latex-vaardighedenliacs.leidenuniv.nl/~hoogeboomhj/stuva/latexintro.pdf · [2] michel goossens,...

LATEX-vaardigheden

Hendrik Jan Hoogeboom

LIACS Universiteit Leiden

St&Pr 10.9’15 / 28.9’15

TEX en zo . . .

TEX door Donald Knuth, 1977

“ TEX [is] a new typesetting system intendedfor the creation of beautiful books—andespecially for books that contain a lot ofmathematics. ”

LATEX door Leslie Lamport, 1980

“ LATEX is a high-quality typesetting system,with features designed for the production oftechnical and scientific documentation.LATEX is the de facto standard for thecommunication and publication of scientificdocuments. ”

http://www-cs-faculty.stanford.edu/~knuth/

Wat is LATEX?• Wat?• generic markup zoals

HTML• structuur!• niet de vorm (style-file

class)

• Waarom?• formules

• diverse platforms, asciiinvoer

• gratis software• standaard!

• verwijzingen• programmeerbaar

• Waarom niet?• WYSIWYG : slides (,)

<HTML>

<HEAD><style type="text/css">

H1 color: #0000ff; </style>

</HEAD>

<BODY>

<H1>Kennismaking</H1>

<UL>

<LI> generic markup zoals HTML

<LI> niet de vorm (style-file)

</UL>

<H2>waarom</H2>

Da ß Haus.

<H1>Nog meer LaTeX</H1>

In Hoofdstuk 1 hebben we

geleerd hoe we een LaTeX-document

naar de printer kunnen sturen.

</BODY>

</HTML>

Hello World

/usr/share/texmf-texlife/tex/

latex/base/sample2e.tex

pdflatex sample2e

acroread sample2e &

‘compileren’of (ouderwets :-)

latex sample2e

xdvi sample2e &

dvips sample2e

ps2pdf sample2e

acroread sample2e.pdf &

LATEX

% MINI.TEX -- november 1998

% Voorbeeld LaTeX invoer file.

\documentclass[12pt]article

\begindocument % zie \end...

Een of meer spaties.

Lege regels tussen paragrafen.

Aanhalingstekens: ‘‘quoted text’’.

Enkel: ‘single-quoted text’.

%

Streepjes: verbindin-den,

opsommen (1--3) en --- gedachten.

Benadrukken: dit is \emphcursief,

dit is \textbfvette tekst.

Extra wit na punt. Bij

b.v.\ Afkortingen niet.

Tien gereserveerde symbolen (dollar,

accolades \dots). Daarom schrijven

met een backslash:

\$ \& \# \% \ \ en \.

\enddocument % einde

Een of meer spaties. Lege regelstussen paragrafen.Aanhalingstekens: “quoted text”.Enkel: ‘single-quoted text’. Streep-jes: verbindin-den, opsommen (1–3) en — gedachten.Benadrukken: dit is cursief, dit isvette tekst. Extra wit na punt. Bijb.v. Afkortingen niet.Tien gereserveerde symbolen (dol-lar, accolades, . . . ). Daarom schri-jven met een backslash: $ & # % en .

LATEX ‘article’



\documentclass[12pt]article






%









met een backslash:

\$ \& \# \% \ \ en \.


Een of meer spaties. Legeregels tussen paragrafen.

Aanhalingstekens: “quotedtext”. Enkel: ‘single-quotedtext’. Streepjes: verbindin-den,opsommen (1–3) en — gedachten.

Benadrukken: dit is cursief,dit is vette tekst. Extra wit napunt. Bij b.v. Afkortingen niet.

Tien gereserveerde symbolen(dollar, accolades, . . . ). Daaromschrijven met een backslash: $ &# % en .

LATEX ‘slides’



\documentclass[12pt]slides






%









met een backslash:

\$ \& \# \% \ \ en \.


Een of meer spaties. Lege regelstussen paragrafen.

Aanhalingstekens: “quoted text”.Enkel: ‘single-quoted text’. Streep-jes: verbindin-den, opsommen (1–3) en — gedachten.

Benadrukken: dit is cursief, dit isvette tekst. Extra wit na punt. Bijb.v. Afkortingen niet.

Tien gereserveerde symbolen (dol-lar, accolades, . . . ). Daarom schri-jven met een backslash: $ & # % en .

LATEX ‘slides’



\documentclass[12pt]slides






%








accolades \dots). Daarom schrij\-ven

met een backslash:

\$ \& \# \% \ \ en \.


