อาจารยเกียรติสุดา เหลืองวิลัย

ภาควิชาพืชสวน คณะเกษตร กําแพงแสน

มหาวทิยาลัยเกษตรศาสตร

วิทยาเขตกําแพงแสน

ดัชนีความบริบรูณและการเก็บเกี่ยว

Quality: Attributes or characteristics that give a product value as a food

Harvesting at the correct maturity is key to

satisfying quality expectations

Grower Handle Consumer

Good appearance Good appearance Good appearance

High yield Shelf-life Firmness

Resistant to diseases Firmness Flavor

Easy to harvest Nutritional value

Resists damage

Importance of Maturity Indices

1. เปนระยะที่จะทําใหเกิดคุณภาพดีสูงสุดเม่ือถึงมือผูบริโภค

2. เปนระยะความแกที่จะพัฒนาตอไปไดจนเปนที่ยอมรับของผู

บริโภคในดานรสชาติและลักษณะปรากฏ

3. เปนระยะท่ีมขีนาดตามความตองการของตลาด

4. ไมเปนพิษ

5. มีอายุการวางจําหนายพอเพียง

การพิจารณาดัชนีการเก็บเกี่ยวที่เหมาะสมควรจะมีลักษณะดังนี้

DEVELOPMENT

GROWTH

INITIATION DEATH

MATURATION

PHYSIOLOGICAL MAURITY

RIPENING

SENESCENCE

แผนภมิูแสดงเวลากบัการเจริญ (development) ช่วงต่างๆ ของพืช (หรือส่วนของ

พืช) (Watada และคณะ, 1985)

DEVELOPMENT

GROWTH

INITIATION DEATH

MATURATION

PHYSIOLOGICAL MAURITY

RIPENING

SENESCENCE

Sprouts

AsparagusCeleryLettuceCabbageCucumberGreen beansSweet corn Carrot

OnionPotatoBananaCitrusMelonPearPineappleTomato

AppleBananaMelonPearTomato

Dry bean

ดัชนีเก็บเกี่ยว (Harvesting index, Maturity index)

• ความบริบูรณทางสรีรวิทยา (Physiological Maturity)

• ความบริบูรณทางการคา (Commercial Maturity)

Physiological Maturity Horticultural Maturity

Fruit Vegetable

- Immature - Immature

- Mature - Mature

- Ripening - Overmature

- Ripe

- Overripe

Features used as Maturity indices

1. Chronological features

2. Physical features

• Size, shape, and surface

• Abscission

• Color

• Juice content

• Specific gravity

• Texture

3. Chemical changes

• starch, sugar, acids,

lipids, pigment,

phenol, volatiles

4. Physiological changes

• ethylene, respiration

Number of days (or months) counting from full bloom (or anthesis) to harvest

• Mango -Rad 90 days-Num-dok-mai 110 days

• Durian - Kradum 90 days- Chanee 110 days- Monthong 125 days

• Coconut - mature 12 months- young 6.5 months

• Pummelo - Khao-pan 6.5 months- Thongdee 7 months- Numpoung 7.5 months

1. Chronological features

จํานวนวันต้ังแตปลูกจนเก็บเกีย่วไดของผักกาดหอมหอพันธุตางๆ ที่ปลูก ณ

สถานหีนองหอย โครงการหลวง จ.เชียงใหม ฤดูกาล 2529-30 (สมพร, 2531)

พันธุ ชวงเดือนที่ปลูก

ก.ค.-ก.ย. ส.ค.-ต.ค. ก.ย.-พ.ย. ต.ค.-ธ.ค. พ.ย.-ม.ค. ธ.ค.-ก.พ.

Great lake 659 80-82 77 85 - 56 59

Summer lake 80 77 85 - 55 59

Alpen 77 77 83 81 54 56

Napoli 80 77 - 76 55 59

Great lake 118 71 77 85 84 55 59

Accumulated heat unit หรือ

Cumulative degree day

• Mean heat units during development

• CDD = Σ[ Max temp. + Min temp.] – base line temp.2

• Peas, apples, sweet corn

Base temperature Heat unit

Golden delicious apple ~ 5 °C 4,400

Mallaca grape ~ 10 °C 3,300

Num-dok-mai Mango ~ 18 °C 920

CDD = Σ[ Max temp. + Min temp.] – base line temp.2

Accumulated heat unit หรือ

Cumulative degree day

Features used as Maturity indices

1. Chronological features

2. Physical features

• Size, shape, and surface

• Abscission

• Color

• Juice content

• Specific gravity

• Texture

ขนาด

ขนาด

Maturity stages-

immature to mature

2 fruit on right acceptable

commercially

Maturity stages

Immature to ripe

(3 and 5 acceptable

Commercially)

