petrography, geochemistry and mechanism of dolomitization...

Copyright©2018, University of Isfahan. This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution License (http://creativecommons.org/licenses/BY-NC-ND/4.0), which permits others to download this work and share it with others as long as they credit it,

but they can’t change it in any way or use it commercially. Doi: 10.22108/jssr.2018.109985.1046

http://ui.ac.ir/en

Journal of Stratigraphy and Sedimentology Researches University of Isfahan

Vol. 34, Issue 2, No. 71, Summer 2018 pp. 1-6

Received: 03.05.2018 Accepted: 09.06.2018

Petrography, geochemistry and mechanism of dolomitization of late Precambrin succession in

Chopoghlu Section, South East of Zanjan

Jaber Pilekouhi

Master student, Department of Geology, Faculty of Earth Science, Shahrood University of Technology, Iran

Mahdi Jafarzadeh*

Asistant Professor, Department of Geology, Faculty of Earth Science, Shahrood University of Technology, Iran

Azizollah Taheri Professor, Department of Geology, Faculty of Earth Science, Shahrood University of Technology, Iran

Afshin Zohdi Asistant Professor, Department of Geology, Faculty of Science, Uuniversity of Zanjan, Iran

*Corresponding author email: [email protected]

Introduction

Dolomite is mainly composed of internal structures and geochemical properties that usually indicate the conditions of formation

environments and can be formed through the different mechanisms. For all these mechanisms, fluid flow and suitable amount of the magnesium in the fluid are required. During recent years, studies of dolomites have been one of the most important issues in the

international sediment researches. Most of the Precambrian carbonate sequences are affected by dolomitization. Due to the spread

amount of dolomites in the late Precambrian rocks of the Alborz Basin, carbonate systems of Chopoghlu section which are located in the southeast of Zanjan into the Soltanieh Mountains have been discussed in this research. Despite the significant presence of

dolomite in the late Precambrian carbonate platforms of the Chopoghlu section, no work has been done up to now related to the

texture, geochemical properties and also the origin of the late Precambrian dolomitization in this section. Therefore, this study was carried out to determinate the textural, mineralogical and geochemical characteristics of the late Precambrian dolomites in

Chopoghlu section to determinate its dolomitization mechanism and the nature of dolomite fluids.

Material & Methods

Different fieldwork and laboratory methods were used in this

research. During the fieldwork studies, 50 rock samples from

carbonate deposits (limestone and dolomite) have been taken

for petrography and geochemical studies of these dolomites

to determinate dolomitization mechanisms. The thickness of

the layers is measured and the stratigraphic column of this

section drowns. For the petrography study, 18 thin sections of

these dolomites have been prepared. After petrography

studies, 14 samples of these dolomites were selected for

geochemical analysis to determinate the mechanisms of

dolomitization by ICP-OES method. Also, 4 samples were

analyzed for mineralogy studies and the determination of

major and minor minerals by XRD method.

Discussion of Results & Conclusions

The study of dolomite in the Chopoghlu section identified

five types of dolomite including: very fine-crystalline, fine-

crystalline, medium-crystalline, medium to coarse-crystalline

and also dolomitic cement. It should be noted that the fine-

crystalline dolomites is the most abundant type of dolomite in

the region. In this section, dolomite cements which filled the

vugs and fractures have been distinguished into the some of

the studied samples. XRD results from dolomite samples in

the region indicate that the most abundant mineral is

dolomite, and calcite, quartz and muscovite minerals are

present as minor and trace minerals in the studied rocks.

The results of this study clearly show that the very fine-

crystalline dolomite is related to primary diagenesis and is

formed under a sabkha dolomitization model in a shallow and

saline environment (average of sodium is around 478 ppm).

The low amount of the strontium content into the coarse-

crystalline dolomite in this section (average of 43 ppm)

relative to sea water and the present-day dolomites, and even

related to the very fine-crystalline dolomites, clearly shows

that the coarse crystalline dolomites are formed during

greater burial depths. Second type of dolomite or fine-

crystalline dolomite is formed under shallow burial depth.

These dolomites are formed via marine fluids with normal

salinity and are interpreted from the progressive

recrystallization of previous dolomite. The presence of

stylolite is the main characteristic of this type of dolomite

into the studied section. Third to fifth type dolomites formed

during the last stages of diagenesis and are related to deep

burial and impact of hypersaline interstitial fluids. The higher

amount of iron and manganese into the chopoghlu late

Precambrian dolomites in comparison with modern dolomites

and seawater probably indicate that the formation of these

http://jssr.ui.ac.ir/article_22873.html

http://ui.ac.ir/en

http://ui.ac.ir/en

Journal of Stratigraphy and Sedimentology Researches University of Isfahan, Vol. 34, Issue 2, No. 71, Summer 2018 2

kinds of dolomites may be associated with reduction

conditions and the presence of sulfate-reducing bacteria. In

general, the dolomitization mechanism for the first-type of

dolomite is related to Sabkha model, for the second-type of

dolomite is related to shallow burial dolomitization and

finally for the third to fifth-types of studied dolomites are

related to deep burial dolomitization.

Keywords: Geochemistry, Dolomitization, Late

Precambrian, Chapoghlu, Zanjan

References

References Adabi M. H. 1996. Sedimentology and geochemistry of

carbonates from Iran and Tasmania, Ph.D.

thesis (Unpublished), University of

Tasmania, Australia, 470 p.

Adabi M. H. 2009. Multistage dolomitization of upper

Jurassic Muzduran Formation, Kopet-Dagh

basin, N. E. Iran: Carbonates and evaporates,

24(1): 16-32.

Aghanabati A. 2010. Geology of Iran. Ministry of

Industry and Mines, Geological Survey and

Mineral Exploration of Iran. 606 p. [In

Persian]

Altermann W. and Corcoran P. L. 2002. Precambrian

sedimentary environments: a modern

approach to ancient depositional systems.

Oxford, Blackwell, 450 pp.

Anan T. and Wanas H. 2015. Dolomitization in the

Carbonate Rocks of the Upper Turonian

Wata Formation, West Sinai, NE Egypt:

Petrographic and Geochemical Constraints.

Journal of African Earth Sciences, 111: 127-

137.

Azmy K. Knight I. Lavoie, D. and Chi G. 2009. Origin

of dolomites in the boat harbor formation,

St. George group, in western newfoundland,

Canada: implications for porosity

development. Bulletin of Canadian

Petroleum Geology 57: 81–104.

Babakhani A. R., and Sadeghi A. 2005. Geological

map of Zanjan. Geological Survey of Iran,

Scale 1:10

Behrens E. W. and Land, L. S. 1972. Subtidal

Holocene dolomite, Baffin Bay, Texas.

Journal of Sedimentary Research, 42(1).

Bontognali T. R. Vasconcelos C. Warthmann R. J.

Bernasconi S. M. Dupraz C. Strohmenger,

C. J. and McKenzie J. A. 2010. Dolomite

formation within microbial mats in the

coastal sabkha of Abu Dhabi (United Arab

Emirates). Sedimentology 57: 824-844.

Burns S. J. McKenzie, J. A. and Vasconcelos C. 2000.

Dolomite formation and biogeochemical

cycles in the Phanerozoic. Sedimentology 47

(s1): 49-61.

Deng S. Dong H. Lv G. Jiang H. Yu, B. and Bisho M.

2010. Microbial dolomite precipitation using

sulfate reducing and halophilic bacteria:

Results from Qinghai Lake, Tibetan Plateau,

NW China, Chemical Geology 278: 151–

159

Derry L. A. 2010. A burial diagenesis origin for the

Ediacaran Shuram-Wonoka carbon isotope

anomaly. Earth and Planetary Science

Letters, 294(1-2): 152-162.

Dickson J. A. D. 1965. A modified staining technique

for carbonate in thin section. Nature, 205-

587.

Du Y. Fan T. Machel, H. G. and Gao Z. 2018. Genesis

of Upper Cambrian-Lower Ordovician

dolomites in the Tahe Oilfield, Tarim Basin,

NW China: Several limitations from

petrology, geochemistry, and fluid

inclusions. Marine and Petroleum Geology

91: 43-70.

Eriksson P. G. Catuneanu O. Sarkar, S. and Tirsgaard

H. 2005. Patterns of sedimentation in the

Precambrian. Sedimentary Geology 176 (1-

2): 17-42.

Etemad-Saeed N. Hosseini-Barzi M. Adabi M. H.

Sadeghi, A. and Houshmandzadeh A. 2015.

Provenance of Neoproterozoic sedimentary

basement of northern Iran, Kahar Formation.

Journal of African Earth Sciences 111: 54-

75.

Fabricius I. L. 2000. Interpretation of burial history and

rebound from loading experiments and

occurrence of microstylolites in mixed

sediments of Caribbean Sites 999 and 1001.

In Proceedings of the Ocean Drilling

Program, scientific results, 165: 177-190.

Fabricius I. L. and Borre M. K. 2007. Stylolites,

porosity, depositional texture, and silicates

in chalk facies sediments. Ontong Java

Plateau–Gorm and Tyra fields, North Sea.

Sedimentology, 54(1): 183-205.

Frimmel H. E. 2009. Trace element distribution in

Neoproterozoic carbonates as

palaeoenvironmental indicator. Chemical

Geology, 258(3-4): 338-353.

Gregg J. M. and Sibley D. F. 1984. Epigenetic

dolomitization and the origin of xenotopic

dolomite texture. J. Sediment. Petrology 54:

908-931.

Guo C. Chen D. Qing H. Dong S. Li G. Wang D. Qian,

Y. and Liu C. 2016. Multiple dolomitization

and later hydrothermal alteration on the

Upper Cambrian-Lower Ordovician

carbonates in the northern Tarim Basin,

China, Marine and Petroleum Geology 72:

295-316.

Hamdi, B. 1995. Precambrian-Cambrian sedimentary

rocks in Iran. Treatise on the geology of

Iran. 354 p. [In Persian]

Petrography, geochemistry and mechanism of dolomitization of late Precambrin succession in Chopoghlu Section, South East of Zanjan 3

Hassanzadeh J. Stockli D.F. Horton B.K. Axen G.J.

Stockli L.D. Grove M. Schmitt A.K. Walker

J.D. 2008. U–Pb zircon geochronology of

late Neoproterozoic-Early Cambrian

granitoids in Iran: implications for

paleogeography, magmatism, and

exhumation history of Iranian basement.

Tectonophysics 451: 71–96.

Huang S. Qing H. Huang P. Hu Z. Wang Q. Zou, M.

and Liu H. 2008. Evolution of strontium

isotopic composition of seawater from Late

Permian to Early Triassic based on study of

marine carbonates, Zhongliang Mountain,

Chongqing, China. Science China Earth

Sciences 51 (4): 528-539.

Jacobsen S. B. and Kaufman A. J. 1999. The Sr, C and

O isotopic evolution of Neoproterozoic

seawater. Chemical Geology, 161(1-3): 37-

57.

Jacquemyn C. El Desouky H. Hunt D. Casini, G. and

Swennen R. 2014. Dolomitization of the

Latemar platform: fluid flow and dolomite

evolution. Marine and Petroleum Geology

55: 43-67.

Jin Z. J. Zhu D. Y. Hu W. X. Zhang X. F. Wang, Y.

and Yan X. B. 2006. Geological and

geochemical signatures of hydrothermal

activity and their influence on carbonate

reservoir beds in the Tarim Basin. Acta

Geologica Sinica 80 (2): 245-253.

Kiırmaci M. Z. 2008. Dolomitization of the late

cretaceous-paleocene platform carbonates,

gölköy (ordu), eastern Pontides, NE Turkey.

Sedimentry Geology, 203: 289–306.

Kirmaci M. Z. and Akdag K. 2005. Origin of dolomite

in the Late Cretaceous-Paleocene limestone

turbidites, Eastern Pontides, Turkey.

Sedimentary Geology, 181: 39-57.

Kirmaci M. Z. Yildiza M. Kandemir, R. and Gumruka

E T. 2018. Multistage dolomitization in Late

Jurassic Early Cretaceous platform

carbonates (Berdiga Formation), Başoba

Yayla (Trabzon), NE Turkey: Implications

of the generation of magmatic arc on

dolomitization, Marine and Petroleum

Geology 89: 515-529.

Korte C. JaspermT. Kozur, H. W. and Veizer J. 2006.

87Sr/86Sr record of Permian seawater.

Palaeogeography Palaeoclimatology

Palaeoecology 240 (1-2): 89-107.

Land L.S. 1998. Failure to precipitate dolomite at

25 °C fromdilute solution despite 1000.

fold oversaturation after 32 years. Aquatic

Geochemistry, 4(3): 361-368.

Last F. M. and Last W. M. 2012. Lacustrine carbonates

of the northern Great Plains of Canada.


Li Q. Jiang Z. Hu W. You X. Hao G. Zhang, J. and

Wang X. 2015. Origin of dolomites in the

Lower Cambrian Xiaoerbulak Formation in

the Tarim Basin, NW China: Implications

for porosity development. Journal of Asian

Earth Sciences 115: 557-570.

Loyd S. J. Berelson W. M. Lyons T. W. Hammond, D.

E. and Corsetti F. A. 2012. Constraining

pathways of microbial mediation for

carbonate concretions of the Miocene

Monterey Formation using carbonate-

associated sulfate. Geochimica et

Cosmochimica Acta 78: 77-98.

Machel H. G. 2004. Concepts and models of

dolomitization, a critical reappraisal.

Geological Society, London, Special

Publications, 235(1): 7-63.

Mazzullo S. J. 1992. Geochemical and neomorphic

alteration of dolomite: a review. Carbonates

and evaporites, 7(1): 21.

Mckenzie J. A. and Vasconcelos C. 2009. Dolomite

mountains and the origin of the dolomite

rock of which they mainly consist: historical

developements and new perspectives.

Sedimentology, 56: 205-219.

Meister P. McKenzie J. A. Bernasconi, S. M. and

Brack P. 2013. Dolomite formation in the

shallow seas of the Alpine Triassic.

Sedimentology 60: 270–291.

Middleton K. Coniglio M. Sherlock, R. and Frape S. K.

1993. Dolomitization of Middle Ordovician

carbonate reservoirs, southwestern Ontario.

Bulletin of Canadian Petroleum Geology

41(2): 150-163.

Montanez I. P. 1994. Late diagenetic dolomitization of

Lower Ordovician Upper Knox carbonates:

A record of the hydrodynamic evolution of

the southern Appalachian Basin. Advancing

the World of Petroleum Geosciences

Bulletin 78: 1210-1239.

Montes-Hernandez G. Findling, N. and Renard F.

2016. Dissolution precipitation reactions

controlling fast formation of dolomite under

hydrothermal conditions. Applied

Geochemistry 73: 169-177.

Morse J. W. and Bender M. L. 1990. Partition

coefficients in calcite: examination of

factors influencing the validity of

experimental results and their application to

natural systems. Chemical Geology, 82:

265–277.

Mountjoy E. W. Machel H. G. Green D. Duggan, J.

and Williams-Jones A. E. 1999. Devonian

matrix dolomites and deep burial carbonate

cements: a comparison between the Rimbey-

Meadowbrook reef trend and the deep basin


of westcentral Alberta. Bulletin of Canadian


Nash M. C. Troitzsch U. Opdyke B. N. Trafford J. M.

