ortopedia riginal article vol. 7, nr 1, 2005, 23-27 ja c ... · wo rod ków i nie m ow ląt opi sa...
TRANSCRIPT
Ja�cek�Kar�ski,�To�masz�Kar�ski,�Grze�gorz�Kan�dzier�ski,�Mar�ta�Tar�czyń�ska,�Ja�ro�sław�Ka�ła�kuc�ki,�Mi�chał�La�tal�ski
Ka�te�dra�i Kli�ni�ka�Or�to�pe�dii�Dzie�cię�cej�i Re�ha�bi�li�ta�cji�Aka�de�mii�Me�dycz�nej�
im.�prof.�F.�Sku�bi�szew�skie�go, Lu�bli�n
„Ze�spół�przy�kur�czów”�u no�wo�rod�ków�i nie�mow�ląt�wg�prof.�Han�sa�Mau�w wy�ja�śnie�niu„geo�gra�fii”�i nie�któ�rych�kli�nicz�nych�cech�sko�lioz
tzw.�idio�pa�tycz�nych„Contracture�syndrome”�in�newborns�and�infants�
according�to�Prof.�Hans�Mau�as�an�explanation�of�the
„geography”�and�certain�clinical�features�of�idiopathic
scoliosis
Sło�wa�klu�czo�we: „ze�spół�przy�kur�czów”,�etio�lo�gia,�sko�lio�zy�tzw.�idio�pa�tycz�ne,�pro�fi�lak�ty�ka
Key�words: „contracture�syndrome”,�etiology,�idiopathic�scoliosis,�prophylaxis
Sum�ma�ry
Background. Many�malformations�and�dysfunctions�of� the� skeletal� system�are�connected�with� the�„con-
tracture� syndrome”� described� by� Prof.� Hans�Mau.� The� clinical� features� include� plagiocephaly,� torticollis,
infantile�scoliosis,�pelvic�deformity,�foot�deformity,�adductor�contracture�mostly�of�the�left�hip,�abductor�con-
tracture�mostly�of�the�right�hip.
ma�te�rial�and�me�thods.�The�authors�analyzed 300�histories�of�children�aged� from 3�weeks� to 12�months
treated�in�the�years 1999-2001,�and 100�histories�of�children�with�idiopathic�scoliosis.
Conc�lu�sions. Newborns�and�babies�with�clinical�features�of�„contracture�syndrome”�require�further�spinal
examination�at�age 3-4�in�order�to�detect�the�risk�of�incipient�scoliosis�and�to�introduce�appropriate�preventive
measures.
StreSz�Cze�nie
Wstęp.�Wie�le�od�le�głych�de�for�ma�cji�w ob�rę�bie�na�rzą�du�ru�chu�zwią�za�nych�jest�z „ze�spo�łem�przy�kur�czów”�no�-
wo�rod�ków�i nie�mow�ląt�opi�sa�nych�szcze�gó�ło�wo�przez�prof.�Han�sa�Mau.�Kli�nicz�ny�ob�raz�obej�mu�je:�pla�gio�ce�fa�-
lię,�kręcz�szyi,�sko�lio�zę�nie�mow�lę�cą,�de�for�ma�cje�mied�ni�cy,�de�for�ma�cje�stóp,�przy�kurcz�ad�duk�to�rów�(prze�waż�nie
bio�dra�le�we�go),�przy�kurcz�ab�duk�to�rów�(prze�waż�nie�bio�dra�pra�we�go).�
ma�te�riał�i me�to�dy.W pra�cy�prze�ana�li�zo�wa�no 300�hi�sto�rii�cho�rób�dzie�ci�w wie�ku 3-12�mie�się�cy�(1999-2001)
skie�ro�wa�nych�przez�pe�dia�trów�i or�to�pe�dów�z pro�ble�ma�mi�na�rzą�du�ru�chu�oraz 100�hi�sto�rii�cho�rób�dzie�ci�ze�sko�-
lio�za�mi�tzw.�idio�pa�tycz�ny�mi.�
Wnio�ski.�No�wo�rod�ki�i nie�mow�lę�ta�z ce�cha�mi�kli�nicz�ny�mi�„ze�spo�łu�przy�kur�czów”�wy�ma�ga�ją�ob�ser�wa�cji�krę�-
go�słu�pa�od 3-4�ro�ku�ży�cia�dziec�ka,�ce�lem�wcze�sne�go�wy�kry�cia�za�gro�żeń�sko�lio�za�mi�tzw.�idio�pa�tycz�ny�mi�i wdro�-
że�nia�sto�sow�nych�dzia�łań�pro�fi�lak�tycz�nych.
ARTYKUŁ�ORYGINALNY�/�ORIGINAL�ARTICLEOOrr tt ooppeedd iiaa Traumatologia Rehabilitacja
Vol. 7, Nr 1, 2005, 23-27
23
This
cop
y is
for p
erso
nal u
se o
nly
- dis
tribu
tion
proh
ibite
d.
-
T
his
copy
is fo
r pe
rson
al u
se o
nly
- di
strib
utio
n pr
ohib
ited.