ขนาด

Legumes – Green Bean Maturity

Immature

Optimal Maturity

Overmature

รูปร่าง

• Angularity of banana fingers

• Full cheeks of mangoes

• Compactness of broccoli and cauliflower

Mango Maturity and Ripeness Stages

*

**

*

*Minimum Stage for HarvestManilla

Kent

5

4 3

Maturity Stages of Iceberg Lettuce

1 2

4 5

3

Surface characteristics

• Cuticle formation on grapes, tomatoes

• Netting of some melons

• Gloss of some fruits (development of wax)

นวล

นวล

การหลุดร่วง

1 1

22

33

44

55

1. Full size melon, no slip; “pull” fruit.

2. Slip just starting, near 1/4 slip. Requires high thumb force to push stem from fruit

3. 1/2-3/4 slip; melon can be pushed with moderatethumb pressure from stem.

4. Full slip; stem scar with fresh appearance; stem easily pushed from fruit

5. Slip occurred day prior; very dry stem end; melon may be soft.

“Slip” & Cantaloupe Ripeness

สีผิว

Maturity and Ripeness Stages of Cherries

วยัท่ี 0 สีเขียวตองออ่น

วยัท่ี 1 ผลมีสายเลือด (เกิดจดุแต้ม หรือ

ประสีมว่งแดง)

วยัท่ี 2 ผลมีการเปลี่ยนแปลงเป็น

สีนํา้ตาลแดงเร่ือๆ

วยัท่ี 3 ผลมีสีนํา้ตาลแดง

วยัท่ี 4 ผลมีสีมว่งแดง

วยัท่ี 5 ผลมีสีมว่งเข้ม

GREEN BREAKERS TURNING

PINK LIGHT RED RED

Maturity and Ripeness Stages of Pineapples(Dole Pineapples)

Maturity and Ripeness Stages of Pineapples(Del Monte ‘Gold’ Cultivar)

Stages of Strawberry

Color Development

Minimum color at harvest

U.S. - ½ to ¾ pink

Calif. - 2/3 pink

Internal color and structure

Navel oranges ปริมาณนํา้คัน้ต่ําท่ีสดุ 30%

Grapefruit ปริมาณนํา้คัน้ต่ําท่ีสดุ 35%

มะนาวฝร่ัง ปริมาณนํา้คัน้ต่ําท่ีสดุ 25%

ส้มเขียวหวาน (Mardarin) ปริมาณนํา้คัน้ต่ําท่ีสดุ 33%

Clementines ปริมาณนํา้คัน้ต่ําท่ีสดุ 40%

Washington Navel ปริมาณนํา้คัน้ต่ําท่ีสดุ 30%

มะนาว ปริมาณนํา้คัน้ต่ําท่ีสดุ 25%

ส้มพนัธุ์อ่ืนๆ ปริมาณนํา้คัน้ต่ําท่ีสดุ 35%

ปริมาณน้ําค้ันของผลไม้ (juice content)

70 77 84 91 98 105 112 19

1.061.041.021.000.980.960.940.920.900.88

กําแพงแสนในฤดู

ปากช่องในฤดู

ปากช่องนอกฤดู

จํานวนวนัหลงัติดผล

ความ

ถ่วงจํ

าเพา

ะ

ผลมะมว่งพนัธุ์พนัธุ์นํา้ดอกไม้จากแหลง่ปลกูและฤดกูาลตา่งกนั (ชมยัพร, 2537)

ความแน่นเนือ้ของแอปเปิลพนัธุ์ตา่งๆ ท่ีมีวยัเหมาะกบัการเก็บเก่ียว

พนัธุ์ Firmness (kgf)

Golden delicious 7 - 7.5

Granny Smith 6 - 6.5

Rome Beauty 5 - 6.0

Granvenstein 7 - 7.5

25

20

15

60 80 100 120 day

District average

1974

1977

Changes in fruit firmness during maturation of kiwifruit.