Russell, B. D. and Kline D. L. 2011. First

discovery of dolomite and magnesite in

living coralline algae and its geobiological

implications. Biogeosciences 8: 3331-3340.

Olanipekun B. J. and Azmy K. 2016. Genesis and

morphology of intracrystalline nanopores

and mineral micro inclusions hosted in

burial dolomite crystals: application of

Broad Ion Beam-Scanning Electron

Microscope (BIB-SEM). Marine and

Petroleum Geology, 74: 1–11.

Pilekouhi J. Jafarzadeh M. Taheri, A. Zohdi A. 2018.

Petrography of late Precambrian dolomite

(Bayandor Formation and base of Soltanieh

Formation) in Chopoghlu section. 25th

Symposium of Crystallography and

Mineralogy of Iran, Yazd. 872-879. [In

Persian]

Qiu X. Wang H. YanchenYao, Y. and Duan Y. 2017.

High salinity facilitates dolomite

precipitation mediated by Haloferax volcanii

DS52, Earth and Planetary Science Letters

472: 197–205.

Radke B. M. and Mathis R. L. 1980. On the formation

and occurrence of saddle dolomite. Journal

of Sedimentary. Research, 50(4): 1149-

1168.

Rao C. P. 1996. Modern carbonates, tropical,

temperate, polar: introduction to

sedimentology and geochemistry,

carbonates. Hobart, Australia.

Sanchez-Roman M. McKenzie J. A. de Luca Rebello

Wagener A. Rivadeneyra, M. A. and

Vasconcelos C. 2009. Presence of sulfate

does not inhibit low-temperature dolomite

precipitation. Earth and Planetary Science

Letters 285 (1–2): 131–139.

Sass E. and Bein, A. 1988. Dolomites and Salinity: A

Comparative Geochemical Study. In:

Shukla, V. and Baker, P.A., Eds.,

Sedimentology and Geochemistry of

Dolostones, Society for Sedimentary

Geology, Special Publications, 43: 223-233.

Şen. C. 2007. Jurassic volcanism in the Eastern

Pontides: is it rift related or subduction

related? Turkish Journal of Earth Sciences,

16: 523–539.

Sibley D. F. and Gregg J. M. 1987. Classification of

dolomite rock textures. Journal of

Sedimentary Research, 57(6).

Smith L.B. 2006. Origin and reservoir characteristics

of Upper Ordovician Trenton-Black River

hydrothermal dolomite reservoirs in New

York. Advancing the World of Petroleum

Geosciences Bulletin, 90: 1691-1718.

Kaczmarek S. E. and Sibley D . F. 2011. On the

evolution of dolomite stoichiometry and

cation order during high-temperature

synthesis experiments: an alternative model

for the geochemical evolution of natural

dolomites. Sedimentary Geology, 240(1-2):

30-40.

Suzuki Y. Iry Y. Inagaki S. Yamada T. Aizawa, S. and

Budd D. A. 2006. Origin of atoll dolomites

distinguished by geochemistry and crystal

chemistry: Kita-daito-jima, northern

Philippine Sea. Sedimentary Geology 183(3-

4): 181-202.

Van Lith Y. Vasconcelo C. Warthmann, R. and

McKenzie J. A. 2003. Sulphate-reducing

bacteria induce low-temperature Ca-

dolomite and high Mg-calcite formation.

Geobiology 1: 71–79.

Vasconcelos C. and McKenzie J. A. 1997. Microbial

mediation of modern dolomite precipitation

and diagenesis under anoxic conditions

(Lagoa Vermelha, Rio de Janeiro, Brazil).

Journal of sedimentary Research, 67: 378-

390.

Vasconcelo C. McKenzie J. A. Bernascon S.M. Grujic,

D. and Tien A. J. 1995. Microbial mediation

as a possiblemechanismfor natural dolomite

formation at low temperatures Nature 377:

220–222.

Veizer J. 1983a. Chemical diagenesis of carbonates:

theory and application. Stable isotopes in

sedimentary geology, 10: 3-100.

Veizer J. 1983b. Trace elements and isotopes in

sedimentary carbonates. Reviews in

Mineralogy and Geochemistry, 11(1): 265-

299.

Warren J. 2000. Dolomite: occurrence, evolution and

economically important associations. Earth-

Science Reviews, 52 (1): 1-81.

Warthman R. Lith Y. V. Vasconcelos C. McKenzie,

J.A. and Karpoff A.M. 2000. Bacterially

induced dolomite precipitation in anoxic

culture experiments. Geology 28 (12): 1091–

1094.

Warthmann R. Vasconcelos C. Sass, H. and McKenzie

J. A. 2005. Desulfovibrio brasiliensis sp.

nov., a moderate halophilic sulfate-reducing

bacterium from Lagoa Vermelha (Brazil)

mediating dolomite formation.

Extremephiles 9 (3): 255–261.

Wright D. T. and Wacey D. 2005. Precipitation of

dolomite using sulphate reducing bacteria

from the Coorong Region, South Australia:

significance and implications.


Petrography, geochemistry and mechanism of dolomitization of late Precambrin succession in Chopoghlu Section, South East of Zanjan 5

Xiong L. Yao G. Xiong S. Wan J. Ni S. Shen, A. and

Hao Y. 2017. Origin of dolomite in the

Middle Devonian Guanwushan Formation of

the western Sichuan Basin, western China.

Palaeogeography, Palaeoclimatology,

Palaeoecology, Available online 2 January

2018.

Zentmyer R. A. Pufahl P. K. James, N. P. and Hiatt E.

E. 2011. Dolomitization on an evaporitic

Paleoproterozoic ramp: Widespread

synsedimentary dolomite in the Denault

Formation, Labrador Trough, Canada,

Sedimentary Geology 238: 116–131.

Zhang W. Guan P. Jian X. Feng, F. and Zou C. 2014.

In situ geochemistry of Lower Paleozoic

dolomites in the northwestern Tarim basin:

Implications for the nature, origin, and

evolution of diagenetic fluids.

Geochemistry, Geophysics, Geosystems

15(7): 2744-2764.

‌شناسي‌نگاري‌و‌رسوب‌هاي‌چينه‌پژوهش

‌7931تابستان‌‌،دوم،‌شماره‌17،‌شماره‌پياپي‌چهارمسال‌سي‌و‌

‌73/39/7931:‌تاريخ‌پذيرش‌‌‌‌‌‌‌‌‌71/71/7931:‌تاريخ‌وصول

‌11-‌7صص

چپقلو، برش در پسین پرکامبرین های شدن توالی پتروگرافی، ژئوشیمی و سازوکار دولومیتی

شرق زنجان جنوب‌

ايران، شاهرود‌يدانشگاه‌صنعت‌ن،يعلوم‌زم‌ۀارشد،‌دانشکد‌يکارشناس‌يدانشجو ،یکوه لهیجابر پ

شاهرود،‌ايران‌يدانشگاه‌صنعت‌نيعلوم‌زم‌ۀدانشکد‌،شناسي‌استاديار،‌گروه‌زمينجعفرزاده، یمهد

شاهرود،‌ايران‌يدانشگاه‌صنعت‌ن،يعلوم‌زم‌ۀدانشکد‌،شناسي‌گروه‌زمين‌،استاد ،یطاهر زاهللیعز

علوم،‌دانشگاه‌زنجان،‌ايران‌ۀدانشکد‌،يشناس‌نيگروه‌زم‌،استاديار ،یزهد نیافش

‌ چکیده

‌نيپس‌نيپرکامبر‌يها‌نهشته‌ۀدربار‌حاضر‌ۀمطالع.‌دارد‌قرار‌هيسلطان‌يها‌کوه‌در‌و‌زنجان‌شهر‌شرق‌جنوب‌يلومتريک‌‌33ۀفاصل‌در‌چپقلو‌برش

‌ضخامت‌به‌هيسلطان‌سازند‌نيريز‌تيدولوم‌بخش‌و‌يتيدولوم‌يها‌هيال‌انيم‌با‌ليش‌از‌متشکل‌و‌متر‌‌136ضخامت‌به‌ندوريبا‌سازند‌شامل

‌‌6يدارا‌برش‌نيا‌داد‌نشان‌سازند‌دو‌نيا‌ياه‌تيدولوم(‌XRD‌ICP-OES)‌ييايميژئوش‌و‌يپتروگراف‌يها‌مطالعه.‌است‌شده‌انجام‌متر‌733

‌است‌ريز‌شرح‌به‌تيدولوم‌نوع :7‌ ‌‌1زبلور؛ير‌اريبس‌يها‌تيدولوم. ‌‌1بلور؛‌متوسط‌يها‌تيدولوم(‌‌9زبلور؛ير‌يها‌تيدولوم. ‌يها‌تيدولوم.

‌‌6بلور؛‌درشت‌تا‌متوسط ‌يتيدولوم‌مانيس. ‌‌پژوهش‌جينتا. ‌انواع‌به‌ادشدهي‌برش‌در‌اه‌تيدولوم‌تنوع‌نيشتريب‌دهند‌يم‌نشانحاضر

‌ۀدوبار‌تبلور‌از‌دوم‌نوع‌تيدولوم.‌هستند‌مربوط‌هياول‌اژنزيد‌به‌زبلورير‌اريبس‌يها‌تيدولوم.‌است‌مربوط‌بلور‌متوسط‌و‌زبلورير‌يها‌تيدولوم

‌يها‌آب‌احتماالً)‌ساز‌تيدولوم‌االتيس‌اثر‌در‌و‌اژنزيد‌آخر‌مراحل‌در‌پنجم‌تا‌سوم‌نوع‌يها‌تيدولوم.‌است‌شده‌ليتشک‌اول‌نوع‌تيدولوم

‌اند‌شده‌ليتشک(‌يا‌حفره‌نيب ‌و‌عمق‌کم‌ينيتدف‌نوع‌از‌دوم‌نوع‌هاي‌تيدولوم‌سبخا،‌يالگو‌اول‌نوع‌دولوميت‌براي‌شدن‌دولوميتي‌سازوکار.

‌بلور‌درشت‌يها‌تيلومدو‌در‌مياسترانس‌کم‌مقدار‌دهند‌يم‌نشان‌ييايميژئوش‌يها‌مطالعه‌.است‌قيعم‌تدفيني‌نوع‌از‌پنجم‌تا‌سوم‌يها‌تيدولوم

‌نيتدف‌عمق‌و‌بلورشدن‌درشت‌از‌نشان‌زبلورير‌اريبس‌يها‌تيدولوم‌به‌نسبت‌يحت‌و‌حاضر‌عهد‌يها‌تيدولوم‌و‌ايدر‌آب‌به‌نسبت‌برش‌نيا

‌ايدر‌آب‌و‌حاضر‌عهد‌يها‌تيدولوم‌به‌نسبت‌چپقلو‌برش‌يها‌تيدولوم‌در‌منگنز‌و‌آهن‌اديز‌العاده‌فوق‌مقدار .دارد‌ها‌تيدولوم‌نيا‌شتريب

‌.است‌سولفات‌ۀاکنندياح‌يها‌يباکتر‌حضور‌و‌يياياح‌طيشرا‌در‌ها‌تيدولوم‌نيا‌ليتشک‌ۀدهند‌نشان

‌زنجان‌چپقلو،‌ن،يپس‌نيپرکامبر‌شدن،‌يتيدولوم‌،يميژئوش‌:های کلیدی واژه

33711313917:‌نويسندۀ‌مسؤول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌Email: [email protected]‌

Copyright©2018, University of Isfahan. This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons

Attribution License (http://creativecommons.org/licenses/BY-NC-ND/4.0), which permits others to download this work and share it

with others as long as they credit it, but they can’t change it in any way or use it commercially.

7931ان تابست، دوم، شماره 17، شماره پياپيچهارمو شناسي، سال سي نگاري و رسوب هاي چينه پژوهش 1

‌مقدمه

‌ييايميژئوش‌يها‌يژگيو‌و‌يداخل‌يساختارها‌يدارا‌ها‌تيدولوم

‌دهند‌يم‌نشان‌را‌ليتشک‌طيمح‌طيشرا‌معموالً‌که‌هستند

(Jin et al. 2006; Du et al. 2018)‌.است‌يا‌دهيچيپ‌يکان‌تيدولوم‌

‌دروترماليه‌اي‌ياژنزيد‌يکان‌ينيگزيجا‌يسازوکارها‌راه‌از‌رايز

‌ميزيمن‌مقدار‌و‌اليس‌گردش‌شود؛‌يم‌ليتشک‌يدگرگون‌اي‌و

‌بحث.‌است‌يضرور‌ادشدهي‌يسازوکارها‌يبرا‌اليس‌در‌يکاف

‌مختلف‌يرهايتفس‌به‌رياخ‌يها‌دهه‌يط‌يدگيچيپ‌نيا‌ۀنيزم‌در

‌شده‌منجر‌يشناس‌نيزم‌يساختارها‌در‌تيدولوم‌منشأ‌ۀدربار

‌؛(Mckenzie & Vasconcelos 2009; Jacquemyn et al. 2014)‌است

‌يرسوب‌يها‌پژوهش‌مسائل‌نيتر‌مهم‌از‌يکي‌ها‌تيدولوم‌ۀمطالع

‌است‌بوده‌گذشته‌سال‌‌93يط‌يالملل‌‌نيب ‌شدن‌يتيدولوم.

‌سازوکار‌که‌است‌يجيرا‌ياژنزيد‌نديفرا‌کربناته‌يها‌ستميس

‌پژوهش‌ن،يبنابرا‌است؛‌نشده‌مشخص‌کامالً‌هنوز‌آن‌ليتشک

‌خود‌به‌را‌ياريبس‌توجه‌شدن‌يتيدولوم‌يندهايفرا‌درک‌يبرا

‌(Kiırmaci et al. 2018)‌است‌کرده‌جلب ‌بر‌شدن‌يتيدولوم.

‌است‌داشته‌ريتأث‌نيپرکامبر‌ۀکربنات‌يها‌يتوال‌از‌ياريبس

(Altermann & Corcoran 2002; Eriksson et al. 2005)رو،‌نيازا‌؛‌

‌يرسوب‌يشناس‌نيزم‌در‌نيپرکامبر‌يها‌تيدولوم‌ليتشک‌طيشرا

‌(Zentmyer et al. 2011)‌است‌مهم‌اريبس ‌در‌چپقلو‌برش.

