pkåã¨∞Å∞ - human rights...

$: Pkåã¨∞Å∞ - Human Rights Forumhumanrightsforum.org/beta/wp-content/uploads/2013/Books/Aadivasulu... · 10/6/2016 · Pk"åã¨∞Å∞ K«\ÏìÅ∞–Jaè=$kú ÔH. ÉÏÅQÀáêÖò$

Pk"åã∞Å∞K«\ÏìÅ∞–Jaè=$kú

ÔH. ÉÏÅQÀáêÖò

Ñ¨ ~ü ÃãÊ H˜ì "£û

ã=∞ãºÅ#∞ "≥eH fÜ«∞_»O HÀã"Õ∞ HÍHõ"å\˜ Ñïëê¯~°O HÀãÖ ‰õÄ_® Ñ¨xKÕ¿ã"åiH H˘O «HÍÖÏxH qÑs «"≥∞ÿ#qã¨∞QÆ∞ =ã¨∞ÎOk. U „Ñ¨Ü«∞`«fl=¸=ÚO Œ∞‰õΩ #_»= Œ∞, U Ñiëê¯~°=¸™êÑ¶ ‘QÍ ™êQÆ^Œ∞. HÍy`«O g∞^ŒK« Œ∞=Ù‰õΩ#flÑC_»∞ ãÊ+ìOQÍ HõxÑ≤OKÕK«\ÏìÅ∞ J=∞Å∞ ^•HÍ =KÕÛãïH˜JÜ≥∂=∞Ü«∞OQÍ, Jã¨Ê+¨ ìOQÍHõxÑ≤™êÎ~Ú. K«∂ã∞ÎO_»QÍ<Õ "å\Ö’ H˘xfl"åHÍºÅ∞ J~å÷xfl =∂~Ûã∞‰õΩO\Ï~Ú.ÖËx Ñ¨^•Å∞ =zÛ ‰õÄ~°∞ÛO\Ï~Ú.L#flq =∂Ü«∞=∞=Ù`å~Ú. K«\ÏìÅ∞KÕ¿ã "åi ÅHõ∆º"Õ∞q∞\’ QÍh "å\˜#∞O_ç ÇÏ‰õΩ¯Å∞ á⁄O^•Åx K«∂¿ã"åiHJq XHõ ~°HõOQÍ HõxÑ≤™êÎ~Ú, "å\xJ=∞Å∞ KÕÜ«∞=Åã≤# „Ñ¨Éè í∞`«fiJkèHÍ~°∞Å‰õΩ Jq WOH˘Hõ ~°HõOQÍHõxÑ≤™êÎ~Ú. ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì, ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì<åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ qÇ¨ÏOQÆgHõ∆ÏxH˜JOÉÏh ™È^Œ~°∞Å Pã≤ Î `«QÍ^•,=∂~_»∞q∞e¡Ö’ yi[#–yi[<Õ «~°∞ÅPã≤Î `«QÍ^• Ô~O_»∂ XˆH f~°∞QÍHõxÑ≤™êÎ~Ú. Ô~O\H© "å~°∞ =iÎOÑ*Ë¿ãã∂„ «O XHõ>Ë.

''

—— – ÔH. ÉÏÅQÀáêÖò

ÉÏÅQÀáêÖò [##O–|àÏ§i (Hõ~å‚@Hõ)Ö’. «O„_çHõO^•à◊ áê~°÷<å äŒâ◊~°‡, «e¡ <åQÆ=∞. [~°fleãπì "Õ=∞#=ã¨O`«ÅH˜∆‡ rq`« ã¨Ç¨ÏK«i. K«kqOk QÆ˜`«OÖ’Z"£∞.Zãπ.ã≤, Ñ≤.ÃÇÏKü_ç. (P~ü.W.ã≤.–=~°OQÆÖò), «~åfi «ZÖò.ZÖòa (ÉˇOQÆ∞à◊¥~°∞ Ü«¸x=iû\©). HÍHõfÜ«∞Ü« x=iû\©Ö’ QÆ «âß¢ãÎ J è•ºÑ‰õΩ_»∞ (1981–1985).PO„ èŒ„Ñ Õâò áœ~°ÇÏ‰õΩ¯Å ãOÑ¶∞OÖ’#∂ (1981–1998),P «~åfi « z=i=~°‰õÄ =∂#=ÇÏ‰õΩ¯Å "ÕkHõÖ’#∂ ÑxKÕâß~°∞. ÖÏÜ«∞~üQÍ „áêH©ìãπ KÕâß~°∞. KåÖÏHÍÅO q~°ãOãÉèí∞º_»∞. „Ñ*Ï|O èŒ∞ J<Õ =Úã∞QÆ∞ ãOã÷ 1989Ö’ H_®flÑπKÕã≤Ok. J<ÕHõ ãfi «O„ « ~°K«#Å`À áê@∞, z#fl Ñ„uHõÅÖ’‰õÄ_® HÍÅ"£∞û ~åâß~°∞. WOw¡+µÖ’ W.Ñ≤._»|∞¡º, WOHÍW`«~° =∂QÆ*ˇ·#¡Ö’#∂, J<ÕHõ `≥Å∞QÆ∞ Ñ¨„uHõÖ’¡#∂"åº™êÅ∞ ~åâß~°∞. ÉÏÅQÀáêÖò Ñ ~ü ÃãÊ Hì "£û =º=™ê÷ÑHõãÉèí∞º_»∞.

[##O : 10.06.1952 =∞~°O : 08.10.2009

ÉÏÅQÀáêÖò ~°K«#Å HÀã¨O : www.balagopal.org

Pk"åã¨∞Å∞K«\ÏìÅ∞–Jaè=$kú

ÔH. ÉÏÅQÀáêÖò

Ñ¨ ~ü ÃãÊ H˜ì "£û™ê=∂lHõ âß¢ãÎO / ™êÇ≤Ï «ºO

ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£

2016

8 ÔH. ÉÏÅQÀáêÖò

ISBN-978-93-81172-10-0

„Ñ¨K«∞~° ãÖYº : 53

Pk"åã¨∞Å∞K«\ÏìÅ∞–Jaè=$kú[The Impact of Laws & DevelopmentPolicies on Adivasis by K. Balagopal]

„Ñ¨^äŒ=∞ =Ú„^Œ : JHÀì|~ü 2016

~°K«# : ÔH. ÉÏÅQÀáêÖò

™ÈÖò _ç¢ã≤ì|∂º@~üû :#"À ŒÜ«∞ |∞H± Ç¨Ï∫ãπP~°ºã¨=∂*ò Z Œ∞~°∞ gkèHÍzQÆ∂_» KÒ~å™êÎ,ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £–500 027á¶È<£ <≥O. 040–24652387

Ñä¡+¨~üû :Ñ¨ ~ü ÃãÊ H˜ì "£û™ê=∂lHõ âß¢ã¨ÎO / ™êÇ≤Ï`«ºOáê¡\ò <≥O 305W.<≥O. 2–2–647/182/Z3Ç≤Ï=∞t= Jáê~üì"≥∞O\òûÉÏQ∑ JO|~ü¿Ñ\òÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£–500 013ÃãÖò : 8332934548

"≥Å : `130/ : `130/ : `130/ : `130/ : `130/-----

„Ñ≤O\ò ã¨áÈ~üì :"Õ=∞# =ãÖ «ÅH∆‡=∞#flO „|Ç¨Ï‡Ü«∞º

Hõ=~ü _ç*ˇ·<£ :~°=∞rqÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£9951618021

ÖËJ=Ù\ò HõOáÈlOQ∑ :P~ü. ÉèÏQÆºÅH∆‡ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£9542247373

=Ú„^Œ :K«i`« WO„ÃÑ+¨<£ûP*Ï=∂ÉÏ^£,ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£–500 020á¶È<£ : 040–27678411

for E book : www.kinige.com

Pk"åã¨∞Å∞: K«\ÏìÅ∞–Jaè=$kú 9

Pk"åã∞Å QÆ∞iOz ÉÏÅQÀáêÖò ~åã≤# "åº™êÅ∞ WÑÊ\H Ô~O_»∞ã¨OÑ¨Ù\ÏÅ∞QÍ =KåÛ~Ú. XHõ\˜ 'Pk"åã∞Å∞: "≥· ŒºO ã¨Oã¨ $uJz"Õ «— HÍQÍ Ô~O_Àk 'Pk"åã∞Å∞: Kè«fÎãπQÆ_è£, HõO èŒ=∂ÖòÃÑ·"åº™êÅ∞, x"ÕkHõÅ∞. "≥Ú Œ\k Ñ¨~ü ÃãÊH˜ì"£û „ÑK«∞~°QÍ, Ô~O_Àk=∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å "ÕkHõ „ÑK«∞~°QÍ QÆ « U_®k (2015) =KåÛ~Ú.Pk"åã∞Å ã≤sãπÖ’ Wk =¸_»=k, z=in. WO Œ∞Ö’ „Ñ è•#OQÍPk"åã‘ K«\ÏìÅ J=∞Å∞‰õΩ Z Œ∞~°=Ù «∞#fl P@OHÍÅ#∞, 'Jaè=$kú—¿Ñ~°∞ g∞ Œ "åiH [~°∞QÆ∞ «∞#fl J<åºÜ«∂Å#∞ K«~°Û‰õΩ ÃÑ\Ïì~°∞ÉÏÅQÀáêÖò.

Pk"åã∞Å Éèí∂q∞ ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ Ñi~°H∆OKÕ K«\ÏìÅÖ’ '1 PÑ¶π70— KåÖÏ =ÚYº"≥∞ÿ#k. J~Ú<å ^•x J=∞Å∞‰õΩ [iy# Hõ$+≤HõO>Ë LÅ¡OÑ¶≤∞OK«_®xH˜ [iy# „Ñ¨Ü«∞`åflÖË Z‰õΩ¯=. JÖÏˆQU*hûÖ’ Pk"åã‘ÜÕ∞ «~°∞Ö=~°∂ "≥∞ÿxOQ∑ =O\ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞KÕÑ@ì_®xH gÖË¡ Œx ã∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì ã=∞`å Hã∞Ö’ WzÛ# f~°∞Ê‰õÄ_® Pk"åã∞Å r=# Éèí„ Œ «‰õΩ ãO|OkèOz KåÖÏ H©ÅHõ"≥∞ÿ#f~°∞Ê. J~Ú<å qq èŒ „ÑÉèí∞`åfiÅ∞ qq èŒ ~°∂áêÅÖ’ D f~°∞Ê#∞LÅ¡OÑ¶≤∞OK«_®xH „ÑÜ«∞uflã∂Î<Õ =KåÛ~Ú. D Ju„Hõ=∞Å‰õΩ=ºu~HõOQÍ „Ñ*Ïaè„áêÜ«∂xfl ‰õÄ_»QÆ@ì_®xH ÉÏÅQÀáêÖò qãÎ$ «OQÍ– Hõ~°Ñ„`åÅ∞, "åº™êÅ∞, iáÈ~°∞ìÅ ~°∂ÑOÖ’ – ~åâß~°∞. Zxfl™ê~°∞¡

=∂ =∂@


~åã≤<å ãO Œ~åƒùÅ∞ "Õ~°∞ J=_»O =Å# „Ñu™ês H˘ «Î JOâßÅ∞ K«~°Û‰õΩ =KåÛ~Ú.JO Œ∞H – H˘O « ÑÙ#~°∞HÎ L#flÑÊ\H© – "å\x Ü«∞ ä• « äŒOQÍ LOKÕâßO.

Wq W~°"≥· Uà◊¡ HÍÅOÖ’ ~åã≤# "åº™êÅ∞. 'ÇÏ‰õΩ¯Å∞ J=∞Å∞ KÕ~ÚOK«∞HÀ=_®xH K«\ÏìÖÁHõ >Ë ãiáÈ=Ù. „Ñ[Å "≥·ÑÙ #∞O_ç ~å[H©Ü«∞ XuÎ_ç ‰õÄ_®J=ã~°O— Jx z=i "åº™êÅÖ’ PÜ«∞# QÆ\ìQÍ<Õ ÃÇÏK«ÛiOKå~°∞. P kâ◊QÍHõ$+≤ KÕ¿ã „Ñ*Ï «O„ « â◊‰õΩÎÅ‰õΩ D ÑÙãÎHõOÖ’x "åº™êÅ∞ KåÖÏ LÑÜ≥∂QÆÑ_»QÆÅ=Ù.

– Ñ¨ ~ü ÃãÊ H˜ì "£ûÃãÃÑìO|~ü 2016


Pk"åã∞Å‰õΩ ÉÏÅQÀáêÖò XHõ ÃÑ ŒÌ k‰õΩ¯QÍ LO_Õ"å~°∞. H∆„ «™ê÷~ÚÖ’áÈbã∞Å ÖË • Éèí∂™êfi=ÚÅ "ÕkèOÑÙÅ‰õΩ QÆ∞~°ÜÕ∞º Pk"åã‘ ÇÏ‰õΩ¯ÅHÍ~°ºHõ~°ÎÅ‰õΩ PÜ«∞# LxH XHõ Éèí~À™êQÍ LO_Õk. HÀ~°∞ìÅ ^•fi~åÑiëê¯~°O HÍQÆÅ Ñ‘_ç « „Ñ[Å ã=∞ãºÅ HÀãO =∂„ «"Õ∞ PÜ«∞#<åºÜ«∞"å Œ =$uÎ KÕÑ\Ïì~°∞. ÇÏ‰õΩ¯Å ÑÙ#~°∞ Œú~°‰õΩ, J=∞Å∞‰õΩZ@∞=O\ áê„ « H©ÅHõ"≥∂ QÆ∞iÎOz ÑxKÕã≤# Hõ$+‘=Å∞_»∞. =∂@,PK«~° J<Õ Ô~O_»∞ Ñ^•Å#∞ q_çq_çQÍ K«∂_»x rq «O PÜ«∞#k.PÜ«∞# ÑÙãÎHÍxH =ÚO Œ∞=∂@ ~åÜ«∞@O JO>Ë Pk"åã∞Å HÀãOPÜ«∞# KÕã≤# Hõ$+≤x =∞~À™êi =∞##O KÕã∞HÀ=_»"Õ∞.

"åi ã=∞ãºÖ’¡ ™ê=∂lHõ HÀÏxfl bQÆÖò K«„@OÖ’H fã∞‰õΩ=zÛ ~å¢+ì ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì =ÚO Œ∞ Z<Àfl Hã∞Å∞ "åkOz Pk"åã∞Å‰õΩH˘xfl "ÕÅ ZHõ~åÅ Éèí∂q∞ ŒH¯O Œ∞‰õΩ HÍ~°=∞Ü«∂º_»∞. =ÚYºOQÍ`«∂~°∞Ê, Ñ¨tÛ=∞ QÀ^•=i lÖÏ¡Å U*ˇhûÖ’ Pk"åã¨∞Å ™êQÆ∞Éèí∂=ÚÅ‰õΩ K«@ì| Œú « fã∞‰õΩ~å=_®xH PÜ«∞# „Ñ"Õ∞Ü«∞O`À =zÛ#ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì f~°∞ÊÅ∞ Pk"åã‘ Éèí∂q∞ L^Œº=∂xH˜ ZO`«QÍ<ÀLÑ¨HõiOKå~Ú. ÖÏÜ«∞~°∞¡ "å_Õ Ñ¨iÉèÏ+¨‰õΩ aè#flOQÍ `å#∞K≥ÑÊ ŒÅ∞K«∞‰õΩ#fl q+Ü«∂Å#∞ Ñ≤\+#¡Ö’ ZO À ã~°à◊OQÍ ~å¿ã "å~°∞.ÉÏÅQÀáêÖò Pk"åã∞Å‰õΩ KÕã≤# <åºÜ«∞¿ã=Å∞ Z<Àfl L#flÑÊ\H©H˘xfl f~°∞ÊÅ#∞ Ñije¿ãÎ PÜ«∞# Hõ$+≤ qãÎ$u J~°÷O J=Ù «∞Ok.

=ÚO^Œ∞=∂@


`«∂~°∞Ê QÀ^•=i lÖÏ¡ ^ÕgÑ¨@flO =∞O_»ÅOÖ’x <ÕÅHÀ@ „QÍ=∞Pk"åã∞Å∞ Éèí∂q∞ ÇÏ‰õΩ¯Å HÀãO L Œºq∞ã∞Î#fl ~ÀAÅq. ã∞=∂~°∞ 130ZHõ~åÅ Pk"åã‘, Pk"åã‘ÜÕ∞ «~° Éèí∂q∞ q"å ŒO Jk. JHõ _ç Pk"åã∞ÅÉèí∂=ÚÅÃÑ· QÆ`«OÖ’ Pk"åã‘ÜÕ∞`«~°∞Å∞ J„Hõ=∞OQÍ Ãã\˜Öˇ‡O\ò Ñ¨\ÏìÅ∞ã¨OáêkOKå~°∞. XHõ Œâ◊Ö’ Pk"åã¨∞Å∞ L Œºq∞Oz `å=Ú áÈQ˘@∞ì‰õΩ#flÉèí∂=ÚÅ#∞ uiy ™êfinè#O KÕã∞‰õΩ<åfl~°∞. J~Ú Õ Pk"åã‘ÜÕ∞ «~°∞Å∞ «=∞Ñ\ÏìÅ P è•~°OQÍ Pk"åã∞Å#∞ `˘ÅyOKåÅx K«∂âß~°∞. JO Œ∞Ö’ ÉèÏQÆOQÍJ"åãÎ"åÅ`À ~å¢+ì ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ i\ò Ñ≤\+<£ •YÅ∞ KÕã≤ «=∞‰õΩ J#∞‰õÄÅOQÍL`«Î~°∞fiÅ∞ ‰õÄ_® á⁄O^•~°∞. "≥O@<Õ Pk"åã¨∞Å#∞ Éèí∂=ÚÅ #∞Oz`˘ÅyOK«_®xH JkèHÍ~° Ü«∞O„`åOQÆO ã=∂Ü«∞ «Î"≥∞ÿOk. JÑÙÊ_»∞ Pk"åã∞ÅÇÏ‰õΩ¯Å#∞ Ñi~°H∆OKåÅO@∂ ~å¢+ì ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ i\ò Ñ≤\+<£ •YÅ∞ KÕã≤ "åiHJ#∞‰õÄÅOQÍ L`«Î~°∞fiÅ∞ á⁄O^Œ_»OÖ’ ã¨Ñ¶¨bHõ$`«∞_»Ü«∂º~°∞ ÉÏÅQÀáêÖò.Pk"åã∞Å HÀãO PÜ«∞# "åkOz# `˘e Hã∞Ö’¡ Wk XHõ\.

ÑÅ∞ Hã∞ÅÖ’ ÉÏÅQÀáêÖò KÕã≤# "å Œ#Å∞ Pk"åã∞Å‰õΩ J#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ#<åºÜ«∞ã¨∂„fHõ~°Å‰õΩ LÑ¨HõiOKå~Ú. Ñ¨tÛ=∞ QÀ^•=i lÖÏ¡ U*ˇhûÖ’J<åº„HÍO «"≥∞ÿ# «=∞ Éèí∂=ÚÅ#∞ uiy ™êfinè#O KÕã∞‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ XHõ Œâ◊Ö’Pk"åã∞Å∞ ÃÑ ≥Ì «∞Î# L Œºq∞OKå~°∞. J~Ú Õ Éèí∂q∞ Ñ\ÏìÅ∞ «=∞ ¿Ñ~°∞ g∞ ÕL<åfl Pk"åã∞Å∞ ^Ò~°#ºOQÍ «=∞ Éèí∂=ÚÅ#∞ ™êQÆ∞ KÕã∞‰õΩO@∞<åfl~°xPk"åã‘ÜÕ∞ «~°∞Å∞ Ô~q#∂º Ü«∞O„`åOQÍxfl P„â◊~ÚOKå~°∞. Ô~q#∂º JkèHÍ~°∞Å∞UHõÑHõ∆OQÍ "åiH J#∞‰õÄÅOQÍ L «Î~°∞fiÅ∞ *Ïs KÕâß~°∞. P L «Î~°∞fiÅ P è•~°OQÍPk"åã∞Å#∞ Éèí∂=ÚÅ #∞Oz `˘ÅyOKÕO Œ∞‰õΩ áÈbã∞Å∞ «ÑÙÊ_»∞ Hã∞Å∞|<å~ÚOKå~°∞. áÈÅ=~°O =∞O_»ÅO W@∞HõÅHÀ@ Pk"åã‘ Éèí∂q∞ q"å ŒOÖ’Ô~q#∂º "åà◊√§ WzÛ# J@∞=O\ XHõ L «Î~°∞fi#∞ „Ñtflã∂Î ÉÏÅQÀáêÖò ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’Hã∞ "Õâß~°∞. Ô~q#∂º Ü«∞O„`åOQÍxH J@∞=O\ L «Î~°∞fiÅ∞ WKÕÛ JkèHÍ~°OÖË Œx "åkOK«_»O`À U K«@ìO HO Œ P P ÕâßeKåÛ~À K≥ÑÊ=∞x ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì „ÑÉèí∞`åfixfl„ÑtflOzOk. „ÑÉèí∞ «fiO HÀ~°∞ìH ã=∂ è•#O W=fiÖËHõáÈ~ÚOk. z=iH U*hû Éèí∂q∞«QÍ^•ÅÖ’ J@∞=O\ L «Î~°∞fiÅ∞ WKÕÛ JkèHÍ~°O Ô~"≥#∂º JkèHÍ~°∞Å‰õΩ ÖË Œx

ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì f~°∞Ê K≥Ñ≤ÊOk. Pk"åã∞Å∞ «=∞ ™êQÆ∞Ö’ L#fl H˘xfl "ÕÅ ZHõ~åÅÉèí∂=ÚÅ#∞ HÍáê_»∞HÀ=_®xH D f~°∞Ê LÑHõiOzOk.


QÆ «OÖ’ Z@∞=O\ f~°∞ÊÅ∞ ÖË • =∂~°æ Œ~°≈HÍÅ∞ ÖË#@∞=O\ J<ÕHõK«@ìÑ~° JOâßÅ#∞ HÀ~°∞ìÖ’ ÖË=<≥uÎ Pk"åã∞Å‰õΩ J#∞‰õÄÅOQÍ f~°∞ÊÅ∞=KÕÛÖÏ ÉÏÅQÀáêÖò KÕã≤# Hõ$+≤ =∞~°∞=ÖËxk. WHõ¯_» =∞~À L^•Ç¨Ï~°Wã∞Î<åfl#∞. Pk"åã∞Å "Õ∞Å∞ HÀãO KÕã≤# Ô~QÆ∞ºÖË+<£ 1/70 J=∞Å∞ÔH· „ÑÉèí∞ «fiO«ÇÏã‘ÖÏÌ~°¡#∞ xÜ«∞q∞OzOk. J~Ú Õ HOk HÀ~°∞ìÅ∞ Pk"åã‘ÜÕ∞ «~°∞Å‰õΩ

J#∞‰õÄÅOQÍ f~°∞ÊÅ∞ WzÛ#ÑÊ\H© «ÇÏã‘ÖÏÌ~°∞Å∞ Z@∞=O\ JÑ‘Êà◊√¡ •YÅ∞KÕÜ«∞HõáÈ=_»O`À Pk"åã∞Å∞ ZO`À #+ìáÈ=Åã≤ =zÛOk. D <ÕÑ äŒºOÖ’Pk"åã‘ÜÕ∞ «~°∞Å‰õΩ J#∞‰õÄÅOQÍ WzÛ# HÀ~°∞ì f~°∞ÊÅ#∞ ã"åÅ∞ KÕã∂ÎÑtÛ=∞ QÀ^•=i lÖÏ¡ HõÖHõì~°∞ HÀ~°∞ìÖ’ Pk"åã∞Å∞ 18 Hã∞Å∞ •YÅ∞ KÕâß~°∞.J~Ú Õ HõÖHõì~°∞ P Hã∞Å#∞ qKå~°‰õΩ ã‘fiHõiOK«_®xH x~åHõiOKå~°∞. HOkHÀ~°∞ìÅÖ’ _çÑÓº\© «ÇÏã‘ÖÏÌ~°∞‰õΩ, Pk"åã‘ÜÕ∞ «~°∞Å‰õΩ =∞ èŒº =∂„ «"Õ∞ Hã∞#_çz#O Œ∞# =¸_»= =ºHÎ JÑ‘ÊÅ∞ •YÅ∞ KÕÜ«∞_®xH gÅ∞O_» Œx HõÖHõì~°∞`«# L`«Î~°∞fiÅÖ’ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. P L`«Î~°∞fi#∞ ã¨"åÅ∞ KÕã¨∂Î ÉÏÅQÀáêÖòÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ i\ò Ñ≤\˜+¨<£ ^•YÅ∞ KÕâß~°∞. „Ñ¨Éèí∞`«fi JkèHÍ~°∞Å∞ =∞iÜ«ÚPk"åã‘ÜÕ∞`«~°∞Å∞ Pk"åã¨∞Å Éèí∂q∞ Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞ Ç¨Ïiã¨∞ÎO>Ë #+¨ìáÈ~Ú#Pk"åã∞Å∞ P =ºu~Hõ L «Î~°∞fiÅ#∞ HÀ~°∞ìÖ’ ã"åÅ∞ KÕÜ«∞_®xH ZO Œ∞‰õΩgÅ∞O_» Œx "åkOKå~°∞. ÉÏÅQÀáêÖò "å Œ##∞ JOwHõiã∂Î =¸_»= =ºHÎ( äŒ~ü¤ áêsì) ‰õÄ_® 1/70 x|O èŒ#Å J=∞Å∞ HÀãO HÀ~°∞ìÖ’ Ñ≤\+<£ ^•YÅ∞KÕÜ«∞=K«Ûx f~°∞Ê (2004) W=fi_»O`À Jk XHõ <åºÜ«∞ ã¨∂„`«OQÍxezáÈ~ÚOk. •O`À Éèí∂=ÚÅ∞ áÈQ˘@∞ì‰õΩ#fl Pk"åã∞ÖË HÍ Œ∞, "åi ÇÏ‰õΩ¯ÅJ=∞Å∞ HÀ~ U =ºHÎ J~Ú<å 1/70 x|O èŒ#Å HO Œ U*hû „áêO`åÅÖ’Pk"åã‘ÜÕ∞ «~°∞Å J„Hõ=∞ ™êQÆ∞x „ÑtflOKÕ J=HÍâ◊O HõeyOk.

=∞~˘Hõ L^•ÇÏ~° WHõ _» Wã∞Î<åfl#∞. Pk"åã‘–Pk"åã‘ÜÕ∞ «~° Éèí∂q"å^•ÅÖ’ Pk"åã∞Å∞ QÆ «OÖ’ ãÔ~·# P è•~åÅ∞ K«∂Ñx HÍ~°OQÍ J<ÕHõHã∞ÅÖ’ Pk"åã‘ÜÕ∞ «~°∞Å‰õΩ J#∞‰õÄÅOQÍ L «Î~°∞fiÅ∞ W=fi|_®¤~Ú. P«~åfi « H˘ «Î ™êH∆ÍºÅ`À ÖË • J Õ ‰õΩ@∞OÉÏxH˜ K≥Ok# =∞~˘Hõ =ºHÎ P

L`«Î~°∞fiÅ#∞ ã¨"åÅ∞ KÕÜ«∞_»O „áê~°OaèOKå~°∞. HÍh HÀ~°∞ìÅ∞ "å\˜x`«Ñ¨ÙÊÑ¨@ì_»O`À Pk"åã¨∞Å Éèí∂q∞ ˆHã¨∞Å∞ gyáÈÜÕ∞q. D <ÕÑ¨^äŒºOÖ’Pk"åã∞Å‰õΩ <åºÜ«∞O ŒH¯ Ñiã≤÷u ÖË Œx ÉèÏqOz# ÉÏÅQÀáêÖò 2003Ö’ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ 'Ô~ãπ Aº_çHÍ\Ï— ã∂„ «O (XHõ™êi qKå~° ÑÓ~°Î~Ú f~°∞Ê W=fi|_ç#


Hã∞ÅÖ’ =∞~À™êi qKå~°#∞ HÀ~°∞ìÅ∞ KÕÑ@ì=Ù) Pk"åã‘ Éèí∂q∞ Hã∞Å‰õΩ=iÎOÑ*ËÜ«∞_®xH gÅ∞ÖË Œx "åkOKå~°∞. ^•x`À UH©Éèíqã∂Î ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì f~°∞ÊWzÛOk. Pk"åã‘ Éèí∂q∞ Ç¨Ï‰õΩ¯efl xÅÉˇ@ì_®xH˜ D f~°∞Ê ZO`«QÍ<À^ÀÇÏ ŒÑ_çOk. D f~°∞Ê#∞ L@OHã∂Î P «~åfi « J<ÕHõ Hã∞ÅÖ’ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìf~°∞ÊÅ∞ WzÛOk.

U*hû „áêO`åÅÖ’ ã≤qÖò «QÍ^•Å∞ U*hû HÀ~°∞ìÖË Ñi+¯iOK«=Åã≤LO@∞Ok. JÖÏ HÍ‰õΩO_® lÖÏ¡ <åºÜ«∞™ê÷<åÅ∞ P Hã∞Å qKå~° KÕÑ@ì_®xflÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ ÉÏÅQÀáêÖò ã"åÅ∞ KÕâß~°∞. ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì PÜ«∞# "å Œ#`À UH©ÉèíqOzP «~åfi « ÑÅ∞ Hã∞ÅÖ’ J Õ ã∂„`åxfl =iÎOÑ*Ëã≤Ok. H˘xfl ÃÑ¶·<å<£û ãOã÷Å∞ã∞„Ñ‘OHÀ~°∞ìÖ’ D f~°∞Ê#∞ ã"åÅ∞ KÕã≤#ÑÙÊ_»∞ ã∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì f~°∞Ê<Õã¨=∞i÷OzOk. ^•O`À Pk"åã¨∞Å‰õΩ JO Œ∞ÉÏ@∞Ö’ LO_Õ U*ˇhû HÀ~°∞ìÖË≥ÅOQÍ =∞iÜ«Ú PO„ èŒ „áêO`åÅÖ’ WÑÊ\H© H˘#™êQÆ∞ «∞<åfl~Ú.

Ã+_»∂ºÖò¤ „áêO`åÅÖ’ Láê è•ºÜ«∞ áÈã∞ìÅ#∞ ™ê÷xHõ Pk"åã∞Å`ÀÉèísÎ KÕÜ«∂Åx K≥ÑÙ «∂ „ÑÉèí∞ «fiO r"À 3#∞ *Ïs KÕ¿ãÎ ^•x ~å*ÏºOQÆ| Œú «#∞„Ñtflã∂Î H˘O Œ~°∞ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ Ñ≤\+<£ ^•YÅ∞ KÕâß~°∞. P Hã∞Ö’ ÉÏÅQÀáêÖòPk"åã¨∞Å `«~°Ñ¶ ¨Ù# "åkOz "åiH˜ J#∞‰õÄÅOQÍ f~°∞Ê ~å=_®xH˜HÍ~°‰õΩÅÜ«∂º~°∞.

"≥· Œº ãÇÜ«∞O JO ŒHõ =∞$ «∞º"å « Ñ_»∞ «∞#fl Pk"åã‘ „QÍ=∂ÅÖ’qãÎ$ «OQÍ Ñ~°º\Oz „ÑÉèí∞ «fi JÅã «fiO, x~°¡Hõ∆º "≥·YiÃÑ· „Ñ*Ï„ÑÜ≥∂[<åÅ"åº[ºO "Õâß~°∞ ÉÏÅQÀáêÖò. „ÑÉèí∞ «fi Ö’Ñ Éèí∂~Ú+ì q è•<åÅ#∞ ~å¢+ì ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìŒ$+≤ìH fã∞‰õΩ=zÛ Pk"åã∞Å‰õΩ „ÑÉèí∞ «fi "≥· Œº ã Œ∞áêÜ«∞O JO Õ@@∞ìQÍ

PÜ«∞# fã∞‰õΩ#fl <åºÜ«∞K«~°ºÅ∞ <Õ\H© =∂~°æ Œ~°≈HõOQÍ L<åfl~Ú. '~Ày ŒQÆæ~°‰õΩ"≥· ŒºO— J<Õ ã∂„`åxfl Pk"åã‘ „áêO`åÅÖ’ „ÑÉèí∞ «fiO J=∞Å∞ KÕÜ«∂ÅxPÜ«∞# QÆ\ìQÍ „ÑKå~°O KÕâß~°∞. WÖÏO\"≥<Àfl.

ÉÏÅQÀáêÖò =O\ ÖÏÜ«∞~°∞ ÖËx Ö’@∞#∞ WÑÊ\H© Z=~°∂ ÑÓiOK«ÖËHõáÈ «∞<åfl~°∞. Ñ‘_ç « „Ñ[Å ÇÏ‰õΩ¯Å HÀãO <åºÜ«∞"å Œ =$uÎx „Ñ=$uÎQÍ=∂~°∞Û‰õΩ#fl =ºHÎ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ =∞~˘Hõ~°∞ ÖËHõáÈ=_»O QÆ=∞xOKåe. ÉÏÅQÀáêÖò=O\ WOHÀ =ºHÎx D ã=∂[O «Ü«∂~°∞ KÕã∞HÀÖËHõáÈ=_»O ÖË • U =ºH©Î«=∞ ã‘fiÜ«∞ ™ê=∂lHõ ÉÏ èŒº « À «Ü«∂~°∞ HÍÖËHõáÈ=_»O ZO`À Œ∞~° Œ$+ìHõ~°O.

HÀ~°∞ìÖ’ Hã∞Å∞ "ÕÜ«∞_»"Õ∞ HÍ Œ∞, Pk"åã‘ ã=∞ãºÅ#∞ H∆„ «™ê÷~ÚÖ’ J èŒºÜ«∞#O


KÕã≤ ÑÅ∞ Ñ„uHõÅ‰õΩ, [~°flÖòû‰õΩ "åº™êÅ∞ ~å¿ã"å~°∞. q è•#Hõ~°ÎÅ‰õΩ, „Ñ[Å„âıÜ«∞ã¨∞û#∞ HÍOH˜∆OKÕ ~å[H©Ü«∞ áêsìÅ‰õΩ, L^Œº=∞ ã¨Oã¨÷Å‰õΩ, Ç¨Ï‰õΩ¯ÅHÍ~°ºHõ~°ÎÅ‰õΩ PÜ«∞# ~°K«#ÖË Z*O_®QÍ LO_Õq. Ñiâ’ èŒ‰õΩÅ‰õΩ J"Õ ÃÑ ŒÌ=Ú_çã~°∞‰õΩ.

J@∞=O\˜ H˘xfl "åº™êÅ#∞ XHõ ã¨OHõÅ#OQÍ 'Pk"åã¨∞Å∞:K«\ÏìÅ∞–Jaè=$kú— ¿Ñ~°∞`À fã∞‰õΩ~å=_»O =Ú^•=ÇÏO. Pk"åã∞Å Éèí∂q∞Ñ¨~å~¸Hõ~° ã¨=∞ã¨ºÖ’QÆÅ J<ÕHõ ™ê=∂lHõ, ~å[H©Ü«∞, bQÆÖò HÀÏÅ#∞qâı¡+≤OK«@O`À áê@∞, „ÑÉèí∞ «fi "≥·Ñ¶ÖÏºÅ#∞ ZO_»QÆ@ì_»O, ã=∞ãº Ñiëê¯~åxHÑÅ∞ ã∂K«#Å∞ W=fi_»O ÉÏÅQÀáêÖò "åº™êÅÖ’ =∞#‰õΩ Hõ#Ñ_»∞ «∞Ok.

=O ŒÖÏk Pk"åã‘ „QÍ=∂Å#∞ =ÚOKÕ áÈÅ=~°O „áê*‰õΩì x~å‡Ïxfl=ºu~Hã∂Î ÉÏÅQÀáêÖò HÀ~°∞ì Ö’ÑÖÏ |Ü«∞\Ï ‰õÄ_® J<ÕHõ „ÑÜ«∞`åflÅ∞ KÕ™ê~°∞.=∞O_»Å „Ñ*ÏÑi+ ü, „QÍ=∞ãÉèíÅ J#∞=∞u ÖË‰õΩO_®<Õ [~°∞QÆ∞ «∞#fl áÈÅ=~°O„áê*‰õΩì Éèí∂¿ãHõ~°, ÑÙ#~å"åã Ñ äŒHÍÅ#∞ xÅ∞ÑÙ ŒÅ KÕ¿ãO Œ∞‰õΩ HÀ~°∞ìÅÖ’Hã∞Å∞ "Õã≤, H˘xfl KÀ@¡ xÅ∞ÑÙ ŒÅ KÕ~ÚOz Pk"åã‘ Q˘O «∞Hõ‰õΩ è≥·~°ºOHõeyOKå_»∞. Éèí„^•K«ÅOÖ’ Pk"åã‘ ãOÑ¶∞ „Ñux èŒ∞Å`À ã=∂"Õâ◊O U~åÊ@∞KÕã≤ L=∞‡_ç áÈ~å@ P=â◊ºHõ «#∞ q=iOKå_»∞. Pk"åã∞Å‰õΩ ÇÏ‰õΩ¯Å ÉèÏ+<Õ~ÊO Œ∞‰õΩ x~°O «~°O Hõ$+≤ KÕâß_»∞.

L=∞‡_ç ~å¢+ìOÖ’ ã∞=∂~°∞ 830 Pk"åã‘ „QÍ=∂Å∞ Ã+_»∂ºÖò¤ „áêO`åÅ|Ü«∞@ L<åfl~Ú. "å\˜x Ã+_»∂ºÖò¤ „áêO`åÅÖ’ HõÅáêÅ<Õ Pk"åã¨∞Å_ç=∂O_£‰õΩ =∞ ŒÌ «∞ ≥Å∞ÑÙ «∂ „Ñ «ºHõ∆ HÍ~åºK«~°Ö’ áêÖÁæ<åfl_»∞. Pk"åã∞Å∞x~°fiÇ≤ÏOz# J<ÕHõ ~åºbÅÖ’ áêÖÁæx =∞ ŒÌ «∞ ≥eáê_»∞.

≥ÖOQÍ „áêO «OÖ’ áêÅfiOK«, Éèí„^•K«ÅO _çq[#¡Ö’ Q˘uÎHÀÜ«∞ÅP"å™êÅ#∞ «QÆÅÉ\ì "åix J@g Éèí∂=ÚÅ #∞Oz |Ü«∞@‰õΩ ÑO¿ÑO Œ∞‰õΩJ@g JkèHÍ~°∞Å∞ J<ÕHõ K«@ì =ºu~Hõ K«~°ºÅ∞ KÕÑ\ì#ÑÙ_»∞. x~å„â◊Ü«ÚÖ·#J@∞=O\ =O ŒÖÏk Q˘uÎHÀÜ«∞Å‰õΩ JO_»QÍ xez HÀ~°∞ìÖ’ Hã∞Å∞ ^•YÅ∞KÕã≤ "åix `˘ÅyOK«‰õΩO_® L «Î~°∞fiÅ∞ fã∞‰õΩ<åfl_»∞. "åãÎ"åxH 2006‰õΩ=ÚO Œ∞ J@g ÇÏ‰õΩ¯Å QÆ∞iÎOÑÙ K«@ìO ÖË Œ∞. J~Ú#ÑÊ\H© J@g Éèí∂=ÚÅ„Hõ=∞|núHõ~°‰õΩ L ÕÌtOz# JÑÊ\ „ÑÉèí∞ «fi L «Î~°∞fiÅ#∞ Pã~å KÕã∞H˘xrqOKÕ ÇÏ‰õΩ¯ P è•~°OQÍ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ Hã∞Å∞ "åkOKå_»∞. Ö’ «@∞ì J@g„áêO`åÅÖ’ x[x~åú~° KÕã≤ K«@ì=ºu~Hõ K«~°ºÅ‰õΩ áêÅÊ_ç# JkèHÍ~°∞ÅÃÑ·


K«~°ºÅ∞ fã∞HÀ"åÅx _ç=∂O_£ KÕã∂Î L#fl`åkèHÍ~°∞Å‰õΩ ÖËYÅ∞ ~åâß_»∞.g∞_çÜ«∂ •fi~å ã=∞ãº f„= «#∞ „ÑÉèí∞ «fi L#fl`åkèHÍ~°∞Å Œ$+≤ìH fã∞‰õΩ=KÕÛ„ÑÜ«∞ «flO KÕâß_»∞.

Ã+_»∂ºÖò¤ „áêO « ÑOKåÜ«∞ ü qãÎ~° HO„ Œ K«@ìO 1996Ö’, ~å¢+ì K«@ìO1998Ö’ =zÛ#ÑÊ\H© xÜ«∞=∂Å∞ =∂„ «O ~°∂á⁄OkOK«|_»ÖË Œ∞. xÜ«∞=∂Å∞ÖËx HÍ~°O K«∂ÑÙ «∂ K«@ìO J=∞Å∞ KÕÜ«∞‰õΩO_® „ÑÉèí∞ «fiO å`åû~°O KÕã∞ÎO>ËxÜ«∞=∂Å ~°∂ÑHõÅÊ#‰õΩ ÉÏÅQÀáêÖò „ÑÉèí∞ «fiOÃÑ· XuÎ_ç fã∞‰õΩ=KåÛ_»∞. PÜ«∞#rqOz LO_»QÍ ~åHõáÈ~Ú<å 2011Ö’ „ÑÉèí∞ «fiO fã∞‰õΩ=zÛ# xÜ«∞=∂Å"≥#∞Hõ ÉÏÅQÀáêÖò Hõ$+≤ ‰õÄ_® LOk. ÃÑ™ê K«@ì xÜ«∞=∂Å‰õΩ aè#flOQÍ Y=∞‡OlÖÏ¡Ö’ eHõ ~ü ëêÑ¨ÙÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOKÕO Œ∞‰õΩ „Ñ¨Éèí∞ «fiO fã¨∞‰õΩ#fl x~°‚Ü«∂xflÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ ã"åÅ∞ KÕã≤ "ÕÖÏxfl xÅ∞ÑÙ ŒÅ KÕ~ÚOKå_»∞. ÃÑ™ê K«@ìO HO ŒeHõ ~ü ëêÑπ x~°fiÇÏÃÑ· „QÍ=∞ãÉèíH JkèHÍ~°O LOk. W@∞=O\ q+Ü«∂ÅÖ’ÉÏÅQÀáêÖò KÕã≤# Hõ$+≤ Pk"åã∞Å ã‘fiÜ«∞ JkèHÍ~åÅ‰õΩ ÉÏã@QÍ xezOk.

Pk"åã¨∞Å „Ñ¨ã¨∞Î « Ñ¨iã≤÷u≥ÅOQÍ „ÑÉèí∞ «fiO «ÅÃÑ\ì# #∂ «# lÖÏ¡Å U~åÊ@∞, =∞O_»ÖÏÅ

ÑÙ#~H©Hõ~° Ã+_»∂ºÖò¤ „áêO`åÅ#∞ z<åflaè#flO KÕã∂Î Pk"åã∞Å ãfiÜ«∞OáêÅ<å ÇÏ‰õΩ¯#∞ HÍÅ~å¿ã q èŒOQÍ LOk. PO„ èŒ„Ñ Õâò lÖÏ¡Å U~åÊ@∞ K«@ìO1976 HO Œ [~°∞QÆ∞ «∞#fl D Hõã~° «∞Î ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆO S Œ= Ã+_»∂ºÖò HO ŒPk"åã‘ „áêO « ÑiáêÅ# HÀãO á⁄O Œ∞ÑiÛ# x|O èŒ#Å#∞ LÅ¡OÑ¶≤∞OKÕkQÍLOk. PO„ èŒ„Ñ Õâò lÖÏ¡Å U~åÊ@∞ K«@ìO =∞øeHõ ÅHõ∆ºO áêÅ<å HO„^•Å#∞„Ñ[Å‰õΩ JO Œ∞ÉÏ@∞Ö’ LOK«_»"≥∞ÿ Õ WÑÙÊ_»∞ [~°∞QÆ∞ «∞#flk ÑÓiÎ aè#flOQÍLOk. ≥ÅOQÍ ~å¢+ìOÖ’x Y=∞‡O, =~°OQÆÖò, PkÖÏÉÏ £, =∞ÇÏ|∂Éò#QÆ~ülÖÏ¡ÖÖ’ "≥Ú`«ÎO 1165 Ã+_»∂ºÖò¤ „QÍ=∂Å∞ L<åfl~Ú. `≥ÅOQÍ ~å¢+¨ìPq~åƒù"åxH˜ =ÚO Õ Ã+_»∂ºÖò¤ „áêO`åÅÖ’ Pk"åã¨∞Å∞ JkèHõOQÍ L#flã∞=∂~°∞ 247 „QÍ=∂Å#∞ QÆ∞iÎOz, "å\x Ã+_»∂ºÖò¤ „QÍ=∂Å∞QÍ „ÑHõ\OK«=∞xPO„ èŒ„Ñ Õâò „ÑÉèí∞ «fiO HO„^•xH „Ñuáê Œ#Å#∞ ÑOÑ≤OzOk. ≥ÅOQÍ ~å¢+ìOU~°Ê_ç# «~°∞"å « P *Ïa`å#∞ =∞~˘Hõ™êi x~Ìt « ~°∂ÑOÖ’ ÑOÑ≤OK«=∞xHO„ Œ „ÑÉèí∞ «fiO P ÕtOK«QÍ ≥ÅOQÍ „ÑÉèí∞ «fiO 2015Ö’ P „Ñuáê Œ#Å#∞HO„ Œ „ÑÉèí∞`åfixH =∞~À™êi ÑOÑ≤OzOk ‰õÄ_®. Jq WOHÍ HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fi


ÑijÅ#Ö’ LO_»QÍ<Õ (ÃÑ¶·Öò #O. 18014/1/2014) ~å*ÏºOQÆ ã∂ÊùiÎ, xÜ«∞=∂Å‰õΩaè#flOQÍ Ã+_»∂ºÖò¤ =∞O_»ÖÏÅ∞, yi[# LÑ„ÑÏoHõ =∞O_»ÖÏÅ#∞ "≥∞ÿ •#„áêO « =∞O_»ÖÏÅ`À HõeÑ≤ #∂ «# lÖÏ¡Å U~åÊ@∞‰õΩ ≥ÅOQÍ „ÑÉèí∞ «fiOÑÓ#∞HÀ=_»O ~å*ÏºOQÆ q~°∞ ŒúO. Jk Pk"åã∞Å ãfiÜ«∞O áêÅ<å ÇÏ‰õΩ¯#∞âßâ◊fi «OQÍ ã=∂kè KÕÜ«∞_»"Õ∞ J=Ù «∞Ok. Éèí∂iÜ«∂ Hõq∞\© ã≤á¶ê~°∞ûÅ J#O «~°OÃ+_»∂ºÖò¤ „áêO`åÅÖ’ ™ê÷xHõ áêÅ# HÀã"Õ∞ HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fiO ÑOKå~Úf qãÎ~°K«@ìO 1996#∞ (ÃÑ™ê K«@ìO) fã∞‰õΩ=zÛOk. ~å*ÏºOQÆO S Œ= Ã+_»∂ºÖòÖ’¿Ñ~˘¯#fl q èŒOQÍ Pk"åã∞Å ãfiÜ«∞O áêÅ#‰õΩ ÀÇÏ ŒÑ_Õ suÖ’ lÖÏ¡ =∞iÜ«Ú„QÍ=∞ H“xûà◊¡#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂Åx ÃÑ™ê K«@ìO Ã+_»∂ºÖò¤ „áêO`åÅ∞ QÆÅ Jxfl~å¢ëêìÅ#∂ P ÕtOzOk. JO Œ∞=Å¡ #∂ «# lÖÏ¡Å U~åÊ@∞Ö’ Ã+_»∂ºÖò¤ „áêO «~å*ÏºOQÆ xÜ«∞=∂Å#∞ LÅ¡OÑ¶≤∞OK«_®xH gÖË¡ Œ∞. J~Ú<å LÅ¡OÑ¶≤∞ã∞Î<åfl~°∞.

=∂"À~Úã∞ìÅ J*O_®Ö’ XHõ>ÿ# 1/70 Ô~QÆ∞ºÖË+<£ J=∞Å∞ JOâ◊OQÆ «OÖ’ "åiH© „ÑÉèí∞`åfixH© =∞ èŒº [iy# K«~°ÛÖ’¡ „Ñ=ÚYOQÍ „Ñ™êÎ=#‰õΩ=zÛOk. "åi _ç=∂O_£‰õΩ «ÖÁyæ# „ÑÉèí∞ «fiO Éèí∂ãOã¯~°Å HÀãO HÀ<Õ~°∞~°OQÍ~å=Ù Hõq∞\©x xÜ«∞q∞OzOk. Pk"åã‘ Éèí∂ ÇÏ‰õΩ¯Å Ñi~°Hõ∆ HÀãO,^•x`À áê@∞ J<åº„HÍO «"≥∞ÿ# Éèí∂q∞ Pk"åã∞Å‰õΩ uiy ŒH¯O Œ∞‰õΩ DHõq∞\© J<ÕHõ ã≤á¶ê~°∞ûÅ∞ KÕã≤Ok. "å\ J=∞Å∞ HÀãO 2008Ö’ „ÑÉèí∞ «fiOL «Î~°∞fiÅ∞ ‰õÄ_® *Ïs KÕã≤Ok. JO Œ∞Ö’ XHõ\ '™ê^•É·<å=∂Å—ÃÑ· [iy#Éèí∂q∞ | ŒÖÏ~ÚOÑÙ q+Ü«∞OÖ’ Ã+_»∂ºÖò¤ „áêO`åÅ Pk"åã∞Å Éèí∂q∞ÇÏ‰õΩ¯#∞ HÍáê_»@O.

™ê^• É·<å=∂Å‰õΩ ãO|OkèOz E<£ 2, 2014‰õΩ ÑÓ~°fiO ≥ÅOQÍÖ’[iy# Éè í∂q∞ J<åº„HÍO`åÅ#∞ ÖË^• Éè í∂q∞ |^ŒÖÏ~ÚOÑ¨ÙÅ#∞„Hõ=∞|núHõiOKÕO^Œ∞‰õΩ `≥ÅOQÍ „Ñ¨Éèí∞`«fiO 153 r"À#∞ *Ïs KÕã≤Ok.™ê^•Éˇ·<å=∂ÅÃÑ· [iy# Éèí∂ |^ŒÖÏ~ÚOÑ¨Ù‰õΩ ã¨O|OkèOz# Éèí∂q∞≥ÅOQÍÖ’x „Ñu lÖÏ¡Ö’#∂ ã∞=∂~°∞ ÅHõ∆ ZHõ~åÅ∞ LO@∞O Œx JOK«<å.

HÀ<Õ~°∞ ~°OQÍ~å=Ù Hõq∞\© KÕã≤# ã≤á¶ê~°∞ûÅ∞ Pk"åã¨∞Å Éèí∂q∞ Ç¨Ï‰õΩ¯ÅÑÙ#~°∞ Œú~°‰õΩ L ÕÌtOz#q HÍQÍ ≥ÅOQÍ „ÑÉèí∞ «fiO *Ïs KÕã≤# 153 r"À1/70 Ô~QÆ∞ºÖË+<£H «∂@∞¡ á⁄_çKÕ q èŒOQÍ LOk. Pk"åã‘ÜÕ∞ «~°∞Å∞ `å=ÚQÆ «OÖ’ KÕã≤# Éèí∂ P„Hõ=∞Å „Hõ=∞|núHõ~° HÀãO D r"À#∞ qxÜ≥∂yOK«∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. Pk"åã‘ „áêO`åÅÖ’ ™ê^•Éˇ·<å=∂ÅÃÑ· [iy# Éèí∂q∞


| ŒÖÏ~ÚOÑÙÅ∞ ÇÏ‰õΩ¯Å x~åú~°Ö’ K≥Å¡<Õ~°=h, "å\ P è•~°OQÍ f~°∞ÊÅ∞W=fi~å Œh HÀ<Õ~°∞ ~°OQÍ~å=Ù Hõq∞\© L «Î~°∞fiÅ∞ ãÊ+ìO KÕã∞Î<åfl~Ú. WÑÊ\H1/70 Ô~QÆ∞ºÖË+¨<£ J=∞Å∞#∞ ^≥|ƒf¿ã q^èŒOQÍ Pk"åã‘ÜÕ∞`«~°∞Å∞™ê^•É·<å=∂Å#∞ ã$+≤ìOKå~°x Hõq∞\© Jaè„áêÜ«∞Ñ_çOk. 1/70 Ô~QÆ∞ºÖË+<£J=∞Å∞‰õΩ Ñ¨Ó~°fi"Õ∞ Pk"åã‘ÜÕ∞`«~°∞Å =∞^èŒº Éèí∂q∞ |^ŒÖÏ~ÚOÑ¨ÙÅ∞[iy#@∞¡QÍ ™ê^•É·<å=∂Å#∞ ã$+≤ì¿ãÎ "åiH JkèHÍ~°∞Å∞ ÇÏ‰õΩ¯Ñ„ åÅ∞ =∞OE~°∞KÕ¿ã J=HÍâ◊O ÖËHõáÈÖË Œ∞. JO Œ∞=Å¡<Õ J@∞=O\ ™ê^•É·<å=∂ÅÃÑ· (ilãì~üHÍx) [iÑ≤# Pk"åã‘ÜÕ∞ «~°∞Å Éèí∂ ÖÏ"å ÕgÅ#∞ Pk"åã∞Å Éèí∂ ÇÏ‰õΩ¯ÅqKå~°Ö’ Ñ¨iQÆ#Ö’H˜ fã¨∞HÀ‰õÄ_»^Œx '"Õ=ÚÅ ÉèÏã¨¯~°~å=Ù =∞iÜ«ÚPO„ èŒ„Ñ Õâò „ÑÉèí∞`åfixH— =∞ èŒº [iy# Hã∞Ö’ ~å¢+ì ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì Jaè„áêÜ«∞Ñ_çOk.J~Ú<å ~°Hõ∆ âßY Éèí∂=ÚÅ‰õΩ, #QÆ~° „áêO « Éèí∂=ÚÅ‰õΩ (ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £, =~°OQÆÖò)™ê^•É·<å=∂Å P è•~°OQÍ [iQ il¢¿ãì+<£Å‰õΩ q∞#Ç~ÚOÑÙ WzÛ#@∞ìQÍÃ+_»∂ºÖò¤ „áêO`åÅ Éèí∂=ÚÅ‰õΩ 153 r"ÀÖ’ q∞#Ç~ÚOÑÙÅ∞ W=fiHõáÈ=_»O"åiH KåÖÏ #+ìO HõÅ∞QÆ*Ëã∞ÎOk. |OQÍ~°∞ ≥ÅOQÍ ãOHõeÊã∞Î#fl \.P~ü.Zãπ.„ÑÉèí∞ «fiO Pk"åã∞Å ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ D q èŒOQÍ HÍÅ~åÜ«∞_®xH ÑÓ#∞HÀ=_»OQÆ~°›hÜ«∞O. "åi W «~° K«~°ºÅ∞ ‰õÄ_® Pk"åã‘ =ºu~HõOQÍ<Õ LO@∞<åfl~Ú.Ã+_»∂ºÖò¤ „áêO`åÅ‰õΩ Z@∞=O\ q∞#Ç~ÚOÑÙ W=fi‰õΩO_® ~å¢+ìOÖ’x JxflxÜ≥∂[Hõ =~åæÅ ÑikèÖ’ Ô~O_»∞ Ñ_»Hõ QÆ Œ∞Å Wà◊√¡ x~å‡ÏxH P ÕâßeKåÛ~°∞. 1/70 Ô~QÆ∞ºÖË+<£ J=∞Å∞Ö’ LO_Õ KÀ@ „ÑÉèí∞ «fiO Pk"åã∞Å Éèí∂q∞x W «~°∞ÅJ=ã~åÅ HÀãO ZÖÏ "å_»∞‰õΩO@∞Ok?

JÖÏˆQ 'Ç¨Ïi`«Ç¨~°O— ¿Ñ~°∞`À Pk"åã¨∞Å áÈ_»∞ Ç¨Ï‰õΩ¯#∞ J@gJkèHÍ~°∞Å∞ HÍÖ~åã∞Î<åfl~°∞. áÈ_»∞ ™êQÆ∞ #∞Oz Pk"åã∞Å#∞ ˘ÅyOK«= ŒÌxÃÇ·ÏHÀ~°∞ì L «Î~°∞fiÅ∞ L#flÑÊ\H© Y=∞‡O lÖÏ¡Ö’x U#∂¯~ü, EÅ∂~°∞áê_»∞,Œ∞=Ú‡QÆ∂_≥O =∞O_»ÖÏÖ’¡ 1200 ZHõ~åÅ J@g Éèí∂q∞ #∞Oz Pk"åã∞Å#∞

`˘ÅyOKåÅx „Ñ¨Éèí∞`«fiO qÑ¶¨ÅÜ«∞`«flO KÕã≤Ok. Pk"åã¨∞Å∞ J_»=ÙÅÖ’Ñâ◊√=Ùefl "Õ∞ÑÙHÀx=fi‰õΩO_®, HõÅ¿Ñ «~° J@g Ñ¶Å™êÜ«∂xfl ¿ãHõiOK«x=fi‰õΩO_®ÃÑ ŒÌ QÀ «∞Å∞ «qfi ÃÑ\Ïì~°∞. W@∞=O\ K«~°ºÅ∞ J@g ÇÏ‰õΩ¯Å QÆ∞iÎOÑÙK«\ÏìxH q~°∞ ŒúO.

WHõ _» XHõ L^•ÇÏ~°. 456 J@g ÇÏ‰õΩ¯Å Œ~°MÏã∞ÎÅÃÑ· J@gÇÏ‰õΩ¯Å QÆ∞iÎOÑÙ K«@ìO HO Œ qKå~° [iÑ≤ Y=∞‡O lÖÏ¡ HõÖHõì~°∞ J èŒºHõ∆ «#


QÆÅ Hõq∞\© ÇÏ‰õΩ¯ Ñ„`åÅ =∞OE~°∞‰õΩ x~°‚Ü«∞O fã∞‰õΩOk. J~Ú Õ 191Œ~°MÏã∞ÎÅÃÑ· ãO «HõO KÕÜ«∞_®xH áêÅfiOK« _çq[<£ J@g âßMÏkèHÍ~°∞Å∞

x~åHõi¿ãÎ P q+Ü«∞O yi[# ãOH∆=∞ Hõq∞+#~°∞‰õΩ ≥Å∞ÑÙHÀ"åeû# Œ∞ã≤÷uÉèí„^•K«ÅO S.\._ç.U. „áê*‰õΩì JkèHÍiH U~°Ê_çOk. J@g ÇÏ‰õΩ¯Å K«@ìOHÕ^Œ H˘`«ÎQÍ ^Œ~°MÏã¨∞ÎÅ∞ fã¨∞HÀ=_®xH˜ gÅ∞ÖË^Œx L#fl`« J@g âßYJkèHÍ~°∞Å #∞Oz «=∞‰õΩ L «Î~°∞fiÅ∞ (ÃÑ¶·Öò #O. 27554/\l/JHÀì|~ü 2015)L<åflÜ«∞x _çq[<£ J@g âßMÏkèHÍ~°∞Å∞ ãÊ+ìOQÍ K≥ÑÊ_®xfl |\ì J@gÇÏ‰õΩ¯Å QÆ∞iÎOÑÙ K«@ìO 2006 ≥ÅOQÍÖ’ U "Õ∞~°‰õΩ J=∞Å=Ù «∞O^À J~°÷OKÕã∞HÀ=K«∞Û.

WHõ Pk"åã¨∞Å ã¨fiÜ«∞OáêÅ#‰õΩ L^ÕÌtOz# Ã+_»∂ºÖò¤ „áêO`«ÑÖKåÜ«∞`ü qã¨ Î~° K«@ìO (ÃÑ™ê) 1996#∞ `≥ÅOQÍ „Ñ¨Éè í∞`«fiOL^ÕÌâ◊Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ<Õ J=∞Å∞ KÕÜ«∞_»O ÖË^Œ∞. J@g Ç¨Ï‰õΩ¯Å K«@ìO HÕ^Œ„QÍ=∞ã¨Éè íÅ‰õΩ ÅaèOz# JkèHÍ~åÅ#∞ J=∞Å∞ HÍ‰õΩO_® „Ñ¨Éè í∞`«fiO"≥∂HÍÅ_»∞¤`«∞#flk. PO„^èŒ ÃÑ@∞ì|_»∞^•~°∞ÅÃÑ· áÈ~å_ç Ç¨Ï‰õΩ¯Å#∞, ã‘fiÜ«∞áêÅ<åkèHÍ~åxfl, ™êOã¨¯$uHõ Ç¨Ï‰õΩ¯Å#∞ ™êkèOK«∞‰õΩ#fl `≥ÅOQÍ ~å¢+¨ìO~å*ÏºOQÆO QÆ∞iÎOz# Pk"åã∞Å ãfiÜ«∞O áêÅ<åkèHÍ~å<Õfl HÍHõ "åi LxHxÃã· «O ≥|ƒ fÜ«∞_®xH „ÑÜ«∞uflOK«_»O KåÖÏ J<åºÜ«∞O. „ÑÉèí∞ «fi q è•#OPk"åã∞Å r=<åxfl zè„ ŒO KÕã∞Î#flk. W"åfià◊ 153 r"À, ~ÑÙ =∞~˘Hõ L «Î~°∞fi...Pk"åã‘ =ºu~Hõ q è•<åÅ#∞ „ÑuÑ¶∞\OK«HõáÈ Õ ≥ÅOQÍÖ’ Pk"åã∞Å∞«=∞ ÇÏ‰õΩ¯ÖËfl HÍ Œ∞, ™êOã¯$uHõ LxHx Ãã· «O HÀÖ’ÊÜÕ∞ „Ñ=∂ ŒO LOk.

WHõ PO„ èŒ„Ñ Õâò ãOQÆuH =¿ãÎ – |_≥\ò ÖË Œ∞ J<Õ ™ê‰õΩ`À Pk"åã∞Å‰õΩ„ÑÜ≥∂[#O HõeyOKÕ K«\ÏìÅ∞ Ug JHõ _» J=∞Å∞ HÍ=_»O ÖË Œ∞. K«\ÏìÅ∞ J=∞Å∞KÕÜ«∂eû# JkèHÍ~°∞Å‰õΩ W «~° âßYÅ ÉÏ èŒº «Å∞ JÑÊyOz HÍÅÜ«∂Ñ# KÕã∞Î<åfl~°∞.QÆ « „ÑÉèí∞ «fi ÇÏÜ«∂OÖ’ qâßY U*hûÖ’ ÉÏÔH·û\ò «=fiHÍÅ‰õΩ =ºu~HõOQÍ yi[#ãÅÇ =∞O_»e f~å‡xOz# q+Ü«∞O WHõ _» ¿Ñ~˘¯<åe. J~Ú<å ÉÏÔH·û\ò«=fiHÍÅ‰õΩ ãO|OkèOz# r"À 97#∞ *Ïs KÕã≤ Pk"åã∞Å‰õΩ HõO\g∞ Œ

‰õΩ#∞‰õΩÖË‰õΩO_® KÕã∞Î#flk ≥Å∞QÆ∞ Õâ◊O „ÑÉèí∞ «fiO. Pk"åã∞Å Ñ@¡ „Ñã∞Î «O W~°∞„ÑÉèí∞`åfiÅ f~°∂ Pâß[#HõOQÍ ÖË Œ∞. D q è•<åÅ‰õΩ =ºu~HõOQÍ Pk"åã∞Å∞SHõºOQÍ L Œºq∞OKåeû# J=ã~°O ZO ≥·<å LOk.

1/70 Ô~QÆ∞ºÖË+<£, J@g ÇÏ‰õΩ¯Å QÆ∞iÎOÑÙ K«@ìO, Ã+_»∂ºÖò¤ „áêO «ÑOKåÜ«∞f qãÎ~° K«@ìO (ÃÑ™ê) "≥Ú ŒÖ·# Zxfl K«\ÏìÅ∞<åfl ~å[H©Ü«∞ XuÎ_çÖËx HÍ~°OQÍ Jq J=∞Å∞‰õΩ <ÀK«∞HÀ=_»O ÖË Œ#fl ÉÏÅQÀáêÖò Jaè„áêÜ«∞O,P"Õ Œ# D ~°K«#ÅÖ’ qãÊ+ìOQÍ HõxÑ≤™êÎ~Ú. PÜ«∞# ~°K«#Å∞ Pk"åã∞Å‰õΩ,ÇÏ‰õΩ¯Å HÍ~°ºHõ~°ÎÅ‰õΩ J<ÕHõ JOâßÅÃÑ· J=QÍÇÏ# HõeyOK«_»"Õ∞ HÍHõ HÍ~åºK«~°~°∂ÑHõÅÊ#‰õΩ =∂~°æx~Ìâ◊HõOQÍ L<åfl~Ú. PÜ«∞# =∞##∞ =ke"≥o¡# D 7ãO= «û~åÅÖ’ QÆÏOHÍÅÖ’ =∂~°∞ÊÅ∞ LO_»=K«∞Û<Õ"≥∂ QÍh Pk"åã∞Åã=∞ãºÅ =∞øeHõ ãfiÉèÏ=OÖ’ =∂~°∞Ê Ug∞ ÖË Œ∞. J"Õ ã=∞ãºÅ`À Pk"åã∞År=#O zè„ Œ=∞=Ù «∞#flk. Pk"åã∞Å ÇÏ‰õΩ¯Å HÀãO L Œºq∞OKåÅx «#~°K«#Å ^•fi~å ÉÏÅQÀáêÖò WzÛ# Ñ≤Å∞ÑÙ Pk"åã∞Å ÇÏ‰õΩ¯Å J=∞Å∞#∞PHÍOH∆OKÕ "å~°O Œ~°∂ ã‘fiHõi™êÎ~°x, PK«i™êÎ~°x Ptã∞Î<åfl#∞.

Ñ¨ÖÏ¡ „u<å^äŒ~å=Ù10 E<£ 2016

=∂ =∂@ ... Ñ¨~üÃãÊH˜ì"£û 9

=ÚO Œ∞=∂@ ... „u<å äŒ~å=Ù 11

1. '1 PÑ¶π 70— ~° Œ∞Ì: yi[#∞Å ã=∞ãºÅ∞ 23

2. „áê*‰õΩì >ÿQÆ~ü: „Ñ[Å #∞O_ç ÑÙÅ∞Å ãO~°Hõ∆ 34

3. ÑtÛ=∞ QÀ^•=i lÖÏ¡Ö’ '1 PÑ¶π 70— ã=∞ãº:yi[#–yi[<Õ «~° Ñ¶∞~°¬Å∞ 42

4. L «Î~åO„ èŒ lÖÏ¡Ö’¡ ~°OQÆ∞~åà◊¡ "Õ@ – HÍfis „Ñ=∂^•Å∞ 58

5. '1 PÑ¶π 70—H =∞~À QÆO_»O 71

6. ' «∞=∞‡Å— á¶ê~°∞‡ÖÏ Pk"åã∞Å#∞ ãO «$Ñ≤Î Ñ~°KÕ<å? 86

7. K«O„ ŒÉÏ|∞ 'q[<£—Ö’ Pk"åã∞Å∞ 90

8. ~°OQÆ∞~åà◊§ «=fiHõO: ÇÏOQÆ∞^•~°¡ P@Hõ\ì#>Ëì<å? 94

9. U*hûÖ’ ¢ÃÑ·"Õ\ò "≥∞ÿxOQ∑: ~å*ÏºOQÆO U=∞O\’Ok? 99

10. Pk"åã∞Å‰õΩ U =∂„ «O "Õ∞Å∞ KÕÜ«∞x QÆ#∞Å bA#∞ =ºu~H^•ÌO 104

11. J~Ú Œ= Ã+_»∂ºÅ∞#∂, Pk"åã∞Å rq`åbfl ~°H∆OK«∞‰õΩO^•O ~°O_ç 111

12. <åºÜ«∂xHq ~ÀAÅ∞ HÍ=Ù 115

WO Œ∞Ö’

13. JÅ∞ÃÑ~°∞QÆx K˘~°ÉÏ@∞ 119

14. ~å*ÏºOQÆ ã∂„`åÅ Hõ<åfl HÍO„\ÏHõì~°¡ „ÑÜ≥∂[<åÅ∞ q∞#fl! 123

15. J@g"åã∞Å‰õΩ ÃÑ ŒÌ=ÚÑC 126

16. áÈÅ=~°O „áê*‰õΩì: WO «HõO>Ë Ñ¶∞’~°O WOHÀ\ LO_» Œ∞ 130

17. [ÅÜ«∞*ÏxH Pk"åã‘ ãq∞ èŒÅ∞ 142

18. Jaè=$kú–`åºQÆO 145

19. Xi™êû J ŒÌOÖ’ =∞# =ÚYO K«∂ã∞‰õΩO^•=∂? 149

20. K«\ÏìÖË Pk"åã∞Å#∞ "≥∂ãO KÕ™êÜ«∂? 154

21. XHõ ÇÏ‰õΩ¯–=O Œ POHõ∆Å∞ 158

22. L^•~°"å Œ q è•<åÅ∞: Pk"åã∞Å ÇÏ‰õΩ¯Å∞ 163

23. ÇÏ‰õΩ¯Å∞<åfl J=∞Å∞ ã∞<åfl 167

x [=∞~Ú# ã=∞ãºÅ∞ «~°K«∞QÍ J| ŒúÑÙ HÍ~°ÏÅ =Å¡ "≥Å∞QÆ∞K«∂ã∞ÎO\Ï~Ú. ™ê=∂lHõ K≥· «#ºO «ÅHO Œ∞Å∞QÍ L#flO « HÍÅOWk «ÑÊ Õ"≥∂. K≥· «#ºO Ñ^•~å÷xH „ÑuÑ¶Å#"Õ∞ HÍh P „ÑuÑ¶Å#OÜ«∂O„uHõOQÍ [~°QÆ^Œ∞. ™ê=∂lHõOQÍ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. JkèHÍ~°ÉèÏ=*ÏÅO •xx [Ö¡_» Ñ_»∞ «∞Ok. P ÉèÏ=*ÏÅO ZO « ÉÅOQÍLO>Ë K≥· «#ºO JO « «ÅHO Œ∞Å∞QÍ LO@∞Ok. XHõ ã=∞ãº=∞# Hõà◊§ =ÚO Õ L<åfl =∞#O ^•xx QÆ∞iÎOK«=Ú. Jk QÆ∞iÎOÑÙá⁄O^•ÅO>Ë =ÚO^Œ∞ P QÆ∞iÎOÑ¨Ù ™êkèHÍ~°`«#∞ (legitimacy)™êkèOK«∞HÀ"åe. ^•x QÆ∞iOz ã¨∞„Ñ‘OHÀ~Àì, Ç≤ÏO Œ∂ k#Ñ¨„uHÀ=∂\Ï¡_®e. JÑC_»∞ =∞#O ‰õÄ_» =∂\Ï¡_» åO. =∞# Õâ◊OÖ’xáœ~°ÇÏ‰õΩ¯Å ãOÑ¶∂Å∞ ZO`À „â◊q∞Oz ¿ãHõiOz# x"ÕkHõÅ#∞=∞~åº Œã∞ÎÅ∞ Ñ\ìOK«∞HÀ~°∞. HÍh J"Õ x"ÕkHõÅ#∞ «á⁄ÊÑCÅ Ñ\ìHõãÇ≤Ï «O ÖË‰õΩO_® >ÿÑÙ KÕã≤ P"≥∞flã‘ì WO@~fl+#Öò‰õΩ ÑOÑ≤ Õ, "å~°∞^•xx «=∞ <≥·ãiæHõ, ™êOã¯$uHõ J*Ï#O`À JãÎ=ºãÎOQÍ ãOH∆ÑÎOKÕã≤ ÅO_»<£ #∞O_ç q_»∞ ŒÅ KÕ¿ãÎ, 'P"≥∞flã‘ì iáÈ~°∞ì ZO « q=~°OQÍLOn— Jx "≥∞K«∞Û‰õΩO@∂ K« Œ∞=Ù`å~°∞.

Pk"åã∞Å Éèí∂q∞ ã=∞ãº =∞# Õâ◊OÖ’ ‰õΩÅ ã=∞ãºJO « „áêp#"≥∞ÿ# ã=∞ãº. J~Ú Õ D =∞ èŒº<Õ Jk JHõ™ê‡ «∞ÎQÍQÆ∞iÎOÑÙ á⁄OkOk. ~å¢+ì „ÑÉèí∞ «fiO Ô~QÆ∞ºÖË+<£ 1 PÑ¶π 1970x

'1 PÑ¶π 70— ~° Œ∞Ì:yi[#∞Å ã¨=∞ã¨ºÅ∞


(‰õΩ¡ÑÎOQÍ '1 PÑ¶π 70—) ~° Œ∞Ì KÕÜ«∂Åx x~°‚~ÚOK«∞HÀ=_»O`À Jk K«~°Û‰õΩ =zÛOk.P ÃÑ·#–JHõ™ê‡ «∞ÎQÍ K≥· «#º=O «∞Å~Ú# q^•º=O «∞Å∞ H˘O Œ~°∞ 'yi[#∞ÅÖ’Hõ ŒeHõ ÖË ŒO_ô— Jx ÃÑ Œq q~°∞ã∞Î<åfl~°∞ ‰õÄ_». '1 PÑ¶π 70— ~° Œ∞Ì QÆ∞iOz'yi[#∞Å∞ U=∞#∞‰õΩO@∞<åfl~À ≥Å∞ã∞‰õΩO^•—=∞x ÉÃãûH¯ L@∂fl~°∞‰õÄ,"≥OHõ\ÏÑÙ~åxH© áÈ~Ú# Ñ„uHÍ qÖËHõ~°∞Å∞ KåÖÏ x~åâ◊ À uiy=KåÛ~°∞.

HÍx x*ÏxH yi[#∞ÅÖ’ «=∞ Éèí∂q∞ ã=∞ãº QÆ∞iOz KåÖÏ Hõ ŒeHõLOk–W"åfiàı HÍ Œ∞, ZÑC_»∂ LOk. ^•xH ™êHõ∆ºO ã≤Ñ≤S (ZO–ZÖò) „QÆ∂ÑÙÅ=∞ ŒÌ «∞`À ~å¢+ìOÖ’x yi[#∞Å∞ 1 ÅHõ∆ ZHõ~åÅ‰õΩ ÃÑ·QÍ J_»q Éèí∂q∞x #iH™êQÆ∞KÕã∞‰õΩO@∞<åfl~°x „ÑÉèí∞ «fi"Õ∞ J#_»O. =∞i D ~° Œ∞Ì#∞ QÆ∞iOz "åà◊§Ö’ÃÑ ŒÌ JÅ[_ç ÖË ŒO>Ë •xH JãÅ∞ HÍ~°O P Ô~QÆ∞ºÖË+<£#∞ „ÑÉèí∞ «fiO Z#fl_»∂ã=∞~°÷=O «OQÍ J=∞Å∞ KÕÜ«∞HõáÈ=_»"Õ∞. ^•x=Å¡ Z#fl_»~Ú<å „ÑÜ≥∂[#Oá⁄Ok LO>Ë W"åfià◊ Jk áÈ`ÀO Œx ÉÏ èŒÑ_Õ"å~°∞. HÍy «Og∞ Œ K«∂¿ãÎ JO Œ∞Ö’Hõ#|_Õ Ñ\+ì=∞~Ú# xÜ«∞=∂Å∞ J=∞Å∞Ö’ Z#fl_»∂ Œ~°≈#O DÜ«∞ÖË Œ∞HÍ|>Ëì å=Ú U^À áÈQ˘@∞ì‰õΩO@∞<åfl=∞x ™ê=∂#º yi[#∞Å‰õΩ ' ≥eÜ«∞ Œ∞—.K« Œ∞=Ù‰õΩ#fl"åà◊§‰õΩ LO_Õ Ñ~å~¸Hõ$ « K≥· «#ºOÖ’ XHõ JOâ◊O Uq∞@O>Ë"åà◊§ Œ$+≤ìÖ’ ÉèÏ+‰õÄ =∂@Å‰õÄ K«\ÏìÅ‰õÄ HÀ~°∞ì f~°∞ÊÅ‰õÄ XHõ ãfiÜ«∞OJã≤Î`«fiO LO@∞Ok. XHõ Jaè„áêÜ«∂xfl LK«ÛùiOK«QÍ<Õ U^À LxH˜Ö’H˜=KÕÛã≤O Œx ÉèíÜ«∞Ñ_ç ã≤QÆÑ@¡‰õΩ ky#>Ëì XHõ K«@ìO (ÖËHõ r"À J~Ú<å ã~)*Ïs HÍQÍ<Õ U^À LxHÖ’H =KÕÛã≤O Œx ÉèíÜ«∞Ñ_»_»O / Pâ◊Ñ_»_»O [~°∞QÆ∞ «∂LO@∞Ok (Ñ„uHõÅ∞ "≥Ú Œ\^•x`À#∂, =$uÎ ãOÑ¶∂Å∞ Ô~O_»=^•x`À#∂ HÍÅH∆ÑOKÕã∞ÎO\Ï~Ú). [#O =∞@∞ì‰õΩ ÕxHõ~Ú<å ™ê=∂lHõ ~°∂ÑO =zÛ#ÑC_Õ Jã≤Î «fiOL#fl@∞ì QÆ∞iÎ™êÎ~°∞. JO Œ∞H =∞#O P"Õâ◊Ñ_»=∞#flÑC_»ÖÏ¡ P"Õâ◊Ñ_»~°∞. WO Œ∞Ö’Ô~O_»∞"≥·ÑÙÖÏ Ö’ÑO ÖËHõáÈÖË Œ∞ QÍh =∞#O =∂„ «O =∞# JÇÏOÉèÏ=O`À[#OÖ’<Õ Ö’ÑO LO Œ#∞‰õΩO\Ï=Ú.

J|^ŒúÑ¨Ù HÍ~°ÏÅ =Å¡ "åã¨Î"åÅ#∞ QÆ∞iÎOK«_»OÖ’ LO_Õ ã¨=∞ã¨ºUq∞@O>Ë =∞#O P "åã¨Î"åÅ#∞ Jã¨Î=ºã¨ÎOQÍ QÆ∞iÎ™êÎO. XHõ q+¨Ü«∞Ox[=∞~Ú#O`« =∂„`å# QÆ∞iÎOK«O. Jk ™êkèHÍ~°=∞~Ú# =ºH©ÎHõ~°á⁄Ok#ÑC_»∞ =∂„ «"Õ∞ QÆ∞iÎ™êÎO. JO>Ë =∞# KÕ « QÆ∞iÎOÑÙ á⁄O Õk JãÅ∞q+Ü«∞OHÍHõ Jk =ºH©ÎHõ~° á⁄Ok# ~°∂ÑO =∂„ «"Õ∞ J=Ù «∞Ok. „Ñã∞Î «L^•ÇÏ~° QÆ∞iOz K≥áêÊÅO>Ë, yi[#∞Å ã=∞ãºÅ QÆ∞iOz =∂\Ï¡_Õ@ÑC_»∞


"≥∞ÿ •# „áêO`åÅ "åi ^ÀÑ≤_ô Œ∞~å„Hõ=∞Å#∂, „ÑÉèí∞ «fiO 'i[~üfi— á¶êÔ~ãπì¿Ñ~°∞ g∞ Œ J_»=ÙÅ#∞ «# Pã≤ÎQÍ „ÑHõ\OK«∞H˘#_®hfl q_»nã≤ K«∂_»_»O Hõ+ìO.J~Ú`Õ '1 PÑ¶π 70— ~°^Œ∞Ì QÆ∞iOz k#Ñ¨„uHõÅÖ’ =zÛ# "åº™êÅÖ’#∂,iáÈ~°∞ìÅÖ’#∂ D Ô~O_»= JOâ◊O „Ñ™êÎ=<Õ ÖË Œ∞. JãÅ∞ Jk XHõ ã=∞ãºJ#fl QÆ∞iÎO¿Ñ ÖË Œ∞. POQÆ¡ #∞_çHÍ~°OÖ’ K≥áêÊÅO>Ë i[~üfi á¶êÔ~ãπì J<Õk XHõholy cow. ^•x=Å¡ yi[#∞Å‰õΩ #+¨ ìO [iy<å =∞#O ^•xx XHõK«~°ÛhÜ«∂Oâ◊OQÍ<Õ QÆ∞iÎOK«O. i[~üfi á¶êÔ~ã∞ìÅ =Å¡ Ñiã~åÅ ã=∞ «∞ÖÏºxHÀ,"å`å=~° Ñiâ◊√„Éèí «HÀ #+ìO Jx Z=~°~Ú<å 'JO «~åfÜ«∞ xÑÙ∞Å∞— JO>Ë|Çïâß JÑC_»∞ ^•x QÆ∞iOz =∂\Ï¡_» å"Õ∞"≥∂.

<åQÆiHõ ã¨=∂[O "≥Ú^ŒÅ~Ú#Ñ¨Ê\˜ #∞O_ô–JO>Ë =∞#∞+¨µÅ∞=º=™êÜ«∞O KÕÜ«∞_»O <Õ~°∞ÛH˘#flÑ¨Ê\˜ #∞O_ô–Pk"åã¨∞Å Éèí∂=ÚÅ#∞<åQÆi‰õΩÅ∞ HÍ*ËÜ«∞_»O [~°∞QÆ∞`«∂<Õ LOk. Pk"åã¨∞Å∞ D ^•_çx„ÑuÑ¶∞\OKå~°∞, ÖÁOyáÈÜ«∂~°∞, „ÑuÑ¶∞\OK«ÖËHõ áêiáÈÜ«∂~°∞. g@xfl\^•YÖÏÅ∂ =∞# K«i„ «Ö’#∂, ÑÙ~åÏÅÖ’#∂ HÍ=Åã≤#xfl ^˘~°∞‰õΩ`å~Ú.Éèí∂q∞x P„Hõq∞OK«∞HÀ=_»OÖ’#∂, HÍáê_»∞HÀ=_»OÖ’#∂ ~å*ÏºkèHÍ~°O«ÑÊxãi J=ã~°O HÍ|\©ì, ~åAÅ∞ KÕã≤# Ü«Ú^•úÖË K«i„ « JxÑ≤OK«∞‰õΩOk

HÍ|\©˜ì, =∞# K«i„ «#∞ =∞#O ÑÙ~åÏÅÖ’ ^•K«∞‰õΩ<åflO HÍ|\©ì Wq W@∞Õ=Ùà◊¥§, J@∞ ~åHõ∆ã∞Å∂ xëê Œ∞Å∂ Ü«∞‰õ∆ΩÅ∂ "≥Ú ŒÅ~Ú# "åi =∞ èŒº

[iy# Ü«Ú^•úÅ ~°∂ÑOÖ’ =∞#‰õΩ Hõ#|_» å~Ú.~å*ÏºÅ∞ |ÅOQÍ#∂, HO„nHõ$ «OQÍ#∂ L#flÑC_»∞ Éèí∂=ÚÅ P„Hõ=∞Ë

HÍHõ J_»q ãOÑ Œ g∞ Œ Pk"åã∞Å #∞O_ç tã∞Î =ã∂Å∞ KÕ¿ã JkèHÍ~°=¸,"≥\ìKåHs "≥\ì=Ú_»∞ÑÙÅ∂ ã‘fiHõiOKÕ ÃÑ «Î#=¸ ‰õÄ_» <åQÆi‰õΩÅ∞ HÀ~°∞‰õΩ<åfl~°∞.^•xHÀã¨O Pk"åã¨∞Å g∞^Œ [g∞O^•~°∞Å#∞ xÜ«∞q∞OK«_»O`À ÉÏ@∞,Pk"åã∞ÅÖ’<Õ tã∞Î =ã∂Å∞ KÕã≤ÃÑ>Ëì ŒàÏ~°∞Å#∞ «Ü«∂~°∞KÕÜ«∞_»O [iyOk(QÀ^•=i U*hûÖ’ gix =Ú~îå^•~°∞¡ J<Õ"å~°∞). nxx ‰õÄ_» yi[#∞Å∞ H˘O «„ÑuÑ¶∞\OK«_»O, P ÃÑ·# ÖÁOyáÈ=_»O ÖËHõ áêiáÈ=_»O [iyOk. ÉOQÍÖò„ÃÑã≤_≥hûÖ’ „a\+π "åà◊√§ =º=ã‘÷HõiOz# [g∞O^•s =º=ã÷ J_»=ÙÅ g∞ Œ‰õÄ_» «# ÃÑ «Î<åxfl „ÑHõ\OK«∞HÀ=_»O ãO ä•Öò áÈ~å\ÏxH HÍ~°O HÍQÍ,QÀ^•=i U*hûÖ’ XHõ â◊ å|ÌO ÃÑ·QÍ Z_» ≥iÑ≤ ÖË‰õΩO_» ™êy# JÅ[_çH QÆÅHÍ~°ÏÅÖ’ =Ú~îå^•s =º=ã÷ XHõ\.


16= â◊`å|ÌO =∞^èŒºÉèÏQÆOÖ’<Õ–JO>Ë ^Õâ◊OÖ’ „a\˜+π PkèÑ¨`«ºO<≥ÅH˘#Hõ=ÚO Õ–~°OÑKÀ_»=~°O „áêO «ÑÙ yi[#∞Å∞ UÅ∂~°∞ Ñ@ìO g∞ Œ^•_çKÕã≤ P Ñ@ì"åã∞Å#∞ ÉèíÜ«∞„ÉèÏO «∞efl KÕâß~°x "≥<≥flÅHõO\ ~åÑ¶∞=Ü«∞ºJO\Ï~°∞. JO «HõO>Ë ÑÓ~°fiO HÍHõfÜ«ÚÅ PkèÑ`åºxH =ºu~HõOQÍ =~°OQÆÖòlÖÏ¡ J_»q„áêO «ÑÙ HÀÜ«∞Å∞ KÕã≤# „ÑuÑ¶∞@# ÑÙ~åO ~°∂ÑOÖ’ K«i„ «ÔHH¯Ok.P áÈ~å@OÖ’ K«xáÈ~Ú# ã=∞‡Hõ ™ê~°ÅHõ Å∞ yi[# Õ= «Å~Ú–P «~°∞"å «JHõ _»‰õΩ áÈ~Ú ã≤÷~°Ñ_ç# "≥∞ÿ •# „áêO`åÅ "åiH ‰õÄ_» Õ= «Å~Ú–WÑÊ\H©"Õ∞_®~°O *Ï «~°Ö’ ÃÑ ŒÌÜ≥∞ «∞Î# ÑÓ[Å∞ JO Œ∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. JO «HõO>Ë WOHÍÑÓ~°fiO =∞ø~°º K«„Hõ=~°∞ÎÅ∞ ‰õÄ_» Pk"åã∞Å #∞O_ç „ÑuÑ¶∞@# Z Œ∞~˘¯<åfl~°xK«i„ « K≥|∞ «∞Ok.

Éèí∂q∞ Œ∞~å„Hõ=∞, tã∞Î =ã∂Å∞, x~°ƒO èŒÑÙ =Ú_»∞ÑÙÅ∞, "≥\ì KåHs,g@xfl\`ÀÉÏ@∞ J_»=ÙÅÖ’H „Ñ"ÕtOz# <åQÆiHõ áêÅ<å Ü«∞O„`åOQÆO, •xH™êfiÉèÏqHõ=∞~Ú# Jqhu, Jz"Õ`«–Wg =∞^èŒºÜ«ÚQÍÅÖ’ yi[#∞Å∞<åQÆi‰õΩÅ #∞O_ç Z Œ∞~˘¯#fl ã=∞ãºÅ∞. J~Ú Õ „ÑÑOK«OÖ’H 'ÃÑ@∞ì|_ç—J<Õk „Ñ"ÕtOK«_»O`À "åà◊§ ã=∞ãºÅ∞ ÃÑiQÍ~Ú. J_»=ÙÅÖ’ ^˘iH HõÅÑ,Yx*ÏÅ∞ ÃÑ@∞ì|_çH KåÖÏ J=ã~°O. "å\HÀãO ÃÑ@∞ì|_ç J_»=ÙÅ#∞ ÃÑ ŒÌÜ≥∞ «∞Î# <åâ◊#O KÕã∞ÎOk. Ü« ~°ÑπÖ’ ™ê=∂lHõ PkèÑ «ºO ™êkèOz# ÃÑ@∞ì|_ç=∞#É’\ ÕâßÅ#∞ =ÅãÅ∞QÍ ÖÁOQÆnã∞‰õΩOk. WHõ _ç ãHõÅ ãOÑ ŒÅ`ÀÉÏ@∞J@g ãOÑ Œ#∞ ‰õÄ_» «# QÆ∞Ñ≤Ê\’¡H fã∞‰õΩOk. èŒfiOãO KÕã≤Ok. =∞# Õâ◊OÖ’„a\+π"åà◊√§ «=∞ ~°"åÏ J=ã~åÅ HÀãO Ô~·Å∞ =∂~åæÅ∞ "ÕÜ«∞_»O`À Ô~·ÖËfiã‘¡Ñ¨~°¡‰õΩ HÍ=Åã≤# HõÅÑ¨HÀã¨O Ç≤Ï=∂ÅÜ«∞ Ñ¨~°fi`åÅ ^Õ=^•~°∞ J_»=ÙÅ∞q™êÎ~°OQÍ èŒfiOãO J~Ú<å~Ú. P èŒ∞xHõ HÍÅOÖ’ J_»=ÙÅ q èŒfiOãO P ~°HõOQÍ"≥Ú ŒÅ~ÚOk. P «~°∞"å « cÇ~ü, ÉOQÍÖò, Xi™êû ~å¢ëêìÅ∞ Hõe¿ã KÀ@#∞#flYx[ ãOÑ Œ („Ñ è•#OQÍ W#∞=Ú, ÉÁQÆ∞æ, ã∞#flÑÙ~å~Ú) HÀãO J_»=ÙÅÖ’HÃÑ@∞ì|_ô, ^•x"≥O@ „ÑÉèí∞ «fi=¸ „Ñ"ÕtOKå~Ú. áÈ#∞áÈ#∞ ÃÑiy# <åQÆiHõJ=ã~åÅ HÀãO–WO\ Œ∂ÖÏÅ‰õΩ HõÅÑ, «Å∞ÑÙÅ‰õΩ H\H©Å‰õΩ HõÅÑ, Ñ¶iflK«~ü‰õΩHõÅÑ, F_»Å x~å‡ÏxH HõÅÑ, HÍy «ÑÙ QÆ∞AHÀãO HõÅÑ–WÖÏ J_»=ÙÅ g∞ ŒÃÑ@∞ì|_ç ^•_ç ÃÑ~°∞QÆ∞ «∂ =zÛOk. D HõÅÑ HÀã"Õ∞ P «~åfi « „ÑÉèí∞ «fiOJ_»=ÙÅ#∞ 'ãO~°H∆OK«_»O— "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\ìOk. JÑÊ\ #∞Oz ~°H∆ « J_»=ÙÅÖ’„ÑÉèí∞`åfixH©, •x HÍO„\ÏHõì~°¡‰õÄ «ÑÊ "Õ~ Z=fiiH© Hõ>ì H˘@∞ì‰õΩ<Õ ÇÏ‰õΩ¯ ÖË Œ∞.J_»=ÙÅÖ’ =º=™êÜ«∞O KÕã∞‰õΩ<Õ ÇÏ‰õΩ¯ JãÖË ÖË Œ∞.


„áêp# HÍÅO #∞O_ç [~°∞QÆ∞ «∞#fl "≥∞ÿ •# „áêO`åÅ"åi Œ∞~å„Hõ=∞`ÀÉÏ@∞, ÃÑ@∞ì|_ç ~°OQÆ„Ñ¨"Õâ◊O`À KåÖÏ ÃÑiyáÈ~Ú# D x~°ƒO^èŒO ‰õÄ_»Pk"åã¨∞Å Éèí∂q∞ ã¨=∞ã¨º‰õΩ H©ÅHõ=∞~Ú# q+¨Ü«∞"Õ∞. ~°H˜∆`« =<åÅÖ’=º=™êÜ«∞O KÕã¨∞HÀÖËHõáÈ=_»"Õ∞QÍHõ, WÅ∞¡ Hõ@∞ìHÀ=_®xH˜ Hõ>ì HÍ"åÅ<åfl,Ñâ◊√=ÙÅ#∞ J_»=ÙÅÖ’ "Õ∞ÑÙHÀ"åÅ<åfl J@gâßY L^ÀºQÆ∞Å‰õΩ HÍ#∞HõÅ∂ÅOKåÅ∂ WÜ«∂ºeû =zÛOk. D Ô~O_çO\˜ Ñ¶¨e`«OQÍ yi[#∞Å Ñ¨iã≤÷uJ_»Hõ ≥Î~°Ö’ áÈHõK≥Hõ ÖÏQÍ «Ü«∂Ô~·Ok.