Een of meer spaties. Lege regelstussen paragrafen.

Aanhalingstekens: “quoted text”.Enkel: ‘single-quoted text’. Streep-jes: verbindin-den, opsommen (1–3) en — gedachten.

Benadrukken: dit is cursief, dit isvette tekst. Extra wit na punt. Bijb.v. Afkortingen niet.

Tien gereserveerde symbolen (dol-lar, accolades, . . . ). Daarom schrij-ven met een backslash: $ & # % en .

van LATEX naar beeld

scherm

printer

.tex .dvi .ps .pdf

.log

.aux

.toc

latex dvips ps2pdf

xdviyap

gvghostview

lprghostscript

acroread

pdflatex

.tex ascii tekst

.dvi ‘device independent’

.aux tex administratie

.log verwerkingsverslag

.ps postscript

structuur

\documentclass[12pt,a4paper]article

\usepackagelakitu

\begindocument

\sectionKennismaking\labelkennis

\subsectionwaarom

\subsectionhoe

\sectionNog meer \LaTeX In

Hoofdstuk~\refkennis hebben we

geleerd hoe we een \LaTeX-document

naar de printer kunnen sturen.

\enddocument

1 Kennismaking

1.1 waarom

1.2 hoe

2 Nog meer LATEX

In Hoofdstuk 1 hebbenwe geleerd hoe we eenLATEX-document naar deprinter kunnen sturen.

gereserveerde symbolen

% commentaar tm. einde regel\ commando ‘macro’ naam groeperen~ ‘tie’ onbreekbare spatie$ wiskundige formules

wiskunde: subscript^ wiskunde: superscript& tabellen: kolomscheiding# macro-definitie: argumenten

lettertypen

Indien \textitgewenst \huge kan uw \textbfte\tiny kst

een \textscGevarieerd \textttaanzien krijgen.

Indien gewenst kan uw tekst een Gevarieerd aanzien krijgen.

shape italic \textit ... slanted6=italic \textsl ... Small Caps \textsc ...

series bold face \textbf ... family roman \textrm ...

sans serif \textsf ... typewriter \texttt ...

size tekst ...\tiny ... tekst ...\scriptsize ... tekst ...\small ... tekst ...\normalsize ... tekst ...\large ... tekst ...\Large ... tekst ...\huge ...

accenten en symbolen

o \‘o o \’o o \ˆoo \"o o \˜o o \=oo \.o o \uo o \voo \Ho ⁀oo \too o \coo. \do o

¯\bo

œ \oe a \aa l \l

Œ \OE A \AA L \L

æ \ae ø \o ß \ss

Æ \AE Ø \O

† \dag § \S c© \copyright

‡ \ddag ¶ \P \euro

ı \i \j £ \pounds

Stra\ss e --- Stra\sse --- da\ss Haus --- da\ss\Haus

spaties: Straße — Straße — daßHaus — daß Hauszijn uw variabelen geınitialiseerd?

environment

\beginenvironment ...\endenvironment

• document

• itemize

• enumerate

• tabular

• array

• verbatim

• center

• small

lijstjes

\beginitemize

\item Opsommingen zijn mogelijk

\item Beschikbaar in meerdere soorten:

\beginenumerate

\item met stippen

\item genummerd

\beginenumerate

\item eerst met cijfers,

\item dan met letters

\endenumerate

\endenumerate

\item Ze kunnen genest worden, of

\item[--] anders genummerd

\enditemize

• Opsommingen zijn mogelijk

• Beschikbaar in meerderesoorten:

1. met stippen2. genummerd

(a) eerst met cijfers,(b) dan met letters

• Ze kunnen genest worden, of

– anders genummerd

tabellen: tabular

\begintabularrll

\textbfdatum & \textbfspreker & \textbfonderwerp \\

30 oktober & Hendrik Jan & intro \LaTeX \\

20 november & Martine & Media \& technology

\endtabulardatum spreker onderwerp

30 oktober Hendrik Jan intro LATEX20 november Martine Media & technology

\begintabular||r|ll||

\hline\hline

\multicolumn3|c|\textbfstudievaardigheden~1 \\ \hline

\textitdatum & \textitspreker & \textitonderwerp \\ \hline

30 oktober & Hendrik Jan & intro \LaTeX \\

20 november & Martine & Media \& technology \\

\hline\hline

\endtabular

studievaardigheden 1

datum spreker onderwerp

30 oktober Hendrik Jan intro LATEX20 november Martine Media & technology

macro’s

\newcommand\mijzelfH.J. Hoogeboom

Deze transparanten werden ingetikt door \mijzelf.

