less stress more success irish leaving cert ordinary level

Less Stress More SuccessIrish Leaving Cert OrdinaryLevelby Noelle Ryan

Sraith Pictiúr for Examination in 2013Here you have the set of twenty picture sequences that will be used in the Oral IrishExamination 2013 (Higher and Ordinary Level), sample answers for Ordinary Leveland translations of the more difficult vocabulary items. To prepare for the sraith pictiúr I recommend that you study each picture and text below.Use the title at the top of each sraith to help you and be sure to know what the wordsaccompanying the pictures mean.In the exam the examiner will choose one picture sequence for you to describe. Aim for four sentences per picture – mention weather, time, clothes, facial expressions etc.At the end of your description of a sraith, you will be expected to ask the examinerthree questions, e.g. Cén t-am é i bpictiúr a cúig? The examiner will then ask you threequestions based on the sraith. Use the words in the questions to help you. There arethree sample questions that follow each sraith below.Note: The questions can be answered in the past or present tense. The samples below are all in the present tense.

Sraith Pictiúr 1: Teip sa Scrúdú Tiomána (Failing the Driving Test)Inis dom cad atá ar siúl.

LESS STRESS MORE SUCCESS2

Pictiúr a haon1. Sa chéad phictiúr, tá buachaill/déagóir san ionad tástála. 2. Tá scrúdú tiomána ar siúl an lá sin.3. Tá carr taobh thiar de agus tá sé néirbhíseach.4. Guíonn a Dhaid ádh mór air!

Pictiúr a dó1. Sa dara pictiúr, buaileann sé leis an scrúdaitheoir. Tá

spéaclaí air.2. Tá seicliosta aige agus cuireann sé cúpla ceist air. 3. Ansin, tá siad sa charr agus tá crios sábhála air. 4. Is dócha go bhfuil sé ag crith le néaróga!

Pictiúr a trí1. Sa triú pictiúr, tá an buachaill ag tiomáint.2. Go tobann, feiceann sé a chairde ar an tsráid.3. Beannaíonn sé a chairde. 4. Gan dabht, níl an scrúdaitheoir sásta.

Pictiúr a ceathair1. Sa cheathrú pictiúr, buaileann a charr an carr eile mar

níl sé ag féachaint ar an mbóthar.2. Tá daoine ar an tsráid ag féachaint.3. Tá an buachaill i dtrioblóid.4. Gan dabht, tá an scrúdaitheoir ar buile.

Pictiúr a cúig1. Sa chúigiú pictiúr, stopann an carr; tá damáiste

déanta.2. Tagann na Gardaí agus fiosraíonn siad an scéal.3. Deir an scrúdaitheoir nach bhfuil ceadúnas ag an

mbuachaill. 4. Tá an buachaill bocht ag crith le heagla.

Pictiúr a sé1. Sa séú pictiúr, tá an scrúdú thart agus tá siad san oifig.2. Tá díomá ar an mbuachaill. 3. Teipeann air sa scrúdú.4. Tá seans eile aige ach caithfidh sé cleachtadh a

dhéanamh.

SRAITH PICTIÚR FOR EXAMINATION IN 2013 3

ionad tástála: test centretaobh thiar de: behind himguíonn: wishádh: luck

scrúdaitheoir: examinerspéaclaí: glassesseicliosta: checklistcrios sábhála: safety beltis dócha: it’s likelynéaróga: nerves

ag tiomáint: drivingbeannaíonn: greetgan dabht: without doubt

i dtrioblóid: in troublear buile: mad

damáiste: damagefiosraíonn: investigateceadúnas: licencebocht: poor

thart: overteipeann air: he failscaithfidh sé: he will have tocleachtadh: practice

Gluais

Ceisteanna samplacha don scrúdaitheoir nó don dalta1. An bhfuil an buachaill buartha sa chéad phictiúr? (Is the boy worried in the first

picture?)2. Cá bhfuil an locht – ar na cairde nó ar an mbuachaill? (Who is at fault – the friends

or the boy?)3. An raibh sé dírithe ar an mbóthar? (Was he focused on the road?)


Sraith Pictiúr 2: Ná hÚsáid an Cárta CreidmheasaGan Chead (Don’t Use the Credit Card WithoutPermission)Inis dom cad atá ar siúl.


Pictiúr a haon1. Sa chéad phictiúr, tá beirt ag féachaint ar an idirlíon;

feiceann siad fógra don cheolchoirm san Aviva imBaile Atha Cliath.

2. Ba mhaith leo dul ann; cosnaíonn na ticéid caogaeuro an ceann.

3. Tógann an buachaill cárta creidmheasa Dhaid ónmatal.

4. Níl cead acu ó Dhaid.

Pictiúr a dó1. Sa dara pictiúr, úsáideann siad an cárta.2. Tá uimhir ag teastáil chun na ticéid a fháil.3. Cuireann siad an uimhir isteach.4. Tá sceitimíní orthu.

Pictiúr a trí1. Sa tríú pictiúr, tá an cheolchoirm ar siúl.2. Tá an t-atmaisféar leictreach san Aviva agus tá an áit

dubh le daoine.3. Baineann siad an-taitneamh as an gceolchoirm.

Pictiúr a ceathair1. Sa cheathrú pictiúr, tá Daid sa bhaile; tá bille ina

lámh. 2. Feiceann sé costas na ceolchoirme ar an mbille. 3. Níl sé sásta mar tá céad euro ar an mbille!4. Ní raibh a fhios aige gur úsáid siad a chárta.

Pictiúr a cúig1. Sa chúigiú pictiúr, taispeánann na tuismitheoirí an

bille dóibh.2. Tá fearg orthu.3. Ní raibh cead acu an cárta a úsáid.4. Deir an bheirt go bhfuil brón orthu.


idirlíon: internetfógra: noticecosnaíonn: costcárta creidmheasa: credit

cardmatal: mantelpiececead: permission

úsáideann: useag teastáil: wantedsceitimíní: excited

leictreach: electricdubh le daoine: packed

with people

bille: billcostas: costgur úsáid: that they used

taispeánann: showgo bhfuil brón orthu: that

they are sorry

Gluais

Pictiúr a sé1. Sa séú pictiúr, tá an bheirt ag glanadh an tí.2. Tá an cailín ag folúsghlanadh agus tá an buachaill ag

glanadh na fuinneoga.3. Tá na tuismitheoirí fós crosta.4. D’fhoghlaim siad ceacht an lá sin.

Ceisteanna samplacha don scrúdaitheoir nó don dalta1. An raibh leadrán ar na déagóirí? (Were the teenagers bored?)2. Ar bhain siad taitneamh as an gceolchoirm? (Did they enjoy the concert?)3. An dtógfaidh siad cárta Dhaid arís? (Will they take Dad’s card again?)


an bheirt: the twoan tí: the houseag folúsghlanadh:

hooveringfós: stilld’fhoglaim siad ceacht: they

learned a lesson

Gluais

Sraith Pictiúr 3: Obair Dhian: Torthaí Maithe sanArdteistiméireacht (Hard Work: Good Results inthe Leaving Cert)Inis dom cad atá ar siúl.


Pictiúr a haon1. Sa chéad phictiúr, tá cailín ag caint leis an múinteoir

gairmthreorach ar scoil. 2. Ba mhaith léi Ceimic a dhéanamh i nGaillimh.3. Tá a lán staidéir ag teastáil.4. Tugann an múinteoir comhairle di.

Pictiúr a dó1. Sa dara pictiúr, tá an cailín ar scoil agus tá a cara léi.2. Tá na buachaillí ag imirt spóirt taobh thiar di. 3. Ba mhaith leis an gcailín dul amach an oíche sin.4. Diúltaíonn an cailín mar tá sí ag staidéar.