"≥∞ÿ •# „áêO`åÅ "åà◊√§ yi[#∞Å∞ ™êQÆ∞ KÕã∞‰õΩO@∞#fl Éèí∂=Úefl~°Hõ~°HÍÅ Ñ Œú «∞ÅÖ’ P„Hõq∞OK«∞‰õΩ<åfl~°∞. ~åAÅ #∞O_ç, #"å|∞Å #∞O_ç PÉèí∂=ÚÅ#∞ 'W<å=Ú—Å∞QÍ á⁄Ok P„Hõq∞OK«∞‰õΩ#fl"å~°∞ H˘O^ŒÔ~·`Õ,=º=™êÜ«∂xfl Jaè=$kú KÕã≤ «=∞ Éèí∂q∞tã∞Î#∞ ÃÑOK«∞‰õΩ<Õ L ÕÌâ◊O`À ~åAÅ∞yi[#∞Å∞ ™êQÆ∞KÕã¨∞Î#fl Éèí∂=ÚÅ#∞ "≥∞ÿ^•# „áêO`«O "åiH˜ J=∞‡QÍH˘#∞‰õΩ¯#fl"å~°∞ =∞iH˘O Œ~°∞ (áêÅ<å Ü«∞O„`åOQÆO «# Ô~"≥#∂º ÃÑOK«∞HÀ=_®xHW^˘Hõ J#∞=~Ú# =∂~°æO Jx H“\Å∞º_»∞ «# J~°÷âß¢ãÎOÖ’ ã∂zOKå_»∞. =∞ø~°∞ºÅ#∞O_ç ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ #"å|∞Å ^•HÍ D ^Õâßxfl Ue# ~åAÅO`å D ã¨∂H˜ÎxJ#∞ãiOKå~°∞). WOH˘O Œ~°∞ ~°Hõ~°HÍÅ zÅ¡~° "åºáê~åÅ`À yi[# „áêO`åÅÖ’H„Ñ"ÕtOz "åà◊§‰õΩ q∞Å∞¡|@ìÅ∂, á⁄QÍ‰õÄ Jq∞‡ JO Œ∞‰õΩ „ÑuÑ¶ÅOQÍ J_»qãOÑ Œ#∞ HÍ~°∞K«=QÍæ "åà◊§#∞O_ç ÀK«∞H˘x ÖÏÉèÏÅ∞ ãOáêkOz P ÖÏÉèÏÅ`À=∞m§ yi[#∞Å Éèí∂=ÚÅ#∞ H˘<åfl~°∞. WOH˘O Œ~°∞ yi[#∞Å‰õΩ qÑs «=∞~Ú#=_ô¤H JÑCezÛ ÉÏH© ÖHõ Å∞ XHõ\H Ô~O_»∞ K≥Ñ≤Ê "åà◊§ Éèí∂=ÚÅ∞ HÍ*Ëâß~°∞.H˘O Œ~°∞ D ÉÏ èŒÖËg∞ ÖË‰õΩO_® =\ì HõO_»|ÅO`À yi[#∞Å Éèí∂=ÚÅ#∞P„Hõq∞OK«∞‰õΩ<åfl~°∞. WOHÍ H˘O^Œ~°∞ [g∞O^•~°¡‰õÄ, Ô~"≥#∂º JkèHÍ~°¡‰õÄ,Ñ\ÏfisÅ‰õÄ ÅOKåÅ∞ WzÛ yi[#∞Å Éèí∂=ÚÅ#∞ «=∞ ¿Ñi@ ~å~ÚOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. gà◊§O^Œ~°∂ ÃÑ^ŒÌ Éèí∂™êfi=ÚÅ∞ HÍ~°∞ QÍh giÖ’ '<åºÜ«∞OQÍ—Éèí∂=ÚÅ∞ ãOáêkOz# "å~°∞ |ÇïH˘kÌ =∞Ok =∂„ «"Õ∞.

D q èŒOQÍ "≥∞ÿ •# „áêO`åÅ"å~°∞ XHõ =~° ŒQÍ yi[# „áêO`åÖ’¡H„Ñ"ÕtOKå~°∞. W"åfià◊ ~å¢+ìOÖ’x Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅ [<åÉèÏÖ’ 48 âß «O^•HÍ yi[<Õ «~°∞Å∞ L<åfl~°∞. Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅÖ’x Ñ\Ïì Éèí∂=ÚÖ’¡ 56âß «O D yi[<Õ «~°∞Å ¿Ñ~°∞g∞ Õ LOk (Ñ\Ïì yi[#∞Å ¿Ñ~°∞ g∞ Œ LO_çyi[<Õ «~°∞Å∞ ~°Hõ~°HÍÅ <≥áêÅ`À J#∞Éèíq™ÈÎ#fl Éèí∂=ÚÅ#∞ ‰õÄ_® ÖHõ QÆ_ç Õ Wk


ZO «ÖË Œ<åfl 70 âß`åxH ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok). Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅÖ’ yi[<Õ «~°∞Å|ÅO WO «QÍ LO_»QÍ, W@∞ yi[#∞Å Ñiã≤÷u Uq∞@O>Ë "åi [<åÉèÏÖ’ 60âß «O ÃÑ·QÍ Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅ "≥Å∞ÑÅ x=ã≤ã∞Î<åfl~°∞. Z‰õΩ¯=QÍ "≥∞ÿ •#„áêO`åÅÖ’ x=ã≤OKÕ ÅOÉÏ_®Å#∞ XHõ Œâß|ÌO „H «O JHõ™ê‡ «∞ÎQÍ Ã+_»∂ºÅ∞¤≥QÆQÍ QÆ∞iÎOK«_»O D qz„ « Ñiã≤÷uH H˘O «=~°‰õΩ HÍ~°O HÍQÍ, =∞# ~å¢+ìOÖ’

HÀÜ«∞, QÀO_»∞ ≥QÆÅ`ÀÉÏ@∞ „Ñ è•# yi[# ≥QÆÅ~Ú# Z~°∞HõÅ, Ü«∂<åk ≥QÆÅ∞x=ã≤OKÕ „áêO`åÅÖ’ Éèí∂q∞ Œ∞~å„Hõ=∞ #∂\H #∂~°∞ âß «O [iyáÈ~Ú J ŒO`å‰õÄ_» WÑÊ\H "≥∞ÿ •# „áêO «O 'J~ÚáÈ~Ú LO_»_»O— nxH „Ñ è•# HÍ~°O."åà◊§ Éèí∂q∞ ã=∞ãº#∞ K«i„ « WÑÊ\H D ~°HõOQÍ 'Ñi+¯iOKÕã≤Ok—. WOHõq∞yeOk QÀO_»∞, HÀÜ«∞, W «~° z#fl ≥QÆÅ „Ñ[Å∞ =∂„ «"Õ∞. "åi ã=∞ãº#∞‰õÄ_» Z~°∞HõÅ, Ü«∂<å Œ∞Å ã=∞ãºÖÏQÍ Ñi+¯iOKÕ¿ãÎ WHõ ~å¢+ìOÖ’ Ã+_»∂ºÅ∞¤„áêO`åÅ<Õ"Õ LO_»#Hõ ~¡ Œ∞. Ç~ÚQÍ Z=~°~Ú<å ZHõ _»~Ú<å Éèí∂=ÚÅ∞H˘#∞H˘¯h, J=Ú‡H˘h ã∞YOQÍ „| «H˘K«∞Û–™ÈÎ=∞ « LO>Ë.

D ~°HõOQÍ yi[<Õ «~°∞Å Œ∞~å„Hõ=∞ [iy#ÑC_»ÖÏ¡ yi[#∞Å∞ J_»qÖ’=∞iO`« Ö’Ñ¨eH˜ áÈ~Ú, K≥@¡#∞ #~°∞H˘¯x WOH˘OK≥O Éèí∂q∞ ™êQÆ∞Ö’H˜≥K«∞Û‰õΩO\Ï~°∞. x*ÏxH D J=HÍâ◊O L#flO « HÍÅO "åà◊√§ "≥∞ÿ •#„áêO`åÅ

"åi ^•_çx ÃÑ ŒÌQÍ „ÑuÑ¶∞\OK«HõáÈ=K«∞Û#∞ ‰õÄ_». J~Ú Õ „ÑÉèí∞ «fiO ~°H∆ «=<åÅ ¿Ñi@ D J=HÍâ◊O ‰õÄ_» ÖË‰õΩO_» KÕÜ«∞_»O =Å¡ yi[#∞Å∞ „ÑÉèí∞`åfixH=ºu~HõOQÍ u~°QÆ|_»Hõ «ÑÊÖË Œ∞. P èŒ∞xHõ HÍÅOÖ’ (JO>Ë „a\+π"åi PQÆ=∞#O«~°∞"å «) [iy# yi[# áÈ~å\ÏÅ#∞ =¸_»∞ HÀ=Å∞QÍ qÉèílOK«=K«∞Û#∞.

XHõ\–"≥∞ÿ •# „áêO`åÅ =_ô¤ "åºáê~°ã∞ÎÅ‰õÄ, Éèí∂q∞ Œ∞~å„Hõ=∞^•~°∞Å‰õÄ=ºuˆ~HõOQÍ [iy#q. Ô~O_»∞–yi[#∞Å #∞O_ç tã¨∞Î ¿ãHõiOKÕ L^ÕÌâ◊O`À<≥ÅH˘eÊ# Ô~"≥#∂º Ü«∞O„`åOQÆO J#∞ãiOKÕ ^ÀÑ≤_ô Ñ Œú «∞Å‰õΩ =ºu~HõOQÍ[iy#q. =¸_»∞–J_»=ÙÅ g∞ Œ QÆ∞`åÎkèÑ`åºxfl „ÑHõ\OK«∞H˘x yi[#∞Å‰õΩJq JO Œ∞ÉÏ\’¡ ÖË‰õΩO_» KÕã≤, ÅOKåÅ`À#∂, HÀ~°∞ì Hã∞Å`À#∂ Ñ‘_çOKÕ„ÑÉèí∞`åfixH =ºu~HõOQÍ [iy#q. Éèí∂q∞ tã∞Î „áê è•#º « «QæH˘nÌ Ô~O_»=HÀ=‰õΩ K≥Ok# ãOÑ¶∞~°¬Å∞ «yæ<å, ÑiáêÅ<å Ü«∞O„`åOQÆO (Ô~"≥#∂º, J@gâßYÅ∞) KÕ¿ã ^ÀÑ≤_ô WÑÊ\H© yi[# áÈ~å\ÏÅ‰õΩ XHõ „¿Ñ~°HõOQÍ<Õ LOk.|∂~°∞˚"å ã¨fi~°∂Ñ¨OQÆÅ D Ü«∞O„`åOQÆO Ñ¶¨Óº_»Öò ^ÀÑ≤_ô ~°∂áêÅxflO\˜h"å_»∞HÀ=_»OÖ’ k@ì Jx Õâ◊OÖ’x yi[#∞ÅH HÍ Œ∞, [#O JO ŒiH© ≥Å∞ã∞#∞.


«∂~°∞Ê QÀ^•=i U*hû „áêO «ÑÙ yi[#∞Å∞ ÃÑ· =¸_»∞ HÍ~°ÏÅ=ÖÏ¡19= â◊ å|ÌO "≥Ú Œ\ÉèÏQÆO #∞O_ô JÅ[_ç KÕã∂Î<Õ L<åfl~°∞. XH˘¯Hõ™êi |Ç≤Ï~°OQÆáÈ~å@O ~°∂ÑOÖ’#∂, XH˘¯Hõ™êi „ÑÉèí∞ «fi Ü«∞O„`åOQÍxfl zHÍ‰õΩÃÑ>Ëì JHõ™ê‡ «∞Î^•_»∞Å ~°∂ÑOÖ’#∂ KÕâß~°∞. 1915–16 ãO= «û~åÅÖ’ D Ô~O_»= HÀ=‰õΩ K≥Ok#JÅ[_ç qãÎ$ «OQÍ [iyOk. ^•xx |Å„ÑÜ≥∂QÆO`À Jz"Õ¿ã „Hõ=∞OÖ’„a\˜+π „Ñ¨Éèí∞`åfixH˜ H˘OK≥O *Ï˝<À^ŒÜ«∞O J~ÚOk. yi[<Õ`«~°∞Å #∞O_çyi[#∞Å#∞ HÍáê_»_®xH Hõhã=∞~Ú# K«~°ºÅ~Ú<å KÕÑ@ìHõáÈ Õ âßOuÉèí„ Œ «Å∞âßâ◊fi «OQÍ Hõ~°∞==Ù`åÜ«∞x „QÆÇ≤ÏOzOk. •x Ñ¶e «OQÍ<Õ 1917Ö’ "≥Ú@ì"≥Ú Œ\yi[# ãOH∆=∞ K«@ìO =zÛOk. ^•x ¿Ñ~°∞ U*hû „áêO`åÅ =_ô¤ =∞iÜ«ÚÉèí∂q∞ | ŒÖÏ~ÚOÑÙ K«@ìO (1917). yi[#∞Å #∞O_ç ëê=ÙHÍ~°∞¡ =ã∂Å∞ KÕ¿ã=_ô¤ 12 âß`åxH q∞OK«‰õÄ_» Œh, yi[<Õ «~°∞Å∞ lÖÏ¡ JkèHÍ~°∞Å J#∞=∞uÖË‰õΩO_® yi[#∞Å Éèí∂=ÚÅ#∞ H˘#∞QÀÅ∞ KÕÜ«∞‰õÄ_» Œh D K«@ìO K≥ÑÙ «∞Ok.QÆ=∞xOKåeû# q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë yi[#∞Å ã¨=∞ã¨ºÅ‰õΩ yi[<Õ`«~°∞ÅÉÏ èŒº « ZO « LO^À, ~å*ÏºOQÆ Ü«∞O„ «O ÉÏ èŒº « ‰õÄ_® JO Õ L<åfl, K«@ìO"≥Ú Œ\ ^•xx =∂„ «"Õ∞ QÆ∞iÎOz xÜ«∞O„uOKÕ „ÑÜ«∞ «flO KÕã≤Ok (D<å\H©JO`Õ–K«\ÏìÅO@∂ KÕÜ«∞_»O [iy`Õ Jk yi[<Õ`«~°∞Å =º=Ç¨~åÅ#∞xÜ«∞O„uOK«_®xH «ÑÊ ~å*ÏºOQÆ Ü«∞O„ «O JkèHÍ~åÅ#∞ xÜ«∞O„uOK«_®xH HÍ Œ∞.~å*ÏºOQÆ Ü«∞O„ «O J<Õk =~åæÅ‰õΩ Jf «OQÍ „Ñ[Å 'ãOH∆=∂xfl— K«∂ã∞‰õΩO@∞OkJ<Õ „Éèí=∞#∞ =∞# Õâ◊OÖ’ ZO «QÍ áÈ+≤OKå~°O>Ë D "åãÎ"åxfl QÆ∞iÎOK«_®xH ‰õÄ_»H˘O « ã=∞Ü«∞O Ñ_»∞ «∞Ok. J_»=ÙÅ ãO~°Hõ∆ JO>Ë Õâ◊OÖ’x èŒxHõ=~åæÅ J=ã~åÅ∞f~°Û_»O HÀãO J_»=ÙÅ#∞ yi[#∞Å #∞O_ç HÍáê_»_»O Jx J~°÷O KÕã∞HÀHõáÈ Õ D„Éèí=∞Ö’ Ñ_çáÈÜÕ∞ „Ñ=∂ ŒO KåÖÏ LO@∞Ok).

D K«\Ïìxfl *Ïs KÕã≤# J~Ú Õà◊§Ö’<Õ JkèHÍ~° Ü«∞O„`åOQÆO ^ÀÑ≤_ôãfiÉèÏ"åxH =ºu~HõOQÍ JÅ∂¡i ã‘ å~å=∞~åA <åÜ«∞Hõ åfi# 'Éèí„^•K«ÅO #∞O_çNHÍ‰õΩà◊O ^•HÍ qãÎiOz#— yi[# áÈ~å@O "≥Ú ŒÅ~ÚOk. #sûÑ¨@flO–zO «Ñe¡ ~°ÇÏ^•i "Õ~ÚOK«_®xH «∂~°∞Ê QÀ^•=i „áêO «ÑÙ yi[#∞Å KÕ «™ê÷xHõ JkèHÍ~°∞Å∞ "≥\ìKåHs KÕ~ÚOK«_»O D u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞‰õΩ ãg∞Ñ HÍ~°O.ã¨Ê+¨ìOQÍ ™ê„=∂[º"å^Œ =ºuˆ~Hõ ã¨fiÉèÏ"åxfl Hõey L#fl D áÈ~å\ÏxflJK«_®xH „a\+π"åiH Ô~O_»∞ ãO= «û~åÅ∞ Ñ\ìOk.


™ê„=∂[º"å^Œ Ñ¨Ùex K«∂ã≤ <≥·*ÏO #Hõ¯ ‰õÄ_» "å`« ÃÑ@∞ì‰õΩOk.PkÖÏÉÏ £ lÖÏ¡Ö’ JkèHõ ãOYºÖ’ x=ã≤OKÕ QÀO_»∞, H˘ÖÏO, <åÜ«∞HõáÈà◊√§≥QÆÅ∞ ™êQÆ∞Ö’H ≥zÛ# ÅHõ∆Å ZHõ~åÅ Éèí∂q∞x yi[<Õ «~°∞Å‰õΩ "ÕÅO "Õã≤Ok.

WkHÍHõ, KåÖÏ=∞Ok yi[<Õ «~°∞Å∞ PkÖÏÉÏ £‰õΩ =ÅãáÈ~Ú ™ê÷xHõ Ô~"≥#∂ºJkèHÍ~°∞Å ™êÜ«∞O`À Éèí∂=Úefl Ñ\Ïì KÕ~ÚOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. WHõ =~°ÎHõ ÀÑ≤_ô,=_ô¤ "åºáê~°ã∞ÎÅ ^ÀÑ≤_ô ã~ãi. J Õ ã=∞Ü«∞OÖ’ HõÅÑ HÀãO J_»=ÙÅ#∞'ã~~°H∆OK«_»O—, ÉÁQÆ∞æ, ã∞#flÑÙ~å~Ú q™êÎ~°OQÍ ÅaèOKÕ PkÖÏÉÏ £, HõsO#QÆ~ü,=~°OQÆÖò (WÑÊ\ Y=∞‡O) J_»=ÙÅ#∞ P Yx*ÏÅ HÀãO èŒfiOãO KÕÜ«∞_»O„áê~°OÉèíO J~ÚOk. JO>Ë =∞m§ Ô~O_»∞ "≥·ÑÙÅ #∞O_ô yi[#∞Å g∞ Œ XuÎ_ç"≥Ú ŒÅ~ÚOk. nxÑ¨@¡ x~°ã¨# ≥Å∞Ñ¨Ù «∂ PkÖÏÉÏ £ yi[#∞Å∞ KÕã≤#„Ñ=ÚY áÈ~å@O H˘=Ú~°O cè=Ú <åÜ«∞Hõ «fiOÖ’ #_»z# *’_ÕÑ¶∂\ò áÈ~å@O.D áÈ~å\Ïxfl Jz"Õã≤# J#O «~°O U^À XHõ ãOã¯~°#∞ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\Ïìeû#J=ã~°O x*ÏO „ÑÉèí∞`åfixH ãÇ≤Ï «O ÀzOk. •x Ñ¶e «OQÍ 1946Ö’ yi[#„áêO`åÅ xÜ«∞=∂=o (Tribal Areas Regulations, Fasli 1356) «Ü«∂~°~ÚOk.D xÜ«∞=∂=oÖ’ L#fl K≥ÑCHÀ ŒQÆæ q+Ü«∞O Uq∞@O>Ë Éèí∂q∞ | ŒÖÏ~ÚOÑÙÅx~åú~°Ö’ yi[# „QÍ=∞ ÑOKå~ÚfÅ‰õΩ „Ñ=ÚY ™ê÷#O W=fi_»O. nx=Å#yi[#∞Å‰õΩ H˘O`« "Õ∞Å∞ [iyO^Œh, J<ÕHõ "ÕÅ Ñ¨\ÏìÅ∞ H˘kÌHÍÅOÖ’<Õyi[#∞Å‰õΩ W=fi_»O [iyO^Œh JO\Ï~°∞. J~Ú`Õ Wn Z‰õΩ¯= HÍÅOxÅ=ÖË Œ∞.

D K«\ÏìÖË WÑÊ\H© (H˘xfl =∂~°∞ÊÅ`À) L<åfl~Ú. PO„ èŒ„Ñ Õâò ~å¢+ìOU~°Ê_ç# `«~°∞"å`« 1959Ö’ Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅ Éèí∂q∞ |^ŒÖÏ~ÚOÑ¨ÙxÜ«∞O„ « K«\Ïìxfl *ÏsKÕã≤ 1963 #∞O_ç ≥ÅOQÍ‰õΩ ‰õÄ_» •xfl =iÎOÑ*Ëâß~°∞.J~Ú`Õ áÈ~å\ÏÅ Ñ¶¨e`«OQÍ `≥zÛ# K«\ÏìÅ#∞ P áÈ~å\ÏÅ "≥#∞Hõ#∞#flLkfiQÆfl «#∞ K«ÖÏ¡~°Û_®xH ZO « HÍ"åÖ’ JO «=∞@∞ìH J=∞Å∞ KÕã≤ PÃÑ·#qã‡iOK«_»O „ÑÉèí∞ «fi Ü«∞O„`åOQÆO <≥·*O. 1959Ö’ ~°∂á⁄OkOz# K«\ÏìxflJ=∞Å∞Ñ¨~°K«=Åã≤# J=ã¨~°"Õ∞n P<å_»∞ „Ñ¨Éèí∞`åfixH˜ HõxÑ≤OK«ÖË^Œ∞. 10ã¨O=`«û~åÅ ^•HÍ P K«\ÏìxH˜ J=ã¨~°=∞~Ú# xÜ«∞=∂=ox ã¨Ç≤Ï`«O~°∂á⁄OkOK«ÖË Œ∞. 1968 «~°∞"å « XHõ LÃÑÊ#QÍ =zÛ# NHÍ‰õΩà◊ áÈ~å@O=∞m§ „ÑÉèí∞`åfixfl ‰õΩkÑ≤Ok. P áÈ~å\Ïxfl XHõ"≥·ÑÙ 'Z<£H“O@~°¡— ~°HõÎÑÙ>Ë\’¡=ÚOK«∞ «∂, =∞~˘Hõ"≥·ÑÙ ãOã¯~°Å QÆ∞iOz ÑÙ#~åÖ’K«# KÕã≤Ok „ÑÉèí∞ «fiO.


« «Êùe «OQÍ =¸_»∞ K«~°ºÅ∞ KÕÑ\ìOk. Ô~QÆ∞ºÖË+<£ 1 PÑ¶π 1970 ¿Ñi@ 1959K«\ÏìxH XHõ ~°∂ÑO WzÛ Ñ\+ìO KÕã≤Ok. =Ú~îå^•s =º=ã÷#∞ ~° Œ∞Ì KÕã≤Ok.¢ÃÑ·"Õ\ò =º‰õΩÎÅ ^ÀÑ≤_ôx JiHõ@ì_®xHõx K≥Ñ≤Ê yi[# ãÇÏHÍ~° ãOÑ¶∂Å#∞<≥ÅH˘eÊOk.

U áêÅHõ=~°æ=¸ ãOã¯~°Å#∞ L Œº=∂Å‰õΩ ã=∂ è•#OQÍ KÕÑ@ì Œ∞.L Œº=∂Å‰õΩ ã=∂ è•#O x~°ƒO èŒ"Õ∞. ãOã¯~°Å∞ •x ÃÑ·# xi‡OKÕ áêÅ~åuã=∂kè Hõ@ì_®Å∞. =Ú~îå^•s =º=ã÷#∞ 1970Ö’ JkèHÍiHõOQÍ ~° Œ∞ÌKÕâß~°∞QÍh Éèí∂q∞tã∞Î „ÑÉèí∞ «fi P^•Ü«∞OÖ’ «# „áê è•#º «#∞ HÀÖ’Ê~Ú#<å_Õ D=º=ã÷‰õΩ ‰õÄ_» HÍÅO K≥e¡Ok. PÃÑ·# J^˘Hõ Kåi„ «Hõ J=âı+OQÍ xezáÈ~ÚOk(„QÍ=∂ÅÖ’ Ñ>ËÖò–Ñ\Ïfis ÖËHõ =Ú#ã|∞–Hõ~°O =º=ã÷ÅÖÏQÆ). H˘kÌ=∞Ok yi[#„Ñ¨=ÚY∞Å KÕuÖ’ `«=∞ ™ê\˜ yi[#∞Å#∞ Ñ‘_çOKÕ ™ê^èŒ#OQÍ =∂„`«"Õ∞LO_çOk. ^•xx ~° Œ∞Ì KÕÜ«∞_»O <å=∞=∂„ «ÑÙ K«~°º.

WHõ yi[# ãÇÏHÍ~° ãOÑ¶∂Å =∂@H˘¿ãÎ, "å\x QÆ∞iOz yi[#∞Å<À@ XHõ =∞Oz =∂@~Ú<å q#_»O Hõ+ìO. |Ü«∞\ L «Ê «∞ÎÅ#∞ yi[#∞Å‰õΩ„Hõ=∞| ŒúOQÍ ã~°Ñ¶~å KÕÜ«∞_»OÖ’ qÑ¶ÅO HÍ=_»O J@∞Oz, yi[#∞Å∞ J_»q#∞O_ç ¿ãHõiOKÕ z#fl «~°Ç J@g L «Ê «∞ÎÅ‰õΩ (minor forest produce) Jq¢ÃÑ·"Õ\ò "åºáê~°ã¨∞ÎÅ HõO>Ë Z‰õΩ¯= ^èŒ~° W™êÎÜ«∞#fl Pâ◊ =\˜ì „Éèí=∞QÍ<ÕLO_çáÈ~ÚOk. =∞# ~å¢+ìOÖ’ „Ñ è•#"≥∞ÿ# z#fl «~°Ç J@g L «Ê «∞ÎÅ∞ |OHõ,J_®¤‰õΩ "≥Ú ŒÅ~Ú#q. g\H yi[# ãÇÏHÍ~° ãOÑ¶∂Å∞ ¢ÃÑ·"Õ\ò =~°Î‰õΩÅHõO>Ë «‰õΩ¯= èŒ~° W™êÎÜ«∞h, P HÍ~°OQÍ<Õ `å=Ú ^˘OQÆKå@∞QÍ ¢ÃÑ·"Õ\ò=~°Î‰õΩÅH J=Ú‡HÀ=Åã≤ =™ÈÎO Œh, „ÑÉèí∞ «fiO •xx ˘OQÆ «#O HO Œ [=∞Hõ\ìHã∞Å∞ ÃÑ_»∞`ÀO Œh yi[#∞Å∞ ZÑC_»∂ Ñ¶≤~åº Œ∞ KÕã∞ÎO\Ï~°∞. =~°Î‰õΩÖÑC_»∂J@g ãOÑ Œ#∞ yi[#∞Å #∞O_ç K«=QÍæ H˘<åÅx K«∂™êÎ~°∞. „ÑÉèí∞ «fi"≥∞ÿ ÕJ@g ãOÑ Œ#∞ «# Pã≤ÎQÍ ÉèÏqã∞ÎOk. JO Œ∞=Å¡ ^•xx XHõi #∞O_ç H˘<Õ„ÑãHÎ ÖË Œ∞. •xx ¿ãHõiOz ≥zÛ#O Œ∞‰õΩ yi[#∞Å‰õΩ ‰õÄe=∞@∞ìH Wã∞ÎOk.P ‰õÄe ã~°∞‰õΩ èŒ~° HõO>Ë KåÖÏ «‰õΩ¯= LO@∞Ok. =~°Î‰õΩÅ∞ WKÕÛ K«=Hõ èŒ~°HõO>Ë ‰õÄ_» «‰õΩ¯= LO@∞Ok.

WHõáÈ Õ q∞yeOk Ô~QÆ∞ºÖË+<£ 1 PÑ¶π 1970. Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅÖ’yi[#∞Å Éèí∂=ÚÖË HÍ^Œ∞, yi[<Õ`«~°∞Å Éèí∂=ÚÅ∞ ‰õÄ_» H˘#‰õÄ_»^Œx,J=∞‡‰õÄ_»^Œx D xÜ«∞=∂=o JO@∞Ok. yi[#∞Å #∞O_ç `å=Ú


P„Hõq∞OK«∞‰õΩ#fl Éèí∂=ÚÅ#∞ yi[<Õ`«~°∞Å∞ "Õˆ~ =º‰õΩÎÅ‰õΩ J=Ú‡H˘x"≥o§áÈÜÕ∞ J=HÍâ◊O LO>Ë JãÅ∞ "≥Ú Œ\’¡ P Éèí∂q∞x Z\Ï¡ P„Hõq∞OK«∞‰õΩ#fln≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ J=HÍâ◊O LO_» Œx ÉèÏqOz D xÜ«∞=∞O ÃÑ\Ïì~°∞. XHõ"Õà◊

yi[<Õ «~°∞Ö=Ô~·<å J «º=ã~°OQÍ Éèí∂q∞ J=Ú‡HÀ=Åã≤=¿ãÎ „ÑÉèí∞ «fi"Õ∞ •xxH˘#∞H˘¯x Éèí∂q∞ÖËx yi[#∞Å‰õΩ W"åfie. z=iQÍ, Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅÖ’Éèí∂q∞ Hõey# yi[<Õ «~°∞Å∞ `å=Ú P Éèí∂q∞x ã„Hõ=∞OQÍ ãOáêkOK«∞‰õΩ<åfl=∞x `å"Õ∞ ~°∞A=Ù KÕã∞HÀ"åe.

1971Ö’<Õ nxx ÑOki ~åq∞Ô~_ç¤ J<Õ yi[<Õ «~°∞_»∞ HÀ~°∞ìÖ’ KèåÖO*òKÕâß_»∞. Jk 17 ãO= «û~åÅ∞ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’#∂, ã∞„Ñ‘OHÀ~°∞ìÖ’#∂ QÆ_çÑ≤ „HO Œ\ãO= «û~°"Õ∞ q[Ü«∞=O «OQÍ uiy =zÛOk. D ãO= «û~°O ~å¢+ì „ÑÉèí∞ «fiO^•xx ~°^Œ∞Ì KÕÜ«∂Åx x~°‚~ÚOzOk. D x~°‚Ü«∂xfl ã¨=∞i÷OK«_®xH˜„ÑÉèí∞ «fi=¸, ^•x`À KÕ «∞Å∞ HõeÑ≤# „ÑuÑH∆ÍÅ∂ KÕã∞Î#fl "å Œ#Ö’x Ô~O_»∞<åÅ¯Å "≥·Yix (hypocricy) J~°÷O KÕã∞HÀ=_»O J=ã~°O. 1917Ö’ „a\+π"åà◊√§D K«@ìO «Ü«∂~°∞KÕã≤ WÑÊ\H 70 ãO= «û~åÅ∞ QÆ_çKå~Ú. J~Ú<å Ã+_»∂ºÅ∞¤„áêO`åÅÖ’ 56 âß «O Éèí∂ÉèÏQÆO yi[<Õ «~°∞Å ¿Ñ~°∞ g∞ Œ LO Œx K«∂âßO.nx qã‘Î~°‚O 8.7 ÅHõ∆Å ZHõ~åÅ∞. HÍQÍ, D 70 ãO= «û~åÅ K«\ÏìÅ J=∞Å∞Ö’yi[#∞Å‰õΩ uiy WÑ≤ÊOz# Éèí∂q∞ 80 "ÕÅ ZHõ~åÅ∞ =∂„ «"Õ∞–JO>Ë JO Œ∞Ö’9 âß «O =∂„ «"Õ∞. K«\ÏìÅ J=∞Å∞ JO « K«Hõ QÍ LOk. D K«\ÏìÅ =Å#yi[<Õ «~°∞ÅÖ’x ™ê=∂#º Ô~· «∞Å‰õΩ W|ƒOk HõÅ∞QÆ∞`ÀO Œx W"åfià◊ JO Œ~°∂"åkã∞Î<åfl~°∞. Jk x[=∞~Ú Õ ^•xH ÉÏ èŒ∞ºÖ=~°∞? yi[#∞ÖÏ, „ÑÉèí∞ «fiÜ«∞O„`åOQÆ=∂? Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅÖ’ [~°∞QÆ∞ «∞#fl Õq∞@O>Ë D K«\ÏìÅ=Å# yi[#∞ÖˆHg∞ „Ñ¨Ü≥∂[#O ÖËHõáÈQÍ, „Ñ¨Éèí∞`«fi JkèHÍ~°∞Å∂, qq^èŒ~å[H©Ü«∞ áêsìÅ‰õΩ K≥Ok# ŒàÏ~°∞Å∂ ÉÏQÆ∞Ñ_»∞ «∞<åfl~°∞. Hã∞Å∞ ÃÑ_» å=∞#flÉˇkiOÑ¨Ù`À yi[<Õ`«~°∞Å #∞O_ç, Éèí∂=ÚÅ∞ WÑ≤Ê™êÎ=∞#fl Pâ◊ K«∂Ñ≤Ozyi[#∞Å #∞O_ç _»|∞ƒÅ∞ ÖÏQÆ∞ «∞<åfl~°∞. "åãÎ=O WÖÏ LO_»QÍ, WÑC_»∞yi[<Õ «~°∞ÅÖ’x =∂=¸Å∞ Ô~· «∞Å‰õΩ D K«\ÏìÅ =Å# W|ƒOk HõÅ∞QÆ∞`ÀO ŒxK≥Ñ≤Ê '1 PÑ¶π 70—x ~° Œ∞Ì KÕ™êÎ=∞#_»O hu=∂e# «#O. x*ÏxH z «Îâ◊√ Õú LO>Ë,Jxfl „QÍ=∂ÅÖ’#∂ yi[#∞Å #O Œih ‰õÄ~ÀÛÉ\ì U Hõ=∞ «O Z=i KÕuÖ’HZ\Ï¡ =zÛO^À ÑOKå~Úf x~°fiÇ≤Ï¿ãÎ KåÖÏ=~°‰õΩ x[O |Ü«∞@Ñ_»∞ «∞Ok.QÆ\˜ìQÍ XHõ\˜ Ô~O_Õà◊√§ „â◊q∞¿ãÎ |^ŒÖÏ~ÚOÑ¨Ù J~Ú# Éèí∂q∞ "≥Ú`«ÎO


QÆ∞iÎOK«=K«∞Û#∞. JÑC_»∞ HÍ"åÅO>Ë ¿Ñ Œ Ô~· «∞Å‰õΩ q∞#Ç~ÚOÑÙ W=∞‡xyi[#∞Å#∞ J_»QÆ_»"≥∂ ÖËHõ „ÑÉèí∞ «fiO ÑÓiÎ #+ìÑiÇ~°O W"åfiÅx _ç=∂O_»∞KÕÜ«∞_»"≥∂ ™ê èŒºO J=Ù «∞Ok. x*ÏxH W"åà◊ Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅÖ’ KåÖÏq+Ü«∂Å g∞ Œ yi[#∞Å∂, yi[<Õ «~° ¿Ñ ŒÅ∂ Hõe¿ã áÈ~å\ÏÅ∞ KÕã∞Î<åfl~°∞.J@gâßYÖ’x Jqhu, Jz"Õ « ãfiÉèÏ=O, á¶êÔ~ã∞ì _çáÈÅÖ’ HõÅÑ H˘@ì_®xHWKÕÛ ‰õÄe~@∞¡, «∞xHÍ‰õΩ, "≥ Œ∞~°∞ (ÉÁOQÆ∞) ‰õÄe~@∞¡, i[~üfi á¶êÔ~ãπìÖ’ Ñ\ÏìÅ∞"≥Ú ŒÅ~Ú# J<ÕHõ q+Ü«∂Å g∞ Œ SHõºáÈ~å\ÏÅ∞ KÕã∞Î<åfl~°∞. yi[#∞Å‰õΩJ<åºÜ«∞O KÕ¿ã K«\ÏìÅ#∞ ã=∞i÷Oz SHõº «#∞ ™êkèOK«#Hõ ~°ÖË Œ∞. XHõi ¿Ñ~°∞K≥Ñ≤Ê WOH˘Hõi Hõ_»∞ÑÙH˘>Ëì áêÅHõ=~°æ q è•<åÅ#∞ ã=∞i÷OK«#Hõ ~°ÖË Œ∞.

J~°∞`å~° =∂ã¨Ñ¨„uHõU„Ñ≤Öò–"Õ∞ 1989


#Å¡=∞Å J_»q =∞# ~å¢+ìOÖ’x Œ@ì"≥∞ÿ# J_»=ÙÅÖ’ XHõ\. WkHõ~°∂flÅ∞, =∞ÇÏ|∂Éò#QÆ~ü, „ÑHÍâ◊O, QÆ∞O@∂~°∞, #ÖÁæO_» lÖÏ¡ÖÖ’^•^•ÑÙ 17,000 K«.H.g∞.Å Ñ~°ºO «O qãÎiOz LOk. D J_»qH#_çÉÁ_»∞¤# Nâ‹·ÅO LOk. J_»q =∞ èŒºQÍ Hõ$ëê‚#k „Ñ=Ç≤Ïã∞Î#flk.K≥OK«∞Å∞ D J_»qÖ’ x=ã≤OKÕ „Ñ è•#"≥∞ÿ# yi[# ≥QÆ. gà◊§Ö’Z‰õΩ¯= âß «O D<å\H© =º=™êÜ«∞^•~°∞Å∞ HÍ~°∞. J_»q ãOÑ Œ#∞[Hõ>ìÑÙÅ¡Å∞, QÀO Œ∞ (|OHõ), ‰õΩO‰õΩ_»∞HÍÜ«∞Å∞, qÑÊÑÙ=Ùfi, «∞xHÍ‰õΩ,QÆ_»¤Å∞, HÍ#∞QÍ‰õΩ, ÑO_»∞¡, ™ê~°ÑÑC "≥Ú ŒÅQÆ∞#q] ¿ãHõiOz u#QÆey#q ux q∞ye#q J=Ú‡H˘x „| «∞‰õΩ`å~°∞. K« Œ∞=Ù‰õΩ#fl"åà◊√§ «‰õΩ¯=. L^ÀºQÆã∞ÎÅ∞ WOHÍ «‰õΩ¯=. S\_çU P èŒfi~°ºOÖ’=∞#fl#∂~üÖ’ „Ñ è•#OQÍ K≥OK«∞Å#∞ ÕÌtOz Hõ\ì# S\SÖ’x 100zÅ¡~° q^•º~°∞÷ÅÖ’ K≥OK«∞Å∞ XHõ ~°∂ ÖË~°∞–JO`å Z~°∞HõÅ∂,ÅOÉÏ_ôÖË!

K≥OK«∞Å «~°∞"å « „Ñ è•# ≥QÆ ÅOÉÏ_ôÅ∞, P «~åfi «Z~°∞HõÅ∞. g~°∞ HÍHõ D J_»q „áêO`«OÖ’ J<ÕHõ yi[<Õ`«~°‰õΩÖÏÅ"åà◊¥§ x=ã≤ã∞Î<åfl~°∞. J_»q ãOÑ#fl"≥∞ÿ#k HÍ=_»O =Å¡,<ÕÅ ™ê~°=O «"≥∞ÿ#k HÍ=_»O =Å¡ [<åÉèÏ ÉÏQÍ<Õ LOk. XHõ=∞ÇÏ|∂Éò#QÆ~ü lÖÏ¡Ö’<Õ #Å¡=∞Å J_»q „áêO «OÖ’ <åÅ∞QÆ∞=∞O_»ÖÏÅ‰õΩ K≥Ok# 23 „QÍ=∂Å∞<åfl~Ú. "å\ "≥Ú «ÎO [<åÉèÏ^•^•ÑÙ 48,000.

„áê*ˇ‰õΩì >ÿQÆ~ü:

„Ñ¨[Å #∞O_ç Ñ¨ÙÅ∞Å ã¨O~°Hõ∆


D J_»q ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ ÑÙÅ∞Å∞#fl H˘xfl J_»=ÙÅÖ’ XHõ\ HÍ=_»O D[#O KÕã∞‰õΩ#fl 'Hõ~°‡—. ÑÙÅ∞Å`À „Ñ[Å∞ „ÑHõ$uÖ’ ãÇÏr=#O KÕã∞Î#flO «HÍÅO ÃÑ ŒÌQÍ ã=∞ãº ~åÖË Œ∞. ÑÙÅ∞Å [<åÉèÏ J Œ∞ÑÙÖ’ LO_Õk. Jq Œ@ì"≥∞ÿ#J_»=ÙÅÖ’ W «~° =#º„áê∞Å#∞ Éèí∞lã∂Î „|uHq. ZÑC_»~Ú<å J_»=ÙÅÖ’"Õ∞ «‰õΩáÈ~Ú# Ñâ◊√=ÙÅ g∞ Œ ^•_ç KÕã≤ u<Õq. J~Ú Õ [#O ‰õÄ_® ~°Hõ~°HÍÅÜ«Ú‰õΩÎÅ`À "å\x K«O¿Ñ"å~°∞. L^•ÇÏ~°‰õΩ XHõ "Õ∞HõHÀ Q˘„Ô~HÀ q+O ÃÑ\ìÑÙÅ∞Å∞ ãOK«iOKÕ KÀ@ =kÖË"å~°∞. ÑÙÅ∞Å∞ "å\x ux K«KÕÛq. D q èŒOQÍÑÙÅ∞Å‰õÄ, „Ñ[Å‰õÄ =∞ èŒº XHõ ~°Hõ"≥∞ÿ# ãÇÏ[ ã=∞ «∞ÅºO LO_Õk.

D ã=∞ «∞ÖÏºxfl K≥_»Q˘\ìOk „ÑÉèí∞ «fi"Õ∞. Õâ◊OÖ’ ÑÙÅ∞Å [<åÉèÏ„Hõ=∞OQÍ H©∆OzáÈ «∂ LO Œh, "å\x ÃÑOá⁄OkOK«_»O J=ã~°=∞h „ÑÉèí∞ «fiOx~°‚~ÚOK«∞‰õΩOk. Õâ◊OÖ’ ÑÙÅ∞Å∞O_Õ J_»=ÙÅÖ’ '„áê*‰õΩì >ÿQÆ~ü— ¿Ñi@ ÑÙÅ∞Åã¨O=~°úHõ HÍ~°º„Hõ=∂xfl KÕÑ¨\˜ìOk. WÑ¨Ê\˜H˜ 18 „áê*ˇ‰õΩì >ˇÿQÆ~°∞¡ "≥eâß~Ú.<åQÍ~°∞#™êQÆ~ü–Nâ‹·ÅO „áê*‰õΩì >ÿQÆ~ü ¿Ñi@ =∞# ~å¢+ìOÖ’ #Å¡=∞Å J_»=ÙÅÖ’XHõ\ 1983Ö’ "≥eã≤Ok. D „áê*‰õΩì HO Œ #Å¡=∞Å J_»=ÙÅÖ’ 3568 K«.H.g∞.ÅJ@g Éèí∂ÉèÏQÆO LOk. qâßÅ"≥∞ÿ# D J@g Éèí∂ÉèÏQÆO ÑÙÅ∞Å‰õΩ JÉèíÜ«∂~°ºO.nxx Ô~O_»∞QÍ qÉèílOKå~°∞. =∞ èŒºÖ’#∞#fl 1200 K«.H.g∞.Å Œ@ì"≥∞ÿ# J_»qxHO„ Œ „áêO «O (core area) JO\Ï~°∞. Wk ÑÙÅ∞Å x"åãO. Jq ^•ÇÏOf~°∞Û‰õΩ<ÕO Œ∞Hõx „ÑÉèí∞ «fiO WHõ _» K≥~°∞=ÙÅ∞ «qfiOzOk. "å\H ãÇÏ[OQÍ^˘iˆH PÇ¨~°OÖ’ Å=O `«‰õΩ¯=QÍ LO^Œx P K≥~°∞=ÙÅ ^ŒQÆæ~° Jq<åHáÈ=_®xH LÑCQÆ_»¤Å∞ ÃÑ\ìOk. Jq u#_»O HÀãO lOHõÅ#∞ ÃÑOK«∞ «∞Ok.lOHõÅ∞ ÉÏQÍ Jaè=$kú HÍ=_»O HÀã¨O Ñ¨zÛHõ |Ü«∞à◊§#∞ „Ñ¨Éèí∞`«fiO«Ü«∂~°∞KÕã≤Ok. D HO„ Œ „áêO «OÖ’ Z=fi~°∂ Ñâ◊√=ÙÅ#∞ "Õ∞Ñ_®xH gÅ∞ÖË Œ∞.

á⁄~°áê@∞# Z=i Ñâ◊√=ÙÅ~Ú<å D HO„ Œ „áêO «OÖ’xH „Ñ"ÕtOz "å\xÑÙÅ∞Å∞ u<Õ¿ãÎ, "å\H #+ìÑiÇ~°O W=fi~°∞. P Ñâ◊√=ÙÅ Ü«∞[=∂#∞Å∞ áÈ~ÚJ@g âßY JkèHÍ~°¡#∞ J_çy Õ '=∂ ~åA WO\H h P=Ù ZO Œ∞‰õΩ áÈ~ÚOk?—J<À, '=∂ ^˘~° *’eH Z=~°∞ á⁄=∞‡<åfl_»∞?— J<À Z Œ∞~°∞ ["å|∞ K≥áêÎ~°∞. DHO„ Œ „áêO «OÖ’ ZÑÊ\ #∞O_À LO@∞#fl 24 K≥OK«∞ QÆ∂_≥OÅ∞ (WHõ _» g\x'ÃÑO@Å∞— JO\Ï~°∞) «ÑÊ "Õ~ [<å"å™êÅ∞ QÍh, [#ãOKå~°O QÍh LO_»_®xHgÅ∞ÖË Œ∞. Hõ~°∂flÅ∞ lÖÏ¡‰õΩ K≥Ok# H˘xfl 'ÃÑO@Å#∞— HO„ Œ „áêO «O #∞O_ç«~°eOz P K≥OK«∞Å‰õΩ x"åãÜ≥∂QÆºO HÍx =∞~˘Hõ „Ñ Õâ◊OÖ’ ÑÙ#~å"åãO


HõeÊOKå~°∞. „Ñã∞Î «O HO„ Œ „áêO «OÖ’ =∞ÇÏ|∂Éò#QÆ~ü lÖÏ¡‰õΩ K≥Ok# 14ÃÑO@Å∞, „ÑHÍâ◊O lÖÏ¡‰õΩ K≥Ok# 8 ÃÑO@Å∞, QÆ∞O@∂~°∞ lÖÏ¡‰õΩ K≥Ok# 2ÃÑO@Å∞ L<åfl~Ú. W=hfl ‰õÄ_» ÉÏQÍ z#fl P"å™êÅ∞. 100‰õΩ ÃÑ·QÍ‰õΩ@∞OÉÏÅ∞#flk XHõ >Ë–„ÑHÍâ◊O lÖÏ¡‰õΩ K≥Ok# áêÅ∞@¡ (128 ‰õΩ@∞OÉÏÅ∞).Jxfl\HõO>Ë z#flq =∞ÇÏ|∂Éò#QÆ~ü lÖÏ¡‰õΩ K≥Ok# eOQÆKÕiÃÑO@ (1 ‰õΩ@∞O|O=∂„ «"Õ∞), Pi=∂#∞K≥ÅHõ (2 ‰õΩ@∞OÉÏÅ∞), ÑÙÖÏ¡~ÚÑe¡ ÃÑO@ (3 ‰õΩ@∞OÉÏÅ∞)."≥Ú «ÎO D 24 ÃÑO@Å [<åÉèÏ HõeÑ≤ Õ 1725 =∞Ok, JO>Ë ãQÆ@∞# XH˘¯HõÃÑO@Ö’ 72 =∞Ok. gà◊§ Ñâ◊√ãOÑ Œ 1429 r"åÅ∞. "Õ∞HõÅ∂, Q˘„Ô~Å∂ ‰õÄ_»HõeÑ≤ Õ 1928 r"åÅ∞. gà◊§ =º=™êÜ«∞O 1451 ZHõ~åÅ∞. Dáê\ =º=™êÜ«∞O"åà◊§‰õΩ LO_»_®xH QÆÅ HÍ~°O Uq∞@O>Ë =∞ÇÏ|∂Éò#QÆ~ü lÖÏ¡Ö’x ÃÑO@Å∞H=ÅO K≥OK«∞ÃÑO@Å∞ HÍQÍ, „ÑHÍâ◊O, QÆ∞O@∂~°∞ lÖÏ¡ÅÖ’x ÃÑO@ÅÖ’ÅOÉÏ_ôÅ∞ ‰õÄ_» L<åfl~°∞.

D QÆÏOHÍÅ∞ W=fi_»OÖ’ XHõ L ÕÌâ◊O LOk. D 24 ÃÑO@Å [#OZÑ¨Ê\˜ #∞O_À Ñ¨ÙÅ∞Å =∞^èŒº rqã¨∞Î<åfl~°∞. "åà◊§ J=ã¨~åÅ‰õÄ Ñ¨ÙÅ∞ÅJ=ã~åÅ‰õÄ =∞ èŒº XHõ ã=∞ «∞ÅºO „Hõ=∞OQÍ U~°Ê_çOk. P ã=∞ «∞ÖÏºxflJHõ _ç „Ñ[Å HÀãO „ÑÉèí∞ «fiO ÉèíQÆflO KÕ¿ãÎ áÈhÖË J#∞HÀ=K«∞Û#∞. P „Ñ[ÅO`åÃ+_»∂ºÅ∞¤ ≥QÆÅ"å~°∞ HÍ|\ì "åi ÉÏQÆ∞HÀãO „ÑÉèí∞ «fiO J_»=ÙÅ#∞ H˘O «<åâ◊#O KÕã≤<å, =#º„áê∞Å#∞ W~°HÍ@OÖ’ ÃÑ\ì<å Z=fi~°∂ ÃÑ ŒÌQÍ JÉèíºO «~°OÃÑ>Ëì"å~°∞ HÍ~°∞. HÍh „ÑÉèí∞ «fiO P „ÑÜ«∞ «flO U ~ÀE KÕÜ«∞HõáÈQÍ WÑC_»∞ÑÙÅ∞Å ÉÏQÆ∞HÀãO "åà◊√§ x=ã≤OKÕ J_»qx JÉèíÜ«∂~°ºOQÍ „ÑHõ\OzOk.D U_»∞ ã¨O=`«û~åÅÖ’ P J_»qÖ’ Ñ¨ÙÅ∞Å [<åÉèÏ 40 #∞O_ç 80H˜ÃÑiyOk–JO>Ë Ô~O_»∞ Ô~@¡~ÚOk. nx`À ÑÙÅ∞Å PÇ~° J=ã~°O ãÇÏ[OQÍ<ÕÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok. „Ñ[Å‰õÄ, "åà◊§ Ñâ◊√=ÙÅ‰õÄ Wk „áêãOHõ@OQÍ «Ü«∂~°~ÚOk.

D HO„ Œ „áêO «O (Core area) HõO>Ë •x K«∞@∂ì L#fl 2368 K«.H.g∞.Å'=∞ èŒº„áêO «O— (Buffer zone) Ñiã≤÷u XHõ ~°HõOQÍ =∞s ŒÜ«∞hÜ«∞=∞~Ú#k.WHõ¯_» [<åÉèÏ Z‰õΩ¯=. Ñ¨â◊√ã¨OÑ¨^Œ Z‰õΩ¯=. WHõ¯_ç [#O r=<å^è•~°O=#ºãOÑ Œ ¿ãHõ~° HÍ Œ∞, Jaè=$kú K≥Ok# =º=™êÜ«∞O. ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê#@∞ìXHõ =∞ÇÏ|∂Éò#QÆ~ü lÖÏ¡Ö’<Õ D '=∞ èŒº„áêO «O—Ö’ 23 „QÍ=∂Å∞<åfl~Ú."å\ [<åÉèÏ •^•ÑÙ 48,000. =º=™êÜ«∞ Éèí∂q∞, Ñâ◊√ãOÑ Œ JO Œ∞‰õΩ «QÆæ@∞ìQÍL<åfl~Ú. WHõ _ç [<åÉèÏÖ’ yi[#∞ÖË HÍHõ yi[<Õ «~° Ô~· «∞Å∂ L<åfl~°∞.


XHõi ŒÌ~°∞ ÃÑ ŒÌ Éèí∂™êfi=ÚÅ∂ L<åfl~°∞. D '=∞ èŒº„áêO «O—Ö’ =º=™êÜ«∞O,Ñ¨â◊√áÈ+¨ x+≤^ŒúO HÍ^Œ∞. WHõ¯_ç [<åxfl "Õˆ~KÀ\˜H˜ `«~°eOKÕ L^ÕÌâ◊=¸„ÑÉèí∞`åfixH ÖË Œ∞. J~Ú Õ Wk ‰õÄ_» ÑÙÅ∞Å JÉèíÜ«∂~°ºOÖ’ ÉèÏQÆ"Õ∞. Õ_®Uq∞@O>Ë ˆHO„^Œ „áêO`«OÖÏQÆ WHõ¯_» [#ã¨OKå~åxfl x¿+kèOK«ÖË^Œ∞.Ñâ◊√ãOKå~åxfl x¿+kèOK«ÖË Œ∞. J@g ãOÑ Œ ¿ãHõ~°#∞ x¿+kèOK«ÖË Œ∞. WHõ _»ãOK«iOKÕ Ñâ◊√=ÙÅ#∞ ÑÙÅ∞Å∞ u<Õ¿ãÎ "å\ =∂Ô~¯\ò qÅ∞=Ö’ 10= =O «∞„ÑÉèí∞ «fiO Hõ\ìã∞ÎOk. J Õ =∞#∞+µÅ#∞ K«OÑ≤ Õ 5,000 ~°∂áêÜ«∞Å ^•HÍZH±û„Q+≤Ü«∂ Wã∞ÎOk. HÍh ÑÙÅ∞Å ÉèíÜ«∂xH J@g ãOÑ Œ#∞ ¿ãHõiOK«_®xH©Ñâ◊√áÈ+‰õÄ J_»=ÙÅÖ’H áÈÖËHõ P^•Ü«∞O HÀÖ’Ê Õ •x<˘Hõ #+ìOQÍ „ÑÉèí∞ «fiOQÆ∞iÎOK« Œ∞. #+ìÑiÇ~°O W=fi Œ∞.

JÉèíÜ«∂~°ºO U~°Ê_®¤Hõ ÑÙÅ∞Å ãO~°Hõ∆ ÃÑiy, [<åÉèÏ ÃÑiy, JqHO„ Œ „áêO «OÖ’<Õ HÍHõ '=∞ èŒº„áêO «O—Ö’#∂ qK«ÛÅq_çQÍ ãOK«iOK«_»O„áê~°OaèOKå~Ú. Ñâ◊√=ÙÅ#∞ K«OÑ_»O, u#_»O Z‰õΩ¯= KÕâß~Ú. Ñâ◊√=ÙÅ g∞ Œ^•_»∞Å∞ ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞<åflÜ«∞#_®xH „ÑÉèí∞ «fi QÆÏOHÍÖË x Œ~°≈#O. QÆ « =¸_Õà◊§QÍÑÙÅ∞Å "å « Ñ_»¤ Ñâ◊√=ÙÅ ãOYº D q èŒOQÍ LOk :

1987–2711988–3421989–408

„Hõ=∞OQÍ Ñâ◊√=ÙÅ #+ìO ÃÑ~°∞QÆ∞ «∂ LO Œx ã∂zOK«_»O HÀã"Õ∞ DQÆÏOHÍÅ∞ Wã∞Î<åflO. x*ÏxH J@gâßY Œ$+≤ìH ~åx Hã∞Å∞ Z<Àfl LO\Ï~Ú.Ñâ◊√=Ù ÑÙe"å «Ñ_ç K«xáÈ~Ú# 72 QÆO@ÅÖ’ÑÅ J@gâßY‰õΩ ≥e¿ãÎ<Õ "åà◊√§ÖHõ Ö’H fã∞‰õΩO\Ï~°∞. ÃÑ·QÍ Ô~· «∞ WzÛ# =~°Î=∂#O JO Œ∞H˘x Ñâ◊√=Ù#∞K«∂_»_®xH áÈ~Ú# J@g ã≤|ƒOk, ^•xx K«OÑ≤Ok ÑÙÖË#x èŒ$gHõiOKåe.D ã≤|ƒOk Ô~· «∞ WzÛ# =~°Î=∂<åxH x*Ï~Úf`À ãÊOkOK«~°∞. 50 ~°∂áêÜ«∞Å∞ÅOK«O W¿ãÎ «ÑÊ Hõ ŒÅ~°∞. PÅãºO J~ÚáÈ «∞O Œ#fl P «$ « À Ô~· «∞ ÅOK«OWK«∞Û‰õΩ<åfl, „ÑÉèí∞ «fiO z=iH WKÕÛ #+ìÑiÇ~°O Ô~O_»∞ ÖËHõ =¸_»∞ "ÕÅ∞Ys Œ∞ KÕ¿ã Ñâ◊√=Ù‰õΩ Ô~O_»∞ ÖËHõ =¸_»∞ =O ŒÖË HÍ|\ì ZO Œ∞H˘zÛ# „â◊=∞ÖËJx KåÖÏ=∞Ok Ô~·`«∞Å∞ T~°∞‰õΩO\Ï~°∞. XH˘¯Hõ¯ ã¨O=`«û~°O XH˘¯Hõ¯„QÍ=∞OÖ’<Õ 100 ^•HÍ Ñâ◊√=ÙÅ#∞ ÑÙÅ∞Å∞ K«OÑÙ «∞<åflÜ«∞x [#O JOK«<å.

D Ñ¨ÙÅ∞Å∞ #~°=∂Oã¨ÉèíHõ ∆‰õΩÅ∞ (man eaters) HÍ=h, HÍ|\˜ì=∞#∞+µÅ‰õΩ g\=Å¡ „Ñ=∂ ŒO ÖË Œh J@gâßY „ÑKå~°O KÕã∂Î LO@∞Ok.


D ÑÙÅ∞Å∞ #~°=∂Oã ÉèíHõ∆‰õΩÅ∞ HÍx =∂@ "åãÎ="Õ∞. J~Ú Õ Jq Ñâ◊√=ÙÅ=∞O ŒÅ g∞ Œ ^•_ç KÕã≤#ÑC_»∞ P Ñâ◊√=ÙÅ‰õΩ HÍÑiQÍ L#fl =ºHÎx =ÚO Œ∞K«OÑÙ`å~Ú. P =ºHÎ «=∞ PÇ~åxH J_»¤O ~åQÆÅ_»#fl ≥eq, J#∞Éèí=O"å\H LOk. D HÍ~°OQÍ JÉèíÜ«∂~°ºOÖ’ ÑÙÅ∞Å ãOYº ÃÑiQ H˘nÌuO_ç HÀãO áÈ\© ÃÑiy Ñâ◊√=ÙÅ g∞ Œ ÑÙÅ∞Å ^•_ô, ^•x`À ÉÏ@∞ Ñâ◊√=ÙÅHÍÑ~°¡ g∞ Œ ÑÙÅ∞Å ^•_ô ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞<åfl~Ú.

ãO= «û~åÅ "åsQÍ ÑÙÅ∞Å "å « Ñ_ç# =∞#∞+µÅ ãOYº D HOkÑ\ìHõÖ’ Wã∞Î<åflO. ÃÑ·# WzÛ# Ñâ◊√=ÙÅ QÆÏOHÍÅ ÖÏQÍ Wk ‰õÄ_» XHõ~OlH (=∞#fl#∂~ü ~Ol) ãO|OkèOz# Õ. "≥Ú «ÎO D „áê*‰õΩì >ÿQÆ~üÖ’ =¸_»∞~OlÅ∞ L<åfl~Ú. Ô~O_çO\ HO„ ŒO =∞#fl#∂~üÖ’#∂, XHõ •x HO„ ŒO <åQÍ~°∞#™êQÆ~üÖ’#∂ L<åfl~Ú. =∞#fl#∂~°∞ HO„ ŒOQÍ QÆÅ XHõ ~Ol HO„ Œ„áêO « (core

area) ˆ~Ol. q∞ye# Ô~O_»∞ ˆ~OlÅ∞ =∞#∞+¨µÅ∞ Z‰õΩ¯=QÍ x=ã≤OKÕ'=∞ èŒº„áêO «— ~OlÅ∞. P Ô~O_çO\Ö’ XHõ@~Ú# =∞#fl#∂~°∞ ~OlÖ’ ÑÙÅ∞Å^•_»∞Å‰õΩ QÆ∞~°~Ú# "åi ãOYº D HOk Ñ\ìHõÖ’ Wã∞Î<åflO.

ãO= «û~°O ÑÙÅ∞Å ^•_çÖ’ ÑÙÅ∞Å ^•_çÖ’QÍÜ«∞Ñ_ç#"å~°∞ K«xáÈ~Ú#"å~°∞

1980–81 1 –81–82 – –82–83 2 –83–84 5 284-85 5 185-86 7 -86-87 4 187-88 6 188-89 10 489-90 ≥eÜ«∞ Œ∞ 3

Wq „ÑÉèí∞ «fi QÆÏOHÍÖË#x =∞~˘Hõ ™êi <˘H¯ K≥áêÊe. ÑÙÅ∞Å ãO~°Hõ∆„Ñ[Å‰õΩ „Hõ=∞OQÍ XHõ ã=∞ãºQÍ Z\Ï¡ =∂~°∞ «∂ LO^À D QÆÏOHÍÅ∞ ãÊ+ìOQÍK«∂ÑÙ`å~Ú.


áœ~°Ç¨Ï‰õΩ¯Å ã¨OÑ¶¨∞O =∞Ç¨Ï|∂Éò#QÆ~ü lÖÏ¡ âßY Ô~O_»∞ ~ÀAÅHÍ~°º„Hõ=∞O "Õã∞H˘x =∞#fl#∂~ü ~OlÖ’x JáêÊÜ«∞Ñe¡, K≥#flOÑe¡, =∞#fl#∂~°∞,=∞#fl#∂~ü `åO_», "≥OHõ>Ëâ◊fi~°¡ ÉÏq, =∂Kå~°O, "≥ÚÅ¯=∂q∞_ç, J„=∂ÉÏ £,u~°∞=∞ÖÏÑÙ~°O, =@=~°¡Ñe¡ „QÍ=∂Ö’¡ Ñ~°º\Oz [#O`À#∂, JkèHÍ~°¡ À#∂=∂\Ï¡_ç#ÑC_»∞ D HOk "åãÎ"åÅ∞ ãÊ+ìOQÍ HõxÑ≤OKå~Ú. XHõÑC_»∞ «=∞‰õÄ,ÑÙÅ∞Å‰õÄ =∞ èŒº LO_ç# ã=∞ «∞ÅºO ≥|ƒu#_®xfl „Ñ[Å∞ qz„ «OQÍ J~°÷OKÕã∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. '=∂ ÑÙÅ∞Å∞ =∞=∞‡efl Ug∞ J<Õq HÍ=Ù. „ÑÉèí∞ «fiO „áê*‰õΩì>ÿQÆ~ü ¿Ñi@ H˘ «ÎQÍ ÑÙÅ∞Å#∞ ≥zÛ =∂ J_»qÖ’ =keOk. J"Õ =∂ g∞ Œ^•_ç KÕã¨∞Î<åfl~Ú— JO@∞<åfl~°∞. „Ñ¨Éèí∞`«fiO Ñ¨ÙÅ∞Å#∞ fã¨∞H˘zÛ# ÖÏsxã¨fiÜ«∞OQÍ K«∂âß=∞#fl"å~°∞, ÖÏs ¢_≥·=~ü`À =∂\Ï¡_®=∞#fl"å~°∞ Jxfl„QÍ=∂ÅÖ’#∂ HõxÑ≤OKå~°∞. ãO~°Hõ∆ =Å¡ ÑÙÅ∞Å [<åÉèÏ ÃÑiyO Œh, ^•xÑ¶e «OQÍ PÇ~åxH H˘~° « U~°Ê_ç ÑÙÅ∞Å∞ [#O g∞^•, [<å"å™êÅ g∞^•^•_ç KÕÜ«∞Hõ «ÑÊx Ñiã≤÷u U~°Ê_çO Œh J~°÷O KÕã∞HÀÖËHõáÈ=_»O =Å¡ D~°Hõ=∞~Ú# Hõ äŒÅ∞ "åºÑ≤ã∞Î<åfl~Ú.

Wk q∞#Ç q∞ye# q+Ü«∂ÅÖ’ =∞@∞ì‰õΩ „Ñ[Å‰õΩO_Õ J=QÍÇÏ#KåÖÏ "åãÎqHõ=∞~Ú# Õ. [#O W"åfià◊ ÉèíÜ«∞„ÉèÏO «∞Å~Ú „| «∞‰õΩ «∞<åfl~°∞.J@g L «Ê «∞ÎÅ ¿ãHõ~°‰õΩ J_»qÖ’H áÈ=_®xH ‰õÄ_» ÉèíÜ«∞Ñ_»∞ «∞<åfl~°∞.ÑÓiÎQÍ "≥Å∞Î~°∞#fl ã=∞Ü«∞OÖ’ =∞@∞ìH áÈ «∞<åfl~°∞. ^•x=Å¡ ZO « P^•Ü«∞OHÀÖ’Ê «∞#fln ÖHõ QÆ>Ëì"åÔ~=fi~°∞?

Ñâ◊√=ÙÅ#~Ú Õ ÑÙÅ∞Å‰õΩ <≥·"Õ ŒºO ÃÑ\ì#@∞ì ã=∞iÊOK«∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.H˘xfl „QÍ=∂ÅÖ’ ãO= «û~åxH 100 ^•HÍ Ñâ◊√=ÙÅ∞ áÈ «∞<åfl~Ú. "Õ∞HõÅ∞,Q˘„Ô~Å∞ 200 •HÍ ÑÙÅ∞Å "å « Ñ_»∞ «∞<åfl~Ú. "Õ∞HõÅ‰õÄ, Q˘„Ô~Å‰õÄ #+ìÑiÇ~°OW=fi~°∞ HÍ|\ì ÖHõ ÃÑ>Ëì"åà◊√§ ÖË~°∞. P=ÙÅ‰õÄ, Z_»¡‰õÄ, Q ≥Å‰õÄ =∂„ «"Õ∞ 10âß «O ZH±û„Q+≤Ü«∂ (Ô~O_»∞ "ÕÅ∞ Ys Œ∞ KÕ¿ã Ñâ◊√=Ù‰õΩ ~°∂. 200/–) W™êÎ~°∞.JO Œ∞Ö’ 50 ~°∂áêÜ«∞Å∞ "≥Ú Œ>Ë W<£ÃãÊ‰õΩì KÕÜ«∞_®xH ÅOK«O W"åfie.PÃÑ·# ZH±û„Q+≤Ü«∂ KÕuH JO Œ_®xH 'ÉÏQÍ ÃÑ·~°g KÕ¿ãÎ— 3 <≥ÅÅ∂, ÃÑ·~°gKÕÜ«∞HõáÈ Õ 9 <≥ÅÅ∂ Ñ_»∞ «∞Ok. ÃÑ·~°g KÕÜ«∂ÅO>Ë „áê*‰õΩì >ÿQÆ~ü‰õΩ HO„ ŒOJ~Ú# ã∞xflÃÑO@ „QÍ=∂xH áÈ~Ú ~å"åe. =KÕÛ ZH±û„Q+≤Ü«∂ ÅOKåÅ∞áÈ#∞ KåsÅH ãiáÈ «∞Ok. JO Œ∞H WÑC_»∞ Ô~· «∞Å∞ KåÖÏ=∞Ok Ñ¶≤~åº Œ∞KÕÜ«∞_»"Õ∞ =∂#∞‰õΩ<åfl~°∞.


J~Ú`Õ D =∞^èŒºHÍÅOÖ’ Ñ¨ÙÅ∞Å∞ KåÖÏ KÀ@¡ „QÍ=∂ÅÖ’ˆH=KÕÛã∞Î<åfl~Ú. =∂Kå~°O „QÍ=∂xH K≥Ok# â◊OHõ~°Ü«∞º J<Õ =ºHÎ WO\ ÃÑ~°\’¡HŒ∂H =¸_»∞ Ñâ◊√=ÙÅ#∞ K«OÑ≤Ok XHõ ÑÙe. pHõ\ Ñ_»QÍ<Õ ÑÙÅ∞Å∞ J_»q

JOK«∞# ÑKå~°∞¡ KÕÜ«∞_»O "≥Ú ŒÅ∞ ÃÑ_» åÜ«∞x J_»qH ãg∞ÑOÖ’x „QÍ=∂Å[#O ÉèíÜ«∞Ñ_»∞ «∂ LO\Ï~°∞. =∞#fl#∂~°∞ =∂kQÆ"å_»‰õΩ K≥Ok# Dâ◊fi~°Ü«∞ºXHõ ~ÀA Ti ÑHõ # L#fl K≥~°∞=Ù ŒQÆæ~° |„Ô~Å#∞ Hõ_»∞QÆ∞ «∂ LO>Ë ÑÙeJ «x g∞ Œ ^•_ç KÕã≤Ok. Q˘O «∞ g∞ Œ, Kèåf g∞ Œ QÍÜ«∞O KÕã≤Ok. (J «xHHÀÅ∞HÀ=_®xH Ô~O_»∞ <≥ÅÅ∞ Ñ\ìOk.) Ñ@ìÑQÆÖË D Ñ¶∞’~°O [iQãiH [<åxHÉÏQÍ HÀÑO =zÛ QÆ∞q∞QÆ∂_®~°∞. ÑÙe ÉèíÜ«∞Ñ_ç K≥~°∞=Ù «∂=ÚÖ’ ^•‰õΩ¯Ok.XHõÑ¨C_»~Ú`Õ [#O ^•xx K«O¿Ñ"å~°∞. HÍx WÑ¨Ê\˜ Ñ¨iã≤ ÷u "Õ~°∞.JÉèíÜ«∂~°ºOÖ’ ÑÙex K«OÑ_»O <Õ~°O. P <Õ~åxH 6 <≥ÅÅ #∞O_ç 6 Uà◊§^•HÍ *·Å∞tHõ∆, 500 #∞O_ç 2000 ~°∂áêÜ«∞Å •HÍ A~å‡<å qkè™êÎ~°∞. J~Ú<å[#O HÀÑO`À ÑÙe g∞kH ~åà◊√¡ "ÕÜ«∞_»O`À J@gâßY JkèHÍ~°∞Å∂, áÈbã∞Å∂=KåÛ~°∞. áÈbã∞Å∞ JÑÊ\HõÑC_»∞ x¿+ è•[Å∞ „ÑHõ\Oz ÖÏsîKåi KÕâß~°∞.J~Ú<å [#O Hõ ŒÅÖË Œ∞. ÑÙex «=∞‰õΩ JÑÊyOz K«OÑ_®xH J#∞=∞uW"åfie, ÖË^• J@gâßY"åà◊√§ Ñ¨@∞ì‰õΩáÈ~Ú EÖ’ ÃÑ\Ïìe J<Õk [#O_ç=∂O_»∞. J~Ú Õ D J_»qÖ’ ÑÙÅ∞Å [<åÉèÏ ÃÑ~°QÆ_»"Õ∞ „áê*‰õΩì >ÿQÆ~üÅHõ∆ºO HÍ|\ì P ÑÙeH Z@∞=O\ Çx [~°QÆ‰õΩO_» J_»qÖ’H `ÀÅ∞`å=∞xJ@gâßY ã≤|ƒOk Ñ@∞ì|\Ïì~°∞. KåÖÏ¿ãÑÙ Q˘_»= [iyOk. z=iH [#O"≥ÚO_ç «<åxH «@∞ìHÀÖËHõ J@gâßY"å~°∞ ÑÙeH =∞ «∞Î=∞O Œ∞ «∂\Ï H˘\ìfã∞‰õΩáÈÜ«∂~°∞.

„ÑÉèí∞ «fi JkèHÍ~°¡‰õΩ „Ñ[Å g∞ Œ HõO>Ë ÑÙÅ∞Å g∞ Œ WO « „¿Ñ=∞ LO_»_»O[<åxH KåÖÏ P„QÆÇÏO HõeyOKÕ q+Ü«∞O. „Ñ[Å#∞ |∂ «∞Å`À «ÑÊ =∞~åº ŒQÍZ#fl_»∂ ãOÉ’kèOK«x J@gâßY JkèHÍ~°∞Å∞ ÑÙÅ∞Å#∞ =∞@∞ì‰õΩ 'JÜ«∞ºQÍ~°∞—,'^˘~°—, '~åA— Jx Ñ≤Å=_»O [<åxH ÉÏ è•Hõ~°OQÍ JxÑ≤ã∞ÎOk. ÑÙÅ∞Å •_çÖ’„Ñ[Å‰õΩ QÍÜ«∞O J~Ú<å, Ñâ◊√=ÙÅ∞ ≥|ƒu<åfl Ñ¶≤~åº Œ∞ W=fi_®xH áÈ Õ 'g∞~U^À KÕã≤ LO\Ï~°∞— J#fl@∞ì =∂\Ï¡_» å~°∞ JkèHÍ~°∞Å∞. '=∂ ^˘~° *’eHg∞Ô~O Œ∞‰õΩ áÈÜ«∂~°∞?— Jh, '=∂ ~åA#∞ g∞Ô~O Œ∞‰õΩ Ô~K«ÛQ˘\Ïì~°∞?— JhJ_»∞QÆ∞`å~°∞. ÑÙÅ∞Å ãO~°Hõ∆ HÀãO ãO= «û~åxH 30 ÅHõ∆Å |_≥\ò ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl„áê*‰õΩì >ÿQÆ~ü JO Œ∞Ö’ 1 ÅHõ∆ ~°∂áêÜ«∞Å#∞ =∞@∞ìH ÑÙÅ∞Å =Å¡ QÍÜ«∞Ñ_ç#


ÖËHõ =∞~°Oz# =∞#∞+µÅ‰õÄ, Ñâ◊√=ÙÅ‰õÄ #+ìÑiÇ~°OQÍ H\Ï~Úã∞ÎOk.=∞#∞+µÅ∞ K«xáÈ Õ H=ÅO 5000 ~°∂áêÜ«∞Å∞ W™êÎ~°∞. QÍÜ«∞Ñ_ç Õ PãÊ„uÖ’L#flO « HÍÅO |Ü«∞\ #∞O_ç H˘#∞‰õΩ¯=KÕÛ =∞O Œ∞Å Y~°∞Û =∞@∞ì‰õΩ „ÑÉèí∞ «fiOWã∞ÎOk. PãÊ„u #∞O_ç _çâßÛ~°∞ J~Ú# «~°∞"å « JÜÕ∞º Y~°∞Û‰õΩ QÍh,HÀÖ’Ê~Ú# ã¨Oáê Œ<å=HÍâßÅ‰õΩ QÍh #+ìÑ¨iÇ¨~°O Ug∞ LO_» Œ∞. =#º„áê∞Å#∞ QÆ∞iOz „ÑÉèí∞`åfixH Ñ\ìOÑÙ L#flO Œ∞‰õΩ Z=~°∂ PH∆Ñ≤OK«~°∞.HÍh „Ñ[Å r=<åhfl „áêÏbfl JO Œ∞‰õΩ ÑO ÃÑ@ì_»O ãÇ≤ÏOK«~åx q+Ü«∞O.

¿ãfiK«Ûù =∂ã¨Ñ¨„uHõ"Õ∞–E<£ 1990


=∞# ~å¢+ìOÖ’ D ~ÀA "Õ_çQÍ K«~°Û [~°∞QÆ∞ «∞#fl q+Ü«∂ÅÖ’ '1 PÑ¶π70— XHõ\. J_»=ÙÅ∞, Pk"åã∞Å∞ ÖËx lÖÏ¡ÅÖ’ nx QÆ∞iOz≥eÜ«∞HõáÈ=K«∞ÛQÍh U*hû ÖËHõ Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO «O L#fl lÖÏ¡ÖÖ’

D ã=∞ãº QÆ∞iOz XHõ Jaè„áêÜ«∞O ÖËx "åà‹¡=~°∂ LO_»~°∞. '1 PÑ¶π70— ¿Ñi@ yi[<Õ «~°∞ÅÖ’x ¿Ñ Œ"åà◊¡#∞ ‰õÄ_® «i"Õ∞Ü«∞_»OJ<åºÜ«∞O J<Õk "≥∞ÿ •# „áêO`åÅÖ’ ã~°fi„`å q#Ñ_Õ P"Õâ◊ÑÓ~°fiHõ"≥∞ÿ# Jaè„áêÜ«∞O. Pk"åã∞Å∞ =∂„ «O yi[<Õ «~° ¿Ñ ŒÅ‰õΩJ#∞‰õÄÅOQÍ QÍh =ºu~HõOQÍ QÍh P"Õâ◊Ñ_»~°∞. «=∞ ã=∞ãºQÆ∞iOz =∂„ «"Õ∞ "åà◊√¡ =∂\Ï¡_» å~°∞. '1 PÑ¶π 70— =Å¡ «=∞‰õΩ[iyOk H˘OK≥"Õ∞ J~Ú<å Jk ‰õÄ_® h~°∞QÍiáÈ`Õ `«=∞‰õΩk‰õΩ¯O_» Œx P"Õ Œ# K≥O Œ∞`å~°∞. =∞O_»Öò Hõq∞+<£ QÆ∞iOz K«~°Û=zÛ#ÑC_»∞ 'J„QÆ ‰õΩÖÏÅÖ’x ¿Ñ Œ"åà◊¡ ãOQÆ Õq∞\?— Jx KåÖÏ=∞Ok P"Õâ◊Ñ¨_®¤~°∞. '1 PÑ¶π 70— QÆ∞iOz =∂\Ï¡_ç`Õ 'yi[<Õ«~°∞ÅÖ’x ¿Ñ Œ Ô~· «∞Å =∂>Ëq∞\?— JO\Ï~°∞. J„QÆ‰õΩÖÏÅÖ’x

¿Ñ ŒÅ x~°∞^ÀºQÆ ã=∞ãº Ñ@¡, yi[<Õ «~° ¿Ñ Œ Ô~· «∞Å r=# ã=∞ãºÑ@¡ „Ñ*Ï «O„ « "å Œ∞ÅO ŒiH© ™ê#∞Éèí∂u LO@∞Ok. HÍh ã=∞ãºÃÑ·# K«~°Û "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ@ì=Åã≤Ok JHõ _» HÍ Œ∞. i[~fi+<£ ã=∞ãºÃÑ·#K«~°Û "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ@ì=Åã≤Ok Ñ‘_ç « ‰õΩÖÏÅ ÇÏ‰õΩ¯Å ŒQÆæ~°~Ú Õ,'1 PÑ¶π 70— QÆ∞iOz K«~°Û "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\ì=Åã≤Ok Pk"åã∞Å Éèí∂q∞

Ñ¨tÛ=∞ QÀ^•=i lÖÏ¡Ö’ '1 PÑ¶π 70— ã¨=∞ã¨º :

yi[#–yi[<Õ «~° Ñ¶∞~°¬Å∞


ã=∞ãº ŒQÆæ~°. "≥Ú «ÎO ã=∞ãº#∞ K«iÛOz# «~°∞"å « ^•xH J#∞|O èŒOQÍJ„QÆ‰õΩÖÏÅ ¿Ñ ŒÅ x~°∞^ÀºQÆO ã=∞ãº, yi[<Õ «~° ¿Ñ Œ Ô~· «∞Å r=#O ã=∞ãºK«~°Û‰õΩ =™êÎ~Ú. JO Õ «ÑÊ K«~°Û "≥Ú ŒÅ∞ ÃÑ@ì=Åã≤Ok "åà◊¡ ŒQÆæ~° HÍ Œ∞.

QÆ_çz# H˘xfl <≥ÅÅ∞QÍ Ñ¨tÛ=∞ QÀ^•=i lÖÏ¡ U*ˇhû „áêO`«OÖ’yi[#∞Å‰õÄ yi[<Õ`«~°∞Å‰õÄ Ñ¶¨∞~°¬Å∞ [~°∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú. KåÖÏ=∞Okyi[#∞Å∞ „Hq∞#Öò Hã∞ÅÖ’ JÔ~ãìÜ«∂º~°∞. XHõ TiÖ’ yi[<Õ «~°∞Å∞ ‰õÄ_®JÔ~ãìÜ«∂º~°∞. Ô~O_»∞ ZO.P~ü."À. PÑ¶‘ã∞Å∞ yi[<Õ «~°∞Å P„QÆÇxH |∞yæJÜ«∂º~Ú. yi[<Õ «~°∞Å èŒ~åflÅ∞, L Œº=∞ ÃÇÏK«ÛiHõÅ∞ "å~°ÎÖÔHHÍ¯~Ú.

D Q˘_»=Å q=~åÅ#∂, <ÕÑ ä•ºhfl Ñije¿ãÎ '1 PÑ¶π 70— QÆ∞iOz H˘OK≥OJ~°÷O J=Ù «∞Ok. '1 PÑ¶π 70—QÍ „ÑKå~°=∞~Ú#k XHõ âßã#O. WOHÍ ãiQÍæK≥áêÊÅO>Ë Jk XHõ âßã# ã=~°. •x ÑÓiÎ ¿Ñ~°∞ 'Ô~QÆ∞ºÖË+<£ 1 PÑ¶π 1970—.D K«@ìO 1970Ö’ *Ïs J~ÚOk. Wk PO„ èŒ„Ñ Õâò Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅ Éèí∂q∞| ŒÖÏ~ÚOÑÙ xÜ«∞O„ « K«\Ïìxfl ã=iOKÕ Ô~QÆ∞ºÖË+<£. 'Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅ∞—JO>Ë J_»q „áêO`åÅÖ’ yi[#∞Å ãOH∆=∞O HÀãO =sæHõiOK«|_ç# „áêO`åÅ∞.g\<Õ „a\+π ÇÏÜ«∂OÖ’ 'U*hû „áêO`åÅ∞— J<Õ "åà◊√¡. WÑÊ\H© =º=Ç~°OÖ’'U*hû— J<Õ JO@∞O\Ï~°∞. 1917Ö’ „a\+π "åà◊√¡ JÑÊ\ =∞„^•ã∞ ~å¢+ìOÖ’x„Ñã∞Î « L «Î~° HÀ™êÎO„ èŒ lÖÏ¡Å U*hû „áêO «OÖ’ Éèí∂q∞ | ŒÖÏ~ÚOÑÙ#∞,=_ô¤ "åºáê~åhfl xÜ«∞O„uOKÕO Œ∞‰õΩ D K«@ìO KÕ™ê~°∞. U*hû „áêO`åÅÖ’HõÖHõì~ü ('U*O\ò—) J#∞=∞u ÖË‰õΩO_» yi[#∞Å #∞O_ç yi[<Õ «~°∞Å‰õΩ Éèí∂q∞| ŒÖÏ~ÚOÑÙ [~°QÆ_®xH gÅ∞ÖË Œ<Õk D K«@ìO ™ê~åOâ◊O. XHõ<å_»∞ "≥∞ÿ •#„áêO`åÅ "åà◊√¡ J_»=ÙÅÖ’H áÈ~Ú XHõ âı~°∞ LÑC, ÖËHõáÈ Õ XHõ Hõ@ì á⁄QÍ‰õΩWzÛ ZHõ~åÅ‰õΩ ZHõ~åÅ∞ yi[#∞Å Éèí∂q∞x ™êfinè#O KÕã∞H˘<Õ"å~°∞ ÖË •^Ò~°#ºOQÍ P„Hõq∞OK«∞‰õΩ<Õ"å~°∞. H“Å∞Hõx K≥Ñ≤Ê fã∞H˘x ãfiO «O KÕã∞‰õΩ<Õ"å~°∞.D Œ∞~å„Hõ=∞#∞ PÑ_»O HÀã=∞x K≥Ñ≤Ê HõÖHõì~ü J#∞=∞u ÖË‰õΩO_® yi[#∞ÅÉèí∂q∞ yi[<Õ «~°∞Å‰õΩ | ŒÖÏ~ÚOÑÙ HÍ=_®xH gÅ∞ ÖË Œx K«@ìO KÕã≤Ok„ÑÉèí∞ «fiO.

nx=Å¡ U "Õ∞~°‰õΩ | ŒÖÏ~ÚOÑÙ PyO^À K≥ÑÊ_»O Hõ+ìO. ZO Œ∞HõO>ËHõ~°ÏÅ#∞ Ñ@∞ìH˘x ÖËx iHÍ~°∞¤ ã$+≤ìOz Éèí∂q∞x ãfiO «O KÕã∞HÀ=_»O ÃÑ ŒÌHõ+ìO HÍ Œ∞. yi[#∞Å∞ ™êQÆ∞ KÕã∞‰õΩO@∞#fl Éèí∂q∞x áÈ~°OÉ’‰õΩ Éèí∂q∞QÍ~å~ÚOz `å=Ú Ñ\Ïì KÕã∞HÀ=K«∞Û#∞ ÖË • ZÑÊ\ #∞O_À Jk yi[<Õ «~°∞Å


Éèí∂"Õ∞#x ~å~ÚOK«∞HÀ=K«∞Û#∞. HõÖHõì~ü J#∞=∞ux ‰õÄ_® '"Õ∞<Õ*ò— KÕã∞H˘#=K«∞Û#∞.

U=∞~Ú Õ<ÕO, PO„ èŒ „áêO «Ñ¨Ù Pk"åã¨∞Å‰õΩ XHõ ã¨O~°Hõ∆ K«@ìO=zÛOk. PO„ èŒ„Ñ Õâò ~å¢+ìO 1956Ö’ U~°Ê_ç# «~°∞"å « •xx H˘OK≥O ã=iOz1959Ö’ PO„ èŒ„Ñ Õâò Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅ Éèí∂q∞ | ŒÖÏ~ÚOÑÙ xÜ«∞O„ «K«\Ïìxfl (Z.Ñ≤.Zãπ.Z.ZÖò.\.P~ü. K«@ìO) «Ü«∂~°∞ KÕ™ê~°∞. nx HO Œ Ã+_»∂ºÅ∞¤„áêO`åÅÖ’ yi[#∞Å #∞O_ç yi[<Õ`«~°∞Å‰õΩ Z\˜ì Ñ¨iã≤÷uÖ’#∂ Éèí∂q∞| ŒÖÏ~ÚOÑÙ [~°QÆ_®xH gÅ∞ÖË Œ∞. WO Œ∞Ö’ HõÖHõì~°∞ J#∞=∞u „ÑãHÎ ÖË Œ∞.1963 #∞O_ç D K«\Ïìxfl ≥ÅOQÍ lÖÏ¡ÖÖ’x Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅ‰õΩ ‰õÄ_®=iÎOÑ*Ë™ê~°∞ HÍx D K«@ìO =Å¡ P «~°∞"å ≥·<å Éèí∂q∞ | ŒÖÏ~ÚOÑÙ U"Õ∞~°‰õΩ PyO Œx J_çy# "åà◊√¡ ÖË~°∞. x*ÏxH NHÍ‰õΩà◊ yi[# u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞^•HÍ ~å¢+ìOÖ’ yi[#∞Å Ü≥∂QÆH∆=∂Å∞ Hõ#∞‰õΩ¯#fl "åà◊√¡ ÖË~°∞. P «~°∞"å «=∂„ «O Pk"åã∞Å =∞OzK≥_»∞Å QÆ∞iOz K«~°Û, H˘ «Î K«\ÏìÅ∞, H˘ «Î ãOã÷Å∞=KåÛ~Ú. "å\Ö’ XHõ\ Ô~QÆ∞ºÖË+<£ 1 PÑ¶π 1970, ÖËHõ '1 PÑ¶π 70—. Wk 1959<å\ K«\Ïìxfl ã=iOz Ô~O_»∞ =∂~°∞ÊÅ#∞ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\ìOk. XHõ\, WHõ g∞ Œ@Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅÖ’ yi[#∞Å #∞O_ç yi[<Õ «~°∞Å‰õΩ [iQ | ŒÖÏ~ÚOÑÙÖËHÍ Œ∞, yi[<Õ «~°∞Å #∞O_ç yi[<Õ «~°∞Å‰õΩ [iQ | ŒÖÏ~ÚOÑÙÅ∞ ‰õÄ_» K≥Å¡=Ù.Ô~O_»∞, Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅÖ’ Éèí∂q∞ Hõey L#fl yi[<Õ «~°∞Å∞ P Éèí∂q∞x`å=Ú J„Hõ=∞OQÍ ãOáêkOK«∞HÀÖË Œx å"Õ∞ ~°∞A=Ù KÕã∞HÀ"åe. JO «=~°‰õΩJk yi[#∞Å Éèí∂q∞QÍ ÉèÏqOK«|_»∞ «∞Ok. JO>Ë '~°∞A=Ù KÕã∞‰õΩ<Õ ÉÏ èŒº «—(|Ô~¤<£ PÑ¶π „ÑÓÑ¶π) yi[<Õ «~°∞Å g∞ Œ<Õ LO@∞Ok.

Wk x*ÏxH QÆ\ì ã=~°Ë. nx Ñ¶e «OQÍ, yi[#∞Å #∞O_ç Ñ¶≤~åº Œ∞ÖË‰õΩO_®<Õ ãO|Okè « „ÑÉèí∞ «fi JkèHÍi Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅÖ’ Éèí∂q∞ L#flyi[<Õ`«~°∞ÅO^ŒiH© <À\©ãπ *Ïs KÕÜ«∞=K«∞Û#∞. 'h Éèí∂q∞ J„Hõ=∞OQÍãOáêkOK«∞‰õΩ#flk HÍ Œx ~°∞A=Ù KÕã∞H˘=∞‡x— J_»QÆ=K«∞Û#∞. ã=∂ è•#OãO «$Ñ≤ÎHõ~°OQÍ ÖËHõáÈ Õ P Éèí∂q∞x ™êfinè#O KÕã∞H˘x Éèí∂q∞ ÖËx yi[#∞Å‰õΩWÜ«∞º=K«∞Û#∞.

WO « JkèHÍ~°O „ÑÉèí∞ «fiO KÕuÖ’ ÃÑ\ì<å yi[#∞Å‰õΩ [iy# <åºÜ«∞OãfiÅÊ"Õ∞. „ÑÉèí∞ «fi ÖHõ Å „ÑHÍ~°O ~å¢+ìO "≥Ú «ÎO g∞ Œ '„áê äŒq∞HõOQÍ J#∞=∂<åãÊ ŒOQÍ— L#fl U*hû Éèí∂=ÚÅÖ’ •^•ÑÙ 85 âß «O Éèí∂=ÚÅ‰õΩ ãO|OkèOz


WÑ¨Ê\˜ˆH "å\˜ Ü«∞[=∂#∞Å~Ú# yi[<Õ`«~°∞Å‰õΩ <À\©ã¨∞Å∞ W=fi_»O,qKåiOK«_»O [iyáÈ~ÚOk. g\ "≥Ú «ÎO qã‘Î~°‚O 2,17,574 ZHõ~åÅ∞. JO Œ∞Ö’99,087 ZHõ~åÅ∞ (JO>Ë 46 âß «O) J„Hõ=∞OQÍ yi[<Õ «~°∞Å P„Hõ=∞Ö’L<åflÜ«∞x x~åúiOz „Ñ¨Éèí∞`«fiO ™êfinè#O KÕã¨∞HÀ=_»O [iyOk. q∞ye#1,18,486 ZHõ~åÅ∞ (JO>Ë 54 âß «O) ã„Hõ=∞OQÍ<Õ yi[<Õ «~°∞Å ™êfinè#OÖ’L<åflÜ«∞x ÉèÏqOz "åà◊¡H Ñ\ÏìÅ∞ W=fi_»O [iyOk. =∞~À ~°HõOQÍ K≥áêÊÅO>Ë'„áê äŒq∞HõOQÍ J#∞=∂<åãÊ ŒO— JxÑ≤Oz# •xÖ’ Z‰õΩ¯= ÉèÏQÆO ã„Hõ=∞OQÍ<Õyi[<Õ «~°∞Å Pnè#OÖ’ LO Œx „ÑÉèí∞ «fiO x~°‚~ÚOzOk. WOHõ qKåiOK«_®xHq∞yeOk 15 âß «O Hã∞Å∞ =∂„ «"Õ∞. "å\Ö’ Wq∞_ç L#fl Éèí∂q∞ 7653ZHõ~åÅ∞ =∂„ «"Õ∞. g\ qKå~° ‰õÄ_» =ÚyOKÕ¿ãÎ <åºÜ«∞O [iyáÈ~Ú#>Ëì.

WOHõ ã=∞ãº UO q∞yeOk? <åºÜ«∞O [iyáÈ~ÚO Œx Pk"åã∞Å∞‰õÄ_» XÑC‰õΩO>Ë WOHõ ã=∞ãº Ug∞ ÖË#>Ëì. HÍh Pk"åã∞Å∞ XÑCHÀ=_»OÖË Œ∞. "åà◊√§ WÑC_çÑC_Õ "Õ∞ÖÁ¯O@∞<åfl~°∞. «=∞ ÇÏ‰õΩ¯Å∞ ≥Å∞ã∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.H˘xfl KÀ@¡ ã≤Ñ≤S (ZO.ZÖò) áêsìÅ Ô~· «∞ ‰õÄb ãOÑ¶∂Å∞, H˘xfl KÀ@¡ ãfiK«ÛùO ŒãOã÷Å∞, H˘xfl KÀ@¡ K« Œ∞=ÙH˘x uiQ˘zÛ# yi[# Ü«Ú=‰õΩÅ∞ D "Õ∞ÖÁ¯Å∞ÑÙ‰õΩHÍ~°O JÜ«∂º~°∞. qKå~° [iyáÈ~ÚO Œh, ã¨„Hõ=∞OQÍ<Õ yi[<Õ «~°∞ÅP„Hõ=∞Ö’ LO Œh „ÑÉèí∞ «fiO „ÑHõ\Oz# Éèí∂=ÚÅ QÆ∞iOz ‰õÄ_» "åà◊√¡q"å ŒO ÖË=<≥ «∞Î «∞<åfl~°∞. WOHõ qKå~° [~°QÆ=Åã≤ L#flk ~å¢+ìO "≥Ú «ÎOg∞ Œ 7 "ÕÅ zÅ¡~° ZHõ~åÅ U*hû Éèí∂=ÚÅ QÆ∞iOKÕ#x „ÑÉèí∞ «fiO JO@∞O>Ë,yi[#∞Å∞ XH˘¯Hõ U*hû =∞O_»ÅOÖ’#∂ 7 "ÕÅ ZHõ~åÅ Éèí∂q∞ QÆ∞iOzq"å ŒO ÖË=nã∞Î<åfl~°∞. „ÑÉèí∞ «fi qKå~° JkèHÍ~°∞¡ U*hû Éèí∂=ÚÅÃÑ·# qKå~°[i¿Ñ Ñ¨ Œú «∞Å#∞ „Ñ¨tflã¨∞Î<åfl~°∞. qKå~° JkèHÍ~°∞¡ P"≥∂ Œ =Ú„ Œ "Õã≤#_®‰õΩº"≥∞O@¡ qâ◊fiãhÜ«∞ «#∞ „Ñtflã∞Î<åfl~°∞. Hõ~°ÏÅ∞, =Ú#ã|∞Å∞, åã‘ÖÏÌ~°∞¡yi[<Õ`«~°∞Å P„Hõ=∞#∞ K«@ì|^ŒúO KÕÜ«∞_®xH˜ áêÅÊ_ç# J„Hõ=∂Å#∞„Ñtflã∞Î<åfl~°∞. nx`À '1 PÑ¶π 70— ã=∞ãº ~°K«ÛÔHH¯Ok.

