{køkoËŠþfk

þk¤k ykhkuøÞ

fkÞo¢{

þk¤k

ykhkuøÞ

fkÞo¢{

ykhkuøÞ fkÞofh {kxuLke

WËuTþ..

hkßÞLkk ík{k{ çkk¤fkuLke “Mk½Lk íktËwhMíke” {kxu ykhkuøÞ íkÃkkMk yLku Mkkhðkh.

÷k¼kÚkeo..

Mkuðkyku..

•

•

•

•

•

•

ykhkuøÞ íkÃkkMk

MÚk¤ Ãkh Mkkhðkh

Mkt˼o Mkuðk

[~{k rðíkhý

fezLke «íÞkhkuÃký MkrníkLke MkwÃkhMÃku~Þk÷exe Mkuðkyku.

ykhkuøÞ rþûký

•

•

•

•

•

Lkðòík rþþwÚke A ð»koLkk yktøkýðkzeLkk çkk¤fku.

«kÚkr{f þk¤kLkk çkk¤fku.

r[ÕzÙLk nku{Lkk çkk¤fku.

{kæÞr{f yLku Wå[íkh {kæÞr{f þk¤kLkk rðãkÚkeoyku.

Lkðòík rþþwÚke 14 ð»koLkk þk¤kyu Lk síkk çkk¤fku.

1

nuíkwyku..

•

•

•

•

•

•

þk¤kLkk çkk¤fku{kt Mkk{kLÞ heíku òuðk {¤íke çke{kheykuLke þkuÄ yLku MÚk¤ Ãkh Mkkhðkh.

sYrh Mkt˼o Mkuðkyku {kxu çkk¤fkuLke íkÃkkMkýe yLku y÷øk íkkhðýe.

sYrhÞkíkðk¤k çkk¤fkuLke Mkt˼o Mkuðk fuLÿku{kt rðøkíkðkh íkÃkkMkýe íkÚkk Mkkhðkh íkÚkk Vku÷kuyÃkLke ÔÞðMÚkk.

MkwÃkh MÃkuþeÞk÷exe Mkkhðkh.

þk¤kLkk çkk¤fku îkhk Mk{ks{kt ykhkuøÞ ytøku Mk{sËkhe W¼e fhðe.

økk{ íkÚkk þk¤k{kt ykhkuøÞ«Ë ðkíkkðhý W¼wt fhðwt.

ykhkuøÞ yux÷u Vfík çke{khe Lk nkuÞ íkuðe ÃkrhÂMÚkrík s Lknª {Lkw»ÞLke Mkk{krsf, ÷køkýeíktºk, ykæÞkÂí{fíkk yuðk ík{k{

ykðhýku WÃkh Ãký Ãkwhíkwt Mkfkhkí{f «¼wíð nkuÞ íkuðe Mktíkku»kfkhf ÃkrhÂMÚkrík nkuðe íku ykhkuøÞ.

þk¤k ykhkuøÞ fkÞo¢{ yu hkßÞLke ¼kðe ÃkuZeLku íktËwhMík çkLkkððkLkku íku{s íkuyku{kt ykhkuøÞ «Ë xuðkuLkwt rLk{koý fhðkLkku

ykhkuøÞ rð¼køkLkku yuf MkhknLkeÞ «ÞkMk Au. su{kt çkk¤fkuLke ykhkuøÞ íkÃkkMkýe ÷ELku MkwÃkhMÃku~Þk÷exe MkwÄeLke MkkhðkhLkku

Mk{kðuþ ÚkkÞ Au. þk¤k ykhkuøÞ fkÞo¢{ yuf yrík {níðLkku Mk{ks÷ûke fkÞo¢{ Au. su ytíkøkoík «rík ð»kuo ytËksu ËkuZ

fhkuz sux÷k çkk¤fkuLke ykhkuøÞLke íkÃkkMkýe fhðk{kt ykðu Au.

