำนำนเทำใด …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................................................................... 12. เดอนอะไรทหยดกรด

1. มกรำคม 2. กมภำพนธ 3. มนำคม 4. เมษำยน 5. พฤษภำคม 6. มถนำยน 7. กรกฎำคม 8. สงหำคม 9. กนยำยน 10. ตลำคม 11. พฤศจกำยน 12. ธนวำคม

13. นอกจำกชวงใบรวงแลว มชวงอนทหยดกรดอกหรอไม หยดระยะเวลำเทำใด เดอนอะไร และท ำไมจงหยด

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………......... 14. ประมำณจ ำนวนวนกรด/ป ……………………………………………………………………………………………………………........................................... 15. เวลำของกำรกรด

เรมตน………………………………….. เสรจ...…...……………………………… 16. ท ำไมคณไมใชสำรเรง ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………................................................................................................................................... เมอมการใชกรด : ถำมค ำถำมขอ 17 – 22 ถาไมใชกรด : ถำมค ำถำมขอ 23 17. สภำวะใดทคณใชกรด (เมอไรทคณใชกรด) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................................................................... 18. กรดทใชคอ

1. กรดฟอรมก 2. กรดอะซตก 3. กรดซลฟรก ”4. กรดอน ๆ (ระบ)……………………………….

19. ปจจยใดทคณใชในกำรเลอกใชกรดแตละชนด …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...................................................................................... 20. ควำมเขมขนของกรดทใช (%) ………………………………………………………………………………………………………................................................

78

21. เดอนทใชกรด 1. มกรำคม 2. กมภำพนธ 3. มนำคม 4. เมษำยน 5. พฤษภำคม 6. มถนำยน 7. กรกฎำคม 8. สงหำคม 9. กนยำยน 10. ตลำคม 11. พฤศจกำยน 12. ธนวำคม

22. เมอไรทจะใสกรดลงในถวย 1. กอนกำรกรด 2. หลงกำรกรด 3. อน ๆ (ระบ)………………………………………………………………….

23. ท ำไมจงไมใชกรด ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………................................................................................................................................... 24. คณท ำอยำงไรกบยำงทรอยกรด

1. ใสลงในถวย 2. เกบแยกไวตำงหำก 3. อน ๆ (ระบ)…………………………………………………………………..

25. คณท ำอยำงไรกบยำงทเปลอก 1. ใสลงในถวย 2. เกบแยกไวตำงหำก 3. อน ๆ (ระบ)…………………………………………………………………..

26. คณท ำอยำงไรกบยำงทตกทพน 1. ใสลงในถวย 2. เกบแยกไวตำงหำก 3. อน ๆ (ระบ)…………………………………………………………………..

27. คณท ำอยำงไรกบเปลอกทรอยกรด 1. ใสลงในถวย 2. ทง

28. ท ำไมคณใสเปลอกทรอยกรดลงในถวยยำง …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...................................................................................... 29. เมอไรทคณเอำยำงทจบตวในถวยออกจำกถวยยำง

1. ทกวนทมกำรกรด 2. เมอยำงเตมถวย 3. อน ๆ (ระบ)…………………………………………………………………..

30. จ ำนวนของวนกรดโดยเฉลยกอนเอำยำงกอนถวยออกจำกถวยยำง (กรณกำรท ำยำงกอนถวยเปนชน)

……………………………………………………………………………………………………………............................................ 31. สถำนทคณเกบยำงกอนถวยหลงจำกเอำยำงออกจำกถวย

1. ทสวน 2. เกบในสถำนทเกบ

79

32. สภำวะของกำรเกบยำงกอนถวย 1. ทพน 2. บนใบยำง 3. บนชนไมไผ ”4. อน ๆ (ระบ)……………………………………..

33. กำรปองกนจำกแสงแดดและอำกำศ 1. ตกปด 2. ทก ำบงทมหลงคำ 3. อน ๆ (ระบ)…………………………………………………………………..

34. ควำมถของกำรขำยยำงกอนถวย (ประมำณกำรณของชวงเวลำกำรเกบเฉลย) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................................................................... 35. ใครซอยำงกอนถวยของคณ

1. โรงงำน 2. พอคำคนกลำง 36. ท ำไมคณจงขำยในรปของยำงกอนถวย …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................................................................... 37. คณขำยยำงในรปแบบอนอกหรอไม

1. น ำยำง 2. ยำงแผนรมควน 3. ยำงแผนดบ 4. อน ๆ (ระบ)……………………………………

38. ถำขำยยำงในรปแบบอน ๆ อก เมอไรและท ำไม …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................................................................... 39. รำคำยำงกอนถวยทจำยใหคณเปนรำคำเดยวกบทตลำดกลำงระบไวหรอไม …………………………………………………………………………………………………………….......................................... 40. กำรประเมนรำคำยำงกอนถวยท ำอยำงไร (ดจำกปรมำณเนอยำงแหงหรอไม) ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………................................................................................................................................... 41. กำรประเมนปรมำณเนอยำงแหงท ำอยำงไร …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................................................................... 42. ผซอมขอก ำหนดลกษณะของยำงกอนถวยอยำงไรบำง …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................................................................... 43. ผซอจำยรำคำสงกวำรำคำปกตหรอไม ถำเกษตรกรท ำยำงกอนถวยตำมขอก ำหนด ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….......................................................................................

80

44. ปญหำอะไรบำงทคณประสบในกำรผลตยำงกอนถวย ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………................................................................................................................................... 45. คณแกไขปญหำทเกดขนอยำงไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………................................................................................................................................... 46. คณทรำบวธกำรผลตยำงกอนถวยทแนะน ำโดย สกย. หรอสถำบนวจยยำงหรอไม

1. ทรำบ 2. ไมทรำบ

47. ถำทรำบใหอธบำยวธกำรท ำอยำงครำว ๆ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………................................................................................................................................... 48. ท ำไมคณจงท ำตำมวธกำรของสถำบนวจยยำง …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................................................................... 49. คณจงไมท ำตำมวธกำรของสถำบนวจยยำง ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….......................................................................................

โครงการวจยท 2

สมบตของยางกอนถวยจากการจบตวดวยสารจากธรรมชาต Properties of Cuplump Coagulated by Natural Materials

ภายใตแผนงานวจย การสรางนวตกรรมสการผลตยางกอนถวยเพอการพฒนาแบบยงยน

An Innovation of Cuplump Production to Sustainable Development

ดร. สวลกษณ วสนทร อาจารยรตนา เกยรตตนสกล

อาจารยศภรตน หนมา

82

บทคดยอ

สมบตของยางกอนถวยจากการจบตวดวยสารจากธรรมชาต สวลกษณ วสนทร รตนา เกยรตตนสกล และศภรตน หนมา

การศกษาสมบตของยางกอนถวยจากการจบตวดวยสารจากธรรมชาต 4 ชนด คอ น ามะพราว

หมก น าสมตาลโตนด น าสมจาก น าสมแขก เปรยบเทยบกบกรดสงเคราะห 2 ชนด คอ กรดฟอรมก และกรดอะซตก การจบตวยางตามธรรมชาต และการเตมยางและเปลอกทรอยกรดและจบตวตามธรรมชาต โดยศกษาระยะเวลาในการจบตว สมบตของยางกอนถวยและน าสกดจากยางกอนถวยทระยะการบม 7 วน และ 30 วน จากการศกษาพบวาการเตมกรดจากธรรมชาตทกตวชวยลดเวลาได 85-95% เมอเปรยบเทยบกบการจบตวตามธรรมชาต โดยน ามะพราวหมกใหเวลาการจบตวของยางใกลเคยงกบการจบตวโดยใชกรดฟอรมกมากทสด ในขณะทการเตมยางและเปลอกทรอยกรดไมไดชวยลดเวลาในการจบตวของยางได แตกลบสงผลใหสมบตความออนตวเรมตน (P0) ดชนความออนตว (PRI) ของยางกอนถวยลดลง ยางกอนถวยทเตมกรดจากธรรมชาตท ง 4 ชนดใหคา P0 และ PRI ใกลเคยงกบการเตมกรดฟอรมกและผานเกณฑมาตรฐานของยางแทง ปรมาณเจลและมวลโมเลกลของยางทเตรยมจากวธการตาง ๆ ไมแตกตางกนมากนก ยกเวนการเตมยางและเปลอกทรอยกรดและจบตวตามธรรมชาตทมมวลโมเลกลลดลง จากการวเคราะหน าสกดจากยางกอนถวย พบวาเมอระยะการบมเพมข นจาก 7 วนเปน 30 วน น าสกดจากยางกอนถวยเปลยนจากกรดเปนเบส ในขณะทปรมาณ SCOD และ VFA ลดลง สวนแนวโนมของปรมาณ BOD ไมชดเจนนก โดยปรมาณ SCOD, BOD และ VFA ของน าสกดจากยางกอนถวยเตรยมโดยการเตมกรดมแนวโนมสงกวาการจบตวตามธรรมชาต แตคาตาง ๆ เหลาน ไมแตกตางกนในกรณการใชกรดสงเคราะหและกรดจากธรรมชาต ดงน นกรดจากธรรมชาตท ง 4 ชนดสามารถใชแทนกรดสงเคราะหในการผลตยางกอนถวยได โดยกรดจากธรรมชาตทเหมาะสมทสดท งในดานสมบตของยางกอนถวยและน าสกดจากยางกอนถวย และตนทนการผลต คอ น ามะพราวหมก และการเตรยมยางกอนถวยโดยการเตมยางและเปลอกทรอยกรดสงผลเสยตอสมบตของยาง

ค าส าคญ: ยางกอนถวย กรดสงเคราะห กรดจากธรรมชาต ความออนตวเรมตน ดชนความออนตว

83

Abstract

Properties of Cuplump Coagulated by Natural Materials Suwaluk Wisunthorn, Rattana Kiattansakul and Suparat Nooma

Study on properties of cuplump coagulated by 4 natural substances; fermented coconut juice, fermented sugar palm juice, mangrove plam juice and garcinia cambogia juice. Two kinds of synthetic acid (formic and acetic acids), natural coagulation and adding sernamby (rubber at tapping) and wood tapping with natural coagulation were a control experiment. Time of latex coagulation was measured as well as cuplump properties and extract water from the cuplump were determined at the maturation time 7 and 30 days. It was found that adding all natural substances (acids) could reduce coagulation time about 85-95% in comparing with natural coagulation. In addition, adding the fermented coconut juice in latex had a same coagulation time with adding formic acid. In contrast, adding sernamby and wood tapping could not reduce the coagulation time but it reduced original wallace plasticity (P0) and plasticity retention index (PRI) of rubber. The cuplumps coagulated by 4 natural acids had not much different value in terms of P0 and PRI with adding formic acid and their P0 were higher the value of Standard Thai Rubber (STR). Moreover, gel content and molar mass of cuplumps prepared from the different methods were not much different, except molar mass ( nM and wM ) of the cuplump added sernamby and wood tapping were lower. From analysis of extract water from the cuplump, as the maturation time increased from 7 to 30 days, pH changed from acid to base and soluble chemical oxygen demand (SCOD) and volatile fatty acid (VFA) decreased. However, the result of biochemical oxygen demand (BOD) was not the same trend. Moreover, SCOD, BOD and VFA of the extract water from the cuplump added acid were higher than these of natural coagulation. However they are not much different either added natural or synthetic acid. In conclusion, the 4 natural acids could replace the synthetic one as a coagulating agent of cuplump production and the fermented coconut juice was the optimal natural acid considering to properties of cuplump and its extract water and production cost. In addition, adding sernamby and wood tapping in cuplump could reduce the cuplump properties.

Keywords: Cuplump, synthetic acis, natural acids, original plasticity, plasticity retention index

84

บทท 1 บทน ำ

1.1 บทน ำเบองตน

ในกระบวนการผลตยางแทง STR20 (Standard Thai Rubber 20) ซงเปนยางแทงทมการผลตมากทสดในประเทศ วตถดบทส าคญในการผลตยางแทง STR20 คอ ยางกอนถวย โดยยางกอนถวยทไดมาตรฐานจะตองมลกษณะเปนรปถวย สะอาด สสวย ไมมสงปะปนและไมมกลนเหมน มน าหนกประมาณ 80-500 กรม อยางไรกตาม การผลตยางกอนถวยของเกษตรกรน นจะมพฤตกรรมทหลากหลายมาก กอใหเกดผลกระทบตอกระบวนการผลตของโรงงาน คอ ยางกอนถวยมคณภาพทหลากหลาย ไมสม าเสมอ สรางปญหาในการน าวตถดบมาแปรรปเขาสกระบวนการผลตเปนผลตภณฑ โดยจะตองมการคดเลอก แยกเอาสงแปลกปลอมออกใหหมดกอนทจะเขาสกระบวนการผลตในข นตอนตอไป และการตองใชน าปรมาณมากเพอท าความสะอาดยางกอนถวย ปญหากลนเหมนจากยางกอนถวย ท าใหโรงงานผลตยางแทงตองมคาใชจายสงในการจดการ อยางไรกตามหากเกษตรกรมการผลตยางกอนถวยทมคณภาพสงสงเขาสโรงงาน กจะสงผลใหโรงงานสามารถลดตนทนการผลตใหนอยลงไดและเกษตรกรกจะไดราคาสงในการผลตวตถดบอกดวย

โดยทวไปการผลตยางกอนถวย เกษตรกรจะปลอยใหเกดการจบตวโดยทางธรรมชาต แตเกษตรกรบางรายกมการเตมน าสมฆายางซงมสวนผสมของกรดซลฟรกอยลงไปในน ายางสด เพอใหยางจบตวเรวข น แตผลเสยทเกดข นตามมาคอ กรดทเหลอหลงจากการจบตวเกษตรกรมกจะท งลงสธรรมชาตท าใหมผลกระทบตอสงแวดลอมชมชน ไดแก น าบาดาล ดน และอากาศ อกท งกรดสงเคราะหทอยในยางกอนถวยจะมผลกระทบตอระบบบ าบดน าเสยของโรงงานยางแทง STR 20 ซงวตถดบสวนใหญมาจากยางกอนถวย ท าใหโรงงานตองส นเปลองคาใชจายในการบ าบดน าเสย อกท งการเตมสงแปลกปลอมตาง ๆ ลงไปในยางกอนถวย สงผลใหยางกอนถวยทไดคณภาพไมด โรงงานตองเสยคาใชจายในกระบวนการผลตเพมข นเพอท าใหวตถดบมคณภาพดข น

ในโครงการวจยน จะน าขอมลทไดจากโครงการวจยยอย 1 มาใชเพอพฒนาสารจากธรรมชาตทมอยในทองถนทดแทนการใชกรดสงเคราะหมาใชจบตวน ายางสดเพอผลตยางกอนถวย และใชเพอเพมประสทธภาพการจบตวของยางแทนการจบตวทเกดเองทางธรรมชาต โดยในการทดลองจะค านงถงคณภาพของผลตภณฑและผลกระทบตอสงแวดลอมนอยลง

1.2 วตถประสงค

1) เพอหาสารจากธรรมชาตมาทดแทนสารเคมสงเคราะหใชในการจบตวของยาง และทดแทนการจบตวโดยทางธรรมชาต เพอผลตยางกอนถวยแบบผลตภณฑเขยว

2) เพอศกษาประสทธภาพในการจบตวของสารจากธรรมชาต 3) เพอเปรยบเทยบสมบตของยาง (P0, PRI) ทไดจากการจบตวโดยใชสารเคมสงเคราะห สาร

จากธรรมชาต การจบตวโดยทางธรรมชาต 4) เพอสรางนวตกรรมใหมในการผลตยางกอนถวยทค านงถงคณภาพของผลตภณฑและความ

เปนผลตภณฑเขยว 5) เพอถายทอดความรทไดจากการวจยสเกษตรกร ภาครฐและเอกชนทสนใจ

85

1.3 ประโยชนทคำดวำจะไดรบ 1) ไดสารจากธรรมชาตทสามารถชวยปรบปรงสมบตของยางกอนถวยใหดข นและลดปญหากลน

จากยางกอนถวย 2) การใชสารจากธรรมชาตจากทองถนแทนการใชกรดสงเคราะห

86

บทท 2 การตรวจเอกสาร

2.1 ยางธรรมชาต น ำยำงสดทไดจำกตนยำงพำรำ จะมลกษณะเปนของเหลวสขำวหรอสครม มสภำพเปนคอลลอยด (Colloid) โดยอนภำคยำงจะกระจำยตวอยในตวกลำงซงเปนน ำ น ำยำงมควำมหนำแนน 0.0975-0.980 g/ml pH ประมำณ 6.5-7.0 มคำรงตงผว (Surface tension) 40.5 ดำยนตอเซนตเมตร (dyn/cm) ท 30C น ำยำงสดมสวนประกอบตำง ๆ ดงแสดงในตำรำงท 2-1

ตารางท 2-1 สวนประกอบของน ำยำงสด

สวนประกอบ ปรมาณ (%) สำรทเปนของแขงท งหมด 27-48 เน อยำงแหง 25-45 สำรพวกโปรตน 1-1.5 สำรพวกเรซน 1-2.5 ข เถำ สงถง 1 น ำตำล 1 น ำ สวนทเหลอจนครบ 100

ทมา : Blackley, 1997 ถำนำน ำยำงสดมำปนทควำมเรวรอบสง ๆ ประมำณ 13,000 รอบตอนำทข นไป จะพบวำน ำยำง

เกดกำรแยกช นดงแสดงในรปท 1 ไดเปน 3 สวนหลก ๆ (จตตลดดำ ศกดำภพำณชย, 2553) ดงน 1) สวนเน อยำง (rubber phase) เปนสวนของช นยำงสขำวซงอยช นบนสดคดเปนประมำณ 30 -

36% โดยอนภำคของยำงธรรมชำตจะมขนำด 0.05-3 ไมครอน อนภำคสวนมำกมลกษณะเปนทรงกลม และทผวของอนภำคยำงจะถกลอมรอบดวยช นของโปรตนและไขมน ทำใหอนภำคยำงสำมำรถแขวนลอยอยในน ำไดอยำงเสถยร แตหลงจำกกรดไมถงชวโมง แบคทเรยและเอนไซมจะทำปฏกรยำกบช นของโปรตนและไขมนไดถำปรำศจำกกำรเตมสำรเคมทยบย งกำรทำงำนของแบคทเรยซงจะทำใหน ำยำงเสยควำมเสถยรได