-
T
his
copy
is fo
r pe
rson
al u
se o
nly
- di
strib
utio
n pr
ohib
ited.
-
T
his
copy
is fo
r pe
rson
al u
se o
nly
- di
strib
utio
n pr
ohib
ited.
-
T
his
copy
is fo
r pe
rson
al u
se o
nly
- di
strib
utio
n pr
ohib
ited.
-
WsTęp�
Przy�czy�ną�róż�no�rod�nych�wad�i dys�funk�cji�na�rzą�-du�ru�chu�mo�gą�być�„wstęp�ne�nie�pra�wi�dło�wo�ści”�po�-wsta�ją�ce� w ostat�nich� mie�sią�cach� ży�cia� pło�do�we�go.Nie�pra�wi�dło�wo�ści�te�na�zy�wa�my�„ze�spo�łem�przy�kur�-czów”�(syn�dro�me�of�con�trac�tu�res,�„Sie�be�ner�Kon�trak�-tu�ren Syn�drom”).�Opi�sa�li�je�mię�dzy�in�ny�mi:�Mau�[1,2],�Hen�sin�ger�[3],�Ho�worth�[4],�Gre�en� i Grif�fin�[5],Viz�ke�le�ty� [6],� Kom�pr�da� [7]� oraz� w Pol�sce:� Kar�ski[8,9,10,11,12],� Tar�czyń�ska,� Kar�ski� i Kar�ska� [13].Przy�czy�ny� „ze�spo�łu� przy�kur�czów”� zwią�za�ne� mo�gąbyć�z czyn�ni�ka�mi�po�cho�dzą�cy�mi�od pło�du�(du�ża�wa�-ga,�zwięk�szo�na�dłu�gość�pło�du),�a tak�że�od mat�ki�(ma�-ły�brzuch�w cią�ży,�nie�do�bór�wód�pło�do�wych,�brzuchtzw.�an�dro�idal�ny�lub�pla�ty�po�idal�ny�– od�wrot�ność�po�-praw�ne�go�– gi�ne�ko�idal�ne�go�i an�dro�po�idal�ne�go�[13]).�
in�for�ma�cja�o „ze�spo�le�przy�kur�czów”
Naj�czę�ściej� ob�ser�wu�je�my� „ze�spół� przy�kur�czów”stro�ny� le�wej.�Lo�ka�li�za�cja� (le�wo�stron�ność)� zwią�za�najest�z pierw�szą�po�zy�cją�(po�sta�wą)�pło�du�w cza�sie�cią�-ży.�Ta�po�sta�wa�do�ty�czy�do 80%-85%�(90%)�wszyst�-kich�ciąż�(Olesz�czuk)�[14].�Cia�ło�pło�du�– to�jest�gło�-wa,�tu�łów,�mied�ni�ca�są�przy�par�te�do le�wej�stro�ny�krę�-go�słu�pa�mat�ki� i to� sta�je� się� przy�czy�ną� róż�nych,� aleza�wsze�ty�po�wych,�tzw.�uło�że�nio�wych�de�for�ma�cji�na�-rzą�du�ru�chu,�przez�prof.�De�gę�na�zy�wa�nych�„ul�tra�po�-zy�cja�mi”�[15].�Wo�bec� prze�waż�nie� le�wo�stron�nej� po�zy�cji� pło�du,
ob�raz�kli�nicz�ny�„ze�spo�łu�przy�kur�czów”�u no�wo�rod�-ków,�nie�mow�ląt� i póź�niej�dzie�ci�star�szych�wska�zu�jeza�wsze�ty�po�wą�to�po�gra�fię�zmian�(Kar�ski,�Mau).�Pro�-fe�sor�Mau�opi�sał�je�ja�ko�ze�spół 7�przy�kur�czów�(„Sie�-be�ner�Kon�trak�tu�ren”�Syn�drom)�[1,2].�W rze�czy�wi�sto�-ści�mo�że�ich�być�wię�cej�[10, 11].Są�to:
1. de�for�ma�cja� czasz�ki� pod po�sta�cią� sko�śno�gło�wia(pla�gio�ce�pha�lia)�– spłasz�cze�nie�le�wej�oko�li�cy�czo�-ło�wej�i skro�nio�wej,�atro�fia�le�we�go�po�licz�ka,�asy�-me�tria� osa�dze�nia� oczu,� zmia�na� kształ�tu� no�sai mał�żo�win�usznych,
2. kręcz�szyi�– w więk�szej�czę�ści�przy�pad�ków�le�wo�-stron�ny.�Mo�że�on�roz�wi�jać�się�wtór�nie�przy bra�kuko�ry�go�wa�nia�usta�wie�nia�gło�wy�w związ�ku�z pla�-gio�ce�pha�lią,� a tak�że� mo�że� mu� to�wa�rzy�szyć� jużpier�wot�ne� skró�ce�nie� le�we�go�mię�śnia�most�ko�wo�-oboj�czy�ko�wo�-sut�ko�we�go,
3. tzw.� sko�lio�za� nie�mow�lę�ca� (sco�lio�sis� in�fan�ti�lis)� –prze�waż�nie� dłu�go�łu�ko�wa� lę�dź�wio�wo�-pier�sio�wapra�wo�stron�na.�Sko�lio�zę�tę�daw�niej�za�li�cza�no�myl�-nie�do gru�py�sko�lioz� tzw.� idio�pa�tycz�nych.�Wie�luau�to�rów� za�uwa�ża�ło,� że� ta� sko�lio�za� prze�waż�nieustę�pu�je� sa�mo�ist�nie� [20,22,23].�Nie�któ�rzy� po�da�-
