jonneke adolfsen, borging begint bij het begin (heervenveen)
TRANSCRIPT
BORGING BEGINT BIJ HET BEGIN
Wolvega,
4 december 2013
Jonneke Adolfsen
CHANGE IN EDUCATION…
van voorstel…
via uitvoering…
naar borging
Change in education…
….. is easy to propose,
hard to implement
and extraordinary difficult to sustain
(Hargreaves & Fink, “Sustainable Leadership”)
Inhoud
• De wetenschap
• Monitoring praktijkervaringen landelijke pilots
• Reflectie en uitwerking
Ervaringen…
Borging
• Een ontwikkeling is geborgd als deze na een
bepaalde tijd nog steeds algemeen zichtbaar is
binnen de school (Datnow, 2005)
• Belangrijkste criterium: de getrouwheid
waarmee de vernieuwing wordt gecontinueerd,
ook als extra ondersteuning en middelen niet
meer beschikbaar zijn(Han en Weiss, 2005)
Inspectie van het Onderwijs (2009)
Excellente scholen onderscheiden zich vooral door een beter didactisch
handelen en een betere leerlingenzorg, maar ook door een betere
kwaliteitszorg:
ze evalueren de prestaties van leerlingen systematischer en borgen hun
kwaliteit beter.
Ze werken daardoor opbrengstgerichter dan andere scholen, en dat vertaalt
zich in goede opbrengsten die ze over schooljaren heen laten zien en
vasthouden.
Nogmaals borging
• Onderwijsontwikkeling kan gezien worden als geborgd als het niet meer
gezien wordt als iets nieuws of anders maar als onderdeel van zowel de
eigen normen en waarden als de procedurele structuur. (McLauglin &
Mitra , 2001)
• Bij borging is vooral de continue aandacht voor evaluatie en de daaruit
voortvloeiende veranderingen die een dynamische omgeving vragen
van belang. (McIntosh et al., 2009)
U.S. Department of Education
(2010)– gemiddeld genomen boeken CSR-scholen weinig vooruitgang maar
individuele scholen hebben hun resultaten duidelijk verbeterd
– belangrijke onderscheidende factoren:
• gedeeld onderwijskundig leiderschap,
• schoolklimaat,
• aandacht voor instructie,
• datagebruik
• externe ondersteuning.
– de verschillende scholen combineren deze factoren op een verschillende
manier en leggen verschillende accenten, afhankelijk van de eigen
situatie.
• Borging is geen aparte fase die plaatsvindt na de implementatie
van de gewenste ontwikkeling, maar is een onderdeel van
continue schoolontwikkeling als een cyclisch proces.
(Anderson en Stiegelbauer, 1994; Coburn, 2003; McLaughlin & Mitra, 2001;
McIntosh et al., 2009; Darling-Hammond & Rothman, 2011)
Cyclisch proces
Onderwijsontwikkeling in de praktijk
• Veel variatie in ontwikkeling in scholen
– Doelen (bijv. curriculair en pedagogisch-didactisch)
– Aanpak (bijv. top-down, bottom up, combinatie)
– Resultaten (van geïsoleerde veranderingen tot schoolbreed)
Onderwijsontwikkeling in de praktijk
Maar ook:
• Scholen zien zich geconfronteerd met ontwerpproblematiek:
– Inhoudelijk
Wat pakken we aan? Welke resultaten streven we na? Wat betekent dat op leerling-, klas-, school- en schooloverstijgend niveau? (nano, micro, meso, macro)
– Technologisch
Hoe gaan we te werk? Hoe zorgen we bijv. voor doorgaande leerlijnen?
– Sociaal-politiek
Wie betrekken we, wanneer, in welke rollen? Wie beslist?
Leiderschap en synergie
• Om duurzame veranderingen binnen een school en tussen scholen tot stand te brengen is synergie nodig tussen:
–curriculumontwikkeling
–schoolorganisatieontwikkeling
–professionele ontwikkeling van alle
betrokkenen
curriculumontwikkeling
school-
organisatie-
ontwikkeling
professionele
ontwikkeling
curriculum op nano-(leerling)niveau
Synergie in ontwikkelingen
(copyright SLO)
Knelpunt
Het hebben van de functie van leidinggevende valt niet altijd
samen met zeggenschap
Project 2
• Relatief taalarm krimpgebied
• Sense of urgency
• Bestaand netwerk
• Nieuwsbrieven
• Inhoudelijke activiteiten op werkvloer- en managementniveau
Wat kan er misgaan?
Knelpunt
Stevige persoonlijke contacten
zijn niet hetzelfde als
een stevig netwerk
Project 3
• Gebied met relatief veel taal- en rekenachterstand
• Sense of urgency
• Ervaren projectleider
• Snelle start, veel deelnemende scholen
Wat kan er misgaan?
Knelpunt
Commitment uitspreken is niet hetzelfde als betrokken zijn en maakt dus nog geen netwerk
Cruciaal
• Formuleer nauwkeurig voor welk probleem het beoogde project een oplossing biedt
• Beschrijf
– wat je gaat doen,
– hoe je het gaat doen,
– wat daarvoor nodig is (tijd, middelen, mensen,…..)