‌و‌است‌شده‌واقع‌هيسلطان‌يها‌کوه‌در‌و‌زنجان‌شرق‌جنوب

‌ۀکربنات‌يها‌فرم‌پلت‌در‌تيلومدو‌ۀگسترد‌حضور‌باوجود

‌و‌يبافت‌يها‌يژگيو‌ۀنيزم‌در‌يپژوهش‌برش،‌نيا‌در‌شده‌ليتشک

‌نيپرکامبر‌يها‌تيدولوم‌ليتشک‌منشأ‌ازنظر‌آن‌ييايميژئوش

‌تعيين‌هدف‌با‌حاضر‌ۀمطالع‌رو،‌نيازا‌است؛‌نشده‌انجام‌نيپس

‌يها‌دولوميت‌ژئوشيميايي‌و‌شناختي‌کاني‌بافتي،‌يها‌يژگيو

‌سازوکار‌تعيين‌منظور‌به‌چپقلو‌برش‌در‌نيپس‌نيپرکامبر

‌به‌و‌شده‌انجام‌دولوميتي‌سياالت‌ماهيت‌و‌آن‌شدن‌يتيدولوم

‌.است‌پرداخته‌چپقلو‌برش‌ۀکربنات‌يها ستميس‌يبررس

‌‌

.شده مطالعه ۀمنطق یشناس نهیچ و یشناس نیزم

‌رانيا‌يساختار‌-يرسوب‌ماتيتقس‌ازنظر‌چپقلو‌برش

(Aghanabati 2010)است‌شده‌واقع‌يمرکز‌البرز‌ونز‌در‌‌

‌‌7شکل) ‌رانيا‌ۀصفح‌شمال‌يها يبلند‌شامل‌البرز‌زون(.

‌تا‌جانيآذربا‌از‌يباختر‌يخاور‌يعموم‌يراستا‌در‌که‌است

‌(Aghanabati 2010)‌است‌افتهي‌امتداد‌خراسان ‌ۀمنطق.

‌مختصات‌با‌چپقلو‌يروستا‌اطراف‌چپقلو‌برش‌در‌شده‌مطالعه

‌در‌يشمال‌عرض‌91˚71´‌و‌يرخاو‌طول‌17˚61´‌ييايجغراف

‌است‌گرفته‌قرار‌زنجان‌يشرق جنوب‌يلومتريک‌33 ‌ۀمنطق.

‌کنيآفر‌-پان‌سميتکتون‌زمان‌در‌يساخت نيزم‌ازنظر‌شده‌مطالعه

‌يشرق شمال‌يۀحاش‌در(‌شيپ‌سال‌ونيليم‌‌663تا‌‌333حدود)

‌است‌داشته‌قرار‌سيپروتوتت‌انوسياق‌يجنوب‌يۀحاش‌و‌گندوانا

(Hassanzadeh et al. 2008)يها راه‌و‌يشناس نيزم‌ۀنقش‌؛‌

‌است‌شده‌مشخص‌‌1شکل‌در‌منطقه‌به‌يدسترس ‌رسوبات.

‌زنجان‌شرق جنوب‌ۀمنطق‌در‌نيپس‌نيپرکامبر‌ۀکربنات

‌يا قاعده‌يها بخش‌و‌ندوريبا‌کهر،‌يسازندها‌ۀرنديدربرگ

‌موجود‌يها‌نهشته‌نيتر‌يميقد(.‌‌9شکل)‌است‌هيسلطان‌سازند

‌از‌برش‌نيا‌در‌که‌دارد‌نام‌کهر‌ازندس‌شده‌مطالعه‌ۀمنطق‌در

‌يتيکوارتز‌يها سنگ ماسه‌دار،‌ماسه‌يها ليش‌،يتياسل‌يها ليش

‌و‌چرت‌با‌همراه‌رهيت‌يها آهک‌و‌تيدولوم‌از‌ييها هيال‌و

‌تياستروماتول)‌يآب‌-سبز‌يها‌جلبک ‌است؛‌شده‌ليتشک(

‌نيا‌ينييپا‌يها بخش‌در‌شتريب‌ادشدهي‌يها آهک‌و‌ها‌تيدولوم

‌(Hamdi 1995)‌دارند‌ياج‌سازند ‌ضخامت‌به‌ندوريبا‌سازند.

‌گرفته‌قرار‌کهر‌سازند‌يرو‌بيش هم‌تماس‌سطح‌با‌متر‌136

‌‌A1شکل) ‌با‌همراه‌تيدولوم‌از‌ييها هيال انيم‌شامل‌و(

‌هم‌ها‌فسفات‌يگاه‌که‌است‌تياستروماتول‌و‌چرت‌يها ندول

‌و‌‌C1يها‌شکل)‌شوند‌يم‌دهيد‌تيدولوم‌يها‌هيال‌نيا‌نيب

E1)‌ ‌با‌همراه‌که‌ندوريبا‌سازند‌يتيدولوم‌يها هيال انيم.

‌‌13حدود‌شوند يم‌مشاهده‌يسنگ ماسه‌و‌يسنگ گل‌يها هيال

‌دارند‌ضخامت‌متر ‌هيسلطان‌سازند‌با‌باال‌در‌ندوريبا‌سازند.

‌‌B1شکل)‌است‌شده‌دهيپوش‌بيش هم‌شکل‌به ‌بخش(.

‌متشکل‌متر‌‌733ضخامت‌به‌هيسلطان‌سازند‌نيريز‌تيدولوم

‌دار تياستروماتول‌ۀتود‌و‌هيال ميضخ‌تا‌نازک‌يها تيدولوم‌از

‌(.‌F1و‌‌D1يها‌شکل)‌است‌چرت‌يۀال هيال‌يها ندول‌يحاو

3 شرق‌زنجان‌‌در‌برش‌چپقلو،‌جنوب‌نيپس‌نيپرکامبر‌يها‌يتوال‌شدن‌يتيو‌سازوکار‌دولوم‌يميژئوش‌،يپتروگراف

‌ است شده داده نشان ستاره عالمت با که نقشه در مدنظر ۀمنطق تیموقع و البرز یساختار یرسوب ۀپهن -1 شکل

‌Etemad-Saeed et al. 2015)‌از‌يراتييتغ‌با‌برگرفته(

‌ & Babakhani) شده مطالعه ۀمنطق یشناس نیزم ۀنقش و یدسترس یها راه ۀنقش ،ییایجغراف تیموقع -2 شکل

Sadeghi 2005; Pilekouhi et al. 2018)


چپقلو برش در شده مطالعه یتوال یشناس نهیچ ستون -3 شکل

‌


،یغرب جنوب سمت به دید -هیسلطان و ندوریبا سازند دو نیب مرز. B شرق، سمت به دید -ندوریبا و کهر سازند دو نیب مرز. A -4 شکل

C .است استروماتولیتی ساختارهای حاوی که بایندر سازند در رنگ ای قهوه دولومیت الیۀ میان، D .سازند در ای توده دولومیت های الیه

سلطانیه سازند های دولومیت روی استروماتولیتی های المینه آثار. F ،(بایندور سازند) دولومیت سطح روی چرت های الیه. E سلطانیه،

‌

‌مطالعه روش

‌انجام‌يبرا‌يشگاهيآزما‌و‌ييصحرا‌مختلف‌يها‌روش

‌‌پژوهش ‌شدند‌استفادهحاضر ‌يشناس‌نيزم‌يها‌نقشه‌ابتدا.

مورد‌‌(Babakhani & Sadeghi 2005)‌منطقه‌‌7:733333ۀورق

‌و‌يبردار‌نمونه‌يبرا‌شيمايپ‌ريمس‌سپس‌وقرار‌گرفت‌‌مطالعه

‌شد‌مشخص‌ييصحرا‌يها‌مطالعه ‌ديبازد‌شده‌همطالع‌ۀمنطق.

B

C D

E F

A


‌يسنگ‌ۀنمون‌‌63تعداد‌ييصحرا‌يها‌مطالعه‌انجام‌از‌پس‌و‌شد

‌تيدولوم‌و‌آهک‌سنگ)‌کربناته‌يها‌نهشته‌از ‌بررسي‌براي(

‌سازوکارهاي‌تعيين‌و‌ها‌دولوميت‌ژئوشيميايي‌و‌پتروگرافي

‌شدند‌رداشتب‌ها‌دولوميت‌اين‌شدن‌دولوميتي ‌ديبازد‌در.

‌ستون‌ميترس‌يبرا‌ها‌هيال‌يقيحق‌ضخامت‌شده،‌انجام

‌شد‌يريگ‌اندازه‌ادشدهي‌برش‌يسازندها‌يشناس‌نهيچ ‌يبرا.

‌يها‌تيدولوم‌از‌نمونه‌77نازک‌‌مقطع‌،يپتروگراف‌يها‌مطالعه

‌نيزم‌علوم‌ۀدانشکد‌نازک‌مقطع‌يۀته‌کارگاه‌در‌شده‌برداشت

‌شد‌هيته‌شاهرود‌يصنعت‌دانشگاه ‌تشخ‌به. ‌يکان‌يصمنظور

‌دولوم‌يتکلس ‌ته‌از‌تعدادي‌يت،از ‌نازک ‌با‌شده‌يهمقاطع

‌آل ‌‌يزارينمحلول ‌(Dickson 1965)‌روش‌به‌(Red-S)سرخ

‌از‌برش‌نيا‌يها‌تيدولوم‌يبند‌ميتقس‌يبرا.‌شدند‌آميزي‌نگر

& Sibley)‌و‌(Gregg & Sibely 1984)،‌(Mazzullo 1992)‌روش

Gregg 1987)يپتروگراف‌يها‌مطالعه‌انجام‌از‌پس.‌دش‌استفاده‌،‌

‌‌شده‌انتخاب‌يها‌تيدولوم‌از‌نمونه‌‌71تعداد

‌تيدولوم‌بخش‌از‌نمونه‌‌7و‌ندوريبا‌سازند‌از‌نمونه‌1)

‌ييايميژئوش‌يها‌ليتحل‌و‌‌هيتجز‌يبرا(‌هيسلطانسازند‌‌نيريز

‌شدند‌ارسال‌زنجان‌يزرآزما‌شگاهيآزما‌به ‌روش‌به‌ها‌نمونه.

(ICP-OES)يبرا‌جينتا‌و‌ليتحل‌و‌هيتجز‌ييايميژئوش‌ازنظر‌‌

.‌شدند‌استفاده‌ها‌تيدولوم‌شدن‌يتيدولوم‌يسازوکارها‌نييتع

‌يها‌يکان‌يشناس‌يکان‌يها‌مطالعه‌يبرا‌زين‌نمونه‌‌1تعداد

‌شگاهيآزما‌در‌کسيا‌پرتو‌پراش‌روش‌به‌يفرع‌و‌ياصل

(XRD)شدند‌ليوتحل‌هيتجز‌دامغان‌دانشگاه‌.‌

‌

‌چپقلو برش در ها تیدولوم انواع

‌چپقلو‌برش‌در‌نيپس‌نيپرکامبر‌يتوال‌يها‌تيدولوم‌ۀمطالع‌با

‌زبلور،ير‌زبلور،ير‌اريبس‌تيدولوم‌نوع‌پنج‌شد‌مشخص

‌نيا‌در‌يتيدولوم‌مانيس‌و‌بلور‌درشت‌تا‌متوسط‌بلور،‌متوسط

‌آنها‌نيتر‌فراوان‌زبلورير‌يها‌تيدولوم‌که‌دارند‌وجود‌برش

‌هستند ‌نوع‌از‌ندوريبا‌سازند‌در‌ها‌تيدولوم‌شتريب.

‌‌بلور‌‌متوسط‌يها‌تيدولوم ‌بخش‌يها‌تيدولوم‌وهستند

‌اي‌زبلورير‌نوع‌از‌شتريب‌هيسلطان‌سازند‌نيريز‌تيدولوم

‌هستند‌تيکرواسپارايدولوم ‌از‌نمونه‌چند‌در‌نيهمچن.

‌يتيدولوم‌يها‌مانيس‌بخش‌نيا‌در‌شده‌مطالعه‌يها‌نمونه

‌پر‌را‌زبلورير‌ۀنيزم‌يها‌يشکستگ‌و‌ها‌حفره‌که‌شدند‌مشاهده

‌اند‌کرده ‌ادشدهي‌برش‌در‌شده‌داده‌صيتشخ‌يها‌تيدولوم.

‌:از‌عبارتند

‌

زبلوریر اریبس یها تیدولوم

‌يخاکستر‌تا‌يا‌قهوه‌رنگ‌به‌يدست‌ۀنمون‌در‌ها‌تيدولوم‌نيا

‌)‌شوند‌يم‌مشاهده‌تياستروماتول‌با‌همراه ‌A6شکل ‌در‌و(

‌زبلورير‌اريبس‌يها‌کيموزاي‌شکل‌به‌نازک‌مقاطع

(microcrystalline mosaics)دار‌شکل‌نيمه‌مسطح‌مرزهاي‌با‌‌

‌دهيد‌‌planar-sنوع‌از‌يبلور‌نيب‌مرز‌و‌(anhedral)‌شکل‌يب‌تا

‌زبلورير‌اريبس‌يها‌تيدولوم.‌(Sibley & Gregg 1987)‌شوند‌يم

و‌‌هستند(‌کرونيم‌‌73نيانگيم)‌کرونيم‌‌71تا‌‌1ۀانداز‌يدارا

‌را‌تيکلس‌يها‌رگه‌افاطر‌آهن‌يدهاياکس‌نازک،‌مقاطع‌در

‌‌9با‌همگن‌و‌متراکم‌زبلورير‌اريبس‌يها‌تيدولوم.‌اند‌کرده‌پر

‌‌B6لشک)‌هستند‌تخلخل‌درصد ‌فيظر‌يها‌ونيناسيالم(.

‌تياستروماتول)‌يکروسکوپيم ‌دهيد‌ها‌تيدولوم‌نيا‌در(

‌از‌ها‌يريتبخ‌وجود‌و‌يجذرومد‌شواهد(.‌C6شکل‌)‌شوند‌يم

‌ازنظر(.‌D6شکل‌)‌است‌تيدولوم‌نوع‌نيا‌يها‌يژگيو‌گريد

‌کم‌چپقلو‌برش‌در‌زبلورير‌اريبس‌يها‌تيدولوم‌،يفراوان

‌دهند‌يم‌ليتشک‌را‌برش‌نيا‌يها‌تيدولوم‌درصد‌‌73و‌هستند

‌7جدول‌) ‌يها‌بخش‌در‌شتريب‌زبلورير‌اريبس‌يها‌تيدولوم(.