87

รปท 2-1 กำรแยกช นของน ำยำงสดเปน 3 ช น เมอปนทควำมเรวรอบ 12,000 รอบตอนำท 2) สวนช นน ำหรอซรม (Serum phase) คดเปนประมำณ 44-55% โดยในสวนน จะประกอบไป

ดวยสำรทสำมำรถละลำยน ำได เชน กรดอะมโน โปรตนบำงชนด คำรโบไอเดรต (น ำตำล) เอนไซม และไอออนของโลหะ เปนตน

3) สวนตกตะกอน (Bottom phase) เปนสวนทอยช นลำงสด คดเปนประมำณ 15-20% สวนประกอบทสำคญในช นน คอ อนภำคลทอยด (Lutoid particle) ซงเปนของทมควำมหนดมำก มรปรำงเปนทรงกลมโดยมช นของเยอหมปกคลมอนภำคอย ขนำดเสนผำนศนยกลำงของอนภำคมคำเทำกบ 0.5-3 ไมครอน มน ำหนกมำกกวำอนภำคยำง โดยทผวมช นของเมมเบรนหนำประมำณ 80 องสตรอม เปนเยอหมไวตอกำรแพรผำน (Osmotic sensitive membrane) ซงจะเสยควำมเสถยรไดงำยมำก ดงน นถำไมทำกำรปนน ำยำงสดทนทกจะไมพบอนภำคลทอยด ซงภำยในอนภำคลทอยดจะประกอบไปดวยสำรจำพวกโปรตน คำรโบไฮเดรต (น ำตำล) กรด และเกลอตำง ๆ คำควำมเปนกรดดำงของสำรละลำยเปนกรดประมำณ 5.5 ดงน นในน ำยำงทไมไดถกกำจดเอำอนภำคลทอยดออก มกจะเกดกำรจบตวเองตำมธรรมชำต (Spontaneous coagulation)

น ำยำงธรรมชำตประกอบดวยสวนทเปนเน อยำงเพยง 30-36% และสวนทไมใชยำง (Non-rubber component) ประมำณ 5-6% ตำรำงท 2-2 แสดงองคประกอบโดยทวไปของน ำยำงสด และของยำงแหง ท งน ปรมำณขององคประกอบตำง ๆ จะข นอยกบหลำยปจจย เชน ลกษณะของดนทใชปลกตนยำง ฤดกำล สำยพนธของตนยำง อำยของตนยำง เวลำกำรกรดน ำยำง รวมถงวธกำรเตรยมยำงแหง เชน วธกำรจบตว เปนตน

88

ตารางท 2-2 องคประกอบของน ำยำงสดและของยำงแหงโดยทวไป

องคประกอบ น ายางสด (%โดยน าหนก) ยางแหง (%โดยน าหนก) ยำงไฮโดรคำรบอน 36.0 93.7 โปรตนและกรดอะมโน 1.4 2.2 นวทรอลลปด 1.0 2.4 ไกลโคลปดและฟอสโฟลปด 0.6 1.0 คำรโบไฮเดรต 1.6 0.4 สำรอนนทรย 0.5 0.2 อนๆ 0.4 0.1 น ำ 58.5 -

มกำรรำยงำนผลของกำรกรดยำงในฤดกำลทตำง ๆ กนวำ กำรกรดยำงในหนำฝนน ำยำงทไดจะม

ปรมำณของสวนทไมใชยำงมำกกวำน ำยำงทไดจำกกำรกรดหนำรอน และพบวำสวนทไมใชยำงจะมปรมำณนอยมำกถำทำกำรกรดยำงในหนำหนำว ทำใหปรมำณเน อยำงเทยบกบสวนทไมใชยำงในแตละฤดกำลแตกตำงกน ซงสงผลกระทบตอสมบตของยำงธรรมชำต

เนองจำกในยำงธรรมชำตมสวนทไมใชยำงอยหลำกหลำยชนด (> 100 ชนด) สวนทไมใชยำงแตละชนดจะสงผลกระทบตอสมบตของยำงธรรมชำตทแตกตำงกน โดยจะสำมำรถจำแนกออกไดเปน 4 กลมใหญ ๆไดแก

1) โปรตนและกรดอะมโน ในยำงธรรมชำตน นจะประกอบดวยโปรตนและกรดอะมโนหลำกหลำยชนด ยกตวอยำง เชน แอลฟำ-โกลบลน (α-Globulin) พบมำกในซรม ฮวน (Hevein) พบมำกในสวนตกตะกอน (Bottom fraction) และกรดกลตำมก (Glutamic acid) รวมถงกรดแอสพำตก (Aspartic acid) พบมำกในซรม เปนตน สำรในกลมน จะสงผลกระทบตอสมบตของยำงธรรมชำต โดยทำใหควำมเหนยวตดกน (Stiffening) ควำมแขงแรงตอกำรฉกขำด (Tear strength) กำรเกดควำมรอนสะสม (Heat build-up) และควำมตำนทำนตอกำรแตกเมอไดรบแรงเชงพลวต (Dynamic crack growth) ของยำงธรรมชำตเพมข น นอกจำกน โปรตนบำงชนดยงทำหนำทเปนตวเรงปฏกรยำตำมธรรมชำต (Natural accelerator) ของปฏกรยำกำรทำใหยำงคงรป (Vulcanization) แตถำมโปรตนในปรมำณสงในยำงทผำนกำรทำใหคงรปแลว จะทำใหยำงมควำมสำมำรถในกำรดดควำมช นไดสง สงผลใหกำรคบ (Creep) และกำรคลำยตวของควำมเคน (Stress relaxation) มคำสง

2) ไขมน สำรประกอบประเภทไขมนน ประกอบไปดวยสำร 3 กลมหลกๆ คอ นวทรอลลปด (Neutral lipid) ไกลโคลปด (Glycolipids) และฟอสโฟลปด (Phospholipids) ซงสำรในกลมน จะสงผลกระทบโดยตรงตอกำรเกดออกซเดชนจำกควำมรอน (Thermal oxidation) โดยฟอสโฟลปดจะทำหนำทเปนตวเรงปฏกรยำตำมธรรมชำตของปฏกรยำกำรทำใหยำงคงรป (Vulcanization) และกรดไขมนไดแก กรดสเตยรก (Stearic acid) จะทำหนำทเปนตวกระตน (Activator) ของปฏกรยำกำรคงรป นอกจำกน ยงมรำยงำนเกยวกบผลกระทบของกรดไขมนตอกำรตกผลกของยำงทอณหภมตำ (Low temperature crystallization) โดยกรดไขมนชนดอมตว เชน กรดสเตยรก จะชวยทำใหเกดกำรตกผลกของยำงทอณหภมตำ สวนกรดไขมนชนดไมอมตว เชน กรดไลโนเลอก (Linoleic acid) จะชะลอกำรตกผลกของยำงทอณหภมตำ

89

3) คารโบไฮเดรต คำรโบไฮเดรตทมอยในยำงธรรมชำต สวนมำกจะเปนกลมของน ำตำล โดยสำรทพบมำกทสด คอ ควบรำชทอล (Quebrachitol) หรอชอทำงเคมวำ 2-ออโทเมทลแอลอโนซทอล ( 2-o-Methyl-L-inositol ) ซงมอยประมำณ 1% ในน ำยำงสด น ำตำลชนดน เปนสำรทนำสนใจอยำงมำก เนองจำกควบรำซทอลเปนสวนประกอบหนงในกระบวนกำรรบสงขอมลของระบบประสำทซงสำมำรถนำไปทำเปนสำรต งตนในกำรผลตยำรกษำโรคมะเรง หรอตวย บย งเอนไซมได และยงสำมำรถนำไปใชเปนสำรต งตนในกำรผลตสำรประกอบทใชสำรกนบดสำหรบอำหำรกระปองไดอกดวย นอกจำกควบรำซทอลแลว ยำงธรรมชำตยงประกอบไปดวยน ำตำลชนดอนๆ ดวยในปรมำณทนอย เชน ซโครส (Sucrose) กลโคส (Glucose) กำแลกโตส (Galactose) ฟรกโตส (Fructose) แรฟฟโนส (Raffinose) และเพนโตส (Pentose) โดยน ำตำลเหลำน จะถกแบคทเรยยอยสลำยไดงำยและจะเปลยนเปนกรดไขมนทระเหยได (Volatile fatty acid, VFA ) ซงคำกรดไขมนทระเหยไดจะเปนตวบงช วำน ำยำงมกำรเกบรกษำทดหรอไม และมเสถยรภำพสงหรอตำ

4) ไอออนของโลหะ ปรมำณของไอออนของโลหะทมในยำงธรรมชำตน นจะแตกตำงกนออกไปเนองจำกกระบวนกำรผลตทแตกตำงกน ซงปรมำณไอออนของโลหะน จะสงผลกบเสถยรภำพของน ำยำง (Colloidal stability) และกำรเสอมสภำพของยำงเนองจำกปฏกรยำออกซเดชน ตวอยำงธำตของไอออนโลหะทพบในยำงธรรมชำต ไดแก โพแทสเซยม (K) แมกนเซยม (Mg) โซเดยม (Na) แคลเซยม (Ca) ทองแดง (Cu) แมงกำนส (Mn) และเหลก (Fe) เปนตน 2.2 การเสยสภาพของน ายาง

กำรเสยสภำพของน ำยำง คอ กำรทน ำยำงไมสำมำรถคงควำมเปนของเหลวอยได สวนทเปนอนภำคยำงซงแขวนลอยอยในน ำยำงจะเคลอนไหวชำลง เรมจบตวโตข นจนเปนกอนยำงแยกตวออกจำกสวนทเปนของเหลว (เซรม) กำรเสยสภำพของน ำยำง อำจมสำเหตมำจำก

1) กำรปนเปอนของจลนทรย หลงจำกกรดยำงและน ำยำงไหลออกจำกตนยำงแลว แบคทเรยในอำกำศและจำกเปลอกของตนยำงจะมกำรปนเปอนลงไปในน ำยำง แบคทเรยเหลำน จะไปยอยสำรอำหำรทไมใชยำง เชน น ำตำลและโปรตน เปนตน แบคทเรยในน ำยำงจะเจรญเตบโตเพมข นอยำงรวดเรว ปฏกรยำทเกดข นจำกกำรทแบคทเรยยอยสำรอำหำรในน ำยำงและเกดกำรยอยสลำยใหสำรซงเปนกรดทมโมเลกลขนำดเลกทมควำมยำวโซส น เปนกรดทระเหยงำย กรดระเหยงำยทเกดข นน มจำนวนมำก ทำใหมผลตอคำ pH ของน ำยำงเปลยนไปดวย สงผลใหน ำยำงเกดกำรเสยสภำพจบตวกนเปนกอนและแยกตวออกจำกเซรม ซงจะสงผลใหมกลนเหมนจำกแกสชนดตำง ๆ ทเกดข นระหวำงกำรบดเนำ

2) สำรประกอบพวกไลปดซงมอยในน ำยำง สำมำรถถกไฮโดรไลซสกลำยเปนอนมลของกรดไขมนทมน ำหนกโมเลกลสง ควำมยำวของโซยำว เชน พวกฟอสโฟไลปดชนดแอลฟำเลซธน ซงเกำะอยบนผวยำงเกดกำรไฮโดรไลซส อนมลกรดทเกดข น ไดแก กรดสเตยรก กรดโอลอก และกรดอะมโน เปนตน เขำไปแทนทโปรตนซงหอหมตรงผวของอนภำคยำง ตอจำกน นโลหะอออน ซงอยในน ำยำง เชน แคลเซยม อออน หรอแมกนเซยมอออนจะเขำไปทำปฏกรยำกบกรดไขมนตรงผวของอนภำคยำง ทำใหเกดเปนเกลอของโลหะซงไมละลำยน ำ น ำยำงจงเกดกำรเสยสภำพและจบตวเปนกอน

3) กำรสญเสยสภำพของน ำยำง อำจเกดจำกปฏกรยำของเอนไซมทสลำยโปรตน เรยกวำ Coagulase เมอสำรน ทำปฏกรยำกบโปรตนทหอหมผวนอกของอนภำคยำงจนเกดกำรสลำยตวไป ทำใหผวของอนภำคยำงเกดกำรสญเสยสภำพ อนภำคยำงจงจบตวเปนกอน

90

ดงน นเพอปองกนกำรสญเสยสภำพของน ำยำงไมใหอนภำคของเมดยำงในน ำยำงเกดกำรรวมตวกนเปนกอนเองตำมธรรมชำต จงไดมกำรใสสำรเคมลงไปในน ำยำงเพอเกบรกษำสภำพน ำยำง ไมใหเกดกำรจบตวกนเปนกอน (วรำภรณ, 2531)

2.3 สารเคมทใชจบตวน ายาง

กำรจบตวของน ำยำงโดยสำรเคม สวนใหญมผลเนองมำจำกสำรเคมไปทำหนำทลดพลงงำนยดเหนยว (Zeta potential) ทมอยรอบ ๆ อนภำคน ำยำง กำรจดแบงพวกสำรเคมททำใหน ำยำงจบตว สำมำรถแบงไดเปน 2 กลม คอ

2.3.1 สารททาใหน ายางจบตวทนท (Direct coavervents) สำรเคมในกลมน หมำยถง สำรเคมพวกททำใหน ำยำงจบตวทนททเตมลงในน ำยำงทมประจลบ

เทำน น ซงน ำยำงชนดน จะมควำมคงตวอยไดโดยอนมลลบของคำรบอกซเลท (Carboxylate-stabilised anionic lattices) ทดดซบอยรอบ ๆ อนภำคของน ำยำง ซงสำมำรถแบงไดเปน

1) กรด (Acid) กำรจบตวของน ำยำงโดยสำรเคมในปจจบนมกใชกรด กรดทนยมใชในกำรจบตวยำง ไดแก กรดฟอรมก กรดอะซตก กรดซลฟรก อนมลไฮโดรเจนทแตกตวมำจำกกรดจะกอใหเกดควำมไมคงตวของน ำยำง นนคอเกดปฏกรยำระหวำงอนมลบวกของไฮโดรเจนกบอนมลลบของคำรบอกซ-เลทในโมเลกลของโปรตนทอยรอบ ๆ อนภำคยำง ดงปฏกรยำ

HCO.RH+CO.R 2+

2 →

ผลทเกดข นคอ รอบ ๆ อนภำคยำงกลำยเปนกรดไขมน ซงไมละลำยน ำ ไมแตกตวใหอนมลและไมสลำยตวในน ำ ขณะทพลงงำนยดเหนยว (Zeta potential) รอบอนภำคยำงเปนศนย ทำใหอนภำคยำงเกดกำรรวมตวกนเปนกอนอยำงรวดเรว กรดทนยมใช คอ กรดฟอรมก ซงเปนสำรเคมใหน ำยำงจบตวเพรำะมรำคำถกและใหสมบตทำงกำยภำพและทำงเชงกลของยำงด แตในสวนของกรดซลฟรก (Sulphuric acid) จะใชเปนสำรเคมทำใหน ำยำงจบตวเฉพำะกบกำรทำยำงโดยใชหำงน ำยำง (Skim latex) และใชทำยำงชนดพเศษบำงชนด ไมแนะนำใหใชกรดซลฟวรกในกำรทำยำงแทงและยำงแผนทวไป เพรำะจะทำใหยำงสไมสวย ทำใหยำงมปรมำณผงเถำสง และมผลทำงมลภำวะทำงน ำและอำกำศ

2) อนมลของโลหะ (Metallic ions) กำรเตมสำรละลำยพวกอนมลของโลหะชนดหนก (Heavy metal ion) ลงในน ำยำงประจลบ อำจเกดปฏกรยำได 2 แบบ คอ ข นแรกเกดปฏกรยำโดยตรงระหวำงอนมลของโลหะกบอนมลลบของคำรบอกซเลทเกดเปนสบของโลหะ (Metallic soaps) ทไมละลำยน ำ ไมสลำยตวเปนน ำและไมแตกตวใหอนมล ดงสมกำร

M)CO.R(CO.nR+M n22+n →

ปฏกรยำทเกดข นอกแบบหนง คออำจเกดเปนไฮดรอกไซดของโลหะชนดหนกทไมละลำยน ำตกตะกอนอยในสวนทเปนน ำ ดงสมกำร

n+n )OH(MnOH+M →

ปฏกรยำท งสองแบบเปนสำเหตทำใหน ำยำงเกดกำรสญเสยสภำพ ปฏกรยำแรกทำใหช นทหอหมรอบอนภำคยำงแฟบลง และสวนของโมเลกลทเปนน ำทหอหมอนภำคจะเกดกำรกระจำย สวนปฏกรยำทสอง

91

ตะกอนไฮดรอกไซดจะดดซบสำรททำหนำททำใหน ำยำงคงตว และกรณหลงน อำจจะเกดกำรตกตะกอนรวมระหวำงอนภำคสำรพอลเมอรกบไฮดรอกไซดทไมละลำยน ำ

3) ตวทาละลายพวกอนทรยสารทละลายน า (Water-miscible organic solvents) สำรพวกเอทลแอลกอฮอลล และ อะซโตน มกทำใหน ำยำงสญเสยควำมคงตวทนท โดยมกลไกทสำคญ คอ

สวนของช นทหอหมอนภำคยำงเกดจำกกำรแยงเอำน ำไป (Dehydration) โดยโมเลกลของสำรทเตมลงในน ำยำง เพรำะโมเลกลเหลำน เปนพวกทชอบน ำ

เกดกำรลด Dielectric constant ของสวนทเปนน ำ ซงเปนกำรชวยสงเสรมกำรเกด Ion-pair ทผวของอนภำคยำงและเปนกำรสงเสรมในช นหอหมอนภำคยำงแฟบลง ซงพลงงำนเหนยวจงลดลงและควำมคงตวของน ำยำงกลดลงไป

