1

Minor: Create Your Future Klas 3MU (Sport & Media)

Marketinginnovatie & marktonderzoek

Docent: Hugo Gruijters Erwin Mortier

Groep 1

Pim Broere Marije Leijenaar 2152187 2147392

Paul Jacobs Jacky Buijnsters

2151179 2152195

Rick Haukes 2144567

2

1 Huidige consumententrends.................................................................................................. 8

1.1 Tijd als kostenpost voor de consument. .................................................................................. 8

1.1.1 Sport gerelateerd ............................................................................................................ 9

1.2 Grillige consument .................................................................................................................. 9

1.2.1 Sport gerelateerd ............................................................................................................ 9

1.3 Hard van buiten, zacht van binnen. ......................................................................................... 9

1.3.1 Sport gerelateerd ............................................................................................................ 9

1.4 Gekleurde kansen & Vergrijzing ............................................................................................ 10

1.4.1 Sport gerelateerd .......................................................................................................... 10

1.5 Technologische ontwikkelingen, informatisering ................................................................. 10

1.5.1 Sport gerelateerd .......................................................................................................... 10

1.6 DIY Health .............................................................................................................................. 10

1.7 Point & Know ......................................................................................................................... 11

1.8 Conclusie ............................................................................................................................... 11

2 De huidige sportliefhebber .................................................................................................. 12

2.1 Uitkomsten van het onderzoek ............................................................................................. 12

2.2 Conclusie ............................................................................................................................... 14

3 Nokia & Nike ....................................................................................................................... 15

3.1 Nokia ...................................................................................................................................... 15

3.2 Nike ........................................................................................................................................ 16

3.3 Conclusie ............................................................................................................................... 17

4 Middelen voor sportconsumptie.......................................................................................... 18

4.1 Deskresearch ......................................................................................................................... 18

4.2 Fieldreseach ........................................................................................................................... 19

4.3 Conclusie ............................................................................................................................... 21

5 De huidige media in de toekomst ........................................................................................ 22

5.1 Deskreseach........................................................................................................................... 22

5.1.1 De huidige media ........................................................................................................... 22

5.1.2 Invloed van in de huidige media op de mens ................................................................ 23

5.1.3 Conclusie: ...................................................................................................................... 25

5.2 De toekomst van de media ................................................................................................... 26

5.2.1 De smartphone .............................................................................................................. 26

5.3 Welke media spelen een belangrijke rol in de toekomst? .................................................... 26

5.4 Wat zal in de toekomst de invloed van media zijn op de mens? .......................................... 27

5.5 Fieldreseach ........................................................................................................................... 28

5.5.1 Onderzoekresultaten ..................................................................................................... 28

3

5.5.2 Interview met meneer Sprenger ................................................................................... 29

5.5.3 Interview met Tony Bosma............................................................................................ 29

5.6 Conclusie ............................................................................................................................... 30

6 Negatief en positief aspect van een sportwedstrijd .............................................................. 31

6.1 Second screen........................................................................................................................ 31

6.2 Media ..................................................................................................................................... 32

6.3 Negatieve aspecten ............................................................................................................... 33

6.4 Positieve aspecten ................................................................................................................. 34

6.5 Conclusie ............................................................................................................................... 35

7 Toekomstige technologische ontwikkelingen ....................................................................... 36

7.1 Google Project Glass .............................................................................................................. 36

7.2 Intelligente Netwerken .......................................................................................................... 36

7.3 Nieuwe transportmiddelen ................................................................................................... 37

7.4 M2M2P .................................................................................................................................. 37

7.5 3D Printing ............................................................................................................................. 38

7.6 Conclusie ............................................................................................................................... 38

8 Infostrada Sports Group ...................................................................................................... 39

8.1 Infostrada Sports Group ........................................................................................................ 39

8.2 Hoe worden sportstatistieken momenteel aangeboden aan de consument? ..................... 39

8.3 Hoe worden sportstatistieken aangeboden in 2028? ........................................................... 41

8.4 Advies .................................................................................................................................... 41

8.5 Conclusie ............................................................................................................................... 42

8.6 De visie van meneer Sprenger, Sales Manager Infostrada Sports Group ............................. 42

8.7 Onze visie op de toekomstige sportconsument .................................................................... 43

8.7.1 Scenario 1 ...................................................................................................................... 43

8.7.2 Scenario 2 ...................................................................................................................... 44

9 Een dag in het leven van… .................................................................................................. 45

9.1 Thuis ...................................................................................................................................... 45

9.2 Stadion ................................................................................................................................... 46

Conclusie ................................................................................................................................... 47

10 Bijlage ............................................................................................................................. 49

10.1 Onderzoeksopzet ................................................................................................................... 49

10.2 Enquête ................................................................................................................................. 51

10.3 Uitkomsten van de enquête .................................................................................................. 55

10.4 Uitgebreide interview met Peter Sprenger van Infostrada Sports Group ............................ 63

10.5 Uitgebreid interview met Tony Bosma.................................................................................. 71

10.6 Bronnen ................................................................................................................................. 78

10.6.1 Internetbronnen ............................................................................................................ 78

4

10.6.2 Youtube filmpjes ............................................................................................................ 82

10.6.3 Boeken ........................................................................................................................... 82

10.6.4 Personen ........................................................................................................................ 82

5

Vijf maanden geleden begonnen wij aan deze interessante minor met allemaal een ander idee in ons hoofd. Al snel kwamen wij er achter dat we bij het vak marketinginnovatie echt iets boeiends moesten gaan opleveren. Het begon nogal stroef, omdat wij niet goed wisten welke hoofdvraag en bijbehorende deelvragen moesten opstellen. We hadden wel iets in ons hoofd, maar nu moest het nog op papier komen. Onze opdrachtgever tijdens deze minor is Infostrada Sports Group. Dit bedrijf levert innovatieve en unieke diensten voor de sportindustrie. Infostrada Sports Group is actief op het gebied van sportdistributie, productie en het publiceren van sportcontent en adviseren partners hoe zij het meest uit hun rechten kunnen halen. De organisatie bestaat ui vier onderdelen:

- Infostrada Statistics: Database van sportstatistieken die worden geleverd aan kranten, magazines, websites, bonden, clubs, sms providers en federaties.

- Infostrada Production: Gespecialiseerd in het ontwikkelen van sportprogramma’s. - Infostrada Cross Media: Gespecialiseerd in het ontwikkelen va complete Cross Media

formats. Infostrada Sports Group kan dit produceren, distribueren en vermarkten. - Infostrada Concepts: Gespecialiseerd in het bedenken van concepten voor of het assisteren

bij sportevenementen en sportcontent. Wij vonden het erg belangrijk dat heel de minor samenhang had met elkaar zou hebben, daarom hebben wij onze opdrachtgever ook meegenomen in dit paper. De hoofdvraag die als leidende draad door deze paper zal lopen is dan ook als volgt. Hoe kijkt de passieve sportliefhebber naar de sportwedstrijden in 2028? De consument verandert steeds meer met zijn tijd mee. Tegenwoordig maakt men gebruik van een iPhone, iPad en 3D tv om sportwedstrijden te volgen. Iets waar ze in 1990 nog nooit van gehoord hadden. Hoe kijkt en volgt de consument sportwedstrijden in 2028? Zal de consument meer interactiever worden tijdens het volgen van de sport en wat zal de mate van beleving zijn? Om deze vragen te beantwoorden werden wij flink aan het werk gezet. In het begin was het vooral op internet kijken naar mogelijke toekomstbeelden. Maar met internet alleen kwamen wij er zeker niet. Doordat wij met het vak scenario ontwikkeling een toekomstbeeld schetsen voor Infostrada Sports Group, hebben wij besloten om één van de medewerkers naar zijn toekomstbeleving te vragen. Wij hebben een interview afgenomen met Peter Sprenger, Sales en Marketing Director. Hij heeft ons veel verteld over zijn visie van de toekomstige sportconsument. Het tweede interview dat wij hebben afgenomen was met Tony Bosma, trendwatcher en futurist. Hij heeft ons vooral veel nieuwe ideeën gegeven, zijn mening laten gelden en ons weer een stuk op weg geholpen. Naast de twee interviews hebben wij ook een enquête afgenomen onder 71 sport gerelateerde respondenten. In de verschillende hoofdstukken komen de interviews en de uitkomsten van de enquête voor. Zij bieden een ondersteunde factor naast het deskreseach. Het paper begint met de probleemstelling en de hoofdvraag. Na de probleemstelling en de hoofdvraag worden de negen deelvragen uitvoerig beantwoord in de hoofdstukken. Aan ieder hoofdstuk is een conclusie verbonden. Aan het einde van de negen deelvragen vindt u de totale conclusie van de paper en met antwoord op de hoofdvraag. In de bijlage staan het onderzoeksopzet, de twee interviews voluit getypt, de enquête met de uitkomsten van de enquête en de bronnen. Wij wensen u veel leesplezier in ons paper over de sportconsument van 2012 t/m 2028. Jacky Buijnsters Rick Haukes Pim Broere Paul Jacobs Marije Leijenaar

6

Hoe kijkt de passieve sportliefhebber naar de sportwedstrijden in 2028?

De consument verandert steeds meer met zijn tijd mee. Tegenwoordig maakt men gebruik van een iPhone, iPad en 3D tv om sportwedstrijden te volgen. Iets waar ze in 1990 nog niet van gehoord hadden. Hoe kijkt en volgt de consument sportwedstrijden in 2028? Zal de consument meer interactiever worden tijdens het volgen van de sport en wat zal de mate van beleving zijn? Deelvragen

1. Wat zijn de huidige consumententrends? Welke trends spelen een belangrijke rol binnen de consumentenwereld op dit moment. Vervolgens inzoomen op de sport.

2. Wie is de huidige sportliefhebber? Toelichting: Wie is de huidige sportliefhebber in al zijn facetten? Zo kent de sport liefhebbers op verschillende gebieden. Welke sporten zijn interessant? En maakt men gebruik van de diensten van Infostrada Sports Group (statistieken)?

3. Als wij kijken naar bedrijven die al bezig zijn met de toekomst. Welke bedrijf is een goed voorbeeld hiervan en welk bedrijf is nog helemaal niet bezig met de toekomst?

Toelichting: Als wij willen weten hoe de sportconsument er in de toekomst uitziet dan is het slim om te kijken naar een bedrijf die hier al een tijd mee bezig is. Er is een grote kans dat bedrijven die zich bezig houden met de toekomst, ook in de toekomst zullen bestaan. Ook behandelen wij een bedrijf die hier helemaal niet mee bezig is. Hier kunnen wij ook veel van leren.

4. Via welke middelen kijkt de consument nú naar de sport? Toelichting: Welke huidige middelen zijn er op dit moment en welke trends spelen er op dit moment binnen de huidige media. Welke sporten worden er gevolgd en via welke media gebeurd dit.

5. Wat zal de ontwikkeling zijn van de huidige media in de komende 16 jaar? Toelichting: Hoe zullen de traditionele media zoals de krant, TV en Radio zich de komende jaren ontwikkelingen en eruitzien tijdens de Olympische spelen in 2028? Welke trends spelen op dit moment een belangrijke rol in de “nieuwe media” en hoe zullen deze “nieuwe media” zich ontwikkelingen in de komende jaren?

6. Wat is een negatief én positief aspect van het volgen van een sportwedstrijd in het heden voor de huidige sportliefhebber?

Toelichting: Door middel van een enquête erachter komen welke media sportliefhebbers het liefst gebruiken en welke niet (+ achterliggende rede). En ook willen wij achterhalen waar sportliefhebbers zich aan irriteren tijdens het volgen van hun favoriete wedstrijd en wat ervoor zorgt dat zij opnieuw de sport blijven volgen. Hoe kan dit in de toekomst worden verholpen?

7. Welke nieuwe technologische ontwikkeling zal de toekomst met zich meebrengen? Toelichting: Speculatie op het gebied van de nieuwe technologische ontwikkelingen die op dit moment ontwikkeld worden die van grote waarde kunnen zijn voor de OS in 2028?

7

8. Hoe moet Infostrada Sports Group inspelen op de nieuwe sportconsument van de OS 2028?

Toelichting: Er is een beeld geschetst van de nieuwe consument van 2028. in deze vragen zal er gespeculeerd worden over de consument van 2028 en hoe Infostrada Sports Group zijn/haar diensten aan deze consument moet aanbieden.

9. Wat zou het perfecte beeld zijn voor de sportliefhebber om sportwedstrijden te kijken/beleven tijdens de OS 2028?

Toelichting: In dit hoofdstuk kruipen wij in de huid van een sportliefhebber in het jaar 2028 bij de Olympische Spelen. Op deze manier proberen wij een goed beeld te geven van een persoon die optimaal gaat genieten van een sportwedstrijd op de Olympische Spelen in Nederland. Het verhaal is dus vanuit de ik-vorm geschreven. Naar ons idee, de beste manier om uit te leggen hoe men in de toekomst naar een sportwedstrijd kijkt.

8

Zoals in de inleiding al is aangegeven. De consument zal een belangrijk aspect worden tijdens ons onderzoek. Om een goed en gedegen onderzoek uit te voeren zal de consument allereerst goed onder de loep genomen moeten worden. In dit hoofdstuk zal er een blik worden geworpen op alle interessante en relevante trends en ontwikkelingen in de huidige maatschappij. In dit hoofdstuk zullen eerst de trends worden toegelicht die van toepassing zijn op de consument in het algemeen. Vervolgens zullen de consumententrends worden toegespitst op de sportwereld. In de huidige maatschappij kent men enkele belangrijke ontwikkelingen die op dit moment gaande zijn. Er is in deze een keuze gemaakt voor alle relevante trends die van toepassing zijn op de consument anno 2012. De verschillende trends zijn als volgt te verdelen:

- Tijd als kostenpost - Grillige consument - Hard van buiten, zacht van binnen - Gekleurde kansen - Vergrijzing & verkleuring - Technologische ontwikkelingen, informatisering

Daarnaast zijn er nog enkele andere trends te onderscheiden die puur gericht zijn op de sportconsument.

- DIY Health - Idle sourcing - Point & Know

De verschillende trends hebben allemaal in bepaalde mate een connectie met de consument op dit moment. Sommige trends zijn specifiek gericht op het gedrag van de consument, zoals de grillige consument. Andere trends zijn meer van maatschappelijk belang, zoals de toenemende vergrijzing.

1.1 Tijd als kostenpost voor de consument. Tijd, een kostbaar begrip sinds enkele jaren. Haast en drukte zijn begrippen die steeds meer gehoord zijn. Tijd is de laatste jaren een schaars goed geworden. Dit geldt vooral voor de mensen in de leeftijd van 20-50 jaar. Werk en kinderen overheersen bij deze mensen. De mens, in dit geval de consument, heeft steeds minder tijd voor zijn/haar vrije tijd. Doordat de consument steeds minder vrije tijd heeft, stelt men steeds hogere kwaliteitseisen aan de vrijetijdsbesteding. Zo stelt de consumenten tegenwoordig hogere eisen aan de TV, radio of mogelijk andere vrijetijdsbestedingen. De consument is er niet minder ondernemend op geworden. Hij wil nog graag van alles doen. De activiteiten beoefent de consument nu echter sneller en minder intensief. Door het tijdsgebrek laat de consument zich makkelijk leiden door het gemak. Voorbeelden hiervan zijn online shopping en last-minute planning.

9

1.1.1 Sport gerelateerd Hierboven is de consumententrend in het algemeen beschreven en is er een algemeen beeld geschetst van de trend. De maatschappelijke ontwikkelingen op het gebied van “tijd” hebben uiteraard ook een uitwerking op de sportconsumptie. Doordat gemak een steeds grotere rol gaat spelen in verband met het tijdsgebrek probeert men de consument steeds eenvoudiger te bereiken. De sportconsument ziet graag mogelijkheden om eenvoudig en snel sportwedstrijden te kijken. Hierbij is kwaliteit van het programma of tijdsbesteding van essentieel belang. Tijd is tenslotte een schaars goed…

1.2 Grillige consument De consument van nu is steeds minder goed te voorspellen en men kan steeds minder goed inspelen op de wensen en behoeftes van de consument. De consument bepaalt tegenwoordig zelf de invulling van zijn leven, hierbij speelt een koppeling met de trend “tijd als kostenpost” ook mee. Doordat men minder tijd heeft, laat men zich minder leiden en maakt men zelf (on)verwachte keuzes. De consument van tegenwoordig heeft zeer veel keuzes, kijkt men tv via internet, of tv via de iPad? De keuzevrijheid van de consument anno 2012 wordt steeds groter. Daarnaast speelt hier de zapp cultuur een zeer belangrijke rol, de consument van tegenwoordig is minder snel tevreden. Onder andere door de opkomst van TV is de zappcultuur steeds groter geworden. Tegenwoordig is de consument op zoek naar nieuwe, interessante en schokkende feiten. Het volk wil afwisseling en men bepaalt zelf zijn/haar gedrag.

1.2.1 Sport gerelateerd Zoals hierboven al beschreven is de consument grillig en switcht snel tussen zijn/haar behoeftes. Daardoor is maatwerk nodig in de sport, maar ook in het aanbod van media. Om de consument te blijven boeien zal men erachter moeten komen welke media men gebruikt om sporten te kijken. Omdat de consument steeds grilliger is in zijn/haar gedrag zal dit betekenen dat de consument steeds meer geboeid moet worden met de activiteiten die hij/zij beoefend. Hierbij speelt ook het onderdeel “tijd als kostenpost” een rol. Men eist hogere kwaliteit van de activiteit, omdat men al weinig tijd heeft.

1.3 Hard van buiten, zacht van binnen. Steeds meer mensen in deze maatschappij doen zich “stoer” voor, maar zijn van binnen erg gehecht aan sociale cohesie en de beleving met andere personen. Dit is een tegenhanger van de individualisering in de maatschappij. Steeds meer personen vinden het belangrijk om samen met de buurt, familie en vrienden dingen te beleven. Men noemt deze trend ook wel het einde van het Ik-tijdperk, steeds meer mensen verlangen naar de betrokkenheid met andere personen.

1.3.1 Sport gerelateerd De consument wil graag weer dingen met zijn/haar vrienden of familie beleven. Hierbij speelt bijvoorbeeld nationale trots een belangrijk onderdeel. Een belangrijke trend kan zijn dat men sportwedstrijden samen gaat kijken. De zondagavond 7-uur kan de komende jaren weer volledig terugkeren. Daarnaast ziet men het persoonlijke contact nog steeds als een erg fijn onderdeel. Het zal niet alleen gericht zijn op de digitalisering. Maar men wil graag persoonlijk contact in de toekomst.

10

1.4 Gekleurde kansen & Vergrijzing Het is bekend dat de groep allochtonen binnen de maatschappij in Nederland steeds groter wordt en zij gaan ook een steeds belangrijkere rol vertegenwoordigen. De rol in de maatschappij van allochtonen zie je steeds meer terugkomen. Het groter worden van de groep allochtone binnen de huidige maatschappij uit zich in verschillende manieren door de andere wensen en behoeftes van de allochtoon zal men deze groep op een andere manier moeten benaderen. Daarnaast wordt “Nederland steeds ouder”. De vergrijzing in Nederland neemt steeds meer toe. Dat betekent dat de bevolking ouder wordt en deze consumenten ook op een andere manier moeten worden benaderd.

1.4.1 Sport gerelateerd Door de “verkleuring” in de maatschappij zal men de consument op een andere manier moeten benaderen. Door de steeds veranderende behoeftes van de consument zal er op een bepaalde manier hierop ingespeeld moeten worden. Binnen de sport is toename van allochtonen ook zichtbaar, de verenigingen bestaan steeds meer uit een mengelmoes van culturen. Een belangrijke driving force die hier een rol speelt is de internationalisering.

1.5 Technologische ontwikkelingen, informatisering De wereld verandert en in de maatschappij speelt de trend digitalisering een grote rol. Ook aan de online wereld wordt steeds meer aandacht besteed. Bedrijven, consumenten en zelfs de overheid begeeft zich tegenwoordig in de digitale wereld om te communiceren met zijn of haar doelgroep. Uiteraard heeft dit voor de consument van “nu” een belangrijke invloed. De consument consumeert dan ook meer online en interactief door middel van bijvoorbeeld smartphones. Bedrijven en media proberen tegenwoordig ook de consument op de juiste manier te bereiken en probeert interactief met de consument om te gaan.

1.5.1 Sport gerelateerd De ontwikkelingen binnen de technologie hebben uiteraard ook invloed binnen de sport. Niet alleen op het gebied van sport consumeren, (tv kijken, sport volgen en dergelijke) maar ook door de ontwikkelingen binnen de sport zelf. Als wij gaan kijken naar consumententrends valt het op dat de “fan” tegenwoordig veel op de hoogte blijft van sport via de digitale wereld. De consument staat tegenwoordig 24 uur per dag in contact met de sportwereld. Daarnaast zijn er enkele trends die puur gericht zijn op de sportwereld. Het zijn trends die zich de komende tijd zullen voortzetten, maar wel volledig gericht zijn op ontwikkelingen binnen de sportwereld.

1.6 DIY Health Gezondheid en lichamelijke conditie speelt in de samenleving eens steeds grotere en belangrijkere rol. De trend die is ontstaan betekent dat de consument via verschillende technologieën, applicaties en apparaten kunnen de consument exact weten hoe de lichamelijke conditie is. Men noemt dit ook wel de doe-het-zelf trend. Steeds meer consumenten kunnen zelf zijn/haar conditie peilen/analyseren.

11

1.7 Point & Know Tegenwoordig heeft men de mogelijkheid om via allerlei manieren teksten te analyseren of door te nemen. In de toekomst zal de trend ontstaan waarbij men de “echte wereld” in een digitale wereld kan brengen. Dit zal in het jaar 2012 een belangrijke trend worden. Voorbeeld om de trend beter te visualiseren:

Men neemt een foto van het object waar je meer informatie over wilt weten. In de toekomst is het mogelijk dat je telefoon het object herkent en automatisch extra informatie levert.

1.8 Conclusie In dit hoofdstuk staan zes consumententrends beschreven. Van gebrek aan tijd tot de vergrijzing in Nederland. Alle trends heeft een andere betrekking op sport. De laatste twee trends die worden genoemd zijn puur gericht op de sportwereld. Gezondheid is een belangrijke hiervan. De trends die hier besproken zijn, worden meegenomen naar de volgende hoofdstukken.

12

In deze deelvraag gaan wij uitleggen wie die huidige sportliefhebber is in al haar facetten. Wij definiëren het begrip sportliefhebber en beschrijven wat deze sportliefhebber allemaal doet en waar zijn interesses liggen. De enquête helpt ons hierbij, vanuit de enquête kunnen wij een goed profiel opstellen van de huidige sportliefhebber. Om te beginnen is het belangrijk om het verschil aan te duiden tussen onze interpretatie van de ‘passieve’ sportliefhebber en de ‘actieve’ sportliefhebber. Met de actieve sportliefhebber bedoelen wij de personen die zelf sporten. De personen die van sport houden omdat zij zelf alles meemaken en ervaren. De adrenaline bij een mooi doelpunt, het heerlijke gevoel van winnen en de voldoening van mooi samenspel. Dit zijn de actieve sportliefhebbers! Mensen die het geweldig vinden om te sporten om verschillende redenen als: gezondheid, gezelligheid of aanzien. Hiernaast hebben wij ook de passieve sportliefhebber. Hiermee bedoelen wij personen die van sport kunnen genieten als passieve deelnemer. Dus de personen die van sport houden als zij er alleen al naar kijken. Dit is een hele grote groep. Dit gaat van de intensieve supporter die alle sportuitslagen in de gaten houdt en meereist met zijn of haar sportteam tot aan de personen die alleen naar het Nederlands elftal kijkt bij een Wereld Kampioenschap of Europees Kampioenschap. De laatste ontwikkeling op het gebied van de huidige sportliefhebbers is op het online gebied. In de leeftijd 18 tot 35 heeft het internet, de televisie ingehaald als het belangrijkste platform voor sportfans. Resultaten uit een recent onderzoek (23 februari 2012) geven weer dat 36,3% van deze sportliefhebbers wekelijks online inloggen om hun favoriete team of sport te zien. Tegenover maar 32,1% die dit doen via de televisie. Het geeft een duidelijk verschil weer hoe het gebruik van media bij jonge mensen in een snel tempo verandert, als we zien dat na de onderzoeken in 2011, de tv nog de grote leider was voor sport in deze leeftijdscategorie. Zoals u kunt begrijpen is er een grote overlapping tussen de actieve en passieve sportliefhebber. Er zijn ontzettend veel sporters die geïnspireerd zijn, omdat zij naar sport op televisie kijken en geïnspireerd zijn door hun idolen. Het is logisch dat mensen die zelf een sport beoefenen en ook hun favoriete sport in de gaten houden op de televisie, radio of op het internet. Wij gaan er al vanuit dat de passieve sportliefhebber een hele grote groep is en via onze enquête is dit een mooie manier om deze groep af te bakenen. Aan de hand van de enquête konden wij onze passieve sportliefhebbers beter in kaart brengen en op die manier een mooi profiel opstellen van de huidige passieve sportliefhebber.

2.1 Uitkomsten van het onderzoek Ons onderzoek is afgenomen bij 71 mensen in een verschillende leeftijdscategorie. Van 16 jaar tot en met 66 jaar. Alle onderzochte personen hebben allemaal een relatie met sport. 61 van de in totaal 71 onderzochte personen zegt een sport te beoefenen. De vraag die daarop volgde was: Naar welke sport kijkt u wel eens op tv? Bij deze vraag waren meerdere antwoorden mogelijk.

Voetbal 52 (75.36 %)

Atletiek 14 (20.29 %)

Vechtsport 9 (13.04 %)

Hockey 16 (23.19 %)

13

Badminton 2 (2.9 %)

Paardensport 6 (8.7 %)

Basketbal 21 (30.43 %)

Fitness 5 (7.25 %)

Watersport 8 (11.59 %)

Tennis 33 (47.83 %)

Honkbal 6 (8.7 %)

Denksport 2 (2.9 %)

Volleybal 4 (5.8 %)

Dans 9 (13.04 %)

Schaatsen 29 (42.03 %)

Anders, namelijk: 14 (20.29 %)

Een duidelijke uitkomst, wat wij natuurlijk ook wel konden verwachten. De meeste mensen kijken graag naar voetbal. Dit zal altijd de nummer één blijven in Nederland. Je ziet nu ook rond deze tijd als het Nederlands elftal weer moet presteren. Alles wordt versierd en iedereen wilt alles volgen. De top vijf:

1. Voetbal 2. Tennis 3. Schaatsen 4. Basketbal 5. Hockey

De volgende vraag die ook erg belangrijk is voor deze deelvraag is de vraag, hoe kijkt u naar uw favoriete sport als u niet in het stadion/de sporthal bent?

Niet Alleen, thuis Metvrienden ineen bar of

thuis

Met familiethuis

Anders

4

14

28

23

2

Hoe kijkt u naar uw favoriete sport als u niet in het stadion/de sporthal bent?

14

Door een relatief jonge doelgroep te benaderen ontstaat er snel een uitkomst met vrienden in de bar of thuis naar een sportwedstrijd kijken. Vrienden blijven toch altijd eerste keus voor vele jongeren. Met familie heeft natuurlijk ook altijd de voorkeur op het alleen zijn. Een sportwedstrijd is vaak een beleving samen met anderen. Alleen zijn tijdens een wedstrijd, zal de beleving van de consument ook aanpassen. Je bent sneller afgeleid en je verdiept je minder in het spel. Een passieve sporter kijkt daarom ook met andere ogen naar het spel dan een actieve sporters. Door zelf al te ervaren hoe het is om een wedstrijd te winnen of zenuwachtig te zijn voor een kampioenswedstrijd is het makkelijker om je in te leven in de sporters op het veld tijdens een wedstrijd. Er wordt door de mensen regelmatig naar sport gekeken. Dit was de vraag die wij stelden:

Hoeveel uur kijkt u ongeveer naar sport per week?