Features used as Maturity indices

1. Chronological features

2. Physical features

• Size, shape, and surface

• Abscission

• Color

• Juice content

• Specific gravity

• Texture

3. Chemical changes

• starch, sugar, acids,

lipids, pigment,

phenol, volatiles

4. Physiological changes

• ethylene, respiration

Compositional factors

Total solids

Starch content

Sugar content

Acid content, sugar/acid ratio

Juice content

Oil content

Astringency (tannin content)

Volatile profiles

Index Examples

Avocados, kiwifruit

Apples, pears

Apples, pears, stone fruits grapes

Pomegranates, citrus, papaya, melons

Citrus fruits

Avocados

Persimmons, dates

Melons

4 5 6 7 8

75655545352515 ขาวนํา้ผึ้ ง

ทองดี

เวลานับจากดอกบาน (เดือน)

ปริมา

ณน

ํา้คั้น

(%)

ปริมาณนํ้าคั้นที่ไดจากสมโอทองดีและขาวนํ้าผ้ึงเมื่ออายุตางๆ กัน (Siriphanich

และคณะ, 1987)

1413121110

98

3 4 5 6 7 8เวลานับจากดอกบาน (เดือน)

SS (%

)

ขาวนํา้ผึ้ งทองดี

ปริมาณ SS (%) ของผลส้มโอระหว่างการเจริญเติบโต (Siriphanich และ

คณะ, 1987)

Change in soluble solid solids content during the 6 weeks before harvest of kiwifruit can be used to predict harvest date.

7

6

5

80 100 120 day

Solid

s (%

)

District average

1977 1974

ปริมา

ณกร

ดที่ ไท

เทรต

ได้ (

%)

1.6

1.4

1.2

1.0

0.8

0.6

0.4

0.2

เวลานับจากดอกบาน (เดือน)4 5 6 7 8

ขาวนํา้ผึ้ งทองดี

ปริมาณกรดที่ไทเทรตได้ของผลส้มโอระหว่างการเจริญเติบโต

(Siriphanich และคณะ, 1987)

ผลมะม่วงพันธุพั์นธุน์ํา้ดอกไม้จากแหล่งปลูกและฤดูกาลต่างกนั (ชมัยพร, 2537)

70 77 84 91 98 105 112 119

กาํแพงแสนในฤดูปากช่องในฤดูปากช่องนอกฤดู

จาํนวนวันหลังติดผล

ปริมา

ณแป้

ง (%

)30

25

20

15

10

5

0

1 2 3

แอปเปล

4 5 6

7 8 9

6543210

20 April 5May 21May 7 March 23 March 8 June

Harvest date

Star

ch p

atte

rn in

dex Y=0.085x+0.3

00(+0.009) (+0.003)

Change in starch index values for maturing Granny Smith apples in New Zealand

Sep Oct Nov Dec

Oil

Dry weight

2

5

2

0

1

5

1

0

5

0

Perc

ent

302520151050

Sep Oct Nov Dec Jan

Taste score

% Oil

10

8

6

4

2

0

Tast

e sc

ore

ความสมัพันธร์ะหว่างปริมาณไขมันในผลอะโวกาโดที่อายุเกบ็เกี่ยวต่างๆกนั กบั

คะแนนการชิม (ก) และกบันํา้หนักแห้ง (ข) (Lee และคณะ, 1983)

กล่ิน

ผลไมสวนใหญสังเคราะหสารใหกล่ินเม่ือผลสุก จึงทําใหผลไมสุกมีกล่ิน

ซึ่งสารใหกล่ินอาจตรวจสอบไดโดยการใชคนดม ดังนั้นจึงเปนขอจํากัดในการ

นําไปใชในทางการคา กล่ินอาจจะเปนหลักฐานที่แสดงถึงระยะแรกของการสุก

และอาจจะดึงดูดแมลงวันผลไมใหเขาทําลายได

Features used as Maturity indices

1. Chronological features

2. Physical features

• Size, shape, and surface

• Abscission

• Color

• Juice content

• Specific gravity

• Texture

3. Chemical changes

• starch, sugar, acids,

lipids, pigment,

phenol, volatiles

4. Physiological changes

• ethylene, respiration

100

Shor

t ter

m

stor

age

EMPIRE 1979

Inte

rnal

et

hyle

ne (p

pm)

10.0

1.00

0.10

0.01

Long

te

rm C

AM

id

term

CA

9/24

9/28

10/2

10/8

10/16Harvest

dateความเข้มข้นของเอทลีีนภายในผลแอปเป้ิลพันธุ ์Empire ทสีุ่มได้จากการเกบ็เกี่ยวใน

เวลาต่างกนั

ดัชนี วิธีการวัด การประเมิน การวัด ทําลาย ไม่ทําลาย

(Subjective) (Objective) (Destructive) (Non

destructive)