D <ÕÑ ä•ºxfl Œ$+≤ìÖ’ LOK«∞H˘x ÑtÛ=∞ QÀ^•=i lÖÏ¡Ö’ D =∞ èŒº`«ÖˇuÎ# q"å^•Å#∞ Ñ¨ije^•ÌO. Ñ¨tÛ=∞ QÀ^•=i lÖÏ¡ U*ˇhûH˜ H˘xflÅHõ∆ÏÅ∞<åfl~Ú. «∂~°∞Ê QÀ^•=i #∞O_ç NHÍ‰õΩà◊O •HÍ L#fl U*hû „áêO «OZ‰õΩ¯=QÍ H˘O_»Å`À xO_ç# „Ñ¨^Õâ◊OÖ’ LOk. "≥∞ÿ^•# „áêO`åÅ "åà◊¡K˘~°ÉÏ@∞‰õΩ JO «QÍ J=HÍâ◊O W=fix Éèí∂ÉèÏQÆO P lÖÏ¡Ö U*hûÖ’ KåÖÏ


LOk. Wk yi[<Õ «~°∞Å P„Hõ=∞#∞ H˘O «"Õ∞~°‰õΩ Ñiq∞ «O KÕã≤Ok. ÑtÛ=∞QÀ^•=i lÖÏ¡ U*hû ÑÓiÎQÍ "≥∞ÿ •# „áêO`åÅ‰õΩ JO Œ∞ÉÏ\’¡ LOk. JkH˘O_» „áêO «O HÍ Œ∞, Œ@ì"≥∞ÿ# J_»q HÍ Œ∞. JO Œ∞=Å¡ yi[<Õ «~°∞Å∞ ã∞ÅÉèíOQÍK˘~°|_ç Éèí∂=ÚÅ∞ P„Hõq∞OK«∞HÀQÆeQÍ~°∞.

ÑtÛ=∞ QÀ^•=i lÖÏ¡ U*hû „áêO «OÖ’ =¸_»∞ =∞O_»ÖÏÅ∞<åfl~Ú.rÅ∞QÆ∞q∞e¡, |∞\ÏìÜ«∞QÆ∂_≥O, áÈÅ=~°O. D =¸_»∞ =∞O_»ÖÏÅ∂ XHõ •x<˘Hõ\P#∞H˘x L<åfl~Ú. D ãO= «û~°O "Õ∞ <≥Å #∞O_ç D =¸_»∞ =∞O_»ÖÏÅ∂yi[#–yi[<Õ «~° Ñ¶∞~°¬Å`À J@∞ì_çH áÈ «∞<åfl~Ú. D Ñ¶∞~°¬Å Hõ äŒÅ∞ ‰õΩ¡ÑÎOQÍK≥ÑC‰õΩO>Ë yi[#∞Å∞ ÖË=<≥ «∞Î «∞#fl Éèí∂q∞ ã=∞ãº J~°÷O J=Ù «∞Ok. JÑC_»∞'1 PÑ¶π 70—x ~° Œ∞Ì KÕÜ«∞_»O, ÖËHõ ã=iOK«_»O HÍ Œ∞ ãiHõ •, ^•x HõO>Ë|Å"≥∞ÿ# K«\ÏìÅ∞ ~°∂á⁄Ok¿ãÎ «ÑÊ Pk"åã∞Å Éèí∂q∞ ã=∞ãº Ñiëê¯~°OHÍ Œx =∞#‰õΩ J~°÷O J=Ù «∞Ok. D =¸_»∞ =∞O_»ÖÏÖÖ’x U*hû Éèí∂=ÚÅÖ’JkèHÍiHõ ÖHõ Å „ÑHÍ~°"Õ∞ ãQÆO HõO>Ë Z‰õΩ¯= yi[<Õ «~°∞Å KÕuÖ’ LOk.a<åg∞ P„Hõ=∞Å#∞, «ÑC_»∞ ÖHõ Å#∞ ÑiQÆ#Ö’H fã∞‰õΩO>Ë 70 âß «OÃÑ·QÍ Éèí∂q∞ yi[<Õ «~°∞Å Pnè#OÖ’ LO@∞Ok. JO Œ∞Ö’ H˘O « =∞Ok KåÖÏÃÑ^ŒÌ Éèí∂™êfi=ÚÅ∞<åfl~°∞. KåÖÏ=∞Ok =∞^èŒº`«~°QÆu, z#fl Ô~·`«∞Å∞<åfl~°∞.ÃÑ^ŒÌ"åÔ~·<å z#fl"åÔ~·<å yi[<Õ`«~°∞Å‰õΩ U*ˇhû |Ü«∞@ r=<å^è•~°O^˘~°∞‰õΩ «∞Ok. yi[#∞Å‰õΩ P J=HÍâ◊O ÖË Œ∞ HÍ|\ì U*hû Éèí∂=ÚÅ∞ WO «ÃÑ ŒÌ "≥Ú «ÎOÖ’ "≥∞ÿ •# „áêO`åÅ "åi Pnè#OÖ’ LO>Ë J_»q «ÑÊ "Õ~ k‰õΩ¯ÖËx Pk"åã∞Å =∞#∞QÆ_Õ ã=∞ãº J=Ù «∞Ok.

rÅ∞QÆ∞q∞e¡ =∞O_»ÅOÖ’x ^Œ~°ƒùQÆ∂_≥O XHõ yi[<Õ`«~° „QÍ=∞O.~å[=∞O„_ç–Y=∞‡O ~°Ç¨Ï^•i g∞ Œ LOk. D „QÍ=∞O t"å~°∞Ö’x yi[#QÆ∂_®ÅÖ’ HÀÜ«∞^˘~°Å QÆ∂_≥=∞~Ú# ÑO_»∞"åiQÆ∂_≥O XHõ\. 30 Wà◊√¡#fl DQÆ∂_≥OÖ’ 'ÑO_»∞— J#fl WO\ ¿Ñ~°∞#fl "åiH «ÑÊ "Õ~ Z=fiiH© Z‰õΩ¯= Éèí∂q∞ÖË Œ∞. KåÖÏHÍÅO «=∞ ÇÏ‰õΩ¯Å QÆ∞iOz H˘\Ï¡_®Å#fl ãÊ$ÇÏ ‰õÄ_» ÖËx DHÀÜ«∞Å∞ D =∞ èŒºHÍÅOÖ’ 'â◊HÎ— J<Õ ãfiK«ÛùO Œ ãOã÷ „áÈ`åûÇÏO`À Œ~°ƒùQÆ∂_≥O‰õΩK≥Ok# HÀ=∞\, Ô~_ç¤, «k «~° J„QÆ‰õΩÖÏÅ yi[<Õ «~°∞Å P„Hõ=∞Ö’ L#flÉèí∂=ÚÅ ÑÓ~åfiÑ~åÅ QÆ∞iOz P~å fÜ«∞_»O, PO^Àà◊# KÕÜ«∞_»O "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\Ïì~°∞. D yi[<Õ`«~°∞ÅÖ’ ÃÑ^ŒÌ HÍ=∞O^Œ∞Å∞ H˘#Hõà◊¡ <åQÆÜ«∞º J<ÕHÀ=∞\ÏÜ«∞# ãO «u. D <åQÆÜ«∞º‰õΩ XHõÑC_»∞ 1200 ZHõ~åÅ∞ LO_Õ=@.


ÑOÑHÍÅ∞, J=∞‡HÍÅ∞ áÈ#∞ WÑC_»∞ P ‰õΩ@∞OÉÏxH 141 ZHõ~åÅ∞<åfl~Ú.U*hûH =iÎOKÕ ã‘eOQ∑ Ñiq∞u 40 ZHõ~åÅ∞ HÍ|\ì ‰õΩ@∞O|OÖ’ U XHõ i¿Ñ~°∞ g∞^• 40 HõO>Ë Z‰õΩ¯= K«∂Ñ≤OK«‰õΩO_» *Ï„QÆ «Î Ñ_®¤~°∞. D XHõ TiÖ’<ÕHÍ Œ∞, U*hû „QÍ=∂ÅÖ’x ãOÑ#∞flÖ·# yi[<Õ «~°∞Å#∞ g∞ÔHO « Éèí∂q∞ LOkJx J_çy Õ Z‰õΩ¯= =∞Ok '40 ZHõ~åÅ∞— J<Õ ã=∂ è•#O K≥áêÎ~°∞. WO Œ∞Ö’L#fl a<åg∞ =º=Ç~åxfl ÑHõ ‰õΩ ÃÑ\ì ÑtÛ=∞ QÀ •=i U*hûÖ’x Éèí∂q∞ J «ºO «™ê~°=O «"≥∞ÿ# Œx QÆ=∞x¿ãÎ D 40 ZHõ~åÅ ã‘eOQ∑ KåÖÏ Z‰õΩ¯= Jx QÆ∞iÎOK«QÆÅO.'Jk ÖHõ ‰õΩ "≥∞@ìÉèí∂q∞ HOkH ~å=_»O =Å¡ ã‘eOQ∑ JO « Z‰õΩ¯= LOkQÍhÉèí∂™ê~åxfl |\ì, Ñ¶ÖÏxfl |\ì K«∂¿ãÎ ã‘eOQ∑#∞ JO Œ∞Ö’ ãQÍxH «yæOK«=K«∞Û—#xXHõ ã‘xÜ«∞~ü Ô~"≥#∂º JkèHÍi ãfiÜ«∞OQÍ áœ~°ÇÏ‰õΩ¯Å ãOÑ¶∞O`À J<åfl~°∞.Pk"åã∞Å‰õΩ =∞iO « Éèí∂q∞ ŒHõ _®xH W^˘Hõ =∞Oz ã∂K«# HÍ=K«∞Û.

J Œ\Ï¡ LOz, Œ~°ƒùQÆ∂_≥OÖ’x '1 PÑ¶π 70— ã=∞ãº‰õΩ uiy =^•ÌO.ÑO_»∞"åi QÆ∂_≥O HÀÜ«∞Å∞ D =∞ èŒº Œ~°ƒùQÆ∂_≥O yi[<Õ «~°∞Å∞ ™êQÆ∞ KÕã∞Î#flÉèí∂q∞Ö’ 495 ZHõ~åÅ QÆ∞iOz q"å ŒO ÖË=n™ê~°∞. 1917 K«@ìO =zÛ# «~°∞"å «[iy# "≥Ú Œ\ ã~fi JO_£ Ãã\Öò"≥∞O\ò (P~ü.Zãπ.P~ü) 1933 <å\k. HÍ|\ì1933 P~ü.Zãπ.P~üÖ’ Éèí∂q∞ Z=i ¿Ñ~°∞ g∞ Œ LO Œ<Õk D<å\ '1 PÑ¶π 70—qKå~°Ö’ XHõ =ÚYº ™êH∆Íº è•~°O J~ÚOk. JO Œ∞Ö’ yi[<Õ «~°∞Å ¿Ñ~°∞g∞^Œ L#fl@ì~Ú`Õ, WÑ¨Ê\˜ "åà◊ ¡ Ü«∂[=∂#ºO ã¨„Hõ=∞=∞~Ú#kQÍ~°∞[=~Ú#>Ëì#x Ô~"≥#∂º JkèHÍ~°∞Å∞ ÉèÏqã∞Î<åfl~°∞. 1933 Ãã\Öò"≥∞O\òÖ’<ÕU=~Ú<å J„Hõ=∂Å∞ [iy LO_»=K«∞Û<Õ"≥∂ J#fl K«~°ÛÖ’H "åà◊√¡ áÈ=_»OÖË^Œ∞. ^Œ~°ƒùQÆ∂_≥O yi[<Õ`«~°∞Å P„Hõ=∞Ö’ L#fl Éèí∂=ÚÅhfl 1933P~ü.Zãπ.P~üÖ’ "åi ¿Ñ~°∞ g∞ Œ<Õ L<åfl~Ú HÍ|\ì '1 PÑ¶π 70— ÑikèÖ’ "åiÜ«∂[=∂#ºO ã„Hõ=∞=∞~Ú# Õ#x JkèHÍ~°∞Å∞ (ÃãÊ+Öò _çÑÓº\© HõÖHõì~ü) f~°∞ÊWKåÛ~°∞. HÍh yi[#∞Å∞ 1903 <å\ Ãã\Öò"≥∞O\ò iHÍ~°∞¤ |Ü«∞@‰õΩ f™ê~°∞.^•x „ÑHÍ~°O D Éèí∂q∞Ö’ 495 ZHõ~åÅ∞ yi[#∞Å Ñ\ÏìÉèí∂q∞ Jx "åkOKå~°∞.495 HÍ Œ∞QÍh, 302 ZHõ~åÅ∞ (32 ã~fi <≥O|~°¡Ö’q) 1903 Ö’ yi[#∞Å ¿Ñ~°∞g∞ Œ LO_ç, 1933 <å\H W ŒÌ~ W ŒÌ~°∞ yi[<Õ «~°∞Å ¿Ñ~°∞ g∞ Œ (H˘#Hõà◊¡<åQÆÜ«∞º, ~áêHõ QÆ∞~°=Ü«∞º) P~ü.Zãπ.P~üÖ’H ZHÍ¯Ü«∞x „QÍ=∞ q.Z."À ‰õÄ_»XÑC‰õΩO@∞<åfl~°∞. D | ŒÖÏ~ÚOÑÙ ZÑC_»∞ [iyOk? 1917‰õΩ =ÚO^•? P«~°∞"å «<å? P «~°∞"å «~Ú Õ HõÖHõì~ü J#∞=∞u`À [iyO^•? ZÑC_»∞ [iyO Œ#fl


„Ñâıfl HÍHõ U q èŒOQÍ [iyO Œ#fl „Ñâ◊fl ‰õÄ_» "Õã∞HÀ"åe. «y# èŒ~° WzÛ H˘<åfl~å?H˘OK≥O LÑC, HÍ~°O, zO «ÑO_»∞ WzÛ ™êfinè#O KÕã∞H˘<åfl~å? JãÅ∞ Ug∞W=fi‰õΩO_® ^Ò~°#ºOQÍ ™êfinè#O KÕã∞H˘<åfl~å? D „Ñâ◊flÅ‰õΩ U q èŒOQÍ ["å|∞"≥ «HÍe? 70 Uà◊¡ "≥#Hõ K«i„ «#∞ Z=~°∞ «qfi |Ü«∞@‰õΩ fÜ«∂e? 1903 <å\Ãã\Öò"≥∞O\ò iHÍ~°∞¤#∞ yi[# ãOÑ¶∂Å HÍ~°ºHõ~°ÎÅ∞ «qfi |Ü«∞\H f™ê~°∞ HÍ|\ìD q"å Œ"≥∞ÿ<å "≥Å∞QÆ∞ K«∂ã≤Ok. yi[#∞Å∞ ZÑÊ\ÖÏQ J*Ï#OÖ’<Õ LO_çáÈ Õ1933 P~ü.Zãπ.P~üÖ’ U=ÚO>Ë J Õ «∞k ã «ºO Jx ÉèÏqOz x~åú~° KÕã∞Î#flÔ~"≥#∂º JkèHÍ~°∞Å f~°∞ÊÖË xezáÈÜÕ∞q Hõ •?

1 PÑ¶π 70 „ÑHÍ~°O '|Ô~¤<£ PÑ¶π „Ñ¶ÓÑ¶π— yi[<Õ «~°∞ÅÃÑ·# LO@∞Ok.HÍ|\ì U*hû JkèHÍ~°∞Å∞ XH˘¯Hõ yi[<Õ «~°∞_çH© <À\©ã∞ WzÛ qKå~°Å∞[~°∞ÑÙ «∞<åfl~°∞, ÉÏQÍ<Õ LOk. HÍh J Õ „QÍ=∞OÖ’ x=ã≤OKÕ yi[#∞Å‰õΩ‰õÄ_» <À\©ã∞ WzÛ "åix ‰õÄ_® qKå~°Ö’ ÉèÏQÆO KÕÜ«∞~°∞ (yi[#∞Å Ñ¶≤~åº Œ∞g∞ Œ KÕÑ\ì# Hã~Ú Õ «ÑÊ). JO>Ë "åº[ºO "≥Ú «ÎO „ÑÉèí∞`åfixH© yi[<Õ «~°∞Å‰õÄ=∞ èŒº #_»∞ã∞ÎOk. yi[<Õ «~°∞Å∞ K«∂Ñ≤OKÕ HÍy`åÅ "≥#‰õΩ#fl "åãÎ"åÖËq∞\’K≥ÑÊQÆeyOk ™ê÷xHõ yi[#∞ÖË. J~Ú<å "åiH qKå~°Ö’ KÀ@∞ ÖË Œ∞. XHõ"Õà◊ KÀ@∞ HõeyOz<å, "åi =∞ødHõ ™êH∆ÍºxH© JãÊ+ì"≥∞ÿ# *ÏÑHÍÅ‰õÄ U*hûHÀ~°∞ìÅ Œ$+≤ìÖ’ qÅ∞= ÖË Œ∞. yi[<Õ «~°∞Å∞ =ÚO Œ∞ ÃÑ>Ëì HÍy «ÑÙ ™êH∆ÍºÅ‰õΩ["å|∞QÍ "åà◊¥¡ HÍy «Ñ¨Ù P è•~åÅ<Õ K«∂Ñ≤OKåe. HÍh yi[#∞Å‰õΩ JqJO Œ∞ÉÏ\’¡ LO_»=Ù. D «~°O "åà◊√¡ "Õ∞ÖÁ¯x áê « HÍy`åÅ∞ "≥ «∞‰õΩ «∞<åfl~°∞HÍh 1933 HõO> "≥#H¯ áÈ~Ú iHÍ~°∞¤Å∞ fã∞‰õΩ~å"åÅO>Ë Z=i «~°O?"≥Ú`«ÎOQÍ 1 PÑ¶π 70 "åº*ÏºÅ qKå~° Ñ¨^Œú`«∞Å<Õ =∂iÛ yi[#∞Åx~°Hõ∆~åãº «#∞ ÖHõ Ö’H fã∞‰õΩ<Õ H˘ «Î Ñ Œú «∞Å∞ ~°∂á⁄OkOK«HõáÈ Õ '1 PÑ¶π70— qKå~°Å∞ yi[<Õ «~°∞ÅH J#∞‰õÄÅOQÍ =Úy¿ã J=HÍâ◊O Z‰õΩ¯=QÍLO@∞Ok. 'K«@ìO JO ŒiH© ã=∂# ~°Hõ∆ HõeÊOKåe— Jx K≥¿ÑÊ ~å*ÏºOQÆ„áê äŒq∞Hõ ÇÏHõ ~Ú# PiìHõÖò 14 x[OQÍ J=∞Å∞ HÍ"åÅO>Ë '1 PÑ¶π 70—qKå~° Ñ Œú «∞Å#∞ ™ê è•~° ã≤qÖò ã∂@¡ HõO> aè#flOQÍ ~°∂á⁄OkOKåe.

W Õn [~°QÆHõáÈQÍ 1903 Ãã\Öò"≥∞O\ò iHÍ~°∞¤ P è•~°OQÍ ÑO_»∞"åiQÆ∂_≥Oyi[#∞Å∞ 495 ZHõ~åÅÖ’ ™êQÆ∞ PÑ≤#O Œ∞‰õÄ, JO Œ∞Ö’x r_ç K≥@¡ Ñ¶ÖÏxfláê_»∞ KÕã≤#O Œ∞‰õÄ 80 =∞Ok g∞ Œ „Hq∞#Öò Hã∞ =∂„ «O ÃÑ\Ïì~°∞.


J Õ ã=∞Ü«∞OÖ’ ÑO_»∞"åi QÆ∂_≥O‰õΩ ŒQÆæ~°Ö’ L#fl |Ô~OHõÅáê_»∞yi[#∞Å∞ WOH˘Hõ Éèí∂q∞ q"å ŒO ÖË=n™ê~°∞. «=∞ ÃÑ ŒÌÅ HÍÅOÖ’ `å=Ú™êQÆ∞ KÕã∞‰õΩO@∞#fl 500 ZHõ~åÅ Éèí∂q∞x QÆ_»¤ =∞_»∞QÆ∞Å ™È=∞~åA J<Õ~åAÅ ‰õΩÅã∞Î_»∞ ^Ò~°#ºOQÍ P„Hõq∞OK«∞‰õΩ<åfl_»x "åà◊¡ P~ÀÑ. J «#∞ P500 ZHõ~åÅÖ’ 200 ZHõ~åÅ∞ WOk~å HÍÅhH K≥Ok# yi[#∞ÅH ÑOzÃÑ\ì, q∞ye#k H˘O « yi[<Õ «~°∞Å‰õΩ Jq∞‡, H˘O « «# ™êfinè#OÖ’ LOK«∞H˘xJ#∞Éèíqã∞Î<åfl_»x JO@∞<åfl~°∞. P Éèí∂q∞Ö’ D ãO= «û~°O ÑO@ "ÕÜ«∞‰õΩO_®,`À@ÅÖ’ HÍã≤# r_ç Ñ≤Hõ Å∞ HÀÜ«∞‰õΩO_® <åÅ∞QÆ∞ QÆ∂_®Å‰õΩ K≥Ok# yi[#∞Å∞(|Ô~OHõÅáê_»∞ HÍÅh, =OHõ"åiQÆ∂_≥O, H˘O_»∞"åiQÆ∂_≥O, ^•@¡"åiQÆ∂_≥O) J_»¤OáÈÜ«∂~°x 57 =∞OkÃÑ·# „Hq∞#Öò Hã∞ #"≥∂ Œ~ÚOk. ÃÑ·QÍ, "åà◊¡#∞ JÔ~ã∞ìKÕÜ«∞_®xH rÅ∞QÆ∞q∞e¡ áÈbã∞Å∞ KåÅ#@∞ì Œ∂~°„áêO`åÅ~Ú# cè=∞=~°O,`«∞‰õΩ, `å_ÕÑ¨e¡QÆ∂_≥O ZãπSÅ∞, ã≤|ƒOk |Ü«∞Å∞^Õi =KåÛ~°∞. áÈbãπJkèHÍ~°¡O`å XHõ ~å„u yi[# QÆ∂_®ÅÃÑ·# ^•_ç KÕã≤ =Ú^•Ì~ÚÅ#∞ pHõ\’¡JÔ~ã∞ì KÕã≤ H˘=Ófi~°∞‰õΩ fã∞‰õΩáÈ~Ú á⁄ Œ∞Ì#fl P~ü._ç."À Z Œ∞@ Ç[~°∞ ÑiKå~°∞.J~Ú Õ HÍÜ«∞Hõ+ìO KÕã∞H˘x „|uH yi[#∞Å#∞ ÉOkáÈ@¡~Ú#@∞¡ J~°ú~å„uJÔ~ã∞ì KÕã≤ fã∞‰õΩ~å=Åã≤# J=ã~°O U=ÚO_çO Œx P~ü._ç."À "åà◊§#∞ u\ìOk.

yi[#∞Å Éèí∂q∞ P~å@O K«∂ã≤# Ô~"≥#∂º JkèHÍ~°∞Å∞ "åà◊¡#∞ âßOuOÑKÕÜ«∞_®xH XHõ PÖ’K«# KÕ™ê~°∞. yi[<Õ «~°∞Å Ñ\Ïì Éèí∂=ÚÅÃÑ·# '1 PÑ¶π70— qKå~° [iÑ≤ "å\˜x ™êfinè#O KÕã¨∞H˘x yi[#∞Å‰õΩ WÑ≤ÊOK«_»Oã∞ÅÉèíOQÍ JÜÕ∞º Ñx HÍ Œ∞ HÍ|\ì, J_»qÖ’x áÈ~°OÉ’‰õΩ Éèí∂=ÚÅ z\Ïì|Ü«∞@‰õΩ fã≤, "å\x yi[<Õ «~°∞Å∞ P„Hõq∞OK«∞H˘x LO>Ë "åix ˘ÅyOzP Éèí∂q∞x yi[#∞Å‰õΩ W"åfiÅ<Õk P PÖ’K«#. XH˘¯Hõ „QÍ=∞OÖ’#∂ZO.P~ü."À, P~ü._ç."ÀÅ∞ |Ç≤Ï~°OQÆ ã¨=∂"ÕâßÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOz áÈ~°OÉ’‰õΩÅq=~åÅ∞ K≥Ñ≤Ê "å\x yi[#∞ÅH™êÎ=∞x Çg∞ W=fi™êQÍ~°∞. D PÖ’K«#H˘O «HÍÖÏxH yi[<Õ «~° Ô~· «∞ <åÜ«∞‰õΩÅ P"≥∂ ŒO ‰õÄ_® á⁄OkOk. 'g∞~°∞Ñ\Ïì Éèí∂=ÚÅ *’eH ~å= Œ∞Ì. 1 PÑ¶π 70 JO@∂ Q˘_»= KÕÜ«∞= Œ∞Ì. áÈ~°OÉ’‰õΩÅ∞=∂„ «O JO Œ~°=¸ Hõeã≤ "≥eH f^•ÌO. Jq g∞~ fã∞‰õΩO Œ∞~°∞QÍx— Jxyi[<Õ «~° Ô~· «∞ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ q_çQÍ ‰õÄ_» yi[#∞Å`À J#™êQÍ~°∞. ÃÑ ŒÌ Ô~· «∞ÅP„Hõ=∞Ö’ áÈ~°OÉ’‰õΩÅ∞ ÖË=x HÍ Œ∞. J~Ú Õ Jq áÈ~Ú<å "åà◊¡‰õΩ ÃÑ ŒÌQÍ#+ìO ÖË Œ∞. ^•x =Å¡ Ñ\Ïì Éèí∂=ÚÅ#∞ HÍáê_»∞HÀQÆey Õ J^˘Hõ ÖHõ HÍ Œ∞.


HÍh áÈ~°OÉ’‰õΩÅ P„Hõ=∞ g∞ Œ<Õ „| «∞‰õΩ «∞#fl z#fl Ô~· «∞Å∞ KåÖÏ=∞OkL<åfl~°∞. "åà◊¡#∞ áÈ~°OÉ’‰õΩÅ #∞O_ç `˘ÅyOz P Éèí∂=ÚÅ#∞ yi[#∞Å‰õΩJÑÊy¿ãÎ "åà◊√¡ «=∞ r=<å è•~åxfl HÀÖ’Ê`å~°∞. yi[<Õ «~° ¿Ñ ŒÅ‰õÄ yi[#∞Å‰õÄ=∞ èŒº "≥·+=∂ºÅ∞ K≥Å~Q „Ñ=∂ ŒO LO@∞Ok. „ÑÉèí∞ «fi JkèHÍ~°∞Å L ÕÌâ◊OWk HÍHõáÈ=K«∞Û. Z\Ï¡QÀ XHõÖÏQÆ yi[#∞Å‰õΩ H˘O « Éèí∂q∞ K«∂Ñ≤Oz "åà◊¡#∞âßOuOÑ KÕÜ«∞_»"Õ∞ "åi L ÕÌâ◊O HÍ=K«∞Û. J~Ú Õ [iyOk =∂„ «O Wk. D"≥·+¨=∂ºxfl K«Hõ¯QÍ "å_»∞‰õΩO@∞#flk U*ˇhûÖ’ Ñ¨Ù+¨¯ÅOQÍ Éèí∂q∞ L#flyi[<Õ «~° Éèí∂™êfi=ÚÅ∞. "åà◊√¡ yi[<Õ «~° z#fl Ô~· «∞efl «=∞ ÑOK«# KÕ~°∞ÛH˘x,ÉÏQÍ Ô~K«ÛQ˘\ì, 'áêÑO, z#fl Ô~· «∞Å#∞ ‰õÄ_» „| «Hõx=fi~å? yi[<Õ «~°∞_»∞HÍ=_»"Õ∞ áêÑ=∂?— JO@∂ P"Õâ◊O`À TyáÈ «∞<åfl~°∞. D P"Õâ◊"Õ∞ U*hûHŒ∂~°OQÍ L#fl "≥∞ÿ •# „áêO`åÅÖ’ ‰õÄ_» qxÑ≤ã∞Î#flk.

ÑO_»∞"åi QÆ∂_≥O, |Ô~OHõÅáê_»∞ yi[# PO^Àà◊#Å Ñ¶e «OQÍ Ô~"≥#∂ºJkèHÍ~°∞Å∞ W`«~° KÀ@¡ ‰õÄ_» áÈ~°OÉ’‰õΩÅ J<Õfi+¨ "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïì~°∞.Œ~°ƒùQÆ∂_≥O ŒQÆæ~° L#fl ÅH©∆‡ÑÙ~°O J<Õ „QÍ=∞OÖ’x 25 ZHõ~åÅ áÈ~°OÉ’‰õΩ

Éèí∂q∞ "åi Hõà◊¡Ñ_çOk. ÑO_»∞"åi QÆ∂_≥O, |Ô~OHõÅáê_»∞ÅÖ’ yi[#∞Å∞q"å^ŒO ÖË=nã≤Ok "≥Ú`«ÎO 995 ZHõ~åÅ QÆ∞iOz. ^•xx K«ÖÏ¡~°Û_®xH˜„ÑÉèí∞`åfixH ^˘iHOk 25 ZHõ~åÅ áÈ~°OÉ’‰õΩ Éèí∂q∞! Jk ‰õÄ_» 20 =∞OkŒo «∞Å P„Hõ=∞Ö’ L#fl Éèí∂q∞. áÈh "åà◊¡‰õΩ "Õ~ Éèí∂q∞ U=∞~Ú<å LO^•

JO>Ë ÖË Œ∞. D Éèí∂q∞x "åà◊√¡ ^Ò~°#ºOQÍ, ^˘OQÆ «#OQÍ P„Hõq∞OK«∞‰õΩ<åfl~åJO>Ë Jk ‰õÄ_» HÍ Œ∞. U*hûÖ’ yi[<Õ «~°∞Å =∞ èŒº ãÇ≤Ï «O Éèí∂q∞ J=∞‡HõOK≥Å¡ Œx ≥eÜ«∞Hõ _»|∞ƒ ÃÑ\ì H˘#∞‰õΩ¯<åfl~°∞. "åà◊¡‰õΩ Jq∞‡# ˘OQÆÅ∞ =ÚQÆ∞æ~°∞HÍÑÙÅ∞, XHõ HÀ=∞\. J=∞‡_»"Õ∞ HÍ Œ∞, Œ~åQÍ il¢ãì~ü ‰õÄ_» KÕ™ê~°∞! '1 PÑ¶π70— J=∞Å∞Ö’H =zÛ# «~°∞"å « U*hûÖ’ Z@∞=O\ Éèí∂q∞ | ŒÖÏ~ÚOÑÙ#∂il¢ãì~ü KÕÜ«∞_®xH gÅ∞ÖË Œx K«@ìO (ÃãHõ∆<£ 3–a) JO@∞Ok. J~Ú<å il¢¿ãì+<£[iyáÈ~ÚOk. KÕã≤# "åà◊√¡, KÕ~ÚOz# "åà◊√¡ ÉÏQÍ<Õ L<åfl~°∞ QÍh Z~°∞QÆHõH˘#∞‰õΩ¯#fl Œo «∞Å∞ WÑC_»∞ P Éèí∂q∞x HÀÖ’ÊÜ«∂~°∞. ÑO_»∞"åi QÆ∂_≥O,|Ô~OHõÅáê_»∞Å`À ãÇ "≥Ú «ÎO 12 QÆ∂_®Å yi[#∞Å∞ P 25 ZHõ~åÅ#∞WÑ¨C_»∞ ^Œ∞xfl ™êQÆ∞ KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. J^Œ$+¨ì=âß`«∞Î Wk ^Œo`«∞Å‰õΩ,yi[#∞Å‰õΩ =∞^èŒº ^Õfiëêxfl HõeyOK«ÖË^Œ∞. ^Œo`«∞Å∞ `«=∞‰õΩ [iy#J<åºÜ«∂xH x~°ã#QÍ rÅ∞QÆ∞q∞e¡ ZO.P~ü."À PÑ¶‘ã∞ Z Œ∞@ >O@∞ "Õ™ê~°∞


QÍh yi[#∞Å#∞ xOkOK«_»O ÖË^Œ∞. W~°∞=~åæÅ∂ XHõi ã¨=∞ã¨º<˘Hõ~°∞™ê#∞Éèí∂uQÍ J~°÷O KÕã∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.

x*ÏxH ÅH©∆‡ÑÙ~°O Œo «∞Å ã=∞ãº‰õΩ ã∞ÅÉèí"≥∞ÿ# Ñiëê¯~°"Õ∞ LOk.nxx áœ~°ÇÏ‰õΩ¯Å ãOÑ¶∞O lÖÏ¡ HõÖHõì~ü‰õΩ ã∂zOzOk ‰õÄ_». ÅH©∆‡ÑÙ~°O U*hûz=~°# L#fl „QÍ=∞O. ÃÑ·QÍ D 25 ZHõ~åÅ∞ U*hû JOK«∞# L<åfl~Ú. XHõ100 QÆ*ÏÅ∞ áÈ Õ U*hûÜÕ∞ «~° „QÍ=∞"≥∞ÿ# Z.áÈÅ=~°O J<Õ T~°∞ =ã∞ÎOk. PTiÖ’ áÈ~°OÉ’‰õΩ Éèí∂q∞ LOk. Jk D 25 ZHõ~åÅ#∞ P#∞‰õΩ<Õ LOk.JO Œ∞Ö’ 25 ZHõ~åÅ#∞ „ÑÉèí∞ «fiO ÅH©∆‡ÑÙ~°O Œo «∞Å‰õΩ WzÛ "åiH [iy#J<åºÜ«∂xfl ã=iOK«=K«∞Û#∞.

rÅ∞QÆ∞q∞e¡ #∞O_ç |∞\ÏìÜ«∞QÆ∂_≥O =∞O_»ÖÏxH áÈ^•O. |∞\ÏìÜ«∞QÆ∂_≥O =∞O_»Å ˆHO„^•xH˜ ã¨g∞Ñ¨OÖ’ L#fl |∂ã¨~åAÑ¨e¡ D =∞^èŒº"å~°ÎÅÔHH¯Ok. yi[<Õ «~°∞ÅÃÑ·# ^•_ç KÕã≤# <Õ~åxH D TiH K≥Ok# 115=∞Ok yi[# ¢ã‘Î ÑÙ~°∞+µÅ∞ JÔ~ãìÜ«∂º~°∞. JO Œ∞Ö’ 43 =∞Ok KåÖÏHÍÅO#∞Oz *·Å∞Ö’ L<åfl~°∞. D TiH©, |∞\ÏìÜ«∞QÆ∂_≥O‰õÄ K≥Ok# yi[<Õ «~°ÃÑ ŒÌ, z#fl Ô~· «∞Å∞ KåÖÏ=∞OkH D TiÖ’ Éèí∂=ÚÅ∞<åfl~Ú. gi <åÜ«∞‰õΩ_»∞|∞\ÏìÜ«∞QÆ∂_≥OÖ’ x=ã≤OKÕ HÍÑ¨Ù‰õΩÅã¨∞Î_»~Ú# Hõ~å@O ~åOÉÏ|∞ J<ÕÉèí∂™êfiq∞. J «x «O„_ç XHõÑC_»∞ |∞\ÏìÜ«∞QÆ∂_≥O =Ú#ã|∞. „Ñã∞Î «O «=∞J~Ú Œ∞QÆ∞~°∞ J#fl Œ=Ú‡Å‰õÄ 40 ZHõ~åÅ (ãiQÍæ ã‘eOQ∑ Ñiq∞u) K˘ÑC#"≥Ú «ÎO 200 ZHõ~åÅ Éèí∂q∞ LO Œx J «<Õ JO\Ï_»∞.

|∂ã~åAÑe¡Ö’ yi[<Õ «~°∞Å∞ ™êQÆ∞ KÕã∞‰õΩO@∞#fl Éèí∂q∞Ö’ Uk1 PÑ¶π 70 „ÑHÍ~°O K≥Å∞¡ «∞O^À Uk K≥Å¡ À ÕÖÏÛÅh, Jk ÕÖËO « =~°‰õΩ|∂ã~åA Ñe¡Ö’ yi[<Õ «~°∞Å =º=™êÜ«∞O ("≥Ú «ÎO 200 ZHõ~åÅ∞) PáêÅhD ãO= «û~°O yi[#∞Å∞ (HÀÜ«∞Å∞) J_»¤O Ñ_®¤~°∞. Ô~"≥#∂º JkèHÍ~°∞Å∞ =zÛ|∂ã~åA Ñe¡Ö’x ™êQÆ∞Éèí∂q∞Ö’ ÕxÃÑ·# Z=iH ÇÏ‰õΩ¯O^À iHÍ~°∞¤ K«kq„ÑHõ\OKå~°∞. JO Œ∞Ö’ Œo «∞Å∞ ™êQÆ∞ KÕã∞‰õΩO@∞#fl 30 ÖËHõ 35 ZHõ~åÅ∞"åik HÍ Œh, 1933 P~ü.Zãπ.P~üÖ’ J ŒO`å yi[#∞Å ¿Ñ~°∞ g∞ Œ LOkHÍ|\ì P «~°∞"å « "Õ~ Z=~°∞ •xx ™êfinè#O KÕã∞‰õΩ<åfl Jk K≥Å¡ Œh Ô~"≥#∂ºJkèHÍ~°∞Å∞ J<åfl~°∞. yi[#∞Å *ÏÑHÍÅ „ÑHÍ~°O P Éèí∂q∞ "åi ™êfinè#OÖ’<ÕLO_Õk. J~Ú Õ 1967Ö’ Hõ~°O, =Ú#ã|∞Å∞ áÈbã∞Å`À =zÛ yi[#∞Å#∞"≥o¡á⁄=∞‡x K≥Ñ≤Ê |∞\ÏìÜ«∞QÆ∂_≥O‰õΩ K≥Ok# Œo «∞Å‰õΩ •xx JÑÊyOKå~°∞.


"åiÖ’ 20 =∞OkH _çá¶ê~°O Ñ\ÏìÅ∞ ãÇ≤Ï «O Hõ~°O WKåÛ_»∞. W"Õg K≥Å¡=xD "ÕãqÖ’ Ô~"≥#∂º JkèHÍ~°∞Å∞ „ÑHõ\OKåHõ, |∂ã~åAÑe¡Ö’x yi[#∞Å∞yi[<Õ «~°∞Å ™êQÆ∞ "≥Ú «ÎO |O £ ÃÑ\ìOz, Œo «∞Å∞ MÏm KÕã≤# D 30 ÖËHõ35 ZHõ~åÅ#∞ =∂„ «O `å"Õ∞ Œ∞#∞flH˘x <å@∞¡ "Õ™ê~°∞. P„QÆÇ≤ÏOz# Œo «∞Å∞PO^Àà◊# KÕÑ\Ïì~°∞. '1 PÑ¶π 70—Ö’ Œo «∞Å‰õΩ q∞#Ç~ÚOÑÙ W"åfiÅx XHõ_ç=∂O_»∞, U*hûÖ’ L#fl Œo «∞Å#∞ H˘O_»=∂ÅÅ∞, H˘O_» =∂kQÆÅ∞QÍ,JO>Ë yi[#∞Å∞QÍ QÆ∞iÎOKåÅx =∞~À _ç=∂O_»∞ =ÚO Œ∞H˘KåÛ~Ú. yi[<Õ «~°Ô~· «∞ <åÜ«∞‰õΩÅ‰õΩ Wk =∞Oz J Œ#∞QÍ HõxÑ≤OzOk. yi[#∞Å∞ Œ∞#∞fl‰õΩ#flŒo «∞Å Éèí∂q∞Ö’ ™êQÆ∞#∞ |Å„ÑÜ≥∂QÆO`À PÑ≤ Õ, J Õ TÑÙÖ’ yi[#∞Å∞

"≥Ú`«ÎOQÍ J@HÍ~ÚOz# yi[<Õ`«~°∞Å ™êQÆ∞#∞ Ñ¨Ù#~°∞^ŒúiOK«=K«∞Û#xPtOKå~°∞. ÖË • HõhãO yi[#∞Å‰õΩ '|∞kú K≥ÑÊ=K«∞Û#x— PtOKå~°∞.

Œo «∞Å Éèí∂q∞Ö’ yi[#∞Å∞ "Õã≤# =i<å@∞¡ Ñ‘HÜ«∞_®xH PQÆãπì 5=Õn á⁄ Œ∞Ì#fl yi[<Õ «~°∞Å∞ |∞\ÏìÜ«∞QÆ∂_≥O #∞O_ç ã¨∂¯@~°¡Ö’, "≥∂\Ï~ü

Ãã·Hà◊¡Ö’, „\ÏHõì~°¡Ö’ |∂ã~åAÑe¡H |Ü«∞Å∞ Õ~å~°∞. D QÆ∞OÑÙÖ’ Œo «∞ÅHõO>Ë Œo Õ «~°∞ÖË Z‰õΩ¯= =∞Ok L<åfl~°∞. nxH <åÜ«∞Hõ «fiO =Ç≤ÏOz# "å_»∞Hõ~å@O ~åOÉÏ|∞. [OQÍÔ~_ç¤ QÆ∂_≥OÖ’ L#fl J «x ã≤x=∂ \ÏH©ãπ =~° ~°¡#∞‰õÄ_» fã¨∞H˘KåÛ_»∞. |∞\ÏìÜ«∞QÆ∂_≥O =∞O_»ÅO #∞O_Õ HÍHõ rÅ∞QÆ∞q∞e¡=∞O_»ÅO #∞O_ç ‰õÄ_» D ^•_çÖ’ áêÖÁæ#_®xH yi[<Õ «~°∞Å∞ |Ü«∞Å∞ Õi=KåÛ~°∞. XHõ „QÍ=∂xfl ZOK«∞H˘x ÃÑ ŒÌZ «∞Î# •_ç KÕ¿ãÎ =¸_»∞ =∞O_»ÖÏÅÖ’#∂yi[#∞Å∞ <ÀÔ~ «Î‰õΩO_» LO\Ï~°x PtOz#@∞ì<åfl~°∞. D ãO= «û~°O ÑtÛ=∞QÀ^•=i U*hûÖ’ yi[#∞Å PO^Àà◊# "≥Ú ŒÅ~Ú#ÑÊ\ #∞O_ç, =¸_»∞ U*hû=∞O_»ÖÏÅ yi[<Õ «~°∞Å∂ U*hûH ŒQÆæ~°Ö’ L#fl ÃÑ ŒÌ T~°~Ú# [OQÍÔ~_ç¤QÆ∂_≥OÖ’ HõÅ∞ã∞H˘x =∞O «<åÖÏ_»∞‰õΩO@∂<Õ L<åfl~°∞. |∂ã~åAÑe¡ Ñ¶∞@#‰õΩÑ äŒHõO P =∞O «<åÅÖ’ ~°∂á⁄OkOK«∞H˘x L<åfl Pâ◊Û~°ºáÈ#=ã~°O ÖË Œ∞.

<å@∞¡ Ñ‘Hõ_®xH˜ |Ü«∞Å∞ Õi# yi[<Õ «~°∞Å∞ ^•^•Ñ¨Ù 300 =∞OkL<åfl~°∞. yi[#∞Å#∞ ÉèíÜ«∞ÃÑ@ì_®xH B@∞¡ ¿ÑÅ∞Û‰õΩO@∂ |∂ã~åAÑe¡"≥·ÑÙ áÈÜ«∂~°∞. <å@∞¡ "Õã≤# Éèí∂q∞x áê_»∞ KÕÜ«∞_»"Õ∞ HÍHõ, ÑHõ # L#flyi[#∞Å Éèí∂=ÚÅÖ’x ‰õÄ~°QÍÜ«∞ áê Œ∞Å∞ Ãã· «O èŒfiOãO KÕ™ê~°∞. <åÅ∞QÆ∞J~°\ K≥@∞¡, XHõ =∂q∞_ç K≥@∞ì qiKÕ™ê~°∞. J~Ú Õ yi[<Õ «~°∞Å∞ KÕã∞Î#flã<åflÇÅ QÆ∞iOz ≥eã≤# qq èŒ QÆ∂_®Å yi[#∞Å∞ ‰õÄ_» •^•ÑÙ 150 =∞Ok


P ~ÀA á⁄ Œ∞Ì#fl |∂ã~åAÑe¡ KÕ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. "åà◊¡ ŒQÆæ~° "åà◊¡ ãO„Ñ^•Ü«∞PÜ«Ú è•Å~Ú# qÅ¡O|∞Å∞O_»_»O K«∂ã≤ yi[<Õ «~°∞Å∞ H˘OK≥O "≥#H¯ «QÍæ~°∞.^•O`À yi[#∞Å∞ „Ñ «ºi÷ <åÜ«∞‰õΩ_»~Ú# Hõ~å@O ~åOÉÏ|∞#∞ Ñ@∞ìH˘x«=∞ =∞ èŒº ‰õÄ~ÀÛÉ@∞ì‰õΩ<åfl~°∞. "åà◊¡ ÉOnQÍ ~åOÉÏ|∞ Éèí∂q∞ ã=∞ãº QÆ∞iOz

"åà◊¡ À K«~°Û "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\Ïì_»∞. =∞ è•ºÇÏflO 12 QÆO@Å‰õΩ áÈbã∞Å∞ ‰õÄ_» =KåÛ~°∞.JÑ¨Ê\˜HõÑ¨C_»∞ H˘=Ófi~°∞ P~ü._ç."À#∞ Ñ≤eÑ≤Oz Z=i Ç¨Ï‰õΩ¯ÖËq∞\’ÕÅ∞Û‰õΩO^•=∞x W~°∞ÑH∆ÍÅ∂ J#∞‰õΩ<åfl~°∞. J~Ú Õ P~ü._ç."À‰õΩ á¶È<£ KÕÜ«∞QÍ

P Ñ¶∞~°¬ "å`å=~°OÖ’ ~å=_»O W+ìO ÖËHõ P"≥∞ =∞~°∞ã\ ~ÀA W ŒÌihZO.P~ü."À HÍ~åºÅÜ«∂xH ~°=∞‡xOk.

D q èŒOQÍ ™êÜ«∞O„ «O J~ÚOk. WOHõ W~°∞ Ñ¨H∆ÍÅ∂ P ~ÀA‰õΩ"≥o¡áÈ~Ú =∞~°∞ã\ ~ÀA P~ü._ç."À ŒQÆæ~° Ç[~°∞ HÍ"åÅx x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ<åfl~°∞.yi[#∞Å∞ «=∞‰õΩ ãÇÏ["≥∞ÿ# #=∞‡HõO`À =ÚO Œ∞ "≥#H¯ uiy "≥o¡áÈÜ«∂~°∞.yi[<Õ «~°∞Å∞ P «~°∞"å « ÖËz "≥o¡áÈ «∂ PHõ å~ÚQÍ ˘_»Å∞ K«iz DÅÅ∞"Õ™ê~°∞. •x`À yi[#∞Å∞ Ô~zÛáÈÜ«∂~À ÖËHõ •_ç [~°QÆÉ’ «∞O Œx ÉèíÜ«∞Ñ_®¤~À≥b Œ∞QÍh, áÈ «∞#fl"åà◊√¡ "≥#H¯ uiy ÉÏÏÅ∞ "Õã≤ yi[<Õ «~°∞Å#∞ «i=∂~°∞.

Hõ„~°Å`À H˘\Ïì~°∞. D •_ç H˘kÌ xq∞ëêÅ ¿ãÑÙ =∂„ «"Õ∞ [iyOk. JHõ _Õ L#fláÈbã∞Å∞ Ñiã≤÷ux J Œ∞ÑÙÖ’H ≥KåÛ~°∞.

=∂=¸Å∞QÍ W@∞=O\ ãOÑ¶∞@# [iy Õ áÈbã∞Å∞ W~°∞ÑH∆ÍÅ g∞^•^˘g∞‡Hã∞ ÃÑ_» å~°∞. HÍh |∂ã~åAÑe¡ Ñ¶∞@#Ö’ 115 =∞Ok yi[#∞ÅÃÑ·#=∂„ «"Õ∞ Hã∞ ÃÑ\Ïì~°∞ «ÑÊ yi[<Õ «~°∞ÅÃÑ·# Hã∞ ÃÑ@ìÖË Œ∞. JO Œ∞Ö’#∂yi[#∞ÅÃÑ·# ÇÏ`åº„ÑÜ«∞ «flO (ÃãHõ∆<£ 307) Hã∞ ÃÑ\Ïì~°∞. "åiÖ’ 43 =∞OkXHõ <≥ÅÃÑ·QÍ É~ÚÅ∞ ~å‰õΩO_® ~å[=∞O„_ç ÃãO„@Öò *·Å∞Ö’ LO_çáÈÜ«∂~°∞.

WOHõ áÈÅ=~°O =∞O_»ÖÏxH áÈ^•O. áÈÅ=~°O =∞O_»ÅOÖ’x ˘O_»ÑÓ_çJ<Õ yi[<Õ «~° „QÍ=∂xH ãg∞ÑOÖ’ =∞#∞QÀáêÅ, ‰õΩOHÍÅ, ¿Ñ„_®Å J<Õyi[# „QÍ=∂Å∞ L<åfl~Ú. D „QÍ=∂Åhfl XHõÑÊ\ Ñ≤~îåÑÙ~°O [q∞O^•~°∞Z¿ãì\òÖ’xq. XHõÑÊ\ g\ Ü«∞[=∂x ÇÏŸ « t=~å=∞ âß¢ã≤Î J<Õ „ÉÏÇÏ‡∞_»∞.Z¿ãì\òÅ∞ ~° ŒÌ~Ú H“Å∞^•~°¡‰õΩ Ãã\Öò"≥∞O\ò ^•fi~å Ñ\ÏìÅ∞ =KåÛ~Ú QÍh DÃã\Öò"≥∞O\ò Ñ\ÏìÅ∞ á⁄Ok# Ô~· «∞ÅÖ’ Z‰õΩ¯= ÉèÏQÆO t=~å=∞âß¢ã≤Î a<åg∞ÖË#x yi[#∞Å Jaè„áêÜ«∞O. J «xx WÑÊ\H© 'Çï‰õΩO¿Ñ@ [q∞O^•~°∞— J<ÕJO\Ï~°∞. ‰õΩOHÍÅÖ’ 149 ZHõ~åÅ∞ <Õ~°∞QÍ J «x ¿Ñ~°∞ g∞ Œ<Õ L<åflÜ«∞h,


áê « [q∞O^•s Z¿ãì\òÖ’ "≥Ú «ÎO 3000 ZHõ~åÅ∞ a<åg∞QÍ J «x Pnè#OÖ’<ÕL<åflÜ«∞h yi[#∞Å∞ JO\Ï~°∞. Wq HÍHõ ÃÑ· =¸_»∞ yi[# QÆ∂_®ÅÖ’#∂,Ô~_ç¤<åQÆOáêÖO J<Õ =∞~˘Hõ yi[# QÆ∂_≥OÖ’#∂ 1925–30 ^•HÍ yi[#∞Å™êQÆ∞Ö’ L#fl Éèí∂=ÚÅ#∞ 1933 Ãã\Öò"≥∞O\òÖ’ ™êQÆ∞Éèí∂q∞QÍ HÍHõ Ô~"≥#∂ºáÈ~°OÉ’‰õΩ (JÃããπ¤ "Õãπì ¢_≥·) Éèí∂q∞QÍ ~å~ÚOz yi[<Õ`«~°∞Å‰õΩ Ñ¨\ÏìKÕ~ÚOKå~°x ‰õÄ_» yi[#∞Å P~ÀÑ. nx ÃÑ·# yi[#∞Å∞ „Ñã∞Î «O ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ˆHã¨∞ "Õã≤ L<åfl~°∞. D q"å^ŒOÖ’ ÉèÏQÆOQÍ yi[#∞Å∞ D ã¨O=`«û~°O=∞#∞QÀáêÅ, ‰õΩOHÍÅ, ¿Ñ„_®Å, Ô~_ç¤<åQÆOáêÖOÅÖ’ "≥Ú «ÎO 700 ZHõ~åÅÖ’yi[<Õ`«~°∞Å ™êQÆ∞#∞ J@HÍ~ÚOKå~°∞. q"å^ŒO `ÕÖËO`« =~°‰õΩ ™êQÆ∞KÕÜ≥Ú ŒÌ<åfl~°∞. yi[<Õ «~°∞Å∞ ^˘O_»ÑÓ_çx HO„ ŒO KÕã∞H˘x ^•_çH ã≤ ŒúOJÜ«∂º~°∞. =∂iÛ 20 <å_»∞ „\ÏHõì~°∞¡, rÑÙÅÖ’ ‰õΩOHÍÅÃÑ·# •_ç KÕã≤ ÉÏO|∞Å`ÀÉkiOKå~°∞. H˘O Œ~°∞ ¢ã‘ÎÅ#∞ H˘\Ïì~°∞. «~°∞"å « Hõ„~°Å∞ KÕ «|@∞ìH˘x ¿Ñ„_®ÅÖ’'á¶ê¡Q∑ =∂~üÛ— KÕ™ê~°∞. =∞~°∞ã\ ~ÀA =∞#∞QÀáêÅ ÃÑ·# •_ç KÕã≤ Wà◊¡Ö’ ‰õΩO_»Å∞Ñ¨QÆÅQ˘\Ïì~°∞. «Å∞Ñ¨ÙÅ∞ q~°Q˘\Ïì~°∞. è•#ºO, ‰õΩO‰õΩ_»∞ HÍÜ«∞Å |™êÎÅ∞^ÀK«∞‰õΩ<åfl~°∞. "≥Ú «ÎO J~Úkà◊¡ÃÑ·# ^•_ç KÕ™ê~°∞. HÍ~°O ÃÑO@=∞‡ J<Õ ¢ã‘ÎKÕ~Ú q~°Q æ\Ïì~°∞. Hõ@ìO ~å[=∞‡#∞ H˘\ì P"≥∞ WO\’¡ J#flOÖ’ Wã∞Hõ HõeÑ≤`˘HÍ¯~°∞. ã∞#flO "≥OHõ@ÅH∆‡ WO\’¡ H˘O « |OQÍ~°O, 4000 ~°∂áêÜ«∞Å #QÆ Œ∞fã∞‰õΩáÈÜ«∂~°∞. á⁄ Œ∞Ì#fl 11 #∞O_ç XO\QÆO@ •HÍ D Ãã·fi~° qÇ~°O ™êyOk.

=∞#∞QÀáêÅÖ’ 'â◊HÎ— J<Õ ãfiK«ÛùO Œ ãOã÷Ö’ Ñx KÕ¿ã HÍ~°O "≥OHõ>Ëâ◊fi~°~å=Ù J<Õ yi[#∞_»∞ LO\Ï_»∞. P ã=∞Ü«∞OÖ’ J «#∞ ‰õΩOHÍÅÖ’ L<åfl_»∞.^•_ç [~°∞QÆ∞ «∞O_»QÍ J «#∞ "≥#H¯ =KåÛ_»∞. yi[<Õ «~°∞Å∞ J «#∞ ~å=_»OQÆ=∞xOz ~åà◊¡ À Hõ„~°Å`À Z Œ∞~°∞áÈ~Ú, J «#∞ áêiáÈ «∞O>Ë "≥O@|_ç «iq∞Ñ@∞ì‰õΩ<åfl~°∞. J «x ÉÏ==∞ik q∞_çÜ«∞O HÀj~å=Ù#∞ ‰õÄ_» Ñ@∞ìH˘x W ŒÌihqÑs «OQÍ H˘\ì, ÉË¡_»¡ À Hõ «∞ÎÅ`À HÀã≤, ~å_»¡ À á⁄_çz, XHõ „\ÏHõì~üÖ’ "Õã≤ã"åà◊√¡ qã∞~°∞ «∂ T~°O`å uáêÊ~°∞. ÉÏO|∞Å∞ "Õ™ê~°∞. P «~°∞"å « "åà◊¡#∞^˘O_»ÑÓ_çH fã∞‰õΩáÈ~Ú H˘O « ¿ãÑÙ XHõ Ô~· «∞ WO\’¡#∂, H˘O « ¿ãÑÙ XHõ=∂q∞_ç `À@Ö’#∂ LOz =∞~°∞ã\ ~ÀA "åà◊¡KÕ « XHõ ≥Å¡ HÍy «O g∞ Œã¨O`«HõO KÕ~ÚOK«∞HÀ=_®xH˜ qÑ¶¨Å Ü«∞`«flO KÕã≤ z=iH˜ q_çzÃÑ\Ïì~°∞.|∂ã~åAÑe¡Ö’ yi[#∞Å∞ KÕã≤# •_ç XHõ ÃÑ ŒÌ ãOÑ¶∞@#QÍ „ÑKå~°O J~ÚOk


QÍh =∞#∞QÀáêÅÖ’ yi[<Õ «~°∞Å∞ JO «HõO>Ë KåÖÏ „‰õÄ~°OQÍ KÕã≤# D •_çQÆ∞iOz „ÑKå~°"Õ∞ [~°∞QÆÖË Œ∞.

D <åÅ∞QÆ∞ T~°¡Ö’ "≥Ú «ÎO 700 ZHõ~åÅÖ’ yi[<Õ «~°∞Å =º=™êÜ«∂xflJ@HÍ~ÚOz#O^Œ∞‰õΩ 38 =∞Ok yi[#∞ÅÃÑ·# „H˜q∞#Öò ˆHã¨∞Å∞#"≥∂ ŒÜ«∂º~Ú. "åà◊¡O Œ~°∂ JÔ~ãìÜ«∂º~°∞. JO Œ∞Ö’ Ô~_ç¤<åQÆOáêÖOÖ’ L#flÉèí∂q∞x =∂„ «O yi[#∞Å∞ P„Hõq∞OK«∞H˘x ™êQÆ∞ KÕã∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. D TiÖ’„Ñã∞Î «O H˘O_»Ô~_»¡ ™êQÆ∞Ö’ L#fl Éèí∂q∞x 1933 Ãã\Öò"≥∞O\òÖ’ Ô~"≥#∂ºáÈ~°OÉ’‰õΩQÍ ~å~ÚOz yi[<Õ`«~°∞Å∞ ã¨fiO`«O KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°x yi[#∞ÅP~ÀÑ. ^•xÃÑ·# "åà◊√¡ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ "Õã≤# Hã∞ qKå~°Ö’ LOk.

=ÚyOÑ¨Ù :Wn, ‰õΩ¡ÑÎOQÍ ÑtÛ=∞ QÀ^•=i lÖÏ¡Ö’ yi[# yi[<Õ «~° Ô~· «∞Å Ñ¶∞~°¬Å

Hõ äŒ.yi[<Õ «~°∞ÅÖ’ z#fl Ô~· «∞Å∞ ÖË~å, "åà◊¡ ãOQÆ Õq∞\ Jx P"Õâ◊Ñ_Õ

=ÚO Œ∞ yi[#∞Å ã=∞ãºÅ#∞ ãÊ+ìOQÍ J~°÷O KÕã∞HÀ=_»O J=ã~°O. J_»qÖ’„|uH yi[#∞Å‰õΩ J_»q «ÑÊ "Õ~ P è•~°O ÖË Œ∞. J_»q Éèí∂=ÚÅ∞, J@gãOÑ Œ "åi r=<å è•~°O. J_»=ÙÅ "åºáêsHõ~° Ñ¶e «OQÍ J@g ãOÑ Œg∞ Œ yi[#∞Å∞ «=∞ ÇÏ‰õΩ¯#∞ „Hõ=∞OQÍ HÀÖ’Ê «∞<åfl~°∞. J@g ãOÑ ŒÖ’H˘O « ÉèÏQÆO yi[#∞Å‰õΩ ÑÓiÎQÍ x+≤ ŒúO J~ÚOk. WOH˘O « ÉèÏQÆO á¶êÔ~ãπì_çáê~üì"≥∞O\ò Pã≤Î, ÖËHõáÈ Õ yi[# HÍ~˘Ê~+<£ Pã≤Î J~ÚOk. Pk"åã∞Å∞ P„ÑÉèí∞ «fi âßYÅ ÖËHõ ãOã÷Å ‰õÄbÅÜ«∂º~°∞. JO «HõO> =ÚO Œ∞#∞O_ç J_»qÉèí∂q∞ Ñ~å~¸Hõ$ «O J=Ù «∞#flk. 1917Ö’<Õ Ñ~å~¸Hõ~°#∞ xÜ«∞O„uOK«_®xH„a\+π "åà◊√¡ K«@ìO KÕã≤<å 70 ãO= «û~åÅ «~°∞"å « Ñ~å~¸Hõ~° ÃÑiyO ÕHÍx «QÆæÖË Œ∞. „ÑÉèí∞ «fi ÖHõ Å „ÑHÍ~°"Õ∞ U*hûÖ’ ãQÆO HõO> Z‰õΩ¯= Éèí∂q∞yi[<Õ «~°∞Å KÕuÖ’ LOk. |∞\ÏìÜ«∞QÆ∂_≥O =∞O_»ÖÏxfl XHõ L^•ÇÏ~°QÍfã¨∞‰õΩO>Ë P =∞O_»ÅOÖ’x Éèí∂q∞ Ü«∂[=∂#ºO ÖˇHõ¯Å∞ D q^èŒOQÍL<åfl~Ú.


ZHõ~åÅ∞"≥Ú «ÎO ™êQÆ∞ Éèí∂q∞ 52,700yi[#∞Åk 22,400yi[<Õ «~°∞Åk 22,000HÀ~°∞ì Hã∞Ö’¡ W~°∞‰õΩ¯#flk *2,300áÈ~°OÉ’‰õΩÅ∞ (JÃããπ¤ "Õãπì) 6,000(*HÀ~°∞ì Hã∞Ö’¡ L#fl ŒO`å yi[<Õ «~°∞Å Pnè#OÖ’ L#fl Éèí∂"Õ∞)

'1 PÑ¶π 70— |Å"≥∞ÿ# K«@ì"Õ∞QÍh ^•x H˜O^Œ [iˆQ qKå~°Å∞Œ™êÎ"ÕAÅ#∞ „Ñ è•# „Ñ=∂OQÍ fã∞HÀ=_»O =Å¡ Jk yi[#∞Å‰õΩ Z‰õΩ¯=

"Õ∞Å∞ KÕÜ«∞ÖËHõáÈ~ÚOk. '1 PÑ¶π 70— Hã∞Å ^•fi~å Ü«∂[=∂#º x~åú~°[iy# ™êQÆ∞ Éèí∂q∞Ö’ 54 âß «O yi[<Õ «~°∞ÅH ŒH¯O Œh, 46 âß «O =∂„ «"Õ∞yi[#∞Å‰õΩ ŒH¯O Œh ÃÑ·# K«∂™ê=Ú. yi[#∞ÖË Ñ¶≤~åº Œ∞ KÕã≤ Hã∞ #"≥∂ Œ∞KÕã≤ LO>Ë «ÑÊ '1 PÑ¶π 70— qKå~°ÅÖ’ yi[#∞Å#∞ áêsì KÕÜ«∞_»O ÖË Œh,P qKå~°Å∞ „Ñ¨Éè í∞`åfixH© yi[<Õ`«~° Ô~·`«∞‰õÄ =∞^è Œº "åº[ºOQÍ™êQÆ∞ «∞<åflÜ«∞h K≥áêÊ=Ú. yi[<Õ «~° Ô~· «∞ qKå~°ÏkèHÍix ãO «$Ñ≤Î Ñ~°KÕŒ™êÎ"ÕAÅ∞ K«∂Ñ≤¿ãÎ KåÅ∞. XHõ"Õà◊ JO Œ∞‰õΩ aè#fl"≥∞ÿ# ã=∂Kå~°O J Õ „QÍ=∂xH

K≥Ok# yi[#∞Å ŒQÆæ~° L<åfl Jk qKå~°ÏkèHÍi ÑijÅ#Ö’H ~å Œ∞. XHõ"Õà◊=zÛ<å ^•xH P è•~°OQÍ HÍy`åÖËg K«∂Ñ≤OK«ÖËHõáÈ Õ "åi ÖHõ Ö’H ~å Œ∞.|∂ã~åAÑe¡ QÆ∞iOKÕ yi[#∞ÖÁHõ Hõ äŒ K≥áêÎ~°∞. P TiH "≥∞ÿ •# „áêO`åÅ#∞O_ç Hõ=∞‡, HÍÑÙ Ô~· «∞Å∞ ~å=_»O "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\ì# Œâ◊Ö’<Õ ÃÑ Œ z#fl=∞‡ J<ÕHÀÜ«∞ ¢ã‘Î "åix QÆ\ìQÍ Z Œ∞~˘¯xO ŒO@. P"≥∞ «# "åà◊¡<Õ r «QÍà◊¡QÍ ÃÑ@∞ìH˘xÃÑ ŒÌ "≥Ú «ÎOÖ’ =º=™êÜ«∞O KÕ¿ã ŒO@. J~Ú Õ P"≥∞#∞ ‰õΩ@∞O| HõÅÇÅÖ’ÉèÏQÆOQÍ P"≥∞ JÅ∞¡_Õ á⁄_çz K«Oáê_»@. P «~°∞"å Õ "≥∞ÿ •# „áêO`åÅ "åà◊√¡"ÕQÆOQÍ P Ti Éèí∂q∞x P„Hõq∞OK«∞‰õΩ<åfl~°O@. Wk ZÑC_»∞ [iyO ŒO>Ë"åà◊√¡ K≥ÑÊÖË~°∞. „a\+π HÍÅOÖ’<å «~°∞"å «<å JO>Ë ‰õÄ_® K≥ÑÊÖË~°∞. DHõ äŒ#∞ U*hû ÃãÊ+Öò _çÑÓº\© HõÖHõì~ü HÀ~°∞ìÖ’ ~°∞A=Ù KÕÜ«∞_®xH HÍ=Åã≤#_®‰õΩº"≥∞O@∞¡ yi[#∞Å ŒQÆæ~° ÖË=Ù. Jq XHõ "Õà◊ LxHÖ’ L<åfl P ãOQÆuyi[#∞Å‰õΩ ≥b Œ∞. ≥eã≤<å P HÍy`åÅ#∞ ãOáêkOK«_»O "åà◊¡‰õΩ ã∞ÅÉèíOHÍ^Œ∞. L^•Ç¨Ï~°‰õΩ Ô~_ç¤<åQÆOáêÖˇO‰õΩ K≥Ok# yi[#∞Å∞ `«=∞ ˆHã¨∞‰õΩ


J=ã~°"≥∞ÿ# _®‰õΩº"≥∞O@∞¡ W=∞‡x ãÉò il¢™êì~ü PÑ¶‘ã∞Ö’ J_çy Õ "åà◊√¡ 10"ÕÅ ~°∂áêÜ«∞Å ÅOK«O J_çQÍ~°O@. yi[#∞Å∞ Hõ+ìÑ_ç ÅOK«O ¿ãHõiOzWzÛ<å HÍy`åÅ∞ ãHÍÅOÖ’ =Ú@ìÖË ŒO@.

Éèí∂=ÚÅ‰õΩ ãO|OkèOz Hõ~°ÏÅ∞, =Ú#ã|∞Å∞ Uk «ÅK«∞‰õΩO>ËJk iHÍ~°∞¤ÔHH¯Ok. J Õ ã «ºO J~ÚOk. "åà◊√¡ yi[#∞Å∞ ™êQÆ∞ KÕã∞Î#fl^•xx yi[<Õ «~°∞Å ¿Ñi@ ~å™ê~À, áÈ~°OÉ’‰õΩÅ<åfl~À ≥b Œ∞. Œ∞~å„Hõ=∞#∞J=∞‡HõOQÍ QÆ∞iÎOKå~"≥∂ ≥b Œ∞. WÑC_»∞ P iHÍ~°∞¤ÅÖ’ «=∞ ÇÏ‰õΩ¯Å∞"≥ «∞HÀ¯=∞#_»O yi[#∞Å‰õΩ âßÑ"Õ∞.

HÍ|\˜ì U*ˇhû Éèí∂q∞ q"å^•Å#∞ qKåiOKÕ Ñ¨^Œú`«∞Å QÆ∞iOzÑÙ#~åÖ’zOK«=Åã≤# J=ã~°O LOk. „QÍ=∂ÅÖ’<Õ Ö’H± J^•Å üÅ Ñ ŒúuÖ’qKå~°Å∞ x~°fiÇ≤ÏOz, =∞ødHõ ™êH∆ÍºxH˜ ‰õÄ_® KÀ@∞ HõeÊOz XH˘¯Hõ¯„QÍ=∞OÖ’#∂ Éèí∂q∞ | ŒÖÏ~ÚOÑÙ [iy# "≥·#O "≥eH fÜ«∂e. JÑC_»∞«ÑÊ '1 PÑ¶π 70— qKå~°ÅÖ’ ÑÓiÎ <åºÜ«∞O [~°QÆ Œ∞.

Ô~O_»=k, U*hûÖ’ ã‘eOQ∑ Ñiq∞u ZO « LO_®Å<Õ ã=∞ãº. „Ñã∞Î «OL#fl 40 ZHõ~åÅ∞ =∞s Z‰õΩ¯=. Jk ™êQÆ∞h\ ã~°Ñ¶~å ÖËx Éèí∂"Õ∞ HÍ=K«∞Û#∞QÍh KåÖÏ ™ê~°=O «"≥∞ÿ# Éèí∂q∞, KåÖÏ qÅ∞=~Ú# Éèí∂q∞ HÍ|\ì ã‘eOQÆ∞#∞15 ZHõ~åÅ‰õΩ «yæOz « •fi~å ÅaèOKÕ q∞QÆ∞Å∞ Éèí∂q∞x „ÑÉèí∞ «fiO ™êfinè#OKÕã∞HÀ=K«∞Û. D Ô~O_»∞ Ñ#∞Å∂ KÕ¿ãÎ ÃÑ ŒÌ "≥Ú «ÎOÖ’ Éèí∂q∞ „ÑÉèí∞ «fiO KÕuÖ’H=ã∞ÎOk. JO Œ∞Ö’ Pk"åã∞Å r=# J=ã~åÅ‰õΩ áÈ#∞ q∞ye# Éèí∂q∞xyi[<Õ «~° ¿Ñ Œ Ô~· «∞Å‰õΩ ( Œo «∞Å`À "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\ì) Ñ\Ïì KÕÜ«∞=K«∞Û#∞. JO Õ«ÑÊ yi[<Õ «~° ¿Ñ ŒÅ ã=∞ãºÅ#∞ „Ñ è•#O KÕã≤ '1 PÑ¶π 70—H ÖÁã∞QÆ∞Å∞

ÃÑ@ì_»O ã~°~Ú# „Ñuáê Œ# HÍ Œ∞. ZO « ¿Ñ Œ"å~°~Ú<å yi[<Õ «~°∞Å‰õΩ U*hû|Ü«∞@ „| «∞‰õΩ ≥~°∞=Ù ^˘iH J=HÍâ◊O LOk. Pk"åã∞ÅHõk ÖË Œ∞.

¿ãfiK«Ûù =∂ã¨Ñ¨„uHõEÖ·–PQÆã¨∞ì 1996


L`«Î~åO„^èŒ lÖÏ¡Ö’¡~°OQÆ∞~åà◊¡ "Õ@–HÍfis „Ñ¨=∂^•Å∞

qâßYÑ¨@flO lÖÏ¡Ö’x `«∂~°∞Ê Hõ#∞=∞ÅÖ’ L#fl l.=∂_»∞QÆ∞Å=∞O_»ÅO H˘„~°áê_»∞ ŒQÆæ~° 1997 #=O|~ü 25# '~°OQÆ∞~åà◊¡ HÍfis—ÃÑ·HõÑC ‰õÄe #Å∞QÆ∞~°∞ yi[# ÉÏÅ∞~°∞ Œ∞~°‡~°O áêÅ∞ HÍ=_»O`À1993 #∞O_ç qâßY, «∂~°∞Ê QÀ^•=i, q[Ü«∞#QÆ~°O U*hûÅÖ’#_»∞ã∞Î#fl ~°OQÆ∞~åà◊¡ «=fiHõO „ÑÇÏã#O =∞~˘Hõ™êi K«~°Û‰õΩ =zÛOk.Xi™êû, ~å[™êÎ<£Å #∞O_ç =zÛ# "åºáê~°ã∞ÎÅ‰õΩ HÀ@¡ ~°∂áêÜ«∞ÅP^•Ü«∞O, ™ê÷xHõ „É’Hõ~°¡‰õÄ ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ‰õÄ ÅHõ∆Å~°∂áêÜ«∞Å P^•Ü«∞O, áÈbã∞ J@g âßYÅ ã≤|ƒOkH "ÕÅÖ’¡=∂=¸à◊√¡ ãOáêkOzÃÑ\ì# D qÅ∞"≥·# ~°OQÆ∞~åà◊¡ "Õ@ WÑÊ\H"≥Ú «ÎO 24 „áêÏÅ∞ fã≤Ok. "≥Ú Œ@ XHõ "åºáê~°ã∞Î_Õ J~°‰õΩáÈbã∞Å ÖÏsî ≥|ƒÅ‰õΩ „áêO =kÖÏ_»∞ (1993 ÃãÃÑìO|~ü 25).P «~°∞"å « =¸_»∞ HÍfis „Ñ=∂^•ÅÖ’ 23 =∞Ok K«xáÈÜ«∂~°∞.qâßYÑ@flO lÖÏ¡ QÀÅ∞Q˘O_» =∞O_»ÅO ÑÑCâ‹\ìáêÖOÖ’ [iy#HÍfis „Ñ=∂ ŒOÖ’ 15 =∞Ok yi[<Õ «~° ¿Ñ ŒÅ∞ (1994 ÃãÃÑìO|~ü4), «∂~°∞Ê QÀ^•=i lÖÏ¡ J_»¤fQÆÅ =∞O_»ÅO «Ñã≤H˘O_» ŒQÆæ~°∞#flŒ∞ÑCÅáêÖO t"å~°∞Ö’ [iy# HÍfis „Ñ=∂ ŒOÖ’ W ŒÌ~°∞ yi[#

¢ã‘ÎÅ∞, W ŒÌ~°∞ yi[# ÑÙ~°∞+µÅ∞ (1995 =∂iÛ 9), qâßYÑ@flOlÖÏ¡ l. =∂_»∞QÆ∞Å =∞O_»ÅO =O[~° „QÍ=∞ ÑOKå~ÚfÖ’xH˘„~°áê_»∞ ãg∞ÑOÖ’ [iy# HÍfis „Ñ=∂ ŒOÖ’ #Å∞QÆ∞~°∞ yi[#ÉÏÅ∞~°∞ (1997 #=O|~ü 25) "≥Ú «ÎO 23 =∞Ok K«xáÈÜ«∂~°∞.


D ~°OQÆ∞~åà◊√¡ =„*ÏÅO « qÅ∞"≥·#q HÍ=Ù QÍh "≥Å Hõey#"Õ. =∞#Õâ◊OÖ’ =∞ èŒº„Ñ ÕâòÖ’x Ñ<åflÖ’#∂, =∞# ~å¢+ìOÖ’x (J#O «ÑÙ~°O lÖÏ¡)

=„[Hõ~°∂~üÖ’#∂ =„*ÏÅ QÆ#∞Å∞<åfl~Ú. W «~° ~°HÍÅ ~°OQÆ∞~åà◊√¡ =∂„ «O J<ÕHõ„áêO`åÅÖ’ ^˘~°∞‰õΩ`å~Ú. "å\˜Ö’ `«∂~°∞Ê Hõ#∞=∞Å∞ XHõ\˜. `«∂~°∞ÊHõ#∞=∞ÅÖ’x Xi™êû „áêO`«OÖ’#∂, =∞# ~å¢+¨ ìOÖ’x qâßYÑ¨@flO,q[Ü«∞#QÆ~°O, «∂~°∞Ê QÀ^•=i lÖÏ¡ÅÖ’#∂ "≥Å QÆÅ ~°OQÆ∞~åà◊¡ xH∆áêÅ∞q™êÎ~°OQÍ L<åfl~Ú. g\x «qfifÜ«∞_»O, ™ê#ÃÑ@ì_»O, J=∞‡_»O XHõ Ñ Œúu„ÑHÍ~°O [iy#@ì~Ú Õ «∂~°∞Ê Hõ#∞=∞Å J_»=ÙÅÖ’ |uH Pk"åã∞Å‰õÄW «~° ¿Ñ ŒÅ‰õÄ Ñx ˘iHk, P^•Ü«∞O ˘iHk, „ÑÉèí∞`åfixH ~åÜ«∞bì ~°∂ÑOÖ’_»|∞ƒ K≥ÑCHÀ ŒQÆæ "≥Ú «ÎOÖ’ =Ú>Ëìk. P _»|∞ƒÖ’ H˘O « ÉèÏQÆ"≥∞ÿ<å J@g„áêO`åÅ Jaè=$kúH© Pk"åã∞Å Jaè=$kúH© Y~°∞Û ÃÑ\ì#@ì~Ú Õ J_»q"åã∞Årq`åÅ∞ =∞iO « "≥∞~°∞QÆÜÕ∞ºq.

Xi™êû ~å¢+ì „ÑÉèí∞ «fiO P ~å¢+ìOÖ’x HõÅÇÏO_ç, HÀ~åÑÙ\ò, ãO|ÖòÑÓ~ü,=∞Ü« ~üÉèíO*ò lÖÏ¡ÅÖ’ ^˘iH ~°OQÆ∞~åà◊¡ q+Ü«∞OÖ’ H˘O « ÉÏ èŒº «QÍ<Õ=º=Ç¨ÏiOzOk. "å\˜ `«=fiHÍxH˜ „Ñ¨Éèí∞`«fi"Õ∞ Öˇ·Ãã<£û Wã¨∞ÎOk. „Ñ¨Éèí∞`«fiÑ~°º"ÕHõ∆Ö’<Õ «=fiHõO [~°∞QÆ∞ «∞Ok. «qfi# ~åà◊¡#∞ ™ê#É>Ëì ÅÑ¶Ú Ñi„â◊=∞"≥Ú «ÎO Pk"åã∞ÅH JÑÊyOK«|_çOk. •^•ÑÙ 12 "ÕÅ Pk"åã∞Å ‰õΩ@∞OÉÏÅ∞nxÃÑ·# P è•~°Ñ_ç "≥∞~°∞QÆ~Ú# r=<åxfl á⁄O Œ∞ «∞<åfl~Ú. ~å¢+ì „ÑÉèí∞`åfixH‰õÄ_® «QÆ∞ =∂„ «O ~åÜ«∞bì =ã∞ÎOk.

=∞# ~å¢+ì „ÑÉèí∞ «fiO =∂„ «O L «Î~° HÀ™êÎ lÖÏ¡Å «∂~°∞Ê Hõ#∞=∞ÅJ_»=ÙÅÖ’x ~°OQÆ∞~åà◊¡ «=fiHÍhfl, J=∞‡HÍhfl Z@∞=O\ J[=∂~Ú+‘ ÖËx ¢ÃÑ·"Õ\ò"åºáê~°ã¨∞ÎÅ ÖÏÉèÏÅ "Õ@‰õΩ q_çz ÃÑ\˜ìOk. 1993Ö’ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ\˜™êiqâßYÑ¨@flO lÖÏ¡ J~°‰õΩ „áêO`«OÖ’ ~°OQÆ∞~åà◊√¡<åflÜ«∞#fl q+¨Ü«∞O|Ü«∞@Ñ_ç#ÑÊ\ #∞O_ô–Xi™êû #∞O_ô ~å[™êÎ<£ #∞O_ô ~°OQÆ∞~åà◊¡ =~°Î‰õΩÅ∞~å|O Œ∞Å ÖÏQÆ U*hû g∞ Œ "åe, yi[#∞Å∞ (yi[<Õ «~° ¿Ñ ŒÅ∞ ‰õÄ_») «qfifã≤# ~°OQÆ∞~åà◊¡#∞ ™ê÷xHõ „É’Hõ~°¡ ãÇÜ«∞O`À K«=QÍæ H˘<Õã≤ fã∞‰õΩáÈ «∞<åfl~°∞.~åà◊§#∞ ™ê#É>Ëì Ñi„â◊=∞ WHõ _» Jaè=$kú K≥O ŒÖË Œ∞. „ÑÉèí∞`åfixH P^•Ü«∞=¸~å=_»O ÖË Œ∞. yi[#∞Å‰õΩ ~åà◊¡ «=fiHõO =Å¡ =KÕÛ P^•Ü«∞O =∂=¸Å∞ ‰õÄe=Å¡=KÕÛ P^•Ü«∞O HõO>Ë ÉÏQÍ Z‰õΩ¯"ÕQÍh ^•xH Éèí~À™ê ÖË Œ∞. ~À[O`å Hõ+ìÑ_ç<åXHõ ~°OQÆ∞~å~¸ ^˘~°Hõ áÈ Õ „â◊=∞O`å =$ ä•ÜÕ∞HÍHõ P^•Ü«∞O â◊¥#ºO. ~å~Ú


^˘iH Õ<Õ P^•Ü«∞O. JO ÕHÍHõ J=º=ã≤÷ «OQÍ [iQ D «=fiHõOÖ’ Éèí„ Œ åxÜ«∞=∂ÖËg áê\OK«~°∞ HÍ|\ì „Ñ=∂^•Å∞ [~°QÆ_»O, HÍà◊√¡ KÕ «∞Å∞ q~°Q æ@∞ìHÀ=_»O=∂=¸Å~ÚáÈ~ÚOk. D „Hõ=∞OÖ’<Õ 23 „áêÏÅ∞ áÈÜ«∂~Ú.

D Ö’áêÅxfl\h „ÑÉèí∞`åfixH Z=~°∂ ZuÎ K«∂ÑHõáÈÖË Œ∞. k#Ñ„uHõÅ∞~åã∂Î<Õ L<åfl~Ú. PO„ èŒ qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞O lÜ«∂År âßY‰õΩ K≥Ok# Ñiâ’ èŒ‰õΩÅ∞Ñ Õ Ñ Õ „ÑÉèí∞`åfixH ã∂K«#Å∞ ÑOÑ≤OKå~°∞. J~Ú<å „ÑÉèí∞`åfixH ÃÑ ŒÌQÍ Ñ@ìÖË Œ∞.

L «Î~åO„ èŒÖ’x 13 =∞O_»ÖÏÅÖ’x 26 „QÍ=∂Å ÑikèÖ’ ~°OQÆ∞~åà◊¡xH∆áêÅ∞<åflÜ«∞x PO„ èŒ qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞O xÑÙ∞Å JOK«<å. P =∞O_»ÖÏÅ∞ :QÀÅ∞Q˘O_», áê_Õ~°∞, J~°‰õΩ, KÀ_»=~°O, q. =∂_»∞QÆ∞Å, l. =∂_»∞QÆ∞Å, l.ÔH. gkè,zO «Ñe¡, ã|ƒ=~°O, J#HÍÑe¡ (qâßYÑ@flO lÖÏ¡), ™êÅ∂~°∞ (q[Ü«∞#QÆ~°O lÖÏ¡),J_»¤fQÆÅ, ~°OÑKÀ_»=~°O ( «∂~°∞Ê QÀ^•=i lÖÏ¡). D 13 =∞O_»ÖÏÅÖ’x 26„QÍ=∂ÅÖ’ •^•ÑÙ 5000 HÀ@¡ ~°∂áêÜ«∞Å qÅ∞= KÕ¿ã ~°OQÆ∞~åà◊¡ xH∆áêÅ∞<åflÜ«∞x"å~°∞ JOK«<å "Õâß~°∞. JO Œ∞Ö’ H˘xfl =O ŒÅ HÀ@¡ qÅ∞= KÕ¿ã ~åà◊√¡ (ÃÑ· á⁄~°ÅÖ’^˘iHq) D <åÅ∞QÆ∞#fl~° ãO= «û~åÅÖ’ ¢ÃÑ·"Õ\ò =~°Î‰õΩÅ KÕuÖ’H "≥o¡áÈÜ«∂~Ú.

Xi™êûÖ’ ZÑÊ\ #∞O_À ˘~°∞‰õΩ «∞#fl qÅ∞"≥·# ~°OQÆ∞~åà◊√¡ qâßYÑ@flOH˘O_»ÅÖ’#∂ L<åflÜ«∞#fl ãOQÆu "≥Ú@ì"≥Ú Œ\™êiQÍ 1993 EÖ· <≥ÅÖ’≥eã≤Ok. J~°‰õΩ =∞O_»ÅOÖ’x «∞~å~ÚQÆ∞_»Ö’ XHõ yi[#∞_çH HÍHõ åmÜ«∞OQÍ

^˘iH# ~°OQÆ∞~å~Úx J «#∞ Xi™êû‰õΩ K≥Ok# XHõ =ºHÎH K«∂Ñ≤OK«QÍ J «#∞^•x qÅ∞=#∞ „QÆÇ≤ÏOKå_»h, P q èŒOQÍ J~°‰õΩ Ö’Ü«∞Ö’ qÅ∞"≥·# ~°OQÆ∞~åà◊√¡L<åflÜ«∞#fl q+Ü«∞O |Ü«∞\H˘zÛO Œh JO\Ï~°∞. P<å\ #∞O_ç «∞~å~ÚQÆ∞_»ãfi~°∂Ñ"Õ∞ =∂iáÈ~ÚOk. Xi™êû #∞O_ç =~°Î‰õΩÅ∞ =KåÛ~°∞. yi[#∞Å∞ «qfifã≤# XH˘¯Hõ ~å~Úh =O ŒÅ∂ "ÕÅ∂ WzÛ H˘#∞H˘¯x áÈ™êQÍ~°∞. |Ü«∞@=∂Ô~¯\òÖ’ ^•x‰õΩO_Õ qÅ∞=Ö’ Wk XHõ âß «"Õ∞ HÍ=K«∞Û. HÍh Pk"åã∞Å∞^•xx áÈÅ∞Û‰õΩ<Õk «=∞‰õΩ ãO„Ñ^•Ü«∞HõOQÍ =KÕÛ k#ãi "Õ «#O`À. =º=™êÜ«∞Ñ#∞Å‰õΩ ‰õÄeH áÈ~Ú<å, ™êQÆ∞h~°∞ ÖËx J_»q KÕÅÖ’ #_»∞=ÚeiQÖÏ ÑxKÕã≤<å, J_»qÖ’ |OHõ, ‰õΩO‰õΩ_»∞HÍÜ«∞Å∞ =ÔQ·~åÅ∞ U~°∞H˘zÛ yi[# ãÇÏHÍ~°HÍ~˘Ê~+<£‰õΩ Jq∞‡<å ~ÀA‰õΩ ãOáêkOKÕ •xHõ#fl D ~°OQÆ∞~åà◊§ ¿ã ŒºO–~å~Ú^˘~°HÍÖË QÍh–KåÖÏ Ô~@∞¡ Z‰õΩ¯= Ñ¶ÖÏxfl Wã∞ÎOk. HÍ|\ì «fi~°Ö’<Õ J~°‰õΩ„áêO «OÖ’x Pk"åã∞Å∞, W «~° [#O, q∞ye# Jxfl Ñ#∞Å∂ =∂<Õã≤ ã Œ∞ÌÅ∞Hõ@∞ìH˘x ÑÅ∞QÆ∂áê~å KÕ « Ñ@∞ì‰õΩx ã∂~Àº ŒÜ«∞O #∞O_ç JãÎ=∞Ü«∞O ^•HÍ


(ÖÏO «~°∞ ÃÑ@∞ìH˘x P «~°∞"å « ‰õÄ_») ~°OQÆ∞~åà◊¡ "Õ@Ö’ Ñ_®¤~°∞. J~Ú Õ"Õ@‰õΩ áÈÜÕ∞"åà◊√¡ Z‰õΩ¯=ÜÕ∞º H˘nÌ ~åà◊√¡ ^˘iH"åi ãOYº «‰õΩ¯=~ÚOk.ã~°~Ú# ã~fi [iÑ≤, ~åà◊√¡ ZHõ _» LO_»QÆÅ"À QÆ∞iÎOz, ™êOHuHõOQÍ x~°∞Ì+ì"≥∞ÿ#Ñ ŒúuÖ’ «=fiHõO [iÑ≤ Õ „â◊=∞‰õΩ «QÆæ Ñ¶e «O ŒH¯k. Éèí„ Œ å LO_Õk. HÍh'=„*ÏÅ =~°Î‰õΩÅ∞— P Ñ<ÕO KÕÜ«∞ÖË Œ∞. •xH HÍ"åeû# ÃÑ@∞ì|_ç ÃÑ>Ëì L ÕÌâ◊O,J=ã~°O "åà◊¡‰õΩ ÖË=Ù. "åà◊√¡ qâßYÑ@flOÖ’x ÃÑ¶·"£™êì~ü ÇÏŸ@à◊¡Ö’#∂, áê_Õ~°∞=O\ U*hû `åÅ∂HÍ HO„^•ÅÖ’x J ≥Ì Wà◊¡Ö’#∂ |ã KÕã≤ „É’Hõ~°¡ ^•fi~åyi[#∞Å∞ Ui ≥zÛ# ~åà◊√¡ H˘#∞‰õΩ¯<Õ"å~°∞. "å\x fã∞‰õΩáÈ~Ú ~å¢+ìO|Ü«∞@ ZHõ _À Jq∞‡ ÅHõ∆Å∞ ãOáêkOKÕ"å~°∞. ~°OQÆ∞~åà◊¡ q+Ü«∞O |Ü«∞@Ñ_ç#«~åfi « XHõ =¸_»∞ <≥ÅÅ HÍÅOÖ’<Õ 100 HÀ@¡ ~°∂áêÜ«∞Å qÅ∞= KÕ¿ã

~°OQÆ∞~å~Ú qâßY U*hû #∞O_ç |Ü«∞@‰õΩ "≥o¡áÈ~ÚO Œx JOK«<å. D 100HÀ@¡ÃÑ·# „ÑÉèí∞ «fiO 5 âß «O ~åÜ«∞bì ¿ãHõiOz<å •xH 5 HÀ@¡ P^•Ü«∞O =zÛLO_Õk. P 5 HÀ@∞¡ áê_Õ~°∞ S.\._ç.Z. •fi~å yi[#∞Å ÉÏQÆ∞ HÀãO Y~°∞ÛÃÑ\ìLO>Ë ZO`À "Õ∞Å∞ [iy LO_Õk. HÍh „ÑÉèí∞ «fi JkèHÍ~°¡‰õΩ–HõhãO J~°‰õΩZO.P~ü."À‰õÄ Zãπ.SH©–`˘e<å\ #∞O_ç D ãOQÆu ≥eã≤<å "å~°∞ „ÑÉèí∞`åfixH≥eÜ«∞*Ëã≤ D '=„*ÏÅ "Õ@—#∞ „Hõ=∞| ŒúO KÕ¿ã „ÑÜ«∞ «flO KÕÜ«∞ÖË Œ∞. «=∞

*Ë|∞Å∞ =∂„ «O xOÑÙH˘x ãO «$Ñ≤Î K≥O^•~°∞.HÍh H=ÅO ™ê÷xHõ „ÑÉèí∞ «fi JkèHÍ~°¡#∞ «ÑCÑ\ì T~°∞HÀÖË=Ú. 1993

Ö’#~Ú Õ ~å¢+ì „ÑÉèí∞ «fi JkèHÍ~°¡‰õΩ ≥eÜ«∞ Œ#∞HÀ=K«∞Û. P «~°∞"å « JO ŒiH©≥eã≤Ok. ≥eã‘ "å~°∞ KÕã≤Ok â◊¥#ºO.