4) ตวทาละลายพวกอนทรยสารทละลายในพวกพอลเมอรได (Polymer-miscible organic solvent) เปนของเหลวพวกเบนซน และคำรบอนเตตระคลอไรดไมละลำยในน ำแตละลำยในสำรพอล-เมอรได ดงน นเมอเตมลงในน ำยำงจงทำใหน ำยำงคอย ๆ หนดและเกดกำรจบตวกนในทสด กลไกทเกดข นเนองจำกสำรพอลเมอรมกำรดดซมเอำตวทำละลำยดงกลำว ซงสำรพอลเมอรจะมลกษณะพองข นจนกระทงอนภำคแตละอนภำคชนกนหรอสมผสกน ทำใหจบตวกน

5) สารพวกผวหนามอนมลบวกทวองไว (Cationic surface-active substance) กำรเตมสบทเปนอนมลบวก เชน Acetyl trimethyl ammonium bromide ลงในน ำยำงพวกประจลบ จะทำใหน ำยำงหนดและจบตวในทสด เมอเตมประจบวกลงในน ำยำงประจลบ ประจลบทอนภำคของยำงจะดดซบอนมลบวกของสำรทเตม ซงประจลบของอนภำคจะลดลงเปนกำรสงเสรมขบวนกำรฟลอคคเลชน แตถำเตมสบอนมลบวกปรมำณมำกเกนพอลงในน ำยำงประจบวกอยำงรวดเรว กเปนผลใหรอบ ๆ อนภำคยำงเปลยนสภำพกำรหอหมดวยประจลบไปหอหมดวย ประจบวก ซงหลกกำรน นำไปใชประโยชนสำหรบกำรผลตน ำยำงพวกประจบวก

2.3.2 สารพวกททาใหน ายางจบตวอยางชา ๆ (Delayed-active coacervants)

สำรพวกน จะไมทำใหน ำยำงเปลยนสภำพเมอแรกเตม แตจะกอใหเกดกำรจบตว เมอเวลำผำนไป ตวอยำงสำรเหลำน เชน Salt of hydrofluorosillicic acids, Salt of other fluoro acids, Other delayed action coacervants

1) Salt of hydrofluorosillicic acids เปนสำรทมควำมสำคญทสดททำใหน ำยำงเกดกำรจบตวอยำงเชองชำ สำรทใชกนอยำงแพรหลำย คอ Sodium Silicofluoride (SSF) ขบวนกำรท Silicofluoride ทำใหน ำยำงจบตว อำจเนองมำจำกสำเหต 4 ประกำร คอ

pH ของ Aqueous phase ลดลง เนองจำกกำรเกดอนมลไฮโดรเจน อนภำคของน ำยำงถกตดอยในหรอทำใหตกตะกอนใน Gelationous silica ทเกดข น

ตะกอนซลกำดดซบสำรทชวยรกษำควำมคงตวของน ำยำง กำรลด pH ทำใหเพมกำรละลำยของซงค ซงอำจอยในรปของอนมลซงคเอมน จงเปนกำร

ชวยเรงกำรเกด Insoluble zinc soap ทผวหนำของอนภำคยำง 2) Salt of other fluoro acids เปนสำรทกำลงมกำรศกษำเพอนำมำใชประโยชน โดย

Sodium bromofluoride ทำใหยำงทเกบรกษำดวยแอมโมเนยจบตว เมอ pH 7 Sodium titanofluodide ทำใหเกดเจล เมอ pH 7.9 และ Sodium zirconofluoride ทำใหเกดเจล เมอ pH 8.3

92

2.4 สารเตมเพอนามาใชจบตวยาง 2.4.1 กรดฟอรมก

กรดฟอรมกเปนสำรทนยมนำมำใชในกำรจบตวยำงเปนสวนใหญ เปนสำรทมคณสมบตแตกตำงจำกกรดชนดอน คอ ไมมส กลนฉนจด หำกสดดมจะมอำกำรแสบจมก เปนอนตรำยตอเน อเยอในจมก รวมท งเปนสำรทสำมำรถละลำยน ำไดดมำก

ขอดของกรดฟอรมก 1) ยำงมควำมแขงแรงอยำงสมำเสมอ เมอเจอจำงดวยน ำสะอำดอยำงถกวธ 2) สำมำรถระเหยไดงำย ไมตกคำงในยำง ทำใหเน อยำงไมเหนยว 3) สมบตและควำมยดหยนของยำงทไดคงเดม 4) โรงเรอนทใชในกำรผลตยำงและยำงทไดไมมกลนเหมน 5) เครองมอและอปกรณทใชในกำรผลตเสยหำยไมมำกนก

2.4.2 กรดอะซตก เปนกรดอนทรยทเกดจำกกำรหมกเอทลแอลกอฮอลดวยแบคทเรยหรอจำกกำรสงเครำะหทำงเคม กรดอะซตกเจอจำงหรอทเรยกวำน ำสมสำยช (Vinegar) สตรเคมคอ CH3COOH ใชเพอปรงแตงกลนรสของอำหำรหรอเพอกำรปรบใหอำหำรเปนกรด

2.4.3 น าสมจาก น ำสมจำกเปนกำรนำเอำของเหลวทไดจำกสวนของงวงจำกซงเรยกวำ น ำตำลจำกมำหมกโดยใช

ฟำงขำวปดปำกภำชนะ เปนเวลำ 7 วน น ำตำลจำกจะเปลยนเปนสขำวขน สงกลนและมรสเปร ยว

2.4.4 สมแขก สมแขกเปนพชทมกรดผลไมอยเปนจำนวนมำกเชน Citric acid, Tartaric acid, Malic acid เปนตน ซงกรดผลไมเหลำน มรสเปร ยว กำรนำน ำสมแขกมำใชสำมำรถทำไดโดยกำรนำผลสมแขกทตำกแหงแลวมำปน หลงจำกน นค นกรองเอำน ำมำใชเปนกรดในกำรจบตวยำง

2.4.5 น ามะพราวหมก น ำมะพรำวจะมสวนประกอบ คอ น ำตำล และกรดไขมน น ำมะพรำวอดมไปดวยแรธำตหลำย

ชนด เชน โพแทสเซยม เหลก โซเดยม แคลเซยม แมกนเซยม ฟอสฟอรส ทองแดง กรดอะมโน กรดอนทรย และวตำมนบ ดงตำรำงท 2-3 น ำมะพรำวหมกสำมำรถทำไดโดยกำรนำน ำมะพรำวทสะอำดมำหมกหรอปดฝำต งท งไวประมำณ 7 วน โดยจะตองมกำรเปดฝำออกบำง เพอปองกนกำรระเบดออก แลวนำมำกรองเพอนำไปใชงำนตอ โดยสของน ำมะพรำวหมกจะมสขน ๆ มรสเปร ยว

93

ตารางท 2-3 สวนประกอบของน ำมะพรำว

Reducing sugars % 0.2 Minerals% 0.5

Protein% 0.1 Fat% 0.1

Acidity mg % 60.0 Potassium mg% 247.0 Sodium mg% 48.0

Calcium mg% 40.0 Magnesium mg% 15.0

Phosphorous mg% 6.3 Iron mg% 79.0

Copper mg% 26.0

นอกจำกน เมอนำน ำมะพรำวมำวเครำะหสวนประกอบของกรดอะมโน จะพบวำประกอบดวย

กรดชนดตำง ๆ ดงตำรำงท 2-4

ตารางท 2-4 กำรวเครำะหสวนประกอบของกรดอะมโนในน ำมะพรำว

Alanine 2.41 Arginine 10.75 Aspartic acid 3.60 Cystine 0.97-1.17 Glutamic acid 9.76-14.5 Histidine 1.95-2.05 Leucine 1.95-4.8 Lysine 1.95-4.57 Proline 1.21-4.12 Phenylalanine 1.23 Serine 0.59-0.91 Tyrosine 2.83-3.00

ทมา : สถำบนวจยและฝกอบรมกำรเกษตรลำปำง.สวนประกอบของน ำมะพรำว (ออนไลน)

94

2.4.6 น าตาลโตนด

ไดจำกกำรปำดงวงตำลเพอใหไดน ำตำลตำลโตนด เมอไดน ำตำลโตนดมำนำมำหมกไวประมำณ 7 วน หลงจำกน นน ำสมตำลโตนดจะมสขำวขน มรสเปร ยว เกดเปนกรด 2.5 การผลตยางกอนถวย

ประสาท เกศวพทกษ (2546) กลำววำสำหรบวธกำรผลตยำงกอนถวย จะตองเตรยมกรดฟอร-มกเจอจำง ทำไดโดยใชน ำกรด 10 สวนผสมน ำ 90 สวน โดยกำรผลต สำมำรถทำได 2 วธคอ

วธท 1 หยอดกรดแลวปลอยใหจบตว ตำมธรรมชำต ซงจะใชเวลำ 2 วน เรมแรกใหกรดยำงเพอเตรยมน ำเล ยงเซรม หยอดน ำกรดเจอจำงประมำณ 12-15 ซซ/ตน ลงในถวยทมน ำเล ยงเซรม ลอกข ยำงเสนออกแลวกรดอกคร ง อยำใหข ยำงทกรดตกลงไปในถวย กรดไปจนครบแปลง แลวกลบมำแคะยำงกอนทจบตวข นเสยบกบลวดหนวดแมวทเกยวถวยยำง เรมกรดใหมเหมอนคร งแรกจนครบแปลง กลบมำเกบยำงกอนทเสยบไวคร งแรกใสกระสอบปยหรอถงตำขำยไนลอน แลวนำมำผงเกลยบนแครในรมเพอไมใหกอนยำงตดกน รอจำหนำย สวนยำงทกรดไวปลอยใหจบตวเปนกอนถวย รอมำเกบในวนกรดถดไป

วธท 2 หยอดน ำกรดแลวคน โดยเรมแรกลอกข ยำงเสนออกจำกหนำกรดเกบใสภำชนะเชดถวยยำงใหสะอำดกอนรองน ำยำง กรดยำงตำมปกตจนครบท งแปลง เมอน ำยำงหยดไหลหยอดน ำกรด 12-15 ซซ/ตน แลวคนใหเขำกน ปลอยใหน ำยำงจบตวในถวยเสรจแลวแคะยำงเกยวเสยบไวทลวด 1 วน หลงจำกน นจงเกบใสถงตำขำยไนลอน แลวนำมำผงเกลยบนแครในรม เพอไมใหกอนยำงตดกนรอจำหนำย

มงำนวจยทศกษำหำสำรจำกธรรมชำตมำทดแทนกำรใชกรดสงเครำะหเพอกำรจบตวของยำง เชน กมล หมนพล (2545) ทดสอบศกยภำพในกำรนำไคโตซำนทไดมำจำกเปลอกกงกลำดำไปใชแยกเน อยำงออกจำกน ำยำงสกมทดแทนกำรใชกรดซลฟรก ซงเปนตนเหตสำคญททำใหเกดปญหำในกระบวนกำรบำบดน ำท งจำกโรงงำนน ำยำงขน ไดผลกำรทดลองวำ เมอเตมไคโตซำนซงละลำยในกรดอะซตก 2.16% น ำหนกโดยปรมำตร ในน ำยำงสกมใหมควำมเขมขน 300 ppm เน อยำงจะแยกออกจำกน ำสกมไดอยำงมประสทธภำพใกลเคยงกบกำรใชกรดซลฟรก และกรดอะซตกทมควำมเขมขน 1.84% และ 1.30% น ำหนกโดยปรมำตร ตำมลำดบ ศกดดำ ไรใหญ และคณะ (2546) ไดทำโครงกำรวจยเรองสำรสกดทดแทนน ำสมฆำยำง โดยใชน ำหมกใบสมแขกและผลสมแขกมำแทนกรด (น ำสมฆำยำง) ในกำรจบตวของยำง ผลกำรวจยพบวำ น ำหมกจำกใบสมแขกจะทำใหยำงจบตวไดเรวกวำน ำหมกจำกผลสมแขก เนองจำกมคำ pH ตำกวำ แตในงำนวจยน ไมมรำยงำนผลเปรยบเทยบกบกำรจบตวโดยใชน ำสมฆำยำงและไมมกำรศกษำในเชงคณสมบตของยำงทไดหลงกำรจบตว มนสกำร จนทรสรำง (2547) ศกษำกำรจบตวของยำงโดยใชสำร 6 ชนด ไดแก สำรละลำยกรดอะซตก (น ำสมสำยช ) น ำมะนำว น ำสบปะรด น ำสมตำลโตนด น ำมะกรด และสำรละลำยกรด ฟอร-มกควำมเขมขน 98% โดยกรดแตละชนดจะแบงกำรทดลองเปน 6 ชด เพอเปรยบเทยบอตรำสวนทแตกตำงกนของกรดในน ำยำง คอใชกรดผสมในน ำยำงในอตรำสวน 6:1 5:1 4:1 3:1 2:1 และ 1:1 โดยปรมำตร ตำมลำดบ โดยทำกำรศกษำลกษณะกำรจบตวของน ำยำง และสของยำงเมอผำนข นตอนกำรทำยำงแผนแลว พบวำสำรททำใหน ำยำงจบตวไดดและเรวทสดคอ สำรละลำยกรดฟอรมก ซงใหผลใกลเคยงกนมำกกบน ำสมตำลโตนด แตในแงรำคำแลว กรดฟอรมก หำไดงำยและมรำคำถกกวำน ำสมตำลโตนด แตยำงแผนทจบตวดวยน ำสมตำลโตนดจะใหสทมควำมใสมำก นอกจำกน ยงรำยงำนวำเมอใชอตรำ

95

สวนผสมของกรดมำกข น เวลำในกำรจบตวเปนกอนของน ำยำงจะนอยลง แตกจะทำใหน ำยำงมสคล ำข นเชนกน อตรำสวนผสมของกรดในน ำยำงทดทสด คออตรำสวนน ำยำงตอกรด 3:1

Vanda S. Ferreira และคณะ (2005) ใชกรดจำกน ำสมควนไมในกำรจบตวเน อยำงของน ำยำงจำกตนอะเมซอนเนยน (Amezonium) และน ำยำงจำกพนธ RRIM 600, IAN, PR 255 และ PB 235 ผลกำรทดลองปรำกฏวำ สมบตของทำงกำยภำพและเคมของยำงแผนทไดจำกกำรใชกรดจำกน ำสมควนไมไมแตกตำงจำกกำรยำงแผนทไดจำกกำรใชกรดฟอรมกหรอกรดอะซตก จำกกำรสำรวจขอมลในปจจบนพบวำมกำรใชกรดจำกน ำสมควนไมในกลมเกษตรกรปรมำณมำก

Baimark and Niamsa (2009) ศกษำกำรใชน ำสมควนไมเปนสำรจบตวและสำรปองกนเช อรำในกระบวนกำรผลตยำงแผน พบวำน ำหนกของยำงแผนธรรมชำตทไดจำกน ำสมควนไมแตละชนดไมแตกตำงกบกำรใชกรดอะซตกและกรดฟอรมก สวนประกอบจำนวนมำกทอยในน ำสมควนไมมผลกระทบตอสงสกปรกและสำรระเหยงำยในยำงแผนธรรมชำต นอกจำกน คำ PRI และ คำ Mooney ของยำงแผนธรรมชำตทจบตวดวยน ำสมควนไม มคำเหมอนกบใชกรดอะซตก ซงอำจเนองจำกกรดอะซตกเปนสวนประกอบทสำคญของน ำสมควนไม อยำงไรกตำมคำควำมหนดของยำงแผนธรรมชำตทจบตวโดยใชน ำสมควนไมจะสงกวำยำงแผนทจบตวดวยกรดฟอรมก ซงอธบำยไดวำโดยปกตน ำยำงธรรมชำตมกำรปนเปอนของแบคทเรยในระหวำงกระบวนกำรกรองและเกบน ำยำง ซงทำใหสำรแอนต ออกซเดนซสญเสยไปโดยกระบวนกำรยอยสลำยโปรตน ดงน นโมเลกลหรอยำงธรรมชำตจงงำยตอกำรถกออกซไดส เปนผลใหคำควำมหนด PRI และ Mooney มคำลดลง นอกจำกน คำควำมตำนทำนแรงดง และเปอรเซนกำรยดจนขำดของยำงแผนธรรมชำตทวลคำไนซแลว และจบตวดวยกรดอะซตก และน ำสมควนไมมคำสงกวำกำรใชกรดฟอรมก จำกกำรทดลองน จงสำมำรถสรปไดวำสำมำรถใชน ำสมควนไมเปนสำรจบตวทดแทนกำรใชกรดฟอรมกได

Ehabe et al. (2002) ศกษำผลของกำรเกบยำงตอโครงสรำงระดบแมคโครโมเลกล ไดแก น ำหนกโมเลกล กำรกระจำยของน ำหนกโมเลกล และปรมำณเจล พบวำ ในยำงพนธ PB 235 พำรำมเตอรตำง ๆ เหลำน ลดลงเมอระยะกำรเกบยำงเพมข น ซงอำจเกยวของกบกำรตดสำยโซของยำงเนองจำกแอนต ออกซแดนซโดยธรรมชำตมปรมำณไมเพยงพอ แสดงวำกำรตดสำยโซของยำงจะเกดข นมำกเมอระยะเวลำกำรเกบเพมข น นอกจำกน จำกกำรสำรวจพบวำภมปญญำทองถนไดนำสำรสกดจำกพชทมรสเปร ยว เชน ใบชะมวง ใบมะขำม ใบแตว มำใชแทนกรดซลฟรกและกรดฟอรมกในกำรทำยำงแผน พบวำใบชะมวง จะไดผลดทสด และเมอนำใบชะมวงผสมกบน ำซำวขำว อตรำสวน 1 : 1 โดยมวล/ปรมำตร หมกจำนวน 3 วน สำมำรถทำใหน ำยำงสดจบตวกนไดด หลงรดแลวนำไปอบใหแหงทอณหภม 70 องศำเซลเซยส พบวำ ลกษณะยำงทได มสเหลองใส ใกลเคยงกบยำงแผนผงแหงทใชกรดซลฟวรกและกรดฟอรมก และน ำหนกยำงแหงไมแตกตำงกนซงเรำสำมำรถนำวธกำรน มำประยกตใชในกำรผลตยำงกอนถวยในงำนวจยฉบบน ได เพอเปนกำรลดมลภำวะและชวยรกษำสงแวดลอมทำงธรรมชำตในปจจบน