wa�li,�że�ustę�pu�je�u 80%�dzie�ci�[4],�a na�wet�w�100%[1,2].�
4. przy�kurcz�(skró�ce�nie)�mię�śni�przy�wo�dzi�cie�li�prze�-waż�nie�bio�dra�le�we�go.�Nie�le�czo�ny�przy�kurcz�mo�-że�być�przy�czy�ną�roz�wo�ju�dys�pla�zji�bio�dra,�któ�rajuż�pier�wot�nie�mo�że�wy�stą�pić�u oko�ło 10%�no�wo�-rod�ków.�Po�zo�sta�łe 90%�to�tzw.�dys�pla�zja�„roz�wo�-jo�wa”�(„roz�wi�ja�ją�ca�się”�– pro�po�nu�je�my�ta�ką�na�-zwę).�W ję�zy�ku�an�giel�skim�okre�śla�na�jest�ja�ko�de�-ve�lop�men�tal� hip� dys�pla�sia� (de�ve�lop�men�tal� dys�-pla�sia�of�the�hip�– DDH),�
5. przy�kurcz� od�wo�dzi�cie�li� bio�dra� pra�we�go� [2,9,12,16],� któ�ry� u prof.� Mau� okre�śla�ny� jest� mia�nemHal�tungs�schwäche.�Przy�kurcz�ten�jest�przy�czy�nąsko�śne�go�usta�wie�nia�bio�der,�wi�docz�ne�go�na zdję�-ciach�ra�dio�lo�gicz�nych�bio�der�nie�mow�ląt�i ma�łychdzie�ci.�W póź�niej�szych�la�tach�pro�wa�dzi�on�do za�-bu�rzeń� bio�me�cha�ni�ki� i na�wy�ku� sta�łe�go� sta�niana spo�cznij�na pra�wej�koń�czy�nie�dol�nej�(moc�niej�-szej�przez�przy�kurcz!),�co�w re�zul�ta�cie�pro�wa�dzido roz�wo�ju� sko�lioz� tzw.� idio�pa�tycz�nych� (Kar�-ski 1995-2004)�w I�-ej�lub II�-ej�gru�pie�etio�pa�to�ge�-ne�tycz�nej�[17]).
6. de�for�ma�cje�usta�wie�nia�mied�ni�cy�– ja�ko�de�for�ma�-cja�sa�mo�dziel�na�lub�zwią�za�na�z przy�kur�czem�od�-wie�dze�nio�wym� pra�we�go� bio�dra.� Przy�kurcz� ab�-duk�cyj�ny�bio�dra�mo�że�tak�wpły�wać�na usta�wie�niemied�ni�cy,�iż�ujaw�nia�się�jej�sko�śne�usta�wie�nie,�cowi�dzi�my� na zdję�ciach� rent�ge�now�skich� wy�ko�ny�-wa�nych�ce�lem�oce�ny�bio�der�(Ryc. 1a, 1b).
7. de�for�ma�cje�uło�że�nio�we�stóp�– sto�py�koń�sko�-szpo�-ta�we,�koń�sko�-ko�śla�we,�pię�to�wo�-ko�śla�we�lub�pię�-to�wo�-ko�śla�we�od�wie�dze�nio�we.
MaTeriał�i�MeTody
Prze�ana�li�zo�wa�no� hi�sto�rie� cho�rób 300� no�wo�rod�-ków� i nie�mow�ląt� z lat 1999-2001� (ma�te�riał�opra�co�-wa�ła� prof.� Fre�lek�-Kar�ska)� [13].�Wiek� dzie�ci� wa�hałsię�od 3�ty�go�dni�do 12�mie�się�cy.�By�ły�to�dzie�ci�zgła�-sza�ne�do pe�dia�try�i or�to�pe�dy�z róż�no�rod�ny�mi�pro�ble�-ma�mi� asy�me�trii� i wad� na�rzą�du� ru�chu.� U 97� dzie�cistwier�dzo�no�róż�ne�go�ro�dza�ju�„ze�spo�ły�przy�kur�czów”.W ma�te�ria�le�by�ły 74�dziew�czyn�ki�i 23�chłop�ców.�Do�dat�ko�wo�do�ko�na�no�ana�li�zy�lo�so�wo�wy�bra�nych
100� hi�sto�rii� cho�rób� dzie�ci� ze� sko�lio�zą� tzw.� idio�pa�-tycz�ną�w wie�ku 5-8�lat.�
WyNiKi
ana�li�za�ma�te�ria�łu�nie�mow�ląt
„Ze�spół� przy�kur�czów”� stro�ny� le�wej� stwier�dzo�nou 55� dzie�ci,� a stro�ny� pra�wej� u 42� dzie�ci.� Roz�działstron�– pra�wa:�le�wa�był�in�ny�niż�w ma�te�ria�le�po�pu�la�-
Karski�J.�i�wsp.,�Profilaktyka�skolioz�tzw.�idiopatycznych
24
This
cop
y is
for p
erso
nal u
se o
nly
- dis
tribu
tion
proh
ibite
d.