"≥Ú^Œ\˜ =¸_»∞ <≥ÅÅÖ’ 100 HÀ@¡ ~°OQÆ∞~åà◊√ ¡ |Ü«∞\˜H ˜áÈÜ«∂Ü«∞<åfl=Ú. =¸_»∞ <≥ÅÅ `«~åfi`« XHõ ^Œ∞~°…@# HÍ~°OQÍ D=º=Ç~åxH å`å¯eHõOQÍ „ÉËH± Ñ_çOk. JO « ÃÑ ≥Ì «∞Î#, JxÜ«∞ «OQÍ [iy#D =º=Ç~°O KåÖÏ J~åK«HõOQÍ [iyO Œx "Õ~ K≥ÑÊ#=ã~°O ÖË Œ∞. ÑÅ∞QÆ∂áê~°Ñ@∞ìH˘x ~°OQÆ∞~åà◊¡ "Õ@Ö’ QÆ∞@ìÅ∂ ÑÙ@ìÅ∂ «"Õfi [#O, "åà◊¡ "≥O@áÈ~ÚZHõ _» =∞Oz~å~Ú ˘iH<å á⁄~°∞QÆ∞"å_çH ≥eÜ«∞‰õΩO_® H˘<ÕÜ«∂Åx P~å@Ñ_Õ„É’Hõ~°∞¡, =~°Î‰õΩÅ∞, gi =º=Ç¨~åxfl XHõ HõO@ HõxÃÑ_»∞`«∂ J=HÍâ◊O^˘iH#ÑC_»∞ "åà◊§ ãOáê Œ#Ö’ "å\Ï H˘>ËìÜ«∂Åx HÍK«∞‰õΩ#fl áÈbã∞Å∞,Ô~"≥#∂º ã≤|ƒOk, J@gâßY ã≤|ƒOk–P Œ$â◊ºO HÀÖÏÇÏÅOQÍ<Õ LO_ç LO_®e.^˘g∞‡Å∞, QÆÖÏ\ÏÅ∞ [iQÍ~Ú. J@∞=O\ XHõ ãO Œ~°ƒùOÖ’ «∞~å~ÚQÆ∞_»Ö’


ÃãÃÑìO|~ü 25 1993 <å_»∞ J~°‰õΩ Zãπ.S, ZO.P~ü."À.e ŒÌi ã=∞Hõ∆OÖ’ [iy#ÖÏsîKåiÖ’ a[Üü∞‰õΩ=∂~ü *·<£ J<Õ Xi™êû (HõÅÇÏO_ç lÖÏ¡)‰õΩ K≥Ok# =~°Î‰õΩ_»∞«ÅÑye K«xáÈÜ«∂_»∞. x*ÏxH Zãπ.S J «xx Ñ@∞ìH˘x H˘\ì =∞s K«Oáê_»x

„Ñ «ºHõ∆ ™ê‰õ∆ΩÅ Hõ äŒ#O.JÑC_»∞ KåÖÏ Q˘_»=~ÚOk. '=„*ÏÅ "Õ@—QÍ ¿Ñ~°∞ á⁄Ok# ~°OQÆ∞~åà◊§

"Õ@Ö’ U"Õ∞O [~°∞QÆ∞ «∞#fln Ñ„uHõÅ∞ q=~°OQÍ ~å™ê~Ú. „ÑÉèí∞ «fiO *’HõºOKÕã∞H˘x D =º=Ç~åxfl „Hõ=∞| ŒúO KÕ¿ãÎ ~åàı¡~ yi[#∞Å`À ãÇ JO ŒiH©=∞Oz Œx ÃÑ ŒÌÅO Œ~°∂ (PO„ èŒ qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞O lÜ«∂År âßY Ñiâ’ èŒ‰õΩÅ`ÀãÇ) ãÅÇ WKåÛ~°∞. HÍh „ÑÉèí∞ «fiO ~°OQÆ∞~åà◊¡ «=fiHÍxfl WHõ [~°QÆhÜ«∞OJx „ÑHõ\Oz T~°∞H˘Ok. H˘<åflà◊¡ «~°∞"å « "åºáê~°O =∞m¡ ÑÙOA‰õΩOk.=∞~˘Hõ Ñ¶∞’~°"≥∞ÿ# „Ñ=∂ ŒO [iQ^•HÍ JO Œ~°∂ ^•xfl =∞izáÈÜ«∂~°∞.

D „Ñ=∂ ŒO U*hûÖ’ [~°QÆÖË Œ∞. U*hûH "≥Å∞ÑÅ (J~Ú Õ U*hûxP#∞H˘x) L#fl QÀÅ∞Q˘O_» =∞O_»ÅOÖ’ [iyOk. J~°‰õΩÖ’ "≥Ú ŒÖ·# «=fiHÍÅ∞«fi~°Ö’<Õ áê_Õ~°∞‰õÄ QÀÅ∞Q˘O_»‰õÄ W «~° „áêO`åÅ‰õÄ áêHÍ~Ú. QÀÅ∞Q˘O_»

=∞O_»ÅOÖ’x Ñ¨Ñ¨Câ‹\ìáêÖˇOÖ’ ÃÑ ŒÌZ «∞Î# ~°OQÆ∞~åà◊√¡<åflÜ«∞x ≥eã≤Ok.«=fiHÍÅ∞ *’~°∞QÍ [iQÍ~Ú. qq èŒ ‰õΩÖÏÅ‰õΩ K≥Ok# yi[<Õ «~° ¿Ñ ŒÅ∞

„Ñu~ÀE L`åûÇÏOQÍ «=Ùfi‰õΩO@∂ áÈÜ«∂~°∞. "åà◊¡‰õΩ ^˘iH# ~°OQÆ∞~åà◊¡#∞JHõ _Õ HÍÑÙHÍã≤# =~°Î‰õΩÅ∂, =~°Î‰õΩÅ „É’Hõ~°∂¡ H˘xfl =O ŒÖ’ =∞Ç J~Ú Õ"ÕÖ’ WzÛ H˘#∞‰õΩ¯x áÈÜÕ∞"å~°∞. |Ü«∞@ =∂Ô~¯\òÖ’ "å~°∞ P ~å~Úx ZxflÅHõ∆Å‰õΩ J=Ú‡‰õΩ<åfl D =∂„ «O P^•Ü«∞O ˘~°Hõ_»"Õ∞ =∞ÇÉèÏQÆº=∞x ÉèÏqOz#ÑÑCâ‹\ìáêÖO „Ñ[Å∞ ~åà◊√§ «qfi fã∂Î<Õ L<åfl~°∞.

J~Ú Õ «=fiHõO „Ñ=∂ ŒÉèíi «"≥∞ÿ# Ñx. <ÕÅÖ’ «=Ùfi «∂ áÈ «∞O>Ë ™⁄~°OQÆOÖÏQÆ U~°Ê_»∞ «∞Ok. Jk ÃÑ· <ÕÅ‰õΩ ã=∂O «~°OQÍ <ÕÅ Ö’ÑÅ ™êQÆ∞ «∞Ok.ZÑÊ\HõÑC_»∞ «qfi# "Õ∞~°‰õΩ P ™⁄~°OQÆO ÃÑ· HõÑC#∞ xÅÉ@ì_®xH U~åÊ@∞¡KÕã∞‰õΩO@∂ =ÚO Œ∞‰õΩ áÈ"åe. ÖËHõáÈ Õ U^À XHõ ~ÀA HõÑC ‰õÄeáÈ~Ú™⁄~°OQÆOÖ’x ‰õÄe"åà◊√¡ ãr=OQÍ ã=∂kè JÜÕ∞º „Ñ=∂ ŒO LO@∞Ok. 1994ÃãÃÑìO|~ü 4# QÀÅ∞Q˘O_» =∞O_»ÅO ÑÑCâ‹\ìáêÖOÖ’ J Õ [iyOk.

<ÕÅÖ’ «qfi =ã∞Î=ÙÅ#∞ (Ñ¶∞# Ñ^•~°÷"≥∞ÿ<å „ Œ="≥∞ÿ<å) "≥eHf¿ã L «ÊuÎ=º=ã÷#∞ K«@ìO 'QÆx— (mine) JO@∞Ok. =∂=¸Å∞ ÑiÉèÏ+Ö’ HÍfis JxÑ≤eKÕn, #∂<≥ÉÏq (oil well) Jx Ñ≤eKÕn, ãÇÏ[ "åÜ«Ú=Ù#∞ <ÕÅ #∞O_ç


"≥eH f¿ã iQÆ∞æ Jx Ñ≤eKÕn–Jhfl K«@ìO Œ$+≤ìÖ’ QÆx (mine) HOkH =™êÎ~Ú.g\ x~°fiÇÏ‰õΩ ãO|OkèOz q=~°"≥∞ÿ# xÜ«∞=∂Å∞<åfl~Ú. g\Ö’ ÑxKÕ¿ãHÍi‡‰õΩÅ Éèí„ Œ «‰õΩ ãO|OkèOz q=~°"≥∞ÿ# K«\ÏìÅ∞<åfl~Ú. ~°OQÆ∞~åà◊¡ HÍfisÅ‰õΩ=iÎOKÕ Éèí„ Œ å xÜ«∞=∂Å∞ "≥∞@bÃÑ¶„~°ãπ "≥∞ÿ<£û Ô~QÆ∞ºÖË+<£, 1961Ö’ L<åfl~Ú.D xÜ«∞=∂Å∞ J=∞ÅÜÕ∞º@@∞ì K«∂¿ã ÉÏ^èŒº`«QÆÅ JkèHÍ~°∞Å∞ ˆHO„^Œ™ê÷~ÚÖ’#∂ ~å¢+ì™ê÷~ÚÖ’#∂ L<åfl~°∞. QÆ#∞Å K«@ìO, 1952 gi JkèHÍ~åÅQÆ∞iOz K≥ÑÙ «∞Ok. D JkèHÍ~°∞Å∞ ZÑC_»~Ú<å U QÆx<≥·<å W<£ûÃÑH±ì KÕÜ«∞=K«∞Û.QÆx x~°fiÇ¨Ï‰õΩ ãÖ|OkèOz ^•x Ü«∂[=∂<åºxH˜ «QÆ∞ P ÕâßÅ∞ *ÏsKÕÜ«∞=K«∞Û. Éèí„ Œ å xÜ«∞=∂Å#∞ Ju„Hõq∞Oz# "åi ÃÑ·# Hã∞ "Õã≤ „áêã≤‰õÄº\òKÕÜ«∞=K«∞Û. QÆx Ü«∂[=∂<åºxH˜ QÆ#∞Å#∞ Éèí„^ŒOQÍ x~°fiÇ≤ÏOKÕ ÉÏ^èŒº`«LO_»_»"Õ∞ HÍHõ, QÆxÖ’ [iˆQ „Ñü „Ñ¨=∂^•hfl ÃÑ·# ¿Ñ~˘¯#fl JkèHÍ~°¡‰õΩ≥eÜ«∞*ËÜ«∞=Åã≤# ÉÏ èŒº « ‰õÄ_® LOk.

HÍh L «Î~åO„ èŒ lÖÏ¡ÅÖ’ ~°OQÆ∞~åà◊¡ «=fiHõO [~°∞QÆ∞ «∞#fl HÍfisÅ‰õΩÜ«∞[=∂#∞Ö=~°∂ ÖË~°∞. "å\H XHõ 'QÆx— ãfi~°∂Ñ"Õ∞ (K«@ìO Hõà◊¡Ö’) ÖË Œ∞.~°OQÆ∞~åà◊√¡ H˘#∞H˘¯xáÈÜÕ∞ =~°Î‰õΩÅ∞ P HÍfisÅ Ü«∞[=∂#∞Å∞ HÍ~°∞. "å\Ö’«=fiHÍÅ∞ [i¿Ñ ‰õÄe"åà◊√¡ Z\Ï¡QÆ∂ HÍ~°∞. „ÑÉèí∞ «fiO P =~°Î‰õΩÅH P HÍfisÅ#∞

bA‰õΩ WzÛ L<åfl ÖËHõ `å<Õ ~å¢+ì q∞#~°Öò _≥=ÅÑπ"≥∞O\ò HÍ~˘Ê~+<£ ^•fi~å"å\x #_çÑ≤ L<åfl "å\H K«@ìO Hõà◊¡Ö’ 'QÆx— ãfi~°∂ÑO =zÛ LO_Õk. Éèí„ Œ åK«\ÏìÅ ÑikèÖ’H P HÍfisÅ∞ =zÛ LO_Õq. JO «=∂„ «O KÕ « „Ñ=∂^•ÖËg[~°QÆ=x HÍ Œ∞. „ÑÉèí∞ «fi x~°fiÇÏÖ’ L#fl ã≤OQÆ~ ÉÁQÆ∞æ QÆ#∞ÅÖ’ ™êb<å30 #∞O_ç 40 =∞Ok HÍi‡‰õΩÅ∞ QÆx „Ñ=∂^•ÅÖ’ K«xáÈ «∞<åfl~°∞. J~Ú ÕJk XHõ ÅHõ∆ =∞OkH ÃÑ·QÍ ÑxKÕ¿ã HõOÃÑh. Jk QÆxQÍ HÍ‰õΩO_» Z=~°∞Ñ_ç Õ"åà◊√¡ «\Ïìáê~å Ñ@∞ìH˘x ÉÁQÆ∞æ «qfi ÖÏsÅÖ’ áÈ¿ã Ñ ŒúuÖ’ #_çz LO>ËWOÔHxfl „Ñ=∂^•Å∞ [iy LO_Õ"À!

HÍh 1993 #∞O_ç 1996 •HÍ „ÑÉèí∞ «fiO qâßY, q[Ü«∞#QÆ~°O, «∂~°∞ÊQÀ^•=i lÖÏ¡ÅÖ’x ~°OQÆ∞~åà◊¡ HÍfisÅ#∞ J\Ï¡Q #_»=xzÛOk. P HÍfisÅ#∞K«@ìO ÑïkèÖ’H˜ fã¨∞H˘zÛ "å\˜x ¢ÃÑ·"Õ\ò =º‰õΩÎÅÔH·<å yi[# ã¨Ç¨ÏHÍ~°ãOÑ¶∂ÅÔH·<å „ÑÉèí∞ «fi ãOã÷ÅÔH·<å bA‰õΩ WzÛ LO>Ë "å\Ö’ ~°OQÆ∞~åà◊√¡ U~[#O HÍfis HÍi‡‰õΩÅ~Ú LO_Õ"å~°∞. Éèí„^Œ`å xÜ«∞=∂ÖË HÍHõ, „Ñ¨=∂^ŒO[iy#ÑC_»∞ #+ìÑiÇ~°O HõeÊOKÕ K«\ÏìÅ∞ ‰õÄ_» "åiH =iÎOKÕq. K«xáÈ~Ú#


23 =∞Ok ‰õΩ@∞OÉÏÅ‰õΩ Pi÷Hõ ~°∂¿ÑÏ H˘O « T~°@ J~Ú<å ŒH¯k. „ÑÉèí∞ «fiOW Õn ÖË‰õΩO_» KÕã≤Ok. bAHKÕÛ JkèHÍ~åxfl x~°fizOK«_®xH© •x xÜ«∞=∂Å#∞x~ÌtOK«_®xH© XHõ HO„ Œ K«@ìO (Mines and Minerals (development and

regulation) Act, 1957), XHõ ~å¢+ì K«@ìO (A.P. Minor Mineral Conces-

sion Rules, 1966) L<åfl~Ú. D K«\ÏìÅ∞<åflÜ«∞O>Ë<Õ J~°÷O, ZHõ _»~Ú<åXHõ Ñ Œúu „ÑHÍ~°O «=fiHÍÅ∞ [~°∞QÆ∞ «∞O>Ë •xx QÆ#∞Å K«@ìO HOkH fã∞H˘zÛ,bAH WzÛ P «=fiHÍÅ#∞ „Hõ=∞| ŒúO KÕ¿ã ÉÏ èŒº « „ÑÉèí∞ «fiO g∞ Œ LO Œx.JÑC_»∞ HÍi‡‰õΩÅ‰õΩ H˘O « ~°Hõ∆ LO@∞Ok, «=fiHõO „Hõ=∞| ŒúOQÍ [~°∞QÆ∞ «∞Ok,Ñ~åº=~° q èŒfiO™êxfl xÅ∞=iOKÕ J=HÍâ◊O LO@∞Ok, ÃÑ·QÍ „ÑÉèí∞`åfixHP^•Ü«∞O ‰õÄ_» =ã∞ÎOk. D ÉÏ èŒº «#∞ ~å¢+ì „ÑÉèí∞ «fiO qã‡iOK«_»=∞O>Ë«# ÑiáêÅ<å ÉÏ èŒº «#∞ qã‡iOK«_»"Õ∞.

nx Ñ¶e «O ÑÑCâ‹\ìáêÖOÖ’ |Ü«∞@Ñ_çOk. XHõ Ñ Œúu ÖË‰õΩO_», U*Ï„QÆ «ÎÅ∞ ÖË‰õΩO_» HÍfisx [#O «=Ùfi‰õΩO@∂ áÈÜ«∂~°∞. "åà◊√¡ "≥eH fã≤#qÅ∞"≥·# ~°OQÆ∞~åà◊¡#∞ H˘#∞‰õΩ¯áÈÜÕ∞ =~°Î‰õΩÅ‰õΩ P HÍfis`À K«@ìs`åº UãO|O èŒO ÖË#>Ëì, U ÉÏ èŒº`å ÖË#>Ëì. „ÑÉèí∞ «fiO «# q è•#~åÇ≤Ï «ºO`À "åiHÉÏ èŒº « ÖË‰õΩO_» ÖÏÉèÏÅ∞ á⁄O Õ J=HÍâßxfl HõeÊOzOk.

z=iH˜ 1994 ÃãÃÑìO|~ü 4# JãÎ=ºãÎOQÍ Z=iH˜ `Àz#@∞ì "å~°∞áÈ\ÏáÈ\©QÍ «=Ùfi‰õΩO@∂ áÈ~Ú# ÑÑCâ‹\ìáêÖO HÍfis ‰õΩÑÊ‰õÄeOk. Pã=∞Ü«∞OÖ’ Ö’ÑÅ ZO « =∞Ok L<åfl~À ‰õÄ_» Z=iH© ≥b Œ∞. 100 =∞OkW~°∞‰õΩ¯<åfl~°h 70 =∞Ok W~°∞‰õΩ¯<åfl~°h = ŒO «∞Å∞ "åºÑ≤OKå~Ú. z=iHâ◊"åÅ#∞ |Ü«∞\H fÜ«∞QÍ 15 =∞Ok K«xáÈ~Ú#@∞ì ÕeOk.

=∞m¡ „ÑÉèí∞ «fi ÉÏ èŒº`å~åÇ≤Ï «ºO QÆ∞iOz H˘OK≥O Q˘_»= [iyOk. HÍhJÑÊ\H© „ÑÉèí∞ «fiO ÑÓiÎQÍ Hõà◊√¡ ≥~°=ÖË Œ∞. ~°OQÆ∞~åà◊¡ «=fiHÍxfl „Hõ=∞| ŒúOKÕÜ«∞ÖË Œ∞. áÈh ÑÓiÎQÍ x¿+kèOzO^• JO>Ë Jn ÖË Œ∞. UO KÕã≤O ŒO>Ë,|ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ# K«\ÏìÅ#∞ „ÑÜ≥∂yOz J@HÍ~ÚOKÕ „ÑÜ«∞ «flO KÕã≤Ok. <ÕÅÖ’^˘iH# xkè U Œ~Ú<å „ÑÉèí∞`åfixH K≥O Œ∞ «∞O Œ#fl K«@ìO HO Œ =~°Î‰õΩÅ#∞JÔ~ã∞ì KÕÜ«∞_»O, Hã∞Å∞ ÃÑ@ì_»O KÕã≤Ok. i[~üfi á¶êÔ~ã∞ìÖ’H K˘~°|_»@OK«@ìq~°∞ Œú=∞#fl âßã#O HO Œ ‰õÄ_» Hã∞Å∞ ÃÑ\Ïì~°∞. Wq Ô~O_»∂ É~ÚÅ|∞Öò<Õ~åÖË. tHõ∆ «‰õΩ¯"Õ. JO ÕHÍHõ, „ÑÉèí∞ «fiO J#∞=∞u ÖË‰õΩO_» «=fiHÍÅ∞ [i¿Ñ"åiÑx=Ú@¡#∞ ™êfinè#O KÕã∞HÀ=K«∞Û#x K≥¿ÑÊ K«@ìO „ÑÜ≥∂yOz ~°OQÆ∞~åà◊√¡


«=Ùfi «∞#fl yi[#∞Å «\Ïì|∞\Ïì ™êfinè#O KÕã∞HÀ™êQÍ~°∞. nx=Å¡ ~°OQÆ∞~åà◊¡"Õ@ `å`å¯eHõOQÍ =∂„ «"Õ∞ PyOk. x*ÏxH D K«~°ºÅ∞ áÈbã∞, Ô~"≥#∂º,J@gâßYÅ ã≤|ƒOkH ÅOKåÅ∞ =∞iO «QÍ fã∞HÀ=_®xH ÑxH˘zÛ#O «QÍJxÜ«∞ «OQÍ ™êQÆ∞ «∞#fl «=fiHÍÅ#∞ PÑ_®xH ÑxH ~åÖË Œ∞.

¿Ñ~°∞ (=Ü«∞ã∞û) T~°∞ ‰õΩÅOÑÙeQÆ #∂Hõ~åA (18) QÀÅ∞Q˘O_» a.ã≤ ( ≥ÅHõÅ)ÑÙÖË¡\‰õΩiÎ JÑÊÅ~åA (28) QÀÅ∞Q˘O_» a.ã≤ (=∞OQÆe)"å~° <åQÆ~åA (55) QÀÅ∞Q˘O_» Zãπ.ã≤™ê~°=∞O_» #∂Hõ~åA (30) QÀÅ∞Q˘O_» Zãπ.ã≤ÑO_» J~°∞#~å=Ù (30) QÀÅ∞Q˘O_» J„QÆ‰õΩÅO ( ≥ÅQÆ)H˘ «Î ã «º<å~åÜ«∞ (20) *’QÆ∞O¿Ñ@ J„QÆ‰õΩÅO ( ≥ÅQÆ)ÑO_» ÉÏ|∞~å=Ù (28) QÀÅ∞Q˘O_» J„QÆ‰õΩÅO ( ≥ÅQÆ)J#ÑiÎ QÀqO Œ∞ (26) QÀÅ∞Q˘O_» a.ã≤ ( ≥ÅHõÅ)x~Ày ~å=∞Hõ$+‚ (18) QÀÅ∞Q˘O_» a.ã≤ (H˘ÑCÅ "≥Å=∞)™ê~°=∞O_» #∂Hõ~åA (35) QÀÅ∞Q˘O_» Zãπ.ã≤JOHõOÔ~_ç¤ <å~åÜ«∞=¸iÎ(45) #iûOQÆÑe¡ a.ã≤ (H˘ÑCÅ "≥Å=∞)ÑÑCÅ ~å=∞Hõ$+‚ (25) #iûOQÆÑe¡ a.ã≤ (H˘ÑCÅ "≥Å=∞)[HÍ¯ z#flÉÏ|∞Å∞ (20) *’QÆ∞O¿Ñ@ a.ã≤ (H˘ÑCÅ "≥Å=∞)=∂HÔ~_ç¤ ~°=∞ (26) *’QÆ∞O¿Ñ@ a.ã≤ (H˘ÑCÅ "≥Å=∞)‰õΩOK« #∂Hõ~åA (22) *’QÆ∞O¿Ñ@ Zãπ.ã≤

ÑÑCâ‹\ìáêÖO =∞$ «∞Å∞

D Ö’ÑÅ H˘ «Î „Ñ ÕâßÅÖ’ ~°OQÆ∞~åà◊¡ "Õ@ "≥Ú ŒÖ·Ok. qâßYÑ@flO#∞O_ç «∂~°∞Ê QÀ^•=iH áêHOk. J_»¤fQÆÅ, ~°OÑKÀ_»=~°O =∞O_»ÖÏÅÖ’'=„*ÏÅ— HÍfis~ÚOQ∑ 1995 #∞O_ç „áê~°OÉèí=∞~ÚOk. Ô~O_»= ÃÑ ŒÌ „Ñ=∂ ŒOJHõ _Õ [iyOk. 1995 =∂iÛ 9= Õn# J_»¤fQÆÅ #∞O_ç "≥·.~å=∞=~°O áÈÜÕ∞~À_»∞¤ÑHõ # «Ñã≤H˘O_» JOK«∞# L#fl Œ∞ÑCÅáêÖO t"å~°∞Ö’ ~°OQÆ∞~åà◊¡ HÍfisJHõ™ê‡ «∞ÎQÍ ‰õÄe #Å∞QÆ∞~°∞ ãr=ã=∂kè JÜ«∂º~°∞. "åiÖ’ W ŒÌ~°∞ ¢ã‘ÎÅ∞,W ŒÌ~°∞ ÑÙ~°∞+µÅ∞. #Å∞QÆ∞~°∂ yi[#∞ÖË. "å~°∞ KÕã∞Î#fl «=fiHÍxfl „ÑÉèí∞ «fiOK«@ìO ÑikèÖ’H fã∞‰õΩ~åHõáÈ=_»O =Å¡ "åiH Éèí„ Œ « HõeÊOKÕ U~åÊ>Ë¡g HÍfisÖ’


ÖË‰õΩO_» áÈÜ«∂~Ú. K«xáÈ~Ú# «~°∞"å « =~ü "≥∞<£û HÍOÃÑ<Õû+<£ K«@ìO HO Œ~å"åeû# #+ìÑiÇ~°=¸ ŒHõ ÖË Œ∞. "å~°∞ «qfi fã≤# ~°OQÆ∞~åà◊¡#∞ H˘#∞‰õΩ¯áÈ~Ú#=~°Î‰õΩÅ‰õΩ U ÉÏ èŒº`å JO@ÖË Œ∞. "åi Kå=Ù‰õΩ "åi 'Hõ‰õΩ¯~Î— HÍ~°O J~ÚOk."å~°∞ JÑÊ\^•HÍ «qfi fã≤# ~°OQÆ∞~åà◊√¡ H˘#∞H˘¯x ÅHõ∆ÖÏiOz# =~°Î‰õΩÅ∂,"ÕÖÏkQÍ "åi ŒQÆæ~°, =~°Î‰õΩÅ ŒQÆæ~° Hõq∞+#∞¡ "Õ∞ã≤# „ÑÉèí∞ «fi ã≤|ƒOn Hõ‰õΩ¯iÎ=∞#∞+µÅ∞ HÍ‰õΩO_® áÈÜ«∂~°∞. JO Œi Hõ‰õΩ¯iÎH© yi[#∞Å∞ =∂„ «"Õ∞ |ÅÜ«∂º~°∞.

¿Ñ~°∞ (=Ü«∞ã∞û) T~°∞ ‰õΩÅO=ÖÏi Pk~åA (35) «∞OQÆ=∞_»∞QÆ∞Å Zãπ.\ (H˘O_»Ô~_ç¤)q∞iÜ«∂Å áêáêÜ«∞=∞‡ (35) J#∞‰õΩÅáêÖO Zãπ.\ (HÀÜ«∞)ÉÏ‰õÄi Dâ◊fi~°=∞‡ (45–50) Ñ≤. Z„~°Q˘O_» Zãπ.\ (H˘O_»Ô~_ç¤)*XHõ ¿Ñ~°∞ ≥eÜ«∞x ÑÙ~°∞+µ_»∞

*( «Ñã≤H˘O_» ŒQÆæ~° ~°OQÆ∞~åà◊√¡ «=Ùfi «∞#fl "å~°O`å J_»¤fQÆÅ, "≥·. ~å=∞=~°O=∞O_»ÖÏÅ‰õΩ K≥Ok# Pk"åã∞ÖË HÍ|\ì W «#∞ ‰õÄ_® Pk"åã‘ÜÕ∞ J~Ú=ÙO_®e).

Œ∞ÑCÅáêÖO =∞$ «∞Å∞

=∞m¡ H˘OK≥O Q˘_»=~ÚOk. =∞m¡ `≥Å∞QÆ∞ k#Ñ¨„uHõÅ∞, _èçb¡Ö’#∂ÉÁOÉÏ~ÚÖ’#∂ „ÑK«∞i «=∞ÜÕ∞º POQÆ¡ "å~°Ñ„uHõÅ∞ "åº™êÅ∞ ~å™ê~Ú. PO„ èŒqâ◊fiq^•ºÅÜ«∞O lÜ«∂År âßY J è•ºÑ‰õΩÅ∞ „ÑÉèí∞`åfixH Ç≤Ï`ÀÑ Õâ◊O KÕã∂Î=∞m¡ L`«Î~åÅ∞ ~å™ê~°∞. ~°OQÆ∞~åà◊¡ `«=fiHÍxfl „Ñ¨Éèí∞`«fiO „Hõ=∞|^ŒúO KÕ¿ãÎÎ„ÑÉèí∞`åfixH© „Ñ[Å‰õÄ Zxfl ~°HÍÅ∞QÍ „ÑÜ≥∂[#Hõ~°"≥∂ q=iOKå~°∞. Xi™êû„Ñ¨Éèí∞`«fiO <≥ÅH˘eÊ# ~°OQÆ∞~åà◊¡ `«=fiHõO, áêe+≤OQ∑, J=∞‡HõO =º=ã¨÷#∞,yi[#∞Å‰õΩ ^•x=Å¡ [iy# "Õ∞Å∞#∂ L ŒÇÏiOKå~°∞. J~Ú<å =∞# ~å¢+ì„ÑÉèí∞ «fiO "≥O@<Õ ãÊOkOK«ÖË Œ∞. ~°OQÆ∞~åà◊¡ «=fiHÍxH© J=∞‡HÍxH© =∞iH˘xflP@OHÍÅ∞ HõeÊOzOk, HÍfisÅ ŒQÆæ~° x¿+ è•[Å∞ „ÑHõ\OzOk, =∞iH˘xflHã∞Å∞ ÃÑ\ì =∞iH˘O « =∞Okx JÔ~ã∞ì KÕã≤Ok. J~Ú<å [iQk [~°∞QÆ∞ «∂<ÕLOk, JkèHÍ~°¡ *Ë|∞Å∞ xO_»∞ «∂<Õ L<åfl~Ú.

x*ÏxH D J~°H˘~° x¿+ èŒO =Å¡ [iyO Õq∞@O>Ë ~°OQÆ∞~åà◊¡ «=fiHõOÖ’áêÖÁæO@∞#fl yi[#∞Å∞ «=∞x å=Ú <Õ~°ã∞ÎÅ∞QÍ ÉèÏqOz U^À «ÑC KÕã∞Î#fl"åi ÖÏQÍ „Ñ¨=iÎOK«_»O, „Ñ¨=∂^•Å∞ [iy#Ñ¨C_»∞ Z=iH© `≥eÜ«∞‰õΩO_»^•zÃÑ@ì_»O, HÍfisÖ’ ≥|ƒ «ye# q+Ü«∞O |Ü«∞@Ñ_»∞ «∞O Õ"≥∂#x ÉèíÜ«∞Ñ_ç


"≥·^ŒºO KÕ~ÚOK«∞HÀ‰õΩO_» LO_»_»O, K«xáÈ~Ú#Ñ¨C_»∞ ‰õÄ_» JkèHÍ~°¡‰õΩ≥eÜ«∞‰õΩO_» LOKåÅx `åÑ„ «Ü«∞Ñ_»_»O. Œ∞ÑCÅáêÖO Ñ¶∞@#Ö’ <åÅæ=

=ºHÎ 'QÆ∞~°∞Î ≥eÜ«∞‰õΩO_»— LO_çáÈ=_®xH D ÉèíÜ«∞"Õ∞ HÍ~°O HÍ=K«∞Û.z=iH 1996Ö’ "≥Ú@ì"≥Ú Œ\™êiQÍ ~å¢+ì „ÑÉèí∞ «fiO HõkeOk. qâßYÑ@flO

lÖÏ¡Ö’x U*ˇhûÜÕ∞ «~° „áêO «O "Õ∞~°‰õΩ ~°OQÆ∞~åà◊¡ «=fiHÍxfl bA ^•fi~å„Hõ=∞|núHõiOzOk. ~å¢+ì q∞#~°Öò _≥=ÖÑπ"≥∞O\ò HÍ~˘Ê~+<£ P èŒfi~°ºOÖ’ U_»∞„QÍ=∂ÅÖ’ HÍfis~ÚOQ∑ bAÅ "ÕÅOáê@ 1996 #=O|~ü 6= Õn# [iyOk.JO Œ∞Ö’ zO «áêHõ, ÑÑCâ‹\ìáêÖOÅÖ’ bA áê_»∞‰õΩ#fl"å~°∞ =∞Oz ÖÏÉèÏÅ∞ãOáêkOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. JkèHÍ~°¡‰õΩ ÅOKåÅ∞ "Õ∞Ñ≤, Jq∞‡# èŒ~° HõO>Ë «‰õΩ¯= K«∂Ñ≤OzKåÖÏ q∞QÆ∞Å∞Û‰õΩ<åfl~°∞. J~Ú#ÑÊ\H© D bA ^•fi~å HÍfis~ÚOQ∑ „Hõ=∞| ŒúOJ~ÚOk. ~åà◊√¡ «"Õfi „Ñ[Å‰õÄ bA fã∞‰õΩ#fl =ºHÎH© =∞ èŒº XHõ HÍi‡Hõ–Ü«∂[=∂#ºãO|O è•xfl U~°Ê~°zOk. « •fi~å H˘O « Éèí„ Œ « HõeyOk.

J~Ú Õ Wk D U_»∞ „QÍ=∂Å bAÅ‰õΩ =∂„ «"Õ∞ =iÎã∞ÎOk. bAÖËxKÀ@ HÍfis~ÚOQ∑#∞ x¿+kèOKÕ QÆ\ì K«~°ºÖËg „ÑÉèí∞ «fiO fã∞HÀÖË Œ∞. JHõ _» ~°OQÆ∞~åà◊¡«=fiHõO ™êQÆ∞ «∂<Õ LOk. JHõ _» =~°Î‰õΩÅk ÉÏ èŒº « ÖËx ÖÏÉèÏÅ "Õ@. ‰õÄe"åà◊¡k

Éèí„ Œ «ÖËx „ÑÜ«∂ã. bA‰õΩ „ÑÉèí∞ «fiO U*hûÜÕ∞ «~° „áêO`åxfl ZOK«∞HÀ=_®xHHÍ~°O Uq∞@O>Ë U*hûÖ’x HÍfisÅhfl i[~üfi á¶êÔ~ã∞ìÖ’ L<åfl~Ú. JHõ _»HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fiO J#∞=∞u ÖË‰õΩO_» bAe=fi_®xH gÅ∞ÖË Œ∞. JO ÕHÍHõ, JHõ _»yi[<Õ «~°∞Å‰õΩ bA W=fi_®xH '1 PÑ¶π 70 K«@ìO— (JO>Ë PO.„Ñ.Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅÉèí∂q∞ | ŒÖÏ~ÚOÑÙ xÜ«∞O„ « K«@ìO – A.P.S.A.L.T.R. Act) J_»¤O =ã∞ÎOk.x*ÏxH, HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fiO J#∞=∞u á⁄Ok yi[# ãÇÏHÍ~° ãOÑ¶∂ÅH bAHzÛ,"åiH "≥∞ÿxOQ∑Ö’ tHõ∆ WzÛ, áêe+≤OQ∑ <ÕiÊOz, áêe+≤OQ∑ Ü« x@∞¡ <≥ÅH˘eÊLO>Ë Pk"åã¨∞Å‰õΩ ZO`À "Õ∞Å∞ [iy LO_Õk. =∞# áêÅ‰õΩÅ∞ J Õg∞KÕÜ«∞HõáÈQÍ ~°OQÆ∞~åà◊¡ "Õ@#∞ QÆ\ìQÍ JiHõ>Ëì „ÑÜ«∞`åflÅ∞ ãÇ≤Ï «O KÕÜ«∞ÖË Œ∞.^•O`À U*hû „áêO`åÅÖ’ ÉÏ èŒº « ÖËx, Éèí„ Œ å ÖËx "Õ@ H˘#™êyOk.

^•x Ñ¶¨e`«OQÍ 1997 #=O|~ü 25 ~å„u qâßYÑ¨@flO U*ˇhûÖ’xl. =∂_»∞QÆ∞Å =∞O_»ÅOÖ’x =O[~° „QÍ=∞ ÑOKå~ÚfH K≥Ok# H˘„~°áê_»∞ŒQÆæ~°∞#fl HÍfis ‰õΩÑÊ‰õÄe #Å∞QÆ∞~°∞ yi[# ÉÏÅ∞~°∞ K«xáÈÜ«∂~°∞. "åiÖ’

=ÚQÆ∞æ~°∞ J Õ TiH K≥Ok# HÀO Œ∞ yi[#∞Å∞. "åi ¿Ñ~°∞¡ ÔQ"≥∞‡Å ~°∞ÑÊ,ÔQ"≥∞‡Å =ÚO„_», ã‘ Œ~° ã∂i. =ÚQÆ∞æi =Ü«∞ã∂û 12 ãO= «û~åÖË. <åÅ∞QÆ=


=ºHÎ Çï‰õΩO¿Ñ@ =∞O_»ÅO fQÆÅ=Åã‰õΩ K≥Ok# QÆ∞iqO «Å „ÑÉèÏHõ~°~å=ÙJ<Õ "åb‡H yi[#∞_»∞. J «x =Ü«∞ã∂ •^•ÑÙ JO Õ. JO « z#fl =Ü«∞ã∞û#flÑ≤Å¡Å#∞ «=fiHÍxH ÃÑ ŒÌÅ∞ áÈhÜ«∞~°∞ HÍ|\ì D #Å∞QÆ∞~°∂ =∞~À W ŒÌ~°∂™êÜ«∞O„ «O pHõ\Ñ_ç# «~åfi « Z=iH© K≥ÑÊ‰õΩO_» ÇÏiH<£ ÖÏO «~°∞ fã∞H˘xÑQÆÅ∞ ÃÑ ŒÌÅ∞ «qfi# HÍfisÖ’<Õ U"≥∞ÿ<å ^˘~°∞‰õΩ «∞O Õ"≥∂ U~°∞‰õΩO^•=∞xáÈÜ«∂~°∞. JÑÊ\H Ñk ~ÀAÅ∞QÍ «=Ùfi «∞#fl P HÍfis ÃÑ· HõÑC‰õΩ Z@∞=O\P è•~°O ÖËHõáÈ=_»O =Å¡ ~å„u 10 QÆO@Å ã=∞Ü«∞OÖ’ ‰õΩÑÊ‰õÄeOk. D#Å∞QÆ∞~°∂ K«xáÈQÍ q∞ye# W ŒÌ~°∂ «Ñ≤ÊOK«∞H˘x |Ü«∞@Ñ_®¤~°∞.

'=„*ÏÅ—"Õ@Ö’ Ñ≤_»HõÅ"Õ@L «Î~åO„ èŒÖ’ 'HõÅ~üÑ¶ÙÖò— ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ∞O\Ï~°∞. "åiÖ’ XHõ~°∞

qâßYÑ@flO lÖÏ¡ KÀ_»=~°O ZO.ZÖò.U Z„~°∞<åÜ«Ú_»∞. W «xx q∞e„\©<åÜ«Ú_»∞ Jh, ‰õΩ¡ÑÎOQÍ q∞e„\© Jh Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. «∂~°∞Ê Hõ#∞=∞ÅÖ’ 5000HÀ@¡ ~°∂áêÜ«∞Å qÅ∞= KÕ¿ã ~°OQÆ∞~åà◊¡ xH∆áêÅ∞<åflÜ«∞x q∞e„\© <åÜ«Ú_çH≥eÜ«∞QÍ<Õ P ~åà◊¡#xfl\h å<Õ "≥eH fã≤ ≥Å∞QÆ∞ *ÏuH HÍ#∞Hõ W"åfiÅx

"åiH HÀiHõ HõeyOk. P ãOÑ Œ À JÑÊ\ =ÚYº=∞O„u Z<£.\ ~å=∂~å=Ù«# Ô~O_»∞ ~°∂áêÜ«∞Å HÖ’ Ñ äŒHÍxfl x~å@OHõOQÍ H˘#™êyOK«QÆÅ∞QÆ∞`å_»x

"å~°∞ ÉèÏqOKå~°∞. P =∂>Ë 'J#flQÍi—`À J<åfl_»∞. P J#flQÍ~°∂ «y#"å_Õ.`å#∞ ≥Å∞QÆ∞ „Ñ[Å‰õΩ ~åA#h «# "åH¯ K«@ì=∞h PÜ«∞# Ñ ŒqÖ’L#fl<åflà◊¥¡ ÉèÏqOKå_»∞. Z=~°~Ú<å ã¨HÍÅOÖ’ *Ï˝Ñ¨HõO KÕ¿ãÎ `«Ñ¨Ê~åK«iHÍÅ‰õΩ HÍÅO K≥e¡O Œh WÑC_»∞ ÑiáêÅ# K«\ÏìÅ „ÑHÍ~°O, ~å*ÏºOQÆxÜ«∞=∂Å „ÑHÍ~°O [~°QÍÅh ZhìP~ü‰õΩ ÀKÕk HÍ Œ∞. HÍ|\ì "å~°∞ ãÇ≤Ï «Oq∞e„\©<åÜ«Ú_»∞ ã¨∂K«#‰õΩ ã¨ÊOkOz XHõ L#fl`åkèHÍ~°∞Å ã¨=∂"Õâ◊Ox~°fiÇ≤ÏOz q∞e„\©<åÜ«Ú_ç ã «ûOHõÖÏÊxH JkèHÍ~°∞ÅO Œ~°∂ ãÇÏHõiOKåÅxP ÕtOKå~°∞. nx ÉèÏ="Õ∞q∞\’ PÜ«∞#‰õΩ q=iOz K≥Ñ≤Ê Jk ‰õΩ Œ~° Œx"åiOKÕ JkèHÍ~°∞Å∞ ÖË‰õΩO_® áÈÜ«∂~°∞. ÃÑ·QÍ QÆ#∞Å`À Ug∞ ãO|O èŒOÖËx ~å¢+ì J@g âßY „Ñ≤xûÑÖò pÑ¶π Hõ#û~fi@~ü ã≤.Z<£.~å=ÙQÍ~°∞ (J<ÕHõJqhu Hã∞ÅÖ’ W~°∞H˘¯x L#fl =∞Ç#∞ÉèÏ=Ù_»∞) "≥#∞"≥O@<Õ «# HOkJkèHÍ~°¡O ŒiH© XHõ ã~°∞¯ºÅ~ü *Ïs KÕ™ê_»∞ (1995 U„Ñ≤Öò 19#). ^•xÖ’ UOK≥áêÊ_»O>Ë NHÍ‰õΩà◊O #∞O_ç Y=∞‡O ^•HÍ `«∂~°∞Ê Hõ#∞=∞ÅÖ’ L#fl


~°OQÆ∞~åà◊√¡ 'ã~fi— KÕ¿ã JkèHÍ~°O KÀ_»=~°O ZO.ZÖò.UH W=fi|_çO Œh J «xH©J «x =∞#∞+µÅ‰õÄ JkèHÍ~°∞ÅO Œ~°∂ ãÇÏHõiOKåÅh ~å™ê_»∞. D ã~°∞¯ºÅ~üK«∂ã≤ ~å¢+ìOÖ’H H˘ «ÎQÍ *Ïw~åÌs =º=ã÷ ZÑC_»∞ K˘~°|_çO^• Jx qã‡Ü«∞OK≥Ok# JkèHÍ~°∞¡ «ÑÊxã~°~Ú •xx áê\OKå~°∞. q∞e„\©<åÜ«Ú_»∞ L~°Ñ¶πZ„~°∞<åÜ«Ú_»∞QÍi ã¨~fi 1995 U„Ñ≤Öò <≥ÅÖ’ KåÖÏ L`åûÇ¨ÏÉèíi «OQÍ„áê~°OÉèíO J~ÚOk. 10 ~ÀAÅ áê@∞ x~åÑ¶∂@OQÍ ™êyOk. q∞e„\©<åÜ«Ú_ç=∞#∞+¨µÅ∞ i[~üfi á¶êÔ~ã¨∞ìÖ’ W+ìO =zÛ#@∞ì «=fi™êQÍ~°∞. QÆ#∞ÅâßYJkèHÍ~°∞Å∞, J@gâßY JkèHÍ~°∞Å∞ ÑHõ # xÅ|_ç D «=fiHÍxH JkèHÍ~°=Ú„ Œ"ÕÜ«∞QÍ áÈbã∞, Ô~"≥#∂º ã≤|ƒOk Éèí„ Œ å U~åÊ@∞¡ KÕ™ê~°∞. ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £#∞O_ç Ñ~°º"ÕHõ∆ ¿Ñi@ H˘O «=∞Ok JkèHÍ~°∞¡ =zÛ ÑHõ # xÅ|_®¤~°∞. gi\.U, _ç.U Å‰õΩ Ô~O_»∞ ÅHõ∆Å∞ Y~°Û~ÚOk. 10 ~ÀAÅ «=fiHõOÖ’ HÀ@¡~°∂áêÜ«∞Å qÅ∞= QÆÅ ~åà◊√¡ ˘iHÍÜ«∞x "≥Ú Œ\’¡ JkèHÍ~°∞Å∞ „ÑHõ\OKå~°∞."å\x ã‘Å∞¤ Hõ=~°∞Ö’ lÖÏ¡ HõÖHõì~ü‰õΩ JÑÊyOKå~°∞. HÍh "å\x xÑÙ∞Å∞ÑijeOz# «~°∞"å « "å\ "≥Å 27 "ÕÅ ~°∂áêÜ«∞ÖË#x x~åúiOKå~°∞!JO>Ë \.U, _ç.U Y~°∞ÛÖ’ Ñ Œ==O «∞ ŒH¯O Œ#fl=∂@. HÍh Hõ=~ü #∞O_çH˘xfl ~åà◊√¡ =∂Ü«∞=∞Ü«∂ºÜ«∞x = ŒO «∞Å∞ "åºÑ≤OKå~Ú. J ≥O « x["≥∂WÑÊ\H© ≥b Œ∞. W ŒO`å ÃÑ ŒÌ Q˘_»=‰õΩ •i fã≤Ok. ≥Å∞QÆ∞ Õâ◊O ZO.ZÖò.UHYx[ ãOÑ Œ#∞ è•~å Œ «ÎO KÕÜ«∞_»"Õ∞q∞@x HÍO„ÔQãπ "åà◊√¡ Q˘_»= KÕ™ê~°∞.q∞e„\©<åÜ«Ú_»∞ ZhìP~ü‰õΩ =„*ÏÅ Hs@O ÃÑ_» å#x Çg∞ WKåÛ_»xHÍO„ÔQãπ J#∞‰õÄÅ Ñ„uHõÅ∞ ~å™ê~Ú. ZhìP~ü QÍÉèí~°Ñ_ç å#∞ K≥Ñ≤ÊO^˘Hõ>ÿ ÕJ@gâßY „Ñ≤xûÑÖò pÑ¶π Hõ#û~fi@~ü KÕã≤O^˘Hõ@x K≥Ñ≤Ê P JkèHÍix |kbKÕã≤ q∞e„\©<åÜ«Ú_ç L ŒO`åxH ã=∂Ñ≤Î ÑeHÍ_»∞.

Ñiã≤÷u WHõÃÑ·#~Ú<å ÉÏQÆ=Ù «∞O Œ#fl #=∞‡HõO ÖË Œ∞. „ÑÉèí∞ «fiO ~°OQÆ∞~åà◊¡«=fiHÍxfl ÑÓiÎQÍ x¿+kèOK« Œ∞, •x *’eH áÈ= ŒÌx yi[#∞Å‰õΩ #K«Û*ÑÊ Œ∞.

„Ñ=∂ ŒHõ~°"≥∞ÿ# «=fiHõÑÙ Ñ Œú «∞Å ^•fi~å ¿Ñ Œ „Ñ[Å∞ "≥eHf¿ã ~°OQÆ∞~åà◊√¡H˘#∞‰õΩ¯áÈÜÕ∞ =~°Î‰õΩÅ "åºáê~åxfl x¿+kèOKÕ K«@ì=¸ KÕÜ«∞ Œ∞. P "åºáê~åxflJ_»∞¤HÀ=_®xH QÆ\ì K«~°ºÖËg fã∞HÀ Œ∞. JÑC_»ÑC_»∞ x¿+ è•[Å∞ ÃÑ\ì JÔ~ã∞ìÅ∞KÕã≤ É~ÚÅ|∞Öò Hã∞Å∞ ÃÑ\ì q_çzÃÑ>Ëì „Ñã∞Î « q è•#O =Å¡ [iQ Õq∞@O>Ë~°OQÆ∞~åà◊¡ «=fiHõO, H˘#∞QÀÅ∞ ™êQÆ∞ «∂<Õ LO\Ï~Ú HÍh D =º=Ç~°O K«@ìOÑikèÖ’H ~å Œ∞ HÍ|\ì JO Œ∞Ö’ áêÖÁæ<Õ Pk"åã‘ «k «~° ¿Ñ Œ [<åxH Éèí„ Œ «


U HÀâß<å LO_» Œ∞. "åiH „Ñ=∂ ŒO [iy<å K≥ÑCHÀ~°∞–K≥ÑC‰õΩO>Ë =ÚO Œ∞«=∞ g∞ Õ U^À XHõ Hã∞ (i[~üfi á¶êÔ~ã∞ìÖ’H K˘~°|_®¤~°<À, Yx[ ãOÑ Œ#∞

„Ñ¨Éèí∞`åfixH˜ JÑ¨ÊyOK«‰õΩO_» ¢ÃÑ·"Õ\òQÍ J=Ú‡‰õΩ<åfl~°<À) ÃÑ_»`å~°x ÉèíÜ«∞O.„Ñ=∂ ŒOÖ’ K«xáÈ Õ QÆ∞@∞ìK«ÑC_»∞ HÍ‰õΩO_® ^•zÃÑ\ÏìÅx K«∂™êÎ~ «ÑÊ=∂=¸Å∞QÍ Ñ≤_»∞QÆ∞áê@∞‰õΩ K«xáÈ`Õ „Ñ¨Éèí∞`«fiO #∞O_ç HÀ~°∞‰õΩ<Õ áê\˜ZH±û„Q+≤Ü«∂ ãÇ≤Ï «O J_»QÆ~°∞, á⁄O Œ~°∞. ÑÑCâ‹\ìáêÖOÖ’, Œ∞ÑCÖáêÖOÖ’,H˘„~°áê_»∞Ö’ K«xáÈ~Ú# 23 =∞OkÖ’ U XHõ iH© (Pk"åã∞Å`À ãÇ) XHõÃÑ·™ê ‰õÄ_» #+ìÑiÇ~°O ŒHõ ÖË Œ∞.

~°OQÆ∞~åà◊√¡ Ç¨xHõ~°"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=~Ú#@ì~Ú`Õ ÖËHõ ^•x `«=fiHõOÑ~åº=~°Ïxfl èŒfiOãO KÕ¿ã „HÜ«∞ J~Ú#@ì~Ú Õ ^•xx ÑÓiÎQÍ x¿+kèOz^•x *’eH˜ áÈ=^ŒÌx yi[#∞Å‰õÄ W`«~° ¿Ñ^Œ „Ñ¨[Å‰õÄ #K«Û*ˇÑ¨Ê_»O¿ÇÏ «∞| Œú"≥∞ÿ# q è•#O J~Ú LO_Õk. JÑÊ\H© «=fiHÍxH áÈ~Ú# "åà◊¡ÃÑ·#Hã∞Å∞ ÃÑ\ì JÔ~ã∞ì KÕÜ«∞_»O «ÑÊxãi HÍ=K«∞Û#∞ QÍh „Ñ è•#OQÍ "åiH#K«Û*¿ÑÊ =∂~åæ<Õfl „ÑÉèí∞ «fiO ZOK«∞HÀ=Åã≤ LO@∞Ok.

HÍh x*ÏxH ~°OQÆ∞~åà◊¡ «=fiHõO =Å¡ J_»qH QÍh J_»q [<åxH QÍh#+ì"Õ∞g∞ LO_» Œ∞. Jq J_»qx <åâ◊#O KÕ¿ãO «\ ™êO„ Œ «~°"≥∞ÿ# xH∆áêÖËg∞HÍ=Ù. ÃÑ·QÍ "å\H =∂Ô~¯\òÖ’ =∞Oz èŒ~° LOk. Pk"åã∞ÅÖ’ H˘O «=∞OkÔH·<å"å\˜ =Å¡ "≥∞~°∞QÆ~Ú# r=#O á⁄O^Õ J=HÍâ◊O LO@∞Ok. „Ñ¨Éèí∞`«fiOKÕÜ«∞=Åã≤Ok ~°OQÆ∞~åà◊¡ HÍfisÅ#∞ „Hõ=∞| ŒúO KÕã≤ QÆ#∞Å K«\ÏìÅ ÑikèÖ’Hfã∞‰õΩ~å=_»O. U*hûÖ’ L#fl HÍfisÅ bA#∞ yi[# ãÇÏHÍ~° ãOÑ¶∂Å‰õΩW=fi_»O (|Ü«∞@ =∂=¸Å∞QÍ "ÕÅOáê@ ÃÑ@∞ìHÀ=K«∞Û). JÖÏQ «qfi fã≤#~°OQÆ∞~åà◊¡#∞ ™ê#ÃÑ>Ëì áêe+≤OQ∑ Ü« x@∞¡ JHõ _Õ <≥ÅH˘eÊ J"Õ ãÇÏHÍ~°ãOÑ¶∂ÅÔH·<å ÖËHõ x~°∞^ÀºQÆ yi[# Ü«Ú=‰õΩÅÔH·<å WzÛ "åiH áêe+≤OQ∑Ö’«sÊù Œ∞ WzÛ ™ê#É\ì# ~°OQÆ∞~åà◊¡#∞ «QÆ∞ èŒ~°‰õΩ ~å¢+ì q∞#~°Öò _≥=ÅÑπ"≥∞O\ò

HÍ~˘Ê~+<£ (APMDC) H˘#∞QÀÅ∞ KÕ¿ã U~åÊ@∞ KÕÜ«∞=Åã≤# J=ã~°O LOk.Wk WÑÊ\H KåÖÏ =∞Ok ã∂zOzO Õ. HÍh =∞# ~å¢+ì áêÅ‰õΩÅ K≥qH ZHõ _»OÖË Œ∞. WÑÊ\ÔH·<å D x~°‚Ü«∞O fã∞H˘x J=∞Å∞ KÕÜ«∞HõáÈ Õ =∞m¡ HÍfis „Ñ=∂^•Å∞[~°QÆ_»O, J=∂Ü«∞Hõ yi[#∞Å∞ „áêÏÅ∞ HÀÖ’Ê=_»O «ÑÊ Õ"≥∂.

¿ãfiK«Ûù =∂ã¨Ñ¨„uHõ[#=i–Ñ¶≤„|=i 1998


'1 PÑ¶π 70—H˜ =∞~À QÆO_»O

ÑtÛ=∞ QÀ^•=i lÖÏ¡Ö’x =¸_»∞ U*hû =∞O_»ÖÏÅÖ’#∂ "å\xP#∞H˘x L#fl Y=∞‡O lÖÏ¡ Œ=∞‡¿Ñ@, Jâ◊fi~å=Ù¿Ñ@ =∞O_»ÖÏÅÖ’#∂ 'f„=~°∂ÑÖ fã¨∞‰õΩOk— Jx JO^Œ~°∂ XÑ¨C‰õΩO@∞#flyi[#–yi[<Õ «~° Éèí∂q∞ ãO|O èŒ"≥∞ÿ# Ñ¶∞~°¬Å <ÕÑ äŒºOÖ’ =∞#~å¢+ì JÃãOc¡ XHõ ãÉèÏ ãOÑ¶∂xfl xÜ«∞q∞OzOk. 304 xÜ«∞=∞OHO Œ ÑÙ"åfi_» <åQâ◊fi~°~å=Ù «k «~°∞Å∞ WzÛ# <À\©ã∞##∞ãiOz1998 EÖ· 24# ãÉèíÖ’ [iy# K«~°ÛÖ’ ÉèÏQÆOQÍ Jxfl áêsìÅ‰õΩK≥Ok# âßã#ãÉèí∞ºÅ∂ XHõ ãÉèÏ Hõq∞\©x "Õã≤ q+Ü«∂xfl Ö’ «∞QÍÑijeOKåÅx HÀi# g∞ Œ@ 21 =∞Ok ãÉèí∞ºÅ`À ‰õÄ_ç# DãÉèÏ ãOÑ¶∂xfl xÜ«∞q∞OK«_»O [iyO ŒO@.(1) Ô~QÆ∞ºÖË+<£ 1/70 x~ÌtOz# xÜ«∞=∂Å <ÕÑ äŒºOÖ’ Éèí∂q∞

|^ŒÖÏ~ÚOÑ¨Ù‰ õΩ ãÖ|OkèOz L`«Ê#flO J~Ú#yi[#–yi[<Õ «~° ã=∞ãºÅ `åÅ∂‰õΩ Jxfl HÀÏÅ#∂ÑijeOz P Ô~QÆ∞ºÖË+<£Ö’x Ö’@∞áê@¡#∞ ÑÓiOK«_»O†(D _˘OHõ u~°∞QÆ∞_»∞ ÉèÏ+¨ ~å¢+¨ì JÃãOc¡ Ãã„Hõ>ËiÜ«∞\òÑO_ç «∞Åk. •xH ŒÜ«∞KÕã≤ =∞=∞‡efl xOkOK«= Œ∞Ì. J~Ú ÕWk ÉèÏëêÑ¨~°"≥∞ÿ# Ö’ÑÖ HÍHõáÈ=K«∞Û. ^Œ∞~°∞^ÕÌâßxfl ^•zÃÑ@∞ìHÀ=_®xH W@∞=O\ ÉèÏ+ «ÑÊxãi J~ÚO Õ"≥∂).

(2) yi[<Õ`«~°∞Å „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ‰õΩ Z@∞=O\˜ P@OHõOHõeyOK«‰õΩO_® yi[#∞Å Ç¨Ï‰õΩ¯Å#∞ HÍáê_»_®xH˜ U


K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ"åÖ’ ã¨∂zOK«_»O† (J~°÷=∞~ÚOk Hõ •? =∞~°~Ú Õ "åi„Ñ¨Ü≥∂[<åÅ‰õΩ ZO`À H˘O « P@OHõO HõeyOK«‰õΩO_® gi Ç¨Ï‰õΩ¯Å#∞HÍáê_»ÖËHõáÈ~Ú#@ì~Ú Õ UO KÕÜ«∂e J#fl ãO ÕÇÏO g∞‰õΩ ~å=K«∞Û. ˘O Œ~°Ñ¨_»= Œ∞Ì. ["å|∞ kQÆ∞=# Åaèã¨∞ÎOk).

(3) W «~° ~å¢ëêìÅ U*ˇhû „áêO`åÅÖ’ J=∞Å∞Ö’ L#fl K«\ÏìÅ#∞ =∞#~å¢+ìOÖ’ J#∞ãïOK«_»O ™ê èŒº"Õ∞"≥∂ ÑïjeOK«_»O† (nx ÅHõ∆ºO W «~°~å¢ëêìÅÖ’ Pk"åã¨∞ÅˆH"≥∞ÿ<å Z‰õΩ¯= Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞ Œ‰õΩ¯ «∞O>Ë "å\˜x =∞#~å¢+ìOÖ’x Pk"åã¨∞Å‰õΩ ‰õÄ_® W"åfiÅx HÍ Œ∞. Ô~QÆ∞ºÖË+¨<£ 1/70Ö’xH˘xfl Hõiî#"≥∞ÿ# xÜ«∞=∂Å∞ "Õ~ U ~å¢+ìOÖ’#∂ ÖË=x K«∂Ñ≤Oz "å\˜x`˘ÅyOKåÅx ã¨∂zOK«_»O. D ãÖQÆu ‰õÄ_® kQÆ∞=# ã¨Ê+ì=∞=Ù «∞Ok).ã¨ÉèÏ ãÖÑ¶¨∞O ÑïjÅ# U HÀO #∞O_ç [~°QÍÖ’ ÑïjÅ<åOâßÅ

~°∂ÑHõÅÊ#Ö’<Õ "≥Å¡_ç KÕã∞H˘x |Ü«∞Å∞ Õi# ãÉèÏãOÑ¶∞O •xH «y# iáÈ~°∞ì<Õâßã#ãÉèí‰õΩ 1999 EÖ· 21# ã=∞iÊOzOk. P «~°∞"å « ãÉèí ~° ŒÌ~Ú ZxflHõÅ∞[iQÍ~Ú. D iáÈ~°∞ì «fi~°Ö’<Õ H˘ «Î âßã#ãÉèíÖ’ K«~°Û‰õΩ ~å=K«∞Û.

D iáÈ~°∞ì =Å¡ "≥O@<Õ U ≥·<å =∂~°∞Ê =KÕÛã∞ÎO Œx ÉèíÜ«∞Ñ_»=Åã≤#Ñx ÖË Œ∞. ã=∂[OÖ’ Z=iÔH·<å L#fl>Ëì âßã#ãÉèí∞ºÅ‰õΩ ‰õÄ_® qq èŒ ™ê=∂lHõJOâßÅÃÑ·# Hõq∞\©Å∞ xÜ«∞q∞Oz, q+Ü«∂xfl ÑijeOz, x"ÕkHõÅ∞ «Ü«∂~°∞KÕ¿ã ÇÏ‰õΩ¯ LOk. JO «‰õΩ q∞Oz K«@ìOÖ’ D x"ÕkHõ‰õΩ "Õ~ „áê=ÚYº"Õ∞g∞ÖË Œ∞. J~Ú Õ D x"ÕkHõ «Ü«∂~°∞ KÕã≤#"å~°∞ aè#fl ~å[H©Ü«∞ áêsìÅ‰õΩ K≥Ok#âßã#ãÉèí∞ºÅ∞ HÍ|\ì, âßã#ãÉèí∞ºÅ‰õΩ W"åàÏ ~ÑÓ áêsì Jaè„áêÜ«∂ÖË «ÑÊ™⁄O « Jaè„áêÜ«∂Å∞ LO_»@O ÖË Œ∞ HÍ|\ì, =∞# ÉèÏQÆº q è• «Å Éèíq+º üJ*O_®#∞ ã∂zOKÕ Ñ„ «OQÍ nxH ~å[H©Ü«∞ „áê=ÚYºO LOk. J~Ú#ÑÊ\H©D x"ÕkHõÖ’x ã∂K«#Å∞ K«@ì~°∂ÑO á⁄O^•ÅO>Ë ¢>ÿ|Öò J_≥·fi[s H“xûÖò#∞ãO„ÑkOKåe, *ÏfÜ«∞ Zãπ.ã≤, Zãπ.\ Hõq∞+<£#∞ ãO„ÑkOKåe, P ÃÑ·# ~å¢+ìÑuP"≥∂ ŒO á⁄O^•e. HÍ|\ì WÑC_çÑC_Õ U^À [iyáÈ «∞O Œx ÉèíÜ«∞Ñ_çáÈ=Åã≤#J=ã~°O ÖË Œx QÆ∞iÎã∂Î ‰õÄ_® D x"ÕkHõÖ’x Œ∞~°∞ ÕÌâßhfl áêH∆Hõ "≥·YihZO_»QÆ@ì_»O J=ã~°O, K«iÛOK«_»O J=ã~°O. D ãÉèÏ ãOÑ¶∞OÖ’x 21 =∞Okã¨Éèí∞ºÅÖ’ ã≤Ñ≤S(ZO), HÍO„ÔQãπ(S) Å‰õΩ K≥Ok#"å~°∞ =∂„`«O x"ÕkHõ`ÀqÉèËkOKå~°∞. HÍh „Ñã∞Î «O ~å¢ëêìhfl Õâßhfl UÅ∞ «∞#fl ≥Å∞QÆ∞ Õâ◊O, a*Ñ≤ ãÉèí∞ºÅ∞ã=∞i÷OKå~°∞ HÍ|\ì "åi Jã=∞‡u =Å¡ nxx K«iÛOKÕ J=ã~°O «QÆæÖË Œ∞.


=∞# ~å¢+ìOÖ’ U*hû „áêO «O ≥ÅOQÍ, PO„ èŒ „áêO`åÅÖ’ LOk.JO>Ë NHÍ‰õΩà◊O, q[Ü«∞#QÆ~°O, qâßYÑ@flO, «∂~°∞Ê QÀ^•=i, ÑtÛ=∞ QÀ^•=i,Y=∞‡O, =~°OQÆÖò, PkÖÏÉÏ £, =∞ÇÏ|∂Éò#QÆ~ü lÖÏ¡ÖÖ’ LOk. '1/70— K«@ìOJx Ñ≤Å=|_Õ PO.„Ñ. Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅ Éèí∂q∞ | ŒÖÏ~ÚOÑÙ xÜ«∞O„ «K«@ìO D U*hû „áêO`åxH =∂„ «"Õ∞ =iÎã∞ÎOk. H˘xfl W «~° ~å¢ëêìÅÖ’x (Xi™êû,H~°à◊, =∞Ç~å¢+ì) Éèí∂q∞ | ŒÖÏ~ÚOÑÙ K«\ÏìÅ∞ ~å¢+ì=∞O «\H© =iÎ™êÎ~Ú. (Dq+¨Ü«∞OÖ’ =∂„`«O W`«~° ~å¢ëêìÅ#∞ J#∞ã¨iOKåÅx =∞# âßã¨#ã¨Éèí∞ºÅ∞J#∞HÀÖË Œx kQÆ∞=# K«∂^•ÌO).

D K«\ÏìxH =¸ÅO 1917Ö’ JÑÊ\ „a\+π áêÅ‰õΩÅ∞ PO„ èŒ „áêO «U*hûH =iÎOÑ*Ëã≤# âßã#OÖ’ LOk. 1959Ö’ •xx PO„ èŒ„Ñ ÕâòÖ’x U*hû„áêO`åÅxfl\H© =iÎOÑ*Ëã∂Î =∞# áêÅ‰õΩÅ∞ K«@ìO KÕâß~°∞. ^•xx 1970Ö’Ô~QÆ∞ºÖË+<£ 1/70 ^•fi~å ã=iOz =∞iO « Ñ\+ìO KÕâß~°∞. P K«@ìO ^•fi~åPk"åã∞Å‰õΩ "Õ∞ÅO@∂ [iy Õ Jk '1/70— «~°∞"å Õ [iyO Œ<Õk "≥Ú@ì"≥Ú Œ\QÆ∞iÎOKåe.

K«i„ «Ö’H áÈ‰õΩO_®, „Ñã∞Î «=Ú#fl ~°∂ÑOÖ’ D K«@ìO UO K≥ÑÙÎO ŒO>Ë,U*hû „áêO`åÅÖ’ Éèí∂q∞ | ŒÖÏ~ÚOÑÙ (U ~°∂ÑOÖ’<≥·<å ã~, Z=~°∞ KÕã≤<åã~) Pk"åã∞Å KÕuÖ’H [~°QÍe «ÑÊ W «~°∞Å KÕuÖ’H [~°QÆ_®xH gÅ∞ÖË Œx.Ô~O_»∞, U*hûÖ’ Éèí∂q∞ Hõey L#fl Pk"å¿ã «~°∞Å∞ •xx Pk"åã∞Å #∞O_çá⁄O ŒÖË Œx `å"Õ∞ ~°∞A=Ù KÕã∞HÀ"åe.

=ÚYº"≥∞ÿ# Ô~O_ç\©fl =∂~åÛÅ@D Ô~O_»∞ JOâßÅ#∂ ãÉèÏãOÑ¶∞O x"ÕkHõ q=∞i≈OzOk. Ô~O_çO\h

ã=iOKåÅx HÀiOk. Pk"åã∞Å Éèí∂q∞ Pk"å¿ã «~°∞Å KÕuÖ’H áÈ‰õÄ_» ŒO>ËÉÏQÍ<Õ LOkQÍh, Pk"å¿ã «~°∞Å∞ «=∞Ö’ å=Ú ‰õÄ_® Éèí∂q∞ | ŒÖÏ~ÚOÑÙKÕã∞HÀ‰õÄ_» Œ#_»OÖ’ J~°÷"Õ∞=ÚOk? XHõ Ô~_ç¤ «# Éèí∂q∞x =∞~˘Hõ KÒ ŒiHJ=Ú‡‰õΩO>Ë HÀÜ«∞Å‰õÄ H˘O_» ˘~°Å‰õÄ [iQ #+ì"Õ∞q∞\? gà◊¡H J=∂‡ÅxxÜ«∞=∞O ÃÑ@ì_»O ^•fi~å, H˘#QÆÅ ™È÷=∞`« QÆÅ Pk"åã¨∞Å∞ ÖËxKÀ@J «º=ã~°"≥∞ÿ# Y~°∞ÛÅ HÀãO ‰õÄ_® (a_»¤ ÃÑo¡, H˘_»∞‰õΩ K« Œ∞=Ù, "≥· ŒºO Y~°∞ÛJ<Õ =¸_»∞ «~°K«∞QÍ „Ñ™êÎqOK«|_Õ J «º=ã~°"≥∞ÿ# Y~°∞ÛÅ∞) Pk"å¿ã «~°∞Å∞Éèí∂=ÚÅ∞ J=Ú‡HÀÖËHõáÈ=_»O J<åºÜ«∞O HÍ^•?


Wk q#QÍ<Õ Z=fiiÔH·<å J<åºÜ«∞=∞x `Àã¨∞ÎOk. U*ˇhûÖ’xyi[<Õ «~°∞Å∞ JO Œ~°∂ ÃÑ ŒÌ ãOÑ#∞flÅ∞ HÍ~°∞. ™ê è•~° Ô~· «∞Å∞, Zãπ.ã≤,a.ã≤ ‰õΩÖÏÅ "å~°∞ KåÖÏ=∞Ok L<åfl~°∞. "åà◊¡‰õΩ J «º=ã~°"≥∞ÿ# Y~°∞ÛÅ∞L#flÑC_»∞ H˘O « Éèí∂q∞ J=Ú‡HÀHõ «ÑÊx Ñiã≤÷u LO@∞Ok. Pk"åã∞Å‰õΩ,ÖËHõ Pk"åã∞Å∞ ãÉèí∞ºÅ∞QÍ L#fl ™⁄Ãã·\©H =∂„ «"Õ∞ J=∂‡Å#fl xÜ«∞=∞OÃÑ_ç Õ "åà◊¡‰õΩ W|ƒO Õ. H˘#∞HÀ¯QÆÅ ™È÷=∞ « L#fl Pk"åã∞Å∞ ™ê è•~°OQÍLO_»~°∞.

=∞i nxH˜ q~°∞QÆ∞_Õg∞ ÖË^•? Ô~QÆ∞ºÖË+¨<£ 1/70 XHõ q~°∞QÆ∞_»∞#∞K«∂Ñ≤OzOk. Pk"å¿ã «~°∞Ö=Ô~·<å Éèí∂q∞ J=Ú‡HÀ ŒÅK«∞‰õΩO>Ë „ÑÉèí∞ «fiO"åi ŒQÆæ~° H˘#∞H˘¯x Pk"åã∞Å‰õΩ W"åfiÅx P Ô~QÆ∞ºÖË+<£ JO@∞Ok. PÅãºOKÕÜ«∞‰õΩO_® H˘#∞QÀÅ∞ KÕÜ«∞_®xH J=ã~°"≥∞ÿ# x èŒ∞Å H\Ï~ÚOÑÙ „ÑÉèí∞ «fiOKÕã≤#@ì~Ú Õ D ã=∞ãº f~°∞ «∞O Œh, •xH '1/70—x ã=iOKåeû# J=ã~°OÖË Œh D x"ÕkHõ À qÉèËkOz Jã=∞‡u ≥Å∞ÑÙ «∂ ÖËYÅ∞ ~åã≤# HÍO„ÔQãπ(S),ã≤Ñ≤S(ZO) ãÉèí∞ºÅ∞<åfl~°∞. ãÉèÏ ãOÑ¶∂xH D Ñiëê¯~°O ZO Œ∞‰õΩ #K«ÛÖË Œ∞?„ÑÉèí∞ «fiO H˘#∞QÀÅ∞ KÕ¿ãÎ ã~°~Ú# èŒ~° ~å Œ#∞‰õΩO>Ë P "Õ∞~°‰õΩ =∂„ «"Õ∞ã=iOz „ÑÉèí∞ «fiO =∂Ô~¯\ò èŒ~° K≥e¡OKåÅx ÖË •, D H˘#∞QÀÅ∞#∞ Éèí∂q∞¿ãHõ~°`À ã=∂#OQÍ K«∂_®Åx QÍh JO>Ë ã=∞ãº f~° •?

Jã¨Å∞ D xÜ«∞=∞"Õ∞ JHõ¯~°ÖË^Œh, ^•x=Å¡ Pk"åã¨∞ÅH˘zÛ#„Ñ¨Ü≥∂[#"Õ∞g∞ ÖË^Œh ã¨ÉèÏã¨OÑ¶ ¨∞O x"ÕkHõ JO@∞Ok. ÃÑ·H˜ J^Õx[=∞xÑ≤OK«=K«∞Û. yi[<Õ «~°∞Å∞ XHõi Pã≤Î XHõ~°∞ H˘#∞‰õΩ¯O>Ë J=Ú‡‰õΩO>Ëyi[#∞ÅH˘zÛ# #+ì"Õ∞=ÚOk? „ÑÉèí∞`åfixH ZO Œ∞‰õΩ J=∂‡e?

ÃÑ·H J#=ã~°"≥∞ÿ#kQÍ HõxÑ≤OKÕ D xÜ«∞=∂xH H˘xfl HÍ~°ÏÅ∞<åfl~Ú.Jxfl\HõO>Ë =ÚYº"≥∞ÿ# Õq∞@O>Ë, WÑÊ\H U*hûÖ’x ™êQÆ∞Éèí∂q∞Ö’ •^•ÑÙãQÆO yi[<Õ «~°∞Å KÕuÖ’ LOk. ~åÉ’ÜÕ∞ ~ÀAÅÖ’ Pk"åã∞Å [<åÉèÏÃÑiy Õ H˘ «Î «~åxH Láêkè HõeÊOK«_®xH WÑC_»∞ Pk"åã∞Å KÕuÖ’ L#flÉèí∂q∞ ãiáÈ Œ∞. yi[<Õ «~°∞Å [<åÉèÏ =∂„ «O ÃÑ~°QÆ •, "åà◊¡‰õΩ =∂„ «O LáêkèJHõ ~°ÖË • JO>Ë Ô~O_»∞ „Ñâ◊flÅ‰õÄ J=Ù#<Õ J<åe QÍh, U*hûÖ’ | «∞‰õΩ «∞#flyi[<Õ`«~°∞Å∞ U*ˇhû |Ü«∞@ Láêkè "≥`«∞HÀ¯QÆÅ~°∞. Pã¨∞ÎÅ∞#fl"å~°∞"åºáê~åÅ∂ L^ÀºQÍÅ∂ "≥ «∞HÀ¯QÆÅ~°∞, Un ÖËx "å~°∞ ãÇ≤Ï «O ZHõ _À XHõKÀ@ iH∆Í`˘H¯ | «HõQÆÅ~°∞. HÍh Pk"åã∞Å‰õΩ P J=HÍâ◊O KåÖÏ «‰õΩ¯=.


"å~°∞ Láêkè J=HÍâßÅ∞ U*ˇhûÖ’<Õ "≥`«∞HÀ¯=Åã≤ LO@∞Ok. JO>ËHÍÅ„Hõ=∞OÖ’ yi[<Õ «~°∞Å Éèí∂q∞ H˘O «~Ú<å Pk"åã∞Å KÕuÖ’H áÈ=Åã≤LO@∞Ok. nxH XHõ =∂~°æO–yi[<Õ «~°∞Å∞ Éèí∂q∞x J=Ú‡HÀ ŒÅK«∞‰õΩ#flÑÙ_»∞Pk"åã¨∞ÅˆH J=∂‡Åx ÖË • „Ñ¨Éèí∞ «fi"Õ∞ ^•xx H˘#∞H˘¯x Pk"åã¨∞Å‰õΩÑOKåÅx xÜ«∞=∞O ÃÑ\ì_»O. yi[<Õ «~°∞Å KÕuÖ’H "≥o¡áÈ~Ú# Éèí∂q∞x(Jk '1/70—H˜ q~°∞^ŒúOQÍ KÕ`«∞Å∞ =∂i LO>Ë `«Ñ¨Ê) „Ñ¨Éèí∞`«fiO f¿ãã¨∞‰õΩxPk"åã∞Å‰õΩ W=fiÖË Œ∞ QÍh "å~°∞ ^•xx J=Ú‡HÀ ŒÅK«∞‰õΩ#flÑC_»∞ =∞m¡=∞~˘Hõ yi[<Õ`«~°∞x KÕuÖ’H˜ áÈ‰õΩO_® Pk"åã¨∞Å KÕuÖ’ˆH áÈÜÕ∞@@∞ìK«∂_»_»O Pk"åã∞Å Éèí∂q∞ ã=∞ãº#∞ Ñi+¯iOK«_®xH =∂~°æO HÍQÆÅ Œ∞.

U*hûÖ’ Éèí∂=ÚÅ∞#fl yi[<Õ «~°∞Å∞ P Éèí∂q∞x yi[#∞Å #∞O_çH˘#∞HÀ¯ÖË Œx `å"Õ∞ ~°∞A=Ù KÕã∞HÀ"åÅ#fl xÜ«∞=∂xfl ‰õÄ_® ãÉèÏ ãOÑ¶∞Ox"ÕkHõ =ºuˆ~H˜OzO^Œx K«∂âßO. D xÜ«∞=∂xH˜ "åo¡zÛ# "åºMÏº#"Õ∞q∞@O>Ë, J_»q Éèí∂q∞ JO`å Pk"åã∞Å Õ HÍ|\ì Jk W «~°∞Å KÕuÖ’LO ŒO>Ë "å~°∞ •xx Pk"åã∞Å #∞O_Õ á⁄Ok LO\Ï~°x K«@ìO ÉèÏqã∞ÎO Œx.

QÍ¡ãπÑ¶~ü¤ Hõ ä•Hõ=∂q∞+¨µP xÜ«∞=∂xfl D q èŒOQÍ "åºMÏºxOz# ãÉèÏãOÑ¶∞O •xH ["å|∞QÍ,

U*ˇhûÖ’ D ~À*Ë HÍ Œ∞ ZÑ¨Ê\˜ #∞O_À yi[<Õ «~°∞Å∞ L<åfl~°x ~°∞A=ÙKÕÜ«∞_®xH ÑÓ#∞‰õΩOk. nxH ÔHÃÑì<£ QÍ¡ãπÑ¶~ü¤ J<Õ POQ¡Ü«Ú_»∞ 1862Ö’ „a\+π„Ñ¨Éèí∞`åfixH˜ ã¨=∞iÊOz# XHõ x"ÕkHõ Ñ¨xH˘zÛOk. JÑ¨Ê\˜H˜ U*ˇhû J<ÕK«@ìÑ~°"≥∞ÿ# ÉèÏ=# ÖË Œ∞, U*hû K«\ÏìÅ∞ ÖË=Ù. ÔHÃÑì<£ QÍ¡ãπÑ¶~ü¤ yi[#–yi[<Õ «~°ãO|O è•Å QÆ∞iOz P x"ÕkHõ ~åÜ«∞ÖË Œ∞. PÜ«∞# Éèí„^•K«ÅO #∞O_ç ã≤~ÀOK«^•HÍ QÀ^•=i #kH Ô~O_»∞ "≥·ÑÙÖÏ L#fl J@g „áêO «OÖ’x ™ê=∂lHõ =~åæÅQÆ∞iOz ÑijÅ<å «‡Hõ"≥∞ÿ# x"ÕkHõ «Ü«∂~°∞ KÕã≤#@∞ì<åfl_»∞. JO Œ∞Ö’, Jxfl‰õΩÖÏÅ∞ / ≥QÆÅ HõO>Ë HÀÜ«∞, Q˘uÎHÀÜ«∞Å∞ [<åÉèÏÖ’ Z‰õΩ¯= âß «O L<åfl~°xK≥ÑÓÎ, J Õ ã=∞Ü«∞OÖ’ qq èŒ ÃÇ·ÏO Œ= ‰õΩÖÏÅ∂ Œo «∞Å∂ ‰õÄ_® K≥ÑCHÀ ŒQÆæãOYºÖ’<Õ L<åfl~°<åfl_»∞.

ã≤Ñ≤S(ZO) âßã#ãÉèí∞ºÅ∞ «=∞ Jã=∞‡u ÖËYÖ’ K≥Ñ≤Ê#@∞ì–ÔHÃÑì<£ QÍ¡ãπÑ¶~ü¤«# x"ÕkHõÖ’ Éèí∂q∞ Ü«∂[=∂#ºO QÆ∞iOz ZHõ _® =∂\Ï¡_»ÖË Œ∞. qq èŒ

yi[<Õ «~° ‰õΩÖÏÅ∞<åflÜ«∞x J<åfl_Õ QÍh "åi KÕuÖ’ Éèí∂q∞ LO Œx J#ÖË Œ∞.


ÃÑ·QÍ PÜ«∞# ZQÆ∞= QÀ^•=i „áêO «O QÆ∞iOz ~åã≤Ok NHÍ‰õΩà◊O #∞O_çPkÖÏÉÏ £ ^•HÍ ãHõÅ U*hû „áêO`åÅ‰õÄ =iÎã∞ÎO^•?

J Œ\Ï¡QÆ∞Oz, Pk"åã‘ „áêO`åÅÖ’ Pk"å¿ã «~°∞Å∞ ZÑÊ\ #∞O_ÀL<åfl~°x "åkOK«_®xH˜ U^À ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ U^À XHõ „áêO`«O QÆ∞iOzZO Œ∞HÀã"≥∂ XHõ POQ¡Ü«Ú_»∞ ~åã≤# x"ÕkHõ K« Œ=ÖÏ? =∞# Õâ◊ K«i„ «Ö’P ŒºO «O •x •YÖÏÅ∞ ÖË"å? 'P@qHõ ≥QÆÅ∞— x=ã≤OKÕ J@g „áêO`åÅÖ’HÔ~· «∞Å#∞ ÑOÑ≤Oz „QÍ=∂Å∞ <≥ÅH˘ÖÏÊ~°x =∞ø~°∞ºÅ QÆ∞iOz K« Œ∞=ÙHÀÖË •?H“\Å∞º_»∞ J~°÷âß¢ãÎOÖ’ K≥ÑÊÖË •? WOHÍ "≥#H¯áÈ Õ ~å=∂Ü«∞OÖ’ L#flkP ãOQÆ Õ Hõ •? 'P@qHõ ≥QÆÅ∞— ÖËHõáÈ Õ '~åHõ∆ã∞Å∞— x=ã≤OKÕ „áêO`åÅÖ’HP~°º <åQÆi‰õΩÅ∞ áÈ=_»O, JHõ _» «=∞ Õ=Ùà◊¡‰õΩ ÑÓ[Å∂ „áê~°÷#Å∂ KÕÑ@ì_»O,JHõ _ç =¸Å"åã∞Å∞ "åiÃÑ·# •_»∞Å∞ KÕ¿ãÎ P~°º ~åAÅ∂ ~å[‰õΩ=∂~°∞Å∂áÈ~Ú Ü«Ú ŒúO KÕÜ«∞_»O, "åà◊√¡ P~°º ¢ã‘ÎÅ#∞ JÑÇÏiOK«_»O, ^•x ÃÑ·# =∞m¡Ü«Ú ŒúO [~°QÆ_»O–z#flÑÊ\ #∞O_ô D Hõ äŒ#∞ Z<Àfl™ê~°∞¡ q#fl âßã#ãÉèí∞ºÅ∞Pk"åã‘ „áêO`åÅÖ’H Pk"å¿ã «~°∞Å∞ '1/70— =KÕÛ •HÍ Z#fl_»∂ K˘~°|_»ÖË ŒxZ=~À J#fl@∞ì, ÔHÃÑì<£ QÍ¡ãπÑ¶~ü¤ J<Õ POQ¡Ü«Ú_»∞ ZO Œ∞HÀã"≥∂ ~åã≤# x"ÕkHõ#∞P„â◊~ÚOK«_»"≥∞O Œ∞‰õΩ?

J_»=O`å Pk"åã∞ÅH K≥O Œ∞ «∞O^• J#fl K«~°Û '1/70—Ö’x '~°∞A=ÙKÕã∞‰õΩ<Õ ÉÏ èŒº «—#∞ J~°÷O KÕã∞HÀ=_®xH JHõ ~°ÖË Œ∞. J^˘Hõ K«@ì ãO|O èŒ"≥∞ÿ#™êOHuHõ „ÑÜ≥∂QÆO. <åºÜ«∞™ê÷#O =ÚO Œ∞‰õΩ XHõ q"å ŒO =zÛ#ÑC_»∞ JO Œ∞Ö’«# =∂>Ë x[=∞x ~°∞A=Ù KÕã∞‰õΩ<Õ ÉÏ èŒº «#∞ K«@ìO W~°∞ÑH∆ÍÅÖ’ XHõi

ÃÑ·# ÃÑ_»∞ «∞Ok. ~°∞A=Ù KÕã∞HÀÖËx "å~°∞ "åº[ºO F_çáÈ`å~°∞. Ô~O_»= ÑHõ∆OÇÏH¯ ÔQÅ∞ã∞ÎOk. <Õ~°ã‡$uÖ’ JaèÜ≥∂QÆO "≥∂Ñ≤# „áêã≤‰õÄº+<Õ «# JaèÜ≥∂QÍxfl~°∞A=Ù KÕÜ«∂e. JO «=~°‰õΩ =Ú^•Ì~Úx x~ÀÌ+≤QÍ<Õ K«@ìO ÉèÏqã∞ÎOk. nxJ~°÷O „ÑÑOK«OÖ’ <Õ~åÖËg [~°QÆ_»O ÖË Œx K«@ìO ÉèÏqã∞ÎO Œh, „áêã≤‰õÄº+<£~°∞A=Ù KÕã≤ K«∂Ñ≤Oz# <Õ~åÅ#∞ =∂„ «"Õ∞ #=Ú‡ «∞O Œh HÍ Œ∞. Wk "åº[ºqKå~°‰õΩ ãO|OkèOz# XHõ ã∂„ «O. "åãÎ"åÅ QÆ∞iOz Jaè„áêÜ«∞O HÍ Œ∞.

'1/70—Ö’x '~°∞A=Ù KÕã∞‰õΩ<Õ ÉÏ èŒº «— ‰õÄ_® W@∞=O\ Õ. =∂=¸Å∞QÍã≤qÖò "åº*ÏºÅÖ’ 'Ñ¶ÖÏ<å ÇÏ‰õΩ¯ <åk— Jx QÍh, '<å ÇÏ‰õΩ¯ Ju„Hõq∞OK«|_çOk— Jx QÍh HÀ~°∞ìH˘zÛ# "å~°∞ ~°∞A=Ù KÕã∞HÀ=Åã≤ LO@∞Ok. JO>Ë'~°∞A=Ù KÕã∞‰õΩ<Õ ÉÏ èŒº «— "åiÃÑ·<Õ LO@∞Ok. '1/70— nxH˘Hõ q∞#Ç~ÚOÑÙ.


'Jk =∂ Éèí∂q∞, =∂ KÕu #∞O_ç yi[<Õ`«~°∞Å∞ ^•xx á⁄O^•~°∞— JxPk"åã∞Å∞ ~°∞A=Ù KÕã∞HÀ#Hõ ~°ÖË Œ∞. Pk"åã∞Å∞ "åº[ºO ÖË=nÜ«∞#Hõ ~°ÖË Œ∞ ‰õÄ_®. «=∞ ŒQÆæ~°∞#fl Éèí∂q∞ Pk"åã∞Å #∞O_ç á⁄Ok#k HÍ Œx '~°∞A=ÙKÕã∞‰õΩ<Õ ÉÏ èŒº «— yi[<Õ «~°∞Å ÃÑ·<Õ LO@∞Ok. =∂=¸Å∞QÍ XHõ ÑHõ∆O ÃÑ·#LO_Õ '~°∞A=Ù KÕã∞‰õΩ<Õ ÉÏ èŒº «—#∞ H˘xfl „Ñ ÕºHõ ãO Œ~åƒùÅÖ’ J= «e "≥·ÑÙ‰õΩ| ŒÖÏ~ÚOK«_»O K«@ìOÖ’ H˘ «Î q+Ü«∞O HÍ Œ∞. <Õ~°ã‡$uÖ’ '~°∞A=Ù KÕã∞‰õΩ<ÕÉÏ èŒº «— =∂=¸Å∞QÍ „áêã≤‰õÄº+<£ ÃÑ·# LO@∞Ok QÍh ~Ñπ <Õ~°OÖ’ H˘xflãÖ Œ~åƒùÅÖ’ H˘O « "Õ∞~°‰õΩ P ÉÏ èŒº « =Ú^•Ì~Ú g∞kH˜ áÈ «∞Ok. ¢ã‘ÎÅã≤÷uQÆ «∞ÅÖ’x |ÅÇ‘Ï# « =Å¡ K«@ìO D áêH∆Hõ"≥∞ÿ# =∂~°∞Ê KÕã≤Ok. =∞QÆ"åà◊¡O`å~Ñ≤ã∞ìÖË HÍ|\ì ~Ñπ KÕÜ«∞ÖË Œx "åàı¡ ~°∞A=Ù KÕã∞HÀ"åÅx K«@ìO JO@∞O Œxnxx "åºMÏºxOK«_»O J~°÷~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ#>Ëì, Éèí∂q∞ ãÖ|O^èŒ"≥∞ÿ# iHÍ~°∞¤Å∞ãOáêkOK«_»O, "å\ =∞ «Å|∞Å∞ J~°÷O KÕã∞HÀ=_»O Pk"åã∞Å‰õΩ J™ê èŒºOHÍ|\ì '1/70— q"å^•ÅÖ’ '~°∞A=Ù KÕã∞‰õΩ<Õ ÉÏ èŒº «—#∞ K«@ìO yi[<Õ «~°∞ÅÃÑ·# ÃÑ@ì_®xfl J_»q Éèí∂=∞O`å Pk"åã¨∞Ö^Õ#x K«@ìO JO@∞#fl^Œx"åºMÏºxOz, Jk x[O HÍ Œx ~°∞A=Ù KÕÜ«∞_®xH ÔHÃÑì<£ QÍ¡ãπÑ¶~ü¤#∞ =∞#âßã#ãÉèí∞ºÅ∞ J~°∞=Ù ≥K«∞ÛHÀ=_»O JO Õ J~°÷~°Ç≤Ï «O. =∂=¸Å∞ ã≤qÖò"åº*ÏºÅÖ’ÖÏQÆ 'D Éèí∂q∞ =∂ ÑÓsfi‰õΩÅk— Jx HÀ~°∞ìH˘KÕÛ Pk"åã‘ÜÕ∞ Pq+Ü«∂xfl ~°∞A=Ù KÕã∞HÀ"åÅ#fl xÜ«∞=∞O ÃÑ_ç Õ U=∞=Ù «∞O^À TÇ≤ÏOK«∞HÀ=K«∞Û. U XHõ "åº[ºOÖ’#∂ Pk"åã∞Å∞ ÔQÅ=~°∞. WÑÊ\H '1/70— Hã∞ÅÖ’^•^•ÑÙ ãQÆO yi[<Õ «~°∞ÖË ÔQeKå~°x =∞~°záÈ~å Œ∞.

ãÉèÏãOÑ¶∞O JÉèíºO «~åÅ Ñã Dáê\k. J~Ú Õ Ñã L<åfl ÖË‰õΩ<åflJÃãOc¡Ö’ `≥Å∞QÆ∞^Õâ◊O, a*ˇÑ≤Å‰õΩ ãÖMÏº |ÅO LOk HÍ|\˜ì DJÉèíºO`«~åÅ‰õΩ WO`« q=~°OQÍ ["å|∞ K≥áêÊeû =zÛOk. D x"ÕkHõÑ¨~°º=™ê#OQÍ Z@∞=O\˜ #+¨ì=¸ [~°QÆ‰õΩO_® K«∂ã¨∞HÀ=_»O J=ã¨~°O.'1/70—Ö’ =∂~°∞Ê fã∞‰õΩ~å"åÅO>Ë D x"ÕkHõ „Ñuáê Œ#Å#∞ ~å¢+ì Pk"åã‘ãÅÇ =∞O_»e =ÚO Œ∞ ÃÑ\Ïìe. ~å*ÏºOQÆOÖ’x J~Ú Œ= Ã+_»∂ºÅ∞ „ÑHÍ~°OP ãÅÇ =∞O_»ex ãO„ÑkOK«‰õΩO_® U =∂~°∂Ê KÕÜ«∞_®xH gÅ∞ÖË Œ∞. PãÅÇ =∞O_»eÖ’ 3/4 =O «∞ ãÉèí∞ºÅ∞ Pk"åã∞Å∞ (Pk"åã‘ âßã#ãÉèí∞ºÅ∞,"åà◊√¡ «‰õΩ¯=~Ú# KÀ@ W «~° Pk"åã∞Å∞) LO\Ï~°∞. ~å*ÏºOQÆOÖ’x PiìHõÖò338 „ÑHÍ~°O D „Ñuáê Œ#Å#∞ *ÏfÜ«∞ Zãπ.ã≤, Zãπ.\ Hõq∞+<£‰õΩ ‰õÄ_®


ÑOÑ≤OK«=Åã≤ LO@∞Ok. "åi ãÅÇ ‰õÄ_® fã∞HÀ=Åã≤ LO@∞Ok. z=iQÍU âßã# ã=~° KÕÜ«∂Å<åfl ^•xH ~å¢+ìÑu P"≥∂ ŒO HÍ"åe.

nx J~°÷O D ãÉèÏãOÑ¶∞O x"ÕkHõ =Å¡ Ug∞ [~°QÆ Œ∞ Ö=∞‡x x~°¡Hõ∆ºOQÍLO_®Åx HÍ Œ∞. XuÎ_ç ÃÑ@ì_®xH XHõ\H Ô~O_»∞ J=HÍâßÅ∞<åflÜ«∞x QÆ∞iÎOK«_»O=∂„ «"Õ∞. P „ÑÜ«∞ «flO =∂„ «O «fi~°QÍ KÕÜ«∂e. ã=∞~°÷OQÍ KÕÜ«∂e.

x*ÏxH Pk"åã∞Å ~°Hõ∆ HÀãO KÕã≤# K«\ÏìÅ#∞ =∂~°Û_»O ã∞ÅÉèíOHÍ Œ∞. HÍ|>Ëì yi[<Õ «~°∞Å∞ L#fl K«\ÏìÅ∞ J=∞Å∞ HÍ‰õΩO_® Ò~°#ºOQÍ J_»¤OÑ_»_»"Õ∞ «=∞ HÀiHõ f~ =∂~°æ=∞x x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. áÈbãπ JkèHÍ~°∞Å∞,Ô~"≥#∂º JkèHÍ~°∞Å∞ (H˘kÌ „Ñ¨â◊Oã¨hÜ«∞"≥∞ÿ# q∞#Ç¨~ÚOÑ¨ÙÅ`À) "åà◊¡`ÀãÇÏHõiã∞Î<åfl~°∞.

