kapitulli 10 - economics-pr.weebly.com · shpjegohet se pse kërkesa për para varet nga norma e...

6/4/2013

Adriatik Hoxha, PhD 1

10-1 10-2

Kapitulli 10

Paraja, Interesi dhe Të Hyrat

• Item

• Item

• Item

• Etc.

McGraw-Hill/Irwin

Macroeconomics, 10e © 2008 The McGraw-Hill Companies, Inc., All Rights Reserved.

10-3

Hyrje

• Paraja luan një rol qëndror në përcaktimin e të hyrave dhe

të punësimit.

• Norma e interesit është një determinantë e rëndësishme e

shpenzimeve agregate Fed kontrollon ofertën monetare në US.

• Stoku i parasë, norma e interesit, dhe Fed kanë munguar dukshëm

në modelin e zhvilluar në kapitullin e fundit.

• Ky kapitull:

Prezenton paranë dhe politikën monetare.

Ndërton një kornizë eksplicite të analizave brenda së cilave

studiohen ndër-veprimet e tregut të të mirave dhe tregut të aseteve.

Çka e përcakton normën e interesit?

Cili është roli i normës së interesit në ciklet e biznesit?

10-4

Hyrje

• Figura 10-1 tregon normën e

interesit për bondet e thesarit =

pagesa e pranuar nga ndokush

që i ka huazuar qeverisë së

SHBA.

• Psh. për një interes prej 5%, një

hua prej $100 ndaj qeverisë do të

sjell një interes prej $5.

• Figura 10-1 tregon se normat e

interesit :

Janë të mëdha para recesionit

Zbresin gjatë recesionit

Rriten gjatë rimëkëmbjes.

[Insert Figure 10-1 here]

6/4/2013


10-5

Hyrje

• Figura 10-2 tregon lidhjen e fuqishme ndërmjet rritjes së parasë dhe të rritjes së outputit

• Ky kapitull e eksploron lidhjen ndërmjet parasë, normave të interesit dhe outputit.

• Modeli IS-LM është thelbi i makroekonomisë në afat të shkurtër.

• Vazhdon në detajet e modeleve të mëhershme, por e shton normën e interesit si një determinant plotësuese të kërkesës agregate.

• Përfshin tregun e të mirave dhe tregun e parasë, dhe lidhjen e tyre përmes normës së interesit me të hyrat.


10-6

Hyrje


10-7

Tregu i Të Mirave dhe Lakorja IS

• Lakorja IS tregon kombinimet e normës së interesit dhe të nivelit të outputit për të cilat shpenzimet e planifikuara janë të barabarta me të hyrat.

• Nxjerret në dy hapa:

1. Lidhja ndërmjet normës së interesit dhe investimeve.

2. Lidhja ndërmjet kërkesës për investime dhe AD.

• Investimet nuk konsiderohen më si ekzogjene, mirëpo të varura nga norma e interesit (endogjene).

• Kërkesa për investime është më e vogël sa më të larta të jenë normat e interesit.

• Normat e interesit janë kostoja e huazimit të parasë.

• Normat e rritura të interesit e rrisin çmimin të cilin firmat e paguajnë për të huazuar për paisje kapitale kjo e redukton sasinë e kërkesës për investime.

10-8

Investimet dhe Norma e Interesit

• Funksioni i shpenzimeve investive mund të shprehet si:

ku b > 0 (1)

• i = norma e interesit (interesit)

• b = ndjeshmëria e investimeve ndaj ndaj normës së interesit

• = shpenzimet investive autnonome

• Figura 10-4 ilustron lakoren e investimeve në ekuacionin (1).

• Lakorja negative reflekton supozimin se një reduktim në i e rrit sasinë e I.


biII

I

6/4/2013


10-9

Investimet dhe Norma e Interesit

(1)

• Pozita e lakores I përcaktohet nga:

• Pjerrësia, b

Nëse investimet reagojnë ose janë shumë të ndieshme ndaj i lakorja e investimeve është gati e rrafshët.

Nëse investimet reagojnë pak ndaj i lakorja e investimeve është gati vertikale.

• Niveli i shpenzimeve auotonome

Një rritje në e lëkund jashtë lakoren e investimeve (djathtas).

Një rënie në e lëkund lakoren e investimeve brenda (majtas).

[Insert Figure 10-4 here] biII

I

I

10-10

Norma e Interesit dhe AD: Lakorja IS

• Funksioni i AD i kapitullit të fundit duhet të modifikohet

që të reflektojë lakoren e re të shpenzimeve investive

(2)

Një rritje në i redukton AD për një nivel të dhënë të të hyrave

Për çfarëdo niveli të dhënë të i, mund të përcaktohet niveli

ekuilibrues i të hyrave dhe outputit si në Kapitullin 9.