– hoe je gaat bepalen of je doelen bereikt zijn en of je interventies geëigend bleken
Bezinning
• Wie doen er mee?• Netwerkvorming, mensen met zeggenschap• Uitwisseling, verkenning, band creëren• Beperkte groep of hele school?
• Wat pak je aan?• Waarop vind je elkaar? What’s in it for me / us? What makes me /
us tick? Urgentie? Idealisme? Elkaar vinden op gezamenlijk doel• Elementen van het curriculum (doorlopende leerlijnen,
continuïteit)
• Hoe pak je het project aan?• Projectmatig werken• Feedback organiseren, terugkijken naar gezamenlijk doel• Rol projectleider, schoolleider, docenten, leerlingen en andere
betrokkenen
Waarop vind je elkaar?
Copyright SLO
Implementatiedip
Fasen in innovatieve trajecten
Beoogd
(Intended)
Denkbeeldig
(Ideal, Ideological, Idealistic)
Formele, Geschreven
(Formal, Written)
Uitgevoerd
(Implemented)
Geïnterpreteerd (m.n. door leraren, maar ook anderen…;
cf. false clarity; painful unclarity)
(Perceived)
In actie
(Operational)
Bereikt
(Attained)
Ervaren(m.n. door leerlingen)
(Experiential, Experienced)
Geleerd
(Learned)
Uitwerking
• Alignment / verbinding
• Professionele leergemeenschappen
• Datagestuurd keuzes maken
• Eigenaarschap en gedeelde verantwoordelijkheid
Alignment en duurzaam verbeteren
Landelijk Leiderschapscentrum Expertis
Leidinggeven aan Leren en VerbeterenDutch Center for Educational Leadership
Leiderschapstraining op niveau
Alignment en Continu Verbeteren vanuit de Systeembenadering voor Kwaliteitszorg (TQE) in de 21e eeuw
Gedeeld Leiderschap Niveau Rollen en Verantwoordelijkheid Documenten/Doelen Resultaten/Data Overleg
PLG Bestuursteam BESTUUR
Afg
este
mde e
n S
MART g
efo
rmule
erd
e d
oele
n e
n w
erk
en m
et d
e P
DSA V
erb
ete
rcirk
el
DLT: District Leadership Team
(Schoolbestuur)
(Bestuur)
(College van Bestuur)
(Bovenschools Manager)
Verzorgt een overzichtelijk Plan on a page vanuit het bestuur (doelen/data)
Communicatie en alignment
(rapporteert aan stakeholders)
Geeft stem aan klant en stakeholders
(inzicht in besluiten)
1 Pagina Plan BeleidsplanDistrict Strategic Plan on a Page
Management Dashboard
(Bovenschools)Board Balanced Scorecard
1 x per kwartaal
PLG Leiderschapsteams SCHOOL
BLT:Building Leadership Teams
(per gebouw dus)
School(Directie)
(Rector)
(Clusterdirecteur)
(Meerscholendirecteur)
(Locatiedirecteur)
(Managementteam)
(Centraal Verbeterteam)
(Verbeterteam + Omgeving)
Geeft richting aan (missie/visie) en communiceert hierover
Stelt verbeterplannen op en monitort de uitvoering.
Bevordert leiderschap op alle niveaus binnen de school (capacity building).
Brengt lijn aan in het werken met PLG’s (Alignment) en legt hierover
verantwoording af.
Professionalisering m.b.t. denken in systemen en processen en werken TQM
instrumenten.
1 pagina plan SchoolplanSchool Plan on a Page
1 pagina plan Schoolverbeterplan(nen)Improvement Plan on a Page
Management Dashboard (School)School Balanced Scorecard
1 a 2 x per maand
PLG Verbeterteams KLAS/Docenten
PLC: Professional Learning Communities
Klassen/Groepen (Docenten)
(Ontwikkelteams)
(Leerteams)
(Verbeterteams + ouders)
(Teams)
(Vakgroepen)
Stemt doorlopende leerlijnen af tussen klassen of inhoud.
Stemt verbeterdoelen af, maakt deze SMART en zet ze in PDSA proces
Geeft invulling aan 4 PLC vragen
Stelt systeem op voor RT en interventieteam
1 pagina plan GroepsplanClass Room Plan on a Page
met SMART doelen!
Kwaliteitsmuur (Datamuur)
Classroom Data Center
2-4 x per maand
PLG Klasseteams KLAS/Leerlingen
CLC: Classroom Learning Community
Klas/Groep (Verbeterteams Leerlingen +
Docent)(+Ouders)
Betrekt leerlingen bij 21e eeuw leren
Bevordert proceseigenaarschap en afleggen van verantwoording
Stemt klassedoelen af met verbeterdoelen.
Betrekt de groep en de leerlingen bij het realiseren van doelen
1 pagina plan LeerlingplanStudent Plan on a Page
met SMART doelen!
Leerlingmap (Leerlingportfolio)
Student Data Folder
Dagelijks
4 x per maand
Klasoverleg
Ontwikkelmodel
• Goede koers
• Goede start
• Goede feedback
• Goede ontwikkeling
• Goede differentiatie
• GEÏNTEGREERD – garantie voor borging