interneti cems samyarosi
TRANSCRIPT
78
kacTa modgmis saukeTeso warmomadgenlebma istoriis manZilze uamravi genial-
uri ram aRmoaCines da gamoigones, magram maTgan ramdenime gansakuTrebiT gamor-
Ceulia, radgan amiT kacobriobas Semdgomi ganviTarebis axali horizontebi gaex-
sna. mxolod axal safexurze asvliT xdeboda civilizaciis Semdgomi teqnikuri da
inteleqtualuri ganviTareba. aseT miRwevebs miekuTvneba metyvelebisa da urT-
ierTobis enis gaCena, damwerlobis, maTematikuri simboloebis CaTvliT, wignis
beWdvis teqnologiis SemuSaveba da dazgebis gamogoneba. zogierTi SesaZloa
SegvekamaTos da migviTiTos iseT mniSvnelovan momentebze, rogoricaa miwaTmo-
qmedebis aTviseba, cxovelebis moSinaureba, samxedro saqmis swrafi ganviTareba.
magram cxadia, rom adamians sxva adamianebTan gaazrebuli urTierToba rom ar
hqonoda, verc mecxoveleobas mihyofda xels da verc soflis meurneobas. ener-
getikis, metalurgiisa da manqanaTmSeneblobis ganviTareba SeuZlebeli iqneboda
damwerlobis aTvisebisa da wignebis gavrcelebis gareSe. sayuradReboa, rom yvela
naxsenebi miRweva dakavSirebulia informaciul teqnologiebTan, romlebmac Ses-
aZlebeli gaxada codnis miReba, Senaxva da gadacema. faqtobrivad, am Cvevebisa da
interneti Cems samyaroSiTeimuraz yanCeli
teqnologiebi
79
teqnologiebis dauflebam gamoacalkeva adami-
ani mTel cocxal samyaroSi da gaxada igi homo sapiens (laT.) – gonieri adamiani.
vfiqrobT, XX saukunis 80-ian wlebSi interne-
tis SeqmniT gansakuTrebuli ram moxda. Cven amas
Zalze swrafad SeveCvieT da aravis ukvirs, ram-
denad moicva aman Cveni cxovrebis yvela sfero
da ramxela gavlenas axdens globalur ambebze.
dReisTvis internets dedamiwis mosaxleobis
1/3-ze meti iyenebs.
mxolod bavSvebsa da dabali ganaTlebis mqone
adamianebs ar ukvirT mecnierebisa da teqnikis
Tanamedrove miRwevebi, vinaidan maTTvis da-
faruli da gaugebaria kvlevis, SemuSavebis, Se-
qmnisa da funqcionirebis gasaocari sirTule.
amrigad, swored informaciuli teqnologiebi asruleben (interneti infor-
maciuli teqnologiaa) gansakuTrebiT mniSvnelovan rols Tanamedrove sazoga-
doebaSi. SeuZlebelia adamianis saqmianobis yvela dargis CamoTvla, sadac in-
terneti gamoiyeneba, magram am uzarmazar siaSi mainc SeiZleba gamovyoT codnis
Senaxvisa (dacvis) da gadacemis sfero, rogorc kacobriobis ganviTarebis umniS-
vnelovanesi saqmianoba.
internetiT sargeblobisas Cven arasodes vkiTxulobT, vin flobs internets.
internetis yvela momsaxurebas (serviss) TbilisSic da msoflios nebismier qa-
laqSic romeliRac firma, kompania an organizacia uzrunvelyofs. nagavi Sps
„Tbilservis jgufs“ gaaqvs, wyals Sps „jorjia uoTer end fauersi“ gvawvdis, ele-
interneti Cems samyaroSi
80
qtroenergias – ss „Telasi“, sabanko
momsaxurebas gviwevs saqarTveloSi
arsebuli 20-mde sxvadasxva banki. yve-
la am organizacias hyavs xelmZRvane-
li da iuridiuli mflobeli. TiTqos
internetsac unda hyoloda ufro-
si, magram es ase ar aris – inter-
nets arc direqtori hyavs da arc
mflobeli, igi aravis ekuTvnis,
saqarTveloSi arsebobs ram-
denime kompania (maT provaid-
erebi ewodeba), romlebic
internetis gamoyenebisT-
vis garkveul safasurs
gvaxdevineben, maT Cvens
saxlebsa da ofisebSi kabe-
li gamoiyvanes, TavisTan spe-
cialuri eleqtronuli apara-
tura daamontaJes da eqspluatacias
ewevian, hyavT momsaxure personali, romelsac xelfass uxdian. ase xdeba msoflios
yvela qveyanaSi, gansxvavebulia mxolod fasebi.
