a D. B. V.DISSEBgAiIO GRADUALIS

EXAMENOPINIONIS GENTILIUM

De

ORTUHOMINUM

SISTENS,Quam

Qonjenfu Ampi.Fac. Pbil.Ac.AboenfSUB PR&SIDIO

VlßltfJMax.Rev. atqm CeleberrimiDni I SAAC IBJÖRKLUND,

L- L. Sacr.Prof. Reg. & On_.tuhlict difcutitndAmpUcide committit

AND. And. Prysz Fil.Ad 6.H Junii, Anno MDCCXXXII.

loco & hor: matut\ confvet;

ABOffi,£*c. apud Tjpt Univ. Jobe Kiampe.

LjV.D.

§. I*'lanqvam perfacile fu«-iflct hommum cuivis,

i vel levi ratiocmio ni*»tcnti, cx admirandis tarn mcn-tis quam corporis fui viribus,de e__cel.e_.ti_ naturx humanaeorigmc tanquam cx efTe_tis decaufa. condttione judicare. ta-*men populorum non paucos a-deo exiguam digniratis hu-nian-C confiderationem habuikic deprchendimus, ur meris

A _t VQ6

2voluptatibu1* inhiantcs, n:lii! flbi|-otius convenire putavermc,qVvim qvod vica hane mcll mr.iderct, idoncamqvc al n-dis cupidirarum lUecebris copi»am fubminiftrarcr, FiCtum in-de, ur adverfus libidin^m le-ve innocenria; clTcr prxfidiunt/juftiria, ex Carncadis inftitura>lumma ftuhitiaj doncc a ftaruvere narurali, qvi pax cit dcmuruui amor, dcfeifcercrur.,cellmteqve communirate offiai-orum, perirct qvx dandis ae-cipiendisqve beneficiis fufcira-n debcbac, cognarionis huma-nx memoria.j vt cum non a-Iso fe affrciu refpieerenr, qulqvo fe brura animalia invicem"cscipere foieni:, de prima ho-

mitf

3fltiinum origine vcl prorfus nomcogirarcnr, vel fi cogirano-n m rcrro ad rerum inina ver#tcrenr, minimetamen aS unoconjugum p*n provenifie cir*rumfufam illam per urrarumi©rbem hominum vini incd.j>gere potucrinr.

s» u*

PHimam igicur profm.r o**i-n.oms dc orru hun..n*;.n

caufam cuni indagamus, h-berandos ea cnnunatione Fhi-lcfophos cenfemus, qvi qvan-qva.n cSc ipii vcram cnginis hu-ruan.T nouriam , dcftiruri fcili-cct rcvclatione , cvi ilta uni#*cc debctur, ignoravermt, ad<?#octve vana., qvitus iue recen*

ia;dis

4fendis brc?ratis fkdio nonim#moramur, hominum fccerintiniriaj primi tanten haudqva-"qvam fuerunc,, qvi hujusrno-di de generis humani infti.ru»tione prodiderunt, utpote lon#ge poiteriores illis tcmporibus,.qvibus falfam ortus humaniperfvafionem homines fibi in-duerant. Remanct igitur, utcam ipfis latrociniis faltcm x-qvalem , fi non priorem et-iam , qvatenu- « « , wqvam ex impuro tonte, mqui-natifllmos qvoscunqve pra*dan«di mores promanauc credibileeft, faciamus. Qyod enim Gro-tius (a) liberam latrocinandi &prxdas agendi in extcrnos,auiio beiio indi&o, liceatiam*

€%

5ex r*gu?a illa furis n2fur»?i« ,Cognacioncm inur hominesqvandam efTe natun, ac pro*inde nefis efle alcerum ab .<i-tcro laedi, ut olim aute dtiu*vium, ita rurfus- aiiqvo poitdiluvium tcmpore malis mon-»bus ob'iteratvi dedat.it, i.l robucaddere exiftimamus fenrcnri** «,qv* cpini-nem de ortu h"*minum qvocunqic mo.io <Sillo in fdcns trudiro ahcna.n ,tempore n >n-ranfum pjrcn-, icj.

ainqviorem Lirro<mii<; fauft§>i"uri cnirr. & oppnfforcs .ime*

dt! ivrmi slli., -r.::>^2 3 r.i. !«i--ftoria fa-*ra dicTtt, <k ?lu, qv»-cunqve poft diiuvmm a i^i*'**rodo murua gentium br"---.-' j