-
T
his
copy
is fo
r pe
rson
al u
se o
nly
- di
strib
utio
n pr
ohib
ited.
-
T
his
copy
is fo
r pe
rson
al u
se o
nly
- di
strib
utio
n pr
ohib
ited.
-
T
his
copy
is fo
r pe
rson
al u
se o
nly
- di
strib
utio
n pr
ohib
ited.
-
T
his
copy
is fo
r pe
rson
al u
se o
nly
- di
strib
utio
n pr
ohib
ited.
-
cji�no�wo�rod�ków�i nie�mow�ląt�(85-90%: 15-10%),�po�-nie�waż�by�ły�to�dzie�ci�z ewi�dent�ną�pa�to�lo�gią,�zgła�sza�-ne�ce�lem�uzy�ska�nia�po�ra�dy�le�kar�skiej.Ana�li�za�hi�sto�rii�cho�rób�wy�ka�za�ła,�że�by�ły�to�w�więk�-
szości�dzie�ci�z cią�ży�pierw�szej�(80%),�mat�ki�tych�dzie�-ci�mia�ły�nie�wiel�kie�brzu�chy,�by�ły�one�kształ�tu�spi�cza�-ste�go� lub� kro�plo�we�go� (in�for�ma�cja� uzy�skana� od ma�-tek).�Czę�sto�u tych�ko�biet�wy�stę�po�wa�ło�ma�ło�wo�dzie.Oce�nia�ne�dzie�ci�w więk�szo�ści�ro�dzi�ły�się�z du�żą�wa�-gą� uro�dze�nio�wą� i mia�ły� zwięk�szo�ną� dłu�gość� (zgod�-ność�z ob�ser�wa�cja�mi�Tra�czyń�skiej�[13]).�
ana�li�za�ma�te�ria�łu�dzie�ci�ze�sko�lio�za�mi
U 20� z nich� stwier�dzo�no� rze�czy�wi�sty� przy�kurczod�wie�dze�nio�wy�bio�dra�pra�we�go�w za�kre�sie 5-10�stop�-ni�lub�przy�wie�dze�nie 0�stop�ni,�pod�czas�gdy�ruch�przy�-wie�dze�nia�po stro�nie�le�wej�wy�no�sił 35-40-45-50�stop�-ni.�U dzie�ci�tych�stwier�dza�li�śmy�wstęp�ne�fa�zy�sko�lio�-zy� tzw.� idio�pa�tycz�nej I gru�py� etio�pa�to�ge�ne�tycz�nej[18].�Kli�nicz�nie�ob�ja�wia�ło�się�to�utra�tą�flek�sji�krę�go�-słu�pa,�za�ni�ka�niem�wy�rost�ków�kol�czy�stych�Th6- Th12,pła�ski�mi� ple�ca�mi,� a na�wet� lor�do�ty�za�cją� krę�go�słu�papier�sio�we�go.� Na zdję�ciach� rent�ge�now�skich� u tychdzie�ci� skrzy�wie�nia�wy�no�si�ły�od�kil�ku�do 10� stop�ni.Dzie�ci� te�włą�cza�no� do gru�py� dzie�ci� po�trze�bu�ją�cychdzia�łań�pro�fi�lak�tycz�nych.W dru�giej�gru�pie�– 80�dzie�ci�z pier�wot�nym�„ze�-
spo�łem�przy�kur�czów”�– stwier�dza�li�śmy�je�dy�nie�zmniej�-sze�nie� przy�wie�dze�nia� bio�dra� pra�we�go� w sto�sun�kudo bio�dra� le�we�go.�Przy�wie�dze�nie�po stro�nie�pra�weju tych�dzie�ci�wy�no�si�ło 10-15-25�stop�ni,�a po stro�niele�wej 35-40-45-50�stop�ni.�Ob�ser�wo�wa�li�śmy� je�dy�nieśla�do�wą�asy�me�trię� ta�lii,�czyn�no�ścio�we�skró�ce�nie� le�-wej�koń�czy�ny�dol�nej�z za�cho�wa�ną�nor�mal�ną�flek�syj�-no�ścią�krę�go�słu�pa�(35�dzie�ci).�U po�zo�sta�łych 45�dzie�-
ci�w te�stach�zgię�cio�wo�-ro�ta�cyj�nych�ujaw�nia�ła�się�„czyn�-no�ścio�wa”�sko�lio�za�lę�dź�wio�wa�le�wo�stron�na.�U po�ło�-wy�z nich�do�dat�nie�też�by�ły�te�sty�wy�pro�stu�ze�zgię�cia(pa�to�lo�gicz�ny� test� współ�ru�chu� bocz�ne�go).� U dzie�citych�ist�nia�ły�za�gro�że�nia�ty�po�we�dla II gru�py�etio�pa�-to�gen�tycz�nej�sko�lioz�tzw.�idio�pa�tycz�nych�[17]).
dysKUsJa
Omó�wie�nie�„geo�gra�fii”�i nie�któ�rych�kli�nicz�nych
cech�sko�lioz�tzw.�idio�pa�tycz�nych�w kon�tek�ście�
kli�nicz�nych�ob�ja�wów�„ze�spo�łu�przy�kur�czów”.