arsebobs ramdenime saerTaSoriso da erovnuli organizacia, romlebic Tvaly-
urs adevneben uamravi axali eleqtronuli servisis standrtebis SemuSavebas, do-
menuri saxelebis gamoyofas (magaliTad, saqarTvelosTvis gamoiyo saerTaSoriso
domenuri saxeli GE). amitomac aris, rom msoflioSi ar arsebobs ori erTnairi do-
menuri saxeli. parliament.ge an gfsis.org unikaluri domenuri saxelebia, romel-
Ta SerCevis dros organizacia an fizikuri piri (adamiani) iTvaliswinebs: a) amo-
canebs, romelTa gadasawyvetad mas sWirdeba informaciuli resursis ganTavseba
internetSi; b) SerCeuli domenuri saxelis arsebobas – xom ar aris ukve sxvis mier
dakavebuli; g) domenuri saxelebis gamcemi organizaciis mier dawesebul zogierT
SezRudvas – mag., ver SeiZenT president.ge-s an edu.ge-s, romlebic gaicema gansa-
kuTrebul SemTxvevaSi.
domeni fuli Rirs da SeZenisTanave xdeba Tqveni sakuTreba. vinc Tavis droze
praqtikuli Wkua gamoiCina, SeiZina da wlebis Semdeg ki gayida popularuli dome-
nebi, milioneri gaxda. magaliTad, domeni Vacationrentals.com 2007 wels gaiyida 35
milion aSS dolarad; insure.com 2009 wels – 16 milion aSS dolarad. imedia, mkiTx-
vels esmis razea saubari – es aris mxolod saxeli da mis ukan araviTari material-
uri saqoneli an servisi ar aris. warmoidgineT, rom me gavyido Cemi gvari – yanCeli.
magram yanCelebi bevrni arian saqarTveloSic, mis farglebs gareTac da ar gamomiva
eg saqme, vinaidan domenis saxeli aris unikaluri – meore aseTi ar arsebobs. sxvaTa
Soris, arsebobs iseTi danaSauli, rogoricaa domenis saxelis mitaceba (ing., do-
main hijacking) da es aris seriozuli problema, romelsac sxvadasxva meTodiT ebrZ-
vis informaciis dargis saerTaSoriso sazogadoeba.
teqnologiebi
81
maSasadame, Tqven gaqvT kompiuteri, gadaixadeT garkveuli Tanxa internetiT
sargeblobisTvis da Tvalis daxamxamebaSi aRmoCndiT internetis okeaneSi, romel-
ic ganuzomlad ufro mravalsaxovania, vidre is SesaZleblobebi, romlebic Tqven
geZlevaT saxlidan gasvlisas. faqtobrivad, Tqven yvelafris keTebis saSualeba
gaqvT, garda haeriT sunTqvisa, kvebis, bunebrivi moTxovnilebebis dakmayofilebi-
sa da materialuri dovlaTis warmoebisa. internetis meSveobiT Tqven SeZlebT:
iyidoT saqoneli da kvebis produqti, rasac saxlSi mogarTmeven.
isargebloT mTavrobis mier SemoTavazebuli uamravi servisiT, iqneba es
iuridiuli dokumentebis gaformeba, auqcionebSi monawileoba, qonebis
daqiraveba da gaqiraveba, arCevnebSi xmis micema, konsultaciis miReba Tu ua-
mravi sxva ram.
uyuroT kinofilmebs da mousminoT musikas ufasod, roca mogesurvebaT da
romelic gainteresebT da ara – romelsac Tavs mogaxvevT televizia an ra-
dio.
SeityoT uaxlesi ambebi, romelTa mowodebas gazeTebi, Jurnalebi da televi-
zia gasagebi mizezebis gamo agvianeben.
moZebnoT samsaxuri da saqmianobis zogierT sferoSi imuSaoT kidevac da
miiRoT anazRaureba internetis meSveobiT.