Pictiúr a trí1. Sa tríú pictiúr, cuireann a cara glao uirthi.2. Ba mhaith leis dul go dtí an cheolchoirm anocht ar a

hocht sa Savoy.3. Arís, diúltaíonn an cailín mar tá uirthi staidéar a dhéanamh.4. Gan dabht, tá sí dírithe ar an staidéar.

Pictiúr a ceathair1. Sa cheathrú pictiúr, tá an cailín sa seomra leapa ag

staidéar go dian. 2. Oibríonn sí ó dhubh go dubh!3. Sa phictiúr beag eile, tá a tuismitheoirí ag caint.4. Tá a Daid buartha ach tuigeann a Mam go bhfuil sí

dírithe ar an gcúrsa i nGaillimh.

Pictiúr a cúig1. Sa chúigiú pictiúr, tá na scrúduithe thart.2. Faigheann an cailín na torthaí; faigheann sí ceithre

chéad is caoga pointí. 3. Tá áthas an domhain ar a clann go léir.4. Tá na pointí tuillte aici mar d’oibrigh sí go dian.


gairmthreorach: counsellorCeimic: Chemistryag teastáil: wantedcomhairle: advice

taobh thiar: behinddiúltaíonn: refuse

glao: calldírithe: focused

go dian: hardó dhubh go dubh: non-stopbuartha: worriedtuigeann: understand

thart: overna torthaí: resultstuillte: earnedd’oibrigh sí: she worked

Gluais

Pictiúr a sé1. Sa séú pictiúr, tá an cailín i nGaillimh, ar Ollscoil na

Gaillimhe.2. Tá clárú ar siúl an lá sin.3. Tá mála ar a droim; tá sí ag tosú a cúrsa eolaíochta.4. Tá an deireadh tagtha, ta sí an-sásta leis an rogha a

rinne sí.

Ceisteanna samplacha don scrúdaitheoir nó don dalta1. An bhfuil an cailín faoi bhrú? (Is the girl under pressure?)2. An bhfuil a cairde faoi bhrú i do thuairim? (Are her friends under pressure in your

opinion?)3. An bhfuair sí an cúrsa a bhí ag teastáil uaithi? (Did she get the course she wanted?)


clárú: registrationcúrsa eolaíochta: science

coursetá an deireadh tagtha: the

end has comean rogha: the choice

Gluais

Sraith Pictiúr 4: An Fhoireann ag Cruthú gohIontach (The Team Playing Brilliantly) Inis dom cad atá ar siúl.


Pictiúr a haon1. Sa chéad phictiúr, tá beirt dhaltaí ag caint le chéile i

gclós na scoile i gColáiste Eoin. 2. Feiceann siad fógra faoin sraith iomána ar siúl go

luath.3. Tá suim ag buachaill amháin ann. 4. Labhróidh siad leis an múinteoir spóirt.

Pictiúr a dó1. Sa dara pictiúr, aontaíonn an bheirt chun glacadh

páirt.2. Bainfidh siad triail as. 3. Labhraíonn siad leis an traenálaí.4. Tá traenáil ar siúl dhá lá tar éis scoile.

Pictiúr a trí1. Sa tríú pictiúr, tá traenáil ar siúl. 2. Lá breá brothallach atá ann.3. Tá éide spóirt orthu agus tá camáin agus clogaid acu.4. Ansin, tá an craobh ag teacht; tá siad ag glacadh páirte

i mí Aibreáin.

Pictiúr a ceathair1. Sa cheathrú pictiúr, tá fógra don bhus le feiceáil.2. Tá an bus ag fágáil ar a dó a chlog.3. Tá tacaíocht ag teastáil.

Pictiúr a cúig1. Sa chúigiú pictiúr, tá an cluiche thart.2. Tá an bua ag Coláiste Eoin. Tá na buachaillí ar bís!3. Tá corn ina lámha. 4. Tá sceitimíní ar an bhfoireann.


fógra: noticesraith iomána: hurling blitzsuim: interestlabhróidh siad: they’ll speak

aontaíonn: agreeglacadh páirt: take parttraenálaí: trainertraenáil: training

breá brothallach: lovelyéide: gearcamáin agus clogaid:

hurleys and helmetscraobh: championship

tacaíocht: support

bua: victoryar bís: excitedcorn: cup

Gluais

Pictiúr a sé1. Sa séú pictiúr, tá an fhoireann ar ais ar scoil leis an

bpríomhoide.2. Tá sé an-bhródúil astu. 3. Molann sé iad agus beidh cóisir sa scoil chun an bua a

chéiliúradh. 4. Comhghairdeas leo!

Ceisteanna samplacha don scrúdaitheoir nó don dalta1. Conas atá an aimsir le linn an chluiche? (How is the weather during the game?)2. Conas atá an t-atmaisféar ar ais sa scoil? (How is the atmosphere back at school?)3. An bhfuil an traenáil dian orthu? (Is training hard on them?)


an-bhródúil: very proudmolann: praisean bua a chéiliúradh: to

celebrate the wincomhghairdeas leo:

congratulations to them

Gluais

Sraith Pictiúr 5: Post Samhraidh (Summer Job)Inis dom cad atá ar siúl.


Pictiúr a haon1. Mí an Mheithimh atá ann, tá beirt dhéagóirí os

comhair an ríomhaire.2. Tá leadrán orthu mar níl aon scoil acu don samhradh.3. Cuireann siad ‘postanna samhraidh’ isteach sa

Ghoogle agus tagann eolas ar ais.4. Tá airgead ag teastáil uathu don choláiste.

Pictiúr a dó1. Faigheann siad eolas ar an idirlíon faoi phost le pá

maith i mBaile Átha Cliath.2. Tá postanna ar fáil in óstáin sa lár ach níl aon lóistín

acu.3. Tá plean ag buachaill amháin; tá deartháir aige ina

chónaí ann agus beidh sé imithe don samhradh.4. Beidh spás ann don bheirt.

Pictiúr a trí1. Sa tríú pictiúr, tá agallamh acu leis an mbainisteoir;

Óstán Úi Néill is ainm don óstán.2. Caithfidh siad a bheith béasach agus tá éide oibre acu

san óstán.3. Luann sé na huaireanta oibre.4. Glacann na buachaillí le sin agus tá siad sásta chun

tosú.

Pictiúr a ceathair1. Sa cheathrú pictiúr, tá buachaill amháin ag obair sa

bheár ag tabhairt dí agus tá an buachaill eile ag freastalar na custaiméirí.

2. Tá cúpla duine ag ithe agus tá biachlár i lámha anbuachalla.

3. Insíonn sé dóibh faoin mbéile speisialta atá ar fáil anoíche sin.


os comhair: in frontleadrán: boredeolas: informationag teastáil: wanted

idirlíon: internetpá: paylóistín: accommodationplean: planspás: space

agallamh: interviewbéasach: mannerlyéide oibre: work uniformna huaireanta oibre: work

hoursglacann: accept

sa bheár ag tabhairt dí: inthe bar giving drink

ag freastal ar nacustaiméirí: servingcustomers

biachlár: menubéile speisialta: special meal

Gluais

Pictiúr a cúig1. Sa chúigiú pictiúr, tá na buachaillí ar ais ag caint leis

an mbainisteoir.2. Tá siad críochnaithe agus ar ais ar scoil; tá sé an-sásta

leo.3. Ba mhaith leis an post a thairiscint dóibh arís an Nollaig ag teacht nó an samhradh

seo chugainn.4. Tá suim ag na buachaillí obair ann arís.

