kum 70 kan lo nghâk ta cheu: israel pm benjamin … thar/2017/july/ht-05-07-2017...(an independent...

4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 GAS NEWS Agency : KIM JOE Booking : 6th. March., 2017 to 6th.April., 2017 delivery :05-07-2017 (wed) Time :9AM-ll stock STOCK: 306/ rate Rs. 667/- Agency : SAS Booking :1st. March., 2017 to 29th. March., 2017 delivery:05-07-2017 (wed) Time :9AM-ll stock stOCK : 286/ rate:Rs. 667/- Hmasawnna Thar Vol - 32/256 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy THLAHmur (juLy) 05, 2017 niLAini (wednesdAy) Contact Numbers pawimaw : dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Control room: 03874- 233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sP Hotline number 7085-256-377 NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI HSA CCPur JHQ in Coaching class rengkAi: HSA CCpur JHQ in a huoihawt 25 days Crash Course Coaching for SSC, CGL chu july 4,2017 zing dar 6;00 AM khan HSA Campus, Rengkai ah Pu Lalramsang Infimate, ADC, Churachandpur in hawngna neiin coaching class hi tan a lo ni tah. Hi coaching class a hin mi 70 vel an \hang ta a, Coaching nei ani sung hin Saturday zat Mock-Test hai nei a ni ding thu HSA \huoitu hai chun an hril. Spelling Bee Competition Final round hlawtling taka zo rengkAi: HSA CCPur JHQ in a huoihawt Spell- ing Bee Competition 2017 chu July 3, 2017 zan 6;00 PM khan LJ Memorial Hall, Rengkai road ah Fi- nal round hlawtling takin hmang a nih. Hunser hmangna hi Tv Joshua L Amo, Info.& Pub- licity, HSA CCPur GHQ-in a keihruoi a, hung hawng \awng\aina Rev. Joseph R Joute in a nei a, Jeffry L Joute, Gen. secy., HSA CCpur JHQ-in report pekna le khuollien hai thilpek inh- lanna hun a hmang a. Chief Guest- Pi Helen Lallien- mawi Varte, CDPO, CCPur ICDS le Guest of Honour- Pu Jerusalem Infimate, Sec- tion Officer, PHED ha’n thu an hrilna a chun, HSA CCPur JHQ in Spelling Bee a huoihawt hi lawm um an ti thu, inchuklai hai ta dinga hrietna sukzautu le thluok sawizawi na ding thil tha tak a ni thu, inchuk- lai haiin hma tieng peia an sawr \angkai ngei an beisei thu an hril a, hma tieng peia khawm HSA hai chun la huoihawt nawk pei hai sien ti an nuom thu an hril . Hi huna hin Upa Laldawn- lien Varte, Gen. President, HYA GHQ le Pu Lalrobul Pudaite, HSA, SCC Mani- pur, Co-ordinator hai khaw- ma thuhrilna hun an hmang ve. Hi Spelling Bee final round a hin chu inelna ding thumal puongtuin Tv. J Sha- kum le Nk. Elizabeth Pach- uau hai an \hang a. Finalist mi 5 hai hi thumal tam tawk takel inlamtir an ni a, round 3 lai zet nei a ni hnungin, Mark L.F Tlau s/o Albert Lalhmingsanga, Stephan High School a Class-IX in- chuklai chun thumal a lam indik rawn tak leiin Spelling Bee 2017 a hin ‘CHAM- PION’ a lo ni ta a nih. 1st Runners-up; Lalsandam s/o Lalbarjohn, Class X, Mt. Carmel School, Top 3; Ja- cob Malsawmdawnglien s/o Lalditum, Class-X, Young Leaners School, Top 4; Ja- cob Lalnundang s/o Imman- uel Lalrintluong, Class-X Young Leaners school, Top 5; Aloes Lalrosang Ralsun s/o Rev. Roparlien Ralsun, Class-VIII, The Pathway school. Lawmman semna hun Tv. Charles Lalenglien Ral- sun, Secy.,Edn., HSA CC- pur JHQ-in a hmang a, hi competition a thang mi 17 hai kuomah chawimawina certificate inhlan an nia. Hun kar lakah Nk. Chris- tina Shakum, HSA Platinum Star & 1st Runner-up Ma- nipur Idol-in hla mawi tak tak sakin mipui fekhawm hai an awi a, Rev. Lalliensung Joute in hun khar tawngtaina a nei zoin hun hi khar a nih. -Muona Infimate Mimkei in a hruk Tipaimukh lampui siem\hat PHerzAwL: June 28, 2017 zana ruo nasa taka a sur leia Tipaimukh Road (Hmarram) sunga JT Road le Taithu inkar mimkein lampui a hruk leia hmun- dang le infepaw thei lova chawlkar khat zet a um hnungin hnam \huoitu hai hmalaknain JCB hmanga motor infepaw thei dinga siem\hat zo a nit ah tiin ei thu dawngna chun a hril. Hi lampui siemna hi HYA Hmarram Jt. Hqrts, Village Authority Union le HPC(D) hai \hangruola hmalakna hnuoia sin thaw a nih. Ei thu dawngnain a hril pei danin hi lampui siet ngaimaw leiin HPC(D) Hmarram Commander chun inrang taka meeting ko ng- halin lampui siem\hatna sin hi June 30, 2017 a inthawk khan private JCB ruoia siem\hatna sin thaw a nih. June thla sung Ma- laria invawi 2 CCPur: District Malaria Department, CCPur chun June, 2017 thla sung khan Malaria invawi ni dinga ring damnaw mi 2,131 hai thisen lain an enfel a, hi lai hin Malaria Positive 2 hmu an ni a, Malaria PF ruok chu hmu an ni nawh. Badminton Tour- nament Closing CCPur: Churachandpur District Badminton Asso- ciation (CDBA) huoihawt- naa 17th District Level Badminton Championship, 2017 huoihawta um clos- ing chu July 5, 2017, 2PM hin CDBA Indoor Stadium, Hiangtam Lamka hmuna hmang ning a tih. Hi huna hin LM Khaute, IPS, DGP, President, Hill District Badminton Asso- ciation, Manipur in Chief Guest in \hang a ta, Bijoy Koijam, President, Mani- pur Badminton Association le IK Muivah, IPS, DIG (Range-III), Manipur hai Guests of Honour a \hangin, Shyamlal Poonia, IAS, DC Churachandpur le Thangk- hosuanmung Guite, MDC, Chief of Hiangtam Lamka hai chu functional president le Chief host in \hang an tih. Sumo motor in Auto a baw, Auto driver a thi imPHAL : Zani zingkar dar 10:05 vel khan Pallel bazar-ah Tata Sumo motor pakhatin Auto Rickshaw a baw a, Auto Rickshaw Drive na takin a hliem a, a hliemna tuorzo lovin a hmuna a thi a, midang 2 an hliem. Hliemhai laia \henkhat chu an hliem inrik nia hril a nih. Tata Sumo motorneitu hi Hempu Haokip of Se- nam village nia hril a nih. Hliemhai lai hin bazar a thil zawra \hung nupui pak- hat a \hangsa. Auto driver thina tuok hi M. Paul (35), s/o (L) M. Meshangpung of Saibol Village a nih. Tata Sumo hi Moreh a inthawka hung, passenger phur a nih. Hliemhai hi Jeevan Lata Hospitalk Kakching panpui an ni a, a hliem inrik zuol mi 3 hai chu Imphal panpui dinga Doctors han thurawn an pek dungzuiin Imphal panpui an nih. Tata Sumo in Auto a baw a, Autu hin a hmaa um Tata Magic a baw nawk a, Tata Magic hin Pallel Ba- zar a um hai a baw nawk sawng pei leia hliemna tuok hi an um pha a nih. Mobile phone-a thla a lak leiin man kAkCHing : Zanikhan pasal pakhatin kakching a pukhri pakhata nuhmei tuol tui insil lai mobile phone hmangin thla (video) a lo lak leiin a veng mipui lung- senin an man a, Kakching Police Station-ah an peklut. Mana um hi Mayengbam Dinesh (35) of Kakching Khunyai Leikai a nih. Hien- gang a Dinesh in thla a lak hi vawi 4 – 5 lai a ni ta tiin a veng mipui chun an hril. Pukhri hi Dinesh chengna In a inthawka hnaitea um a nih. State Disaster Control Room imPHAL: Tulaia Mani- pur-a tuilien le inzawma harsatna nei han report an pek vat vat theina dingin Manipur sawrkar chun DMI, Babupra, Imphal hmunah 24/7 State Disaster Control Room a hawng a, Contac Nos. 0385-2443441 ah biek thei ning a tih. Chun, hi thil enkaitu ding hin MCS Officers 4 ruot an ni a, chuon- ghai chu- Soiminlien Lengen (Contact No. 8974042816), Bijananda Chabungbam (Contact No. 8415940020), Seim- inthang Lenthang (con- tact No. 8415803658) le Mangminlian Vaiphei (contact No. 8132817540) hai an nih. A vawikhatna dingin India Prime Minister-in Israel a sir Kum 70 kan lo nghâk ta cheu: Israel PM Benjamin Netanyahu TeL Aviv: Isu pieng hmaa inthawka ram um ta ve ve, British-in a awp ve ve a, kum inzawna zalenna hmu India le Israel inlaich- inna sukhratna dingin kum 70 sunga a vawikhatna din- gin India Prime Minister Mr Narendra Modi chu ni thum châm dingin Israel ram an zin a. Israel Prime Minister Mr Benjamin Ne- tanyahu le a Cabinet Mem- ber po po kim \hapin Red Carpet welcome an lo pek. India Prime Minis- ter Israel inzin hmasatak Mr Modi chu Israel Prime Minister Mr Benjamin Ne- tanyahu-in a Cabinet po po leh Ben Gurion internation- al airport-ah an lo hmuok a. Mr Netanyahu chun Vai (Hindi) \awngin, “Aapa swagat hai, mere dost” (Welcome, my friend) tiin a lo kuo a. Mr Modi kuomah chun, “In (India) mi hung sir ding hi kum 70 kan lo nghâk ta a nih” tiin Mr Modi chu a ruol\ha tak niin, world leader \ha tak a ni thu a hril bawk. Ngaina taka inkuo pu- min airport a hin thu iemani zat an hril hman a. Kawng iengkim ah in\hangpui peia hma sawn tlâng pei ding le abîkin mi tin ta dinga \ium helna le rikrapna chetna (terrorism) do tlâng pei din- gin an inhril a nih. US President le Pope hai ti lo chu a thawpêk ngai lo, Israel PM Netanyahu chun Mr Modi ta ding lieu lieuin Red Carpet a lo dap a. “India hi kan hmangaia, kan ngaina a nih” tiin a hril a. Ngainat entirnain “Guard of Honour” airport ah hin pek nghâl bawk. Mr Netanyahu chun, “Ei inhmu hmasak \uma i thu mi hril kha ka la hriet zing. India le Israel kar/thu a ni phât chu ‘a limit chu van khi a nih’ i tih a. Tuhin kei- in hril ka che, Prime Minis- ter, van khawm a limit tah nawh. Vanboruok (space) tieng khawm ei \hangruol/ thawtlang pei ding an tah, vanin mi dang naw nih” tiin Space program tienga thawtlang a nuom thu suk- langin a hril. Rambung pahnihai thawtlang theina ding op- portunity tamtakhai hri- lin, Mr Modi khawmin, “Hi nêka tam khawm hi ei thawtlang thei a, a nêka tam khawm tie!” tiin Mr Netanyahu chu a hril ve a. Abikin, India \halaihai le sin thawtlang ding tamzie Pu Modi chun a hrilpek ng- hâl bawk. Prime Minister Modi le Netanyahu hai inbiekna dinga le inremna siemna dinga ruohman chu, De- fence, Agriculture, Trade, Diplomacy le Water man- agement hai an nih. A of- ficial engagement bâka hin Pu Modi hin Mumbai bomb blast 2008 (26/11)-a him/dam Israel mi Moshe Holtzberg khawm va kan a tih. Bomb puok lai khan Moshe hi kum 2 mi chauh a nih. Israel-a nitin chanchin- bu inlârtak le darzau tak The Haaretz chun Edito- rial le news hai ah India le Israel inlaichinna le tuta PM Modi inzinna thu a ziek râwn hle a. Inremna an siem tah le hmatienga la thawtlang theina dinghai a ziek \eu. Modi fe hma June 29, 2017 khan, “Modi hung inzinna ding le inzawmin rambung pahnihai econom- ic undertaking tieng road- map sei tak an lo siem ta a. Israel sawrkâr chun phêk 23-a sa document, ram pahnihai thawtlangna ding budget 280 million Shekels ($79.6 million vel) – Isra- el-in China, Africa, Latin America hai ta dinga ap- proved belkawp nêka tam – a lo ruohman fel vawng tah” tiin a ziek. Hi program siemnaa hin Israel minister puitling 11 neka tam an inrawl niin a ziek bawk a. Israel ruol\ ha tak US President nêkin Israel mipui chu India PM tieng an tluk nasan chu, US President angin Palestine hai suklungawi ve tumin a sir ve naw lei niin a hril bawk. Mr Netanyahu chun, In- dia ‘Make in India” chu tha a ti a, “Make With India” thaw tlâng a nuom thu a hril a. PM Modi chun, India le Israel chu history sei tak nei an nih a. India Prime Min- ister Israel inzin hmasatak a ni leia lâwmum le ropui a ti thu a hril a. “India chu civilization upa tak a nih taa chu ram- bung \halai deu a nih a, a mi 800million zet chu kum 35 hnuoi an nih” tiin a hril a, thawtlangna ding tamzie a kâwkhmu. Tu chena India le Israel thawtlangna le \hangruolna pawimaw deu deu panga hai laia Defenc el Diploma- cy-a an lo thawtlang tatna \ henkhat chu: defence: Israel ta dinga a râlthuom zawrna \hatak, an chaw rawntaktu chu India a nih. Kum 2012- 2016 sung khan India chun Israel-in râlthuom a zâwr (export) po po laia 41% an châwk niin International Peace Research institute, Stockholm chun a hril. Hi hun bawk 2012-2016 sunga India-in khawvêl rambunghai râlthuom an châwk râwn takna pathum- na chu Israel (7.2%) a nih, Russia (68%) le USA (14%) hai dawtah. An in\ hangpui \anna chu 1962 Si- no-Indian war, India le Chi- na an indo \um khan Israel chun India ralthuomin a \hangpui a, 1965 le 1971-a Pakistan le indo tum khaw- min a \hangpui bawk. India chun 1967 Six Days War ah khan Israel \hang- puiin French siem Mystere le Quragan vuongna spare parts le AX-13 Tank haiah a lo \hangpui ve. Kargil War 1999 ah khan India râlthuom a thlasam khan Is- rael-in Artillery (laipui) mu tamtak a lo \hangpui bawk. 1990 ler tieng khan Pak- istan-in US siem Harpoon missile hmanga a hung kap vetna lo dangna din- gin India chun Israel siem Barak-1 air-defence missile an châwk pek \eu bawk. India-in Unarmed Aerial Vehicle (UAV) enthlatu vuongna an châwk po po deuthaw hi Israel siem/ ta nih. Israel UAV 176 an chawkhai lai hin 108 chu Searcher UAV niin 68 chu Heron UAV a nih. April 2017 khan, ‘ad- vanced medium range’ sur- face-to-air missile system, Km 70 chena hla vuon- gna/fighter kap thlak theina ding râlthuom $2 billion man India-in Israel ta an chawkna ding inremna ziek a ni tah. Sept. 2016 a inthawk khan Long Range surface- to-air Missile, India Navy hai lawng lien pathum, guided missile hmang ding test an lo nei der tah. Indian Air Force in Western ramri tienga hmang ding, Israel siem surface-to-air missile, quick reaction SPYDER, May thla khan hlâwtling ta- kin a lo ensin tah bawk. Hi bâka hin helna dona ding le helpawlhai chêt dan enthlitlaina kawngah India le Israel chu a ruka intelli- gence in petuo zing an nih. diplomacy: PM Modi inzin hma hin milien tam- takin Israel an lo sirlawk tah. Chuong chun, Home Minister hlui Mr L.K. Ad- vani (2000), President hlui APJ Abdul Kalam (2008), Home Minister Mr Rajnath Sing (2014), President Pranab Mukherjee (2015) le External Affairs minister Sushma Swaraj (2016) hai an nih. India Navy lawng lien pathum, INS Mum- bai destroyer, INS Tri- shul Frigate le INS Aditya Tanker han goodwill visit neiin May 2017 khan Haifa lawngchawlna hmun an lo sir a, full diplomacy in- laichinna an nei hrietzingna dinga an thaw a nih. Vocational Course on Media Journalism hawng CCPur: CCPur Govt. College chun June 4, 2017, 12:30PM khan Vocational Course on Media and Jour- nalist an hawng. Hi huna hin Vanlallawm Guite, Principal, CCPur College khuollienin a \hang a, L. Pangamte, Vice Principal, Churachandpur College le SR Gangte, Head of Politi- cal Science Department & NSS Programme Officer, Churachandpur College hai Functional President le Guest of Honour in an \hang a, Dr Lalzagou Nei- hsial, Head of Geography Department, Churachandpur College Special Invitee in a \hang. Pu Vanlallawm Guite chun, student hai sawr le \ angkaipui dinga Media and Journalism Vocation course hawng a ni thu, Lamka College le CCPur Govt. College \hangin Manipur ah Govt. college le Govt. aided college 40 haiah vocational course tum tum hawng a ni thu hrilin Vocational course hawng thara um hi Manipur University hrietpui Course puitling a ni leiin student han an sawr \angkai ngei a beisei thu a hril. Vocational Course hawnga um hi Rashtriya Uchchartar Shiksha Abhi- yan RUSA hnuoia mi a ni a, Course fee Rs. 1000/- peka admission thaw thei a nih. Tuiruong vadungah a tla CCPur: July 4, 2017 zantieng dar 7:20 vel khan Mr Vala, s/o Dohming le Vanlalkim of Parbung chu Khasurvali kai th- lang, Ankhasuo le Khang- bawr inkar lai changsuolin Lawng (Launch) chunga inthawk Tuiruong vadun- gah a tla a, hi thu ei sut chen hin hmu a ni thu hriet a la ni nawh.(virthli) Zu Rs. 80,700 manhu an man CCPur: CCPur Police-a Women Police le Drugs Cell Unit chun zanikhan CCPur-a New Bazar area- a Zu zawrna dawr hmun pathum an dap naah Zu Rs. 80,700 manhu ding dap- dawkin an man nawk. Zu an man hai lai hin DIC 63 litres; IMFL 96, Beer, Grape Wine 48 a \hang. Chun Tuibong area, Tiddim Road-a dawr pak- hata inthawk DIC litres 190 vel an man bawk. Manipur Assembly Budget Session July 20 a \an ding imPHAL: Chief Minister Mr N. Biren Singh inrawina hnuoiah July 4 khan CM Secretariat Cabinet Meet- ing nei a ni a, BJP \huoi sawrkâr 11th Assembly Budget session hmasatak ding chu July 20 a nei din- gin an rel. CM rawia Cabinet Meet- ing chun, tulai ruosur tam leia tuiletin a suksiet Nam- bul River le Kongba River hai siem\hatna dinga De- tailed project Report siemtu dingin Consultant pakhat lak a remti bawk. Cabinet chun, tlangrama lonei (shifting cultivation) le thing le ruo sat tluk nasa taluo leiin mimkei le tuil- ien a pung a nih tiin a ngai a, deforestation a hrât leiin vadung pilhai khawm an det naw leiin tuilien le mimkei a pung a nih ti a nih a. Hi lei hin vadung \uonghai siem\hat an tul a, vakam hai siem\hatna dingin retaining wall bawl an \ul niin a hril bawk. Cabinet chun, district siemthar haia Sub Division thar pangaa sinhai enkaitu ding PHED hnuoiah Office of Superintendent Engineer- ing (Rural Circle No.III) siem a remtih bawk. Hi bâka hin Social Wel- fare Department hnuoia ICDS Mission-a Joint Director post siem khawm a remti bawk. Cabinet chun Fiscal Deficit ah flexible limit a um theina dingin Mani- pur Fiscal, Responsibility and Budget management Act, 2005 hnuoia Section 8 Clause siem\hat (amend- ment) a remti bawk. Justin Bieber in Isu Krista hrietchieng a nuom-P4