«s&ereuerej. divini .culcu» tbh"»iv.ia-

6fenfum focietatis, qvam ipfanatura populis jnterccdere vo-Suit, exucrunt omnem: ica obvirium exceilentiam fpledidiorafibi tribuentes, qvam vt acommuni cum cseceris morta-iibusflirpe; progenitos fc agno-»fcercnt, ad Deos genus fuumrefcrcbant j reliqvam vcro ho-gninum turbam alia rationc^*qvacunque ortarn fuiffc fibi &aliis perfvafcrunt. Credidcrimhos tosdem Veteres efTe, qvi(b)- - avo mortalia primoQorpora 'wJgamnt pluvialibus c*

dita funqis.Ihosqvc ©pprefforcs Juiffe illos,qui ab afflidtis nunc (c) ferreaipxogenies audicbant 9 duris ar-

ViS

7vis cfferens caput, nunc (d)Gigantes 8c immania monflra,fcriqve terrac parrus, Nam &hi vicilTim ob immanitaten__credcbantur a rupibus & fili»»cc vcl e terrae vifcenbus pro-diiffe, licet ex Diis fe genitosmentirentur.

(a) LiSt. 11, de Ju,B. & f. c, ir. w.r. (B) Ovid, VII, Mttam.-v.3ps. ( <r)2, Georg. i>, S4l. (d) f. FaJ?. Vtvt /_\

5. 111.

UTut autcm malitiae tx funtvires , qux immutandis

hominibus eo usque fufficiunt,_t fxpe nc cognofcantur qvi-dera iidem effej cura famerufola naturx fimilitudo, &, qvxex fpecie corporis externa iru

ocu-

8octtlos incurrif, no_ difpar __*Jeies, bruta concilier brucis,fa<*ciatqve, vt quae ejusdem generi»funt, m-t-jo fe cognofcant %hauJ immerito mircris fenfumafitnitatis naturalis in corum__animis cxolevifTe, quos ratioipfa 6_ oratio, qvibus fe u#

niverfi inftruSos cfle intellige*bant, de notitia ccgnationi*ceruorcs facere debuiffenr. Ugnorantie ergo tantx caufamnon in alio tacile poncndan__cxifhmaverim , qvam in cor-»rupro dcpravatoqve moribus c%ferocia judicso, qvcd long.oconfvetudinc quidhbec in ho-mines.aude.nJi'., opouuic con*firmacum fuerir. Pcfi-qvani c*

nim 'homines % five domefticaparen'

9parentum ncquitia perdki, fivefalfa gloriae perfvafione impul-*fi 5 five paupertate indu__i

? autex abundantia rerum in fero*ciam prolapfi, a noxa aliis in*tercnda aonplius non abftinue*sunc, pcccandi pertinacia me-ruere, vt reliqvias veritatis ju*>i\o Dci judicio amitterent*Incalefcente enim voluptatumillccebris parendi ftudio, vitiis*que o_ malis moribus in dcii»ciis pofitis, non potuere ani*mi ip.orum, ad mundi afpe»

contemplationem, undsprima omnium caufa invefti-gatur, non occxcaru Ceffan»_e autern, aut cerce libidinumfanie infufcata prims caufac,c-c qua homincs pendent> co*

gua-

10gitatione, ncque cf_ec"b, qu«ab hominum viribus produ^cuntur, mcncem horum aiconfidcrandam fuam aue aho-rum naturarn pcrdueere poruc-runt; fed vt omnia ex robo-re fufpcndebant, ita ahos feinfirmiores, jure pofTidendi qua_«»cunque fe putabanc inferiores,nee mcliorcs condirione, quatnquibus, vt rebus ca.reris e fcr**ra prognatis, uri pro hbidinepoflent: vt adeo ex incditoin animiscontemtu tenuiorum,inirum non fir, ftuksm de__.hominibus inolev.fte opinionem3quafi ortum a fpontanco na-tionum fimul omnium per u-niverfarn tcrras fupcrficiem-pro-vcntu habucrinro

S. iv.

11'"'€. 17.