þk¤k ykhkuøÞ fkÞo¢{

þk¤k ykhkuøÞ fkÞo¢{{kt çkk¤fkuLku ÓËÞ, fezLke, fuLMkh yLku Úku÷uMku{eÞk {ush suðe økt¼eh çke{khe{kt ÍzÃke

Mkkhðkh {¤e þfu íku {kxu rsÕ÷k fûkkyu {tswhe ykÃkðkLke Mk¥kk {wÏÞ rsÕ÷k ykhkuøÞ yrÄfkheLku ykÃkðk{kt ykðe Au.

ÓËÞ, rfzLke yLku fuLMkh suðe økt¼eh çke{kheÚke Ãkezkíkk çkk¤fkuLku ðÄw Mkkhðkh {kxu MkwÃkhMÃku~Þk÷exe

nkuÂMÃkx÷{kt heVh fhðk{kt ykðu Au. yk nkuÂMÃkx÷{kt çkk¤fkuLku ykuÃkhuþLk yLku rfzLke «íÞkhkuÃký Mkuðk MkrníkLke

ík{k{ Mkkhðkh rðLkk{qÕÞu Ãkwhe Ãkkzðk{kt ykðu Au.hkßÞ{kt Mkkhðkh þõÞ Lk nkuÞ íkuðk ÓËÞLke sxe÷ çke{kheðk¤k

çke.Ãke.yu÷. fkzo ÄkhfkuLku hkßÞ çknkhLke ÏÞkíkLkk{ nkuÂMÃkx÷{kt Mkkhðkh {kxu {kuf÷ðk{kt ykðu Au.

þk¤k ykhkuøÞ íkÃkkMkýe fkÞo¢{ ytíkøkoík ykhkuøÞ xe{ ykÞkusLk {wsçk þk¤k, yktøkýðkze yLku økk{Lke

{w÷kfkík ÷E ík{k{ çkk¤fkuLke ykhkuøÞ íkÃkkMk fhu Au. íkÃkkMkýe ËhBÞkLk su çkk¤fkuLku çke{khe sýkÞ íkuykuLku MÚk¤

Ãkh Mkkhðkh ykÃkðk{kt ykðu Au. íkçkeçke yrÄfkhe îkhk çke{kheðk¤k ík{k{ çkk¤fkuLke ykhkuøÞ íkÃkkMk fhðk{kt ykðu

Au yLku su çkk¤fkuLku Mkt˼oMkuðkLke sYh sýkÞ íkku íkuðk çkk¤fkuLku rsÕ÷kLke rMkrð÷ nkuÂMÃkx÷{kt, Mkk.yk.fuLÿ{kt

rðrðÄ hkuøkkuLkk rLk»ýkík îkhk [fkMkýe fheLku Mkt˼o Mkuðk Ãkwhe Ãkkzðk{kt ykðu Au. su{ fu çkk¤hkuøk rLk»ýkík, ykt¾Lkk

MksoLk, fkLk, Lkkf, øk¤kLkk MksoLk, Ëtík MksoLk, [k{zeLkk hkuøkkuLkk rLk»ýkík rðøkuhu rLk»ýkíkku îkhk rðLkk{qÕÞu MkkhðkhLke

MkkÚku MkkÚku su çkk¤fLku árü ¾k{e nkuÞ yLku [~{kLke sYh nkuÞ íkuðk çkk¤fkuLku rðLkk{qÕÞu [~{k Ãkwhk Ãkkzðk{kt ykðu

Au.

2

fkÞo ÃkæÄrík..

íðheík Mkkhðkh {¤e hnu íku {kxuLkwt ykÞkusLk...

ykhkuøÞ ík5kMk

MkkhðkhfkuLkk îkhk

MÚk¤

çkk¤fkuLke çkuÍef ykhkuøÞ íkÃkkMk ykhkuøÞ fkÞofh îkhk

- þk¤k

- yktøkýðkze

- økk{ / ðkuzo

- þk¤k

- yktøkýðkze

- økk{ / ðkuzo

¾k{e / çke{kheðk¤k ík{k{ çkk¤fkuLke

ykkhkuøÞ íkÃkkMk

íkçkeçke yrÄfkhe îkhk

Mkt˼o Mkuðk MkwÃkh MÃku~Þk÷eMx íkçkeçkku îkhk - Mkk{qrnf ykhkuøÞ fuLÿ

- rsÕ÷k nkuÂMÃkx÷

MkwÃkh MÃku~Þk÷exe Mkuðkykuíks¿k îkhk

- hkßÞLke yuÃkuûk nkuÂMÃkx÷ku

yuÃkuûk nkuÂMÃkx÷ :