Upload: others

Post on 03-Jan-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Kum 70 kan lo nghâk ta cheu: Israel PM Benjamin … Thar/2017/July/HT-05-07-2017...(An Independent d AI ly n ewsp A per) Reg I ost eg M _____ Et GAS NEWS Agency : KIM JOE Booking

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984

GAS NEWS Agency : KIM JOEBooking : 6th. March., 2017 to 6th.April., 2017delivery :05-07-2017 (wed) Time :9AM-tillstockSTOCK: 306/ rate Rs. 667/- Agency : SASBooking :1st. March., 2017 to 29th. March., 2017delivery:05-07-2017 (wed)Time :9AM-tillstockstOCK : 286/ rate:Rs. 667/-

HmasawnnaTharVol-32/256 | Churachandpur | email:[email protected] | Phone:+91-3874-236846 | Rs6/-percopy

THLAHmur (juLy) 05, 2017 niLAini (wednesdAy)

Contact Numbers pawimaw : dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police station : 03874-202248 sp Control room: 03874- 233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600

sP Hotline number 7085-256-377

NEWS TOMkiMCHANCHIN LAKTAWI

HSA CCPur JHQ in Coaching class

rengkAi: HSA CCpur JHQ in a huoihawt 25 days Crash Course Coaching for SSC, CGL chu july 4,2017 zing dar 6;00 AM khan HSA Campus, Rengkai ah Pu Lalramsang Infimate, ADC, Churachandpur in

hawngna neiin coaching class hi tan a lo ni tah. Hi coaching class a hin mi 70 vel an \hang ta a, Coaching nei ani sung hin Saturday zat Mock-Test hai nei a ni ding thu HSA \huoitu hai chun an hril.

Spelling Bee Competition Final round hlawtling taka zo

rengkAi: HSA CCPur JHQ in a huoihawt Spell-ing Bee Competition 2017 chu July 3, 2017 zan 6;00 PM khan LJ Memorial Hall, Rengkai road ah Fi-nal round hlawtling takin hmang a nih. Hunser hmangna hi Tv Joshua L Amo, Info.& Pub-licity, HSA CCPur GHQ-in a keihruoi a, hung hawng \awng\aina Rev. Joseph R Joute in a nei a, Jeffry L Joute, Gen. secy., HSA CCpur JHQ-in report pekna le khuollien hai thilpek inh-lanna hun a hmang a. Chief Guest- Pi Helen Lallien-

mawi Varte, CDPO, CCPur ICDS le Guest of Honour- Pu Jerusalem Infimate, Sec-tion Officer, PHED ha’n thu an hrilna a chun, HSA CCPur JHQ in Spelling Bee a huoihawt hi lawm um an ti thu, inchuklai hai ta dinga hrietna sukzautu le thluok sawizawi na ding thil tha tak a ni thu, inchuk-lai haiin hma tieng peia an sawr \angkai ngei an beisei thu an hril a, hma tieng peia khawm HSA hai chun la huoihawt nawk pei hai sien ti an nuom thu an hril . Hi huna hin Upa Laldawn-lien Varte, Gen. President,

HYA GHQ le Pu Lalrobul Pudaite, HSA, SCC Mani-pur, Co-ordinator hai khaw-ma thuhrilna hun an hmang ve. Hi Spelling Bee final round a hin chu inelna ding thumal puongtuin Tv. J Sha-kum le Nk. Elizabeth Pach-uau hai an \hang a. Finalist mi 5 hai hi thumal tam tawk takel inlamtir an ni a, round 3 lai zet nei a ni hnungin, Mark L.F Tlau s/o Albert Lalhmingsanga, Stephan High School a Class-IX in-chuklai chun thumal a lam indik rawn tak leiin Spelling Bee 2017 a hin ‘CHAM-

PION’ a lo ni ta a nih. 1st Runners-up; Lalsandam s/o Lalbarjohn, Class X, Mt. Carmel School, Top 3; Ja-cob Malsawmdawnglien s/o Lalditum, Class-X, Young Leaners School, Top 4; Ja-cob Lalnundang s/o Imman-uel Lalrintluong, Class-X Young Leaners school, Top 5; Aloes Lalrosang Ralsun s/o Rev. Roparlien Ralsun, Class-VIII, The Pathway school. Lawmman semna hun Tv. Charles Lalenglien Ral-sun, Secy.,Edn., HSA CC-pur JHQ-in a hmang a, hi competition a thang mi 17 hai kuomah chawimawina certificate inhlan an nia. Hun kar lakah Nk. Chris-tina Shakum, HSA Platinum Star & 1st Runner-up Ma-nipur Idol-in hla mawi tak tak sakin mipui fekhawm hai an awi a, Rev. Lalliensung Joute in hun khar tawngtaina a nei zoin hun hi khar a nih. -Muona Infimate

Mimkei in a hruk Tipaimukh lampui siem\hat

PHerzAwL: June 28, 2017 zana ruo nasa taka a sur leia Tipaimukh Road (Hmarram) sunga JT Road le Taithu inkar mimkein lampui a hruk leia hmun-dang le infepaw thei lova chawlkar khat zet a um hnungin hnam \huoitu hai hmalaknain JCB hmanga motor infepaw thei dinga siem\hat zo a nit ah tiin ei thu dawngna chun a hril. Hi lampui siemna hi

HYA Hmarram Jt. Hqrts, Village Authority Union le HPC(D) hai \hangruola hmalakna hnuoia sin thaw a nih. Ei thu dawngnain a hril pei danin hi lampui siet ngaimaw leiin HPC(D) Hmarram Commander chun inrang taka meeting ko ng-halin lampui siem\hatna sin hi June 30, 2017 a inthawk khan private JCB ruoia siem\hatna sin thaw a nih.

June thla sung Ma-laria invawi 2

CCPur: District Malaria Department, CCPur chun June, 2017 thla sung khan Malaria invawi ni dinga ring damnaw mi 2,131 hai thisen lain an enfel a, hi lai hin Malaria Positive 2 hmu an ni a, Malaria PF ruok chu hmu an ni nawh.

Badminton Tour-nament Closing

CCPur: Churachandpur District Badminton Asso-ciation (CDBA) huoihawt-naa 17th District Level Badminton Championship, 2017 huoihawta um clos-ing chu July 5, 2017, 2PM hin CDBA Indoor Stadium, Hiangtam Lamka hmuna hmang ning a tih. Hi huna hin LM Khaute, IPS, DGP, President, Hill District Badminton Asso-ciation, Manipur in Chief Guest in \hang a ta, Bijoy Koijam, President, Mani-pur Badminton Association le IK Muivah, IPS, DIG (Range-III), Manipur hai Guests of Honour a \hangin, Shyamlal Poonia, IAS, DC Churachandpur le Thangk-hosuanmung Guite, MDC, Chief of Hiangtam Lamka hai chu functional president le Chief host in \hang an tih.

Sumo motor in Auto a baw, Auto driver a thiimPHAL : Zani zingkar dar 10:05 vel khan Pallel bazar-ah Tata Sumo motor pakhatin Auto Rickshaw a baw a, Auto Rickshaw Drive na takin a hliem a, a hliemna tuorzo lovin a hmuna a thi a, midang 2 an hliem. Hliemhai laia \henkhat chu an hliem inrik nia hril a nih. Tata Sumo motorneitu hi Hempu Haokip of Se-

nam village nia hril a nih. Hliemhai lai hin bazar a thil zawra \hung nupui pak-hat a \hangsa. Auto driver thina tuok hi M. Paul (35), s/o (L) M. Meshangpung of Saibol Village a nih. Tata Sumo hi Moreh a inthawka hung, passenger phur a nih. Hliemhai hi Jeevan Lata Hospitalk Kakching panpui

an ni a, a hliem inrik zuol mi 3 hai chu Imphal panpui dinga Doctors han thurawn an pek dungzuiin Imphal panpui an nih. Tata Sumo in Auto a baw a, Autu hin a hmaa um Tata Magic a baw nawk a, Tata Magic hin Pallel Ba-zar a um hai a baw nawk sawng pei leia hliemna tuok hi an um pha a nih.

Mobile phone-a thla a lak leiin

mankAkCHing : Zanikhan pasal pakhatin kakching a pukhri pakhata nuhmei tuol tui insil lai mobile phone hmangin thla (video) a lo lak leiin a veng mipui lung-senin an man a, Kakching Police Station-ah an peklut. Mana um hi Mayengbam Dinesh (35) of Kakching Khunyai Leikai a nih. Hien-gang a Dinesh in thla a lak hi vawi 4 – 5 lai a ni ta tiin a veng mipui chun an hril. Pukhri hi Dinesh chengna In a inthawka hnaitea um a nih.