U*ˇhûÖ’ UO [~°∞QÆ∞`ÀOk?ÑtÛ=∞ QÀ^•=i lÖÏ¡ U*hû „áêO «OÖ’ H˘<Õflà◊√¡QÍ [~°∞QÆ∞ «∞#fl Ñ¶∞@#Å∞

nxH x Œ~°≈#O. yi[<Õ «~°∞Å∞ «=∞ =ÓºÇÅ#∞ ~°∂á⁄OkOK«∞HÀ=_®xH x*ÏxHÑtÛ=∞ QÀ^•=i U*hû KåÖÏ J#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ# „áêO «O. P lÖÏ¡Ö’ U*hû H˘O_»„áêO «OÖ’ ÖË Œ∞. "≥∞ÿ •<åxH H˘#™êyOÑÙQÍ LO@∞Ok. JHõ _» yi[<Õ «~°∞ÅK˘~°ÉÏ@∞ ã∞ÅÉèíO. JHõ _» yi[<Õ «~°∞Å‰õΩ yi[#∞Å`À ãYºOQÍ LO_»Hõ«ÑÊx Ñiã≤÷u ÖË Œ∞. "åi =∞ èŒº ‰õÄ_çHõ ‰õÄ_® ã∞ÅÉèíO. U ™êÜ«∞O„ «"≥∞ÿ<å

Jxfl „QÍ=∂Å yi[<Õ «~° =ÚY∞ºÅ∂ [OQÍÔ~_ç¤ QÆ∂_≥OÖ’ Hõeã≤ =∂\Ï¡_»∞HÀQÆÅ~°∞. «~°K«∞QÍ Jk [~°∞QÆ∞ «∞#flk ‰õÄ_®.

ÑtÛ=∞ QÀ^•=i lÖÏ¡ U*hûÖ’ áÈÅ=~°O, |∞\ÏìÜ«∞QÆ∂_≥O, rÅ∞QÆ∞q∞e¡J<Õ =¸_»∞ =∞O_»ÖÏÅ∞<åfl~Ú. 1995 #∞O_ç WHõ _» Ñ¶∞~°¬Å∞ [~°∞QÆ∞ «∞<åfl~Ú.H˘O`« ÉèÏQÆO 'â◊H˜Î—, H˘O`« ã≤Ñ≤S(ZO), H˘O`« ã≤Ñ≤S(ZO.ZÖò) ([#â◊H˜Î)Pk"åã∞Å#∞ ãOÑ¶∞\ «O KÕã∞Î#flÑÊ\H© Pk"åã∞Å áÈ~å\ÏÅ∞ 'â◊HÎ— ÑxKÕã∞Î#fl„áêO`åÅÖ’ Z‰õΩ¯= [iQÍ~Ú HÍ|\ì „ÑÉèí∞ «fi Ü«∞O„`åOQÍxH© yi[<Õ «~°∞Å‰õÄâ◊HÎ ãO¿ã÷ qÅ<£QÍ HõxÑ≤ã∞ÎOk.

D „áêO`åÅÖ’ Ñ¶¨∞~°¬ f„=~°∂Ñ¨O fã¨∞HÀ=_®xH˜ Pk"åã¨∞Å∞ZOK«∞‰õΩ#fl áÈ~å@ ~°∂ÑO ‰õÄ_® HÍ~°O HÍ=K«∞Û. yi[<Õ «~°∞Å J#∞Éèí=OÖ’L#fl Éèí∂q∞ÃÑ·# `å=Ú q"å ŒO ÖË=nã≤# KÀ@, P q"å ŒO ãO «$Ñ≤ÎHõ~°OQÍÑiëê¯~°=∞ÜÕ∞º =~°‰õΩ yi[<Õ «~°∞Å∞ JO Œ∞Ö’ Ñ¶ÅO fã∞HÀ=_®xH gÅ∞


ÖË Œx "å~°∞ J_»¤O Ñ_®¤~°∞. =∂q∞_ç, r_ç=∂q∞_ç À@Å∞#fl Éèí∂=ÚÅÖ’ HÍÜ«∞efl"å~ fã∞‰õΩáÈ~Ú# ãOÑ¶∞@#Å∞<åfl~Ú.

"åà◊√¡ ^˘OQÆ «#OQÍ fã∞‰õΩáÈ~Ú= ^•xHõO>Ë áÈbã∞Å∞ "åi g∞ ŒÃÑ\ì# Hã∞ÖË Z‰õΩ¯=. =∂q∞_ç, r_ç=∂q∞_ç À@Å∞ HÍÑÙH˘KÕÛ ã‘[<£Ö’, å=ÚHÀÜ«∞‰õΩO_® Pk"åã¨∞Å∞ J_»∞¤‰õΩO\Ïˆ~"≥∂#x yi[<Õ`«~°∞Å∞ '=ÚO^Œ∞*Ï„QÆ «Î—QÍ "åiÃÑ·# ÃÑ ŒÌ ãOYºÖ’ Hã∞Å∞ ÃÑ_»∞ «∞<åfl~°∞. áÈbã∞Å∞ Pk"åã‘QÆ∂_ÕÅ ÃÑ·# ^•_ç KÕã≤ "åix JÔ~ã¨∞ì KÕã≤ XH˘¯Hõ¯ix _»[#¡ ˆHã¨∞ÅÖ’=Ú^•Ì~ÚÅ∞QÍ K«∂Ñ≤Oz *·Å∞‰õΩ ÑOÑÙ «∞<åfl~°∞. É~ÚÅ∞ ZO « «fi~°QÍ =zÛ<åJxfl ˆHã¨∞ÅÖ’ Éˇ~ÚÅ∞ =KÕÛ Ö’Ñ¨Å Pk"å¿ã`«~°∞Å∞ Ñ¨O@ "≥Ú`«ÎOHÀã∞‰õΩáÈ~Ú Pk"åã∞Å áÈ~å\Ïxfl ==Ú‡ KÕã∞Î<åfl~°∞.

1997 =∂iÛ <≥ÅÖ’ rÅ∞QÆ∞q∞e¡ =∞O_»ÅOÖ’ [iy# ^•_»∞ÅÖ’áÈbã∞Å∞ 39 =∞Ok ¢ã‘ÎÅ#∞ JÔ~ã∞ì KÕâß~°∞. "åiÖ’ H˘O Œix KåÖÏ Hã∞ÅÖ’WiHOKå~°∞. áê «p=∞Å"åiQÆ∂_≥O‰õΩ K≥Ok# Hõ$+‚"ÕÃÑ·# 18 Hã∞Å∞ ÃÑ\Ïì~°∞."≥Ú «ÎO 39 =∞Ok ¢ã‘ÎÅ∞ 32 ~ÀAÅ∞ *·Å∞Ö’ L<åfl~°∞. q"å^•ã¨Ê Œ"≥∞ÿ#Éèí∂=ÚÅÖ’ ÑO@ ^˘OyeOKå~°#fl Õ "åiÃÑ·# JaèÜ≥∂QÆO. HÀ~°∞ì‰õΩ P è•~°OK«∂Ñ≤OK«_®xH áÈbã∞Å∞ JÔ~ã∞ì KÕã≤# Pk"åã∞Å Wà◊¡ #∞O_Õ ‰õΩO‰õΩ_»∞HÍÜ«∞Å∞, zO «HÍÜ«∞Å∞, è•#ºO Z «∞ÎÔHàÏ¡~°∞.

J Õ ãO= «û~°O E<£ 30# Ñ≤. ~å[=~°O „QÍ=∞OÖ’ q"å Œ„QÆãÎ"≥∞ÿ# XHõÉèí∂q∞Ö’ (Jk K≥~°∞=Ù áÈ~°OÉ’‰õΩ Jh, ^•xx ã≤OÇ„k QÀáêÅ~å=Ù J<Õ Ô~· «∞J„Hõ=∞OQÍ J#∞Éèíqã∞Î<åfl_»h Pk"åã∞Å JaèÜ≥∂QÆO) <å~°∞=∞à◊√¡ áÈÜ«∞‰õΩO_®PÑ_®xH P Ti yi[#∞ÖËHÍHõ J<ÕHõ W «~° T~°¡"åà◊√¡ ‰õÄ_® áÈÜ«∂~°∞. JÑÊ\Hyi[<Õ «~°∞Å∞ ‰õÄ_® ÃÑ ŒÌ ã¨OYºÖ’ H˘_»=à◊√¡, Q˘_»¤à◊√¡ Ñ¨@∞ìH˘x Ñ¶∞~°¬‰õΩ«Ü«∂~°∞QÍ L<åfl~°∞. W ŒÌi =∞ èŒº [iy# ^˘g∞‡Ö’ XHõ yi[<Õ «~° Ô~· «∞

K«xáÈÜ«∂_»∞. ˘g∞‡ Ô~O_»∞ "≥·ÑÙÖÏ [iy<å áÈbã∞Å∞ Pk"åã∞Å#∞ =∂„ «"Õ∞JÔ~ã∞ì KÕâß~°∞. „QÍ=∂ÅÃÑ·# cèHõ~°"≥∞ÿ# ^•_»∞Å∞ KÕã≤ "≥Ú «ÎO 44 =∞OkxJÔ~ã∞ì KÕâß~°∞. JO Œ∞Ö’ 18 =∞Ok ¢ã‘ÎÅ∞. yi[<Õ «~°∞Å ÃÑ·# ‰õÄ_® ¿Ñ~°∞‰õΩHã∞ #"≥∂ Œ∞ KÕâß~°∞QÍh XHõ ih JÔ~ã∞ì KÕÜ«∞ÖË Œ∞.

JÑÊ\’¡ [OQÍÔ~_ç¤QÆ∂_≥O _ç.Zãπ.Ñ≤.QÍ „|Ç‡Ô~_ç¤ J<Õ =ºHÎ LO_Õ"å_»∞.P ãO= «û~°O =∂iÛ, EÖ· <≥ÅÖ’¡ rÅ∞QÆ∞q∞e¡ =∞O_»ÅO „QÍ=∂ÖÃÑ·# J «#∞[iÑ≤# •_»∞Å Hõ äŒ KåÖÏ AQÆ∞áêûHõ~°"≥∞ÿ#k. JO «‰õΩ =ÚO Œ∞ J «#∞ Hõ~°∂flÅ∞


lÖÏ¡ P «‡‰õÄ~°∞ _ç.Zãπ.Ñ≤QÍ Ñx KÕâß_»∞. JHõ _» Ô~· «∞‰õÄb ãOÑ¶∂xH K≥Ok#^Œo`« ¢ã‘ ÎÖ`À#∂, WHõ¯_» Pk"åã‘ ¢ã‘ ÎÅ`À#∂ J`«x „Ñ¨=~° Î# ZO`«¿ÇÏÜ«∞"≥∞ÿ# ŒO>Ë Jk ™ê÷xHõ ÃÑ «ÎO^•~°¡ „ÑÜ≥∂[<åÅ#∞ HÍáê_Õ „ÑÜ«∂ãÖ’ÉèÏQÆO HÍHõáÈ Õ „ÑÉèí∞ «fiO ‰õÄ_® ãÇ≤ÏOKÕk HÍ Œ∞.

Pk"åã‘ ¢ã‘ÎÅ#∞ 'HÀÜ«∞ ÅO[— Jx `«Ñ¨Ê J`«#∞ ã¨OÉ’kèOK«_»∞.=∂\=∂\H© ~Ñπ KÕ™êÎ#x Éki™êÎ_»∞. •^•ÑÙ „Ñu QÆ∂_≥OÖ’#∂ J «x QÆ∞iOzD ~°Hõ"≥∞ÿ# Ñ¶≤~åº Õ q#Ñ_çOk. J~Ú#ÑÊ\H© H˘O « HÍÅO «~°∞"å « |kbKÕÜ«∞_»O «ÑÊ „ÑÉèí∞ «fiO J «x ÃÑ·# U K«~åº fã∞HÀÖË ŒO>Ë J «#∞ HÍáê_»∞ «∞#flyi[<Õ «~°∞Å „ÑÜ≥∂*<åÅ‰õΩ#fl ~å[H©Ü«∞ |ÅO ZO «\`À J~°÷=∞=Ù «∞Ok.

áÈbã∞ÖË HÍ Œ∞, Ô~"≥#∂º "åà◊√¡ ‰õÄ_® JO Õ. Ô~"≥#∂º JkèHÍ~°∞Å∞„QÍ=∂ÅÖ’ JO Œi ã=∞Hõ∆OÖ’ iHÍ~°∞¤Å∞ K« Œ"åÅh, U Éèí∂q∞ U HÀ=‰õΩK≥OkO^À ≥eÜ«∞*áêÊÅh Pk"åã∞Å∞ "≥Ú Œ\flOz _ç=∂O_£ KÕã∂Î =KåÛ~°∞.yi[<Õ «~°∞Å P„Hõ=∞Ö’ L#fl „ÑÉèí∞ «fi Éèí∂q∞x "≥eH fÜ«∞_®xH Wk ã~°~Ú#=∂~°æO Jx "å~°∞ ÉèÏqOKå~°∞. H˘xfl KÀ@¡ Ô~"≥#∂º JkèHÍ~°∞Å∞ D Ñ Œú ÕJ=ÅOaOKå~°∞ ‰õÄ_®. HÍh •xx ™êQÆx=fi‰õΩO_® yi[<Õ «~°∞Å∞ J_»¤O Ñ_®¤~°∞.ZO.P~ü."ÀÅ HÍ~åºÅÜ«∂Å |Ü«∞@ èŒ~åfl KÕÜ«∞_»O, ~å[=∞O„_ç–ÃÇ·Ï„^•ÉÏ £~°ÇÏ^•i ÃÑ·# ã∞n~°…"≥∞ÿ# ~å™êÎ~ÀHÀÅ∞ [iÑ≤ HõÖHõì~ü, P~ü._ç."ÀÅ#∞ ~°Ñ≤ÊOz"åà◊¡#∞ K«∞@∞ì=Ú\ì ÃÑ¶∞~å"£ KÕÜ«∞_»O, QÆ∞OÑÙQÍ ZO.P~ü."À PÑ¶‘ã∞ÅÖ’H áÈ~Ú"åà◊¡#∞ Œ∂+≤OK«_»O KåÖÏ™ê~°∞¡ [iyOk. 1996Ö’ rÅ∞QÆ∞q∞e¡ ZO.P~ü."ÀPÑ¶‘ã∞#∞ «QÆÅÉ\Ïì~°∞, [OQÍÔ~_ç¤ QÆ∂_≥O ZO.P~ü."À PÑ¶‘ã∞#∞ èŒfiOãO KÕâß~°∞.D ~°Hõ"≥∞ÿ# K«~°ºÅ Ñ¶e «OQÍ, K«@ìOÖ’ Pk"åã∞Å‰õΩ L#fl ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ J=∞Å∞KÕ¿ã L ÕÌâ◊O L#fl Ô~"≥#∂º JkèHÍ~°∞Å∞ Ãã· «O ÉèíÜ«∞Ñ_Õ Ñiã≤÷u U~°Ê_çOk.KåÖÏ=∞OkH P L ÕÌâ◊O ãÇ≤Ï «O ÖË Œ∞.

„Ñ¨f „QÍ=∞OÖ’#∂ Ô~"≥#∂º JkèHÍ~°∞¡ „Ñ¨[Å ã¨=∞Hõ∆OÖ’ Ô~"≥#∂ºiHÍ~°∞¤Å∞ K«kq gÅ~Ú# "Õ∞~°‰õΩ Éèí∂q∞ q"å^•Å#∞ Ñi+¯iOKåÅx ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì2.1.1998# WzÛ# P~°¤~°∞ XH XHõ „QÍ=∞OÖ’ ãQÆO J=∞Å~Ú PyáÈ~ÚOk.Éèí∂q∞ q"å^•ÅÖ’ Ô~"≥#∂º JkèHÍ~°∞¡ *’HõºO KÕã∞HÀ‰õΩO_® «=∞‰õÄ áÈbã∞Å‰õÄ=keÃÑ_ç Õ `å"Õ∞ K«∂ã∞‰õΩO\Ï=∞x yi[<Õ «~°∞Å XuÎ_ç. <å@¡ ã=∞Ü«∞OÖ’,ÑO@HÀ «Å ã=∞Ü«∞OÖ’, =∂q∞_ç, r_ç=∂q∞_ç À@Å∞ HÀ «H˘KÕÛ ã=∞Ü«∞OÖ’Pk"åã∞ÖÃÑ·# U"À Hã∞Å∞ ÃÑ\ìOz áÈbã∞Å KÕ « JÔ~ã∞ì KÕ~ÚOKÕ¿ãÎ "åà◊√¡


É~ÚÅ∞ g∞ Œ |Ü«∞\H˘KÕÛ Ö’ÑÅ HÀ «Å∞ =ÚyOKÕã∞HÀ=K«∞Û. JÔ~ã∞ì KÕ¿ã„Hõ=∞OÖ’ áÈbã∞Å∞ „QÍ=∂ÅÃÑ·# |_ç Œ∂+≤Oz, «xfl, Wà◊¡Ö’x ™ê=∂#∞¡ èŒfiOãOKÕã≤, _»|∞ƒÖ «∞Î‰õΩáÈ~Ú Pk"åã∞Å#∞ Ç≤ÏOã‰õΩ QÆ∞i KÕ¿ãÎ ÑxÖ’ ÑxQÍ L Œº=∞Ãã·÷~°ºO ‰õÄ_® ≥|ƒfã≤#@ì=Ù «∞Ok. ÖËHõáÈ~Ú<å, q"å Œ„QÆãÎ=∞~Ú# Éèí∂=ÚÅÖ’yi[<Õ`«~°∞Å∞ Ñ¨O@ "ÕÜ«∞‰õΩO_®, fã¨∞HÀ‰õΩO_® PÑ¨_»O yi[#∞Å∞J#∞ãiã∞Î#fl =ÚYº"≥∞ÿ# áÈ~å@ ~°∂ÑO HÍ|\ì 'ã~°~Ú#— ã=∞Ü«∞OÖ’ "åixJÔ~ã∞ì KÕ~ÚOK«_»O P áÈ~å\Ïxfl qÑ¶ÅO KÕÜ«∞_®xH ÑxH˘ã∞ÎOk. D Z «∞ÎQÆ_»ã*Ï=ÙQÍ ™êy#O « HÍÅO yi[<Õ «~°∞ÅHg∞ _èÀHÍ ÖË Œ∞. nxx ãÑ¶ÅO KÕÜ«∞_»OHÀãO áÈbã∞Å∞ "åi`À ãOÑÓ~°‚OQÍ ãÇÏHõiã∞ÎO_»QÍ, Ô~"≥#∂º "åà◊√¡ Éèí∂q"å^•Å#∞ "Õ~ U ~°HõOQÍ#∂ Ñiëê¯~°O KÕ¿ã „ÑÜ«∞ «flO KÕÜ«∞‰õΩO_® «=∞=O «∞ ãÇÏHÍ~°O JOkã∞Î<åfl~°∞.

Pk"åã∞Å ÇÏ‰õΩ¯Å Ñi~°Hõ∆ HÀãO „ÑÉèí∞ «fiO KÕÑ\ì# K«~°ºÅ∞, K«\ÏìÅ∞Zãπ.ã≤, a.ã≤ ‰õΩÖÏÅ‰õΩ K≥Ok# ¿Ñ^Œ Ô~·`«∞Å‰õΩ Ç¨x KÕã¨∞Î<åflÜ«∞#flJaèÜ≥∂QÆ"≥ÚHõ\ LOk. P ¿Ñ~°∞ g∞ Œ '1/70—x ã=iOKåÅx "åkOKÕ "åà◊¥¡L<åfl~°∞. HÍh WHõ _» =¸_»∞ q+Ü«∂Å∞ QÆ=∞xOKåe. XHõ\, yi[<Õ «~°∞Å∞ZO « ¿Ñ ŒÖ·<å, Zãπ.ã≤, a.ã≤ ‰õΩÖÏÅ‰õΩ K≥Ok# "å~°~Ú<å "≥∞ÿ •# „áêO`åÅÖ’| «∞‰õΩ ≥~°∞=Ù U^À XHõ "Õ∞~°‰õΩ ãOáêkOK«∞HÀQÆÅ~°∞. Ô~O_»∞, yi[<Õ «~° ¿Ñ ŒÅÑ@¡ «=∞Hg∞ â◊„ «∞ «fiO ÖË Œx Pk"åã∞Å∞ Z=i „¿Ñ~° ÖË‰õΩO_® J<ÕHõ ™ê~°∞¡„ÑHõ\OKå~°∞. Pk"åã∞Å Ñ@¡ U =∂„ «O ™ê#∞Éèí∂u ÖËx ãÉèÏ ãOÑ¶∞O x"ÕkHõ‰õÄ_® D q+Ü«∂xfl QÆ∞iÎOzOk. 'Zãπ.ã≤Å‰õΩ, W «~° Éèí∂q∞ ÖËx ¿Ñ ŒÅ‰õΩKÀ@∞ W=fi_®xH yi[#∞Å∞ ã≤ ŒúOQÍ L<åfl~°∞— Jx x"ÕkHõ JxOk. =¸_»∞,Pk"åã∞Å‰õÄ Pk"å¿ã «~° ¿Ñ ŒÅ‰õÄ Ñ¶∞~°¬ JO@∂ [iy Õ Jk Ô~"≥#∂ºJkèHÍ~°∞Å x~åfiHõO Ñ¶e «"Õ∞ «ÑÊ Pk"åã∞Å «ÑC HÍ Œ∞. 1996Ö’ [iy#|∂ã~åAÑe¡, ÅH©∆‡ÑÙ~°O Ñ¶∞@#eO Œ∞‰õΩ x Œ~°≈#O.

yi[<Õ «~°∞Å Ñ\Ïì Éèí∂=ÚÅÃÑ·# '1/70— qKå~° [~°Ñ_»O W|ƒOkHõ~°OHÍ|\ì, U*hûÖ’x „ÑÉèí∞ «fi Éèí∂=ÚÅ#∞ J#∞Éèíqã∞Î#fl yi[<Õ «~°∞Å#∞ ˘ÅyOzP Éèí∂q∞ Pk"åã¨∞Å‰õΩ Ñ¨Oz W=fi_»O ~å[H©Ü«∞OQÍ ã¨∞Å∞=x Ô~"≥#∂ºJkèHÍ~°∞Å∞ ÉèÏqOz P „ÑÜ«∞ «flO "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\Ïì~°∞. yi[<Õ «~° ÃÑ ŒÌÅ‰õΩ ‰õÄ_®J Õ #zÛOk. ZO Œ∞HõO>Ë «=∞ ŒQÆæ~˘Hõ "Õà◊ „ÑÉèí∞ «fi Éèí∂q∞ L<åfl, •xx WKÕÛã≤<åWOHÍ Ñ\Ïì Éèí∂q∞ LO@∞Ok. ^•xx HÍáê_»∞HÀ=_®xHk ÑxH˘KÕÛ@@ì~Ú Õ


"åiH JÉèíºO «~°"Õ∞g∞ ÖË Œ∞. HÍ|\ì „ÑÉèí∞ «fi Éèí∂q∞ "≥Ú «ÎO yi[#∞Å‰õΩJÑÊyOK«_®xH å=Ú ã≤ Œú=∞x yi[<Õ «~° <åÜ«∞‰õΩÅ∞ «~°K«∞QÍ „ÑHõ\ã∞Î<åfl~°∞.#+ìáÈÜÕ∞k Z=~°O>Ë H=ÅO „ÑÉèí∞ «fi Éèí∂q∞ L#fl yi[<Õ «~° ¿Ñ ŒÅ∞. WkãÇÏ[OQÍ<Õ Pk"åã∞Å‰õÄ Zãπ.ã≤, a.ã≤Å‰õÄ =∞ èŒº Ñ¶∞~°¬Å‰õΩ ^•i fã≤Ok.

|∂ã~åAÑe¡Ö’ 1967Ö’ 20 =∞Ok Œo «∞Å‰õΩ 30 ÖËHõ 35 ZHõ~åÅÉèí∂q∞Ö’ WzÛ# _çá¶ê~°O Ñ\ÏìÅ#∞ 1996Ö’ |∞\ÏìÜ«∞QÆ∂_≥O ZO.P~ü."À ~° Œ∞ÌKÕã≤ Pk"åã¨∞ÅH˜KåÛ_»∞. "åà◊√¡ <å@∞¡ "Õã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. Œo «∞Å∞ P„QÆÇ≤ÏOzPO^Àà◊# KÕ™ê~°∞. U<å_»∂ Œo «∞ÅO>Ë „¿Ñ=∞ÖËx yi[<Õ «~° "≥∂ «∞|~°∞Å∞~°OQÆOÖ’H ky 1996 PQÆãπì 5 á⁄ Œ∞Ì#fl ÃÑ ŒÌ ãOYºÖ’ [<åxfl áÈQÆ∞ KÕã≤ã∂¯@~°∞¡, "≥∂\Ï~ü Ãã·Hà◊√¡, „\ÏHõì~°¡Ö’ P <å@∞¡ Ñ‘Hõ_®xH |Ü«∞Å∞ Õ~å~°∞.ZO Œ∞HõO>Ë P TiÖ’ D 30 ÖËHõ 35 ZHõ~åÖË HÍHõ "≥Ú «ÎO 200 ZHõ~åÅÃÑ·#Pk"åã∞Å∞ '1/70— q"å ŒO ÖË=nã≤ L<åfl~°∞. "åà◊√¡ =ã∞Î#fl ãOQÆu ≥eã≤#Pk"åã∞Å∞ ‰õÄ_® ÃÑ ŒÌ ãOYºÖ’<Õ qÅ¡O|∞Å`À QÆ∞q∞QÆ∂_®~°∞. W ŒÌi =∞ èŒº"åyfi"å ŒO [iyOk. K«~°ÛÅ∞ [iQÍ~Ú. áÈbã∞ÖÁzÛ HÍÑÖÏQÍ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞.H˘=Ófi~°∞ P~ü._ç."À#∞ Ñ≤eÑ≤Oz JHõ _çHõHõ _» P Ti Éèí∂q"å^•Å∞ Ñi+¯iOK«∞‰õΩO^•=∞#∞‰õΩ<åfl~°∞ QÍh P JkèHÍi ~å=_®xH˜ x~åHõiOKå~°∞. z=iH˜™êÜ«∞O„ «O W~°∞ÑH∆ÍÅ∂ x„+¯q∞ã∞ÎO_»QÍ yi[<Õ «~°∞ÅÖ’ H˘O Œ~°∞ `˘_»Å∞H˘\ì DÅÅ∞ "ÕÜ«∞QÍ yi[#∞Å∞ "≥#∞kiy ÉÏÏÅ∞ "Õâß~°∞. Hõ„~°Å`À H˘\ìyi[<Õ «~°∞Å#∞ «i=∂~°∞. JHõ _Õ L#fl áÈbã∞Å∞ "≥O@<Õ Ñiã≤÷ux J Œ∞ÑÙÖ’H`≥KåÛ~°∞ QÍh 115 =∞Ok yi[#∞Å ÃÑ·# ˆHã¨∞ ÃÑ\Ïì~°∞. <å@∞¡ Ñ‘Hõ_®xH˜|Ü«∞Å∞ Õi =zÛ# yi[<Õ «~°∞Å K«~°º ‰õÄ_® K«@ìq~°∞ Œú"Õ∞ QÍh "åà◊¡ÃÑ·#áÈbã∞Å∞ U Hã∂ ÃÑ@ìÖË Œ∞.

rÅ∞QÆ∞q∞e¡ =∞O_»ÅO ÅH©∆‡ÑÙ~°OÖ’ 20 ZHõ~åÅ „ÑÉèí∞ «fi áÈ~°OÉ’‰õΩÉèí∂q∞x H˘O Œ~°∞ J„QÆ‰õΩÅã∞ÎÅ∞ J„Hõ=∞OQÍ Jq∞‡ Õ KåÖÏ Uà◊¡ HO Œ H˘#∞‰õΩ¯#fl20 Œo « ‰õΩ@∞OÉÏÅ#∞ ZO.P~ü."À `˘ÅyOz P Éèí∂q∞x Pk"åã∞Å‰õΩW=fi_»O ‰õÄ_® Ñ¶∞~°¬‰õΩ •i fã≤Ok. J Œ$+ì=âß «∞Î Éè∫uHõ •_»∞Å∞ [~°QÆÖË Œ∞QÍh Éèí∂q∞ HÀÖ’Ê~Ú# Œo «∞Å∞ KåÖÏHÍÅO PO^Àà◊# KÕâß~°∞. 'U*hû K«\ÏìÅ∞ZO « J<åºÜ«∞"≥∞ÿ#q— Jx „ÑKå~°O KÕÜ«∞_®xH "åi PO^Àà◊# ÑxH˘zÛOk.J Õ „áêO «OÖ’ |eã≤# yi[<Õ «~° Ô~· «∞Å Éèí∂q∞ •^•ÑÙ 995 ZHõ~åÅ QÆ∞iOzPk"åã∞Å∞ ÖË=nã≤# q"å ŒO =∂„ «O ÑHõ ‰õΩ áÈ~ÚOk.


x*ÏxH˜ WÑ¨Ê\˜^•HÍ JHõ¯_»Hõ¯_» H˘xfl ã¨=∞ã¨ºÅ∞<åfl U*ˇhûÖ’Pk"åã∞Å‰õÄ Œo «∞Å‰õÄ =∞ èŒº Ñ¶∞~°¬ f„=~°∂ÑOÖ’ ÖË Œ∞. •xx ™ê=∂lHõOQÍÑi+¯iOK«∞HÀ=_®xH Pk"åã∞Å∞ ã≤ ŒúOQÍ L<åfl~°∞. J@∞=O@ÑC_»∞ P ¿Ñ~°∞K≥Ñ≤Ê '1/70—x ã=iOKÕ „ÑÜ«∞`åflÅ∞ KÕÜ«∞_»O ÑÓiÎQÍ J#=ã~°O. ãÉèÏ ãOÑ¶∞Ox"ÕkHõ #∞O_ç ÃãÅ=Ù fã∞‰õΩ<Õ =ÚO Œ∞ JO Œ∞Ö’ H˘\ÁìzÛ#@∞ì HõxÑ≤OKÕ ÑHõ∆áê «"≥·Yi Ñ@¡ x~°ã<Õ HÍHõ H˘O « Pâ◊Û~°ºO ‰õÄ_® „ÑHõ\OK« «ÑÊ Œ∞. „Ñ*Ï „Ñux èŒ∞Å∞J#flÑC_»∞ "å~°∞ JO ŒiH© „Ñux èŒ∞Å∞ HÍ|\ì =∂@=~°ãÔH·<å Pk"åã∞Å‰õΩ "Õ∞Å∞KÕ¿ã XHõ ã∂K«#~Ú<å D x"ÕkHõÖ’ LO@∞O Œ#∞‰õΩO\ÏO. HÍh Páê\ #@#‰õÄ_® JHõ ~°ÖË Œx =∞# âßã#ãÉèí∞ºÅ∞ J#∞‰õΩO@∞<åfl~°O>Ë Pk"åã∞Å ~å[H©Ü«∞|ÅÇ‘Ï# « ZO «\^À J~°÷O J=Ù «∞Ok.

D ãO= «û~°O ÑtÛ=∞ QÀ^•=i lÖÏ¡Ö’#∂ •x á⁄~°∞QÆ∞# L#fl Y=∞‡OU*ˇhûÖ’#∂ [iy# áÈbã¨∞ ^•_»∞Å iáÈ~°∞ì À D "åº™êxfl =ÚyOK«_»OLz «OQÍ LO@∞Ok.

XˆH =ºH˜Î g∞ Œ 23 ˆHã¨∞Å∞Y=∞‡O lÖÏ¡ :

^Œ=∞‡¿Ñ@ =∞O_»ÅOÖ’ Pk"åã¨∞ÅÃÑ·# J„Hõ=∞ K˘~°ÉÏ@∞, Ñ¨O@^˘OQÆ «#O "≥Ú ŒÅ~Ú# JaèÜ≥∂QÍÅ`À "≥Ú «ÎO 28 Hã∞Å∞ ÃÑ\Ïì~°∞. "å\HãO|OkèOz D ãO= «û~°O [#=i 29# H˘ «∂Î~°∞, =∂~°ÑÊQÆ∂_≥O „QÍ=∂ÅÖ’30 =∞Ok Pk"åã∞Å#∞ JÔ~ã∞ì KÕâß~°∞. XH˘¯Hõ i ÃÑ·# J<ÕHõ Hã∞Å∞ ÃÑ\ìã∞ÅÉèíOQÍ É~ÚÅ∞ ^˘~°Hõ‰õΩO_® KÕâß~°∞. D 28 Hã∞Å∞ J<ÕHõ „QÍ=∂Å‰õΩã¨O|OkèOz#q HÍ|\˜ì U QÆ∂_≥OÖ’#~Ú<å ZÑ¨C_»~Ú<å JÔ~ã¨∞ìÅ∞KÕÜ«∞=K«∞Û##fl ÉkiOÑÙ Œ=∞‡¿Ñ@ U*hû ÃÑ·# XHõ HõuÎÖÏQÍ "ÕàÏ¡_»∞ «∂ LOk.

H˘ «∂Î~°∞‰õΩ K≥Ok# 'â◊HÎ— HÍ~°ºHõ~°Î, Pk"åã‘ Ü«Ú=‰õΩ_»∞ J~Ú# ™ÈÜ«∞OK«O„ ŒâıY~ü QÆ∞iOz „Ñ ÕºHõOQÍ K≥áêÊe. J «xx 23 Hã∞ÅÖ’ WiHOz [#=i#∞O_ç "Õ∞ ^•HÍ *·Å∞Ö’ LOKå~°∞. D Ö’ÑÅ q"å Œ„QÆãÎ"≥∞ÿ# Éèí∂q∞x ™êQÆ∞KÕã∞HÀ=_®xH©, ÑO@Å∂ HÍÜ«∞Å∂ HÀã∞HÀ=_®xH© yi[<Õ «~°∞Å‰õΩ HÍ=Åã≤#J=HÍâ◊O ^˘iHOk. U <Õ~°O KÕÜ«∞‰õΩO_® 23 Hã∞ÅÖ’ =Ú^•Ì~Ú J~Ú#Ñ¶∞# « K«O„ ŒâıY~üH ŒH¯O Õ"≥∂.


~å¢+¨ì ˆHa<≥\ò =∞O„u `«∞=∞‡Å <åˆQâ◊fi~°~å=Ù ã¨fi„QÍ=∞O ^Œ=∞‡¿Ñ@=∞O_»ÅOÖ’x QÆO_»∞QÆ∞ÅÑe¡. P „QÍ=∞OÖ’ q"å Œ„QÆãÎ"≥∞ÿ# Éèí∂q∞Ö’ ÑO@HÀÜ«∞= ŒÌx Pk"åã∞Å∞ yi[<Õ «~° Ô~· «∞Å#∞ PÑ≤# <ÕÑ äŒºOÖ’ "Õ∞ 10= Õn#áÈbã∞Å •_ç [iyOk. •^•ÑÙ 200 =∞Ok ™êÜ«Ú èŒ áÈbã∞Å∞ QÆO_»∞QÆÅÑe¡Pk"åã‘ HÍÅhÃÑ·# ^•_ç KÕã≤ xifiK«Hõ∆QÍ Pk"åã¨∞Å#∞ Kå=ÉÏ^•~°∞.KåÖÏ=∞Ok P<å\ ≥|ƒÅ #∞O_ç WÑÊ\H© HÀÅ∞HÀÖË Œ∞. =∞O„u «∞=∞‡Å<åQâ◊fi~°~å=Ù D ~ÀA ^•HÍ «# ãfi„QÍ=∞OÖ’ L#fl Pk"åã‘ ÉÏkè «∞Å#∞HõhãO Ñ~å=∞i≈OK«_®xH "åi HÍÅhH áÈÖË Œ∞.

ÑtÛ=∞QÀ^•=i lÖÏ¡ :rÅ∞QÆ∞q∞e¡, |∞\ÏìÜ«∞QÆ∂_≥O =∞O_»ÖÏÅÖ’ Pk"åã¨∞Å JÔ~ã¨∞ìÅ∞

=Ú=∞‡~°OQÍ ™êQÍ~Ú. Œ~°ƒùQÆ∂_≥O „QÍ=∞ t"å~°∞ yi[# QÆ∂_®Å~Ú# ÑO_»∞"åiQÆ∂_≥O, p=∞Å"åiQÆ∂_≥O, «|ã≤û"åi QÆ∂_≥OÅÖ’ QÆ « U_®k Ñ¶≤~åº Œ∞ XHõ\|Ü«∞\˜H˜ fã≤ áÈbã¨∞Å∞ 59 =∞Okx JÔ~ã¨∞ì KÕâß~°∞. |∞\ÏìÜ«∞QÆ∂_≥O=∞O_»ÅOÖ’x «∂~°∞Ê ~QÆ∞ÅQÆ∞O@Ö’ 16 =∞Okx, |∞K«ÛO¿Ñ@Ö’ 22 =∞OkxJÔ~ã∞ì KÕâß~°∞. "åà◊¡ ÃÑ·# ÑO@ ^˘OQÆ «#O, J„Hõ=∞ K˘~°ÉÏ@∞ JaèÜ≥∂QÍÖËHÍHõ «=∞‰õΩ J_»¤OáÈ~Ú# yi[<Õ «~° Ô~· «∞ÅÃÑ·# ÇÏ`åº „ÑÜ«∞ «flO KÕâß~°#flHã∞Å∞ ‰õÄ_® ÃÑ\Ïì~°∞. J~Ú Õ D JÔ~ã∞ìÅ‰õΩ JãÅ∞ HÍ~°"Õ∞q∞@O>Ë Wk=∂q∞_ç, r_ç=∂q∞_ç `À@Å∞ HÀ «H˘KÕÛ HÍÅO. Pk"åã‘ PO^Àà◊#HÍ~°∞Å#∞U^À XHõ <≥ÑO g∞ Œ *·Å∞Ö’ Ñ_Õ¿ãÎ q"å Œ„QÆãÎ"≥∞ÿ# Éèí∂=ÚÅÖ’ yi[<Õ «~°∞Å∞HÍÜ«∞Å∞ HÀã∞H˘x áÈ=K«∞Û.

D JÔ~ã∞ìÅ∞ KÕ¿ã „Hõ=∞OÖ’ áÈbã∞Å∞ yi[# QÆ∂_®ÅÃÑ· J~°ú~å„u^•_»∞Å∞ KÕã≤ ÉO_»|∂ «∞Å∞ u_»∞ «∂ [<åxfl qÑs «OQÍ H˘\Ïì~°∞. Œ~°ƒùQÆ∂_≥OÑ¨OKå~ÚfÖ’x QÆ∂_®Å ÃÑ·# ^•_ç KÕã≤# áÈbã¨∞Å`À áê@∞ áÈbã¨∞Ü«¸xá¶ê~°OÖ’ yi[<Õ`«~° Ü«Ú=‰õΩÅ∞ ‰õÄ_® "≥àÏ¡~°∞. ÖÏHõÑ¨CÖ’ ‰õÄ_®yi[<Õ «~°∞ÖÁzÛ áÈbã∞Å „áÈ`åûÇÏO`À yi[#∞Å#∞ H˘\Ïì~°∞.

p=∞Å"åiQÆ∂_≥O‰õΩ K≥Ok# Pk"åã‘ Ü«Ú=u Hõ$+¨‚"Õ˜k KåÖÏÉÏ è•Hõ~°"≥∞ÿ# J#∞Éèí=O. P"≥∞‰õΩ D =∞ èŒº<Õ Ç≤ÏãìÔ~Hõìg∞ PÑ~+<£ J~ÚOk.áÈbã∞Å∞ P"≥∞ HÀãO Ñ Õ Ñ Õ QÆ∂_»O ÃÑ·# ^•_ç KÕã∞Î<åfl~°∞. P"≥∞#∞ ~ÑπKÕ™êÎ#x _ç.Zãπ.Ñ≤ ÉÏÇ@OQÍ Ékiã∞Î<åfl_»∞. QÆ «OÖ’ ‰õÄ_® JÑÊ\ [OQÍÔ~_ç¤


QÆ∂_≥O _ç.Zãπ.Ñ≤ „|Ç‡Ô~_ç¤ P"≥∞#∞ ~Ñπ KÕ™êÎ#x ÉkiOKå_»∞. „Ñã∞Î « J<å~ÀQÆºã≤÷uÖ’ áÈbã∞Å KÕuH zH¯ Õ U=∞=Ù «∞O^À##fl ÉèíÜ«∞O`À P"≥∞ á⁄ÖÏÅÖ’^•‰õΩ¯x ÖË • WO\Ö’ÑÅ∞O_ç |Ü«∞@ `åà◊O "Õã≤ | «∞‰õΩ «∂ LOk.

yi[#∞Å∞ Ç≤ÏOã‰õΩ áêÅÊ_ç# UÔH·Hõ ãOÑ¶∞@# U*hûH "≥Å∞ÑÅ L#fl\.#~åûÑÓ~ü =∞O_»ÅOÖ’x |K«∞ÛÖË\QÆ∂_≥OÖ’ [iy# XHõ yi[<Õ «~° Ô~· «∞ÇÏ «º. P „QÍ=∞OÖ’ 80 ZHõ~åÅ „ÑÉèí∞ «fi áÈ~°OÉ’‰õΩ Éèí∂q∞ yi[<Õ «~° Ô~· «∞ÅP„Hõ=∞Ö’ LO Œh, •xx "≥eH fã≤ «=∞‰õΩ ÑOKåÅh Pk"åã∞Å∞ PO^Àà◊#ÖË=n™ê~°∞. Jk „ÑÉèí∞ «fi Éèí∂q∞ HÍ|\ì P „QÍ=∞O U*hûÖ’ ÖË‰õΩ<åfl D_ç=∂O_»∞ <åºÜ«∞"≥∞ÿ#^Õ. ã¨ˆ~fi [iÑ≤OKåÅx "å~°∞ 1998 #=O|~üÖ’J_çy#ÑC_»∞ \. #~åûÑÓ~ü ZO.P~ü."À XÑCH˘x XHõ™êi ã~fiHÀãO „QÍ=∂xH=KåÛ_»∞ QÍh «~°∞"å « Ug∞ [~°QÆÖË Œ∞. iHÍ~°∞¤Å∞ K«∂Ñ≤™êÎ#x Çg∞ WKåÛ_»∞QÍh K«∂Ñ≤OK«HõáÈQÍ Wk U*hû HÍ Œ∞ HÍ|\ì g∞‰õΩ J_çQ ÇÏ‰õΩ¯ ÖË Œx P«~°∞"å « J<åfl_»∞. D <ÕÑ äŒºOÖ’ D ãO= «û~°O [#=i 27# D ã=∞ãº#∞

K«iÛOK«_®xH˜ Pk"åã¨∞Å∞ g∞\˜OQ∑ ÃÑ@∞ìH˘x =∂\Ï¡_»∞‰õΩO@∞O_»QÍ XHõyi[<Õ «~° Ô~· «∞ J@∞"≥·ÑÙ =zÛ "åà◊¡#∞ K«∂ã≤ f„=OQÍ Œ∂+≤Oz "åà◊√¡ U^À‰õΩ„@ KÕã∞Î<åfl~°x áÈbã∞Å‰õΩ Ñ¶≤~åº Œ∞ KÕâß_»∞. ÑÓiÎQÍ J„Hõ=∞"≥∞ÿ# D Hã∞Ö’É~ÚÅ∞ á⁄O Œ_®xH "åiH Ô~O_»∞ <≥ÅÅ∞ Ñ\ìOk.

|Ü«∞\H˘zÛ# «~°∞"å « "åà◊√¡ U*hû yi[#∞Å áÈ~å@ ~°∂áêxfl «=∞TiÖ’ ‰õÄ_® J=∞Å∞ KÕÜ«∂Åx K«∂âß~°∞. q"å Œ„QÆãÎ"≥∞ÿ# Éèí∂q∞Ö’ q"å ŒOf~O « =~°‰õΩ Z=fi~°∂ ™êQÆ∞ KÕÜ«∞_®xH gÅ∞ ÖË Œ<åfl~°∞. XHõ yi[<Õ «~° Ô~· «∞nxH q~°∞ ŒúOQÍ U„Ñ≤Öò <≥ÅÖ’ =_»∞¡ HÀã∞H˘x áÈ «∞O>Ë yi[#∞Å∞ J_»¤OáÈÜ«∂~°∞. W~°∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ [#O "≥∂Ç¨ÏiOz ^˘g∞‡H˜ kQÍ~°∞. KåÖÏ=∞Okyi[#∞Å‰õΩ QÍÜ«∂ÅÜ«∂º~Ú. Œ∞~° Œ$+ìHõ~°"≥∞ÿ# D ãOÑ¶∞@#Ö’ áÈbã∞Å∞22 =∞Ok yi[#∞Å#∞ JÔ~ã∞ì KÕâß~°∞. ^˘g∞‡Ö’ W~°∞=~åæÅ∂ áêÖÁæ#flÑÊ\H©XHõ yi[<Õ «~°∞_çx ‰õÄ_® WÑÊ\ ^•HÍ JÔ~ã∞ì KÕÜ«∞ÖË Œ∞.

=∂#= Ç¨Ï‰õΩ¯Å "ÕkHõ |∞Öˇ\˜<£–11999


'`«∞=∞‡Å— á¶ê~°∞‡ÖÏPk"åã¨∞Å#∞ ã¨O «$Ñ≤Î Ñ¨~°KÕ<å?

ÑtÛ=∞ QÀ^•=i lÖÏ¡Ö’ Pk"åã∞Å '1 PÑ¶π 70— áÈ~å\Ïxfl Uq èŒOQÍ Z Œ∞~À¯"åÖ’ J~°÷O HÍHõ JkèHÍ~°∞Å∞, yi[<Õ «~° ÃÑ ŒÌÅ∂ã «=∞ «=∞=Ù «∞O_»QÍ á⁄~°∞QÆ∞# L#fl Y=∞‡O lÖÏ¡Ö’ ã «∞ÎÑe¡ZO.ZÖò.U «∞=∞‡Å <åQâ◊fi~°~å=Ù JHõ _ç Pk"åã∞Å PO^Àà◊#‰õΩã=∂ è•#O Hõ#∞H˘¯x L„kHõÎ «Å#∞ K«ÖÏ¡~åÛ_»h, J «x 'á¶ê~°∞‡ÖÏ—#∞Ñ¨tÛ=∞ QÀ^•=iÖ’#∂ J=∞Å∞ KÕÜ«∂Åh =∞# =ÚYº=∞O„uK«O„ ŒÉÏ|∞ <åÜ«Ú_»∞ «# ãÇÏK«~°∞_çH H˘O « HÍÅO HO Œ H`å|∞WzÛ# ãOQÆu Ñ„uHõÅ∞ „Ñ=ÚYOQÍ „ÑK«∞iOKå~Ú.

JO`« „Ñ¨=ÚYOQÍ „Ñ¨K«∞iOK«x q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë,«~°∞"å « H˘O « HÍÖÏxH «∞=∞‡Å"åi ãfiO « T~°~Ú# QÆO_»∞QÆ∞Å

Ñe¡Ö’<Õ "åi ãfiO « Éèí∂q∞Ö’<Õ (ÖË • "å~°∞ ãfiO «=∞x ÉèÏqã∞Î#flÉèí∂q∞Ö’<Õ) 26 ZHõ~åÅÖ’ =i ‰õΩÑÊÅ∞ H˘@ì_®xH gÅ∞ÖË ŒxPk"åã∞Å∞ PO^Àà◊#‰õΩ kQÍ~°∞. JO Œ∞Ö’ „ÑÉèí∞ «fi Éèí∂q∞ KåÖÏLO Œh, Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO «OÖ’ „ÑÉèí∞ «fi Éèí∂q∞ yi[<Õ «~°∞Å‰õΩK≥O Œ_®xH gÅ∞ ÖË Œ∞ HÍ|\ì •xx QÆ∞iÎOz «∞=∞‡Å ‰õΩ@∞O|O™êfinè#O #∞O_ç •xx ˘ÅyOz Pk"åã∞Å‰õΩ ÑOKåÅh _ç=∂O_£KÕ™ê~°∞. _çÃãO|~ü 3= "å~°OÖ’ "≥Ú ŒÅ~Ú# PO^Àà◊# <å‰õΩ≥eã≤ WÑÊ\H© =ÚyÜ«∞ÖË Œ∞. á⁄ÅOÖ’x ‰õΩÑÊÅ∞ ZHõ _»∞#flq

JHõ _Õ L<åfl~Ú.


Pi÷HõOQÍ Wk ' «∞=∞‡Å— ‰õΩ@∞OÉÏxH ÃÑ ŒÌ ≥ÉËƒO HÍ Œ∞. WÑC_»O>Ë"åà◊√¡ Éèí∂=ÚÅ∞ ÑOK«∞‰õΩ<åfl~°∞ QÍh XHõÑC_»∞ 500 ZHõ~åÅ Éèí∂q∞ L#fl‰õΩ@∞O|O "åik. JO Œ∞Ö’ WÑC_»∞ Pk"åã∞Å∞ PÑ≤# 26 ZHõ~åÅ∞ XHõi ŒÌi"å\Ï‰õΩ =zÛ# Éèí∂q∞ HÍ=K«∞Û. P XHõi ŒÌix Hõ+ìHÍÅOÖ’ q∞ye# "åà◊√¡P Œ∞HÀQÆÅ~°∞. HÍh "åi '„Ñu+ì—‰õÄ "åi =ÚYº=∞O„uQÍi '„Ñu+ì—‰õÄ Wk≥ÉËƒ. J~Ú Õ WO`å KÕã≤ «∞=∞‡Å á¶ê~°∞‡ÖÏ Uq∞\? Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅÖ’x«=∞ Éèí∂=ÚÅ#∞ yi[<Õ «~°∞Å∞ J„Hõ=∞OQÍ P„Hõq∞OK«∞‰õΩ<åfl~°x Pk"åã∞Å∞

PO^Àà◊# KÕã¨∞Î<åfl~°∞. nxx Pk"åã¨∞Å∞ Ô~O_»∞ ™ê÷~ÚÅÖ’ J~° ÷OKÕã∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. XHõ J~°÷OÖ’ 'J„Hõ=∞O— JO>Ë K«@ìq~°∞ ŒúO Jx. 1917Ö’„a\+π áêÅ‰õΩÅ∞ U*hû „áêO`åÅ Éèí∂q∞ | ŒÖÏ~ÚOÑÙ xÜ«∞O„ « K«@ìOKÕã≤#ÑÊ\ #∞O_ç Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅÖ’ Pk"åã∞Å Éèí∂=ÚÅ∞ |Ü«∞\"åiPnè#OÖ’H Ü«∞ èÕK«ÛùQÍ áÈ‰õΩO_® xÜ«∞O„uOKÕ JkèHÍ~°O „ÑÉèí∞`åfixH LOk.1970Ö’ D K«\Ïìxfl ã=iOz KåÖÏ |ÅO KÕ‰õÄ~åÛ~°∞. P ã=~°<Õ '1 PÑ¶π70— JO\Ï~°∞. XHõ J~°÷OÖ’ Pk"åã∞Å∞ PO^Àà◊# KÕã∞Î#flk '1 PÑ¶π 70—J=∞Å∞ QÆ∞iOz. J~Ú Õ Pk"åã∞Å áÈ~å\ÏxH JO «HõO>Ë Ö’ ≥·# J~°÷O‰õÄ_® LOk. J_»q «=∞k, J_»q Éèí∂q∞ «=∞k. J_»q Éèí∂q∞ yi[<Õ «~°∞ÅKÕuÖ’H K«@ìq~°∞ ŒúOQÍ áÈ=_»"Õ∞ HÍ Œ∞, 'K«@ì| ŒúOQÍ— áÈ=_»O J<Õ •xfl ‰õÄ_®D Œ$HõÊ äŒO P"≥∂kOK« Œ∞. Pk"åã∞Å áÈ~å@OÖ’ D Ô~O_»∞ J~å÷Å∞ HõÅQÆeã≤L<åfl~Ú. „ÑÉèí∞ «fi JkèHÍ~°∞Å`À#∂ Ñ„uHõÅ"åi`À#∂ =∂\Ï¡_Õ@ÑC_»∞ K«@ìOÑikèÖ’ =∂\Ï¡_»_»O „âıÜ«∞ã¯~°O HÍ|\ì P ÑikèÖ’<Õ =∂\Ï¡_»∞`å~°∞ QÍh UH˘OK≥O ™ê#∞Éèí∂u K«∂Ñ≤Oz<å 'J_»q =∂k, J_»q Éèí∂q∞ =∂k— J#fl èŒfix`À=∂\Ï¡_» å~°∞.

«∞=∞‡Å 'á¶ê~°∞‡ÖÏ— UO KÕã∞ÎO ŒO>Ë D Ô~O_»∞ J~å÷Å∂ HÍHõ =¸_»=J~å÷xH Pk"åã∞Å P~å\Ïxfl ‰õΩkOKåÅx K«∂ã∞ÎOk. Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO «OÖ’xyi[<Õ «~°∞Å Ñ\Ïì Éèí∂q∞Ö’ XH˘¯Hõ ã~fi <≥O|~°∞#∞ fã∞H˘x 'Wk ZÑC_»∞g∞ KÕuÖ’H =zÛOk? Z=i KÕu #∞O_ç g∞ KÕuÖ’H =zÛOk?— Jx qKåiOKÕÑ Œúux ('1 PÑ¶π 70— W@∞=O\ qKå~°‰õΩ J=HÍâ◊O HõeÊã∞ÎOk) =∂#∞H˘=∞‡xPk"åã¨∞Å‰õΩ `«∞=∞‡Å <åˆQâ◊fi~°~å=Ù Ç≤Ï`«=Ù. [iyO^Õ^À [iyáÈ~ÚOk.^•xxÑC_»∞ «qfi fÜ≥Ú ŒÌO\Ï_»∞. J~Ú Õ „ÑÉèí∞ «fi Éèí∂q∞ Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO «OÖ’ZHõ _»~Ú<å ZO « ÃÑ ŒÌ "≥Ú «ÎOÖ’#~Ú<å yi[<Õ «~°∞Å KÕuÖ’ LO>Ë, •xx


=∂„ «O "≥eHfã≤ „ÑÉèí∞ «fiO Pk"åã∞ÅH ÑOK«∞ «∞O Œh ^•x`À Pk"åã∞Å∞ãO «$Ñ≤Î K≥O^•Åh JO\Ï_»∞.

'Ñ¨\Ïì Éèí∂=ÚÅ QÆ∞iOz '1 PÑ¶π 70— q"å^•Å∞ ÖË=nÜ≥Ú^Œ∞Ì.áÈ~°OÉ’‰õΩÅ∞ Z=i ŒQÆæ~°∞<åfl fã≤ g∞H™êÎO— J#fl W «x Ñiëê¯~°O x*ÏxHH˘`«Îk HÍ^Œ∞. ^•^•Ñ¨Ù =¸_Õà◊√¡QÍ á⁄~°∞QÆ∞# L#fl Ñ¨tÛ=∞ QÀ^•=i lÖÏ¡rÅ∞QÆ∞q∞e¡, |∞\ÏìÜ«∞QÆ∂_≥O, áÈÅ=~°O „áêO`åÅÖ’ #_»∞ã∞Î#fl Pk"åã∞ÅPO^Àà◊#‰õΩ ["å|∞QÍ P lÖÏ¡ JkèHÍ~° Ü«∞O„`åOQÆO ãÇ≤Ï «O D Ñiëê¯~å<Õflã∂zOzOk. Z\ÁpÛ Pk"åã∞Å∞ •x`À ãO «$Ñ≤Î K≥O ŒÖË Œ∞. «=∞ ÇÏ‰õΩ¯Å∞`å=Ú = Œ∞Å∞HÀ=Åã≤# J=ã~°O ÖË Œx ÉèÏqOKå~°∞. =∞i Y=∞‡O lÖÏ¡Ö’xJâßfi~å=Ù¿Ñ@, Œ=∞‡¿Ñ@ =∞O_»ÖÏÅ Pk"åã∞Å∞ D ' «∞=∞‡Å á¶ê~°∞‡ÖÏ—#∞P"≥∂kOKå~å JO>Ë "åiKÕÛ ["å|∞ Uq∞@O>Ë, «=∞ áÈ~å@O WOHÍ ˘e Œâ◊Ö’LOk HÍ|\ì „Ñã∞Î åxH „ÑÉèí∞ «fi Éèí∂=ÚÅ#∞ q=ÚHÎ KÕ¿ã HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞=∂„ «"Õ∞ ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl=∞h, áÈ#∞ áÈ#∞ rÅ∞QÆ∞q∞e¡ Pk"åã∞Å ÖÏQÆ Ñ\ÏìÉèí∂=ÚÅÃÑ·# ‰õÄ_» '1 PÑ¶π 70— áÈ~å@O KÕÑ_» å=∞h JO\Ï~°∞.

x*ÏxH U*hû „áêO`åÅÖ’ yi[<Õ «~°∞Å ™êfinè#OÖ’ L#fl „ÑÉèí∞ «fiÉèí∂q∞#O`å "≥eH fã≤<å Jk Pk"åã∞Å Éèí∂q∞ ^•Çxfl U =∂„ «O f~°Û Œ∞.^•xH Ñiq∞ «"≥∞ÿ «=∞ ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ = Œ∞Å∞HÀ=Åã≤# J=ã~°=¸ Pk"åã∞Å‰õΩÖË Œ∞. JO Õ HÍ‰õΩO_® WHõ _»∞#fl WOH˘Hõ „Ñ=∂ ŒO Uq∞@O>Ë „ÑÉèí∞ «fi Éèí∂=ÚÅ™êfinè<åxH˜ =∂„`«"Õ∞ Pk"åã¨∞Å∞ Ñ¨iq∞`«=∞~Ú#@ì~Ú`Õ "åi áÈ~å@O„Ñ è•#OQÍ yi[<Õ «~° z#fl Ô~· «∞Å`À#∂ Zãπ.ã≤, a.ã≤ ‰õΩÖÏÅ`À#∂ =∂„ «"Õ∞[iQ „Ñ=∂ ŒO LOk. ÃÑ ŒÌ Ô~· «∞Å HõÉÏÖ’ „ÑÉèí∞ «fi Éèí∂=ÚÅ∞ ÖË=x HÍ Œ∞.HÍx "åi ŒQÆæ~° J"Õ HÍHõ Ñ\Ïì Éèí∂=ÚÅ∂ q™êÎ~°OQÍ L<åfl~Ú. „ÑÉèí∞ «fiÉèí∂=ÚÅ#∞ Pk"åã∞Å‰õΩ WKÕÛÜ«∞=∞O>Ë "å~°∞ L^•~°OQÍ WKÕÛ™êÎ~°∞ ‰õÄ_®.„Ñ¨Éèí∞ «fi Éèí∂=ÚÅ∞ =∂„ «"Õ∞–ÖËHõ J"Õ „Ñ¨ è•#OQÍ–L#fl"å~°∞ Zãπ.ã≤, a.ã≤‰õΩÖÏÅ‰õΩ K≥Ok# z#fl Ô~· «∞Å∞. "åiH© Pk"åã∞Å‰õÄ «QÍ^• ÃÑ@ì_»O «ÑÊ' «∞=∞‡Å á¶ê~°∞‡ÖÏ— ™êkèOKÕk ÃÑ ŒÌQÍ Ug∞ LO_» Œ∞. J «x L ÕÌâ◊O J ÕJ=Ù<À HÍ^À J «<Õ K≥ÑCHÀ"åe.

J Œ\Ï¡QÆ∞Oz, x[OQÍ D ~ÀA Pk"åã∞ÅÖ’ "Õ∞ÖÁ¯#fl PHÍOHõ∆Å‰õΩ["å|∞ K≥áêÊÅO>Ë '1 PÑ¶π 70— ‰õÄ_» ã¨iáÈ^Œ∞. JO>Ë K«@ìq~°∞^ŒúOQÍyi[<Õ «~°∞Å‰õΩ Ñ\Ïì J~Ú# Éèí∂q∞#O`å "≥eH fã≤ Pk"åã∞Å‰õΩ JÑÊyOz<å


Jk Pk"åã∞Å Éèí∂q∞ ã=∞ãº#∞ Ñi+¯iOK« Œ∞. Pk"åã∞ÅÖ’ K« Œ∞=Ù‰õΩ#flH˘ «Î «~°O =ÚO Œ∞H˘zÛ «=∞ J=ã~åÅ QÆ∞iOz |ÅOQÍ PO^Àà◊# KÕ¿ã H˘nÌD ã=∞ãº ~åÉ’ÜÕ∞ ~ÀAÅÖ’ f„=~°∂ÑO fã∞HÀ#∞Ok. Pk"åã∞Å Éèí∂q∞ã=∞ãº#∞ ZO.ZÖò. áêsìÅ∞ =ºHõÎO KÕã≤#ÑC_»∞ "åi ™êÜ«Ú èŒ áÈ~å@ =ÓºÇxflHÍ~°OQÍ K«∂Ñ≤Oz „ÑÉèí∞ «fiO Jz"Õ « „ÑÜ≥∂yOzOk. WÑC_»∞ Pk"åã∞ÖËH˘ «Î K≥· «#º=¸, ãOÑ¶∞\ «"≥∞ÿ# Ñ@∞ì ŒÖÏ «ÑÊ "Õ~ U PÜ«Ú èŒ=¸ ÖË‰õΩO_»L Œºq∞ã∞Î<åfl~°∞. "åixÑC_»∞ Jz"ÕÜ«∞_®xH „ÑÉèí∞ «fiO ŒQÆæ~° ™ê‰õΩÅ∂ ÖË=Ù.J\Ï¡QÆx "åi PHÍOHõ∆Å‰õΩ ["å|∞ "≥uH ~å[H©Ü«∞ ãO™ê¯~°=¸ ÖË Œ∞. ' «∞=∞‡Åá¶ê~°∞‡ÖÏ— =O\ z\Ï¯Å∞ K«∂Ñ≤Oz `å`å¯eHõOQÍ HÍÅH∆ÑO KÕ¿ã q[ Õ =∞#áêÅ‰õΩÅ ŒQÆæ~°∞#flk.

„Ñ¨*Ï «O„ « "å~°Ñ¨„uHõ24 [#=i 1999


K«O„ ŒÉÏ|∞ 'q[<£—Ö’Pk"åã¨∞Å∞

áê~°^Œ~°≈Hõ ÑïáêÅ# JOkOKåÅ#flk K«O„^ŒÉÏ|∞<åÜ«Ú_»∞~°∂á⁄OkOz# 'q[<£ 2020—Ö’x JOâßÅÖ’ XHõ\˜. „Ñ¨[Å‰õΩã=∂Kå~° ¿ãfiK«Ûù HõeÊOKÕ K«\ÏìÅ∞ KÕ™êÎ#x ‰õÄ_» Çg∞ WKåÛ_»∞.

HÍh "Õ~ ã=∂Kå~°O ãOQÆu Õ=Ù_≥~°∞QÆ∞, D 'q[<£ 2020—ã¨Ç≤Ï`«O „Ñ¨[Å‰õΩ JO^Œ∞ÉÏ\’¡ ÖË^Œ∞. <Õ#∞ Ys^Œ∞ ãÖQÆu=∂\Ï¡_»_»O ÖË Œ∞. P „QÆO ä•xfl qãÎ$ «OQÍ JK«∞Û"Õã≤ |*Ï~À¡ Jq∞‡<åKåÖÏ=∞Ok H˘#∞HÀ¯ÖË~°<Õk "åãÎ="Õ∞. Jk JO « 'ëÈQÍæ— LOk.HÍh „Ñ¨Éèí∞`«fiO ^•x#ã¨Å∞ =∂Ô~¯\’¡ ÃÑ@ìÖË^Œ∞. H˘kÌ=∞Okáê„uHÜ«ÚÅ‰õÄ, |∂º~À„HÍ@¡‰õÄ =∂„ «"Õ∞ Jk JO Œ∞ÉÏ\’¡ LOk.

'áê~° Œ~°≈Hõ «— D q èŒOQÍ<Õ LO@∞Ok HÍÉ’Å∞.'q[<£—Ö’ J<ÕHõ q+Ü«∂Å∞ L<åfl~Ú. JÑC_≥ÑC_À U^À

ãfi~°‚Ü«ÚQÆOÖ’ # Œ∞ÖÅ¡ÑC_»∂ „Ñ=Ç≤ÏOKÕ=h, K≥>¡ÑC_»∂ HÍ¿ã=h,ÑÖ@ÖˇÅ¡Ñ¨C_»∂ ÑÖ_Õ=h, „Ñ¨[Å∞ Sâ◊fi~åº~ÀQÆº ãÖÑ¨^ŒÅ`ÀHõà◊Hõà◊ÖÏ_Õ"å~°h z#flÑC_»∞ ã∂¯Å∞ ÑÙãÎHÍÅÖ’ K«k"å=Ú. P=Ü«∞ã∞Ö’ ‰õÄ_® P Hõ äŒÅ∞ #q∞‡#@∞ì *ÏÑHõO ÖË Œ∞.

WÑ¨C_çOH˘Hõ 20 Uà◊¡‰õΩ PO„^è Œ„Ñ¨^ÕâòÖ’ J@∞=O\˜ã¨fi~°‚Ü«ÚQÆO ~åÉ’`«∞O^Œx 'q[<£ 2020— JO\’Ok. =∞#=ÚYº=∞O„u QÍh, D Ñ„ «O edOK«_»OÖ’ ÉèÏQÆO ÑOK«∞‰õΩ#flS.Z.Zãπ JkèHÍ~°∞¡ QÍh, P¢¿ãìeÜ«∂ #∞O_ç nxx `«Ü«∂~°∞


KÕÜ«∞_®xH "ÕOKÕã≤# "≥∞H¯hû HõOÃÑh"å~°∞ QÍh Hõà◊¡Ö’ Pâß*’º «∞Å∞ "≥eQÖ’HõO ≥eÜ«∞x ÖËÖË « Ü«Ú=‰õΩÅ~Ú LO>Ë 'Kè«, =∞s WO « WkQÍ =∂\Ï¡_˘ Œ∞Ì—Jx =∞O ŒeOz LO Œ∞=Ú. HÍx ÖË « Œ<åxfl ZÑC_À =kÖËã∞H˘x Hõà◊¡Ö’*’º`«∞Å∞ Pˆ~Êã¨∞H˘x =Úki "≥Ú^Œ∞ÌÉÏi# =∞# =ÚYº=∞O„u, PÜ«∞#JkèHÍ~°QÆO, P¢¿ãìeÜ«∂ HõOÃÑh"å~°∞ W=hfl #=Ú‡`«∞<åfl~°O>Ë =∞#O#=∞‡ÖË=Ú.

HÍ|\ì "å~°∞ Çg∞ WKÕÛ ãfi~°‚Ü«ÚQÆOÖ’H H˘OK≥O *Ï„QÆ «ÎQÍ `˘OyK«∂_»_»O J=ã~°O. K«∂¿ãÎ KåÖÏ q+Ü«∂Å∞ HõxÑ≤™êÎ~Ú QÍh Pk"åã∞Å‰õΩãO|OkèOz# Ô~O_»∞ =ÚYº q+Ü«∂Å#∞ =∂„ «O WHõ _» „Ñ™êÎqOK« ŒÅK«∞‰õΩ<åfl#∞.

Pk"åã‘ „áêO`åÅÖ’ Yx[ Ñi„â◊=∞ x~°fiÇ≤ÏOK«_®xH ¢ÃÑ·"Õ\ò HõOÃÑhÅ‰õΩÇÏ‰õΩ¯ LO_Õ@@∞ì K«@ìOÖ’ =∂~°∞ÊÅ∞ fã∞‰õΩ~å"åe J<Õk XHõ „Ñuáê Œ#.

Ô~O_»=k „Ñuáê Œ# HÍ Œ∞ q=~°. 'U*hû „áêO «O— JO>Ë Pk"åã∞Å∞50 âß «O HõO>Ë Z‰õΩ¯= LO_Õ „áêO «O Jx 'q[<£— XHõKÀ@ "åºMÏºxã∞ÎOk.

D "åºYº<Õ =ÚO Œ∞ fã∞‰õΩO^•O. Wk ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆOÖ’ L#flq+Ü«∞O HÍ Œ∞. U*hûÖ’ =∂@∞"Õã≤# yi[<Õ «~°∞Å∞ KåÖÏ HÍÅOQÍ ÃÑ_»∞ «∞#fl_ç=∂O_£ Wk. yi[#∞Å [<åÉèÏ 50 âß «O HõO>Ë HOkH Ñ_çáÈ~Ú# „áêO`åÅ#∞Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅ *Ïa`å #∞O_ç ˘ÅyOKåÅx "åà◊√¡ KåÖÏ HÍÅOQÍ _ç=∂O_£KÕã∞Î<åfl~°∞. WÑÊ\ =~°‰õΩ ~å¢+ìÑu JOwHõiOK«ÖË Œ∞ HÍ|\ì Jk K«@ìO HÍÖË Œ∞.HÍh K«O„ ŒÉÏ|∞ 'q[<£— JÑC_Õ P x~°fiK«<åxfl ã‘fiHõiOKÕã≤Ok. |Çïâß 2020<å\H yi[<Õ «~°∞Å D „Ñuáê Œ# K«@ì=∞=Ù «∞O Œx K«O„ ŒÉÏ|∞ Jaè=∞ «"Õ∞"≥∂!

~å*ÏºOQÆOÖ’x J~Ú Œ= Ã+_»∂ºÅ∞Ö’x 6= ¿Ñ~åÖ’, ~å¢+ìÑu ÕxxÃ+_»∂ºÅ∞¤ „áêO «OQÍ „ÑHõ\™êÎ~À J Õ Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO «O Jx ~å*ÏºOQÆHõ~°ÎÅ∞J<åfl~°∞. Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO «OQÍ QÆ∞iÎOK«_®xH JHõ _» Pk"åã∞Å∞ 50 âß «OLO_®Åx ~å*ÏºOQÆO J#ÖË Œ∞. Pk"åã∞Å [<åÉèÏ 50 âß`åxH «yæ Õ JkU*hû HÍ‰õΩO_® áÈ «∞O Œx ‰õÄ_» ~å*ÏºOQÆO J#ÖË Œ∞. U ≥·<å XHõ „áêO`åxflÃ+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅ *Ïa`å #∞O_ç ~å¢+ìÑu `˘Åy¿ãÎ<Õ Jk `˘ÅyáÈ «∞O Œx~å*ÏºOQÆO JxOk.

Pk"åã‘ „áêO`åÅÖ’H |Ü«∞\ "åà◊√¡ „Ñ"ÕtOz ã≤÷~°Ñ_Õ H˘nÌ JHõ _»Pk"åã∞Å [<åÉèÏ âß «O „Hõ=∞OQÍ «yæáÈ «∂ LO@∞Ok (Pk"åã∞Å∞ JHõ _»


LO@∞O_»QÍ<Õ, "åi [<åÉèÏ ZÑÊ\ÖÏQÆ ÃÑ~°∞QÆ∞ «∂O_»QÍ<Õ). HÍ|\ì U =Åã#∞O_»~Ú Õ Pk"åã∞Å#∞ HÍáê_»_®xH 'Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO «O— J#fl ÉèÏ=#ÑÙ\ìO^À, P =Åã =Å¡<Õ Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO «OÖ’ Pk"åã∞Å [<åÉèÏ x+ÊuÎÑ_çáÈ~Ú HÍÅ„Hõ=∞OÖ’ 50 âß «O HõO>Ë «‰õΩ¯= J~ÚáÈ=K«∞Û. JÑC_»∞ P„áêO`åxfl Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅ *Ïa`å #∞O_ç f¿ãÜ«∂Åx J#_»O qHõ$ «"≥∞ÿ#`«~°¯O. yi[<Õ`«~°∞Å D ‰õΩ`«~å¯xfl 'q[<£ 2020— Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åxH˜x~°fiK«#OQÍ =∂~Ûã≤Ok.

Pk"åã‘ „áêO`åÅÖ’ ¢ÃÑ·"Õ\ò ~°OQÆOÖ’ Yx[ L «ÊuÎ J#∞=∞uOKåÅ#_»O ‰õÄ_® Pk"åã¨∞Å‰õΩ KåÖÏ Ç¨xHõ~°"≥∞ÿ# „Ñ¨uáê^Œ<Õ. Jk ¢ÃÑ·"Õ\ò~°OQÆ"≥∞ÿ<å „ÑÉèí∞ «fi ~°OQÆ"≥∞ÿ<å Pk"åã‘ „áêO «OÖ’ QÆ#∞Å «=fiHõO "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ_ç ÕPk"åã∞Å∞ r=#O HÀÖ’ÊÜÕ∞ Ñiã≤÷u U~°Ê_»∞ «∞Ok. nxH PkÖÏÉÏ £ lÖÏ¡<ÕL^•Ç¨Ï~°QÍ fã¨∞HÀ=K«∞Û. D ~ÀA PkÖÏÉÏ^£ lÖÏ¡Ö’ ÉÁQÆ∞æ QÆ#∞Å∞=∞Oz~åºÅ ãg∞ÑOÖ’ "≥Ú ŒÅ~Ú ^•^•ÑÙ 40 HÖ’g∞@~°¡ á⁄_»=Ù# KåO^•~°ÇÏ^•iH Ô~O_»∞ "≥·ÑÙÖÏ qãÎiOz L<åfl~Ú. W ŒO`å XHõÑC_»∞ Pk"åã∞Å∞x=ã≤Oz# J_»q „áêO «"Õ∞. WÑC_»Hõ _» Pk"åã∞Å∞ XHõ ~°∞ ‰õÄ_» HõxÑ≤OK«~°∞.|Çïâß ã≤OQÆ~ QÆx HÍi‡‰õΩÅÖ’#∞ XHõ Pk"åã‘ ‰õÄ_» ÖË~°#∞‰õΩO\Ï#∞.L<åfl |Ü«∞\ #∞O_ç =zÛ# ÅOÉÏ_ôÅ∞O\Ï~°∞ «ÑÊ QÀO_»∞Å∞, H˘ÖÏOÅ∞,<åÜ«∞HõáÈà◊√¡ XHõ ~°∞ ‰õÄ_® LO_»~°∞. =∞i "å~°O`å U=∞Ü«∂º~°O>Ë P J_»qxã≤OQÆ~ HõOÃÑhH =kÖËã≤ WOHÍ Ö’ÑeH "≥o¡áÈÜ«∂~°∞. D |Å=O «ÑÙ =Åã=Å¡ "åà◊¡ r=#O ZO « ≥|ƒuxO^À JOK«<å "Õã≤# "å~°∞ ÖË~°∞.

„ÑÉèí∞ «fi~°OQÆ QÆx J~Ú# ã≤OQÆ~ „ÑÉèÏ="Õ∞ D q èŒOQÍ LO>Ë, WOHõK«O„ ŒÉÏ|∞ 'q[<£— „Ñuáêkã∞Î#fl ¢ÃÑ·"Õ\ò "≥∞ÿxOQ∑ „ÑÉèÏ=O U q èŒOQÍ LO@∞O^ÀTÇ≤ÏOK«_»O Hõ+ìO HÍ Œ∞.

WÑ¨C_»∞#fl PO.„Ñ¨. Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅ Éèí∂q∞ |^ŒÖÏ~ÚOÑ¨Ù(xÜ«∞O„ «) K«@ìO (‰õΩ¡ÑÎOQÍ 1 PÑ¶π 70 K«@ìO) Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅÖ’ Éèí∂q∞x¢ÃÑ·"Õ\ò (yi[<Õ`«~°) =º‰õΩÎÅ‰õΩ QÍh HõOÃÑhÅ‰õΩ QÍh bA‰õΩ W=fi_®xflJ#∞=∞uOK« Œ∞. Pk"åã∞ÖË XHõ "≥∞ÿxOQ∑ HõOÃÑh U~°Ê~°K«∞H˘x XHõ ™⁄Ãã·\©QÍ^•xx #_ç¿Ñ@@ì~Ú`Õ "åiH˜ WÜ«∞º=K«∞Û#∞. K«O„^ŒÉÏ|∞‰õΩ, "åiãÅÇ^•~°∞Å~Ú# ÕjÜ«∞ q ÕjÜ«∞ "åºáê~°"Õ «ÎÅ‰õΩ HÍ=Åã≤Ok Jk HÍ Œ∞.ÃÑ@∞ì|_ç J_»=ÙÅÖ’H „Ñ=Ç≤ÏOKÕ ¿ãfiK«Ûù. ^•xH '1 PÑ¶π 70—x ã=iOK«=Åã≤


LO@∞O Œx K«O„ ŒÉÏ|∞‰õΩ ≥Å∞ã∞#∞. JO Œ∞H q[<£ 2020Ö’ D „Ñuáê Œ#.|Ç¨ïâß 2020 <å\˜H ˜ D K«\Ï ìxfl ã¨=iOz ~å¢+ ¨ ìÑ ¨u P"≥∂^ŒOá⁄O Œ ŒÅK«∞‰õΩ<åfl_Õ"≥∂.

HÍ|\ì "Õ~ "åà◊¡ ãOQÆu Z\Ï¡QÆ∞<åfl q[<£ 2020 QÆ∞iOz Pk"åã∞Å∞J„Ñ=∞ «ÎOQÍ LO_»_»O J=ã~°O. "åà◊¡ [<åÉèÏ x+ÊuÎ 50 HõO>Ë «‰õΩ¯=‰õΩÑ_çáÈ~Ú# „áêO`åÅ#∞ U*hû #∞O_Õ f¿ã™êÎ~°O@. q∞ye# „áêO «OÖ’ Yx[L «ÊuÎx ¢ÃÑ·"Õ\ò HõOÃÑhÅ‰õΩ Ü«∞ èÕK«ÛQÍ J#∞=∞u™êÎ~°@. J_»q ZHõ _»∞O>ËJHõ _» Yx*ÏÅ∞ «ÑÊxãiQÍ q™êÎ~°OQÍ LO\Ï~Ú HÍ|\ì Wk U*hûÖ’Hyi[<Õ «~°∞Å =Åã#∞ qÑs «OQÍ ÃÑOK«∞ «∞Ok. Pk"åã∞Å rq`åhfl, r=<åhfl<åâ◊#O KÕã∞ÎOk.

„Ñ¨*Ï «O„ « "å~°Ñ¨„uHõ7 =∂iÛ 1999


~°OQÆ∞~åà◊§ «=fiHõO:Ç¨ÏOQÆ∞^•~°¡ P@Hõ\˜ì#>Ëì<å?

Z@ìHÅ‰õΩ L «Î~åO„ èŒ J_»=ÙÅÖ’x ~°OQÆ∞~åà◊§ "Õ@#∞ ~å¢+ì „ÑÉèí∞ «fiOK«@ìO ÑikèÖ’H fã∞H˘KÕÛ „ÑÜ«∞ «flO "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\ìOk.

«∂~°∞Ê QÀ^•=i U*hû #∞O_ç NHÍ‰õΩà◊O U*hû ^•HÍqãÎiOz L#fl J_»=ÙÅÖ’ hÅ=∞, K«O„ ŒHÍO «O, "≥·_è»∂~°ºO=O\ qÅ∞=~Ú# ~°OQÆ∞~åà◊¡ xH∆áêÅ∞ q™êÎ~°OQÍ L<åfl~Ú. 5"ÕÅ HÀ@¡ ~°∂áêÜ«∞Å qÅ∞= QÆÅ xH∆áêÅ∞<åflÜ«∞x XHõ JOK«<å.D xH∆áêÅ∞ WHõ _ç À PyáÈÖË Œ∞. «∂~°∞Ê Hõ#∞=∞Å á⁄_»=Ù<åXi™êûÖ’#∂ L<åfl~Ú.

~°OQÆ∞~åà◊¡ xˆH∆áêÅ∞#fl „áêO`«O Pk"åã¨∞Å∞ x=ã≤OKÕÃ+_»∂ºÅ∞¤ „áêO «"Õ∞ HÍHõ i[~üfi á¶êÔ~ã∞ì ‰õÄ_®. Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ#∂JHõ¯_» ~°OQÆ∞~åà◊§ `«=fiHÍxH˜ "≥∞ÿxOQ∑ Öˇ·Ãã#∞ûÅ∞ á⁄O^Œ_»Oyi[<Õ «~° "åºáê~°ã∞ÎÅ‰õΩ Hõ+ì™ê èŒºO. HÍ|\ì ~°OQÆ∞~åà◊¡ "åºáê~°OÖ’KÕ~Ú uiy# =∂~åfi_ôÅ∞ nxH˘Hõ Ñ Œúu HõxÃÑ\Ïì~°∞. Xi™êûÖ’HõxÃÑ\ì# D Ñ Œúux L «Î~åO„ èŒÖ’ ‰õÄ_® P~à◊§<å_»∞ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\Ïì~°∞.

U*hûH ãg∞ÑOÖ’x XHõ =∞O_»Å HO„^•<Àfl, `åÅ∂HÍHO„^•<Àfl ZOK«∞‰õΩx JHõ _» =∞HÍO ÃÑ_» å~°∞. «∂~°∞Ê QÀ^•=ilÖÏ¡Ö’ UÖËâ◊fi~°O, qâßYÑ¨@flO lÖÏ¡Ö’ #sûÑ¨@flO nxH˜L^•Ç¨Ï~°Å∞. JHõ¯_» XHõ ÖÏ_ç˚Ö’ =∞HÍO ÃÑ_»`å~°∞. ™ê÷xHõyi[<Õ «~° ŒàÏ~°∞Å#∞ ZOK«∞‰õΩx U*hûÖ’H ÑOÑ≤™êÎ~°∞. "åà◊√§


<ÕÅ‰õΩ ŒQÆæ~°QÍ (JO>Ë =∞s Ö’ «∞QÍ «"åfieû# J=ã~°O ÖË‰õΩO_®) ~°OQÆ∞~åà◊√¡^˘iH ã÷ÖÏÅ QÆ∞iOz "åHõ|∞ KÕ™êÎ~°∞. "åà◊§‰õΩ P ã=∂Kå~°O K≥¿ÑÊn Pk"åã∞ÖË.P «~°∞"å « ~åà◊√§ «qfi JOkOKÕn Pk"åã∞ÖË.

~åà◊§ «∂HÍxfl |\ì "åiH ZO`À H˘O « =Ú@ì*áêÎ~°∞. ~ÀA ‰õÄbHJ_»q ÑxÖ’ ŒH¯^•xHõO>Ë Jk Z‰õΩ¯"Õ HÍ=K«∞Û HÍh P ~åà◊§ qÅ∞= HõO>ËKåÖÏ KåÖÏ `«‰õΩ¯=. P ~°HõOQÍ qÅ∞"≥·# ~°OQÆ∞~åà◊√§ KÕlH˜¯OK«∞‰õΩ#fl"åºáê~°ã∞ÎÅ∞ "å\x *·ÑÓ~üHÀ, =∞Ô~Hõ _çHÀ fã∞‰õΩáÈ~Ú ™ê#ÃÑ\ì PÉèí~°ÏÅ«Ü«∂s^•~°¡‰õΩ J=Ú‡‰õΩO\Ï~°∞.

Hõ äŒ WO Õ J~Ú Õ JO ŒiH© JO`À WO`À ÖÏÉèí"Õ∞ Hõ • J#∞HÀ=K«∞Û.HÍh ~°OQÆ∞~åà◊§ «=fiHõO Pk"åã∞Å‰õΩ „áêÏO «HõOQÍ «Ü«∂~°~ÚOk. Yx*ÏÅ«=fiHõO KåÖÏ <≥·ÑÙºO`À ‰õÄ_ç# Ñx. «qfi#H˘nÌ ÃÑ·# XHõ 'HõÑC— U~°Ê_»∞ «∞Ok.

Jk ‰õÄeáÈ‰õΩO_® 'ãáÈ~üì— ÃÑ@∞ì‰õΩO@∂áÈ=_»O QÆ#∞Å «=fiHõOÖ’x „áê äŒq∞Hõ*Ï„QÆ «Î.

^•xH HÍ=Åã≤# <≥·ÑÙºO HÍh, JãÅ∞ P áê\ J=QÍÇÏ# HÍh ÖËxPk"åã∞Å∞ U *Ï„QÆ «ÎÅ∂ fã∞HÀ‰õΩO_® «=Ùfi‰õΩO@∂ áÈ=_»O =Å¡ 'HõÑC—‰õÄe „áêÏÅ∞ áÈQ˘@∞ìHÀ=_»O D P~à◊§Ö’ KåÖÏ™ê~°∞¡ [iyOk. 1994 #∞O_çWÑÊ\^•HÍ 11 'QÆx „Ñ=∂^•Å∞— [iy 42 =∞Ok K«xáÈÜ«∂~°∞. JO Œ∞Ö’"≥Ú@ì"≥Ú Œ\ „Ñ=∂ ŒO–J Õ Ju ÃÑ ŒÌ „Ñ=∂ ŒO–U*hûH "≥Å∞ÑÅ [iyOk.qâßYÑ@flO lÖÏ¡Ö’x ÑÑCâ‹\ì áêÖO „QÍ=∞O ŒQÆæ~° JÑÊ\’¡ *’~°∞QÍ ™êy#'~°OQÆ∞~åà◊§— `«=fiHõOÖ’ „Ñ¨=∂^ŒO [iy 1994 ÃãÃÑìO|~ü 4# 15 =∞Okyi[<Õ «~°∞Å∞ K«xáÈÜ«∂~°∞.

P «~°∞"å « [iy# Ñk „Ñ=∂^•Å∞ U*hûÖ’<Õ [iQÍ~Ú. K«xáÈ~Ú#"å~°O`å Pk"åã∞ÖË. `å=Ú KÕã∞Î#flk '<Õ~°O— J<Õ ÉèíÜ«∞O Pk"åã∞ÅÖ’LO_»_»O =Å¡ D QÆx „Ñ¨=∂^•Å∞ [iy#Ñ¨C_»∞ QÆ∞@∞ìK«Ñ¨C_»∞ HÍ‰õΩO_®LO_çáÈÜ«∂~°∞ «ÑÊ Z=iH© K≥ÑÊÖË Œ∞. JO Œ∞=Å¡ "≥O@<Õ ãÊOkOz ãÇÜ«∞K«~°ºÅ∞ KÕÑ_ç Õ ŒHõ QÆÅ „áêÏÅ∞ ‰õÄ_® ŒHõ ‰õΩO_® áÈ «∞<åfl~Ú.

1997 #=O|~ü 25# qâßYÑ¨@flO U*ˇhûÖ’x H˘„~°áê_»∞Ö’ [iy#Ñ¶∞’~°"≥∞ÿ# qëê ŒO nxH˘Hõ Œ$ëêìO «O. P Ñ¶∞@#Ö’ K«xáÈ~Ú#k #Å∞QÆ∞~°∞Pk"åã¨∞Å∞. #Å∞QÆ∞~°∂ ÃÇ·Ïã¨∂¯Å∞ q^•º~°∞÷ÖË. "åà◊√§ H˘O`« HÍÅOQÍ«e¡ ŒO„_»∞Å‰õΩ ãÇ≤Ï «O ≥eÜ«∞‰õΩO_® ^˘OQÆ «#OQÍ «=∞ „QÍ=∂xH ŒQÆæ~°∞#fl


'QÆx—Ö’ ~°OQÆ∞~åà◊§ HÀãO «=Ùfi «∞<åfl~°∞. "åà◊√§ "åà◊§ Œ$+≤ìÖ’<Õ Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ<Õ~°ã∞ÎÅ∞. ~°OQÆ∞~åà◊√§ «"Õfi Pk"åã∞ÅO Œi ÖÏQÍ K«@ìO Hõà◊§Ö’ <Õ~°ã∞ÎÅ∞.^•x`Àáê@∞ «e¡ ŒO„_»∞Å#∞ kèHõ iOz «=fi_»O =Å¡ =∞~˘Hõ ~°HõOQÍ#∂ <Õ~°ã∞ÎÅ∞.JÑÊ\H 'QÆx „Ñ=∂^•Å—Ö’ HÍà◊√§ KÕ «∞Å∞ q~°QÆ_»O, „áêÏÅ∞ áÈ=_»O KåÖÏ™ê~¡[iy LOk HÍ|\ì «e¡ ŒO„_»∞Å∞ Ñ≤Å¡ÅO Œi ÃÑ·# x¿+ èŒO ÃÑ\Ïì~°∞.

Ñ≤Å¡ÖËO KÕâß~°O>Ë ÃÑ ŒÌÅO`å x„ ŒáÈ~Ú# «~°∞"å « ÖÏO «~°∞ fã∞‰õΩxáÈ~Ú P QÆ∞_ç¤ "≥Å∞ «∞~°∞Ö’ «=Ùfi «∞<åfl~°∞. JãÖË „Ñ=∂ ŒÉèíi «"≥∞ÿ# P Ñxx=∞iO « „Ñ=∂ ŒÉèíi «O KÕã∞‰õΩ<åfl~°∞. z=iH P ~å„u QÆx HõÑC ‰õÄe #Å∞QÆ∞~°∞K«xáÈQÍ, "åi`À L#fl"å~°∞ q+Ü«∞O |Ü«∞\H á⁄H¯ Õ ÃÑ ŒÌÖË=∞O\Ï~À#xZ=iH© K≥ÑÊ‰õΩO_® «=∞ „QÍ=∂Å‰õΩ "≥o§áÈÜ«∂~°∞. P ~å„ Õ K≥Ñ≤Ê LO>Ë#Å∞QÆ∞iÖ’ XHõi ŒÌi „áêÏÖ·<å ŒH¯"Õ"≥∂.

Pk"åã∞ÅÖ’ D q èŒ"≥∞ÿ# J#=ã~°=∞~Ú# <Õ~° ÉèÏ=# HõeÊOz# Ñ¶∞# «„ÑÉèí∞`åfix Õ. J_»qÖ’ ^˘iH U ãOÑ Œ#~Ú<å «=∞kQÍ ÉèÏqOz Ü«∞ äÕK«ÛùQÍJ#∞ÉèíqOK«_»O Pk"åã‘ ã¨Oã¨¯$u. ~°OQÆ∞~åà◊§#∞ JO`«HõO>Ë aè#flOQÍK«∂_»=Åã≤# J=ã~°O Pk"åã∞Å‰õΩ ÖË Œ∞. Z=~À ŒàÏ~°∞Å∞ |Ü«∞\ #∞Oz=zÛ ~°OQÆ∞~åà◊§‰õΩ ~°HÍxfl |\ì =O Œ „QÍ=ÚÅ HO « W™êÎ=∞O>Ë "åà◊√§ ~åà◊§HÀãO«=Ùfi «∞<åfl~°∞. ˘iH#q J=Ú‡ «∞<åfl~°∞. áÈbã∞Å∂, J@g âßY JkèHÍ~°∞Å∂

^•_»∞Å∞ KÕã≤ =∂=¸à◊√§ |Å=O «OQÍ =ã∂Å∞ KÕã≤#ÑC_»∂, «=∞ ÑÅ∞QÆ∂áê~°efl [ÑÙÎ KÕã∞‰õΩ#flÑC_Õ "åiH `å=Ú KÕã∞Î#flk '<Õ~°O— Jx J~°÷=∞~ÚOk.^•x=Å¡ [iyO Õq∞@O>Ë P '<Õ~°O— KÕ¿ã „Hõ=∞OÖ’ [iQ „Ñ=∂^•Å#∞ QÀÑºOQÍLOz "å~°∞ =∞iO « „áê#+ìO ≥K«∞Û‰õΩO@∞<åfl~°∞.

J@∞"≥·ÑÙ, <Õ~°O KÕã∞Î<åfl=∞x ≥eã‘ KÕã∞Î#fl "åºáê~°ã∞ÎÅ‰õΩ =∂„ «O<Õ~° ÉèÏ=<å ÖË Œ∞, áÈbã∞Å "ÕkèOÑÙÅ∂ ÖË=Ù. áÈbã∞Å‰õÄ, J@g âßY "åiH©H˘O « =Ú@ì*Ñ≤Ê Ç~ÚQÍ ÅHõ∆Å∞ ãOáêkOK«∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.

Pk"åã∞Å‰õΩ P^•Ü«∞O JOkÜ«∞ºQÆÅ ~°OQÆ∞~åà◊§ «=fiHÍxfl <Õ~°OQÍ=∂iÛ, P <Õ~åxH =¸Å"≥∞ÿ# yi[<Õ «~° "åºáê~°ã∞ÎÅ#∞ J Œ∞ÑÙ KÕÜ«∞HõPk"åã∞Å#∞ "ÕkèOK«_»"Õ∞ ^•xH Ñiëê¯~°OQÍ ZOz, «=fiHÍÅÖ’ K«xáÈÜÕ∞Pk"åã∞Å Kå=ÙÅ∞ "åi ãfiÜ«∞OHõ$`åÑ~å èŒO Jx KÕ «∞Å∞ Œ∞Å∞ÑÙ‰õΩ<Õ | Œ∞Å∞P ~°OQÆ∞~åà◊§ QÆ#∞Å#∞ Pk"åã‘ ãOÑ¶∂ÅH bAHzÛ "åiH QÆx «=fiHõOÖ’tHõ∆ W¿ãÎ "åà◊§~Ú<å ÉÏQÆ∞Ñ_» å~°<Õ ã∂K«# ~åHõáÈÖË Œ∞ HÍh =∞# ~å¢+ì


áêÅ‰õΩÅ∞ ^•xx Ñ\ìOK«∞HÀÖË Œ∞. Xi™êû ~å¢+ì „ÑÉèí∞ «fiO D „Ñuáê Œ##∞ã‘iÜ«∞ãπQÍ fã∞‰õΩx J=∞Å∞ KÕÜ«∞_»O •fi~å "ÕÖÏk Pk"åã‘ ‰õΩ@∞OÉÏÅ‰õΩr=<å è•~°O ÅaèOzO Œ#fl q+Ü«∞O „ÑKå~°"≥∞ÿ# «~°∞"å « ‰õÄ_» =∞# ~å¢+ì„ÑÉèí∞ «fiOÖ’ Hõ ŒeHõ ÖË Œ∞. H˘xfl <≥ÅÅH˘Hõ™êi QÆx „Ñ=∂^•Å∞ [~°∞QÆ∞ «∂<ÕL<åfl~Ú. Pk"åã∞Å∞ K«xáÈ «∂<Õ L<åfl~°∞.

z=iH ~°OÑKÀ_»=~°O S.\._ç.U „áê*‰õΩì PÑ¶‘ã~ü K˘~°= fã∞‰õΩ<åfl_»∞._çq[<£ ™ê÷~ÚH K≥Ok# Jxfl „ÑÉèí∞ «fi âßYÅ JkèHÍ~°¡#∂, U*hû „QÍ=∂Åã~°ÊOKüÅ#∂, =# ãO~°Hõ∆ ãq∞u J èŒº‰õ∆ΩÅ#∂, Pk"åã‘ „âıÜ≥∂aèÖÏ+µÖ·#=º‰õΩÎÅ#∂ ã=∂"Õâ◊Ñiz '~°OQÆ∞~åà◊§ ã=∞ãº— ÃÑ·# XHõ Hõq∞\© "Õã≤ UO KÕ¿ãÎÉÏQÆ∞O@∞O^À ã∂K«#e=∞‡<åfl_»∞.