Oto�pró�ba�od�po�wie�dzi�na nie�któ�re,�nie�wy�ja�śnio�nedo�tych�czas� py�ta�nia� w od�nie�sie�niu� do sko�lioz� tzw.idio�pa�tycz�nych.A.� Częst�sze� wy�stę�po�wa�nie� sko�lioz� u dziew�czy�-
nek.�Wy�ja�śnie�nie:�„ze�spół�przy�kur�czów”�u dziew�czy�-nek�wy�stę�pu�je�pięć�ra�zy�czę�ściej�niż�u chłop�ców�[1,2].�Wo�bec� pier�wot�nej� przy�czy�ny� sko�lioz� zwią�za�nejz „ze�spo�łem�przy�kur�czów”�oczy�wi�stym�sta�je�się�prze�-wa�ga�sko�lioz�u dziew�cząt.B.�„Geo�gra�fia”�de�for�ma�cji�krę�go�słu�pa�– skrzy�wie�-
nie�lę�dź�wio�we�le�wo�stron�ne,�pier�sio�we�pra�wo�stron�ne,garb� pra�wo�stron�ny.� Wy�ja�śnie�nie:� „ze�spół� przy�kur�-czów”�stro�ny�le�wej�po�cho�dzą�cy�z pierw�szej�po�zy�cji(po�sta�wy)� cią�żo�wej� wy�stę�pu�je� w 80%-85%-90%wszyst�kich�ciąż�[1, 2, 14].�Asy�me�trie�zwią�za�ne�z le�-wo�stron�nych�„ze�spo�łem�przy�kur�czów”�da�ją�więc�cha�-rak�te�ry�stycz�ną�i po�wta�rza�ją�ca�się�„geo�gra�fię”�wszyst�-kich przy�kur�czów,� rów�nież� tych,� któ�re� pro�wa�dządo sko�lioz.�Ty�py�sko�lioz�„S”�– dwu�łu�ko�wa� i „C”�–jed�no�łu�ko�wa,�są�za�leż�ne�od za�kre�su�przy�kur�czu�pra�-we�go�bio�dra,�a do�kład�nie�róż�ni�cy�ru�chu�ad�duk�cji�pra�-we�go�i le�we�go�bio�dra�[19].
Karski�J.�i�wsp.,�Profilaktyka�skolioz�tzw.�idiopatycznych
25
Ryc.� 1a,b.� Skośne� ustawienie�miednicy�wskutek� przykurczu� abdukcyjny� prawego� biodra� na� kolejnych� zdjęciachrentgenowskich�u�tego�samego�dziecka�(nr�hist.�chor.�900624)Fig.�1a,b.�Obliquity�of�the�pelvis�caused�by�abduction�contracture�of�the�right�hip�in�successive�X-ray�images�of�the
same�child�(patient�history�no.�900624)
a b
This
cop
y is
for p
erso
nal u
se o
nly
- dis
tribu
tion
proh
ibite
d.
-
T
his
copy
is fo
r pe
rson
al u
se o
nly
- di
strib
utio
n pr
ohib
ited.
-
T
his
copy
is fo
r pe
rson
al u
se o
nly
- di
strib
utio
n pr
ohib
ited.
-
T
his
copy
is fo
r pe
rson
al u
se o
nly
- di
strib
utio
n pr
ohib
ited.
-
T
his
copy
is fo
r pe
rson
al u
se o
nly
- di
strib
utio
n pr
ohib
ited.
-
C.�Na�ra�sta�nie�sko�lioz�w okre�sie�ak�ce�le�ra�cji�wzro�-stu�dziec�ka.�Wy�ja�śnie�nie:�szcze�gól�nie�w dru�giej�fa�zieak�ce�le�ra�cji� wzro�stu� na�stę�pu�je� prze�waż�nie� wzrostkoń�czyn,�mniej�tu�ło�wia�[20].�Przy�kur�cze�(ab�duk�cyj�-ny,�a tak�że�w ro�ta�cji�ze�wnętrz�nej�i w zgię�ciu�– Kar�ski,Che�ne�au,�Ma�tus�sek)�[12]�gwał�tow�nie�za�bu�rza�ją�bio�-me�cha�ni�kę�ro�sną�ce�go�dziec�ka,�pro�wa�dząc�do po�więk�-sza�nia�sko�lio�zy�szcze�gól�nie�w I gru�pie�etio�pa�to�ge�ne�-tycz�nej�(roz�wój�zwią�za�ny�z cho�dze�niem)�[18,19].W omó�wie�niu� chce�my� tak�że� po�dać� in�for�ma�cje
o in�nych�czyn�ni�kach�po�głę�bia�ją�cych�sko�lio�zo�twór�czedzia�ła�nie�przy�kur�czów.�Ob�ser�wa�cje�kli�nicz�ne�wska�-zu�ją,�iż�pro�gre�sja�sko�lioz I gru�py�etio�pa�to�ge�ne�tycz�nejszcze�gól�nie�wy�stę�pu�je�u dzie�ci,�u któ�rych�ob�ser�wu�je
się�wiot�kość�ogól�no�sta�wo�wą,�krzy�wi�cę,�ano�ma�lie�roz�-wo�jo�we�mied�ni�cy,�ko�ści�krzy�żo�wej� i krę�go�słu�pa� lę�-dź�wio�we�go,� ano�ma�lie� bu�do�wy� klat�ki� pier�sio�wej(klat�ka� lej�ko�wa�ta).�Wcze�sne� ob�ja�wy� za�po�wia�da�ją�cesko�lio�zy� to�mię�dzy� in�ny�mi� usztyw�nia�nie� się� krę�go�-słu�pa�(Ryc. 2a, 2b, 2c)�z za�ni�ka�niem�wy�rost�ków�kol�-czy�stych�i po�wsta�wa�niem�„pła�skich�ple�ców”�oraz�na�-wyk�sta�nia�„na spo�cznij”�na pra�wej�koń�czy�nie�dol�nej.