จำกขอมลทกลำวไวขำงตนจะเหนไดวำ มกำรศกษำกำรนำสำรจำกธรรมชำตมำใชแทนกรดสงเครำะหในกำรจบตวของน ำยำงบำงแลวโดยเฉพำะในกรณกำรทำยำงแผน แตอยำงไรกตำมยงไมมงำนวจยใดทรำยงำนกำรใชสำรธรรมชำตเปนสำรจบตวในกำรผลตยำงกอนถวยรวมท งศกษำสมบตของยำงในดำนควำมออนตวหลงจำกกำรจบตวและผำนกำรบมแลว งำนวจยน จงสนใจศกษำกำรนำสำรจำกธรรมชำตมำใชเปนสำรจบตวในกำรผลตยำงกอนถวย โดยกำรศกษำจะมกำรทดสอบคณสมบตของยำง

96

กอนถวยในดำนควำมออนตว และกำรศกษำในดำนสงแวดลอมโดยกำรวดปรมำณ SCOD, BOD และกรดไขมนทระเหยไดในน ำสกดจำกยำงกอนถวย 2.6 ยางแทง

วตถดบหลกทใชในกำรผลตยำงแทงสวนใหญคอ ยำงกอนถวย กำรผลตยำงแทงจำกยำงกอนถวยและเศษยำงมควำมยงยำกกวำกำรผลตจำกน ำยำงสด เพรำะวตถดบตำง ๆ หลำยชนดน นมคณสมบตแตกตำงกน ผควบคมกำรผลตจะตองมควำมร ควำมชำนำญเปนอยำงดจงจะสำมำรถผสมยำงชนดตำง ๆ ใหไดยำงตำมช น STR ทตองกำร กระบวนกำรผลตยำงแทงแสดงดงรปท 2-2 โดยเรมจำกกำรผลตยำงกอนถวย โดยเกษตรกรอำจใชกรดในกำรจบตวของยำงหรอปลอยใหยำงจบตวตำมธรรมชำต เกษตรกรสวนใหญจะเกบยำงไว 1-7 วนกอนทจะสงขำยใหพอคำคนกลำงตอไป เมอยำงถกขำยแกพอคำคนกลำง พอคำคนกลำงจะเกบยำงไวประมำณ 1-7 วน เพอใหปรมำณพอกอนทจะสงขำยโรงงำน เมอยำงกอนถวยถกขำยใหโรงงำน โรงงำนจะบมยำงไวอำจจะในสภำวะแหงหรอเปยกประมำณ 7-14 วนกอนทจะนำเขำสกระบวนกำรผลตยำงแทง STR 20 ดงน นวงจนของยำงกอนถวยประมำณ 3-4 อำทตยกอนทจะนำไปใชเปนวตถดบในกำรผลตยำงแทงตอไป กระบวนกำรยำงแทงเรมจำกกำรบดและกำรผำนเครองตดยอย (Rotary Cutter หรอ Slab Cutter) ซ ำ ๆ ซงทกข นตอนตองใชน ำลำงยำงใหสะอำดเพอกำจดสงสกปรกใหมำกทสด (รปท 3) ยำงจะถกบดฉกและบดผสมดวยเครองเครพ (Creper) และถกตดยอยเปนช นเลก ๆ (Crumb Rubber) บรรจในรถหรอแกะ (Trolley) ทเคลอนทผำนเตำอบ (Dryer) 110-130C ประมำณ 3-4 ชวโมง (ข นกบวธกำรของแตละโรงงำน) หลงจำกผำนกำรอบแหงแลว ยำงจะถกปลอยท งใหเยนกอนทจะอดเปนแทงขนำด 33.3 kg หรอขนำดตำมทลกคำตองกำร กอนจะบรรจถงเพอรอจำหนำยตอไป ยำงแทงทผลตจะถกสมตวอยำงเพอนำไปวเครำะหคำตำง ๆ ตำมมำตรฐำนยำงแทง (ตำรำงท 2-5) อธบำยไดดงน (วรำภรณ ขจรไชยกล, 2549)

รปท 2-2 กระบวนกำรผลตยำงแทง STR 20

97

ตารางท 2-5 มำตรฐำนยำงแทงชนดตำง ๆ (วรำภรณ ขจรไชยกล, 2549)

Parameter STR XL

STR 5L

STR 5

STR5CV

STR 10

STR10CV

STR 20

STR20CV

Dirt content 44 , max

0.02 0.04 0.04 0.04 0.08 0.08 0.16 0.16

Ash content, % wt, max

0.40 0.40 0.60 0.60 0.60 0.60 0.80 0.80

N2, % wt, max 0.50 0.60 0.60 0.60 0.60 0.60 0.60 0.60 VM, % wt, max 0.80 0.80 0.80 0.80 0.80 0.80 0.80 0.80 P0, min 35 35 30 - 30 - 30 - PRI, %, min 60 60 60 60 50 50 40 40 Lovibond coulour, max

4.0 6.0 - - - - - -

Mooney viscosity - - - * - * - * * STR5CV มคำควำมหนด 70 (+7, -5), 60 (+7, -5) และ 50 (+7, -5) STR10 CV มคำควำมหนด 60 (+7, -5) STR20 CV มคำควำมหนด 65 (+7, -5)

สงสกปรก (Dirt content) สวนใหญจะเปนเศษวสดตำงๆ ไดแก ดน ทรำย กรวด ใบไม เปลอกไม เปนตน สงสกปรกเหลำน ม

ผลตอกระบวนกำรผลตผลตภณฑยำง ทำใหตองเพมข นตอนกำรแยกเศษผงสกปรกเหลำน ออก เชน กำรนำยำงไปผำนเครองแยกผง เพรำะมฉะน นเศษผงดงกลำวอำจมผลทำใหช นงำนเสย ใชงำนไมได นอกจำกน หำกเศษผงตดไปกบช นงำนสำเรจรปแลว กจะมผลตอสมบตควำมแขงแรงทนทำนของผลตภณฑยำง ควำมทนตอกำรสกหรอ และควำมทนตอกำรเกดรอยแตกลดลง เปนตน อนงสงสกปรกทเจอปนทมควำมสำคญเปนอยำงมำก คอ กำรเจอปนเศษยำงคงรปแลว (Vulcanised rubber) ทอำจเจอปนโดยไมไดต งใจของผผลตกตำม เพรำะยำงดงกลำวจดวำเปน “ยำงตำย” จะไมสำมำรถบดผสมเขำเปนเน อเดยวกบยำงปกต กำรแยกออกกทำไดยำกและมผลกระทบตอกระบวนกำรทำผลตภณฑเปนอยำงมำก ซงหำกผผลตยำงแทงรำยใดผลตยำงแทงทมยำงตำยเจอปนกจะมควำมเสยหำยจำกกำรเรยกรองของผซ อ

ผงเถำ (Ash content) สวนใหญจะเปนสำรทเหลอจำกกำรเผำยำงทอณหภมสง 500-600 องศำเซลเซยส (ตำมวธ

ทดสอบปรมำณผงเถำ) ซงไดแก สำรตวเตมตำง ๆ เชน แคลเซยมคำรบอเนต ดนขำว เปนตน สำรเหลำน มไดมอยในยำง หำกแตอำจมกำรเตมเพอเพมน ำหนกยำง ผลกระทบของสำรเหลำน ตอสมบตของยำงคอ ทำใหสมบตของวตถสำเรจรปยำงมควำมแขงแรงลดลงเชนเดยวกบกรณของผลกระทบอนเนองจำกสงสกปรก

98

สงระเหย (Volatile matter; VM) สำรตำง ๆ ทระเหยไดทตรวจพบในยำงสวนใหญ คอ น ำ กำรกำหนดขดจำกดของสงระเหย เพอ

ตองกำรใหผผลตยำงแทงอบยำงใหแหง มฉะน นเทำกบขำยยำงในน ำหนกทมน ำอยสวนหนง อยำงไรกตำมในทำงเทคนค น ำหรอควำมช นในยำงจะมผลตอกระบวนกำรบดผสมยำงกบสำรตำง ๆ เพอกำรเตรยมยำงคอมปำวดข นรปผลตภณฑ เพรำะจะตองใชเวลำ และอณหภมบดยำงเพอไลควำมช นออกเสยกอน บำงคร งผประกอบกำรทำผลตภณฑจำเปนตองเตมสำรชวยดดควำมช น ซงนบเปนควำมยงยำกมำกของผใชยำง

ไนโตรเจน (N2) กำรกำหนดปรมำณไนโตรเจน มทมำจำกกำรทในกระบวนกำรผลตน ำยำงขนจะมผลพลอยไดคอ

น ำยำงสกม ซงมปรมำณของสำรทไมใชยำงสวนใหญเปนโปรตนอยมำก หำกผผลตนำน ำยำงสกม หรอยำงสกมแหงแลวกตำม มำผสมผลตเปนยำงแทง ปรมำณไนโตรเจนจำกสำรโปรตนจะสง ซงปรมำณไนโตรเจนสงจะมผลกระทบตอลกษณะของกำรคงรปของยำง ทำใหตองเขมงวดในกำรควบคมระบบสำรทจะใชทำใหยำงคงรป อนงในทำงเทคนคแลว สำรทมองคประกอบของไนโตรเจนเปนตวชวยเรงในกำรทำใหยำงคงรป หำกสำมำรถควบคมปรมำณใหสมำเสมอและแนนอนไดกจะใหผลในเชงบวกตอกระบวนกำรข นรปผลตภณฑ เพรำะอำจลดปรมำณกำรใชสำรตวเรงในสตรทำผลตภณฑยำงได

ควำมออนตวเรมตน (Original plasticity; P0) เปนคำทบงช ควำมนม-ควำมแขงของยำงซงจะบงบอกวำยำงน นจะบดยำกหรองำยเพยงใด ถำคำ

ตำกหมำยควำมวำยำงนมกำรบดจะงำย ใชพลงงำน และเวลำบดนอย อยำงไรกตำมหำกคำตำมำกไป ยำงกจะนมมำกจนเหลวผสมสำรตำงๆเพอใหเขำเปนเน อเดยวกนยำก ผใชยำงแตละรำยจะมควำมตองกำรคำ P0 ในระดบตำงๆกนตำมควำมเหมำะสมของเครองมอและสำยกำรผลต แตยำงน นมสถำนะโมเลกลทคอนขำงจะไมไดรบกำรกระทบกระเทอนจำกปจจยตำงๆ จงใหสมบตทำงกำยภำพของผลตภณฑไดดกวำยำงทมคำ P0 ตำ ดงน นผใชจำเปนตองพจำรณำควำมสมดลระหวำงควำมยำก-ควำมงำยของกระบวนกำรผลต กบคณภำพของผลผลตข นสดทำย

ดชนควำมออนตวของยำง (Plasticity retention index; PRI) เปนคำทไดมำจำกกำรหำเปอรเซนตควำมออนตวของยำงภำยหลงกำรอบเรงใหยำงเสอมสภำพ

แลวเปรยบเทยบกบคำควำมออนตวเรมตน (P0) กอนกำรเรงใหเสอมสภำพ (ตำมวธกำรทดสอบ PRI) คำ PRI สงแสดงวำยำงมควำมเสถยรตอกำรเสอมสภำพไดด และในทำงตรงกนขำมคำ PRI ตำ หมำยถงยำงไมมควำมเสถยรตอกำรเสอมสภำพ ผผลตยำงแทงจำเปนตองควบคมกำรใชวตถดบทจะนำมำผลตยำงแทงโดยเฉพำะเกรด STR 20 จะตองไมใชสดสวนผสมของข ยำงท Oxidized มำแลวมำกเกนไป มฉะน นจะไดยำงแทงทตกขดจำกดมำตรฐำนของคำ PRI

99

ส (color) เปนสมบตทวดจำกกำรเทยบสมำตรฐำน ใหประโยชนในดำนกำรนำยำงไปใชในงำนข นรป

ผลตภณฑทตองกำร เนนควำมสะอำด ตองกำรแตงเตมสตำงๆกรณเรองของสยำง จะทดสอบเฉพำะกบยำงแทงทผลตจำกน ำยำงสดโดยตรง คำสงมควำมหมำยวำ สคล ำกวำคำตำ

ควำมหนดมนน (Mooney viscosity; MV) ปกตจะวดโดยเครอง Mooney Viscometer จงมกเรยกกนวำควำมหนด Mooney เปนคำทบงช

หรอมควำมหมำยทำนองเดยวกบคำ P0 เพยงแตกำรใชเครองมอทดสอบทมระบบกำรทำงำนของเครองตำงกน กลำวคอกำรทดสอบ P0 โดยเครอง Wallace Plasticity ใชหลกกำรกดช นทดสอบดวยแรง และควำมรอนของแทนกดทแนนอน แลววดควำมหนำของช นทดสอบทถกกด สวนเครอง Mooney Viscometer ใชระบบกำรหมนของโรโตเฉอนช นทดสอบแลวหำแรงทยำงตำนกำรหมนของโรโตของเครอง ดงน นคำ P0 และคำ Mooney ของยำงตวอยำงจำกยำงแทงกอนเดยวกน จงไมจำเปนตองมคำตวเลขเหมอนกน แตแนวโนมของคำจะคลอยตำมไปในทำงเดยวกน คอ ถำยำงแทงกอนหนงมคำ P0 สง ยำงแทงกอนน นเมอวดดวยเครอง Mooney กจะมคำ Mooney สงเชนกน

คำทบงบอกสมบตของยำงแทง STR20 ไดแก คำควำมออนตวเรมตน (P0) และ คำดชนควำมออนตวของยำง (PRI) โดยกำรวดคำ P0 และ PRI ของยำงดบจงมควำมสำคญในกำรควบคมคณภำพยำงดบกอนเขำสกระบวนกำรแปรรปเปนผลตภณฑ (เสำวนย กอวฒกลรงส, 2546)

สงทมอทธพลตอคาพลาสตซต ของยาง ไดแก 1) พนธยำง ยำงบำงพนธ เชน ยำงพนธ PB 86 ใหสมบตของคำพลำสตซต สงมำก แตยำงบำง

พนธ เชน ยำงพนธ RRIM 600 จะใหสมบตคำพลำสตซต ตำ 2) ปรมำณแอมโมเนย ถำแอมโมเนยมำกคำพลำสตซต เรมตนของยำงจะมำกดวย เนองจำกน ำ

ยำงสดทใสแอมโมเนย โครงสรำงโมเลกลของยำงจะเกดกำรออกซเดชนกบสำรทไมใชยำงในเซรม ทำใหเกดพนธะเชอมโยงของโมเลกลยำง คำพลำสตซต ของยำงจงเพมข น แตคำดชนควำมออนตวของยำงมคำตำ เนองจำกเกดกำรออกซไดซในโมเลกลของยำง

3) วธกำรจบตวน ำยำง เชน จบตวน ำยำงดวยกรด จะมคำพลำสตซต ของยำงตำกวำกำรจบตวของยำงตำมธรรมชำต แตกำรจบตวดวยกรดในชวง pH แคบ ๆ จะไมมผลตอควำมแตกตำงของพลำสตซต มำกนก

4) ควำมเขมขนของน ำยำง โดยยำงทมปรมำณเน อยำงสงจะมคำพลำสตซต สงกวำยำงทมปรมำณเน อยำงตำ

5) กำรต งยำงกอนจบตวท งไว มคำพลำสตซต สงข น เพรำะเกดกำรควบแนนของหมอลดไฮด ทำใหเกดพนธะเชอมโยงของโมเลกลยำงข น

6) อณหภมทำใหยำงแหง ถำอบยำงทอณหภมสง ยำงอำจเกดกำรออกซเดชน โครงสรำงโมเลกลของยำงขำดหรอส นลง ทำใหคำพลำสตซต ของยำงตำ

7) โลหะอออน เชน ทองแดง แมงกำนส เหลก ทำใหเกดกำรออกซเดชนโมเลกลยำง ทำใหคำคำพลำสตซต ของยำงตำ

100

สงทมอทธพลตอคาดชนความออนตว 1) ปรมำณสำรเคมทใชในกำรเกบรกษำสภำพยำง เชน แอมโมเนย หำกใสแอมโมเนยปรมำณสง

คำ PRI จะตำ เนองจำกควำมทนทำนตอกำรเสอมสภำพของยำงลดลง 2) วธกำรจบตวกอนยำง เชน กำรจบตวกอนยำงดวยกรดหรอควำมรอน ใหคำ PRI สงกวำกำรจบ

ตวของยำงตำมวธธรรมชำต ทำนองเดยวกน ยำงทจบตวแลวบำงสวนหรอน ำยำงทไมเสถยรจะมแนวโนมของคำ PRI ตำ และปรมำณกรดทใชในกำรจบตวในชวง pH ตำง ๆ กน จะมผลตอคำ PRI ของยำงบำงเลกนอย

3) ควำมเขมขนของน ำยำง เชน กำรเจอจำงของน ำยำงดวยน ำ ทำให PRI มคำตำลง เนองจำกแนวโนมทำใหธรรมชำตของยำงมควำมทนทำนตอกำรเสอมสภำพลดลง

4) กำรต งยำงท งไวกอนทจะนำยำงเขำเตำอบ หำกต งยำงท งไวนำน ยำงม PRI ตำ 5) อณหภมในกำรอบยำงใหแหง จะไมมผลตอคำ PRI มำกนก แตกำรอบยำงทอณหภมสงมำก ม

ผลทำให PRI มคำตำ 6) กำรมโลหะหนก เชน ทองแดง เหลก แมงกำนส มผลทำใหคำ PRI ตำ 7) แสงแดด หำกนำยำงไปตำกแดดเปนเวลำหลำยชวโมง มผลทำให PRI ตำ

