kntum - partners for law in...
TRANSCRIPT
a\pjymhImißsf°pdn®pw _‘s∏´ \nbaßsf°pdn®pw Adnbphm\pff
hn`he_v[n°v klmbIambn {]h¿Øn°p∂ Hcp kwLS\bmWv "]m¿´vtWgvkv t^m¿
tem C≥ Uhe∏vsa‚ v'(]n.F¬.Un). {]m¥h¬Icn°s∏´ hn`mK߃°v kmaqly-\oXn-
bpw kpc£nXXzhpw Dd∏p\evIphm\pw kv{XoIfpsS AhImi߃ kw_‘n®v {]iv\ß-
ƒ°v Du∂¬ \evIphm\pw CXv ]camh[n ]cn{ian°p∂p. \nba⁄¿, kmaqlycwKØv
{]h¿Øn°p∂h¿ F∂nhcpambn HØptN¿∂v Xmsg X´papX¬ kwLSn∏n°s∏Sp∂
Iq´mbvaIfneqsSbpw, ]cnioe\]cn]mSnIƒ, Aht_m[w krjvSn°¬, kmt¶XnI
]cn⁄m-\Øns‚ e_v[n F∂nhbneqsSbpamWnXv \n¿Δln°s∏Sp∂Xv. Ch¿ \nbasØ
kmaqly-{]h¿Ø\Øn\pff Hcp D]m[nbmbn kzoIcn°pIbpw, kaqlØn¬ kmaqly-
\oXnbpambn _‘s∏´pff kwcw`߃ \nbahpambn kwtbmPn∏nbv°phm\pff {ia߃
]n¥pWbv°pIbpw sNøp∂p.
kv{XoIfpsS AhImikacßfpsS XpS¿®bmbn ]Øph¿jwapºv 1993 ¬ kam\
Nn¥mKXn°mcmb kv{Xo{]h¿ØI¿ cq]w \evInb kzX{¥ kv{XokwLS\bmWv
At\zjn. IpSpw_Ønepw kaqlØnepw ]oU\߃°ncbmIp∂ kv{XoIƒ°v
]n¥pWtbInsIm≠v tIcfw apgph≥ At\zjnbpsS {]h¿Ø\߃ hym]n®ncn°p∂p.
Iu¨kenßv, eoK¬ FbvUv sk¬, IΩyqWn‰n h¿°v, sse{_dn B‚ v tUmIyp-sa-
t‚j≥ sk‚¿, skan\mdpIƒ, inev]imeIƒ, t_m[hXv°cW¢m pIƒ, tjm¿ vkvt‰
tlmw F∂nhbmWv At\zjnbpsS apJyamb {]h¿Ø\߃. ]oU\Øncbmhp∂ kv{XoI-
ƒ°v kz¥w {]iv\߃ Xpd∂p]dbphm\pff thZnbmWv At\zjn hnsa≥kv Iu¨k-
enßv sk‚¿. t]meokv tÃj≥, tImSXn XpSßnb k¿°m¿ ÿm]\ßfpsS km[yX
D]-tbm-Kn®v \nba]cambn e`n°mhp∂ ]cnc£ Dd∏phcpØm≥ kv{XoIsf klmbn-
°p∂p. am{Xa√, kaqlØns‚ ASnØ´nte°ndßn AwK≥hmSn, alnfmkamPw, kzbw-
klmbkwL߃, IpSpw_{io bqWn‰pIƒ F∂nhsb IÆntN¿ØpsIm≠v skan\mdp-
Iƒ, eoK¬ ¢m pIƒ, inev]imeIƒ apXembh kwLSn∏n°p∂p.
]n.F¬.Un.
F v 18 (H∂mw \ne), PmwKv]pc FIvÃ≥j≥,
\yqU¬ln˛110 014, C¥y.
t^m¨: +91 11 24316832
^mIvkv : +91 11 24316833
C- -- sabn¬: pld india @ vsnl.com
At\zjn hnsa≥kv Iu¨kenßv sk‚¿,
IpXnch´w.]n.H,
tIm´qfn, tImgnt°mSv,
tIcfw, C¥y.
t^m¨: 0495 2744370
Csabn¬: anweshi @ eth.netwebsite: www.anweshi.org
kv{XoIfpsS AhImi߃ hos≠Sp°p∂Xn\mbn
kntUm:kv{XoIƒs°Xnsc F√m
hn[Ønepapff hnth-
N -\ßfpw Ah-km\n -
∏n -b v -°m\pff DSºSn
PARTNERS FOR LAW IN DEVELOPMENT
ANWESHI WOMEN’S COUNSELLING CENTRE
]m¿´vtWgvkv t^m¿ tem C≥ Uhe∏vsa‚ v(]n.F¬.Un),
\yqU¬ln, 2006 F∂ kwLS\ bqWns^ans‚
klmbtØmSpIqSn Xømdm°nb ˛
kntUm : sdtÃmdnßv ssd‰vkv Sp hnsa≥''(2004)
F∂ Cw•ojv ]Xn∏ns‚ aebmf ]cn`mjbmWv
Cu ]pkvXIw.