State Disaster Control RoomimPHAL: Tulaia Mani-pur-a tuilien le inzawma harsatna nei han report an pek vat vat theina dingin Manipur sawrkar chun DMI, Babupra, Imphal hmunah 24/7 State Disaster Control Room a hawng a, Contac Nos. 0385-2443441 ah biek thei ning a tih. Chun, hi thil enkaitu ding hin MCS Officers 4 ruot an ni a, chuon-ghai chu- Soiminlien Lengen (Contact No. 8974042816), Bijananda Chabungbam (Contact No. 8415940020), Seim-inthang Lenthang (con-tact No. 8415803658) le Mangminlian Vaiphei (contact No. 8132817540) hai an nih.

A vawikhatna dingin India Prime Minister-in Israel a sirKum 70 kan lo nghâk ta cheu: Israel PM Benjamin Netanyahu

TeL Aviv: Isu pieng hmaa inthawka ram um ta ve ve, British-in a awp ve ve a, kum inzawna zalenna hmu India le Israel inlaich-inna sukhratna dingin kum 70 sunga a vawikhatna din-gin India Prime Minister Mr Narendra Modi chu ni thum châm dingin Israel ram an zin a. Israel Prime Minister Mr Benjamin Ne-tanyahu le a Cabinet Mem-ber po po kim \hapin Red Carpet welcome an lo pek. India Prime Minis-ter Israel inzin hmasatak Mr Modi chu Israel Prime Minister Mr Benjamin Ne-tanyahu-in a Cabinet po po leh Ben Gurion internation-al airport-ah an lo hmuok a. Mr Netanyahu chun Vai (Hindi) \awngin, “Aapa swagat hai, mere dost” (Welcome, my friend) tiin a lo kuo a. Mr Modi kuomah chun, “In (India) mi hung sir ding hi kum 70 kan lo nghâk ta a nih” tiin Mr Modi chu a ruol\ha tak niin, world leader \ha tak a ni thu a hril bawk. Ngaina taka inkuo pu-min airport a hin thu iemani zat an hril hman a. Kawng iengkim ah in\hangpui peia hma sawn tlâng pei ding le abîkin mi tin ta dinga \ium helna le rikrapna chetna (terrorism) do tlâng pei din-gin an inhril a nih. US President le Pope hai ti lo chu a thawpêk ngai lo, Israel PM Netanyahu chun Mr Modi ta ding lieu lieuin Red Carpet a lo dap a. “India hi kan hmangaia, kan ngaina a nih” tiin a hril a. Ngainat entirnain “Guard

of Honour” airport ah hin pek nghâl bawk. Mr Netanyahu chun, “Ei inhmu hmasak \uma i thu mi hril kha ka la hriet zing. India le Israel kar/thu a ni phât chu ‘a limit chu van khi a nih’ i tih a. Tuhin kei-in hril ka che, Prime Minis-ter, van khawm a limit tah nawh. Vanboruok (space) tieng khawm ei \hangruol/thawtlang pei ding an tah, vanin mi dang naw nih” tiin Space program tienga thawtlang a nuom thu suk-langin a hril. Rambung pahnihai thawtlang theina ding op-portunity tamtakhai hri-lin, Mr Modi khawmin, “Hi nêka tam khawm hi ei thawtlang thei a, a nêka tam khawm tie!” tiin Mr Netanyahu chu a hril ve a. Abikin, India \halaihai le sin thawtlang ding tamzie Pu Modi chun a hrilpek ng-hâl bawk. Prime Minister Modi le Netanyahu hai inbiekna dinga le inremna siemna dinga ruohman chu, De-fence, Agriculture, Trade,

Diplomacy le Water man-agement hai an nih. A of-ficial engagement bâka hin Pu Modi hin Mumbai bomb blast 2008 (26/11)-a him/dam Israel mi Moshe Holtzberg khawm va kan a tih. Bomb puok lai khan Moshe hi kum 2 mi chauh a nih. Israel-a nitin chanchin-bu inlârtak le darzau tak The Haaretz chun Edito-rial le news hai ah India le Israel inlaichinna le tuta PM Modi inzinna thu a ziek râwn hle a. Inremna an siem tah le hmatienga la thawtlang theina dinghai a ziek \eu. Modi fe hma June 29, 2017 khan, “Modi hung inzinna ding le inzawmin rambung pahnihai econom-ic undertaking tieng road-map sei tak an lo siem ta a. Israel sawrkâr chun phêk 23-a sa document, ram pahnihai thawtlangna ding budget 280 million Shekels ($79.6 million vel) – Isra-el-in China, Africa, Latin America hai ta dinga ap-proved belkawp nêka tam

– a lo ruohman fel vawng tah” tiin a ziek. Hi program siemnaa hin Israel minister puitling 11 neka tam an inrawl niin a ziek bawk a. Israel ruol\ha tak US President nêkin Israel mipui chu India PM tieng an tluk nasan chu, US President angin Palestine hai suklungawi ve tumin a sir ve naw lei niin a hril bawk. Mr Netanyahu chun, In-dia ‘Make in India” chu tha a ti a, “Make With India” thaw tlâng a nuom thu a hril a. PM Modi chun, India le Israel chu history sei tak nei an nih a. India Prime Min-ister Israel inzin hmasatak a ni leia lâwmum le ropui a ti thu a hril a. “India chu civilization upa tak a nih taa chu ram-bung \halai deu a nih a, a mi 800million zet chu kum 35 hnuoi an nih” tiin a hril a, thawtlangna ding tamzie a kâwkhmu. Tu chena India le Israel thawtlangna le \hangruolna pawimaw deu deu panga hai laia Defenc el Diploma-

cy-a an lo thawtlang tatna \henkhat chu: defence: Israel ta dinga a râlthuom zawrna \hatak, an chaw rawntaktu chu India a nih. Kum 2012-2016 sung khan India chun Israel-in râlthuom a zâwr (export) po po laia 41% an châwk niin International Peace Research institute, Stockholm chun a hril. Hi hun bawk 2012-2016 sunga India-in khawvêl rambunghai râlthuom an châwk râwn takna pathum-na chu Israel (7.2%) a nih, Russia (68%) le USA (14%) hai dawtah. An in\hangpui \anna chu 1962 Si-no-Indian war, India le Chi-na an indo \um khan Israel chun India ralthuomin a \hangpui a, 1965 le 1971-a Pakistan le indo tum khaw-min a \hangpui bawk.India chun 1967 Six Days War ah khan Israel \hang-puiin French siem Mystere le Quragan vuongna spare parts le AX-13 Tank haiah a lo \hangpui ve. Kargil War 1999 ah khan India râlthuom a thlasam khan Is-rael-in Artillery (laipui) mu tamtak a lo \hangpui bawk. 1990 ler tieng khan Pak-istan-in US siem Harpoon missile hmanga a hung kap vetna lo dangna din-gin India chun Israel siem Barak-1 air-defence missile an châwk pek \eu bawk. India-in Unarmed Aerial Vehicle (UAV) enthlatu vuongna an châwk po po deuthaw hi Israel siem/ta nih. Israel UAV 176 an chawkhai lai hin 108 chu Searcher UAV niin 68 chu

Heron UAV a nih. April 2017 khan, ‘ad-vanced medium range’ sur-face-to-air missile system, Km 70 chena hla vuon-gna/fighter kap thlak theina ding râlthuom $2 billion man India-in Israel ta an chawkna ding inremna ziek a ni tah. Sept. 2016 a inthawk khan Long Range surface-to-air Missile, India Navy hai lawng lien pathum, guided missile hmang ding test an lo nei der tah. Indian Air Force in Western ramri tienga hmang ding, Israel siem surface-to-air missile, quick reaction SPYDER, May thla khan hlâwtling ta-kin a lo ensin tah bawk. Hi bâka hin helna dona ding le helpawlhai chêt dan enthlitlaina kawngah India le Israel chu a ruka intelli-gence in petuo zing an nih. diplomacy: PM Modi inzin hma hin milien tam-takin Israel an lo sirlawk tah. Chuong chun, Home Minister hlui Mr L.K. Ad-vani (2000), President hlui APJ Abdul Kalam (2008), Home Minister Mr Rajnath Sing (2014), President Pranab Mukherjee (2015) le External Affairs minister Sushma Swaraj (2016) hai an nih. India Navy lawng lien pathum, INS Mum-bai destroyer, INS Tri-shul Frigate le INS Aditya Tanker han goodwill visit neiin May 2017 khan Haifa lawngchawlna hmun an lo sir a, full diplomacy in-laichinna an nei hrietzingna dinga an thaw a nih.

Vocational Course on Media Journalism hawngCCPur: CCPur Govt. College chun June 4, 2017, 12:30PM khan Vocational Course on Media and Jour-nalist an hawng. Hi huna hin Vanlallawm Guite, Principal, CCPur College khuollienin a \hang a, L. Pangamte, Vice Principal, Churachandpur College le SR Gangte, Head of Politi-cal Science Department & NSS Programme Officer, Churachandpur College hai Functional President le Guest of Honour in an \hang a, Dr Lalzagou Nei-hsial, Head of Geography Department, Churachandpur College Special Invitee in a \hang.

Pu Vanlallawm Guite chun, student hai sawr le \angkaipui dinga Media and Journalism Vocation course hawng a ni thu, Lamka College le CCPur Govt. College \hangin Manipur ah Govt. college le Govt. aided college 40 haiah vocational course tum tum hawng a ni thu hrilin Vocational course

hawng thara um hi Manipur University hrietpui Course puitling a ni leiin student han an sawr \angkai ngei a beisei thu a hril. Vocational Course hawnga um hi Rashtriya Uchchartar Shiksha Abhi-yan RUSA hnuoia mi a ni a, Course fee Rs. 1000/- peka admission thaw thei a nih.

Tuiruong vadungah a tlaCCPur: July 4, 2017 zantieng dar 7:20 vel khan Mr Vala, s/o Dohming le Vanlalkim of Parbung chu Khasurvali kai th-lang, Ankhasuo le Khang-

bawr inkar lai changsuolin Lawng (Launch) chunga inthawk Tuiruong vadun-gah a tla a, hi thu ei sut chen hin hmu a ni thu hriet a la ni nawh.(virthli)

Zu Rs. 80,700 manhu an man

CCPur: CCPur Police-a Women Police le Drugs Cell Unit chun zanikhan CCPur-a New Bazar area-a Zu zawrna dawr hmun pathum an dap naah Zu Rs. 80,700 manhu ding dap-dawkin an man nawk.

Zu an man hai lai hin DIC 63 litres; IMFL 96, Beer, Grape Wine 48 a \hang. Chun Tuibong area, Tiddim Road-a dawr pak-hata inthawk DIC litres 190 vel an man bawk.

Manipur Assembly Budget Session July 20 a \an ding

imPHAL: Chief Minister Mr N. Biren Singh inrawina hnuoiah July 4 khan CM Secretariat Cabinet Meet-ing nei a ni a, BJP \huoi sawrkâr 11th Assembly Budget session hmasatak ding chu July 20 a nei din-gin an rel. CM rawia Cabinet Meet-ing chun, tulai ruosur tam leia tuiletin a suksiet Nam-bul River le Kongba River hai siem\hatna dinga De-

tailed project Report siemtu dingin Consultant pakhat lak a remti bawk. Cabinet chun, tlangrama lonei (shifting cultivation) le thing le ruo sat tluk nasa taluo leiin mimkei le tuil-ien a pung a nih tiin a ngai a, deforestation a hrât leiin vadung pilhai khawm an det naw leiin tuilien le mimkei a pung a nih ti a nih a. Hi lei hin vadung \uonghai siem\hat an tul a, vakam hai

siem\hatna dingin retaining wall bawl an \ul niin a hril bawk. Cabinet chun, district siemthar haia Sub Division thar pangaa sinhai enkaitu ding PHED hnuoiah Office of Superintendent Engineer-ing (Rural Circle No.III) siem a remtih bawk. Hi bâka hin Social Wel-fare Department hnuoia ICDS Mission-a Joint Director post siem khawm a remti bawk. Cabinet chun Fiscal Deficit ah flexible limit a um theina dingin Mani-pur Fiscal, Responsibility and Budget management Act, 2005 hnuoia Section 8 Clause siem\hat (amend-ment) a remti bawk.

Justin Bieber in Isu Krista hrietchieng a nuom-P4

Page 2: Kum 70 kan lo nghâk ta cheu: Israel PM Benjamin … Thar/2017/July/HT-05-07-2017...(An Independent d AI ly n ewsp A per) Reg I ost eg M _____ Et GAS NEWS Agency : KIM JOE Booking

Hmasawnna Thar2 THLAHmur (juLy) 05, 2017niLAini (wednesdAy) ARTICLE/HEALTH & EMPLOYMENT NEWS

Editorial

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor Joseph Joute:Freelancelalsansuok pulamte &samuel Zothanglien@sZ Zote:Sports lalruotlien dulien:ComputerAssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at Lamka Super Printer, Vengnuam, Hiangtam Lamka, CCPur, Manipur.