WNio�sKi
1. No�wo�rod�ki� i nie�mow�lę�ta� wy�ma�ga�ją� wni�kli�wejoce�ny�na�rzą�du�ru�chu,�w tym�wy�kry�cia�ewen�tu�al�-ne�go�„ze�spo�łu�przy�kur�czów”.�
Karski�J.�i�wsp.,�Profilaktyka�skolioz�tzw.�idiopatycznych
26
Ryc. 2a,b,c.�Trzy�let�nia�dziew�czyn�ka�w sia�dzie�„po pol�-sku”.�Trzy�po�zy�cje�krę�go�słu�pa.�Krę�go�słup�bez�za�gro�że�-nia�sko�lio�zą�(a),�z nie�wiel�kim�za�gro�że�niem�(b),�za�gro�-żo�ny�roz�wo�jem�sko�lioz�tzw.�idio�pa�tycz�nych�(c)Fig.�2a,b,c.�Three-year-old�girl�in�„Polish”�sitting�posi-
tion.�Three�spine�positions.�Spine�without�risk�of�scolio-
sis�(a),�possible�risk�of�deformity�(b),�risk�of�idiopathic
scoliosis�(c)
a
c
b
This
cop
y is
for p
erso
nal u
se o
nly
- dis
tribu
tion
proh
ibite
d.
-
T
his
copy
is fo
r pe
rson
al u
se o
nly
- di
strib
utio
n pr
ohib
ited.
-
T
his
copy
is fo
r pe
rson
al u
se o
nly
- di
strib
utio
n pr
ohib
ited.
-
T
his
copy
is fo
r pe
rson
al u
se o
nly
- di
strib
utio
n pr
ohib
ited.
-
T
his
copy
is fo
r pe
rson
al u
se o
nly
- di
strib
utio
n pr
ohib
ited.
-
2. U no�wo�rod�ków� i nie�mow�ląt� na�le�ży� pod�jąć� nie�-zwłocz�nie� sto�sow�ne� le�cze�nie,� kon�cen�tru�jąc� te�ra�-pię�w za�leż�no�ści�od do�mi�no�wa�nia�jed�ne�go�z ob�ja�-wów�„ze�spo�łu�przy�kur�czów”� (gło�wa,� szy�ja,�krę�-go�słup,�sto�py).�
3. Na�le�ży� oce�niać� za�kres� przy�wie�dze�nia� bio�deru dzie�ci�po�nad�rocz�nych,�wy�kryć�ewen�tu�al�ną�róż�-ni�cę�ad�duk�cji�bio�der�i roz�po�cząć�bacz�ną�ob�ser�wa�-cję�krę�go�słu�pa.
4. Każ�da�asy�me�tria�usta�wie�nia�mied�ni�cy�na rent�ge�-no�gra�mach�nie�mow�lę�cia�(wy�ko�na�nych�dla�oce�nybio�der)� na�ka�zu�je� bacz�ną� ob�ser�wa�cję� krę�go�słu�paod 3-4�ro�ku�ży�cia�dziec�ka.