þk¤k ykhkuøÞ fkÞo¢{Lkk ÷k¼kÚkeo çkk¤fLku nkuÂMÃkx÷{kt WÃk÷çÄ ík{k{ Mkkhðkh rðLkk{qÕÞu Ãkwhe

Ãkkzðk{kt ykðu Au. su{kt fkuE ÞwÍh [kso (hkuøke fÕÞký Mkr{ríkLkku) Ãký ÷uðk{kt ykðíkku LkÚke.

ÓËÞ hkuøkLke çke{khe {kxu : 1. Þw. yuLk. {nuíkk ELMxexÞwx ykuV fkzeoÞku÷kuS yuLz heMk[o MkuLxh, y{ËkðkË.

2. ðe. yuMk. sLkh÷ nkuÂMÃkx÷, yu÷eMkçkúes, y{ËkðkË.

rfzLke hkuøk {kxu : ELMxeÞwx ykuV rfzLke zeMkeÍ, y{ËkðkË.

fuLMkh hkuøk {kxu : yu{. Ãke. þkn fuLMkh nkuÂMÃkx÷, y{ËkðkË.

3

5|FYlDS VG[ DFwIlDS XF/FDF\ AF/SMGF 5|lTlGlW V[JF V[S AF/SG[ VFZMuI,1FL TF,LD VF5L C[<Y DMlG8ZAGFJJFDF\ VFJX[P VF AF/S XF/FDF\ 5MTFGF ;C5F9LVMG[ VFZMuI lX1F64 VFZMuI5|N 8[JM VG[ ;F5|\T VFZMuI ;D:IFV\U[ DFU"NX"G VF5X[P T[DH jI;GYL N}Z ZCL VFZMuI5|N 8[JM V5GFJX[P 5MTFGF ;C5F9L V[JF C[<Y DMlG8Z wJFZFO[,FTFVFZMuI;\N[XFVM lJnFYL"VMDF\ 5MhL8LJV;Zpt5gG SZX[VG[VFZMuIV\U[GL HFU'TTF JWX[P

“ ”

“ ”

5 |FYlDS VG [DFwIlDS XF/FDF \AF/S MGF 5 |lTlGlW V [JF V [S AF/SG [VFZ MuI,1F LTF, LD VF5 L C [<Y D MlG8ZAGFJJFDF \VFJX [P VF AF/S XF/FDF \5 MTFGF ;C5F9 LV MG [VFZ MuI lX1F64 VFZ MuI5 |N 8 [J MVG [;F5 |\T VFZ MuI ;D:IFV \U [DFU "NX "G VF5X [P T [DH jI;GY LN }Z ZC LVFZ MuI5 |N 8 [J MV5GFJX [P 5 MTFGF ;C5F9 LV [JF C [<Y D MlG8Z wJFZFO [,FTF VFZ MuI ; \N [XFV MlJnFY L "V MDF \5 Mh L8 LJ V;Zpt5gG SZX [VG [VFZ MuIV \U [G LHFU 'TTF JWX [P

“ ”

“ ”

nuÕÚk {kurLkxh

4

“þk¤k ykhkuøÞ fkÞo¢{”Lkwt Ã÷kLkªøk yLku {kE¢kuÃ÷kLkªøk.

ík{k{ Mkn¼køke rð¼køkku MkkÚku Mktf÷LkLke fk{økehe.

ykhkuøÞ fkÞofhLku fk{økehe MkkUÃkýe yLku Ëðkyku / MkkÄLkku Ãkwhk Ãkkzðk.

fkÞo¢{ {kE¢kuÃ÷kLkªøk «{kýu s ÚkkÞ yLku Mk{ÞçkæÄ heíku ÚkkÞ íkuLkwt MkwÃkhrðÍLk.