Nul uur 3 (4.23 %)

Eén uur 24 (33.8 %)

Twee tot vier uur 23 (32.39 %)

Vijf tot acht uur 16 (22.54 %)

Acht uur of meer 5 (7.04 %)

Zo’n 50 mensen kijkt gemiddeld twee uur naar sport. Dit is natuurlijk wel een gemiddelde. Je merkt snel dat de onderzochte personen allemaal sport gerelateerd zijn. Mensen die helemaal niet sporten zullen ook minder snel naar sport kijken, omdat zij de beleving niet ervaren zo intens ervaren als een passieve of actieve sporter.

Kijkt u vaker naar live sportwedstrijden of naar samenvattingen?

Live sportwedstrijden 13 (18.31 %)

Samenvattingen van de

sportwedstrijden

16 (22.54 %)

Allebei 42 (59.15 %)

De sportliefhebbers van nu zijn erg geïnteresseerd in zowel een live wedstrijd als een samenvatting. Door één van deze twee toepassingen uit te voeren mis je niks belangrijks van de wedstrijd en ben je altijd up to date.

2.2 Conclusie Uit het onderzoek is duidelijk dat de huidige sportliefhebber vooral geïnteresseerd is in voetbal. Maar ook andere “standaard” sporten die in Nederland beoefend worden. Daarnaast bekijkt de sportliefhebber graag wedstrijden met vrienden of familie. Hij of zij is zelden alleen naar een wedstrijd aan het kijken. De tijd die de sportliefhebber aan de sport per week besteed ligt rond de 2 uur. Zij besteden in de week redelijk veel tijd aan sport, omdat zij altijd geïnteresseerd zijn in de uitslagen en graag live of samenvattingen kijken van de wedstrijden.

15

Als wij willen weten hoe de consument er in de toekomst uitziet dan is het slim om te kijken naar een bedrijf die hier al een tijd mee bezig is. Er is een grote kans dat bedrijven die zich bezig houden met de toekomst, ook in de toekomst nog zullen bestaan. Om te vergelijken, behandelen wij ook een bedrijf die hier helemaal niet mee bezig is. Naar ons idee heeft Nokia, zich helemaal niet met de toekomst bezig gehouden toen zij aan de top stonden. Hiernaast is het sportmerk Nike steeds opnieuw gelukt om zich te ontwikkelen en heeft altijd ingespeeld op de behoeften van de consument.

3.1 Nokia Hoe kan het zijn dat een wereldbedrijf als Nokia, dat in 2007 ’s werelds grootste producent van mobiele telefoons met een marktaandeel van 38,1% , in 2012 leningen heeft uitstaan en moet vechten om te overleven? Hoe kwam het dat Nokia de concurrentie niet bij hield en haar marktaandeel is gedaald naar 12,4% (2011, 4e kwartaal)? Terwijl bedrijven als Apple, LG, Samsung en BlackBerry in 2007 nog het onderspit delfden aan Nokia. In 2007 was bijna vier van de tien verkochte mobieltjes wereldwijd een Nokia. Dat jaar had Nokia ook tijdens het Telecom Gala de ‘Mobile of the Year Award’ in de categorie ‘best verkochte mobiele telefoon’ (de Nokia 1600) in ontvangst mogen nemen. Tijdens deze tijden stond Nokia aan haar top. Nokia had nog 10 miljard euro achter de hand terwijl dit nu nog maar 4,9 miljard is. Hiernaast heeft Nokia ook nog enkele leningen uitstaan die in totaal 1,25 miljard euro bedragen. Dit zou nog een extra aanslag plegen op het vermogen van Nokia. Een grootmacht in de markt van mobiele telefonie als Nokia is gegaan van #1 naar het punt dat de concurrenten zo over hun heen liepen. Dit kwam doordat Nokia niet kon voorzien in de behoeften van de huidige consument (toen, de consument van de toekomst). Nokia had niet op de behoeften van de consument geanticipeerd en toen de smartphones eenmaal de wereld in waren was Nokia te laat. Als Nokia in de toekomst had gekeken en rekening had gehouden met de steeds veranderende behoeften van haar klanten. Dan had Nokia ingezien dat de behoefte naar de (huidige) smartphone groeide. Alles moest inmiddels sneller en functioneler. Toen Nokia het eenmaal besefte was het al te laat en zo zag Nokia haar marktaandeel elk kwartaal dalen. Er wordt door analisten verwachten dat Nokia in het aankomende jaar nog twee miljard euro er doorheen jaagt. Dit alles om de achterstand op de andere giganten in te halen, Nokia is echt wanhopig. De enigste reden waarom Nokia nog niet failliet is, is omdat ze zo groot waren voordat hun doemscenario werkelijkheid werd. Hetgeen wat Nokia de nek omdeed was het feit dat zij niet innoverend genoeg waren en het duurde te lang voordat Nokia haar producten op de markt plaatste. Het is voor kleine bedrijven al moeilijk genoeg om constant op de nieuwe behoeften van de consumenten in te spelen. Dit is voor hun van groot belang om te overleven. Grote bedrijven als Nokia kunnen een aantal tegenslagen hebben en dat is ook de reden dat Nokia nog bestaat. Maar als Nokia constant faalt om de consumenten te laten zien wat zij willen en constant faalt om te geven wat de consument wilt dan kom je steeds dieper in de problemen. Als een grootmacht in deze negatieve spiraal komt dan weet je dat er iets goed fout zit. Nokia heeft gelukkig een redder gevonden, namelijk Microsoft. Microsoft en Nokia zijn een samenwerking aangegaan om te blijven concurreren met de grootmachten in de markt van mobiele telefonie. Deze samenwerking zal ervoor zorgen dat het besturingssysteem van Microsoft wordt geïmplementeerd in de toestellen van Nokia. Microsoft zal met haar kapitaal van 60 miljard dollar een belangrijke speler worden om Nokia te helpen met het ontwikkelen van nieuwe producten en deze in de markt te zetten. Google en Apple zijn de grote

16

partijen waar Nokia en Microsoft tegen zal concurreren en Nokia zal echt met een product moeten komen waar de hele wereld ‘u’ tegen zal zeggen. Iets wat de wereld schokt is nodig om Nokia weer in het spotlight te zetten. Als Nokia de consument een product kan geven waarmee zij echt inspelen op behoeften van de huidige consument en een product laat zien wat ervoor zorgt dat de consument weet wat zij wilt. Pas dan kan Nokia haar oude positie innemen als één van de topbedrijven als het gaat om mobiele telefonie.

3.2 Nike Al jarenlang staat het sportmerk Nike aan de top als het gaat om sportkleding. Het speelt niet alleen in op de behoeften van de huidige consument, maar het laat de consumenten ook zien wat zij willen. In deze huidige maatschappij zijn er niet veel merken die dat kunnen. Nike heeft altijd al een blik gehad op de toekomst en is ook wel een trendzetter in de markt. Hiernaast heeft Nike voor bijna elke doelgroep wel een interessant product. Oud en jong, klein of groot en tegenwoordig is Nike intensief bezig met het ontwikkelen van producten voor gehandicapten. Deze lijn heet: ‘Nike Prosthetics’. Er worden protheses ontwikkeld door Nike, zodat gehandicapten ook kunnen sporten. In 2010 had Nike ook een prachtige promotiecampagne genaamd: ‘Write The Future’. In deze reclame wordt er vanuit de ogen van een aantal topvoetballers gekeken hoe hun leven eruit zou zien bij een positief toekomstbeeld en een negatief toekomstbeeld. De boodschap van Nike was het overdragen van het besef dat alles wat je vandaag doet, gevolgen heeft waar verantwoording voor gedragen moet worden. Een ander teken waardoor blijkt dat Nike altijd in de behoeften speelt van de consument is het feit dat Nike ervoor kon zorgen dat hun marktaandeel in het jaar 2010 op 38,1% stond op de markt van internationale schoenen. Terwijl dit twee jaar daarvoor (maar) 36,1% was. Het was Nike gelukt om midden in de kredietcrisis hun marktaandeel te verhogen. Waarbij andere merken als Adidas en Puma het duidelijk lastig hadden, was het Nike gelukt om toch winst te blijven maken. Hoe krijgt Nike het voor elkaar dat zij al jaren aan de top staan als het gaat om sportkleding? Zij krijgen dit voor elkaar door constant de sportliefhebbers te blijven verassen met een product of campagne dat een ‘wow’ factor heeft. Denk bijvoorbeeld aan campagnes als: Make the difference, Here I am, Joga Bonito en zo zijn er nog genoeg anderen op te noemen. Hiernaast blijft Nike ook steeds de meeste innovatieve kleding introduceren. Nike loopt dus eigenlijk voor op de behoeften van consument. De producten van Nike zijn altijd van topkwaliteit en het merk brengt altijd het beste en het nieuwste. Qua innovatie loopt Nike ook vaak voor op haar concurrenten, toen het social media tijdperk opkwam, had Nike haar eerste product dat hiermee werkte al klaarliggen, namelijk: Nike Plus. Toen dit tijdperk was aangebroken probeerden veel (grote) bedrijven een sterk sociaal netwerk op te zetten voor haar klanten. De resultaten waren voor sommige bedrijven afgrijselijk maar het lukte Nike om haar merk online te branden en het lukte Nike om goede platformen te creëren waardoor Nike interactie met haar klanten online kon plaats laten vinden. Een ander leuk voorbeeld wat aangeeft dat Nike een voorloper is in de markt van sportkleding is hun campagne voor de schoen: Nike Air Mag. Nike introduceerde vorig jaar de schoen van de toekomst! Dat waren namelijk de hypermoderne schoenen met automatische veters die de hoofdrolspeler in de bekende film Back To The Future droeg. Nike had een beperkte oplage van 1500 schoenen uitgebracht en deze geveild voor een goed doel. De schoenen werden voor gemiddeld 5000 dollar per stuk verkocht. Nike blijft bezig om het publiek te vermaken met de nieuwste technologieën, campagnes en producten. Onlangs heeft Nike haar eerst Nike+ Fuelstation geopend. In hun visie is dit de winkel van de toekomst. De winkel is ingericht met allerlei digitale mogelijkheden om sportief leven te stimuleren. Zo zijn er touchscreens waarop men informatie kunt vinden maar ook informatie over

17

het sportgebeuren in de buurt. Er is een gedigitaliseerde loopband, de muren hebben van vloer tot plafon LED lampjes die veranderen van kleur als het winkelend publiek er langs loopt en sales medewerkers lopen er rond met iPads die gebruik maken van augmented reality om producten te verkopen. Hiernaast heeft de winkel ook nog de zogenaamde ‘Fuel Pod’. Wat bezoekers de mogelijkheid geeft om een levensgrote gedigitaliseerde versie van henzelf te creëren op een beeldscherm. Ook heeft Nike onlangs een product ontwikkeld wat perfect aansluit op de laatste trends in de maatschappij namelijk: Nike+ FuelBand. Dit product is gecreëerd vanuit de trends: individualisering en het intensiever indelen van tijd. Op deze manier blijft Nike bezig met de toekomst en houdt constant de samenleving en de veranderingen binnen de samenleving in de gaten. Zodat Nike op een goede manier op de behoeften van haar klanten kan inspelen.

3.3 Conclusie De afgelopen jaren is er veel gebeurd in het bedrijvenleven. De crisis heeft veel invloed gehad op heel veel bedrijven. Het is een uitdaging voor bedrijven om hier winstgevende jaren uit te halen. Bedrijven die achter blijven hangen, krijgen het heel lastig. Als wij naar een bedrijf als Nokia kijken dan heeft dit bedrijf het enorm lastig gehad de afgelopen jaren. Dit komt omdat zij geen rekening hielden met de toekomst. Nokia kon op een gegeven moment niet meer op de behoeften van de consument inspelen, omdat de wereld om hun heen te snel veranderden. Aan de andere hand hebben wij het voorbeeld Nike besproken. Waarin Nokia faalde, slaagde Nike. Door innoverende, inspirerende, creatieve en trendzettende producten en campagnes kon Nokia winst halen door een blik op de toekomst te houden en de consumenten producten gaf waarvan de consument niet eens wist dat zij die wouden hebben.

18

In dit hoofdstuk bekijken we welke huidige middelen er op dit moment veel worden gebruikt en welke daarin een trend zijn. Ook wordt er bekeken naar welke sporten en/of sportzenders er gekeken wordt en via welke middelen dit gebeurt. Als eerste worden de trends van 2012 besproken op het gebied van media en/of middelen. Het tweede punt dat wij aankaarten zijn de resultaten van de enquête ten opzichte van de bekeken sporten, sportzenders en via welk middelen.

4.1 Deskresearch Trends in 2012

1. Meer zakelijke integratie van social media in het echte leven 2. Gamification 3. Social sharing 4. Sociale televisie 5. De micro economie

1. Meer zakelijk integratie van Social media in het echte leven.

Coca Cola creëerde een pretpark (in 2010) waar bezoekers door middel van hun polsbandje(met RFID apparatuur) konden inloggen op Facebook. Ze konden daarmee verschillende attracties “liken”. Maar ook door het fotograferen van personen met een polsbandje werden de bezoekers automatisch getagd op de foto. Door middel van dit onderzoek kan je duidelijk zien hoe social media zich steeds verder geïntegreerd wordt in het dagelijks leven. Maar ook een ander voorbeeld is de marketingcampagne van Domino’s Pizza. Je kon feedback geven op de pizza. Deze feedback werd geplaatst op een groot billboard op Times Square. Iedereen kan daarmee zien wat jij lekker vindt en de mening van anderen wordt steeds belangrijker voor de mens.

2. Gamification Hiermee worden de “games” bedoeld die geïntegreerd zijn in een hoop applicaties op het internet, je smartphone en iPad. Hierbij kun je denken aan het halen van levels, punten scoren voor extra toegang, winnen van prijzen of bepalen van opstellingen van sportwedstrijden. Gamification wordt tegenwoordig niet alleen toegepast op consumenten niveau, maar ook al doorgevoerd bij B2B en intern bij een bedrijf.

3. Social sharing Status updates, tweets, opinies, ideeën zijn allemaal een groot deel van wat social media zo extreem krachtig maakt op dit moment. De online media waren de eerste die dit begrepen door opties om content te delen toe te voegen. Dit leidde er toe om meer pagina vertoning, stijging van bezoekers en een betere positie in de zoekmachine. De volgende stap die zal plaats vinden is het delen via social media van zakelijke toepassingen zoals e-commerce of web transacties. Een duidelijk voorbeeld hiervan is: delen van een product of review met je eigen netwerk direct van de desbetreffende website. Je ziet het op dit moment al veel meer voorkomen. Één van jou “vrienden” heeft een goed artikel of product gezien en stuurt een verkorte link door in zijn status. Zo kan iedereen het lezen. Er wordt steeds meer gedeeld met elkaar, je onlangs geboekte vakantie, een interessant product of een nieuwe gadgets. Zo wordt alles met elkaar gedeeld in een korte tijd. Een groot sportbedrijf, zoals Nike, kan hier zijn voordeel uit halen. Met een nieuwe campagne of een nieuwe product hebben zij zo miljarden over de wereld bereikt via social media.

19

4. Sociale televisie Bij veel mensen is televisie kijken al meer een sociale activiteit geworden door te praten met de persoon die naast je wilt, te sms’en, te tweeten of te whatsappen over de programma’s die je op het moment kijkt. Televisie begint al steeds meer een sociale ervaring in grotere en bredere zin te krijgen. Zo heeft ‘The Voice of Holland’ de mogelijkheid om via Twitter reactie en je mening te geven. Deze worden dan ook uitgebreid tijdens de uitzending laten zien en besproken. En een andere manier waar op media consumptie meer social is geworden komt door een netwerk genaamd Get Glue. Het is een soort Foursquare maar dan voor de media. Je checkt je dus net als bij Foursquare in op een bepaald TV programma, vervolgens laat je de rest van jou vrienden weten wat jij aan het kijken bent. Een andere voorbeeld van sociale televisie is natuurlijk ook Connected TV (Apple) of smart TV (Samsung). Met deze televisie heb je toegang tot het internet. Dit betekent dat je bijvoorbeeld films via Youtube op je televisie kan kijken, maar ook applicatie kan downloaden en gebruiken.

5. De micro economie Door middel van social media kunnen er bepaalde zakelijke financiële problemen worden opgelost. Via een applicatie (bijvoorbeeld Kickstarter) kan iedereen zijn of haar project/idee plaatsen en door middel van crowdsourcing kan je dit project/idee financieren. De beste ideeën zullen dan binnen het platform duidelijk worden en de bedenkers krijgen de kans om het project/idee uit te voeren. Zij krijgen hierbij financiële ondersteuners op een alternatieve manier.

4.2 Fieldreseach Het tweede aspect wat er behandeld wordt in dit hoofdstuk is de enquête. Door middel van de enquête willen wij antwoord op de volgende vragen:

- Welke huidige middelen worden er op dit moment gebruikt door de consument/sportconsument?

- Naar welke sporten en/of sportzenders wordt er gekeken? - Via welke middelen wordt er gekeken naar sportwedstrijden?

Welke huidige middelen worden er op dit moment gebruikt door de consument/sportconsument?

20%

7%

32%

13%

21%

5%

2%

Op welke Social Media bent u actief?

Twitter

Hyves

Facebook

Youtube

LinkedIn

Google+

Anders

20

Natuurlijk staat Facebook op nummer één van de meest gebruikte media. Alle middelen die hier aangegeven zijn, zijn allemaal via internet. Internet speelt op dit moment de grootste rol in het leven van de consument. Een groot middel voor het ontvangen van content naast internet is nog altijd de televisie. De televisie is een makkelijk middel waar mensen alleen maar hoeven te kijken om informatie op te nemen. Consumenten hoeven er niks voor te pakken of te lezen. Naar welke sporten en/of sportzenders wordt er gekeken?

Het meest bekende programma is NOS voor het zien van sportwedstrijden of samenvattingen. Dit zal vooral komen doordat NOS Eredivisie Live samenvattingen mag uitzenden op het bekende tijdstip van 19.00 zondagavond. Zij trekken hiermee vele kijkers. Naast NOS wordt ook Eurosport bekeken. Op deze zender worden er allerlei verschillende wedstrijden uitgezonden die vaak internationaal plaats vinden. Nederland heeft vaak geen recht om dit uit te zenden, maar consumenten willen het toch niet. Via welke middelen wordt er gekeken naar sportwedstrijden?

Als u naar sport kijkt/luistert, via welke media doet u dit?

Televisie 66 (92.96 %)

Radio 27 (38.03 %)

Internet 39 (54.93 %)

Social Media 21 (29.58 %)

Anders, namelijk: 2 (2.82 %)

Televisie is en blijft het beste middel om sportwedstrijden te zien. Via televisie kan je een live wedstrijd volgen, wat ook steeds meer op internet komt. Het voordeel aan televisie is dat je er met meerdere mensen tegelijk naar kan kijken en het vaak betere kwaliteit uitzend met live wedstrijden. Doordat internet steeds meer aan de consument kan aanbieden zal dit middel elk jaar groter worden. Of televisie in de toekomst hét middel blijft om sport te bekijken, is een goede vraag. De televisie zal nooit verwijderen. Toen de televisie kwam, schreeuwden er mensen dat de radio zou verwijderen. Uit ons onderzoek blijkt dat er nog degelijk mensen naar de radio luisteren.

0

10

20

30

40

50

60

70

NOS EredivisieLive

Sport 1 ESPN Eurosport BCC Anders

Naar welke programma's kijkt u als er sport op tv is?

21

4.3 Conclusie Er zijn anno 2012 een aantal belangrijke ontwikkelingen/trends op het gebied van de consument. Dit zijn de trends: meer zakelijke integratie van social media in het echte leven, gamification, social sharing, sociale televisie en de micro economie. De vijf trends zijn niet meer te missen in het leven van de consument. Alles draait tegenwoordig om internet, smartphone, tablets, interactieve televisie en noem het maar op. Uit het onderzoek kwam ook duidelijk naar voren dat iedereen wel op social media actief is. Facebook is op dit moment wel de nummer één. In de toekomst zal dit wel gaan veranderen. Vooralsnog kijkt iedereen op dit moment nog duidelijk via de televisie naar sportwedstrijden. Het live volgen van wedstrijden vindt iedereen erg leuk en men vindt het belangrijk om mee te kunnen praten met anderen.

22

Hoe zullen de traditionele media zoals de krant, TV en Radio zich de komende jaren ontwikkelen en eruitzien in 2028? Welke trends spelen op dit moment een belangrijke rol in de “nieuwe media” en hoe zullen deze “nieuwe media” zich ontwikkelingen in de komende jaren? In deze paragraaf wordt er eerst gekeken naar de huidige media en langzamerhand naar de toekomst gekeken. Hoe zal de media er over 16 jaar uit zien? Wat zullen de ontwikkelingen zijn in de loop van de tijd? Is de media in 2028 nog even belangrijk als nu? De volgende punten zullen besproken worden:

De huidige media

Invloed van de huidige media op de mens

De toekomst van media

Welke media spelen een belangrijke rol in de toekomst?

Wat zal in de toekomst de invloed van media zijn op de mens? Het laatste wat behandelt wordt is de uitkomst van fieldreseach ten opzichte van de media. Hoe denken andere mensen erover? Met betrekking tot de enquêtes, maar ook de interviews met meneer Sprenger en meneer Bosma.

5.1 Deskreseach

5.1.1 De huidige media Betekenis: Media is een meervoudig woord. Het is het meervoud van het Latijnse woord medium, dat 'middel' betekent. Media betekent 'middelen waarmee we informatie overbrengen' (radio, televisie, kranten).

De opkomst van het populisme heeft naast de manier van campagne voeren, ook de berichtgeving van kranten beïnvloed. De kranten hebben zich de afgelopen tijd steeds meer moeten aanpassen, door een veranderende informatiebehoefte. Facebook is in een paar jaar tijd hét online platform geworden waar de nieuwe wereld zich verbind met elkaar. Maar liefst 850 miljoen mensen zijn inmiddels actief op het sociale netwerk en dat aantal blijft stevig doorgroeien. De verbindingen tussen de Facebook gebruikers worden de laatste tijd door onderzoekers onder het licht gehouden en dit levert interessante uitkomsten op. De huidige media heeft verschillende voor- en nadelen:

- Voordeel o Alles is overal

Je hoeft je deur niet meer uit voor voeding, kleding of andere aankopen o Je bent nooit meer “alleen”

Met je smartphone op zak, heb je altijd contact met anderen - Nadeel

o Mensen vertrouwen steeds meer op Internet en Google. De zoektocht beperkt zich dan ook steeds meer tot een aantal kanalen

Bijvoorbeeld het zoeken van een baan Bijvoorbeeld het opzoeken van doktersadvies Bijvoorbeeld het kopen van nieuwe meubelen

23

o Door het internet zullen de “echte” bedrijven veel minder klanten, bezoekers of patiënten krijgen, omdat de mens de mogelijkheid heeft om het allemaal zelf uit te zoeken.

o De privacy verdwijnt

5.1.2 Invloed van in de huidige media op de mens

Er zijn natuurlijk tal van invloeden van media op de mens. Hieronder staan een aantal feiten beschreven die een grote invloed hebben. Feit 1: Een onderzoek uit 2009: Media hebben grote invloed op kinderen en jongeren Stichting Reclame Rakkers heeft tijdens een congres nieuwe onderzoeksresultaten gepresenteerd. Uit onderzoek blijkt dat media een vanzelfsprekende en grote rol innemen in de levens van zowel kinderen als jongeren. Hierdoor functioneren media niet meer als losstaande hulpmiddel in hun omgeving. De media vormen voor de jeugd inmiddels zelf de omgeving of werkelijkheid. Door de komst van internet en het ontstaan van commerciële mediamerken vervaagt daarbij de grens tussen media en commercie. Kinderen komen steeds jonger onder invloed van media, terwijl de invloed van ouders alsmaar afneemt. Het mediagebruik van kinderen en jongeren vindt steeds vaker zonder toezicht plaats, waardoor het voor ouders en leerkrachten moeilijk wordt om kinderen proactief te begeleiden bij het opgroeien tot verantwoorde, actieve deelnemers aan de huidige gemediatiseerde wereld. Problemen Uit het onderzoek blijkt dat er problemen kunnen ontstaan wanneer kinderen en jongeren door gebrek aan begeleiding niet goed in staat zijn de informatie uit media te beoordelen op betrouwbaarheid. Het is voor hen zonder opvoeding of educatie tevens moeilijk informatie te interpreteren en te verwerken. Uit het onderzoek blijkt dat de mediaoriëntatie van kinderen onvoldoende is. Inmiddels is de media nog veel meer verandert en heeft het een nog grotere invloed op kinderen en jongeren. Deze generatie is het meest “aangetast”. Ouderen hebben minder last van de opkomst van de media, omdat zij zich hier minder mee bezig houden en vaak de werkelijkheid onder ogen kunnen zien. Feit 2: Invloed reclame en media Jongeren zijn gevoelig voor boodschappen in reclames en op bijvoorbeeld internet. Jongere pubers gaan af op hun gevoel en oudere pubers willen er graag bij horen. Jongeren gaan daarmee snel mee in trends en hypes. Alles om maar hip te zijn. Reclameboodschappen spelen hierop in. Dit doen ze voor volwassenen, maar ook jongeren zien, horen en lezen reclames of worden op een andere manier door de media beïnvloed. Sommige producenten richten zich speciaal op jongeren. Een algemene marketingstrategie is het toekennen van positieve eigenschappen aan een product en de mensen die dat product gebruiken. Jongeren zijn gevoelig voor reclames die humor bevatten en een beeld schetsen van ‘gezellig’, ‘leuk’, ‘feest’ en sociaal succesvol. Wanneer een product in de ogen van jongeren op die manier goed valt, dan zullen ze het eerder kopen. Of in het geval van middelengebruik, eerder meedoen.

24

Drankreclames zetten jongeren aan tot drinken. Jongeren die nog niet drinken kunnen onder invloed van reclames gaan drinken. Jongeren die al drinken kunnen door reclames meer gaan drinken. De tabaksindustrie werkt met onder andere met hippe kleurtjes sigaretten en aantrekkelijke kleding. Jongeren zijn (nog) makkelijker te beïnvloeden dan hun ouders. Omdat jongeren makkelijker te beïnvloeden zijn, hebben reclames een grote invloed op hun koopgedrag en schaffen ze producten aan die ze eigenlijk niet nodig hebben. Films en televisieprogramma’s (soaps!) hebben een vergelijkbare invloed. Jongeren leren van wat ze op televisie of in films zien. Het gedrag dat acteurs vertonen gaan ze normaal vinden en ze kunnen dit overnemen. Wanneer jongeren vaak naar films of televisieseries kijken waarin veel gerookt of gedronken wordt, dan zullen ze dat zelf ook eerder gaan doen. Vooral wanneer in die films of series het gebruik leuk en gezellig is, zonder dat daar nare gevolgen aan kleven. Feit 3: Jongeren zijn makkelijker te beïnvloeden dan ouderen Zonder uitzondering laten alle uitkomsten van het onderzoek ”De (on)zin van Sociale Media in de gastvrijheidsbranche” een sterke relatie zien tussen leeftijd en het gebruik van Sociale Media. Hoe jonger de respondent, hoe actiever met Sociale Media en hoe beter ze te beïnvloeden zijn door ´vrienden´ en reclames van een hotel, vakantiepark, camping en een ander type accommodatie. Hieronder zijn een aantal voorbeelden op een rij gezet.