101

บทท 3 วธด ำเนนกำรวจย

3.1 วสดอปกรณส ำหรบกำรวเครำะหตวอยำง

1) เครองวด pH 2) ชดปฏบตการทดลองหาปรมาณของแขงทงหมด (TSC)

- ตอบ (Hot dry oven) - เครองชงละเอยด - ตดดความชน (Desicator)

3) ชดปฏบตการทดลองหาปรมาณกรดไขมนระเหย (VFA) - ชดเครองกลน - เครองแกว และชดไทเทรต - สารเคมทใชวเคราะห VFA

4) ชดปฏบตการทดลองหาความออนตวของยาง (P0, PRI) - เครองวดพลาสซตยาง (Wallace repid plastimeter) - เครองตดชนทดสอบ (Wallace punch) - ตอบ (Hot dry oven) - เครองบดหยาบ - เครองบดละเอยด

3.2 ขนตอนกำรวจย

ยางกอนถวยทเตรยมในการทดลองเตรยมจากนายางพนธ RRIM600 โดยในการศกษาม 8 การทดลอง แสดงดงตารางท 2-6 โดยการทดลองท 1 และ 2 เตรยมยางกอนถวยโดยการจบตวตามธรรมชาต แตการทดลองท 2 จะเตมยางเสนและเปลอกทรอยกรดลงไปดวยตามวธการทเกษตรกรนยมในการผลตยางกอนถวย (ขอมลจากโครงการยอยท 1 เรองพฤตกรรมของเกษตรกรในการผลตยางกอนถวยและคณลกษณะของยางกอนถวย) สวนชดท 3 และ 4 เปนการเตมกรดสงเคราะห ไดแก กรดฟอรมก และกรดอะซตก ตามลาดบ สวนชดท 5, 6, 7 และ 8 เปนชดการทดลองทเตมสารจากธรรมชาต ไดแก นามะพราวหมก นาสมจากตาลโตนด นาสมจาก และนาจากสมแขก ตามลาดบ

102

ตำรำงท 2-6 รายละเอยดของแตละการทดลอง

กำรทดลองท วธกำรเตรยมยำงกอนถวย 1 จบตวตามธรรมชาต 2 เตมยางทรอยกรดและเปยกทรอยกรด รอยละ 5 ของนาหนกเนอยางแหง

และจบตวตามธรรมชาต 3 เตมกรดฟอรมก 4 เตมกรดอะซตก 5 นามะพราวหมก 6 นาสมจากตาลโตนด 7 นาสมจาก 8 นาจากสมแขก

วธการเตรยมยางกอนถวยมขนตอนการเตรยมดงน 1) กรองนายางเพอนาสงแปลกปลอมออก 2) วดความเปนกรดดางของสารชวยจบตว และบนทกผลการทดลอง 3) เตรยมนายางสดปรมาตร 1,000 mL เตมสารตาง ๆ ในแตละการทดลองลงไปในนายาง

(ตารางท 6) เตมนาเพอควบคมใหปรมาณเนอยางแหงเทากนทกการทดลอง (ปรมาตรของสารตาง ๆ แสดงดงตารางท 7) กวนใหสารผสมกบนายางอยางทวถง วดคา pH โดยใหใกลเคยงกน คอ ประมาณ 5.2 และรบเทนายางทไดลงในแกวทเตรยมไวประมาณ 60 mL ดงรปท 2-3 (จานวนยางกอนถวย 20 กอน/การทดลอง) จบเวลาทยางใชในการจบตว

รปท 2-3 การเทนายางประมาณ 60 mL ลงในแกวทเตรยมไว

103

ตำรำงท 2-7 ปรมาตรสารจบตวทเตมลงในนายางสด 1,000 mL

สำรจบตว ปรมำตรสำรจบตว (mL) ปรมำตรน ำ (mL) ธรรมชาต - 220 ธรรมชาต + ยางเสน - 220 กรดฟอรมก 10 210 กรดอะซตก 15 205 นามะพราวหมก 220 - นาสมตาลโตนด 48 172 นาสมจาก 38 182 นาสมแขก 74 146

4) เมอยางจบตวสมบรณแลว ดงรปท 2-4 นายางกอนถวยออกจากถวยยาง และตงทงไวท

อณหภมหอง หลงจากนนนายางกอนถวยทระยะการบมเปนเวลา 7 และ 30 วน ทดสอบลกษณะและสมบตตาง ๆ ของยางกอนถวยและนาสกดจากยางกอนถวย โดยในการทดลองจะทาการทดลองทงหมดซา 3 ครง

รปท 2-4 ยางจบตวเปนกอน 3.3 กำรทดสอบยำงกอนถวย

3.3.1 กำรทดสอบลกษณะและสมบตของยำงกอนถวย พารามเตอรตาง ๆ ททดสอบและวธการวเคราะหแสดงดงตารางท 2-8 โดยการทดสอบปรมาณของแขงทงหมดใชยางกอนถวย 1 กอน (ทาซา 3 ซา) การทดสอบคาความออนตว (P0 และ PRI) ของยางใชยางกอนถวย 3 กอน และยางทเหลอจากการวดความออนตวของยางของการทดลองครงท 1 ทระยะการบม 30 วน นาไปศกษา Mesostructure (ปรมาณเจลและมวลโมเลกล) โดยมวธการทดสอบตาง ๆ ดงน

104

ตำรำงท 2-8 พารามเตอรททดสอบในยางกอนถวยและวธการวเคราะห

พำรำมเตอร วธกำรวเครำะห Total Solid Content (TSC) Original Plasticity (P0) Plasticity Retention Index (PRI) Mezostructure

Gravimetric Method SEC-MALS

ทดสอบปรมาณของแขงทงหมด (Total Solid Content; TSC) นาตวอยางยางมาตดเปนชนเลก ๆ แลวชงตวอยางยางประมาณ 2.0±0.5g (บนทกนาหนกท

แนนอนเปนคา B) นายางไปอบทอณหภม 100±20C เปนเวลา 2 ชวโมง หรอจนเหนยางใส ไมมสขนเหลออย นายางทอบแลวออกจากตอบ และทาใหเยนในตดดความชนนาน 15 นาทนามาชงนาหนก (บนทกนาหนกเปนคา C) หลงจากนนนาไปอบซาเปนเวลา 15 นาท ทาใหเยนและนาไปชง (ผลตางของนาหนกครงหลงและกอนตองไมเกน 0.01 g หากตางกนใหนาไปอบและชงซา) คานวณหาปรมาณของแขงทงหมดโดยใชสมการดงน

100A)]A)/(B[(C%TSC

เมอ A = นาหนกของภาชนะ B = นาหนกของภาชนะและยาง

C = นาหนกของภาชนะและยางทอบแหงแลว

ควำมออนตวเรมตนและดชนควำมออนตวของยำง 1) นาชนตวอยางทจะนามาทดสอบ บดดวยเครอง Creper ซงมขนาดเสนผานศนยกลาง

ลกกลง 10 ซม. และมความยาวลกกลง 30 ซม. โดยมนาไหลผาน 2.16 ลตร/นาท และมชองวางระหวางลกกลง 0.4 มม. เปนจานวน 16 ครงแลวนาชนตวอยางทไดไปอบดวยเครองอบลมรอน (Hot air oven) ทอณหภม 125C เปนเวลา 2 ชวโมง (Inthapun, 2009)

2) นายางทไดมาบดหยาบดวยเครอง Two roll mill จานวน 5 ครง โดยครงท 5 ไมตองพบ 3) นายางทไดมาผานเครองบดซงมนาเยนหลอลกกลงทปรบชองหางไวแลว 2 ครงแลวพบ

ครง ตบดวยมอเบา ๆ ใหไดความหนาระหวาง 3.2-3.6 มลลเมตร 4) ตดตวอยางใหไดชนทดสอบ จานวน 6 ชน แบงชนทดสอบเปน 2 ชด ชดละ 3 ชน

(หมายเลข 1 และหมายเลข 2 ตามรปท 2-5 ) 5) วางชนทดสอบหมายเลข 1 ระหวางกระดาษมวนบหร นาเขาเครอง อดชนทดสอบโดย

แปนโลหะกลมบนและลางจะกดใหชนทดสอบมความหนา 1 มลลเมตร และในเวลาเดยวกนจะใหความรอน 100C เปนเวลา 15 วนาท จากนนแรง 10±0.1 กโลกรม จะอดยางเปนเวลา 15 วนาท อานคาความออนตวบนหนาปด จะไดคา P0

Wallace Plastometer

105

x100P

PPRI

0

30

6) นาชนทดสอบหมายเลข 2 เขาตอบซงควบคมอณหภมทแนนอนท 140C เปนเวลา 30 นาท ±15 วนาท นาชนทดสอบออกมาทงใหเยนทอณหภมหอง เปนเวลาประมาณ 30 นาท นาไปหาความออนตามวธในขอ 5 จะไดคา P30

รปท 2-5 ลกษณะการตดตวอยาง กำรค ำนวณ นาคามธยฐาน (median) ของชนทดสอบ มาคานวณหาดชนความออนตว ดงน

เมอ PRI = ดชนความออนตว (Plasticity Retention Index) P0 = มธยฐานคาความออนตวของยางชดทไมอบ P30 = มธยฐานคาความออนตวของยางชดทอบแลว

กำรวเครำะหมวลโมเลกลของยำงโดยใชเทคนค Size Exclusion Chromatography-Multiangle Laser Light Scattering (SEC-MALS) ใชวธการทดสอบตามวธการของ Kim et al. (2009) โดยมวธการทดสอบดงน

1) เตรยมสารละลายตวอยาง 25±5 mg เตมลงในตวทาละลายเตตระไฮโดรฟวแรน (THF) เกรด HPLC (ผสมกบ 2,6-di-tert-butyl-4-methylpheno (BHT)) 40 มลลลตร โดยทาซา 3 สารละลาย/ตวอยาง

2) ตงสารละลายตวอยางไว 7 วน ทอณหภม 35C โดยในแตละวนตองนาตวอยางมาหมน 1 ชวโมง เมอครบ 7 วนนาสารตวอยางมากรองผานกระดาษกรอง 1 µm กอนทจะฉดเขาไปในเครอง SEC

3) ในการวเคราะหจะตองทราบความเขมขนทแนนอนของสารละลายตวอยาง และปรมาณของสารละลายตวอยางทจะฉด ความเขมขนของสารละลายตวอยางทเคลอนทออกมาจากคอลมน และปรมาตรทโมเลกลของสารตวอยางใชในการเคลอนทผานคอลมน เปนคาทบงบอกถงสวนทไมสามารถทาใหละลายได หรอปรมาณเจล

6) ตวพาทผานการกรองและกาจดกาซออกแลวจะถกปมอยางตอเนองผานคอลมน ดวยอตราการไหลคงท โดยใชอตราการไหล 0.65 mL/min เมอฉดสารละลายตวอยางเขาไปปรมาตร 150 µL

106

7) เครองวดสญญาณทใชเปนประเภท Multi-angle laser light scattering detector (MALS) มมมวดสญญาณ 18 มม จากการวเคราะห จะทาใหทราบคานาหนกโมเลกลเฉลย

3.3.2 กำรทดสอบน ำสกดจำกยำงกอนถวย

นาสกดจากยางกอนถวยมพารามเตอรและวธการวเคราะหตาง ๆ ดงแสดงในตารางท 2-9 โดยพารามเตอรททดสอบ ไดแก คา pH, ปรมาณ SCOD, ปรมาณ BOD และปรมาณกรดไขมนระเหยได (Volatile Fatty Acid; VFA) ตำรำงท 2-9 พารามเตอรททดสอบในนาสกดจากยางกอนถวยและวธการวเคราะห

พำรำมเตอร วธกำรวเครำะห pH SCOD BOD Volatile Fatty Acid (VFA)

pH meter Tritration Method

ในการทดสอบนาสกดจะใชยางกอนถวย 9 กอน (3 กอน/พารามเตอร) โดยวธการสกดเรมตนจากนาตวอยางยางกอนถวยไปชงนาหนก หลงจากนนตดเปนชนเลก ๆ เตมนากลนปรมาตร 200 mL ลงในตวอยางยางทตดเรยบรอยแลว หลงจากนนนาไปชงนาหนกอกครง นาไปเขยาเปนเวลา 2.5 ชวโมง ทความเรวเทากบ 125 รอบตอนาท เมอครบ 2 ชวโมง นาตวอยางมากรองเพอแยกนาสกดออกมาแลวนามาวดคา pH แลวนานาสกดไปวดปรมาณ SCOD ปรมาณ BOD และปรมาณ VFA ดงน

ปรมาณ SCOD การวเคราะห SCOD ทาไดโดยทาการเจอจางใหไดความเขมขนทเหมาะสม (สงเกตจากสของนา

สกดเมอเตมกรดตองเปนสเหลอง) ในการวเคราะห SCOD ใชหลอดยอยสลายขนาด 20×150 มลลเมตร ลางหลอดยอยสลายและฝาปดดวย 20% H2SO4 กอนนาไปใชเพอปองกนการปนเปอนดวยสงสกปรก ใสตวอยางนาสกดทเจอจางแลวลงในหลอดแกว 5 มลลลตรแลวเตม 0.0166 M K2Cr2O7 3 มลลลตร ตามดวย H2SO4 7 มลลลตร อยางชา ๆ ปดฝาใหแนนและเขยาผสมกนใหด สาหรบแบลงค (Blank) ใหใชนากลนแลวทาเหมอนตวอยางทกอยาง หลงจากนนใหวางหลอดยอยสลายในบลอกแลวใสตอบ ตงอณหภมไวท 150±2C เปนเวลา 2 ชวโมง เมอครบ 2 ชวโมงแลวนาออกจากตอบปลอยทงไวใหเยน ทาการ ไตเตรชนโดยเทสารละลายจากหลอดยอยสลายในขวดรปชมพ เตมสารเฟอรโรอนดเคเตอร 2-3 หยด แลวไตเตรทดวย FAS สของสารละลายจะคอย ๆ เปลยนจากสเหลองเปนสนาตาลแดง คานวณคา SCOD โดยใชสมการดงน

waterml_sample_

8000MB)(ASCOD(mg/l)

โดยท A คอ ปรมาตรของ FAS ทใชในการไตเตรท Blank (ml)

107

B คอ ปรมาตรของ FAS ทใชในการไตเตรทนาตวอยาง (ml) M คอ โมลาลตของ FAS

8,000 คอ นาหนกมลลกรมสมมลของออกซเจน 1,000 BOD (วธวเคราะหแบบเจอจางทไมตองเตมเชอเพลง Seed)

การเลอกปรมาณตวอยางนาสกดจากยางทจะใช ถาไมทราบคาบโอดโดยประมาณของตวอยางนา ตองหาซโอดกอนหรออาจจะดจากคา Rapid COD (ซโอดอยางงาย) พรอมกบพจารณาลกษณะของตวอยางนา แหลงเกบตวอยางนารวมดวย เพอกะประมาณคาบโอด การเลอกปรมาณตวอยางนยมเลอกใหมปรมาณออกซเจนเหลออยอยางนอย 1 mg/L และควรจะมการใชออกซเจนอยางนอย 2 มก./ลตร เมอทราบคาบโอดโดยประมาณ ควรเลอกปรมาณตวอยางทคาดวาจะใหคาบโอดอยในชวงทกาหนดแลวจงเลอกปรมาณตวอยางทใชใหสงและตากวาทอยตดกนตามตารางท 2-10

ตำรำงท 2-10 การเลอกขนาดตวอยางและอตราเจอจางสาหรบชวงบโอดตางๆ

ปรมำณตวอยำง (mg) ชวงบโอด (mg/L) อตรำเจอจำง 0.02 30,000 – 105,000 15,000 0.05 12,000 – 42,000 6,000 0.10 6,000 – 21,000 3,000 0.20 3,000 – 10,500 1,500 0.50 1,200 – 4,200 600 1.0 600 – 2,100 300 2.0 300 – 1,050 150 5.0 120 – 420 60 10.0 60 - 210 30 20.0 30 – 105 15 50.0 12 – 42 6 100 6 -21 3 300 0 - 7 1

เมอเลอกปรมาณตวอยางไดแลว ปเปตตวอยางตามจานวนทเลอกไวลงในขวดบโอดขนาด 300 mL อยางละ 2 ขวด เตมนาเจอจางจนเตมขวดบโอด ตองระมดระวงอยาใหเกดฟองอากาศ ปดฝาใหแนน นาขวดบโอดขวดหนงของแตละปรมาตรทเลอก มาหาคาออกซเจนละลายทมเรมตน สมมตเปน DO0 สวนอกขวดนาไปบมทตควบคมอณหภม 20C เปนเวลา 5 วน เมอครบ 5 วน นาขวดบโอดทบมไวมาหาคาออกซเจนละลายทเหลออย สมมตเปน DO5

กำรค ำนวณ

คาบโอด (มก.ออกซเจน /ลตร) = (DO0 - DO5) x อตราสวนเจอจาง

108

ปรมำณ VFA นานาสกดทไดมา 100 mL ใสในขวดกลน เตมนากลน 100 mL ใสลกแกวระบายความรอน

4-5 ลก เพอปองกนการเดอดอยางรนแรง เตม H2SO4 5 mL ผสมใหเขากน ตอขวดกลนเขากบเครองควบแนน แลวกลนจนไดนาทกลน 150 mL นาสารละลายทกลนไดไปไตเตรทกบ 0.1 N NaOH โดยใช ฟนอลฟทาลนเปนอนดเคเตอรไดจตเปนสชมพ (สามารไตเตรทในขณะทยงรอนไดดกวา เพราะทอณหภม 95C สชมพจะปรากฏนาน กำรค ำนวณ

กรดไขมนระเหย มก./ล. (as CH3COOH) = มล. ของ NaOH x N x 60,000 0.7 x ปรมาตรนาตวอยาง (มล.)

