Notam 215 18 augustus 2016

U krijgt deze NOTAM omdat uhiervoor heeft ingetekend ofomdat u zich heeft aangemeldvoor de werkgroep Flight Simu-lator van de HCC afd. Zeeland.Kijkt u ook eens op:https://flightsimzeeland.wordpress.com/Contact/kopij naar:eriksonja2@kpnmail.nl

hcc zeeland!

Westkust US bij KFOT

SKIATHOS isSCHIT - TE - REND

29 PalmSpringsDesign is thenew kid on the block. Als ORBX-adept ben je grenzeloos ver-wend. Nou, 29 Palms kan detest met gemak doorstaan. Ditis een vertaling van een artikeluit de PC-Pilot van Richard Be-nedikz.

As real as it getsEindelijk dan. Ron heeft zijnflight simulator draaiend, meteen echte Cessna cockpit, driebeamers en een scherm met eendiameter van ruim drieëneenhal-ve meter. Ron heeft hier een jaaraan gewerkt. Lees zijn bewogenverslag waarin je bovendien heelwat wetenswaardigheden overvliegen op meerdere schermentegenkomt.

Vertaling nummer drie in deserie over de Dash 8. Vertalin-gen van de artikelen in de PC-Pilot van Jane Whittaker. Metde load sheet, het beladen vanhet vliegtuig begint alles. Dieis bij de Majestic Dash8 be-hoorlijk uitgebreid. Gewoondoorgaan!

Op EHMZ wordt eenSopwith Camel nage-bouwd. Niet meer met eenrotatiemotor maar met eenstermotor. Machtig interes-sant!

SCENERY LIBRARY INFSX/P3DEen interessante PDF gemaaktdoor Harm Meertens over deopbouw van scenery in layers.Je kunt hem binnenhalen dezePDF.

Verslag van de GA-bijeenkomst van 16 juni j.l. in 's HeerArendskerke

Als kers op de taart was de lezing van Erik over de basis van navi-gatie. Naast EZdok is navigatie zijn ding hoor! Als ex-zeezeiler be-slist handig als je dat beheerst. Gelardeerd met de hem zokenmerkende relativerende humor werden we langs parallelle meri-dianen en écht bestaande equatorlijnen geloodst. Smaakt naarméér. Maar dan moeten we wachten op volgend seizoen.

Vooruit, een tweede kersje op de taart… Carlo fêteerde ons tijdensde afterglow in de bar op een demonstratie 'poor man's Oculus Rift'.En ja hoor, als je zwemmende bewegingen maakt ga je écht voor-uit! Een mooie afsluiter van een licht turbulent maar zeker geslaagdseizoen.

Ron.

Blijkbaar ging Ron er vanuit dat er geen vragen waren want hetgebruikelijke rondje werd zomaar overgeslagen. Iets om aan tedenken in het volgend seizoen want de vragenronde levert altijdleuke discussies op. Nu werd begonnen met wat mededelingen zo-als de oproep voor deelname aan onze buitenactiviteiten Omdat vande MP lijst gebruik is gemaakt hebben we niet iedereen bereikt. TerReede, Hoogvliegers, Open dag Arendshuis en Digi Markt. Ter Ree-de is met vier man goed bezet, de Hoogvliegerdag kan versterkinggoed gebruiken, en september is nog ver weg denken we maar.

We vervolgden de verhandelingen over het leuke van 3 schermenvliegen. Als je de ruimte op je bureau hebt en de aanschaf van ex-tra monitoren geen bezwaar vindt doe je jezelf echt tekort als jeniet met drie schermen vliegt. Er gaat letterlijk een wereld voor jeopen. Het is niet moeilijk, zo gepiept en bij problemen is er altijdhulp.

Volgend punt was de ATC bij GA. In het algemeen werd goed gerea-geerd op het voorstel om de GA wat meer conform de werkelijkheidte maken voor wat betreft de ongecontroleerde veldjes. Dus geenwildwest maar ontwikkelen van goed vliegerschap. Dat kan dus óókin een simulatie. Waar nodig houdt ATC de zaak in de hand, waargeen controlzones zijn wordt de verantwoording bij de vlieger ge-legd. Belangrijk is dat jullie ideeën aandragen voor leuke vluchten.Nadrukkelijk stellen we dat het geen A naar B vluchten hoeven tezijn, dat is meer het terrein van de Airliners. Maar er zijn zoveelleuke en bijzondere plekken in onze virtuele FS wereld en voor in-spiratie kunnen we altijd eens de adventures of missions doorkij-ken, ook van oudere FS versies. Jammer genoeg kunnenadventures en missions niet in MP gevlogen worden; het blijft eenonbetreden gebied bij Flightsimmers. Wie een idee heeft kan dat bijAndré melden die dan samen met Piet Davidse de GA gaat coördi-neren. Ko heeft de gelegenheid gebruikt om het GA stokje over tedragen aan Piet. Ko verdient een pluim voor zijn jarenlange inzetom de GA MP's te maken tot wat ze nu zijn!