Deze transparanten werden ingetikt door H.J. Hoogeboom.

\newcommand\stitle[1]

\begincenter%

\fbox\hspace*1cm\textbf\large #1\hspace*1cm%

\endcenter

\stitlemacro’s

macro’s

literatuurlijst

De ontwerper van \LaTeX\

schreef \citelamport.

Een aangename bundel van

\LaTeX-macro pakketten

is \citecompanion. Dun,

maar bruikbaar als

introductie is

\citelearning.

De ontwerper van LATEX schreef [4].

Een aangename bundel van

LATEX-macro pakketten is [2]. Dun,

maar bruikbaar als introductie is [1].

\beginthebibliography99

4e \bibitemlamport

Leslie Lamport: \emph\LaTeX:

A document preparation system.

User’s guide and reference manual,

2nd edition, Addison-Wesley, 1994.

\endthebibliography

Bibliography

[1] David F. Griffiths, Desmond J.Higham: learning LATEX, SIAM,Philadelphia, 1997

[2] Michel Goossens, Frank Mittelbach,Alexander Samarin The LATEX

Companion, Addison-Wesley, 1994.

[3] Donald E. Knuth: The TEXbook,Addison-Wesley, 1986

[4] Leslie Lamport: LATEX: A document

preparation system. User’s guide and

reference manual, 2nd edition,Addison-Wesley, 1994.

BibTeX

@booklamport,

author = Leslie Lamport

title = \LaTeX: A document preparation system. User’s guide ...,

edition = 2nd,

year = 1994,

publisher = Addison-Wesley

@inproceedingsHarjuHK94,

author = T. Harju and

H.J. Hoogeboom and

H. C. M. Kleijn,

title = Identities and Transductions.,

database format & tool

\bibliographystyleplain

\bibliographymijnpublicaties

latex → bibtex → latex → latex

kennismaking wiskunde $ ... $

sub- en superscripten x2 y1 A2m,n 2n1

griekse symbolen αβ · · ·ω Γ · · ·Ωsierletters A B · · · Zverzamelingen ∅ ∪ ∩ ∈ ⊆ N

logica ¬ ∧ ∨ ∀ ∃ =⇒enzovoorts × ⊔ ⊕ ≡ ‖ ♣ ∞ ⊲⊳

wiskunde: griekse symbolen

α \alpha β \beta γ \gamma

δ \delta ǫ \epsilon ζ \zeta ε \varepsilon

η \eta θ \theta ι \iota ϑ \vartheta

κ \kappa λ \lambda µ \mu \varpi

ν \nu ξ \xi π \pi \varrho

ρ \rho σ \sigma τ \tau ς \varsigma

σ \sigma υ \upsilon φ \phi ϕ \varphi

χ \chi ψ \psi ω \omega

Γ \Gamma ∆ \Delta Θ \Theta Λ \Lambda

Ξ \Xi Π \Pi Σ \Sigma Υ \Upsilon

Φ \Phi Ψ \Psi Ω \Omega

wiskunde: voorbeelden

$a 1$ $b \gamma^13$ $A n i$ a1 b13γ Ani

$\frac1+n^21-n^2$ 1+n2

1−n2

$\sqrt[4]\alpha^2+1$ 4√α2 + 1

$x \not\in A \cup B$ x 6∈ A ∪B

$\sum i=1^n f i$∑n

i=1 fi

$\int 0^2\pi sin x d x$∫ 2π0

sinxdx

$\int 0^2\pi \sin\; x \:d x$∫ 2π0

sin x dx

\[ formules \]

Wanneer de $N$ frequenties $f i$, $i = 1,\ ldots,N$

berekend zijn, bepalen we de totale frequentie

$\sum_i = 1^N f i$. Cruciaal in onze analyse

is natuurlijk de ongelijkheid

\[ \sum i = 1^N f i \leq 1 \]

Wanneer de N frequenties fi, i = 1, . . . , N bere-kend zijn, bepalen we de totale frequentie

∑N

i=1fi.