ISBN 81-904013-0-0
Cu ]pkvXIØns‚ hnh¿Ø\Øn\pw {]kn≤oIcWØn\pw
t^mUv ^ut≠j≥ \yqU¬ln, F∂ kwLS\bpsS
kmºØnI klmbw e`n®n´p≠v. ]pkvXIØn¬
{]ISn∏n°s∏´ BibKXnIƒ,
{KŸImc∑mcptSXmbncn°bm¬ AXv t^mUv
^ut≠js‚tbm A¥mcmjv{SkwLS\bptStbm,
at‰sX¶nepw kwtbmPnX kwLS\bptStbm
ImgvN∏mSpIfmbn Nn{XoIcn°phm≥ ]mSn√mØXmWv.
]n.F¬.UnbpsS AwKoImctØmSpw AdnthmSpwIqSn
hnZym`ymk kw_‘hpw, hym]mtcXchpamb Bhiy߃°v
Cu ]pkvXIw D]tbmKn°mhp∂XmWv.
teJI¿:
a[p salvd
AanX ]p≥Pv
hnh¿Ø\w:-
{]oX sI.sI
Ih¿ Nn{Xw:
B\μv \mthmdmw
Nn{XoIcWw:
hnjz¬ sh_v -˛ (www.visualvibe.net)
{]n‚nwKv:
t]mb‰v {Km^nIvkv, tImgn-t°m-Sv.
{]km[I¿-:
]n.F¬.Un, \yqU¬ln.
At\zjn hnsa≥kv Iu¨kenßv sk‚¿-, tImgnt°mSv.
kw`m-h\: 100 cq]
©
f≈S°w
BapJw
a\pjymhImi߃: s]mXpshbpw {]tXyIambpw 9a\pjymhImißfpsS ASnÿm\khntijXIƒ 9a\pjymhImißfpsS {]_eamb N´°qSn\pffn¬
kv{XoIfpsS AhImi߃ t\cnSp∂ {]Xn_‘߃ 11kv{XoIƒ°v am\hnI ]Zhn \evI¬ 15
XpeyXbnte°pff bm{X 16kntUmbpsS LSI߃ 18
kntUmbpsS ASnÿm\]camb N´°qSv 21kaXzw 21hnthN\cmlnXyw/hnthN\w 25`cWIqS _m[yX 30
kntUmbpsS hym]vXnbpw {]m[m\yhpw 35A\pt—ZßfpsS hkvXp\njvTamb hnhcW߃ 36kntUmbpsS khntijXIƒ \n¿ΔNnbv°p∂p. 44D]kwlmcw 48
A\p_‘w
i_vZmhen 49kv{XoIƒs°Xnsc F√m hn[Ønepapff
hnthN\߃ Ahkm\n∏n°m\pff DSºSn 51
hnh¿ØI°pdn∏v
\yqU¬ln Bÿm\ambpff "]m¿´vtWgvkv t^m¿ tem C≥ Uhe∏vsa‚ v' F∂
kwLS\bpsS Bhiym¿∞amWv Cu ]pkvXIw hnh¿Ø\w sNbvXncn-°p∂Xv.
kv{XoIƒs°Xncmbn \S∂psIm≠ncn°p∂ F√m coXnbnepapff AXn{Iaßtfbpw
{]Xntcm[nbv°p∂Xn\mbn tIcfØnepS\ofw {]h¿-Øn-°p∂ At\zjn hnsa≥kv
Iu¨kenßv sk‚dn\pth≠n hnh¿Ø\w sNøp∂ Fs‚ c≠masØ ]pkvXIamWnXv.
kv{XoIfpsSbpw {]m¥h¬°cn°s∏´hcptSbpw a\pjymhImi߃ kw_-‘n®pff
Kl\hpw k¶o¿Æhpamb \nba߃ ]eXpw hnh¿Ø\w sNøp-tºm-ƒ kzm`mhnIambpw
a\ nem°m≥ Ignbp∂ G´ntebpw \m´ntebpw \nba-߃ XΩnepff A¥cw
thZ\mP\IamWv.