Një ndryshim në i do të ndryshojë ekuilibrin.

biYtcA

XNGbiIYtcRTcC

NXGICAD

)1(

)()1(

10-11


(2)

• Fitohet lakorja IS duke e përdor Figurën 10-5

Për një normë të dhënë të interesit, i, shprehja e fundit në ekuacionin (2) është konstante mund ta paraqesim funksionin e AD me një intercept (pikëprerje)

Niveli ekuilibrues i të hyrave është Y1 në pikën E1

Paraqesim çiftin (i1, Y1) në panelin e poshtëm si një pikë E1 një pikë në lakoren IS

Kombinimi i i dhe Y që i pastron tregjet e të mirave.

[Insert Figure 10-5 here] biYtcAAD )1(

1biA

10-12


(2)

• Fitojmë lakoren IS duke e

përdor Figurën 10-5

Konsiderojmë një normë interesi

më të ulët, i2

Kjo e lëkund lakoren AD djathtas

në AD’ me një intercept prej

Duke pasur një rritje në AD,

ekuilibri zhvendoset në pikën E2,

me një nivel të asociuar të të

hyrave prej Y2

Paraqesim çiftin (i2, Y2) në

panelin (b) që paraqet një pikë

tjetër në lakoren IS.

[Insert Figure 10-5 here again] biYtcAAD )1(

2biA

6/4/2013


10-13


• Ne mund t’i zbatojmë

procedurat e njëjta për të gjitha

nivelet e i që të gjenerojmë

pikat plotësuese në lakoren IS.

• Të gjitha pikat në lakoren IS

përfaqësojnë kombinimet e i dhe

të hyrave për të cilat tregjet e të

mirave pastrohen lakorja e

ekuilibrit të tregjeve të të mirave

• Figura 10-5 tregon

marrëdhënien negative

ndërmjet i and Y

• Lakorja me rënëse IS

[Insert Figure 10-5 here again]

10-14


• Gjithashtu mund të fitojmë lakoren IS duke e përdor

ekuilibrin e tregut të të mirave:

(4)

(5)

ku , multiplikatori prej Kapitullit 9

)(

))1(1(

)1(

)1(

biAY

biAtcY

biAYtcY

biYtcAADY

G

))1(1(

1

tcG

Ekuacioni (5) është ekuacioni i lakores IS

10-15

Pjerrësia e Lakores IS

• Pjerrësia e lakores IS varet nga:

• Sa të ndieshme janë shpenzimet investive ndaj ndryshimeve në i

• Multiplikatori, G

• Le të supozojmë se shpenzimet investive janë shumë të

ndieshme ndaj i dhe pjerrësia e b, është e madhe

• Një ndryshim i dhënë në i prodhon një ndryshim të madh në AD

(lëkundje e madhe).

• Një lëkundje e madhe në AD prodhon një ndryshim të madh në Y.

• Një ndryshim i madh në Y rezulton prej një ndryshimi të dhënë në i

lakorja IS është relativisht e rrafshët.

• Nëse shpenzimet investive janë shumë të ndieshme ndaj i,

lakorja IS është relativisht e pjerrët.

10-16

Roli i Multiplikatorit

• Figura 10-6 tregon lakoren AD e cila i korrespondon multiplikatorëve të ndryshëm.

• Koeficienti c në vijën solide të zezë është më i vogël se sa ai në lakoren AD me vijë të ndërprerë multiplikatori në lakoren me vijë të ndërprerë është më i madh

• Një ndryshim i dhënë prej i në i2 e rrit interceptin e lakores së AD me distancën e njëjtë vertikale

• Për shkak të multiplikatorëve të ndryshëm, të hyrat rriten në Y’2 në vijën e ndërprerë dhe në Y2 në vijën solide.


6/4/2013


10-17

Roli i Multiplikatorit

• Sa më e vogël të jetë ndjeshmëria e shpenzimeve

investive ndaj normës së interesit dhe sa më i vogël të jetë

multiplikatori, aq më e pjerrët lakorja IS.

• Kjo mund të shihet në ekuacionin (5):

• Mund ta zgjidhim ekuacion (5) sipas i:

)( biAY G

b

Y

b

A

b

AYi

biAY

biAY

G

G

G

GG

G

)(

Për një ndryshim të dhënë në Y,

ndryshimi i asociuar në i do të jetë

më i madh në madhësi pasi që b

është më i vogël dhe pasi që

multiplikatori është më i vogël.

10-18

Pozita e Lakores IS

• Figura 10-7 tregon dy lakore të

ndryshme IS dallojnë për nga

nivelet e shpenzimeve autonome

• AD fillestare me dhe i1 pika

korresponduese E1 në lakoren IS

në Figurën 10-7 (b)

• Nëse shpenzimet autonome rriten

në , niveli ekuilibrues i të

hyrave rritet në i1 pika E2 në

panelin 10-7 (b), IS lëviz djathtas.