CaataroT sabanko operaciebi, rogoricaa, magaliTad, fulis gadaricxva
msoflios nebismier wertilSi.
gaxsnaT virtualuri maRazia da iSovoT fuli.
SeiZinoT Teatris, kinos, koncertebis, avia- da rkinigzis bileTebi msoflios
TiTqmis nebismier wertilSi, turistuli marSrutebi, dajavSnoT sastumro.
interneti Cems samyaroSi
82
teqnologiebi
momsaxureba internetSi SeiZleba iyos fasianic da ufasoc. swored mravali pop-
ularuli ufaso servisis arseboba xiblavs momxmareblebs internetSi. eleqtro-
nuli fosta, nawilobriv skaipi, filmebis yureba da musikis mosmena, programuli
uzrunvelyofa da mravali sxva ram ufasoa. zogierTi adamianisTvis Zalze mniS-
vnelovania internetSi arsebuli Semosavlis sxvadasxva meTodiT miRebis wyaro.
dabolos, Cven mivadeqiT internetis or umTavres funqcias – esaa ganaTlebis
miRebis TiTqmis SeuzRudavi SesaZlebloba da adamianebs Soris urTierTobis dam-
yareba da komunikacia.
distanciuri swavleba
distanciuri swavleba gulisxmobs maswavleblisa da moswavlis sivrceSi daS-
orebul urTierTobas, romelsac specialuri internetteqnologiebi uzrunve-
lyofen. aseT swavlebas aqvs rogorc dadebiTi, ise uaryofiTi mxareebi, magram
vfiqrobT, kacobriobis ganviTarebis Tanamedrove etapze dadebiTi ufro metia da
es ufro mniSvnelovania.
eleqtronul kursebze swavleba iseve, rogorc Cveulebrivi daswrebiT swavla,
Sedgeba ori komponentisgan – leqtorTan urTierTobisa (leqciis mosmena da e.w. qvi-
zebis/gamocdebis Cabareba) da asaTvisebel masalaze muSaobisagan. gansxvaveba isaa,
rom leqtorTan urTierToba xdeba internetiT (distanciurad), Sesaswavli masala
ki msmenels miewodeba eleqtronul formatSi. aseve eleqtronulia qvizebisa da ga-
83
mocdebis Cabareba. Sesabamisad, kursebze Cawera xdeba ara maSin, rodesac es moges-
urvebaT (rogorc zogierTs hgonia), aramed – roca saswavleblis ganrigi dgeba da
distanciur kursebze msmenelTa miReba cxaddeba. maswavleblis konsultaciebi,
studentebs Soris interaqtiuli (mimowera eleqtronuli saSualebebiT) urTier-
Toba da jgufuri muSaoba (eleqtronuli konferenciis msgavsad) – distanciuri
swavlebis teqnologiis mniSvnelovani komponentebia. am meTodiT swavleba imiTaa
moxerxebuli, rom msmeneli swavlobs saxlSi an misTvis mosaxerxebel adgilas. xe-
lmisawvdomoba efuZneba im faqtors, rom swavlebis es meTodi bevri ojaxisTvis ma-
terialurad ufro misaRebia, vinaidan students sWirdeba mxolod kompiuteri da
interneti. meTodis moqniloba leqciebisa da konsultaciebis, aseve davalebebis
Sesrulebis moqnil grafiks gulisxobs – mTavaria CaetioT garkveul vadebSi. ig-
egmeba mxolod erToblivi ganxilvebi, diskusiebi da konsultaciebi pedagogis
xelmZRvanelobiT, roca jgufis yvela wevri ikribeba virtualur sivrceSi azrTa
urTierTgacvlis, kamaTisa da rTuli sakiTxebis gasarCevad.