VAWISUN THUPUIChuongchun a hun a tlung ding an tah, tukhawm hin a tlung mek tah, chu huna chun Pathien chibai buk an tih. Pa chun chuongang mi chu ama chibai buktu dingin a zawng a nih. - Johan 4:23-24

Tuilien le natna hri

ALL INDIA RADIO: CHURACHANDPUR PROGRAMMEdate: july 5, 2017 (nilaini)

TrAnsmissiOn- FM-101.4 Megahertz

Hours Studio/ Programme

4.53pm CR/P Signature

4.55pm Vande Mataram, Time Reading, Opening Announcement

5.00pm P Hyms to God: (Thadou) Hoineilam Haokip (dev)

5.05pm P Local Announcement/Prog. Summary

5.10pm P Minor Dialect (Mizo): Khawpuimawii & party

5.25pm PScience Hints(Thadou): “Communicable diseases: causes and

prevention” - by Boijem

5.30pm P

PAITE Prog. Sig. Tune & Announcement Announcer: Ellen

1. Hlunminthang Guite & party (mod)2. Zaching & party (mod)

6.00pm P

HMAR Prog., sig. Tune & Announcement Announcer:Mary

1. Robert R. Songate & party (trad)2. Damkung & party (trad)

Talk: Schemes and programmes, launched by PM Naren-dra Modi and nrated by Niangngaihlun Buhril

7:00PM P

THADOU Prog., sig. Tune & Announcement Announcer:Lunminhao

1. H.B. Cultural Troupe (trad)2. Talk” Need of nutritious meals” by Hoichullou

Farm & Home:Thadou1. Lhingkhonei Haokip & party (dev)

2. Talk: “ Economic management of the family” by Khamk-hotinsei Touthang.

HmArHAi Le CHAnCHin|HA HriL-Lallungawi

Ei \awng hih, ei hang thaw ve ngiel khawmin thiem tak tak hi a lo harsa a. Thu awlsam dinga ei ngai khawm, ei hang ziek meuh chun lu a’n h^i map a; thil iemanih b>kah a mi paih thlatu a lo um hlak leiin m^ni inringzona khawm ei inhmang v^ng v^ng ch^ng a um. ‘Chanchin\ha hril le Hmarhai’ ti le ‘Hmarhai le Chanchin\ha hril’ ti khawm hih, a ieng lem hi’m thupuiin hmang inla ei hril tum a phawk f<k lem ding ti thuah s^wt reih ka buoi a. Chuonga ka s^ik^rna lamah thu t^wp siem thei vak lovin ka um nghe nghe a. Ka hang ngaituo chieng luo chun, ‘Chanchin\ha’ hi ringtuhai chun ei ngais^ng am ei ti ding, ei ngairopui ti hi hril lova hm^ng a ni tho a, Hmarhai le inzawma thu hang sep tum ei ni bawka tiin a thupui hi hieng anga sie \ha lemin ka hriet a. ‘Hmarhai’ ti hi a hmasa ka’n chan lem ta khawng khawng a nih. Chun, ‘Chanchin\ha hril’ ti hin ieng anga huop lien am a n’a ti hi kei chun ka hrilfie thiem nawh a. Hi thuzieka hin chu ‘mission(ramthim)’ rawngb^wlna tieng ei ink^wktir tak a. ‘Mission’ rawngb^wlna hang ti khawm hi mi \henkhat chun, ringtuhai hi ei ch^ng d^n, ei um khawsak d^n, ei pum el hin rawng ei b^wl zing a nih tiin ‘mission’ rawngb^wlna hi lien takin an inhuoptir niin ka la hriet n^wk ta ^wn a; chuleiin, ‘Chanchin\ha hril’ ti hin Pathien thu la dawng/hrie d>r lohai kuoma (ramthim)rawngb^wlna hi ei zuk tinz^wn tak a nih. RPC, NEI, Phairam District chun ni 25-26 March, 2017 khan Muolvaiphei khuoah ‘Missionary Convention’ an nei a. Chu inkh^wmpui thupui chu S^p\awngin an sie a, ‘Storming for Missions’ ti a nih. Ka lo hrietthiem ve d^n chun, ‘mission’ rawngb^wlna hin thlipui anga hr^tin mi keihar sien, an tina niin ka ngai a, \hel taluo ̂ wm lo tak ka nih. Hi kohran hin mission rawngb^wlna hi a inlusuksan ta a, kei har a ngai a nih an ti leia hienga hi a thupui khawm an sie chu ni dingin ka ring nawh a. Mission rawngb^wlna hi ei fepui m>k a, mission field khawm ei nei a; lien lem le hr^t lema hma hang dawm ei nuom leiin hang inkeihar thar inla an tina niin ka belh a nih. Inkh^wmpui s<ng na n^ na chu ‘mission’ thlipuiin mi a nuoi nasa ngang el; thu hriltuhaiin an hril bak ti t^k lovah, hla khawm hi inkh^wmpuia sak dinga an thlang sa diem, Chanchin\ha hrilna le a rawngb^wlna tieng ^wn, a bua an siema mihai chauh sak a nih. Anachu, thli(pui) a hr^ng a, chawmkhat lova a re n^wk el hlak angin inkh^wmpui a zo le inruol khan mipui lungrilah mission rawngb^wlna tieng ri kha a re n^wk ngh^l el di’m ti ruok chu ringhla um tak a nih. Hmarhai hi mi thu z<nah ei int^ng awl angreng khawp el a. Mi’n thlum dupa s^rmawn an hang thl^k lem hin chu awlsam takin an mi’n hmin ngh^l el hlak. Ch$k deuha hang ngaituo a, m^nia hrietchieng na tak tak a um ngai nawh a. Ei thu hriet a tlo naw leiin ei thu hrietin ieng chen khawm ei nunah umzie a nei thei ngai nawh. Ei hang hlim khawm hin, ei l^m(hlim) s^r hu a bo le inruolin ei da n^wk ngh^l a. Mi hrilna z^r amanih, mi tina z^ra amanih, annawleh mi hlim leia lo ‘chu kha’ ve mei mei hlak am ei nih aw ti dingin a um. Thu hi hril lo le ngaithl^k lo ding ei tina ni lovin, mi tina z^ra lo ‘amen’ th<m dup ringawt kha ni lovin mania ‘chieng’ a pawimaw ei ti a nih. Mi thu hrilnaa inthawk khan einiah a tak takin la l<t inla ei ti a nih. M^nia ei lo hrietchieng le ei lo l^kl<t ta hi chuh, ‘a thu hril a \ha, ka lungril a t^wk’, tihai hi ei s^m puok ta ngai nawh a; a nunin ei nunpui ta lem a, ei thil hriethai kha a takin ei nunah a hung inlang suok ta lem hlak. Ieng kohran khawm, ei hun hmatieng ei thl$rk$r chun Chanchin\ha hril rawngb^wlna tienga an lo inhmang nasatzie ei hmuh. Tu ruok hin chuh, ei rawngb^wltuhaiin an hril tlawr dup khawmin a thu chauhin ei nunah thu a hril ta’m a nih ^w ti dingin a um. Ei rama Chanchin\ha hung phur l<ttu Pu S^p Tlangval khah, a hung piengthar hnung, kum 1904-1906-a Evan Roberts beiruolna le inzawma Harna r<npuiin a nawt har leia um \awk \awk thei ta lova thlarau bohmanghai sansuok dinga ei rama hung inch^wm l<t a nih. Ama hi Bible sikul ni khat khawm l<t lo, anachu, Genesis-a inthawka Thupuongsuo chen Pathien thu a nih tia pawm r<t mi, Pathien thu hrie >m >m a nih. Rawng a hang b^wl \an khawm khan thaw d^n ding kalhmang amanih, a kalphung a hranpa takin a nei chuong nawh. A’n nghatna chu Bible a nih a, Lal Isu thup>k, Chanchin\ha hril kha a thupui a ni tawp el a nih. Chanchin\ha hril naw thil dang lungkham le invawih a neih nawh a; Chanchin\ha a hril theina ding a ni phawt chun ieng anga harsa khawm ni sien tuor a’n huom a, lu bawng b^n bawng chen inhuomin ei ramah a hung l<t a nih. Pathienin a kona san ang takin a phur suok a, a rawngb^wlna a hlawtling r>ng a nih. Rawngb^wl d^n kalhmang mumal a hranpa takin lo siem l^wk naw sien khawm, Thuthlung Thara rawngb^wltu hmasahai thaw d^n z<l zuiin hma a dawm leiin a hlawtling a nih. Chanchin\ha hrilna kawngah le, ring thar siem thuah Pathien Thlarau Thienghlim sinthaw hi a bulpui tak a nih ti hi hril lova hm^ng a nih. Chuong lai zing chun, Pu Tlangv^l khan rawngb^wl d^n kalhmang lo induong l^wk t>n t<n naw sien khawm Pathienin varnain a’n thuom leiin ‘mission’ thil tum takah a’n b<r chat thei a nih. ‘Mission’ sinin a tum tak chu, a hre naw hai kuomah Chanchin\ha va hril a, a lo ringtuhai keikh^wma Kristaa innghat Kohran va phun a, chu kohran chu mi danghai kuoma Chanchin\ha hril thei dinga buotsai a nih. P^rte khawm hi, a chi chang in\otir lovin a k<ng hung puitling le a p^r m^wina hin t^wp el sien chu inthlas^wnga p^r m^wi pei ding um naw nih. Chanchin\ha hi fe pei a, inthlas^wng pei ding a ni leiin a lo dawngtuhai chu pe suok thei ng$rhmuna inng$rtir ding a nih. Chu chuh ei rama Chanchin\ha hung intlun hmasatu Pu Tlangv^l khan a hmu hmai \hak nawh. Hmar tl^ng inthim khup el nawr >ng a, a sev>l ram le hnamhai kuoma pes^wng pei ding chun a rammi ma sawrin lukh^wng a nei tak ding a nih ti kha a hriet a. Chuong ang tak chun, ringtu hmasahai chu Chanchin\ha hrila puh ngh^l thei dingin a hruol a. Ei rama ringtu hmasahai kha, Pathien thu an hung ^wi le inruol khan Chanchin\ha hril kha phurrikin an nei ngh^l a. Chuong anga Chanchin\ha meiser inpes^wng peiin s^wtnawte k^rin ei ram Hmarbiel chu Kristien ramin a’n chang a, ei ram puotieng chen an luongsuok a nih. Ei ram kohran le ringtu hmasahai Chanchin\ha hrila an puh nasat d^n hi hrilin a siek nawh. An hun lai kha mitin ei hmu ph^k nawha chu Hr^nghluihai chanchin ei suinaa inthawkin Chanchin\ha the darna tienga an bei nasatzie le, thlarau bohmanghai naw invawih dang an nei nawzie hmu le hriet theiin a um. Mi hmasa ei hriet l^r deuh le

kohran itir ni kher lo khawm, Chanchin\ha hrila inv^k hi tamtak an um a; keima ngei khawm kohran tir ni lova ei ram le a puotienga Chanchin\ha hril r^wngb^wlna hl^wk tak nei mi iemaniz^t ka dap dawk tah. Kohran tir ni hai sien, m^nia p>n suok ni hai sien, Chanchin\ha tl^nginsam dinga p>n suokhai hi mansaa Bible an p^i ti chauh naw chu suokpui an nei ngai meuh nawh. Thlipui ruopui hnuoiah d^m ke’n an l^wn a, a ch^ng chun khawhn^wm le ramhnuoia d^m puon bovin an riek a, mise le \hang\h^m habe tuorin Chanchin\ha an lo inv^kv^ipui a nih. Suknawmnat d^m, hnawch>pna d^m, rinumna le tuorna nasatak tuokin Pathien ram an lo inzauh a nih. Ei ram ringtu hmasa le rawngb^wltu hmasahaiin Chanchin\ha leia harsatna an lo tuok zoz^i kha inz^wt s>ng ni naw nih. A p>n suok nawhai khawmin khawhmunah thilp>k le \awng\aiin nasatakin an lo bei ve a; kha’ng hun laia an nei ang t^wkin, thingher khat chauh khawmin ‘mission’ rawngb^wlnaah an lo \hang ve hlak a nih. Chuong ang chun, ei ram kohran le ringtu hmasahai chu Chanchin\ha hril rawngb^wlna tieng \hahnem an ngai a, an theina chitah an inphu sup sup el a nih. A kohran ph>kin amanih, a ram ph>kin ‘missionary lungril’ an put a, an puh nasa >m >m a nih. An lo tuorna le an lo inrimna hai hi a thl^wn nawh a, Pathienin mal a s^wm a, mi tamtak sandamna huongah an \huoi l<t bak ni lovin, an thlahai khawmin an inrim ra hi tu chen hin ei la s$k a nih. Chanchin\ha’n a mi dawmk^ngna le, Chanchin\ha z^ra ei ham\hatna hi hril ding tamtak um a tih. Kohran a hung ng$r a, kohran z^ra ei hmas^wnna le ei ch^ngk^ngna khawm hi inz^wt s>ng ni naw nih. Chuong po po kh>lah, ei hnamin hieng chen ng$rhmun ei tlung theina le, mi le sa laia ei la’n z>l ve thei hih, ei mi hmasahai Chanchin\ha hrilna tienga an lo bei nasat ra ei s$k niin ei hmu a. ‘Mission’ rawngb^wlna sina an lo inhmangna hi Pathien mals^wmna ei dawngna hn^r niin a’n lang. Ei hril umzie chuh, ei ram kohran le ringtuhaiin Chanchin\ha hril hi ngaipawimaw hmasataka an nei a, chu tienga thi le th^u s>nga an lo inp>kna hi ei hnam damna bulpui le ei \awng a hringna bulpui a nih. Ei ram kohran le mi hmasahaiin Chanchin\ha hril lo <ksak naw hai sien, annawleh, ei ram(Hmarbiel)-in Kristien ni kha hunt^wkin lo ngai el sien chu ei hnam hin tuva ei ng$rhmun ang hi ei tlung ph^k da’l di’m ti hi ngaituo theiin a um. Ei hrietthiem/inkhi thiem theina dingin thil pakhat chauh hang hril inla. Ei un^u N.C.Hills(Assam) tienga hai khu Hmarbielin Chanchin\ha a dawng hnunga dawng an n’a, Kristiena an um vawng hun lem chu kum 1980 hnungtieng kha a la ni chauh a nih. Chanchin\ha hmangin lo zu’n pawpui naw inla chu khu lai rama khun ‘Hmar’ hnam hi a ng$rsuok ng<t di’m, annawleh Hmar \awng hi a dam khawsuok di’m ti hi s<t tham a um a nih. Tu hman khun Hmar hnathl^k \henkhat khu an inl^khran titi an’ t’a a. Ei ram kohran le rawngb^wltuhaiin Pathien thu hmangin an zu’n pawpui a; Hmar hla a luong l<t a, Hmar Bible-in sin a thaw bawk leiin ei Hmar \awngin khu lai rama khun khawvar a hmu thei chauh niin a’n lang. Ni naw sien, |hiek-in |hiek \awng, Faihriem-in Faihriem \awng, chuong ang pei chun pahnam/chi tinin an \awng seng sie chunghnung an t’a; Hmar \awng ei ti takpa hi d$p ralin um a t’a, Hmar nina khawm hi a bo >m naw khawmin a hring chang chang chauh el thei a nih. Tu khawm khun pahnam \awng ei tihai hi an la hmang a, hmang zawm pei raw hai seh, ei \awng sukhausatu khawm a ni thei. Chuong lai zing chun, Hmar hnathl^k lai Hmar \awng hi hmang tl^ngl^wn tak a nih a, Hmar \awng hi Hmar hnam ninaa phuorkh^wmtu a nih. Tu lem hin chu inch<klai sabzek(MIL)-a hmang a ni ta a, ei un^u \awng dang hmanghai chenin an l^k a. Hmar \awngin hma a s^wn pei a; \awng a dam chun hnam a dam a nih. Hieng thil a hung um theina san bulpui tak chuh, Chanchin\ha hril(mission) rawngb^wlna hi a nih. Chuong ang chun Hmarhai hi hmun tin ram tinah hnam danghai k^rah indar takin ei ch>ng a, ei \awng a dam chauh ni lova hma a s^wn pei el hi Chanchin\ha z^r le Chanchin\ha hrilna \awng a ni lei a nih, hang ti naw ngam a ni nawh. Chanchin\ha hril hin \awng le hnam dam khawsuokna ding thil hi a fensa a nih. Chanchin\ha ei hrilna z^rin ei \awng, ei hnam a dam a. Chuleiin, Chanchin\ha hril hi thlathlam lova thaw nasa deuh deuh ding ei nih. Ei hnam kohran hi ka ph^k ang t^wkin ka sui ve hlak a, kohranin harsatna amanih, buoina a tuoka ei ng$rhmun a siet hun lai hi Chanchin\ha hril n>ka thil dang invawi le buoipui ei nei lei a nih ti hmu theiin a um. Hieng thiemna d^m, hmas^wnna d^m le thil dang dang hi khawv>l in\hang dungzuiin ei hnawt ve pei ding a ni lai zingin, Chanchin\ha hril hi thupui takin nei inla nuom a um. Ei thiemna d^m, ei varna d^m, ei hausakna d^m le ei hmas^wnna hai hi Chanchin\ha hrilna hmangruo’n hmang thiem inla, chu chu ei hnam hmuing$lna ding a nih. District ei tih, sawrk^rah ph<t ei nei hlak a; Kohran puotienga hnam thil ieng ie’m a nih ei buoipuihai khawm hin Chanchin\ha hril tinz^wn at sien chu ei beisei ph^k b^kin a hlawtlingna ei hmu lem naw di’m a nih ! “Lalpa, lien lem le hr^t lema Chanchin\ha hril rawngb^wlna kan fepui theina dingin kan khawsak hung dawms^ng la, kan kh^ta ro inr>lna chite b>k kan nei chun hma hung s^wn kan t’a, khawnv>l lien lemah kan luongsuok thei ding a n’a” ti manih, “Lalpa, kan khawsak a harsa chun I Chanchin\ha puongdar sin khawm kan thaw hr^t thei nawh a, chuleiin, I Chanchin\ha hrilna kawngah hi n>ka lien le hr^t lema hma kan dawm theina dingin Pherzawl District khawm hi mi hung sukpuitlingp>k rawh” ti d^min Pathien d^wr inla chu Pathien khawmin a na sukset naw tawp a tih. ‘Harna’ ti d^m hi kohran \henkhat chun kum thupui d^min ei nei hlak a; kum thupuia ei nei kher naw khawmin harna hni’n ei \awng\ai hlak. Harna ei ti khawm hi, “Lalpa kan ram a \^wl….” ti ve satlie el lo va, annawleh hlimna thl^khla lei ringawta Pathien hni lovin ‘Missionary lungril’ putin kar inla chu Pathiena inthawka dawnna ei hmu lem beisei a um. Pathien hi a sihnipna lai taka chu d^wr hlawtling awlh ve tak a nih. Iengkhawm ni sien, ei hang hril nuom tak chuh, Hmarhai hin Chanchin\ha hril hi inlusuksan thei ding ei ni nawh ti le, Chanchin\ha hril hi ei hnam damna bulpui le kawng iengkima mi dawms^ngtu a ni leiin a hnam pum hin ei theina z^wn chitah puh sup sup el ei tiu, ti a nih.