Pictiúr a sé1. Sa séú pictiúr, tá na buachaillí ag caint lena

dtuismitheoirí faoin bpost a bhí acu.2. Tá a dtuismitheoirí an-bhródúil astu. 3. Gan dabht, tá a lán airgid acu anois, tá siad ábalta

gach rud a cheannach.4. Tá siad neamhspléach anois.

Ceisteanna samplacha don scrúdaitheoir nó don dalta1. An raibh aon phlean eile ag na buachaillí an samhradh sin? (Had the boys any other

plan that summer?)2. An raibh siad sásta aon rud a dhéanamh? (Were they happy to do anything?)3. An raibh an t-airgead tuillte acu? (Had they earned the money?)


tairiscint: offersuim: interest

an-bhródúil: very proudneamhspléach:

independent

Gluais

Sraith Pictiúr 6: Fadhbanna ar Saoire (Problems onHolidays)Inis dom cad atá ar siúl.


Pictiúr a haon1. An samhradh atá ann, tá an chlann timpeall an boird

ag caint faoi phleananna don samhradh.2. Ta plean ag na tuismitheoirí, bhí siad ag sábháil agus

ba mhaith leo dul ar saoire.3. Beidh an Ardteist an bhliain seo chugainn agus ba

mhaith leo dul i mbliana.4. Rachaidh siad go dtí an gníomhaire taistil ag an

deireadh seachtaine.

Pictiúr a dó1. Sa dara pictiúr, tá siad ag caint leis an ngníomhaire

taistil sa lár.2. Tugann sí roghanna dóibh.3. Piocann siad Malaga mar tá na háiseanna go hiontach

agus beidh an t-óstán go deas.4. Beidh ionadaí acu ann.

Pictiúr a trí1. Sroicheann siad Malaga.2. Tá an ghrian ag scoilteadh na gcloch agus tá éide

gréine orthu.3. Buaileann siad leis an ionadaí ann agus tá eolas aige

dóibh.4. Tugann sé a uimhir fóin dóibh agus tá siad ábalta glao a chur air.

Pictiúr a ceathair1. Sa cheathrú pictiúr, feiceann siad a seomraí don

seachtain san óstán ‘Hotel Sol’.2. Níl siad sásta in aon chor mar tá sé ina phraiseach.3. Tá an leaba míshlachtmhar agus tá sé salach.4. Cuireann siad glao fóin ar an ionadaí.

Pictiúr a cúig1. Sa chúigiú pictiúr, tagann an t-ionadaí go dtí an t-

óstán.2. Deir sé go bhfuil stailc ar siúl san óstán agus níl na

hoibritheoirí ag obair.3. Tá sé sásta uasghrádú a dhéanamh dóibh.4. Tá brón air faoin bhfadhbanna san óstán.


ag caint faoi phleanannadon samhradh: discussingplans for summer

ag sábháil: savingan Ardteist: the Leaving

Certgníomhaire taistil: travel

agent

roghanna: choicespiocann: pickionadaí: travel rep

sroicheann: reachéide gréine: sun clothesglao: call

in aon chor: at allpraiseach: messmíshlachtmhar: untidy

stailc: strikena hoibritheoirí: workersuasghrádú: upgrade

Gluais

Pictiúr a sé1. Faoi dheireadh, tá siad san óstán nua; tá siad sa linn

snámha.2. Níl díomá orthu anois! Tá siad ar mhuin na muice!3. Níl cíos, cás ná cathú orthu!4. Tá sé suite sa lár agus tá sé an-ghalánta i gcomparáid

leis an sean-óstán.

Ceisteanna samplacha don scrúdaitheoir nó don dalta1. An raibh an chlann ar bís sa siopa taistil? (Were the family excited in the travel shop?)2. An bhfuil an t-ionadaí cabhrach? (Is the rep helpful?)3. An bhfuil an t-óstán eile níos fearr? (Is the other hotel nicer?)


faoi dheireadh: finallyníl cíos, cás ná cathú orthu:

they don’t have a care inthe world

suite: situatedgalánta: fancyi gcomparáid: in comparison

Gluais

Sraith Pictiúr 7: Obair Dheonach (Voluntary Work)Inis dom cad atá ar siúl.


Pictiúr a haon1. Sa chéad phictiúr, tá na déagóirí ag féachaint ar an

bhfógra ar an mballa.2. Tá obair dheonach ar fáil le Clann Síomóin. 3. Caithfidh siad labhairt leis an bpríomhoide.4. Tá suim acu ann.

Pictiúr a dó1. Sa dara pictiúr, labhraíonn siad leis an bpríomhoide

faoin obair dheonach.2. Beidh siad ag pacáil málaí gach Aoine óna ceathair a

chlog go dtí a hocht san ollmhargadh áitiúil.3. Ba mhaith leo an obair sin a dhéanamh.

Pictiúr a trí1. Sa tríú pictiúr, buaileann siad leis an mbainisteoir; tá

cúpla treoir aige dóibh.2. Beidh bosca bailiúcháin in aice leo agus caithfidh siad

a bheith néata, béasach agus deas leis na custaiméirí.3. Sa phictiúr beag eile, tá fógra le cloisteáil ar an

idirchum; fógraíonn an bainisteoir go bhfuil obairdheonach ar siúl.

4. Ta an ollmhargadh ciúin.

Pictiúr a ceathair1. Sa cheathrú pictiúr, tá beirt bhuachaillí ag pacáil

málaí san ollmhargadh.2. Tá seanbhean ann agus tá sí an-bhuíoch astu.3. Is breá leo ag cabhrú leis na custaiméirí.4. Tuilleann siad a lán airgid.

Pictiúr a cúig1. Sa chúigiú pictiúr, tá siad ag caint leis an mbainisteoir. 2. Tá sé an-sásta leo; tuilleann siad dhá chéad caoga

euro.3. Tá t-léinte orthu le Clann Síomóin scríofa orthu.4. Tugann sé an t-airgead dóibh.


obair dheonach: voluntarywork

Clann Síomóin: SimonCommunity

caithfidh siad labhairt:they’ll have to speak

ag pacáil: packingollmhargadh áitiúil: local

supermarket

cúpla treoir: couple ofdirections

bosca bailiúcháin: collectionbox

néata: neatbéasach: mannerlyidirchum: intercomfógraíonn: announce

ag pacáil málaí: packingbags

an-bhuíoch astu: grateful tothem

ag cabhrú: helpingtuilleann: earn

t-léinte: t-shirtsscríofa: writtentugann: give

Gluais

Pictiúr a sé1. Sa séú pictiúr, tá bronnadh airgid ar siúl; tá a lán

daoine ann.2. Tugann an príomhoide an seic don bhainisteoir ó

Chlann Síomóin.3. Tá sí an-bhuíoch; beidh an t-airgead an-úsáideach do

sheirbhísí, do fhothain agus do bhia.4. Tá na buachaillí an-bhródúil as an obair.

Ceisteanna samplacha don scrúdaitheoir nó don dalta1. An bhfuil an siopa gnóthach? (Is the shop busy?)2. An bhfuil na custaiméirí fial? (Are the customers generous?)3. Cé mhéad uaire a chaith siad ag obair gach Aoine? (How many hours did they work

every Friday?)


bronnadh airgid:presentation of money

an seic: the chequean-úsáideach: very usefulfothain: shelteran-bhródúil: very proud

Gluais

Sraith Pictiúr 8: Timpiste sa Choláiste Samhraidh(Accident in the Gaeltacht)Inis dom cad atá ar siúl.