• Ndryshimi në të hyra si rezultat i

ndryshimit në shpenzimet

autonome është si vijon:


A

A

AY G

10-19

Tregu i Parasë dhe Lakorja LM

• Lakorja LM tregon kombinimet e normës së interesit

dhe niveleve të outputit ashtu që kërkesa për para është

e barabartë me ofertën e parave ekuilibri në tregun e

parasë.

• Lakorja LM fitohet në dy hapa:

1. Shpjegohet se pse kërkesa për para varet nga norma e interesit

dhe të hyrat.

• Teoria e balanseve monetare reale, sesa e atyre nominale

2. Barazohet kërkesa për para me ofertën për para, dhe i gjejmë

kombinimet e të hyrave dhe normave të interesit të cilat e mbajnë

ekuilibrin në në tregun e parasë.

• Çiftet (i, Y) që e përmbushin këtë kriter janë pikat në një lakore të dhënë LM.

10-20

Kërkesa për Para

• Kërkesa për para, është një kërkesë për balanse reale për

para.

• Njërëzit janë më të brengosur me atë se sa shumë mund të blejnë

me paratë e tyre, se sa për numrin e dollarëve në gjepat e tyre.

• Kërkesa për balanse reale varet nga:

Të hyrat reale: njerëzit i mbajnë paratë për të paguar për blerjet e

tyre, të cilat rrjedhimisht varen nga të hyrat.

Norma e interesit: kostoja e mbajtjes së parasë.

Sa më e lartë norma e interesit, aq më e shtrenjtë të mbahen paratë,

dhe se më pak kesh do të mbahet për secilin nivel të të hyrave.

• Kërkesa për para definohet si: (6) hikYL

6/4/2013


10-21

Kërkesa për Para

(6)

• Parametrat k dhe h reflektojnë

ndjeshmërinë e kërkesës për

balanse reale ndaj nivelit të Y

dhe i.

• Funksioni i kërkesës për

balanse reale implikon se për

një nivel të dhënë të të hyrave,

sasia e kërkuar është një

funksion rënës i i.

• Figura 10-8 ilustron marrëdhënien

inverse ndërmjet kërkesës për

para dhe i lakorja e kërkesës

për para

[Insert Figure 10-8 here] hikYL

10-22

Oferta e Parasë, Ekuilibri në Tregun e Parasë, dhe Lakorja LM

• Sasia nominale e ofruar e parasë, M, kontrollohet nga banka

qëndrore.

• Oferta monetare reale është , ku M dhe P supozohet se janë fikse.

• Figura 10-9 tregon kombinimet e i dhe Y ashtu që kërkesa për

balanse reale përshtatet saktësisht me ofertën e disponueshme.


P

M

10-23


• Duke filluar në Y1, lakorja korresponduese e kërkesës për balanse

reale është L1 që është treguar në panelin (a)

• Pika E1 është pika ekuilibruese në tregun e parasë

• Pika E1 paraqitet në panelin (b) si një pikë në lakoren e tregut të

parasë, ose lakoren LM

• çifti (i1, Y1) është një pikë në lakoren LM


10-24


• Nëse të hyrat rriten në Y2, rriten balanset reale të parave për çdo

nivel të i kërkesa për para lëkundet në L2

• Norma e interesit rritet në i2 që ta mbajë ekuilibrin në tregun e parasë

• Ekuilibri i ri është në pikën E2

• Paraqesim E2 në panelin (b) si një pikë tjetër në lakoren LM

• çifti (i2, Y2) është më lartë për një lakore LM të dhënë

6/4/2013


10-25


• Lakorja LM tregon të gjitha kombinimet e normave të

interesit dhe të niveleve të outputit ashtu që kërkesa për

balanse reale është e barabartë me ofertën tregu i

parasë është në ekuilibër.

• Lakorja LM ka pjerrësi pozitive:

Një rritje në normën e interesit e redukton kërkesën për balanse

reale

Që të mbahet e barabartë kërkesa për balanse reale me ofertën

fikse, duhet të rritet niveli i të hyrave.

Ekuilibri në tregun e parasë implikon se një rritje në normën e

interesit do të shoqërohet me një rritje në nivelin e të hyrave.

10-26


• Lakorja LM mund të fitohet direkt duke e kombinuar

lakoren e kërkesës për balanse reale me ofertën fikse të

balanseve reale

• Që tregu i parasë të jetë në ekuilibër, oferta duhet të jetë e

barabartë me kërkesën: (7)

• Zgjedhim për i: (7a)

hikYP

M

P

MkY

hi

1

Marrëdhënia në (7a) është lakorja LM.