เมอ N = นอรมลลตของ NaOH 0.7 = อตราสวนการกลนได (recovery factor) = 70% ซงอาจหาไดจากการนาสารละลาย

สตอกกรดอะซตกเจอจางใหมความเขมขนใกลเคยงกบตวอยาง แลวนาไปกลนเหมอนตวอยาง แลวคานวณอตราสวนการกลนได

109

บทท 4

ผลการทดลองและวจารณผลการทดลอง

การศกษาสมบตของยางกอนถวยจากการจบตวดวยสารจากธรรมชาตเปรยบเทยบกบการจบตวดวยกรดสงเคราะหและการจบตวตามธรรมชาต โดยแบงการทดลองเปน 8 การทดลอง ไดแก การทดลองท 1 และ 2 เตรยมยางกอนถวยโดยการจบตวตามธรรมชาต แตการทดลองท 2 จะเตมยางและเปลอกทรอยกรดลงไปดวย สวนการทดลองท 3 และ 4 เปนการเตมกรดสงเคราะห ไดแก กรดฟอรมก และกรดอะซตก ตามล าดบ การทดลองท 5, 6, 7 และ 8 เปนการเตมสารจากธรรมชาต ไดแก น ามะพราวหมก น าสมจากตาลโตนด น าสมจาก และน าจากสมแขก ตามล าดบ โดยศกษาระยะเวลาในการจบตว ลกษณะและสมบตของยางกอนถวย ไดแก ปรมาณของแขงท งหมดยาง (Total Solid Content, %TSC) ดชนความออนตวเรมตน (Original Wallace Plasticity, P0) ดชนความออนตวของยาง (Plasticity Retention Index, PRI) และ Mesostructure ของยาง (ปรมาณเจลและมวลโมเลกล) สมบตของน าสกดจากยางกอนถวย ไดแก คา pH ปรมาณ SCOD ปรมาณ BOD และปรมาณกรดไขมนระเหยได (Volatile Fatty Acid, VFA) โดยท าซ า 3 คร ง ผลการทดลองเปนดงน

4.1 สมบตของสารจบตว การศกษาสมบตของสารจบตวโดยมการใชสารจบตวจากธรรมชาต คอ น ามะพราวหมก น าสมจากตาลโตนด น าสมจาก และน าสมแขก น ามาเปรยบเทยบกบกรดสงเคราะห 2 ชนด คอ กรด ฟอรมก และกรดอะซตก ซงเปนกรดทกรมวชาการเกษตรแนะน าใหใชในการจบตวยางกอนถวย คา pH ของสารจากการทดลองแสดงดงตารางท 2-11 พบวาสารทกตวทใชการทดลองน ม pH นอยกวา 7 แสดงวาสารจากธรรมชาตทกตวเปนกรด ดงน นจงสามารถใชในการจบตวยางได โดยคา pH กรดฟอรมก อยในชวง 1.43-1.72 มคาเฉลยเทากบ 1.56 กรดอะซตก อยในชวง 2.12-2.53 โดยมคาเฉลยเทากบ 2.29 ในสวนของกรดจากธรรมชาต คอ น ามะพราวหมก น าสมจากตาลโตนด และน าสมจาก จะมคา pH ทใกลเคยงกน มคา pH เฉลยเทากบ 3.51, 3.12 และ 3.36 ตามล าดบ ในขณะทน าสมแขก จะมคา pH ต าทสด คอ pH เฉลย เทากบ 2.04 ซงต ากวาคา pH ของกรดอะซตกเลกนอย เมอน ามาเปรยบเทยบกบกรดสงเคราะห สามารถเรยงล าดบความเปนกรดจากมากไปหานอยได คอ กรดฟอรมก น าสมแขก กรดอะซตก น ามะพราวหมก น าสมจากตาลโตนด และน าสมจาก ตามล าดบ

110

ตารางท 2-11 คา pH ของสารจบตวแตละชนด

สารจบตว

pH คาเฉลย

ครงท 1 ครงท 2 ครงท 3

กรดฟอรมก 1.54 1.72 1.43 1.56

กรดอะซตก 2.21 2.53 2.12 2.29

น ามะพราวหมก 3.44 3.67 3.42 3.51

น าสมจากตาลโตนด 3.07 3.24 3.05 3.12

น าสมจาก 3.28 3.44 3.35 3.36

น าสมแขก 1.96 2.16 2.01 2.04 4.2 ผลของการใชสารจบตวตอลกษณะและสมบตของยางกอนถวย

4.2.1 เวลาของการจบตว เวลาการจบตวของยางกอนถวยหลงจากการใสกรดลงไป จะเปนคาทบงบอกถงประสทธภาพของ

กรดในการจบตวยาง จากการใชกรดธรรมชาตและกรดสงเคราะหในการจบตวยางเปรยบเทยบกบการจบตวของยางตามธรรมชาต และการผสมยางและเปลอกทรอยกรดแลวปลอยใหยางจบตวตามธรรมชาต ซงเปนวธการทเกษตรกรสวนใหญนยมท า เนองจากมความเชอวาการใสยางและเปลอกทรอยกรดลงในน ายาง จะท าใหยางจบตวไดเรวข น (ขอมลจากโครงการยอย 1) จากการศกษาระยะเวลาการจบตวของยางกอนถวย ไดผลการทดลองดงแสดงในรปท 2-6 พบวาระยะเวลาการจบตวยางกอนถวยในคร งท 1, 2 และ 3 ในกรณการจบตวตามธรรมชาต เทากบ 252, 357, 365 นาท ตามล าดบ และยางกอนถวยผสมยางและเปลอกทรอยกรดแลวปลอยใหยางจบตวตามธรรมชาต มระยะเวลาการจบตว เทากบ 258, 329 และ 340 นาท ตามล าดบ ซงวธการเตมยางกอนถวยท งสองวธน มระยะเวลาในการจบตวยางใกลเคยงกน แสดงวาการผสมยางและเปลอกทรอยกรดไมท าใหระยะเวลาการจบตวของยางลดลงมากนก กรณการจบตวดวยกรดจากธรรมชาต พบวาระยะเวลาการจบตวยางกอนถวยในคร งท 1, 2 และ 3 กรณน ามะพราวหมก เทากบ 9, 21 และ 15 นาท ตามล าดบ กรณน าสมจากตาลโตนด เทากบ 18, 23 และ 29 นาท ตามล าดบ น าสมจาก เทากบ 20, 30 และ 53 นาท ตามล าดบ และน าสมแขก เทากบ 39, 22 และ 53 นาท ตามล าดบ โดยเวลาในการจบตวของยางกอนถวยเมอเตมกรดจากธรรมชาตท ง 4 ชนดไมแตกตางกนมากนก ซงสามารถชวยลดเวลาการจบตวยางตามธรรมชาตไดถง 85-93% การใชน ามะพราวหมกและน าสมจากตาลโตนดใหเวลาการจบตวทใกลเคยงกบการจบตวยางดวยกรดฟอรมกและกรดอะซตก ตามล าดบ โดยระยะเวลาการจบตวยางกอนถวยในคร งท 1, 2 และ 3 กรณกรดฟอรมก เทากบ 8, 22 และ 27 นาท ตามล าดบ กรณกรดอะซตก เทากบ 21, 24 และ 29 นาท ตามล าดบ สวนการเตมน าสมจากและน าจากสมแขกใหเวลาในการจบตวสงกวากรดสงเคราะหเลกนอย โดยสามารถ เรยงล าดบระยะเวลาการจบตวของยางจากนอยไปมาก ดงน คอ ยางกอนถวยทจบตวดวยกรดฟอรมก น ามะพราว

111

หมก น าสมจากตาลโตนด กรดอะซตก น าสมจาก น าสมแขก การผสมยางและเปลอกทรอยกรดและจบตวตามธรรมชาต และการจบตวเองตามธรรมชาต

0

50

100

150

200

250

300

350

400

1 2 3 4 5 6 7 8

( )

1

2

3

รปท 2-6 ระยะเวลาในการจบตวของยางกอนถวยจากการเตรยมยางกอนถวยดวยวธการตาง ๆ

4.2.2 ลกษณะและสมบตของยางกอนถวย 4.2.2.1 รอยละปรมาณของแขงทงหมดในยาง (%Total solid content, %TSC)

รอยละของปรมาณของแขงท งหมด หรอ %TSC สามารถใชบงบอกถงความแหงของยางเมอเปรยบเทยบในตวอยางยางชนดเดยวกน แตระยะเวลาการเกบยางแตกตางกน นนคอ ถายางม %TSC มาก ยางจะแหงกวายางทม %TSC นอย โดยในทกตวอยาง %TSC ของยางกอนถวยเพมข นเมอระยะการบมยางจาก 7 วนเปน 30 วน (รปท 2-7) เมอระยะการบมยาง 7 วน %TSC ของคร งท 1, 2 และ 3 อยในชวง 72.39-77.63, 64.31-80.42 และ 69.25-81.46 ตามล าดบ และ %TSC เพมข นเมอระยะการบมยาง 30 วน โดยเพมเปน 88.97-96.25, 92.41-98.70 และ 90.50-98.46 ส าหรบการทดลองคร งท 1, 2 และ 3 ตามล าดบ โดยยางกอนถวยทจบตวตามธรรมชาต (การทดลองท 1) และยางกอนถวยทเตมยางเสนและเปลอกทรอยกรด (การทดลองท 2) ทระยะการบม 30 วน ม %TSC สงกวายางกอนถวยทจบตวดวยกรดสงเคราะหและกรดจากธรรมชาต ในขณะท %TSC ของยางกอนถวยทระยะการบม 30 วน มคาเทากนท งในกรณการเตมกรดสงเคราะหและกรดจากธรรมชาต ดงน นการเตมกรดท าใหยางแหงชากวายางทไมเตมกรด แตกรดสงเคราะหและกรดจากธรรมชาตไมสงผลใหยางกอนถวยมความแหงของยางแตกตางกน

112

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1 2 3 4 5 6 7 8

%T

SC

(ก)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1 2 3 4 5 6 7 8

%T

SC

(ข)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1 2 3 4 5 6 7 8

%T

SC

(ค)

รปท 2-7 ปรมาณของแขงท งหมดในยาง (Total Solid Content, %TSC) จากการเตรยมยางกอนถวย

ดวยวธการตาง ๆ (ก) คร งท 1 (ข) คร งท 2 (ค) คร งท 3

4.2.2.2 ความออนตวเรมตนของยางกอนถวย (Original Wallace Plasticity, P0) คาความออนตวเรมตนของยาง (Original Wallace Plasticity, P0) เปนคาทใชประมาณขนาด

ของโมเลกลของยาง ยางทมคา P0 สงแสดงวามขนาดโมเลกลของยางสง ซงคา P0 ของยางกอนถวยทผานเกณฑมาตรฐานของยางแทง STR 20 ซงก าหนดไวตองไมนอยกวา 30

ความสมพนธของคา P0 ของยางกอนถวยทระยะการบม 7 และ 30 วนในการทดลองคร งท 1, 2 และ 3 แสดงดงรปท 2-8 จากการทดลองคร งท 1 (รปท 2-8 (ก)) คา P0 ของยางกอนถวยทเตรยมจากการทดลองท 1-8 ทระยะบม 7 วน เทากบ 43.6, 17.5, 42.8, 42.9, 42.2, 46.3, 46.8 และ 47.0 ตามล าดบ

บมยาง 7 วน

บมยาง 30 วน

113

ทระยะบม 30 วน เทากบ 29.3, 13.5, 45.7, 45.9, 43.8, 45.8, 48.0 และ 17.0 ตามล าดบ จากการทดลองคร งท 2 (รปท 2-8 (ข)) คา P0 ของยางกอนถวยทเตรยมจากการทดลองท 1-8 ทระยะบม 7 วน เทากบ 33.8, 34.9, 45.3, 43.9, 41.9 และ 47.0 ตามล าดบ ทระยะบม 30 วน เทากบ 22.6, 12.2, 35.9, 38.9, 30.9, 34.0, 43.9 และ 42.2 ตามล าดบ จากการทดลองคร งท 3 (รปท 2-8 (ค)) คา P0 ของยางกอนถวยทเตรยมจากการทดลองท 1-8 ทระยะบม 7 วน เทากบ 33.8, 34.9, 45.3, 43.9, 41.9, 42.5, 44.2 และ 42.8 ตามล าดบ ทระยะบม 30 วน เทากบ 21.3, 20.1, 45.5, 44.6, 42.6, 45.7, 44.9 และ 45.5 ตามล าดบ โดยคา P0 ของยางกอนถวยสวนใหญทระยะการบม 30 วน ผานเกณฑมาตรฐาน คอมคามากกวา 30 ยกเวนยางกอนถวยทผลตจากการจบตวตามธรรมชาต และการเตมยางและเปลอกทรอยกรดและจบตวตามธรรมชาต โดยการเตมยางและเปลอกทรอยกรดและจบตวตามธรรมชาตใหคา P0 ต าทสด แสดงวาการเตมยางและเปลอกทรอยกรดไมเหมาะสมในการผลตยางกอนถวย เพราะท าใหคา P0 ลดลง สวนการเตมกรดสงเคราะหและกรดจากธรรมชาตใหคา P0 ทใกลเคยงกน ยกเวนการทดลองในคร งท 2 ทแตกตางกนบาง แตคา P0 ของยางกอนถวยทเตมกรดสงเคราะหและกรดจากธรรมชาตมคาสงกวามาตรฐานทระยะการบม 30 วน ดงน นในดานความออนตวของยาง กรดธรรมชาตจงสามารถใชในการจบตวยางไดโดยไมสงผลกระทบตอความออนตวเรมตนของยาง

จากการศกษาพบวาในการทดลองคร งท 2 แนวโนมการเปลยนแปลงของคา P0 แตกตางจากการทดลองในคร งท 1 และคร งท 3 ท งน เนองจากชวงเวลาการทดลองในคร งท 2 เปนชวงทมฝนตกมาก ท าใหสมบตตาง ๆ ของยางมการเปลยนแปลงสง ท งน อาจเนองจากเกดการเปลยนแปลงขององคประกอบตาง ๆ ในยาง

114

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1 2 3 4 5 6 7 8

Po

(ก)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1 2 3 4 5 6 7 8

Po

(ข)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1 2 3 4 5 6 7 8

Po

(ค)

รปท 2-8 ความออนตวเรมตนของยาง (P0) จากการเตรยมยางกอนถวยดวยวธการตาง ๆ

(ก) คร งท 1 (ข) คร งท 2 (ค) คร งท 3

บมยาง 7 วน

บมยาง 30 วน

115

4.2.2.3 ดชนความออนตวของยาง (Plasticity Retention Index, PRI) คาดชนความออนตวของยาง (Plasticity Retention Index; PRI) เปนคาทแสดงวายางท

ทดสอบน นมความตานทานตอการออกซเดชนทอณหภม 140C เปนเวลา 30 นาท (กรณยางททนตอการถกออกซเดชนสง โมเลกลของยางจะทนตอการถกออกซไดซ ) หรอเปนการแสดงความตานทานของยางดบ ตอการแตกหกของโมเลกลยางทอณหภมสง (เสาวนย กอวฒกลรงส, 2546) ในกรณยางแทง STR20 ก าหนดคา PRI ไมต ากวา 40% รปท 2-9 แสดงคา PRI ของตวอยางยางกอนถวยทเตรยมจากวธการตาง ๆ ทระยะการบม 7 และ 30 วนของการทดลองคร งท 1, 2 และ 3

จากรปท 2-9 พบวา คา PRI เพมข นเมอระยะการบมยางเพมจาก 7 วนเปน 30 วน ในการทดลองท ง 3 คร ง โดยการทดลองคร งท 1 (รปท 2-9 (ก)) คา PRI ของยางกอนถวยทเตรยมจากการทดลองท 1-8 ทระยะบม 7 วน เทากบ 26.7, 26.2, 28.2, 20.1, 30.1, 28.3, 38.0 และ 38.2% ตามล าดบ ทระยะบม 30 วน เทากบ 47.5, 35.7, 44.1, 46.4, 38.3, 50.6, 51.2 และ 50.0% ตามล าดบ จากการทดลองคร งท 2 (รปท 2-9 (ข)) คา P0 ของยางกอนถวยทเตรยมจากการทดลองท 1-8 ทระยะบม 7 วน เทากบ 11.4, 29.0, 9.3, 18.6, 11.8, 10.8, 12.1 และ 11.6% ตามล าดบ ทระยะบม 30 วน เทากบ 37.2, 32.5, 41.2, 30.8, 31.2, 27.4, 46.2 และ 44.6% ตามล าดบ จากการทดลองคร งท 3 (รปท 2-9 (ค)) คา PRI ของยางกอนถวยทเตรยมจากการทดลองท 1-8 ทระยะบม 7 วน เทากบ 14.3, 16.8, 42.6, 22.7, 36.3, 24.1, 41.78 และ 44.2% ตามล าดบ ทระยะบม 30 วน เทากบ 46.1, 46.6, 59.6, 56.7, 51.0, 60.5, 50.6 และ 60.4% ตามล าดบ โดยคา PRI ของยางกอนถวยทเตรยมจากทกวธการมคาเพมข นเมอระยะเวลาการบมเพมข น อาจเนองมาจากเมอยางแหงข นเกดปรากฏการณทท าใหเกดการเชอมโยงระหวางสายโซยางระหวางการบมยาง (การเกบยาง) โดยจากโครงสรางยางธรรมชาต สวนปลายของโมเลกลจะมบทบาทส าคญตอการเกดจดกง (Branch-point) ในยางธรรมชาตระหวางการเกบ (Nawamawat et al., 2008) จดกงท ω- terminal สวนใหญประกอบดวยพนธะไฮโดรเจนของโปรตน และพนธะไฮโดรเจนหรอพนธะไอโอนกของ α-terminal จากฟอสโฟลปด โดยมสมมตฐานวาประกอบดวย mono- หรอ diphosphate group ซงปลายท งสองสามารถเปนจดท าใหเกดการเชอมโยงของสายโซยางได (Tanaka, 2001) นอกจากน อาจจะเกยวของกบการเปลยนแปลงของสวนทไมใชยางระหวางการบม (Hasma and Othman, 1990; Tuampoemsab and Sakdapipanich, 2007)