S.\._ç.U. K˘~°=`À Pk"åã‘ Ü«Ú=‰õΩÅ ãÇÏHÍ~° ãOÑ¶∂Å∞ U~åÊ@∞KÕã≤ "åiH ~°OQÆ∞~åà◊§ QÆ#∞Å∞ bAHzÛ «=fiHõOÖ’ «sÊù Œ∞ ‰õÄ_® W¿ãÎ „Ñ=∂^•Å∞«QÆ∞æ å~Ú, Pk"åã∞Å rq`åÅ∂ ÉÏQÆ∞Ñ_» å~Ú Jx "åà◊√§ ã∂zOKå~°∞.

D ã∂K«#‰õΩ K«@ì ~°∂ÑO W=fi_®xH HÍ=Åã≤# J=HÍâßÅ∞ K«@ìOÖ’#∂,~å*ÏºOQÆOÖ’#∂ L<åfl~Ú. Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅÖ’ Pk"åã∞Å‰õΩ «ÑÊ "Õ~Z=fiiH© "≥∞ÿxOQ∑ bAÅ∞ W=fi_®xH gÅ∞ÖË Œx QÆ#∞Å (x~°fiÇÏ, Jaè=$kú)K«@ìOÖ’x ÃãHõ∆<£ 11 Z (Wk =∞# ~å¢ëêìxH =∂„ «"Õ∞ =iÎOKÕ ã=~°) JO@∞Ok.Pk"åã∞Å‰õΩ WÜ«∞º=K«∞Û##fl J~°÷O JO Œ∞Ö’ Wq∞_ç LOk. '1 PÑ¶π 70—K«@ìO ‰õÄ_® D =∂>Ë JO@∞Ok.

U*ˇhûÖ’ L#flk i[~üfi á¶êÔ~ã¨∞ì HÍ|\ì ˆHO„ Œ „Ñ¨Éèí∞ «fiO J#∞=∞uÖË‰õΩO_® D Ñx KÕÜ«∞ÖË=∞#fl JÉèíºO «~åxH å=Ù ÖË Œ∞. Pk"åã‘ „áêO`åÅ‰õΩU K«\Ïì#fl~Ú<å «#‰õΩ Lz «=∞x `Àz# q∞#Ç~ÚOÑÙÖ`À =iÎOÑ*Ë¿ãJkèHÍ~åxfl ~å*ÏºOQÆOÖ’x J~Ú Œ= Ã+_»∂ºÅ∞ ~å¢+ì QÆ=~°fl~ü‰õΩ (JO>Ë ~å¢+ì„ÑÉèí∞`åfixH) WzÛOk.

JO Œ∞=Å¡ ~°OÑKÀ_»=~°O „áê*‰õΩì PÑ¶‘ã~°∞ ÑOÑ≤Oz# ã∂K«#Å#∞J=∞Å∞ KÕÜ«∞_®xH „ÑÉèí∞ «fiO =ÚO Œ∞ U J=~À èŒ=¸ ÖË Œ∞. J~Ú<å J «#∞«# „Ñuáê Œ# ÑOÑ≤OzOk 1999 =∂iÛ <≥ÅÖ’ HÍQÍ, ^•^•ÑÙ XHõ ãO= «û~°

HÍÅO „ÑÉèí∞ «fiO ^•xx Ñ\ìOK«∞HÀÖË Œ∞. z=iH W ŒÌ~°∞ Pk"åã‘ Ü«Ú=‰õΩÅ∞ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ i\ò Ñ≤\˜+¨<£ "Õã≤# `«~°∞"å`« ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì`À K≥Ñ≤ÊOK«∞HÀ=_»O


ZO^Œ∞Hõ#∞‰õΩ<åfl~À U"≥∂QÍh ~°OÑ¨KÀ_»=~°O „áê*ˇ‰õΩì PÑ¶‘ã¨~ü ã¨∂K«#Å#∞P"≥∂kã∂Î r"À *Ïs KÕâß~°∞.

WOHõ Jk HÍy`åÅ g∞ Œ<Õ LO_çáÈ‰õΩO_® J=∞Å∞ KÕ~ÚOK«∞HÀ=_®xHPk"åã∞Å∞, Pk"åã‘ ™ê#∞Éèí∂uÑ~°∞Å∞ ZO « „ÑÜ«∂ãÑ_»=Åã≤ LO^À!

PO„ èŒ„Ñ¨Éèí k#Ñ¨„uHõ16 =∂iÛ 2000


U*ˇhûÖ’ ¢ÃÑ·"Õ\ò "≥∞ÿxOQ∑ :~å*ÏºOQÆO U=∞O\’Ok?

x «ºO QÆO_»O Z Œ∞~˘¯<Õ q+Ü«∂Å∞ D „ÑÑOK«OÖ’ H˘xfl LO\Ï~Ú."å\˜Ö’ XHõ\˜ Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅÖ’ Pk"åã¨∞Å Éèí∂=ÚÅ∞J<åº„HÍO`«O HÍ‰õΩO_® HÍáê_Õ L^ÕÌâ◊O`À LxH˜Ö’H˜ =zÛ#ZÖò.\˜.P~ü K«@ìO. Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅÖ’ ZÑ¨Ê\˜ #∞OKÀx"åã=ÚO@∞#fl yi[<Õ «~° z#fl Ô~· «∞Å ã=∞ãºÅ ¿Ñi@ PK«\Ïìxfl ã=iOKåÅ#fl _ç=∂O_£, ã=iOKÕ „ÑÜ«∞`åflÅ∞ XHõ Œâß|ÌHÍÅOÃÑ·QÍ [~°∞QÆ∞ «∞#fl"Õ.

WÑC_»∞ "Õ~ HÀO #∞Oz QÆO_»O =zÛOk. ^•x ¿Ñ~°∞'Jaè=$kú—. ~å¢+¨ìOÖ’x L`«Î~åO„^èŒ lÖÏ¡ÅÖ’x Ã+_»∂ºÅ∞¤„áêO`åÅÖ’ JÅ∂ºq∞xÜ«∞O Ö’ÇxH =Ú_ç Yx["≥∞ÿ# ÉÏÔH·û\òq™êÎ~°OQÍ ^˘~°∞‰õΩ «∞O Œ<Õk KåÖÏ HÍÅOQÍ ≥eã≤# q+Ü«∞"Õ∞.^•xx „ÑÉèí∞ «fi~°OQÆ Yx[ L «ÊuÎ ãOã÷ÅKÕ « «qfi f~ÚOKÕ„ÑÜ«∞ «flO KÕã≤ LO>Ë ZÖò.\.P~ü K«@ìO J_»∞¤ =zÛ LO_Õk HÍ Œ∞.J~Ú#ÑÊ\H© Pk"åã∞Å | «∞‰õΩÅÃÑ·# Jk f„= Œ∞¢+ÊÉèÏ=O"Õã≤ LO_Õ Œ<Õk "Õ~ ãOQÆu.

HÍ~°"Õ∞=∞~Ú`Õ<ÕO, P =¸_»∞ lÖÏ¡ÅÖ’x `«∂~°∞ÊHõ#∞=∞Å H˘O_»ÅÖ’ L#fl ÉÏÔH·û\ò Yx*Ïxfl "≥eH f¿ã „ÑÜ«∞ «flOZÑC_»∂ [~°QÆÖË Œ∞. Ô~O_Õà◊√§QÍ =∂„ «O K«O„ ŒÉÏ|∞ „ÑÉèí∞ «fiO PYx[=∞O`å =$ ä•QÍ LO_çáÈ=_»O ~å¢ëêìxH©, ~å¢+ì Jaè=$kúH© KåÖÏ#+ìO Jx Ñ Õ Ñ Õ JO@∞#flk.


J~Ú Õ WÑC_çHõ „ÑÉèí∞ «fi ~°OQÆOÖ’ Un KÕÑ@ìÉ’=_»O ÖË Œ∞ HÍ|\ì PYx*Ïxfl "≥eH f¿ã "≥∞ÿxOQ∑ „Ñ„HÜ«∞#∂, ^•x #∞O_ç JÅ∂ºq∞xÜ«∞O f¿ãÑi„â◊=∞Å#∂ ¢ÃÑ·"Õ\ò ÃÑ@∞ì|_ç •~°¡‰õΩ JÑÊyOKÕ PÖ’K«##∞ ~å¢+ì „ÑÉèí∞ «fiO<≥=∞‡kQÍ „ÑKå~°OÖ’ ÃÑ\ìOk. H=ÅO Pk"åã∞Å „ÑÜ≥∂[<åÅ ¿Ñi@ JO «q™êÎ~°OQÍ ÅÉèíº=∞ÜÕ∞º Yx*Ïxfl "å_»∞HÀ‰õΩO_® LO_»_»O ≥eq «‰õΩ¯= «#=∞h,P Ñ¨x ¢ÃÑ·"Õ\ò HõOÃÑhÅ‰õΩ JÑ¨ÊyOK«_®xH˜ K«@ìOÖ’ L#fl P@OHÍÅ#∞`˘ÅyOKåÅh Ô~O_Õ Ô~O_»∞ "åHÍºÅÖ’ q[<£–2020Ö’ K≥ÑÊ|_çOk. P 'ãfi~å‚O„ èŒ„Ñ Õâò— „ÑÏoHõÖ’ Pk"åã∞Å QÆ∞iOz L#flk Ô~O_»∞ "åHÍºÖË HÍ=_»O qâı+O!

WÑ¨C_»∞ P Jaè„áêÜ«∂xH˜ ~å¢+ì „Ñ¨Éèí∞ «fiO HÍ~°º~°∂Ñ¨O W=fi_®xH˜ÑÓ#∞‰õΩOk. JO>Ë U*hûÖ’ ¢ÃÑ·"Õ\ò "≥∞ÿxOQ∑‰õΩ P@OHõOQÍ L#fl K«\ÏìÅ#∞ã=iOK«_®xH ÑÓ#∞‰õΩOk. ZÖò.\.P~ü K«@ìOÖ’x ÃãHõ∆<£ 3(1) „ÑHÍ~°O Ã+_»∂ºÅ∞¤„áêO`åÅÖ’ U =ºHÎ #∞Oz QÍh yi[<Õ «~°∞Å‰õΩ [iQ Éèí∂q∞ | ŒÖÏ~ÚOÑÙK≥Å¡ Œ∞. P =ºHÎ Pk"åã≤ HÍ=K«∞Û, Pk"åã‘ÜÕ∞ «~°∞_»∞ HÍ=K«∞Û. Z=i#∞OK«~Ú<åã~ Éèí∂q∞ | ŒÖÏ~ÚOÑO@∂ [iy Õ Jk XHõ Pk"åã≤H ÖË • Pk"åã∞Å∞=∂„ «"Õ∞ ãÉèí∞ºÅ∞QÍ L#fl ãÇÏHÍ~° ãOÑ¶∂xH© =∞ èŒº [~°QÍÅx ZÖò.\.P~üK«@ìO JO@∞Ok.

J~Ú Õ „ÑÉèí∞ «fiO ‰õÄ_® D '=ºHÎ— J<Õ ÉèÏ=# HOkH =ã∞ÎO^•? JO>Ë„ÑÉèí∞ «fiO Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO «OÖ’ «# Pnè#OÖ’ L#fl Éèí∂q∞x yi[<Õ «~°∞Å‰õΩ| ŒÖÏ~ÚOK«=K«∞Û<å ÖËHõ Pk"åã∞Å∞ =∂„ «"Õ∞ ^•xH J~°∞›ÖÏ? D „Ñâ◊fl H˘xflãO= «û~åÅ „H «O HÀ~°∞ì =ÚO Œ∞‰õΩ =zÛOk. qâßYÑ@flO U*hûÖ’ a~å¡Å‰õΩK≥Ok# XHõ HõOÃÑhH˜ ~å¢+¨ì „Ñ¨Éèí∞`«fiO H˘O`« Éèí∂q∞x QÆ#∞Å `«=fiHÍxH˜bAHzÛ#ÑC_»∞, P bA K≥Å¡ Œx 'ã=∞ «— J<Õ 'Zh"À— ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ Hã∞ "Õã≤Ok.ZÖò.\.P~ü K«@ìOÖ’x x¿+ èŒOÖ’ '=ºHÎ— J#flk H=ÅO =∞#∞+µÅ<Õ HÍHõ „ÑÉèí∞`åfixfl‰õÄ_® ã∂zã∞ÎO Œx 'ã=∞ «— "åkOzOk. =∞# ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì XÑCHÀÖË Œ∞ HÍh JÑ‘ÊÖò#∞ã∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì XÑC‰õΩOk. 'ã=∞ « =Ô~ûãπ ¿ãì\ò PÑ¶π PO„ èŒ„Ñ Õâò— Hã∞Ö’ [ã≤ìãπ~å=∞™êfiq∞ WzÛ# f~°∞Ê ZÖò.\.P~ü K«\Ïìxfl q=~°OQÍ "åºMÏºxOzOk. „ÑÉèí∞ «fiOU*hûÖ’ QÆ#∞Å HÀãO HÍh, "Õ~ Õx HÀãO HÍh Éèí∂=ÚÅ#∞ yi[<Õ «~°∞Å‰õΩ| ŒÖÏ~ÚOK«_®xH gÅ∞ ÖË ŒOk. ZÖò.\.P~ü K«@ìOÖ’<Õ HÍHõ '"≥∞ÿ<£û JO_£ q∞#~°ÖòûÔ~QÆ∞ºÖË+<£ JO_£ _≥=ÅÑπ"≥∞O\ò— (ZO.ZO.P~ü._ç.) K«@ìOÖ’ ‰õÄ_® (=∞iO «„Ñ «ºHõ∆OQÍ) ÃãHõ∆<£ 11 (5)Ö’ D x¿+ èŒO LO Œx ã∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì QÆ=∞xOzOk.


WÑC_»∞ D Ô~O_»∞ K«\ÏìÅ#∂ ã=iOz qâßYÑ@flO U*hûÖ’ ¢ÃÑ·"Õ\òHõOÃÑhÅ‰õΩ "≥∞ÿxOQ∑ bA W"åfiÅx K«O„ ŒÉÏ|∞ ãOHõÅÊO. Pk"åã‘ ãÅÇ=∞O_»e =ÚO Œ∞ D „Ñuáê Œ# WÑÊ\H ÃÑ\Ïì~°∞. D Ñx KÕÜ«∞‰õÄ_» Œxã≤.Ñ≤.S.(ZO)‰õΩ K≥Ok# ZO.ZÖò.U «ÑÊ "Õ~ Z=fi~°∂ x~°ÌfiO ŒfiOQÍ J#ÖË Œ∞HÍh D K«~°º Ñ¶e «O U q èŒOQÍ LO@∞O^À WOH˘OK≥O J èŒºÜ«∞#O KÕã≤K«∂_®Åh, W «~° ~å¢ëêìÅÖ’ W@∞=O\ bAezÛ# KÀ@ UO [iyO^À K«∂ã≤~å"åÅh Pk"åã‘ ãÅÇ =∞O_»e z=iH f~å‡xOz x~°‚Ü«∂xfl "å~Ú^•"Õã≤Ok.

~å¢+ì J_»fiH\ò [#~°Öò =∂„ «O P Ô~O_»∞ K«\ÏìÅ#∂ „ÑÉèí∞ «fiO HÀi#Ñ ŒúuÖ’ ã=iOK« ŒÅK«∞‰õΩO>Ë ^•xH P@OHõ"Õ∞g∞ ÖË Œx ãÅÇ WKåÛ~°@.J_»fiH\ò [#~°ÖòQÍ~°∞ q+Ü«∂xfl ZO « Ö’ «∞QÍ J èŒºÜ«∞#O KÕã≤ D ãÅÇWKåÛ~À ≥b Œ∞ HÍh Jk x[O HÍ Œ∞.

ZO Œ∞HõO>Ë U*hûÖ’ „ÑÉèí∞ «fiO ¢ÃÑ·"Õ\ò "≥∞ÿxOQ∑ bAÅ∞ W=fi_®xHgÅ∞ÖË Œx [ã≤ìãπ ~å=∞™êfiq∞QÍ~°∞ WzÛ# f~°∞Ê H=ÅO ZÖò.\.P~ü K«\Ïìxfl"åºMÏºxOz WzÛOk HÍ Œ∞. J Õ x[=∞~Ú Õ P K«\Ïìxfl ~å¢+ì JÃãOc¡ ã=iOz"åi f~°∞Ê#∞ ==Ú‡KÕã≤ LO_»=K«∞Û. HÍh ~å=∞™êfiq∞ QÍ~°∞ ~å*ÏºOQÍxfl"åºMÏºxOz D x~åú~°‰õΩ =KåÛ~°∞. ~å*ÏºOQÆOÖ’x J~Ú Œ= Ã+_»∂ºÅ∞¿Ñ~å 5 (2) (Z), (a)ÅÖ’<Õ P x¿+ èŒO JO «s¡#OQÍ LO Œx PÜ«∞# J<åfl~°∞.~å*ÏºOQÍxfl "åºMÏºxOz '^•x ÉèÏ=O Ñ¶¨ÖÏ<å— Jx K≥¿ÑÊ JkèHÍ~°Oã∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì‰õΩ =∂„ «"Õ∞ LOk. P "åºMÏº<åxfl JkèQÆq∞OKåÅO>Ë ~å*ÏºOQÆã=~° «ÑÊ "Õ~ =∂~°æO ÖË Œ∞. P JkèHÍ~°O ~å¢+ì JÃãOc¡H ÖË Œ∞.

[ã≤ìãπ ~å=∞™êfiq∞ 'ã=∞ «— Hã∞Ö’ WzÛ# f~°∞Ê WOH˘Hõ P@OHÍxfl‰õÄ_® K«O„ ŒÉÏ|∞ =ÚO Œ∞ ÃÑ\ìOk. ~å*ÏºOQÆOÖ’x J~Ú Œ= Ã+_»∂ºÅ∞,Ã+_»∂ºÅ∞ „áêO`åÅÖ’ 'âßOu, ã «ÊiáêÅ#—Å HÀãO QÆ=~°fl~ü KÕuÖ’ qãÎ$ «JkèHÍ~åÅ∞ LOzOk. áê~°¡"≥∞O\ò, JÃãOc¡Å∞ KÕã≤# K«\ÏìÅ#∞ ÑHõ # ÃÑ\ì„Ñ ÕºHõ P ÕâßÅ∞ *Ïs KÕ¿ã JkèHÍ~°O ãÇ≤Ï «O WzÛOk. 'âßOu, ã «ÊiáêÅ#—J<Õq U kâ◊QÍ LO_®Ö’ ~å*ÏºOQÆO ãÊ+ìOQÍ K≥ÑÊÖË Œ∞ HÍh ~å*ÏºOQÆOÖ’xaè#fl q+Ü«∂Å#∞ ã=∞#fiÜ«∞Ñiz "åºMÏºxOK«∞HÀ"åÅ#fl ™ê è•~° ã∂„`åxflP è•~°O KÕã∞‰õΩx PiìHõÖò 15 (4), 46 (1) "≥Ú ŒÅ~Ú# JkèHõ~°Å "≥Å∞QÆ∞Ö’K«∂ã≤#Ñ¨C_»∞ 'âßOu, ã¨`«ÊiáêÅ#— J<Õq Pk"åã¨∞Å ™ê=∂lHõ, Pi÷Hõ


ÑÙ~Àaè=$kúx „áêuÑkHõQÍ Hõey LO_®Åx ~å*ÏºOQÆHõ~°ÎÅ L ÕÌâ◊O Jx [ã≤ìãπ~å=∞™êfiq∞ "åºMÏºxOKå~°∞. HÍ|\ì Pk"åã∞Å „ÑÜ≥∂[<åÅ‰õΩ q~°∞ Œú"≥∞ÿ#JOâßÅ#∞ ã «ÊiáêÅ# ¿Ñi@ U*hûÖ’ „Ñ"Õâ◊ÃÑ@ì_®xfl D "åºMÏº#O „ÑHÍ~°O~å*ÏºOQÆO XÑCHÀ Œ∞. D "åºMÏº#O K«O„ ŒÉÏ|∞‰õΩ #K«ÛHõáÈ=K«∞Û#∞ QÍh~å*ÏºOQÍxfl "åºMÏºxOz ^•x ÉèÏ=O 'Wk— Jx „ÑHõ\OKÕ JkèHÍ~°O ã∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì‰õΩ =∂„ «"Õ∞ LOk HÍ|\ì PÜ«∞# KÕÜ«∞QÆeyO Õg∞ ÖË Œ∞. =∂#∞ºÅ∞~å¢+ì J_»fiH\ò [#~°ÖòQÍ~°∞ «=∞ Jaè„áêÜ«∂xfl ã=iOK«∞HÀ=Åã≤ LO@∞Ok.

=∞~À q+Ü«∞"Õ∞q∞@O>Ë U*hûÖ’ ¢ÃÑ·"Õ\ò "≥∞ÿxOQ∑ bAÅ∞ W=fi_»OPk"åã¨∞Å =∞OzHÀã¨"Õ∞#x ~å¢+¨ì „Ñ¨Éèí∞`«fiO ^ŒÉÏ~ÚOK« Eã¨∞Î#flk.QÆ#∞ÅÖ’#∂ "å\ #∞O_ç «qfifã≤# Yx[O g∞ Œ P è•~°Ñ_»¤ JÅ∂ºq∞xÜ«∞Oá¶êºHõìsÖ’#∂ Pk"åã‘ Ü«Ú=‰õΩÅ‰õΩ KåÖÏ L^ÀºQÍÅ∞ =™êÎÜ«∞@. JO Œ∞=Å¡D 'Jaè=$kú—x HÍ Œ<Õ "å~°∞ Pk"åã∞Å#∞ "≥#∞HõÉÏ@∞ «#OÖ’ LOKÕÜ«∂Å#∞‰õΩ<Õ â◊„ «∞=ÙÅ@. „ÑÉèí∞ «fi"Õ∞ HÍ Œ∞, ã≤.Ñ≤.S <åÜ«∞‰õΩÅ∞ ÑÙ"åfi_» <åQâ◊fi~°~å=ÙQÍ~°∞ ‰õÄ_® D =∂@Å∞ JO@∞<åfl~°∞.

ÉÏÔH·û\ò QÆ#∞Å#∂, JÅ∂ºq∞xÜ«∞O á¶êºHõìsh „ÑÉèí∞ «fiO ¢ÃÑ·"Õ\ò HõOÃÑhÅ^•fi~å #_çÑ≤OKåÅx „Ñuáêkã∞Î#flk. ¢ÃÑ·"Õ\ò ~°OQÆOÖ’ U ~°Hõ"≥∞ÿ# i[~fi+#∂¡=∞# Õâ◊OÖ’ ÖË=Ù. H˘ «ÎQÍ HõeÊOKÕ L ÕÌâ◊=¸ =∞# áêÅ‰õΩÅÖ’ ÖË Œ∞. i[~fi+#∞¡ÖË‰õΩO_® ¢ÃÑ·"Õ\ò HõOÃÑhÅ∞ «=∞O «@ `å=Ú Pk"åã∞Å‰õΩ L^ÀºQÍeKÕÛ„ÑãHÎ ÖË Œ∞.

¢ÃÑ·"Õ\ò QÆ#∞Å ^•HÍ ZO Œ∞‰õΩ, „ÑÉèí∞ «fi ~°OQÆOÖ’x ã≤OQÆ~ ÉÁQÆ∞æQÆ#∞Å#∞ K«∂ã≤<å ≥Å∞ã∞ÎOk P q+Ü«∞O. Y=∞‡OÖ’, PkÖÏÉÏ £Ö’, WÑC_»∞H˘ «ÎQÍ =~°OQÆÖòÖ’ L#fl ã≤OQÆ~˜ ÉÁQÆ∞æ QÆ#∞Åhfl Pk"åã‘ „áêO «OÖ’<ÕL<åfl~Ú. HÍh HÍi‡‰õΩÅÖ’ Pk"åã∞ÖO «=∞Ok L<åfl~°∞? QÆx HÍi‡‰õΩÅQÆ∞iOKÕ =∂\Ï¡_»∞‰õΩO^•O. «qfi fã≤# ÉÁQÆ∞æ#∞ =Ú_çã~°∞‰õΩQÍ "å_»∞‰õΩ<ÕHõOÃÑhÅ QÆ∞iOz J_»QÆ_»O ‰õÄ_® =$ ä•. H˘ «ÎQÆ∂_≥O, ~å=∞QÆ∞O_»OÅÖ’x äŒ~°‡Öòq Œ∞º ü HO„^•ÅÖ’#∂, ~å=∞QÆ∞O_»OÖ’x HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fi Z~°∞=ÙÅ HÍ~˘Ê~+<£á¶êºHõìsÖ’#∂, =∞Oz~åºÅ ŒQÆæ~°∞#fl #ã∂Ê~üÖ’x HÀÖò ÔHq∞HõÖò HÍOÃÑ¡H±ûÖ’#∂Pk"åã∞Å∞ ZO «=∞Ok Ñx KÕã∞Î<åfl~°x J_çy „ÑÜ≥∂[#O ÖË Œ∞. ÉÁQÆ∞æ QÆ#∞ÅQÆ∞iOKÕ J_»∞QÆ∞^•O. JHõ _»~Ú<å ZO « =∞Ok L<åfl~°∞? H˘ «ÎQÆ∂_≥O, WÅ¡O Œ∞QÆx HÍi‡‰õΩÅÖ’ Pk"åã¨∞Å∞ ZO`« x+¨ÊuÎÖ’ L<åfl~À, P QÆ#∞Å =Å¡


«iyáÈ~Ú# J_»=ÙÅÖ’ XHõ<å_»∞ x=ã≤Oz# Pk"åã∞ÅÖ’ ZO «=∞OkH PQÆ#∞ÅÖ’ Ñ¨x ^˘iH˜O^À–Ñ¨Ù"åfi_» <åˆQâ◊fi~°~å=ÙQÍiH˜ `≥eÜ«∞^Œ#∞HÀ"åÖÏ?Y=∞‡OÖ’ H˘O ŒiÔH·<å ˘iHO Õ"≥∂QÍh PkÖÏÉÏ £Ö’x QÆx HÍi‡‰õΩÅÖ’ QÀO_»∞yi[#∞Å‰õΩ â◊¥#º=∞<Õ K≥Ñ¨CHÀ"åe. J@∞=O@Ñ¨C_»∞ ÉÏÔH·û\ò QÆ#∞Å Hõ äŒJO «HõO>Ë aè#flOQÍ LO_»É’ «∞O^•?

PO„ èŒ„Ñ¨Éèí k#Ñ¨„uHõ22 E<£ 2000


Pk"åã¨∞Å‰õΩ U =∂„ «O "Õ∞Å∞KÕÜ«∞x QÆ#∞Å bA#∞ =ºuˆ~H˜ •ÌO

L#fl ÇÏ‰õΩ¯Å∞ f¿ã™êÎ=∞x Ñ Õ Ñ Õ Ékiã∂Î LO>Ë H˘ «Î ÇÏ‰õΩ¯Å∞J_»QÆ‰õΩO_® LO\Ï~°<Õk áêÅ<å ŒHõ∆ « QÆÅ"å~°∞ ÉÏQÍ Ziy# ã «ºO.

=∞# =ÚYº=∞O„u KåÖÏ áêÅ<å ŒHõ∆ « QÆÅ"å~°∞.P~°∞ <≥ÅÅH˘Hõ™êi =∞# ~å¢+ìOÖ’ 1 PÑ¶π 70 QÆ∞iOz "å_çQÍ

K«~°Û [~°∞QÆ∞ «∂<Õ LO@∞Ok. D K«~°Û K«∂ã≤ Pk"åã∞Å‰õΩ ZO «WKÕÛã∞Î<åfl~À Jx q+Ü«∞O ≥eÜ«∞x"åà◊√¡ J#∞HÀ"åe. 1 PÑ¶π 70HO Œ Pk"åã∞Å‰õΩ KåÖÏ WKÕÛÜ«∞|>Ëì Hõ • W «~°∞Å∞ Xà◊√¡ =∞O_ÀHõ_»∞ÑÙ =∞O_À P~°∞ <≥ÅÅH˘Hõ™êi Q˘_»=ÃÑ\ì P K«\Ïìxfl K«~°Û‰õΩ≥ã∞Î<åfl~°∞ J#∞HÀ"åe. x*ÏxH P K«\Ïìxfl J=∞Å∞ KÕã≤Ok «‰õΩ¯=,

^•xx f¿ã™êÎ=∞h ã¨=iOKÕ™êÎ=∞h ÉˇkiOzOk Z‰õΩ¯=.Pk"åã∞Å‰õΩ [iy# J<åºÜ«∂xfl QÆ∞iOz Z#fl_»∂ =∂\Ï¡_»x"åà◊√¡ '¿Ñ Œ yi[<Õ «~°∞Å =∂@ Uq∞\?— JO@∂ P~°∞ <≥ÅÅH˘Hõ™êi K«~°Û ÖË=nã∞ÎO\Ï~°∞.

Jk J\Ï¡ LO_»QÍ WÑC_»∞ L «Î~åO„ èŒ U*hûH ÉÏÔH·û\òQÆO_»"≥ÚHõ\ =zÛ Ñ_çOk. x*ÏxH D ã∂K«# K«O„ ŒÉÏ|∞ XHõP¢¿ãìeÜ«∂ HÍO„\ÏHõì~ü KÕ « ~å~ÚOz# q[<£ 2020 J<Õ q è•#Ñ„ «OÖ’<Õ LOk. 20 Uà◊¡Ö’ ~å¢ëêìxfl ãfi~å‚O„ èŒ„Ñ ÕâòQÍ =∂~°Û_»OHÀã¨O `«Ü«∂~°∞ KÕã≤# P q^è•# Ñ¨„`«OÖ’ ~å¢+¨ì [<åÉèÏÖ’xJ@ì_»∞QÆ∞ 6 âß «"≥∞ÿ# Pk"åã∞Å QÆ∞iOz XHõ "åHõºO ‰õÄ_®


ÖËHõáÈQÍ, ÉÏÔH·û\ò «=fiHÍxfl ¢ÃÑ·"Õ\ò HõOÃÑhÅ‰õΩ JÑÊyOK«_®xH P@OHõOQÍL#fl K«\ÏìÅ#∞ ã=iOKåÅ#fl XHõ K«Å¡\ =∂@ =∂„ «O LOk.

P K«\ÏìÅÖ’ XHõ\ ZÖò.\.P~ü K«@ìO. •xH '1 PÑ¶π 70— KÕã≤# ã=~°„ÑHå~°O U*hûÖ’ yi[<Õ «~°∞Å KÕuÖ’H Éèí∂q∞ | ŒÖÏ~ÚOÑÙ U ~°∂ÑOÖ’#∂[~°QÆ_®xH gÅ∞ ÖË Œ∞. JO>Ë Yx[O «=fi_®xH QÍh á¶êºHõìs <≥ÅH˘ÅÊ_®xHQÍh „ÑÉèí∞ «fiO "åiH Éèí∂q∞x bAH=fi_®xH gÅ∞ ÖË Œ∞.

=∞~˘Hõ\ QÆ#∞Å∞, Yx*ÏÅ (xÜ«∞O„ «, Jaè=$kú) K«@ìO (ZO.ZO.P~ü._çK«@ìO). D K«@ìOÖ’ =∞# ~å¢ëêìxH =∂„ «"Õ∞ =iÎOKÕ ã=~° XHõ\ LOk. ^•x„ÑHÍ~°O U*hûÖ’ Pk"åã∞Å‰õΩ, ÖË • Pk"åã∞Å∞ =∂„ «"Õ∞ ãÉèí∞ºÅ∞QÍ L#flãÇÏHÍ~° ãOÑ¶∂Å‰õΩ «ÑÊ "ÕÔ~=fiiH© „ÑÉèí∞ «fiO QÆ#∞efl bAH=fi_®xH gÅ∞ ÖË Œ∞.

=¸_»=k J@g (ã¨O~°Hõ∆) K«@ìO. ^•x „Ñ¨HÍ~°O ˆHO„ Œ „Ñ¨Éèí∞ «fiOJ#∞=∞u ÖË‰õΩO_® i[~üfi á¶êÔ~ãπìÖ’ ~å¢+ì „ÑÉèí∞ «fiO Z=iH© Z@∞=O\ QÆ#∞ÅbAÅ∞ QÍh á¶êºHõìsÅ∞ <≥ÅH˘ÅÊ_®xH J#∞=∞u QÍh W=fi_®xH gÅ∞ ÖË Œ∞.XHõ"Õà◊ HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fiO J#∞=∞u W=fi ŒÅK«∞‰õΩO>Ë J<ÕHõ q+Ü«∂Å#∞ ÖHõ Ö’Hfã∞HÀ"åe. P J_»q JÉèíÜ«∂~°º=∂? JO Œ∞Ö’ r=*Ï «∞Å xH∆áêÖË"≥·<åL<åflÜ«∂? U ≥·<å «iyáÈ «∞#fl [O «∞*Ïu QÍh =$Hõ∆*Ïu QÍh LO^•? PJ_»qx QÆ#∞Å‰õΩ JÑ¨ÊyOKÕ¿ãÎ ã¨g∞Ñ¨OÖ’x U^≥·<å #kÖ’H˜ h\˜ KÕiHõ«yæáÈ «∞O^•? ~å¢+ì „ÑÉèí∞ «fiO bAHÜ«∂ºÅ#fl „Ñuáê Œ# KÕ¿ã =ÚO Œ∞ W «~°

„Ñ`åº=∂flÜ«∂Åhfl PÖ’zOzO^•? P J_»qx QÆ#∞Å HÀãO WKÕÛ¿ãÎ, J@gHõ~°HÀãO =∞m¡ JO « Éèí∂ÉèÏQÍxfl "Õ~ ZHõ _»~Ú<å ~å¢+ì „ÑÉèí∞ «fiO K«∂Ñ≤OK«QÆÅ^•?

HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fiO W=hfl PÖ’zOzQÍh i[~üfi á¶êÔ~ã∞ìÖ’ QÆ#∞Å bA‰õΩJ#∞=∞u W=fi‰õÄ_» Œ∞.

D =¸_»∞ J=~À è•ÅÖ’ =¸_»= ^•x QÆ∞iOz =∞# =ÚYº=∞O„uÃÑ ŒÌQÍ PO^Àà◊# K≥O Œ∞ «∞#fl@∞ì ÖË_»∞. HO„ ŒOÖ’ U ‰õÄ@q∞ JkèHÍ~°OÖ’L<åfl «#∞ P ‰õÄ@q∞`À<Õ LO\Ï_»∞ HÍ|\ì HO„ ŒO J#∞=∞u U^À XHõ\KÕã≤ ≥KÕÛã∞HÀ=K«Ûx J#∞‰õΩO@∞<åfl_»∞. '=_ç¤OKÕ"å_»∞ =∞#"å_® HÍ^•— J<Õq+Ü«∞O K«∂ã∞‰õΩO>Ë K«@ìO ãOQÆu "å_»∞ K«∂ã∞‰õΩO\Ï_»x #"Õ∞‡ ~å[H©Ü«∞ãOã¯$u Hõ • "åik.

HÍh "≥Ú Œ\ Ô~O_»∞ J=~À è•Å∂ W\Ï¡ ˘ÅyáÈ=Ù HÍ|\ì P K«\ÏìÅ#∞ã=i™êÎ#O@∞<åfl_»∞. ~å¢+ìOÖ’x yi[# ZO.ZÖò.ZÅO Œ~°∂ ãÉèí∞ºÅ∞QÍ LO_Õ


Pk"åã‘ ãÅÇ =∞O_»e =ÚO Œ∞ D „Ñuáê Œ# ÃÑ\Ïì_»∞. 'Jaè=$kúH J_»¤O~å= Œ∞Ì *Ï„QÆ «Î— J#fl ÉkiOÑÙ ÉÏQÍ<Õ „ÑÜ≥∂yOKå_»∞. "Õ∞ 10# "≥Ú Œ\ Œá¶êK«~°Û [iy#ÑC_»∞ 'Yx*ÏÅ «=fiHõO KÕÑ\ì# W «~° ~å¢ëêìÅ Pk"åã‘ „áêO`åÅÖ’Ñiã≤÷u U q èŒOQÍ LO^À K«∂ã≤# «~°∞"å « K≥áêÎO— Jx ãÅÇ =∞O_»ef~å‡xOzOk. PÅãºO ZO Œ∞Hõx ~å¢+ì „ÑÉèí∞ «fiO J Õ <≥Å 21–23 ÕnÅÖ’Xi™êûÖ’x •=∞<£*’_ç QÆ#∞Å „áêO`åxH "åix fã∞‰õΩáÈ~ÚOk. uiQ˘zÛ#"≥O@<Õ 24# =∞m¡ Pk"åã‘ ãÅÇ =∞O_»e ã=∂"Õâ◊O x~°fiÇ≤ÏOz 'WÑC_»∞K≥ÑÊO_ç— Jx ŒÉÏ~ÚOzOk.

D `˘O Œ~° K«∂¿ãÎ<Õ Z=iHõ~Ú<å J#∞=∂#O ~å"åe. Ô~O_»∞ "å~åÅQÆ_»∞=ÙÖ’ ˘e Œá¶ê K«~°Û, JO Œ∞Ö’ ãO ÕÇÅ∞ =ºHõÎO HÍ=_»O, Xi™êû Ñ~°º@#,=∞m¡ Ô~O_»= Œá¶ê ã=∂"Õâ◊O, x~°‚Ü«∞O Jhfl [iyáÈÜ«∂Ü«∞O>Ë «=fiÉ’ÜÕ∞qÉÏÔH·û\ò xH∆áêÖÏ ÖËHõáÈ Õ PÅãºO KÕ¿ãÎ ‰õΩo¡áÈÜÕ∞ @"≥∂\ÏÖÏ? zO «Ñe¡U*hûÖ’ 'Jaè=$kú— HÀãO JO «\ PQÆÖËx P~å@O LO^•?

24= Õn# Pk"åã‘ ãÅÇ =∞O_»eÖ’ [iy# K«~°Û K«∂¿ãÎ XHõi ŒÌ~°∞q∞#Ç~ÚOz «H¯# ãÉèí∞ºÖ=iH© å=Ú KÕÜ«∞É’ÜÕ∞ x~°‚Ü«∞O Ñ~°º=™ê<åÅ∞U q èŒOQÍ LO_»É’`åÜ≥∂ J~°÷O HÍÖË Œx ãÊ+ì=∞=Ù «∞Ok. J Õ À D XHõJÅ∂ºq∞xÜ«∞O á¶êºHõìsH Ñiq∞ «=∞~Ú# x~°‚Ü«∞=∞~Ú#@∞ì "å~°∞ =∂\Ï¡_®~°∞.HÍh ãÅÇ =∞O_»e P"≥∂ ŒO ≥eÑ≤# K«@ì ã=~°Å Ñ¶e «O KåÖÏ Œ∂~°OáÈ`«∞Ok. Hõhã¨O 150 ã¨O=`«û~åÅ #∞Oz Pk"åã¨∞Å∞ KÕã≤# áÈ~å\ÏÅÑ¶e «OQÍ =zÛ# ÇÏ‰õΩ¯Å∞ XHõ ≥|ƒ`À ÑHõ ‰õΩ áÈ`å~Ú. yi[<Õ «~° ¢ÃÑ·"Õ\ò=º‰õΩÎÅ‰õÄ HõOÃÑhÅ‰õÄ Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO «OÖ’ Éèí∂=ÚÅ∞ bAH©Ü«∞=K«∞Û#xK«\Ïì<Õfl ã=iOz# «~°∞"å « Jk H=ÅO zO «Ñe¡ JÅ∂ºq∞xÜ«∞O á¶êºHõìsHZO Œ∞‰õΩ Ñiq∞ «O J=Ù «∞Ok?

L «Î~åO„ èŒ U*hû JO «\Ï ÉÏÔH·û\ò xH∆áêÅ∞<åfl~Ú. zO «Ñe¡ ŒQÆæ~° =∂„ «"Õ∞HÍ Œ∞. ÉÏÔH·û\ò Yx["Õ∞ HÍ Œ∞, ~°OQÆ∞~åà◊¡ xH∆áêÅ∂ L<åfl~Ú. '1 PÑ¶π 70— HÍ~°OQÍ<ÕP ~°OQÆ∞~åà◊¡ «=fiHÍxfl yi[<Õ «~° =º‰õΩÎÅ‰õΩ bA‰õΩ W=fi‰õΩO_® Pk"åã‘Ü«Ú=‰õΩÅ ãÇÏHÍ~° ãOÑ¶∂ÅH W"åfiÅx „ÑÉèí∞ «fiO D =∞ èŒº<Õ r"À *Ïs KÕã≤Ok.zO «Ñe¡ JÅ∂ºq∞xÜ«∞O á¶êºHõìs q+Ü«∞OÖ’ L#fl P~å@O P r"À J=∞Å∞q+Ü«∞OÖ’ ÖË Œ∞ HÍ|\ì ^•x J=∞Å∞ „Ñã∞Î «O # «Î#_»Hõ #_»∞ã∞Î#flk. ~ÑÙK«@ìã=~° KÕ¿ã¿ãÎ P r"À#∞ "≥#H¯ fã∞‰õΩx ~°OQÆ∞~åà◊¡ bA ‰õÄ_® yi[<Õ «~°∞Å‰õΩ


W=fi~°x #=∞‡Hõ"Õ∞=ÚOk? "Õ∞=Ú •xH XÑCHÀ=Ú Jx Pk"åã‘ ãÅÇ =∞O_»eãÉèí∞ºÅ∞ JO\Ï~"≥∂. q∞=∞‡efl Z=~°∞ J_»∞QÆ∞`å~°∞? K«@ìã=~°‰õΩ g∞ P"≥∂ ŒOfã∞‰õΩO\Ï~°∞QÍh „Ñf bA‰õÄ fã∞HÀ~°∞ QÆ •!

HÍ|\˜ì, D P"≥∂^ŒO ˆH=ÅO zO`«Ñ¨e¡ JÅ∂ºq∞xÜ«∞O á¶êºHõìsˆHÑiq∞ «O HÍ"åe QÍh 'U*hûÖ’H Ñi„â◊=∞Å =~° Œ ~å=_®xH gÅ∞ÖË Œ∞—JO@∂ Pk"åã‘ ãÅÇ =∞O_»e "Õ∞ 24 <å\ P"≥∂^•xH ÃÑ\ì# '+~° «∞—"åiH P «‡ãO «$Ñ≤Î x=fi_®xH «ÑÊ WOÔHO Œ∞‰õÄ ÑxH ~å Œ∞.

x~åfiã≤`«∞Å~Ú# Pk"åã¨∞Å‰õΩ #+¨ìÑ¨iÇ¨~°O W"åfiÅh, Wà◊√¡Hõ\ìÜ«∂ºÅh, á¶êºHõìsÖ’ L^ÀºQÍÅ∞ J «ºkèHõOQÍ "åiH W"åfiÅh, á¶êºHõìsÖÏÉèÏÅÖ’ H˘O « ÉèÏQÆO Ñiã~° „áêO`åÅ Jaè=$kú HÀãO "≥zÛOKåÅh, HÍÑ¶‘`À@Å∞ ˘eyOz#@ì~Ú Õ "å\Ö’ Ñx KÕã∞Î#fl "åiH "Õ~ Ñ#∞Å∞ HõeÊOKåÅhW`åºk '+~° «∞Å∞— ‰õÄ_® Pk"åã‘ ãÅÇ =∞O_»e ÃÑ\ìOk.

#+ìÑiÇ~°O Z=iH™êÎ~°∞? ÕxH™êÎ~°∞? QÆ#∞Å∞, á¶êºHõìs <≥ÅH˘ÅÊÉ’ÜÕ∞Éèí∂q∞Ö’ Ñ\ÏìÇÏ‰õΩ¯Ö=iÔH·<å LO>Ë "åiH P "Õ∞~°‰õΩ W™êÎ~°∞. ^•xH Pk"åã‘ãÅÇ =∞O_»e +~° «∞ J=ã~°O ÖË Œ∞. #∂~à◊√¡QÍ J=∞Å∞Ö’ L#fl Éèí∂q∞ ¿ãHõ~°K«@ìO LO_»<Õ LOk. HÍh J_»qÃÑ·# Pã≤Î ÇÏ‰õΩ¯ ÖË‰õΩO_® r=<å è•~°O á⁄O Õ"å~°∞J<Õ‰õΩÅ∞O\Ï~°∞. "åiH U ~°Hõ"≥∞ÿ# #+ìÑiÇ~°O W™êÎ~°∞? zO «Ñe¡ U*hûÖ’xi[~üfi á¶êÔ~ãπìÖ’ Ñ\Ïì ÖË‰õΩO_® áÈ_»∞ =º=™êÜ«∞O KÕ¿ã HÀO Œ∞ (™ê=∞O «)‰õΩ@∞OÉÏÅ∞ KåÖÏ L<åfl~Ú. XHõ"Õà◊ "åà◊¡‰õΩ ‰õÄ_® #+ìÑiÇ~°O W"åfiÅx Pk"åã‘ãÅÇ =∞O_»e f~å‡#O KÕã≤<å "åà◊¡HÑC_çKÕÛ¿ãÎ ~ÑÙ i[~üfi á¶êÔ~ãπìÖ’ K«@ìq~°∞ ŒúOQÍ=º=™êÜ«∞O KÕ¿ã "å~°O Œ~°∂ =∂#∞H˘=∞‡O>Ë #+ìÑiÇ~°O J_»∞QÆ∞`å~°∞ HÍ|\ìgÅ∞ HÍ Œx „ÑÉèí∞ «fiO J#^•? x~åfiã≤ «∞Å‰õΩ Wk™êÎ=∞h Jk™êÎ=∞h "≥Ú Œ\’¡XÑÊO^•Å∞ KÕã∞H˘x "åix `˘ÅyOKÕã≤ P «~°∞"å « P XÑÊO ŒO K≥Å¡ Œh,K«@ìq~°∞ Œú=∞h, HÀ~°∞ì f~°∞Ê‰õΩ q~°∞ Œú=∞h ÖËHõáÈ Õ ÃÑ¶·<å<£û âßY JÉèíºO «~°O≥eÑ≤O Œh K≥Ñ≤Ê P¿Ñã≤# L ŒO`åÅ∞ Zxfl ÖË=Ù? H˘ «ÎQÍ ZO.ZÖò.ZÅ~Ú# Pk"åã‘

âßã#ãÉèí∞ºÅ‰õΩ ≥eÜ«∞HõáÈ=K«∞Û#∞ QÍh áê «"åiH ≥eÜ«∞^•?áÈ_»∞ =º=™êÜ«∞"≥ÚHõ >Ë HÍ Œ∞. J_»q ãOÑ Œ ¿ãHõ~° Pk"åã∞Å‰õΩ

KåÖÏ r=<å è•~°O HõeÊã∞ÎOk. P‰õΩÅ∞, HÍÜ«∞Å∞, Ñà◊√¡, Hõ„~° ¿ãHõiOz "å~°∞r=#O ãOáêkOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. ^•xH #+ìÑiÇ~°O Z\Ï¡ W™êÎ~°∞? Z=iHõxW™êÎ~°∞? bAHKÕÛ Éèí∂=ÚÅÖ’ x=ã≤OKÕ"å~ HÍHõ ^•xH "≥Å∞ÑÅ LO_Õ"å~°∞


‰õÄ_® JHõ¯_» r=<å^è•~°O á⁄O^Œ∞`«∂ LO\Ï~°∞. "åi#O^Œih QÆ∞iÎOz#+ìÑiÇ~°O W=fi_»O [iQ Ñ<Õ<å?

L^ÀºQÍÅ∞ J «ºkèHõOQÍ Pk"åã∞ÅH W"åfiÅx ‰õÄ_® ãÅÇ =∞O_»e+~° «∞ ÃÑ\ìOk. HÍh JHõ _» QÆ#∞Å∞ bA‰õΩ W=fiÉ’ÜÕ∞k ¢ÃÑ·"Õ\ò HõOÃÑhÅ‰õΩ.á¶êºHõìs Hõ@ìÉ’ÜÕ∞k U^À XHõ ¢ÃÑ·"Õ\ò HõOÃÑh. ¢ÃÑ·"Õ\ò ~°OQÆOÖ’ WÑÊ\^•HÍ U~°Hõ"≥∞ÿ<å i[~fi+#∂¡ ÖË=Ù. J «ºkèHõ L^ÀºQÍÅ∞ HÍ Œ∞ Hõ •, „ÑÉèí∞ «fi ~°OQÆOÖ’LO_Õ 6 âß «O i[~fi+<£ ‰õÄ_® Pk"åã∞Å‰õΩ ¢ÃÑ·"Õ\ò ~°OQÆOÖ’ LO_» Œ∞.

J@∞=O@ÑC_»∞ ãÅÇ =∞O_»e +~° «∞ J=∞Å∞ HÍ"åÅO>Ë bAÖ’<Õ„ÑÉèí∞ «fiO D xÜ«∞=∂xfl ~åÜ«∞=Åã≤ LO@∞Ok. JÑC_»∞ bA fã∞HÀ=_®xHU HõOÃÑh =ÚO^Œ∞‰õΩ ~åHõáÈ`Õ U=∞=Ù`«∞Ok? ÉÏÔH·û\ò Yx*Ïxfl '=$^ä•—áÈx=fi‰õÄ_» Œ#fl P~å@O QÆõ • D Q˘_»=‰õΩ =¸ÅO. =∞i JÑC_»∞ „ÑÉèí∞ «fiOP xÜ«∞=∂xfl =^Œ∞Å∞HÀ^•? =^Œ∞Å∞HÀ‰õΩO_® Pk"åã‘ ã¨ÅÇ¨ =∞O_»eJ_»∞¤Ñ_»∞ «∞O^•? ÖË • Ö’áê~ÚHÍsQÍ „ÑÉèí∞ «fi=¸, P HõOÃÑh ‰õÄ_»|Å∞‰õΩ¯x'J~°› « QÆÅ Pk"åã∞Å#∞ fã∞‰õΩO\ÏO— Jx bAÖ’ ~åã∞‰õΩO\Ï~°∞. P«~°∞"å « g∞ÔH=fiiH© J~°› « ÖË Œ∞ á⁄=∞‡O\Ï~°∞. =¸@Å∞ "≥∂¿ã HÍºA=Öò

HÍi‡‰õΩÅ∞QÍ =∂„ «O ÑxH˘™êÎ~°O\Ï~°∞. Wk Zxfl KÀ@¡ [~°QÆÖË Œ∞? `å=ÚPk"åã¨∞Å`À =∂\Ï¡_®=∞h, "å~°O`å JÅ∂ºq∞xÜ«∞O á¶êºHõìs, QÆ#∞Å∞U*hûÖ’ ~å"åÅx HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl~°h, L`åûÇÏOQÍ Z Œ∞~°∞ K«∂ã∞Î<åfl~°h ãÅÇ=∞O_»e ãÉèí∞ºÅ∞ J<åfl~°∞. Z=Ô~=i`À =∂\Ï¡_®~°∞, ZO «=∞Ok`À =∂\Ï¡_®~°∞J#fl K«~°ÛÖ’H áÈ‰õΩO_® D Jaè„áêÜ«∞O Pk"åã∞ÅÖ’ LO_»_»O ãÇÏ["Õ∞#x‰õÄ_® XÑCHÀ=K«∞Û. qâßYÑ@flO g èŒ∞ÅÖ’ HõxÑ≤OKÕ Jaè=$kú «=∞‰õΩ ‰õÄ_®HÍ"åÅx zO «Ñe¡ Pk"åã∞Å∞ HÀ~°∞HÀ=_»OÖ’ Pâ◊Û~°ºáÈ=Åã≤O Õg∞ ÖË Œ∞."å~°∞ âßâ◊fi`«OQÍ áÈ_»∞ H˘@∞ì‰õΩO@∂ ‰õΩO‰õΩ_»∞HÍÜ«∞Å∞ U~°∞H˘x lã≤ã≤H˜J=Ú‡‰õΩO@∂ | «HÍÅ<Õ HÀ~°∞‰õΩO\Ï~°x J#∞HÀ"åeû# J=ã~°O ÖË Œ∞.

HÍh D Pâ◊‰õÄ ~ÑÙ [~°QÆÉ’ÜÕ∞ ^•xH© áÈeHg∞ ÖË Œx ≥eã≤ ‰õÄ_®Jk ≥eÜ«∞x "åi Pâ◊#∞ J_»¤O ÃÑ@∞ì‰õΩx x~°‚Ü«∂Å∞ f¿ãã∞‰õΩ<Õ H“\ÖÏºxflU=∞<åe? *Ï~°öO_£ „áêO « áêi„âßq∞Hõ #QÆ~åÅ∞–~°∂~¯ÖÏ #∞O_ç \Ï\Ï#QÆ~ü^•HÍ L «Î~åO„ èŒ "åã∞Å‰õΩ ã∞Ñiz «"Õ∞. JHõ _» «=∞ Éèí∂=ÚÅ#∂ «=∞J_»qh QÆ#∞Å HÀãO á¶êºHõìsÅ HÀãO HÀÖ’Ê~Ú# Pk"åã∞Å∞ ZO « ã∞O Œ~°"≥∞ÿ#Jaè=$kúx á⁄O^•~°∞? JuH˘kÌ =∞Ok =∂„ «"Õ∞ Jaè=$kúÖ’ ÉèÏQÆ=∞Ü«∂º~°∞


QÍh JO «HõO>Ë KåÖÏ Z‰õΩ¯==∞Ok <Õ~° „ÑÑOK«OÖ’H <≥@ì|_®¤~°∞. H~å~ÚÇÏO «‰õΩÅ∞, =ºaèKå~°∞Å∞, ˘OQÆÅ∞, =∂Ñ¶≤Ü«∂Å J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ∞ JÜ«∂º~°∞."≥∞*Ïi\© J~°ú x~°∞^ÀºQÆÑÙ JÉèí„ Œ « À | «∞‰õΩÅ∞ D_»∞ã∞Î<åfl~°∞. D ãOQÆu≥eÜ«∞x ÃÑ Œ|Ü«∞Å∞ "åã∞Å∂, H˘Ü« º~°∞ "åã∞Å∂ QÆ#∞Å HÀãO, á¶êºHõìs

HÀãO Pâ◊QÍ<Õ Z Œ∞~°∞ K«∂_»=K«∞Û#∞ QÍHõ. J~Ú Õ<ÕO? "åà◊¡ J=∂Ü«∞Hõ åfixfl'„Ñ¨[Å HÀiHõ—QÍ ÉèÏqOz KåÖÏ f„= Ñ¨iÏ=∂Å∞ LO_»QÆÅ =∂~°∞ÊÅ∞PÇfix^•Ì=∂?

nx q[ « ãOQÆu J@∞Oz, „ÑÉèí∞ «fiO „Ñuáêkã∞Î#fl K«@ì ã=~°Å∞KÕÑ>Ëì âßã# ãO|O èŒ"≥∞ÿ# JkèHÍ~°O ~å¢+ì JÃãOc¡H LO^• JO>Ë ÖË Œ<ÕK≥áêÊe. ZÖò.\.P~ü K«@ìOÖ’x ÃãHõ∆<£ 3(1) (Z)#∞ ã=iOKåÅh, QÆ#∞Å∞,Yx*ÏÅ (xÜ«∞O„ «, Jaè=$kú) K«@ìO (ZO.ZO.P~ü._ç Ü«∂H±ì)Ö’x ÃãHõ∆<£ 11 (5)#∞ `˘ÅyOKåÅh „ÑÉèí∞ «fiO „Ñuáê Œ#. yi[<Õ «~° =º‰õΩÎÅ∞, ÖËHõ HõOÃÑhÅ‰õΩU*hûÖ’ Éèí∂=ÚÅ∞ bAH=fi_®xH W"Õ P@OHõ=∞h, g\x ~å¢+ì JÃãOc¡ã=iOKÕ¿ãÎ ãiáÈ «∞O Œh K«O„ ŒÉÏ|∞ J#∞‰õΩO@∞<åfl_»∞.

Jk „Éèí=∞. U*ˇhûÖ’ yi[<Õ`«~°∞Å‰õΩ Éèí∂=ÚÅ∞ „Ñ¨Éèí∞`«fiO U~°∂ÑOÖ’#∂ | ŒÖÏ~ÚOK«_®xH gÅ∞ ÖË Œ#fl x¿+ èŒO ~å*ÏºOQÆOÖ’<Õ LO Œxã∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì Jaè„áêÜ«∞Ñ_çOk. ~å*ÏºOQÆOÖ’x J~Ú Œ= Ã+_»∂ºÅ∞ ¿Ñ~å„QÍÑ¶π5(2) (Z), (a)ÖÖ’<Õ D x¿+ èŒO LO Œx [ã≤ìãπ ~å=∞™êfiq∞ ã=∞`å =~°ûãπ¿ãì\ò ˆHã¨∞Ö’ (1997) J<åfl~°∞. ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì Jaè„áêÜ«∞O K«O„^ŒÉÏ|∞‰õΩ#K«ÛHõáÈ=K«∞Û. #KåÛÅ#fl xÜ«∞=∞O Ug∞ ÖË Œ∞. HÍh ~å*ÏºOQÍxH˜ «∞k"åºMÏº#O WKÕÛ JkèHÍ~°O ã∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì‰õΩ =∂„ «"Õ∞ LOk, K«O„ ŒÉÏ|∞‰õΩ ÖË Œ∞.

HÍ|\˜ì `«# HÀiHõ‰õΩ P@OHõ=∞x =∞# =ÚYº=∞O„u ÉèÏqã¨∞Î#flK«@ìÑ~°"≥∞ÿ# xÜ«∞=∂Å∞ `˘ÅyáÈ"åÅO>Ë ~å*ÏºOQÆ ã=~° J=ã~°O. ~å¢+ìJÃãOc¡Å∞ ~å*ÏºOQÆ ã=~° KÕÜ«∞ÖË=Ù. x*ÏxH J~Ú Œ= Ã+_»∂ºÅ∞ ~å*ÏºOQÆ=∞øeHõ ãfi~°∂ÑOÖ’ ÉèÏQÆO HÍ|\ì D ~å*ÏºOQÆ ã=~° áê~°¡"≥∞O\ò‰õΩ ‰õÄ_®™ê èŒºO HÍHõáÈ=K«∞Û. ™ê~åOâ◊OÖ’, „Ñã∞Î « ~å*ÏºOQÆO L#flO « HÍÅO U*hûÖ’yi[<Õ «~°∞Å‰õΩ „ÑÉèí∞ «fiO Éèí∂=ÚÅ#∞ | ŒÖÏ~ÚOK«_®xH gÅ∞ ÖË Œ∞.

J~Ú<å–™êOÑ¶≤∞HõOQÍ K«∂¿ãÎ q[ « ÖËx Ñx, K«@ìÑ~°OQÍ K«∂¿ãÎ JkèHÍ~°OÖËx Ñxx KÕÜ«∞_®xH ~å¢+ì „ÑÉèí∞ «fiO ÑÓ#∞‰õΩOk. = ŒÌO>Ë, =∞i ~å¢+ìOÖ’xÉÏÔH·û\ò xˆH∆áêÅ∞ =$^ä•QÍ <ÕÅÖ’ LO_çáÈ=Åã≤O^Õ<å Jx „Ñ¨Éèí∞`«fiO


ŒÉÏ~Úã∞ÎOk. Õâ◊OÖ’x Ju ÃÑ ŒÌ ÉÏÔH·û\ò xH∆áêÅ∞ L «Î~åO„ èŒ U*hûÖ’L<åfl~Ú. J_»qx «qfi fã≤ áêi„âßq∞Hõ =Ú_çÖ’ÇÏ"≥∞ÿ# JÅ∂ºq∞xÜ«∂xfl«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∞_»O å#∞ HÀ~°∞‰õΩ<Õ 10 âß «O Jaè=$kú ~@∞‰õΩ ã∂\ÉÏ@ Jx

K«O„ ŒÉÏ|∞ Jaè„áêÜ«∞O. P Jaè=$kú „Ñ[Å HÀã"≥∞ÿ Õ =∂„ «O L «Î~åO„ èŒU*hûÖ’x Yx*Ïxfl ÑÓiÎ ™ê÷~ÚÖ’ "≥eHf¿ã PÖ’K«##∞ Hõ\ìÃÑ@ì=Åã≤O Õ.Jk Pk"åã∞Å rq`åxfl èŒfiOãO KÕã∞ÎOk. Ñiq∞ «"≥∞ÿ# Ñi=∂OÖ’ "≥eHfÜ«∞=K«∞Û HÍx J^≥·<å Pk"åã‘ ã¨Ç¨ÏHÍ~° ã¨OÑ¶¨∂Å ^•fi~å [~°QÆ_»"Õ∞Pk"åã∞Å‰õÄ =∞Ozk, ~å*ÏºOQÆ| Œú=¸ J=Ù «∞Ok.

JÑ¨C_»∞ "åà◊¡ ^ŒQÆæ~° JO`« ÃÑ@∞ì|_ç ZHõ¯_çk? Jx J_»∞QÆ∞`å~°∞.ÃÑ@∞ì|_ç^•s HõOÃÑhÅ~Ú`Õ =∂„`«O #∂~°∞âß`«O ÃÑ@∞ì|_ô `å"Õ∞ÃÑ@∞ì‰õΩO@∞<åflÜ«∂? J~Ú Œ∞ âß «O ÖËHõ Ñk âß «O `å=Ú ÃÑ@∞ìH˘x «H¯#kÉÏºO‰õΩÅ #∞O_ç ÖËHõ W «~° „ Œ=º ãOã÷Å #∞O_ç JÑC ≥K«∞Û‰õΩO@∞<åfl~Ú.Pk"åã‘ ãÇÏHÍ~° ãOÑ¶∂Å‰õΩ P J~Ú Œ∞ ÖËHõ Ñk âß «O „ÑÉèí∞ «fi"Õ∞ JÑCÃÑ@ì=K«∞Û. «H¯# ÃÑ@∞ì|_çH å<Õ Ãã‰õÄºi\© WzÛ ÉÏºO‰õΩÅ #∞O_ç WÑ≤ÊOK«=K«∞Û.

WO Œ∞Ö’ J™ê èŒº"Õ∞g∞ ÖË Œ∞, ãOHõÅÊ=ÚO_®ÅO Õ. P ãOHõÖÏÊxfl~å*ÏºOQÆO „ÑÉèí∞`åfiÅ Wëêì~ÚëêìÅ‰õΩ =kÖËÜ«∞‰õΩO_® ~å*ÏºOQÆOÖ’<Õ ~åã≤ÃÑ\ìOk ‰õÄ_®. Pk"åã∞Å „âıÜ«∞ã∞û HÀãO–Pi÷Hõ Jaè=$kú HÀãO, q^•ºÑ~°"≥∞ÿ#Jaè=$kú HÀãO, L^ÀºQÆ J=HÍâßÅ HÀãO–„Ñ ÕºHõOQÍ Œ$+≤ì ÃÑ\ì Hõ$+≤ KÕÜ«∂ÅxÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆO PiìHõÖòû 15 (4), 16 (4), 16 (4Z), 46, 243–_ç, 243–\,244, 335 ÅÖ’ P ÕtOzOk. Pk"åã∞Å‰õΩ "Õ∞Å∞ KÕÜ«∞_®xH U K«\Ïì#fl~Ú<åÑHõ # ÃÑ\ì P ÕâßÅ∞ *Ïs KÕÜ«∞=K«∞Û#x ~å*ÏºOQÆOÖ’x J~Ú Œ= Ã+_»∂ºÅ∞JO@∞Ok.

„Ñ¨Éèí∞`åfiÅ∞ JkèHÍ~°OÖ’H˜ =KÕÛk ~å*ÏºOQÆ P^ÕâßÅ#∞ J=∞Å∞KÕÜ«∞_®xH. "å\x «Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ<Õ ˘_ç¤ •~°∞Å∞ "≥uH Pk"åã∞Å#∞ ÖHõ KÕÜ«∞x'Jaè=$kú—x ™êkèOK«_®xH HÍ Œ∞.

=∂#= Ç¨Ï‰õΩ¯Å "ÕkHõ Hõ~°Ñ¨„ «O18 EÖˇ· 2000


J~Ú Œ= Ã+_»∂ºÅ∞#∂, Pk"åã¨∞Årq`åbfl ~°H˜∆OK«∞‰õΩO^•O ~°O_ç

„Ñ[ÖÏ~å!~å*ÏºOQÆOÖ’x J~Ú^Œ= Ã+_»∂ºÅ∞#∞ ã¨=iOK«_®xH˜

[~°∞QÆ∞ «∞#fl „ÑÜ«∞`åflÅ#∞ Z Œ∞~À¯=Åã≤OkQÍ q[Ñ≤Î KÕã∞Î<åflO.JO Œ∞Ö’ "≥Ú Œ\"≥∞@∞ìQÍ, P „ÑÜ«∞`åflxfl J_»∞¤H˘=∞‡x

~å¢+ìÑuH q[Ñ≤Î KÕ¿ã q#u Ñ„ «O ÃÑ·# ãO «HõO KÕÜ«∞=Åã≤OkQÍHÀ~°∞ «∞<åflO.

ã=~° „ÑÜ«∞ «flO =∞# ~å¢+ì =ÚYº=∞O„u P èŒfi~°ºOÖ’<Õ"≥Ú ŒÅ~ÚOk HÍ|\ì ^•xx J_»∞¤‰õΩ<Õ „ÑÜ«∞ «flO ‰õÄ_» =∞#"Õ∞"≥Ú Œ@ KÕÑ@ì_»O Lz «OQÍ LO@∞Ok.

J~Ú Œ= Ã+_»∂ºÅ∞Ö’ U=ÚOk? ^•xx ã=iOKåÅxK«O„ ŒÉÏ|∞ =O\"å~°∞ ZO Œ∞‰õΩ „ÑÜ«∞uflã∞Î<åfl~°∞? =∞#=∞O`åP „ÑÜ«∞`åflxfl ZO Œ∞‰õΩ =ºu~HOKåe?

J~Ú Œ= Ã+_»∂ºÅ∞ Pk"åã∞Å∞ "≥∞*Ïi\©QÍ LO_Õ U*hû„áêO`åÅ‰õΩ =iÎOKÕ q+Ü«∞O. Õâ◊OÖ’ ™ê è•~°OQÍ LxHÖ’ L#flK«\ÏìÅ∞ L#fl=Ù#fl@∞ìQÍ Pk"åã‘ „áêO`åÅ‰õΩ =iÎOÑKÕã≤#@ì~Ú ÕPk"åã∞Å‰õΩ #+ìO [~°QÆQÆÅ Œx =∞# ~å*ÏºOQÆHõ~°ÎÅ∞ QÆ∞iÎOzJ~Ú Œ= Ã+_»∂ºÅ∞#∞ ~°∂á⁄OkOKå~°∞.

L^•ÇÏ~°‰õΩ Õâ◊OÖ’ Z=Ô~·<å ZHõ _≥·<å (_»|∞ƒÅ∞O>Ë)Pã∞ÎÅ∞ H˘#∞HÀ¯=K«∞Û. ZHõ _»~Ú<å "åºáê~°O KÕã∞HÀ=K«∞Û J<Õk™ê è•~° K«@ìO. J^˘Hõ „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯ ‰õÄ_®.


HÍh P ÇÏ‰õΩ¯ U*hû „áêO`åÅÖ’ ‰õÄ_® Ü«∞ èÕK«ÛQÍ HõeÊOz#@ì~Ú Õyi[<Õ «~°∞Å∞ JHõ _» Pk"åã∞Å‰õΩ =∞#∞QÆ_Õ ÖË‰õΩO_® KÕÜ«∞QÆÅ~°∞. JO Œ∞=Å¡U*hûÖ’ Pk"åã∞Å Éèí∂q∞x W «~°∞Å∞ H˘#∞HÀ¯=_®xH gÅ∞ ÖË Œx ZÖò.\.P~üK«@ìO JO@∞Ok.

W@∞=O\ K«\ÏìÅ∞ W «~° q+Ü«∂ÅÖ’ ‰õÄ_® J=ã~°=∞=Ù`åÜ«∞x~å*ÏºOQÆHõ~°ÎÅ∞ QÆ∞iÎOKå~°∞. U K«\Ïì#fl~Ú<å U ~°∂ÑOÖ’, U "Õ∞~°‰õΩ U*hû„áêO`åÅ‰õΩ =iÎOÑ*ËÜ«∂Ö’ Pz «∂z x~°‚~ÚOz P "Õ∞~°‰õΩ ^•xx ã=iã∂ÎÖËHõ u~°QÆ~åã∂Î 'Ô~QÆ∞ºÖË+<£— *Ïs KÕ¿ã JkèHÍ~åxfl ~å*ÏºOQÆO ~å¢+ì QÆ=~°fl~üKÕuÖ’ ÃÑ\ìOk. J Õ J~Ú Œ= Ã+_»∂ºÅ∞Ö’x „Ñ è•# JOâ◊O. U*hûÖ’ 'âßOu,ã¨`«ÊiáêÅ#—Å#∞ ^Œ$+≤ ìÖ’ ÃÑ@∞ìH˘x ~å¢+¨ ì QÆ=~°fl~ü D JkèHÍ~åxflqxÜ≥∂yOKåÅx J~Ú Œ= Ã+_»∂ºÅ∞ JO@∞Ok.

WÑC_»∞ nxx U q èŒOQÍ ã=iOKåÅx =∞# áêÅ‰õΩÅ∞ „ÑÜ«∞uflã∞Î<åfl~°∞?W<åflà◊¥¡ =∞#"åà◊√¡ U=∞#∞‰õΩ<åfl~°O>Ë, 'âßOu, ã «ÊiáêÅ#—Å HÀãO

QÆ=~°fl~ü yi[<Õ «~°∞Å‰õΩ J#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ# Ô~QÆ∞ºÖË+<£Å∞ ‰õÄ_® *Ïs KÕÜ«∞=K«∞Û#x.'âßOu—, 'ã «ÊiáêÅ#— J<Õq JO ŒiH© ãO|OkèOz# q+Ü«∂Å∞QÍ HõxÑ≤™êÎ~ÚHõ •, «@ã÷"≥∞ÿ# =∂@Å∞QÍ HõxÑ≤™êÎ~Ú Hõ •, yi[<Õ «~°∞Å „ÑÜ≥∂[<åÅ‰õΩJ#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ# Ô~QÆ∞ºÖË+¨<£Å∞ KÕÜ«∞_®xH˜ Jq P@OHõ"≥∞O^Œ∞‰õΩ HÍ"åe?J#∞‰õΩ<åfl~°∞.

HÍh 1997Ö’ ã∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì 'ã=∞`å— Hã∞Ö’ J~Ú Œ= Ã+_»∂ºÅ∞#∞"åºMÏºxã∂Î U=∞xO ŒO>Ë 'âßOu, ã «ÊiáêÅ#— J<Õq Pk"åã∞Å ™ê=∂lHõPi÷Hõ „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ‰õΩ ã¨=∂<å~°÷Hõ"≥∞ÿ# =∂@Åx. JO^Œ∞=Å¡ Pk"åã¨∞Å„ÑÜ≥∂*<åÅ‰õΩ =ºu~Hõ"≥∞ÿ# Ô~QÆ∞ºÖË+<Õ¡g QÆ=~°fl~ü J~Ú Œ= Ã+_»∂ºÅ∞ HO Œ*Ïs KÕÜ«∞_®xH gÅ∞ÖË Œx P f~°∞Ê ~åã≤# [ã≤ìãπ ~å=∞™êfiq∞ J<åfl~°∞.

WÑC_»∞ nx<Õ ã=iOKåÅx =∞# áêÅ‰õΩÅ∞ „ÑÜ«∞uflã∞Î<åfl~°∞. 'Jaè=$kú—HÀãO U*hûÖ’ Éèí∂q∞x yi[<Õ «~°∞Å‰õΩ | ŒÖÏ~ÚOK«Hõ «ÑÊ Œx "åi "å Œ#.

ZO Œ∞HõO@?D Q˘_»=O`å =∞# qâßYÑ@flO lÖÏ¡ zO «Ñe¡ À "≥Ú ŒÅ~ÚOk. JHõ _»

ÉÏÔH·û\ò xH∆áêÅ∞ q™êÎ~°OQÍ L<åflÜ«∞h, "å\x «qfi fã≤ JÅ∂ºq∞xÜ«∞O«Ü«∂~°∞ KÕ¿ã Ö·Ãã<£û#∞ ¢ÃÑ·"Õ\ò HõOÃÑhÅ‰õΩ W=fiÉ’ «∞<åfl=∞h K«O„ ŒÉÏ|∞

^•^•ÑÙ XHõ ãO= «û~°O „H «O „ÑHõ\OKå_»∞. •xH «# áêsìH K≥Ok# Pk"åã‘ZO.ZÖò.UÅ#∞ ŒÉÏ~ÚOz XÑ≤ÊOKå_»∞.


'1 PÑ¶π 70— Jx =∂=¸Å∞QÍ Ñ≤Å=|_Õ ZÖò.\.P~ü K«@ì"≥ÚHõ >Ë nxHP@OHõO J#∞‰õΩ<åfl_»∞. U*hûÖ’ 'Z=fi~°∂— ‰õÄ_® yi[<Õ «~°∞Å‰õΩ Éèí∂q∞xU ~°∂ÑOÖ’#∂ | ŒÖÏ~ÚOK«_®xH gÅ∞ÖË Œx P K«@ìO JO@∞Ok. 'Z=fi~°∂—J<Õk =∞#∞+µÅH «ÑÊ „ÑÉèí∞`åfixH =iÎOK« Œx =∞# „ÑÉèí∞ «fiO ÉèÏqOzqâßYÑ@flO U*hûÖ’ H˘O «HÍÅO „H «O a~å¡"åà◊¡‰õΩ QÆ#∞Å «=fiHõO HÀãOÉèí∂q∞ bA‰õΩ W=fiQÍ, ã=∞ « J<Õ ãfiK«ÛùO Œ ãOã÷ HÀ~°∞ìÔHH¯Ok. 'Z=fi~°∂—JO>Ë „ÑÉèí∞ «fiO ‰õÄ_®#x "åkOzOk. =∞# ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì XÑCHÀÖË Œ∞QÍh ã∞„Ñ‘OHÀ~°∞ìXÑ¨C‰õΩxOk. „Ñ¨Éèí∞`«fi"≥∞ÿ<å ã¨ˆ~ U*ˇhûÖ’ yi[<Õ`«~°∞Å‰õΩ QÆ#∞Å#∞bAH=fi_®xH gÅ∞ ÖË ŒxOk. Wk 'ã=∞ «— Hã∞Ö’ [ã≤ìãπ ~å=∞™êfiq∞ WzÛ#f~°∞ÊÖ’x XHõ JOâ◊O.

P ãOQÆu =∂„ «O ≥Å∞ã∞‰õΩ#fl K«O„ ŒÉÏ|∞ ZÖò.\.P~ü K«\Ïìxfl ã=iOz'Z=fi~°∂— J<Õk „ÑÉèí∞`åfixH =iÎOK« Œx =∂i¿ãÎ ãiáÈ «∞O Œ#∞‰õΩ<åfl_»∞. P„Ñuáê Œ#‰õΩ «# áêsì ZO.ZÖò.ZÅ∞ "≥∞*Ïi\©QÍ L#fl Pk"åã‘ ãÅÇ =∞O_»eKÕ « XÑ≤ÊOKå_»∞.

J~Ú Õ [ã≤ìãπ ~å=∞™êfiq∞QÍi f~°∞ÊÖ’ Ô~O_»= JOâ◊O LO Œh, JkJ~Ú Œ= Ã+_»∂ºÅ∞‰õΩ PÜ«∞# WzÛ# "åºMÏº#=∞h =∂É’\"åà◊§=Ú QÆ∞~°∞ÎKÕâß=Ú. P "åºMÏº#O „ÑHÍ~°O „ÑÉèí∞ «fiO yi[<Õ «~°∞Å‰õΩ U*hûÖ’ Éèí∂=ÚÅ∞bA‰õΩ W=fi_®xH gÅ∞ÖË Œ#fl x¿+ èŒO ~å*ÏºOQÆOÖ’x J~Ú Œ= Ã+_»∂ºÅ∞Ö’<ÕLOk.

D ã¨OQÆu J~°÷=∞~Ú# `«~°∞"å`« K«O„^ŒÉÏ|∞ WÑ¨C_»∞ J~Ú^Œ=Ã+_»∂ºÅ∞ g∞ Œ<Õ Ñ_®¤_»∞. HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fiO ŒQÆæ~° «#‰õΩ#fl Ñ~°Ñux "å_»∞H˘xHO„ ŒQÆ#∞Å âßY KÕ « D ã=~° „Ñuáê Œ# ÃÑ\ìOKå_»∞. XHõ =∞Oz ÑxKÕÜ«∞_®xH "≥~Úº J|^•úÅ~Ú<å P_»=K«∞Û#x ÃÑ ŒÌÅ∞ K≥áêÊ~°O\Ï~°∞. Z=~°∞K≥Ñ≤Ê<å K≥ÑÊ‰õΩ<åfl J|^•úÅ∞ P_»_®xH K«O„ ŒÉÏ|∞‰õΩ JÉèíºO «~°"≥∞#fl_»∂ ÖË Œ∞HÍ|\ì XHõ ÃÑ ŒÌ J|^•úxfl ÑÙ<åk KÕã∞‰õΩx D „ÑÜ«∞`åflxfl ™êyã∞Î<åfl_»∞.

Õâ◊OÖ’x U*hû „áêO`åÅÖ’ ~°Hõ~°HÍÅ Yx*ÏÅ∞<åflÜ«∞h, 'ã=∞`å—f~°∞Ê „ÑHÍ~°O P Yx*ÏÅhfl =$ è•QÍ LO_çáÈ=Åã≤ =ã∞ÎO Œh, JÑC_çHõ ÕâßxHJaè=$kú LO_» Œh JO@∞<åfl_»∞.

Wk J| ŒúO. 'ã=∞`å— f~°∞Ê „ÑHÍ~°"≥∞ÿ<å, ZÖò.\.P~ü K«@ìO „ÑHÍ~°"≥∞ÿ<åU*hûÖ’ ¢ÃÑ·"Õ\ò HõOÃÑhÅ „Ñ"Õâ◊O =∂„ «"Õ∞ x+≤ ŒúO. „ÑÉèí∞ «fi ãOã÷Å∞, Pk"åã‘


ãÇÏHÍ~° ãOÑ¶∂Å∞ QÆ#∞Å «=fiHõO KÕÑ@ì=K«∞Û. J~Ú Õ Pk"åã∞Å rq`åxH©,r=<åxH© [~°QÆQÆÅ Çxx Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ìH˘x *Ï„QÆ «ÎQÍ, Ñiq∞ «OQÍ =∂„ «"Õ∞«=fiHõO KÕÑ@ì=K«∞Û. JO «"Õ∞~°‰õΩ Jk Pk"åã∞Å‰õΩ Láêkè ÖË • r=<å è•~°O

HõeÊOKÕ@@∞ì K«∂_»=K«∞Û. PK«~°Ü≥∂QÆº"≥∞ÿ# D „Ñ`åº=∂flÜ«∞O JO Œ∞ÉÏ\’¡LO_»QÍ 'WOHõ Yx*ÏÅhfl =$ ä•QÍ <ÕÅÖ’ LO_çáÈ=Åã≤O Õ#x ã∞„Ñ‘OHÀ~°∞ìJO@∞#flk— Jx J|^ŒúÑ¨Ù „Ñ¨Kå~°O KÕã¨∂Î ¢ÃÑ·"Õ\ò HõOÃÑhÅ∞ ÖÏÉèÏÅ∞Ñ¨O_çOK«∞HÀ=_»O HÀã¨O ~å*ÏºOQÍxfl ã¨=iOK«_®xH˜ =∞# áêÅ‰õΩÅ∞ÑÓ#∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. D ÖÏÉèÏÅ "Õ@ Pk"åã∞Å rq`åhfl r=<åhfl èŒfiOãOKÕÜ«∞QÆÅ Œ∞.

JO Œ∞H nxx =ºu~HOK«=∞x „Ñ[ÅO ŒiH© q[Ñ≤Î KÕã∞Î<åflO.

=∂#= Ç¨Ï‰õΩ¯Å "ÕkHõ Hõ~°Ñ¨„ «O15 Ñ¶≤„|=i 2001


<åºÜ«∂xH˜q ~ÀAÅ∞ HÍ=Ù

ÑtÛ=∞ QÀ^•=i lÖÏ¡ U*hû =∞O_»ÖÏÅÖ’ H˘<Õflà◊√§QÍ ™êQÆ∞ «∞#flJÅ[_»∞Å K«i„ « ~å¿ã ~ÀA =zÛ#ÑC_»∞ =∞# ~å¢+ì ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì‰õΩH˘xfl JH∆O «Å∞ «ÑÊHõ Ñ_» å~Ú.

U*ˇhû „áêO`åÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz =∞# ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì WzÛ#f~°∞ÊÅhfl XˆH ~°HõOQÍ ÖË=Ù QÍh, "≥Ú`«ÎO g∞^Œ J~Ú^Œ=Ã+_»∂ºÅ∞Ö’x qã¨Î$`«"≥∞ÿ# ãÖˆH∆=∞ ÖH∆ÍºÅ "≥Å∞QÆ∞Ö’ HÍHõãO„Ñ^•Ü«∞Hõ Pã≤Î K«\ÏìÅ "≥Å∞QÆ∞Ö’ U*hûh, U*hû K«\ÏìÅ#∂K«∂ã≤# ãO Œ~åƒùÖË Z‰õΩ¯= Jx K≥ÑCHÀ=K«∞Û. J~Ú Õ ãO„Ñ^•Ü«∞Hõ|∂~°∞˚"å ã≤qÖò K«\ÏìÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# <åºÜ«∞ ã≤^•úO`åxflãÇ≤Ï «O «$©HõiOz JO Œ∞Ö’ L#fl xÜ«∞=∂Å ÑikèÖ’ ‰õÄ_®P"≥∂^ŒhÜ«∞O HÍx P~°¤~°∞¡ =∞# ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì [_ô˚Å∞ *Ïs KÕã≤#ãO Œ~åƒùÅ∞<åflÜ«∞x QÆ∞iÎOz#ÑC_»∞... WHõ _»∞#flk H=ÖO <åºÜ«∞ã≤^•úO`« ãÖ|O^èŒ"≥∞ÿ# ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞Hõ`« HÍ^Œh, JO`«HõO>ËQÆ~°›hÜ«∞"≥∞ÿ# «Hõ∆ HÍ~°ÏÅ∞ L<åflÜ«∞h J~°÷=∞=Ù «∞Ok.

HÀ~°∞ìeKÕÛ '¿ãì— P~°¤~°¡ QÆ∞iOz JO^ŒiH© JO`À WO`À`≥Å∞ã¨∞#∞. ˆHã¨∞Ö’ `«∞k x~°‚Ü«∞O WKÕÛ Ö’Ñ¨Å `«Hõ∆ #+¨ìO[~°QÆ‰õΩO_® LO_ÕO Œ∞‰õΩ HÀ~°∞ìÅ∞ '¿ãì— P~°¤~°∞¡ Wã∞ÎO\Ï~Ú. 'WÑÊ\^•HÍ L#fl Ñiã≤÷ux =∂~°Û= Œ∞Ì— J<Õk ¿ãì P~°¤~°¡Ö’ Z‰õΩ¯= ÉèÏQÆOŒ~°≈#q∞KÕÛ `åv Œ∞. XH˘¯Hõ ™êi H˘kÌHÍÅO „H «O J=∞Å∞Ö’H


=zÛ# =∂~°∞Ê#∞ ÑHõ ‰õΩ `˘ÅyOz ^•xH =ÚO Œ∞ L#fl Ñiã≤÷ux '¿ãì— ^•fi~åÑÙ#~°∞ ŒúiOK«_»O [~°∞QÆ∞ «∞Ok. HÍh KåÖÏ HÍÅOQÍ LxHÖ’ L#fl q+Ü«∂Å#∞'¿ãì— ^•fi~å ÑHõ # ÃÑ@ì‰õÄ_» Œ<Õk ãO„Ñ^•Ü«∞Hõ ã≤ •úO «OÖ’x xÜ«∞=∂ÅÖ’XHõ\. «∞k x~°‚Ü«∞O KÕ¿ã@ÑC_»∞ ZO « áê « "å_»∞Hõ~Ú<å, PKå~°=∞~Ú<åK≥Å¡ Œx Õe Õ •xx H˘>ËìÜ«∞=K«∞Û. HÍh =∞ èŒºO «~° P~°¤~°¡Ö’ JÑÊ\H ã≤÷~°Ñ_çL#fl q+Ü«∂Å#∞ '¿ãì— KÕÜ«∞‰õÄ_» Œx ãO„Ñ^•Ü«∞Hõ <åºÜ«∞ ã≤ •úO «O K≥ÑÙÎOk.

J~Ú Õ =∞# ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì UO KÕã≤O^À K«∂_»O_ç. U*hû ~°∂ÑÙ~YÅ x~°‚Ü«∞OU<å_À „a\+π ÇÏÜ«∂OÖ’<Õ [iyOk. U*hû „QÍ=∂Å *Ïa`å P<å_Õ x~°‚Ü«∞OJ~ÚOk. 1950Ö’ ãfi «O„ « ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆO LxHÖ’H =zÛ# «~°∞"å «^•^•ÑÙ J Õ *Ïa`å#∞ ~å¢+ìÑu U*hû „QÍ=∂Å *Ïa`åQÍ *Ïs KÕâß~°∞. P„QÍ=∂ÅÖ’ U*hû K«\ÏìÅ∞ P<å\ #∞O_ç J=∞Å=Ù «∂<Õ L<åfl~Ú.

J@∞=O\k, 1980Å z=i ãO= «û~åÅÖ’ ÑtÛ=∞ QÀ^•=i lÖÏ¡Ö’xH˘xfl U*hû „QÍ=∂Å Ô~· «∞Å∞ '=∂ „QÍ=∂xfl U*hûÖ’ KÕ~°Û_»"Õ∞ «ÑC— JO@∂ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ i\ò Ñ≤\+<£Å∞ "ÕÜ«∞QÍ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì "å\x J_ç‡\ò KÕã∞HÀ=_»"Õ∞ HÍHõŒâßÉÏÌÅ∞QÍ Jxfl U*hû K«\ÏìÅ∂ J=∞Å~Ú# P „QÍ=∂Å‰õΩ ZÖò.\.P~ü

K«@ìO #∞O_ç 'q=ÚHÎ— HõeyOKÕ ¿ãì WzÛOk. rÅ∞QÆ∞q∞e¡ U*hûÖ’ yi[#–yi[<Õ «~° Ñ¶∞~°¬Å∞ "≥Ú ŒÅ~Ú# «~°∞"å « D Ñ¶∞~°¬‰õΩ =¸Ö"Õ∞q∞@x"≥uH Õ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì WzÛ# ¿ãì P~°¤~°¡x ÕeOk. J~Ú Õ J„Hõ=∞"≥∞ÿ# P '¿ãì— P~°¤~°¡#∞Z\Ï¡ WKåÛ=∞#fl „Ñâ◊fl "Õã∞‰õΩ#fl áêáêxH ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì áÈÖË Œ∞ HÍx, JÑÊ\H ¿ãìP~°¤~°¡#∞ =∂„ «O `˘ÅyOzOk.

^•x`À P „QÍ=∂ÅÖ’ ZÖò.\.P~ü K«\Ïìxfl J=∞Å∞ KÕã≤ Pk"åã∞Å‰õΩÉèí∂q∞ WÑ≤ÊOKÕ J=HÍâ◊O „ÑÉèí∞`åfixH HõeyOk. J~Ú Õ ZÑÊ\ ÖÏQÍ D ÑxÃãÊ+Öò _çÑÓº\© HõÖHõì~ü «# HÍ~åºÅÜ«∞OÖ’ ‰õÄ~˘Ûx 'Z=i HÍ~Ú`åÅ∞ "åà◊√¡fã∞H˘zÛ "åkOK«∞HÀO_ç— J<Õ Ñ ŒúuÖ’ KÕ¿ãÎ Pk"åã∞Å‰õΩ <åºÜ«∞O [~°QÆ ŒxPk"åã‘ L Œº=∞ ãOã÷Å∂ ÇÏ‰õΩ¯Å ãOÑ¶∂Å∂ JÉèíºO «~°O ≥e¿ÑãiH „ÑÉèí∞ «fi™È+Öò "≥ÖËÊù~ü âßY ZÖò.\.P~ü K«@ìO J=∞Å∞ QÆ∞iOz q=~°"≥∞ÿ# xÜ«∞=∂=oXHõ\˜ *Ïs KÕã≤Ok. Ô~"≥#∂º JkèHÍ~°∞Å∞ „QÍ=∂ÅÖ’ ‰õÄ~˘Ûx Éèí∂q∞ãO|O èŒ"≥∞ÿ# iHÍ~°∞¤ „Ñ[Å ã=∞Hõ∆OÖ’ aQÆæ~°QÍ K«kq •xx ÑijeOKÕ J=HÍâ◊OW~°∞ Ñ¨H∆ÍÅ‰õÄ W"åfiÅx P xÜ«∞=∂=o JO@∞Ok. XHõ ˆHã¨∞ qKå~°ãO Œ~°ƒùOQÍ, ~å¢+ì „ÑÉèí∞ «fiO D xÜ«∞=∂=o *Ïs KÕã≤# q+Ü«∞O ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì


Œ$+≤ìH ÕQÍ, [ã≤ìãπ a.Z<£.Z.™êfiq∞ P xÜ«∞=∂=o J=∞Å∞#∞ «# f~°∞ÊÖ’ÉèÏQÆO KÕâß~°∞. |∞\ÏìÜ«∞QÆ∂_≥O =∞O_»ÅOÖ’x XH XHõ „QÍ=∞OÖ’ Jk XHõ"≥∂ãÎ~°∞QÍ J=∞Å~ÚOk. JO «‰õΩ=ÚO Œ∞ yi[<Õ «~°∞Å∞ XÑC‰õΩ#fl •xHõO>ËH˘xfl =O ŒÅ ZHõ~åÅ∞ Z‰õΩ¯= "åi J„Hõ=∞ P„Hõ=∞Ö’ L#fl@∞ì ÕeOk.JO Œ∞=Å¡ WOHõ U „QÍ=∞OÖ’#∞ •xx J=∞Å∞ HÍxÜ«∞º‰õÄ_» Œx yi[<Õ «~°∞Å∞x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. JkèHÍ~° Ü«∞O„`åOQÍxfl JkeOz ÉˇkiOz HÀ@yiq^•º èŒ~°~å=Ù =O\ <åÜ«∞‰õΩÅ#∞ "å_»∞H˘x •xx J=∞Å∞ HÍ‰õΩO_® K«∂âß~°∞.

JÑ¨Ê\˜ˆH P xÜ«∞=∂=o [ã≤ìãπ ™êfiq∞ *Ïs KÕã≤# XHõ f~°∞ÊÖ’ÉèÏQÆ=∞~ÚOk HÍ|\ì, •xx J=∞Å∞ KÕÜ«∞HõáÈ=_»O HÀ~°∞ì kèHÍ¯~°O J=Ù «∞OkJx 'â◊HÎ— J<Õ ãOã÷ =∞m¡ HÀ~°∞ìÔHH¯Ok. D™êi [ã≤ìãπ ™êfiq∞ «# f~°∞Ê#∞Ñ¨Ù#~°∞^•…\˜OK«_»"Õ∞ HÍHõ, „Ñ¨Éèí∞`«fiO *Ïs KÕã≤# xÜ«∞=∂=o J=∞Å∞#∞Ñ~°º"ÕH∆OK«_®xH XHõ i>ÿ~°∞¤ lÖÏ¡ [_çx xÜ«∞q∞OKå~°∞.

D xÜ«∂=∞HÍxfl „Ñ¨tflã¨∂Î yi[<Õ`«~°∞Å∞ JÑ¨Ê\˜ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì „Ñ¨^è•#<åºÜ«∞=¸iÎ ÉOz =ÚO Œ∞ i\ò JÑ‘ÊÖò "Õã≤ •xx '¿ãì— KÕ~ÚOKå~°∞. H=ÅOÑ~°º"ÕHõ∆Hõ JkèHÍi xÜ«∂=∞HÍxfl '¿ãì— KÕã≤#ÑÊ\H© "≥Ú «ÎOQÍ „ÑÉèí∞ «fiO „ÑHõ\Oz#xÜ«∞=∂=o J=∞Å∞<Õ ¿ãì KÕÜ«∞_»O [iyO Œx ÑtÛ=∞ QÀ^•=i lÖÏ¡ HõÖHõì~°∞,W «~° JkèHÍ~°∞Å∞ J#™êQÍ~°∞.