‌تيدولوم‌بخش‌نييپا‌يها‌‌قسمت‌و‌ندوريبا‌سازند‌ييباال

‌يها‌تيدولوم‌با‌همراه‌عمدتاً‌و‌هيسلطان‌سازند‌نيريز

‌.شوند‌يم‌دهيد‌هيال‌متوسط

‌

‌


‌

‌ ۀنمون در تیدولوم. A دار؛ شکل مهین مسطح یمرزها یداراو شکل یب ریزبلور، اریبس( کرایتیدولوم) اول نوع تیدولوم -5 شکل

یها هیال. C ،(یمعمولنور ) تیومدول متراکم و زیر یبلورها. B آن، سطح در موجود تیاستروماتول ونیناسیالمبا همراه یدست

ۀدهند نشان کهقطعات دولومیت برشی شده . D بلور، ۀنیزم در کوارتز ۀپراکند یها دانه و اند شده قطع تیکلس ۀرگ با که کوارتز

.هستند مربوط ندوریبا سازند از B24 ۀنمون به ریتصاو(. یمعمولنور ) است تیدولوم لیتشک طیمح بودن یریتبخ

چپقلو برش در شده ییشناسا یها تیدولوم انواع یپتروگراف یها یژگیو فیوصت -1 جدول

بافت کیفابر بلورها مرز شکل بلور ۀانداز تیدولوم نوع تخلخل

یبلور انیم

یحجم یفراوان

(درصد)

‌اول‌نوع‌تيدولوم‌زبلورير‌اريبس

(μm‌71-1)‌‌73 درصد‌‌9مسطح‌ينيجانش‌شکل‌يب

‌دوم‌نوع‌تيدولوم‌زبلورير

(μm‌11-71)‌‌دار‌شکل‌نيمه‌تا‌شکل‌يب

‌دوباره‌تبلور

‌ها‌تيکرايدولوم‌16 درصد‌‌9مسطح

‌سوم‌نوع‌تيدولوم‌بلور‌متوسط

(μm‌163-11)‌

‌تا‌دار‌شکل‌نيمه

‌دار‌شکل‌93 درصد‌‌6مسطح‌دوباره‌تبلور

‌چهارم‌نوع‌تيدولوم‌بلور‌درشت‌تا‌متوسط

(μm‌7733-163)‌‌73 درصد‌‌6رمسطحيغ‌دوباره‌تبلور‌دار‌شکل

‌پنجم‌نوع‌تيدولوم‌بلور‌درشت

(μm‌163<)‌‌دار‌‌‌شکل‌تا‌شکل‌‌يب

‌ۀپرکنند‌مانيس

‌ها‌حفره‌6 درصد‌‌9مسطح

A B

C D


زبلوریر یها تیدولوم

‌روشن‌تا‌يا‌قهوه‌رنگ‌به‌يدست‌يها‌نمونه‌در‌ها‌تيدولوم‌نيا

‌هياول‌يرسوب‌بافت‌آثار‌زبلوربودن،ير‌ليدل‌بهو‌‌شوند‌يم‌دهيد

‌‌يکروسکوپيم‌ازکن‌مقاطع‌در‌ديپلوئ‌ازجمله ‌مشاهدهآنها

‌شوند‌يم‌دهيد‌مقاطع‌نيا‌در‌ها‌تيلولياست(.‌A1شکل‌)‌شود‌يم

‌و(‌C1شکل‌)‌اند‌شده‌قطع‌تيکلس‌يها‌رگه‌با‌و(‌B1شکل‌)

‌در‌بلورها.‌است‌شده‌پر‌آهن‌يدهاياکس‌با‌ها‌يشکستگ‌داخل

‌‌يدارا‌نازک‌مقطع ‌‌11تا‌‌71نيب‌اي‌اندازه‌و‌روشنرنگ

‌هستند(‌ميکرون‌‌91ميانگين)‌ميکرون ‌ها‌دولوميت‌اين‌اغلب.

(‌درصد‌‌9حدود)‌کم‌تخلخل‌يدارا‌و‌هستند‌همگن‌و‌متراکم

planar-s crystal)‌دار‌شکل‌نيمه‌تا‌شکل‌يب‌مسطح‌مرزهاي‌و

(subhedral to anhedralاندازه‌هم‌هاي‌موزاييک‌شکل‌به‌‌

‌هستند ‌برش‌در‌تيدولوم‌نيتر‌فراوان‌زبلورير‌يها‌تيدولوم.

‌را‌برش‌نيا‌يها‌تيدولوم‌درصد‌‌63حدود‌که‌ندهست‌چپقلو

‌شوند‌يم‌دهيد‌هيسلطان‌سازند‌در‌عمدتاً‌و‌دهند‌يم‌ليتشک

‌(.7جدول‌)

B17 ۀنمون) تیدولوم یبلورها ۀنیزم در دیپلوئ یها دانه. A دار؛ شکل مهین تا شکل یبو زبلوریر( تیکرواسپارایدولوم) دوم نوع تیدولوم -6 شکل

به مربوط S17 ۀنمون) اند کرده پر را یخال یفضاها و ها رگه که آهن یدهایاکس و تیلولیاست یدارا زبلوریر تیدولوم. B( ندوریبا زندسا به مربوط

(یمعمول نور در هیسلطان سازند به مربوط S17 ۀنمون) اند کرده قطع را تیلولیاست که تیکلس بلور درشت یها رگه. C( یمعمول نور در هیسلطان سازند

بلور متوسط یها تیدولوم

‌دهيد‌يا‌قهوه‌تا‌يخاک‌رنگ‌به‌يدست‌ۀنمون‌در‌ها‌تيدولوم‌نيا

‌شوند‌يم ‌و‌دارند‌وجود‌نازک‌مقاطع‌در‌تيکلس‌يها‌رگه.

است‌‌کرده‌پر‌را‌ها‌رگه‌نيا‌اطراف‌يها‌يشکستگ‌دآهنياکس

(‌ ‌A1شکل ‌يفراوان‌با‌تياستروماتول‌رنگ‌رهيت‌ونيناسيالم(.

‌ر‌زبلورير‌اريبس‌يها‌تيمدولو‌به‌نسبت‌يکمتر ‌در‌زبلوريو

‌جادشدهيا‌يها‌يشکستگ.‌شود‌يم‌مشاهده‌ها‌تيدولوم‌نوع‌نيا

‌و‌اند‌شده‌پر‌تيکلس‌با‌و‌اند‌کرده‌قطع‌را‌ها‌ونيناسيالم

شکل‌)‌اند‌کرده‌پر‌را‌ها‌يشکستگ‌نيا‌اطراف‌آهن‌يدهاياکس

B1‌ ‌مسطح‌مرزهاي‌با‌متراکم‌ها‌دولوميت‌نوع‌اين(.

‌بلورهاي‌شکل‌به‌و‌دار‌شکل‌تا‌(planar-s)‌دار‌شکل‌نيمه

‌ميکرون‌‌163تا‌‌11نيب‌يا‌اندازه‌که‌هستند‌اندازه‌هم‌موزاييکي

‌تخلخلدرصد‌‌‌6حدود‌يداراو‌‌دارند(‌ميکرون‌‌796ميانگين)

‌زبلورير‌يها‌تيدولوم‌از‌پس‌بلور‌متوسط‌يها‌تيدولوم.‌هستند

‌ازنظر‌و‌هستند‌چپقلو‌برش‌در‌تيدولوم‌نوع‌نيتر‌فراوان

‌را‌چپقلو‌برش‌يها‌تيدولوم‌درصد‌‌93حدود‌يحجم‌يفراوان

‌شوند‌يم‌شامل ‌سازند‌يانيم‌يها‌بخش‌در‌ها‌تيدولوم‌نيا.

‌تيدولوم‌بخش‌يانيم‌يها‌قسمت‌در‌نيهمچن‌و‌ندوريبا

‌تا‌متوسط‌يها‌تيدولوم‌شامل‌هيسلطان‌سازند‌نيريز

‌.هستند‌فراوان‌هيال‌ميضخ

A B C


ۀرگبا همراه بلور متوسط تیدولوم. A دار؛ شکل تا دار شکل مهین بلور، متوسط( اسپارایتدولو) سوم نوع تیدولوم -7 شکل

ییها یشکستگ و است شده قطع تیکلس ۀرگ با که تیاستروماتول رنگ رهیت ونیناسیالم. B؛ (یمعمولنور ) بلور درشت تیکلس

.هستند مربوط هیسلطان سازند از S5 ۀنمون به ریتصاو(. زانیپالر ورن)هستند انینما کامالً ریتصو در اند شده پر آهن دیاکس با که

بلور درشت تا متوسط یها تیدولوم

و‌‌شوند‌يم‌دهيد‌روشن‌رنگ‌به‌يدست‌ۀنمون‌در‌ها‌تيدولوم‌نيا

‌ميکرون‌‌7733تا‌‌163نيب‌نازک‌مقاطع‌در‌آنها‌ۀانداز

‌ميکرون‌133ميانگين) ‌است( ‌با‌که‌تيدولوم‌درشت‌يبلورها.

‌‌در‌اند‌شده‌احاطه‌هنآ‌يدهاياکس ‌دهيد‌وضوح‌به‌A7شکل

‌مشخص‌مرز‌با‌فراوان‌يها‌رگه‌يدارا‌ها‌تيدولوم‌نيا.‌شوند‌يم

‌موجي‌خاموشي‌ها‌نمونه‌از‌بسياري‌در‌که‌هستند‌آشکار‌و

‌نشان‌خود‌از‌(saddle dolomite)‌ياسب‌زين‌دولوميت‌با‌مشابه

‌دهند‌مي ‌نوع‌نيا‌در‌موجود‌يها‌رگه‌و‌ها‌يشکستگ‌اطراف.

‌)‌است‌شده‌پر‌آهن‌يدهاياکس‌با‌ها‌تيدولوم (.‌B7شکل

‌تا‌شکل‌يب‌بلورهاي‌يدارا‌بلور‌درشت‌تا‌متوسط‌يها‌دولوميت

‌و‌poly modal))‌مختلف‌هاي‌اندازه‌در‌(anhedral)‌دار‌شکل

‌‌6حدود‌و‌هستند‌(non planar)‌رمسطحيغ‌يبلور‌يمرزها

‌دهند‌يم‌نشان‌يبلور‌نيب‌تخلخل‌درصد ‌سطمتو‌يها‌تيدولوم.

‌در‌شتريبو‌‌اند‌نشده‌ييشناسا‌ندوريبا‌سازند‌در‌بلور‌درشت‌تا

‌سازند‌نيريز‌تيدولوم‌بخش‌ييانتها‌و‌يانيم‌يها‌بخش

‌يفراوان‌درصد‌‌73حدود‌و‌شوند‌يم‌مشاهده‌هيسلطان

‌.دهند‌يم‌ليتشک‌را‌برش‌و‌بخش‌نيا‌يها‌تيدولوم‌

تا متوسط یها تیدولوم. A؛ (یمعمولنور ) دار شکل تا دار شکل مهینو بلور درشت تا متوسط چهارم نوع تیدولوم -8 شکل

(. زانیپالر نور) دهستن مشخص کامالً یلوز شکل به که تیدولوم درشت یبلورها. B بلورها، سطح یموج یخاموش با بلور درشت

.هستند مربوط هیسلطان سازند از S15 ۀنمون به ریتصاو

A B

A B


‌یتیدولوم مانیس

و‌‌هستند‌‌روشن‌يدست‌يها‌نمونه‌در‌اه‌تيدولوم‌از‌گروه‌نيا

‌کامالً‌بلورها‌نيب‌مرز‌دارند،‌يموج‌يخاموش‌نازک‌مقاطع‌در

‌و(‌A3شکل‌)‌دارند‌تخلخل‌درصد‌‌9حدود‌و‌است‌مشخص

‌پر‌را‌سنگ‌يها‌يشکستگ‌و‌فضاها‌درون‌مانيس‌شکل‌به‌شتريب

‌اند‌کرده ‌درون‌ها‌مانيس‌نيا‌دار‌شکل‌تا‌شکل‌يب‌يبلورها.

‌اريبس‌يها‌تيدولوم‌انواع‌از‌يا‌نهيزم‌در‌ها‌يشکستگ‌و‌ها‌رگه

‌آنها‌يبلورها‌ۀانداز‌که‌شوند‌يم‌مشاهده‌بلور‌درشت‌تا‌زير

‌تنها‌ها‌مانيس‌نيا(.‌‌B3لشک)است‌‌کرونيم‌‌7733ازتر‌‌بزرگ

.‌شوند‌يم‌شامل‌را‌چپقلو‌برش‌يها‌تيدولوم‌درصد‌6

‌و‌ندوريبا‌سازند‌ييانتها‌يها‌بخش‌در‌يتيدولوم‌يها‌مانيس

‌سازند‌نيريز‌تيدولوم‌بخش‌يانيم‌يها‌قسمت‌نيچنهم

‌شتريب‌يا‌توده‌و‌هيال‌ميضخ‌يها‌تيدولوم‌که‌ييجا)‌هيسلطان

‌.شوند‌يم‌مشاهده(‌هستند

در شده لیتشک بلور درشت یها مانیس. A دار؛ شکل تا شکل بی بلور، درشت( پرکن حفره تیدولوم) پنجم نوع تیدولوم -9 شکل

یها مانیس. B ،(یمعمولنور ) هستند مشخص کامالً تیدولوم سطح یرو ها رخو هستند مشخص یمرزها یدارا که یخال یفضاها

مربوط هیسلطان سازند از S13 ۀنمون به ها نمونه(. یمعمولنور ) هستند یموج یخاموش یدارا و روشن که تیدولوم بلور درشت

.هستند

‌

کسیا پرتو پراش یۀتجز

‌يها‌نمونه‌از‌نمونه‌‌1تعداد‌،يپتروگراف‌يها‌مطالعه‌انجام‌از‌پس

‌سازند‌نيريز‌تيدولوم‌بخش‌و‌ندوريبا‌سازند‌يتيدولوم

‌ۀدهند‌ليتشک‌يفازها‌يۀتجز‌يبرا‌شده‌مطالعه‌برش‌در‌هيسلطان

‌شدند؛‌انتخاب‌(XRD)‌کسيا‌پرتو‌پراش‌دستگاه‌با‌ها‌نمونه

‌شوند‌يم‌دهيد‌(73)‌شکل‌در‌ادشدهي‌يها‌تيدولوم‌يۀتجز‌جينتا

‌يکان‌نيتر‌فراوان‌تيدولوم‌است‌مشخص‌که‌طور‌مانه‌و

‌ت،يکلس‌يها‌يکان‌و‌است‌يتيدولوم‌يها‌نمونه‌در‌موجود

‌در‌يجزئ‌و‌يفرع‌يها‌يکان‌شکل‌به‌تيمسکوو‌و‌کوارتز

‌دارند‌حضور‌شده‌مطالعه‌يها‌سنگ ‌جينتا‌يبررس‌با‌نيهمچن.

‌سازند‌يها‌نمونه‌شتريب‌شد‌مشخص‌ادشدهي‌ليوتحل‌هيتجز

‌اند؛‌شده‌ليتشک‌تيکلس‌يريمقاد‌با‌همراه‌تيدولوم‌از‌ندوريبا

‌هيسلطان‌سازند‌نيريز‌تيدولوم‌بخش‌يها‌نمونه‌که‌يحال‌در

‌.اند‌شده‌يتيدولوم‌و‌ليتشک‌تيدولوم‌از‌کامالً

A B


نوع تیدولوم چپقلو، برش در شده ییشناسا یها تیدولوم انواع در (XRD) کسیا پرتو پراش یۀتجز جینتا -11 شکل

.است شده مطالعه برش در غالب یکان تیدولوم ریتصو براساس ؛(B29 ۀشمار ۀنمون) سوم‌

‌ییایمیژئوش یها مطالعه

‌ييايميژئوش‌ۀمطالع‌در‌مراحل‌نيتر‌ياساس‌از‌يکي

‌که‌است‌آنها‌فرعي‌و‌اصلي‌عناصر‌مقادير‌تعيين‌ها،‌تيدولوم

‌يا‌اوليه)‌دولوميت‌منشأ‌ۀدربار‌باارزشي‌اطالعات‌آن‌از

‌يالگو‌ساز،‌دولوميت‌سيال‌ترکيب‌تشکيل،‌نزما‌،(ثانويه

‌شود‌يم‌کسب‌دياژنز‌روند‌و‌شدن‌دولوميتي ‌پژوهشگران.