Cven aRvwereT idealuri distanciuri kursebis teqnologia. ra Tqma unda, sas-
wavleblebis amgvari kursebi erTmaneTisgan gansxvavdeba efeqturobiT, magram
unda vicodeT, rom Tu kursi gvTavazobs swavlebis sakuTari grafikis Sedgenas,
masSi araa gaTvaliswinebuli jgufSi muSaoba, swavlis procesSi pedagogis monaw-
ileoba minimaluria da kursi ufasoa, didi albaTobiT es iqneba amaod dakargu-
li dro. Tu saswavlebeli gvTavazobs fasiani swavlebis individualur grafiks
da Cvenze momagrebuli iqneba aqtiuri pedagogi – kursebi Zalze efeqtiania (da
savaraudod Zviric iqneba, Tumca bevrad iafi, vidre tradiciul saswavleblebSi).
distanciuri swavlebis teqnologias uaryofiTi mxareebic aqvs: miuxedavad
imisa, rom mas gvTavazoben msoflioSi cnobili universitetebi, mainc arsebobs
garkveuli uaryofiTi stereotipi am gziT miRebuli diplomebis mimarT. aris
kidev socialuri mxarec – bevrisTvis studentoba mniSvnelovan da saxaliso peri-
interneti Cems samyaroSi
84
teqnologiebi
odTan asocirdeba da gulisxmobs axali megobrebis SeZenasa da maTTan urTierTo-
bas. cxadia, distanciuri swavleba gamoricxavs aseTi tipis mniSvnelovan social-
ur kontaqtebs.
zogierT saswavlo internetprogramaze (onlain) swavla sruliad ufasoa. mag-
aliTad, www.homeandlearn.co.uk resursi kompiuteris saofise programebsa da sxva
uamravi distanciuri kursis inglisur enaze ufaso swavlebas gvTavazobis. arse-
bobs internetresursebi, romlebic aerTianeben cnobili universitetebis mrava-
li dargis inglisurenovan kursebs: biznesmenejmentSi, maTematikaSi, sabunebisme-
tyvelo sagnebSi, ekonomikaSi, ganaTlebaSi, inJineriaSi, jandacvasa da sxv. (www.edx.org,www.coursera.org, www.openculture.com/freeonlinecourses). agreTve arsebobs ga-
martivebuli videokursebi, sadac swavlebis procesi xorcieldeba videomasalis
meSveobiT (www.academicearth.org ).
samwuxarod, distanciuri swavleba saqarTveloSi jerjerobiT araa saTanadod
ganviTarebuli. am teqnologiebis gamoyenebis lideria Tbilisis ivane javaxiSvi-
lis saxelobis saxelmwifo universiteti, romlis yvela fakulteti msurvelebs
sTavazobs mravali dargis distanciuri swavlebis kurss: www.e-learning.tsu.ge. am
sistemas 2014 wlisTvis 3000-mde momxmarebeli hyavs – studentebi da maswavleble-
bi. mkiTxvels unda esmodes, rom distanciuri swavlebis organizebaSi umTavresi
faqtori Tavad leqtoris mier efeqtiani da gasagebi kursis Seqmna da warmarTvaa.
saqarTveloSi mcxovrebi erovnuli umciresobebis warmomadgenlebisTvis saint-
ereso iqneba qarTuli enis eleqtronuli swavlebis ufaso kursi www.ice.ge/elearn-ing_geo, romlis gavlac SesaZlebelia azerbaijanulenovani da somxurenovani mo-
saxleobisTvis.
saqarTvelos samecniero-saganmanaTleblo kompiuteruli qselebis asociacia
„grena~ momxmarebels sTavazobs fasian da ufaso distanciur swavlebas infor-
maciuli teqnologiebis dargSi (www.elearning.grena.ge).
kavkasiis universitetis eleqtronuli swavlebis kursebi gankuTvnilia mxolod
universitetis studentebisTvis da https://dl.cu.edu.ge -zea ganTavsebuli.
unda vicodeT, rom kargi donis universitetebSi:
85
interneti Cems samyaroSi
1. distanciur swavlebas sWirdeba meti an imdenive dro, rac tradiciul au-
ditoriul swavlebas.
2. distanciuri swavlebis programebi iseTivea an ufro rTuli, rogoric
tradiciuli swavlebis programebi.
3. studentebis umravlesoba, vinc eCveva distanciur swavlebas, SemdgomSi
Znelad egueba tradiciuli swavlebis meTodebs.