Wk "åãÎ=O HÍ Œx Pk"åã‘ ãOÑ¶∂Å∂ "åi „âıÜ≥∂aèÖÏ+µÅ∂ PO^Àà◊#KÕÜ«∞QÍ, ~å¢+ì „ÑÉèí∞ «fi ™êOÑ¶≤∞Hõ ãOH∆=∞ âßY HÍ~°º Œi≈ a™êfiÖòQÍ~°∞ q+Ü«∂xflÑijeOz Wk ã «º"Õ∞#x „QÆÇ≤ÏOz, ZÖò.\.P~ü K«@ìO J=∞Å∞ HÀãO „ÑÉèí∞ «fiOQÆ «OÖ’ „ÑHõ\Oz# xÜ«∞=∂=o J=∞Å∞‰õΩ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì WzÛ# ¿ãì P@OHõO HÍ Œh,P xÜ«∞=∂=o J=∞Å∞ H˘#™êQÆ=K«Ûh ã~°∞¯ºÅ~ü *Ïs KÕâß~°∞.

a™êfiÖò QÍiH ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì KÕ «<Õ "≥Ú\ìHÍÜ«∞ "Õ~ÚOKåÅx yi[<Õ «~°∞Å∞x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. [ã≤ìãπ ã∞ÉèÏ+ Ô~_ç¤, aèHõ∆Ñu QÍ~°¡ ÉOz =ÚO Œ∞ qKå~°[~°∞QÆ∞ «∞#fl XHõ Hã∞Ö’ a™êfiÖò QÍiH HÀ~°∞ì‰õΩ ~°=∞‡#fl `åv Œ∞ =zÛOk.ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì WzÛ# '¿ãì— "≥Ú «ÎO xÜ«∞=∂=oH =iÎã∞ÎO Œh, H=ÅO [ã≤ìãπ ™êfiq∞^•x J=∞Å∞ Ñ~°º"ÕHõ∆ HÀãO xÜ«∞q∞Oz# i>ÿ~ü¤ [_ç¤ xÜ«∂=∞HÍxH HÍ Œh[ã≤ìãπ ã∞ÉèÏ+Ô~_ç¤ „ÑHõ\Oz, 'D ™êÜ«∞O„ «OÖ’QÍ ™êOÑ¶≤∞Hõ ãOH∆=∞ âßYHÍ~°º Œi≈ *Ïs KÕã≤# ã~°∞¯ºÅ~ü#∞ "≥#H¯ fã∞HÀHõáÈ Õ J «#∞ HÀ~°∞ì kèHÍ¯~åxHáêÅÊ_ç#@∞ì ÉèÏq™êÎO— J<åfl~°∞. =ÚYOÖ’ <≥ «∞Î~°∞ K«∞Hõõ ÖË‰õΩO_® HÀ~°∞ì #∞O_ç


|Ü«∞\˜H˜ áÈ~Ú# a™êfiÖò QÍ~°∞ P ™êÜ«∞O„`«O 4 QÆO@Å Ö’Ñ¨Å `«#ã~°∞¯ºÅ~ü#∞ "≥#H¯ fã∞‰õΩO@∂ WOH˘Hõ ã~°∞¯ºÅ~ü *Ïs KÕâß~°∞. ZÖò.\.P~üK«@ìO J=∞Å∞ uiy ÃãÊ+Öò _çÑÓº\© HõÖHõì~°¡ HÍ~åºÅÜ«∂ÅÖ’H "≥o¡áÈ~ÚOk.

[ã≤ìãπ ã∞ÉèÏ+ Ô~_ç¤ HÀ~°∞ì #∞O_ç |Ü«∞@‰õΩ áÈ «∞#fl a™êfiÖò QÍi =ÚYOK«∂ã≤# "å~°O ŒiH© Wq Pk"åã∞ÅH HÍ Œ∞, ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì‰õΩ ‰õÄ_® =∞Oz ~ÀAÅ∞HÍ=xÑ≤OzOk. D q+¨Ü«∞O ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì QÆ∞iÎOKÕ Ö’Ñ¨Å WOÔHO`« =∞OkPk"åã∞Å∞ áÈbã∞ ÖÏsî ≥|ƒÅ∂ yi[<Õ «~° QÆ∂O_® QÆ∞OÑÙÅ ^•_»∞Å∂~°∞z K«∂_»=Åã≤ =ã∞ÎO^À!

„Ñ¨*Ï «O„ « "å~°Ñ¨„uHõ31 =∂iÛ 2001


JÅ∞ÃÑ~°∞QÆx K˘~°ÉÏ@∞

qâßYÑ@flO lÖÏ¡Ö’x «∂~°∞Ê Hõ#∞=∞Å ÃÑ· ÉèÏQÍ# qâßÅ"≥∞ÿ# U*hûLOk. P U*hû =∞ èŒº ÉèÏQÆOÖ’ L#fl zO «Ñe¡ QÆ « ãO= «û~°O"å~° ÎÅ‰õΩ ZH˜¯Ok. JHõ¯_» ÉÏ ÔH · û\ò Yx[O `«qfi fã≤JÅ∂ºq∞xÜ«∞O «Ü«∂~°∞ KÕÜ«∞_®xH˘Hõ yi[<Õ «~° áêi„âßq∞Hõ"Õ «Î‰õΩ Ö·Ãã<£û, bA W"åfiÅx ~å¢+ì „Ñ¨Éèí∞ «fiO f~å‡xOK«_»OQ˘_»=‰õΩ ^•i fã≤Ok. Wk g∞ "Õ∞Å∞ HÀã"Õ∞#x „ÑÉèí∞ «fiO ZO «|∞HÍ~ÚOz<å Pk"åã¨∞Å∞ Z^Œ∞~°∞ uiQÍ~°∞. T~°∂~å[#‡Éèí∂q∞x |Ç≤Ï+¨¯iOKå~°∞. ~å*ÏºOQÆO „Ñ¨HÍ~°O ‰õÄ_» P„ÑÜ«∞ «flO K≥Å¡ Œx ÇÏ‰õΩ¯Å ãOÑ¶∂Å∂ "å=∞ÑHõ∆ áêsìÅ∂ „ÑÉèí∞`åfixflÃÇÏK«ÛiOKå~Ú. K«O„ ŒÉÏ|∞ „ÑÉèí∞ «fiO JÑÊ\H P „ÑÜ«∞`åflxflq~°q∞OK«∞‰õΩ#fl>Ëì HõxÑ≤OzOk. HÍh H˘<åflà◊¡‰õΩ ~å*ÏºOQÍ<Õflã=iOz U*hû „áêO`åÅÖ’ 'Jaè=$kú— xq∞ «ÎO yi[<Õ «~°∞Å‰õΩÉèí∂=ÚÅ∞ JÑÊyOK«=K«∞Û#x J~Ú Œ= Ã+_»∂ºÅ∞Ö’<Õ ~å~ÚOKÕ„ÑÜ«∞ «flO HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fiO QÆ#∞Å âßY KÕ Õ "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\ìOzOk.

P „ÑÜ«∞ «flO =Úy¿ã =~°Hõ~Ú<å =∞# áêÅ‰õΩÅ∞ U*hû*’eH áÈ‰õΩO_® LO\Ï~°x PtOz# "åix Ñ≤zÛ"åà◊¡#∞ KÕã∂Î,D =∞ èŒº<Õ qâßYÑ@flO U*hûÖ’ 250 ZHõ~åÅ Éèí∂q∞x ã≤x=∂+¨Ø\˜OQ∑Å xq∞`«ÎO 'Jaè=$kú— KÕÜ«∞_®xH˜ XHõ HÍO„\ÏHõì~ü‰õΩJÑÊyOKåÅx ~å¢+ì „ÑÉèí∞ «fiO x~°‚~ÚOzOk. _»∞O„aQÆ∞_» =∞O_»Å


HO„ Œ ãg∞ÑOÖ’x D ã÷ÅOÖ’ ãÇÏ[OQÍ<Õ ã≤x=∂ +Ø\OQ∑‰õΩ J=ã~°"≥∞ÿ#ÇÏOQÆ∞Å∞<åfl~Ú. ÃÑ ŒÌ ÃÑ ŒÌ |O_»~åà◊¡ =∞ èŒº „Ñ=Ç≤ÏOKÕ ÃãÅÜÕ∞~°∞ LOk. P|O_»Å =∞ èŒº ÑQÆ∞à◊§Ö’ "≥Úez# Z «Î~Ú# K≥@∞¡<åfl~Ú. "≥#∞Hõ ÉÏH±„_®ÑπQÍã∞=∂~°~Ú# H˘O_», ^•xxO_® Ñ~°K«∞‰õΩ#fl ÑK«Û Œ#O L<åfl~Ú. W= «e"≥·ÑÙJ~°‰õΩÖ’Ü«∞ #∞O_ç áê_Õ~°∞‰õΩ áÈÜÕ∞ #Å¡\ å~°∞~À_»∞¤ LOk. •xH D=Å#∞#flÖ’Ü«∞Ö’ WHõ _˘Hõ\© JHõ _˘Hõ\© Z„~°\ ÃÑO‰õΩÅ`À S.\._ç.U "å~°∞ Hõ\ìzÛ#Wà◊¡ ã=Ú^•Ü«∂Å~Ú# Pk"åã‘ QÆ∂_≥OÅ∞ L<åfl~Ú.

D =∞ èŒº# WHõ _˘Hõ ã≤x=∂ fÜ«∞QÍ Jk 'ãÔHûãπ— J~ÚO ŒO@. WOH˘HõÑk ã≤x=∂Å∞ fã∞H˘x 'ãÔHûãπ— KÕã∞‰õΩO>Ë =∂„ «O Z=~˘ ŒÌO\Ï~°∞? Pk"åã∞Å∞‰õΩà◊√¡É’ «∞Å∞ HÍ~°∞. ã≤x=∂ \ÏH©ãπÖ’ «ÑÊ "Õ~ ZHõ _® ÑK«Ûx „ÑHõ$ux K«∂_»ÖËxÑ@ì"åã∞Å∞ _»∞O„aQÆ∞_» U*hûx ¢ã‘ <£ g∞ Œ K«∂_»_»O HÀãO Ñk ~°∂áêÜ«∞Ö’W~°"≥· ~°∂áêÜ«∞Ö’ WK«∞ÛHÀ=_®xH ã≤ ŒúOQÍ LO>Ë, P z#fl ™œMÏºhfl ^•xxPã¨~å KÕã¨∞‰õΩx ÖÏÉèÏÅ∞ á⁄O^Õ ã≤h "åºáê~åhfl x¿+kèOKÕ L^ÕÌâ◊OPk"åã∞ÅHO ÖË Œ∞. J~Ú Õ JO Œ∞HÀãO XHõ 250 ZHõ~åÅ#∞ H\Ï~ÚOz^•x K«∞@∂ì Œ_çHõ\ì 'K˘~°ÉÏ@∞^•~°∞¡ tH∆OK«|_»∞ Œ∞~°∞— Jx É’~°∞¤ ÃÑ\ì «=∞<ÕÅÖ’ «=∞<Õ Ñ~å~Ú"åà◊¡#∞ KÕÜ«∞_®xfl =∂„ «O =ºu~Hã∞Î<åfl~°∞.

XHõ J#∞Éèí"åxfl "åà◊√¡ *ÏÑHõO KÕã∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. „ÑMÏº « Ñ~åº@HõHO„ Œ"≥∞ÿ# ÉÁ„~åQÆ∞ÇÏÅ∞ _»∞O„aQÆ∞_»‰õΩ 20 H.g∞. Œ∂~å# L<åfl~Ú. JHõ _»ã¨Ç¨Ï[ h\˜ „Ñ¨"åÇ¨Ï"Õ∞ JO^Œ=∞~Ú# QÆ∞Ç¨ÏÅ#∞ ã¨$+≤ìOzO^Œx "≥Ú^Œ@QÆ∞iÎOzOk Pk"åã∞ÖË. "å~°∞ K≥¿ÑÎ<Õ „ÑÉèí∞ «fi JkèHÍ~°¡‰õΩ ≥eã≤Ok. WÑC_»kar @∂iãπì HO„ ŒO J~ÚOk. Pk"åã∞Å∞ P QÆ∞ÇÏÅ#∞ K«∂_®ÅO>Ë 8~°∂áêÜ«∞Å \ÔH¯\ò H˘x K«∂_®e.

JO Œ∞H, _»∞O„aQÆ∞_» ZO.P~ü.F XHõ ÑÓ@ ã~fi [iÑ≤ ÃÑ¶xûOQ∑ "ÕÜ«∞_®xHãÎOÉèÏÅ∞ áê «QÍ<Õ Pk"åã∞Å∞ "å\x Ñ‘Hã≤ Q˘_»= KÕâß~°∞. P «~°∞"å « XHõ~À[O`å èŒ~åfl [iÑ≤ U HÍO„\ÏHõì~ü#∂ WHõ _çH ~åx=fiO J<åfl~°∞.

zO`«Ñ¨e¡Ö’ ÉÏÔH·û\ò "≥∞ÿxOQ∑‰õÄ JÅ∂ºq∞xÜ«∞O á¶êºHõìsH© Éèí∂q∞W™êÎ=∞#flÑC_»∞ 'Pk"åã∞Å‰õΩ L^ÀºQÍÅ∞ =™êÎ~Ú— Jx Z~° K«∂Ñ≤OKå~°∞._»∞O„aQÆ∞_»Ö’ J@∞=O\ Çg∞ ‰õÄ_® Un W=fiÖË Œ∞. ã≤x=∂ +Ø\OQ∑ÅHÀãO ~°H∆ « ã÷ÅOQÍ =∂iÛ „ÑHõ$u HõeÊOz# ÇÏOQÆ∞Å∞ HÍHõ J Œ#OQÍ XHõ[Åáê «"≥∂ =∞~˘Hõ PHõ~°¬À HõeÊOKÕ D |$ÇÏ`å¯~°ºO H˘kÌ ~ÀAÅ∞ H˘kÌ =∞OkH


‰õÄe KÕã∞‰õΩ<Õ J=HÍâ◊O W¿ãÎ Z‰õΩ¯=. P «~°∞"å « XHõ "åKü=∞<£, XHõ =∂bq∞#Ç "Õ~ Pk"åã‘ L^ÀºQÆ∞Ö=~°∂ J=ã~°O HÍ~°∞.

J~Ú<å J~°‰õΩÖ’Ü«∞, ÉÁ„~åQÆ∞ÇÏÅ∞ Ñ~åº@Hõ HO„^•Å∞QÍ =∂i#"≥·<åxfl HõàÏ¡~å K«∂ã≤# P „áêO «ÑÙ Pk"åã∞Å∞ D ~°Hõ"≥∞ÿ# 'Jaè=$kú— =Å¡"Õ~ Z=iH U „ÑÜ≥∂[<åÅ∞<åfl «=∞‰õΩ =∂„ «O Ug∞ ŒHõ Œx „QÆÇ≤ÏOKå~°∞.J~°‰õΩÖ’Ü«∞Ö’ ÇÏŸ@à◊√¡ q[Ü«∞"å_» "åà◊¡q. @∂iã∞ìÅ ÑÙÏº# Jaè=$kú K≥Ok#z<åfl z`«Hõ "åºáê~åÅhfl H˘O_» kQÆ∞= „QÍ=∂Å‰õÄ Ñ¨@ìÏÅ‰õÄ K≥Ok#yi[<Õ «~°∞Åq. JÑC_»ÑC_»∞ =zÛáÈÜÕ∞ JO Œ"≥∞ÿ# q Õj HÍ~°¡#∞ K«∂¿ã ÉèÏQÆºOq∞#Ç Pk"åã∞Å‰õΩ =zÛO Õg∞ ÖË Œ∞. `å"Õ∞g∞ HÀÖ’Ê‰õΩO_» W «~°∞Å‰õΩq<À Œ=¸ P^•Ü«∞=¸ Hõey Õ Pk"åã∞Å∞ ‰õΩà◊√¡H˘<Õ"å~°∞ HÍ~°∞ QÍx Ñ~åº@HõJaè=$kú Ñ¶ë`«OQÍ „Ñ¨Hõ\˜`«"≥∞ÿ#g J„Ñ¨Hõ\˜`«"≥∞ÿ#g J<ÕHõ ãïÇ¨Ï^Œ∞ÌÅ∞U~°Ê_» å~Ú. JO Œ∞=ÖË¡ ÉÁ„~å QÆ∞ÇÏÅ∞, J~°‰õΩÖ’Ü«∞ Ñ~åº@Hõ HO„^•Å∞QÍJaè=$kú K≥O Œ_»O Ñ@¡ Pk"åã∞ÅÖ’ H˘O « x~°ã# LOk.

D =∞ èŒº =∞# ~å¢+ì „ÑÉèí∞ «fiO 'q[<£ 2020— #=¸<å Jaè=$kúÖ’ÉèÏQÆOQÍ Ñ~åº@Hõ Ñi„â◊=∞‰õΩ HO„^•Å∞QÍ ZOK«∞‰õΩ#fl =¸_»∞ „áêO`åÅÖ’qâßYÑ@flO lÖÏ¡ XHõ\. J~°‰õΩÖ’Ü«∞ ÖÏO\q WOHÍ «Ü«∂~°=Ù`åÜ«∞x nxÉèÏ=O. J~Ú`Õ „Ñ¨Hõ$uÖ’ ˆH=ÅO–'P‰õΩÖ’ P‰õΩ<≥·, Ñ¨Ù=ÙfiÖ’ Ñ¨Ù=Ùfi<≥·—J#fl@∞ì–| «Hõ_»O HÍ‰õΩO_® ^•xÃÑ·# ÃÑ@∞ì|_ç ÃÑ\ì ÖÏÉèÏÅ∞ ãOáêkOK«QÆÅÑi„â◊=∞ XHõ Ñ~åº@Hõ Ñi„â◊"Õ∞ HÍ Œ∞, "Õ~q ‰õÄ_» L<åfl~Ú. ã≤h Ñi„â◊=∞"å\Ö’ XHõ\. JO Œ∞=Å¡ _»∞O„aQÆ∞_»Ö’ "≥Ú ŒÅ~Ú# „ÑÜ«∞ «flO qâßYÑ@flOU*hûÖ’x W «~° KÀ@¡ ‰õÄ_» [~°Q˘K«∞Û.

Wk ZÖò.\˜.P~ü K«\ÏìxH© ~å*ÏºOQÆOÖ’x J~Ú^Œ= Ã+_»∂ºÅ∞‰õÄã∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì 'ã=∞ « Hã∞—Ö’ WzÛ# "åºMÏº<åxH =ºu~HõO. J~Ú Õ 'ÉÏÖ’¯—¢ÃÑ·"Õ\©Hõ~° ãÖ^Œ~°ƒùOQÍ P "åºMÏº#O uiy ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì ÑïjÅ#Ö’H˜áÈ~ÚOk. Jk ã~°~Ú# "åºMÏº#"Õ∞#x ã∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì JO@∞O^• ÖËHõ ^•xxHÍ Œx H˘ «Î ã∂„fHõ~° KÕã∞ÎO^• J<Õk K«∂_®e. „Ñã∞Î «O <åºÜ«∞™ê÷<åÅ∞„Ñ Œi≈ã∞Î#fl "≥·Yix |\ì K«∂¿ãÎ Ô~O_»= •xH J=HÍâ◊O Z‰õΩ¯= LO ŒxÑ≤ã∞ÎOk.J~Ú Õ ã∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì XHõ"Õà◊ «# áê « Jaè„áêÜ«∂xH Hõ@∞ì|_ç L<åfl, =∞#áêÅ‰õΩÅ∞ ~å*ÏºOQÍxfl ã=iOK«_®xH ãÇ≤Ï «O ã≤ ŒúOQÍ L<åfl~°∞ HÍ|\ì z=iHÑ¶e «O XHõ>Ë HÍQÆÅ Œ∞.


HÍ|\ì _»∞O„aQÆ∞_»Ö’ Pk"åã∞Å∞ "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\ì# z#fl L Œº=∂xHÃÑ ŒÌ J~°÷"Õ∞ LOk. =∂~°QÆÅ ã∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì "≥·Yih, ~åQÆÅ ~å*ÏºOQÆ ã=~°#∂HÍ Œx "å~°∞ U*hû ÃÑ·# «=∞‰õΩ#fl ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ HÍáê_»∞HÀQÆÅ~å? «=∞O «@`å=Ú HÍáê_»∞HÀÖËHõ áÈ=K«∞Û. =∞i „Ñ*Ï «O„ « â◊‰õΩÎÅhfl P áÈ~å\Ïxfl «=∞kQÍÉèÏqOz =ÚO Œ∞‰õΩ #_çÑ≤OK«_®xH ã≤ ŒúOQÍ L<åflÜ«∂?

„Ñ¨*Ï «O„ « "å~°Ñ¨„uHõ26 "Õ∞ 2001


~å*ÏºOQÆ ã¨∂„`åÅ Hõ<åflHÍO„\ÏHõì~°¡ „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ∞ q∞#fl

'Pk"åã‘ „áêO`åÅÖ’ Pk"åã‘ ã¨fiÜ«∞OáêÅ#— J<Õ _ç=∂O_»∞H˘kÌH˘kÌQÍ HÍ~°º~°∂ÑO •eÛ JO «Ö’<Õ JO «iOzáÈÜÕ∞ ã∂K«#Å∞HõxÑ≤ã∞Î<åfl~Ú.

Éèí∂iÜ«∂ Hõq∞\© ã¨∂K«#Å#∞ J#∞ãïOz áê~°¡"≥∞O@∞1996Ö’ XHõ K«@ìO KÕÕã≤Ok. Wk H=ÅO K«@ìO HÍ Œ∞. ~å*ÏºOQÆã=~°Ë. JO «‰õΩ =ÚO Œ∞ ÑOKå~Úf ~å*ò =º=ã÷‰õΩ ~å*ÏºOQÆOÖ’™ê÷#O HõeÊã¨∂Î KÕã≤# 73= ~å*ÏºOQÆ ã¨=~°#∞ Ã+_»∂ºÅ∞¤„áêO`åÅ‰õΩ (=∂=¸Å∞ ÑïÉèÏ+¨Ö’ 'U*ˇhû— „áêO`åÅ‰õΩ)=iÎOÑ*Ë¿ã K«@ìO Wk.

Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅ∞ QÆÅ ~å¢+ì K«@ì ãÉèíÅ∞ Ã+_»∂ºÅ∞¤„áêO « „QÍ=∂Å ÑOKå~ÚfÅ‰õΩ 'ãfiÜ«∞O áêÅ<åkèHÍ~åÅ∞— «QÆ∞suÖ’ HõeÊã¨∂Î ™ê÷xHõ „Ñ¨ÏoHõÅÃÑ·#, "å\˜H˜ J=ã¨~°=∞ÜÕ∞º=#~°∞Å ÃÑ·# xÜ«∞O„ «ÏkèHÍ~åxfl ÑOKå~ÚfÅ KÕuÖ’#∂ „QÍ=∞ãÉèíÅ KÕuÖ’#∂ ÃÑ\ÏìÅx K«@ìO JxOk. Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅÖ’Éèí∂q∞ ¿ãHõ~° KÕ¿ã@Ñ¨C_»∂, x~åfiã≤`«∞Å‰õΩ Ñ¨Ù#~å"åãÖHõeÊOKÕ@Ñ¨C_»∂ ÑÖKå~Úfh, „QÍ=∞ã¨Éèí#∂ ãÖ„Ñ¨kOKåÅxJxOk. QÆ#∞Å Ö·Ãã#∞ûÅ∂ bAÅ∂ WKÕÛ =ÚO Œ∞ „QÍ=∞ãÉèí ÖËHõ„QÍ=∞ ÑOKå~Úf ã∂K«#Å∞ «ÑÊHõ fã∞HÀ"åÅx JxOk. z#fl«~°Ç h\ =#~°∞Å x~°fiÇÏ ÑOKå~ÚfÅH JÑÊyOKåÅOk.


z#fl «~°Ç J@g L «Ê «∞ÎÅ Ü«∂[=∂#ºO, =∞ ŒŒºx¿+ è•xfl J=∞Å∞ KÕ¿ãJkèHÍ~°O, Éèí∂q∞ Ñ¨~å~¸Hõ~°#∞ xÅ∞Ñ¨Ù^ŒÅ KÕ¿ã JkèHÍ~°"Õ∞ HÍHõÑ~å~¸Hõ~° K≥Ok# Éèí∂q∞x ^•x JãÅ∞ Ü«∞[=∂x J~Ú# Pk"åã≤HJÑÊyOKÕ JkèHÍ~°O, „QÍ=∞OÖ’ [iQ JOQÆ_çx x~°fiÇ≤ÏOKÕ JkèHÍ~°O, Jxfl™ê=∂lHõ ~°OQÍÅÖ’x ãOã÷ÅÃÑ·#, ã≤|ƒOk ÃÑ·# J[=∂~Ú+‘ KÕ¿ã JkèHÍ~°OÑOKå~ÚfÅ‰õÄ, „QÍ=∞ ãÉèíÅ‰õÄ W"åfiÅx ‰õÄ_® K«@ìO JxOk.

D K«@ìO HõeÊOKÕ 'ãfiÜ«∞O ÑiáêÅ#— ZO « ãOÑÓ~°‚"≥∞ÿ# Œ<Õ K«~°ÛH˘OK≥O¿ãÑÙ ÑHõ # ÃÑ_» •O. „Ñã∞Î « q+Ü«∞O Uq∞@O>Ë, D K«@ìO KÕã≤J~Ú Õà◊§~Ú<å nx J=∞Å∞ WOHÍ "≥Ú ŒÅ∞ HÍÖË Œ∞. U*hû „áêO`åÅ „QÍ=∂ÅÑOKå~ÚfÅ‰õÄ „QÍ=∞ ãÉèíÅ‰õÄ D JkèHÍ~åÅ∞ HõeÊOKÕ „Ñ„HÜÕ∞ WOHÍ ãiQÍæ"≥Ú ŒÅ∞ HÍÖË Œ∞. x*ÏxH, D K«@ìO "Õ∞~°H ãfiÜ«∞O áêÅ# HõeÊOz<å JkKåÖÏ Œ∂~°O áÈ «∞Ok. ãÇÏ[ =#~°∞Å∞ ã=∞$kúQÍ L#fl Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅÖ’qK«ÛÅq_ç ÀÑ≤_ôH J_»∞¤Hõ@ì Ñ_»∞ «∞Ok. HÍh P „Ñ„HÜ«∞#∞ ÑÓiÎQÍ Pq+¯iOKÕÖ’ÑÖË ^•xH «∂@∞¡ á⁄_çKÕ „ÑÜ«∞`åflÅ∞ "≥Ú ŒÅÜ«∂º~Ú.

x*ÏxH 1996Ö’ áê~°¡"≥∞O@∞ D K«@ìO KÕÜ«∞_®xH =ÚO Õ, 1994Ö’<Õ=∞# ~å¢+ì „ÑÉèí∞ «fi ™È+Öò "≥ÖËÊù~ü âßY r"À 30 J<Õ P Õâßxfl *Ïs KÕã≤Ok. U*hû„QÍ=∂ÅÖ’ KÕÑ>Ëì Jxfl Jaè=$kú Ñ#∞Å#∂ Pi÷Hõ Ñi=∂O`À xq∞ «ÎO ÖË‰õΩO_®™ê÷xHõ =∞Ç≤ÏàÏ =∞O_»Å∞Å∞, h\ qxÜ≥∂QÆ •~°∞Å ãOÑ¶∂Å∞, Ü«Ú=[# ãOÑ¶∂Å∞,„QÍ=∞ Jaè=$kú ãOã÷Å∞ =ÔQ·~åÅ‰õΩ JÑÊyOKåÅh, JO Œ∞ xq∞ «ÎO qq èŒ „ÑÉèí∞ «fiâßYÅ WO[h~°∞¡ „Ñ[Å‰õΩ ™êOHuHõ tHõ∆ W"åfiÅh D r"À JO@∞Ok. JO>ËU*hûÖ’ ¢ÃÑ·"Õ\ò HÍO„\ÏHõì~°¡ K˘~°ÉÏ@∞‰õΩ J=HÍâ◊O ÖË‰õΩO_® KÕã≤Ok.

Jaè=$kú Ñ#∞Å#∞ JÑÊyOK«_»"Õ∞ HÍHõ, Jaè=$kúH ãO|OkèOz# q è•#ÖËHõ „ÑÏoHõ ~°K«# ‰õÄ_® Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅÖ’ „QÍ=∞ Jaè=$kú ãOã÷ÅJ[=∂~Ú+‘Ö’<Õ [~°QÍÅx P «~°∞"å « (1999Ö’) *Ïs KÕã≤# r"À 20Ö’„ÑÉèí∞ «fiO JxOk. D r"À ^•fi~å „QÍ=∞ Jaè=$kú ãOã÷‰õΩ '„QÍ=∞ Pk"åã‘Jaè=$kú ãOã÷— (q.\._ç.U) Jx ¿Ñ~°∞ =∂~åÛ~°∞. P U*hû „QÍ=∞OÖ’ XHõ"Õà◊yi[<Õ «~°∞Å∞ L<åfl, "åiH JO Œ∞Ö’ KÀ@∞ LO_» Œ∞, ãÉèíº «fiO LO_» Œ∞.„QÍ=∞OÖ’x Pk"åã∞Å∞ =∂„ «"Õ∞ q.\._ç.UÖ’ ãÉèí∞ºÅ∞.

W@∞=O\ r"ÀÅ∞ L<åflÜ«∞x ãQÆ@∞ Pk"åã¨∞ÅH HÍ Œ∞, Pk"åã‘ãOÑ¶∂Å HÍ~°ºHõ~°ÎÅ‰õΩ ãÇ≤Ï «O KåÖÏ =~°‰õΩ ≥b Œ∞. J@∞=O\ r"À *Ïs KÕÜ«∞_»"Õ∞


Z‰õΩ¯=#∞‰õΩ<Õ „ÑÉèí∞ «fiO ^•xx „Ñ[Å‰õΩ ≥eÜ«∞*ËÜ«∞_»O ‰õÄ_®<å J#fl@∞ìT~°∞‰õΩO@∞Ok. J~Ú#ÑÊ\H© ~å¢+ìOÖ’x H˘xfl U*hû „áêO`åÅÖ’ D r"ÀÅ∞H˘O « "Õ∞~°‰õΩ J=∞ÅÜ«∂º~Ú. Jaè=$kú „ÑÏoHÍ ~°K«#ÃÑ·# Pk"åã¨∞Å‰õΩJ[=∂~Ú+‘ ~åÖË Œ∞ QÍh, K≥~°∞=Ù Hõ@ìÅ =∞~°=∞‡ «∞ÎÅ #∞O_ç a\ ~À_»¡ x~å‡O^•HÍ qq èŒ Ñ#∞efl Pk"åã‘ q.\._ç.UÅH JÑÊyOz# „áêO`åÅ∞ ~å¢+ìOÖ’L<åfl~Ú. P =∞~°=∞‡ «∞ÎÅ∂, x~å‡ÏÅ∂ Pk"åã∞Å∞ Jã=∞~°÷OQÍ KÕ™ê~°xZ=fi~°∂ J#ÖË Œ∞. J~Ú Õ ã=∞ãº Jk HÍ Œ∞ Hõ •! ã≤qÖò HÍO„\ÏHõì~°¡‰õΩ K≥O Œ=Åã≤#ÖÏÉèÏÅ∞ Pk"åã‘ Jaè=$kú ãOã÷Å áêÅ∞ HÍ=_»O ãÇ≤ÏOK« «~°=∂!

x*ÏxH 'ãfiÜ«∞O ÑiáêÅ#—Ö’ W^˘Hõ z#fl JOâ◊O =∂„ «"Õ∞. Éèí∂q∞|^ŒÖÏ~ÚOÑ¨Ù K«@ìO J=∞Å∞ÃÑ·<å, Jaè=$kú „Ñ¨ÏoHÍ ~°K«#ÃÑ·# ‰õÄ_»J[=∂~Ú+‘ Pk"åã∞Å KÕuÖ’H ~å"åe. JO ÕHÍHõ 1996 K«@ìO TÇ≤ÏOK«x=∞~˘Hõ JkèHÍ~°O ‰õÄ_® Pk"åã∞Å‰õΩ ŒHÍ¯e. Jk i[~üfi á¶êÔ~ãπì#∞ x~°fiÇ≤ÏOKÕJkèHÍ~°O. D JkèHÍ~åÅ`À áÈe¿ãÎ ã≤qÖò HÍO„\Ï‰õΩìÅ∞ z#fl q+Ü«∞"Õ∞.

J~Ú Õ P z#fl ÇÏ‰õΩ¯ ‰õÄ_® Pk"åã∞Å KÕuÖ’ LO_˘ ŒÌx ^˘~°Å∞x~°‚~ÚOKå~°∞. Z=~°∞ ZHõ _» g∞@Å∞ <˘HÍ¯~À ≥b Œ∞ QÍh ~å¢+ì „ÑÉèí∞ «fiO 1998Ö’r"À 90x *Ïs KÕã≤Ok. D r"À Jaè=$kú „ÑÏoHÍ ~°K«# ÃÑ·# Pk"åã‘ „QÍ=∞ãÉèíÅ xÜ«∞O„ « QÆ∞iOz XHõ =∂@ ‰õÄ_® =∂\Ï¡_» Œ∞. =∂\Ï¡_»HõáÈQÍ, ã≤qÖòÑ#∞Å∞ ãÇ≤Ï «O XHõ "≥∂`å Œ∞ q∞Oz#=~Ú Õ q.\._ç.UÅ‰õΩ W=fi‰õΩO_® >O_»~üÅ^•fi~å HÍO„\ÏHõì~°¡‰õΩ W"åfiÅx JO@∞Ok. ~À_»∞¤ Ñ#∞Å~Ú Õ "≥Ú «ÎOQÍ<Õ q.\._ç.UÅKÕu #∞O_ç f¿ãã≤ HÍO„\ÏHõì~°¡‰õΩ W"åfiÅO@∞Ok. D =∂~°∞Ê KÕÜ«∞_®xH „ÑÉèí∞ «fiOU HÍ~°=¸ K«∂ÑÖË Œ∞. ZHõ _≥·<å q.\._ç.UÅ‰õΩ W=fi@O =Å¡ #+ìO [iyO ŒxK≥ÑÊÖË Œ∞. K«Å¡QÍ r"À *Ïs KÕã≤ Pk"åã∞Å‰õΩ 'ãfiÜ«∞OáêÅ#— ¿Ñ~°∞ g∞ Œ WzÛ#P z#fl ÇÏ‰õΩ¯#∞ ãÇ≤Ï «O f¿ãã≤Ok.

1996Ö’ áê~°¡"≥∞O@∞ KÕã≤# K«@ìO x*ÏxH ~å*ÏºOQÆOÖ’ JO «~åƒùQÆOJ~Ú#ÑÊ\H© JÅ"ÀHõQÍ •xx Ju„Hõq∞OKÕ r"À *Ïs KÕã≤ J=∞Å∞ KÕÜ«∞_®xH„ÑÉèí∞ «fiO ã≤ ŒúÑ_çO ŒO>Ë "åiH ~å*ÏºOQÆ ã∂„`åÅ Hõ<åfl HÍO„\ÏHõì~°¡ „ÑÜ≥∂[<åÅ∞q∞#fl Jx J~°÷=∞=Ù «∞Ok!

xÑ¶∂ =∂ã¨Ñ¨„uHõU„Ñ≤Öò 2002


J@g"åã¨∞Å‰õΩ ÃÑ ŒÌ=ÚÑ¨C

Õâ◊OÖ’x i[~üfi J_»=ÙÅÖ’ 30 ÅHõ∆Å ZHõ~åÅ∞ J<åº„HÍO`«OJ~Ú=Ù<åflÜ«∞h, P K˘~°ÉÏ@∞^•~°¡O Œ~°h ÃãÃÑìO|~ü 30 Ö’ÑÅ`˘ÅyOz "ÕÜ«∂Åh HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fi „Ñ è•# J@g JkèHÍi („Ñ≤xûÑÖòpÑ¶π Hõ#û~fi@~ü PÑ¶π á¶êÔ~ãπì) "Õ∞ <≥Å 8= Õn# XHõ ã~°∞¯ºÅ~ü *ÏsKÕ™ê_»∞. J_»=ÙÅ#∞ „ÑÉèí∞ «fiO «# Pã≤ÎQÍ „ÑHõ\OK«∞‰õΩ#fl <å_ÕJq 'J<åº„HÍO «O— JÜ«∂ºÜ«∞x Pk"åã∞Å∞ J#∞H˘x LO\Ï~°∞.Z\ÁpÛ XHõ _Õ\ò ÃÑ\ì J_»=ÙÅ #∞O_ç D JuÃÑ ŒÌ K˘~°ÉÏ@∞ •~°∞#∞`˘ÅyOz "Õ¿ã JkèHÍ~°O, J=HÍâ◊O Pk"åã∞Å‰õΩ ÖË Œ∞. ÃãÃÑìO|~ü30 •\áÈ~Ú Ô~O_»∞ "å~åÅ∞ QÆ_çKå~Ú. Õâ◊OÖ’x U ~å¢+ì=¸ Dã~°∞¯ºÅ~ü#∞ J=∞Å∞ KÕÜ«∞ÖË Œ∞. Wk ÅHõ∆ÖÏk =∞Ok Pk"åã∞Å‰õΩãO|OkèOz# ã=∞ãº Jh, JHõ™ê‡ «∞ÎQÍ "åà◊¡O Œih ˘ÅyOKåÅO>ËHõ+ì=∞h =∞# K«O„ ŒÉÏ|∞ „ÑÉèí∞ «fi"Õ∞ JÉèíºO «~°O ≥eÑ≤O ŒO>Ë HO„ Œ„ÑÉèí∞ «fi J@gâßY JkèHÍi WzÛ# P Õâ◊O ZO « ≥eq «‰õΩ¯==º=Ç~°"≥∂ J~°÷O J=Ù «∞Ok. J~Ú Õ D ≥eq «‰õΩ¯= «#O J@gâßYÖ’ "≥Ú^ŒÅ∞ HÍÖË^Œ∞. ^•x =¸ÅO ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì „Ñ¨^è•#<åºÜ«∞=¸iÎ H~åÊÖò QÍi "≥·YiÖ’ LOk. PÜ«∞#‰õΩ J@g ãO~°Hõ∆KåÖÏ W+ìO. J_»=ÙÅ#∞ #~°H˘ ŒÌx Z=~°∞ Hã∞ "Õã≤<å "≥#HÍ =ÚO Œ∂K«∂_»‰õΩO_» '¿ãì— Wã∞ÎO\Ï_»∞. J_»=ÙÅ#∞ HÍáê_˘ ŒÌx Z=~°∂ J#~°∞.Jq ÉÏQÆ∞O>Ë Ñ~åº@‰õΩÅ‰õÄ Ñ~åº=~°ÏxH© ‰õÄ_® =∞Oz Œx


JO ŒiH© ≥Å∞ã∞. J~Ú Õ J_»=ÙÅO>Ë Ñ~åº=~°O =∂„ «"Õ∞ HÍ Œ∞. J_»=ÙÅÖ’|uH =∞#∞+µÅ∞ ‰õÄ_® L<åfl~°∞. "åà◊§Ö’ JkèHõÉèÏQÆO Pk"åã∞Å∞. „ÑÑOK«OÖ’Ñ~åº=~°O èŒfiOãO HÍ=_®xH "åà◊√§ U ~°HõOQÍ#∂ ÉÏ èŒ∞ºÅ∞ HÍ~°∞. "Õ~"åà◊√§Ü«∞ äÕK«ÛùQÍ Ñ~åº=~°Ïxfl èŒfiOãO KÕ¿ãã≤, WÑC_»∞ Ñ~åº=~°O ÉÏQÆ∞Ñ_®ÅO>ËJ_»=ÙÅ∞ ÉÏQÆ∞O_®e HÍ|\˜ì J@g"åã¨∞Å |`«∞‰õΩÅ g∞^Œ POHõ∆Å∞ÃÑ_» å=∞#_»O „áê äŒq∞HõOQÍ J<≥·uHõO, JÉèíºO «~°Hõ~°O.

JO « „áê äŒq∞Hõ ™ê÷~ÚÖ’ q+Ü«∂xfl K«∂ã≤ WÑC_»∞ KÕÜ«∞QÆeyO Õg∞ÖË Œx–HÍÅK«„HÍxfl "≥#H¯ uÑÊÖË=∞x–J#∞‰õΩ<åfl J@g ãO~°Hõ∆#∂ J@g"åã∞Å r=<åhfl Ô~O_»∞ áê~å≈fiÅ∞QÍ ÉèÏqOz Ô~O_çO\h HÍáê_Õ Ñ ŒúuÖ’q è•# ~°K«# KÕÜ«∂Åx J_»QÆ_»OÖ’ J"åãÎqHõ « Ug∞ ÖË Œ∞. JO Œ∞Ö’#∂ PJ@g "åã∞Å∞ J «ºkèHõOQÍ Pk"åã∞Å~Ú#ÑC_»∞ D ÃÇÏK«ÛiHõ#∞ J"åãÎqHõOJ#_»OÖ’ JãÖË J~°÷O ÖË Œ∞. Zãπ.ã≤, Zãπ.\ Hõq∞+#~üQÍ LO_ç# a._ç. â◊~°‡QÍ~°∞D HÀO #∞O_ç J_»=ÙÅ∞–Pk"åã∞Å∞ J#fl JOâßxfl K«∂_»\ÏxH ÑÓ#∞H˘xKåÖÏ q=~°"≥∞ÿ# x"ÕkHõ#∞ 1990Ö’ HO„ Œ „ÑÉèí∞`åfixH ã=∞iÊOKå~°∞. JÑÊ\’¡J@g âßY ^•xx P è•~°O KÕã∞‰õΩx ã~°∞¯ºÅ~ü <≥O. 13–1/90–ZÑ¶π Ñ≤ (1)#∞O_ç ZÑ¶π Ñ≤ (6) ^•HÍ #O|~°∞¡ QÆÅ P~°∞ P ÕâßÅ∞ *Ïs KÕã≤Ok. 1980ÃãÃÑìO|~ü 25‰õΩ =ÚO Œ∞ #∞O_ç J_»=ÙÅÖ’ Éèí∂=ÚÅ∞ J#∞Éèíqã∞Î#fl "åiHJÑÊ\ „ÑÉèí∞ «fi „Hõ=∞|núHõ~° q è•<åxH Ö’|_ç i[~üfi á¶êÔ~ã∞ìÖ’ Ñ\Ïì á⁄O ÕÇÏ‰õΩ¯ HõeÊã∂Î, P ÑikèÖ’H ~åx "åiH ÇÏ‰õΩ¯Å∞ ÖË • «QÆ∞ ~°∂ÑOÖ’ÑÙ#~å"åãO HõeÊOKÕ ÅHõ∆ºO`À P P~°∞ P ÕâßÅ∞ ~°∂á⁄OkOK«|_®¤~Ú. D 12ãO= «û~åÅÖ’ „ÑÉèí∞`åfiÅ∞ D P ÕâßÅ#∞ J=∞Å∞ KÕã≤# áêáê# áÈÖË Œ∞.WÑC_»∞ P P~°∞ P ÕâßÅÖ’ "≥Ú Œ\ ^•xx =∂„ «O „Ñ™êÎqã∂Î (JO>Ë 1980JHÀì|~ü 25 HõO>Ë =ÚO Œ∞ #∞O_ç J_»q Éèí∂=ÚÅ#∞ J#∞Éèíqã∞Î#fl "åiHÇÏ‰õΩ¯Å∞ HõeÊOKÕ J=HÍâßxfl =∂„ «O q∞yeOz) •x ÑikèÖ’H ~åx "å~°O Œih|Å „ÑÜ≥∂QÆO`À ˘ÅyOKåÅx HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fi „Ñ è•# J@g JkèHÍi P ÕâßÅ∞*Ïs KÕ™ê_»∞. ã∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì ^•xx P"≥∂kOKÕ „Ñ=∂ ŒO LOk. x*ÏxH 25JHÀì|~ü 1980 HõO>Ë =ÚO Œ∞ #∞O_ç J@g Éèí∂=ÚÅÖ’ L#fl "åiH ‰õÄ_»ÇÏ‰õΩ¯ÖÁ™êÎÜ«∞#fl Éèí~À™ê Ug∞ ÖË Œ∞. "å~°∞ JÑÊ\ #∞O_ç JHõ _» L<åfl~°#_®xHP è•~°"Õ∞q∞\? 1980H =ÚO Œ∞ J@g ã≤|ƒOk "åiÃÑ·# K˘~°ÉÏ@∞^•~°∞¡ JO@∂ˆHã¨∞ #"≥∂^Œ∞ KÕã≤ L#fl@ì~Ú`Õ J^Õ ~°∞A=O@! U HÍ~°OQÍ#~Ú<å–


ŒÜ«∞=Å¡<À JO « L#fl «O HÍx W «~° HÍ~°ÏÅ =Å¡<À – J@g ã≤|ƒOk Hã∞#"≥∂ Œ∞ KÕã≤ LO_»HõáÈ Õ JO Õ ãOQÆ «∞Å∞. JO Õ HÍ‰õΩO_® 1980 HõO>Ë =ÚO Œ∞#∞O_ç L#fl ‰õΩ@∞O|O P «~°∞"å « Ñ≤Å¡Å∞ "Õ~°∞ Ñ_»_»O =Å¡ Ô~O_»∞ =¸_»∞‰õΩ@∞OÉÏÅ~Ú LO@∞Ok. "åà◊¡‰õΩ ‰õÄ_» Éèí∂q∞ HÍ"åe HÍ|\ì "åà◊√¡ ÑHõ <ÕWOH˘OK≥O J_»q H˘@∞ìH˘x LO\Ï~°∞. WÑC_»∞ ^•x #∞O_ç "åà◊¡#∞ `˘ÅyOzg∞ ÑÓsfi‰õΩÅ∞ H˘@∞ì‰õΩ#fl Éèí∂q∞ g∞ Œ<Õ Zxfl «~åÅ~Ú<å g∞~°∞ | «HÍeJO>Ë "å~O HÍ"åe. "Õ~ ÑÙ#~å"å™êxfl QÆ∞iOz PÖ’zOKÕ ÉÏ èŒº « „ÑÉèí∞`åfixHÖË ŒO>Ë "åÔ~Hõ _» Kå"åe?

1990Ö’ *Ïs KÕã≤# ã~°∞¯ºÅ~ü‰õΩ =ÚO Œ»∞ 1988 *ÏfÜ«∞ J@g q è•#O„ÑHõ\OKå~°∞. JO «‰õΩ =ÚO Œ∞ 1980Ö’ J@g ãO~°Hõ∆ K«\ÏìxH XHõ q=~°KÕ~åÛ~°∞. D q è•<åÅÖ’#∂ q=~°ÅÖ’#∂ Ö’áêÅ∞ KåÖÏ L#flÑ¨Ê\˜H©,J_»=ÙÅ ã¨O~°Hõ∆ Pk"åã¨∞Å r=#O`À ã¨xflÇ≤Ï`«OQÍ =Ú_çÑ¨_ç L#flq+Ü«∞=∞#fl ãÊ$ÇÏ LO_çOk. 'Pk"åã‘— J#fl Ñ ŒO „ÑÜ≥∂yOK«‰õΩO_» J@gãO~°Hõ∆ QÆ∞iOz =∂\Ï¡_»_»O WÑC_»∞ "≥Ú Œ\™êi [~°∞QÆ∞ «∞#flk. J@g âßMËHÍ Œ∞ ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì ‰õÄ_» WÑ¨C_»∞ J Õ ÉèÏ+¨ =∂\Ï¡_»∞ «∞#flk. J@g âßYã~°∞¯ºÅ~üÖ’ ZHõ _® Pk"åã‘ J#fl =∂@ ÖË Œ∞. 'K˘~°ÉÏ@∞^•~°∞¡— Jx =∂„ «"Õ∞J<åfl~°∞. |Ü«∞\˜#∞O_ç =zÛ J_»q Éèí∂=ÚÅ#∞ Œ∞~å„Hõ=∞ KÕã≤#"å~°∂'K˘~°ÉÏ@∞^•~¡—, â◊ åÉÏÌÅ∞QÍ J_»=ÙÅÖ’ LO@∞#fl Pk"åã∞Å∂ 'K˘~°ÉÏ@∞^•~¡—. =∂ J_»=ÙÅÖ’ #∞"Õfi ÃÑ ŒÌ K˘~°ÉÏ@∞^•~°∞ Jx „ÑÉèí∞`åfixfl Pk"åã∞Å∞J#ÖËHõáÈ «∞<åfl~°∞ QÍh, JO>Ë „ÑÉèí∞ «fiO ŒQÆæ~° UO ["å|∞ LOk? ã∞„Ñ‘OHÀ~°∞ìãÇ≤Ï «O P ÉèÏ¿+ „ÑÜ≥∂yOK«_»O qâı+O. QÆ «OÖ’ J_»=ÙÅ∞, Pk"åã∞Å∞J#fl „Ñ™êÎ=# ZÑC_»∞ =zÛ<å Pk"åã∞Å | «∞‰õΩÅ QÆ∞iOz, '<åQÆiHõ «— "åi| «∞‰õΩÅÃÑ·# KÕã∞Î#fl ^•_ç QÆ∞iOz, Pk"åã∞Å ÇÏ‰õΩ¯Å ~°Hõ∆ q+Ü«∞OÖ’„ÑÉèí∞`åfixH L#fl ~å*ÏºOQÆÑ~°"≥∞ÿ# ÉÏ èŒº « QÆ∞iOz ã∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì =∂\Ï¡_Õk.WÑC_»∞ P ãÊ$ÇÏ ÖËâ◊=∞O « ‰õÄ_» ÖË‰õΩO_® J_»=ÙÅÖ’x K˘~°ÉÏ@∞^•~°¡ QÆ∞iOzUO KÕã∞Î<åfl~°x „ÑÉèí∞`åfiÅ#∞ QÆkÌOK«_»O "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\ìOk. ^•xx Pã~åKÕã∞H˘x J@g âßY D ã~°∞¯ºÅ~ü *Ïs KÕã≤Ok.

P~_Õà◊¡ HO Œ «q∞à◊<å_»∞‰õΩ K≥Ok# QÀ Œ=~°‡<£ u~°∞=∞Öòáê_£ J<Õ J «#∞HÀÜ«∞O| «∂Î~°∞ „áêO « J_»=ÙÅÖ’ |_® ã‡QÆ¡~°∂¡ Éèí∂q∞ HõÉÏ^•~°∂¡ J„Hõ=∞OQÍ„Ñ"Õtã∞Î<åfl~°h, „ÑÉèí∞ «fiO "åix P¿Ñ „ÑÜ«∞ «flO KÕÜ«∞_»O ÖË Œh P~ÀÑ≤ã∂Î


=∞„^•ã∞ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ Hã∞ "Õ™ê_»∞. =∞„^•ã∞ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì P Hã∞#∞ H˘>ËìÜ«∞QÍJ «#∞ •xx ã∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì‰õΩ fã∞‰õΩáÈÜ«∂_»∞. P Ñ¶≤~åº Œ∞#∞ ã∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì „Ñ è•#<åºÜ«∞=¸iÎQÍi ÉOz Õâ◊"åºÑÎ"≥∞ÿ# Hã∞QÍ =∂iÛ Jxfl ~°HÍÅ 'HõÉÏ^•~°∞Å#∂—`˘ÅyOKåÅx HO„ Œ ~å¢+ì „ÑÉèí∞`åfiÅÃÑ·# XuÎ_ç ÃÑ@ì™êyOk. 'HõÉÏ^•~°∞Å∞—Jx Ñ≤Å=|_Õ "åiÖ’ KåÖÏ ~°HÍÅ∞ LO\Ï~°h, JO Œ∞Ö’ XHõÔ~·# Pk"åã‘„Ñ*ÏhHÍxH P ¿Ñ~°∞ ÃÑ@ì_»"Õ∞ J<åºÜ«∞=∞h [ã≤ìãπ H~åÊÖò QÍiH `ÀK«HõHÍ Œ∞, P ã¨OQÆu "åiH˜ K≥¿ÑÊ <åºÜ«∞"å Œ∞Å∞ ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ìÖ’ ÖËHõ HÍ Œ∞.J@∞=O\˜ PÖ’K«#Å∞ KÕÜ«∞_»O J#=ã¨~°O Jx WÑ¨C_»∞ JO^Œ~°∂J#∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. =∞# ~å¢+ì „ÑÉèí∞ «fiO ÖÏQÆ W «~° ~å¢+ì „ÑÉèí∞`åfiÅ∞ ‰õÄ_»ÃãÃÑìO|~ü 30 Ö’ÑÅ 'K˘~°ÉÏ@∞^•~°¡—O Œih `˘ÅyOK«_»O ™ê èŒºO HÍ Œ<åfl~ÚHÍ|\ì „Ñã∞Î åxH D ã~°∞¯ºÅ~ü J=∞Å∞ PyOk. J~Ú Õ D <≥ÖÏY~°∞Ö’QÍQÀ Œ=~°‡<£ u~°∞=∞Öòáê_£ Hã∞Ö’ ã∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì «∞k f~°∞Ê WKÕÛ „Ñ=∂ ŒO LOk.P f~°∞Ê HÍiî#ºO «yæOK«_®xH Pk"åã∞Å «~°Ñ¶Ù# "åkã∞Î#fl ÖÏÜ«∞~°∞¡ KÕã∞Î#fl„ÑÜ«∞ «flO Ñ¶eOK«HõáÈ Õ Õâ◊"åºÑÎOQÍ Pk"åã∞Å‰õΩ ÃÑ ŒÌ =Ú¿ÑÊ ~å#∞Ok.

„Ñ¨*Ï «O„ « "å~°Ñ¨„uHõ14 JHÀì|~ü 2002


áÈÅ=~°O „áê*ˇ‰õΩì :WO`«HõO>Ë Ñ¶¨∞’~°O WOHÀ\˜ LO_»^Œ∞

[O «∞=Ù‰õΩ «ÖÏ `ÀHÍ LO\Ï~Ú. [O «∞=Ù ~°∂Ñ¨Ùˆ~YÅ∞ J~°÷OKÕã∞HÀ"åÅO>Ë «Å ŒQÆæ~° "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\ì `ÀHõ ^•HÍ ÑijeOK«_»O=∂#==∂„ «∞Å~Ú# "åiH ãÇÏ[O. ÀHõ ŒQÆæ~° "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ_» å#<Õ"å_çx =∂=¸Å∞QÍ "≥„i"å_»O\ÏO.

WÑ¨C_»∞ =∞#H˘Hõ =ÚYº=∞O„u =KåÛ_»∞. DÜ«∞#=º=™êÜ«∞^•~°∞Å‰õΩ Z\ì Ñiã≤÷uÖ’#∂ ™êQÆ∞h~°∞ W™êÎ#O@∞<åfl_»∞.ZÑÊ\ÔH·<å Çg∞ WzÛ# Jxfl „áê*‰õΩìÅ∂ Hõ>Ëì™êÎ#O@∞<åfl_»∞.Hõ_»∞ «∞<åfl_»∞ ‰õÄ_®. HÍh ÀHõ ŒQÆæ~° "≥Ú ŒÅ∞ ÃÑ_»∞ «∞<åfl_»∞. WkPÜ«∞# ™⁄O « q+Ü«∞=∞~Ú Õ "≥„i"å_»#∞‰õΩO Œ∞=Ú HÍh =∞#O Œiq+Ü«∞O HÍ|\ì =∞#efl "≥„i"åà◊¡#∞ KÕã∞Î<åfl_»#Hõ «ÑÊ Œ∞.

XHõ h\ áê~°∞ ŒÅ „áê*‰õΩì Hõ\ÏìÅO>Ë "≥Ú Œ@ hà◊√¡O_®e.^•xx "å_»∞‰õΩ<Õ ÇÏ‰õΩ¯ =∞#‰õΩO_®e. Wk "≥Ú@ì"≥Ú Œ\ q+Ü«∞O.P «~°∞"å « „áê*‰õΩìH˘Hõ „ÑÏoHõ LO_®e. Jk ™êOHuHõOQÍP"≥∂ ŒhÜ«∞O HÍ"åe. PÃÑ·# „áê*‰õΩìHõÜÕ∞º Y~°∞Û, •x =Å¡ =KÕÛ„Ñ¨Ü≥∂[<åÅ JOK«<å LO_®e. ^•x „Ñ¨HÍ~°O ‰õÄ_® JkP"≥∂ ŒhÜ«∞O HÍ"åe. „áê*‰õΩì =Å¡ J_»q =ÚxQ@@ì~Ú Õ HO„ ŒJ@gâßY P"≥∂ ŒO HÍ"åe. ZO « J_»q Éèí∂q∞ =Úxy Õ JO «Éèí∂q∞x J_»q ÃÑOÑ¨HÍxH˜ "Õ~˘Hõ KÀ@ JÑ¨ÊyOK«x^Õ ˆHO„^ŒJ@gâßY ™ê è•~°OQÍ P"≥∂ ŒO W=fi Œ∞. „áê*‰õΩì =Å¡ Pk"åã∞Å∞


x~åfiã≤ «∞ÖÜÕ∞º@@ì~Ú Õ HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fi ™êOÑ¶≤∞Hõ ãOH∆=∞ âßY P"≥∂ ŒO HÍ"åe.ÑÙ#~å"åãO QÆ∞iOz ZO`À H˘O « Çg∞ W=fix Õ P P"≥∂ ŒO ÅaèOK«_»OHõ+ìO.

Wq áêÅ<å xÜ«∞=∂Å „ÑHÍ~°O, K«@ìO „ÑHÍ~°O «ÑÊxãi q+Ü«∂Å∞.=ÚOÑÙ‰õΩ QÆ∞~°ÜÕ∞º „Ñ[Å ÑÙ#~å"åãO ‰õÄ_® K«@ìOÖ’ XHõ ÇÏHõ ~Ú LO>Ë=ÚOÑ¨Ù‰õΩ ã¨O|OkèOz# ã¨=∞„QÆ"≥∞ÿ# JOK«<å, =ÚOÑ¨Ù‰õΩ QÆ∞~°ÜÕ∞º"åiH˜HõeÊOK«É’ÜÕ∞ ÑÙ#~å"å™êxfl QÆ∞iOz ã=∞„QÆ"≥∞ÿ# JOK«<å ‰õÄ_® «ÑÊxãiJ~Ú LO_Õq. HÍh ÑÙ#~å"åãO XHõ ÇÏ‰õΩ¯ HÍHõáÈ=_»O ÉèÏ~° « Õâ◊ÑÙ K«\ÏìÅÖ’xJ «ºO « ÉÏ è•Hõ~°"≥∞ÿ# Ö’áêÅÖ’ XHõ\. J~Ú#ÑÊ\H© Wk JO «~åfÜ«∞OQÍQÆ∞iÎOÑÙ á⁄Ok# qÅ∞= HÍ|\ì =ÚOÑÙ, ÑÙ#~å"å™êÅ JOK«<å ‰õÄ_® =ÚO Œ∞QÍLO_®Åx „Ñ*Ï™êfiq∞Hõ L Œº=∂Å∞ JO@∞<åfl~Ú.

W=hfl J~Ú# «~°∞"å Õ „áê*‰õΩì x~å‡O "≥Ú ŒÅ∞ HÍ"åe. ^•xH>O_»~°∞¡ Ñ≤Å"åe, Ñx "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\Ïìe. HÍh ~å[âıY~°Ô~_ç¤ „ÑÉèí∞ «fiO "≥Ú Œ@K≥Ñ≤Ê# K«~°ºÖËg KÕÑ@ì‰õΩO_® <Õ~°∞QÍ >O_»~°∞¡ Ñ≤Å=_»O "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\ìOk. "ÕÅHÀ@∞¡ H\Ï~ÚOz HÍÅ=Å∞ «qfiã∂Î LOk. „Ñ è•# „ÑuÑHõ∆"≥∞ÿ# ≥Å∞QÆ∞ Õâ◊Oáêsì ‰õÄ_® „áê*‰õΩìÅ „Ñ„HÜ«∞#∞ `ÀHõ ŒQÆæ~° ZO Œ∞‰õΩ "≥Ú ŒÅ∞ ÃÑ_»∞ «∞<åfl=ÙJx J_»QÆ‰õΩO_® `å#∂ `ÀHõ ŒQÆæ~ K«~°Û ÃÑ_»∞ «∞#flk. >O_»~°¡Ö’ J„Hõ=∂Å∞,UHõÑHõ∆ "≥·Yi–„áê*‰õΩìÅ QÆ∞iOz [iQ UÔH·Hõ K«~°Û J~ÚOk.

«Å#∞ q_çzÃÑ\ì `ÀHõ ŒQÆæ~° "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\ì# ÉèÏs „áê*‰õΩìÅÖ’ XHõ\áÈÅ=~°O. JÑC_≥ÑC_À 1970ÅÖ’, 1980ÅÖ’ «Ü«∂~°∞ KÕã≤# „ÑÏoHõ «ÑÊP „áê*‰õΩì‰õΩ D =∞ èŒº «Ü«∂~°∞ KÕã≤# „ÑÏoHn ÖË Œ∞. JÑÊ\’¡ «Ü«∂~°∞KÕã≤#„ÑÏoHõ‰õΩ P"≥∂ Œ=¸ ÖË Œ∞. ZO « Éèí∂q∞ =Ú#∞QÆ∞ «∞O^À, ZO «=∞Okx~åfiã≤ «∞Å=Ù`å~À HõzÛ «"≥∞ÿ# JOK«<å P<å_»∂ ÖË Œ∞, D<å_»∂ ÖË Œ∞. P<å_»∞„Ñ¨Éèí∞`«fiO K≥Ñ≤Ê# JOK«<å ã¨~°~Ú#k HÍ^Œx, „Ñ¨Éèí∞`«fiO 213 „QÍ=∂Å∞=Ú#∞QÆ∞`åÜ«∞x JO@∞#flk HÍx x*ÏxH 276 „QÍ=∂Å∞ =Ú#∞QÆ∞`åÜ«∞xÃãO@~ü Ñ¶~ü ZHõ#q∞H± JO_£ ™È+Öò ãì_ôãπ (Ãããπ) Ñiâ’ èŒ# KÕã≤ ÕeÛOk.

WÑC_»∞ P =∂„ «O JOK«<å ‰õÄ_® ÖË‰õΩO_® =∞m¡ „ÑÉèí∞ «fiO áÈÅ=~°OÑ#∞Å∞ "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\ìOk. QÆ «OÖ’ ÑÙ<åk~åà◊√¡ "ÕÜ«∞_»O`À ãO «$Ñ≤Î K≥OkOk.D™êi HÍÅ=Å «=fiHõO L èŒ$ «OQÍ ™êQÆ∞ «∞#flk HÍ|\ì „áê*ˇ‰õΩì x[OQÍHõ>Ëì™êÎ~"≥∂#x =ÚOÑÙ‰õΩ QÆ∞iHÍQÆÅ „QÍ=∂Å „Ñ[Å∞ PO^Àà◊# K≥O Œ∞ «∞<åfl~°∞.


D <ÕÑ äŒºOÖ’ ÑtÛ=∞ QÀ^•=i, «∂~°∞Ê QÀ^•=i, Y=∞‡O lÖÏ¡ÖÖ’=ÚOÑÙ‰õΩ QÆ∞iHÍQÆÅ „áêO`åÅÖ’ =∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å "ÕkHõ Ñ~°º\OzOk. Pk"åã∞ÅãOÑ¶∂Å „Ñux èŒ∞Å`À Hõeã≤ KÕã≤# D Ñ~°º@#Ö’ "Õ∞=Ú „QÍ=∞ã∞ÎÅ`À q=~°OQÍ=∂\Ï¡_®=Ú. "åi „Ñã∞Î « rq « ã≤÷uQÆ «∞Å QÆ∞iOz, ~ÑÙ x~åfiã≤ «∞Å~Ú ÕHÀÖ’ÊÜÕ∞ r=<åxfl QÆ∞iOz, ÇÏ‰õΩ¯Å QÆ∞iOz "åix J_çy ≥Å∞ã∞‰õΩ<åfl=Ú.„áê*‰õΩì QÆ∞iOz "åi Jaè„áêÜ«∞O J_çQÍ=Ú, =∂‰õΩ `ÀzOk K≥áêÊ=Ú.

=ÚOÑÙ‰õΩ ãO|OkèOz# JkèHÍiHõ x"ÕkHõ Un ÖË Œ∞ HÍ|\ì `˘e<å\JOK«<åÅ##∞ãiOz 1996Ö’ 'Ãããπ— "å~°∞ „ÑHõ\Oz# iáÈ~°∞ì#∞ P è•~°OKÕã∞H˘x XHõ J=QÍÇÏ#‰õΩ ~å=_»O «ÑÊ KÕÜ«∞QÆeyOk ÖË Œ∞. P x"ÕkHõ „ÑHÍ~°OáÈÅ=~°O _®ºO Z «∞Î (ÑÓiÎ i[~åfiÜ«∞~ü ™ê÷~Ú–ZÑ¶π.P~ü.ZÖò) 150 J_»∞QÆ∞ÅHÍO@∂~üÖ’ LO@∞Ok. HÍ|\ì P HÍO@∂~ü =~°‰õΩ _®ºO‰õΩ ZQÆ∞=# #k"≥_»ÅÊ=Ù «∞Ok. P HÍO@∂~ü =~°‰õΩ #kH W~°∞"≥·ÑÙÖÏ hà◊√¡ xÅ∞™êÎ~Ú. J~Ú Õ'Ãããπ— x"ÕkHõ QÆ∞iÎOz#@∞ì ZÑ¶π.P~ü.ZÖò 150 J_»∞QÆ∞Å HÍO@∂~üÖ’ L#fl@ì~Ú Õ=ÚOÑÙ H=ÅO 150 J_»∞QÆ∞Å HÍO@∂~üH Ñiq∞ «O J=Ù «∞O Œx J#∞HÀ=_»Oã~°~Ú#k HÍ Œ∞. #kÖ’ „Ñ"åÇÏO "ÕQÆOQÍ L#flÑC_»∞, JÅÅ åH_ç L#flÑC_»∞WOHÍ Z‰õΩ¯= HÍO@∂~üÖ’ =ÚOÑÙ LO_»QÆÅ Œ∞ HÍ|\ì 160 J_»∞QÆ∞Å HÍO@∂~ü^•HÍ =Ú#∞QÆ∞ «∞O Œx JOK«<å "ÕÜ«∞_»O ã||∞. JO Õ HÍ‰õΩO_® HÍy «Og∞^Œ HÍO@∂~ü "Õã¨∞H˘x ^•x „Ñ¨HÍ~°O =∂„`«"Õ∞ =ÚOÑ¨Ù#∞ JOK«<å"Õ¿ã@@ì~Ú Õ JãO| Œú"≥∞ÿ# Ñiã≤÷u «Ö «Î=K«Ûx ‰õÄ_® Ãããπ x"ÕkHõ QÆ∞iÎOzOk.XHõ TiÖ’ á⁄ÖÏÅ∞ "≥Ú «ÎO =Úxy P"å™êÅ∞ =∂„ «O q∞QÆÅ=K«∞Û. JÑC_»∞P T~°∞ '=ÚOÑÙ „QÍ=∞O— HÍ ŒO>Ë Z\Ï¡? á⁄ÖÏÅ∞ "≥Ú «ÎO áÈQ˘@∞ìH˘x "åà◊¡Hõ _»U q èŒOQÍ | «∞‰õΩ`å~°∞? Wk Pk"åã∞Å „QÍ=∂Å‰õΩ Z‰õΩ¯=QÍ =iÎã∞ÎO ŒxÃããπ x"ÕkHõ QÆ∞iÎOzOk. "åi ™êQÆ∞Éèí∂=ÚÅ∞ #k X_»∞¤# LO\Ï~Ú. Wà◊√¡Z «∞Î g∞ Œ LO\Ï~Ú. #k "≥_»ÅÊ~Ú ™êQÆ∞Éèí∂=ÚÅ∞ =Úxy Wà◊√¡ q∞ye Õ"å~°Hõ _» LO_ç UO KÕã∞H˘x | «HÍe? UO ux Hõ_»∞ÑÙ xOÑÙHÀ"åe?

D q^èŒOQÍ q"ÕzOz 'Ãããπ— x"ÕkHõ 276 „QÍ=∂Å∞ =ÚOÑ¨Ù‰õΩQÆ∞~°=Ù`åÜ«∞x, JÑÊ\ ÖHõ Å „ÑHÍ~°O 27,798 ‰õΩ@∞OÉÏÅ∞, ÅH∆Í 17 "ÕÅ[<åÉèÏ x~åfiã≤ «∞Å=Ù`å~°x JOK«<å "Õã≤Ok. P x"ÕkHõ «Ü«∂~°~Ú XHõ Œâß|ÌOQÆ_çzOk HÍ|\ì „QÍ=∂Å∞ J<Õfl L<åfl ‰õΩ@∞OÉÏÅ ãOYº, [<åÉèÏ ÃÑiQLO\Ï~Ú.


=∞O_»ÖÏÅ "åsQÍ =ÚOÑ¨Ù „QÍ=∂Å∞

=∞O_»ÅO „QÍ=∂Å ãOYºY=∞‡O lÖÏ¡=~°~å=∞K«O„^•ÑÙ~°O 45‰õÄ#=~°O 48zO «∂~°∞ 17‰õΩ‰õΩ#∂~°∞ 34"ÕÖË~°∞áê_»∞ 39Éèí„^•K«ÅO 13|∂~°∞æOáê_»∞ 9ÑtÛ=∞QÀ^•=i lÖÏ¡áÈÅ=~°O 29«∂~°∞Ê QÀ^•=i lÖÏ¡ÕgÑ@flO 42

D „QÍ=∂Å [<åÉèÏÖ’ 47 âß «O Pk"åã∞Å∞, 15 âß «O Œo «∞Å∞,23 âß «O "≥#∞Hõ|_ç# ‰õΩÖÏÅ∞, 15 âß «O J„QÆ‰õΩÖÏÅ∞ Jx 'Ãããπ— JOK«<å"Õã≤Ok. zO`«∂~°∞, áÈÅ=~°O, "ÕÖË~°∞áê_»∞, ^ÕgÑ¨@flO, ‰õÄ#=~°O,=~°~å=∞K«O„^•ÑÙ~°O =∞O_»ÖÏÅÖ’ x~åfiã≤ «∞Å∞ HÍQÆÅ [<åÉèÏÖ’ Pk"åã∞Å∞ãQÆO HõO> Z‰õΩ¯=. ‰õΩ‰õΩ#∂~°∞, |∂~°∞æOáê_»∞ =∞O_»ÖÏÅÖ’ x~åfiã≤ «∞ÅÖ’"≥∞*Ïi\© Œo «∞Å∞.

=ÚOÑ¨O@∂ =¿ãÎ D „Ñ¨[Å∞ UO HÀÖ’Ê`å~°∞? XHõ Ç¨Ï‰õΩ¯QÍ UOá⁄O Œ∞`å~°∞? WHõ _Õ x~åfiã≤ «∞Å∞ HÍÉ’ÜÕ∞ "åiÖ’ Pk"åã∞Å‰õÄ W «~°∞Å‰õÄÕ_® =ã∞ÎOk. JO Œ~°∂ ZO`À H˘O « HÀÖ’Ê`å~°∞, JO ŒiH© „áê*‰õΩì =Å¡ #+ìO

LOk, ãO ÕÇÏ"Õ∞g∞ ÖË Œ∞. =∂ Ñ~°º@#Ö’ ÉèÏQÆOQÍ "Õ∞=Ú "ÕÖË~°∞áê_»∞ =∞O_»ÅHO„ ŒOÖ’ qÖËHõ~°∞Å ã=∂"Õâ◊O x~°fiÇ≤ÏOz#ÑC_»∞, "Õ∞=Ú K≥Ñ≤ÊO ŒO`å „â◊ ŒúQÍ~åã∞‰õΩ#fl qÖËHõ~°∞Å∞ P „â◊ Œú‰õΩ HÍ~°O "Õ∞=Ú J_»QÆ‰õΩO_®<Õ K≥áêÊ~°∞ '=∞O_»ÅHO„ ŒO ‰õÄ_® =Ú#∞QÆ∞ «∞Ok HÍ|\ì "Õ∞=Ú ‰õÄ_® =ºu~Hõ"Õ∞ ™ê~ü D „áê*‰õΩì‰õΩ.g∞ "å~°Î ÉÏQÍ ~å™êÎO— J<åfl~°∞.


J~Ú`Õ Pk"åã¨∞Å‰õΩ „Ñ¨`ÕºHõOQÍ LO_Õ ã¨=∞ã¨º Uq∞@O>Ë "åir=<å è•~°"≥∞ÿ# =#~°∞ÅÃÑ·# "åiH L#fl K«@ìÑ~°"≥∞ÿ# ÇÏ‰õΩ¯ KåÖÏ ãfiÅÊO.K«@ìÑ~°"≥∞ÿ# ÇÏ‰õΩ¯#fl ã≤÷~åã∞ÎÅ#∞ ™êfinè#O KÕã∞‰õΩ#flÑC_»∞ =∂„ «"Õ∞ K«@ìÑ~°"≥∞ÿ##+ìÑiÇ~°O Œ‰õΩ¯ «∞Ok. x*ÏxH K«@ìÑ~°"≥∞ÿ# ÇÏ‰õΩ¯#fl Éèí∂q∞Ö’ ‰õÄ_® ÑÓiÎQÍ™⁄O « Éèí∂q∞ HÍHõ „ÑÉèí∞ «fiO _ç–á¶ê~°O Ñ\Ïì WzÛ# Éèí∂q∞ J~Ú#@ì~Ú Õ#+ìÑiÇ~°O ŒHõ Œx =∞# ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì XHõ<å_»∞ Jaè„áêÜ«∞Ñ_çOk QÍh, D =∞ èŒº<ÕU_»∞QÆ∞~°∞ [_çÅ ÉOz P Jaè„áêÜ«∂xfl u~°QÆ À_ç #+ìÑiÇ~°O q+Ü«∞OÖ’™⁄O « Ñ\Ïì J~Ú<å, _ç–á¶ê~°O Ñ\Ïì J~Ú<å XHõ>Ë#xOk.

J~Ú Õ Pk"åã∞Å∞ K«@ìÑ~°"≥∞ÿ# ÇÏ‰õΩ¯ L#fl Éèí∂"Õ∞ HÍHõ H˘O_»áÈ_»∞Éèí∂=ÚÅ#∞ ‰õÄ_® •^•ÑÙ „Ñf TiÖ’#∂ U^À XHõ "Õ∞~°‰õΩ J#∞Éèíqã∞Î<åfl~°∞."åiÖ’ =∞s ¿Ñ ŒÅ‰õΩ W^˘Hõ >Ë r=<å è•~°O. D Éèí∂q∞x ~ÑÙ HÀÖ’Ê`å~°∞QÍh nxHO #+ìÑiÇ~°O ŒHõ Œ∞. Wk HÍHõ, ãOÑ¶∂Å∞ QÆ\ìQÍ L#fl KÀ@"å~°∞ áÈ~å\ÏÅ∞ KÕã≤ yi[<Õ «~°∞Å #∞Oz uiy ™êfinè#O KÕã∞‰õΩ#fl Éèí∂q∞KåÖÏ LOk. ZÖò.\.P~ü K«@ìO HO Œ Hã∞ "Õã≤ ÔQez#@ì~Ú Õ P Éèí∂q∞HÑ\ÏìÅ∞ LO_Õ"Õ"≥∂ QÍh Jk Jxfl ãO Œ~åƒùÅÖ’#∂ ™ê èŒºO HÍHõáÈ=K«∞Û.HÀ~°∞ìÔHH¯ Õ ™êH∆ÍºÅ∞ K«∂ÑÖËHõ F_çáÈÜÕ∞ „Ñ=∂ ŒO ‰õÄ_® LO@∞Ok. P q èŒOQÍã¨OáêkOK«∞‰õΩ#fl Éè í∂q∞H˜ Ñ¨\ÏìÅ∞ LO_»=Ù Hõ^•. Ñ¨O@ "Õã¨∞H˘xÑO_çOK«∞HÀ=_®xH Ñ\ÏìÅ∞ JHõ ~°ÖË Œ∞ HÍx P Éèí∂q∞x ÉÏºO‰õΩÖ’ «#MÏÃÑ@ì_®xHÀ =∞~˘HõiH ‰õΩ Œ= ÃÑ@ì_®xHÀ J~Ú Õ HÍ"åe. JÖÏQ ~ÑÙ =ÚOÑÙ=¿ãÎ Ñ\ÏìÅ∞ ÖËx HÍ~°OQÍ "åà◊¡‰õΩ Œq∞‡_ô #+ìÑiÇ~°O ŒHõ Œ∞. "Õ∞=ÚÑ~°º\Oz# "Õ∞~°‰õΩ ÕgÑ@flO =∞O_»ÅO ( «∂~°∞Ê QÀ^•=ilÖÏ¡)Ö’ D ã=∞ãºÃÑ ŒÌZ «∞Î<Õ LOk.

Éèí∂q∞ HÍHõ "åiH L#fl "Õ~ „Ñ è•#"≥∞ÿ# r=<å è•~°O J_»q #∞O_ç¿ãHõiOKÕ z#fl «~°Ç J@g L «Ê «∞ÎÅ∞. nxÖ’ =∞m¡ Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞O\Ï~Ú.XHõ\ J=∞‡HÍxH ÑxH˘KÕÛq. g\x yi[# ãÇÏHÍ~° ãOÑ¶∂xHÀ, "åºáê~°∞ÅHÀJ=Ú‡‰õΩO\Ï~°∞. Ô~O_»∞, x «º rq «OÖ’ "å_»∞‰õΩ<Õq. "≥Ú Œ\ HÀ=‰õΩ K≥Ok#qlQÆ∞~°∞, Õ<≥, Hõ~°HÍ¯Ü«∞Å∞, QÍ#∞QÆ yO[Å∞, =Ú+≤ì yO[Å∞, ‰õΩO‰õΩ_»∞ HÍÜ«∞Å∞,zÅ¡ yO[Å∞, #Å¡r_ç yO[Å∞, pÑÙ~°∞ ÑÙÅ¡Å∞, ã~°=∂q∞_ç K≥Hõ , jHÍHÍÜ«∞Å∞,H˘O_»r_ç Ñ≤Hõ Å∞, «OQ_»∞ yO[Å∞, J_®¤‰õΩÅ∞, qÑÊ ÑÅ∞‰õΩÅ∞ "≥Ú ŒÅ~Ú#q.=º=™êÜ«∞ Ñ#∞Å∞ ÖËx ã‘[<£Ö’ g\ ¿ãHõ~°, J=∞‡HõO "åi „áêÏÅ#∞


xÅ∞ÑÙ «∞Ok. ãO= «û~°OÖ’ Ô~O_»∞ <≥ÅÅ ^•HÍ D P^•Ü«∞O g∞ Õ „|uHT~°∞¡ KåÖÏ L<åfl~Ú. Ô~O_»= HÀ=‰õΩ K≥Ok#q ~°Hõ~°HÍÅ Œ∞OÑÅ∞ ÖËHõ QÆ_»¤Å∞,|Å∞™ê‰õΩ =O\ P‰õΩ‰õÄ~°Å∞. Wq <Õ~°∞QÍ PÇ~°OQÍ LÑÜ≥∂QÆÑ_» å~Ú. UuO_ô ˘~°Hõ#ÑC_»∞ J_»qH áÈ~Ú Œ∞OÑÅ∞ ( ÕQÆ Œ∞OÑ, |Å¡ Œ∞OÑ, J_»q HõO Œ,H~°ã Œ∞OÑ, `å_ç Œ∞OÑ =ÔQ·~å) ≥K«∞ÛH˘x =O_»∞H˘x ux | «∞‰õΩ`å~°∞.

J_»q #∞O_ç |Ü«∞@‰õΩ áÈ=Åã≤=¿ãÎ D P^•Ü«∞O, D PÇ~°O "≥Ú «ÎOQÍáÈ «∞Ok. nxH U #+ìÑiÇ~°O LO_» Œ∞, U „Ñ`åº=∂flÜ«∞=¸ LO_» Œ∞.

Ñâ◊√„QÍ™êxH H˘ Œ= ÖËHõáÈ=_»O =Å¡ J_»qÖ’x Jxfl T~°¡Ö’#∂ =O ŒÅãOYºÖ’ Ñâ◊√=ÙÅ∞–=ÚYºOQÍ P=ÙÅ∞ L<åfl~Ú. QÀp «ÑÊ "Õ~ |@ì Z~°∞QÆx"åiH˜ ã¨Ç≤Ï`«O 10–15 P=ÙÅ∞<åfl~Ú. "å\˜x áÈ+≤OK«#Hõ¯~°ÖË‰õΩO_® J"ÕÜ«∞[=∂xx áÈ+≤™êÎ~Ú. ˆ~Ñ¨Ù D Ñ¨â◊√=ÙÅ#∞ `ÀÅ∞H˘x J_»q |Ü«∞@‰õΩáÈ~Ú#@ì~Ú`Õ Ñ¨â◊√„QÍã¨O „Ñ¨^è•#=∞~Ú# ã¨=∞ã¨º J=Ù`«∞Ok. D =∞^èŒºHÍÅOÖ’ "≥∞ÿ •# „áêO « „QÍ=∂ÅÖ’ ÃÑ ŒÌ Ô~· «∞Å∞ ãÇ≤Ï «O Ñk Ñâ◊√=ÙÅ∞LOK«∞HÀ=_®xH «@Ñ\Ï~Úã∞Î<åfl~°∞. WOHõ Pk"åã‘ x~åfiã≤ «∞Å ãOQÆu UOK≥áêÊe?

T~°∞=∞‡_ç K≥@∞¡ J_»qÖ’ XHõ =ÚYº PÇ~° =#~°∞. zO «K≥@∞¡,=∂q∞_çK≥@∞¡, `å_çK≥@∞¡ g\˜Ö’ „Ñ¨^è•#"≥∞ÿ#q. `å\˜HõÅ∞¡‰õΩ Pk"åã¨∞Årq «OÖ’ KåÖÏ „áê è•#º « LOk. Jk H=ÅO xëê WKÕÛ =∞ «∞Î Ñ^•~°÷O=∂„ «"Õ∞ HÍ Œ∞, áÈ+HÍÇ~°O ‰õÄ_®. "ÕãqÖ’ T~°¡‰õΩ T~°∞¡ `å\ HõÅ∞¡ g∞ Œ<Õ| «∞‰õΩ`å~Ú. XH˘¯Hõ TiÖ’#∂ =O ŒÅ ãOYºÖ’ L#fl D K≥@¡#∞ q_çzÃÑ\ì~ÑÙ |Ü«∞@‰õΩ áÈ~Ú#@¡~Ú Õ "å~°∞ HÀÖ’ÊÜÕ∞ D PÇ~åxH #+ìÑiÇ~°OUg∞ ŒHõ Œ∞.

Pk"åã∞Å‰õΩ U*hûÖ’ =∂„ «"Õ∞ LO_Õ H˘xfl „Ñ ÕºHõ"≥∞ÿ# ÇÏ‰õΩ¯Å∞L<åfl~Ú. Wq ~å*ÏºOQÆOÖ’x J~Ú Œ= Ã+_»∂ºÅ∞ HO Œ *Ïs J~Ú#q.U*hûÖ’ LO>Ë<Õ D ÇÏ‰õΩ¯Å∞ LO\Ï~Ú. Jq–"åi Éèí∂=ÚÅ#∞ yi[<Õ «~°∞Å∞U ~°HõOQÍ#∂ ™⁄O «O KÕã∞HÀ=_®xH gÅ∞ ÖË Œ∞. „ÑÉèí∞ «fi |O[~°∞¡ "åiH «ÑÊ"ÕÔ~=fiiH© ™êQÆ∞‰õΩ W=fi_®xH gÅ∞ ÖË Œ∞. „QÍ=∞ ã~°ÊOKü, =∞O_»Å „ÃÑã≤_≥O\òÑ Œ=ÙÅ‰õΩ #∂\H #∂~°∞âß «O "åiH i[~fi+<£ LOk. \©K«~ü áÈã∞ìÅÖ’ 100âß «O, H˘xfl W «~° <åÅæ= «~°QÆu L^ÀºQÍÅÖ’ 75 âß «O ^•HÍ Pk"åã‘q^•º=O`«∞ÅˆH i[~üfi J~Ú L<åfl~Ú. ™ê÷xHõ =#~°∞Å Ü«∂[=∂<åºxH©


Jaè=$kú Ñ#∞Å‰õÄ ãO|OkèOz Pk"åã‘ „QÍ=∞ ãÉèí‰õΩ, „QÍ=∞ ÑOKå~ÚfH„Ñ ÕºHõ JkèHÍ~åÅ∞ ÑOKåÜ«∞f~å*ò K«@ìOÖ’x 6–Z J è•ºÜ«∞O HO Œ L<åfl~Ú.U*hûx q_çzÃÑ\ìáÈ Õ W=fihfl áÈ`å~Ú.

Jxfl\h q∞Oz Pk"åã‘ „QÍ=∂ÅÖ’ XHõ Jx~°fiK«hÜ«∞"≥∞ÿ# L=∞‡_ç «#OLO@∞Ok. Wk =∞#∞+µÅH HÍ Œ∞, "åi K«∞@∂ì L#fl K≥@¡‰õÄ H˘O_»Å‰õÄ ‰õÄ_®=iÎã∞ÎOk. "åi rq «O, PKå~åÅ∞, JÅ"å@∞¡ nxx ÃÑ#"Õã∞H˘x LO\Ï~Ú.^•x=Å¡ á⁄O Õ =∂#ã≤Hõ ãO «$Ñ≤ÎH© „ÑâßOuH© '#+ìÑiÇ~°O— JO@∂ Un LO_» Œ∞.J_»q ÉÜ«∞@ nxx ÑÙ#ifli‡OK«∞HÀ=_»O ^•^•ÑÙ J™ê èŒºO.

JO Œ∞H ÑÙ#~å"åãO QÆ∞iOz =∂\Ï¡_ç Õ Pk"åã∞Å∞ #=Ùfi‰õΩO@∂K≥@∞ì‰õΩ K≥@∞ì, ÑÙ@ì‰õΩ ÑÙ@ì, H˘O_»‰õΩ H˘O_», "åQÆ∞‰õΩ "åQÆ∞ W\Ï¡Q Hõ\ì™êÎ~åJx J_»∞QÆ∞ «∞<åfl~°∞. Hõ\ìKÕÛ@@ì~Ú Õ<Õ WHõ _ç #∞O_ç áÈ`åO JO@∞<åfl~°∞.KåÖÏ=∞Ok xHõ zÛQÍ WHõ _ç #∞Oz áÈ<Õ áÈ=∞O@∞<åfl~°∞. "Õ~ ZHõ _À "åiHÑÙ#~å"åã HÍÅhÅ∞ Hõ\ìzÛ «ÖÏ ZHõ~°"≥∂, Ô~O_À |O[~°∞ Éèí∂q∞ H\Ï~ÚOz<åWÑC_»∞#fl rqHõÖ’ ãQÆO ‰õÄ_® ^˘~°Hõ Œ∞ "åà◊¡‰õΩ. P =∂„ «O ÑÙ#~å"åãOW™êÎ~°#fl #=∞‡Hõ=¸ ÖË Œ∞, W"åfiÅx K≥¿ÑÊ K«@ìO QÍh áêÅã‘ xÜ«∞=∞O QÍhUn ÖË Œ∞. D ãOQÆu =¸_»∞ lÖÏ¡ÅÖ’x Pk"åã∞Å‰õΩ ÉÏQÍ<Õ ≥Å∞ã∞#∞HÍ|\ì J «ºkèHõ ÉèÏQÆO =∞Ok JãÅ∞ áÈÅ=~°O = ÕÌ = Œ∞Ì JO@∞<åfl~°∞.

Wk Jaè=$kúH J_»¤OÑ_Õ "≥·Yi J#fl "å Œ##∞ "åà◊¥¡ q<åfl~°∞. ^•xH‰õÄ_® "åà◊¡ ŒQÆæ~° ["å|∞Ok. QÀ^•=i hà◊√¡ '=$ ä•QÍ— ã=Ú„ ŒOÖ’H "≥o¡áÈ «∞#flkHÍ|\ì „áê*‰õΩì Hõ\ì ^•xx ™êQÆ∞ HÀãO, `åQÆ∞h\ HÀãO "å_»∞HÀ"åÅx Hõ •„ÑÉèí∞ «fiO PÖ’zã∞Î#flk? =∞i P ™êQÆ∞h~^À =∂ Éèí∂=ÚÅH WÜ«∞º=K«∞ÛHõ^•? =∂ Éèí∂=ÚÅ∞ =ÚOz "≥∞ÿ^•# „áêO`åÅ Éèí∂=ÚÅÔHO^Œ∞H˜"åfie?JO@∞<åfl~°∞. áÈÅ=~°O _®ºO Ãã·\ò ŒQÆæ~° QÀ^•=iÖ’H JHõ™ê‡ «∞ÎQÍ =zÛ KÕ~h~n ÖË Œ∞. JHõ _» xÅÑÉ’ÜÕ∞ ŒO`å ÃÑ·#∞O_ç =zÛ KÕ~ h~. „áêÇ≤Ï « #∞O_ç,WO„^•=u #∞O_ç, â◊|i #∞O_ç† _»[#¡ ãOYºÖ’ L#fl "åQÆ∞Å∞, =OHõÅ #∞O_ç=zÛ QÀ^•=iÖ’ Hõeã≤ J_»q „QÍ=∂Å#∞ •\ „Ñ=Ç≤ÏOz áÈÅ=~°O KÕ~ h\H_®ºO Hõ\ì q[Ü«∞"å_» #∞O_ç qâßYÑ@flO •HÍ "å\x fã∞‰õΩáÈ~Ú 'Jaè=$kú—™êkèOKåÅx „ÑÉèí∞ «fiO PÖ’K«#. =∞i =∂ Ti ÑHõ <Õ QÀ^•=iÖ’ eÑÙì ÃÑ\ìP hà◊√¡ =∂H W¿ãÎ "Õ∞"Õ∞ Jaè=$kú K≥O Œ∞`å=Ú Hõ •? Jx "å~°∞ J_»∞QÆ∞ «∞<åfl~°∞.Jk Jaè=$kú ZO Œ∞‰õΩ HÍ Œ∞, "≥∞ÿ •# „áêO`åÅ‰õΩ P h\x áêi¿ãÎ<Õ JkJaè=$kú ZO Œ∞Hõ=Ù «∞O^À K≥ÑÊ=∞O@∞<åfl~°∞.


S.\._ç.U "å~°∞ KÕÑ\ì# H˘xfl eÑÙì WiQ+<£ ã‘ OÅ∞ „Ñã∞Î «O ÖËHõáÈÖË Œ∞.XHõ «∂~°∞Ê QÀ^•=i lÖÏ¡ ~°OÑKÀ_»=~°O _çq[<£Ö’<Õ 36 ã‘ OÅ∞ KÕÑ\Ïì~°∞.HÍh J=hfl qz„ «OQÍ ÃÑ¶~ÚÖò J~Ú ‰õÄ~°∞Û<åfl~Ú. ã÷ÅO ZOÑ≤HõÖ’ Jã=∞~°÷ «=Å¡<À, ã~°∞‰õΩ H˘#∞QÀÅ∞Ö’ Jqhu =Å¡<À QÍh q∞#Ç~ÚOÑÙ ÖË‰õΩO_®Jxfl eÑ¶ÙìÅ∂ ÃÑ¶~ÚÖò JÜ«∂º~Ú. HÍh ã„Hõ=∞OQÍ Hõ_ç Õ áÈÅ=~°O HO Œ=Ú#QÆÉ’ÜÕ∞ Jxfl „QÍ=∂Å‰õÄ HÍ‰õΩ<åfl QÀ^•=i, â◊|i # Œ∞Å‰õΩ ŒQÆæ~°QÍL#fl „QÍ=∂Å‰õΩ ™êQÆ∞h~°∞ WÜ«∞º=K«∞Û. P ÃÑ·# q∞ye# h\H áÈÅ=~°OŒQÆæ~ _®ºO Hõ>Ëì | Œ∞Å∞ _≥·=~°¬<£ (P#Hõ@ì) Hõ\ì U =ÚOÑÓ ÖË‰õΩO_» "≥∞ÿ •#

„áêO`åÅ‰õÄ H˘O « "Õ∞~°‰õΩ áêiOK«∞HÀ=K«∞Û.„áê*‰õΩìÅ =Å¡ HõeQ =ÚOÑÙ QÆ∞iOz, x~åfiã≤ «∞Å ã=∞ãºÅ QÆ∞iOz

ZÑC_»∞ =∂\Ï¡_ç<å 'Jaè=$kú—H J_»∞¤=ã∞Î<åfl~°#fl K«~°Û =ã∞ÎO@∞Ok HÍ|\ìWHõ _» Ô~O_»∞ =∂@Å∞ K≥Ñ¨Ê_»O J=ã¨~°O J#∞‰õΩO@∞<åfl=Ú. "≥Ú Œ\˜k,„Ñ*Ï «O„ « Œ$HõÊ äŒO Jaè=$kúH =ºu~HõO HÍ Œ∞† H=ÅO Jã=∞ Jaè=$kúH=ºuˆ~HõO, q^èŒfiOã¨Hõ Jaè=$kúH˜ =ºuˆ~HõO. ™êQÆ∞h\˜ q+¨Ü«∂xH˘¿ãÎ, Jk=º=™êÜ«∞ Jaè=$kúH J=ã~°"Õ∞. HÍh „ÑHõ$u ã≤ ŒúOQÍ =∞x+≤H ÅaèOKÕ D=#~°∞ÃÑ·# JO ŒiH© (™êOHuHõ ™ê è•º™ê è•ºÅ ÑikèÖ’) ã=∂# ÇÏ‰õΩ¯ LO_®e.áÈÅ=~åxH˜ „Ñ¨uáêkOz# PÜ«∞Hõ@∞ì WÑ¨Ê\˜ˆH ™êQÆ∞h\˜ ÅÉèíº`« L#fl„áêO`åÅÖ’ LOk. ^•x | Œ∞Å∞ P h\x–qÑ¶Å"≥∞ÿ# eÑ¶πì WiQ+<£ ã‘ OÖË«ÑÊ ÑxKÕ¿ã ™êQÆ∞h\ =º=ã÷ ÖËx Pk"åã≤ „áêO`åÅH JOk=fi_»O <åºÜ«∞O

HÍ^•? ^•x=Å¡ ã∂÷Å ~å¢+ì P^•Ü«∞OÖ’ ~åQÆÅ ÃÑ~°∞QÆ∞ ŒÅ «yæáÈ=K«∞Û. HÍhP ÃÑ~°∞QÆ∞ ŒÅ Pk"åã∞Å‰õΩ Œ‰õΩ¯ «∞Ok HÍ|\ì J Õ „Ñ*Ï™êfiq∞Hõ"≥∞ÿ# Jaè=$kú.