18 augustus a.s. Is het Arendshuis nog

gesloten (vakantie). De GA-bijeenkomst

voor 18 augustus komt daardoor te ver-

vallen.

Simbrief.com Omdat in de serie over de Dash 8 van Jane

Whittaker nogal diep wordt ingegaan op de belading, ge-

wicht en verdeling van de passagiers en vracht, benodigde

brandstof voor elk onderdeel van de vlucht, enz. adviseert

Jane Whittaker een wat zwaarder flight planning program-

ma als hulpje. PFPX (Professional Flight Panner X) is er zo

een. En die kost geld. André Portier gebruikt SimBrief die

er ook niet om liegt en waarmee je een planning maakt op

het internet. Deze is gratis. De AIRACS die gebruikt wor-

den hiervoor zijn natuurlijk niet gratis. Ga eens kijken op:

http://www.simbrief.com/home/ Heerlijke stuff voor dis-

patch fanaten die van cijfertjes houden.

Het Griekse eiland Skiathos ligt onge-veer 83 mijl (133 km) noordelijker danAthene in de Egeïsche Zee. Het is eenpopulaire vakantiebestemming metAlexandros Papadiamantis, de enigeluchthaven op het eiland, als reisvoor-

ziening. Zijn enige 5.341ft (1.628m)noord/zuid landingsbaan, gebouwd opaangewonnen land, wordt omgevendoor steil terrein aan beide kanten. Despectaculaire approach over de kust-weg, vlak buiten de begrenzing van de

luchthaven, heeft hem zijn bijnaam ‘HetGriekse St. Maarten’ gegeven genoemdnaar de beroemde lage approaches overMaho Beach van Prinses Juliana Interna-tional Airport in de Caribian.

Het pakketSkiathos X, ontwikkeld door 29 PalmSprings Design en uitgebracht door Aero-soft, is beschikbaar als een 1,5 GB down-load of in een doos als DVD. Dit pakket iseen nauwkeurige weergave van Alexan-

SKIATHOS is SCHIT - TE - REND

dros Papadiamantis (LGSK), opgebouwdop real world gegevens en beslaat hethele 38,6sq mi (100 vierkante kilometer)eiland Skiathos met gedetailleerde satel-lietfoto’s met een 30-50cm/pixel resolu-tie. De kwaliteit van de gebouwen enobjecten in de omgeving van het vlieg-veld is superb en de ontwikkelaar heeftveel details toegevoegd zonder dat deframerate daar erg onder te lijden heeftgehad. De ‘stoffering’ van de grond bij-

voorbeeld is heel realistisch en detaxiways/runways zijn scherp en hebbeneen verweerde uitstraling. Zo ook zijn destationsgebouwen, de taxiway-signalerin-gen en de geluidsschermen voor destraalmotoren gemodelleerd met hogeresolutie. Andere voorzieningen zijn ba-gagekarren, bewegende windzakken enrondrijdende busjes. Statische objectenzoals platformuitrusting staan verspreidover de luchthaven samen met een busi-ness jet die geparkeerd staat op het plat-

form. Het pakket omvat meer dan250.000 apart vervaardigde en apartneergezette statische objecten waarmeehet het gehele eiland wordt bedekt metduizenden bomen en gebouwen, en be-wegende auto’s, schepen en zwermenvogels. Daar bovenop werden specialegeluidseffecten toegevoegd zoals debranding op de kust, het geluid van zee-meeuwen, motoren en airconditioningunits die ook werden toegevoegd.

Andere effecten zijn dynamic shadowsop alle 3D objecten en ‘texture baking’(??). De verlichting ‘s nachts is schitte-rend en als je na zonsondergang over heteiland vliegt kan je de verlichting van hetstadje Skiathos zien maar ook van de er-om heen liggende countryside. Specialeeffecten vormen de realistische vliegveldverlichting, 3D gras/vegetatie en mensendie bewegen.

DocumentatieHet pakket komt met een een manual in

Engels en Duits (16 pagina’s elk) waarineen korte geschiedenis van het eilandstaat, aanbevolen instellingen en eenFAQ-sectie. Een mooie extra de toevoe-ging van een overzicht van de vluchtsche-ma’s van het 2013 zomerseizoen.PDF-kaarten worden meegeleverd voorVOR/DME approaches voor baan 02/20,luchthavenplattegronden en StandardInstrument Departures (SIDs).