Meer dan 97% van de twintigers is lid van een Sociaal netwerk, bij 60-plussers ligt dit onder de 30%

Van degene die een profiel op sociale netwerken hebben, vindt 63% van de twintigers reclame op Sociale Media nuttig. Bij 60-plussers ligt dit op 43%

Hotels, vakantieparken, campings en andere typen accommodaties worden door de twintigers en dertigers meer dan twee maal zo vaak “gevolgd” via de Sociale Media, dan door 60-plussers. Dit effect kan verklaard worden door het feit dat jongeren veel vaker op Sociale Netwerken zitten, dan ouderen.

37% van de twintigers is door een “vriend” op Sociale Media op ideeën gebracht over een hotel, vakantiepark, camping en een ander type accommodatie. Bij 60-plussers is dit lager dan 7%

92% van de twintigers hecht belang aan beoordelingen op websites, zoals Zoover.nl, Bungalows.nl of Booking.com. Bij 60-plussers is dit 57%

25

5.1.3 Conclusie: De invloed van Social Media op de mens is bij kinderen en jongeren groter dan bij oudere mensen. De jonge generatie wordt er op dit moment mee opgegroeid. Op de basisschool wordt bijvoorbeeld al aangeleerd hoe Youtube werkt. Bij de oudere generatie bestond internet niet eens in hun basisschool tijd en werd er alleen uit het boek gewerkt.

26

5.2 De toekomst van de media De verwachting is dat social media zeker blijft bestaan, maar mogelijk niet meer in de losse kanalen zoals we die nu hebben. Integratie en interactie zouden weleens sleutelwoorden kunnen zijn voor de komende periode. “I share, therefore I am” gaat het de komende jaren zeker winnen van “Kennis is macht”. We kunnen nu immers allemaal expert zijn en dat uiten we onder meer via social media.

Sinds het begin van dit millennium heeft het medialandschap enorme veranderingen ondergaan. Hiernaast maak je de consument ook niets meer wijs. De consument is gewend om meerdere bronnen snel te raadplegen en is de grootste producent van haar eigen media. De 2 hoofdonzekerheden zijn:

Het wel of niet betalen voor mediacontent

De versnippering van de aandacht van de consument Of er voor mediacontent wel of niet betaald wordt, heeft een grote invloed op de totale mediaontwikkeling. Volgens een eeuwenoude economische regel leveren schaarse dingen meer op dan ruim voorradige. In een ‘information overloaded’ wereld zal het simpelweg aanbieden van meer content dus geen geld opleveren. Toegevoegde waarde, kwaliteit van content en gebruiksgemak zullen bepalen in welke mate het betalen voor content door zal zetten. Bij de versnippering van de media-aandacht van consumenten is gedacht aan het aantal media-aanbieders waar de consument zijn (informatie en entertainment) content haalt. Een groter aantal benutte media-aanbieders verzorgt een grotere versnippering van de aandacht.

5.2.1 De smartphone Terwijl er nu ongeveer 15MB per smartphone wordt verbruikt, wordt er geschat dat in 2020 1GB(!) per dag aan mobiel data op je smartphone wordt verbruikt. Dit zal onder andere gaan komen door altijd online te zijn bij games, “pc in je hand”, 3D video op je mobiel en video bellen altijd en overal. In 2010 bezitten 494 miljoen mensen over de hele wereld een smartphone. Daarvan is bekend dat er 50% van de mensen in Nederland een smartphone heeft. In 2015 zal 2,6 miljard mensen een smartphone hebben. Dat zijn 5,3 keer meer mensen dan in 2010. Vervolgens zullen in 2020 meer dan 4,5 miljard mensen een smartphone hebben. Doordat meer mensen een smartphone zullen hebben, zal er ook meer met elkaar gedeeld worden. Het mobiele data zal enorm toenemen de aankomende jaren.

5.3 Welke media spelen een belangrijke rol in de toekomst? Internet zal in de toekomst altijd een belangrijke rol blijven spelen. Op dit moment gaat alles al via de satellieten of wifi-spots. In de toekomst kun je misschien overal waar je loopt wel verbonden zijn met een wifi netwerk, zonder nog maar enige kosten aan je provider te hoeven te betalen. Het internet zoals wij dit kennen zal zich onherkenbaar gaan veranderen de komende 16 jaar. Dit zal komen door de toenemende hoeveelheden data, diensten, apparaten en kunstmatige intelligentie die verbonden worden met het internet. Digitaal zal ons belangrijkste manier van denken en doen worden en het internet zal volledig versmolten zijn met onze fysieke wereld. De televisie zoals wij deze kennen op dit moment, zal zich ook onherkenbaar gaan veranderen in de toekomst. Eerst het zwart/wit beeld, daarna kleur in het beeld en nu bestaat de televisie 2.0 alweer. De televisie 2.0 geeft je de mogelijk om interactiever ermee om te gaan. Zo kan je via internet

27

Youtube films bekijken, applicatie downloaden en vervolgens spellen spelen, nieuws lezen, social media uitvoeren e.d. De media zal een onwaarschijnlijk grote rol gaan spelen in de toekomst. De mens kan nu al bijna niet meer “zonder” zijn telefoon, laat staan over 16 jaar. Alhoewel het dan geen telefoon meer is, zal er altijd een middel zijn om elk moment van de dag online te zijn.

5.4 Wat zal in de toekomst de invloed van media zijn op de mens? Onze verwachting is dat in de toekomst de media niet eens meer invloed op de mens heeft. Als de ontwikkelingen zo door blijven gaan, dan kan over 10 jaar niemand meer zonder de media. Zij zullen er al een lange tijd mee leven en het zal dus minder invloed op hun hebben. Er zijn een aantal uitzonderingen:

- Verdwijning van de media o Dan moet de mens weer “afkicken” van het gebruik

- Maandelijks nieuwere ontwikkelingen o Dit zal wel van invloed zijn op de mens. Zij zullen zich dan vaak nieuwe dingen moet

aanleren en met nieuwe dingen leren werken. Het zal waarschijnlijk minder invloed hebben dan het op dit moment heeft. Zij maken namelijk nu al de invloed van media mee en zullen in de loop der jaren niet meer verstelt staan van vele veranderingen.

28

5.5 Fieldreseach

5.5.1 Onderzoekresultaten Het onderzoek is afgenomen bij 71 mensen in een verschillende leeftijdscategorie. Van 16 jaar tot en met 66 jaar. 68 van de mensen geeft aan op Social Media actief te zijn.

Facebook heeft op dit moment de duidelijke overvloed op gebied van Social media. Zoals meneer Sprenger en meneer Bosma ons uitgebreid vertelden met de interviews, is Facebook waarschijnlijk maar een tijdelijke trend. Vijf jaar gelegen zou MySpace de toekomst zijn en uit onze resultaten gebruikt niemand MySpace meer. Facebook is op dit moment erg hot, maar over vijf jaar zal er waarschijnlijk alweer een nieuw Social media middel hot worden/zijn. Via welk middel wordt gekeken of geluisterd naar een sportwedstrijd staat hieronder.

In de kolommen hierboven zie je duidelijk dat het belangrijkste middel op dit moment nog steeds de televisie is. De televisie is in deze tijd nog echt niet weg te denken uit het leven van de mens. In de loop der jaren zal de televisie wel worden opgenomen door bijvoorbeeld Connected TV of een iPad. Connected TV zorgt ervoor dat je ook via internet kan kijken op je televisie. Zo kan je bijvoorbeeld Youtube films bekijken via je televisie of applicatie downloaden en spelen. Met je iPad kun je nu al vele uitzendingen terug kijken, films bekijken of andere content.

20%

7%

32%

13%

21%

5% 2%

Op welke Social Media bent u actief?

Twitter

Hyves

Facebook

Youtube

LinkedIn

Google+

Anders

0

10

20

30

40

50

60

70

Televisie Radio Internet Social Media Anders

Als u naar sport kijkt/luistert, via welke middel doet u dit?

29

5.5.2 Interview met meneer Sprenger Meneer Sprenger is Sales en Marketing Director bij Infostrada Sports Group. Het geluk van de opkomst van social media. Die we 5 jaar geleden nog niet hadden. Als ik iets heb ontwikkelt, kan ik bijna in een korte tijd honderdduizend mensen laten weten dat ik bijzonders heb ontwikkelt. Hiervoor moet je natuurlijk wel een goede strategie hebben. Maar de social media jaagt zo erg aan. Vroeger geloofde men ook in interactiviteit, toen heeft men heel lang geloofd dat interactiviteit via de tv zou plaatsvinden. Je had dan de zogenaamde red button. Nu is het verplaatst naar internet. Kijk maar naar je mobiel, tablet enzovoort. Zoals je vroeger een tijdschrift opschoot had, heb je nu een tablet. Het is eigenlijk een soort anabole steroïde die er is ingeslikt. Aan de ene kant lijkt het op dit moment een warboel, maar aan de andere kant is het een explosie van mogelijkheden. En die consument gaat het alleen maar aanjagen. Inmiddels heeft 50% van de consumenten een goed werkende smartphone in hun binnenzak. Het gaat nu zo snel. Een paar jaar geleden voorspelden een aantal goeroes dat de pc verdwijnt naar je binnenzak. Het is tegenwoordig al bijna niet meer nodig om een pc te hebben. Pc wordt alleen nog gebruikt voor school. Kijk naar je eigen gedrag. Deze ontwikkeling gaat gewoon door die is niet tegen te houden. Tempo, snel of langzamer.. maar het is er. Er zijn voorbeelden in de buitenlandse markt te vinden die al langer bezig zijn en waar je trends uit kan halen. De USA markt absoluut. En bij de Aziatische markt zijn ze al veel verder. Kijk naar China, naar Brazilië, Amerika, maar ook naar Engeland. Dan zie je gewoon dat de gewenning om voor content te betalen, voor specifiek voor wat jij wil zien is eigenlijk al veel groter. Online consumptie van sport wordt in landen als Brazilië en China voor 60%/70% van de consumenten bekeken. In Nederland zie je dit ook groeien als je nu kijkt naar de jeugd. Het kan ook advertising fundent zijn. Maar uiteindelijk zo’n free model is een voorloper van een betaald model of een gecombineerd model, dat zie je het meeste. Je kan heus nog wel bij de content, maar wil je meer, dan komt er een betaling bij. Een soort Freemium, maar eigenlijk is dat ook het dominante model van Google. Je kan praktisch alles krijgen, totdat je één niveau hoger gaat, dan komt er een soort upgrade, dan zeggen ze “ dat kost je 6 doller of 12 dollar per maand”. Om google earth scherper te bekijken of meer diensten eromheen te hebben. En op dit moment zie je bijvoorbeeld als je kijkt naar de jeugd dat 80% van de tijd die ze aan internet besteden, is video based.

5.5.3 Interview met Tony Bosma Tony Bosma trendwatcher, futurist van nu tot de toekomst Je ziet nu al op sociale netwerken hele andere netwerken opkomen. Diaspora is er zo’n voorbeeld van. Sociaal netwerk waarvan ze zeggen dat die het wel eens zou kunnen halen. Ik weet niet of die het gaat worden. 80% wat we nu online doen, bestond 5 jaar geleden niet. Wat wij normaal vinden online, bestond 5 jaar geleden niet. Dus ik denk dat het tempo van al die veranderingen hoog is. Je moet ook niet kijken naar Facebook. Wat noemde je nog meer? Apple, Apple is wel interessant! Facebook is eigenlijk meer, het is geen gadget, maar het is een beweging. Ik gebruik dat soort bedrijven als voorbeeld van wat er speelt, maar ik kijk naar wat voor ontwikkeling hangt er daar nu boven. Boven Facebook en Sociale media hangt dat we onze contacten zoals ik net zei, steeds meer digitaal gaan. De trend is de digitalisering van ons dialoog. Dat is een ontwikkeling die gewoon jaren doorgaat. Of Facebook nou weggaat of niet, dat vind ik niet interessant. Er komt wel iets anders voor terug. Die trend zet gewoon door. Dat is volgens mij trendwatching. Je kijkt niet naar de bedrijven die erop inspelen, die heel succesvol zijn, je kan er van leren, maar welke trend zit er nu onder en hoe moet je daar op inspelen.

30

Technologie overal gaat zo snel. Dat hebben we zelf niet eens door. Paul zegt: “bijvoorbeeld voetbal, redelijk terughouden, is ie net over de lijn of niet, maar bij basketbal in Amerika kijken ze zo vaak herhalingen terug om dingen te beslissen”. Ze zijn zo groot in Amerika, ook in de sponsoring. Dat moet ook wel. Misschien moet je zelfs zo kijken. Nu zitten we nog te denken, dat je dat soort sensoren in je doelen moet hebben. Het vertrouwen richting FIFA is ook helemaal weg. Je ziet het met smartphones. Mensen krijgen zelf ook zelf meer technologie en wordt het steeds makkelijk om zelf allemaal te doen. Misschien kunnen we straks zelf allemaal bepalen. Tijdperk is dat, all time low in vertrouwen. Er is geen vertrouwen in de FIFA. Ze moeten juist weer wat open worden en weer verbinden in de maatschappij. Dat is de belangrijkste trend daarin. Bestaan er überhaupt zenders in 2028 is de vraag; RTL 4 en dergelijke. Ik denk wel dat het circulaire entertainment, Nokia noemde dat, op gaat komen. Circulaire entertainment houdt in; je post een film online, iemand anders voegt iets toe en iemand anders ook weer. Zo ontstaat entertainment en dat gaat echt een booming business worden. Mensen participeren en maken zelf entertainment. Ik ga nu over 2028 praten. Ik heb niet de kennis over wat het precies gaat worden. Ook ik moet in scenario’s denken. Ik denk dat het publieke bestel, alhoewel het al heel oud is, dat het radicaal anders is. Ook de manier op hoe wij films maken. Hoe we dat vooral uitzenden, dat slaat helemaal nergens op. Als er 1 wereld ouderwets is, dan is het de filmindustrie. Dat is echt 19e eeuw, volgens mij reden politie toen nog op varkens, het is toch niet normaal. We maken een film, voor belachelijk veel geld, gaat nergens over. Wij bepalen hoe lang die in de bioscoop draait en dan is het voor niemand anders toegankelijk. Dan gaan we kijken wanneer we ‘m uitbrengen op DVD en weer een half jaar later komt het op TV. Vind je het gek dat mensen zelf om die gasten heen allerlei zaken gaan regelen. Dat is toch niet meer van deze tijd? Ik snap echt niet dat ze daar niet vernieuwend over nadenken. Dat is echt een heel oud model. De snelst afnemende industrie in USA zijn de kranten en de media industrie, die neemt enorm snel af. De snelst groeiende is het internet. De persoonlijke medicijnen markt zal ook erg snel toenemen, net als de gasindustrie. In de zorg zal ook veel gaan gebeuren. Je ziet nieuwe takken ontstaan.

5.6 Conclusie Media, wat een groot en veelzijdig woord is het toch. In het hoofdstuk werd er uitgelegd waar media op dit moment voor staat en wat de invloed van media is. De jongere generaties wordt er nu mee opgegroeid en kan soms de werkelijkheid niet meer onderscheiden. De oude generaties wordt er soms gek van en zou alles wel eens terug willen draaien. Verder wordt er in dit hoofdstuk nog ingegaan op de toekomst van de media. Het onderdeel fieldreseach is gebaseerd op de twee interviews en de enquête. Beide mannen denken dat de media niet meer zal verdwijnen voor de consument. Het speelt al zo’n belangrijke rol in het leven. Uit de enquête bleek ook duidelijk dat vele respondenten gebruik maken van media en het meest gebruikte medium televisie is.

31

Ja 37%

Nee 63%

Second Screen

In dit hoofdstuk bespreken wij de negatieve en positieve aspecten van een sportliefhebber als hun naar een sportwedstrijd kijken. Op deze manier kunnen wij mooi in kaart brengen waar een sportliefhebber zich aan ‘irriteert’ tijdens het kijken naar een wedstrijd. Als wij dit weten is het makkelijker om eventuele ontwikkelingen te herkennen waar sportprogramma’s zich zullen verbeteren. Als men weet waar deze ‘irritaties’ liggen kunnen zij er wat aan doen en op deze manier is het makkelijker voor ons, om te beschrijven hoe sportliefhebbers later een sportwedstrijd volgen. Dit hebben wij onderzocht door middel van de enquête. Wij vroegen onze sportliefhebbers wat zij een negatief en positief aspect vonden van het volgen van een sportwedstrijd. De resultaten zullen wij in de hoofdstuk weergeven. De sportliefhebbers hebben de laatste jaren een flinke verandering meegemaakt als het gaat om de manier waarop er naar sport werd gekeken. Soms wordt dit opgemerkt, maar meestal ook onopgemerkt. Om te beginnen is de sportbeleving flink verandert: marketeers zagen in dat de maatschappij over gaat in een beleveniseconomie en dit sloeg ook over naar de sport. Binnen de sport is dit uitstekend te creëren aangezien sport een beleving is. Vervolgens kwam sport 2.0, de verbetering van sportbeleving door het gebruik van internet, mobiele technologie en social media. Er ontstonden communities, games, platformen om te communiceren en men verkreeg op deze manier extra informatie. De groei van social media heeft hierdoor ook de consumptie van sport gelanceerd. Sportbeleving is enorm verbeterd door meer en snellere informatie.

6.1 Second screen Vanuit de social media en alle verbeterde technologieën is ook het second screen ontstaan. Het is een redelijk nieuw begrip, maar volgens sommigen is second screen de redder van de televisie. Televisiekijken met de smartphone nam steeds meer toe en met speciale tv-applicaties op een second screen is de aandacht van de kijker gewaarborgd. Wij vroegen onze sportliefhebbers of zij gebruik maken van een second screen. 37% van de onderzochte personen antwoordden ja. Er zijn wel enige voorwaarden voor het gebruiken van een second screen bij bijvoorbeeld SBS 6 als het Nederlands elftal speelt. De sportliefhebber moet beschikken over een apparaat die een second screen applicatie ondersteunt. Hierbij moet je denken aan een smartphone of tablet. Het is waarschijnlijk om aan te nemen dat de oudere sportliefhebbers hier niet over beschikken. Maar toch, het begrip second screen bestaat nog niet heel lang en al 37% maakt gebruik hiervan.

32

6.2 Media Het is belangrijk om te weten op welke manier, via welke medium, de sportliefhebber naar haar favoriete sporten kijkt. Is dit nog steeds via de televisie of heeft het internet daadwerkelijk de televisie ingehaald als het gaat om het belangrijkste platform voor sportfans? Dit was namelijk gebleken uit een onderzoek van het Global Sports Forum. In dit onderzoek kwam voort dat in de leeftijd 18 tot 35 het internet, de televisie heeft ingehaald als meest belangrijkste medium. De resultaten van het onderzoek gaven weer dat 36,3% van deze sportliefhebbers wekelijks inloggen om hun favoriete team of sport te zien. Wij hebben dit vraagstuk ook neergelegd bij onze sportliefhebbers en dit waren onze resultaten.

De onderzochte personen kregen de mogelijkheid om meerdere mogelijkheden te kiezen. Toch moet ons onderzoek, het onderzoek van Global Sports Forum tegenspreken. Uit het onderzoek bleek dat 66 sportliefhebbers van de 71 (93%) nog altijd hun sport volgen via de televisie. Vervolgens blijkt dat 39 personen (55%) ook via het internet hun favoriete sport volgen. Ook opvallend is het aantal personen dat ook sport volgt via social media, 21 personen (30%). Zoals gebleken uit ons onderzoek is televisie nog altijd het meest gebruikte medium om sportwedstrijden op te volgen. Wat ons brengt bij het meest belangrijke en interessante vraagstuk van dit hoofdstuk. Wij vroegen onze sportliefhebbers: ‘’Wat vindt u een negatief aspect van het volgen van een sportwedstrijd op televisie?’’ en ‘’Wat vindt u een positief aspect van het volgen van een sportwedstrijd op televisie?’’ Wij gaven de sportliefhebbers een aantal opties om uit te kiezen. Deze opties waren: statistieken, herhalingen, commentaar, reclame, voorbeschouwing, napraten en camerastandpunten. De opties waren voor allebei de vragen hetzelfde. Hiernaast voegden wij erbij toe dat zij maar twee opties mochten kiezen.

0

10

20

30

40

50

60

70

Televisie Radio Internet Social Media Anders

Media

33

0 10 20 30 40 50 60

Statistieken

Herhalingen

Commentaar

Reclame

Voorbeschouwing

Napraten

Camerastandpunten

Anders

Negatieve aspecten

6.3 Negatieve aspecten

Het eerste wat opvalt als je deze resultaten bekijkt is dat veel personen kozen voor reclame als een negatief aspect van het kijken naar een wedstrijd. Dit is natuurlijk te begrijpen, stelt u eens een basketbalwedstrijd voor in Amerika. In de hele wedstrijd mag het spel acht weer worden stil gelegd door middel van een time-out en bij elke time-out komt er een reclameblok. Als het een spannende wedstrijd is, sparen de teams in een basketbalwedstrijd de time-outs op voor het einde. Maar als het dan ook daadwerkelijk spannend is en er komt telkens een time-out dan blijven die reclame blokken je ook irriteren. Twee minuten sportwedstrijd, reclame, paar minuten sportwedstrijd, vervolgens weer reclame. Men wordt er gek van en volgens sommigen zorgen die reclames er ook voor dat de populariteit van de sport eronder lijdt. Sportliefhebbers zitten er gewoon niet op reclame te wachten, ze willen hun favoriete sport zien. Hoewel dit de grootste minpunt is onder de sportliefhebbers zal het lastig worden in de toekomst om dit negatieve aspect te verhelpen. De meeste organisaties draaien juist om de inkomsten van reclameblokken en bedrijven zijn ook bereidt om hier veel geld voor neer te leggen. In de toekomst kan dit worden opgelost om de reclames leuker te maken en specifieker gericht op de doelgroep. Dat zou een kleine verbetering zijn als het gaat om het negatieve aspect reclame. Het was natuurlijk te verwachten dat reclame het grootste negatieve aspect zou zijn tijdens het kijken naar een sportwedstrijd maar nu is het interessant om te kijken welke optie er naast reclame, als negatief wordt beschouwd. Op de tweede plek staat de voorbeschouwing en vlak daarna komt al het napraten. Blijkbaar worden deze twee aspecten tijdens een sportwedstrijd ook als negatief beschouwd of het kan zijn dan deze twee aspecten het minst positief zijn. Sportliefhebbers vinden het misschien geen toegevoegde waarde of hebben geen tijd om naast de sportwedstrijd ook nog de voor- en nabeschouwing te volgen. Het is in ieder geval duidelijk dat reclame met nek en schouders boven alle andere aspecten uitkomt als het gaat om een negatief aspect tijdens het kijken naar een sportwedstrijd.

34

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

Statistieken

Herhalingen

Commentaar

Reclame

Voorbeschouwing

Napraten

Camerastandpunten

Anders

Positieve aspecten

6.4 Positieve aspecten

Nadat wij hebben gekeken naar de negatieve aspecten van een sportwedstrijd is het altijd belangrijk om naar de positieve kanten te kijken. Soms is het ook beter om je positieve punten uit te breiden in plaats van je negatieve punten aan te pakken. Onder onze sportliefhebbers komt herhalingen als nummer één uit ons onderzoek. Sportliefhebbers vinden het blijkbaar fijn om af en toe eens een herhaling van een bepaalde actie te zien. Ook is het logisch dat de echt sportliefhebbers het fijn vinden om gelijk bevestiging te krijgen bij een discutabele beslissing van de scheidsrechter. Dit is natuurlijk een gevoelig punt bij alle sporten. Bij sommige sporten is het al mogelijk om herhalingen tijdens de wedstrijd te bekijken. Denk aan hawk-eye bij tennis, maar bij sommige sporten is dit nog niet geïmplementeerd, als bij voetbal. Voor de mensen op de bank is het altijd fijn om gelijk te zien of de bal wel of niet over de lijn was of het wel of niet buitenspel was en of die ene speler juist een schwalbe maakte of niet. Personen die naar de sport kijken willen antwoorden op deze vragen. Nu is het de kunst om de positieve aspecten verder uit te bouwen. Met de opkomst van interactieve televisies en co-creatie in de sport zou het in de toekomst mogelijk kunnen zijn om de herhalingen wanneer je maar wilt terug te kijken in combinatie met het volgende positieve punt namelijk: camerastandpunten. Herhalingen terug kijken vanuit welk camerastandpunt dan ook. Dit zouden in de toekomst mogelijke voorbeelden zijn waardoor de sportliefhebber nog meer van haar sport kan genieten.

35

Hiernaast staat het element commentaar ook in de top drie van meest positieve punten aan een sportwedstrijd. Sportliefhebbers hebben de behoefte aan een persoon die de wedstrijd bij elkaar praat en voor extra informatie zorgt. Het commentaar kan een wedstrijd maken of breken, het levert een extra spanning als een commentator heel fanatiek is en het kan prachtige resultaten leveren.

6.5 Conclusie Zonder twijfel is en blijft het meest negatieve aspect van het kijken naar een sportwedstrijd; de reclames. Dit is toch de grootste inkomstenpost van zenders dus in de toekomst zal het nog heel lang blijven voordat reclame niet meer bestaat. Reclame zou wel aantrekkelijker gemaakt kunnen worden door het specifieker te maken voor een individu, in de toekomst is dit zeker mogelijk. Er zijn een aantal positieve punten die positief zijn. De toegevoegde waarde van herhalingen wordt door de sportliefhebbers zeer op prijs gesteld plus camerastandpunten en commentaar.

36

In dit hoofdstuk wordt gekeken naar de ontwikkeling van verschillende technologische ontwikkelingen. Welke zijn dit en welke kunnen een rol spelen tijdens de Olympische Spelen van 2028? We hebben een top vijf van technologische ontwikkelingen geselecteerd die volgens ons belangrijk kunnen zijn voor de toekomst. De ontwikkelingen staat op willekeurige volgorde beschreven.

7.1 Google Project Glass Onder de naam Project Glass is zoekmachine gigant Google bezig met hun eigen augmented reality bril. Als we de plaatjes mogen geloven dan is het niet een bril zoals we kennen maar bestaat het uit een doorzichtige display waarop aanvullende informatie wordt getoond op basis van wat je in de fysieke wereld ziet. Google zegt zelf over het project: We think technology should work for you—to be there when you need it and get out of your way when you don’t. Zij willen dit met een low profile 'bril' doen. De aanvullende informatie is nog erg summier, maar de aansturing van de bril zal onder andere gaan via spraak. Dat is dan wel weer cool al zal dat buiten weleens lastig kunnen zijn. Verder kun je foto's maken, bellen, aanvullende informatie op fysieke objecten geprojecteerd krijgen. Ook zit er een navigatiesysteem in en heeft het nog veel meer opties, deze bril kan het leven sterk beïnvloeden.