116

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1 2 3 4 5 6 7 8

%P

RI

(ก)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1 2 3 4 5 6 7 8

%P

RI

(ข)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1 2 3 4 5 6 7 8

%P

RI

(ค)

รปท 2-9 ดชนความออนตวของยาง (%PRI) ทจากการเตรยมยางกอนถวยดวยวธการตาง ๆ (ก) คร งท 1 (ข) คร งท 2 (ค) คร งท 3

4.2.2.4 Mesostructure ของยาง 1) ปรมาณเจล (Gel content) ปรมาณเจล บงบอกถงปรมาณของสวนทไมละลายในตวท าละลาย THF นนคอสวนของยางทเกด

พนธะเชอมโยงระหวางสายโซ โดยการเกดพนธะเชอมโยงระหวางสายโซอาจเกยวของกบยาง สวนทไมใชยางและ/หรอ abnormal group ในยาง เชน กลมอลดไฮดและกลมเอมน (Sekhar, 1962) ไอออนของโลหะ (Gan, 1996) โปรตนและฟอสโฟไลปด (Nawamawat et al., 2008; Yunyongwattanakorn et al, 2003) สายโซส นของยาง (Ngolemasango et al, 2003) ซงการศกษาโดยสวนใหญจะศกษาปรมาณของแมคโครเจล (Macrogel) ซงเปนสวนของเจลทไมละลายในตวท าละลายและแยกออกมาโดยการปน

บมยาง 7 วน

บมยาง 30 วน

117

เหวยง แตในการศกษาคร งน จะหาปรมาณไมโครเจล (Microgel) ซงเปนเจลทแยกออกจากการกรองตวอยางกอนจะฉดตวอยางเขา SEC ดวย

รปท 2-10 (ก) แสดงปรมาณเจลของยางกอนถวยทเตรยมดวยวธการตาง ๆ และผานการบม 30 วน พบวา ปรมาณเจลของการทดลองท 1-8 เทากบ 48.3, 46.8, 43.7, 46.8, 58.6, 47.7, 58.1 และ 58.8% ตามล าดบ โดยการจบตวยางกอนถวยตามธรรมชาต การเตมยางและเปลอกทรอยกรด การเตมกรดสงเคราะหท งสองชนด และการเตมน าสมตาลโตนดใหปรมาณเจลทเทากน ในขณะทการเตมน ามะพราวหมก น าสมจาก และน าจากสมแขกใหปรมาณเจลสงกวาเลกนอย แสดงวาสารในน ามะพราวหมก น าสมจาก และน าจากสมแขก อาจสงผลใหเกดการเชอมโยงของยางเพมข นเลกนอยเมอเปรยบเทยบกบกรณยางทมปรมาณเจลนอยกวา อยางไรกตามปรมาณเจลทแตกตางกนเลกนอยน ไมสงผลใหคา P0 (รปท 2-8) และ PRI (รปท 2-9) ของยางแตกตางกนมาก

2) มวลโมเลกลเฉลยโดยจ านวน ( nM )

nM แสดงถง สายโซของยางหรอไอโซพรนทมมวลโมเลกลต าหรอสายโซส น โดยคา nM เปน

คาทตองระมดระวงในการแปรผล เนองจากคา nM ลดลงอาจเนองมาจากการตดพนธะของสายโซยางท า

ใหมสายโซส นมากข น หรอสายโซส นอาจจะไปเกยวของกบการเกดเจลท าใหปรมาณเจลเพมข นแตคา nM

ลดลง (Ngolemasange et al, 2003) ในขณะทการเกดการเชอมโยงของสายโซท าใหคา nM เพมข น

คา nM ของยางกอนถวยจากการเตรยมดวยวธการตาง ๆ ของการทดลองคร งท 1 ทระยะการบม

ยางกอนถวย 30 วนแสดงดงรปท 2-10 (ข) พบวา คา nM ของการทดลองท 1-8 เทากบ 815.2, 634.2, 791.9, 737.9, 879.7, 745.9, 778.0 และ 867.4 kg/mol ตามล าดบ โดยยางกอนถวยทมการเตมยางและเปลอกทรอยกรดและจบตวตามธรรมชาตใหคา nM ต าทสด ในขณะทปรมาณเจลของยางกอนถวยชนดน ใกลเคยงกบยางกอนถวยทจบตวตามธรรมชาต แสดงวาในยางชนดน มสายโซส นมากกวายางกอนถวยทเตรยมโดยวธการอน ๆ แสดงวายางกอนถวยเตรยมจากการเตมยางและเปลอกทรอยกรดและการจบตวตามธรรมชาตเกดการตดพนธะของสายโซยางหรอเกดการเชอมตอของพนธะเชอมโยงเกดข นนอยกวา ท งน อาจเนองมาจากเปลอกยางทรอยกรดไปขดขวางการเกดพนธะเชอมโยงน ซงผลการทดลองน สอดคลองกบคา P0 ของยางชนดน (รปท 2-8) ซงต ากวายางชนดอน ๆ

3) มวลโมเลกลเฉลยโดยน าหนก ( wM )

wM แสดงถงสายโซของยางหรอไอโซพรนทมมวลโมเลกลสงหรอสายโซยาว พบวา คา wM ของการทดลองท 1-8 เทากบ 1254.7, 1034.0, 1264.3, 1148.7, 1255.3, 1175,7, 1168.0 และ 1252.3 kg/mol ตามล าดบ (รปท 2-10 (ค)) โดยยางกอนถวยทมการเตมยางและเปลอกทรอยกรดใหคา

wM ต าทสด ซงสามารถอธบายไดเชนเดยวกบกรณคา wM โดยผลของท งคา nM และ wM ยนยนผลของการทยางชนดน มคา P0 ต าทสด

118

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1 2 3 4 5 6 7 8

%G

el co

nte

nt

(ก)

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

1 2 3 4 5 6 7 8

Mn

(kg

/mo

l)

(ข)

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

1 2 3 4 5 6 7 8

Mw

(kg

/mo

l)

(ค)

รปท 2-10 Mesostructure ของยางกอนถวยจากการเตรยมยางกอนถวยดวยวธการตาง ๆ ของการทดลองคร งท 1 ทระยะการบมยางกอนถวย 30 วน (ก) ปรมาณเจล (%gel content) (ข) (ค) คร งท 3

4.2.3 สมบตน าสกดยางกอนถวย

4.2.3.1 คาความเปนกรด-เบส (pH) ของน าสกดยางกอนถวย รปท 2-11 แสดงคา pH ของน าสกดจากยางกอนถวยทระยะการบม 7 และ 30 วน ของการ

ทดลองคร งท 1, 2 และ 3 พบวา การทดลองคร งท 1 (รปท 2-11 (ก)) คา pH ของน าสกดจากยางกอนถวยทผานการบม 7 วนของการทดลองท 1-8 เทากบ 6.85, 6.53, 6.89, 6.25, 6.68, 7.21, 5.88 และ 6.85 ตามล าดบ และทระยะการบม 30 วน เทากบ 8.99, 7.78, 8.02, 7.57, 8.83, 8.09, 7.99 และ 7.76 ตามล าดบ การทดลองคร งท 2 (รปท 2-11 (ข)) คา pH ของน าสกดจากยางกอนถวยทผานการบม 7 วนของการทดลองท 1-8 เทากบ 6.31, 6.35, 6.69, 6.16, 6.93, 6.65, 6.84 และ 6.75 ตามล าดบ และทระยะการบม 30 วน เทากบ 8.55, 8.05, 7.40, 7.27, 7.43, 7.41, 7.30 และ 7.37 ตามล าดบ การ

119

ทดลองคร งท 3 (รปท 2-11 (ค)) คา pH ของน าสกดจากยางกอนถวยทผานการบม 7 วนของการทดลองท 1-8 เทากบ 5.80, 7.53, 6.53, 5.76, 5.80, 6.48, 5.72 และ 5.74 ตามล าดบ และทระยะการบม 30 วน เทากบ 10.19, 10.07, 8.67, 8.68, 8.20, 9.17, 8.18 และ 7.78 ตามล าดบ โดยทกการทดลองพบวาคา pH ของน าสกดเพมข นเมอระยะการบมยางเพมจาก 7 วนเปน 30 วน โดยสวนใหญเปลยนจากสภาวะกรดเปนสภาวะเบส ท งน เนองจากเกดการยอยสลายโปรตนในยางเกดเปนกาซแอมโมเนยทสามารถละลายในน าไดท าใหคา pH ของน าสกดจากยางกอนทระยะบม 30 วนสงกวาทระยะบม 7 วน นอกจากน ยงพบวายางกอนถวยทจบตวตามธรรมชาต และการเตมยางและเปลอกทรอยกรดและการจบตวตามธรรมชาตใหคา pH ของน าสกดจากยางกอนถวยทผานการบมไว 30 วน มแนวโนมสงกวายางทเตมกรดสงเคราะหและกรดจากธรรมชาต แสดงวากรดทเตมลงไปชวยลดความเปนเบสของยางได

0

2

4

6

8

10

12

14

1 2 3 4 5 6 7 8

pH

(ก)

0

2

4

6

8

10

12

14

1 2 3 4 5 6 7 8

pH

(ข)

0

2

4

6

8

10

12

14

1 2 3 4 5 6 7 8

pH

(ค)

รปท 2-11 ความเปนกรดตาง (pH) ของน าสกดจากยางกอนถวยจากการเตรยมยางกอนถวยดวยวธการตางๆ (ก) คร งท 1 (ข) คร งท 2 (ค) คร งท 3

บมยาง 7 วน

บมยาง 30 วน

120

4.2.3.2 ปรมาณ SCOD SCOD (Soluble Chemical Oxygen Demand) คอ ปรมาณออกซเจนท งหมดทตองการเพอใช

ในการออกซไดซสารอนทรยทสามารถละลายไดในน าใหกลายเปนคารบอนไดออกไซดและน า โดยทสารอนทรยเกอบท งหมดทละลายไดในน า (95-100%) จะถกออกซไดซโดยตวเตมออกซเจนอยางแรง (strong oxidizing agent) ภายใตสภาวะทเปนกรด โดยคา SCOD ของน าสกดจากตวอยางยางกอนถวยทเตรยมดวยวธการตาง ๆ ท ง 3 คร ง แสดงดงรปท 2-12

การทดลองคร งท 1 (รปท 2-12 (ก)) ปรมาณ SCOD ของน าสกดจากยางกอนถวยทผานการบม 7 วนของการทดลองท 1-8 เทากบ 24.63, 17.49, 12.82, 18.15, 15.12, 22.92, 17.72 และ 24.58 mg/g ยางแหง ตามล าดบ และทระยะการบม 30 วน เทากบ 9.92, 9.96, 10.61, 20.47, 17.58, 18.24, 15.91 และ 17.70 mg/g ยางแหง ตามล าดบ การทดลองคร งท 2 (รปท 2-12 (ข)) ปรมาณ SCOD ของน าสกดจากยางกอนถวยทผานการบม 7 วนของการทดลองท 1-8 เทากบ 30.24, 22.18, 43.35, 35.48, 44.20, 31.07, 36.14 และ 40.25 mg/g ยางแหง ตามล าดบ และทระยะการบม 30 วน เทากบ 8.55, 8.05, 7.40, 7.27, 7.43, 7.41, 7.30 และ 7.37 ตามล าดบ การทดลองคร งท 3 (รปท 2-12 (ค)) ปรมาณ SCOD ของน าสกดจากยางกอนถวยทผานการบม 7 วนของการทดลองท 1-8 เทากบ 5.80, 7.53, 6.53, 5.76, 5.80, 6.48, 5.72 และ 5.74 mg/g ยางแหงตามล าดบ และทระยะการบม 30 วน เทากบ 10.19, 10.07, 8.67, 8.68, 8.20, 9.17, 8.18 และ 7.78 mg/g ยางแหง ตามล าดบ โดยปรมาณ SCOD ของน าสกดสวนใหญมแนวโนมลดลงเมอระยะการบมยางกอนถวยจาก 7 วนเปน 30 วน ซงสอดคลองผลการศกษาของ Danteravanich et al. (2007) พบวาปรมาณ SCOD ลดลงเมอเวลาของการบม (วางท งไว) เพมข น ท งน เนองมาจากเกดการยอยสลายของสารอนทรยทางชวภาพระหวางการบม การเตมกรดมแนวโนมใหคา SCOD สงกวากรณยางทจบตวตามธรรมชาต และยางกอนถวยทเตมยางและเปลอกทรอยกรดและจบตวตามธรรมชาต นอกจากน ยงพบวาการทดลองในคร งท 2 และ 3 มปรมาณ SCOD สงกวาการทดลองในคร งท 1 ท งน อาจเนองจากชวงการทดลองคร งท 2 และ 3 เปนชวงทมฝนตกบอยมาก จงอาจสงผลใหเกดแบคทเรยในยางจ านวนมากเมอเกบไวเปนระยะเวลายาว ดงน นยางจงมความสกปรกหรอ SCOD มากกวาการทดลองคร งท 1 เมอเปรยบเทยบปรมาณ SCOD ของยางทเตมกรดสงเคราะหกบกรดธรรมชาต พบวา ปรมาณ SCOD ไมแตกตางกนมากนก ดงน นการใชกรดจากธรรมชาตแทนกรดสงเคราะหไมสงผลใหปรมาณ SCOD ของน าสกดเปลยนแปลงมากนก

121

0

10

20

30

40

50

60

1 2 3 4 5 6 7 8

SC

OD

(m

g/g

dry

ru

bb

er)

(ก)

0

10

20

30

40

50

60

1 2 3 4 5 6 7 8

SC

OD

(m

g/g

dry

ru

bb

er)

(ข)

0

10

20

30

40

50

60

1 2 3 4 5 6 7 8

SC

OD

(m

g/g

dry

ru

bb

er)

(ค)

รปท 2-12 ปรมาณ SCOD ของน าสกดจากยางกอนถวยจากการเตรยมยางกอนถวยดวยวธการตางๆ (ก) คร งท 1 (ข) คร งท 2 (ค) คร งท 3

บมยาง 7 วน

บมยาง 30 วน

122

4.2.3.3 ปรมาณ BOD คา BOD เปนปรมาณของออกซเจนทแบคทเรยใชในการยอยสลายสารอนทรย ในเวลา 5 วน ท

อณหภม 20ºC โดยคา BOD ของน าสกดจากตวอยางยางกอนถวยทเตรยมดวยวธการตาง ๆ ท ง 3 คร ง แสดงดงรปท 2-13

การทดลองคร งท 1 (รปท 2-13 (ก)) ปรมาณ BOD ของน าสกดจากยางกอนถวยทผานการบม 7 วนของการทดลองท 1-8 เทากบ 14.53, 11.60, 19.19, 19.95, 8.66, 12.77, 12.77 และ 12.60 mg/g ยางแหง ตามล าดบ และทระยะการบม 30 วน เทากบ 5.48, 4.95, 8.03, 8.10, 8.94, 9.05, 7.88 และ 6.85 mg/g ยางแหง ตามล าดบ การทดลองคร งท 2 (รปท 2-13 (ข)) ปรมาณ BOD ของน าสกดจากยางกอนถวยทผานการบม 7 วนของการทดลองท 1-8 เทากบ 21.33, 15.13, 22.07, 20.90, 22.84, 22.16, 27.04 และ 25.62 mg/g ยางแหง ตามล าดบ และทระยะการบม 30 วน เทากบ 24.16, 24.11, 32.10, 38.04, 29.91, 27.28, 26.83 และ 50.29 ตามล าดบ การทดลองคร งท 3 (รปท 2-13 (ค)) ปรมาณ BOD ของน าสกดจากยางกอนถวยทผานการบม 7 วนของการทดลองท 1-8 เทากบ 5.07, 3.71, 12.59, 10.91, 11.95, 11.17, 16.81 และ 13.50 mg/g ยางแหงตามล าดบ และทระยะการบม 30 วน เทากบ 7.73, 8.87, 25.28, 14.28, 24.34, 19.14, 24.95 และ 20.67 mg/g ยางแหง ตามล าดบ โดยปรมาณ BOD ของน าสกดในคร งท 1 ลดลงเมอระยะการบมยางกอนถวยจาก 7 วนเปน 30 วน แตในการทดลองคร งท 2 และ 3 ปรมาณ BOD เพมข นเมอระยะการบมเพมข นจาก 7 วนเปน 30 วน ท งน อาจเนองจากชวงการทดลองคร งท 2 และ 3 เปนชวงทมฝนตกบอยมาก จงอาจสงผลใหเกดแบคทเรยในยางจ านวนมากเมอเกบไวเปนระยะเวลายาว ดงน นยางจงม BOD เพมข นและมากกวาการทดลองคร งท 1 เมอเปรยบเทยบปรมาณ BOD ของยางทเตมกรดสงเคราะหกบกรดธรรมชาต พบวา ปรมาณ BOD ไมแตกตางกนมากนก ดงน นการใชกรดจากธรรมชาตแทนกรดสงเคราะหไมสงผลใหปรมาณ BOD ของน าสกดเปลยนแปลงมากนก

123

0

10

20

30

40

50

60

1 2 3 4 5 6 7 8

BO

D (

mg

/g d

ry r

ub

ber)

(ก)

0

10

20

30

40

50

60

1 2 3 4 5 6 7 8

BO

D (

mg

/g d

ry r

ub

ber)

(ข)

0

10

20

30

40

50

60

1 2 3 4 5 6 7 8

BO

D (

mg

/g d

ry r

ub

ber)

(ค)

รปท 2-13 ปรมาณ BOD ของน าสกดจากยางกอนถวยจากการเตรยมยางกอนถวยดวยวธการตางๆ (ก) คร งท 1 (ข) คร งท 2 (ค) คร งท 3

บมยาง 7 วน

บมยาง 30 วน

124

4.2.3.4 ปรมาณกรดไขมนระเหย (Volatile Fatty Acid, VFA) ปรมาณของกรดไขมนระเหยเปนคาทบงบอกถงปรมาณกลนเหมนของกรดไขมนอสระทระเหยได