ConfiguratieSkathos X wordt geleverd met een confi-guration manager die je het mogelijkmaakt het niveau van detaillering aan tepassen en de scenery setting te optimali-seren voor goede systeemprestaties. Hetis mogelijk de dichtheid van de sceneryaan te passen, zoals het aantal te plaat-sen gebouwen en andere objecten die deframerate beïnvloeden. Dit geldt ookvoor de mate van detaillering van sche-pen, gras/vegetatie alsmede verschillen-de speciale effecten zoals

landingsbaanstof en instellingen voor hetgeluid.

ConclusieSkiathos X is een prachtig ‘gerenderd’pakket dat de atmosfeer van deze popu-laire vakantiebestemming precies in foto-grasche detaillering heeft weten te pak-ken. De hellende runway is helaas nietgereproduceerd door beperkingen inFlight Simulator X. Een prijs die waardevoor zijn geld levert. Ga even naar:http://en.shop.aerosoft.com/eshop.php?action=article_list&shopfilter_category=Flight Simulation&s_design=DEFAULT(veel prachtig fotowerk).

Nog wat plaatwerk op de volgende pagi-na.

Dit is een vertaling van een artikel vanRichard Benedikz in de PC-Pilot nr. 102van maart/april van dit jaar. Het lijf-blad voor de flightsimmer. De foto’szijn opnieuw gemaakt/verzameld.

Kennen jullie de film Close Encoun-ters nog? De man die obsessief eenberg in z'n huis ging nabouwen? Zovoelde ik me wel eens terwijl ik m'nkantoorruimte leegruimde omplaats te maken voor een levensech-te cockpit.

Waren het eerst nog losse delen, nadathet gevaarte in elkaar gepopnageldwas stond er echt een cockpit in dekamer. Het scherm om de cockpitheeft een diameter van ruim drieën-halve meter dus je kunt er letterlijkniet meer omheen. Eigenlijk was deruimte net niet groot genoeg voor deopstelling, maar met passen en me-ten… hingen ook uiteindelijk de driebeamers op hun plaats.

Precies een jaar na de eerste aanzet isalles nu werkend en compleet. Voorwie plannen heeft in deze richting van

As real as it gets

Drie beamers met cilindrisch rond scherm

simulatorvliegen: het is de moeite be-slist waard en een flinke stap verderdan met drie schermen vliegen. Laatik duidelijk zijn: Een joystick met lap-top is niet minder dan een 'full sail'sim. Het is maar net wat je wilt, netwaar je belang aan hecht.

Zoals bij de man met de berg kun jede vraag stellen: waarom begin je aanzoiets? Voor een goed antwoord moe-ten we eerst de verschillende vormenvan simulatie eens bekijken.

1. Plat scherm met joystick. De mees-te simmers houden het hierbij en zijner dik tevreden mee. Zowel het vlieg-tuig als de wereld bevinden zich inhetzelfde vlak. Een verandering vanpositie is zichtbaar op het scherm enbrengt bij een klein beeldscherm geenfysieke gewaarwording met zich mee.

2. Plat groot scherm of projectie methardware cockpit. Het verschil zit nuin de scheiding tussen binnen (instru-menten) en buiten (scenery). De aan-dacht moet nu verdeeld worden. Voorveel simmers een hele overgang! Hetbeeld wordt overheersend en er zalenige gewaarwording zijn bij het ver-anderen van richting en hoogte. Desensatie blijft beperkt door de voort-durende (ooghoek)waarneming van deomgeving. Je blik afschermen van debuitenwereld geeft enorme verbete-ring!

3. Drie beeldschermen, al dan niet methardware cockpit. Betaalbaar en zeker

de moeite waard! Het gesuggereerdebeeld is links, midden en rechts zichtdoor de cockpitramen. Het kan eenuitgerekte 2D cockpit zijn of een vir-tual cockpit in 'wide' view. De spijl-

verrekening zal de indruk van diepteversterken. Meestal wordt deze confi-guratie in de open omgeving gevlo-gen. Wanneer daarentegen de simmerzich af kan schermen van de omge-

ving zal het een sterke fysieke ge-waarwording geven bij positieveran-dering.

4 . Rondomprojectie. Een cabine isdan het mooiste want die schermt desimmer helemaal af van de buitenwe-reld. Er zijn geen spijlen in beeld be-halve die van de cabine. Vanuit decabine is de buitenwereld te zien meteen zeer sterk gesuggereerd diepte-beeld. Het gevolg is dat elke bewe-ging op het scherm door de hersensals fysieke beweging wordt ervaren.Die suggestie gaat zelfs zover dat je ervan overtuigd bent dat je echt scheefhangt in een bocht.

5. Een gesloten cabine met rondom-projectie èn beweging. Het summum.Hier komen we terecht in het professi-onele gebied waar niets de illusie vanecht vliegen mag verstoren. Essentieelis dat cockpit en beeld als één geheelbewegen.

We gaan terug naar de Cessna 172cockpit-replica waar dit verhaal meebegon. De bedoeling is duidelijk: af-schermen van de buitenwereld die inrondomprojectie aan me gepresen-teerd wordt.