7.2 Intelligente Netwerken Met elk nieuw intelligent toestel of softwaretoepassing die op een netwerk wordt gezet, zullen ook alle eindpunten en toestellen intrinsiek intelligenter worden – elk profiteert exponentieel van bijkomende verbindingen. Of het nu gaat om verbindingen tussen mensen onderling, machines met mensen of machines met machines. Er zullen nieuwe kansen gecreëerd worden om maatschappelijke uitdagingen op te lossen. IT zal bijvoorbeeld ingezet worden om de stijgende kost voor gezondheidszorg aan te pakken of om intelligente energieoplossingen te leveren. Gezien het belang van het netwerk zal elke dienstonderbreking een belangrijke impact hebben. Hierdoor zal de vraag naar zorgvuldig ontworpen en goed beheerde diensten aan de basis van de wereldwijde IP-backbone en snelle draadloze netwerken alleen maar groeien.

37

7.3 Nieuwe transportmiddelen Een speciaal buizentransport systeem zou de trein en het vliegtuig overbodig kunnen maken. Het systeem moet mensen in buizen met een snelheid van 6500 kilometer per uur kunnen vervoeren. Je zult weinig merken van de snelheid en ook weinig G-krachten ervaren. Tenminste dat is wat de bedenkers en patenteigenaren beweren. Het buizensysteem zou efficiënter, schoner en goedkoper zijn dan bijvoorbeeld treinen en vliegtuigen. De bedenkers zeggen dat je van New York naar Beijing in 2 uur kunt reizen met de Evacuated Tube Transport systeem. Een reisje rond de wereld doe je in 6 uur. Het plan is zeker niet nieuw en het patent zou stammen uit 1999. De rechten van het patent liggen bij ET3 die als motto hebben: Space travel on earth. De vraag is natuurlijk gaat dit er ooit komen? De filosofie achter het systeem en de realisatie ervan is een open source systeem net als Linux, maar dan voor transport en binnen strikte veiligheidsregels. Dus iedereen kan participeren in de realisatie van deze nieuwe vorm van transport. Op de vraag wanneer het er dan echt zou moeten komen zien we uiteraard nog geen streefdatum. Het antwoord is als volgt: Prototypes, or production components for all of the individual systems used by ETT exist right now. These components / facilities / materials etc. will be virtually assembled into an ETT system over the Internet. As the real components are assembled virtually, plans and alliances are formed for actual construction.

7.4 M2M2P Communicatie van machine tot machine zal de manier veranderen waarop mensen hun wereld beheren of het nu gaat om energieverbruik, productinventarisatie of kritische bedrijfsactiva en beheer van het wagenpark. Toch zal het menselijke aspect, de mens, een belangrijke rol spelen in het gebruik van digitale kennis, wat innovatie zal stimuleren en tot belangrijke nieuwigheden zal leiden. Bijvoorbeeld, terwijl draagbare monitors mogelijk 24 uur op 24 een oogje houden op een patiënt zijn vitale tekens, zullen zorgverleners die informatie uiteindelijk gebruiken om patiënten te onderzoeken en behandelen.

38

7.5 3D Printing De komende tientallen jaren zal de markt voor 3D-print-technologie exponentieel groeien. Dankzij dalende kosten en verbeterde technieken zal het niet lang meer duren voordat 3D-printen net zo gewoon zal worden als het gebruik van bijvoorbeeld een magnetron. Hoewel de technologie nu nog in kinderschoenen staat, hebben de 3D-Printers veel potentieel: van het printen van eten tot een compleet elektronisch apparaat (bijvoorbeeld nog een 3D-printer). De meeste mensen onder ons zullen dit nog meemaken. Ook bioprinting zal groots worden de komende decennia. Verwacht wordt dat complete organen in korte tijd gecreëerd kunnen worden. Dit zal orgaandonatie overbodig maken en vele levens redden. In de afgelopen jaren zijn er al meerdere succesvolle experimenten gedaan met behulp van bioprinttechnologie.

7.6 Conclusie In dit hoofdstuk wordt er ingegaan op de ontwikkelingen van de technologie. De eerste nieuwe technologie, Google Glasses, was onlangs al op het nieuws met de voorspelling binnen 2 jaar beschikbaar te zijn voor de consument. Over de andere technologieën kan je wel veel op internet over lezen, maar zijn nog weinig tot niet in het nieuws gekomen. Wanneer deze technologie de consument gaan bereiken, is nog de vraag. Voor bijvoorbeeld de 3D printer, zal nog wel wat werk verricht moeten worden.

39

In dit hoofdstuk wordt er een beeld geschetst van de nieuwe consument van 2028. In deze vragen zal er gespeculeerd worden over de consument van 2028 en hoe Infostrada Sports Group zijn/haar diensten aan deze consument moet aanbieden. Allereerst vindt u informatie over Infostrada Sports Group, hoe de statistieken op dit moment worden aangeboden en hoe dit in de toekomst moet gaan. Vervolgens wordt de toekomstvisie van meneer Sprenger (Sales en Marketing director) besproken. En als laatste wordt onze visie gesproken voor Infostrada Sports Group.

8.1 Infostrada Sports Group Infostrada Statistics is anno 2012 wereldmarktleider op het gebied van sportstatistieken. Ze hebben de beschikking over uitgebreide statistieken van meer dan 100 verschillende sporten, met de focus op voetbal en de olympische sporten. Alle feiten en cijfers van wedstrijden, atleten, teams, competities, toernooien, stadions, sponsoren en veel meer slaat Infostrada Sports Group op in een van werelds grootste sportdatabases. Deze sportinformatie - nieuws, live coverage, resultaten, biografieën, statistieken en veel meer – levert het bedrijf aan kranten, tijdschriften, radio, TV, federaties, bonden, evenementorganisaties, sportsites, portals, wap en sms providers. Sinds kort heeft Infostrada Sports Group zich gevoegd bij een drietal andere bedrijven: Eyeworks Sport, Sport2Media en CMI Holding. Samen gaan ze nu door het leven als Infostrada Sports Group. Het hoofddoel van het nieuwe bedrijf is om meer in te gaan spelen op de trend dat steeds meer mensen sportwedstrijden op televisie bekijken met een tablet of laptop op schoot voor statistieken over sporters, teams, toernooien en competities.

8.2 Hoe worden sportstatistieken momenteel aangeboden aan de consument? Infostrada Sports Group bestaat sinds kort en biedt haar statistieken momenteel aan op een tweetal manieren, die hieronder uitgebreider aan bod zullen komen. Twitter Infostrada Sports Group biedt verschillende statistieken “gratis” aan via diverse Twitterkanalen. Infostrada Sports Group gebruikt momenteel 10 verschillende Twitteraccounts:

- Infostrada Sports, algemene Twitter account van Infostrada - Infostrada Sports NL, statistieken over de Eredivisie, Oranje en andere belangrijke

Nederlandse Sporten - Infostrada 2012, gericht op de Olympische Spelen die er aan gaan komen - Infostrada 2014, gericht op de winterspelen van 2014 - Infostrada Rugby, levert statistieken over diverse belangrijke rugbymatches - Infostrada Sports Group, Twitter account van het nieuwe bedrijf - Infostrada Noorwegen, voor Noorweegse sportstatistieken - Infostrada Denemarken, voor Deense sportstatistieken - Infostrada Zweden, voor Zweedse sportstatistieken

Via al deze Twitterkanalen probeert Infostrada Sports Group de consument meer te betrekken bij de statistieken die Infostrada Sports Group bezit. Er is bewust gekozen voor verschillende doelgroepen, omdat sportstatistieken vaak per sport, competitie of land interessant zijn voor de consument. In de toekomst zal het aantal Twitter kanalen worden uitgebreid. Infostrada Sports Group is zeer up to date met het verspreiden van de statistieken, vaak voor, tijdens en na wedstrijden, zodat de tweets

40

van grotere waarde zijn en de consument als het ware een “extraatje” krijgt. Dit kost de consument verder niets extra’s. Eredivisie Live Sidekick De eerste test/project van het nieuwe bedrijf Infostrada Sports Group is Eredivisie Live Sidekick. Dit is een ondersteunende website dat gebruikt wordt voor Second Screening tijdens en na voetbalwedstrijden in de eredivisie. Wat kan je allemaal zien op deze site:

- Diverse “live” statistieken tijdens de wedstrijd, per team en speler. Van balbezit tot vrije trappen, van het aantal goede passes tot het aantal overtredingen, van spelersvergelijkingen tot heatmaps waarop wordt aangetoond waar de bal het meeste is.

- Video’s van trainers en spelers - Quizvragen (Wie heeft dit seizoen de meeste speelminuten gemaakt bij FC Utrecht?) - Polls (Vindt jij de wissel terecht? Wie is jouw man of the match?)

Deze vorm van Second Screening is dus informatief, interactief en sociaal. Hier kan iedereen gebruik van maken, maar het is een toevoeging voor de gene met een eredivisie live abonnement, omdat deze mensen tijdens de wedstrijden deze website kunnen bezoeken en op de hoogte blijven van alle interessante statistieken, video’s en feiten etc. Dit kan dus via je laptop of tablet. Voetbal wordt dus meer dan alleen “kijken”. De consument wordt er meer en meer bij betrokken!

41

8.3 Hoe worden sportstatistieken aangeboden in 2028? De huidige trend, de interactiviteit tussen de consument en de sport, zal zich in de komende jaren alleen maar gaan uitbreiden. In 2028 is de technologie zo ver dat de consument 24/7 verbonden is/kan zijn met de sport. Daarbij speelt de “beleving” van de sporten een belangrijke rol. Consumenten zijn in staat om de sport individueel te beleven in zijn of haar eigen virtuele 3D-wereld. Het individu wil zoveel mogelijk zelf consumeren en het in eigen hand hebben. Consumenten worden steeds machtiger en het begrip “prosumer” is van kracht. Het grillige van een consument:

- Geen vaste levensloop - Enorme keuzevrijheid op allerlei gebieden - Onvoorspelbaar consumentengedrag - Zapp-cultuur

De versnelde digitalisering komt terug in de interviews met Sprengers en trendwatcher Tony Bosma. Deze ontwikkeling gaat razendsnel, dus het is heel realistisch dat je in 2028 zelf kan bepalen hoe je de sport wilt consumeren.

8.4 Advies Sportstatistieken zullen dus geïntegreerd moeten worden in het dagelijks leven van de consument. Sportstatistieken moeten opvraagbaar zijn wanneer iemand maar wil. De keuzevrijheid is hierin belangrijk. “Ik wil graag weten hoe vaak Messi in zijn loopbaan geblesseerd is geweest in vergelijking met Ronaldo”. Dit moet binnen no time opgevraagd kunnen worden via de beschikbare database van Infostrada Sports Group. Waar het momenteel aangeboden wordt op verschillende doelgroepen, zal het in de toekomst individueel aangeboden gaan worden. Waar het nu dus vooral van business-to-business of business-to-business-to-consumer gaat, zal het in de toekomst veel meer van business-to-consumer moeten gaan gebeuren. Rechtstreeks van Infostrada Sports Group naar de klant. En het moet mogelijk zijn via alle beschikbare mediakanalen. Van TV, tot mobiel, van iPad tot iWatch. Statistieken opvragen voor, tijdens en na een voetbalwedstrijd. Ieder voor zich, wanneer je maar wilt, waar je maar wilt. Daarbij zal je sportstatistieken ook moeten koppelen met andere dingen, zoals nu al gebeurt bij Eredivisie Sidekick, waarbij je ook polls en quizvragen kan beantwoorden. Statistieken zullen onderdeel moeten zijn van een totaalpakket. Een voorbeeld:

- Je bekijkt een voetbalwedstrijd thuis op de bank, met een nagenoeg echte 3D belevenis - Je kiest zelf je camerastandpunten tijdens de wedstrijd - Je vraagt zelf statistieken op tijdens de wedstrijd en deelt die met vrienden - Je waagt een gokje tijdens de wedstrijd - Na afloop duik je nog even de virtuele persruimte in, waar je je vraag stelt - En daarna maak je zelf nog even een samenvatting van de wedstrijd, met jouw eigen

hoogtepunten. Sportstatistieken zijn in dit voorbeeld een onderdeel van het geheel. Infostrada Sports Group zal zich ook bezig moeten houden met de overige genoemde aspecten, zoals het gokken bijvoorbeeld. Statistieken zijn te koppelen met quoteringen, waardoor Infostrada Sports Group mogelijk zelf “live” betting via de TV/iPad/Mobiel kan realiseren. Ook het zelf kiezen van camerastandpunten kan een onderdeel zijn waarin Infostrada Sports Group zich uiteindelijk mee kan onderscheiden. En hiermee wordt de sportbeleving ook weer vergroot, de sportbeleving waar de consumenten naar op zoek zijn. En hierbij betaal je ook echt alleen wat je gebruikt, dus er bestaan geen pakketten meer. Je betaalt per statistiek en je betaalt per bijgewoonde persconferentie.

42

8.5 Conclusie

- Infostrada Sports Group moet ervoor zorgen dat sportstatistieken altijd en overal beschikbaar zijn voor de consument.

- Sportstatistieken moeten uiteindelijk een onderdeel worden van een groter geheel, om de belevenis omtrent de sport te vergroten.

8.6 De visie van meneer Sprenger, Sales Manager Infostrada Sports Group Sportcontent is steeds meer gedifferentieerde naar meerdere schermen. Jullie papa’s en mama’s keken braaf naar studio sport en bij voorkeur als het werd uitgezonden. Jullie zijn van de volgende generatie, internet online wereld. Volgende generatie nog meer. Het hele gedragspatroon veranderd, hierbij ontstaat mediaconsumptie. Het vindt plaats op andere plekken, anywhere anytime anyplace. Grote verschil is dat het on demand is op dit moment, de consument bepaald. Dat zijn de 2 grote verschillen. Als je het extreem tegenover elkaar zet, vroeger studio sport op vast tijdstip en als je sportliefhebber was moest je precies op die tijd bij de tv zijn of alternatief was om op te nemen. Vroeger was dit normaal. Het grote verschil is dat de consumptie verschuift naar meerdere schermen, on demand. Omdat het op zoveel schermen is kan je er zoveel meer mee doen. TV kan maar een fractie verwerken van de enorme bakken aan info die onze samenleving iedere dag maar weer produceert. De kunst is om toch om het zo in te richten dat de echte fans de sport kunnen beleven op hoe ze willen, de tijd wanneer ze willen en de informatie die ze willen krijgen. Dit is een enorme ontwikkeling! Je krijgt altijd concurrentie, een commerciële partij zal die rechten in handen proberen te krijgen om kijkers aan zich te binden. Misschien zal Studio Sport later wel aan het kortste eind trekken, maar misschien ook niet. Of worden de samenvattingsrechten nog meer beperkt dan dat ze nu al zijn, door ze bijvoorbeeld naar een later tijdstip te verschuiven. Infostrada Sports Group houdt zich altijd bezig met de grote markt. Op de grote markt die je duidelijk dat er gewenning ontstaan om voor content te gaan betalen, voor specifiek wat jij wilt zien. Online consumptie van sport wordt in landen als Brazilië en China als voor 60/70% van de consumenten gebruikt. Uiteindelijk is een soort free model een voorloper van een betaald model of een gecombineerd model. Een gecombineerd model zie je de laatste tijd het meeste voorkomen. Je kan heus nog wel bij content, maar wil je graag meer zien, dan moet je betalen. Je ziet dit op dit moment ook erg bij de jeugd spelen. Ze besteden veel tijd op internet en die tijd wordt vooral besteed aan video based. Alles is gebaseerd op beeld. Wil je als product/bedrijf tegenwoordig doorbreken dan moet je meer doen dan alleen een reclame maken. Ontwikkel er een 2nd screen optie bij, zoals gaming, fun, statistieken. Maar ook een andere categorie zoals betting. Funbetting, maar ook betting voor het harde geld. Het geluk van iedere contentleider is natuurlijk wel social media. Dit hadden wij 5 jaar geleden nog niet gezien. Als ik op dit moment iets nieuws heb ontwikkelt, kan ik binnen een paar seconden duizenden mensen laten weten wat het is. Alhoewel je er wel een goede strategie voor moet hebben. Al deze mogelijkheden lijken soms wel een warboel, maar toch biedt het zoveel mogelijkheden. Ongeveer 50% van de Nederland bezit op dit moment een smartphone waar wij alles mee kunnen volgen. Je kan de consument snel en makkelijk bereiken. De sportconsument heeft nu al veel invloed op een wedstrijd. Maar zij zullen waarschijnlijk niet alles overnemen. Uiteindelijk blijft een voetbalclub een gewoon bedrijf. Wat je wel gaat zien is dat de transparantie zo groot is geworden. Een leider kan nooit meer manipuleren en ze moeten bij alles verantwoording afleggen. De supporters krijgen bijv. meer invloed door gaming. Stel je voor dat je iedere week je eigen perfecte opstelling van Ajax mag bepalen. Al vinden uiteindelijk alle supporters

43

hetzelfde, statistieken blijven toch de hoofdrol spelen. De echte maatstaaf zijn statistieken. Daarmee zie je dus ook zien dat het toenemende belang van statistieken in de sport veel invloed krijgen. Infostrada Sports Group heeft nog geen duidelijk beeld van de sportconsument van 2028. Door middel van onze scenario’s bij scenario ontwikkeling hebben wij meneer Sprenger laten weten hoe onze gedachtes lopen. Deze samengevoegd met de bovenste feiten/meningen van Peter komen er een aantal conclusies uit:

- Infostrada Sports Group gaat zich in de toekomst richten op de b2c in plaats van b2b. Zij komen hierdoor direct bij de klant terecht en weten precies waar de klant naar verlangd. Waarschijnlijk zullen zij een gedomineerd verdien model gaan werken. Ze leveren content aan de consument, maar willen zij meer ontvangen dan moeten zij ervoor betalen. Op dit moment wordt de credit card al steeds meer gebruikt voor kleine dingen zoals de aanschaf van applicatie. In de toekomst zal dit nog sneller worden gedaan.

- Om in de toekomst nog veel aandacht van de sportconsument te krijgen kun je niet alleen content leveren via de televisie. Je zal er meer voor moete doen om de aandacht te houden. Te denken aan bijvoorbeeld 2nd screen. Naast je content via de televisie, kunnen spelers tegelijkertijd een game spelen over de wedstrijd of met elkaar wedden wat de uitslag wordt.

- Infostrada Sports Group let erg op de ontwikkelingen van de grote landen in de wereld. Door te kijken naar die landen, komen er vaak trends uit die later in Nederland ook een trend worden. Door andere landen te analyseren, kunnen zij redelijk voorspellingen doen voor de toekomst van Nederland.

- Om als bedrijf boven water te willen blijven zal je in de toekomst goed moeten luisteren naar de consument zelf. Als zij zelf gaan bepalen wanneer ze studio sport kijken, kan zal je daar duidelijk op moeten inspelen. Door bijvoorbeeld een deel van de content van te voren vrij te geven, wil je de hele herhaling zien dan zal je toch echt om 7 uur op zondagavond tv moeten kijken.

8.7 Onze visie op de toekomstige sportconsument Met het vak scenario ontwikkeling hebben wij verschillende toekomst perspectieve geschetst. Wij zijn er van overtuigd dat je de sportconsument in de toekomst alleen nog goed kan raken door meer te doen dan alleen content uitzenden. Voor Infostrada Sports Group hebben wij twee duidelijke scenario’s ontwikkeld.

8.7.1 Scenario 1 Controlled society Alles is besloten en individueel De maatschappij in het jaar 2028 is individueel en gecontroleerd. Mensen hebben geen of weinig zeggenschap in hun leven aangezien de overheid veel controle heeft op de maatschappij. Hiermee bedoelen wij dat er veel controle is op het gebied van rechten, productie, informatie enzovoort. De overheid bepaalt wat de burgers denken en doen en wordt constant in de gaten gehouden. Alle controle is bedoeld om een zo positief mogelijke samenleving neer te zetten en daarom wordt bijvoorbeeld wedden, gokken of ongelijkheid afgeschaft. De rol van Infostrada Sports Group: Je zal bij dit scenario voor alles moeten betalen. Elke statistiek die je wilt zien, zal betaalt voor moeten worden. De kosten gaan hier deels van naar Infostrada Sports Group. Vanwege van Olmypische Spelen die in 2028 zullen gaan plaatsen, krijgt Infostrada Sports Group de macht over de verspreiding. Zij mogen bepalen wat er verspreid wordt en wie deze content opneemt. Hiermee zullen zij veel geld gaan verdienen.

44

De maatschappij wilt in de toekomst altijd cijfers zien. In Amerika is dit al heel erg hot. Denk maar aan de film Moneyball waar de spelers worden gekozen op basis van hun statistics. Infostrada Sports Group beschikt over deze statistieken en zullen hiermee dus ook geld gaan verdienen. Ons product: Specifieke nieuws uitzending per persoon. Doordat Infostrada Sports Group alles van jou weet, weten zij ook van welke sporten jij houdt, waar jij elke dag bent en wat je allemaal uitvoert. Zo krijg je elke dag van Infostrada Sports Group een gespecificeerde film waar alles sporten van die dag worden krijgen te zien.

8.7.2 Scenario 2 Never alone Alles is open en collectief Never Alone is het scenario wat gaat over een samenleving waar iedereen (collectief) alles met elkaar deelt(openheid) en alles letterlijk op straat wilt. Het gevolg is dat er een overvloed aan informatie is in de maatschappij. Het begrip privacy zal moeten worden geherdefinieerd. Op het gebied van sport is alles van een topsporter of een team bekend. Van DNA tot spiermassa van trainingsbeelden tot kleedkamerbeelden. Op het gebied van betting zal vriendenbetting de overhand hebben. Door altijd alles samen met anderen te doen, te delen en mee te maken vergroot je de passie, de sfeer en de sportbeleving. De rol van Infostrada Sports Group: Altijd in contact met iedereen. Zij zorgen ervoor dat iedereen altijd in contact kan staan met anderen. Zij gaan alle informatie over sporters, sportwedstrijden en prestaties leveren. Je zult ook altijd informatie en content van Infostrada Sports Group kunnen krijgen en lezen, maar wil je meer informatie ontvangen of lezen, dan moet je ervoor betalen. Ons product: Een scherm op de stoel voor je bij sportwedstrijden. Op dit scherm kan je verschillende dingen zien. Te denken aan: herhalingen, statistieken, informatie over de sporters, winkel voor drinken, social media door in te loggen met je eigen gegevens, direct een kaart kopen voor de volgende wedstrijden en beelden van de kleedkamer. Herhaling worden door middel van hologrammen op het scherm voor je uitgezonden. Maar ook heb je een surround system aan de bovenkant van de stoel, waardoor je nog meer betrokken bent met de wedstrijd en meer sfeerbeleving krijgt. Als laatste heb je nog de mogelijkheid om een scherm boven je hoofd naar beneden te trekken en in de ogen van een speler de wedstrijd te beleven.

45

In dit hoofdstuk kruipen wij in de huid van een sportliefhebber in het jaar 2028 bij de Olympische Spelen. Op deze manier proberen wij een goed beeld te geven van een persoon die optimaal gaat genieten van een sportwedstrijd op de Olympische Spelen in Nederland. Het verhaal is dus vanuit de ik-vorm geschreven. Naar ons idee, de beste manier om uit te leggen hoe men in de toekomst naar een sportwedstrijd kijkt. De sportliefhebber zal op verschillende manieren kunnen kijken naar de sportwedstrijden. Volgens Tony Bosma zal de sportbeleving erg duidelijk blijven bestaan. Mensen zullen gaan betalen om hologrammen te zien spelen. En volgens Peter Sprenger zullen live wedstrijden erg belangrijk blijven. Een wedstrijd live zien geeft zoveel meer gevoel en sfeer dan via de televisie kijken. De echte sportliefhebbers zullen er dan ook alles aan doen om in 2028 de Olympische Spelen live te zien in Nederland. Wij geven twee toekomstbeelden, één toekomstbeeld waarvan de sportliefhebber live naar een sportwedstrijd kijkt, in het stadion en één toekomstbeeld waarin de sportliefhebber de wedstrijd thuis bekijkt.

9.1 Thuis Ik schrik wakker van de zon die in mijn gezicht schijnt. Hoe laat is het schiet er door mijn hoofd? Als ik maar niet te laat ben opgestaan. Ik moet echt eerst de wedstrijd bekijken vannacht voordat ik naar mijn werk ga. Veel van mijn collega’s zijn vannacht opgebleven om de wedstrijd te bekijken. Ik weet van mezelf dat het beter is om mijn rust goed te pakken, anders kan ik mij vandaag al helemaal niet concentreren op mijn werk. Eergister zijn de Olympische Spelen begonnen en een wedstrijd niet zien of niet weten wat jou land heeft gepresteerd is echt not done! Één van mijn vrienden heeft één jaar gespaard om er bij te zijn in Nederland. De wedstrijden zijn tegenwoordig wel echt duur geworden om te bekijken. Dit is ook ontstaan door alle technische ontwikkelingen die je “erbij” krijgt. Je hebt allerlei nieuwe ontwikkelingen in het stadion zoals hologrammen zien, in contact met iedereen, beter geluid. Nou helaas, ik moet er niet te veel bij stil staan dat ik er niet live bij kon zijn. De technologie zitten tegenwoordig ook wel mee. Soms heb ik wel eens het idee dat ik gewoon in het stadion zit, hoe duidelijk alles te zien en hoe goed je de adrenaline voelt tijdens de wedstrijd. Lang genoeg liggen dubben, nu is het tijd voor de wedstrijd. Zou ik in mijn bed gaan kijken, in bad of gewoon op de bank? Overal waar ik ben kan ik via mijn telefoon beeld projecten tegen op de muur. Je hoeft daarom niet meer verplicht op de bank televisie te kijken. Ik besluit toch om alvast in bad te gaan en de wedstrijd in ieder geval te laten beginnen. De tijd tikt namelijk behoorlijk door en ik moet ook nog op tijd naar mijn werk. Na uur weet ik zeker dat Nederland zo goed en mooi land is. Zij hebben echt het goed voor mekaar. Perfecte camerabeelden, overal standpunten die ik zelf kan bepalen, mooi geluid en je voelde een grote spanning tijdens de wedstrijd! De wedstrijd die ik heb gekeken was van mijn favoriete sport roeien. Ik roei zelf al sinds mijn 10de en ik ben nog steeds even gepassioneerd van de sport. Helaas ben ik nooit hoger op gekomen met de sport, maar dat weer houd mij niet om één van vrienden te wel te zien doen. Hij roeide ook bij mij toen ik 10 was. Een paar jaar later kreeg hij een ongeluk; dit wordt nooit meer roeien dacht hij.. Maar niets bleek minder waar, 3 jaar geleden is er een “robot roei arm” vrij gekomen. En hij is beter dan ooit!!! Ik ben er heel erg trots op hem. Dankzij hem hebben we dit jaar ook de GOUDE plak gewonnen. Ik schuif mijn beeldscherm weer in en projecteer even mijn agenda op de muur. Alle wedstrijden staan er in van vandaag; dat wordt weinig werken vandaag. Ik kan echt niet achterblijven aan de rest, dus ik moet en zal de wedstrijden gaan bekijken tijdens mijn werk. Mijn baas is gelukkig op sportverslaafd dus ik hoop dat hij het door de vingers ziet.. Wat wordt dit een fantastische maand!