5. Zdję�cia� rent�ge�now�skie� w skri�nin�gu� sko�lioz� po�-win�ny� być�wy�ko�na�ne�w po�zy�cji� sto�ją�cej� i ob�jąćkrę�go�słup�wraz�z mied�ni�cą.�Pod�czas�wy�ko�ny�wa�-nia�dziec�ko�po�win�no�stać�na złą�czo�nych�sto�pachi pro�stych�ko�la�nach.�
6. Dla�oce�ny�za�gro�żeń�roz�wo�ju�sko�lioz�na�le�ży�wy�-ko�rzy�stać� no�we� te�sty� kli�nicz�ne,�wdro�żyć� dzia�ła�-nia�pro�fi�lak�tycz�ne�już�u dzie�ci 3-4-let�nich.�W�dzia�-ła�niach�tych�należy�przede�wszyst�kim�chro�nić�krę�-go�słup� przed usztyw�nie�niem� (za�po�wiedź� de�for�-ma�cji�w I gru�pie�etio�pa�to�ge�ne�tycz�nej).�
pi�śMieN�Nic�TWo
1. Mau�H.�Zur�Ätio�pa�tho�ge�ne�se�von�Sko�lio�se,�Hüftdy�spla�sieund� Schie�fhals� im� Säuglin�sal�ter.� Ze�it�schrift� f.� Or�thop.,1979: 5: 601-5
2. Mau�H.� Die�Atio�pa�to�ge�ne�se� der� Sko�lio�se.� Büche�rei� desOr�thopäden,�Band 33,�En�ke�Ver�lag�Stut�t�gar.�t, 1982: 1-110
3. Hen�sin�ger�RN.�Con�ge�ni�tal�di�slo�ca�tion�of�the�hip.�Cli�ni�calSymp., 1979: 31
4. Ho�worth�B.�The�etio�lo�gy�of�the�con�ge�ni�tal�di�slo�ca�tion�ofthe�hip,�Clin.�Or�thop. 1977: 29; 164-79�
5. Gre�en�NE,�Grif�fin�PP.�Hip�dys�pla�sia�as�so�cia�ted�with�ab�-duc�tion� con�trac�tu�re� of� the� con�tra�la�te�ral� hip.� J.� B.� J.� S.1982:�63-A: 1273-81
6. Viz�ke�le�ty�T.�Ak�tu�el�le�Pro�ble�me�der�an�ge�bo�re�nen�Hüftlu�-xa�tion� und� Hüftdy�spla�sie.� Ma�szy�no�pis� au�to�ra.� Re�fe�ratw Lu�bli�nie, 29.11.1980�
7. Kom�pr�da�J.�Dif�fi�cul�ties�in�tre�at�ment�of�con�ge�ni�tal�dys�pla�-sia�of�the�hip�in�chil�dren�with�the�mo�ul�ded�ba�by�syn�dro�-me. 10�Me�eting�of�Pa�edia�tric�Or�tho�pa�edics.�Abs�tracts�ofpa�pers.�Brno, 1988:�A20
8. Kar�ski�T.�Sko�lio�zy� tzw.� idio�pa�tycz�ne�– etio�lo�gia,� roz�po�-zna�wa�nie�za�gro�żeń,�no�we�le�cze�nie�re�ha�bi�li�ta�cyj�ne,�pro�fi�-lak�ty�ka.�The�etio�lo�gy�of�the�so�-cal�led�idio�pa�thic�sco�lio�sis.The�new�re�ha�bi�li�ta�tion�tre�at�ment.�Pro�phy�la�xis.�Kon�trak�tu�-re�in�der�Atio�lo�gie�des�so�ge�nan�n�ten�„idio�pa�thi�schen�Sko�-lio�sen”.�Prin�zi�pien�der�neu�en�Ubung�sthe�ra�pie.�Mo�glich�ke�-iten�der�Pro�phy�la�xe,�FO�LIUM,�Lu�blin, 2003
9. Kar�ski� T.� Kon�trak�tu�ren� und� Wach�stumsstörun�gen� imHüft�- und�Bec�ken�be�re�ich�in�der�Ätio�lo�gie�der�so�ge�nan�n�-
ten�„Idio�pa�thi�schen�Sko�lio�sen”�– bio�me�cha�ni�sche�Über�le�-gun�gen,�Or�thop.�Pra�xis. 1996: 3, 32: 155-60
10. Kar�ski�T.�Przy�kur�cze�i za�bu�rze�nia�ro�śnię�cia�w ob�rę�bie�bio�-dra� i mied�ni�cy� przy�czy�ną� roz�wo�ju� tzw.� „sko�lioz� idio�pa�-tycz�nych”.�Roz�wa�ża�nia�bio�me�cha�nicz�ne,�Chir.�Narz.�Ru�-chu�i Or�top.�Po.�l LXI, 1996: 1: 143-50
11. Kar�ski�T.�Hip�ab�duc�tor�con�trac�tu�re�as�a bio�me�cha�ni�cal�fac�torin� the� de�ve�lop�ment� of� the� so�-cal�led� „idio�pa�thic� sco�lio�sis”.Expla�na�tion�of� the�etio�lo�gy�Ma�gy�ar�Trau�ma�to�lo�gia,�Or�to�pe�-dia,�Kez�se�be�szet,�Plasz�ti�kai�Se�be�szet.�1998:�3,�239-46�
12. Kar�ski�T.�Sko�lio�zy�tzw.�idio�pa�tycz�ne�– przy�czy�ny,�roz�wóji utrwa�la�nie�się�wa�dy.�Pro�fi�lak�ty�ka�i za�sa�dy�no�wej�re�ha�bi�-li�ta�cji.�The�etio�lo�gy�of� the�so�-cal�led� idio�pa�thic� sco�lio�sis.Pro�gress�and�fi�xa�tion�of�the�spi�ne�di�sor�ders.�The�pro�phy�-la�xis�and�prin�ci�ples�of� the�new�re�ha�bi�li�ta�tion�tre�at�ment”,KGM,�Lu�blin, 2000
13. Tar�czyń�ska M,�Kar�ski�T,�Fre�lek�-Kar�ska M.�Pre�na�tal�con�-di�tions�for�the�de�ve�lop�ment�of�the�hip�dys�pla�sia�in�the�ma�-te�rial� of 223�pre�gnant�wo�men,� fol�lo�wed�-up� stu�dy�of� thenew�born�chil�dren.�EPOS 2000, XIX Me�eting�of�the�Eu�ro�-pe�an�Pe�dia�tric�Or�tho�pa�edic�So�cie�ty,�Con�gress�Bo�ok.�Mi�-lan,�April 5-8.2000,�pa�ge�P8
14. Olesz�czuk�J.�Wro�dzo�na�dys�pla�zja�bio�dra�z punk�tu�wi�dze�-nia�po�łoż�ni�ka.�Za�leż�ność�roz�wo�ju�wa�dy�od po�sta�wy�pło�duw cza�sie�cią�ży.�Re�fe�rat�na Kur�sie�CMKP,�Lu�blin,�maj�2003
15. De�ga�W.�Ba�da�nia�z dzie�dzi�ny�etio�lo�gii�wro�dzo�ne�go�zwich�-nię�cia�bio�dra.�Chir.�Narz.�Ru�chu 1932: 144 II
16. Kar�ski�T.�Con�trac�tu�re�of�the�pe�lvis�and�hips�re�gion�in�thede�ve�lop�ment�of�sco�lio�sis.�Bio�me�cha�nic�re�asons.�Etio�lo�gyof�the�so�-cal�led�„idio�pa�thic�sco�lio�sis”�An�nu�al�Me�eting�ofthe�Hun�ga�rian�Or�tho�pa�edic�As�so�cia�tion,�Sze�ged,�Hun�ga�ry,Abs�tracts. 1995: 38�
17. Kar�ski�T,�Re�hak L,�Ma�dej�J,�Kar�ski�J,�Tar�czyń�ska M.�No�-we�te�sty�ba�daw�cze�w dia�gno�sty�ce�tzw.�sko�lioz�idio�pa�tycz�-nych.�Zna�cze�nie�wcze�snych�ba�dań�w pro�gra�mo�wa�niu�pro�-fi�lak�ty�ki.�Kwart.�Or�top. 2001: 2, 129-36
18. Kar�ski�T.�Etio�lo�gy�of�Ado�le�scent�Idio�pa�thic�Sco�lio�sis�[w:]Bur�well,�Dan�ger�field�(red.)�Spi�ne.�Etio�lo�gy�of�Ado�le�scentIdio�pa�thic� Sco�lio�sis:� Cur�rent� Trends� and� Re�le�van�ce� toNew�Tre�at�ment�Ap�pro�aches�– Vo�lu�me 14/Num�ber 2,�Han�-ley�&�Bel�fus,�Inc,�Phi�la�del�phia, 2000: 324
19. Kar�ski�T.�Bio�me�cha�ni�cal�in�flu�en�ce�on�to�the�de�ve�lop�mentof�the�so�-cal�led�„idio�pa�thic�sco�lio�sis”�– cli�ni�cal�and�ra�dio�-lo�gi�cal�symp�toms�of�the�di�sor�der.�Ac�ta�Or�tho�pa�edi�ca�Yugo�-sla�vi�ca. 1997: 28 1, 9-15
20. Di�me�glio�A.� Ju�ve�ni�le� idio�pa�thic� sco�lio�sis� – pro�gres�sioncon�nec�ted�with�growth�of�trunk�and�legs.�Lec�tu�re�at�EPOSMe�eting,�Am�ster�dam,�April 1988.
Adres�do�korespondencji��/�Address�for�correspondence�
Prof.�zw.�dr�hab.�med.�To�masz�Kar�ski�
Kie�row�nik�Ka�te�dry�i Kli�ni�ki�Or�to�pe�dii�Dzie�cię�cej�
i Re�ha�bi�li�ta�cji�AM�w Lu�bli�nie�
Dzie�cię�cy�Szpi�tal�Kli�nicz�ny�im�Prof.�An�to�nie�go�Gę�ba�li
ul.�Chodź�ki 2, 20-093�Lu�blin
E�-ma�il:�tkar�[email protected]�blin.pl�
Otrzymano�/�Received� 11.12.2004�r.
Zaakceptowano�/�Accepted 12.02.2005�r.�
Karski�J.�i�wsp.,�Profilaktyka�skolioz�tzw.�idiopatycznych
27
This
cop
y is
for p
erso
nal u
se o
nly
- dis
tribu
tion
proh
ibite
d.
-
T
his
copy
is fo
r pe
rson
al u
se o
nly
- di
strib
utio
n pr
ohib
ited.
-
T
his
copy
is fo
r pe
rson
al u
se o
nly
- di
strib
utio
n pr
ohib
ited.
-
T
his
copy
is fo
r pe
rson
al u
se o
nly
- di
strib
utio
n pr
ohib
ited.
-
T
his
copy
is fo
r pe
rson
al u
se o
nly
- di
strib
utio
n pr
ohib
ited.
-