ในยางกอนถวย กรดเหลาน จะประกอบดวยกรดอะซตก กรดฟอรมก และกรดโพรพโอนกเปนสวนใหญ ถาน าสกดมคา VFA สงแสดงวายางกอนถวยมกลนเหมนจากกรดไขมนทระเหยไดสง รปท 2-14 แสดงปรมาณกรดไขมนระเหยไดของน าสกดจากยางกอนถวยจากการเตรยมดวยวธการตาง ๆ ในการทดลองคร งท 1, 2 และ 3

จากรปท 2-14 พบวา การทดลองคร งท 1 (รปท 2-14 (ก)) ปรมาณ VFA ของน าสกดจากยางกอนถวยทผานการบม 7 วนของการทดลองท 1-8 เทากบ 9.99, 8.85, 8.27, 9.95, 6.42, 8.18, 7.03 และ 7.38 mg/g ยางแหง ตามล าดบ และทระยะการบม 30 วน เทากบ 1.49, 2.50, 3.03, 5.38, 2.70, 3.61, 2.75 และ 2.27 mg/g ยางแหง ตามล าดบ การทดลองคร งท 2 (รปท 2-14 (ข)) ปรมาณ VFA ของน าสกดจากยางกอนถวยทผานการบม 7 วนของการทดลองท 1-8 เทากบ 9.22, 17.00, 10.64, 14.60, 12.93, 11.46, 11.30 และ 10.77 mg/g ยางแหง ตามล าดบ และทระยะการบม 30 วน เทากบ 2.39, 3.44, 6.94, 8.38, 9.54, 6.86, 10.02 และ 6.91 ตามล าดบ การทดลองคร งท 3 (รปท 2-14 (ค)) ปรมาณ VFA ของน าสกดจากยางกอนถวยทผานการบม 7 วนของการทดลองท 1-8 เทากบ 7.77, 6.92, 11.16, 11.85, 13.15, 13.07, 13.47 และ 11.06 mg/g ยางแหงตามล าดบ และทระยะการบม 30 วน เทากบ 3.12, 2.41, 8.33, 6.79, 9.44, 7.25, 9.48 และ 9.25 mg/g ยางแหง ตามล าดบ โดยปรมาณ VFA ของน าสกดในทกการทดลองลดลงเมอระยะการบมยางกอนถวยจาก 7 วนเปน 30 วน แสดงวาเมอระยะเวลาในการบมนานข นกลนเหมนของยางกอนถวยจะลดลง ท งน เนองจากกรดไขมนทระเหยไดระเหยออกสบรรยากาศไดมากกวาเมอระยะเวลาการบมนานข น ในการทดลองคร งท 2 และ 3 ปรมาณ VFA สงกวาการทดลองคร งท 1 ท งน อาจเนองจากชวงการทดลองคร งท 2 และ3 เปนชวงทมฝนตกบอยมาก จงอาจสงผลใหเกดแบคทเรยในยางจ านวนมากเมอเกบไวเปนระยะเวลายาว ดงน นยางจงมความเหมนมากกวาการทดลองคร งท 1 การจบตวยางตามธรรมชาต และการเตมยางและเปลอกทรอยกรดใหคา VFA ทระยะการบม 30 วนต ากวาการจบตวยางดวยกรดธรรมชาตและกรดสงเคราะห ดงน นการเตมกรดจงสงผลใหกลนของยางจากกรดไขมนระเหยไดเพมข น เมอเปรยบเทยบปรมาณ VFA ของยางทเตมกรดสงเคราะหกบกรดธรรมชาต พบวา ปรมาณ VFA ไมแตกตางกนมากนก ดงน นการใชกรดจากธรรมชาตแทนกรดสงเคราะหจงไมสงผลท าใหปรมาณ VFA ของน าสกดเปลยนแปลงมากนก

125

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

1 2 3 4 5 6 7 8

VF

A (

mg

/g d

ry r

ub

ber)

(ก)

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

1 2 3 4 5 6 7 8

VF

A (

mg

/g d

ry r

ub

ber)

(ข)

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

1 2 3 4 5 6 7 8

VF

A (

mg

/g d

ry r

ub

ber)

(ค)

รปท 2-14 ปรมาณกรดไขมนระเหยไดของน าสกดจากยางกอนถวยจากการเตรยมยางกอนถวยดวยวธการตางๆ (ก) คร งท 1 (ข) คร งท 2 (ค) คร งท 3

4.3 ตนทนการผลตยางกอนถวยดวยวธการตาง ๆ

จากการศกษาตนทนทเพมข นจากการเตมกรดสงเคราะหและกรดธรรมชาต แสดงดงตารางท 2-12 พบวา การเตมกรดสงเคราะห ไดแก กรดฟอรมก และกรดอะซตก มราคาเพมข น 0.40 และ 0.60 บาทตอน ายาง 1 ลตร ตามล าดบ ในขณะทการใชกรดจากธรรมชาต ไดแก น ามะพราวหมก น าสมตาลโตนด น าสมจาก และน าสมแขก มราคาเพมข น 0, 0.96, 0.38 และ 2.22 บาทตอน ายาง 1 ลตร ตามล าดบ ดงน น การผลตยางกอนถวยโดยเตมน ามะพราวหมกมตนทนการผลตต าทสด เพราะน ามะพราวเปนสงเหลอท งในการน ามะพราวไปใชงาน สามารถน ามาใชโดยผานการหมกโดยไมตองเตมสารใด ๆ เพม

บมยาง 7 วน

บมยาง 30 วน

126

จนมสภาพเปนกรด ในขณะทการใชสมแขกมตนทนการผลตสงทสด สวนการใชน าสมจากมตนทนทเพมข นใกลเคยงกบการใชกรดฟอรมก

ตารางท 2-12 ราคาทเพมข นตอน ายาง 1 ลตร ในการผลตยางกอนถวยเมอใชสารจบตวแตละชนด

สารจบตว ราคาตอลตร (บาท) ราคาทเพมขน (บาท) ธรรมชาต 0 ธรรมชาต + ยางเสน 0 กรดฟอรมก 40 0.4 กรดอะซตก 40 0.60 น ามะพราวหมก 0 0 น าสมตาลโตนด 20 0.96 น าสมจาก 10 0.38 น าสมแขก 30 2.22

127

บทท 5 การจดอบรมสมมนา

การจดอบรมสมมนาเพอถายทอดความรดานยางพารา คร งท 2 “เรองความรคสวนยางพารา”

ณ หอง UD358 อาคารบรการวชาการกลางและอาคารเรยนรวม มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตสราษฎรธาน ในงาน ม.อ. วชาการ ประจ าป 2552 ในวนท 25 สงหาคม 2552 จ านวนผเขารวม 70 คน โดยมก าหนดการ ดงน

08.00 – 09.00 น. ลงทะเบยน 09.00 – 09.30 น. พธเปด/กลาวตอนรบ

โดย คณบดคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยอตสาหกรรม 09.30 – 10.30 น. การน าเสนอ เรองโรคเช อราทเกดข นในยางพาราและการแกปญหา

โดย คณอารมณ โรจนสจตร 10.30 – 12.00 น. การน าเสนอ เรองการผสมปยใชเองในสวนยางพารา

โดย ทมเกษตรกรจาก ต.ทาสะทอน อ.พนพน (น าทมโดยคณวสทร สอนประสม)

12.00 – 13.30 น. พกรบประทานอาหารกลางวน 13.30 – 16.00 น. การน าเสนอเรองกรดจากธรรมชาตทสามารถใชในการจบตวยางได

โดย ดร.สวลกษณ วสนทร 16.00 น. ปดการสมมนา

ผเขารวมการสมมนา

เกษตรกรในจงหวดสราษฎรธาน เจาหนาทจากหนวยงานภาครฐ เอกชน และผทสนใจเขารวม นกศกษา

128

บทท 6 สรปผลการทดลอง

จากการศกษาสมบตของยางกอนถวยเตรยมจากการจบตวดวยสารจากธรรมชาตเปรยบเทยบกบการจบตวดวยกรดสงเคราะหและการจบตวตามธรรมชาต โดยแบงการทดลองเปน 8 การทดลอง ไดแก การทดลองท 1 และ 2 เตรยมยางกอนถวยโดยการจบตวตามธรรมชาต แตการทดลองท 2 จะเตมยางและเปลอกทรอยกรดลงไปดวย สวนการทดลองท 3 และ 4 เปนการเตมกรดสงเคราะห ไดแก กรดฟอรมก และกรดอะซตก ตามล าดบ การทดลองท 5, 6, 7 และ 8 เปนการเตมสารจากธรรมชาต ไดแก น ามะพราวหมก น าสมจากตาลโตนด น าสมจาก และน าจากสมแขก ตามล าดบ โดยศกษาระยะเวลาในการจบตว ลกษณะและสมบตของยางกอนถวย ไดแก ปรมาณของแขงท งหมดยาง ดชนความออนตวเรมตน ดชนความออนตวของยาง และ Mesostructure ของยาง สมบตของน าสกดจากยางกอนถวย ไดแก คา pH ปรมาณ SCOD ปรมาณ BOD และปรมาณ VFA โดยท าซ า 3 คร ง สามารถสรปผลการทดลองดงน การผลตยางกอนถวยโดยใชกรดจากธรรมชาตในการศกษาน มระยะเวลาการจบตวทใกลเคยงกบการใชกรดสงเคราะห โดยสามารถชวยลดระยะเวลาการจบตวได 85-93% เมอเทยบกบการจบตวตามธรรมชาต นอกจากน การเตมยางและเปลอกทรอยกรดไมไดชวยลดระยะเวลาการจบตวของยางอกท งยงสงผลเสยตอสมบตดานความออนตวและดชนความออนตวของยางดวย เมอระยะการบมเพมข น %TSC และ PRI เพมข น ในขณะท P0 คอนขางคงทหรอเพมข นเลกนอย โดยยางทเตมกรดสงเคราะหและกรดจากธรรมชาตใหสมบตดานความออนตวดกวายางทจบตวตามธรรมชาต ปรมาณเจลของยางทผานการเตมน าสมตาลโตนดใหคาเทากบการจบตวยางตามธรรมชาตและการเตมกรดสงเคราะห ในขณะทมวล โมเลกลเฉลยโดยจ านวน และมวลโมเลกลเฉลยโดยน าหนกมคาไมแตกตางกนมากนกในทกวธการเตรยม ยกเวนการเตมยางและเปลอกทรอยกรดทมมวลโมเลกลท งสองต ากวาวธการอน ๆ ดงน นกรดจากธรรมชาตท งสชนดสามารถน ามาใชแทนกรดสงเคราะหในการจบตวยางเพอผลตเปนยางกอนถวยไดโดยไมกระทบตอสมบตของยาง จากสมบตของน าสกดจากยางกอนถวย เมอระยะเวลาการบมยางเพมข นจาก 7 วนเปน 30 วน คา pH เพมข น ในขณะทปรมาณ SCOD และ VFA ลดลง สวนแนวโนมของปรมาณ BOD ไมชดเจนนก โดยปรมาณ SCOD, BOD และ VFA ของน าสกดจากยางกอนถวยเตรยมโดยการเตมกรดมแนวโนมสงกวาการจบตวตามธรรมชาต แตคาตาง ๆ เหลาน ไมแตกตางกนในกรณการใชกรดสงเคราะหและกรดจากธรรมชาต การใชน ามะพราวหมกเปนสารจบตว มตนทนการผลตยางกอนถวยต าทสด ในขณะทการน าสมแขกมตนทนการผลตสงทสด และการใชน าสมจากมตนทนการผลตทใกลเคยงกบการใชกรดฟอรมก จากการศกษาสามารถสรปไดวา กรดจากธรรมชาตสามารถใชแทนกรดสงเคราะหในการผลตยางกอนถวยได โดยกรดจากธรรมชาตทเหมาะสมทสดท งในดานสมบตของยางกอนถวยและน าสกดจากยางกอนถวย และตนทนการผลต คอ น ามะพราวหมก และการเตรยมยางกอนถวยโดยการเตมยางและเปลอกทรอยกรดสงผลเสยตอสมบตของยาง

129

เอกสารอางอง

การรวมกลมผผลตน าสมตาลโตนดของชมชนตาบลลสาบลนนจนงววนดตตตาน จ(2552) น าสมตาลโตนด. สบลคนากจhttp://www.budutani.com/namsomtantanode/histrory.html สบลคนเมอ 5 ม นาคมจ2552.

กมลจจวมนพล. (2545) ศกยภาพการนาไคโตแซนไปใชแยกเน อยางออกจากน ายางสกม. สาขาช วเคม จจจวทยานพนธวทยาศาสตรบลนณฑตจ มวาวทยาลนยสงขลานครนทร.

คณตาคณยายเลาเรอง (2552) สบลคนาก http //www.geocities.com สบลคนเมอ 5 ม นาคมจ2552.

ตตลนดดาจศนกดาภพาณชย (2553) เทคโนโลยยางธรรมชาต. กรงเทพฯ,จบลรษนทจเทคโนบลซจจจจจจจจจจจจจจคอมมวนเคชนนสจากนด.

น ามะพราว...ม ระโยชนมากกวาท คดจ(2552)จสบลคนาก http://thaiherbclinic.com/node/1467. สบลคนเมอจ5 ม นาคมจ2552.

ระสาทจเกศวพทนกษจ(2546)จวธการทายางกอนถวย. วนนงสอพมพจไทยรนฐจวนนท จ26 พฤษภาคมจพ.ศ.2546.

มนสการจจนนทรสรางจ(2547)จน าสมฆายางจากธรรมชาต.จโรงเร ยนวาดใวญวทยาลนย.

วราภรณจขรไชยกล (2549) ยางธรรมชาต : การผลตและการใชงาน. พมพครน งท 1, กรงเทพฯ, วางวนสวนากนดจซ โนจด ไซน.

ศนกดดาจจไรใวญ,จจมฮนมวมนดรฎวานจจสมานรนตน ,จซาร ระวจจอาแวจจและอสรนตนจจศร สะอาดจ(2546) สารสกดทดแทนน าสมฆายาง.จโครงการยววนยยางพาราจสานนกงานกองทนสนนบลสนนการวนย.

สถาบลนนวนยยางจกรมวชาการเกษตร (2553) สถตยางไทย. สบลคนาก http://www.rubberthai.com/statistic/stat_index.htm. สบลคนเมอ 23 กนนยายนจ2554.

สนสาจจสชาตจ(2549)จจกระบวนการแปรรปยาง 1. คณะเทคโนโลย และการนดการจสาขาวชาผลตกรรมช วภาพจมวาวทยาลนยสงขลานครนทรจวทยาเขตสราษฎรธาน .

เสาวน ยจจกอวฒกลรนงส จ(2546)จการผลตยางธรรมชาต. คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย จจภาควชาเทคโนโลย ยางและพอลเมอรจจมวาวทยาลนยสงขลานครนทร.

Baimark, Y. and Niamsa. N.จ(2009) Study on Wood Vinegars for Use as coagulating and antifungal agents on the Production of Natural Rubber Sheet. Biomass and Bio-energy, 33, 994-998.

130

เอกสารอางอง (ตอ)

Danteravanich, S., Yonglaoyoong, S., Sridang, P., and Wisunthorn, S. (2006) The Current Environmental Aspects of STR 20 Industry in Southern Thailand, proceeding presented in APRC conference, Khon Kean, Thailand during August 1 – 2.

Ehabe, E, Le Roux, Y., Ngolemasango, F, Bonfils, F, Nkeng, G., Nkouonkam, B., Saint-Beuve, J. and Gobina, M.S.จ(2002) Effect of Maturation on the Bulk Viscosity and Molecular Chain Length of Cuplump Natural Rubber. Journal of Applied Polymer Science, 86(3), 703-708.

Gan, S. N. (1996) Storage hardening of Natural Rubber. Journal of Membrane Science, Pure Applied Chemistry. A33, 1939-1948.

Hasma, H. and Othman, A.B. (1990) Role of Non-rubber Constituents on Thermal Oxidative Ageing of Natural Rubber. Journal of Natural Rubber Research, 5, 1-8.

Intapun , J., Sainte-Beuve, J., Bonfils, F., Tanrattanakul,V., Dubreucq, E. and Vaysse, L. (2009) Characterisation of Natural Rubber Cup Coagula Maturation Conditions and Consequences on Dry Rubber Properties. Journal of Rubber Research, 12(4), 171 -184.

Nawamawat, K., Sukdapipanich, J., Mekkriengkri, D. and Tanaka, Y. (2008) Structure of Branch Points in Natural Rubber, KGK, Elastomers and Plasics. 8, 518-522.

Ngolemasango, F., Ehabe, E., Aymard, C., Sainte-Beuve, J., Nkouonkam, B., and Bonfils, F. (2003) Role of short polyisoprene chains in storage hardening of natural rubber. Polymer International, 52, 1365-1369.

Sekhar, B. C. (1962) proceeding in 4th Rubber Technology Conference, Kuala Lumpur, 46.

Tanaka, Y. (2001) Structure Characterization of Natural Polyisoprenes : Solve the Mystery of Natural Rubber Based on Structural, Rubber Chemistry and Technology, 74(3), 355-375.

Tuampoemsab,S., and Sakdapipanich, S. (2007) Role of Naturally Occurring Lipids and Proteins on Thermal Aging Behaviour of Purified Natural Rubber, Kautschuk und Gummi Kunststoffe, 678 – 684.

131

เอกสารอางอง (ตอ)

Vanda S. Ferreira, REGO Ione N. C. Rego, Floriano J.R. Pastore, Mariana M. Mandai, Leonardo S. Mendes, Karin A. M. Santos, Joel C. Rubim and Paulo A. Z. Suarez จ(2005) The Use of Smoke Acid as an Alternative Coagulating Agent for Natural Rubber Sheets' Production. Bioresource technology, 96, 605-609.

Yunyongwattanakorn, J., Tanaka, Y., Kawahara, S., Klinklai, W., and Sakdapipanich, J. (2003) Effect of Non-rubber Components on Storage Hardening and Gel Formation of Natural Rubber during Accelerated Storage under various Conditions. Rubber Chemistry Technology, 76(5), 1228-1240.