…

46

9.2 Stadion Na al die jaren, de Olympische Spelen in Nederland. Ik kan me de dag nog goed herinneren dat Nederland werd gekozen als gastland voor de Olympische Spelen in 2028. Ik was nog maar een kleine man en het leek allemaal zo ver weg. En kijk me nu, nu loop ik hier met mijn kleine man. Samen naar de basketbalwedstrijd Amerika tegen Argentinië en ik ben benieuwd. Nog altijd even prikken, die Google lenzen als je die in probeert te doen, maar het levert toch prachtige foto’s en filmpjes. Ik hoef alleen maar te knipperen met mijn ogen en ik heb al een foto gemaakt. Noem me ouderwets maar wie had ooit gedacht dat zoiets kon. Mijn zoon weet niet beter, vroeger kregen we programmaboekjes en flyers bij een sportwedstrijd, maar nu krijgt hij dit in de vorm van spam op zijn tablet en smartphone. De wereld is echt een stuk digitaler geworden. Tegenwoordig hoef ik niet meer met een kaartje aan te komen bij het stadion, maar door middel van een simpele scan kunnen zij zien dat ik al een kaartje heb gekocht. Eigenlijk ben ik best zenuwachtig, alleen met mijn zoon bij de Olympische Spelen. Gelukkig vermaakt hij zich wel, die jongen is niet van de technologie af te houden. Dat zagen wij toen ik jong was al, de eerste generatie smartphones zorgde ervoor dat men alleen maar naar die schermpjes zaten te kijken. Toen ergerde ik me er al dood aan, ondertussen ben ik het al gewend. Daar gaan we dan, Almere, hier zijn we! Wat een mooie wedstrijd zeg, prachtig! Wij hebben geweldig plekken en komen niks te kort. Gelukkig kon ik deze kaarten regelen via het bedrijf waar ik werk. Deze stoelen zijn geweldig, wat een mogelijkheden hebben we. Door middel van een surround systeem bij mijn oren kan ik gewoon horen wat er in het veld gebeurd. Het lijkt net of ik er gewoon naast sta terwijl ik er wel 40 meter vanaf zit. Ik kan letterlijk alles horen wat de spelers tegen elkaar zeggen of tegen de scheidsrechter, wat een emotie! Dit is pas sport. Het zorgt er echt voor dat ik midden in de wedstrijd zit, dat vroeg ik mij vroeger ook altijd af. Wat zouden spelers tegen elkaar zeggen? Heel veel kritiek of juist positieve elementen. Nu heb ik een antwoord op mijn vraag. Het is nu rust maar ik kan meeluisteren in de kleedkamer naar wat de coach te zeggen heeft. Ik had zelf ook een aantal opmerkingen en suggesties voor de coach aangezien ik vroeger altijd gebasketbald heb. Mijn suggesties kon ik via het scherm wat ook aan mijn stoel zat inzenden. Elke supporter kan dit doen. Een assistent coach spit dit door en kijkt of hij er een aantal tips uit kan halen. Ik betwijfel of hij mijn tips zal lezen, wie weet! De coach van Argentinië gaat flink tekeer op zijn spelers, dat mag ook wel wat Amerika speelt Argentinië helemaal weg. Genoeg geschreeuw gehoord, tijd om wat drinken te bestellen en even de herhaling van die spetterende dunk terug kijken. Zo één zie je niet elke dag, gelukkig kan ik elk moment van de wedstrijd terugzien op het scherm voor mij. Eens kijken wat andere mensen over deze dunk zeggen, haha, de rest van de wereld kon er ook van genieten. Social media bestaat ondertussen al een tijdje maar het heeft er echt voor gezorgd dat de samenleving constant met elkaar in contact staat en het is een mooie toegevoegde waarde bij deze wedstrijd. Zo te horen zijn de coaches klaar met hun preek en zullen de teams zo weer richting het veld komen. De personen van de rustshow gaan er al vandoor en ja hoor, het basketbalveldverlichting sprint weer aan. Handig zo’n veld. Vroeger had je al die lijnen door elkaar maar in deze tijd is dat ontzettend ouderwets. Door middel van licht wordt het veld aangeduid en op deze manier is de technologie nog een extra scheidsrechter. En de wedstrijd begint weer, wat een mooie wedstrijd. Spectaculair acties, snel spel en veel atletisch vermogen. De speelstijl is door de jaren heen wel verandert, het is veel meer interessanter voor het publiek om naar een wedstrijd te kijken. Ik voel dat er een mooie aanval aankomt dus ga een filmpje maken met mijn lenzen, het zou mooi zijn als ik een spectaculaire dunk kon filmen en daarna de reactie van mijn zoon erbij filmen. Prachtige wedstrijd en die sportbeleving heb ik geen woorden voor. Ik ben blij dat ik in dit tijdperk leef waarin technologie ons leven zo mooier en gemakkelijker maakt. OH JAA, WAT EEN ACTIE….!!!

47

Hoe kijkt de passieve sportliefhebber naar de sportwedstrijden in 2028? Dit is de vraag waar wij al een aantal maanden aan werken. Het is een onmogelijke opgave om deze vraag exact te beantwoorden. Het is ontzettend lastig om de toekomst in kaart te brengen. Toch hebben wij met onze kennis en onze onderzoeken op een juiste manier in een zekere mate beantwoord. Als je naar de toekomst gaat kijken is het noodzakelijk om te kijken naar de trends en driving forces in de maatschappij. Belangrijke ontwikkelingen die relevant zijn voor de sportliefhebber moeten worden herkend. Op het moment zijn dit een aantal ontwikkelingen die wij relevant vinden voor de sportliefhebber en die de huidige sportliefhebber in de toekomst kan beïnvloeden. Tijd is een van deze ontwikkeling. De mens heeft de afgelopen jaren minder tijd voor haar vrije tijd, dit slaat natuurlijk ook over op de sportconsumptie. Gemak gaat een steeds grotere rol spelen in verband met het tijdsgebrek, daarom moet de sportliefhebber in de toekomst makkelijker bereikt worden. Hiernaast wordt de sportliefhebber ook steeds grilliger en krijgt de sportliefhebber in de toekomst steeds meer en betere technologische mogelijkheden om een sportwedstrijd te bekijken.

Ondertussen praten wij over de sportliefhebber, maar wat bedoelen wij hier nu mee? Wij maken een verschil tussen twee verschillende sportliefhebbers: een passieve en een actieve sportliefhebber. Met de actieve sportliefhebber bedoelen wij de personen die van sport houden, omdat zij zelf een sport beoefenen en dit met veel plezier doen. Sport is natuurlijk ook iets prachtigs, de adrenaline die je krijgt bij een mooi doelpunt of een geweldige actie is heerlijk. De passieve sportliefhebbers zijn de personen die van sport kunnen genieten als passieve deelnemer. Dus de personen die van sport houden als zij er alleen al naar kijken. Het is te begrijpen dat er een grote overlapping is tussen die passieve en actieve sportliefhebber. Wij vroegen 71 sport gerelateerde personen naar welke sport zij wel eens kijken op de televisie. Dit resulteerde in een top vijf:

1. Voetbal (75%) 2. Tennis (48%) 3. Schaatsen (42%) 4. Basketbal (30%) 5. Hockey (23%)

Voetbal is en blijft oppermachtig in Nederland. Hiernaast zijn de sport tennis en schaatsen ook populair onder onze sportliefhebbers. Ook vroegen wij aan deze mensen op welke manier hun naar deze sporten keken als zij niet in het sportstadion konden zijn. Rond de 40% kijkt hun sport thuis of in een kroeg met vrienden en hiernaast kijkt rond 30% hun sport thuis met familie. Hierin herkennen wij weer een trend, men houdt ervan om collectief naar hun favoriete sport te kijken. Deze trend is natuurlijk te bevestigen met het Nederlands elftal. Men komt bij elkaar om het Nederlands elftal te zien spelen. Men heeft nog altijd behoefte aan het collectieve gebeuren ondanks één van de bekendste trends, individualisering. De sportliefhebbers van nu zijn erg geïnteresseerd naar zowel live wedstrijden als samenvattingen. Toch kijkt men vaker naar samenvattingen (23%) dan naar live wedstrijden (18%). Dit bevestigt de ontwikkeling dat men steeds minder vrije tijd heeft en moet kiezen voor het gemak. Aangezien sportliefhebbers een medium nodig hebben om naar een wedstrijd te kijken als zij niet in het stadion zijn, hebben wij hier ook onderzoek naar gedaan. Om een idee te krijgen hoe er in de toekomst naar sportwedstrijden wordt gekeken, is het noodzakelijk om naar trends te zoeken die hier een beeld van geven. Één van de sterkste ontwikkeling is de integratie van social media in het echte leven. Social media wordt in de sport ook sterk geïntegreerd. De ontwikkeling van second screen is hier een gevolg van, programma’s als Eredivisie Live, VI Oranje en SBS 6 spelen hier al op in. Wij vroegen onze sportliefhebbers of zij gebruik maakten van een second screen. 37% van de sportliefhebbers maakten al gebruik van een second screen. De second screen is maar één van de mogelijkheden van de integratie van social media in het dagelijks leven. Het is ook pas het begin van

48

die integratie in de sport. Ook zijn er ontwikkelingen op het gebied van social sharing en dit neemt continue toe. De maatschappij deelt constant ervaringen, nieuwtjes, producten en nog veel meer. Als er een wedstrijd bezig is kun je meepraten via social media bijvoorbeeld via Twitter. We kunnen in ieder geval zeggen dat social media het volgen van een wedstrijd een stuk intensiever maakt. Het is een ontwikkeling die snel is gegaan. Iedereen vindt het leuk en belangrijk om mee te kunnen praten met anderen. We durven te zeggen dat social media in toekomst ook een belangrijke rol zal spelen. Uit ons onderzoek bleek dat 96% van de sportliefhebbers zich op een social media begaven. Dit ondersteunt onze statering dat social media in de toekomst actief blijft. Welke rol zal de huidige media gaan spelen in 2028? In de toekomst zal internet altijd een belangrijke rol spelen. In de toekomst is het misschien mogelijk om overal waar je loopt, verbonden te zijn met het internet. Door de toenemende hoeveelheid aan data, diensten, apparaten en kunstmatige intelligentie zal het internet zich onherkenbaar gaan veranderen de aankomende 16 jaar. Alles wordt in de toekomst digitaal en dit wordt onze belangrijkste manier van denken en doen. Het internet zal volledig versmolten zijn met onze fysieke wereld. Een ontwikkeling die dit bevestigt is de toenemende interesse in augmented reality, zoals bijvoorbeeld de Google glasses. Google glasses is één van de toekomstige technologische ontwikkelingen die van invloed kunnen zijn op de sportliefhebber in 2028. Een andere steeds veranderde ontwikkeling is en zal blijven infrastructuur. In de toekomst zullen er misschien nieuwe en snellere transportmiddelen komen die ervoor kunnen zorgen dat men binnen no-time aan de andere kant van de wereld zit. Dit kan het mogelijk maken dat een sportliefhebber zijn favoriete team in het stadion kan volgen.

Nu is het maar de vraag of de huidige media kan inspelen op de behoeftes van de sportliefhebber. De negatieve aspecten moeten worden verholpen en de positieve punten moeten worden uitgewerkt. Zonder twijfel is het meest negatieve aspect van het kijken naar een sportwedstrijd, de reclames en de sportliefhebbers die wij hebben onderzocht ondersteunen dit ook. Het is wel de grootste inkomstenpost van zenders dus het is lastig om te vertellen of dit probleem in de toekomst verholpen wordt. Hiernaast moet de media in de toekomst ook haar positieve punten uitbreiden en volgens onze sportliefhebbers zijn herhalingen, camerastandpunten en commentaar. Sportliefhebbers vinden het blijkbaar fijn om af en toe eens een herhaling van een bepaalde actie te zien. Ook is het logisch dat de echt sportliefhebbers het fijn vinden om gelijk bevestiging te krijgen bij een discutabele beslissing van de scheidsrechter. Voor de mensen op de bank is het altijd fijn om gelijk te zien of de bal wel of niet over de lijn was of het wel of niet buitenspel was en of die ene speler juist een schwalbe maakte of niet. Personen die naar de sport kijken willen antwoorden op deze vragen. Nu is het de kunst om de positieve aspecten verder uit te bouwen. Met de opkomst van interactieve televisies en co-creatie in de sport zou het in de toekomst mogelijk kunnen zijn om de herhalingen wanneer je maar wilt terug te kijken in combinatie met het volgende positieve punt, namelijk: camerastandpunten. Herhalingen terug kijken vanuit welk camerastandpunt dan ook. Dit zouden in de toekomst mogelijke voorbeelden zijn waardoor de sportliefhebber nog meer van haar sport kan genieten.

49

10.1 Onderzoeksopzet Voor onze paper hebben wij een aantal deelvragen die wij moeten beantwoorden aan de hand van een aantal onderzoeken. Hieronder staan de deelvragen waar wij een kwantitatief of kwalitatief onderzoek voor gaan uitvoeren.

Wie is de huidige sportliefhebber? Toelichting: Wie is de huidige sportliefhebber in al zijn facetten? Zo kent de sport liefhebbers op verschillende gebieden. Welke sporten zijn interessant? Onderzoek: Enquête, diepte-interview

Via welke middelen kijkt de consument nú naar de sport? Toelichting: Welke huidige middelen zijn er op dit moment en welke trends spelen er op dit moment binnen de huidige media. Welke sporten worden er gevolgd en via welke media gebeurd dit. Onderzoek: Enquête

Wat is een negatief en positief aspect van het volgen van een sportwedstrijd in het heden voor de huidige sportliefhebber? Toelichting: Door middel van een enquête erachter komen welke media sportliefhebbers het liefst gebruiken en welke niet (+ achterliggende rede). En ook willen wij achterhalen waar sportliefhebbers zich aan irriteren tijdens het volgen van hun favoriete wedstrijd en wat ervoor zorgt dat zij opnieuw de sport blijven volgen. Onderzoek: Enquête

Hoe moet Infostrada Sports Group inspelen op de nieuwe sportconsument van de OS 2028? Toelichting: Er is een beeld geschetst van de nieuwe consument van 2028. in deze vragen zal er gespeculeerd worden over de consument van 2028 en hoe Infostrada statistics zijn/haar diensten aan deze consument moet aanbieden. Onderzoek: Diepte-interview

Wat zou het perfecte beeld zijn voor de sportliefhebber om sportwedstrijden te kijken/beleven tijdens de Olympische Spelen 2028? Toelichting: Bij deze deelvraag zullen wij een perfecte dag omschrijven uit het leven van een sportliefhebber in het jaar 2028 bij de Olympische Spelen. Dit als perfecte aansluiting voor onze hoofdvraag. Onderzoek: Diepte-interview

Zoals u kunt zien hebben wij een aantal deelvragen die beantwoord moeten worden aan de hand van een onderzoek. Ons onderzoek zal bestaan uit: een enquête en twee diepte-interviews. Op de volgende pagina’s kunt u de enquête zien.

50

Met de enquête willen wij een aantal deelvragen zo secuur mogelijk beantwoorden. Het gaat dan om de vragen: Via welke middelen kijkt de consument nú naar de sport? Wie is de huidige sportliefhebber? En, wat is een negatief en positief aspect van het volgen van een sportwedstrijd in het heden voor de huidige sportliefhebber? Aan de hand van de enquête willen wij een aantal doelstellingen bereiken. Deze doelstellingen zijn:

- De huidige sportliefhebber in kaart brengen. - Inzicht krijgen in de positieve en negatieve elementen tijdens een sportwedstrijd van een

sportliefhebber. - Inzicht krijgen in welke sporten er interessant zijn voor de huidige sportliefhebber. - Gebruik van de huidige media in beeld brengen.

De twee diepte-interviews zullen wij houden met Peter Sprenger en Tony Bosma. ‘’Tony Bosma is de oprichter van Extend Limits, een hoogaangeschreven weblog over trends en innovaties op het gebied van marketing, technologie, communicatie en organisatie. Samen met mede-oprichter Maurits van Wijland heeft hij het boek geschreven 2020, Een hel(s)e onderneming wat de aanleiding was om in 2004 met Extend Limits te starten. Tony staat bekend als een confronterende, inspirerende trendwatcher en futurist. Een trendwatcher die trends en ontwikkelingen definieert die daadwerkelijke impact hebben op de handelswijze en het bestaansrecht van organisaties. Ook weet hij deze ontwikkelingen te vertalen naar de betekenis ervan in het leven van het individu. Tony staat bekend om zijn gedegen en doordacht beeld van de toekomst. Een beeld dat hij weet toe te schrijven naar de belevingswereld van zijn klanten. Tony is hierdoor een veelgevraagd spreker en adviseur van organisaties, stichtingen en overheden. Daarnaast geeft hij in diverse media veelvuldig zijn mening over nieuwe ontwikkelingen, trends en visie. In 2010 is Tony genomineerd door Second Sight voor de prestigieuze trendwatching hoofdprijs: Trendwatcher of the Year 2010. Ook in 2012 is hij genomineerd voor deze hoofdprijs en voor de categorie Trendwatcher of the Year Technologie.’’ (Bron: http://www.extendlimits.nl/over_xl)

Iemand als Tony Bosma kan ons zeker kan helpen bij het schetsen van een toekomstbeeld, zijn dagelijks leven bestaat uit trends herkennen en houdt ontwikkelingen in de gaten die van groot belang zijn voor de toekomst. Ons tweede diepte-interview zullen wij houden met Peter Sprenger. Peter Sprenger is Sales en Marketing directeur bij Infostrada Sports Group. Peter Sprenger was één van de oprichters van Unicem Media, het bedrijf dat op is gegaan in de Infostrada Sports Group. Sprenger houdt zich bezig met onder anders het aanbieden van oplossingen op het gebied van productie en distributie van content naar divers uitzendplatforms voor broadcast, online en mobiel. (Bron: http://m.twoppy.com/sportnext_event/performers/16091/) Peter Sprenger heeft veel informatie over het bedrijf waar wij onze toekomstscenario’s voor moeten ontwikkelen maar kan ons ook zeer veel helpen met dit paper. Hij kan ons vertellen over de inzicht die Infostrada Sports Group heeft over haar consumenten en wat de laatste ontwikkelingen hierin zijn. Hiernaast kan hij ons zijn visie vertellen over de toekomst van Infostrada Sports Group en wat voor rol de Olympische Spelen in 2028 eventueel een rol in zou kunnen spelen.

51

10.2 Enquête Dit is een vragenlijst opgezet door studenten van de opleiding Sport & Media (HBO). Met behulp van deze vragenlijst willen wij graag in kaart brengen wie de huidige sportliefhebber is en hoe mensen naar een sportwedstrijd kijken. Ook een korte blik naar de toekomst om te peilen welke technologische ontwikkelingen realiseerbaar zijn. Algemeen

1) Wat is uw leeftijd?

16 t/m 26 27 t/m 36 37 t/m 46 47 t/m 56 57 t/m 66

2) Op welk niveau heeft u, uw studie gevolgd of al afgesloten?

MAVO MBO Anders, namelijk: HAVO HBO VWO WO

3) Bent u actief op het gebied van social media? (Indien nee, ga naar vraag 5)

Ja Nee

4) Op welke social media bent u actief?

Twitter Hyves Facebook Youtube LinkedIn Google+ Anders, namelijk:

Sportwedstrijden

5) Gaat u wel eens naar een sportstadion om een professionele sportwedstrijd te volgen? (Indien nee, ga naar vraag 7)

Ja Nee

6) Hoe vaak bezoekt u zo’n wedstrijd?

Gemiddeld één keer per week Gemiddeld één keer per maand Gemiddeld één keer per jaar

52

7) Beoefent u zelf een sport? (Indien nee, ga naar vraag 9)

Ja Nee

8) Welke sport beoefent u?

Voetbal Atletiek Vechtsport Hockey Badminton Paardensport Basketbal Fitness Watersport Tennis Honkbal Denksport Volleybal Dans Anders, namelijk:

9) Naar welke sport kijkt u graag op tv?

Voetbal Atletiek Vechtsport Hockey Badminton Paardensport Basketbal Fitness Watersport Tennis Honkbal Denksport Volleybal Dans Anders, namelijk:

10) Hoe kijkt u naar uw favoriete sport als u niet in het stadion/de sporthal bent?

Niet Alleen, thuis Met vrienden, in een bar of thuis Met familie, thuis

11) Als u naar sport kijkt/luistert, via welke media doet u dit?

Televisie Radio Internet Social Media

12) Maakt u, tijdens het kijken naar een sportwedstrijd, gebruik van een ‘second screen’? (Dit is een term dat refereert naar een bijkomend elektronisch toestel (denk aan een smartphone of tablet) die ervoor zorgt dat televisiekijkers interactief bezig zijn met het programma/sportwedstrijd waar zij naar kijken)

Ja Nee

13) Hoeveel uur kijkt u ongeveer naar sport per week?

Nul uur Eén uur Twee tot vier uur Vijf tot acht uur Acht uur of meer

53

14) Naar welke programma’s kijkt u als er sport op tv is?

NOS Eredivisie Live Sport 1 ESPN Eurosport BBC Anders, namelijk:

15) Kijkt u vaker naar live sportwedstrijden of naar samenvattingen?

Live sportwedstrijden Samenvattingen van de sportwedstrijden

16) Wat vindt u een negatief aspect van het volgen van een sportwedstrijd op televisie? (Kies

maximaal twee punten)

Statistieken Herhalingen Commentaar Reclame Voorbeschouwing Napraten Camerastandpunten

17) Wat vindt u een positief aspect van het volgen van een sportwedstrijd op televisie? (Kies maximaal twee punten)

Statistieken Herhalingen Commentaar Reclame Voorbeschouwing Napraten Camerastandpunten

18) Merkt u iets van de sportstatistieken als u kijkt naar een sportwedstrijd op tv? (Indien nee, ga

naar vraag 21)

Nee Ja, namelijk:

19) Zijn sportstatistieken tijdens een sportwedstrijd volgens u, onmisbaar geworden?

Ja Nee

54

20) Zijn er, voor u, sportstatistieken die u tijdens een wedstrijd mist? Heeft u behoefte aan extra informatie tijdens een sportwedstrijd?

21) Welke technologische middelen denkt u dat er realiseerbaar zijn in 2028? En zou het voor u een grote impact kunnen hebben?

Virtueel stadion, thuis zitten op de bank maar toch via een hologram aanwezig in het stadion.

Realiseerbaar Grote impact voor u Gaat niet gebeuren Geen impact voor u

All-in-one apparaten. Smartphone, televisie, laptop in één.

Realiseerbaar Grote impact voor u Gaat niet gebeuren Geen impact voor u

Walletphone, betalen met je telefoon bij een winkel.

Realiseerbaar Grote impact voor u Gaat niet gebeuren Geen impact voor u

Digitale lens die je in alle informatie voor je projecteert (denk aan een Facebook profiel als je iemand tegen komt op straat, projectie van een navigatiesysteem via je lens, foto’s maken met je ogen etc.)

Realiseerbaar Grote impact voor u Gaat niet gebeuren Geen impact voor u

Alle persoonsgegevens (DNA, hartslag, bloeddruk etc.) van de sporter van een sportwedstrijd zijn tijdens en na afloop online te vinden

Realiseerbaar Grote impact voor u Gaat niet gebeuren Geen impact voor u

Intelligente robots die gewone huistaken kunnen verrichten (Stofzuigen, eten bestellen, verwarming afstemmen op buitentemperatuur)

Realiseerbaar Grote impact voor u Gaat niet gebeuren Geen impact voor u

3D printer, kleding bestelling die je thuis uit kunt ‘uitprinten’.

Realiseerbaar Grote impact voor u Gaat niet gebeuren Geen impact voor u

Dit is het einde van de vragenlijst. Bedankt voor uw tijd en moeite!

55

10.3 Uitkomsten van de enquête

Wat is uw leeftijd?

16 t/m 26 43 (60.56 %)

27 t/m 36 7 (9.86 %)

37 t/m 46 6 (8.45 %)

47 t/m 56 11 (15.49 %)

57 t/m 66 4 (5.63 %)

n = 71 # 71

Welke studie volgt u? Of welke studie heeft u afgesloten?

MAVO / VMBO 4 (5.63 %)

HAVO 2 (2.82 %)

VWO 2 (2.82 %)

MBO 7 (9.86 %)

HBO 46 (64.79 %)

WO 9 (12.68 %)

Anders, namelijk: 1 (1.41 %)

n = 71 # 71

Bent u actief op het gebied, social media? (Indien nee, ga naar vraag 5)

Ja 68 (95.77 %)

Nee 3 (4.23 %)

n = 71 # 71

Op welke social media bent u actief?

Twitter 38 (55.88 %)

Hyves 12 (17.65 %)

Facebook 60 (88.24 %)

Youtube 24 (35.29 %)

LinkedIn 40 (58.82 %)

Google+ 9 (13.24 %)

Anders, namelijk: 4 (5.88 %)

n = 68 # 187

56

Gaat u wel eens naar een sportstadion om een professionele sportwedstrijd t...

Ja 55 (77.46 %)

Nee 16 (22.54 %)

n = 71 # 71

Hoe vaak bezoekt u zo'n wedstrijd?

Gemiddeld één keer per week

10 (18.52 %)

Gemiddeld één keer per maand

15 (27.78 %)

Gemiddeld één keer per jaar

29 (53.7 %)

n = 54 # 54

Beoefent u zelf een sport?

Ja 61 (89.71 %)

Nee 7 (10.29 %)

n = 68 # 68

Naar welke sport kijkt u graag op tv?

Voetbal 52 (75.36 %)

Atletiek 14 (20.29 %)

Vechtsport 9 (13.04 %)

Hockey 16 (23.19 %)

Badminton 2 (2.9 %)

Paardensport 6 (8.7 %)

Basketbal 21 (30.43 %)

Fitness 5 (7.25 %)

20%

7%

32%

13%

21%

5% 2%

Op welke Social Media bent u actief?

Twitter

Hyves

Facebook

Youtube

LinkedIn

Google+

Anders

57

Watersport 8 (11.59 %)

Tennis 33 (47.83 %)

Honkbal 6 (8.7 %)

Denksport 2 (2.9 %)

Volleybal 4 (5.8 %)

Dans 9 (13.04 %)

Schaatsen 29 (42.03 %)

Anders, namelijk: 14 (20.29 %)

n = 69 # 230

Hoe kijkt u naar uw favoriete sport als u niet in het stadion/de sporthal b...

Niet 4 (5.63 %)

Alleen, thuis 14 (19.72 %)

Met vrienden, in een bar of thuis

28 (39.44 %)

Met familie, thuis 23 (32.39 %)

Anders, namelijk: 2 (2.82 %)

n = 71 # 71

Als u naar sport kijkt/luistert, via welke media doet u dit?

Televisie 66 (92.96 %)

Radio 27 (38.03 %)

Internet 39 (54.93 %)

Social Media 21 (29.58 %)

Anders, namelijk: 2 (2.82 %)

n = 71 # 155

Niet Alleen, thuis Metvrienden ineen bar of

thuis

Met familiethuis

Anders

4

14

28

23

2

Hoe kijkt u naar uw favoriete sport als u niet in het stadion/de sporthal bent?

58

Maakt u, tijdens het kijken naar een sportwedstrijd, gebruik van een ‘secon...

Ja 26 (36.62 %)

Nee 45 (63.38 %)

n = 71 # 71

Hoeveel uur kijkt u ongeveer naar sport per week?

Nul uur 3 (4.23 %)

Eén uur 24 (33.8 %)

Twee tot vier uur 23 (32.39 %)

Vijf tot acht uur 16 (22.54 %)

Acht uur of meer 5 (7.04 %)

n = 71 # 71

Naar welke programma’s kijkt u als er sport op tv is?

NOS 64 (90.14 %)

Eredivisie Live 27 (38.03 %)

Sport 1 22 (30.99 %)

ESPN 4 (5.63 %)

Eurosport 29 (40.85 %)

BBC 14 (19.72 %)

Anders, namelijk: 6 (8.45 %)

n = 71 # 166

0

10

20

30

40

50

60

70

NOS EredivisieLive

Sport 1 ESPN Eurosport BCC Anders

Naar welke programma's kijkt u als er sport op tv is?