Dat het een jaar geduurd heeft vooralles werkte heeft enkele oorzaken diewellicht interessant zijn te weten vooranderen. We lopen de werkwijze eensdoor zoals ik die ervaren heb.

Eén beamer, één sferisch rond scherm

Drie schermen 1920 x 1080

Om te beginnen zullen we eerst driebeeldschermen moeten definiëren. datis niet zo'n probleem. Eén hoofdbeeld-scherm en twee uitbreidingen in de-zelfde resolutie. Laten we het hierbijdan kunnen we in P3D/FSX welis-waar drie beelden tevoorschijn tove-ren door met 'haakje' extra windowste maken, te undocken, dit links ofrechts definiëren en op het anderescherm zetten; maar dat levert bij 2Dcockpit ook drie horizonnen op. Invirtual cockpit gaat dit een stuk mak-kelijker. P3D kent daarvoor "auto-fillMain View", al dan niet in combinatiemet "Wide View aspect ratio". Wehoeven dan geen extra windows tedefiniëren. Maar we gaan nu niet drie

beeldschermen gebruiken, maar eenprojectie van de 2D cockpit zonderinstrumenten en interieur. De virtuelecockpit kunnen we niet gebruikenwant we willen alléén het uitzichtL/M/R van de 2D cockpit zien.

De oplossing vinden we in het ge-avanceerde NVidia Surround menu.Hierdoor wordt van drie beelden éénbeeld gemaakt. Had ik bijvoorbeeldeerst drie beelden van elk 1920 x 1080pixels, heb ik nu één beeld van 5760 x1080 pixels. Bij AMD doet Eyefinitydat op soortgelijke wijze.

We zien direct dat de projecties zwaargecorrigeerd moeten worden omdat zevanuit een flinke hoek op een gebogen

oppervlak komen. Voor die correctiezorgt zogenaamde 'warping'software.Warping is beeldvervorming, niet zomoeilijk te begrijpen. Als de calibratievan het beeld op het projectiedoek ge-slaagd is moet de berekende afwijking

in de projectie als fxml beelddefinitiegeëxporteerd en verteld worden aanP3D. (Kan ook FSX zijn, maar dielaat ik er even buiten). We moeten denieuwe beelddefinities in de 'flight-files' met copy/paste verwerken. Dat

Warping drie beelden

Videokaart met drie uitgangenSurround config

Drie horizonnen

zijn de fxml bestanden die in Mijndocumenten/P3D bestanden en zostaan. Starten we de veranderdeflightfile op met P3D dan zal hetbeeld gecorrigeerd en wel zich in alleglorie op het halfronde scherm mani-festeren...

Problemen? Interessant voor wie ookz'n eigen cockpit bouwt. Maar tochmaar even genoemd.Ooit gedacht dat W7 Aero belangrijkwas? Ik gebruikte het nooit. Daardoorwilde de warpingsoftware dus niks.En wat dacht u van Migration Tool

die alle moeizaam verworven scherm-definities 'opvrat'?Tja, MT repareert flightfiles. Zo bleekachteraf. De hoge verwachtingen meteen dikke SLI opstelling kwamen al-lesbehalve uit. Onze FlightSimulatordoet er echt helemaal niks mee. Enwat te denken van een verval inframerate's van 60 naar 4 binnen eenkwartier? De nl2000 vuurwerkbestan-den die in de Effectsmap van P3D te-rechtkwamen bleken de boosdoeners.Al met al goed voor weken uitzoek-werk, computers vergelijken, video-kaarten wisselen, lijstjes met getallenen momenten van diepe frustratie.

Vliegen in de cockpit is bijzonder.Wie gewend is aan meerdere scher-men met GPS, FSC en een F12 over-zichtje gaat het moeilijk krijgen. Deschermdefinities in de fxml laten datallemaal niet toe. Zelfs de S en de Akun je gewoon vergeten. Geen muis,geen keyboard. Je zit in de cabine metde instrumenten, buiten is de wereld.Kaartje op schoot; goed kijken waar jebent of had moeten zijn. De 'Map'werkt gelukkig wel. Daar moet je hetmee doen. En dat geeft allemaal nikswant de sensatie van vliegen overtreftalles. Het is nu allemaal dik voor el-kaar en ieder HCC werkgroeplid is

welkom voor een vluchtje in de cock-pit.

Die GPS komt er ook nog wel.

Ron.