.Adabi 2009; Guo et al. 2016; Du et al)‌ازجمله‌ياريبس

‌با‌را‌شدن‌دولوميتي‌سازوکارهاي‌و‌دولوميت‌ليتشک‌(2018

‌.اند‌کرده‌بررسي‌ييايميژئوش‌يها‌مطالعه‌از‌استفاده

‌

ها‌دولومیت در فرعی و اصلی عناصر

‌سيال‌ترکيب‌به‌ها‌دولوميت‌در‌دياژنزي‌فرايندهاي‌شناسايي

;Rao 1996; Huang et al. 2008)‌دارد‌بستگي‌ساز‌تيدولوم

(Xiong et al. 2017شناسايي‌با‌ساز‌دولوميت‌سياالت‌ترکيب‌؛‌

‌آهن‌و‌منگنز‌استرانسيم،‌سديم،‌منيزيم،‌کلسيم،‌عناصر‌ترکيب

‌عمق‌به‌ادشدهي‌عناصر‌عيتوز.‌شود‌يم‌صمشخ‌ها‌دولوميت‌در

‌(Frimmel 2009)‌دارد‌يبستگ‌ژنياکس‌و‌يشور‌آب، ‌عناصر.

‌‌ICP-OESييايميژئوش‌يها‌شيآزما‌از‌حاصل‌يفرع‌و‌ياصل

‌شده‌آورده‌(1)‌جدول‌در‌شده‌مطالعه‌برش‌تيدولوم‌يها‌نمونه

‌از‌يفرع‌و‌ياصل‌عناصر‌يميژئوش‌راتييتغ‌يبررس‌يبرا‌و

(.77شکل‌)‌است‌شده‌استفاده‌عناصر‌يعمود‌راتييتغ‌نمودار

(Mg) میزیمن و (Ca) میکلس

‌ابدي‌يم‌کاهش‌تيدولوم‌بلور‌ۀانداز‌شيافزا‌با‌ميکلس‌غلظت

(Warren 2000)‌ ‌تا‌‌1/71از‌ندوريبا‌سازند‌در‌ميکلس‌مقدار.

‌درصد‌‌11/11نيانگيم)‌درصد‌3/91 ‌تيدولوم‌بخش‌در‌و(

‌نيانگيم)‌درصد‌‌1/17تا‌‌31/73از‌هيسلطان‌سازند‌نيريز

‌سازند‌در‌ميزيمن‌مقدار(.‌1جدول‌)‌است‌ريمتغ(‌درصد‌17/19

‌در‌و(‌درصد‌‌37/1نيانگيم)‌درصد‌‌11/77تا‌‌19/3از‌ندوريبا

‌درصد‌‌1/71تا‌‌11/1از‌هيسلطان‌سازند‌نيريز‌تيدولوم‌بخش

‌درصد‌‌9/73نيانگيم) ‌در‌ميزيمن‌مقدار‌است؛‌ريمتغ(

‌تيارادولواسپ)‌بلور‌متوسط‌يها‌تيدولوم ‌نيريز‌تيدولوم(

‌‌هيسلطان‌سازند ‌به ‌است‌شتريب‌ندوريبا‌سازندنسبت ‌مقدار.

‌نوع‌يها‌تيدولوم‌از‌برش‌نيا‌يها‌تيدولوم‌انواع‌در‌ميکلس

‌مقدار‌و‌درصد‌‌71/11تا‌‌76/13ۀمحدود‌در‌چهارم‌تا‌اول

‌ميزيمن(.‌‌9جدول)‌است‌ريمتغ‌درصد‌‌3/73تا‌‌39/7از‌ميزيمن

‌شدن‌حل‌و‌ايدر‌آب‌مانند‌يمختلف‌بعمنا‌از‌ينيتدف‌طيشرا‌در

‌ديآ‌يم‌وجود‌به‌يآل‌يها‌ليفس‌در‌موجود‌يها‌ميزيمن

)Hernandez et al. 2016-Montes(‌ ‌در‌ميزيمن‌مقدار.

‌تيدولوم‌بخش‌در(‌تيدولواسپارا)‌بلور‌متوسط‌يها‌تيدولوم

‌.است‌شتريب‌ندريبا‌سازند‌به‌نسبت‌هيسلطان‌سازند‌نيريز

‌


از استفاده با چپقلو برش در هیسلطان سازند نیریز تیدولوم بخش و ندوریبا سازند در یفرع و یاصل عناصر ییایمیژئوش لیوتحل هیتجز جینتا -2 جدول

(دهند یم نشان را دستگاه صیتشخ حد دار ستارهاعداد ) ICP-OES هیتجز جینتا

Number Formation Sample No. Dolomite Type Ca (%) Mg (%) Sr (ppm) Na (ppm)

Mn

(ppm) Fe (ppm)

0.05* % 0.05* % 2* ppm 100* ppm 5* ppm 100* ppm

1 Bayandor B24 Very Fine Crystalline 16.5 6.72 71 408 1239 17156

2 Bayandor B17 Fine Crystalline 21.51 10.7 53 206 1282 14433



5 Bayandor B07 Calcareous Medium Crystalline 34.9 0.73 82 143 2498 41877

6 Bayandor B29 Medium Crystalline 23.92 10.2 43 429 1370 11988

- Mean - -‌ 22.44 7.91 66.83 305.16 1384 18424

7 Soltanieh S03 Very Fine Crystalline 23.79 9.34 124 548 756 10739

8 Soltanieh S07 Fine Crystalline 28.4 4.22 111 283 1100 21981

9 Soltanieh S17 Fine Crystalline 21.7 12.28 34 424 587 3363

10 Soltanieh S05 Medium Crystalline 23.34 11.34 87 699 476 3534

11 Soltanieh S12 Medium Crystalline 22.39 12.6 50 532 541 2479

12 Soltanieh S13 Medium to Coarse Crystalline 19.96 11.36 40 347 791 4319



- Mean - - 23.48 10.3 66.88 525.25 686.6 7412

دو در یمیژئوش راتییتغ یبررس یبرا چپقلو؛ برش در یفرع و یاصل عناصر راتییتغ و ها تیدولوم انواع راتییتغ نمودار -11 شکل

.است شده استفاده دارنمو نیا از هیسلطان سازند نیریز تیدولوم بخش و ندوریبا سازند


چپقلو برش یها تیدولوم انواع در یفرع و یاصل عناصر نیانگیم -3 جدول

‌

(Sr)‌میاسترانس

‌زانيم‌با‌و‌ميمستق‌ارتباط‌ميکلس‌زانيم‌با‌مياسترانس‌زانيم

‌در‌مياسترانس‌عنصر.‌(Li et al. 2015)‌دارد‌عکس‌ارتباط‌ميزيمن

‌نيشتريب‌يدارا‌ها‌تيدولوم‌در‌موجود‌فرعي‌عناصر‌انيم

‌‌تياهم ‌و ‌اليس‌نوع‌نييتع‌يبرا‌عنصر‌نيا‌مقدار‌ازاست

‌(Korte et al. 2006)‌شود‌يم‌استفاده‌ساز‌تيدولوم ‌غلظت.

‌ايدر‌آب‌از‌ميمستق‌طور‌به‌که‌ييها‌تيدولوم‌در‌مياسترانس

;Veizer 1983a)‌ام‌يپ‌يپ‌‌663تا‌‌113نيب‌شوند‌يم‌ليتشک

Smith 2006; Li et al. 2015)،نيب‌حاضر‌عهد‌يها‌تيدولوم‌در‌‌

Behrens & Land 1972; Last and Last)‌ام‌يپ‌يپ‌‌1333تا‌633

‌نيانگيم)‌ام‌يپ‌يپ‌‌79تا‌‌19نيب‌ندوريبا‌سازند‌در‌،2012)

‌از‌هيسلطان‌سازند‌نيريز‌تيدولوم‌بخش‌در‌و(‌ام‌يپ‌يپ‌79/11

‌که‌کند‌يم‌رييتغ(‌ام‌يپ‌يپ‌‌77/11نيانگيم)‌ام‌يپ‌يپ‌‌711تا‌91

‌عنصر‌نيا‌نيانگيم‌مقدار‌از‌کمتر‌اريبس‌ادشدهي‌سازند‌دو‌در

‌است‌حاضر‌عهد‌يها‌تيدولوم‌در Adabi)‌يها‌مطالعه‌طبق.

‌يها‌تيدولوم)‌اول‌نوع‌يها‌تيدولوم‌در‌مياسترانس‌،(1996

‌زبلورير‌اريبس ‌زبلورير‌يها‌تيدولوم)‌دوم‌و( ‌از‌شتريب(

‌است‌چهارم‌و‌سوم‌نوع‌يها‌تيدولوم ‌يها‌مطالعه‌با.

‌شد‌مشخص‌چپقلو‌برش‌يها‌تيدولوم‌ۀدربار‌شده‌انجام

‌زبلورير‌اريبس‌يها‌تيدولوم‌از‌مياسترانس‌عنصر‌مقدار‌نيانگيم

‌ام‌يپ‌يپ‌6/31) ‌19)‌بلور‌درشت‌تا‌متوسط‌يها‌تيدولوم‌به(

‌ام‌يپ‌يپ ‌با‌مياسترانس‌زانيم‌دهد‌‌يم‌نشان‌و‌ابدي‌يم‌کاهش(

‌(.C71شکل‌)‌ابدي‌يم‌کاهش‌تيدولوم‌يبلورها‌ۀانداز‌شيافزا

‌

(Na) میسد

‌غلظت‌و‌است‌ايدر‌آب‌در‌موجود‌ونيکات‌نيتر‌فراوان‌ميسد

‌نييتع‌را‌ساز‌تيدولوم‌االتيس‌يشور‌ۀدرج‌ها‌تيدولوم‌در‌آن

‌(Warren 2000; Suzuki et al. 2006))‌کند‌يم ‌در‌ميسد‌مقدار.

& Sass)‌ام‌يپ‌يپ‌‌1633تا‌‌733نيب‌حاضر‌عهد‌يها‌تيدولوم

(Bein 1988‌773يعيطب‌يشور‌با‌ييايدر‌يها‌تيدولوم‌در‌و‌‌

‌(Veizer 1983b)‌است‌ام‌يپ‌يپ‌‌713تا ‌سازند‌در‌مقدار‌نيا.

‌و(‌ام‌يپ‌يپ‌‌71/936نيانگيم)‌ام‌يپ‌يپ‌‌113تا‌‌719از‌ندوريبا

‌‌373تا‌‌179از‌هيسلطان‌سازند‌نيريز‌تيدولوم‌بخش‌در

‌ام‌يپ‌يپ‌‌16/616نيانگيم)‌ام‌يپ‌يپ ‌است‌ريمتغ( ‌نيا‌مقدار.

‌ۀمحدود‌در‌چهارم‌تا‌اول‌نوع‌يها‌تيدولوم‌انواع‌در‌عنصر

‌است‌ام‌يپ‌يپ‌‌117تا‌1/977 ‌در‌ميسد‌شتريب‌مقدار.

‌اريبس‌يها‌تيدولوم‌به‌نسبت‌بلور‌درشت‌يها‌تيدولوم

‌تبلور‌يط‌بلور‌درشت‌يها‌تيدولوم‌دهد‌يم‌نشان‌زبلورير

‌در‌يا‌حوضه‌يها‌شورابه‌احتماالً‌و‌اند‌‌‌شده‌ليتشک‌دوباره

‌نقش‌قيعم‌نيتدف‌يط‌ها‌تيدولوم‌نيا‌شدن‌يتيدولوم‌نديفرا

‌اند‌داشته ‌نيانگيم‌چپقلو،‌برش‌در‌ادشدهي‌ريمقاد‌به‌باتوجه.

‌يدارا‌ياهايدر‌ميسد‌مقدار‌از‌شتريب‌برش‌نيا‌در‌ميسد‌مقدار

‌در‌ساز‌تيدولوم‌االتيس‌شتريب‌يشور‌و‌است‌يعيطب‌يشور

.دهد‌يم‌نشانرا‌‌برش‌نيا‌يها‌تيلومدو

‌

(Mn) منگنز و‌(Fe) آهن

‌‌17711تا‌‌1131ۀباز‌در‌آهن‌غلظت‌ندور،يبا‌سازند‌در

‌ام‌يپ‌يپ‌‌77111نيانگيم)‌ام‌يپ‌يپ ‌تا‌‌113از‌منگنز‌غلظت‌و(

‌ام‌يپ‌يپ‌‌7971نيانگيم)‌ام‌يپ‌يپ‌1137 ‌در‌و‌کند‌يم‌رييتغ(

‌ۀباز‌در‌آهن‌غلظت‌ه،يسلطان‌سازند‌نيريز‌تيدولوم‌بخش

‌ام‌يپ‌يپ‌‌1171نيانگيم)‌ام‌يپ‌يپ‌‌17377تا‌1113 ‌غلظت‌و(

‌ام‌يپ‌يپ‌‌171نيانگيم)‌ام‌يپ‌يپ‌‌7733تا‌‌111از‌منگنز ‌ريمتغ(

‌نوع‌يها‌تيدولوم‌مختلف‌انواع‌در‌آهن‌مقدار‌نيانگيم.‌است

‌ ‌‌تااول ‌‌71313تا‌‌6199نيب‌بيترت‌به‌چپقلو‌برشچهارم

Dolomite Type‌ Ca (%) Mg (%) Mn (ppm)‌ Fe (ppm)‌ Sr (ppm) Na (ppm) Mg/Ca‌Very Fine Crystalline 20.15 8.03 997.5 13948 97.5 478 0.4

Fine Crystalline 21.88 9.12 976.6 12973 70 311.6 0.41

Medium Crystalline 26.14 8.72 1221.25 14970 65.5 451 0.37

Medium to Coarse 22.74 10.9 678 5733 43 678 0.48


‌دم‌مقدار‌نيانگيم‌و‌ام‌يپ‌يپ ‌ها‌تيدولوم‌نوع‌نيا‌رنگنز

‌دارد‌نوسان‌ام‌يپ‌يپ‌‌16/7117تا‌‌117نيب‌بيترت‌به ‌اطالعات.

‌ريمقاد‌از‌ساز‌تيدولوم‌االتيس‌ليتشک‌طيشرا‌ۀدربار‌يمهم

Sen 2007; Kirmaci)‌شود‌يم‌افتيدر‌ها‌تيدولوم‌منگنز‌و‌آهن

et al. 2018)‌7از‌شتريب‌منگنز‌و‌آهن‌عيتوز‌بيضر‌ازآنجاکه‌و‌‌

& Morse)‌است‌اديز‌نسبتاً‌ها‌تيدولوم‌در‌آنها‌مقدار‌است،

Bender 1990; Kirmaci 2008)در‌منگنز‌و‌آهن‌مقدار‌؛‌

‌ام‌يپ‌يپ‌‌7و‌ام‌يپ‌يپ‌‌63تا‌‌9بيترت‌به‌ايدر‌آب‌يها‌تيدولوم

‌برش‌يها‌تيدولوم‌در‌اما‌(Veizer 1983a)‌است‌شده‌گزارش

‌است‌ادشدهي‌مقدار‌از‌شتريب‌اريبس‌چپقلو ‌از‌هنآ‌مقدار.