Uarquam autem non ne-gamus incommode mul*

ti_ iplorum cellifie, quod op-porruniratc, magno iiio in o-nmi re momcnto, deftituti fue-»rint, p_r quarn cognationis,qua omncs mtcr fe gentes A-damum attingunt, c divinislucris commoneri potuiflent $dubium tamen non eft, quin_atio, qu« tarn diligen.jr re-rum naturam inveftigat, guamilla fe fponte omnibus noftrisfacultatibus obfervandam fiftit f

in pe.netrale quoque ortus hu<»mani inquircndo utcunque pe-netrare potucrir. Impervium idinter omnes gentes paulo hu-mamoribus non fuifTc vidcmus.

quihup

12qvibus immottalitas animorufftomni -ccate credita fuit,quos fic-uti ex dotibus mentis longemaioribus, quam quas harc vi-ta requirit, cam collegiffopatet; ita hominum univerfisnihil magis obvium effe debu-it, quam in fe ipfos defcen*derc, atque ex operationomentis, qua (e refiectere irL.fc ipfam poteft, efTentiam e-jus fpiritualem, cvi nihil mi-nus, quam e terra nafci con*venit, agnofcere» Quid quodaltioris originis admoneri ne-celTario debebant, qui fummiac infiniti entis ideam, cumDeum efle negare non poflent,percipcre fe fentiebant, cujus

nuilum in c_teris animan*tium

13tium app_rere vefSigium cer*nerent, nedum in his, quxt tcrra prodeun. v.ts experua0

$. v.QTlia ergo nu!!a fteccflitu*

dini. ccnjundione __(_"

irmes ccntinen pu_abantur- 9confequi aSiud non potuit,guam quod t..fa perfvafioingerebat , hoc nimirum,t.eminem altcri quidquam co»rum dcbcre, ad quvx pr__j_an«da invixv'm homnus cx jurist.-rnr',bs prtccpto de "'non lac*_■ n ir_ ains dtvinciuntur. Nc-p\ s*i ergo rect^c ranonis divfta--rnm^* corura, "quic.quid -fva»_ r prav-e n^ur^. libido , pro"t.v.to <haber_-< ■ ir.r/.ri_i_is pr-edas

a-gcw,

14Agere, latrocinari, nullo bel-lo indicto, gloriofum duci. Acinitio quidem privatos exercu-ilTe conftat latrocinia, eadem.que in eadem etiam invaiuiflegentc, quaiia olim furta La.ced-emomorum, nee non _f_-gyptiorum, Perfarumq^ Sedpoftquara per inftitutas focie-tates civilcs cautum fuit, vtqui ejusdem effent civitatis,tanquam partcs unius corporis,mutuam colerent fervarentq-amicitiam, in folos cives con-fcrcnda efle cognationis ac mu-tua. benevolcntivC officia credi-tums exteros quosque, utpo-te quibus, in alius quafi ge-nii terra natis, nulla cum hisnee ncceifitudo naturaiis, nee

pa-ftum

1$pactum intercedebat, hofliumlococffe, quos lucri caufa \x-dcre non ioret nefas* Hincgentium in gentes llla & ante& poft diluvium extitere latro-cinia, & fuere ukima: fempergentium, criam hodic huma-niorum origincs, hoe übiquenomine infamcs»

$.vi.

EX pofito ejusmodi homi.num initio, quod e tcr.

ra ftirpium vel fungorum in-ftar prorepferint, pulluiafTc__>,callido Dsemonis commento,patct perfvafionem illam fecu-lis andquiffirnis receptiffimam,cuivis populo peculiarcs efTe__-'Dcos; vt fi cupiditas innocen-

B tes

16tes. I*ed_ndi, oblirione cogna-tionis minus fhgraret, odia__*tarnen circa f_tcrorum cultum__»diffidenribus exardefcerent, mu-tuumque exirium pararent in-i rr,'mqjc, ArliiTe ex hac cau-li Ovfiu-n immortale teftatur)uv<.nalis (_) inter finitimarum-tgypri urbium incolas, Com-bos _c Tcntiritas, illos Cro»codilum tenerrimo cultu pro-iequenres, hos contra, quodjn honorc accipitrcm haberent,Combis odiofos. Quem diflen-ium ex diverfitate facrorum__cum animos in gente ftuptda,-que fenfum omnem honeftiini.oneftique pcrdidit, eonci-tafle in hoftilia videmus, quan-to snajus cxiuum intuhlTe. pu-

tcmus

17temus iliam cognationis, qu_einvicem intercedit, cfUrer-- 1

tionem, cum in in&wiofiowk_w, qui ukra utile ju.-undu n»que aliquid fap<*re vellent, ll-Jud ctiam ncfarii juns m men-tem venerir, quo latrocimi__*fua, rapinis, popubtiones, uchonefta, defender.nt. Exquj-faitum fuum, referente Livio,(b) purgabant Senones Galli ,qui qvuu. Brenno ducc __*

Qiifinum agrum irrumpcrenr ,qUvifrencibus Romanis, quod*nam-jm ejjet agrum d pojejlo*ribm petcre^ r.fponderum, /___*in armis jm ferre, & omniajortmm inrcrwn efs'e.