จํานวนวันที่ดอกบานเต็มที่ การคํานวณ × ×คาเฉลี่ยของ Heat Unit

ระหวางการเจริญเติบโต

คํานวณจากขอมูล

อากาศ

× ×

การพัฒนาของ abscission layer ใชสายตา หรือ × × ×แรงทําใหแยกกัน

โครงสรางของผิว ใชสายตา ×ขนาด ใชเครื่องมือวัดและ ×

ชั่งน้ําหนัก

ความถวงจําเพาะ สารละลายที่มีความ × ×หนาแนนเปน

gradient ใชวิธีลอย

ในสารละลายหรือ

ปริมาตร/น้ําหนัก

ดัชนี วิธีการวัด การประเมิน การวัด ทําลาย ไม่ทําลาย

(Subjective) (Objective) (Destructive) (Non destructive

รูปราง Dimentions และ × × ×Ratio Chart

ความแข็ง สัมผัส ความหนา × × ×แนน รังสีแกมมา

รังสีเอกซ

ลักษณะเนื้อสัมผัส

ความแนนเนื้อ Firmness tester, × ×Deformation

ความออนนุม Tenderometer × ×ความเหนียว Texturometer, × ×Fibrometer

วิเคราะหโพลีแซค

คาไรด

สีภายนอก Light Reflectance × ×Visual color chart × ×

ดัชนี วิธีการวัด การประเมิน การวัด ทําลาย ไมทําลาย

(Subjective) (Objective) (Destructive) (Non destructive)

สีภายใน Light transmittance × ×Delayed light

Emission

Visual examination × ×สวนประกอบทางเคมี

น้ําหนักแหง ทําใหใหแหง × ×ปริมาณแปง ทดสอบไอโอดีน

หรือทดสอบเคมีอื่น

× ×

ปริมาณน้ําตาล Refractometer

หรือทดสอบทาง

เคมี

× ×

วธีิประเมนิระยะความแก่ของผลิตผล อ่ืนๆ

ลักษณะทางไฟฟ้า (Electrical characteristics)

เป็นการเปล่ียนความต้านทานและความจไุฟฟ้าของผลติผล ซึง่เป็นผลเน่ืองจาก

การเปล่ียนแปลงความเข้มข้นของอิเลก็โตรไลต์ท่ีละลายอยูใ่นเนือ้ผลไม้ ซึง่จะมี

ความสมัพนัธ์กบัระยะความแก่ของผลไม้ด้วย แตว่ิธีนีใ้ช้ในระดบัการทดลองใน

ห้องปฏิบติัการเทา่นัน้ ยงัไมมี่การนํามาใช้ปฏิบติัทางการค้ากลิ่น

ผลไม้สว่นใหญ่สงัเคราะห์สารให้กลิน่เม่ือผลสกุ จงึทําให้ผลไม้สกุมีกลิน่ ซึง่สาร

ให้กลิน่อาจตรวจสอบได้โดยการใช้คนดม ดงันัน้จงึเป็นข้อจํากดัในการนําไปใช้ในทาง

การค้า กลิน่อาจจะเป็นหลกัฐานท่ีแสดงถงึระยะแรกของการสกุและอาจจะดงึดดูแมลงวนั

ผลไม้ให้เข้าทําลายได้

Characteristics of a good index

• Objective vs Subjective

• Easily performed in the field

• Inexpensive equipment & / or procedure

• Related to quality

• Related to storage life

• Represents a progressive change with maturity

• Permits prediction of maturity from year to year

ปจจัยท่ีทาํใหดัชนีเก็บเก่ียวไมแนนอน

• ธาตอุาหาร

• ขนาดผล

• อากาศและฤดกูาล

• ตําแหน่งของผลบนต้น

• ชนิดของดิน

• ความชืน้ในดิน

• วธีิการตดัแตง่

• การใช้สารควบคมุการเจริญเติบโต

• พนัธุ์

Monitoring and predicting maturity

• Days from planting to harvest

• Progressive changes in size, composition

• Difficult to do; need new tools and methods

– Nondestructive firmness measurement, fruit

– Chlorophyll fluorescence, broccoli; green tissues

– NIR spectroscopy, sugar concentration in melon

– MR imaging constituents, internal defects

It is necessary to use several

maturity indices

Changes in maturity parameters during ripening of honeydew melons

Seed Maturity Internal Flesh Firmness SS(%)Source Class C2H4 (ppm) (kg-f)

Peto 1 1.3 2.9 12.52 7.2 2.1 12.93 24.8 1.6 14.64 30.8 1.0 14.6

NK 1 0.3 3.0 8.92 3.3 2.0 11.43 31.0 1.2 14.94 31.4 1.4 13.5

Seed Maturity Internal Flesh Firmness SS(%)Source Class C2H4 (ppm) (kg-f)

HM 1 1.5 2.8 12.92 4.5 1.8 12.13 29.4 0.6 13.24 31.2 1.0 13.5

Asgrow 1 0.7 3.7 11.32 5.6 2.4 13.13 23.4 1.5 13.14 24.1 1.0 13.6

วิธีการตรวจสอบความบรบิรูณของผลทุเรียน

การนับอายุผลหลังดอกบาน

แสวง (2527) ผล

ทุเรียนพันธุหมอนทองที่บริบูรณเต็มที่

อายปุระมาณ 120-127 วันหลังดอกบาน

Best, but not strictly used.