2005 sk]vXw_¿ 19 \v Xncph\¥]pcw ayqknbw t]meokv AdÃp sNbvsX-¶nepw 21 \p
am{Xw tImSXnbn¬ lmPcm°n, 14 ZnhksØ dnam‚n¬ ]qP∏pc sk≥{S¬ Pbnen¬
ASbv°s∏´ Xmcm_mbn F∂ ZfnXv kv{Xo, Pbnense ab°pacp∂p am^nbsb°pdn®v
]cmXn ]d™Xns‚ t]cn¬, {`m¥nbmbn ap{Z-IpØs∏´v am\knItcmKmip]{Xnbn¬
ASbv°s∏SpIbpw AhnsSsh®p Zpcql-kmlNcyØn¬ acWs∏SpIbpap≠mbn.
Xmcm_mbnbpsS acWØn\v bmsXm-cp \jvS]cnlmchpw \evImsXbmWv _lpam\s∏´
tIcfmssl-t°m-SXn t]meokns‚bpw a‰p A[nImcnIfpsSbpw dnt∏m¿´ns‚
ASnÿm\Øn¬ tI v Ahkm\n∏n®Xv. ]eÿeØpw Xmcm_mbn \evInb ]cmXnIƒ
H∂pw-Xs∂ ]cnKWn°s∏´n√. adn®v ]W°mc\mb ho´pSaÿ\pw Iq´mfnIfpw \evInb
Ifhmb ]cmXnIfn¬ tI v cPnÿ sNbvXp.
"kh¿Æ\p \oXn; Ah¿Æ\p a\pjymhImiw
]W°mc\p \oXn; ]mhs∏´h\p a\pjymhImiw'
˛ Acp‘Xo tdmbv
s]mXp-P-\-߃°v, {]tXy-In®v km[m-c-W-°m¿°pw kntUm-bpsS A¥x Ø Dƒs°m-
≈-hm≥ Ign-bp∂ coXn-bn¬ hfsc efn-X-ambn hnh¿Ø\w sNøp-hm≥ Bflm¿∞-amb
{iaw \S-Øn-bn- p-≠v. Cu DZyaw k -e-am-sb-¶n¬ Rm≥ IrXm¿∞-bm-bn. hnh¿Ø\Øn\p
]et∏mgpw th≠ D]tZi߃ \evInb tImgnt°mSv _mdnse A`n`mjI\mb sNºn¬
hnthIm\μ≥, tP¿WenÃv Zo].hn.Fw, Poh]cy¥w XShn\v in£n°s∏ v sk≥{S¬
Pbnen¬ Igntb≠n h∂, a\pjymhImißfpsS \ntj[hpw aqeyhpw Xncn®dn™ kplrØv
]n. at\mPvIpam¿, kv{XoIfptSbpw, BZnhmkn˛ZfnXv hn`mKßfptSbpw
kaXzmhImiØn\pth≠nbpff t]mcm´ßfn¬ F\ns°m∏w \nev°p∂ Fs‚
PohnX]¶mfnbmb {]Imiv, ]ns∂ At\zjn hnsa≥kv Iu¨kenßv sk‚¿, ]m¿ vtWgvkv
t^m¿ tem C≥ Uhe∏vsa‚ v F∂o kwLS\ItfmSpw Dff IrX⁄X IqSn Adnbn°p∂p.
{]oX sI.sI.
AUz°‰v, tImgnt°mSv.
BapJw
HcphiØv \nbahpw \bhpw kw_‘n® Imcyßfpw adphiØv I¿Ω]cn]mSnIfpw
]≤XnIfpw Dƒ∏sS kv{XoIfpsS AhImi߃-°pth≠nbpff GXp
{]h¿Ø\ßfnepw, kv{XoIfpsS a\pjymhI-m-i-߃°p th≠nbpff apJyamb
DSºSn F∂ \nebn¬ kntUmhn\v hfsctbsd {]k‡nbp≠v.