Pictiúr a haon1. Sa chéad phictiúr, tá triúr buachaillí le feiceáil; tá siad

ar scoil ag fágáil slán lena dtuismitheoirí.2. Tá siad ag dul go dtí an coláiste samhraidh ar feadh

tamaill.3. Tá a dtuismitheoirí le feiceáil ag dul abhaile, guíonn

siad ádh mór orthu!4. Tá an ghrian ag taitneamh agus tá málaí acu.

Pictiúr a dó1. Sa dara pictiúr, tá póstaer le feiceáil ar an mballa.2. Tá na himeachtaí atá ar siúl le feiceáil ann; gach lá tá

ranganna acu.3. Tá lón ar leathuair tar éis a dó dhéag, tá cluichí trá

agus istigh san iarnóin.4. Gach tráthnóna, tá dinnéar sna tithe; ansin, tá seó

tallainne nó céilí agus tá an glaoch rolla ar leathuair tar éis a deich.

Pictiúr a trí1. Sa tríú pictiúr, imríonn siad rugbaí sa pháirc peile.2. Tá an aimsir go hálainn; tá bád le feiceáil; tá triúr

imreoirí ag imirt.3. Go tobann, titeann an t-imreoir ar an talamh.4. Tá sé gortaithe go dona.

Pictiúr a ceathair1. Cuireann siad glao fóin ar an ospidéal.2. Tagann fear agus cuireann siad an buachaill bocht

isteach sa charr.3. Tá sé i bpian agus caoga míle ón ospidéal.4. Tá trua ag an traenálaí dó mar tá dúil aige sa spórt.

Pictiúr a cúig1. Sa chúigiú pictiúr, tá an dochtúir ag caint leis an

traenálaí.2. Tá an cos gortaithe ach níl sé briste. Beidh maidí

croise aige ar feadh seachtaine.3. Tá an buachaill ar an sínteán.4. Tá an t-ádh air.


ag fágáil slán: sayinggoodbye

ar feadh tamaill: for a whileguíonn siad ádh mór orthu:

they wish them well

imeachtaí: eventscluichí trá: beach gamesiarnóin: afternoonseó tallainne: talent showglaoch rolla: roll call

titeann: fallgortaithe: injured

i bpian: in painmíle: milesan traenálaí: the trainerdúil: desire

maidí croise: crutchessinteán: stretcheran t-ádh: lucky

Gluais

Pictiúr a sé1. Sa séú pictiúr, tá an buachaill ar ais sa choláiste.2. Tá gach duine ag damhsa agus tá maidí croise aige.3. Tá sé ábalta glacadh páirt sa choláiste.4. Gan dabht, níl sé ábalta damhsa nó spórt a dhéanamh

ach tá áthas air.

Ceisteanna samplacha don scrúdaitheoir nó don dalta1. An bhfuil na buachaillí ar bís ag dul go dtí an Ghaeltacht? (Are the boys excited going

to the Gaeltacht?)2. An bhfuil siad gnóthach gach lá? (Are they busy every day?)3. An bhfuil siad ag baint taitnimh as an nGaeltacht? (Are they enjoying the Gaeltacht?)


ar ais: backglacadh páirt: take partábalta: able

Gluais

Sraith Pictiúr 9: Tine sa Seomra EacnamaíochtBhaile (A Fire in the Home Economics Room)Inis dom cad atá ar siúl.


Pictiúr a haon1. Lá amháin, tá na daltaí ag cócaireacht sa rang

eacnamaíocht bhaile.2. Tá an múinteoir ag féachaint orthu.3. Tá a lán ola sa fhriochtán.4. Tá naprún orthu.

Pictiúr a dó1. Sa dara pictiúr, tá an múinteoir scanraithe!2. Tá a lán ola sa fhriochtán ach tá an friochtán dóite!3. Tosaíonn tine; tá lasracha le feiceáil ón bhfriochtán.

Pictiúr a trí1. Sa tríú pictiúr, briseann an múinteoir an gloine chun

aláram a chur ar siúl.2. Brostaíonn sí na daltaí go dtí clós na scoile.3. Tá sí faoi bhrú.4. Tá an t-aláram an-torannach.

Pictiúr a ceathair1. Sa cheathrú pictiúr, tá an príomhoide ag caint ar an

idirchum.2. Deir sé ‘téigh amach go mall’. 3. Tá na daltaí go léir i gclós na scoile, san ionad tionóil.4. Sa chlós, tá an tríú bliain ann agus tógann an

múinteoir an rolla.

Pictiúr a cúig1. Sa chúigiú pictiúr, tá beirt fhear ag múchadh na tine.2. Tá a lán deatach ann. 3. Tá múchtóir dóiteáin acu.4. Stopann siad an tine.

Pictiúr a sé1. Sa séú pictiúr, tá na daltaí ar ais leis an múinteoir; tá

siad i dtrioblóid.2. Tugann sí amach dóibh agus tá brón orthu.3. Caithfidh siad a bheith aireach.4. D’fhoghlaim siad ceacht an lá sin.


ag cócaireacht: cookingeacnamaíocht bhaile: home

economicsola: oilfriochtán: frying pannaprún: apron

scanraithe: scareddóite: burntlasracha: flames

aláram: alarmbrostaíonn: hurryclós na scoile: school yardan-torannach: very loud

idirchum: intercomgo mall: slowlyionad tionóil: assembly

point

ag múchadh: extinguishingmúchtóir dóiteáin:

extinguisher

tugann sí amach: she givesout

aireach: carefulceacht: lesson

Gluais

Ceisteanna samplacha don scrúdaitheoir nó don dalta1. Cad a tharla sa chistin nuair a bhí siad ag cócaireacht? (What happened in the kitchen

when they were cooking?)2. Cá raibh an rolla i bpictiúr a ceathair? (Where was the roll in picture four?)3. An raibh siad i dtrioblóid leis an múinteoir? (Were they in trouble with the teacher?)


Sraith Pictiúr 10: Gadaíocht ar an Traein (Robbery on the Train)Inis dom cad atá ar siúl.


Pictiúr a haon1. Sa chéad phictiúr, tá beirt chailíní sa stáisiún traenach. 2. Tá siad ag dul ar an traein go dtí stáisiún na

Gaillimhe.3. Fágann a dtuismitheoiri slán leo.4. Tá málaí acu.

Pictiúr a dó1. Sa dara pictiúr, tá na cailíní ar an traein agus suíonn

siad in aice le fear.2. Tá cailín amháin ar a ríomhaire glúine agus tá an

cailín eile ag léamh leabhair.3. Tá siad sásta agus compordach agus tá a málaí ar an

mbord.4. Tá sparán ar an mbord.

Pictiúr a trí1. Sa tríú pictiúr, titeann na cailíní ina gcodladh.2. Tógann an fear an sparán ón mbord.3. Ní fheiceann siad an fear.4. Is gadaí é.

Pictiúr a ceathair1. Sa cheathrú pictiúr, dúisíonn an cailín.2. Tá an fear imithe.3. Féachann siad timpeall na háite.4. Tuigeann siad gur thóg an fear an sparán.

Pictiúr a cúig1. Sa chúigiú pictiúr, téann na cailíní go dtí an cigire ar

an traein.2. Miníonn siad an scéal dó.3. Glaonn sé ar na Gardaí sa chéad stáisiún eile.4. Beidh siad ag fanacht dó.


stáisiún traenach: trainstation

suíonn: sitríomhaire glúine: laptopcompordach: comfortablesparán: purse

an sparán: pursegadaí: robber

imithe: gonetimpeall na háite: around

the place

cigire: inspectorminíonn: explaincéad stáisiún eile: next

stationag fanacht: waiting

Gluais

Pictiúr a sé1. Sa séú pictiúr, sroicheann siad stáisiún na Gaillimhe.2. Tá na Gardaí ag fanacht dó ann.3. Gabhann siad é agus tugadh go dtí stáisiún na nGardaí é.4. Faigheann siad an sparán; tá áthas ar na cailíní.