Warping één beeld As real as it gets

In deze aflevering gaan we ons be-zighouden met het belangrijkstestuk gereedschap van de Dash 8 Q400: Het Flight Management System(FMS). We gaan vliegen met de Fly-Be Dash 8 van Southampton naarManchester. We beginnen met depre flight configuration. De FMS au-tomatiseert een groot aantal navi-gatiegegevens, inclusief de belang-rijkste functie van volgen van hetvluchtplan, zowel lateraal (LNAV)als verticaal (VNAV). Voor degenendie gewend zijn aan het werken metde flight management computersvan de Boeing en de Airbus wordthet tijd om eerst even diep adem tehalen. De UNIVERSAL FMC in deDash 8 is volledig afwijkend van allevarianten die je tot nu toe hebt ge-zien. Het goede nieuws is dat hetrelatief simpel is als je eenmaal deeigenaardigheden hebt door gekre-gen. In feite is de hoeveelheid per-formance gegevens die je moetinvoeren voor de vlucht aanzienlijkkleiner dan voor de Airbus of Boeingnodig zou zijn.

Onze Dash 8 heeft twee afzonderlijkeconsoles - een voor de captain en eenvoor de co-pilot. Als je beide units aanzet in je vliegtuig zullen ze snel een zelf-test uitvoeren voordat zij beschikbaarzijn voor gebruik. Het eerste wat wijmoeten doen is de brandstof voor hetvliegtuig en de gewichten van de vluchtinvoeren. Klik op de FUEL toets op deconsole en daar kan je gegevens gaaninvoeren. Deze pagina de fuel-pagina tenoemen is een beetje verkeerd en mis-leidend, omdat deze pagina ook gebruikt

wordt voor invoeren van vliegtuigge-wicht, lading en aantallen passagiers.Naast het vluchtplan is dit de belangrijk-ste pagina in het gehele flight manage-ment system en moet gewoon vangegevens worden voorzien voordat deFMS op de juiste manier gebruikt kanworden.

De fuel-pagina

Op de pagina zijn een aantal in te vullenvelden. Ook hier zien we dat het sy-steem verschilt van de Boeing en Airbusapparatuur omdat niet ieder veld inge-vuld hoeft te worden om compleet tezijn. Feitelijk vullen de meeste maat-schappijen hier slechts een paar waar-den in. De reden is, als je even goedkijkt naar de pagina, dat er verschillen-de manieren zijn om in wezen dezelfdeessentiële gegevens in te voeren. Ditgeeft de maatschappijen de keus hoe zijde gegevens op deze pagina willenweergeven. De hele pagina kan wordensamengevat tot twee ingangen: ZFW enFUEL ONBOARD. De meeste maatschap-pijen trainen hun bemanningen alleendeze twee waarden in te voeren hetgeende FMS alle informatie geeft die het no-dig heeft. Laten we even kort samenvat-ten wat deze waarden nu precies bete-kenen. Voordat we bespreken hoe dezegegevens gebruikt kunnen worden.

De ZWF (Zero Fuel Weight) is het totalegewicht van het vliegtuig aan de gatemet uitzondering van welke brandstofdan ook aan boord. Dit omvat het feite-lijke structurele gewicht van het vlieg-tuig, vracht, bagage en passagiers.Het structurele gewicht van het vliegtuigis een getal dat altijd bekend is bij de

De FMS aan het einde van de self test run

maatschappij, dus dit kan als ‘hardecodering’ worden ingevoerd en wordt inandere situaties ook wel Basic OperatingWeight (BOW) genoemd. Behalve wan-neer het toestel een verandering in uit-rusting ondergaat of een refit zal ditgetal nooit veranderen gedurende delevensduur van het vliegtuig. Natuurlijkzijn vracht en het gewicht van de passa-giers veranderende waarden voor elkevlucht. Je kunt je afvragen hoe de lucht-vaartmaatschappijen het gewicht van depassagiers berekenen zonder elke pas-sagier op de weegschaal te zetten. Hetantwoord is dat er een geschat stan-daardgewicht bestaat per passagier. Inde praktijk verhogen maatschappijen ditgewicht in de winter wanneer meer kle-ding wordt gedragen en elke maat-schappij heeft zo zijn eigen schattingenhierin. Misschien is het wel een sombereconstatering dat de maatschappijen pe-riodiek de schatting van het gewicht perpassagier naar boven afstellen. Er zijnheel wat discussies geweest over ditgewicht per passagier gezien vanuit vei-ligheidsnormen van maatschappijen.Eén maatschappij, Uzbekistan Airlines isinmiddels al overgegaan tot het verplichtvaststellen van het gewicht van elkepassagier bij inchecken om zo tot eenjuist totaalgewicht te komen maar het isniet zeker of dit voorbeeld ook wereld-wijd opvolging zal vinden!Als we naar de fuel page kijken voor hetinvoeren van het aantal passagiers kunje zien dat 187lbs als gemiddeld gewichtper passagier wordt aangehouden wateen vrij algemeen cijfer is voor lucht-vaartmaatschappijen.