kv{XoIfpsS AhImißfpambn _‘s∏´, e`yamb F√m hnhcßfpw
kwtbmPn∏n°pIbpw amXrIm]camb N´ßƒ GtIm]n∏n°pIbpw sNbvXv
bYm¿∞ {]h¿Ø\Ønte°v FØn°p∂Xn\mbn, Cu DSºSn \S∏nem-°p-hm≥
]cn{ian°p∂h¿ Xo¿®bmbpw {i≤ tI{μoIcn°Ww F∂ ImcyØn¬ c≠-`n{]m-
ban√. \nbasa∂ \nebnepw, Iptd°qSn khntijamb A¿∞Øn¬ ]d™m¬,
A¥mcmjv{S \nehmcØnep≠m°s∏´ Hcp k‘n F∂ \nebnepw kntUmbpambn
Iq´nt®¿°s∏Sp∂ A\pam\ßfpsS shfn®Øn¬ CXv hnπhmflIamb Hcp
DZyaas{X. hyXykvXamb hnjb߃ ssIImcyw sNøs∏-Sp∂ taJeIfnepw
{]h¿Ø\ \nehmcßfnepw {]mtbmKnIam°p-hm≥ X°-hn[Øn¬ shdpw Hcp \nba
DSºSn F∂ XeØn¬\n∂pw kntUmsb am‰nsb-Sp-°pI F∂Xv hensbmcp
sh√phnfnXs∂bmWv.
\nba]camb ]n≥_ew \ne\n¿ØnsIm≠pXs∂ kntUmhns\ \nbatcJ
F∂Xn¬\n∂pw enwK]Zhn kaXzw F∂ Bibw {Kln°Ø° Ah-ÿ-bnte°v
am‰nsbSp°m≥ IgnbWsa∂mWv, kaqlØn¬ s]mXp{]h¿Ø-I≥amcmbn
CSs]Sp∂h¿ apX¬ \bcq]oIcWw \SØp∂h¿, HutZymKnI hrμ߃,
\nba⁄¿, \ymbm[n]∑m¿ XpSßnb hensbmcp Iq´w {]h¿ØI¿ C∂v t\cnSp∂
ta¬{]kvXmhn® sh√phnfn. kntUm F¥msW∂v a\ n-em-°p∂Xns‚
BZy]Snsb∂ \nebn¬ amXrIm]camb \ne]mSpIƒ ÿm]n°phm\pw kv{XoIfpsS
a\pjymhImi߃ \n¿hNn°phm\pw klm-bn°m≥ Cu {]kn≤oIcWØnse
BibßfpsSbpw am\ZWvUßfpsSbpw kΩnfnX cq]Øn\v Ignbp∂p. AØcw
tI{μoIrXamb Hcp cq]w, {]h¿Ø-\ßsf GXp XcØnepw {]mtbmKn-
Iam°m\pXIp∂ Adnhpw hn`hßfpw kntUmhn\v {]Zm\w sNøp∂p.
AØcsamcp hn`hkamlmcWØn\p th≠nbpff bXv\amWv Cu ]pkvXIw.
kntUmhns‚ hym]vXnbpw Ignhpw BgØnepw ]c∏nepw a\ nem°m≥
klmbn°pI F∂XmWv Cu {]kn≤oIcWw apJyambpw Dt±in°p∂Xv. Bi-
b]chpw hkvXp\njvThpw kmμ¿`nIhpamb hnjbßfn¬ hym]cn°p∂ AtX
t]mseXs∂ Ahbn¬ Hmtcm∂nepw Dff k¶o¿ÆXIƒ shfn-s∏-Sp-Øphm\pw
Cu AdnhpIƒ hnXcWw sNøphm\pw Du¿÷kzeamb At\zjWhpw DSºSnbpsS
{]tbmKhXvIcWhpw \SØphm≥ kntUm {i≤n°p∂p. GsX¶nepw Hcp {]tXyI
hnjbØnepff tI{μoIcWhpw Du∂¬ \evIepw kzm`mhnIambpw DSºSnbpsS
hym]vXnsb ]canXs∏SpØp∂p. XXv eambn, kntUmhns‚ ]p\x]cn-tim[-\m-
kwhn[m\w, Xt±iobamb {]tbm-KhXvIcWw, Hm]vjW¬ t{]mt´mtImƒ XpSßnb
]eImcyßsfbpw Cu ]pkvXIØn¬ Dƒs°mffn°m≥ IgnbmsXt]mbn.