‌روند‌ندوريبا‌سازند‌ييباال‌يها‌بخش‌به‌ينييپا‌يها‌بخش

‌‌77شکل)‌دهد‌يم‌نشان‌يکاهش ‌در‌منگنز‌و‌آهن‌مقدار(.

‌کهر‌سازند‌با‌مرز‌به‌کينزد‌و‌ندوريبا‌سازند‌ينييپا‌يها‌بخش

‌شتريب‌ندوريبا‌سازند‌منگنز‌و‌آهن‌مقدار.‌است‌اديز‌العاده‌فوق

‌هيسلطان‌سازند‌نيريز‌تيدولوم‌بخش‌در‌آن‌مشابه‌ريمقاد‌از

‌است ‌منطقه‌نيا‌يها‌تيدولوم‌در‌منگنز‌و‌آهن‌اديز‌ريمقاد.

‌يغن‌االتيس‌دهد‌يم‌نشان‌حاضر‌عهد‌يها‌تيدولوم‌به‌نسبت

‌بر‌نيتدف‌عمق‌شيافزا‌با‌يياياح‌طيشرا‌در‌منگنز‌از

‌.است‌گذاشته‌ريتأث‌برش‌نيا‌يها‌تيدولوم

‌

‌شدن‌یتیدولوم سازوکارهای

‌فاز‌اي‌و‌ياژنزيد‌ينيجانش‌ه،ياول‌برسو‌اثر‌در‌تيدولوم

‌و‌اليس‌گردش‌به‌موارد‌نيا‌تمام‌شود؛‌يم‌ليتشک‌دروترماليه

‌دارند‌ازين‌يکاف‌ميزيمن‌ۀعرض ‌آب‌از‌است‌ممکن‌تيدولوم.

‌ايدر‌آب‌با‌يجو‌يها‌آب‌شدن‌مخلوط‌اي‌و‌اچهيدر‌آب‌ا،يدر

‌است‌شده‌مشخص‌ن،يا‌بر‌عالوه‌؛(Warren 2000)‌شود‌ليتشک

‌سولفات‌ۀاکنندياح‌يها‌گونه‌که‌ييها‌محل‌در‌يروبکيم‌تيفعال

‌کند‌يم‌کنترل‌را‌هياول‌يها‌تيدولوم‌ليتشک‌دارند‌وجود

(Vasconcelos & McKenzie 1997; Bontognali et al. 2010)‌.

‌قدمت‌سال‌‌133به‌کينزد‌ها‌تيدولوم‌ۀمطالع‌نکهيباوجودا

‌نيب‌يميقد‌يها‌تيدولوم‌ليتشک‌سازوکار‌ۀدربار‌هنوز‌دارد

‌(Du et al. 2018)‌است‌بحث‌شناسان‌نيزم ‌يها‌مطالعه‌با.

‌ليتشک‌ۀنيزم‌در‌چپقلو‌برش‌يها‌تيدولوم‌ۀدربار‌شده‌انجام

‌نيپس‌نيپرکامبر‌زمان‌در‌شدن‌يتيدولوم‌يالگوها‌و‌تيدولوم

‌:اند‌شده‌ارائه‌برش‌نيا‌در‌ريز‌شرح‌به‌ييالگوها

‌

سبخا یالگو

‌وجود‌شده‌امانج‌يپتروگراف‌و‌ييصحرا‌يها‌مشاهده‌با

‌آثار‌،(تياستروماتول)‌يکروسکوپيم‌فيظر‌يها‌ونيناسيالم

‌اريبس‌يها‌تيدولوم‌در‌ها‌يريتبخ‌وجود‌و‌يجذرومد‌شواهد

‌ييسبخا‌يتيدولوم‌يالگو‌از‌نشان‌که‌شدند‌مشخص‌زبلورير

‌دارند‌تيدولوم‌نوع‌نيا قطعات‌دولوميت‌‌حضور‌نيهمچن.

‌ميکروسکوپيبرشي‌شده‌در‌مطالعات‌صحرايي‌و‌مقاطع‌نازک‌

‌ۀجينت‌در‌که‌است‌يريتبخ‌يها‌سنگ‌انحالل‌ۀکنند‌انيب

‌نيا‌ييباال‌يها‌هيال‌زشير‌و‌سقوط‌رفتن،‌نيازب‌شدن،‌حل

‌اند‌شده‌ليتشک‌ها‌برش ‌اريبس‌اي‌اول‌نوع‌هاي‌تيدولوم.

‌يگذار‌رسوب‌با‌زمان‌هم‌يها‌تيدولوم‌عنوان‌با‌زبلورير

(Penecontemporaneous)نام‌هياول‌يزاژنيد‌هاي‌تيدولوم‌اي‌‌

‌شوند‌يم‌برده ‌طيشرا‌در‌هياول‌يها‌تيدولوم‌ليتشک.

‌يطيمح‌و‌يريتبخ‌طيشرا‌در‌و‌خشک‌و‌گرم‌يهوا‌و‌آب

;Warren 2000; Machel 2004)‌شود‌يم‌انجام‌شور‌العاده‌فوق

Adabi 2009)‌ ‌در‌معموالً‌مسطح‌مرز‌با‌تيدولوم‌يبلورها.

‌ليتشک‌گراد‌يسانت‌ۀدرج‌‌13تا‌‌63يبحران‌حرارت‌درجه

‌کم‌دماي‌و‌اديز‌شوري‌شرايط‌در‌شدن‌يتيدولوم‌که‌شوند‌يم

‌ن،يا‌بر‌عالوه‌؛(Gregg & Sibley 1984))‌دهد‌يم‌نشان‌را

‌نوع‌نيا‌کينزد‌اي‌داخل‌گسل‌اي‌و‌يشکستگ‌وجودنداشتن

‌آن‌دروترماليه‌منشأ‌بودن‌يمنف‌شده،‌مطالعه‌برش‌در‌تيدولوم

‌(Middleton et al. 1993)‌کند‌يم‌دييتأ‌را .(Anan & Wanas

‌در‌واتا‌سازند‌يها‌تيدولوم‌يبرا‌را‌روند‌نيا‌2015)

‌ها‌تيدولوم‌در‌ميسد‌غلظت‌.اند‌کرده‌گزارش‌مصر‌شرق‌شمال

Warren)‌کند‌يم‌نييتع‌را‌ساز‌تيدولوم‌االتيس‌يشور‌ۀدرج

2000; Suzuki et al. 2006)ميسد‌مقدار‌نيانگيم‌ادبودنيز‌؛‌

‌در‌مقدار‌نيانگيم‌از‌شتريب‌هک‌برش‌نيا‌در(‌ام‌يپ‌يپ‌31/193)

‌ام‌يپ‌يپ‌‌713تا‌773)‌يعيطب‌يشور‌يدارا‌ياهايدر ‌است،(


‌برش‌نيا‌يها‌تيدولوم‌در‌ساز‌تيدولوم‌االتيس‌شتريب‌يشور

‌دهد‌يم‌نشان‌را ‌شده‌شناخته‌ۀکنند‌مهار‌کي‌(SO4)‌سولفات.

‌کاهش‌و‌است‌تيدولوم‌مداوم‌رشد‌و‌همگن‌ۀهست‌يبرا

‌را‌تيدولوم‌ليتشک‌ساز‌تيولومد‌االتيس‌در‌سولفات‌غلظت

;Warthmann et al. 2005; Deng et al. 2010)‌کند‌يم‌ليتسه

(Loyd et al. 2012‌ ‌و‌باکتريايي‌فعاليت‌اند‌داده‌نشان‌ها‌مطالعه.

‌يانرژ‌موانع‌کاهش‌با‌(BSR)‌سولفات‌ۀاکنندياح‌يها‌يباکتر

‌شوند‌يم‌شده‌اشباع‌يها‌محلول‌از‌تيدولوم‌ليتشک‌مانع‌که

‌کنند‌يم‌ايفا‌يميقد‌فرم‌پلت‌يها‌کربنات‌تحول‌در‌يمهم‌نقش

(Burns et al. 2000; Loyd et al. 2012; Meister et al. 2013)‌.

‌يکروبيم‌يها‌تيفعال‌دهند‌‌يم‌نشان‌ادشدهي‌يها‌مطالعه‌جينتا

‌تيدولوم‌يساز‌هسته‌ۀکنند‌محدود‌يانرژ‌موانع‌بر‌غلبه‌به

‌در‌تيدولوم‌ليتشک‌يبرا‌ياساس‌يشاخص‌و‌کنند‌يم‌کمک

;Vasconcelos et al. 1995; Land 1998)‌هستند‌کم‌يدماها

(Warthmann et al. 2005; Deng et al. 2010‌ ‌تيدولوم‌ليتشک.

‌يها‌طيمح‌به‌سولفات‌ۀاکنندياح‌يها‌يباکتر‌تيفعال‌اثر‌در

‌شيافزا‌؛(Deng et al. 2010)‌ستين‌محدود‌شور‌العاده‌فوق

‌يها‌يباکتر‌تيفعال‌نيب‌ارتباط‌ها‌کربنات‌تيائيقل‌و‌تهيدياس

Deng)‌دهد‌يم‌نشان‌را‌تيدولوم‌ليتشک‌و‌سولفات‌ۀاکنندياح

(et al. 2010. ريسا‌و‌سولفات‌ۀاکنندياح‌يها‌يباکتر‌

‌کنند‌يم‌دياکس‌را‌يآل‌مواد‌گريد‌و‌ها‌يانوباکتريس‌ها،‌کروبيم

‌تيائيقل‌و‌تهيدياس‌شيافزا‌باعث‌واکنش‌نيا‌انجام‌با‌و

‌شوند‌يم‌ها‌کربنات ‌ييايميژئوش‌ارتباط‌ها‌واکنش‌نيا.

‌يسطح‌طيشرا‌در‌تيدولوم‌ليتشک‌و‌کربنات‌اديز‌يها‌غلظت

Warthmann et al. 2000; Van Lith)‌دهند‌يم‌نشان‌را‌عمق‌کم‌و

et al. 2003; Wright & Wacey 2005; Nash et al. 2011)؛‌

‌است‌ممکن‌فعال‌زموجوداتير‌يسلول‌سطوح‌ن،يا‌بر‌عالوه

‌و‌تجمع‌يبرا‌ييزا‌هسته‌يها‌مکان‌عنوان‌به‌يمهم‌نقش

؛(Sanchez-Roman et al. 2009)‌کنند‌فايا‌تيدولوم‌ليتشک

‌ام‌يپ‌يپ‌797/71)‌آهن‌اديز‌غلظت‌رو،‌نيازا ‌منگنز‌و(

‌ام‌يپ‌يپ‌61/117) ‌به‌نسبت‌شده‌مطالعه‌يها‌تيدولوم‌در(

‌ام‌يپ‌يپ‌‌7و‌آهن‌ام‌يپ‌يپ‌‌63تا‌9)‌ايدر‌آب‌يها‌تيدولوم

‌زمنگن ‌نشان‌را‌تيدولوم‌ليتشک‌در‌ها‌يباکتر‌فعال‌حضور(

‌دهد‌يم ‌اديز‌ريمقاد‌يحاو‌تيدولوم‌يها‌نمونه‌از‌ياريبس.

‌االتيس‌قيطر‌از‌آنها‌دهد‌يم‌نشان‌که‌هستند‌مياسترانس

‌از‌و‌اند‌شده‌تيدولوم‌بيترک‌وارد‌ميمستق‌طور‌به‌ياژنزيد

;Jacobsen & Kaufman 1999)‌اند‌نشده‌متأثر‌دوباره‌تبلور

(Derry 2010; Zhang et al. 2014در‌مياسترانس‌شتريب‌ريمقاد‌؛‌

‌به‌نسبت(‌ام‌يپ‌يپ‌‌6/31نيانگيم)‌زبلورير‌اريبس‌يها‌تيدولوم

‌ام‌يپ‌يپ‌‌91نيانگيم)‌بلورتر‌درشت‌يها‌تيدولوم ‌نيا‌در(

‌دوباره‌تبلور‌و‌اژنزيد‌از‌متأثرنشدن‌و‌بودن‌زبلورترير‌از‌برش

‌شود‌يم‌يناش ‌اريبس‌يها‌تيدولوم‌شواهد،‌و‌آثار‌به‌توجه‌با.

‌شدن‌يتيدولوم‌يالگو‌نوع‌نيا‌از‌چپقلو‌برش‌در‌زبلورير

‌.هستند

‌

عمق‌کم ینیتدف یالگو

‌زبلورير‌اريبس‌يها‌تيدولوم)‌اول‌نوع‌يها‌تيدولوم ‌با(

‌ينيتدف‌يها‌طيمح‌به‌يسطح‌يطيمح‌طيشرا‌از‌عمق‌شيافزا

‌به‌دوم‌وعن‌يها‌تيدولوم‌و‌ابندي‌يم‌دوباره‌تبلور‌عمق‌کم

Warren 2000; Deng et al. 2010; Anan and)‌نديآ‌يم‌وجود

Wanas 2015)با.‌شود‌يم‌تر‌بزرگ‌تيدولوم‌يبلورها‌ۀانداز‌و‌‌

‌از‌يآثار‌برش‌نيا‌يها‌تيدولوم‌ۀدربار‌شده‌انجام‌يها‌مطالعه

‌مشاهده‌تيدولوم‌نيا‌يها‌نمونه‌يبرخ‌در‌ديپلوئ‌يۀاول‌بافت

‌عمق‌از‌کربناته‌يها‌سنگ‌در‌ها‌تيلولياست‌ليتشک.‌است‌شده

Fabricius 2000; Fabricius and)‌شود‌يم‌شروع‌متر‌‌633حدود

(Borre 2007‌‌ ‌که‌شوند‌يم‌قطع‌ييها‌رگه‌با‌ها‌تيلولياستو

‌است‌شده‌پر‌آهن‌يدهاياکس‌با‌آنها‌اطراف ‌يها‌تيدولوم.