14.6.17: Bethel

Court in vote thlak a phal pekmumbAi: Special trial Court chun Arthur Road Jail, Mumbai hmuna in-tang mek NCP MLA Chhagan Bhujbal chu July 17, 2017 nia India President election hung

um dingah vote thlak a phal pek. Mr Bhusbal hi sawrkar sum chawkchaw-rawia intum le thiemnaw inchangtir a ni leia Jail-a khum a nih. (TNN)

Bawngsa ni dinga ring kg. 700 leh mi 2 man

mumbAi: Mumbai Po-lice chun zanikhan Shivaji Nagar hmuna Tempo pak-hat an dapnaah Bawngsa ni dinga ring kg. 700 zet dapdawkin an man a, hi le inzawm hin tempo driver le cleaner hai chu thu indawn dinga hrentang an nih. Sa dapdawka um hi Raigad district-a Panvel a inthawka an hung phur a ni

a. Tempo hi Shivaji Nagar lampui sira innghat lai an dapnaa an dapdawk a nih. Sa mana um hai hi Forensic Science Laboratory-a en-fel dingin sample thawn a nih tiin Dy. Commissioner of Police (Zone-VI) Sha-haji Umap chun a hril a, Sa mana um hai hi Municipal thuneituhai kutah sukriral dingin an inhlan. (PTI)

Dengue cases 18,760 hmu tah; Kerala-ah an tam tak

new deLHi: India rama chun tukum sung hin Den-gue natna invawi mi 18,700 chuong hmusuok an ni ta a, Dengue invawi tamna tak state chu Kerala a nih tiin zanita Health Minis-try report chun a hril. July 2, 2017 chen khan Kerala ah Dengue invawi 9,104 hmusuok le Tamil Nadu-ah Dengue invawi 4,174 hmu-suok niin report chun a hril. Fur hung in\an mek le inzawma Union Health Ministry JP Nadda inrawi-na zanita Health Secre-

tary CK Mishra; Director General of ICMR, Soumya Swaminathan; National Vector Borne Disease Con-trol Programme (NVB-DCP) le institution dang danga senior officials han review meeting an nei huna hi thu hi puonglang a nih. Ministry in report a pek dungzui hin July 2, 2017 chen khan Karnataka state-ah Dengue cases 1,945; Gujarat-ah 616; Andhra Pradesh-ah 606 le West Bengal-ah Dengue cases 469 um taa hril a nih. (PTI)

Lalu naupa disqual-ified dingin a ngen

new deLHi: Bihar-a BJP leader Sushil Modi chun Mr Nitish Kumar Chief Minister nina hnuoia Grand Alliance sawrkar-a \hang RJD Chief Lalu Prasad naupa le minister ni lai Tej Pratap Yadav chu disqualify dingin Elec-tion Commission kuomah ngenna a siem. Tej Pratap hin kum 2015 Assembly election huna khan a Af-fidavit-ah a thil nei hai a puonglang vawng nawh tia intuma disqualify dinga a

ngen a nih. Mr Sushil chun Tej Pratap hin Aurangabad hmuna a thil nei hai Affida-vit-a hin a zieklang sa nawh tia hrilin Election Commis-sion chu suizui ding le Rep-resentation of the People Act le IPC hnuoiah a chun-ga action la dingin a ngen a nih. Lalu naunu Misha Bharti khawm Rs. 1,000 crore benami land deal le tax evasion case leia sui-zui mek a ni bawk a nih. (TNN)

Furpui hun a hungtlung a. Manipur a khawm ruotui tam leiin tui a lien bakah hnum hran hran haiah mim-kei a tlung leiin a ram mipuihai chun harsatna na-menlo an take lei tuok mek. Ei hriet seng angin May 29, 2017 – June 2017 inkar khan Cyclone MORA a tlung a, hi zo June 7 – 12, 2017 inkar khan phairam bielah thlipui le ruopui vanawn a surin a hrang nawk a. Tuhin ruotui tam leiin phairam le tlangrama cheng han tuilien le mimkeiin thil tam tak a hung suksiet nawk a. Thla 2 sunga khuorel sietna leia ei thil tuok le chan hai hi mei mei a ni naw a, a beidawng thlak hle a nih. Mipui harsatna hrie le mipui hmakhuo ngaia ei State Sawrkarin STATE CALAMITY a hung puong hi thil awm tak el a nih. Hi dungzui hin State Sawrkar chun tuilien, mimkei le thlisie leia Manipur mipui han sietna le inhmang an neihai hi lakhawm a ta, sawmdawlnaa sum seng ding-zat rirung siem a ta, chu Sawrkar thlungpui kuomah thawnin relief fund a ngen ding a nih. Hi le inzawm hin khuorel sietnain thil a suksiet hai chu a hmuna fe a enfel a hung ni ding a nih. Inspection le field report petu ding chu District tina DC’s le Sub-Division tina SDOs/BDOs hai an hung ni ding a nih. Hi kawngah hin khawtlang \huoituhai an hung pawimaw ding a ni a, hi lei hin report chipchier taka pe thei dinga an lo insingsat a \ul ding a nih. Kum tinin khuorel sietna hi ei lo tuok rawp hlak ta a. Amiruokchu, Sawrkar hmasahai khan ei siettuok le inzawm hin STATE CALAMITY hiel an lo la puong ve ngai nawh. Tuta ei State a Sawrkar chel laiin mipui hmakhuo ngaia STATE CALAMITY a hung puong el hi a State mipuihai ta ding chun thil lawmum takel a tling phak a nih. Ei hriet seng angin India rama State \henkhata chun khuorel sietna leiin a ram mi \hahn-emtawk tak el hai chu beidawngin an ni le an ni an inthat pha a nih. Ei ni State a chun hienganga inthatna hi a la tlung ngai nawh. Ei State Sawrkar chun khuo-rel sietna leiin a ram mipuihai beidawngin harsa taluo hlau rawi an tih ti ngaituona leia STATE CALAMITY hi a hung puong a ni ngei ring a um. Ei State Sawrkar chungah hin a ram mipui han lawmna chang ei hriet nuom a um. Hieng laizing hin mipuihai hriet dinga pawimaw em em el chu, tui a lien chun natna hri chi tum tum a hung inleng ngei ngei ding a nih ti hi a nih. Hi kawn-gah hin mipuihai ei lo inveng fimkhur hle ding a nih. Thil po po Sawrkar thaw dinga ei ngai chun indik bik naw nih. Mipui khawma thaw thei le mawphurna ei nei ve a nih ti hi hriet ding a nih. A tlangpuiin tuil-ien zovah chun Malaria, Dengue, Diarrhoea, Santen, Hepatitis-A, Leptospirosis le vun natna hri hai an leng nuom hlak. Hi lei hin Doctor-hai chun natna hri hung inleng ding lakah lo inveng fimkhur hle dingin an mi hril a nih. Hi thil hi thi \ul le pawimaw takel a ni leiin ngaitha el chi nanaw nih. Prevention is better than cure an ti hi hriet tlat ding a nih. Churachandpur town le a se vela chenghai chun ruosur tam change Churachandpur town sunga lam-lien haia tuihawk luong huou huou hlak hi ei mitin ei hmu tawl seng ring a um. Lamlienpuihai ( main road) khawm vadungte ang deuthaw an ni hlak. Tuihawk hin hmunhnawk le thil bal hai po po a len a. tuilam or tuiluong kawrhai a \ha tawk naw leia tuihawk hi lam-lienpuia luong an nih. Tuihawk hin bal le ieng natna hri hri am a le ding? Ngaituo um tak el a nih. Mihriem hriselna sukse theitu le khawpui sung suk\awptu a nih. Malaria le Dengue hrik paitu Thokang intuina ding tui intlingkhawmna ding khur le ruom hlak a tam. Hienghai inthielfai le hrukbit an \ul a nih. Chura-chandpur District lem chu Malaria le Dengue natna hri um nuomna zone nia hril a nih. Tulai tak khawm hin Henglep Sub-Division sunga Hengkom khawsun-gah Dengue natna hri pai ni dinga ringhla damnaw 7 an um mek nia hril a nih. Hieng hi ei ngirhmun a ni leiin tuilien laka natna hri hung um ding laka ei lo in-veng theina dinga hma ei lak a, fak le dawn thil haiah khawm ei fimkhur hle a ngai a nih. Tuilien le natna hri hi inzawmna nei an nih.

Mizo nunghak US Air Force-ahAizAwL : Nk. Zoen-pari (Nunoi), Dave Lal-nunmawia Chhakchhuak (Dave Chhakchhuak) ;e Zothannguri Ralte, Chhin-ga Veng, Aizawl, Mizoram hai naunu chu US Air Force a lut thei dinga Mizo nunghak tling hmasa tak

a nih. July 2, 2017 khan thla 2 training nei dingin Physical Boot camp, San Antonio, Texas a lut \an. Hi zo hin technical train-ing a nei nawk ding a nih. Nk. Zoenpari hi kum 2014 a inthawka kha USA a um \an a nih.

Journalism-ah Diploma Course inchuk thei

imPHAL : Directorate of Information and Public Re-lations (DIPR), Moirangkhom, Imphal hnuoia State Institute of Journalism a kum khat sunga ding Journal-ism le Mass Communication inchuk nuomhai ta dingin July 15, 2017 chen hin Director, I & PR kuomah hnina lekha peklut thei a nih. Thiemna Graduate le kum 30 le a hnuoi tieng mi ni a \ul. Course Fee Rs. 3,000 pek a \ul bawk. Inhnikna neihai chun thu chieng lem DIPR, Moirangkhom, Imphal-ah hriet thei a nih. Application form khawm DIPR-ah hin lak thei a nih.

|ek tlain Transformers 7 a suksietjiribAm : Ni 3 liemta sung khan Jiribam Dis-trict sunga hmun hran hran haiah \ek tlain Trans-former 7 a suksiet bakah Salam Uddin (20), s/o Abdul Ajit of Jarolpokpi in hliemna a tuok a, Jiri-

bam Hospital panpui a nih. Transformer 7 sietna hmun hai chu, Jarolpokpi, Jiribam, Nunkhal Vil-lage, Leishabithol Vil-lage, Chhotobekra Village, Modhurpur Village le Banselu Village hai an nih.

Police Commando lak dinga TestimPHAL: Police Department, Govt. of Manipur hnuoia Police Commando ding thlangsuokna dinga Screening Test chu July 10, 2017 zing dar 8 a inthawk khin 1st MR Ground, Imphal-ah um a tih. Screening test a hin Police Commando-a \hang tasa hai \hang thei an tih. Screening test a \hang dinghai chun mani Identity Card Xerox copy 1 chawi ding a nih tiin DIG (R-IV), Chairman, CDO Screening Committee, Manipur chun inhriettirna a siem. Hi Screening test hi civil mi a la \hang lo hai ta ding ni lovin Police (MR) IRB a \hang sasa hai ta ding a nih.

Page 3: Kum 70 kan lo nghâk ta cheu: Israel PM Benjamin … Thar/2017/July/HT-05-07-2017...(An Independent d AI ly n ewsp A per) Reg I ost eg M _____ Et GAS NEWS Agency : KIM JOE Booking

Hmasawnna Thar3 THLAHmur (juLy) 05, 2017niLAini (wednesdAy) nATiOnAL/inTernATiOnAL & AdverTisemenT

vAwk in|HAngnA dAmdAwiI vawk zawr hun tlingna dingin kum khat nek tam nghak ngai tanaw nih.

A |HATnA:

* PIGROW mum hi Company-hai ti dan ang taka i pek chun thla 5 sungin kg. 70 chuongkai hman a tih.

* PIGROW mum hin, i vawk chu i pek \ana inthawk chawl der loin an \hang tir thei.