59

Kijkt u vaker naar live sportwedstrijden of naar samenvattingen?

Live sportwedstrijden 13 (18.31 %)

Samenvattingen van de sportwedstrijden

16 (22.54 %)

Allebei 42 (59.15 %)

n = 71 # 71

Wat vindt u een negatief aspect van het volgen van een sportwedstrijd op te...

Statistieken 7 (9.86 %)

Herhalingen 6 (8.45 %)

Commentaar 12 (16.9 %)

Reclame 55 (77.46 %)

Voorbeschouwing 15 (21.13 %)

Napraten 13 (18.31 %)

Camerastandpunten 10 (14.08 %)

Anders, namelijk: 5 (7.04 %)

n = 71 # 123

Statistieken negatief

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Valid Nee 56 78.9 78.9 78.9

Ja 15 21.1 21.1 100.0

Total 71 100.0 100.0

Herhalingen negatief

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Valid Nee 64 90.1 90.1 90.1

Ja 7 9.9 9.9 100.0

Total 71 100.0 100.0

Reclame negatief

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Valid Ja 59 83.1 83.1 83.1

Nee 12 16.9 16.9 100.0

Total 71 100.0 100.0

60

Camerastandpunten negatief

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Valid Ja 58 81.7 81.7 81.7

Nee 13 18.3 18.3 100.0

Total 71 100.0 100.0

Wat vindt u een positief aspect van het volgen van een sportwedstrijd op te...

Statistieken 19 (27.14 %)

Herhalingen 41 (58.57 %)

Commentaar 25 (35.71 %)

Reclame 0 (0 %)

Voorbeschouwing 18 (25.71 %)

Napraten 16 (22.86 %)

Camerastandpunten 27 (38.57 %)

Anders, namelijk: 3 (4.29 %)

Statistieken positief

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Valid ja 42 59.2 59.2 59.2

Nee 29 40.8 40.8 100.0

Total 71 100.0 100.0

Herhalingen positief

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Valid Nee 52 73.2 73.2 73.2

Ja 19 26.8 26.8 100.0

Total 71 100.0 100.0

Commentaar positief

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Valid Nee 30 42.3 42.3 42.3

Ja 41 57.7 57.7 100.0

Total 71 100.0 100.0

61

Reclame positief

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Valid Nee 46 64.8 64.8 64.8

Ja 25 35.2 35.2 100.0

Total 71 100.0 100.0

Voorbeschouwing positief

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Valid Nee 71 100.0 100.0 100.0

Napraten positief

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Valid Nee 53 74.6 74.6 74.6

Ja 18 25.4 25.4 100.0

Total 71 100.0 100.0

Camera standpunten positief

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Valid Nee 55 77.5 77.5 77.5

ja 16 22.5 22.5 100.0

Total 71 100.0 100.0

Merkt u iets van de sportstatistieken als u kijkt naar een sportwedstrijd o...

Nee 44 (61.97 %)

Ja, namelijk: 27 (38.03 %)

n = 71 # 71

Zijn sportstatistieken tijdens een sportwedstrijd volgens u, onmisbaar gewo...

Ja 19 (48.72 %)

Nee 20 (51.28 %)

62

Virtueel stadion, thuis zitten op de bank maar toch via een hologram aanwez...

Realiseerbaar 24 (33.8 %)

Gaat niet gebeuren 35 (49.3 %)

Grote impact voor u 20 (28.17 %)

Geen impact voor u 31 (43.66 %)

All-in-one apparaten. Smartphone, televisie, laptop in één.

Realiseerbaar 57 (80.28 %)

Gaat niet gebeuren 7 (9.86 %)

Grote impact voor u 25 (35.21 %)

Geen impact voor u 17 (23.94 %)

Walletphone, betalen met je telefoon bij een winkel.

Realiseerbaar 56 (78.87 %)

Gaat niet gebeuren 8 (11.27 %)

Grote impact voor u 20 (28.17 %)

Geen impact voor u 25 (35.21 %)

Digitale lens die je in alle informatie voor je projecteert (denk aan een F...

Realiseerbaar 22 (30.99 %)

Gaat niet gebeuren 38 (53.52 %)

Grote impact voor u 20 (28.17 %)

Geen impact voor u 28 (39.44 %)

Alle persoonsgegevens (DNA, hartslag, bloeddruk etc.) van de sporter van ee...

Realiseerbaar 40 (56.34 %)

Gaat niet gebeuren 18 (25.35 %)

Grote impact voor u 8 (11.27 %)

Geen impact voor u 41 (57.75 %)

Intelligente robots die gewone huistaken kunnen verrichten (Stofzuigen, ete...

Realiseerbaar 45 (63.38 %)

Gaat niet gebeuren 22 (30.99 %)

Grote impact voor u 33 (46.48 %)

Geen impact voor u 11 (15.49 %)

3D printer, kleding bestelling die je thuis uit kunt ‘uitprinten’.

Realiseerbaar 30 (42.86 %)

Gaat niet gebeuren 36 (51.43 %)

Grote impact voor u 17 (24.29 %)

Geen impact voor u 26 (37.14 %)

63

10.4 Uitgebreide interview met Peter Sprenger van Infostrada Sports Group Meneer Sprenger begon gelijk al zelf met praten. Wij hoefden hem maar weinig vragen te stellen. Jullie kennen denk ik het nieuwe Infostrada een beetje. Nieuwe Infostrada is het crossmediabedrijf, een brede term. Nu is crossmedia natuurlijk een brede term. Je zou het kunnen vertalen dat je in feite in een sportmedia groep alles biedt wat het consumeren via de media/mediavormen wat er allemaal voor nodig is. Productie, distributie, content, statistieken, onderliggende informatie van sportwedstrijden, grafische toepassingen en online platforms. Sportcontent is steeds meer gedifferentieerd naar meerdere schermen. Jullie papa’s en mama’s keken braaf naar studio sport. En bij voorkeur als het werd uitgezonden. Jullie zijn van de volgende generatie, internet online wereld. Volgende generatie nog meer. Het hele gedragspatroon veranderd; mediaconsumptie. Het vindt plaats op andere plekken, anywhere anytime anyplace. Grote verschil is dat het on demand is, de consument bepaald. Wat men kijkt, wat men wil weten. Dat zijn de 2 grote verschillen. Als je het extreem tegenover elkaar zet, vroeger studio sport op vast tijdstip en als je sportliefhebber was moest je precies op die tijd bij de tv zijn of alternatief was om op te nemen. Vroeger was dit normaal. Het grote verschil is dat de consumptie verschuift naar meerdere schermen, on demand. Omdat het op zoveel schermen is kan je er zoveel meer mee doen. TV is maar een heel klein sluisje van ongelooflijk veel informatie. TV kan maar een fractie verwerken van de enorme bakken aan informatie die onze samenleving iedere dag maar weer produceert. De kunst is toch om het zo in te richten dat de echte fans de sport kunnen beleven op hoe ze willen, wanneer ze willen, informatie die ze willen. Dit is een enorme ontwikkeling hierin. Wat doe ik bij Infostrada Sports Group? Infostrada heeft business model ingericht waarin dat aspect als een full service aan de klant wordt aangeboden. Dat betekent dat we kunnen produceren, in rechten kunnen investeren, distribueren, vanuit marketing kant van grote bedrijven naar gesponsorde formats kijken, kunnen bouwen aan mobiele platforms/technische platforms/online en content overal krijgen waar willen. We helpen klanten om hun sportcontent ten gelden te maken. En dan moet je er heel wat voor doen, want de basis is toch dat het meer waard wordt, omdat het op meerdere plekken nu in feite zijn waarde kan krijgen. Vroeger was het alleen de waarde op tv, maar nu ook op mobiel, online of connected TV. Connected TV; het gewoon tv kijken via internet via je woonkamer TV. En dan zie je daar het verschil tussen de iPad en het televisiescherm is natuurlijk bijna 0 geworden. Of je nou op een iPad kijkt op bepaalde grote of op de TV met andere grootte, dat maakt niet zoveel uit. Er komen niet alleen meer schermen bij, er komt ook gewoon een nieuwe verbindingsschakel bij, connected TV, waarbij je beeldsignalen via de internetkabel kan laten lopen. Dat is hartstikke interessant. Dat betekent dat je niet meer afhankelijk bent van een kabelaar of een antenne. Ik ben verantwoordelijk bij Infostrada voor de sales en marketing kant. Ik denk dat we 2 opdrachten hebben. We hebben natuurlijk een aantal nieuwe segmenten binnen het bedrijf samen gebracht. Je had statistics afdeling, productie, cross media afdeling en er komt nu zelfs een afdeling bij, branded content. Die 4 op zich hebben allemaal een eigen markt. Maar die 4 samen hebben eigenlijk nog een veel grotere markt. Klanten zitten toch te wachten van “ik ben rechtenhouder, ik heb content, ik ben bijv de eredivisie”. Hoe vermark ik die content op al die verschillende plekken? Welke betaalmodellen hangen erachter, hoe organiseer ik dat technisch en hoe reken ik af met consumenten. Mensen die content hebben, zeker als het premium content is (belangrijke), zijn altijd op zoek naar verdienmodellen. De sportindustrie is natuurlijk ook gewoon een financiële industrie. Sport is niet hobbyisme, sport is heel veel geld waard in deze wereld. Mensen zijn heel rijk of heel arm geworden met sport. Sport is groot, sport is in consumptie en beleving althans als je het vanuit media perspectief bekijkt, is bijna altijd de nummer 1 of 2 in de wereld. Sport en sportbeleving is gewoon bijna een onderdeel van ieders leven. Dus de bestedingen daaraan zijn ook een onderdeel van ieders leven. En in die zin staan we aan de vooravond van wat er allemaal mogelijk is, want die

64

hele mediatechnologie die afgelopen jaren is ontwikkeld, die is net uit de kinderschoenen. Het gaat nog allemaal gebeuren, het komt er nog allemaal aan. Wat probeert dit bedrijf? Dit bedrijf probeert als een soort totaal dienstverlener al die aspecten, de eigenaren van content of de rechtenhouders van content, nodig hebben om hun product zo goed mogelijk en zo aantrekkelijk mogelijk en zo attractief mogelijk in de markt te zetten, probeert dat voor ze te verzorgen. In de meerderheid van de gevallen zullen we dat doen als dienstverlener en in een beperkt aantal gevallen zullen we dat ook wel eens doen door mede-eigenaar van de content te zijn of mede-eigenaar van de rechten op de content zijn. Dat betekent dat we zelf ook een risico nemen. We zouden kunnen besluiten “we kopen zelf iets aan” en dan gaan we dat zelf exploiteren. Dat is het toverwoord, exploitatie. Je hebt bepaald bezit, maar hoe exploiteer je het. Meestal doen we het voor een opdrachtgever, en soms zijn we onze eigen opdrachtgever. Het voorbeeld is het Eredivisie voetbal. Zij zijn een paar jaar geleden zelfstandig gegaan. Die hebben zich verenigd in Eredivisie Live. Eredivisie Live is weer eigendom van de 18 clubs. Die zijn in principe verantwoordelijk voor het vermarkten van de rechten en een eigen kanaal gestart. Waar je via een abonnement toegang tot hebt. Heb je geen abonnement dan heb je geen toegang, afhankelijk van studio sport, kan je niet live kijken. Eredivisie Live wilden ook online en mobiel heel veel doen. Dit vergt een enorme investeringen. Om die investeringen te kunnen dragen is Infostrada mede-eigenaar van de hele eredivisie online en mobiele platform. We bezitten ook mede de rechten in het exploiteren van de voetbalbeelden online en mobiel. Als Infostrada in het model gelooft en denkt echt dat er in de toekomst aan de consumenten kant geld uit de markt te halen is met bepaalde sportcontent dan kunnen we altijd tegen de opdrachtgever zeggen “weet je wat, we stappen in, we doen mee, dan delen we uiteindelijk mee in de opbrengst.” Je betaalt ons minder, omdat we aan het eind ook meedelen. Dat zie je steeds meer gebeuren, dat partijen ook mee investeren. Op het moment dat je de volleybal bond bent en je moet eventjes zorgen dat je content online toegankelijk is, via een iPad, mobiel platform, streaming technologie e.d. Man, je bent al failliet voordat je begonnen bent. Dat zie je ook bijvoorbeeld ook bij de kleine sporten. Je hebt sport.nl, dat wordt over een maand of 2 officieel gelaunched. Het zit nu namelijk nog in de bouwfase. Daar zijn we 100% eigenaar van, samen met de kleinere Nederlandse sportbonden. Met kleinere bedoel ik niet de sporten; voetbal, schaatsen en wielrennen die zijn groot. De rest is media technisch klein; volleybal, honkbal, korfbal. Wanneer zie je dat nu op TV? Dan hoeft de klant minder te investeren, maar dat we meedelen in de toekomstige opbrengst. Dat betekent dat je het business model verschrikkelijk goed moet uitrekenen. Als je denkt het zal vast wel wat worden, maar als je straks 10 gokjes hebt, dan heb je niet veel verdiend. Er is in Nederland heel weinig deskundigheid hoe dat model zich exact ontwikkelt en waar precies de opbrengsten van dat model liggen. Dat ligt niet aan dat NL achter loopt, maar omdat het allemaal verschrikkelijk nieuw is en Nederland relatief een kleine markt heeft. Er zijn maar een paar mensen, waaronder Roeland Stekelenburg, die daar echt verstand van hebben. Roeland werkt ook binnen bij Infostrada. Kijk je naar de Amerikaanse markt, dan zie je dat de Amerikaanse markt relatief gezien verder is. Maar Amerika heeft op media gebied altijd al wel een beetje voorop gelopen. Wat dat betreft is Amerika heel sterk een voorbeeld. In USA heb je al American Football een all access voor 16 dollar per maand en kan je ook overal online bij. Amerikanen zijn veel meer gewend in een commerciële context voor content te betalen. En omdat wij relatief zo’n zwaar publiek bestel hebben. Wij betalen net zoveel, alleen wij betalen via de belasting, minder zichtbaar. Mensen denken gemiddeld genomen dat ze in Nederland voor Nederland 1 2 en 3 niet betalen, betalen we natuurlijk wel voor. Het is er gewoon, gaat via belasting, je betaalt kijk en luistergeld. Je betaalt eigenlijk ook heel veel voor televisie, maar het is een soort vast bedrag en je kiest niet zelf. Je ziet natuurlijk nu dat de USA markt veel commerciëler gedomineerd is. USA heeft veel eerder die slag heeft gemaakt, om klanten individueel te bedienen. Jij bent die en die, jij wilt dat en dat, dan moet je dat en dat betalen. De keuzevrijheid op het gebied van nieuwe media is veel groter. Daar kan je allerlei ethische beschouwingen op loslaten, maar dat moet je niet doen.

65

Wij volgen die ontwikkelingen altijd, niet specifiek die Amerikaanse ontwikkeling volgen, maar de consument bepaalt altijd de markt. Dan kan het wat langzamer of sneller gaan, maar ze bepalen uiteindelijk de markt. Het grappige is dat consumentengedrag houd je gewoon niet tegen, die druk wordt op een gegeven moment zo groot, je gaat wel mee. De bezuinigen bij de publieke omroep is geen toeval. Dat systeem komt onder druk te staan. Het kost zoveel maar wat lever je nu precies op. Daarom is t systeem helemaal niet fout. Commerciële partijen worden steeds zelfbewuster. Je ziet natuurlijk dat dit soort dingen zich ook wat altijd het meest transparant wordt voor de markt is bij de voetbalrechten, want dat zijn de meest gewilde rechten van de Nederlandse markt. Daar zie je strijd tussen publiek en private heel sterk komen, ook bij de komende onderhandelingen. En de vraag is natuurlijk in hoeverre krijg je uiteindelijk je concurrentie? Een commerciële partij zal die rechten in handen proberen te krijgen. Om kijkers aan zich te binden. Misschien zal studio sport aan het kortste trekken en misschien ook niet. Of worden de samenvattingsrechten nog meer beperkt dan nu, door ze bijvoorbeeld naar een later tijdstip te verschuiven. Je volgt altijd, kijk je naar allerlei grote markten en zie je gewoon dat de gewenning om voor content te betalen, voor specifiek voor wat jij wil zien eigenlijk al veel groter is. Online consumptie van sport wordt in landen als Brazilië en China voor 60 /70% van de consumenten, die consumeren met grote regelmaat online sport. In Nederland zie je dit ook groeien. Als je nu kijkt naar de jeugd, ik reken jullie even niet meer bij jeugd. Het kan ook advertising fundent zijn. Maar uiteindelijk zo’n free model is een voorloper van een betaald model of een gecombineerd model, dat zie je het meeste. Je kan heus nog wel bij de content, maar wil je meer meer meer, dan komt er een betaling bij. Eigenlijk is dat ook het dominante model van google. Je kan praktisch alles krijgen, totdat je 1 niveau hoger gaat, dan komt er een soort upgrade, dan zeggen ze “ dat kost je 6 doller of 12 dollar per maand”, om google earth scherper te kunnen kijken of meer diensten eromheen te hebben. En op dit moment zie je bijvoorbeeld als je kijkt naar de jeugd, dan is 80% van de tijd die ze aan internet besteden, is video based. Alles is beeld en is gebaseerd op beeld. Jullie zijn volgens mij, toen jullie net 10 jaar geleden of 12 jaar geleden, begonnen te internetten. Dat was heel sterk nog gewoon tekstconsumptie. Dat was nog lezen of dat was iets anders. Het was niet gebaseerd op beeldconsumptie. Maar als ik nu kijk naar mijn 9 jarige dochter, hoe die achter het internet zit. Ze is altijd bezig met Eurovisie Junior songfestival, met het terugkijken van beelden. Ze is bezig met Zapp delict, dan kan je na zapp tv verder met het oplossen van de moord. Of ze is bezig met 1 of andere tool van McDonalds. Wat al die grote brands aanbieden als reclamevorm, als reclame app of wat dan ook, waar hele interessante content achter zit voor die kinderen, is ook allemaal op beeld gebaseerd. Het heeft altijd te maken met muziek content, sportcontent, bestaande tv content. En het grappige is, het is niet zo dat die ene wereld, dee internetwereld of de online wereld de tv wereld volledig vervangt. Er bestaan zelf een heleboel modellen die elkaar versterken. Er wordt wel eens geroepen “TV is gedaan, dat is voorbij”. Dat riepen ze ook toen de TV zelf kwam, dat de radio voorbij was. En de radio is ook nooit voorbij gegaan. Sterker nog, nog steeds iedere dag miljoenen luisteraars. Het slaat elkaar niet per definitie uit. Sterker nog, het jaagt elkaar ook enorm aan. Als een goed voorbeeld vind ik toch Zappdelict. Leuk tv programma, maar dat gaat door op internet. Dat deed Paul de Leeuw 4 jaar geleden al. Als een show op tv was afgelopen, kan je doorkijken op internet. Dat geldt hier ook, nu is het niet alleen doorkijken, maar nu is dat allerlei aparte formats. Er worden interactieve formats rondom dat tv concept bedacht. Kijk naar de Voice of Holland, wat op zich natuurlijk de populariteit wordt gedragen door het publiek dat achter de tv. Vervolgens wordt een meerwaarde geschapen door een miljoenenpubliek dat tijdens de uitzending achter de coachapp kruipt of na de uitzending opnieuw terug kijkt of allerlei vormen van interactie van vragen beantwoorden, beelden terugkijken, achter de schermen meekijken. Eigenlijk maakt het mediumproduct, het tv product, zijn eigen markt groter, omdat er allerlei satellieten erom heen komen, die het totale product sterker maken. Alleen sommige satellieten worden zo groot dat je zou kunnen zeggen “is de tv nou de basis en dan als een soort outlet internet of internet is de basis en tv is ondersteunend”. In deze fase zit wij allemaal middenin. Dat zijn op zich hele interessante ontwikkelingen en exact hetzelfde kan je toepassen van de markt van sportcontent. Dit geldt ook voor sport. Ik bedoel sport is groot op televisie. Er zijn zoveel mooie voorbeelden. Hoe activeer je de

66

Champions league? Zoals die Heineken Starplay, die kennen jullie he? Moet je zeker een keer naar kijken. Heineken is sponsor van de Champions league. Maar Heineken vraagt zich dan ook af hoe bereik ik de consument? Hoe kan ik nu activeren? En Heineken maakt gewoon een fantastische app rondom de Champions league waarin je alle activiteiten kan bekijken rondom een Champions league wedstrijd. Dan zie je toch dat Heineken mensen zo dicht in hun merk trekt, dat die effecten aanzienlijk groter zijn als dat ze gewoon het zoveelste bord langs de kant van een weg zien. Je moet tegenwoordig activeren en dingen gaan verzinnen. Een game gaan verzinnen, interactie verzinnen, 2nd screen verzinnen. Daar kan je echt op activeren. Je ziet natuurlijk ook wel dat televisie kijken groot wordt gemaakt en gelijker tijd zie je dat, als je kijkt naar de belangen van trends, van grote merken, dat die tot aan een jaar of 2/3 geleden eigenlijk wel aan een einde waren gekomen van hun effectiviteit. Gaan we meer Huyndai’s verkopen doordat we Huyndai langs laten komen met reclame door middel van reclamebombardementen? Nee, uiteindelijk gaat het natuurlijk om ergens het hart van de consument te raken. Kan je iets verzinnen wat het hart van de consument raakt via jouw sponsorship. En als je daar iets op kan verzinnen, dan zit je goed. In het klein is t nu wat Deloitte doet of in ieder geval een eerste stapje mee maakt. Je bent wel degelijk in staat om via een bepaalde extra activatie inspanning dichterbij de eindconsument te komen dan via de sport. Je kan ook zelf content categorieën gaan ontwikkelingen of een content categorieën die extra beeld maakt en die heel intensief distribueert naar goede partner site. Zoals Heineken dat je via een interactief games rond om de sponsorship van de Champions league mensen echt betrekt. Je bouwt rond om het WK voetbal een 2nd screen waarop mensen allerlei leuke statistieken tot zich kunnen halen. Dit hangt natuurlijk wel af van je doelgroep. De ultieme vorm, nou het is niet de ultieme vorm. Een andere categorie ernaast waar jullie ook mee bezig zijn het kan ook betting zijn. Of het nou funbetting is voor de lol om te kijken of jij of ik de meeste verstand van voetbal hebben. Maar het kan ook het harde betting zijn of geld. Dus je ziet natuurlijk dat er allerlei nieuwe sportcontent categorieën aan het ontstaan zijn die als het ware de basis vormen in de wedstrijd of de sport die allerlei extra’s leveren. En daar loopt nog eens dwars doorheen. Het gelukt van iedere content leider. Het geluk van de opkomst van social media. Die we 5 jaar geleden nog niet hadden. Als ik iets heb ontwikkelt, kan ik bijna in een korte tijd honderdduizend mensen laten weten dat ik bijzonders heb ontwikkeld. Moet je wel een goede strategie voor hebben. Maar de social media jacht zo erg aan, als je iets bekends hebt. Vroeger geloofden men ook in interactiviteit, toen heeft men heel lang geloofd dat interactiviteit via de televisie zou plaats vinden. Je had dan de zogenaamde red button. Ja of nee. Goed of fout. En ik weet nog wel dat ik 5 jaar geleden op de beurs liep en de hele dag ging het erover. Dat was de next step! Eigenlijk is dit hele accept niet van de grond gekomen. Nu is het verplaatst naar internet. Kijk maar naar je internetmobiel, tablet etc. zoals je vroeger een tijdschrift opschoot had, heb je nu een tablet. Dus ook de toegankelijk van de smartphone maak het allemaal handiger. Iedereen is bezig met social media, stand van de technologie, de enorme uitbreiding van content categorieën van sport die je kan creëren. Maar allerlei activatie van sponsorships, maar ook de publieke media die sponsorships wil voorzien van 2nd screen. Die dingen lijken nu ineens allemaal bij elkaar te komen. Aan de ene kant lijkt het op dit moment een warboel, maar aan de andere kant is het een explosie van mogelijkheden. En die consument gaat het alleen maar aanjagen. Inmiddels heeft 50% van de consumenten een goed werkende smartphone in hun binnenzak. Het gaat nu zo snel. Een paar jaar geleden voorspelde een aantal goeroes dat de pc verdwijnt naar je binnenzak. Pc smartphone. Het is bijna niet meer nodig om een pc te hebben. Pc wordt alleen nog gebruikt voor school. Kijk naar je eigen gedrag. Gaan wij dit ook volgen? Deze ontwikkeling gaat gewoon door die is niet tegen te houden. Of het tempo nou snel of langzaam is, het is er. Er zijn voorbeelden in de buitenlandse markt te vinden die al langer bezig zijn en waar je trends uit kan halen. De markt van USA heeft dat absoluut. In de Aziatische markt zijn ze al veel verder. Nederland loopt niet achter, maar het is gewoon kleiner.