Ceisteanna samplacha don scrúdaitheoir nó don dalta1. An bhfuil na cailíní amaideach ar an traein? (Are the girls foolish on the train?)2. An bhfuil an fear dainséarach? (Is the man dangerous?)3. Ar fhoghlaim siad ceacht an lá sin? (Did they learn a lesson that day?)


gabhann: arrest

Gluais

Sraith Pictiúr 11: Bua sa Seó Tallainne (Victory atthe Talent Show)Inis dom cad atá ar siúl.


Pictiúr a haon1. Sa chéad phictiúr, tá ceathrar daltaí scoile ag féachaint

ar fhógraí na scoile agus feiceann siad póstaer faoichomórtas tallainne.

2. Tá sé ar siúl i gcúpla mí.3. Tá míle euro le buachtaint ón seó.4. Tá suim acu ann agus ba mhaith leo glacadh páirt.

Pictiúr a dó1. Sa dara pictiúr, tá na daltaí ag seinm ceoil le chéile.2. Cleachtann siad ar feadh trí mhí: Feabhra, Márta agus

Aibreán.3. ‘An Criú Craiceáilte’ is ainm dóibh.4. Seinneann siad na drumaí, an giotár agus an fhidil.

Pictiúr a trí1. Sa tríú pictiúr, éisteann an múinteoir lena gceol agus

ceapann sé go bhfuil siad ar fheabhas ach go bhfuilcúpla rud beag le déanamh.

2. Tugann sé comhairle dóibh.3. Déanann siad a lán cleachtadh.4. An oíche sin, tá an seó tallainne ar siúl i halla an

phobail.

Pictiúr a ceathair1. Sa cheathrú pictiúr, tá an príomhoide ar an stáitse; tá

micreafón aige.2. Fógraíonn sé an banna deiridh: ‘An Criú Craiceáilte’.3. Tugann an slua bualadh bos dóibh.4. Seinneann siad an t-amhrán. Tá an t-atmaisféar

leictreach.

Pictiúr a cúig1. Sa chúigiú pictiúr, tugann an príomhoide an duais

don bhuaiteoir.2. Tá an caighdeán an-ard ach buann ‘An Criú

Craiceáilte’.3. Buann siad míle euro; faigheann siad seic.4. Tá siad an-sásta agus buíoch!


comórtas tallainne: talentcontest

le buachtaint: to be wonglacadh páirt: take part

le chéile: togethercleachtann: practiseAn Criú Craiceáilte: The

Crazy Crewseinneann: play music

cúpla rud le déanamh:couple of things to do

comhairle: advicecleachtadh: practiceseó tallainne: talent show

stáitse: stagemicreafón: microphonefógraíonn: announcebanna deiridh: last bandslua: crowdan t-amhrán: the songleictreach: electric

duais: prizebuaiteoir: winnercaighdeán: standardbuann: winseic: chequebuíoch: grateful

Gluais

Pictiúr a sé1. Sa séú pictiúr, tá an banna sa siopa ceoil ‘An Fonn

Mall’.2. Tá siad ag caint leis an siopadóir; deir sé gur chuala sé

an dea-nuacht.3. Tá cúpla sladmhargadh sa siopa; ceannaíonn siad

dlúthdhiosca.4. Cuireann siad an t-airgead sa bhanc.

Ceisteanna samplacha don scrúdaitheoir nó don dalta1. An bhfuil siad faoi bhrú ag cleachtadh? (Are they under pressure practising?)2. An bhfuil aon duine ag canadh? (Is anyone singing?)3. An bhfuil siad sásta leis an airgead? (Are they happy with the money?)


An Fonn Mall: Slow Desiresiopadóir: shopkeeperdeir sé: he saysdea-nuacht: good newssladmhargadh: saledlúthdhiosca: CD

Gluais

Sraith Pictiúr 12: Ag Téacsáil sa Rang (Texting in Class)Inis dom cad atá ar siúl.


Pictiúr a haon1. Sa chéad phictiúr, tá na daltaí sa seomra ranga. 2. Ta an múinteoir ag múineadh Mata.3. Tá na daltaí ag éisteacht léi.

Pictiúr a dó1. Sa dara pictiúr, tá buachaill amháin ag cur téacs chuig

a chara Liam.2. Gan dabht, níl sé ag tabhairt aire di. 3. Tá sé ag téacsáil faoi chóisir atá ar siúl Dé hAoine mar

beidh a thuismitheoirí imithe.4. Níl sé dírithe.

Pictiúr a trí1. Go tobann, stopann an múinteoir an rang Mata.2. Feiceann an múinteoir an buachaill ag téacsáil sa rang.3. Tá sé i dtrioblóid gan dabht.4. Tógann sí an fón póca.

Pictiúr a ceathair1. Tá an buachaill san oifig an phríomhoide; tá sí ar

buile.2. Tá a fhios aige gur amadán é agus go bhfuil sé i

dtrioblóid anois.3. Tugann sí amach dó; tá rialacha na scoile aici.4. Sna rialacha, níl cead agat an fón póca a úsáid; níl

meas aige ar an múinteoir.

Pictiúr a cúig1. Sa chúigiú pictiúr, tá an príomhoide ar an bhfón.2. Glaonn sí ar a Mham.3. Níl a Mham sásta; tá fearg uirthi.4. Tá coinne aici leis an bpríomhoide.

Pictiúr a sé1. Sa séú pictiúr, tagann an Mam isteach.2. Insíonn an príomhoide an scéal di.3. Tá sí ar buile agus tugann sí íde béil dó.4. Tá sé curtha ar fionraí agus tá brón air.


ag múineadh: teaching

ag cur téacs: sending a textag tabhairt aire: paying

attentioncóisir: partyimithe: gonedírithe: focused

go tobann: suddenlyi dtrioblóid: in trouble

ar buile: madamadán: fooltugann sí amach dó: she

gives out to himrialacha na scoile: school

rulescead: permissionmeas: respect

glaonn: callfearg: angrycoinne: appointment

insíonn: tellíde béil: giving outcurtha ar fionraí: detention

Gluais

Ceisteanna samplacha don scrúdaitheoir nó don dalta1. An bhfuil an buachaill ag staidéar sa dara pictiúr? (Is the boy studying in the second

picture?)2. Cé a chuir téacs air? (Who texted him?)3. Conas atá an t-atmaisféar san oifig an phríomhoide? (How is the atmosphere in the

principal’s office?)


Sraith Pictiúr 13: Taithí Oibre san Idirbhliain (Work Experience in Transition Year)Inis dom cad atá ar siúl.


Pictiúr a haon1. Lá amháin, tá daltaí sa rang san Idirbhliain.2. Tá an múinteoir ag caint leo faoin taithí oibre.3. Tá liosta aici ar an mballa le hionaid oibre atá ar fáil.4. Tá na daltaí ag éisteacht léi.

Pictiúr a dó1. Sa dara pictiúr, tá na daltaí ag cur ceisteanna uirthi

faoi na hionaid oibre.2. Tá obair ar fáil sa bhunscoil; piocann buachaill an

bhunscoil.3. Tá obair ar fáil sa gharáiste; piocann duine eile an

garáiste.4. Tá an-spéis acu sa taithí oibre.