4. vinaidan saswavlo procesis da drois damoukidebeli dagegmva da gamoy-
eneba distanciuri swavlebis erT-erTi principia, arian adamianebi, rom-
lebic aseT princips ver ergebian. maT sWirdebaT zedamxedveli (peda-
gogi, profesori), vinc mudmivad gauwevs kontrols. aseTi fsiqologiis
adamianebi distanciuri swavlebis kursebze ver iswavlian.
saganmanaTleblo resursebi
aleqsandre makedonelma (Zv. w. 356-323) egvipteSi daafuZna qalaqi aleqsandria,
romlis moqalaqeebs hqondaT ambiciuri gegma – qalaqis biblioTekebSi Seegrove-
binaT im droisTvis msoflioSi arsebuli mTeli codna. maT am mizans miaRwies da
aleqsandria garkveuli periodi izidavda mTeli imdroideli samyaros gamoCenil
mecnierebs. aleqsandriis biblioTeka iyo ganaTlebuli adamianebis muSaobis um-
Tavresi adgili da imdroindeli samyaros codnis dacvis, Seqmnisa da gavrcelebis
umniSvnelovanesi wyaro. gavida saukuneebi, umecarma xalxma sakuTari interesebis
gamo gadawva aleqsandriis biblioTeka, sastikad awames da mokles zogierTi ga-
moCenili mecnieri, gaanadgures qalaqi, magram teqnikisa da teqnologiebis ganvi-
Tarebis axal etapze kacobrioba daubrunda am saocar ideas.
dResdReobiT albaT ar arsebobs adamiani, romelsac ar gaugia internetSi viki-
pediis, anu onlainenciklopediis arsebobis Sesaxeb. es marTlac saocari, 290-eno-
vani resursi ufasod aris xelmisawvdomi (msurvelebs ki SeuZliaT qvelmoqmedebis
formiT nebayoflobiTi daxmarebis gaweva). misi statiebi Seqmnes enTuziastebma
da mudmivad xvewen sxva avtorebi. am enciklopediis programuli uzrunvelyofa
da marTvis teqnologia isea mowyobili, rom miuxedavad imisa, rom nebismier ada-
mians SeuZlia gaxdes misi redaqtori, avismzraxveli ver gaanadgurebs enciklo-
pediis monacemebs. yvela statias ganTavsebis momentidan da cvlilebebis Setanis
yvela etapze akvirdebian moderatorebi, redaqtorebi, romlebic sakuTari nebiT,
anazRaurebis gareSe muSaoben. statiebs, romlebic ar pasuxoben enciklopediis
kriteriumebs, moderatorebi Slian monacemTa bazidan. amiT enciklopediis dam-
fuZneblebi cdiloben Sinaarsis maRali donis SenarCunebs. statiebs, rogorc wesi,
anonimi (maTi vinaoba ucnobia) avtorebi hyavT da maT evalebaT konkretul stati-
86
teqnologiebi
aSi ara sakuTari azrisa da Teoriis aRwera, aramed arsebuli faqtebis gadmocema
wyaroebis miTiTebiT.
ismis kiTxva – ramdenad sarwmunoa vikipediaSi motanili informacia? unda
iTqvas, rom Zalze solidur statiebTan erTad vikipediaSi SesaZlebelia SegxvdeT
sruli bodva – es metwilad damokidebulia im sazogadoebis codnis, ganaTlebis,
zneobrivi donisa da misi materialuri keTildReobis doneze (Rarib qveyanaSi, sad-
ac mosaxleobas da, gansakuTrebiT, intelegencias yoveldRiuri yofiTi probleme-
bi awuxebs, naklebi survili uCndeba im enciklopediasTan TanamSromlobisa, sadac
xelfass ar ixdian), romelic qmnis vikipediis segments konkretul enaze. yvelaze
Zlieri udavod aris vikipediis inglisurenovani nawili. rusulenovani segmentic
Zalze ganviTarebulia, rasac ver vityviT qarTul nawilze (vikipediis central-
uri ofisi da misi damfuZnebeli jimi uelsi (Jimmy Donal Wales), ar akontroleben
resursis Sinaarss). aqedan Zalze martivi daskvnis gakeTeba SeiZleba: Tanamedrove
axalgazrdam ucxo enebi unda icodes. ra Tqma unda, inglisurs unda mieniWos upi-
ratesoba, magram rCeva aseTia – rac ufro meti ena iciT, miT ufro metia Sansi, gax-
deT warmatebuli adamiani.