Cruciaal in onze analyse is natuurlijk de ongelijkheid

N∑

i=1

fi ≤ 1

⋂

i≥1

Ui

∏

i≥1

Xi

4∨

n=1

ϕn

∫ b

a

f(x) dx

⋂

i≥1Ui

∏

i≥1Xi

∨4

n=1ϕn

∫ b

af(x) dx

matrix : array$\left(

\beginarraylr

\alpha & \beta \\

a 21 & \zeta-2 \\

\delta-1 & a 32

\endarray

\right)$

$f(x) =

\left\

\beginarrayll

x & \mboxif x < 1 \\

x^2 & \mboxif x \geq 1

\endarray

\right.$

α β

a21 ζ − 2δ − 1 a32

f(x) =

x if x < 1x2 if x ≥ 1

operatie en relatie

± \pm ∩ \cap ⋄ \diamond + +

∓ \mp ∪ \cup \bigtriangleup − -

× \times ⊎ \uplus \bigtriangledown ∗ *

÷ \div ⊓ \sqcap ⊳ \triangleleft

∗ \ast ⊔ \sqcup ⊲ \triangleright

⋆ \star ∨ \vee ∧ \wedge

† \dagger \ \setminus ∐ \amalg

‡ \ddagger · \cdot ≀ \wr

⊕ \oplus ⊖ \ominus ⊗ \otimes

⊘ \oslash ⊙ \odot \circ

© \bigcirc • \bullet

≤ \leq ≥ \geq ≡ \equiv = =

≺ \prec ≻ \succ ∼ \sim < <

\preceq \succeq ≃ \simeq > >

≪ \ll ≫ \gg ≍ \asymp

⊂ \subset ⊃ \supset ≈ \approx

⊆ \subseteq ⊇ \supseteq ∼= \cong

6= \neq \smile \frown

⊑ \sqsubseteq ⊒ \sqsupseteq.= \doteq

∈ \in ∋ \ni ∝ \propto

⊢ \vdash ⊣ \dashv |= \models

⊥ \perp | \mid ‖ \parallel ⊲⊳ \bowtie

teken en pijlℵ \aleph ′ \prime ∀ \forall

~ \hbar ∅ \emptyset ∃ \exists

ı \imath ∇ \nabla ¬ \neg

\jmath√

\surd \flat

ℓ \ell ⊤ \top \natural

℘ \wp ⊥ \bot ♯ \sharp

ℜ \Re ‖ \| \ \backslash

ℑ \Im ∠ \angle ∂ \partial

∞ \infty \triangle ♠ \spadesuit

♣ \clubsuit ♦ \diamondsuit ♥ \heartsuit

↑ \uparrow ⇑ \Uparrow ր \nearrow

↓ \downarrow ⇓ \Downarrow ց \searrow

l \updownarrow m \Updownarrow ւ \swarrow

← \leftarrow ←− \longleftarrow տ \nwarrow

⇐ \Leftarrow ⇐= \Longleftarrow

→ \rightarrow −→ \longrightarrow

⇒ \Rightarrow =⇒ \Longrightarrow

↔ \leftrightarrow ←→ \longleftrightarrow

⇔ \Leftrightarrow ⇐⇒ \Longleftrightarrow

7→ \mapsto 7−→ \longmapsto

← \hookleftarrow → \hookrightarrow

\leftharpoonup \rightharpoonup

\leftharpoondown \rightharpoondown

\rightleftharpoons

symbolen

The Comprehensive LATEX Symbol List

“This document lists 5913 symbols and the corresponding LATEXcommands that produce them”

http://www.ctan.org/tex-archive/info/symbols/comprehensive/

listings.sty

// C++-programma: hello world

#include <iostream>

using namespace std;

const double pie = 3.14159; // constante

int main ( )

double straal; // straal van de cirkel

cout << "Geef straal, daarna Enter .. ";

cin >> straal;

if ( straal > 0 )

cout << "Oppervlakte "

<< pie * straal * straal << endl;

else

cout << "Niet zo negatief ..." << endl;

cout << "Einde van dit programma." << endl;

return 0;

//main

1 // C++- programma : hello world

23 #in c l u d e <i o s t r e am>

4 us i ng namespace std ;56 const doub le pie = 3.14159 ; // constante

7 i n t main ( ) 8 double straal ; // straal van de cirkel

9 cout << ”Gee f s t r a a l , daarna Ente r . . ” ;10 cin >> straal ;11 i f ( straal > 0 )12 cout << ”Oppe r v l ak t e ”

13 << pie ∗ straal ∗ straal << endl ;14 e l s e

15 cout << ”Ni e t zo n e g a t i e f . . . ” << endl ;16 cout << ”E inde van d i t programma . ” << endl ;17 r e tu r n 0 ;18 //main

illustraties

Vroeger mbv. ’encapsulated’ postscript,inmiddels direct .jpg, .pdf (etc)

\usepackage[pdftex]graphicx

\includegraphicstex-lion.eps

[width=.2\textwidth]

\beginfigure

....