10-27

Pjerrësia e Lakores LM

• Lakorja LM më e pjerrët:

• Sa më e madhe ndjeshmëria e kërkesës për para ndaj të hyrave,

që matet nga k

• Sa më e madhe ndjeshmëria e kërkesës për para ndaj normës së

interesit, h

Këto pika konfirmohen duke eksperimentuar me Figurën 10-9

ose shqyrtuar ekuacionin (7a),

Një ndryshim i dhënë në të hyra ka një efekt më të madh në i, sa

më i madh të jetë k dhe sa më i vogël të jetë h.

P

MkY

hi

1

10-28

Pozita e Lakores LM

• Oferta reale monetare mbahet konstante përgjatë lakores LM një

ndryshim në ofertën monetare reale do ta lëkund lakoren LM.

• Figura 10-10 tregon efektin e një rritje në ofertën monetare

Paneli (a) tregon kërkesën për balanse monetare reale për nivelin e të

hyrave Y1

Ekuilibri ndodh në pikën E1 me normën e interesit i1 që korrespondon

me pikën E1 në lakoren LM.

[Insert Figure 10-10]

6/4/2013


10-29

Pozita e Lakores LM

• Nëse balanset monetare reale rriten, lakorja e ofertës monetare do të lëkundet në të djathtë

• Që të rivendoset ekuilibri në nivelin e të hyrave Y1, i duhet të zvogëlohet i2

• Ekuilibri i ri është në pikën E2

• Në panelin (b), lakorja LM lëkundet poshtë dhe në të djathtë

• Për çdo nivel të të hyrave, norma ekuilibruese e interesit duhet të jetë më e ulët që t’i nxis njerëzit që të mbajnë një sasi më të madhe reale të parasë.

[Insert Figure 10-10]

10-30

Ekuilibri dhe Tregu i Të Mirave dhe Parasë

• Lakoret IS dhe LM përmbledhin kushtet të cilat duhet të përmbushen që tregjet e të mirave dhe të parave të jenë në ekuilibër

• Si vihen ato në një ekuilibër të njëkohshëm?

Përmbushet në pikën E në Figurën 10-11, që korrespondon me çiftin (i0, Y0)

• Supozimet: • Niveli i çmimeve është konstant

• Firmat janë të gatshme që të ofrojnë çfarëdo sasie të outputit që kërkohet për atë nivel të çmimit.


Lakorja SRAS e rrafshët

10-31

Ndryshimet në Nivelin Ekuilibrues të Të Hyrave dhe të Normës së Interesit

• Nivelet e të hyrave në ekuilibër

dhe të normës së interesit

ndryshojnë kur lakorja IS ose

LM lëkunden.

• Figura 10-12 tregon efektet e një

rritjeje në shpenzimet autonome

në ekuilibrin e i dhe Y.

• Lëkund lakoren IS për

nëse shpenzimet autonome janë

burim i shpenzimeve të rritura.

• Ndryshimi rezultues në Y është

më i vogël se ndryshimi në

shpenzimet autonome për

shkak të pjerrësisë së lakores

LM.


IG

10-32

Fitimi i Lakores AD

• Lakorja AD paraqet ekuilibrin e IS-LM i cili i mban konstante shpenzimet autonome dhe ofertën nominale monetare dhe njëheri i lejon çmimet që të ndryshojnë

• Le të supozojmë se çmimet rriten prej P1 në P2

• M/P zvogëlohet prej M/P1 në M/P2 LM bie prej LM1 në LM2

• Normat e interesit rritet prej i1 në i2, dhe outputi ulet prej Y1 në Y2

• Korrespondon me AD më të vogël.


6/4/2013


10-33

Fitimi i Lakores AD

• Nxjerrim ekuacionin për AD duke e përdor ekuacionin

për lakoret IS-LM:

• Zëvendësojmë ekuacionin LM në ekuacionin IS:

(8)

(8a)

P

MkY

hiLM

biAYIS G

1:

)(:

P

M

h

bA

P

M

kbh

bA

kbh

h

P

MkY

h

bAY

G

G

G

G

G

10-34

Fitimi i Lakores AD

• Ekuacioni (8) tregon se AD varet nga: 1. Shpenzimet autonome

2. Oferta monetare reale

• Të hyrat në ekuilibër janë:

• Më të larta, sa më i lartë të jetë niveli i shpenzimeve autonome

• Më të larta, sa më i lartë të jetë stoku i balanseve reale

• Ekuacioni (8) është lakorja AD • E përmbledh marrëdhënien IS-LM, që ndërlidh Y dhe P për nivele të

dhëna të shpenzimeve autonome dhe të balanseve nominale.

• Pasi që P është në denominator, AD ka pjerëssi rrënëse.

P

M

kbh

bA

kbh

hY

G

G

G

G

kapitulli 10 - economics-pr.weebly.com · shpjegohet se pse kërkesa për para varet nga norma e...

Documents