67

We zitten nu in de 3 of 4 gold van digitalisering. De eerste was het internet, de tweede was businessmodellen erin zetten, derde toen er beeld kwam en vierde nu we allerlei apparaten ernaast krijgen. Het beeld is volwaardig en allemaal content ernaast krijgen. Het grappige van deze industrie is dat de meeste voorspellingen die op het gebied van nieuw media zijn gedaan zijn, niet uitgekomen zijn. Het grappig is dat steeds dat gene niet is gebeurd wat er zou gaan gebeuren. Er zijn ook giga fail kosten zijn geweest. Wat is nou echt en wat is een zeepbel. A.s. maandag komt het concept van Facebook uit. Is dit nou een briljante uitvinding of is het een zeepbel financieel gezien. 5 jaar geleden was MySpace de grootste kanshebber. Het is ook een markt waarin zoveel invloeden zijn. Je hebt het ook een lange tijd gezien bij het brengen van beeld in je mobiel. Providers zijn geld vragen voor beeld op je mobiel. Extra bandbreedte etc. het komt er uiteindelijke wel, maar veel later serieus. Wie had de iPad voorspelt behalve Steve Jobs zelf? Het geeft een beetje aan dat het heel moeilijk is welke kant het op gaat. Met de introductie van de tablets, app etc. Nu pas krijgt iedereen een beetje grip en zicht. Er zijn verhouden tussen telecombedrijven, contentpartijen, rechthouders en zenders beginnen een beetje duidelijk te worden. Om even aan te geven dit soort dingen worden niet alleen gedreven. Als je naar ISPN kijkt. Zij zetten erg actief in. De consument zit er al of gaat direct mee. Als het er is, is het er. Zo zie je eigenlijk dat in een niet voorstelbare en voorspelbare media omgeving wij terecht komen. En dat is interessant! Zo kan je wel de nieuwe dingen eruit rafelen. De wedstrijd blijft altijd interessant!!! Van 1 min tot 90min. Maar tussen die minuten kan je het veel aantrekkelijker maken met statistieken, voorspellingen en games. Mensen zijn spelletjes dieren. Vind jij het leuk om een spannende wedstrijd in je eentje te kijken? Je bent minder geconcentreerd als je alleen televisie kijkt. Als je spelletjes kan spelen, dan wordt het interessant. Het speelt zich niet alleen tussen minuut 1 tot 90 af, maar een verlenging van voor en na de wedstrijd. De dagbladen deden het al met de tour de france, dat je kan aangeven met opstellingen. Zoals prof coach. daar komt beleving bij!! Rick Haukes stelt een vraag met betrekking op ons scenario. “Dit is wat wij op dit moment ook zien. Krijgen de supporters echt invloed? Zoals publiek bepaald de opstelling”, aldus Rick Haukes. Ja, de consument heeft nu al wel invloed. Van wat jullie stellen snap ik de redenering. Maar ik denk niet dat het gebeurd. Uiteindelijk is een voetbalclub een normaal bedrijf en de regie in een bedrijf gaat ook niet door de consument worden overgenomen. De consumenten gaat wel bepalen welke gloeilamp er komt. Wat je wel gaat zien is dat de transparantie erg groot is. De leider kan nooit meer manipuleren en dat zullen ze wel allemaal gaan mee nemen in hun beslissing. Je zal altijd verantwoording moeten afleggen. Ik denk niet dat operationele leiding van beslissingen wordt overgenomen. Dat kan bijna niet. Maar wordt de invloed groter van de supporters, die worden zeker groter. Maar die zal heel erg gaan via de kant dat iemand die nu niet meer transparant is. Die gaat dan sowieso nat. Als je rommelt achter de schermen dan blijf je niet “bestaan”. Voetbal clubs worden beter controleerbaar, dan komen er andere leiders, die beter leren luisteren en omdat men beter luistert zal je zien dat invloed van consument en supporters toe zal nemen. Waar in wel in geloof, is dat jij zegt. Is dat supporters heel veel invloed krijgen via bijv. gaming. Stel je voor dat iedere week je ideale Ajax elftal mag opstellen. Al vinden alle supporters hetzelfde, maar de echte maatstaaf zijn de statistieken. Daarmee kun je dus ook zien dat het toenemend belang van statistieken in de sport eigenlijk ook heel veel invloed krijgen. Een voorbeeld: dit seizoen had Groningen 193 corners en daar is geen 1 goal uit gevallen. Op het moment dat een trainer zoiets weet, gaat hij er iets mee doen. Maar weet de media het, gaan zij er iets mee doen. Weet het publiek het, gaan zij er wel iets mee doen. Behalve dat statisteken leuk en gaaf zijn zie je ook dat statistieken wel degelijk belangrijk zijn. Moneyball is daar een mooi voorbeeld van! Dat de supporter de opstelling gaan bepalen geloof ik niet, maar dat ze een invloed zullen hebben geloof ik wel. Indirect ook zeker. Zo gaan aandeelvergaderingen bij een bedrijf ook. Beslist die goed mag die blijven, beslist die fout moet die gaan. Die getrapte invloed gaat er zeker zijn. Nu hebben de media en supporters weinig tegenwicht. Ik denk wel dat meer statistieken, meer tegenwicht krijgen. Het is geen gemakkelijke wereld. Wat je denk ik wel ziet is de invloed van allerlei opinies via social

68

media. Clubs doen een hoop dingen niet meer, omdat ze angst hebben voor de effecten via social media. Als er ergens een hype op Facebook wordt gevoerd over een bepaald ding. Zo hoorde vanochtend nog.. Vodafone heeft de afgelopen dagen gratis bellen. Wat is het effectief nu. Er wordt zoveel gratis gebeld dat de lijnen slecht zijn. Maar dat die lijnen slecht zijn, pikt de NOS op via het volgen van social media. Letterlijk zeggen ze het in het nieuws via social media wordt er geklaagd dat de lijnen slecht zijn. Mogelijk door het vele gebruik. Dat zie je alweer de invloed. Een ander voorbeeld. Geert wilders twittert alleen maar. Hij zit niet bij Paul & Witteman. Hij heeft de media niet meer nodig om veel invloed te hebben. Ik denk wel dat consumenten de ideale punten kunnen verdienen. Ideale opstellingen aan het einde van het jaar. Het is een beetje wat de telegraaf nu al doen met zijn voetballer van het jaar. Maar is het niet veel leuker door het door 10000 mensen te laten doen. In die zin wordt het door bestuurders van grote bedrijven niet leuker. Er komt steeds meer informatie beschikbaar. Uiteindelijk hoe gaat de sport zich ontwikkelen. Er zijn een paar mooie woorden voor:

- Experience, je gaat kijken en ervaren. Voor de wedstrijd, na de wedstrijd. Sport blijft een marketing product waar je geld mee kan verdienen. Het is ook voor een deel show.

Mensen willen graag iets betalen wat het leuker maakt, spannender. Als mensen die niet willen betalen heb je altijd wel weer een bedrijf die ervoor wilt betalen. Je ziet ook in USA dat bijna alle vormen via meerdere schermen aanbieden wordt gedreven door grotere aanbieders zoals AT&T. AT&T heeft een bepaalde campagne ontwikkeld. Voorstellen is leuk, maar inzichten van 6 jarige is leuker! Dit werkt aan verschillende kanten. De hele campagne van AT&T speelt zich online af. Die concepten om gebruik te maken van goede content, maar ook reclame technieken. Je gaat het veel zien dat grote bedrijven eigen content gaat bouwen. In the end; de consument betaalt het of het marketingbudget betalen voor iets. Dit zal komen, omdat ze denken dat een marketingeuro daarheen is efficiënter is dan een euro daarheen. Het kan ook maar door 1 van de twee worden betaald. Als er een brand belang achter zit dan wordt het betaald door het bedrijf. Die mannen zijn altijd zo ongelooflijk gedreven en creatief. In de sport gaat zoveel geld om dat is niet normaal. Je ziet dat nu ook een verschuiving van tradionele naar meer innovatieve budgeten. Weet je de consument heeft altijd betaald voor een tijdschrift, de krant etc. en wij denken altijd dat het langzaam gaat, maar de meeste mensen met een iPad krijgen nu toch wel een afrekening van enige tientjes in de maand of betalen elke keer wat voor applicaties. Het gaat daarom nu ook zo snel. Het verloopt via de generaties. De ene generaties blijft vast zitten van hun oude patroon en de andere generaties laat alles ineens allemaal vallen. Het lijkt lange tijd goed te gaan en opeens is het weg. Het is heel vreemd dat televisie als laatste eigenlijk de bestaande ontwikkelingen in de technologie heeft geadopteerd. Wat met de pc markt werd geadopteerd. En als je nu naar de huidige tv kijkt, is het nu nog hetzelfde. Als je naar de afstandsbediening kijkt is die nog hetzelfde. Je kan er alleen nog steeds geen zak mee. Als ik op mijn televisie toegang wil krijgen tot internet moet ik mijn totale emailadres invullen. Ik doe er gewoon drie minuten over. Je wordt er helemaal gek van. Nu is het allemaal opgelost. Alleen is het nu nog geen vaste waarde is de markt. Het beste hulpmiddel is je iPad. Technisch kan het wel, maar het is heel lang tegengehouden. De televisie zal niet verdwijnen maar het zal andere technologen gaan adopteren. Denk bijvoorbeeld aan Connect TV of applicatie op je televisie. Daar is waar Apple voor staat. Maar ook van Samsung is daarmee bezig. De schermen zijn allemaal hetzelfde of het nou televisie of een iPad is. Maar er zijn nog steeds twee technologieën om content te krijgen en dat is kabeltechnologie of dat is internettechnologie. Kabeltechnologie is redelijk beperkt, je kan een film downloaden en dat gaat ook wel hard. Internettechnologie voelt minder kwalitatief, maar dat is snel voorbij. Het grote voordeel is dat de consumenten internetten allemaal. Als ik je morgen vraag om je tv te bedienen via je iPhone is dat echt niet erg. De enorme voorsprong is dat mensen met internet zijn opgegroeid. Terwijl iets nieuws leren, hebben mensen geen zin meer in. Dat is ook een interessant strijd, alleen de economische dominantie van internettechnologie is mega aan het worden. Ook binnen het totaal

69

van sportconsumptie. Welke kant gaat dit op? 2028! Daar moeten we het over hebben. Live blijft zo belangrijk! Pim Broere: “wat denkt u? Zullen mensen nog steeds naar t stadion gaan?” “Dat wordt alleen maar groter”, aldus meneer Sprenger. Rick Haukes: “wordt je fan van clubs of van spelers?” Ik denk niet dat zo is. Kijk, de trend van alle nieuwe media is individualisering. Maar al eeuwen lang is de behoefte van mensen socialisering. Dus, ik denk dat iedereen individueel kan uitpikken wat hij wilt maar dat iedereen collectief sociaal zal zijn, omdat dit gewoon in de mens zit. Maar dat je binnen je collectief sociale behoefte heel sterk individueel dingetjes kan gaan doen wat jij wilt doen. Daar zit ook een markt en geld achter. Maar dat zal heel sterk een en/en verhaal zijn. Ik geloof niet in iets wat eeuwen lang gevormd is. Waarom is het leuk om naar de stadion te gaan? Sfeer, erbij horen e.d. Als iemand bij USA geweest is, dan zegt hij het volkslied, gekke Amerikanen, goede sfeer, rillingen etc. Die creëer je niet om individuele basis. Dat is beperkt. Het is altijd de trilling! Je kan als bezoeker van het stadion nog dichterbij komen. Pim Broere: “Hoe ziet u het voor zich; een iPad in de stoel voor je”. Waarom in een stoel? Je doet alles al op je mobiel. Mensen zijn al zo goed uitgerust en het hebben van digitaal gadgets is een verlengstuk van je persoonlijkheid. Je hebt namelijk continu bij je wat je bij je wilt hebben en binnen handbereik. Continu voor jou individueel alleen!! Iedereen heeft andere applicaties. Het aspect gaming gaat enorm toenemen. Net zo hard genieten van een fake voetbalwedstrijd in plaats van live. Via animatie wordt het mooi/echt. Via coach kijken, eigen camera standpunt kijken. Isoleer nooit de techniek! De techniek bestaat korter dan de mens. De sociale ontwikkeling is dominanter is. Ik heb meer contact met vrienden van vroeger of aan de andere kant van de wereld door Facebook. Meer contact via social media. Het volgende stuk gaat over onze scenario van het vak scenario ontwikkeling. Je hebt de techniek en de sociale ontwikkeling van de mens die al duizenden jaren is. Die veeg je nooit. Allerlei nieuwe vormen van individualisering en socialisering brengen zich mee. Sport – live blijft belangrijk. De totale beleving van sport. Nu al camera’s in USA die sporters filmen hoe snel is hij. De beste individuele prestatie. Wat was de beste wedstrijd van … ooit?? Clubfanship verdwijnt niet, maar meer individuele fan van een speler. Robin van Persie heeft meer dan 1 miljoen volgers op Twitter. En dat stelt nog niks voor. Individuele fans zullen groter worden, maar ik denk ook dat voor en na de wedstrijd fanbeleving veel groter wordt. Je kan er ook voor zorgen dat er een week van te voren al veel over gepraat wordt. Je ziet dat eigenlijk al een beetje gebeuren. Met gemak wordt er 5/6 dagen over lullen vooraf aan een wedstrijd besteed. Binnen het stadion zullen de volgende dingen zich ontwikkelingen: a, multimedia beleving en b, statistieken beleving. In de USA zijn er vormen van wedstrijden waar je punten kan verdienen. Bij zoveel punten kan je iets speciaals bij een wedstrijd doen. De spelers bijvoorbeeld aanraken. Wat is er niet of wel mogelijk? Is er geld mee te verdienen is daarbij een belangrijke vraag. Grote sportprestatie is dat wel of geen brand. FC Barcelona is gewoon een brand. Als het een merk is, is de stretch steeds groter. Of het nou merchandise is of fanbeleving. Er is inmiddels een Real Madrid game. Real Madrid wordt nu een media bedrijf. Er zijn nu zoveel categorieën rond Real Madrid. Fanbeleving is niet nieuw.

70

Sportrechtenhouders gaan steeds meer het hele verdienmodel volgen. Een trend: sportrechthouders/sportorganisatie die mediacompagnies worden. Het verdienvermogen wordt zo groot in 2028. Sportcontent, rechthouders etc. komen met hele strakke georganiseerde marketingcampagnes die alle aspecten van waar mogelijk geld te verdienen is aan sport. Binnen is het stadion heb je het zo hard nodig. Stel je voor niemand gaat naar het stadion, je wilt er niet meer naar kijken, want je mist de beleving. Die mensen brengen veel geld in het laatje. Er zijn twee strategieën in 2028: totale beleving in het stadion en totale beleving buiten het stadion. En als je een scenario maakt moet je er altijd om denken, het is prachtig, maar er moet wel geld mee verdient worden. Anders gaat het dood. Camera’s zelf kiezen, leuk maar er moet wel geld mee worden verdiend. Er moet wel ergens een geldbron zijn. Dat kan best een lange termijn bron zijn. Eerst geen geld en daarna wel. Als je een analyse maak, betrek de strategische belangen van grote merken. Die is mega groot.

71

10.5 Uitgebreid interview met Tony Bosma Tony Bosma, 38 jaar, getrouwd, wonend in Ulvenhoud. Ik ben trendwatcher, futurist, dat betekent dat ik constant 24 uur per dag bezig ben met wat voor ontwikkelingen erop ons afkomen. Dus ik heb thuis 4 laptops aanstaan die constant aan het monitoren zijn welke patentaanvragen komen er op ons af , waar investeren overheden in, wat gebeurt er met het consumentensentiment, wat gebeurt er met bedrijven, wat gebeurt er met de marketing. Dat gebeurt ook in de wetenschap en daar haal in lijnen uit en ontwikkelingen die betekenen voor nu. Ik heb boeken geschreven, zit dagelijks op mijn weblog Extend Limits. Ik doe dus heel veel lezingen en workshops met bedrijven om bedrijven bewust te maken van wat er op hun afkomt en hoe zij daar op kunnen inspelen. Welke trends zijn belangrijk en welke niet, dat is eigenlijk mijn werk. Ik ben tien jaar geleden begonnen met werken. Ik heb interactieve marketing gestudeerd, heb altijd al een fascinatie op wat komt er op ons af. Technologie vond ik altijd interessant, las daar ook altijd boeken over. Toen ging ik werken en sprak ik met allerlei jr consultants. Steeds meer mensen in het bedrijfsleven. Dat was in de periode 2000, toen het internet net uitbrak. Je zag toen ook echt versnellingen ontstaan in het leven en toen heb ik eigenlijk van mijn passie, mijn werk gemaakt. Trendwatching deed ik eigenlijk onbewust en toen ben ik boeken gaan schrijven, arktikelen en zo ben ik langzaam in het vak gerold. Opeens ging de buitenwereld mij trendwatcher noemen, terwijl ik dat eigenlijk niet eens deed, ik vroeg me af hoezo?! Zo is het eigenlijk ontstaan, je ziet ook steeds meer mensen die zich zo gaan noemen, soms denk ik wel eens moet ik het misschien niet een andere naam geven. Want je ziet soms wel eens mensen en hun Twitter profielen en daar staat trendwatcher. Ik merk het wel want soms word ik gebeld door media en dan wordt me gevraagd, wat wordt het zomerdrankje van 2012, tjah weet ik veel. Bacardi cola! Ik hou me wel bezig met ontwikkelingen en trends die invloed hebben op hoe wij leven en bedrijven functioneren. Als je naar dat soort ontwikkelingen kijkt dan gaat er echt heel veel veranderen. Het consumentengedrag; we komen net uit de periode dat we heel passieve consumenten hadden, je had het massamediatijdperk en bedrijven en overheden hadden de macht. Want die hadden de toegang tot massamedia, tot informatie en technologieën, want het was allemaal duur en ontoegankelijk. Individuen hadden dat niet, dat zien we nu dus omslaan. Er gebeurt echt een machtsomslag van traditionele organisaties, de grote partijen, de grote instituten en grote overheden naar klantgroepen. 2012 is echt een all-time low in vertrouwen, banken worden niet meer vertrouwd, instellingen worden niet meer vertrouwd, visualisten worden niet meer vertrouwd, politiek wordt niet meer vertrouwd, de zorg neemt steeds meer af, we hebben geen vertrouwen meer in traditionele autoriteiten hebben we geen vertrouwen meer in. We gaan steeds meer binnen ons eigen netwerk zoeken. Dat is een hele belangrijke ontwikkeling en daarnaast zie je ook dat het hele consumptiegedrag. Zoals wij nu consumeren als westerse maatschappij, is ook niet houdbaar. We zitten dus echt op een kruispunt, als wij zo door gaan met hetzelfde consumptiegedrag want wij willen alleen maar groei, groei, groei. En als er iets is wat niet kan is het constant blijven groeien, vooral de economische groei. Als Nederland staan wij nu al op plek nummer 9 als consument die het meeste onze aarde uitputten, we stonden eerst op nummer 11. We moeten op een andere manier consumeren, steeds bewuster, steeds meer participeren met elkaar, participeren richting bedrijven, want we willen steeds meer informatie hebben. Materiële welvaart, dus het denken in producten neemt heel erg af. En we gaan veel meer denken in welzijn, vroeger had een status als je een grote auto had, als je dure spullen had, dat wordt ook steeds minder en minder en minder. Daar zie je echt een hele radicale manier van verandering in consumeren en dat heeft weer effect op businessmodellen van bedrijven. De omslag van een welvaartsmaatschappij naar een welzijnsmaatschappij. Sport is daar een heel belangrijk aspect in natuurlijk, beweging en dat soort zaken. En van een beleveniseconomie, alles moest een belevenis zijn, gaan we naar een betekeniseconomie. Wat betekent dit voor de maatschappij, wat doet jou product nou voor de maatschappij en dat soort zaken wordt steeds belangrijker. MVO zoals wij het kennen zal steeds

72

verder gaan, want MVO zoals wij het kennen is gewoon een marketingbegrip. Alle bedrijven deden aan MVO, maar als je dan verder doorlas was het gewoon om nog meer producten te verkopen. En een heel leuk voorbeeld is een buitensportmerk, Pattagonia, die vertellen dus om minder producten van hun te kopen. Die roept hun klanten op om minder van hun producten te kopen, prachtige campagne. Hun zeggen, koop onze producten niet. Dit is eigenlijk toch bizar, het tegenovergesteld. Dit is megapopulair geworden. Wat zij doen, als je een jas van ons koopt en hij gaat dan kapot. Koop dan geen nieuwe maar stuur hem op, dan maken wij hem voor je. In plaats van alleen maar nieuwe producten te kopen. Daar verdienen ze nu ineens geld mee, ze verkopen wel minder producten maar van de bestaande producten, daar wordt de levensduur van langer. Echt een hele andere manier van business modellen en het consumeren. De maatschappij wordt steeds meer collectief, individualisme gaat op zich steeds meer door. Maar we worden nu steeds beter in onszelf te organiseren op basis van individuele doelen. We zien dat wel zoals maatschappij dat we meer impact hebben om dingen te realiseren als we met een groep zijn. Je ziet dat hele community achtige aspecten steeds belangrijker worden. Individualisme is er wel maar we gaan ons steeds meer organiseren in groepsverband. (En qua sporten, blijven mensen nog steeds naar sportstadions komen? Of gaan ze steeds meer thuis beleven) De thuisbeleving wordt steeds geavanceerder. Er was laatst een mooi filmpje, die alle voetbalwedstrijden wereldwijd in alle stadions als hologram uitzenden. Dus dan ga je naar een stadion en dan ga je daar zitten en dan zie je daar het Nederlands elftal als hologrammen tegen elkaar voetballen. Je kijkt naar een scherm en je ziet de voetballers als hologram voetballen. Je denkt dat ze het echt zijn, een beetje het Tupac idee maar dan geavanceerder. Bioscopen die gaan nu alle films in 3D doen en dat is hun realisme terwijl je thuis gewoon dezelfde beleving kunt krijgen. Hoe meer we digitaal gaan doen, hoe belangrijker nog wel de fysieke bijeenkomsten worden. Mensen zeggen ook vaak door al die social media zijn we eenzaam geworden en zien we elkaar niet meer. Er zijn heel veel onderzoeken die juist het tegenovergestelde zeggen want we hebben juist meer contact met elkaar en in de fysieke wereld gaan we juist meer met elkaar afspreken. We leren mensen kennen die we anders nooit gekend hadden. Het heel fysieke contact blijft aanwezig. Privacy, je hebt nu al geen privacy meer. Privacy is nu al dood, als je een smartphone hebt dan weten ze eigenlijk alles al van je. Search engines zijn bezig om gesproken teksten real time zoek baar te maken. Je hebt een smartphone bij je, die staat aan en die hoort wat jij zegt. Er zijn al applicaties, die al meeluisteren, die werk geactiveerd werden als iemand liegt. Ze zeggen ook, binnen 3-4 jaar kun je niet meer liegen. Dan heb je al applicaties die op basis van, er zijn al artsen die nu al applicaties voorschrijven aan patiënten die ziek zijn in plaats van medicijnen. Er zijn nu al smartphone applicaties die merkt dat jij steeds depressieve antwoorden geeft, op basis daarvan wordt er een afspraak bij de huisarts gemaakt. Wat is dan nog privacy in zo’n wereld? Als dat allemaal realiteit wordt. Een van de meest gevreesde applicaties op dit moment heet PlaceMe, die checkt jou overal in zonder dat je dat zelf doet, allemaal automatisch. Nu zeg je zelf op Foursquare, doe je het wel of niet, die keuze heb je zelf nog. Heel veel mensen klagen daarover maag hebben wel die applicatie op hun telefoon staan. Heel veel mensen hebben dat niet door of staan daar niet bij stil. Voor privacy zijn er een aantal scenario’s of het bestaat, in ieder geval zal privacy, zoals wij het kennen. Dat moeten wij herdefiniëren, dat we een ander begrip moeten krijgen van het woord privacy. Zoals mijn vader privacy had, ik heb al een hele andere manier van privacy, in ieder geval minder dan dat hij had. En mijn zoontje helemaal, die gaat dat niet begrijpen. Onze persoonlijke data, daar zijn we steeds meer open over, dat delen we met elkaar via Facebook of noem maar op. We zijn steeds opener maar richting bedrijven, overheden zijn we steeds beter om ons af te schermen. Je ziet heel veel nieuwe tools ontstaan die mijn eigen data continue bijhoudt, periferie is er daar één van. Die continue bijhoudt, wat doe ik, wat koop ik, al die dingen gaat hij allemaal bewaren. Dus ik weet straks meer over mezelf dan de bedrijven, terwijl dit nu eigenlijk andersom is. Die weten alles van je koopgedrag, ook als jij iets koopt bij de Shell en je doet iets met je loyalty kaart iets dan weten zij dat gelijk. Ze weten echt hartstikke veel van jou, meer dan jij van jezelf weet eigenlijk. Facebook weet meer van jou dan dat je moeder weet, dit is nu al! Dan zeggen mensen, ik heb heel veel privacy, dat vraag ik

73

me dan eigenlijk af. Dat zijn allemaal ontwikkelingen van buitenstaande bedrijven die dingen van jou weten. Tegen een versnelling van een aantal applicaties, software en technologie is daar ontzetten belangrijk in. Die gewoon jou in control zetten en zeggen dit is mijn data en daar komt wetgeving nu ook voor dat bedrijven verplicht stellen om tegen jou te vertellen wat zij weten. Facebook doet dit al, als jij naar Ierland een bericht stuurt dan krijg je contact met Facebook. En Facebook is verplicht volgens Europese wetgeving om antwoord te geven op de vraag, wat weet jij van mij? Dan moeten zij verplicht alles opsturen van wat facebook van jou weet. Dat heeft iemand gedaan uit Oostenrijk, die kreeg van een half jaar Facebook, 2000 a4tjes thuis gestuurd, wat zij allemaal van hem wisten. Als wij dit allemaal horen, wat zou dan een doemscenario kunnen zijn? Ik doe heel vaak scenarioplanning voor klanten en dan heb ik ook gezegd ik doe een positief scenario en de dag erna een negatief scenario. In eerst instantie, dat wij geen privacy meer hebben en eigenlijk speelbal zijn van bedrijven en overheden. Het kan ook heel positief zijn, als jij tegenwoordig niet beter weet en het is het einde van massamedia. Het is het eind van allerlei troep in je mailbox, geen spam, alles is gepersonaliseerd, alles is op basis van jou context. Dat kan weer heel positief zijn. Maar daar kan ook weer misbruik van worden gemaakt. Dus je ziet het aantal mensen die online misbruiken maken van gegevens en data, dat begint net. Je ziet dat, de groep anonymus, die hackers, die leggen gewoon hele gegevens van politieagenten op straat. Die zorgen ervoor dat er voor de rest van zijn leven elke dag pizza’s bij zijn door worden bezorgd als hij iemand een boete heeft gegeven. Wat is dan nog privacy? Worst case scenario kan dus zijn dat je geen privacy hebt, best case scenario kan zijn dat jij als individu in controle bent van je eigen gegevens en dat je daar bijvoorbeeld mee kunt gaan shoppen bij bedrijven. Oké, ik word goed behandeld bij jou bedrijf dus jij mag weten hoe ik interacteer, hoe ik handel. Als jij mij een keer slecht behandelt, geef mij mijn data maar terug. Daar is in Engeland nu al een wetgeving voor. Dat bedrijven al jou data moeten terug geven en dat zij jou niet meer mogen benaderen. Zo kun jij zelf shoppen met jou data. Dat kan positief zijn, maar ook weer negatief uitleggen en dat is maar de vraag bij jou scenario’s. Privacy nu bestaat amper, als je naar de toekomst kijkt dan heb je helemaal geen privacy meer, dat zei ik altijd, maar er begint zo’n ontwikkeling te ontstaan dat ik niet raar zou opkijken als ik over 2 jaar zeg dat er in toekomst juist heel veel privacy kunnen hebben. Daarom is scenarioplanning zo goed, zo kunnen bedrijven kijken waar gaan we naartoe en daar wordt over nagedacht. Kunt u een aantal voorbeelden van scenario’s geven die ook daadwerkelijk zijn uitgekomen? (zoals Facebook heeft u niet kunnen voorspellen) Alle toekomstvoorspellingen, alles wat je voorspelt over de toekomst dat komt uit maar in een andere vorm of benaming. Wij hebben over het hele social media gebeuren hebben wij gezegd dat contacten steeds meer virtueel gaan, toen zag je al die partijen opkomen. Maar het tempo waarop dat is gegaan, zo snel hadden wij het niet voorspelt. “Maar wel ongeveer?”, vraagt Paul Jacobs. We hebben in ons boek beschreven, dat is eigenlijk het scenario 2020. Als ik het boek nu teruglees, dan is het sneller gegaan dan wij hadden verwacht en veel exponentiëler. Digitalisering gaat veel harder, sociale contacten hoe dat allemaal gaat gaan veel sneller. “U had het net over die bedrijven bijvoorbeeld Facebook en Apple wat natuurlijk geweldig is. Hoe ziet dat er in de toekomst uit? Gaan die het ook nog redden dan? Facebook weet ik niet. “Staat nu bovenaan, maar over tien jaar is het misschien omgekeerd,” zegt Jacky Buijnsters. Ik denk dat er dan wel weer iets anders is. Je ziet nu al op sociale netwerken zie je hele andere netwerken opkomen, diaspora is er zo’n voorbeeld van. Sociaal netwerk waarvan ze zeggen dat die het wel eens zou kunnen halen. Ik weet niet of die het gaat worden. 80% wat we nu online doen, bestond 5 jaar geleden niet. Wat wij normaal vinden online, bestond 5 jaar geleden niet. Dus ik denk dat het tempo van al die veranderingen groot is. Je moet ook niet kijken naar Facebook. Wat noemde je nog meer? Apple! Apple is wel interessant! Facebook is eigenlijk meer, het is geen gadget, maar het is een beweging. Ik gebruik dat soort bedrijven als voorbeeld van wat er speelt, maar ik kijk naar wat voor ontwikkeling hangt er daar nu boven. Boven Facebook en sociale media hangt dat we onze contacten zoals ik net zei, gaan steeds meer digitaal gaan. De trend is de digitalisering van onze