ปลายหนามเร่ิมแหง

กานผล (ปลิง) บวมโต

สีเปลือกมีสีเขียว

อมน้ําตาล

รองหนามหาง

มีสีน้ําตาล

การสังเกตจากลักษณะภายนอก

การเคาะฟงเสียง

Durian maturity determination technique

Analysis by complicated instruments based on dry matter

Acoustic

NIR X-ray

Physical

ปญหาของดัชนีการเก็บเกี่ยวทุเรียน

ทุกวิธี อิงลักษณะทางวัตถุพิสัย

อิงความสัมพันธทุติยภูมิ

อิง ณ เวลาเกบ็เกี่ยวซ่ึงยังรับประทานไมได

วิธีตรวจสอบ คุณสมบัติทางกายภาพ ลักษณะประสาทสัมผัส

ของเปลือก, กาน ฯลฯ คุณภาพในการบริโภค

ทางกายภาพ, ทางเคมี

ของเนื้อ

0.00

0.02

0.04

0.06

0.08

0.10

0.12

0.14

0.16

85 92 99 106 113 120 127Days after pollination

β-c

arot

ene

(g/1

00g

fres

h w

eigh

t)

ChumpornChanthaburi

0

5

10

15

20

25

85 92 99 106 113 120 127

solu

ble

so

lids

(%

)

Days after pollination

ChumpornChanthaburi

cv. Monthong

นํ้าตาล แคโรทีน

0

25

50

75

100

125

150

175

78 85 92 99 106 113 120 127

Days after pollination

Firm

ness

(N

ewto

n/cm

2 )

05101520253035404550

Sta

rch

cont

ent

(Per

cent

age)

Firmness Starch

แปง

ความแนนเน้ือ

การทดสอบดวยสารละลายไอโอดีน (I2-KI)

1 2 3

4 5 6

7 8 9

Priest and Lougheed (1988)

ศึกษาในแอปเปล

คะแนน 1-3 (immature)

คะแนน 4-6 (mature)

คะแนน 7-9 (over mature)

การทดสอบปริมาณแป้งด้วยสารละลาย I2-KI 2%

12711385 99

Sangwanangul (1998)

Mature Monthong durian for export should have at least 32% dry weight

0

10

20

30

40

57 64 71 78 85 92 99 106 113 120 127

Days after pollination (Days)

Dry

wei

ght (

%)

ChumpornChanthaburi

นํ้าหนักแหงของเน้ือ

Slow process

Determination of durian pulp dry matter

y = 0.1376x + 1.6087R2 = 0.5928

P-value < 0.01

0123456789

0 10 20 30 40 50

Dry martter

Test

e sc

ore

Sweetness

y = 0.0687x + 4.1387R2 = 0.2679

P-value <0.010123456789

0 10 20 30 40 50Dry matter

Tast

e sc

ore

Firmness

y = 0.0944x + 3.0746R2 = 0.4748

P-value <0.01

0123456789

0 10 20 30 40 50Dry matter

Test

sco

re

y = 0.0839x + 2.1933R2 = 0.561

P-value <0.01

0123456789

0 10 20 30 40 50Dry matter

Tast

e sc

ore

NuttinessRipeness

Maturity

y = 0.1482x + 1.5395

R2 = 0.7027

P-value < 0.01

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0 10 20 30 40 50

Dry matter (%)

Test

e sc

ore

Overall Preference

y = 0.1279x + 0.7911

R2 = 0.6376

P-value <0.01

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0 10 20 30 40 50

Dry matter (%)

Tast

er s

core

Dry matter is now the maturity standard for export durians

Monthong 32%Chanee 30%Kradum 27%Puangmanee 30%

ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ

เรื่อง มาตรฐานทุเรียนของประเทศไทย พ.ศ. 2545

พันธุ ลักษณะภายในผลดิบนํ้าหนักเน้ือแหงขั้นตํ่า 1/

(รอยละ)