¾k{e / çke{kheðk¤k ík{k{ çkk¤fkuLke ykhkuøÞ íkÃkkMk yLku Mkkhðkh.

MkwÃkhrðÍLk yLku heÃkkuxªøk fk{økehe.

zuxk yuLxÙe fk{økehe.

Vku÷kuyÃk íkÃkkMk.

heÃkkuxªøk yuLkk÷eMkeMk yLku yufþLk xufLk fk{økehe

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

Mkt˼oMkuðk ytøkuLke fk{økehe

•

•

•

•

•

•

•

çkk¤fkuLke çkuÍef ykhkuøÞ íkÃkkMk yLku MÚk¤ Ãkh Mkkhðkh.

ykhkuøÞ íkÃkkMkýeLke ykhkuøÞ fkzo yLku hSMxh{kt LkkUÄýe.

íkçkeçke yrÄfkhe îkhk ík{k{ sYrhÞkíkðk¤k çkk¤fkuLku Mkt˼oMkuðk yÃkkððe.

heÃkkuxeOøkLke fk{økehe.

ykhkuøÞ rþûký.

Mktf÷Lk yLku MknÞkuøk.

Vku÷kuyÃk fk{økehe.

þk¤k ykhkuøÞ fkÞo¢{ - ykÃkýe Mkn¼køkeíkk

íkçkeçke yrÄfkhe

Ëuþ yLku hkßÞLke ¼kðe ÃkuZeLku íktËwhMík çkLkkððkLkk yk ¼økehÚk «ÞkMk{kt ËhufLkku MknÞkuøk ykð~Þf Au. ykÃkýwt fkÞo

y÷øk nþu Ãkhtíkw æÞuÞ yuf Mk{kLk Au, “íktËwhMík økwshkík”. [k÷ku ykÃkýu çkk¤fkuLkk ykhkuøÞ yLku íktËwhMíke {kxu MkkÚku

{¤eLku fk{økehe fheyu.

ykhkuøÞ fkÞofh

5

rþûkf

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

“rþûkf” yu Ëhuf rðãkÚkeoLkku ykËþo (hku÷ {kuz÷) nkuÞ Au. rðãkÚkeoyku ÃkkuíkkLkk {kíkk-rÃkíkk fhíkkt Ãký rþûkfLku

ðÄw {kLk ykÃku Au yLku rþûkfku îkhk fnu÷ ík{k{ ðkík {kLkíkk nkuÞ Au. çkk¤fkuLke íktËwhMíke yLku íktËwhMík xuðku

{kxu rþûkfkuLke ¼qr{fk ½ýe s yøkíÞLke Au.

çkk¤fkuLke Mkk{kLÞ {krníkeLke þk¤k ykhkuøÞ fkÞo¢{Lkk fkzo / hSMxh{kt LkkUÄýe.

çkk¤fku{kt ykhkuøÞ«Ë MkwxuðkuLkwt rLk{kýo.

çkk¤fkuLke çke{khe ytøku ykhkuøÞ xe{Lku òýfkhe.

rðãkÚkeoyku{kt òuðk {¤íke yLkuf çke{kheykuLkk ÷ûkýku suðk fu Íkt¾w Ëu¾kðwt, ykuAwt Mkt¼¤kðwt, ðkhtðkh Ãkuþkçk

fhðk sðwt, ðkhtðkh {ktËøkeLkk fkhýu økuhnksh hnuðwt ðøkuhu rþûkfLkk æÞkLk{kt Ãknu÷k ykðíkk nkuÞ Au. suÚke

ykðk çkk¤fkuLku rþûkfku ykhkuøÞ xef ykðu íÞkhu ¾kMk ykhkuøÞ íkÃkkMkýe {kxu çkku÷kðu yÚkðk ðÄw çke{kheðk¤k

çkk¤fkuLku ykhkuøÞ fuLÿ Ãkh heVh fhu.