De gegevens invoeren

Je ziet vooral invoervelden op de FUELpage zoals voor vracht, passagiers enBasic Operating Weight (dat als defaultal is ingevoerd als je de pagina opent)die samenkomen om de ZFW te leveren.Beter dan in elk veld gegevens in tevoeren, voer je eenvoudigweg de waar-

de voor de ZWF in linksonder op de pa-gina om de invoer van alle anderewaarden vast te leggen. Dit is ook deinstructie voor de piloten voor het mee-

rendeel van de maatschappijen. Dat iséén simpele invoer voor de ZFW vanafde loadsheet en zo kunnen de anderevelden voor niet-brandstof gewichten

blanco gelaten worden. Je moet er eenbeetje aan wennen als je de Airbus enBoeing filosofie om de pagina’s in deFMC compleet af te werken gewendbent. En daardoor komen we vanzelfweer terug bij het veld voor de hoeveel-heid brandstof. Op de pagina kun je ziendat de brandstof is opgesplitst in eenaantal mogelijkheden zoals alternate(alternatieve bestemming), hold en ex-tra. Nogmaals, de meeste maatschappij-en negeren dit opbreken in onderdelen(de piloot heeft deze gegevens sowiesoop de loadsheet) en adviseren slechtseen enkele invoer van gegevens bij fuelon-board rechts onderaan de pagina.Deze invoer is, zoals de omschrijving alzegt, de totale hoeveelheid brandstofaan boord. Daar zit dus in: brandstofvoor taxiën, voor de trip zelf, voor alter-nate, voor holding, enz. Voer dus omhet allemaal eenvoudig te houden bij ditveld de totale hoeveelheid in.Samengevat betekent dit dat we maartwee waarden hoeven in te voeren voorde gehele weight and fuel page: de ZFWen de fuel on-board. De Flight Manage-ment System voegt deze twee samenom zo de gross weight op dezelfde pagi-na te tonen. En dat is echt alles wat on-ze Dash van ons wil weten.

Weight en balance configuratie

Maar zonder de gegevens van eenloadsheet, hoe bepaal je het belangrijkeZFW cijfer? Gelukkig voor ons hebbende ontwikkelaars van de Dash 8 eenhandig stukje configuratie-gereedschaptoegevoegd, waarmee brandstof- enbeladingsgegevens kunnen wordendoorgekoppeld. Deze wordt geopend alseen aparte app vanuit het WindowsStart Menu. Dit control panel (zie vorigepagina) heeft een aantal heel nuttigevoorzieningen maar in dit artikel kijkenwe slechts naar de laatste tab waaropstaat WEIGHT & BALANCE. Als je hetcontrol panel opent is het eerste wat jeaandacht trekt het opengewerkte boven-

Southampton is een drukke, beetje krappe en gezellige regionale luchthaven.

Brandstof en performance data worden op een van de twee consoles ingevoerd en kun-nen automatisch doorgevoerd worden naar de ander.

aanzicht van het vliegtuig waarop jevoor elk compartiment het aantal stoe-len kunt zien.Meteen daaronder is het veld voor hetinvoeren van het bagagegewicht van hetFWD en AFT segment van het vliegtuig.Zoals je kunt zien is er een maximaaltoegestaan beladingsgewicht van 908lbvoor het voorste en 3.619lb voor achter-ste gedeelte. Voer simpelweg het ge-wenste beladinsgewicht in in debetreffende hokjes vooropgesteld dat jeniet over de limieten van het vliegtuigheen gaat. Rechts van de hokjes voorinvoeren van het bagagegewicht zijn dehokjes voor de passagiers in de A-, B-,C-, en D-compartimenten. Hier is hetmaximale aantal passagiers 36 (???vert.). Voor elke passagier die je toe-voegt wordt de ZFW verhoogd met187lb. Het is een interessante exercitieom eens te spelen met deze gewichtenvan de passagiers om te zien welk effectzij hebben op de prestaties van hetvliegtuig omdat zij altijd een directe in-vloed hebben op hoe het vliegtuig tebesturen is in de lucht en vooral bij detake-off en de landing. Voor mensen diehouden van grafieken is er rechtsonderop het control panel een prestatiegra-fiek, gebaseerd op de waarden die jehebt ingevoerd.De volgende rij hokjes is bedoeld voorde brandstof. Helaas zit er geen brand-stofplanner in het Majestic pakket waar-in de benodigde brandstof kan wordenberekend. Daar zal je zelf voor moetenzorgen. Warm aanbevolen is het pro-gramma Professional Flight Planner X(PFPX). Dit stuk gereedschap kan jeaanschaffen bij Aerosoft. Dit programmais vooruit geconfigureerd met gegevensvoor de Majestic Dash 8. Je kunt nietalleen je vluchtplan maken in PFPX hetzal ook automatisch de benodigdebrandstof berekenen gebaseerd op delengte van de vlucht, heersende winden,gewicht van het vliegtuig, alternates enregels voor de holdings. Het betekentdus dat brandstofgegevens voor het

control panel verkregen kunnen wordenvan PFPX of een andere planner van jekeuze. In het ergste geval zou je de kistgewoon helemaal vol kunnen tanken ende vracht kunnen reduceren om waarnodig binnen de toegestane grenzen teblijven als je niet over een brandstofplanner beschikt.