Pictiúr a trí1. Sa tríú pictiúr, tá na daltaí ag tosú an taithí oibre.2. Tá siad ar bís.3. Téann buachaill amháin go dtí an bhunscoil; téann

buachaill eile go dtí an garáiste.4. Buaileann buachaill amháin leis an bpríomhoide.

Pictiúr a ceathair1. Sa cheathrú pictiúr, tá an dalta ag múineadh Béarla do

na páistí.2. Tá a lán páistí ag éisteacht leis.3. Ansin, déanann cailín beag agus buachaill beag ealaín

le chéile.4. Baineann siad taitneamh as.

Pictiúr a cúig1. Sa chúigiú pictiúr, tá an dalta eile sa gharáiste.2. Cabhraíonn sé leis an meicneoir; tugann sé seirbhísí

do na carranna.3. Tá sé an-ghnóthach gach lá.4. Scuabann sé an t-úrlar freisin.


Idirbhliain: Transition Yeartaithí oibre: work

experienceionaid oibre: work

placements

bunscoil: primary schoolpiocann: pickgaráiste: garagespéis: interest

ag tosú: startingar bís: excitedbuaileann: meet

ag múineadh: teachingealaín: artbaineann siad taitneamh as:

they enjoy it

cabhraíonn: helpmeicneoir: mechanicseirbhísí: servicesgnóthach: busyúrlar: floor

Gluais

Pictiúr a sé1. Sa séú pictiúr, tá na daltaí ar ais sa rang taithí oibre.2. Tá an múinteoir ag caint leo faoin taithí oibre.3. Ba mhaith léi aiseolas.4. Tugann siad a smaointe di.

Ceisteanna samplacha don scrúdaitheoir nó don dalta1. An bhfuil siad cainteach sa rang taithí oibre sa dara pictiúr? (Are they talkative in the

work experience class in the second picture?)2. An bhfuil an múinteoir cabhrach? (Is the teacher helpful?) 3. An mbaineann siad taitneamh as an taithí? (Do they enjoy the experience?)


aiseolas: feedbacksmaointe: thoughts

Gluais

Sraith Pictiúr 14: Baile Slachtmhar (Tidy Town)Inis dom cad atá ar siúl.


Pictiúr a haon1. Sa chéad phictiúr, feicimid an baile beag ‘An Charraig

Óir’.2. Tá sé míshlachtmhar agus salach.3. Tá duilleoga agus bruscar ar an mbóthar; níl sé glan.4. Feicimid an scoil ‘Coláiste na Carraige Óire’ i lár an bhaile.

Pictiúr a dó1. Sa dara pictiúr, tá said sa rang Gaeilge agus tá siad ag

léamh nuachtáin.2. Caint na Carraige is ainm don nuachtán.3. Tá an baile luaite sa nuachtán.4. Tá píosa faoi ‘fhadhb an bhruscair níos measa’ ann.

Pictiúr a trí1. Sa tríú pictiúr, tá póstaer ar an mballa. 2. Tá coiste glantacháin le bunú agus tá cruinniú ar an lá

sin ar leathuair tar éis a trí.3. Tagann cúpla dalta go dtí an cruinniú. Tá beirt

mhúinteoirí ann.4. Tá plean acu; glanfaidh siad na sráideanna in aice na

scoile.

Pictiúr a ceathair1. Sa cheathrú pictiúr, tá na daltaí go léir ag obair le

chéile.2. Piocann siad bruscar suas agus eagraíonn siad é.3. Ta bosca amháin do ghloiní, bosca eile do pháipéir

agus bosca eile d’earraí crua.4. Tá na daltaí an-ghnóthach ag athchúrsáil.

Pictiúr a cúig1. Sa chúigiú pictiúr, tá na daoine áitiúla ag glanadh suas

le chéile; De Sathairn atá ann.2. Tá an aimsir go deas.3. Cabhraíonn gach duine le chéile; tá ‘Glanadh Suas

Áitiúil’ scríofa ar an bhfógra.4. Tá cúpla duine ag péintéireacht agus duine eile ag

glanadh na sráideanna.


míshlachtmhar: untidysalach: dirtyduilleoga: leaves

nuachtán: paperCaint na Carraige: The Talk

of Carrickluaite: mentionedpíosa: piecefadhb an bhruscair níos

measa: the problem ofrubbish is worse

póstaer: postercoiste glantacháin: cleaning

committeele bunú: to foundcruinniú: meetingplean: plan

piocann: pickeagraíonn: organisegloiní: glassearraí crua:

hardware/general wastegnóthach: busyag athchúrsáil: recycling

daoine áitiúla: localscabhraíonn: helpGlanadh Suas Áitiúil: Local

Clean Upfógra: noticeag péintéireacht: painting

Gluais

Pictiúr a sé1. Sa séú pictiúr, tá na daltaí ar ais sa rang Gaeilge.2. Tá siad ag léamh na nuachtán áitiúla; tá scéal ann

faoin nglanadh suas.3. Molann nuachtán amháin an ‘Óige’ agus tá na

múinteoirí an-sásta.4. Faigheann an scoil ‘Brat Glas’; tá an múinteoir sásta leis

an gcomhoibriú idir na daltaí.

Ceisteanna samplacha don scrúdaitheoir nó don dalta1. An bhfuil an scoil salach i bpictiúr a ceathair? (Is the school dirty in picture four?)2. An bhfuil a lán daoine ag cabhrú sa bhaile? (Are there a lot of people helping out in the

town?)3. An bhfuil na daltaí sásta i bpictiúr a sé? (Are the pupils happy in picture six?)


glanadh suas: clean upmolann: praiseAn Óige: The YouthBrat Glas: Green Flagcomhoibriú idir na daltaí:

co-operation betweenpupils

Gluais

Sraith Pictiúr 15: Ag Toghadh Scoláire na Bliana(Electing Pupil of the Year)Inis dom cad atá ar siúl.


Pictiúr a haon1. Sa chéad phictiúr, tá an múinteoir ag caint sa rang

faoin toghchán ‘scoláire na bliana’.2. Tá na daltaí ag éisteacht léi. 3. Tá tréithe agus dualgais tábhachtach.4. Tá na daltaí ag toghadh scoláire óna rang.

Pictiúr a dó1. Sa dara pictiúr, tá an múinteoir sa halla mór.2. Tá toghchán ar siúl.3. Tá na daltaí ag cur a roghanna isteach sa bhosca

speisialta.4. Beidh scoláire na bliana tofa ón gceann is fearr.

Pictiúr a trí1. Sa tríú pictiúr, tá na múinteoirí san oifig ghinearálta. 2. Tá a lán vótaí ann.3. Tá siad ag comhaireamh na vótaí anois.4. Gan dabht, tá a lán le déanamh acu!

Pictiúr a ceathair1. Sa cheathrú pictiúr, tá gach dalta i halla na scoile.2. Tá tionól ar siúl.3. Tá na torthaí acu.4. Tá na múinteoirí agus an corn ar an stáitse; tá gach

duine ag fanacht.

Pictiúr a cúig1. Sa chúigiú pictiúr, fógraíonn an múinteoir an buaiteoir.2. Tá ciúnas sa halla.3. Sandra Ni Cheallaigh is ainm di.