A Pek dAn ding:* Vawk pakhatah nikhatah mum 20 (zingtieng mum 10 le zantieng mum 10) pek ding.* Box khat ah mum 600 a um a, chu chu thlakhat sunga a fakzo ding a nih.* Rawt phita pek in fak awlsam an ti lem.InCHAwK tHeInAHAI:1. Hmingi 2. L.K. Screen PrintingBethel, CCPur Lighthouse Lane, CCPur# 84148523913. Pet Care Centre, Tiddim Rd. CCPur.Order tam dan dungzuiin HOMe delIVery khawm kan thaw thei.

LAkTAwi SIELMAT CHRISTIAN HOSPITAL & RESEARCH CENTRE

Kum 60 le a chungtieng hai ta dingin hung tlung ding ningani (Thursday) date 6th july, 2017 zing dar 10:00Am -1:00Pm hin Sielmat Christian Hospital-ah Free Eye Cataract Detection Camp a um ding a na, a thlawnin in en thei ning a tih. Advance booking thaw thei ni naw nih. First Come First Serve: Chun, dr k. romen singh (eye specialist) pan nuom hai chun Date 8th July, 2017 zing dar 10AM in pan thei ning a tih. Operation a lo \ul khawma thaw thei nghal ning a tih. Registration fee Rs. 300/- ning a ta, ticket booking khawm thaw thei zing a nih. Contact no. 919862853047

PrinCess TreeKhawvela thing in\hang tak le ram changkang han an ngaisang, PRINCESS TREE kak phun dinga huntawk lai tak zawr a nih. A dit le an chaw nuom hai chun Muolhlum, Rengkai, Near Agape Centre le Contact Numbers 8731830789 le 9089381481 haiah ngaiven ding a nih. (4-13)

Darjeeling shutdown ni 20 tling: Centre inrawl dingin an ngen

dArjeeLing: Gorkha Janmukti Morcha (GJM) in Gorkhaland state hran ngenna le inzawma Dar-jeeling huopsunga Shut-down an thaw chu zanikha ni 20 a tlingna a ni ta a, Internet services thata um khawm ni 17 zet a tling ta bawk. Shutdown lei hin Pharmacies ti lo dawr, ba-

zar, restaurants, hotels, schools le colleges hai khar zing an la nih. GJM chun an thil ngen le inzawm hin sawrkar thlungpui chu inrawl a, in-biekna a um theina dinga hma la dingin an ngen. GJM inrawinain sun hun haiah mipuiin lampui hrawna an nei zing bawk a

nih. GJM General Secretary Roshan Giri chun, Dar-jeeling-a thiltlung hi law and order problem angin a lak a, sienkhawm law and order problem a ninaw a, political problem a ni leiin politically a chingfel \ul a nih tiin zani hmasa khan a hril. June 8, 2017 a inthaw-ka GJM in Gorkhaland state hran ngenna hi an hung thaw thar nawk a ni a, tuchena hin nuorna le inzawmin mi 2 in thina an tuok ta a, shutdown lei hin Schools le boardings hai chun summer vacation an hmang mek khawm chawl hun an suksei tawl. (PTI)

Dalit t hnam han protest rally nei an

tumsAHArAnPur: All In-dia People’s Front (Radi-cal) pawl chun Dalits hnam hai chunga Uttar Praadesh sawrkar chetdan dodalnain Rally nei an tum. Zani hmasa khan Dalit hnam hai chun district ad-ministration kuoma rally nei ding permission la hmasa lova rally nei an tum leiin IPS Officer pension SR Darapuri \hangin mi 8 Police han an man a. Chu le inzawma Dalit hnam hai hin rally nei an tum a nih.

UP Budget Session July 11-ah

LuCknOw: Uttar Pradesh Assembly 2017-18 budget chu July 11, 2017 khin Assembly-ah phar ning a tih. Uttar Pradesh Assem-bly session hi July 11-28, 2017 inkar sung nei ning a ta, hi hun sung hin sittings vawi 13 um a tih. Uttar Pradesh As-sembly Session huna hin Samajwadi Party (SP), Ba-hujan Samaj Party (BSP) le Congress \hangin Opposi-tion parties hai chun state sunga law and order ngirh-mun \hatnaw le Yogo Ad-ityanath sawrkar-a suolna le tharum insuona pung chungthu hai an khekpui ring a nih. (IANS)

ISIS ringhla pakhat an man

CHennAi: Rajast-han Anti-Terrorist Squad (ATS) pawl chun Chennai hmunah ISIS hai le inza-wmna nei dinga ringhla pasal pakhat ‘Haron’ an ti chu an man a, thu indawn-na nei dingin Jaipur tieng an \huoi. ATS hin tuta hma khan Jamil Ahmed le Moham-mad Iqbal hai an man a, anni inpuongnaa inthaw Ha-ron hi an man nawk a nih. Ahmed hi nikum No-vember thlaa kha ISIS hai pawisa ding thawna intumna leia Sikar district, Rajasthan-a ATS han an man a nih. (ANI)

EC in Vice President Election Notification an suonew deLHi: Election Commission chun Au-gust 5, 2017 nia India Vice President inthlangna hung um ding le inzawmin zan-ikhan Election Notification an suo. Notification insuo a ni le inzawm hin zanita inthawk khan Nomination paper file nuom hai ta din-gin Nomination paper file theina hun hawng nghal a ni a, July 18, 2017 chenin Nomination peklut thei ning a tih. Tuta President ni lai mek Hamid Ansari term hi August 10, 2017 a tawp ta ding a nih. Mr Ansari hin

India Vice president term hni zet a chel a nih. Vice President Elec-tion ding le inzawm hin sawrkarna siemtu NDA le Opposition chun candidate puong an la neinaw ve ve a nih. Vice President election hung um dinga nomination paper file hai July 19, 2017 in scrutiny um a ta, inhnuk-dawk nuom hai ta dingin July 21, 2017 chenin inh-nukdawk thei ning a tih. Candidate pakhat neka tam an um a, election nei a \ul chun August 5, 2017 in vote thlak ning a ta, hi

ni ma hin vote tiem le result puong nghal ning a tih. Vice president candi-date hin proposers 20 le seconders 20 (MPs) a nei a \ul. Rajya Sabha elec-tion a dinga Lok Sabha le Rajya Sabha-a vote umzat chu 790 a ni a, post ruok iemanizat a um bawk. LS ah member 545 an um a, hi laia 281 chu BMP an ni a, BJP inrawi NDA in mem-ber MPs 338 an nei a nih. Rajya Sabha members 243 umnaah BJP in mem-bers 56 an nei a, Congress in 59 an nei a nih.

Women Helpline hawng

greATer nOidA: Dis-trict Magistrate B.N. Singh chun zanikhan Noida hmu-nah women helpline le res-cue vehicle a hawng. Hi thil hi sawisak le suknawmnata um nuh-mei hai ta dinga buotsai le hawng a ni a, harsatna nei nuhmei han 181 call in an harsatna an intlun thei ding bakah medical facility pek an ni ding a nih. Thla hmasa khan Uttar Pradesh CM Yoti Aditya-nath chun Women Helpline le rescue vans 64 zet a lo vailiem ta a, hi laia pakhat chu Gautam Budha Nagar district a ding a nih. (PTI)

Birthday party-ah a ruol han an suollui

HyderAbAd: Nuhmei kum 17 mi pakhat chun July 2, 2017 zan khan Kham-mam khawpuia a ruolhai pakhat birthday lawmna a va \hangnaah a classmate pasal 4 han an suollui niin Khammam III Town Po-lice station-ah complaint a peklut. An suollui lai hi video in thla an lak niin complaint petu hin an tum bawk. Hi le inzawm hin Po-lice chun case registered in an suizui mek. (PTI)

Transgenders han IG-NOU-ah a thlawnin

new deLHi: Indira Gandhi National Open University (IGNOU) chun identity proof an pek thei phawt chun nina inthlakthleng (transgen-ders) hai chu a thlawnin course an inchuk nuom nuom inchuk thei dingin a rel. Hi thila ding hin Cen-tral/State government/Medical Officer annawleh competent authority/Aad-

har card an peklut ruok chu a \ul ding a nih. Hi thil le inzawm hin June 29, 20917 khan Registrar of the Student Registra-tion Division chun offi-cial notification an suo. IGNOU chun kum tin admission thaw thei hun vawihni a hawng hlak a, session hmasa July thla sung hawng le July 31, 2017 chen admission hi thaw thei a nih. (ENS)

IAS le IPS hai angin Doctors han Cad-res an nei ve ta el thei

new deLHi: Central Committee in \hang nga zet liemtaa a lo recommended ta hnungin Indian Adminis-trative Services hnuoia IAS le IPS Officers han cadre an nei ang bawkin Doctors han All India Medical Ser-vice fethlengin cadre hran hran nei/siem ve dingin sawrkar thlungpui chun rawtna (proposal) a siem. Health hi state subject a ni a, hi lei hin Union Health

Secretary chun state tina Chief Secretaries hai chu lekha thawnin ngaidan pelut dingin an hriettir. All India Service Act 1951 hnuoia IAS le IPS Offi-cer hai anga All India Med-ical Service siem tumna hi

sawrkarin hun iemanichena inthawka kha a lo ngaituo ta a ni a, sienkhawm Health hi state subject a ni leiin state sawrkar hai ngaidan a lakkhawm a \ul leia ngaidan pelut dinga state sawrkar hai an hriettir a nih. Hi chungthu hi Health Survey and Planning Com-mittee, ‘Mudaliar Commit-tee’ tia hrietlar chunk um 1961 daia kha report an lo peklut ta a nih. (TNN)

Mi tinin notes hlui an deposit ding ban thei ninaw nih: SC

new deLHi: Supreme Court chun, jail intang lei dam le san \ha tak neia Rs. 500 le Rs. 1,000 notes hlui that ta hnung bank- an deposit (thunlut) ding hun sunga thunlut hman lo hai ta dingin an pawisa notes hlui hai Bank-a an thun ding khap (ban) ngawt thei ni naw nih tiin zanikhan a hril. Hi thua hin sawrkar thlungpui chu July 17, 2017 chena dawnna le hrilfiena pe dingin an hriettir. PM Narendra Modi in Rs. 500 le Rs. 1000 notes hai hmang zawm ta lo dinga a hung puong hnung khan hieng pawisa notes thata um hai hi December 30, 2017 chenah Banks le Post

Office haia thunlut theina hun hawng a ni bakah Re-serve Bank of India (RBI) a notes hlui hai peklut theina hun khawm March 2017 khan a lo tawp ta a nih. Hiengang san \ha tak leia pawisa thunlut hman lo hai hun\ha peklo chu ngaimaw um tak thil a nih tiin Chief Justice of India JS Khehar chun a hril. Reserve Bank of India chun sawrkar thlungpui thutlukna angin pawisa that ta hnung hai hi a lak (accept) thei tanaw thu a hril a, hi le inzawma mi \henkhatin petition an pek le inzawma SC in hearing a nei huna zanita hi thu hi a hril a nih. (TNN)

Chief Election Commissioner thar dingin AK Jyoti

new deLHi: Chief Elec-tion Commissiner (CEC) ni lai mek Nasim Zaidi chu July 6, 2017 khin a sina in-thawk a pension ta ding a ni a. Hi le inzawm hin Elec-tion Commissioner Achal Kumar Jyoti (AK Jyoti) chu zanikhan Chief Elec-tion Commissioner thar dinga ruot a ni a. July 7, 2017 a inthawk khin Chief Election Commissioner sin chel \an a tih. Mr Jyoti hi January 23, 1953 a pieng niin 1975 batch IAS Officer, Guja-rat cadre a ni a, tuta Prime Minister ni lai Narendra Modi in Gujarat Chief Minister a chel huna khan

Gujarat Chief Secretary sin a chel a, January, 2013 a Gujarat Chief Secretary-a inthawk a pension hnungin Gujarat Vigilance Com-missioner dinga ruot a ni a, Election Commission-a member 3 um laia member pakhat ni ve dingin May 7, 2015 khan Election Com-missioner-a ruot a nih. Tuta CEC ni lai mek Nasim Zaidi hin April 19, 2015 a inthawka CEC sin hi a lo chel \an a nih. CEC thar ding hin Janu-ary, 2018-a CEC a inthawk a pension hmain Gujarat le Himachal Pradesh As-sembly Election hai a enkai hman ding a nih. (PTI)

LOSS OF WALLET I have lost my Wallet containing ATM Card, Aadhar Card, Driving Licence and some amount of money on my way between CCPur Po-lice Station and Saikawt, CCPur on July 3, 2017. Finders are kindly resuested to handover the same to the undersigned.

Sd/- M. Ngulkhup HaokipM. Mollum

Contact Nos. 8974512215/ 8119046410

GST 5% leiin Subsidised LPG man Rs. 32 in a pung; Congress in LPG a GST hnukkir dingin an ngen

new deLHi: July 1, 2017 a inthawk India rama Goods and Services Tax (GST) hmang a ni hnungin India rama chun thlaisuon-gna Domestic LPG Cyl-inder man chu Rs. 32 in a kaisang. Kum 6 liemta sun-ga LPG man kaisang nasat \um tak la nia hriet a nih. GST hmang a ni hma khan subsidised Domestic LPG cylinder 14.2kg hi Rs.

446.65 a ni a, GST hmang a ni hnung hin Rs. 477.46 a hung kai ta a nih. GST hmang a ni hma khan factory-gate duty le sale tax hai lak a ni a, sienkhawm India ram pumah excise duty um lo a ni a, Delhi, Chandigarh, Haryana, Jammu and Kash-mir, Rajasthan, Tamil Nadu, Uttar Pradesh, West Bengal le North east state \henkhat

haia chun VAT annawleh Sales Tax laklo (nil) a ni a, state \henkhat-a chun 1-5 percent dam lak a nih. Hieng laizing hin Con-gress chun Domestic LPG cylinder-a Goods and Ser-vices Tax (GST) 5 percent laka um chu mi rethei hai ta dinga harsatna intluntu a hung ni ding a nih tia hrilin hnukkir/lakir dingin zan-ikhan ngenna an siem. Domestic LPG a GST 5% lak a ni lei hin Domes-tic LPG cylinder man chu India ramah Rs. 32 zetin a hung pung pha a, hi thil hi India mipui, mi naran le pasie hai ta dinga harsatna intluntu a ni leiin hnukkir nghal dingin sawrkar kan phut a nih tiin senior AICC spokesperson Ajay Maken chun zanikhan reporters hai kuoma a hril.