bYm¿∞Øn¬ Cu hnjb-ßsf√mw DSºSnbpsS {]k‡Iamb `mKßfmWv
AXn\p]Icw, kntUmbpsS {]tbmKhXvIcWhpw ta¬t\m´hpambn _‘s∏ v
a‰v khntijXeßsf kw_‘n® Adnhnte°v \bn°pIbpw Chsb
tbmPn∏n°pIbpw sNøp∂ Cu DSºSnsb°pdn®v ASnÿm\⁄m\w \evIpIbmWv
Cu ]pkvXIw sNøp∂Xv. {]mtbmKnIXeØn¬ hfsc hensbmcp P\hn`mKØn\v
D]Imc{]ZamIpw hn[w XØz߃°pw Bib߃°pw Du∂¬ \evIn-sIm-≠mWv
Cu ]pkvXIw Xømdm°nbn´pffXv. Hcp ]cma¿i{KŸambpw hn`h-t{kmX mbpw
D]tbmKn°m≥ DXIpw hÆw kpXmcyhpw kp{Kmlyhpamb coXnbn¬ Cu ]pkvXIw
Nn´s∏SpØphm≥ {iaw \SØnbn´p≠v. A\ptOZ߃ Hs∂m-∂mbn AhXcn∏n®v
hnhcWw \evIp∂Xntesd ]cma¿in°s∏´ hn£Whpambn tN¿∂p \nev°p∂
A\ptOZßsf hnhcn°p∂ coXn CXn\p kzoIcn®n´pffXn\m¬, kv{XoIfpsS
a\pjymhImißsf∏‰n hy‡ambn a\ nem°p∂Xn\v Cu ]pkvXIw
klmbn°p∂p.
D]hIp∏pIfS°apff \mep apJy `mKßfmbn Cu ]pkvXIw hn`Pn-°-
s∏´ncn°p∂p. {]_eamb a\pjymhImißfpambn kv{XoIfpsS a\pjym-h-
Imißsf Xpe\w sNbvXpsIm≠v kntUmbpsS {]k‡nbnte°v {i≤
£Wn°p∂p. kv{XoIfpsS a\pjymhImi߃ {]Xn]mZn°p∂ Hcp tcJ-bm-bn´mWv
DSºSnbpsS H∂mw `mKw Cu {KŸØn¬ {Ias∏SpØnbncn°p∂Xv. c≠mw
`mKamIs´, A¥mcmjv{S \nbaØn¬ kv{XoIfpsS AhImi-߃-°p≠mb
ap≥Xq°w hniZam°nsIm≠v kntUmhns\ ]cnNbs∏SpØp∂p.
kv{XoIfpsS a\pjymhImißfpsS Hcp N´°qSpXs∂ cq]s∏SpØp∂ apJy-amb
aq∂p ASnÿm\XØzßfmbn kaXzw, hnthN\ cmlnXyw, `cW-IqS-_m[yX
F∂nhsb Cu {KŸØns‚ aq∂mw `mKØn¬ tcJs∏SpØn-bncn-°p∂p.
Ahkm\ambn {]Xn]mZn®n´pff \memw `mKØn¬ DSºSnbpsS hkvXp-\njvTamb
hym]vXnbpw A\ptOZßfpsS hnjbkw_‘nbmb km[yXIfpw ]n∂oSv
Ipsd°qSn k¶o¿Æamb ImgvNbn¬ AXnse bmYm¿-∞yßfpsS ]cn[nsb
Ipsd°qSn hnIkn∏n°p∂ khntijXIfpw ]cntim[n°p∂p. ]ckv]cw kwL-¿-
j-Øn¬ h¿Øn°p∂ AhImi߃ aqeap-≠mIp∂ hnjbßfnte°pw AXp hgn
DZv qXamIp∂ {]iv\ßsf AXn-Pohn°phm\pff kntUmbpsS {]mKZv yØnte°pw
{i≤bq∂n DSºSnbnse hIp∏p-IfpsS ]ckv]c B{inXXzw kw_‘nbmb Hcp
hmb\ hf¿Øn-sbSp°pI F∂ Dt±itØmSpIqSn \meatØXpw Ahkm\-tØXp-
amb mKw Hmtcm A\ptOZßsfbpw th¿Xncns®SpØv am‰n Hmtcm∂ns‚bpw G‰hpw
efn-Xamb coXnbnepff hmb\°∏pdtØ°v IS°p∂p. kv{XoIfpsS AhIm-iß-
fp-ambn _‘s∏´ GXp XeØnepff {]h¿Ø\Ønepw kntUmbpsS hnπIcamb
km[yXIƒ Du∂n∏d™psIm≠v kntUmbpsS {]mtbmKw hnimeam°phm≥ DX-
Ip-∂ coXnbn¬ Cu {]kn≤oIcWw t{]m’ml\hpw AXn\mhiyamb kma{KnIfpw
{]Zm\w sNøp∂p.
a[p salvd
2006