(a) Sat XV. v. %, (.) __.£._-

§*.v__.

18$.w.

Plaererea, cum aliunde po-tius, qu-><B ex iisdcm__

protoplai.is, originem ducerehomines crediri fuerint, aliiqj,proprer diilimilcm naturain___,aliorum voluntatibus contranaappetere, ipfique fe muruo uthoites, gui extra fines regniDei fui, ac fi in alio agerentmundo, refpexerint - facil___>crit cuivis videre, cur gens v*na profequi aliam mutuo arao-ris aftedu non potuerir, necie ad qu_erendara felici.atem__.communem putavcrit obliga.ri_ Cum enim fclici_a-em___feparatam fibi fecerint, eamvque non ab amore, ad querncrga Deum & homines exer-

cen-

19cendum blanda ipfos Na_ura___invitabat, fed ex adverfo sni-mi oque plane humans. natu-tx afteC.u , ad esplendam itu-moderatam libidinem m alio-mm perniciem excitato, ini-quiffime deduxerint■*. non po-tuerc alios aclus exfercrc___>,quam quos nexus mter ilieseorundemque caufarn, male-volentiam puta, admittebat.Tanto igitur minus, rationc___impotente appetitu opprefla__*,unam eandemque pnmam & _e-

ternam rerum omnium caufamejusque in fingula dominium,turn curam deUniverfi hujus in-prirni* generis humani conferva-tione & (alute, nee non actus,tanqua mcdia.ad cam tuendam

ido-

20idoneos p_a.cipien_em agnofce^re potueruntj nedum fe, vt eipra. ca*teris crcaturis.fimilliraos,ab ipfo diligi, eique vicifTim..fummum amorem, fiduciam-.,beneficiorum tefhficarionem &obedientiam debere fenferuntjfed fuum de Deo & rebus divi*nis fenfum proprium, quem fu-is moribus crediderunt opti-mum, ampkxi, qui fangvine___*non abftincbant, cruentos Doos, Martern & Beilonam; quirapinis & fraudibus opcram da-bant, Mercuriumj qui inceflopoiJuebanrur auti.-ipro, virginiiraptores, Jovem aut Apoliincmaut alios coluerunt,.vitia, quoruipfi infa-mia notabancur, dns fu-»is tribuentes, vt bominibm, quodgraviter Seneca (a) advertir,p«-

dor

21dor peccandi demeretur, fi talesdeos crcdidifient.

(4) de vitA beAt. c, 26,$. VIII.

NOn nune id ago, ut violatacfocialitatis naturaiis docu-

menta in agitatis terra mariquelatrociniis pcrfequar, aut ruptaiisdem naturx genriumq- jura,quxq; adiftud argumenrum per-tincre alia poflunt, oftendamjmihi iufficit, dumad finem ha.cqualiscunq; commentatio deia-bitur, faltem indica_Te Gentiliumde ortu hominum opinionem,lernam illam fuifle, unde tot it\humanu genus mala prono vel-ut alveo primum inundaverunr,quxq'- fanie deinde fua fanioraquoq; de origine hominum fen-»s-ientc.^ ut vicinitatis contagia-.

pro*

22pioxima qua?q; eorripere folent,infecit. Lt tamcn, quod non vtalienii a re hie dixero, ipfi quo-'que Hobbefio placuit, politicisiuis dogmatibus hujusmodi ho-minum mitia fubfternere, quib?nee mirum non fuperffructa fu-ifTe alia, quam quae bellum o-mnium in omnes fpirarent, &/.r-'*'... qux concr3 legern natu-ra. non eflet. Sed in illis difcu-tiendis magni merito cft operaPuffendorfii <__ Cumberlandi,Nos rudis hie opens filum po>tius abrumpamus, & turn m*{.ituti turn tcmporis ad hocconceifi memorcs, Deo Immor-tali pro prxftica nobis hie 6cübique ope, gratias agaraus

immortales.S, D. G.