Pictiúr a sé1. Sa séú pictiúr, tagann Sandra suas.2. Tá ionadh uirthi.3. Tá sé tuillte aici; déanann sí a lán obair agus is cailín

maith í.4. Déanann na múinteoirí comhghairdeas léi agus

faigheann sí bualadh bos agus corn speisialta.


toghchán scoláire na bliana:election – student of theyear

tréithe: traitsdualgais: dutiestábhachtach: importantag toghadh: electing

toghchán: electionroghanna: choicestofa: electedceann is fearr: the best one

oifig ghinearálta: generaloffice

vótaí: votesag comhaireamh na vótaí:

counting the votes

tionól: assemblytorthaí: resultscorn: cupstáitse: stageag fanacht: waiting

fógraíonn: announcebuaiteoir: winner

tagann: comeionadh: amazedtuillte: earnedcomhghairdeas:

congratulationsfaigheann: getcorn speisialta: special cup

Gluais

Ceisteanna samplacha don scrúdaitheoir nó don dalta1. Ar ghlac a lán daltaí páirt? (Did a lot of pupils take part?)2. Conas atá an t-atmaisféar sa halla an lá sin? (How is the atmosphere in the hall that

day?)3. An bhfuil áthas ar an gcailín? (Is the girl happy?)


Sraith Pictiúr 16: Seó Faisin sa Scoil (Fashion Showin School)Inis dom cad atá ar siúl.


Pictiúr a haon1. Sa chéad phictiúr, tá an múinteoir ag caint leis na

daltaí ón séú bliain sa seomra caidrimh.2. Tá sí ag caint faoin nganntanas airgid sa scoil agus

ganntanas ríomhairí ar scoil.3. Tá na daltaí ag smaoineamh ar siúlóid, crannchur, seó

faisin agus ceolchoirm.

Pictiúr a dó1. Sa dara pictiúr, éisteann sí le gach duine agus piocann

sí an seó faisin.2. Scríobhann sí pleananna síos.3. Tá siad ag smaoineamh ar an áit, siopaí agus an t-am

don seó faisin.4. Tá siad go léir sásta leis an seó faisin.

Pictiúr a trí1. Sa tríú pictiúr, tá an póstaer ar an mballa.2. Tá an t-am, an áit agus an cead isteach scríofa ar an

bpóstaer.3. Tá na daltaí ar bís.4. Tá an seó faisin ar siúl i halla na scoile.

Pictiúr a ceathair1. Sa cheathrú pictiúr, tá na daltaí ag siopadóireacht don

seó.2. Téann siad go dtí ‘Scoth na bhFaisean’ agus go dtí

‘Teach Faisin’.3. Insíonn siad dóibh faoin seó faisin ar scoil.4. Cabhraíonn na daoine sna siopaí leo.

Pictiúr a cúig1. Sa chúigiú pictiúr, tá an seó ar siúl.2. Tá mainicíní ar an stáitse.3. Caitheann siad éadaí galánta.4. Tá fógra ar an mballa mar tá crannchur ag an sos.


seomra caidrimh: commonroom

ganntanas: lacksiúlóid: walkcrannchur: raffleseó faisin: fashion showceolchoirm: concert

éisteann: listenpleananna: plansag smaoineamh ar: thinking

of

cead isteach: admissionscríofa: writtenar bís: excited

seó: showScoth na bhFaisean: Top

FashionTeach Faisin: Fashion Houseinsíonn: tellcabhraíonn: help

mainicíní: modelsstáitse: stagecaitheann: wearéadaí galánta: fancy clothesfógra: notice

Gluais

Pictiúr a sé1. Sa séú pictiúr, tagann an príomhoide amach ar an

stáitse.2. Gabhann sí buíochas leis an séú bliain don obair.3. Tá a lán airgid déanta do ríomhairí agus don scoil.4. Tá sí an-sásta leis an mbailiúchán airgid.

Ceisteanna samplacha don scrúdaitheoir nó don dalta1. An bhfuil a lán daoine sa seomra caidrimh? (Are there a lot of people in the common

room?)2. An bhfuil a lán smaointe acu? (Do they have many ideas?)3. Ar bhain na daltaí taitneamh as an oíche? (Did the pupils enjoy the night?)


gabhann sí: she givesbailiúchán airgid: money

collection

Gluais

Sraith Pictiúr 17: Madra ar Strae: (Dog GoneMissing)Inis dom cad atá ar siúl.


Pictiúr a haon1. Sa chéad phictiúr, faigheann buachaill téacs óna chara

Síle.2. Tá a madra imithe ar strae.3. Tá sí buartha agus tá cabhair á lorg.

Pictiúr a dó1. Sa dara pictiúr, téann an buachaill chuig teach Shíle. 2. Beireann sé barróg uirthi; tá a croí briste.3. Suíonn siad síos agus insíonn sí an scéal dó.4. Cabhraíonn sé léi.

Pictiúr a trí1. Sa tríú pictiúr, tá plean ag Síle.2. Glaonn sí ar an raidió agus cuireann sí fógra ar an

raidió pobail.3. Cuireann sí an t-eolas ar Facebook.4. Seolann sí téacsanna chuig a cairde go léir.

Pictiúr a ceathair1. Sa cheathrú pictiúr, téann Síle agus a cara amach ar na

sráideanna.2. Glaonn siad ar an madra. JOJO is ainm dó.3. Ní fheiceann siad aon rud.4. Go tobann, faigheann Síle glao fóin!

Pictiúr a cúig1. Sa chúigiú pictiúr, tá Síle ar an bhfón.2. Tá an madra ag an duine atá ar an bhfón.3. Chuala siad an fógra faoi Jojo.4. Tá áthas an domhain uirthi; insíonn sí an dea-nuacht dá cara.

Pictiúr a sé1. Sa séú pictiúr, téann Síle go dtí an t-ionad

siopadóireachta.2. Buaileann sí leis an duine agus tá an madra aige.3. Tá gliondar uirthi; téann sí abhaile leis an madra.4. Sa bhaile, tá Mam agus Daid an-sásta ach tá gá le níos

mó aire.


faigheann: gettéacs: textimithe ar strae: gone

missingcabhair: helpá lorg: needed

beireann sé barróg uirthi:he hugs her

suíonn: sitinsíonn: tellcabhraíonn: help

glaonn: callfógra: announcementan t-eolas: the informationseolann: sendtéacsanna: texts

glao fóin: phone call

insíonn: telldea-nuacht: good news

buaileann: meetgliondar: joytéann: gogá le níos mó aire: need for

more attention/care

Gluais

Ceisteanna samplacha don scrúdaitheoir nó don dalta1. An bhfuil a cara cabhrach? (Is her friend helpful?)2. An bhfuil an raidió agus Facebook éifeachtach? (Are the radio and Facebook

effective?)3. An bhfuil áthas ar a tuismitheoirí? (Are her parents happy?)


Sraith Pictiúr 18: Comórtas Cócaireachta ar TG4(Cooking Competition on TG4)Inis dom cad atá ar siúl.


Pictiúr a haon1. Sa chéad phictiúr, tá na buachaillí sa seomra suí ag

féachaint ar an teilifís.2. Tá TG4 ar an teilifís.3. Tá comórtas cócaireachta ar an gclár do dhaltaí scoile.4. Tá suim acu ann.

Pictiúr a dó1. Sa dara pictiúr, tá na buachaillí ag caint leis an

bpríomhoide ó Choláiste Eoin.2. Tá sé fiche chun a naoi.3. Ba mhaith leo eolas mar ba mhaith leo glacadh páirt

sa chomórtas.4. Caithfidh siad caint leis an múinteoir eacnamaíocht

bhaile.

Pictiúr a trí1. Sa tríú pictiúr, tá na buachaillí leis an múinteoir

eacnamaíocht bhaile.2. Téann siad ar an ríomhaire.3. Tá na rialacha ar líne ag TG4; tá an comórtas ar siúl i

mBaile na hAbhann.4. Tá ullmhúcháin agus biachlár le déanamh.