saganmanaTleblo resursebis reitinigi 2014 wlis aprilisTvis
saerTaSoriso
socialuri qselis
saxeli
internetmisamarTi (urL)
mln unikaluri
vizitori TveSi
Wikipedia www.wikipedia.org 475Yahoo! answers www.answers.yahoo.com 150
about www.about.com 100answers www.answers.com 95
Wikia www.wikia.com 76
vikipediis qarTuli variantis misamarTia: www.ka.wikipedia.org/wiki
87
socialuri qselebi
adamiani socialuri arsebaa da esaWiroeba sxva adamianebTan urTierToba. ada-
mianisaTvis socialuri urTierTobis mniSvnelobaze metyvelebs internetis so-
cialuri qselebis Zalze swrafi ganviTarebac, rasac qvemoT moyvanili yvelaze
popularuli socialuri qselebis saintereso statistikac mowmobs.
socialuri qselebis reitinigi 2014 wlis aprilisTvis
saerTaSoriso
socialuri qseli
saxeli
internetmisamarTi
(urL)mln unikaluri
vizitiori TveSi
Facebook www.facebook.com 900twitter www.twitter.com 310
Linkedin www.Linkedin.com 250Pinterest www.pinterest.com 150
Google Plus+ https://plus.google.com 120
Facebook-i imdenad popularulia qarTul vebsivrceSi, rom wardgena ar sWird-
eba. politikosi, Jurnali, organizacia, satelevizio arxi, kompania an rigiTi ada-
miani samarTlianad miiCnevs, rom unda hqondes Facebook-is gverdi. gawevrianebi-
interneti Cems samyaroSi
88
teqnologiebi
sTanave mis gankargulebaSi iqneba urTierTobisaTvis saWiro yvela instrumenti.
amerikis erovnuli uSiSroebis saagentos yofili muSaki eduard snoudeni am-
bobs, rom socialuri qselebi SeerTebuli Statebis dazvervis samsaxurebis infor-
maciis erT-erTi umniSvnelovanesi wyaroa. momxmareblebi Tavisi nebiT aTavseben
dawvrilebiT informacias, suraTebis CaTvliT, sakuTari Tavisa da megobrebis Ses-
axeb. am informaciis kompiuteriTve damuSavebis gziT dazvervis samsaxurebi iReben
ara mxolod konkretul informacias, aramed adamianis fsiqologiur portrets.
aseTi tipis informaciiT interesdeba potenciuri damsaqmebelic. Tu ekono-
misti an buRalteri kazinos, saTamaSo biznesis, foreqsis xSiri stumaria, kompania
dafiqrdeba, ramdenad Rirs aseTi TanamSromlis dasaqmeba, vinaidan yovelTvis ar-
sebobs riski, rom aseTma adamianma borotad gamoiyenos kompaniis resursebi.
calke dgas socialur qselebSi arsebuli Zalze seriozuli problema, romelic
yvela axalgazrdam unda icodes: socialuri qselebis gamoyenebiT xSiria daSineba,
muqara, Zaladoba, seqsualuri Zaladoba, pedofilia, adamianebis motaceba, nacio-
nalisturi ideebis gavrceleba, narkotikuli nivTierebebis moxmarebis SeTavazeba
da sxva kriminaluri xasiaTis, antisocialuri da antihumanuri qmedebebi.
rCeva: vinaidan zemoCamoTvlili saSiSroebebi arsebobs virtualur sivrceSi,
xolo avismosurne Tqvengan daSorebul sivrceSi moqmedebs, Tqven yovelTvis gaqvT
saRi gansjis dro, rom dafiqrdeT da moeridoT movlenebis SesaZlo saxifaTo gan-
viTarebas. Tu gyavT asakiT patara da, Zma, naTesavi an megobari, SeecadeT Tvalyuri
adevnoT internetSi mis kontaqtebsa da saubrebs, raTa saWiro SemTxvevaSi droze
daicvaT Tqveni sayvareli adamianebi. sxvaTa Soris, am saqmeSi Tqven dagexmarebaT
specialuri programuli produqtebi. unda gesmodeT, rom es rCeva Teoriuli araa.
igi efuZneba mTel samyaroSi momxdar uamrav ubedur SemTxvevasa da informacias
policiis mier aTasobiT dakavebuli damnaSavis Sesaxeb.