จํานวนวันสุกหลังเก็บ

เกี่ยวโดยประมาณใน

สภาพธรรมชาติ

ชะนี เนื ้อสีเหลือง กลิ ่นหอมเล็กนอย มัน

เล็กนอย รสหวานนอยถึงหวานปาน

กลาง เมล็ดสีน้ําตาลปนครีม

30 4 – 5

หมอนทอง เนื ้อสีขาวปนเหลืองออน กลิ ่นหอม

เล็กนอยมันนอย และไมมีน้ําในเนื้อ

รสหวานนอยถึงหวานปานกลาง

กรอบเล็กนอย เมล็ดสีครีมปนน้ําตาล

32 6 – 9

กระดุมทอง เนื ้อสีเหลือง กลิ ่นหอมเล็กนอย มัน

ปานกลาง เมล็ดสีน้ําตาล

27 4 - 5

1/ วิธีการตรวจสอบน้าํหนักเนื้อแหงทุเรียน

ความสัมพันธระหวาง น้ําหนักแหงกับความแก

y = 0.1146x -0.3561

R2= 0.4111

0.00

1.00

2.00

3.00

4.00

5.00

0.00 5.00 10.00 15.00 20.00 25.00 30.00 35.00 40.00 45.00

น้ําหนักแหง(เปอรเซน็ต )

ระดับ

คะแน

นคว

ามแก

2545 ชุมพร

แกมาก

แกดี

ใชได

ออน

ออนมาก

ดชันีการเกบ็เกี่ยวของผกัและผลไม้บางชนิด

ชนิดพืช ดชันีการเก็บเก่ียว

ระยะเวลา ดชันีอ่ืนๆ

กระเจ๊ียบเขียว 3-5 วนัหลงัดอกบาน กลีบเลีย้งยงัไม่ร่วง

กระเทียม 70-140 วนัหลงัปลกู ใบเร่ิมแห้ง คอน่ิม

กะหลํ่าดอก 50-125 วนัหลงัปลกู ดอกแน่น สีขาวนวล

ข้าวโพดฝักออ่น 42-60 วนัหลงัปลกู ความยาวของไหม

ความแน่นของฝัก

ข้าวโพดหวาน 64-95 วนัหลงัปลกู ความชืน้ 70-75 %

แตงโม 22-30 วนัหลงัผสมเกสร tendril แห้ง, เคาะ

ถัว่แขก 12-14 วนัหลงัดอกบาน สีเขียวอ่อน ไม่พอง

ถัว่ฝักยาว 7-10 วนัหลงัดอกบาน ศก. 0.6-0.7 ไม่พอง

บรอคโคลี 55-78 วนัหลงัปลกู ดอกยงัไม่บาน

ชนิดพืช ดชันีการเก็บเก่ียว

ระยะเวลา ดชันีอ่ืนๆ

ผกักาดขาวปลี 60-80 วนัหลงัปลกู หวัแน่น

ผกับุ้งจีน 25-30 วนัหลงัปลกู สงูประมาณ 30 ซ.ม.

พริกขีห้นู 60-90 วนัหลงัปลกู สีเขียวเข้ม-เร่ิมออกสี

มะเขือเทศ 60-90 วนัหลงัปลกู เร่ิมเปล่ียนสีท่ีก้นผล

หน่อไม้ฝร่ัง หน่อยาว 17-23 ซ.ม.

กล้วยไข่ 40-45 วนัหลงัตดัปลี ก้านชเูกสรตวัเมียแห้ง,

ผลสีออ่น, เหล่ียมลบ

เงาะโรงเรียน 18 สปัดาห์ หลงัดอกบาน หลงัเปล่ียนสี 19-30 วนั

ทเุรียน

ชะนี 100-110 วนัหลงัดอกบาน ร่องหนามสีนํา้ตาลไหม้

ก้านยาว, หมอนทอง 115-130 วนัหลงัดอกบาน เคาะมีเสียงโพรก,

บีบหนามเข้าหากนัได้ง่าย

ชนิดพืช ดชันีการเก็บเก่ียว

ระยะเวลา ดชันีอ่ืนๆ

มะพร้าวอ่อน 8 เดือนหลงัแทงจัน่ -

มะม่วงสกุ 95-105 วนัหลงัติดผล เร่ิมเปลี่ยนสี นวลมาก

ลองกอง, ลางสาด 6 เดือนหลงัดอกบาน สีเขียวบนผลหมดไป

ส้มเขียวหวาน 9.5-10.5 เดือนหลงัดอกบาน เร่ิมมีสีเหลือง SS 8.0-8.8 %

ส้มโอ(ทองดี) 8 เดือน เลบ็ขดูมีกลิ่นน้อย

สตรอเบอรี 27-30 วนั หลงัดอกบาน สีแดง 60-80%

สบัปะรด(ปัตตาเวีย) 6 เดือนจากให้สาร เร่ิมมีสีเหลือง, ตาเปิด 2-3 ตา

องุ่น (ไว้ท์มะละกา) 130 วนัหลงัตดัแตง่ SS > 16%

Factors Affecting the Decision to Harvest Maturity of the commodity 1. For consumer acceptance when young and tender (vegetables) or when ripe (fruits)