Pictiúr a ceathair1. Sa cheathrú pictiúr, tá na daltaí sa chomórtas

cócaireachta.2. Tá bord ag gach grúpa agus tá bia ar an mbord.3. Tá an moltóir ag féachaint orthu.4. Tá cúpla scoil ann.

Pictiúr a cúig1. Sa chúigiú pictiúr, tá na moltóirí ag caint le Coláiste

Eoin.2. Tá siad an-sásta leo mar rinne siad an-iarracht.3. Tá an bia go deas agus tá siad ag caint as Gaeilge!4. Buann Coláiste Eoin; tá áthas an domhain orthu.


comórtas cócaireachta:cooking competition

clár: programmesuim: interest

ba mhaith leo: they wouldlike

eolas: informationglacadh páirt: take partcaithfidh siad: they have toeacnamaíocht bhaile: home

economics

na rialacha: the rulesar líne: onlineullmhúcháin: preparationsbiachlár: menu

moltóir: judge

rinne siad an-iarracht: theymade a great effort

bia: foodbuann: win

Gluais

Pictiúr a sé1. Sa séú pictiúr, faigheann na daltaí ó Choláiste Eoin

seic mór!2. Faigheann siad míle euro ón moltóir.3. Téann siad ar ais ar scoil agus féachann siad ar an gclár

leis an bpríomhoide.4. Tá an scoil agus an príomhoide an-bhródúil astu!

Ceisteanna samplacha don scrúdaitheoir nó don dalta1. Cén stáisiún teilifíse atá i bpictiúr a haon? (What telelvision station is on in picture

one?)2. Cá bhfuil TG4? (Where is TG4?)3. Cé mhéad scoláire atá ag féachaint ar TG4? (How many students are watching TG4?)


seic: chequemíle: thousandbródúil: proud

Gluais

Sraith Pictiúr 19: Timpiste san Ionad Eachtraíochta(An Accident in the Activity Centre)Inis dom cad atá ar siúl.


Pictiúr a haon1. Sa chéad phictiúr, lá álainn atá ann; tá an ghrian ag

taitneamh.2. Tá cailín agus buachaill san Ionad Eachtraíochta na

Carraige.3. Ba mhaith leo spórt is spraoi.4. Tá siad faoin tuath.

Pictiúr a dó1. Sa dara pictiúr, tá siad san ionad eachtraíochta.2. Tá póstaer ar an mballa.3. Tá dreapadóireacht, seoltóireacht agus

sléibhteoireacht ar siúl.4. Tá dreapadóireacht ar siúl inniu.

Pictiúr a trí1. Sa tríú pictiúr, tosaíonn siad ag siúl le chéile.2. Tá an ghrian ag taitneamh sa spéir.3. Tá cúigear sa phictiúr.4. Tá turas fada acu!

Pictiúr a ceathair1. Sa cheathrú pictiúr, go tobann, titeann an buachaill

isteach i bpoll.2. Tá a chos gortaithe go dona.3. Cabhraíonn an fear leis ach níl an buachaill ábalta é a

thógail amach.4. Tá mála ar a dhroim.

Pictiúr a cúig1. Sa chúigiú pictiúr, glaonn an fear ar na seirbhísí

éigeandála.2. Tá otharcharr á lorg ar luas lasrach.3. Tá an cailín ag caint leis; cuireann sí bindealán air.4. Beidh cabhair ón ospidéal go luath.


Ionad Eachtraíochta naCarraige: Carrick ActivityCentre

spraoi: funfaoin tuath: countryside

dreapadóireacht:climbing/hiking

seoltóireacht: sailingsléibhteoireacht:

mountaineering

le chéile: togetherturas fada: long trip

go tobann: suddenlytiteann: falli bpoll: in a holegortaithe: hurtcabhraíonn: helpábalta: abledroim: back

glaonn: callseirbhísí éigeandála:

emergency servicesá lorg: neededar luas lasrach: at lightning

speedbindealán: bandagecabhair: helpgo luath: soon

Gluais

Pictiúr a sé1. Sa séú pictiúr, tagann na seirbhísí éigeandála.2. Níl an buachaill ábalta siúl.3. Tagann na fir le sínteán.4. Téann siad go dtí an t-ospidéal ar luas lasrach.

Ceisteanna samplacha don scrúdaitheoir nó don dalta1. Cad is ainm don ionad? (What is the name of the centre?)2. An bhfuil an buachaill ag caoineadh? (Is the boy crying?)3. An bhfuil áthas air na seirbhísí éigeandála a fheiceáil? (Is he happy to see the

emergency services?)


tagann na fir le sínteán: themen come with astretcher

Gluais

Sraith Pictiúr 20: Ag Campáil Cois Farraige(Camping Beside the Sea)Inis dom cad atá ar siúl.


Pictiúr a haon1. Sa chéad phictiúr, tá an dara lá is fiche de

Mheitheamh ar an bhféilire.2. Tá an Ardteist críochnaithe!3. Tá Mam agus Daid ag caint leis na buachaillí. 4. Ba mhaith leo dul ag campáil cois trá i Loch Garman

ag an deireadh seachtaine.

Pictiúr a dó1. Sa dara pictiúr, tá na buachaillí san ionad campála.2. Tá puball acu; tá sé an-chompordach.3. Tá an ghrian ag taitneamh sa spéir.4. Tá bád le feiceáil; gan dabht, tá siad cois trá.

Pictiúr a trí1. Sa tríú pictiúr, tá na buachaillí ar an trá ag sú na

gréine.2. Tá an ghrian fós ag taitneamh; tá bád san fharraige.3. Go tobann, tosaíonn sé ag cur báistí.4. Creid nó ná creid, ritheann siad go dtí an puball.

Pictiúr a ceathair1. Sa cheathrú pictiúr, nuair a shroicheann siad an

puball, tá díomá orthu.2. Tá an puball ar an talamh mar tá sé gaofar.3. Tá sé ag stealladh báistí anois agus tá sé fuar.

Pictiúr a cúig1. Sa chúigiú pictiúr, glaonn an buachaill ar a Dhaid.2. Tá óstán in aice láimhe agus tá aithne aige ar an

mbainisteoir.3. Tá an buachaill fliuch go craiceann.4. Ba mhaith leo dul go dtí an t-óstán.


féilire: calendarArdteist críochnaithe:

Leaving Cert finishedag campáil: campingcois trá i Loch Garman:

beside the sea in Wexford

ionad campála: campsitepuball: tentcompordach: comfortablebád: boatcois trá: beside the sea

ag sú na gréine: sunbathingfós: stillcur báistí: raining

sroicheann: reachdíomá: disappointmentgaofar: windyag stealladh: pouringfuar: cold

glaonn: callin aice láimhe: nearbyaithne: knowbainisteoir: managerfliuch go craiceann: soaked

to the skin

Gluais

Pictiúr a sé1. Sa séú pictiúr, itheann siad sa bhialann agus tá siad an-

chompordach ann.2. Óstán na Faille is ainm don óstán.3. Tá áthas an domhain orthu anois.4. Cuimhníonn buachaill amháin ar seanfhocal.

Ceisteanna samplacha don scrúdaitheoir nó don dalta1. Cén fáth a bhfuil na buachaillí an-sásta sa chéad phictiúr? (Why are the boys very

happy in the first picture?)2. Conas atá na buachaillí sa cheathrú pictiúr? (How are the boys in the fourth picture?)3. An bhfuil an t-óstán go deas? (Is the hotel nice?)


cuimhníonn:remember/think

seanfhocal: old sayingseanfhocal sa phictiúr: Is

olc an ghaoth nachséideann maith do dhuineéigin (It is a bad windthat does not blow somegood)

Gluais

less stress more success irish leaving cert ordinary level

Documents