74

dialoog. Dat is een ontwikkeling die gewoon jaren doorgaat. Of facebook nou weggaat of niet, ja, dat vind ik niet interessant. Er komt wel iets anders voor terug. Die trend zet gewoon door. Dat is volgens mij trendwatching. Je kijkt niet naar de bedrijven die erop inspelen, die heel succesvol zijn, je kan er van leren, maar welke trend zit er nu onder.. en hoe moet je daar op inspelen. “En wat betreft de sportmerken en de sportbeleving van bijvoorbeeld Nike /Adidas”, vraagt Paul Jacobs. Nike is wel heel erg vernieuwend bezig, geloof ik. Die hebben nu zelfs sportschoenen voor mensen met protheses. Een nieuwe markt. Je ziet nu in de sport dat mensen met een protheses steeds geavanceerder worden. Ze hebben nu volgens mij de eerste sportschoen die om een nep been kan zetten. Daar hebben ze een echte schoenenlijn van. Sportbeleving blijft gewoon heel erg van belang. Misschien nog wel belangrijker. Worst case scenario zou je dus kunnen zeggen dat digitaal sporten steeds belangrijker wordt, dat er een nieuwe vorm van sporten komen, waarin technologie een belangrijke rol speelt, die zullen er ook wel komen. Dat effect op voetbal bijvoorbeeld, dat vraag ik me af , denk dat het voorlopig nog wel zo blijft. “Wat betreft de technologie in de sport, vraagt Jacky Buijnsters. Dat neemt exponentieel toe. Technologie overal gaat zo snel. Dat hebben we zelf niet eens door. Bijvoorbeeld voetbal, redelijk terughouden, is hij net over de lijn of niet, maar bij basketbal in Amerika kijken ze zo vaak herhalingen terug om dingen te beslissen”, zegt Jacky Buijnsters. Ze zijn zo groot ook, in de sponsoring. Dat moet ook wel. Misschien moet je zelfs zo kijken; nu zitten we nog te denken, dat je dat soort sensoren in je doelen moet hebben. Het vertrouwen richting FIFA is ook helemaal weg. Je ziet met smartphones, mensen krijgen zelf ook zelf meer technologie en wordt het steeds makkelijk om zelf allemaal te doen. Misschien kunnen we straks zelf allemaal bepalen. “De keuzevrijheid daarin, hoe je het wil beleven? Dat komt absoluut steeds meer in eigen hand te liggen” zegt Paul Jacobs. Wat wel grappig, wat nu opvalt is, doemscenario willen mensen nooit maken. Bedrijven zeggen altijd van we moeten in groepen uit elkaar, 4 groepen, en altijd zit er altijd 1 scenario die minder leuk is. De economie gaat radicaal op, banken vallen om, consument wordt steeds machtiger. Niemand wilde die maken. Precies waar we in zitten. Nu bellen die gasten op, fuck man. “Wij hebben 1 scenario positiever, maar ook 1 doemscenario, bewust voor gekozen,” zegt Paul Jacobs. Dat is echt heel goed. “We hebben deze 2 gekozen. De maatschappij wordt besloten en individueel en het tegenovergestelde”, zegt Paul Jacobs. Van de me naar we is dit. Daar heb ik een heel leuk filmpje van. Ken je die? Einde van kapitalisme, die gebruik ik altijd in een presentatie. Daar wordt altijd door bedrijven om gevraagd, die moeten we hebben. Van me naar we. Media wordt Wedia. Daar kun je meespelen, dat heb je goed verzonnen haha. Het is super dit. Je hebt dat je je eigen team samen stelt, eigen coach. Dat ken je allemaal wel denk ik. “Gaat het echt gebeuren,” vraagt Paul Jacobs. Het is al zo. En dat mensen zelf gaan participeren in financieren van teams, daarbij veel meer betrokken. De participatiemaatschappij bestaat nu ook heel sterk. We hebben eigenlijk de omslag van een wereld waarin bedrijven en misschien ook wel sporten voor mensen had. We hebben bedrijven die maakten producten voor mensen, overheden waren er voor mensen. En nu is het MET mensen. Co creatie! “Gaat sport meer en meer bepaald worden door de consument,” vraagt Jacky Buijnsters. Ja, denk ik wel. “Ook met een groter iets, zoals de OS, “ vraagt Jacky Buijnsters. Tijdperk is dat, all time low in vertrouwen. Er is geen vertrouwen in de FIFA. Ze moeten juist weer wat open worden en weer verbinden in de maatschappij, dat is de belangrijkste trend daarin. Ken je de trendreden? Die moet je er ook even bij pakken. Die is door 11 trendwatchers geschreven. Dan kan je die van vorig jaar pakken. Daar spreken we ook echt over dat de wereld open breekt, steeds socialer wordt, dat veranderingen van onderaf komen, vertrouwen in instituten, dat kan je daarmee dan onderbouwen,

75

dat is niet alleen mijn verhaal dan, maar van elf mensen in Nederland. Die kan je downloaden op mijn website, die staat aan de rechterkant. Elf trendwatchers zeggen dus wat de komende lijn is. Die spreken we altijd een week voor de troonreden uit. “Betting, hoe denkt u daarover. Redelijk gesloten wereldje. Ligt nu in de handen van Lotto en Unibet,” zegt Paul Jacobs. Mensen zullen altijd wel een beetje dat soort behoeftes houden, maar of dat meer gereguleerd gaat worden dat is lastig. Daar zou ik meer onderzoek over moeten doen. Het zal er altijd zal zijn, steeds meer online is mogelijk. Misschien in andere vormen. Het is misschien leuk om mee te nemen in je scenario. Je ziet nieuwe waardesystemen ontstaan. Reputatie wordt een betaalmiddel. Tijd wordt een betaalmiddel. Aandacht wordt een betaalmiddel. Jouw persoonlijke data wordt een betaalmiddel. Geld neemt eigenlijk als waarde af. En dan kan je dus kijken naar gokken en dat soort systemen. Dat je misschien met andere waardesystemen wordt gegokt, dat je met andere dingen gaat betalen. Dat is wel heel interessant. Je hebt peer-to-peer geld, je hebt bitcoins. Dat soort systemen zie je opkomen. In Canada zijn ze bezig om op basis van bitcoins, om een heel nieuw geldsysteem in het leven te roepen. Zweden is versneld bezig om de fysieke munt uit te faseren, versneld. De consumentenbond zei dat er in 2017 geen fysiek geld meer is. Zo snel zal het niet gaan denk ik. Als ik kijk naar mezelf: als ik in mijn portemonnee kijk, daar zit weinig fysiek geld in, bijna niet. Je betaalt met je mobiel. Jullie weten wat geld is. Mijn zoontje is 3,5. Weet hij wat geld is? Ik denk het niet. Die denkt dat het een telefoon is. Als jij niet weet wat geld is, hoe weet je dan wat de waarde van iets is? We zijn in een maatschappij gekomen dat we niet meer weten wat de waarde is van water of van een kop koffie. In geld weten we het, maar wat de echte waarde daarvan is? Weet ik veel. Je ziet daar ook hele dingen gebeuren, gemeten door technologie, de manier waarop wij naar producten en diensten kijken, gaat veranderen. “Is het mogelijk dat mensen hun eigen statistieken, zelf kunnen kopen, bij bijvoorbeeld Infostrada of een de amateursport,” vraagt Jacky Buijnsters. Denk je dat een bedrijf daar nog geld aan kan verdienen? Ik denk het niet. Dat kan nu toch al? Je kan nu toch al het aantal stappen tellen als ik ga lopen met mijn iPhone. Dan is dat de normaalste zaak van de wereld. Dat is nu al bijna. Als ik ga hardlopen, met mijn iPhone in mijn zak. Hij weet precies waar ik loop, wordt gedeeld met iedereen. Als ik ga wielrennen, dan kunnen mensen via Twitter berichten sturen, dat soort zaken. Het gaat netwerken en sensoren krijgen die zo belangrijk zijn. Alles is een sensor. De hoeveelheid digitale data die wij tot 2003 maakte, was 5 miljard gigabyte. Als wereldbevolking gemaakt. Dat maken we in 2013 elke tien minuten. En 51% van alle communicatie in die virtuele wereld, is niet menselijk. Dat zijn computers die onderling met elkaar aan het praten zijn. Er is nu al een hele economie waarin geen mens aan te pas komt, waarin computers alles regelen. Er worden meer banen voorspeld voor software en computers dan voor mensen op dit moment. Zo hard gaat het. Je moet echt.. als je over de toekomst nadenkt.. leuke beginquote. exponentieel leren denken. Dat betekent dus 1x1 = 1, 2x2 = 4, 4x4=16 etc. Zo snel gaat het qua date. De computer binnen nu en anderhalf jaar is 1000 x sneller dan de computer die je nu koopt. Als jij een smartphone heb, heb je meer rekenkracht , dan de NASA had in 1969 in zijn totaliteit. Het is echt exponentieel, de technologie. “2028 is zover weg.. als je 5 jaar terug kijkt, hoe veel ontwikkelingen daarin zijn geweest,” zegt Paul Jacobs. Het gaat er niet om het goed te hebben van de toekomst, kan je ook al zeggen in de presentatie. Technologie kan je redelijk goed voorspellen. Je kan redelijk goed zeggen, het gaat die en die kant op. Maar hoe wij als mens technologie gaan gebruiken, dat is echt heel moeilijk te voorspellen. Wie had er gedacht dat toen we die mobiele telefoons kwamen, dat smsen populair zou worden? Niemand had dat gezegd. Je kan wel zeggen dat het eraan komt en wat er allemaal mogelijk is, maar wat voor impact op de maatschappij het gaat hebben, dat is dan wel weer moeilijker. 2028 is moeilijk, als je ziet hoe veel er verandert dat is echt giga. En je kan ook, wat ik ook zou zeggen. Elke voorspelling over de toekomst die goed voelt, moet je zeggen.. dan hebben wij ons werk niet goed gedaan. Dan is het te veel van het heden. Elke

76

voorspelling over de toekomst waarvan je denkt; ja dan is het geen goede voorspelling. Je moet echt in extremen denken. Wat dan wel leuk is, is heel vaak haken dan mensen af. Heel weinig mensen kunnen dat. Je moet wel proberen om het concreet te maken, te onderbouwen. De scenario’s die je hebt. Wat zie je dan nu gebeuren? Dat noem ik signalen, wat voor signalen zie je nu gebeuren? Dat is het nut van scenarioplanning. Bedrijven zien 4 scenario’s, dat je dan kan zeggen.. van nu ga je anders naar het nieuws kijken. Je gaat dus signalen herkennen. Ik zie het langzaam die kant op gaan. Dat moet je als bedrijf gaan aanleren. Het belangrijkste houding vanuit toekomst denken, trendwatching en scenarioplanning is dat je dus niet meer gaat afvragen dus een bedrijf moet zich niet meer afvragen waarom bepaalde ontwikkelingen plaatsvinden, een bedrijf moet zich afvragen waarom heeft dat nog niet plaatsgevonden? KPN dacht wat is dit nu weer? Ze gaan allemaal whatsappen. KPN is een miljardenbedrijf, kom op zeg, dat is ongelofelijk. En zo is het overgrote deel. En daarmee kan je als je afgestudeerd ben, daarmee kan je het verschil maken. Als je dat soort dingen kan, dan heb je voorsprong op 90% van de mensen om je heen. “Is dat niet heel lastig”? Je moet niet kijken, maar zien. Een stukje tijd investeren in visieontwikkeling en proberen om bij heel veel dingen af te vragen Heel veel mensen nemen dit gewoon mee en het zal wel. Als je dat kan en volgens mij kan iedereen dat. Dan maak je wel het verschil binnen een bedrijf. “Voorbeelden uit ons scenario, een schermpje in je stoel”, vraagt Paul Jacobs. Dat je zelf tijdens de wedstrijd alles zelf kan bepalen? En interactief kan zijn? Dat kan misschien over 5 jaar al. “ Is het niet creatief of extreem genoeg, “ vraagt Jacky Buijnsters. Je moet jezelf echt challengen. Je begint de presentatie. De prijs in 2028 zou zijn dat ik; noem eens wat, wie ziet dat nu, dat vond ik fantastisch. Dat je het been van Arjen Robben geïmplementeerd kon krijgen. Ze zijn met injecties bezig. Er is al een universiteit die ons voorbereid van singulariteit. Die is in USA, door google en NASA gesponsord. Die is al voorbereid op het moment dat de technologie de mens niet meer nodig heeft, 2029 is dat. Als dat zo hard door gaat, is de singulariteit in 2029 en dat het uiteindelijk echt doorbreekt in 2040/2045. Ze hebben nu al software ontwikkeld die zichzelf hersteld en zichzelf schrijft. Er worden nu al games gemaakt waar geen mens meer aan te pas komt, het is 2012. Denk exponentieel. Heel veel mensen zeggen,. Verschrikkelijk. Elke trend kent een tegentrend. Anti digitaal is in opkomst. Het hele fysieke wordt weer belangrijk, betalen om niet bereikbaar te zijn, geen wifi ontvangst, hoe kan je leven zonder google, dat soort zaken. Ik gebruik amper google, ik doe het op een andere manier, mensen geven mij tips via sociale media. Mensen denk ik dat ik de hele dag aan het googlen ben. Hoe weet je al die voorbeelden? Hoe weet je al die filmpjes? Ik google nooit. Ik googlede in 2000, toen werd ik helemaal gek, toen was ik druk. Ik gebruik nu 4 laptops. Mensen die me dingen toesturen, software die dat eruit haalt, van hier wordt real time veel over gezegd, dat is vast interessant. Die houd ik dagelijks bij. Je moet natuurlijk alles in de gaten houden. Het is nu echt mijn vak. Als je voor jezelf een toekomstdashboard inricht en je pakt een aantal blogs en je pakt een aantal interessante mensen die erover tweeten. En je pakt wat RSS feeds, dat kost 0 guldenof ik bedoel 0 euro. “Kom op he, trendwatcher,” lacht Jacky Buijnsters. Ja, we gaan weer terug naar de gulden misschien. Je kunt het wel voor jezelf doen, haast niemand heeft dat. En zo kijk je elke dag wat er op ons afkomt. Ga maar eens een weekje testen, ga bij elk nieuwsbericht af, hebben we over dit nieuwsbericht, praten we hier nog over? Dan valt 90% af. De waan van de dag regeert. Er zijn maar een paar berichten die heel erg van belang zijn. Dat is live on stage. Een jaar geleden hebben ze live on stage een menselijke nier uitgeprint, om 7 uur. Organen gaan ze uitprinten, maar nog niet toepasbaar in een menselijk lichaam. Over 15 a 20 jaar kun je alle organen uitprinten en hebben we geen donoren meer nodig. Dat vind ik wel grappig en ik tweet daar dan over en dan zie ik dus mensen, over dat been van Arjen Robben bijvoorbeeld, die kwam daarmee. Ik had er zelf nog nooit over nagedacht, ik dacht verrek ja! Genetisch kunnen ze spul pakken van Arjen Robben.. dat noem ik even prikkelen, het hoeft niet waar te zijn, maar over de toekomst, denk exponentieel. Zometeen hebben we allemaal hetzelfde schot als Arjen Robben, met een injectie.

77

“Zou het mogelijk zijn om een chip met kennis toe te passen op de mens,” vraagt Jacky Buijnsters. In de wetenschap, in de verre toekomst, de manier waarop we leren is echt matrix stijl. Dat ze nu al dingen hebben uitgevonden dat je op basis van elektro stimulans, hoe ze het precies doen weet ik niet, dat je op die manier kennis krijgt. Je gaat onder een apparaat liggen en “bam” je krijgt de kennis. Wetenschappers zijn er nu al mee bezig. Ik heb zo’n hele presentatie daar vol van, waarvan je denkt, SHOKKING. Gisteren was keynote er, voor een presentatie over de toekomst van internet en dat gaat echt heel ver. En dat ging over 2025. “We denken net iets te braaf met onze scenario’s,” zegt Paul Jacobs. Er staan een aantal cases op extendlimits van bedrijven over 2025. “Toekomst van publieke bestel,” zegt Paul Jacobs. Bestaan er überhaupt zenders is de vraag, RTL 4 en dergelijke. Ik denk wel dat het circulaire entertainment, Nokia noemde dat, op gaat komen. Circulaire entertainment houdt in; je post een filmpje online, iemand anders voegt iets toe en iemand anders ook weer. Zo ontstaat entertainment en dat gaat echt een booming business worden. Mensen participeren en maken zelf entertainment. Ik ga nu over 2028 praten. Ik heb niet de kennis over wat het precies gaat worden, ik moet ook in scenario’s denken. Ik denk dat het publieke bestel, alhoewel het al heel oud is, dat het radicaal anders is. Ook de manier op hoe wij films maken. Hoe we dat vooral uitzenden, dat slaat helemaal nergens op. Als er 1 wereld ouderwets is, dan is het de filmindustrie. Dat is echt 19e eeuw, volgens mij reden politie toen nog op varkens, het is toch niet normaal. We maken een film, voor belachelijk veel geld, gaat nergens over. Wij bepalen hoe lang die in de bioscoop draait en dan is het voor niemand anders toegankelijk. Dan gaan we kijken wanneer we ‘m uitbrengen op DVD en weer een half jaar later komt het op TV. Vind je het gek dat mensen zelf om die gasten heen allerlei zaken gaan regelen. Dat is toch niet meer van deze tijd? Ik snap echt niet dat ze daar niet vernieuwender over nadenken. Dat is echt een heel oud model. Over piraterij, ik denk ja, je zorgt zelf ervoor dat mensen het op een andere manier regelen. De snelst afnemende industrie in USA zijn de kranten en de media industrie, die neemt enorm snel af. De snelst groeiende is internet. De gepersonaliseerde medicijnen markt zal ook erg snel toenemen, net als de gen-industrie. In de zorg zal ook veel gaan gebeuren. Je ziet nieuwe takken ontstaan. Je ziet wel dat bij veel middelen iets bij gaat komen. LP’s bestaan nog steeds, net als de radio. Er worden nu weer meer LP’s verkocht. Elke trend kent natuurlijk een tegentrend.

78

10.6 Bronnen

10.6.1 Internetbronnen Auteur: socialbakers.com Datum: 02-2012 Titel: Op welke sociale netwerken moet je als organisatie focussen in 2012 http://www.frankwatching.com/wordpress/wp-content/uploads/2012/01/Op-welke-sociale-netwerken-moet-je-als-organisatie-focussen-in-2012-infographic.png Auteur: Peter W. Datum: 14 oktober 2005 Titel: Media hebben grote invloed op kinderen en jongeren http://www.mediaonderzoek.nl/357/media-hebben-grote-invloed-op-kinderen-en-jongeren/ Auteur: puberenco.nl Datum: 02-06-2012 Titel: Invloed reclame en media http://ouders.puberenco.nl/index.cfm?page=Invloed+reclame+en+media Auteur: Niels Dijkstra Datum: 09-2012 Titel: Jongeren zijn makkelijk te beinvloeden dan ouderen http://www.deniels.nl/wordpress/jongeren-zijn-makkelijker-te-beinvloeden-dan-ouderen-2/ Auteur: Ivo in het Veld Datum: 13-09-2010 Titel: Media 2015: een blik op de toekomst van media http://www.frankwatching.com/archive/2010/09/13/media-2015-een-blik-op-de-toekomst-van-media/ Auteur: Peter Drewes Datum: 15-11-2011 Titel: De 6 social media trends voor 2012 http://www.b2bcontact.nl/magazine/de-6-social-media-trends-voor-2012/ Auteur: - Datum: - Titel: Sociale netwerken http://www.siob.nl/bibliotheekmonitor/trends-media-informatie/communicatie/sociaal-netwerksites/item134 Auteur: Sport-koepel.nl Datum: - Titel: Trends & Ontwikkelingen http://www.sport-koepel.nl/595/trends_a_ontwikkelingen/ Auteur: Willem de Louw Datum: 05-01-2010 Titel: We leven in een zapcultuur http://www.brabantsdagblad.nl/algemeen/opinie/opinie/6040173/We-leven-in-een-zapcultuur.ece

79

Auteur: Trendwatching.com Datum: 2012 Titel: 12 cruciale consumenten trends voor 2012 http://trendwatching.com/nl/trends/12trends2012/ Auteur: Wijnand van der Waal Datum: 23-09-2012 Titel: Interview met de nieuwe CEO van Infostrada Sports Group http://www.sportnext.nl/new/berichten/20110922_interview_met_de_nieuwe_ceo_van_infostrada_sports_group Auteur: Vincent Leenders Datum: 29-02-2012 Titel: Sportstadion 2.0 http://www.sportnext.nl/berichten/20120227_sportstadion_2.0 Auteur: Wijnand van der Waal Datum: 29-02-2012 Titel: 35.000 fans keken live mee naar de oranjetraining op youtube http://www.sportnext.nl/berichten/20120229_35.000_fans_keken_live_mee_naar_de_oranjetraining_op_youtube Auteur: Rob de Bruyn Datum: 26-02-2012 Titel: Eredivisie Live Sidekick – Het second screen getest http://www.sportnext.nl/berichten/20120226_eredivise_live_sidekick_het_second_screen_getest Auteur: Wilko de Graaf Datum: 24-02-2012 Titel: Oude schaatsliefhebbers blijven trouw aan traditionele media http://www.sportnext.nl/berichten/20120223_oude_schaatsliefhebbers_blijven_trouwen_aan_traditionele_media Auteur: Marloes Voskuilen Datum: 23-02-2012 Titel: Sportfans kijken vaker sport online dan op tv http://www.sportnext.nl/berichten/20120222_sportfans_kijken_vaker_sport_online_dan_op_tv Auteur: Peter Kentie Datum: 21-02-2012 Titel: “Met sport kun je de kernwaarden van een stad fantastisch uitstralen”. http://www.sportnext.nl/berichten/20120215_door_sport_kun_je_de_kernwaarden_van_een_stad_fantastisch_uitstral Auteur: Roelof Jan Vochteloo Datum: 23-02-2012 Titel: “Statistieken worden steeds belangrijker voor voetbalclubs” http://sportknowhowxl.nl/nieuwsberichten/6820 Auteur: Wijnand van der Waal Datum: 24-11-2011 Titel: Hebben persconferenties hun kracht verloren?

80

http://www.sportnext.nl/new/berichten/20111122_hebben_persconferenties_hun_kracht_verloren Auteur: Wijnand van der Waal Datum: 15-02-2012 Titel: Sportfans gebruiken Twitter meer dan websites http://www.sportnext.nl/berichten/20120215_sportfans_gebruiken_twitter_meer_dan_internet Auteur: Mark de Bruin Datum: 13-11-2011 Titel: Toekomst van Social Media: ontwikkelingen en trends 2012 http://www.marketingfacts.nl/berichten/20111112_toekomst_van_social_media_ontwikkelingen_en_trends_2012 Auteur: Andrew Lipsman Datum: 25-02-2012 Titel: De toekomst van Social Media http://www.socialmediasocialmedia.nl/strategie/nieuws/tools/events/workshops/training/hr/media/2012/02/25/video-comscore-de-toekomst-van-sociale-media/ Auteur: Wijnand van der Waal Datum: 28-04-2012 Titel: Zesde SM&O Summit een groot succes http://www.sportnext.nl/berichten/39110428_zesde_smo_summit_een_groot_succes Auteur: Rick Mans Datum: 23-03-2010 Titel: Cijfers over Social Media gebruik in Nederland http://www.marketingfacts.nl/berichten/20100322_cijfers_over_social_media_gebruik_in_nederland Auteur: Goos Kant (hoofdredacteur) Datum: 06-2008 Titel: STAtOR 2008 http://www.vvs-or.nl/db/upload/documents/Journals/STAtOR/STAtOR_2008-2_totaal.pdf Auteur: Ueli Gegenschatz Datum: 02-2009 Titel: Soars in a wingsuit http://www.ted.com/talks/lang/en/ueli_gegenschatz_extreme_wingsuit_jumping.html Auteur: Pranav Mistry Datum: 11-2009 Titel: The thrilling potential of SixthSense technology http://www.ted.com/talks/pranav_mistry_the_thrilling_potential_of_sixthsense_technology.html Auteur: Martijn Baten Datum: 2011 Titel: De toekomst van het TV kijken http://www.martijnbaten.nl/de-toekomst-van-het-tv-kijken

81

Auteur: Katinkam Datum: 17-03-2009 Titel: Online interactiviteit in het heden en de toekomst http://mens-en-samenleving.infonu.nl/communicatie/33523-online-interactiviteit-in-het-heden-en-de-toekomst.html Auteur: Wijnand van der Waal Datum: 17-10-2011 Titel: Interview met Arno de Jong, directeur media marketing eredivisie http://www.sportnext.nl/berichten/20111017_interview_met_arno_de_jong_directeur_media_marketing_eredivisie Auteur: Gijsbregt Brouwer Datum: 13-01-2012 Titel: De vijf trends in de sport voor 2012 http://www.sportnext.nl/berichten/20120112_de_vijf_trends_in_de_sport_voor_2012 Auteur: Leo Aquina Datum: 04-03-2011 Titel: De Soccer Matrix maakt trainen voor het eerst meetbaar http://www.sportknowhowxl.nl/nieuws_2011/5706 Auteur: Q&A Research & Consultancy John Terra Titel: Optiektrends 2020: Ontwikkelingen in consumentengedrag Datum: 2011 http://www.hbd.nl/pages/3865/Branches/Opticiens/Optiektrends-2020-Ontwikkelingen-in-consumentengedrag-2011.html Auteur: Nicole Weidema Titel: Nike timmert geruisloos aan lifestylemerk Converse Datum: 10-08-2008 www.deondernemer.nl/economie/232106/Nike-geeft-Converse-toekomst.html Auteur: Ridzert Beetstra Datum: 25-05-2010 Titel: Ad Monday: Nike schrijft de toekomst http://www.spotlighteffect.nl/marketing/ad-monday-nike-schrijft-de-toekomst/ Auteur: Quinsy Gario Datum: 28-05-2010 Titel: The curious case of Nike, BP and Kevin Costner http://www.marketingfacts.nl/berichten/20100528_the_curious_case_of_nike_bp_and_kevin_costner Auteur: Stephanie Engel Datum: 11-02-2011 Titel: Analisten noemen samenwerking Nokia en Microsoft een slechte zet http://www.trouw.nl/tr/nl/4324/Nieuws/article/detail/1847711/2011/02/11/Analisten-noemen-samenwerking-Nokia-en-Microsoft-een-slechte-zet.dhtml

82

Auteur: Maarten Hafkamp Datum: 14-02-2011 Titel: Insieve samenwerking Nokia en Microsoft http://www.adformatie.nl/nieuws/bericht/intensieve-samenwerking-nokia-en-microsoft/ Auteur: Tony Bosma http://www.extendlimits.nl/over_xl

10.6.2 Youtube filmpjes Datum: 08-06-2011 Titel: Social Media Revolution http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=3SuNx0UrnEo#! Datum: 20-8-2011 Titel: Een dag in glas http://www.youtube.com/watch?v=rQcMGuW1g6U&feature=related Datum: 21-02-2012 Titel: Introducing NIKE FLYKNIT Technology http://www.youtube.com/watch?v=JUdNeFh2SDo&feature=youtu.be

10.6.3 Boeken Auteur: Greet van der Knaap Titel: Toegepast communicatieonderzoek Uitgave: 1e druk, 2006 Auteur: Bronislaw Verhage Titel: Grondslagen van de marketing Uitgave: Druk 6, februari 2009

10.6.4 Personen Tony Bosma, trendwatcher en futurist Peter Sprenger, Sales/Marketing Director Infostrada Sports Group