ðk÷eykuLku {krníkøkkh fhðk.

þk¤k{kt MðåAíkk ò¤ððe.

çkk¤fku{kt ykhkuøÞ«Ë h{íkku Lkku «[kh fhðku.

þk¤k{kt hnu÷k VMx yuEz çkkuûkLkku WÃkÞkuøk yLku ykhkuøÞ fkÞofh MkkÚku hne heVe÷ªøkLke fk{økehe fhðe.

ÔÞMkLk {wÂõík.

Äkuhý - 8/1h Lkk çkk¤fkuLku nuÕÚk {kurLkxh yku¤¾ yLku íkk÷e{.

ykþk

þk¤k ykhkuøÞ fkÞo¢{ ytøku rðãkÚkeoyku, ðk÷eyku, ¾kMk fheLku {kíkkykuLku {krníkeøkkh fhðk.

ykhkuøÞ íkÃkkMkýeLkk rËðMku ðÄw{kt ðÄw ÷kufkuLku ÷k¼ {¤u íku {kxu sLkòøk]rík fhðe.

ykhkuøÞ íkÃkkMkýe{kt ykhkuøÞ fkÞofhLku {ËË fhðe.

Mkt˼oMkuðkLke òýfkhe çkk¤fLkk ðk÷eykuLku ykÃkðe.

Vku÷kuyÃk{kt {ËË fhðe.

ykhkuøÞ rþûký.

økk{{ktt ykhkuøÞ ytøku òøk]rík ÷kððkLkk fkÞo¢{{kt {ËËYÃk Úkðwt.

yuzku÷uþLx nuÕÚk {uMkus.

1)

2)

3)

4)

5)

6)

7)

8)

6

yktøkýðkze fkÞofh

yktøkýðkzeLkk çkk¤fkuLke hSMxh{kt LkkUÄýe.

yktøkýðkzeLkk çkk¤fkuLke ykhkuøÞ íkÃkkMkýe fk{økehe{kt {ËË.

yktøkýðkze{kt Lk ykðíkk A ð»koÚke LkkLkk çkk¤fkuLke ykhkuøÞ íkÃkkMk{kt {ËË.

ykhkuøÞ rþûký.

þk¤kyu Lk síke íkYýeykuLku yXðkrzÞu yuf Vku÷ef yurMkzLke økku¤e øk¤kððe.

yktøkýðkze{kt MkVkE fk{økehe.

•

•

•

•

•

•

ðef÷e ykÞoLk Vku÷ef

yurMkz MkÃ÷e{uLx

yuzku÷uþLk £uLz÷e

nuÕÚk õ÷erLkfMk

þk¤k ykhkuøÞ

fkÞo¢{

{uLMxwy÷ nkESLk

«kuøkúk{

10 Úke 19 ð»ko

íktËwhMík SðLk Sððk {kxuLkk MkkuLkuhe Mkqºkku

{kíkkLkwt Äkðý çkk¤fkuLkk ykhkuøÞ {kxu Mkðkuo¥k{ yknkh.

Mk{ÞMkh hMke {qfkðku, çkk¤fkuLku Mkwhrûkík çkLkkðku.

Äq{úÃkkLkÚke çk[ku, íkttËwhMík SðLk Sðku.

ykÃkLkk økk{Lku hkuøk{wõík hk¾ðk, MðåAíkk yÃkLkkðku.

MðåAíkk hk¾ku, çke{kheÚke çk[ku.

ËqÄ, ÷e÷kt þkf¼kS ¾kyku, íkksøke {wõík ÷ktçkw SðLk Sðku.

hõíkrÃk¥k {xe þfu Au, rLkÞr{ík Mkkhðkh ÷uðkÚke.

ðnu÷wt rLkËkLk rLkÞr{ík MkkhðkhÚke ûkÞ hkuøk MktÃkqýo {xu Au.

MðåAíkk MðkMÚÞLke sLkLke Au.

ßÞkt nkuÞ MðåAíkk, íÞkt nkuÞ «¼wLkku ðkMk.