\captionleeuw\labelfig:texleeuw

\endfigure

n

i=1

De TEX-leeuw doorDuane Bibby

Figure 1. leeuw

illustraties

2

4

6

8

−2

−4

−6

−8

2 4 6 8−2−4−6−8 x

y

0

ps-tricks

\usepackagepst-plot

\pssetunit=0.5

\beginpspicture(-8.5,-8.5)(9,9)

\psaxes[Dx=2,%

dx=2,%

Dy=2,%

dy=2,%

labelsep=.75mm,%

arrowlength=1.75,%

ticksize=2pt,%

linewidth=0.17mm]->(0,0)(-8.5,-8.5)(9,9)

\rput[Br](9,-.7)$x$

\rput[tr](-.3,9)$y$

\rput[Br](-.3,-.7)$0$

%

\pssetlinewidth=.35mm,plotstyle=curve,polarplot=true

\psplot07208 2.5 x mul sin mul

\endpspicture

http://www.pstricks.de/examples.phtml

illustraties

b ǫ

baa b

b

b

a

a

• Gastex

• xy-pic

• PSTricks

• Tikz + PGFTikz ist kein Zeichenprogramm

conversatie met LATEX

[5]

! Missing $ inserted.

<inserted text>

$

l.184 ...\verb.$\frac1+n^21-n^2$.$\endsmall

&

? h

I’ve inserted something that you may have forgotten.

(See the <inserted text> above.)

With luck, this will get me unwedged. But if you

really didn’t forget anything, try typing ‘2’ now; then

my insertion and my current dilemma will both disappear.

? h

Sorry, I already gave what help I could...

Maybe you should try asking a human?

An error might have occurred before I noticed any problems.

‘‘If all else fails, read the instructions.’’

? ?

Type <return> to proceed, S to scroll future error messages,

R to run without stopping, Q to run quietly,

I to insert something, E to edit your file,

1 or ... or 9 to ignore the next 1 to 9 tokens of input,

H for help, X to quit.

? q

OK, entering \batchmode

google, voor al uw foutmeldingen

thuis . . . windows

• MikTeXhttp://www.miktex.org/

• ghostview, ghostscripthttp://www.cs.wisc.edu/~ghost/

• Shell voor Windows• TeXnicCenter• TeXmaker• TeXShell• WinEdt• WinShell• TeXworks

• ‘online collaborative LATEX editor’• ShareLaTeX• WriteLaTeX now Overleaf

• Kile voor Linux

http://www.miktex.org/

http://www.cs.wisc.edu/~ghost/

MikTex

Sinds MikTex 2.8: edit-omgeving TeXworks, incl. pdf-viewer(pluspunt: benodigde pakketten worden on-the-fly opgehaald)

presentaties

• \documentclass[landscape]slides• beamer \documentclassbeamer

• palet van ontwerpen• opsommingen

• powerdot

(typisch beamer, . . . )

presentaties



• powerdot

(. . . die blauwe boxen, . . . )

presentaties



• powerdot

(. . . en die menu’s onderaan)

Nog niet het einde . . .

als taalTEX−→ LATEX−→ ConTEXt

als ’engine’

TEX−→ pdfTEX−→ XeTEX,LuaTEX

scripting (interne datastructuren)unicode right-to-left

\enddocumentEssential to the spirit of TEX is that

it formats the document whilst you just

take care of the content, making for in-creased productivity. The cross-referencing just

mentioned is just part of this. Many more labour-saving mechanisms are provided for through style

files. These are generic descriptions of classes of doc-uments, teaching TEX just how each class

likes to be format- ted. This is taughtin terms of font preferences, default

page sizes, place- ment of title, au-thor, date, etc. For instance, a paper

style file could teach TEX that when type-setting a theorem it should emboldenthe part that states the theorem num-ber and typeset the text of the theo-rem statement in slanted Roman type-face (as in many jour- nals). The typist sim-ply provides an indication that a theorem is being stated,and then types the text of the theorem without both-ering to choose any fonts or do any formatting—all that is done by the style file. Stylefiles exist for all manner of document—letters, articles, papers, books, pro-ceedings, review articles, and so on.

latex-vaardighedenliacs.leidenuniv.nl/~hoogeboomhj/stuva/latexintro.pdf · [2] michel goossens,...

Documents