‌در‌و‌کم‌يدما‌کم،‌نيتدف‌عمق‌با‌يها‌طيمح‌در‌زبلورير

‌حضور‌نيهمچن‌شوند؛‌يم‌ليتشک‌ژنزايد‌يۀاول‌مراحل

‌از‌شيپ‌تيدولوم‌نوع‌نيا‌ليتشک‌ۀدهند‌نشان‌ها‌تيلولياست

‌(.Kirmaci et al. 2018)‌است‌ها‌تيلولياست‌يريگ‌شکل

‌تيدولوم‌نوع‌نيا‌دادن‌نشان‌يبرا‌ياصل‌يژگيو‌ها‌تيلولياست

‌جاديا‌آن‌از‌يناش‌فشار‌و‌رسوبات‌تراکم‌ۀواسط‌به‌که‌هستند

.‌(Mountjoy et al. 1999; Fabricius & Borre 2007)‌شوند‌يم


(Kirmaci et al. 2018)يها‌تيدولوم‌يبرا‌را‌يروند‌نيچن‌‌

‌هيترک‌شرق‌جنوب‌در‌(Berdiga Formation)‌گايبرد‌سازند

‌قبالً‌که‌يرسوبات‌در‌يتيدولوم‌يبلورها‌رشد.‌اند‌کرده‌گزارش

‌اديز‌نسبتاً‌ريمقاد.‌است‌آسان‌و‌عيسر‌اريبس‌اند‌شده‌يتيدولوم

‌ييايدر‌يها‌تيدولوم‌با‌سهيمقا‌در‌ها‌تيدولوم‌يبرخ‌در‌منگنز

‌در‌منگنز‌از‌يغن‌االتيس‌از‌ها‌تيدولوم‌نيا‌دهد‌يم‌نشان

;Montenez 1994; Smith 2006)‌رنديگ‌يم‌منشأ‌يياياح‌طيشرا

Li et al. 2015)‌ ‌يها‌تيدولوم‌ادشده،ي‌شواهد‌به‌توجه‌با.

‌يالگو‌از‌چپقلو‌برش‌در‌(ها‌تيکرواسپارايدولوم)‌زبلورير

‌و‌‌D)71)،‌(E71)يها‌شکل‌به‌توجه‌با‌و‌هستند‌عمق‌کم‌ينيتدف

F)71)کاسته‌ميزيمن‌مقدار‌از‌منگنز‌و‌آهن‌مقدار‌شيافزا‌با‌‌

‌و‌منگنز‌و‌آهن‌نيب‌يمنف‌يهمبستگ‌ۀدهند‌نشان‌که‌شود‌يم

‌است‌ميزيمن ‌يها‌تيدولوم‌در‌منگنز‌و‌آهن‌اديز‌ريمقاد.

‌ام‌يپ‌يپ‌‌311و‌‌71319بيترت‌به)‌زبلورير ‌يها‌نمونه‌در(

‌نيا‌ليتشک‌در‌ها‌يباکتر‌تيفعال‌ۀدهند‌نشان‌تيدولوم

‌Deng et al. 2010; Qiu et al. 2017)‌است‌ها‌تيدولوم ‌نيا(.

‌اليس‌و‌اند‌شده‌ليتشک‌عمق‌کم‌نيتدف‌طيشرا‌در‌ها‌تيدولوم

‌است‌بوده‌ايدر‌آب‌احتماالً‌آن‌ساز‌تيدولوم ‌يها‌تيدولوم.

‌و‌محسوب‌چپقلو‌برش‌در‌تيدولوم‌نوع‌نيتر‌فراوان‌زبلورير

.‌شوند‌يم‌شامل‌را‌چپقلو‌برش‌يها‌تيدولوم‌درصد‌‌16حدود

‌بخش‌در‌زبلورير‌يها‌تيدولوم‌يحجم‌يفراوان‌مقدار

‌سازند‌در‌آن‌مقدار‌از‌شتريب‌هيسلطان‌سازند‌نيريز‌تيدولوم

‌.است‌ندوريبا

‌

‌قیعم ینیتدف یالگو

‌،قيعم‌شدن‌يتيدولوم‌يالگو‌در ‌با‌تيدولوم‌يبلورها‌ۀانداز‌

‌و‌عمق‌کم‌ينيتدف‌يها‌طيمح‌به‌نسبت‌نيتدف‌عمق‌شيافزا

‌شود‌يم‌تر‌بزرگ‌يسطح‌يها‌طيمح ‌ها‌تيدولوم‌نوع‌نيا.

Kaczmarek & Sibley)‌شکل‌يب‌و‌رمسطحيغ‌يها‌بافت‌يدارا

2011; Guo et al. 2016)در‌آنها‌ليتشک‌ۀدهند‌نشان‌که‌هستند‌‌

‌و‌گراد‌يسانت‌ۀدرج‌‌733تا‌‌63يبحران‌يدما‌از‌شتريب‌يدماها

Suzuki et al. 2006; Azmy et)‌است‌متر‌‌7333از‌شتريب‌عمق

al. 2009; Olanipekun & Azmy 2016)‌.طيمح‌يدما‌شتربودنيب‌

‌و‌نيشيپ‌يها‌تيدولوم‌به‌نسبت‌ها‌تيدولوم‌نوع‌نيا‌ليتشک

.‌است‌ينيتدف‌بودن‌يتيدولوم‌ديمؤ‌رمسطحيغ‌يها‌بافت

(Mazzullo 1992)يتيدولوم‌يها‌مانيس‌است‌کرده‌شنهاديپ‌‌

‌شوند‌يم‌ليتشک‌يبحران‌حد‌از‌شتريب‌يدما‌در‌که‌پرکن‌حفره

‌مسطح‌يمرزها‌با‌دار‌شکل‌يکييموزا‌يبلورها‌يموضع‌طور‌به

‌يبخش‌اي‌کامل‌طور‌به‌ها‌تيدولوم‌نيا‌دهند؛‌يم‌ليتشک

‌در.‌کنند‌يم‌پر‌را‌هياول‌يها‌تيدولوم‌يها‌يشکستگ‌يها‌حفره

‌در‌اي‌و‌ها‌يشکستگ‌امتداد‌در‌شدن‌يتيدولوم‌،ينيتدف‌يالگو

.Du et al)‌شود‌يم‌انجام‌گريد‌يها‌تيدولوم‌ۀدوبار‌تبلور‌اثر

‌مشخص‌مرز‌با‌فراوان‌يها‌رگه‌يدارا‌ها‌تيدولوم‌نيا‌؛(2018

‌با‌مشابه‌موجي‌خاموشي‌موارد‌بسياري‌در‌که‌هستند‌آشکار‌و

‌دهند‌مي‌نشان‌خود‌از‌(saddle dolomite)‌ياسب‌زين‌دولوميت

‌ۀدرج‌‌733از‌شيب‌دماي‌در‌آنها‌تشکيل‌ۀکنند‌انيب‌امر‌اينو‌

‌Radke & Mathis 1980)‌است‌گراد‌يسانت ‌نوع‌يها‌تيدولوم(.

‌يها‌تيدولوم)‌چهارم‌نوع‌يها‌تيدولوم‌،(بلور‌متوسط)‌سوم

‌يها‌مانيس)‌پنجم‌نوع‌يها‌تيدولوم‌و(‌بلور‌درشت‌تا‌متوسط

‌ينيتدف‌يتيدولوم‌يالگو‌از‌و‌ينيتدف‌اژنزيد‌حاصل(‌يتيدولوم

‌هستند‌قيعم ‌غلظت‌مقدار‌،ييايميژئوش‌شواهد‌به‌باتوجه.

‌ام‌يپ‌يپ‌6/31)‌هياول‌يها‌تيدولوم‌از‌مياسترانس ‌به(

‌ام‌يپ‌يپ‌19)‌يريتأخ‌يها‌تيدولوم ‌نشان‌يکاهش‌روند(

‌همراه‌تيدولوم‌يبلورها‌ۀانداز‌شيافزا‌ۀدهند‌نشان‌که‌دهد‌يم

‌اديز‌العاده‌فوق‌مقدار‌نيهمچن‌است؛‌نيتدف‌عمق‌شيافزا‌با

‌ام‌يپ‌يپ‌‌7117و‌‌71313بيترت‌به)‌منگنز‌و‌آهن ‌در(

‌بلور‌متوسط)‌سوم‌نوع‌يها‌تيدولوم ‌طيشرا‌ۀدهند‌نشان(

‌است‌ها‌يباکتر‌تيفعال‌يبرا‌يياياح ‌در‌کم‌مياسترانس‌زانيم.

‌تا‌متوسط‌نوع‌تيدولوم‌دهد‌يم‌نشان‌ينيتدف‌يها‌تيدولوم

‌يط‌نيشيپ‌يها‌تيدولوم‌ۀدوبار‌تبلور‌از‌يناش‌بلور‌‌درشت

‌نبود‌.(Kirmaci & Akdag 2005; Du et al. 2018)‌است‌اژنزيد

‌در‌بلور‌درشت‌يها‌تيدولوم‌ليتشک‌در‌يدروترماليه‌شواهد

‌ابتدا‌همان‌در‌ها‌تيدولوم‌نيا‌دهد‌يم‌نشان‌شده‌مطالعه‌برش

‌ۀدوبار‌ورتبل‌قيطر‌از‌و‌اند‌نشده‌ليتشک‌بلور‌درشت‌شکل‌به


‌اند‌آمده‌وجود‌به‌نيشيپ‌يها‌تيدولوم .(Li et al. 2015)در‌‌

‌در‌را‌مياسترانس‌مقدار‌کاهش‌روند‌خود‌يها‌مطالعه

‌گزارش‌نيچ‌غرب‌شمال‌در‌ميتار‌ۀحوض‌يها‌تيدولوم

.اند‌کرده

‌

زنجان؛ باختر نوبج در چپقلو برش یها تیدولوم مختلف انواع در گریکدی برابر در یفرع عناصر راتییتغ -12 شکل

A .م،یزیمن برابر در میکلس راتییتغ B .م،یزیمن برابر در میسد راتییتغ C .م،یزیمن برابر در میاسترانس راتییتغ

D .است، عنصر دو نیا نیب یمنف یهمبستگ ۀدهند نشان که میزیمن برابر در منگنز راتییتغ E .برابر در آهن راتییتغ

برابر در آهن راتییتغ. F است میزیمن مقدار کاهش با همراه آهن مقدار شیافزا ۀدهند اننش که یمنف یهمبستگ با میزیمن

بخش به مربوط توپر یها نشانه. دهد یم نشان طیمح در را گریکدی با عنصر دو نیا حضور و مثبت یهمبستگ که منگنز

.تندهس ندوریبا سازند به مربوط یتوخال یها نشانه و هیسلطان سازند نیریز تیدولوم

‌ جهینت

‌‌ندوريبا‌سازند ‌‌برشدر ‌با‌ليش‌شامل‌عمدتاًچپقلو

‌يرو‌بيش‌هم‌شکل‌به‌که‌است‌تيدولوم‌از‌ييها‌هيال‌انيم

‌‌بيش‌هم‌شکل‌به‌باال‌در‌و‌گرفته‌قرار‌کهر‌سازند ‌سازندبا

‌است‌شده‌دهيپوش‌هيسلطان ‌سازند‌نيريز‌تيدولوم‌بخش.

.‌است‌تيدولوم‌از‌هيال‌ميضخ‌تا‌نازک‌يها‌هيال‌يدارا‌هيسلطان

‌بخش‌و‌بايندور‌سازند‌هاي‌اليه‌ميان‌هاي‌دولوميت‌مطالعۀ‌با

‌از‌يکي‌دولوميت‌شد‌مشخص‌سلطانيه‌سازند‌زيرين‌دولوميت

‌اثر‌در‌و‌است‌برش‌اين‌دهندۀ‌تشکيل‌اجزاي‌ترين‌مهم

‌شده‌دولوميتي‌کامالً‌شدن‌دولوميتي‌مختلف‌سازوکارهاي


‌‌يدارا‌چپقلو‌برش‌نيا‌.است ‌:‌است‌تيمدولو‌نوعپنج

7‌ ‌‌1زبلور؛ير‌اريبس‌يها‌تيدولوم. ‌‌زبلور؛ير‌يها‌تيدولوم.

9‌ ‌‌1بلور؛‌متوسط‌يها‌تيدولوم. ‌تا‌متوسط‌يها‌تيدولوم.

‌‌6بلور؛‌درشت ‌يتيدولوم‌مانيس. ‌بلور‌زير‌يها‌تيدولوم.

‌هستند‌منطقه‌در‌تيدولوم‌نوع‌نيتر‌فراوان ‌يها‌تيدولوم.

‌يالگو‌اثر‌در‌و‌هستند‌هياول‌اژنزيد‌به‌مربوط‌بلور‌زير‌اريبس

‌نيانگيم)‌شور‌و‌عمق‌کم‌يطيمح‌طيشرا‌در‌ييسبخا‌يتيدولوم

‌ام‌يپ‌يپ‌‌117ميسد ‌اند‌شده‌ليتشک( ‌در‌مياسترانسکم‌‌مقدار.

(‌ام‌يپ‌يپ‌‌19نيانگيم)‌برش‌نيا‌بلور‌درشت‌يها‌تيدولوم

‌نسبت‌يحت‌و‌حاضر‌عهد‌يها‌تيدولوم‌و‌ايدر‌آب‌به‌نسبت

‌و‌شدن‌بلور‌درشت‌ۀدهند‌نشان‌بلورزير‌اريبس‌يها‌تيدولوم‌به

‌اي‌دوم‌نوع‌تيدولوم .است‌ها‌تيدولوم‌نيا‌شتريب‌نيتدف‌عمق

‌است‌گرفته‌قرار‌عمق‌کم‌ينيتدف‌يالگو‌طيشرا‌تحت‌زبلورير

‌نوع‌تيدولوم‌تبلور‌از‌و‌يعيطب‌يشور‌با‌ييايدر‌طيمح‌درو‌

‌‌شده‌ليتشک‌اول ‌نيا‌ياصل‌يژگيو‌تيلولياست‌وجوداست؛

‌است‌شدن‌يتيومدول‌يالگو‌نوع ‌تا‌سوم‌نوع‌يها‌تيدولوم.

‌اثر‌در‌و‌قيعم‌ينيتدف‌طيشرا‌يط‌اژنزيد‌آخر‌مراحل‌در‌پنجم

‌يا‌حفره‌نيب‌يها‌آب‌احتماالً)‌ساز‌تيدولوم‌االتيس ‌ليتشک(

‌اند‌شده ‌‌71/71797نيانگيم)‌آهن‌اديز‌العاده‌فوق‌مقدار.

‌ام‌يپ‌يپ ‌ام‌يپ‌يپ‌‌61/117نيانگيم)‌منگنز‌و( ‌به‌نسبت(

‌ها‌تيدولوم‌نيا‌ليتشک‌ايدر‌آب‌و‌عهدحاضر‌يها‌تيومدول

را‌‌سولفات‌ۀاکنندياح‌يها‌يباکتر‌حضور‌و‌يياياح‌طيشرا‌در

‌.دهد‌ينشان‌م

References Adabi M. H. 1996. Sedimentology and geochemistry of

carbonates from Iran and Tasmania, Ph.D.

thesis (Unpublished), University of

Tasmania, Australia, 470 p.

Adabi M. H. 2009. Multistage dolomitization of upper

Jurassic Muzduran Formation, Kopet-Dagh

basin, N. E. Iran: Carbonates and evaporates,

24(1): 16-32.

Aghanabati A. 2010. Geology of Iran. Ministry of

Industry and Mines, Geological Survey and

Mineral Exploration of Iran. 606 p. [In

Persian]

Altermann W. and Corcoran P. L. 2002. Precambrian

sedimentary environments: a modern

approach to ancient depositional systems.

Oxford, Blackwell, 450 pp.