Tu raRac drois gasvlis Semdeg TqvenTvis cxadi xdeba, rom socialur qselSi
ganTavsebuli zogi informacia amosaRebia sajaro yuradRebis sferodan, magaliT-
ad, Facebook-idan, arsebobs ori gza: deaqtivacia da waSla. deaqtivacia SeaCerebs
Tqvens saaRricxvo Canawers (mas xSirad arasworad angariSs uwodeben), romlis Se-
degad Tqveni monacemebi sajarod aRar gamoCndeba, informacia darCeba Facebook-is
serverebze da Tqveni e.w. „profili“ mainc aisaxeba Tqveni megobrebis siebSi, magram
dawkapunebiT ar gaixsneba. waSla 90 dRis Semdeg mTlianad gaanadgurebs informa-
cias Tqven Sesaxeb.
89
igive qmedebani SesaZlebelia sxva socialur qselebSi, magram pirdapir unda
iTqvas: 1. araviTari garantia ar arsebobs, rom Tqveni monacemebi srulad aris
amoRebuli ama Tu im socialuri qselidan; 2. internetSi arsebobs resursebi, rom-
lebic sajarod da legalurad awarmoeben informaciis dublirebas da gaurkvev-
elia, rogor SeiZleba informaciis ganadgureba am serverebze; 3.zogierTi
vebresursidan monacemebis waSla Zalze rTulia da SesaZlebelia mxolod adminis-
traciasTan miwer-moweris safuZvelze dasabuTebis SemTxvevebSi.
roca TurqeTis premier-ministris kancelariis administraciam 2014 wels zo-
gierTi Canaweris amoRebis TxovniT mimarTa twitter-s, amas misi administraciis mx-
ridan araviTari reaqcia ar mohyolia. Semdeg sasamrTlos gadawyvetilebiT twit-ter-i daibloka TurqeTis teritoriaze. manamde dablokili iyo Youtube-i. aqadan
SesaZlebelia ori daskvnis gakeTeba: 1. yvela msxvil globalur internetresurss
(maT Soris, socialur qselebs) aqvs damoukidebeli politika, rac xels uwyobs
ara mxolod momxmarebelTa raodenobis zrdas, aramed samoqalaqo sazogadoebis
gaerTianebas; 2. internetresursebi – socialuri qselebi, blogebi, axali ambebis
portalebi, informaciis myisieri gadacemis sistemebi (mag., skype) dRevandel sam-
yaroSi TamaSoben kolosalur rols adamianebis gaerTianebis saqmeSi, maTi geg-
mebis ganxorcielebasa da problemis gadawyvetaSi. amis gaTvaliswinebiT cxadia,
Tu ratom sargeblobs socialuri qselebiT bolo xnis yvela demokratiuli (da
ara mxolod demokratiuli) moZraoba, revoluciebi da gadatrialebebi arabeTis
samyarosa da sxva qveynebSi – ase SeiZleba momxreTa konsolidacia da qmedebebis
koordinireba.
personaluri monacemebis qselebidan amoRebasTan dakavSirebulma sirTuleeb-
ma ganapiroba zogierTi kompaniisagan fasiani servisis SemoTavazeba – personalu-
ri monacemebis waSla internetSi (mag., www.removeyourname.com).
interneti Cems samyaroSi
90
teqnologiebi
rCeva: roca CarTuli varT romelime socialur qselSi,
kargad unda gaviazroT, rogori informaciis gaziare-
bisTvis varT mzad. bevrjer unda davfiqrdeT, ris
ganTavsebas vapirebT internetSi. es aucilebelia,
raTa droTa ganmavlobaSi ar gagviCndes probleme-
bi megobrebTan, ojaxis wevrebTan, samsaxuris ad-
ministraciasTan, potenciur damsaqmeblebTan da
samarTaldamcav organoebTan.