ICBM hlawtling taka ensin a nih: North KoreaPyOngyAng: A re sawng ta dim a nih tamtakin an ti laiin North Korea chun khawvêla rambung lien thal sawmhni hai inkhawmpui G-20 Summit an \an mek lai le America Independence Day, 4th of July ni takin America kap phakna ding ICBM a siem a ti vet chu hlâwtling takin a kap suok sin tah niin North Korea Central TV news chun a puonga, khawvêl a barakhai hle. Korean nuhmei an hnam incheia incheiin Korean Central TV-a a puong dan chun, kum tamtak invawia America kap phâk ngei ding Inter Continental Ballistic Missile (ICBM) siem a tum angin, President Kim Jong Un mit hmu ngeiah ‘Hwasong-14’ meithallawn chu hlâwtling taka kap suok sin a nih, tiin a hril.

US military Pacific Command chun hi thu hi a confirmed a, Missile kap suok chu minute 37 lai an suizui a, chu hnungah Sea of Japan ah a tla thla niin a hril. US military ruok chun hi Meithallawn hi khawmuola inthawka kap chi (land-based), intermediate range a nih a. America ta dingin \i a um phâk nawh, tiin thusuok siemin a hril. “Kan partner danghai leh thil umdân kan sui zing a. North Korea chang dan kan bi thlak zing a nih. US Pacific Command chun kan ruolhai Japan le South Korea himna ding kan ngaituo zing a, North Korea tawkbuoi phal nawng kan tih” tiin an statement chun a hril bawk. President Donald Trump chu inhriettir a nih a. Ama chun, “Hi Kim Jong Un hin thaw ding dang (\ha) a

hriet naw am a nih?” tiin, China chu, North Korea-in a thilthaw a tawpsana a sim vang vang theina dingin ‘iemani rik tak’ a chungah thaw dingin a hril nghâl bawk. Twitter post ah, “Japan le South Korea han an tuor sâwt pei ta bik ring a um nawh a. China khawmin North Korea chungah thil rik tak iemani, hi thil sukbo vang vangna ding a hung

thaw beisei a um. Missile ensin naw thaw ding dang a hriet hlawl naw a nih hi!” tiin lungsen deuvin a post. US le Japan military hai chun ‘intermediate range’ missile a nih tiin a hmaa mi nêkin a changkang met taa chu US chu la kap phâk naw nih. Km 930 a vuonga Sea of Japan ah a tla, an tih a. Analyst \henkhat ruok chun, a range hi Km. 2, 800 chen vuong thei ding

a nih leiin Alaska chen chu a kap phâk el thei, tiin David Wright, Union of Concerned Scientist chun an hril vet hung. Japan Chief Cabinet Secretary Mr Ypshihide Suga chun “minute 40 vel a vuong’ tiin a hril a, ni dangahai nêkin a vuong sâwt hle ti a nih. Japan Prime Minister Mr Shinzo Abe chun, “Hi hin \itum chu a zuolkai pei

ti a suklang” tiin a hril a. G-20 Summit ah President Xi le Putin hai khawm pressure nasa lem pe dinga a ngen ding thu a hril.’ China UN ambassador chun, khawvêl sawrkâr han North Korea hi dang dan an ngaituo naw chun nakie chu ‘dang hne ruol lo’ (uncontrollable) buoina a suok el thei a nih, tiin a hril. Ambassador Liu Jieyi chun, “Tu tak hin boruok a sosang nasa em em a, hi nêka inhnuoi hin um thei sien nuom a um” tiin indona suok el thei dinga ngir a nizie a hril. Hi thu hi China in UN Security Council chair nîna July 2017 a inthawka a lak chara a thuhril hmasatak a nih. “Korean Peninsula laia boruok hi sukdei vata North Korea hi khap dei vat an naw a, tension an sang pei

chun, thunun zo lo hung nîng a ta, sietna râpthlâk tak a ni ding a nih” tiin a hril. North Korea inbiek a nuom theina dingin US le South Korea le Japan han ‘annual military exercise’ an thaw hi tawpsan phawt raw hai se tiin a rawt a, North Korea khâwmin a phut a. US a nuom nawh a. North Korea in a nuclear ralthuom ensin tawpsan phawt sienla chu chun inbiekna nei thei nîng a tih, a ti ve tlat a. Inbiekna a la um thei naw zing a nih. “Inbiekna um lova hieng ringawt fe pei chun hun sâwt a dai naw ding a nih. Proposals umhai hi ngun taka ngaituoa, rambung tam lem ei \hangruol a pawimaw ta a nih” tiin China ambassador chun thil umdân chu “very very serious” tiin a hril.

UN Security Council-in Qatar A Hrilun, new yOrk: UN Security Council chun Arab khawvela buoina chingfel theina dingin Qatar chu a \henum rambunghai leh an inlaichinna siem\ha dingin a hril, niin UNSC chairman China chun UN Council an hriettir. Qatar Foreign Minister Shiekh Md bin Abdulrahman Al-Thani chun UNSC member hai an hmupui a, Arab rambung Saudi Arabia, UAE, Bahrain le Egypt hai le an chungchâng thua inrawl dingin a ngen leia a hril a nih. T u t a t h l a J u l y a Chairmanship chel China ambassador Liu chun, “A \ha tak chu inhrietthiemnawnahai sukfela nangni le nangni kâra inremna siem a nih. UNSC in thaw thei ding a nei nawh” tiin a lo hrilpek a nih. “Inrem taka in um nawk thei chun chu nêka lâwmum a um nawh” a ti bawk.

Qatar hin vuongna tum hmun le vuongna lampuihai hmang phal nâwkna le transportation \henkhat khap/danga umhai hi hlippek dinga ngen dingin UNSC a ngen niin Al-Jazeera TV chun a puong. Saudi Arabia le a ruolhai hin June 5 khan Qatar le an inlaichinna an suktan a, a hnungah Point 13 demand an nei nawk a nih. An thil demand hai chu Qatar-in helpawlhai abîkin Muslim Brotherhood a \hangpui tawpsan rawse, Al-Jazeera TV hi khap (ban) rawse, Saudi Arabia hmelma tak Iran thlawp tanaw raw se, Qatar sûnga Turkey military base khâr ni rawse, ti le a dang dang an nih a. Qatar chun “hnawl ding hrietsaa siem” tiin a lo hril tah. A hun keisei nawk a nih a, iem a ang ding, hunin la hril a tih.

Page 4: Kum 70 kan lo nghâk ta cheu: Israel PM Benjamin … Thar/2017/July/HT-05-07-2017...(An Independent d AI ly n ewsp A per) Reg I ost eg M _____ Et GAS NEWS Agency : KIM JOE Booking

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSTHLAHmur (juLy) 05, 2017niLAini (wednesdAy)

EVERTON CHUN BURNLEY-A INTHAWK ENG-LAND DEFENDER MICHAEL KEANE AN INCHAWKSeason in\an a hnai nawk deu deu a, Premier league club le league dang dang khawm an squad inthuom \hain player an zawrin an inchawk sup sup. Everton khawma season thara din-ga insingsatnain Burnley player le England defender Michael Keane chu club re-cord fee in-angpui khawpin an lo inchawk tah. Kean a man hi £30m a nih. A hmaa player pakhat man dinga an lo seng insang tak zat char a ni bawk. Tuta contract an ziek dungzui hin Keane hi Goodison Park-ah kum 5 sung um ding ti a nih. Kum 24 mi Michael Ke-ane an lak le inzawm hin

tuta nipui sunga player pan-ga an lakna a ni tah. Tuta nipui sunga an sum seng ta po chu £90m a tling phak ta a nih. Everton Boss Ronald Koeman chun, ‘Micheal hi player kan dithai laia kan dit zuol bik a nih a, hi taka a hung um thei hi ka lawm hle a nih,’ tiin a hril. Michael

Keane hin a football career hi Manchester United-ah a \an a, Louis Van Gaal hun lai khan Burnley tienga zawr a lo nih. Keane chun, ‘Everton inkhel hi nikum khan tam tak ka lo en a, kei ka umna chi chi ni dingin ka ring tlat a nih,’ tiin a club thar chungchang a hril.

wimbLedOn:

Andy Murray, Rafael Nadal le Halep 2nd Round an kai lai World No. 3 Wawrinka a tla

Khawvela Tennis tourna-ment upa tak Wimbledon tia ko chu July 3 khan round khatna khel a ni a. Defending champion Andy Murray chun a khingpui Alexander Bublik chu 6-1, 6-4, 6-3 a hnein round hni-na an hlapkai. Hi dungzui hin round hninaah German player Dustin Brown leh intuok an tih. Hieng ang bawk hin Rafael Nadal khawma a khingpui Australia mi John

Millman chu 6-1, 6-3, 6-2 a hnein round hnina an hlap-kai bawk. Nadal hin Wim-bledon title vawihni a lo lak tah a, inringzo thawkkhat hle dinga ring a nih. Ama hin nikum khan hliemna leiin Wimbledon-ah a \hang thei naw a, tukum ruok chu lak ngei tuma \hang la a nih. Millman khawm hi hliemna leiin thla nga liem ta sung khan tennis inkhel thei lovin a um a, tuhin a hung inkhel nawk chau a nih a,

anachu a vangduoi lemah a \hang ta a nih. World No. 3 ni mek Stan Wawrinka chu Russia tleirawl Medvedev lakah 4-6, 6-3, 1-6 in a tlawm hlau leiin round hnina a kai zo ta nawh. Medvedev hi World Ranking-ah Waw-rinka nekin 46-in an hnuoi lem a nih. Hienga a neka inhnuoi lem dei laka a hei tl^k el hi Wawrinka ta ding chun na hleng a tih ring a um. Ama hin Grand Slam title vawithum tawp a lo lak ta bawk a nih. Hi b^ka hin pasalah Nisshikori, Tsonga le Pierre Hugues Herbert hai khawm round hnina an kai bawk. Nuhmeiah Kvitova, Ostapendo, Simona Halep, Marin Cilic, Azerenka, Ve-nus Williams le Carla Suer-ez hai khawm round hnina an kai seng bawk.

Barcelona chun Verrati man dingin €80 mil-lion neka tam an ngam nawhBarcelona FC hi season 2016-17 sung khan player man dinga pawisa seng zat ding bituk nei an nih a, an nuom zat zat an seng thei nawh. Chu chu tuta June thla khan a tawp tah a, player \ha \ha man tam deu khawma an inchawk thei ta ding tina a nih. Chuhai laia lak dinga an beisei tak chu Paris St. Ger-man a’n thawk Marco Ver-rati a nih. Hi hi inbiekna hi Club Chief Josef Maria kuta an innghat a nih. Chu lai zing chun Barca chun Verrati hin €80 mil-lion neka tam chu a phu nawh an ti ve tlat. Anachu PSG chun chu neka tam

an demand leiin an lak thei ding le ding naw hriet thei a la ni nawh. Lui Suarez kha June 2014 khan €81 million-a an lo lak a nih. Suarez neka man tam ding chun a Verrati hin a phu naw deu niin an hriet. Verrati hi tuta Zirtaw-pni khin PSG tieng train-ing zawm nawk ding an

tah a, ama ngei khawma Barca zawm ngei a nuom thu a lo hril tah. PSG tien-gin contract thar ziekpui an tum khawm a lo hnawl ta bawk. Anachu PSG tieng chun contract thar ziek a ni t^m a ni naw t^m, Verrati hi tuta nipui hin zawr an la nuom naw thu an hril ve thung.

Honeymoon zovah Lionel Messi le Barcelona chun con-tract thar ziek an tih

Aregentina le Barcelona hmat^wng, Ballon D’ Or vawinga tawp lo la tah Lio-nel Messi chu Zirtawpni hmasaka nuhmei a nei zo khan tuhin a nuhmei le a nauhai leh Carribean Island tieng honeymoon hmangin an thang mek a. July 12 hma khin a hung kir hman beisei a nih. Barcelona player-hai khawm July 12 khin season thara ding training an \an nawk ta ding a nih a, hi hi hung nang hman ngei a tum a nih. Messi hin tuhin Barca-a hin kum 2018 chen dai ding contract a nei mek a, anachu honeymoon zova a hung kir pha contract thar an ziek nawk ding a nih. Hi thutlukna hi a pa Jorge, ama le club tieng hun iemani chen an inbiek hnunga an siem a nih. Contract an ziek chun kum 2021 chen dai ding

ning a ta (a rem chun kum-khat dang suksei thei), an inremna dungzuiin khawv-el football player man tam tak a hung ni ding a nih. Chu chu kum khatah tax po po pek hnungin €22m ning a tih. Season pathum liem ta khan Messi hin World Cup, Copa America Copa Amer-ica Centenario bakah a Bar-celonaah an khel char char a, chawl a nei zen zen naw a, tuta hi a chawl sawt \um tak a nih. Tuhin August thla khin Real Madrid leh Span-ish Supercopa an inkhel ding a na chutaka ding chun training hmasa tak hi hung zawm hman ngei a tum a nih. Messi hi tuhin kum 30 a pal mek a, season 13 sung inkhel tain vawi 583 inkhelah goal 503 a thun tah a, trophy lien tham vawi 30 a lak ta bawk.