2. For handling and transport when resistant to damage

3. According to specifications laid down by the processor

Economic considerations 4. Price

5. Demand for the commodity

6. Timing mandated by the processor

Physical considerations 7. The date of harvest is sometimes dependent on the availability of:

8. Harvesting equipment (ladders, picking bags, etc.)

9. Pickers

10. Handling and packing facilities

11. Containers

12. Transportation

13. Storage facilities

THE HARVEST OPERATION The harvest operation is divided into 7 steps:

1. Identify individual item to be harvested - color, shape, size, freedom from defects

2. Detach it from the plant - pulling, twisting, cutting, shaking, beating

3. Catch or immobilize the commodity - hand, soft material

4. Convey commodity away from plant - move arm, walking, moving belt, incline

5. Collect harvested commodities - picking bag, bucket

6. Collect in transportation units - boxes, field bins, and gondola

7. Transport for further processing - packing shed, regional re-packer or processor

Factors affecting the harvest operation and quality of the harvest product

Genetics1. Dwarf vs. standard trees 2. Uniform crop maturity 3. Ease of separation 4. Placement of commodities on plant

Culture

1. Pruning

2. Density of planting

3. Cover for the crop -

plastic for early

harvest

Chemicals

1. Ethephon to loosen

or ripen crop

2. Stop-drops to

prevent fruit drop

Time of Day 1. Temperature - too hot, increased cooling load,

some crops harvested at night 2. Dew on Crop - moisture, increased disease 3. Photosythates in flowers - better food reserves 4. Chilling injury - susceptibility may change with time

of day 5. Mechanical injury

หลักการเก็บเก่ียว

• ประหยดัแรงงาน (Low Labor, high efficiency)

• อปุกรณ์ราคาถกู และใช้ได้งานเร็ว (Cheap equipment,

work fast)

• ผลติผลไมไ่ด้รับการกระทบกระเทือน (Gentle procedure)

การเกบ็เก่ียว (แบ่งตามลักษณะของผลิตผล)

A. พืชหวัและเมล็ดเคีย้วมัน

• - Low metabolism, durable surface

• - Wait until dormant or dropping

• - Curing procedure & mechanism

สภาพท่ีเหมาะสมในการ curing พืชหวัชนิดตา่งๆ (Kasmire และ

Cantwell, 1992)

ชนิดพืช อณุหภมิู (ซ) ความชืน้สมัพทัธ์ (%) ระยะเวลา (วนั)

มนัเทศ 30-32 85-90 4-7

มนัฝร่ัง 15-20 85-90 5-10

หอม - กระเทียม 30-45 60-75 1-4

มนัสําปะหลงั 30-40 60-75 2-5

B. ผลิตผลที่มีส่วนผลแยกออกจากต้น (ผลไม้)

• Maturity

• Abscission development

A. Acceleration of harvest using exogenous application of growth regulators that

hastens the weakening of cell walls in the abscission zone (e.g. Ethephon).

B. Retardation of abscission by exogenous application of growth regulators

which retard development of the abscission zone (e.g., low levels of synthetic

auxin).

C. Assessment of maturity by the ease with which the fruit can be removed from

the tree - perhaps the oldest of all maturity in-dices!

Some important practical implications of the

development of abscission zones

พืน้ที ่ผิวของผลมะม่วงพันธุ์ นํา้ดอกไม้ที ่เป็นโรคขัว้ผลเน่าซึง่เกิดจากเชือ้รา

Botryodiplodia theobromae Pat. เมื่อเข้าทําลายผ่านขัว้ผลท่ีมีความยาวระดบั

ตา่งๆ กนั (สายพิณ, 2532)

ระดบัความยาวของขัว้ผลมะม่วง

(ซม.)

พืน้ที่ผิวบนผลมะม่วงที่เกดิโรค

(เปอร์เซน็ต์)

0 40.75 a*

1 28.00 b

2 19.30 c

3 15.95 d

4 11.90 e

จนัทบรุี

ทุเรียน - นนทบุรี

http://www.pbase.com/billzbeez/bananas�

bunch

C. ผลิตผลซึ่งเป็นส่วนต่อเน่ืองจากต้น

(ผักและดอกไม้)

High metabolism

Delicate surface connecting to the plant

Still developing

Vegetables and flowers

• High metabolism, delicate surface

• Connecting to the plant, still developing.