unda vicodeT, rom yvela socialuri qseli da
zogierTi sxva resursi (google.com, amazon.com, ebay.com, alibaba.com da mravli sxva) afiqsireben da
imaxsovreben (uTvalTvaleben) Cvens gadaadgilebas
(ing.: surfing) internetSi maSinac, roca maTi saitebi gax-
snili araa Cvens kompiuterSi. bevr SemTxvevaSi es keTdeba
Cveni interesebis gasarkvevad da amis safuZvelze miwodebuli
servisebis gasaumjobeseblad, magram vin icis?! sifrTxiles Tavi
ara stkivao da aseTi mdgomareobis Tavidan nawilobriv mainc asac-
ileblad arsebobs specialuri meTodebi da programuli uzrunvelyofa, romelTa
ganxilvac scildeba mocemuli statiis Tematikas.
internetSi gavrcelebulia xumroba, romelic simarTlesTan axlosaa: Tu eZeb
samsaxurs, unda waSalo saaRricxvo Canaweri Facebook-ze da daiviwyo igi. aq ig-
ulisxmeba faqti, rom urTierTobas socialur qselebSi Zalze bevri dro miaqvs da
roca adamiani amas eCveva, igi uazrod xarjavs dros, romlis ukeT gamoyeneba Sei-
Zleboda. zogierT seriozul dawesebulebaSi (mag., evropis sabWos StabbinaSi) gasv-
la socialur qselebSi da dakavSirebis zogierTi resursi (mag., skype) dablokilia.
muSaobs mxolod eleqtronuli fosta da Sida dakavSirebis eleqtronuli sistema,
romelic adgilobrivad kontroldeba. aseTi midgoma ara mxolod amcirebs SesaZ-
lo kiberSetevis warmatebis albaTobas, aramed zrdis momuSaveTa Sromis nayofi-
erebas.
91
interneti Cems samyaroSi
blogebi
blogi warmoadgens erTi an ramdenime adamianis, anda organizaciis mier kon-
trolirebad vebsaits. blogze aTavseben postebs (ingl. post) – regularul Canaw-
erebs sxvadasxva movlenebis Sesaxeb. SesaZlebelia vebbmulebis, grafikuli,
video- da audiomasalebis ganTavsebac. Canawerebi, rogorc wesi, ganlagebulia
ukuqronologiiT (bolo posti pirvelia siaSi). Cveulebriv, blogi eZRvneba erT
konkretul Temas da masze sxva adamianebs SeuZliaT komentarebis ganTavseba.
blogebis umetesoba absoluturad uazro, trivialuri Sinaarsis informaci-
uli resursia, sadac aRwerilia avtoris yoveldRiuri cxovreba. Tumca zogier-
Ti blogi, romelic fokusirebulia xelovnebaze (ingl. art blogs), fotografiaze
(ingl. photoblogs), videomasalaze (inlg. vlogs), musikaze (ingl. MP3 blogs), audioma-
salaze (ingl. podcasts) an Seqmnilia SemoqmedebiTi, niWieri da cnobili adamianebis
mier, SesaZloa saintereso iyos. uamravi blogi warmoadgens faqtobrivad kompa-
niebis sareklamo resurss. blogebis gamoyeneba SesaZlebelia ganaTlebis miznebi-
sTvis statiebis, kritikuli masalebis, instruqciebis, davalebebisa da komentar-
ebis gamoqveynebis gziT.
twitter-i da sxva e. w. `mikroblogebi~ axdenen blogerebis jgufebis gaerTianebas
interesebis mixedviT da sTavazoben urTierTobis damyarebis Zalze moqnil te-
qnologias sakvanZo sityvebis (ing. hash tag) gamoyenebiT.
dabolos, unda iTqvas, rom Zalze Znelia SezRuduli moculobis statiaSi aR-
wero iseTi rTuli movlena, rogoricaa internetis gamoyeneba da socialuri
qselebis mniSvneloba Tanamedrove samyaroSi. am saubris miRma Cven dagvrCa Zalze
saintereso Temebi – saZiebo sistemebi, internetresursebis Seqmna da gamoyeneba
biznesSi da mravali sxva. imedia, Cvenma statiam odnav mainc gagifarTovaT codna
internetis zogierTi SesaZleblobis Sesaxeb da dagarwmunaT imaSi, rac mravaljer
mosmenili gaqvT – yvela saqmeSi kargia zomiereba. nu gaxdebiT internetis monebi.
gonivrulad gamoiyeneT misi fantastikuri SesaZleblobebi!