Gewichtsterminologie

Laten we nog even kijken naar de ande-re data omdat hier en daar een verdereuitleg nodig is. Misschien is het begripDOM wel een van de meest mysterieuzecijfers in het control panel. Het betekentDry Operating Mass. En dit is belangrijk.Maatschappijen beginnen nu het begrip‘massa’ te gebruiken in plaats van ‘ge-wicht’ in hun terminologie gebaseerd opmodernere richtlijnen. Voor al onze be-doelingen en opzet van gegevens zijn detwee termen onderling uitwisselbaar,dus Dry Operating Mass en Zero FuelMass zijn hetzelfde als Dry Operating

Weight en Zero Fuel Weight. En dat kanverwarrend zijn omdat het control panel

het begrip Mass hanteert terwijl hetFlight Management Sytem in het vlieg-tuig gebruik maakt van de term Weight.Bijvoorbeeld, de ZFM in het control pa-nel en de ZFW op de performance pagi-na in het Flight Management Systembetekenen precies hetzelfde. Terugke-rend naar DOM, dit betekent het gecom-bineerde gewicht van de crew en debagage van de crew (jazeker, het ge-wicht van de crew wordt ook meegere-kend. Misschien is het toch beter om watminder naar McDonalds te gaan) cate-ring uitrusting, water op het toilet, dezeepjes daar en food and beverages. Dittotaal wordt dan toegevoegd aan destructural weight van het vliegtuig omuiteindelijk het DOM-getal op te leveren.Als dat helpt bedenk dan dat het begripDOM staat voor het totale gewicht vanhet vliegtuig minus het gewicht van debrandstof, passagiers en vracht, metalles gedetailleerd tot op de altijd heer-lijk uitziende maaltijden aan boord en dezakjes met pinda’s. Tel hierbij de vrachten het gewicht van de passagiers en danhebben we dat magische getal dat weoveral in de FMS gebruiken en dat weZero Fuel Weight noemen. Dus ont-houdt: ZWF = DOM + cargo + bagage +passagiers.Er is nog een ander begrip dat we moe-ten leren en dat je op het control panelkunt vinden. Die term is ‘traffic load’.Traffic Load = cargo + bagage + passa-giers. Dus we kunnen ZFW eenvoudigerdefiniëren als: ZFW = DOM + trafficload.Het is belangrijk om deze termen tekennen omdat ze allemaal in de controlpanel toepassingen worden gebruikt enhet zijn begrippen waarop we steedsterugvallen in deze tutorials. Je kunt jeafvragen of piloten bezig moeten zijnmet het calculeren van deze bijna onein-dige hoeveelheden gewichten. Het ant-woord daarop is dat er bij de maat-schappijen teams van experts zitten diedeze berekeningen voor ons doen. Metopzet noemen we ze experts omdat de-

De ZFW en gewicht van de brandstof hebben een belangrijke invloed op de klimpresta-ties van de Dash 8.

Navigatie is zowel verbonden aan het inner-tial reference system als aan GPS ontvan-gers.

ze nooit bezongen helden elke keer eengroot aantal calculaties hebben te ma-ken voor elke vlucht en die calculatiesmoeten ook elke keer accuraat zijn enkloppen. De veiligheid van de vluchthangt af van een juiste berekening vande ZFW. Ook hierom moeten wij er inonze flight simulation wereld zeker vanzijn dat wij het control panel van deDash 8 begrijpen in al zijn facetten.De ZFW wordt gebruikt als basis voorbrandstof- en prestatieberekeningen.Hoe zwaarder het vliegtuig hoe meerbrandstof het gebruikt en hoe langer debenodigde take-off en landingsweg is. Jekunt heel snel zien dat alles draait rondde ZFW en het daaraan verbonden ge-wicht van de brandstof.

Brandstofgegevens

Dat laat voor ons nog twee invoerveldenop het control panel over: de take-offbrandstof en de brandstof voor de vluchtzelf. De take-off brandstof is de totalehoeveelheid brandstof aan boord op hetmoment van take-off. Dit is de brandstofdie je laadt aan de gate minus de van tevoren berekende brandstof voor taxiën.Dus dit is alles in de tanks van onzeDash op het moment van airborne endat gebruikt wordt door het flight ma-nagement systeem voor verdere calcula-ties. De trip fuel is de hoeveelheid dienaar verwachting verbruikt wordt vantake-off tot landing.Er is een subtiel verschil tussen take-offen trip fuel omdat in take-off fuel ook