ßÞkt nþu øktËfe íÞkt nþu {k¾e, ßÞkt nþu {k¾e íÞkt nþu {ktËøke.

ßÞkt nþu MðåAíkk, íÞkt nþu íktËwhMíke.

Ãkkýe yLku ËqÄ nt{uþk Wfk¤eLku s ÃkeðkLke xuðÚke ÃkkýsLÞ hkuøkkuÚke çk[e sðkÞ Au.

ÃkkýeLku þwæÄ fhðk f÷kuheLk xuçk÷uxLkku WÃkÞkuøk ÚkkÞ íkku Íkzk-Q÷xe suðk ÃkkýesLÞ hkuøk yxfkðe þfkÞ.

¾kuhkf íkku íkkòu s, V¤ Ãký íkkòt s yLku Ãkkýe Ãký [kuϾwt nkuÞ íkku þheh Ãký rLkhkuøke s hnu.

y{khwt økk{ MðåA økk{, ykÃkýwt økwshkík MðåA økwshkík.

½hLkwt yktøkýwt [kuϾwt nþu íkku yk¾wt økk{ [kuϾwt nþu.

ÃkkýesLÞ hkuøkkuÚke çk[ðk (f{¤ku, fku÷uhk, Íkzk-Q÷xe, xkEVkuEz) f÷kuheLkuþLk fhu÷ Ãkkýe s ÃkeðkLkku

ykøkún hk¾ku.

ÃkkýesLÞ hkuøkkuÚke çk[ðk ¾wÕ÷ku, çkòÁ yLku ðkMke ¾kuhkf ¾kðku Lknª.

ÃkkýesLÞ hkuøkkuÚke çk[ðk MktzkMk økÞk çkkË MkkçkwÚke nkÚk Äwyku.

MðåAíkk íktËwhMíkeLkwt Ãknu÷wt ÃkøkrÚkÞwt Au.

ÃkeðkLkk ÃkkýeLke xktfe, ½ze ZktfeLku hk¾ku {åAh WíÃkrík yxfkðku.

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

7

8

: hkßÞ fûkkyu :

: rsÕ÷k fûkkyu :

: fkuÃkkuohuþLk fûkkyu :

: íkk÷wfk fûkkyu :

: «kÚkr{f ykhkuøÞ fuLÿ :

Mxux Lkkuz÷ ykurVMkh©e (þk¤k ykhkuøÞ)

ykh. Mke. yu[. ykurVMkh©e

{wÏÞ rsÕ÷k ykhkuøÞ yrÄfkhe©eLke f[uhe

rsÕ÷k Ãkt[kÞík

{uzef÷ nuÕÚk ykurVMkh©e

BÞwrLkrMkÃk÷ fkuÃkkuohuþLk

íkk÷wfk nuÕÚk ykurVMkh©e

íkk÷wfk f[uhe

{uzef÷ ykurVMkh©e

«kÚkr{f ykhkuøÞ fuLÿ

fr{þLkh©e, ykhkuøÞLke f[uhe,

ç÷kuf Lkt.Ãk, zku. Sðhks {nuíkk ¼ðLk, Mkufxh-10, økktÄeLkøkh.

VkuLk Lktçkh : 079 23253324, 23253560

VufMk Lktçkh : 079 23241124

E{u÷ : schoolhealthgujarat@gov.in

www.gujhealth.gov.in

þk¤k ykhkuøÞLke ðÄw {kneíke {kxu

:: MktÃkfo ::

MktÃkfo

“þk¤k ykhkuøÞ yuf{”

ykhkuøÞ rþûký çÞwhku

fr{þLkh©e, ykhkuøÞLke f[uhe,

ç÷kuf Lkt.Ãk, zku. Sðhks {nuíkk ¼ðLk, Mkufxh-10, økktÄeLkøkh.

VkuLk Lktçkh : 079 23253324, 23253560

VufMk Lktçkh : 079 23241124

E{u÷ : schoolhealthgujarat@gov.in

www.gujhealth.gov.in