น้ําตาล

2. การเกบ็เก่ียวออกจากต้น (แบ่งตามวธีิการเกบ็เก่ียว)

- ใช้แรงงานคนและอปุกรณ์ชว่ย

- ใช้เคร่ืองมือกล

- ใช้สตัว์ชว่ยเก็บเก่ียว

Equipment

มังคุด

1. กรรไกรตัด

2. ตะกรอ

3. แผนกันกระแทก

4. สายลวดดึงกรรไกร

5. ลิ้นกันกลับ

6. ดาม (สําหรับรวบรวมผลมะนาว)

7. คนับงัคบัลิ้นกันไหล

8. ลิ้นกันไหล

9. คนับีบกรรไกร

ภาพตะกรอสาํหรบัเก็บเก่ียวมะนาวแบบ “พี่ชาย” ออกแบบโดยสุนทร เตียเจริญ

ชาวสวนอําเภอดําเนินสะดวก ราชบุรี (บัณฑิต และ เสกสรร, 2533)

6

2

1

5

3

4

7

9

8

Ladderพะอง

การรวงของผลเงาะ (%) ในแตละวันภายหลังจากไดรับการฉีดพนดวย

ethephon ระดับความเขมขนตางๆ

เวลา (วัน)

Treatment 0 1 2 3 4 5

50 ppm 0 0 0 8.89 15.56 33.26

100 ppm 0 0 26.67 28.89 60.01 71.13

150 ppm 0 0 68.90 95.60 97.80 100.00

การรวงของใบเงาะ (%) ในแตละวัน ภายหลังไดรับการฉีดพนดวย

ethephon ระดับความเขมขนตางๆ

Treatmentเวลา (วัน)

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

300 ppm - - - - 6.85 10.90 21.66 27.25 31.16 31.99 33.24 33.80 33.93

250 ppm - - - - - 2.85 8.85 11.85 15.27 17.27 18.55 18.69 19.11

200 ppm - - - - - 2.34 6.29 7.35 8.26 8.86 9.62 9.93 10.38

150 ppm - - - - - 0.41 0.61 1.86 4.24 6.19 7.16 7.44 -

100 ppm - - - - - - 0.27 - - - - - -

Control ไมมีการตอบสนอง

ค่าความแน่นเนือ้ (กิโลกรัมตารางเซนตเิมตร) และปริมาณ soluble solids

โดยเฉล่ียของผลเงาะ ซึ่งเก็บเก่ียวจากกิ่งที่ได้รับ ethephon ระดบัต่างกัน

Treatment

ตรวจสอบผลเม่ือผลเงาะร่วง ตรวจสอบเม่ือผลเงาะได้ 4 วนั

ความแน่นเนือ้ SS (%) ความแน่นเนือ้ SS (%)

Control X

SD

1.15

0.01

21.10

-

0.61

0.13

20.00

-

50 ppm X

SD

1.09

0.05

21.06

-

0.62

0.12

20.06

-

100 ppm X

SD

1.11

0.05

20.06

-

0.61

0.11

19.80

-

150 ppm X

SD

1.16

0.07

21.40

-

0.56

0.11

19.80

-

F-test ns ns ns ns

Mechanical harvesting

- Single harvest

- Tough surface

- Dry product (Nut, grain)

- Perishables designed for immediate processing

monkey

ตารางเปรียบเทียบขั้นตอนในการรวบรวมผลิตผล

ทุเรียน ละมดุ สตรอเบอรรี่ ชมพู

ตัดจากตน สอยจากตน เก็บจากตน เก็บจากตน

โยนลงมาใหคนขางลางรับ ลาง – ขัด บรรจุ คัดคุณภาพ

กองไวท่ีพื้นโคนตน คัด ทําใหเย็น บรรจุ

ขนยายไปรวมกันท่ีจุดหน่ึงในสวน ยอมสี

โยนขึ้นรถ pick up ไปสงยังโรงคัดบรรจุ บรรจุ

ยกลงใสเขงเพื่อชั่งนํ้าหนัก คัด

ยกออกจากเขงกองไว บรรจุ

คัดเลือกขนาดและวัย แลวแยกกองไว บม

บมดวย ethephon

เคาะคัดเลือกระหวางผลดิบกับสุก

บรรจุในภาชนะเพื่อนําขึ้นรถไปยัง

กรุงเทพฯ

Collection of harvested crop

In designing a new system, one can consider all the

possible changes that might impact the har-vesting

process - new plant varieties with better placement of

fruit, more robust growth, or more uniform commodities.

New cultural practices designed to improve the ease

and efficiency of harvest; and new mechanical aids to

assist in the various parts of the harvest operation. Such

an evaluation should assess the impact of the pro-

posed changes on each of the seven harvest operation

steps outlined above.

DESIGNING A HARVESTING SYSTEM