Anan T. and Wanas H. 2015. Dolomitization in the

Carbonate Rocks of the Upper Turonian

Wata Formation, West Sinai, NE Egypt:

Petrographic and Geochemical Constraints.

Journal of African Earth Sciences, 111: 127-

137.

Azmy K. Knight I. Lavoie, D. and Chi G. 2009. Origin

of dolomites in the boat harbor formation,

St. George group, in western newfoundland,

Canada: implications for porosity

development. Bulletin of Canadian


Babakhani A. R., and Sadeghi A. 2005. Geological

map of Zanjan. Geological Survey of Iran,

Scale 1:10

Behrens E. W. and Land, L. S. 1972. Subtidal

Holocene dolomite, Baffin Bay, Texas.

Journal of Sedimentary Research, 42(1).

Bontognali T. R. Vasconcelos C. Warthmann R. J.

Bernasconi S. M. Dupraz C. Strohmenger,

C. J. and McKenzie J. A. 2010. Dolomite

formation within microbial mats in the

coastal sabkha of Abu Dhabi (United Arab

Emirates). Sedimentology 57: 824-844.

Burns S. J. McKenzie, J. A. and Vasconcelos C. 2000.

Dolomite formation and biogeochemical

cycles in the Phanerozoic. Sedimentology 47

(s1): 49-61.

Deng S. Dong H. Lv G. Jiang H. Yu, B. and Bisho M.

2010. Microbial dolomite precipitation using

sulfate reducing and halophilic bacteria:

Results from Qinghai Lake, Tibetan Plateau,

NW China, Chemical Geology 278: 151–

159

Derry L. A. 2010. A burial diagenesis origin for the

Ediacaran Shuram-Wonoka carbon isotope

anomaly. Earth and Planetary Science

Letters, 294(1-2): 152-162.

Dickson J. A. D. 1965. A modified staining technique

for carbonate in thin section. Nature, 205-

587.

Du Y. Fan T. Machel, H. G. and Gao Z. 2018. Genesis

of Upper Cambrian-Lower Ordovician

dolomites in the Tahe Oilfield, Tarim Basin,

NW China: Several limitations from

petrology, geochemistry, and fluid

inclusions. Marine and Petroleum Geology

91: 43-70.

Eriksson P. G. Catuneanu O. Sarkar, S. and Tirsgaard

H. 2005. Patterns of sedimentation in the

Precambrian. Sedimentary Geology 176 (1-

2): 17-42.

Etemad-Saeed N. Hosseini-Barzi M. Adabi M. H.

Sadeghi, A. and Houshmandzadeh A. 2015.


Provenance of Neoproterozoic sedimentary

basement of northern Iran, Kahar Formation.

Journal of African Earth Sciences 111: 54-

75.

Fabricius I. L. 2000. Interpretation of burial history and

rebound from loading experiments and

occurrence of microstylolites in mixed

sediments of Caribbean Sites 999 and 1001.

In Proceedings of the Ocean Drilling

Program, scientific results, 165: 177-190.

Fabricius I. L. and Borre M. K. 2007. Stylolites,

porosity, depositional texture, and silicates

in chalk facies sediments. Ontong Java

Plateau–Gorm and Tyra fields, North Sea.


Frimmel H. E. 2009. Trace element distribution in

Neoproterozoic carbonates as

palaeoenvironmental indicator. Chemical

Geology, 258(3-4): 338-353.

Gregg J. M. and Sibley D. F. 1984. Epigenetic

dolomitization and the origin of xenotopic

dolomite texture. J. Sediment. Petrology 54:

908-931.

Guo C. Chen D. Qing H. Dong S. Li G. Wang D. Qian,

Y. and Liu C. 2016. Multiple dolomitization

and later hydrothermal alteration on the

Upper Cambrian-Lower Ordovician

carbonates in the northern Tarim Basin,

China, Marine and Petroleum Geology 72:

295-316.

Hamdi, B. 1995. Precambrian-Cambrian sedimentary

rocks in Iran. Treatise on the geology of

Iran. 354 p. [In Persian]

Hassanzadeh J. Stockli D.F. Horton B.K. Axen G.J.

Stockli L.D. Grove M. Schmitt A.K. Walker

J.D. 2008. U–Pb zircon geochronology of

late Neoproterozoic-Early Cambrian

granitoids in Iran: implications for

paleogeography, magmatism, and

exhumation history of Iranian basement.

Tectonophysics 451: 71–96.

Huang S. Qing H. Huang P. Hu Z. Wang Q. Zou, M.

and Liu H. 2008. Evolution of strontium

isotopic composition of seawater from Late

Permian to Early Triassic based on study of

marine carbonates, Zhongliang Mountain,

Chongqing, China. Science China Earth

Sciences 51 (4): 528-539.

Jacobsen S. B. and Kaufman A. J. 1999. The Sr, C and

O isotopic evolution of Neoproterozoic

seawater. Chemical Geology, 161(1-3): 37-

57.

Jacquemyn C. El Desouky H. Hunt D. Casini, G. and

Swennen R. 2014. Dolomitization of the

Latemar platform: fluid flow and dolomite

evolution. Marine and Petroleum Geology

55: 43-67.

Jin Z. J. Zhu D. Y. Hu W. X. Zhang X. F. Wang, Y.

and Yan X. B. 2006. Geological and

geochemical signatures of hydrothermal

activity and their influence on carbonate

reservoir beds in the Tarim Basin. Acta

Geologica Sinica 80 (2): 245-253.

Kiırmaci M. Z. 2008. Dolomitization of the late

cretaceous-paleocene platform carbonates,

gölköy (ordu), eastern Pontides, NE Turkey.

Sedimentry Geology, 203: 289–306.

Kirmaci M. Z. and Akdag K. 2005. Origin of dolomite

in the Late Cretaceous-Paleocene limestone

turbidites, Eastern Pontides, Turkey.


Kirmaci M. Z. Yildiza M. Kandemir, R. and Gumruka

E T. 2018. Multistage dolomitization in Late

Jurassic Early Cretaceous platform

carbonates (Berdiga Formation), Başoba

Yayla (Trabzon), NE Turkey: Implications

of the generation of magmatic arc on

dolomitization, Marine and Petroleum

Geology 89: 515-529.

Korte C. JaspermT. Kozur, H. W. and Veizer J. 2006.

87Sr/86Sr record of Permian seawater.

Palaeogeography Palaeoclimatology

Palaeoecology 240 (1-2): 89-107.

Land L.S. 1998. Failure to precipitate dolomite at

25 °C fromdilute solution despite 1000.

fold oversaturation after 32 years. Aquatic

Geochemistry, 4(3): 361-368.

Last F. M. and Last W. M. 2012. Lacustrine carbonates

of the northern Great Plains of Canada.


Li Q. Jiang Z. Hu W. You X. Hao G. Zhang, J. and

Wang X. 2015. Origin of dolomites in the

Lower Cambrian Xiaoerbulak Formation in

the Tarim Basin, NW China: Implications

for porosity development. Journal of Asian

Earth Sciences 115: 557-570.

Loyd S. J. Berelson W. M. Lyons T. W. Hammond, D.

E. and Corsetti F. A. 2012. Constraining

pathways of microbial mediation for

carbonate concretions of the Miocene

Monterey Formation using carbonate-

associated sulfate. Geochimica et

Cosmochimica Acta 78: 77-98.

Machel H. G. 2004. Concepts and models of

dolomitization, a critical reappraisal.

Geological Society, London, Special

Publications, 235(1): 7-63.

Mazzullo S. J. 1992. Geochemical and neomorphic

alteration of dolomite: a review. Carbonates

and evaporites, 7(1): 21.


Mckenzie J. A. and Vasconcelos C. 2009. Dolomite

mountains and the origin of the dolomite

rock of which they mainly consist: historical

developements and new perspectives.

Sedimentology, 56: 205-219.

Meister P. McKenzie J. A. Bernasconi, S. M. and

Brack P. 2013. Dolomite formation in the

shallow seas of the Alpine Triassic.

Sedimentology 60: 270–291.

Middleton K. Coniglio M. Sherlock, R. and Frape S. K.

1993. Dolomitization of Middle Ordovician

carbonate reservoirs, southwestern Ontario.

Bulletin of Canadian Petroleum Geology

41(2): 150-163.

Montanez I. P. 1994. Late diagenetic dolomitization of

Lower Ordovician Upper Knox carbonates:

A record of the hydrodynamic evolution of

the southern Appalachian Basin. Advancing

the World of Petroleum Geosciences

Bulletin 78: 1210-1239.

Montes-Hernandez G. Findling, N. and Renard F.

2016. Dissolution precipitation reactions

controlling fast formation of dolomite under

hydrothermal conditions. Applied

Geochemistry 73: 169-177.

Morse J. W. and Bender M. L. 1990. Partition

coefficients in calcite: examination of

factors influencing the validity of

experimental results and their application to

natural systems. Chemical Geology, 82:

265–277.

Mountjoy E. W. Machel H. G. Green D. Duggan, J.

and Williams-Jones A. E. 1999. Devonian

matrix dolomites and deep burial carbonate

cements: a comparison between the Rimbey-

Meadowbrook reef trend and the deep basin

of westcentral Alberta. Bulletin of Canadian


Nash M. C. Troitzsch U. Opdyke B. N. Trafford J. M.

Russell, B. D. and Kline D. L. 2011. First

discovery of dolomite and magnesite in

living coralline algae and its geobiological

implications. Biogeosciences 8: 3331-3340.

Olanipekun B. J. and Azmy K. 2016. Genesis and

morphology of intracrystalline nanopores

and mineral micro inclusions hosted in

burial dolomite crystals: application of

Broad Ion Beam-Scanning Electron

Microscope (BIB-SEM). Marine and

Petroleum Geology, 74: 1–11.

Pilekouhi J. Jafarzadeh M. Taheri, A. Zohdi A. 2018.

Petrography of late Precambrian dolomite

(Bayandor Formation and base of Soltanieh

Formation) in Chopoghlu section. 25th

Symposium of Crystallography and

Mineralogy of Iran, Yazd. 872-879. [In

Persian]

Qiu X. Wang H. YanchenYao, Y. and Duan Y. 2017.

High salinity facilitates dolomite

precipitation mediated by Haloferax volcanii

DS52, Earth and Planetary Science Letters

472: 197–205.

Radke B. M. and Mathis R. L. 1980. On the formation

and occurrence of saddle dolomite. Journal

of Sedimentary. Research, 50(4): 1149-

1168.

Rao C. P. 1996. Modern carbonates, tropical,

temperate, polar: introduction to

sedimentology and geochemistry,

carbonates. Hobart, Australia.

Sanchez-Roman M. McKenzie J. A. de Luca Rebello

Wagener A. Rivadeneyra, M. A. and

Vasconcelos C. 2009. Presence of sulfate

does not inhibit low-temperature dolomite

precipitation. Earth and Planetary Science

Letters 285 (1–2): 131–139.

Sass E. and Bein, A. 1988. Dolomites and Salinity: A

Comparative Geochemical Study. In:

Shukla, V. and Baker, P.A., Eds.,

Sedimentology and Geochemistry of

Dolostones, Society for Sedimentary

Geology, Special Publications, 43: 223-233.

Şen. C. 2007. Jurassic volcanism in the Eastern

Pontides: is it rift related or subduction

related? Turkish Journal of Earth Sciences,

16: 523–539.

Sibley D. F. and Gregg J. M. 1987. Classification of

dolomite rock textures. Journal of

Sedimentary Research, 57(6).

Smith L.B. 2006. Origin and reservoir characteristics

of Upper Ordovician Trenton-Black River

hydrothermal dolomite reservoirs in New

York. Advancing the World of Petroleum

Geosciences Bulletin, 90: 1691-1718.

Kaczmarek S. E. and Sibley D . F. 2011. On the

evolution of dolomite stoichiometry and

cation order during high-temperature

synthesis experiments: an alternative model

for the geochemical evolution of natural

dolomites. Sedimentary Geology, 240(1-2):

30-40.

Suzuki Y. Iry Y. Inagaki S. Yamada T. Aizawa, S. and

Budd D. A. 2006. Origin of atoll dolomites

distinguished by geochemistry and crystal

chemistry: Kita-daito-jima, northern

Philippine Sea. Sedimentary Geology 183(3-

4): 181-202.

Van Lith Y. Vasconcelo C. Warthmann, R. and

McKenzie J. A. 2003. Sulphate-reducing

bacteria induce low-temperature Ca-


dolomite and high Mg-calcite formation.

Geobiology 1: 71–79.

Vasconcelos C. and McKenzie J. A. 1997. Microbial

mediation of modern dolomite precipitation

and diagenesis under anoxic conditions

(Lagoa Vermelha, Rio de Janeiro, Brazil).

Journal of sedimentary Research, 67: 378-

390.

Vasconcelo C. McKenzie J. A. Bernascon S.M. Grujic,

D. and Tien A. J. 1995. Microbial mediation

as a possiblemechanismfor natural dolomite

formation at low temperatures Nature 377:

220–222.

Veizer J. 1983a. Chemical diagenesis of carbonates:

theory and application. Stable isotopes in

sedimentary geology, 10: 3-100.

Veizer J. 1983b. Trace elements and isotopes in

sedimentary carbonates. Reviews in

Mineralogy and Geochemistry, 11(1): 265-

299.

Warren J. 2000. Dolomite: occurrence, evolution and

economically important associations. Earth-

Science Reviews, 52 (1): 1-81.

Warthman R. Lith Y. V. Vasconcelos C. McKenzie,

J.A. and Karpoff A.M. 2000. Bacterially

induced dolomite precipitation in anoxic

culture experiments. Geology 28 (12): 1091–

1094.

Warthmann R. Vasconcelos C. Sass, H. and McKenzie

J. A. 2005. Desulfovibrio brasiliensis sp.

nov., a moderate halophilic sulfate-reducing

bacterium from Lagoa Vermelha (Brazil)

mediating dolomite formation.

Extremephiles 9 (3): 255–261.

Wright D. T. and Wacey D. 2005. Precipitation of

dolomite using sulphate reducing bacteria

from the Coorong Region, South Australia:

significance and implications.


Xiong L. Yao G. Xiong S. Wan J. Ni S. Shen, A. and

Hao Y. 2017. Origin of dolomite in the

Middle Devonian Guanwushan Formation of

the western Sichuan Basin, western China.

Palaeogeography, Palaeoclimatology,

Palaeoecology, Available online 2 January

2018.

Zentmyer R. A. Pufahl P. K. James, N. P. and Hiatt E.

E. 2011. Dolomitization on an evaporitic

Paleoproterozoic ramp: Widespread

synsedimentary dolomite in the Denault

Formation, Labrador Trough, Canada,

Sedimentary Geology 238: 116–131.

Zhang W. Guan P. Jian X. Feng, F. and Zou C. 2014.

In situ geochemistry of Lower Paleozoic

dolomites in the northwestern Tarim basin:

Implications for the nature, origin, and

evolution of diagenetic fluids.

Geochemistry, Geophysics, Geosystems

15(7): 2744-2764.

petrography, geochemistry and mechanism of dolomitization...

Documents