begrepen wordt welke hoeveelheid danook, voortkomend uit ‘onvoorzien’ zoalsbijkomende reserves voor bepaalde rou-tes, routeafwijkingen en holdings. Wekunnen deze twee waarden nu invullenop het control panel en op de knop CAL-CULATE drukken.Eenmaal doorgerekend kan je de sleu-telwaarden op het controlpanel noteren,zoals ZFW (vermeld als ZFM) en fuelweight. Deze kunnen dan direct wordeningevoerd in het flight management sy-stem om zo onze pre-flight performanceplanning af te ronden. Je kunt ook ge-bruik maken van de ‘send data toflightsim’ knop om het vliegtuig te ladenmet de gewenste brandstof en gewicht,zodat het vliegtuig gelijk is aan het con-trol panel. Een belangrijke stap!

We hebben nu onze performance datadus in de volgende aflevering gaan weeen vluchtplan in elkaar zetten voor dekorte vlucht van onze thuishaven Sout-hampton naar Manchester.

Dit is de derde aflevering van eenserie vertalingen van artikelen vanJane Whittaker in de PC-Pilot over deDASH 8 Q400. Artikelen die onzeNederlands lezende flightsimmer nietmogen ontgaan. Hoeveel afleverin-gen het worden? Geen idee.

Erik.

Wings to Victoryzoekt helpers

Die oproep was te lezen in ‘De Bevelanden”. OpEHMZ is een clubje enthousiastelingen begonnenaan het bouwen van een replica van de befaamde(en beruchte) Sopwith Camel. Berucht om de forsetorch bij het opstijgen en om zijn labiele karakter inde lucht. Maar een gevechtsvliegtuig moet labielzijn want dat maakt het ook geschikt voor lucht-acrobatiek of voor luchtgevechten. Het leuke vandeze bouw is natuurlijk de simpelheid ervan. Je lasteen buizenframe in elkaar en bekleedt het met lin-nen en nog wat multiplex en vliegen maar. Voordeze Camel die als bouwpakket wordt geleverd ismen zo verstandig geweest niet meer een rotatiemo-tor te nemen (bestaan ze nog?) maar een veel be-trouwbaarder stermotor van de bekende fabrikantROTEC.

Dat het toch niet allemaal zo eenvoudig is laat hunwebsite zien:http://wingstovictory.nl/Sopwith_Camel_Bouw

Het buizenframe in de juiste vorm buigen is eenprecies werkje en lassen moet je leren. Goede las-sers zijn soms moeilijk te vinden en wat dacht jevan een buizenframe met linnen bespannen? Wieverstaat die kunst nog?De tip kwam van Jaap van Liere.

In Notam 203 heeft een uitgebreid artikel gestaanover Sopwith en er bestaat ook mooie freeware vandeze kist van Craig Richardson. Ga naar:http://www.classicwings.net/ Veel liveries. Abso-luut de moeite waard. Je kunt Notam 203 hier bin-nenhalen:https://flightsimzeeland.wordpress.com/artikelen-notam/

Stabilo met hoogteroeren uitgezet op een multiplex plaat

Buizenframe van het richtingsroer Een vleugelrib

SCENERY LIBRARY IN FSX/P3DEen meer dan uitstekend artikel over scenery isgeschreven door Harm Meertens en dit mag jeniet missen. Ga naar:http://www.fsgg.nl/handleidingen/FsxSceneryLibraryFsgg25Jan2016.pdf

Misschien is artikel niet het juiste woord wanthet is meer een soort opsomming, een puntsge-wijs onder elkaar zetten van al de factoren diebij scenery bouwen aan de orde komen. Duswaarschijnlijk is dit een presentatie geweest.Maar daarom is het niet minder interessant.Weinig woorden niet waar? Wordt je ook ge-dwongen een beetje na te denken over het on-derwerp. En dat moet je zeker als het gaat overscenery bouwen, want scenery bouwen is inge-wikkeld.

Harm geeft in de inleiding nog even een over-zicht van de constructie van scenery in FSX enconcentreert zich vooral op onze Nederlandsesituatie. Dat is nooit weg.

Het belangrijkste gedeelte is natuurlijk de uitlegover de verschillende layers of lagen die overelkaar heen geprojecteerd worden zonder dat deeen de ander afdekt. Een soort doorzichtige la-gen die met elkaar gaan samenwerken. Als je jewerkelijk interesseert voor scenery opbouw, nouwen dan maar vast aan de standaardtermen opdit gebied: terrain mesh, landclass, textures enautogeen, vector data, objecten, … Er zijn er nogmeer.

Als je over ORBX materiaal beschikt en dan be-doel ik bijvoorbeeld ORBX OpenLC Europe, daar-in vind je in de manual ook een compleetoverzicht van de layer-techniek. Manuals lezen?Inderdaad, manuals lezen.

Bandenbrand Spanje, ingestuurd door Dick Willebrands