Ed Sheeran-in Twitter a Hmang Ta Naw Ding

LOndOn: Social Media hi thil \ha taka inlang thil \ha naw taka hmang thei, mi sukphur theina a nih lai zingin mi sukhnuol theina khawm a nih a. Drugs an addict thei ang bawka addict thei le hmang suol thei a nih ti hi milâr tamtakhai chanchin le hmun dang danga thil tlunghaiin an hmu thei. Bri t ish t langval hlasakthiem le midanghai hmakhuo ngai em em a, a pawisa maktaduoi tel mirethei naupanghai \hangpuina dinga pesuok tah Ed Sheeran chun, a hnungzuitu nuoi 19.1 lai zethai laia tamtak comment-in a lungril a suknaa, a nitin nun a suk inhawi naw pha nia a hriet leiin tuta inthawk chu Twitter hmang ta lo a tum thu a hril. A Twitter account hi a la khâr nawa chu thu iengkhawm a post ta nawh a. Instagram a a post sa le shared tasa dam, thlalâk tlâwmte te dam a link mei meia serious deuvin Twitter a hmang ta nawh. The Sun a hril dan chun, “Twitter chu ka hmang thei/nuom ta nawh. Ka tiem thei/pei ta nawh. Comment ei hang en a, mi tamtakin thu \ha lo tak tak an ziekhai ei hang hmu a, ni hmang a suk inhawi nawh. Comment pakhat chau khawmin i ni khat nun a sukinhawi naw thei a nih. Chuleiin, Twitter chu ka hmang

nuom tah nawh. Mihai hin iengleia an mi hnam/theida vieu am a san ka hriet naw a nih” tiin, kea a ngirna ding le hmasawnna ding chu online-a comment le ngaidanhai nêkin a sung le kuohai \hangpuina a ni lem zie a hril bawk. Hienga a umna san pakhat chu Glastonbury a performance zo khan, a fans tamtakin ‘live’ hmang lovin ‘backing track’ a hmang an ti lei a nih. Live Bandh a sak hlak Ed Sheeran hi an ngaisangna tak khawm a nih a, live-a sak hi. Glastonbury ah khan ‘track’ a hmang tia sawisêlna a nasa leiin chu thua inselna le ngaidân an ziek hai a tiemin a sukhnuol niin a hril. Glastonbury ah hin “Castle On The Hill” ti le hla dang dang Lego House, Shape of You, The A-Team hai a sak a. Mi tamtakin ‘absolutely smashing hit’ tia an inpâk laiin \henkhatin ‘track’ hmanga sak tiin an comment bawk leiin Ed chun, “Darkar khat le a chenve performance kha ‘live’ vawng a nih a. Ka hrilfie \ulin ka hriet nawa, ka music perform dan le instrument ka hmanghai. ‘Backing track’ ni lovin ‘loop station’ a nih a, a umzie in hriet nuom chun Google el ro” tiin a comment tâwpna tak chun a hril. Glastonbury hi David Beckham le Victoria Beckham hai khâwmin an naupa Brooklyn leh an en ve a. David le Brooklyn lem chun Ed hlasak lai hi inhawi an ti nasa, an lo sak vea, ruolcham angin an inkuoa, an inchawm lung lung el a nih. Ed Sheeran hin Twitter ah hnungzuitu (follower) 19.1 million a nei a nih. Vawi khat chau thil a post khâwmin India pawisa Rs.10 lakh vel hlâw thei dinga um a nia chu, social networking sita hi sum hui lûtna dingin a hmang nuom nawh a. Mihai suklawmna le \hatna insuona dinga hmang a nuom laia sawisêlna le \hatnawna pholang tuma ‘critics’ hai leiin a hmang ta naw ding niin a hril a nih. Nang te social media iengtinam i hmang hlak? Ral kanga ‘critic’ a taka thaw ngam si lo, mi \hatna nêka mi \hatnawna lo hmu thei rieutu i ni chun social media i hmangin \angkaina nêkin sietna a siem lem tina a ni el thei a nih.

China rama ruosur leia sietna tlungah mi 56 thi

beijing: China rama chun ruosur leia provinces 11 haia sietna dang dang tlung leiin mi 56 in thina an tuok bakah midang 22 an umna chin hriet lovin an inhmang. Ruosur nasat lei hin In 27,000 a sukchim bakah tu-ilienin In 37,000 a suksiet bawk. Ruosur leia sietna dang dang tlungna hmun

hai chu- Zhejiang, Anhui, Jiangxi, Hubei, Hunan, Guangdong, Chongqing, Sichuan, Guizhou, Yun-nan le Guangxi Zhuang Autonomous Region hai an nih tiin Ministry of Civil Affairs report chun a hril. Police team mi 3,000 vel han sansuokna le saw-mdawlna sin an thaw mek. (PTI)

JKLF Chief Yasin Malik mansrinAgAr: Jammu and Kashmir Liberation Front (JKLF) Chairman Yasin Malik chu zani hmasa khan Police han manin Central Jail-ah an sielut. Man a nina san hi chieng taka puonglang ninaw sienkhawm Hizbul Muja-

hideen chief Syed Salahud-din in July 8, 2017 nia tuta hmaa Security forces han an kap hlum helpawl \huoi-tu Burhan Wani thi cham-pha le inzawma protest nei dinga a puong le inzawma inveng lawknaa man ni dinga ring a nih. (PTI)

Rijiju himin a suokdawkIAF Helicopter an hmang

iTAnAgAr: Zanikhan Union Minister of State for Home Kiren Rijiju chu-ongna Mi-17 Helicopter Guwahati-a inthawk Ziro, Arunachal Pradesh pana vu-ong chu khawmuol siet leiin field hmun chite pakhat-ah a \um. Minister Rijiju le passengers 7 hai bakah He-licopter a thawktu (crew) member hai chu an him. Mr Rijiju hi Dree har-vest festival sim dinga Ziro pan a nih. Khawmuol siet le sum zing nasa taluo lei hin a vu-ongsuoka inthawk minutes 10 hnungin Itanagar huom-sunga field chite pakhatah a \um pha a nih.

Hien laizing hin Arunachal Pradesh-a Pap-um Pare district-a Sangalee bul lai Indian Air Force (IAF) Helicopter chu a umna chin hriet lovin an hmang niin Defence PRO Lt. Col. Sambit Ghosh chun a hril. Advanced Light He-licopter hi zani zantieng 3:50PM vela Sagalee a inthawk a vuongsuok hnung sawtnawte hnun-ga a chanchin hriet lova inhmang nia hril a nih. Helicopter hi Sagalee hmuna ruosur le mimkei leia intang hai sansuok dinga vuongsuok nia hril a nih. (AIR/ PTI)

GJYM in hunger strike nei an tumnew deLHi: Gorkha Janmukti Yuva Morcha (GJYM) chun vawisuna inthawk hin Delhi le Darjeeling haiah bung-heia nuorna nei dingin zanita all party meeting chun an rel niin GJYM

general Secretary Mr Amrit Yonjon chun a hril. GJM in Gorkhaland state hran ngenna le inza-wma protest an nei mek thlawpnaa bungheia nu-orna hi nei an tum a nih.

Justin Bieber, Hill Songs Conference Fe, Isu |ansydney: Justin Bieber-in Pathien a hmangaina chu a vun ang chauva sa/inthuk nisienkhawm, a awm ah Isu Kraws lim tattoo a la suklang a, a \awngbau ngeiin “Isu’n a hmangai cheu” a ti suok bâkah a nungchang ngeiin Hillsongs Conference, Australia chen chen a fena hin iemani tak chu a suklang a nih. Kum 23-a upa Justin Bieber hi a tleirâwl lai harin buoina neu neu lo tuok râwn sienkhawm Pathien thu tieng chu an hnik deu chu a hawi a nih, concert/tour a nei zo zatin Kristien hai inkhâwmpui conference a fe nawk hlak. T u t a \ u m k h a w m Dangerous Tour nei a buoi em em laiin, July 4-7 sunga Hillsongs Conference, Q u d o s B a n k A r e n a , Sydney-a neina dinga thang dingin Thaw\anni khan Australia a vuong lut a, Thawlenni zâna inthawka \an Hillsongs Conference ah hla a sak ve ding a nih. Hi hi Justine Bieber Hillsong Conference a \hang hmasatakna an ta nawh. June, 2015 khawm khan ni nga sung aw Hillsongs Church Conference, Sydney ah a lo \hang tah. Tattoo a pum sip vawng tah Justine hi zingkar New York, Hillsong Pastor Carl Lentz leh Bondi Beach kam lai walking an fe a, thlasik boruok dei lai an tlân lum zo chau a ni leiin a zakuo a hlipa a tattoo tamtak an hmu thei a, a awm lai taka Isu Krista cross lim khawm langsar taka hmu thei a nih. Fans han thla dam an lakpui

a, an lâwm em em a. Ama khawm inhawi a ti hmêl hle. Ringna mi huoisen tuta hmaa ‘rock star pastor’ an ti hlak Pastor Carl – an nu khawm Hillsongs member dettak – hi Hillsongs-a Justin Bieber \huoiluttua ngai a nih. Chanchin\ha hrildarna dingah Justin khawm hi a \hang ve zing zing hlak a. Tu kum March khawm khan Sydney-a Hillsongs Conference ah Carl leh an \hang. “Justin Bieber hin Isu Krista hrietchieng a nuom bek bek a, a ding\ha\huona, ‘thlavai le boral’ inhmang em ema inhriein a \ap a, ‘Isu hrietchieng ka nuom a nih’

tiin baptisma chang nghâl dingin a mi ngen a. Chu zan chun ka baptise nghal a nih” tiin GQ magazine, US edition December 2015 khan a hril. Oprah Winfrey show ah khawm, “Justin hi a titak a. A Kristien nun khawm ‘Thlarau sinthaw fe lai zing’ a nih. Famkim an ti ngai nawh a, Kristien ni leia harsatna tamtak tuok ding um theina khawvêla chêng a ni lai zingin Kristienna det taka a pawm hi ka suong a nih. Ka hmangai a nih, hi pa hih” tiin a lo hril bawk. Justin Bieber khawmin Kristien a nîna a suklang zeu zeu hlak. March, 2017 Sydney a Dangerous Tour concert a nei lai khan, stage ah transparent box sunga umin ceiling a inthawkin a hung inkhai thla a, “Ka hril hi ngai ro, Isun a hmangai cheu!” ti ziek leh a hung inlang a nih. Paris concert 2016 khan, Hillsong hai hla inlâr tak el, inkhawmnaa an sak hlak, “I Could Sing Your Love Forever” ti hla a sak a. June thlaa Manchester, England-a One Love Manchester benefit concert Ariana Grande nei tum khawm khan, a thlawnin hla a sak a. Mithi le hliem (victims) hai ta dinga \awng\aiin mitthli pumin hla a sak a nih. Instagram a post haiah khawm vawi tamtak Isu Krista a hmangai zie a suklang hlaka. City Church Pastor Judah Smith le khawm an inpawl tam hlea hriet a nih. Nangte social media haiah Isu i hmangai zie i suklang ta hlak am?

A Nene Lien Leiin An Thawpui Nuom Ngai NawhL O s A n g e L e s : S u p e r m o d e l E m i l y Ratajkowsi chun thâwk khat lai tak kha chu a nene (Boobs) lien taluo leiin company le agency tamtakin an thawpui nuom ngai naw niin a hril. Ama le ama self-proclaimed feminist a nizie le, sexuality thua a ngaidân hai huoisen taka Harper’s Bazaar Australia-a a ziek leiin sawisêlna khawm tamtak a dawng niin a hril.Tukhawm hin Harper’s Bazaar Australia ah, August 2017 edition ah a thlalâk leiin mi tamtakin social media haiah an bei nasa hle niin a hril. Nuhmei sexy deu an hmu nuoma an dit amanih ei ti leh, “Ah, ama chu a sexy taluo deu” an mi ti nawk a. Mihai hin ka nene lien taluo lei khawm hin an

mi thawpui nuom naw niin ka hrieta. Chu chu nuhmei inza nâwna ah ka ngai” a tih. “Nene hi iem a \hat nâwna? A nal a, a mawi a nih. Nuhmei thil tak el lâwm umtak a nih. Anachu, tunam an care a?” tiin a hril. Saruok deu meta an pose chang le nuhmei chanvo thu tieng a hril uor deu phât chu bei hi a tuok nasa bik zuol hlak niin a hril a. Mihai sawisêlna chu menah a thlak el hlak niin a

hril bawk. Kum 2016 khan H a r p e r ’ s B a z a a r cen t ra l spread ah saruokin an pholang a. Piers Morgan in, ”Zakuo or puon sil ding kan chawkpek ding che, dei i tih hmêl em?” a ti el a. Ama chun inrang zetin, “”@piersmorgan thanks, press i mamaw ang khan zakuo le puon ka mamaw ve nawh” tiin a dawn.

“Saruok lim ei in-pose hin thil dang dang a kâwk thei a, tum neia thaw thei a nih bawk. A chang chu ‘message’ iemani pek ei nuom lei dam a nih a. |henkhat chun thil iemani an thaw nuom lei dam a nih hlak. Nuhmei chun ‘attention’ a hmuna ding le ‘statement/message’ a pek nuom lei khawm a ni thei” tiin a hril.

Kate, Wimbledon ah Zakuo Rs.1.34 Lakh Man Leh

LOndOn: Duchess of Cambridge, Kate Middleton, Prince William nuhmei chu Queen Elizabeth in Wimbledon Championship ah ama aia Royal Patron ni ta dinga a ruot anga Wimbledon Championship a vawikhat enna dingin vawi thum champion tah Andy Murray (30) le Alexander Bublik (20) inkhêl en dingin a fe a, chanchin a siem râwn hle. Kate hi a hmêl a \ha bawk bâkah a hmêl hi a hlim sai zing a. Mi tamtakin an lo buoipui hlak chu an cheidan (dress) hi a nih. Tuta \um khawm ama ta ding chun simple tak, hak inhawi le non-formal tak, man tlâwmte ti sien khawm, India pawisa chun Rs. 1.34 lakh ($1640) man zet a nih. A Skirt-zakuo khup chen, a var a duma \iel a nih a. Pheikhawk flat bunin

savun Bag var a khai a, a sam a dar chen leh, a nabe lungmantam chu an lang thei zing bawk a. Britain lalhai thungna bik Royal Box ah \hungin Andy Murray a khêl lai chu a lo en a. Ruo sur leiin vawihni zet sukbuoi a nia chu a \hungna a sawn nuom chuong nawh a, a phurna le thafanna khawm a sukhnuol nuom chuong nawh. Kut benin innui sai saiin a lo ‘cheer’ hlak a Andy ta ding khâwmin khêl inhawi pha sâwt a tih, an nu a um ve zinga chu. Ka te h in t u kuma inthawkin Wimbledon Championships-a hrattak hai Trophy inhlanna/peksuokna aman a nei ta ding a nih. Queen Elizabeth in kum 64 sung Royal Patron nîna a lo chel, kum 90 a tlingna le inzawma a sin a sem\he angin Kate-in

a chang a. Duke of Kent, Queen Elizabeth unaupa thoin kum 40 sung a lo thaw hlak chu Kate hin a thaw ta ding a nih, Trophies hai inhlanna. Kate hi Tennis inhnik ve tak khawm a nih a. A nunghâk lai chun a khêl ve hlak a, professional takin a khêl nawa ti chau a nih. Inkhelna a en hma hin player hai po po le abîkin Britain players hai an hmupui tawla, a sukphur tâwl a nih. Wimbledon nuhmei champ sawttak Martina Navratilova khawm a khêl ta nawa chu Coach-a \hangin players tamtak leh Kate hin an hmupui a, inhawi an ti hle. Kate hin a naupa Prince George a nei ding khan, 2013 a Andy Murray Final a khêl ding kha en a châk taluo a, daktor hai kuomah lunginsiet taka inentir dinga a ti khâwmin nau nei ding, nauha invawi el thei a ni lei khan an phalpêk nawh a, a fe ta nawh a. Andy Murray-in hnêna a chang zo ni hni hnungah Prince George a nei a nih. Kate Wimbledon Patron a ni ta lei le inkhelna en dinga a hung ve leiin vênghimna security khawm ni danga nêkin sukkhau a nih a. Stadium sungtieng le puotieng security a khau hle.