Ô~O_»=k x~åfiã≤`«∞Å Ç¨Ï‰õΩ¯Å ã¨=∞ã¨º. ÉèÏs „áê*ˇ‰õΩìÅ#∞ JxflãO Œ~åƒùÅÖ’ =ºu~HOK«=Åã≤O Õ<å J<Õ K«~°ÛÖ’H "Õ∞=Ú „Ñã∞Î «O áÈ=_»OÖË Œ∞. „áê*‰õΩìÅ#∞ xiÌ+ìOQÍ ÑijeOz XHõ x~°‚Ü«∂xH ~å=_»"Õ∞ Lz «O Jx„Ñã∞Î åxH J#∞‰õΩO^•O. D xiÌ+ì ÑijÅ#Ö’ U"Õ∞O q+Ü«∂Å∞ K«∂_®e?

„áê*‰õΩì =Å¡ Jaè=$kú =ã∞ÎO Œx J#∞‰õΩ<åfl, ^•xx á⁄O Õk "≥Ú «ÎOã¨=∂[O HÍ^Œ∞, H˘O^Œˆ~#<Õk ã¨Ê+¨ì"Õ∞. „Ñ¨`«ºHõ∆ „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ∂ Ñ¨~ÀHõ∆„ÑÜ≥∂[<åÅ∂ LO\ÏÜ«∞x J#∞‰õΩ<åfl, Ô~O_»∂ HõeÑ≤<å Jq JO ŒiH© ŒHõ =Ù.HÍ|\ì „ÑÜ≥∂[#O á⁄O Õ"å~°∞ H˘O Œ~°∞O\Ï~°∞. #+ìáÈÜÕ∞"å~°∂ LO\Ï~°∞.„ÑÜ≥∂[#O á⁄O Õ"åi rq`åÅ∞ HõzÛ «OQÍ ÉÏQÆ∞Ñ_» å~Ú. #+ìáÈÜÕ∞"åi


rq`åÅ∞ U "Õ∞~°‰õΩ #+ìáÈ`åÜ«∞<Õk "åiH ŒH¯ #+ìÑiÇ~°Og∞ Œ, ÑÙ#~å"åãOg∞ Œ P è•~°Ñ_ç LO@∞Ok. XHõ „áê*‰õΩì =Å¡ x~åfiã≤ «∞ÅÜÕ∞º "åiH, P „áê*‰õΩì=Å¡ =KÕÛ „ÑÜ≥∂[#OÖ’ "≥Ú Œ\ "å\Ï W"åfiÅ<Õk–h\ áê~°∞ ŒÅ „áê*Hõì~Ú ÕP „áê*‰õΩì z=i Éèí∂=ÚÅÖ’ HÍHõ "≥Ú Œ\ Éèí∂=ÚÅÖ’<Õ "åiH ™êQÆ∞Éèí∂=ÚÅ∞W"åfiÅx–W"åfià◊ JO «~åfÜ«∞OQÍ ~°∂á⁄O Œ∞ «∞#fl <åQÆiHõ å „Ñ=∂O. =∞#O^•x JOK«∞Å‰õΩ ‰õÄ_® KÕ~°∞HÀÖË Œ∞.

HÍ|\˜ì xiÌ+¨ì"≥∞ÿ# Ñ¨ijÅ#Ö’ "Õã¨∞HÀ=Åã≤# „Ñ¨â◊flÅ∞ Uq∞@O>Ë„ÑÜ≥∂[#O á⁄O Õ"å~°∞ Z=~°∞? #+ìáÈÜÕ∞"å~°∞ Z=~°∞? „ÑÜ≥∂[#O á⁄O Õ"åiHD „ÑÜ≥∂[#O ZO « J=ã~°O? #+ìáÈÜÕ∞"åiH P #+ìO ZO « q<åâ◊Hõ~°O?D „áê*ˇ‰õΩì ^•fi~å qxÜ≥∂yOK«∞HÀÉ’ÜÕ∞ =#~°∞#∞ WOH˘Hõ ~°HõOQÍqxÜ≥∂yOz#@ì~Ú Õ "≥Ú «ÎO g∞ Œ ™ê=∂lHõ <åºÜ«∞O WOHÍ Z‰õΩ¯=QÍ [iQJ=HÍâ◊O LO^•? W`åºk.

áÈÅ=~°O „áê*‰õΩì •fi~å „ÑÉèí∞ «fiO 7 ÅHõ∆Å 27 "ÕÅ ZHõ~åÅ‰õΩ ™êQÆ∞h~°∞WzÛ, qâßYÑ@flO‰õΩ =∞Ozho§zÛ, Hõ$ëê‚ ÉËã≤<£ HÀãO „ÑHÍâ◊O ÉÏº~lH 80\.Ü«∞O.ã≤Å hà◊√¡ «~°eOK« ŒÅK«∞‰õΩOk. ™êQÆ∞h~°∞ WKÕÛk «∂~°∞Ê, ÑtÛ=∞QÀ^•=i lÖÏ¡Å‰õΩ, Hõ$ëê‚ lÖÏ¡‰õΩ. P lÖÏ¡ÅÖ’ WÑÊ\H _≥ÖÏì HÍÅ=Å ^•fi~åhàÁ¡KÕÛ „áêO «O HõO> H˘OK≥O ZQÆ∞=# L#fl „áêO`åxH D hàÁ¡™êÎ~Ú «ÑÊ PlÖÏ¡ÅÖ’ ‰õÄ_® ÑÓiÎ "≥∞@ì „áêO`åÅ‰õΩ HÍ Œ∞.

Jq =~°¬áê «O ÉÏQÍ<Õ LO_Õ „áêO`åÅ∞. =º=™êÜÕ∞ «~°OQÍ ‰õÄ_® ÉÏQÍ<ÕJaè=$kú K≥Ok# „áêO`åÅ∞. áÈÅ=~°O hàÁ¡¿ãÎ JHõ¯_ç „Ñ¨[Å rq`åÅ∞ã∞ãOÑ#flO J=Ù`åÜ«∞#_»OÖ’ ãO ÕÇÏ"Õ∞g∞ ÖË Œ∞ QÍh áÈÅ=~°O hà◊√¡ ŒHõ _»O"åiH˜ r=#‡~° ã¨=∞ã¨º HÍ^Œ∞. qâßYÑ¨@flO‰õΩ =∞Ozhà◊√¡ ‰õÄ_® JO`Õ.qÑs «OQÍ ÃÑiyáÈ «∞#fl P #QÆ~åxH =∞Ozhà◊√¡ KåÖÏ J=ã~°O. HÍh ^•xH„Ñ`åº=∂flÜ«∞O ™ê÷xHõOQÍ ÖË • JO>Ë LO Œ<Õ K≥áêÊe. L «Î~åO„ èŒÖ’ J#HÍÑe¡#∞O_ç WKåÛùÑÙ~°O •HÍ L#fl h\ =#~°∞Å#∞ ãiQÍæ LÑÜ≥∂QÆÃÑ>Ëì „ÑÜ«∞ «flO„ÑÉèí∞`åfiÅ∞ KÕÜ«∞ÖË Œ∞ QÍh KÕ¿ãÎ P =¸_»∞ lÖÏ¡Å h\ J=ã~åÅ∞ ™ê÷xHõOQÍ<Õf~°Û=K«∞Û. áÈÅ=~°O hà◊√¡ ~åHõáÈ`Õ qâßYÑ¨@flO‰õΩ =∞Ozhà◊√¡ ^˘~°Hõ=#flÑiã≤÷ Õg∞ ÖË Œ∞. WHõ _» WOH˘Hõ J#∞=∂<åxfl ‰õÄ_® „Ñ™êÎqOKåe. áÈÅ=~°O#∞O_ç qâßYÑ@flO‰õΩ hà◊√¡ ≥KÕÛ ÃÑ·ÑπÖ·#∞ ~å[=∞O„_ç–qâßYÑ@flO Ô~·ÖËfi Ö·#∞‰õΩZ_»=∞ ÑHõ # LO_»É’ «∞Ok. P Ô~·ÖËfi Ö·#∞‰õΩ ‰õΩ_çÑHõ #∞O_Õ „áêO «OÖ’


qâßYÑ¨@flO–HÍH˜<å_»–q[Ü«∞"å_» HÍi_®~ü ¿Ñi@ „Ñ¨Éèí∞ «fiO "ÕQÆ=O «"≥∞ÿ#Jaè=$kú ¿Ñ~°∞`À J#∞=∞uOK«É’ÜÕ∞ ÃãÊ+¨Öò *’<£Å∂ ™êÑ¶πì"Õ~ü áê~°∞¯Å∂~åÉ’`å~Ú. áÈÅ=~°O hà◊√¡ x[OQÍ qâßYÑ¨@flO „Ñ¨[Å `åQÆ∞h\˜ HÀã¨OqxÜ≥∂yOK«É’`å~å, ÖËHõ ^•iÖ’ `«∂~°∞Ê‰õΩ =∞o¡Oz D 'HÍi_®~ü—‰õΩW=fiÉ’`å~å? J<Õ J#∞=∂#=¸ LOk.

WHõ Hõ$ëê‚ ÉËã≤<£‰õΩ «~°eOK«_®xH áÈÅ=~°O #∞O_ç 80 \.ZO.ã≤Å hà◊√¡q[Ü«∞"å_» ŒQÆæ~°∞#fl „ÑHÍâ◊O ÉÏº~lH fã∞‰õΩáÈÜÕ∞ q+Ü«∞O K«∂^•ÌO. WkHõ$ëê‚#k ZQÆ∞=# L#fl `≥ÖOQÍ, ~åÜ«∞Åã‘=∞ÅÖ’x ^Œ∞iƒùHõ∆ „áêO`åÅqxÜ≥∂QÍxH Jx K≥ÑÙÎ<åfl~°∞. =∞ÇÏ|∂Éò#QÆ~ü, #Å¡Q˘O_», Hõ~°∂flÅ∞, J#O «ÑÙ~°OlÖÏ¡ÅÖ’ f„= Œ∞iƒùHõ∆O L#fl=∂@ "åãÎ="Õ∞. Hõ$ëê‚ [ÖÏÅ „áê*‰õΩìÅ#∞ "åiHÇg∞ WzÛ# =∂\Ï "åãÎ="Õ∞.

J~Ú Õ D HÍ~°OQÍ áÈÅ=~°O „áê*‰õΩì ã=∞~°÷hÜ«∞O J<Õ x~°‚Ü«∂xH˘KÕÛ=ÚO Œ∞ H˘xfl q+Ü«∂Å∞ K«∂_®e. XHõ\ 80 \ZOã≤Å hà‹¡ÑC_»~Ú Õ áÈÅ=~°O#∞O_ç Hõ$ëê‚ ÉËã≤<£‰õΩ «~°eOK«|_» åÜ≥∂ JÑC_»q Hõ$ëê‚ [ÖÏÅÖ’ ÉèÏQÆOJ=Ù`å~Ú. =∞#O P h\x Hõ~å‚@Hõ À#∂ =∞Ç~å¢+ì À#∂ ÑOK«∞HÀHõ «ÑÊ Œ∞.80 \.ZO.ã≤ÅÖ’ 35 "å~°∞ fã∞HÀQÍ, 45 =∂„ «"Õ∞ =∞#‰õΩ Œ‰õΩ¯`å~Ú. D45 \.ZO.ã≤Å∞ <Õ~°∞QÍ ŒH∆ ≥ÅOQÍ‰õÄ ~åÜ«∞Åã‘=∞‰õÄ áÈ=Ù. „ÑHÍâ◊OÉÏº~lÖ’ KÕ~° å~Ú. #k ÃÑ· ÉèÏQÆO #∞O_ç „ÑHÍâ◊O ÉÏº~lH =KÕÛ h\Ö’ 45\.ZO.ã≤Å∞ ZQÆ∞=# PÑÙ‰õΩ#fl@ì~Ú Õ<Õ ZQÆ∞= „áêO`åÅ∞ D ÑOÑ≤© =Å¡„ÑÜ≥∂[#O á⁄O ŒQÆÅ=Ù. Jk U ãO= «û~°OÖ’ ZO « "Õ∞~°‰õΩ ™ê èŒºO J=Ù «∞Ok,ZO « ZQÆ∞=# ™ê èŒºO J=Ù «∞Ok J<Õk PÜ«∂ ãO= «û~åÅ =~°¬áê`åxfl |\ìLO@∞Ok. HÍh 45 \.ZO.ã≤Å h~°∞ =∂„ «O „Ñf ãO= «û~°O áÈÅ=~°O #∞O_ç„ÑHÍâ◊O ÉÏº~lH =zÛ KÕ~°∞ «∞Ok. ZO Œ∞HõO>Ë QÀ^•=iÖ’ hà◊√¡ ÑÙ+¯ÅOQÍL<åfl~Ú HÍ|\ì. JO>Ë D =∞o¡OÑÙ «ÑÊ‰õΩO_® ™êkèOKÕk Hõ$ëê‚ _≥ÖÏì ã≤÷sHõ~°.≥ÅOQÍ, ~åÜ«∞Åã‘=∞Å‰õΩ „ÑÜ≥∂[#O X#QÆ∂_»=K«∞Û, X#QÆ∂_»HõáÈ=K«∞Û.

P „áêO`åÅ‰õΩ =~å¬ÉèÏ= ã¨O=`«û~åÅÖ’ #+¨ìO ‰õÄ_® [~°QÆ=K«∞Û.áÈÅ=~°O #∞O_ç =∞o¡OKÕ 80 \.ZO.ã≤ÅÖ’ =∞# "å\Ï 45 \.ZO.ã≤ÖË J~Ú<å"≥Ú «ÎO 80 \.ZO.ã≤Å∂ „ÑHÍâ◊O ÉÏº~lH áÈ`å~Ú. Hõ~å‚@Hõ, =∞Ç~å¢+ìÅ∞«=∞ "å\Ï#∞ HO Œ #∞O_ç fã∞HÀÖË=Ù. g∞ Œ<Õ PÑÙ‰õΩO\Ï~Ú. JO>Ë ~å¢+ìOÖ’H

Hõ$+‚, «∞OQÆÉèí„ Œ # Œ∞Å∞ „Ñ"ÕtOKÕ Ö’ÑÖË 35 \.ZO.ã≤Å hà◊√¡ "åà◊√¡ «∞OQÆÉèí„ Œ


_®ºO #∞O_ç QÍh, PÅ‡\˜ì #∞O_ç QÍh =∞o¡OK«∞HÀQÆÅ~°∞. Wk ã¨QÆ@∞ãO= «û~åÅÖ’ #+ìO KÕÜ«∞HõáÈ=K«∞Û#∞ QÍh =~å¬ÉèÏ= ãO= «û~åÅÖ’ ãÇ≤Ï «OZQÆ∞= ~å¢ëêìÅ∞ 35 \.ZO.ã≤Å∞ LOKÕã∞‰õΩO\Ï~Ú HÍ|\ì Hõ$ëê‚ «∞OQÆÉèí„ ŒÅ∞~å¢+ìOÖ’H „Ñ"ÕtOKÕ ŒQÆæ~ L#fl „áê*‰õΩìÅ‰õΩ #+ìO HõÅQÆQÆÅ Œ∞. Wq ≥ÅOQÍ,~åÜ«∞Åã‘=∞ÅÖ’<Õ L<åfl~Ú† E~åÅ, ~å*’e|O_», ˆ~Ñ¨Ù ~åÉ’ÜÕ∞ cè=∞,«∞OQÆÉèí„ Œ ZQÆ∞= HÍÅ∞=, kQÆ∞= HÍÅ∞=Å∞.

HÍQÍ, áÈÅ=~°O •fi~å ã∞aèHõ∆"≥∞ÿ# HÀ™êÎO„ èŒ lÖÏ¡Å‰õΩ, Hõ$ëê‚ ÉËã≤<£Ö’xŒ∞iƒùHõ∆ „áêO`åÅ‰õΩ QÀ^•=i [ÖÏefl «~°eOKÕ =ÚO Œ∞ QÀ^•=i [ÖÏÅ∞ «ÑÊ

"Õ~ QÆ «ºO «~°O ÖËx L «Î~° ≥ÅOQÍÖ’x Œ∞iƒùHõ∆ „áêO`åÅ‰õΩ ™êQÆ∞h\ =ãuHõeÊOK«_»O J=ã~°O. ™êQÆ∞h\ ÃÑ·# ã=∂# ÇÏ‰õΩ¯ XHõ „Ñ*Ï «O„ « qÅ∞=J#fl =∂ Jaè„áêÜ«∂xfl ÃÑ·# K≥áêÊ=Ú. P ^Œ$+≤ì`À K«∂ã≤#Ñ¨C_»∞ L`«Î~°≥ÅOQÍÖ’x Œ∞iƒùHõ∆ „áêO`åÅ‰õΩ QÀ^•=i [ÖÏÅ∞ «ÑÊ "Õ~ U P è•~°=¸

ÖË Œ∞ HÍ|\ì P „áêO`åÅ J=ã~åÅ∞ f~°ÛQÆÅ PK«~°Ï «‡Hõ Ñ äŒHõO KÕÑ\ì#«~°∞"å Õ "Õ~ J=ã~åÅ HÀãO–ZO « <åºÜ«∞"≥∞ÿ# J=ã~åÅ~Ú<å ã~–QÀ^•=i

[ÖÏÅ qxÜ≥∂QÍxfl `«ÅÃÑ\Ïìe. #Å¡Q˘O_», =~°OQÆÖò, HõsO#QÆ~ü, "≥∞^ŒH±,x*Ï=∂ÉÏ £ lÖÏ¡Å∞ HõÅ∞ã∞‰õΩ<Õ „áêO «O („Ñ*ÏÑÓ~ü–ã≤kÌ¿Ñ@ ~À_»∞¤ HO„ ŒOQÍXHõ J~°úK«O„^•HÍ~°OÖ’ Ñ¨~°∞K«∞H˘x L#fl "≥∞@ì „áêO`«O) ^Œ∞iƒùHõ∆OÖ’ ^ŒH˜∆≥ÅOQÍ, ~åÜ«∞Åã‘=∞Å‰õΩ ÃÑ ŒÌQÍ fã≤áÈ Œ∞. D „áêO`åxH QÀ^•=i hà◊¡OkOKÕ

HõzÛ «"≥∞ÿ# „ÑÏoHõ WÑÊ\H© ÖË Œ∞. HÍy «O g∞ Œ K«∂ã≤#ÑC_»∞ QÀ^•=iÖ’=∞# ~å¢+ì "å\Ï KåÖÏ<Õ L#fl@∞ì Àã∞ÎOk QÍh QÀ^•=i *ÖÏÅ qxÜ≥∂QÆOÖ’x™êOHuHõ ã=∞ãºÅ#∞ Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩ#flÑC_»∞ Ñiã≤÷u aè#flOQÍ HõxÑ≤OK«Hõ=∂# Œ∞. HõÔ~O@∞ ÃÑ\ì ÉèÏsQÍ 'eÑÙì— KÕÜ«∞‰õΩO_» L «Î~° ≥ÅOQÍÖ’x "≥∞@ì„áêO`åÅ‰õΩ QÀ^•=i [ÖÏÅ#∞ KÕ~°"ÕÜ«∞_»O ™ê èŒºÑ_» Œ∞. QÀ^•=iÖ’ hà‹¡O «L<åflÜ«∞<Õk HÍ Œ∞, ^•xx fã∞HÀ=_®xH „ÑÉèí∞ «fiO YÔ~ÛO « ÃÑ@ìQÆÅ Œ<Õkã=∞ãº. JO «O « Y~°∞ÛÃÑ\ì Zxfl „áê*‰õΩìÅ∞ Hõ@ìQÆÅ Œ<Õk ã=∞ãº. HÍ|\ìZQÆ∞= „áêO`åÅ ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ =º=ã‘÷HõiOK«‰õΩO_» kQÆ∞=# "Õ~ qxÜ≥∂QÍxH=#~°∞Å∞, hà◊√¡ H\Ï~ÚOK«_»O ÉèÏ=ºO HÍ Œ∞.

W^ŒO`å XÔH`«Î~Ú`Õ áÈÅ=~°O =¿ãÎ =ÚOÑ¨Ù‰õΩ QÆ∞iHÍQÆÅ „Ñ¨[Å–=ÚYºOQÍ "åiÖ’ ãQÆO ÃÑ·QÍ L#fl Pk"åã∞Å–r=<åxH© rq`åxH© [~°QÆQÆÅÇx TÇÏ‰õΩ ãÇ≤Ï «O JO Œ_»O Hõ+ìO. ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê#@∞ì "åà◊¡‰õΩ #+ìÑiÇ~°O


~åQÆÅ ã≤÷~åã∞ÎÅ∞#flk H˘OK≥"Õ∞. "åi r=#O „Ñ è•#OQÍ „ÑHõ$uã≤ ŒúOQÍ ÅaèOKÕãOÑ Œ#∞ P è•~°O KÕã∞H˘x ™êQÆ∞ «∞#flk. D „ÑHõ$u "≥Ú`åÎxfl ~ÑÙ HÀÖ’Ê`å~°∞.^•xx uiy ZHõ _® U ~°∂ÑOÖ’#∂ „ÑÉèí∞ «fiO "åiH HõeÊOK«ÖË Œ∞. "åiq+Ü«∞OÖ’ ÑÙ#~å"åãO J<Õ =∂@‰õΩ J~°÷"Õ∞ ÖË Œ∞. =∂=¸Å∞ J~°÷OÖ’ UTi "≥Å∞ÑÖ’ XHõ HÍÅh Hõ\ìzÛ, ZHõ~°"≥∂ Ô~O_≥Hõ~åÖ’ |O[~°∞ Éèí∂q∞ W™êÎ=∞x„Ñ¨Éèí∞ «fiO Ç¨g∞ WzÛ<å, áÈÅ=~°OÖ’ â◊ åOâ◊O =ÚOÑ¨Ù LO_Õ „áê*ˇ‰õΩìÅq+Ü«∞OÖ’ ÑÙ#~å"åãO U q èŒOQÍ J=∞Å~ÚO^À K«∂¿ãÎ Jk HõÅ¡ Jx J~°÷OJ=Ù «∞Ok.

D q+Ü«∂Åhfl Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩ#flÑC_»∞ áÈÅ=~°O „áê*‰õΩì#∞ ÑÓiÎQÍ=ºu~HOK«_»"Õ∞ ã~°~Ú# „Ñ*Ï™êfiq∞Hõ "≥·Yi Jx "Õ∞=Ú ÉèÏqã∞Î<åflO.

=∂#=Ç¨Ï‰õΩ¯Å "ÕkHõ |∞Öˇ\˜<£ – 72005


[ÅÜ«∞*Ï˝xH˜ Pk"åã‘ ã¨q∞ èŒÅ∞

NHÍ‰õΩà◊O lÖÏ¡Ö’ =Oâ◊ è•~° ¿ãì*ò–2 „áê*‰õΩì x~å‡O KÕÑ@ì_»OÖ’„Ñ¨Éèí∞`«fiO JHÍ~°OQÍ *ÏÑ¨ºO KÕã¨∞Î#fl^Œx PÜ«∞Hõ@∞ì^•~°∞¡P~ÀÑ≤OK«_»O, „ÑÉèí∞ «fiO WkQÀ KÕÑ_»∞ «∞<åfl=∞x Çg∞x=fi_»OH˘<Õflà◊√§QÍ Ñ„uHõÖÖ’ K«∂ã∞Î<åflO.

WÑC_»∞ ~å[âıY~°Ô~_ç¤ „ÑÉèí∞ «fiO Çï\ÏÇï\# KÕÑ_»∞ «∞#fl„áê*ˇ‰õΩìÅÖ’ =Oâ◊ è•~° ¿ãì*ò–2 XHõ\˜. x*ÏxH˜ QÆ «OÖ’ ^•xxKÕÑ¨@ì_»OÖ’ "≥#HÍ_»_®xH˜ QÆÅ HÍ~°ÏÅhfl J\Ï¡Q L<åfl~Ú.XHõ \© Ñiëê¯~°O HÍÖË Œ∞. J~Ú#ÑÊ\H© HÍÅ∞=Å ÑxH >O_»~°∞¡Ñ≤Å=_»O "≥Ú ŒÅ~ÚOk. =Oâ◊ è•~° ¿ãì*ò–1Ö’ ÉèÏQÆOQÍ Hõ\ì# Q˘\ÏìÉÏº~*ò ^•fi~å 1,48,000 ZHõ~åÅ‰õΩ WÑÊ\H ™êQÆ∞ hiã∞Î<åfl~°∞.WÑC_»∞ ¿ãì*ò–2 Hõ\ì J Õ Éèí∂q∞H Ô~O_»= ÑO@‰õΩ ho¡™êÎ~°∞. JkHÍHõ WOH˘Hõ 1,07,000 ZHõ~åÅ‰õΩ H˘ «ÎQÍ ho§™êÎ~°∞.

„ÑuáêkOz# KÀ@ _≥·=~°¬<£ ÉÏº~*ò Hõ@ì‰õΩO_® •xH ZQÆ∞=#P#Hõ>Ëì ÖË‰õΩO_» #k #∞O_ç H˘O « hà◊√¡ ÑHõ ‰õΩ ÖÏy •x`À ¿ãì*ò–2#∞„Ñã∞Î åxH Hõ>Ëì™êÎ~°O@. D Ñ ŒúuÖ’ =Oâ◊ è•~° #∞O_ç hà◊√¡ fã∞‰õΩO>ËZO « =™êÎ~Ú? 1,48,000 ZHõ~åÅ‰õΩ Ô~O_»= ÑO@‰õΩ h~°∞, 1,07,000ZHõ~åÅ‰õΩ XHõ ÑO@‰õΩ h~°∞ W=fi_»O ™ê èŒº"Õ∞<å? J™ê èŒº=∞h,„Ñuáêk « PÜ«∞Hõ@∞ìÖ’ <åÅ∞QÆ= =O «∞‰õΩ ãÇ≤Ï «O hà◊√¡ ~å=hxÑÙ∞Å∞ JO@∞<åfl~°∞. J~Ú#ÑÊ\H© 'Ñ#∞Å∞— [iyáÈ «∞<åfl~Ú.


W^˘Hõ Z «Î~Ú Õ K«~°Û‰õΩ ãÇ≤Ï «O ~åx LÑ„ Œ=O "Õ~˘Hõ\ LOk.=Oâ◊ è•~° ¿ãì*ò–2Ö’ ÉèÏQÆOQÍ Ç≤Ï~°=∞O_»ÅO J<Õ Ti ŒQÆæ~° 19 \.ZO.ã≤.Å

™ê=∞~°÷ºO QÆÅ i[~åfiÜ«∞~ü x~å‡O «ÅÃÑ\Ïì~°∞. nxHÀãÖ 21 „QÍ=∂ÅÉèí∂=ÚÅ∞ ™êfinè#O KÕã∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. ãO= «û~åxH =¸_»∞ ÑO@Å∞ ÑO_ÕÉèí∂=ÚÅ#∞ i[~åfiÜ«∞~ü HÀãO ¿ãHõiOK«_»O J<åºÜ«∞O Jx P 21 „QÍ=∂ÅÔ~· «∞Å∞ Q˘_»= KÕã∞Î<åfl~°∞.

giH HõhãO #+ìÑiÇ~°O Åaèã∞ÎOk. „ÑÉèí∞ «fiO H˘ «ÎQÍ XHõ ÑÙ#~å"åãq è•<åxfl ~°∂á⁄OkOKå#x K≥ÑC‰õΩO@∞#flk HÍ|\ì P "Õ∞~°‰õΩ ÑÙ#~å"åã=¸ŒHõ =K«∞Û. J~Ú#ÑÊ\H© "Õ∞=Ú x~åfiã≤ «∞Å∞ HÍ ŒÅ∞K«∞HÀÖË Œx P 21 „QÍ=∂Å

Ô~· «∞Å∞ JO@∞<åfl~°∞. P ãOHõÅÊO „ÑHõ@# ŒQÆæ~° PyáÈ‰õΩO>Ë "åiH „Ñ[Å=∞ ŒÌ «∞ ÉÏQÍ<Õ ÅaèOK«=K«∞Û.

J~Ú Õ D 21 „QÍ=∂Å‰õΩ P=Å H˘O_»ÅÖ’ ^•^•ÑÙ 80 Pk"åã‘QÆ∂_≥OÅ∞ L<åfl~Ú. Wq i[~åfiÜ«∞~üÖ’ =Ú#QÆ=Ù HÍ|\ì g\ Éèí∂=ÚÅ#∞„ÑÉèí∞ «fiO ¿ãHõiOK«_»O ÖË Œ∞. P QÆ∂_≥OÅÖ’ x=ã≤OKÕ ã=~°, *Ï`åÑÙ ≥QÆÅ‰õΩU ~°Hõ"≥∞ÿ# #+ìÑïÇ¨~°OQÍh Ñ¨Ù#~å"åãÖQÍh ŒHõ =Ù. ˆ~Ñ¨Ù Ç≤Ï~°=∞O_»ÅOi[~åfiÜ«∞~°∞ Ñ¨Ó~°Î~Ú`Õ D 80 QÆ∂_≥OÅ „Ñ¨[Å‰õΩ |Ü«∞\˜ „Ñ¨ÑÖK«O`ÀãÖ|O^è•Å∞ `≥yáÈ`å~Ú. "åà◊¡ HÍà◊§ HÕ^Œ `«\ÏHõO LO@∞Ok. "≥#HõH˘O_»Å∞O\Ï~Ú. "å~°∞ |Ü«∞@‰õΩ ~å"åÅO>Ë "≥#H¯ uiy =¸_»∞ <åÅ∞QÆ∞H˘O_»ÖH¯, ky ã‘ «O¿Ñ@ KÕ~°∞HÀ"åe.

„Ñã∞Î «O D „Ñ[Å∞ H˘O_»áÈ_»∞ g∞ Œ, J@g L «Ê «∞ÎÅ ¿ãHõ~° g∞ Œ„Ñ¨^è•#OQÍ |`«∞‰õΩ`«∞<åfl~°∞. áÈ_»∞ Éèí∂=ÚÅÖ’ r_ç `À@Å∞ "Õ™ê~°∞.Ç≤Ï~°=∞O_»ÅO =∂Ô~¯\ò JO Œ∞ÉÏ\’¡ LO_»_»O =Å¡ Jk =∞Oz P^•Ü«∞"Õ∞Wã∞ÎOk. z#fl «~°Ç J\g L «Ê «∞ÎÅ#∞ ‰õÄ_» Ç≤Ï~°=∞O_»ÅO fã∞‰õΩáÈ~ÚJ=Ú‡`å~°∞. WÑC_»∞ Ç≤Ï~°=∞O_»ÅO`À ãO|O è•Å∞ ÑÓiÎQÍ ≥O¿Ñã≤, =∂Ô~¯\ò‰õΩáÈ"åÅO>Ë =¸_»∞ <åÅ∞QÆ∞ H˘O_»ÖH¯, ky ã‘ «O¿Ñ@‰õΩ á⁄=∞‡#_»O "åir=<å è•~åxfl f¿ãÜ«∞_»O «ÑÊ "Õ~ Ug∞ HÍ Œ∞.

qz„ «"Õ∞q∞@O>Ë D „Ñ[Å∞ JHõ _» L<åfl~°x QÍh, Ç≤Ï~°=∞O_»ÅOi[~åfiÜ«∞~ü =Å¡ "åi =∞#∞QÆ_» ≥|ƒuO@∞O Œx QÍh JkèHÍ~°∞Ö=fiiH© ≥b Œ∞.„áê*‰õΩìÅÖ’ =ÚOÑÙ‰õΩ QÆ∞~°ÜÕ∞º „QÍ=∂Å#∞ QÆ∞iÎOKÕ ÉÏ èŒº « h\áê~°∞ ŒÅâßY WO[h~°¡k. giH ™ê÷xHõ ã=∂[O`À QÍh „Ñ*Ïrq «O`À QÍh U ãO|O èŒO


LO_» Œ∞. HÍO@∂~°∞ Ñ\Ïxfl =ÚO Œ∞ ÃÑ@∞ìH˘x Wxfl J_»∞QÆ∞Å QÆi+ì xÅ∞=Ñï=∂O LO>Ë i[~åfiÜ«∞~ü HÕ^Œ UÜÕ∞ „QÍ=∂ÅÖ’ ZO`« Éèí∂q∞=Ú#∞QÆ∞ «∞Ok J<Õk ÖHõ ÖË™êÎ~°∞. ^•xH =∂„ «"Õ∞ Éèí∂¿ãHõ~° „Ñuáê Œ#ÃÑ_» å~°∞. ¿ãHõiOK«QÍ q∞ye#k i[~åfiÜ«∞~üÖ’ nfiÑOQÍ LO_çáÈ «∞O^•,=ÚO Œ∞ hà◊√¡, "≥#∞Hõ H˘O_»Å∞ LO_ç | «Hõ_®xH J™ê èŒºO J~ÚáÈ «∞O^•J<Õk "åiH J#=ã~°O.

=ÚOÑÙ#∞ QÆ∞iÎOKÕ _»∂º\© h\áê~°∞ ŒÅ âßYk HÍ|\ì q∞ye# „ÑÉèí∞ «fiâßYÅ∞ ^•xÃÑ·# Œ$¿+ì ÃÑ@ì=Ù. Ç≤Ï~°=∞O_»ÅO i[~åfiÜ«∞~ü =Å¡ 80 Pk"åã‘QÆ∂_≥OÅ‰õΩ ÃÑ ŒÌ Hõ+ìO ~åÉ’ «∞#fl Œx ã‘ «O¿Ñ@ ã=∞„QÆ yi[<åaè=$kú ãOã÷(S.\._ç.U) „áê*‰õΩì PÑ¶‘ã~üQÍi`À JO>Ë, '<åHÍ ãOQÆu Z=~°∂ K≥ÑÊÖË Õ,"≥Ú#fl<Õ P QÆ∂_≥OÅ‰õΩ H˘ «Î ~À_»∞¤ =∞OE~°∞ KÕ™ê<Õ— JO\Ï_»∞. ~À_»∞¤ =∞OE~°∞KÕ¿ã"å~°∞ ~À_»∞¤ =∞OE~°∞ KÕã∞ÎO\Ï~°∞, =ÚOÑÙ =∞OE~°∞ KÕ¿ã"å~°∞ =ÚOÑÙ=∞OE~°∞ KÕã∞ÎO\Ï~°∞!

~å[âıY~°Ô~_ç¤QÍi [ÅÜ«∞*ÏxH 80 QÆ∂_≥OÅ Pk"åã∞Å∞ ãq∞ èŒÅ∞HÍ‰õΩO_® PÑQÆÅ=∂?

„Ñ¨*Ï «O„ « "å~°Ñ¨„uHõ22 "Õ∞ 2005

(Wk Pk"åã¨∞Å‰õΩ ãÖ|OkèOz# Ñ¨ÙãÎHõO Hõ#Hõ =Oâ◊ è•~° „áê*ˇ‰õΩì¿ãì*ò–2 ™êOˆHuHõ q=~åÅ#∞ WO Œ∞Ö’Oz ˘ÅyOKåO. Ñ¨ÓiÎ áê~î°OHÍ"åeû# "å~°∞ '[Åáê~îåÅ∞— Ñ¨ÙãÎHõO K«∂_˘K«∞Û.)


Jaè=$kú–`åºQÆO

„áê*ˇ‰õΩì JO>Ë Jaè=$kú. Jaè=$kú ã¨=∂*ÏxH˜ J=ã¨~°O. HÍ|\˜ì„áê*‰õΩìÅ#∞ =ºu~HOK«= Œ∞Ì. hH Œ~Ú<å #+ìO [~°∞QÆ∞ «∞O^•.^•xH ÑiÇ~°O J_»∞QÆ∞. JO Œ∞HÀãO H˘\Ï¡_»∞. JO Õ «ÑÊ „áê*‰õΩì‰õΩJ_»¤OÑ_˘ Œ∞Ì.

D «~° O áêÅ‰õΩÅ∞ J#∞ãi¿ãÎ ÃÑ ŒÌQÍ Pâ◊Û~°ºáÈ#Hõ ~°ÖË Œ∞. HÍh "å=∞ÑHõ∆ áêsìÅ`À ãÇ „Ñ[Å ÑH∆Í# xÅ|_Õ"å~°∞KåÖÏ=∞Ok nxH ÉÏxãÅÜ«∂º~°∞. Jk h\ áê~°∞ ŒÅ „áê*‰õΩìQÍh,U Œ~Ú<å Yx[O „áê*‰õΩìQÍh, Ñ@ì©Hõ~° „áê*‰õΩìQÍh–Jxfl\H©D «~° O =iÎã∞Î#flk.

'Jaè=$kú— J<Õ =∂@‰õΩ J~°÷"Õ∞ ÖË Œh ^•xH Z=~°∂ U`åºQÆ=¸ KÕÜ«∞#Hõ ~°ÖË Œh K≥ÑÊ_»O <å L ÕÌâ◊ºO HÍ Œ∞. J~Ú ÕUq∞\, ZO Œ∞‰õΩ, Z=~°∞ J#fl „Ñâ◊flÅ∞ JãÖË "Õã∞HÀ‰õΩO_» D«~å¯xfl kQÆq∞OQÆ_»O ã||∞ HÍ Œ∞.

Yx*ÏÅ∞ Z‰õΩ¯=QÍ J@g „áêO`åÅÖ’ ^˘~°∞‰õΩ`å~Ú."å\x "≥eH f¿ã U „áê*Hõì~Ú<å J_»=ÙÅ q èŒfiO™êxH ^•ifã∞ÎOk. J_»=ÙÅ∞ JkèHõ ãO Œ~åƒùÅÖ’ Pk"åã‘ „Ñ[Å P"å™êÅ∞."åi rq`åÅ∞ J@∞=O\˜ „áê*ˇ‰õΩìÅ =Å¡ zè„^Œ=∞=Ù`å~Ú.JO^Œ∞=Å¡ J@∞=O\˜ „áê*ˇ‰õΩìÅ q+¨Ü«∞OÖ’ H˘OK≥O `«~°zK«∂_»‰õΩO_» Jx~°fiK«hÜ«∞"≥∞ÿ# Jaè=$kú ÉèÏ=#‰õΩ ^•™ÈÇ¨Ï=∞O\Ï=∞O>Ë Hõ+ìO.


Xi™êûÖ’x «∂~°∞Ê Hõ#∞=∞Å H˘O_»Å∞ ÉÏÔH·û\ò Yx*ÏxH „Ñã≤kú. ÉÏÔH·û\òJÅ∂ºq∞xÜ«∞O‰õΩ =Ú_ç Yx[O. Jk „ÑÑOK«OÖ’ J «ºkèHõOQÍ ÅaèOKÕÕâßÅÖ’ WO_çÜ«∂ XHõ\. WO_çÜ«∂Ö’ Jk J «ºkèHõOQÍ ÅaèOKÕ „áêO «O

Xi™êû PO„ èŒ„Ñ ÕâòÅ ãiÇÏ ŒÌ~Ú# «∂~°∞ÊHõ#∞=∞Å „áêO «O.ÃÑ ŒÌ ÃÑ ŒÌ HõOÃÑhÅ∞ Xi™êû J_»=ÙÅÖ’x ÉÏÔH·û\ò Yx[O «=fiHõO HÀãO

bA W=fi=∞x P ~å¢+¨ì „Ñ¨Éèí∞`åfixH˜ JÑ≤¡ˆH+¨#∞¡ ÃÑ_»∞`«∞<åfl~Ú. JHõ¯_»J~ÚáÈ~Ú# «~°∞"å « ÖË • J~ÚáÈ*Ë¿ã „Hõ=∞OÖ’ Jq =∞# ŒQÆæiH© =™êÎ~Ú.ZO Œ∞HõO>Ë Xi™êûÖ’x xH∆áêÅ‰õΩ H˘#™êyOÑÙQÍ qâßYÑ@flO U*hûÖ’#∂JO « q™êÎ~°OQÍ HÍ‰õΩ<åfl K≥ÑCHÀ ŒQÆæ "≥∂`å Œ∞Ö’ ÉÏÔH·û\ò xH∆áêÅ∞<åfl~Ú.

D 'Jaè=$kú—H WÑÊ\ ^•HÍ Xi™êû „ÑÉèí∞ «fiO Z Œ∞~˘¯O@∞#fl „Ñ è•#P@OHõO ™ê÷xHõ Pk"åã∞Å #∞O_ç. ‰õΩO Œ∞, Ñ~˘*Ï, *’_çÜ«∂, _˘OQÍiÜ«∂`≥QÆÅ Pk"åã¨∞Å∞ J_»=ÙÅÖ’H˜ ÉÏÔH·û\ò HõOÃÑhÅ K˘~°ÉÏ@∞#∞ QÆ\˜ìQÍ=ºu~Hã∞Î<åfl~°∞. =∂ J_»=ÙÅÖ’ =∞=∞‡efl =∂ áê\H | «Hõx=fiO_ç. WHõ _ç#∞O_ç «i"Õ∞Ü≥Ú Œ∞Ì JO@∞<åfl~°∞. 'JÜ≥∂º áêÑO— J#QÆÅ Xi™êû =∞ èŒº«~°QÆu "Õ∞ è•=ÙÅ∞ '=∞i P QÆ#∞Å∞ Jaè=$kúH J=ã~°O Hõ •— J<Õ "å Œ# ŒQÆæ~°

PyáÈ «∞<åfl~°∞. |Ü«∞\ ~å¢ëêìÅ #∞O_ç „ÑMÏº «∞Å∂ „ÑMÏº «∞Å∞ HÍx"å~°∂KåÖÏ=∞Ok Xi™êû Pk"åã∞Å áÈ~å\ÏÅ‰õΩ =∞ ŒÌ «∞ „ÑHõ\ã∞Î<åfl~°∞ QÍh P~å¢+ìOÖ’x "Õ∞ è•q=~°æO =∂„ «O ãÎ|ÌOQÍ LOk.

JÅ∂ºq∞xÜ«∞O KåÖÏ "å\H J=ã~°O. y<≥flÅ∞, ¿Ñ¡@∞¡ «Ü«∂~°∞ KÕ™êÎ~°∞.q=∂<åÅ∞ "≥Ú «ÎOQÍ<Õ JÅ∂ºq∞xÜ«∞O`À KÕ™êÎ~°∞. W «~° "åÇÏ<åÅ '„¿Ñ¶O—`«Ü«∂sÖ’ J^Õ Ö’Ç¨xfl "å_»`å~°∞. =∞O^Œ∞Å áêºH˜OQ∑Ö’ Ñ¨ÅÛ\˜JÅ∂ºq∞xÜ«∞O á¶ê~ÚÖòû "å_»`å~°∞. HÍ|\˜ì „Ñ¨ã¨∞ Î`« <åQÆiHõ`«Ö’JÅ∂ºq∞xÜ«∞O‰õΩ „áê=ÚYºO L#fl =∂@ "åãÎ="Õ∞.

HÍh D <åQÆiHõ å qâı+O ™ê÷xHõ „Ñ[Å rq`åÅH=∞~Ú<å Wã∞ÎO^•J#fl „Ñâ◊fl "Õã∞HÀ‰õΩO_» Jk <åQÆiHõ å qâı+O HÍ|\ì, •x "≥eHf « Jaè=$kúHJ=ã~°O HÍ|\ì ^•xH Z=~°∂ J_»¤O ~å= ŒÌ<Õ "å Œ# ã~°~Ú# Õ<å?

Xi™êû U*ˇhûÖ’ "≥eH˜ f¿ã ÉÏ ÔH · û\ò Yx[O #∞O_ç =KÕÛJÅ∂ºq∞xÜ«∞O`À ™ê÷xHõOQÍ<Õ y<≥flÅ á¶êºHõìs <≥ÅH˘eÊ „Ñ[Å‰õΩ K«=QÍæ y<≥flÅ∞JO Œ*Ëã∞Î#fl@ì~Ú Õ, ÖËHõáÈ Õ =∞O Œ∞Å áêºHOQ∑Ö’ LÑÜ≥∂yOKÕ á¶ê~ÚÖòû«Ü«∂~°∞ KÕ¿ã á¶êºHõìs <≥ÅH˘eÊ, =∞O Œ∞Å áêºH˜OQ∑ Ü« x@∞¡ <≥ÅH˘eÊ,


=∞O Œ∞Å∞ K«=QÍæ<À qiqQÍ<À JOkOKÕ@@ì~Ú Õ JÅ∂ºq∞xÜ«∞O =Å¡ =KÕÛJaè=$kú J=¸~°Î=∞~Ú#k HÍ Œh, Jk ™ê÷x‰õΩÅ‰õΩ ‰õÄ_® Jaè=$kú JhJOwHõiOK«=K«∞Û. J~Ú#ÑÊ\H© •xH Pk"åã∞ÖË ZO Œ∞‰õΩ åºQÍÅ∞ KÕÜ«∂eJ#fl „Ñâ◊fl "Õã∞HÀ=K«∞Û. JO Œ~°∂ P `åºQÍxfl ÑOK«∞‰õΩ<Õ =∂~°æO ÖË • Jx«i¯OK«∞HÀ=K«∞Û. Jk "Õ~ K«~°Û.

HÍh Xi™êûÖ’ áÈ\©Ñ_ç =∞s ÉÏÔH·û\ò «=fiHÍÅ‰õΩ Ö·Ãã<£ûÅ∞ á⁄OkPk"åã∞Å`À «ÅÑ_»∞ «∞#fl "åÔ~=fi~°∂ P JÅ∂ºq∞xÜ«∞O`À ™ê÷xHõ rq`åÅ#∞U ~°HõOQÍ#∂ Jaè=$kú KÕ¿ã PÖ’K«# KÕÜ«∞_»O ÖË Œ∞. <Õ~°∞QÍ qâßYÑ@flO~=Ù‰õΩ fã∞H˘zÛ F_»ÖH¯Oz ZQÆ∞=∞u KÕÜ«∞É’ «∞<åfl~°∞.

x*ÏxH Ö·Ãã<£û á⁄O Œ∞ «∞#fl "åiÖ’ „Ñ=ÚY∞Å~Ú# Pk «º a~å¡ PÉÏÔH·û\ò #∞O_ç JÅ∂ºq∞xÜ«∞O «Ü«∂s ãÇ≤Ï «O KÕÑ@ì_»O ÖË Œ∞. ÉÏÔH·û\ò#∞â◊√kú KÕÜ«∞QÍ =zÛ# JÅ∂ºq∞<å (JÅ∂ºq∞xÜ«∞O PÔH·û_£)#∞ <Õ~°∞QÍ ZQÆ∞=∞uKÕã∞Î<åfl~°∞.

Wk „ÑÑOK« Jaè=$kúH ^ÀÇÏ ŒÑ_»∞ «∞O_»=K«∞Û#∞ QÍh =∂ rq`åÅH"≥Úã∞ÎOk J#fl „Ñâ◊fl ™ê÷x‰õΩÅ∞ ZO Œ∞‰õΩ "Õã∞HÀ‰õÄ_» Œ∞? "åà◊§H"≥Úã∞ÎOk?Ô~O_»∞ ÑO@Å∞ ÑO_çOKÕ ÑK«Û\ Éèí∂=ÚÅÖ’ QÆ#∞ÖÁ™êÎ~Ú. Jq FÃÑ<£HÍãπìQÆ#∞Å∞ HÍ|\ì L^ÀºQÍÖ‰õΩ¯= ~å=Ù. Œ∞=Ú‡, èŒ∂o =∂„ «O Z‰õΩ¯"Õ =™êÎ~Ú.P QÆ#∞Å #∞O_ç «qfif¿ã Yx*Ïxfl â◊√„ÉèíO KÕ¿ã iÃÑ¶·#sÅÖ’ Ü«∞O„fHõ~°KåÖÏ Œ∂~°O áÈ~ÚOk HÍ|\ì "å\Ö’#∂ L^ÀºQÍÖ‰õΩ¯= ~å=Ù. ~°Hõ~°HÍÅ=º~°÷Ñ^•~å÷Å∞ =∂„ «O ŒO_çQÍ =™êÎ~Ú. XHõ"Õà◊ QÆ#∞ÅÖ’#∂ iÃÑ¶·#sÅÖ’#∂L^ÀºQÍÅ∞ =zÛ<å Jq ™ê÷x‰õΩÅ‰õΩ ÃÑ ŒÌQÍ ~å=Ù. "å\H HÍ=Åã≤# 'Ü≥∂QÆº «—"åiÖ’ LO_» Œ∞. WOH"≥Úã∞ÎOk? WOHO ~å Œ∞. Pk «º a~å¡‰õΩ ÖÏÉèÏÖÁ™êÎ~Ú.ÉèÏ~° ü‰õΩ q Õj =∂~°Hõ „ Œ=ºO Åaèã∞ÎOk. "≥Ú Œ\k Pk «º a~å¡‰õΩ Jaè=$ Õú,Ô~O_»=k ÕâßxH Jaè=$ Õú, "≥Ú «Î=∞O`å HõeÑ≤ =∂#= <åQÆiHõ «‰õΩ U^À XHõJ~°÷OÖ’ Jaè=$ Õú, HÍh HÀ~åÑÙ\ò, ~åÜ«∞QÆ_£, HõÅÇÏO_ç lÖÏ¡Å «∂~°∞Ê Hõ#∞=∞Å„QÍ=∂Å‰õΩ WO « èŒ∂o, JO « Z„~°=∞\ì «ÑÊ Jaè=$kú J<Õ Õn ÅaèOK« Œ∞.

x["Õ∞, QÆ#∞ÅÖ’, iÃÑ¶·#sÅÖ’ L^ÀºQÍÖ‰õΩ¯= ^˘~°HõHõáÈ~Ú<å Jq<≥ÅH˘ÖÏÊ~°O>Ë<Õ "å\x P=iOz H˘xfl "åºáê~åÅ∞, H˘xfl =$ «∞ÎÅ∂ Jaè=$kúK≥O Œ∞`å~Ú. Wq ™ê÷xHõOQÍ H˘O « Láêkè J=HÍâßxfl W™êÎ~Ú. HÍh DJ=HÍâßÅ#∞ KÕlH¯OK«∞HÀ=_®xH U*hû |Ü«∞\ #∞O_ç KåÖÏ=∞Ok =™êÎ~°∞.U*hû "åã∞Å~Ú# Pk"åã∞ÅHq ÃÑ ŒÌQÍ ŒHõ =Ù.


JO Õ HÍ‰õΩO_® D ÇÏ_®=Ù_ç `å`å¯eHõ"≥∞ÿ# Õ. XHõ QÆx W~°"≥· Uà◊§Ö’,=∞~˘Hõ\ W~°"≥· J~Ú Õà◊§Ö’ MÏm J~ÚáÈ`å~Ú. Pk «º a~å¡QÍ~°∞ =¸\Ï=ÚÖ¡ã~°∞ÌH˘x "≥o§áÈ`å~°∞. JÑÊ\H ÉÏÔH·û\ò ÑÙÏº# "åi P¿ãÎ HÍHõ ÃÑ@∞ì|_ç •s=~°æOÖ’ "åi ™ê÷~Ú ÃÑiy LO@∞Ok. WOH˘OK≥O b_çOQ∑ HÍ~˘Ê~\ò ÇÏ∫ãπJ~Ú LO\Ï~°∞. HÍh J_»=ÙÅÖ’ UO q∞ye LO@∞O ŒO>Ë ÃÑ ŒÌ ÃÑ ŒÌ QÆ∞O «Å∞,Z„~°=∞\ì =O\ =º~°÷ Ñ^•~å÷Å∞ xO_ç# ã¡„sáêO_£û (qãi « Ñ^•~å÷Å K≥~°∞=ÙÅ∞),PiáÈ~Ú# á⁄QÆ Q˘\ÏìÅ∞, áÈ#∞ áÈ#∞ c@Å∞ "åi tkäÖÏÅÜÕ∞º HõOÃÑhHÍ~åºÅÜ«∂Å∞. J_»qH "≥e J~Ú U lÖÏ¡HO„ ŒOÖ’<À J_»∞‰õΩ¯O@∂, iH∆Í`˘‰õΩ¯‰õΩO@∂, =ºaèKå~°O KÕã∞‰õΩO@∂ L#fl Pk"åã∞Å Ñ≤Å¡ÅÑC_»∞ "≥#H¯uiy=zÛ «=∞ «e¡ ŒO„_»∞Å∞ ÑK«Û\ „ÑHõ$u =∞ èŒº |uH# KÀ@ 'Jaè=$kú—=ke "≥o§# ÃÑ ŒÌ ÃÑ ŒÌ QÆ∞O «Å#∞ K«∂ã≤ U=∞#∞HÀ"åÖ’! =zÛ "≥o§Ok 'Jaè=$kú—Jx =∂„ «O J#∞HÀÖË~°∞.

J~Ú#ÑÊ\H© nxHÀãO "å~°∞ `åºQÍÅ∞ KÕÜ«∞=Åã≤O Õ#<Õ "Õ∞ è•q=~åæhfl ~å[H©Ü«∞ =~åæhfl U=∞<åe?

„Ñ¨*Ï «O„ « "å~°Ñ¨„uHõ5 E<£ 2005


Xi™êû J^ŒÌOÖ’ =∞# =ÚYOK«∂ã¨∞‰õΩO^•=∂?

=∞# ~å¢+ìOÖ’ ÉÏÔH·û\ò QÆ#∞Å#∞ =ºu~HOz<å, áÈÅ=~°O „áê*‰õΩì#∞=ºuˆ~HÕz<å 'Jaè=$kú—H˜ J_˘¤ã¨∞Î<åfl~°x HÀÑÿOK«∞‰õΩ<Õ"å~°∞Xi™êûÖ’ UO [~°∞QÆ∞ «∞#fl^À XHõ™êi K«∂ã≤ =¿ãÎ ÉÏQÆ∞O@∞Ok.

JHõ _» ãÇ≤Ï «O 'Jaè=$kú—x HÍ Œ<Õ "åà◊√¡ ÖËHõáÈÖË Œ∞ QÍh=∞# ~å¢+¨ìOÖ’ L#flO`« „ÑüÑ¶¨∞@# JHõ¯_» ÖË^Œ∞. JO^Œ∞=Å¡'Jaè=$kú— =Å¡ <åâ◊#O JÜÕ∞º „Ñ[ÖË–„Ñ è•#OQÍ Pk"åã∞Å∞–^•x`À <Õ~°∞QÍ «ÅÑ_»=Åã≤ =ã∞Î#flk. "åiH JO_»QÍ xÅ|_Õ~å[H©Ü«∞ L Œº=∂Å∂ „Ñ*Ï «O„ « ãOã÷Å∂ |∞kúr=ÙÅ∂ JHõ _»™ê¿ÑHõ∆OQÍ «‰õΩ¯=.

'Jaè=$kú—H J=HÍâßÅ∞ =∂„ «O JHõ _» ™ê¿ÑHõ∆OQÍ Z‰õΩ¯"Õ.=∞ èŒº ÉèÏ~° « J@g ãOÑ Œ „Ñ è•#OQÍ Xi™êû, Kè«fÎãπQÆ_è£, *Ï~°öO_£,q Œ~°ƒù, ≥ÅOQÍ, L «Î~åO„ èŒÅÖ’ HO„nHõ$ «"≥∞ÿ L<åfl~Ú. WO Œ∞Ö’"≥Ú^Œ\˜ =¸_»∞ „áêO`åÅÖ’ =∞s Z‰õΩ¯=QÍ L<åfl~Ú. PJ_»=ÙÅÖ’ qÅ∞=~Ú# Yx*ÏÅ<ÕHõO L<åfl~Ú. Yx*ÏÅ‰õΩÕâ◊OÖ’ W Õ „Ñ è•# H∆„ «O. ÉÏÔH·û\òHõ~Ú Õ Xi™êû ~å¢+ìO Õâ◊OÖ’<Õ

HÍ Œ∞, „ÑÑOK«OÖ’<Õ XHõ =ÚYº HO„ ŒO. ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’x ÉÏÔH·û\òxÅfiÅÖ’ 70 âß «O Xi™êûÖ’<Õ L<åfl~Ú. Jk „ÑÑOK«OÖ’x"≥Ú «ÎO ÉÏÔH·û\ò xÅfiÅÖ’ 15 âß «O.

D ãOQÆu Ü«∂Éèˇ· Uà◊§<å_»∞ ≥eÜ«∞HõáÈÖË Œ∞, P Yx*ÏÅ#∞"≥eH f¿ã „ÑÜ«∞ «fl=¸ [~°QÆHõáÈÖË Œ∞. JÑC_»∞ =ÚYºOQÍ ÉÁQÆ∞æ,


W#∞=Ú QÆ#∞Å#∞ P^è•~°O KÕã¨∞‰õΩx H˘xfl ÉèÏs Ñ¨i„â◊=∞Å#∞ =∂„`«"Õ∞<≥ÅH˘ÖÏÊ~°∞. J~Ú Õ JÑÊ\’¡ Jaè=$kú JO>Ë ã≤OQÆÑÓ~üÖÏQÆ, ŒH∆ H˘iÜ«∂ÖÏQÆ8 ÖËHõ 10 âß «O ÃÑ~°∞QÆ∞ ŒÅ ~@∞ ™êkèOK«_»"Õ∞#<Õ PÖ’K«#‰õΩ WO « „áêK«∞~°ºOÖË Œ∞. JÖÏQ ZHõ _» ZO « ÃÑ@∞ì|_ç ÃÑ\ì, U"Õ∞q∞ «qfi fã≤, U Õk L «ÊuÎKÕÜ«∞QÆey Õ J ŒO`å KÕã∞‰õΩO@∂ áÈ=_»"Õ∞ ¿ÇÏ «∞| Œú"≥∞ÿ# Jaè=$kú q è•#OJ#∞‰õΩO@∞#fl <Õ\ ã≤ •úO`åxH© JÑÙÊ_»∞ WO « „áêK«∞~°ºO ÖË Œ∞.

ZHõ _»|_ç Õ JHõ _» ZO «|_ç Õ JO « Yx[O «"Õfiã≤ Zxfl|_ç Õ JxflHÍ~åö<åÅ∞ Hõ>Ëì¿ãÎ Pi÷Hõ ÃÑ~°∞QÆ∞ ŒÅ =∂>Ë"≥∂QÍh ™ê÷xHõ Pk"åã‘ „Ñ[Å rq`åÅ∞f„=OQÍ ≥|ƒuO\ÏÜ«∞h, J_»q <åâ◊#=∞~Ú Õ K«∞@∞ìÑHõ Å "≥∞ÿ •<åÅÖ’xr=# =#~°∞Å∞ ≥|ƒuO\ÏÜ«∞h "≥~°KÕ "≥ã∞Å∞ÉÏ@∞ JÑÊ\’¡ LO_çOk HÍ|\ìD «=fiHÍÅ∂, Hõ@ì_®Å∂ XHõ "≥∂`å Œ∞ ^•\áÈÖË Œ∞. ~°∂~¯ÖÏ ã‘ìÖòáê¡O@∞`ÀL‰õΩ¯ Ñi„â◊=∞Ö’H ˘e J_»∞QÆ∞ "Õã≤# Xi™êûÖ’ 'Ô~O_»= ã‘ìÖò áê¡O\ò— U~åÊ@<Õk#ÅÉèˇ· Uà◊¡‰õΩ ÃÑ·QÍ XHõ ~å[H©Ü«∞ x<å ŒOQÍ<Õ LO_çáÈ~ÚOk.

WO «Ö’ Pi÷Hõ ãOã¯~°Å∞ =KåÛ~Ú. L «ÊuÎ ÃÑ~°∞QÆ∞ ŒÅ ~@∞#∞"ÕQÆOQÍ =ÚO Œ∞‰õΩ fã∞‰õΩáÈQÆÅ U „ÑÜ«∞`åflhfl q_çzÃÑ@ì~å Œ#fl ã≤ •úO «O=zÛOk. ^•xH J=ã~°"≥∞ÿ# ÃÑ@∞ì|_çx ZHõ _ç #∞O_»~Ú<å fã∞‰õΩ~å"åÅh,Jk ZO « É@∞ì KÕ¿ãÎ Jxfl Lz « =ã «∞Å∞ HõeÊOKåÅh Õâ◊ áêÅ‰õΩÅ∞ÉèÏqOK«™êQÍ~°∞. XH˘¯Hõ ~å¢+ìOÖ’#∂ K«O„ ŒÉÏ|∞ <åÜ«Úà◊√¡ ÑÙ@∞ì‰õΩ ~å™êQÍ~°∞.Xi™êûÖ’x ÖË>ˇãπì K«O„^ŒÉÏ|∞ <åÜ«Ú_»∞ #g<£ Ñ¨\ÏflÜ«∞H±. 'Jaè=$kú—„ÑÜ«∞`åflÅ∞ W «x`À<Õ "≥Ú ŒÅ∞ HÍÖË Œ∞ QÍh J «∞º#fl « Œâ◊‰õΩ fã∞‰õΩáÈ=_®xH=∂„ «O W «<Õ HõOHõO Hõ@∞ì‰õΩ<åfl_»∞.

QÆ_çz# Œâß|Ì HÍÅOÖ’ ÉÏÔH·û\ò «=fiHÍxH ~åÜ«∞QÆ_», HÀ~åÑ¶Ù\ò, HõÅÇÏO_çlÖÏ¡ÖÖ’ |_® ÃÑ@∞ì|_ç^•s HõOÃÑhÅ`À Xi™êû „Ñ¨Éèí∞`«fiO Z_®ÃÑ_®XÑÊO^•Å∞ KÕ¿ãã∞‰õΩOk. ™ê÷xHõ Pk"åã∞Å |Å"≥∞ÿ# „ÑuÑ¶∞@# «ÑÊ nxH"Õ~ J_Õ¤n ÖË Œ∞. 2000 ãO= «û~°OÖ’ ~åÜ«∞QÆ_» lÖÏ¡Ö’x "≥∞ÿHõOKü „QÍ=∞OÖ’D „ÑuÑ¶∞@# HÍÅ∞ÊÅ ^•HÍ áÈ~Ú =ÚQÆ∞æ~°∞ Pk"åã∞Å∞ K«xáÈÜ«∂~°∞. P«~°∞"å « H˘O «HÍÅO "åi L Œº=∞O K«ÖÏ¡iOk QÍh =∞m¡ D =∞ èŒº |ÅO

ÑÙOA‰õΩOk.ŒH∆Ï# ÉÏÔH·û\ò ÖÏQÆ L «Î~å# W#∞=Ú–L‰õΩ¯ ãO|O èŒ"≥∞ÿ# 'Ô~O_»=

~°∂~¯ÖÏ— #ÅÉèˇ· Uà◊√¡QÍ ~å[H©Ü«∞ x<å ŒOQÍ =∂„ «"Õ∞ LO_çáÈ~ÚO Œ<åfl<å?


WÑ¨C_»∞ Ô~O_Õq∞\˜? 17 L‰õΩ¯ ãÖ|O^èŒ"≥∞ÿ# Ñï„â◊=∞Å∞ XˆH lÖÏ¡Ö’=KÕÛã∞Î<åfl~Ú. Jk *Ï*òÑÓ~ü lÖÏ¡. HõÅHõ åÎ "≥àı¡ *ÏfÜ«∞ ~°ÇÏ^•iH Ñ_»=∞\"≥·ÑÙ# 27 „QÍ=∂Å‰õΩ K≥Ok# 20 "ÕÅ ZHõ~åÅ Éèí∂q∞x 'HõoOQÆ#QÆ~ü áêi„âßq∞Hõ„áêO «O—QÍ <å=∞Hõ~°O KÕã≤ Éèí∂¿ãHõ~° K«@ìO HO Œ ™êfinè#O KÕ¿ãã∞H˘x 17HõOÃÑhÅ‰õΩ JHõ _» á¶êºHõìsÅ∞ <≥ÅH˘ÅÊ_®xH JOwHÍ~° Ñ„`åÅ∞ WKÕÛã≤OkXi™êû „ÑÉèí∞ «fiO. J=hfl W#∞=Ú, L‰õΩ¯ ãO|O èŒ"≥∞ÿ# HÍ~åö<åÖË. <åÅ∞QÆ∞á¶êºHõìsÅ∞ WÑÊ\H =KÕÛ™ê~Ú. q∞ye# "å\H ™ê÷xHõ Pk"åã∞Å „ÑuÑ¶∞@#«ÑÊ "Õ~ P@OHõO Ug∞ ÖË Œ∞. "åi „ÑuÑ¶∞@<Õ D [#=iÖ’ HÍÅ∞ÊÅ‰õΩ ^•i

fã≤ 12 =∞Ok Pk"åã∞efl, XHõ áÈbã∞ ["å#∞#∞ |eQ˘Ok.ŒH∆ Xi™êûÖ’x ÉÏÔH·û\ò QÆ#∞Å „áêO «=∞O`å U*hû „áêO «O. JO>Ë

K«@ì ÑiÉèÏ+Ö’ Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO «O. Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO «OÖ’ Pk"åã∞Å‰õΩ,Pk"åã∞Å∞ =∂„ «"Õ∞ ãÉèí∞ºÅ∞QÍ L#fl ãOã÷Å‰õΩ «ÑÊ W «~°∞Å‰õΩ „ÑÉèí∞ «fiÉè í∂=Úefl bA‰õΩ W=fi_®xfl ~å*ÏºOQÆO JOwHõiOK«^Œ∞ Hõ^• JO>ËJOwHõiOK«HõáÈ Õ áÈx=∞‡O@∞Ok Xi™êû „ÑÉèí∞ «fiO. Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO «OÖ’U Jaè=$kú K«~°ºÅ∞ KÕÑ¨@ì^ŒÅK«∞‰õΩ<åfl `«`«ûO|O^èŒ"≥∞ÿ# ã¨=∂Kå~°=∞O`å„QÍ=∞ã¨Éèí‰õÄ ÖË^• ÑÖKåÜ«∞fH© WzÛ "åix ãÖ„Ñ¨kOz "åi ã¨ÅÇ¨fã∞‰õΩ<åflHõ<Õ «∞k x~°‚Ü«∞O KÕÜ«∂Åx ~å*ÏºOQÆO JO@∞Ok Hõ • JO>ËJÖÏQÍ JO@∞Ok Xi™êû „ÑÉèí∞ «fiO. ÉÏÔH·û\ò "≥∞ÿxOQ∑ q+Ü«∞OÖ’ Xi™êû„ÑÉèí∞ «fiO KÕã∞Î#flk ÑÓiÎQÍ ~å*ÏºOQÆ q~°∞ ŒúO J~Ú#ÑÊ\H© ÃÑ ŒÌÅO`å •xx'Jaè=$ Õú— JO@∞<åfl~°∞. •xx „ÑuÑ¶∞\ã∞Î#fl Pk"åã∞Å JÉèíºO «~°O ÑÓiÎQÍ~å*ÏºOQÆ| Œú"≥∞ÿ#k J~Ú<å ÃÑ ŒÌÅ∞ P „ÑüÑ¶∞@##∞ Jaè=$kú x~À èŒHõOJO@∞<åfl~°∞. H˘OK≥O Hõ#∂ÊùºlOQ∑QÍ ÖË Œ∂?

Pk"åã∞Å QÆ∞iOKÕ =∂\Ï¡_ç Õ KåÖÏ=∞OkH qã∞Q˘ã∞ÎOk HÍ|\ì Xi™êû„ÑÉèí∞ «fiÑÙ ÉÏÔH·û\ò *Ï «~° "≥∞ÿ •# „áêO`åÅ‰õÄ, JO Œ∞Ö’#∂ PO„ èŒ„Ñ Õâò‰õΩ #+ìHõ~°OHÍQÆÅ Œx ‰õÄ_® K≥ÑCHÀ"åe. ÉÏÔH·û\ò xH∆áêÅ∞ Z «Î~Ú# H˘O_»Å =∞ èŒº<ÕLO\Ï~Ú. ~åÜ«∞QÆ_», HõÅÇÏO_ç, HÀ~åÑÙ\ò lÖÏ¡ÅÖ’x ÉÏÔH·û\ò H˘O_»Å «∂~°∞Ê=ÚYO =Oâ◊ è•~°, <åQÍ=o, ~°≠O~°≠∂=u # Œ∞Å HÍºKü"≥∞O\òÖ’ =ÚYºÉèÏQÆO.P # Œ∞Å∞ P H˘O_»ÅÖ’<Õ ÑÙ_» å~Ú. P H˘O_»Åxfl\h «"Õfi¿ãÎ P # Œ∞Å QÆuU=∞=Ù «∞O^À, "å\ h\ g∞ Œ „áê*‰õΩìÅ∞ Hõ@∞ì‰õΩ#fl q[Ü«∞#QÆ~°O, NHÍ‰õΩà◊OlÖÏ¡Å QÆu U=∞=Ù «∞O^À Ñiâ’kèOz#"å~°∞ ÖË~°∞.


HÍQÍ, P ÉÏÔH·û\ò H˘O_»Å Ñ_»=∞\ =ÚYO WO„^•=u #k Ñs"åÇÏHõ„áêO «OÖ’ LOk. =∞#O ~ÀE H˘\Ï¡_»∞‰õΩO@∞#fl áÈÅ=~°O, Œ∞=Ú‡QÆ∂_≥O,^Õ"å^Œ∞Å, WK«ÛOÑ¨e¡ „áê*ˇ‰õΩìÅH˘KÕÛ h~°∞ „Ñ¨^è•#OQÍ WO„^•=u #∞O_ç~å=Åã≤O Õ. Xi™êûÖ’x ÉÏÔH·û\ò H˘O_»Å∞ "≥Ú «ÎO «"Õfi¿ãÎ g\ QÆu U=∞=Ù «∞O^ÀÑiâ’kèOz#"å~°∞ ‰õÄ_® ÖË~°∞.

L «Î~° Xi™êûÖ’ W#∞=Ú–L‰õΩ¯ Hõ~å‡QÍ~åÅ‰õΩ HO„ ŒOQÍ =∂~°∞ «∞#flHõoOQÆ#QÆ~ü áêi„âßq∞Hõ „áêO «O J «ºkèHõOQÍ Pk"åã∞Å∞ x=ã≤OKÕ „áêO «"Õ∞QÍh U*hû HÍ Œ∞. JO Œ∞=Å¡ WÑC_»Hõ _» ÑÙ@ìQ˘_»∞QÆ∞ÖÏ¡QÆ "≥Å∞ã∞Î#fl W#∞=Ú–L‰õΩ¯ HÍ~åö<åÅÃÑ·# áÈ~å_»∞ «∞#fl ≥QÆÅ‰õΩ U*hû K«\ÏìÅ ~°Hõ∆ ‰õÄ_» ÖË Œ∞.

JHõ _» Ô~· «∞Å #∞O_ç Xi™êû ~å¢+ì „ÑÉèí∞ «fiO ZHõ~å 35 "ÕÅ‰õΩ ¿ãHõiOz,\Ï\Ï ã‘ìÖòû‰õΩ 3,50,000‰õΩ Jq∞‡O Œx D áê\H Ñ„uHõÅÖ’ K«k"Õ LO\Ï~°∞.JO>Ë K«@ìO „ÑHÍ~°O il¢¿ãì+<£ èŒ~°‰õΩ Ô~· «∞ ŒQÆæ~° ¿ãHõiOz, =∂Ô~¯\ò ã∂„ «O„ÑHÍ~°O H˘<Õ"å_»∞ W=fi_®xH ã≤ ŒúOQÍ L#fl èŒ~°‰õΩ "å_çH Jq∞‡Ok. W ÕÑ¶∞’~°=∞#∞‰õΩO>Ë JO «Hõ#fl Ñ¶∞’~°"Õ∞q∞@O>Ë #∂\H 80 âß «O Ô~· «∞Å‰õΩ P35 "ÕÅ∞ ‰õÄ_® ŒHõ ÖË Œ∞. Pk"åã‘ Ô~· «∞ÅO Œi Ñiã≤÷f W Õ.

nxH HÍ~°"Õ∞=∞O>Ë HõoOQÆ#QÆ~ü áêi„âßq∞Hõ „áêO «OQÍ „ÑHõ\OK«|_»¤„áêO «O XHõÑC_»∞ XHõ [q∞O^•s Z¿ãì\òÖ’ ÉèÏQÆO. Jxfl [q∞O^•sÅÖÏQ JHõ _»‰õÄ_» ã~°~Ú# Éèí∂q∞ iHÍ~°∞¤Å∞ ÖË=Ù. Z¿ãì\òÅ#∞ ~° Œ∞Ì Ñ~°z# «~°∞"å « ~å¢+ì„ÑÉèí∞ «fiO Ãã\Öò"≥∞O\ò KÕÑ\ì Ô~· «∞Å ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ „ÑHõ\OK«ÖË Œ∞. Jxfl ~å¢ëêìÅÖÏQÆXi™êûÖ’ ‰õÄ_» XHõ Ãã\Öò"≥∞O\ò K«@ìO KÕã≤ Ô~· «∞Å g∞ Œ Ñ_Õ™ê~°∞ HÍx J=∞Å∞Ñ~°K«_®xH „â◊ Œú K«∂ÑÖË Œ∞. PãHÎ L#fl"åà◊√¡ Js ÃÑ@∞ìH˘x ™êH∆ÍºÅ∞ K«∂Ñ≤OzÃã\Öò"≥∞O\ò Ñ\Ïì á⁄O^•~°∞ HÍx Pk"åã‘ Ô~· «∞Ö’¡ J «ºkèHõ =∞Ok JO « „ÑÜ«∂ã‰õΩáÈÖË Œ∞. Éèí∂q∞x Œ∞xfl ÑO@ ÑO_çOK«∞HÀ=_®xH Ñ\ÏìÅHõ ~° ÖË Œ∞ Hõ •! ^•xx«#MÏ ÃÑ@∞ìHÀ=_®xH J=Ú‡HÀ=_®xH HÍ"åe QÍx. z=iH P „QÍ=∂Å‰õΩ

'Jaè=$kú— =KÕÛ <å\H "åiH #+ìÑiÇ~°O #Ü«∂ÃÑ·™ê ‰õÄ_® ~åÖË Œ∞. "å~°∞ ZÑÊ\#∞O_À JHõ _» LO@∞#fl q+Ü«∞O, ¿ã ŒºO KÕã∞‰õΩO@∞#fl q+Ü«∞O Z=~°∂HÍ Œ##ÑC_»∞, HõhãO Ãã\Öò"≥∞O\ò KÕÑ\ì "åiH Ñ\ÏìezÛ P «~°∞"å « Éèí∂¿ãHõ~°KÕÑ\ì LO_»=K«∞Û#∞ Hõ •! HÍh P Ñx KÕ¿ãÎ 'Jaè=$kú— Ô~O_Õà◊√§ "≥#H¯ áÈ Œ∂?#g<£ Ñ\ÏflÜ«∞H± P PÅ™êºxfl ãÇ≤ÏOK«QÆÅ_®?


Pk"åã∞Å∞ «=∞ Éèí∂=ÚÅ∞ Z\ì Ñiã≤÷uÖ’#∂ = Œ∞Å∞‰õΩ<Õk ÖË Œx„ÑuÑ¶∞\OK«_»O, XH˘¯Hõ á¶êºHõìs Éèí∂q∞ ÑÓ[‰õÄ J_»∞¤Ñ_»_»O, áÈbã∞Å∞ "åixJkeOK«_»O, ÉkiOK«_»O H˘<Õflà◊√¡QÍ JHõ _» Ñiáê\ J~ÚáÈ~ÚOk. z=iHJkèHÍ~° Ü«∞O„`åOQÆO `å_À ¿Ñ_À ÕÅ∞Û‰õΩ<Õ Œ∞~å‡~°æ"≥∞ÿ# x~°‚Ü«∞O fã∞H˘x[#=i 2= Õn# 9 HõOÃÑhÅ áÈbã∞Å#∞ "≥∂ÇÏiOzOk. \Ï\Ï ã‘ìÖòû "åi'Éèí∂q∞ K« Œ∞#∞ KÕ¿ã HÍ~°º„Hõ=∂xH— *Ï*òÑÓ~ü lÖÏ¡ HõÖHõì~°∞, Zãπ.Ñ≤ ‰õÄ_®=zÛ ~°Hõ∆QÍ xÅ|_®¤~°∞. ZÑÊ\ÖÏQ J_»∞¤Ñ_»¤ Pk"åã∞ÅÃÑ· D ™êi QÆ∞à◊¡=~°¬O‰õΩiÑ≤Oz 12 =∞Okx K«Oáê~°∞.

Wk WÑÊ\’¡ J~ÚáÈÜÕ∞ Hõ äŒ HÍ Œx "Õ~ K≥ÑÊ#=ã~°O ÖË Œ∞.

„Ñ¨*Ï «O„ « "å~°Ñ¨„uHõ 11 Ñ¶≤„|=i 2006


K«\ÏìÖË Pk"åã¨∞Å#∞"≥∂ã¨O KÕ™êÜ«∂?

JO Œ"≥∞ÿ# K«\ÏìÅ g∞ Œ Pâ◊Å∞ ÃÑ@∞ìH˘x Pk"åã‘ „Ñ[Å∞ «=∞‰õΩ`å=Ú #+ìO KÕã∞‰õΩ<åfl~å? ~å[H©Ü«∞ PO^Àà◊#<Õ #=Ú‡‰õΩO>ËZ‰õΩ¯= „ÑÜ≥∂[#O á⁄Ok LO Œ∞~å?

D „Ñâ◊fl‰õΩ ["å|∞ K≥ÑÊ_»O Hõ+ìO QÍh PÖ’K«<åÑ~°∞Å~Ú#Pk"åã∞Å∞ KåÖÏ=∞Ok xãÊ$ÇÏ`À HÍx=fiO_ç, HõK«ÛQÍ HÍx=fiO_çD =∂>Ë JO@∞<åfl~°∞. Pk"åã∞Å HÀãO JO Œ"≥∞ÿ# K«\ÏìÅ∞ KåÖÏKÕã≤# =∂@ "åã¨ Î=O. ZÖò.\˜.P~ü K«@ìO "åi Éèí∂=ÚÅÑ~å~¸Hõ~°#∞ x¿+kèOzOk. Ñ‘™ê K«@ìO "åi „QÍ=∞ ãÉèíÅ‰õΩJ<ÕHõ ~°HÍÅ ãfiÜ«∞O x~°‚Ü«∂kèHÍ~°O WzÛOk. H˘ «ÎQÍ =zÛ# J@gÇÏ‰õΩ¯Å K«@ìO i[~üfi á¶êÔ~ã∞ìÖ’ ãÇ≤Ï «O "åiH x"åã ÇÏ‰õΩ¯,Éèí∂q∞ qxÜ≥∂QÆ Ç¨Ï‰õΩ¯#∞ HõeÊOzOk. ˆ~Ñ¨Ù „Ñ¨à◊Ü«∞O =zÛ<åQÆiHõ « "≥Ú «ÎO èŒfiOã=∞~Ú D =¸_»∞ K«\ÏìÅ „Ñ «∞Å∞ =∂„ «"Õ∞q∞yÖÏÜ«∞#∞HÀO_ç. ‰õΩ[„QÆÇ¨ÏO #∞O_À â◊√„Hõ„QÆÇ¨ÏO #∞O_ÀÑiâ’ èŒ‰õΩÅ∞ =zÛ "å\x ¿ãHõiOz Éèí∂q∞ g∞ Œ Pk"åã∞Å‰õΩJ Œ∞ƒù «"≥∞ÿ# rq «O LO_çO Œx Éèí∂QÀà◊ K«i„ «Ö’ ~åÜ«∞QÆÅ~°∞.

ZÖò.\.P~ü K«@ìO =Å¡ H˘O « „ÑÜ≥∂[#O Hõey# =∂@"åãÎ="Õ∞QÍh "≥∂ã=¸ KåÖÏ [iyOk. P K«\Ïìxfl #=Ú‡HÀ=_»OHõO>Ë J_»q Ö’ «@∞ì „QÍ=∂ÅÖ’ Éèí∂=ÚÅ∞#fl yi[<Õ «~°∞Å#∞™êQÆ∞ KÕã∞HÀhÜ«∞‰õΩO_® J_»∞¤Ñ_ç, Éèí∂q∞ JÑÊyOz áÈÜÕ∞@@∞ì


XuÎ_ç ÃÑ\ì LO>Ë Z‰õΩ¯= Éèí∂q∞ ŒH¯ Œx Pk"åã∞Å∞ ÉèÏq¿ãÎ, D Õâ◊OÖ’áÈbã∞Å∞ ÖË~°#∞‰õΩ<åfl~å Jx Z Œ∞~°∞„Ñâ◊fl "ÕÜ«∞=K«∞Û#∞ QÍh "åi P"Õ Œ##∞J~°÷O KÕã∞HÀ=K«∞Û. Ñ‘™ê J Œ∞ƒù «"≥∞ÿ# K«@ì"Õ∞QÍh ^•xx J=∞Å∞ KÕÜ«∞_®xHJ=ã~°O J~Ú# xÜ«∞=∂Å#∞ U ~å¢+ì=¸ ~°∂á⁄OkOK«‰õΩO_® *Ï„QÆ «ÎÑ_çJk J=∞ÖË HÍ‰õΩO_® K«∂™ê~Ú.

H˘`«ÎQÍ áê~°¡"≥∞O@∞ P"≥∂kOz# J@g Ç¨Ï‰õΩ¯Å K«\Ïìxk =∞sÉÏ è•Hõ~°"≥∞ÿ# ã≤÷u. J_»qÖ’ J<åkQÍ L#flk Pk"åã∞Ö· Õ P «~åfi ≥ÑC_À=zÛOk K«@ìO. "≥#H˘zÛ# K«@ìO =ÚO^Œ∞ #∞O_ç L#fl Pk"åã¨∞Å#∞K˘~°ÉÏ@∞^•~°∞¡ JxOk. JÔ~ã¨∞ì KÕã≤Ok. *ˇ·Å∞Ö’ ÃÑ\˜ìOk. A~å‡<åÅ∞qkèOzOk. ™êQÆ∞Éèí∂=ÚÅÖ’ K≥@∞¡ ÃÑOz 'J_»q—Ö’ HõÅ∞ÑÙH˘xOk. Pk"åã∞Å∞D J<åºÜ«∂xfl `˘e<å\ #∞O_ç „ÑuÑ¶∞\Oz<å ãÉèíº ã=∂[OÖ’ ãÊO Œ#XHõ Œâß|ÌO HÍÅO #∞O_Õ |Å"≥∞ÿ# ~°∂ÑO fã∞‰õΩOk. '"åà◊¡ J_»=ÙÅÖ’ "åà◊§‰õΩÇÏ‰õΩ¯Å∞ HõeÊ^•ÌO— J#fl PÖ’K«# ~å[H©Ü«∞ áêsìÅ‰õÄ HõeyOk. J_»=ÙÅ#∞HÍáê_Õ ¿Ñi@, Ñ~åº=~° Ñi~°Hõ∆ ¿Ñi@ Pk"åã∞Å#∞ "åi P"åãOÖ’<ÕÑ~å~Ú"åix KÕ¿ã PÖ’K«<å sux KåÖÏ „ÑuÑ¶∞\OK«=Åã≤ =zÛOk. =#º=∞$QÆãÖ~°Hõ∆‰õΩÅ#∞ ‰õÄ_® „ÑüÑ¶¨∞\ÕK«=Åã≤ =zÛOk. Pk"åã¨∞Å =Å¡ =#º=∞$QÍÅ‰õΩ #+ì"Õ∞g∞ ÖË Œx XÑC‰õΩO@∂<Õ, JO «iOzáÈ «∞#fl =#º=∞$QÍÅ∞#flJ_»=ÙÅÖ’ [<å"å™êÅ∞, [#ãOKå~°O L#fl@ì~Ú Õ =#º=∞$QÍÅ "Õ@QÍà◊¡‰õΩ`«Å∞Ñ¨ÙÅ∞ `≥iz#@ì=Ù`«∞Ok HÍ|\˜ì Pk"åã¨∞Å‰õΩ J_»=ÙÅÖ’ Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞HõeÊOK«= ŒÌx "å~°∂ J_»¤O Ñ_®¤~°∞.

J~Ú#ÑÊ\H© Pk"åã‘ L Œº=∂Å∞, „Ñ*Ï «O„ « â◊‰õΩÎÅ∞ ÃÑ\ì# XuÎ_çÑ¶e «OQÍ áê~°¡"≥∞O@∞Ö’x Jxfl áêsìÅ∂ UHõ„w=OQÍ J@g ÇÏ‰õΩ¯Å K«\ÏìxflP"≥∂kOKå~Ú. 2005 _çÃãO|~ü 13 <å\˜H˜ J_»=ÙÅÖ’ Éèí∂q∞x, „Ñ¨Hõ$uãOÑ Œ#∞ J#∞Éèíqã∞Î#fl Pk"åã∞Å∞, JÖÏQ =¸_»∞ «~åÅ∞QÍ J_»=ÙÅÖ’<Õx=ã≤ã∞Î#fl yi[<Õ «~°∞Å∞ P "å_»HÍxfl H˘#™êyOK«=K«∞Û#h, K«@ìO ^•xHQÆ∞iÎOÑÙ Wã∞ÎO Œh (‰õΩ¡ÑÎOQÍ) D K«@ìO K≥ÑÙÎOk. D K«\Ïìxfl áê~°¡"≥∞O@∞P"≥∂kOz ~ÑÙ _çÃãO|~ü =∂™êxH XHõ ãO= «û~°O J=Ù «∞Ok.

J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© Jk D<å\˜H© J=∞Å∞Ö’H˜ ~åÖË^Œ∞. ^•xH˜ ~å¢+¨ìÑüP"≥∂ ŒO ãÇ≤Ï «O ÅaèOzOk QÍh ^•xx J=∞Å∞Ö’H ≥KÕÛ <À\Ñ¶≤H+<£#∞HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fiO WÑÊ\H© *Ïs KÕÜ«∞ÖË Œ∞. WÑÊ\’¡ *Ïs KÕÜ«∞HõáÈ=K«∞Û#∞


‰õÄ_». HÍ~°O? =∞Ç#QÆ~åÅÖ’ x=ã≤OKÕ ÃÑ¶·"£™êì~ü Ñ~åº=~°"å Œ∞Å∞, =#º=∞$QÆ ãO~°Hõ∆‰õΩÅ∂ ^•xH J_»¤O Ñ_»∞ «∞<åfl~°∞. Pk"åã∞Å HÀãO J_»qÖ’H˘O « ÉèÏQÍxfl L=∞‡_ç "å_»HÍxH H\Ï~ÚOKåÖË «ÑÊ "åiH =ºHÎQÆ « ÇÏ‰õΩ¯Å∞WÜ«∞º‰õÄ_» Œ<Õk gi "å Œ#. =ºHÎQÆ « ÇÏ‰õΩ¯e¿ãÎ ZHõ _≥Hõ _ç "åà’¡ =zÛ ÇÏ‰õΩ¯Å∞HÀ~°∞‰õΩO\Ï~°h, ~ÑÙ [<åÉèÏ ÃÑiyO Œx WOHxfl ÇÏ‰õΩ¯Å∞ J_»∞QÆ∞`å~°h,^•x=Å¡ J_»=ÙÅ∞ <åâ◊#O J~ÚáÈ`åÜ«∞h, =#º=∞$QÍÅ∞ QÆuOz áÈ`åÜ«∞h"åi "å^Œ#. "åiH˜ `åi¯HõOQÍ ["å|∞ K≥Ñ¨Ê_»O ÃÑ^ŒÌ Hõ+¨ìO HÍ^Œ∞ QÍh~å[H©Ü«∞OQÍ "å~°∞ „Ñã∞Î «O |Å=O «∞Å∞. 500 zÅ¡~° áê~°¡"≥∞O@∞ ãÉèí∞ºÅ∞UHõ„w=OQÍ P K«\Ïìxfl P"≥∂kOz LO_»=K«∞Û#∞ QÍh "å~°O Œi L=∞‡_çJaè„áêÜ«∂hfl ==Ú‡ KÕÜ«∞QÆÅ XHõ =ºH˜Î "åiÖ’ L<åfl_»∞. J`«x ¿Ñ~°∞~åÇïÖòQÍOnè. J «x ≥eq Õ@Å QÆ∞iOz, K« «∞~° « QÆ∞iOz, q[ « QÆ∞iOzD =∞ èŒº<Õ =∞<£"≥∂ÇÏ<£ã≤OQ∑ #∞O_ç "≥·.Zãπ.P~ü ^•HÍ J<ÕHõ =∞Ok ÃÑ ŒÌÅ∞K≥ÑÊQÍ q<åflO. J~Ú#ÑÊ\H© J «#∞ QÆ «O„ « k<À «û=O <å_»∞ «ÅÖ’ DHõÅ∞ÃÑ@∞ìH˘x <å@ºO KÕ¿ã Pk"åã∞Å#∞ HÍHõ "Õ~ Z=i<≥·<å Z#fl_≥·<å K«∂™ê_®Jh, á¶ê~°O HÀà◊¡<Õ «ÑÊ "Õ~ =#º=∞$QÍÅ<≥ÑC_»~Ú<å K«∂™ê_® Jh, _èçb¡g èŒ∞Å ÑHõ # ÉÏ~°∞Å∞ fi# Jâ’Hõ =$H∆ÍÅ∞ «ÑÊ "Õ~ J_»=ÙÖ<≥ÑC_»~Ú<åK«∂™ê_® Jh J#∞=∂xOK«=K«∞Û. J~Ú Õ<ÕO, J «xH W=hfl ≥eÜ«∞_»O =Å¡J «#∞ qA_»∞ HÍÖË Œ∞. =Oâ◊áê~°OÑ~°ºOQÍ qA_»∞ HÍ=_»O =Å¡ J «xH W=hfl≥eã≤#>Ëì. J «x =∂@ HÍ Œ<Õ Œ=Ú‡Å∞ =∞<£"≥∂ÇÏ<£ ã≤OQ∑ „ÑÉèí∞`åfixH ÖË=Ù

HÍ|\ì J@g ÇÏ‰õΩ¯Å K«@ìO „Ñã∞Î åxH PyáÈ~ÚOk.«~° O =∂@H˘¿ãÎ, J_»=ÙÅ∞ ÉÏQÆ∞O_®Å#_®xH HÍ~°O Ñ~åº=~°O

xq∞ «ÎO =$Hõ∆ ãOÑ Œ ÉÏQÆ∞O_®Åx. J~Ú Õ K≥@∞¡ 'J_»q— Jx JkèHÍiHõOQÍ<å=∞Hõ~°O KÕã≤# *ÏQÍÖ’<Õ LO_»#Hõ¯~°ÖË^Œ∞. #QÆ~åÅÖ’ ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ|OQÆàÏÅ∞#fl "åà◊√¡ WO\ =ÚOy@ ÑÓÅ K≥@∂¡ , „HÀ@#∂¡, ÑzÛHõ u"åpÅ∂ÃÑOKÕ | Œ∞Å∞ >Ë‰õΩ K≥@∞¡, =∞kÌK≥@∞¡, Õ=^•~°∞ K≥@∞¡ ÃÑOK«=K«∞Û Hõ •? 10ZHõ~åÅ∞ q∞Oz Éèí∂q∞ L#fl „Ñf Ô~· «∂ 11= ZHõ~°O #∞O_ç =$H∆ÍÖË «ÑÊ "Õ~ÑO@Å∞ ÃÑ@ì‰õÄ_» Œ#fl P Õâ◊O *Ïs KÕÜ«∞=K«∞Û Hõ •? Pk"åã∞Å∞ =∂„ «"Õ∞`åºQÆO KÕÜ«∂ÖÏ? =ºHÎQÆ « ÇÏ‰õΩ¯Å∞ HõeÊ¿ãÎ Pâ◊ ÃÑiy Ñ~åº=~°O èŒfiOãOJ=Ù`«∞O^ŒO@∞#fl"å~°∞ `«=∞ |OQÆàÏÅÃÑ·#, HÍ~°¡ÃÑ·# =ºH˜ÎQÆ`« Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞= Œ∞Å∞‰õΩO\Ï~å? HõhãO WO\H Ô~O_»∞ HÍÔ~¡O Œ∞‰õΩ, Ñ~åº=~° ~°Hõ∆ xq∞ «ÎOJO Œ~°O ã≤\© |ã∞ûÖÖ’ „ÑÜ«∂O KÕ •Ì=∞O>Ë XÑC‰õΩO\Ï~å? Z=fi~°∂ Un


XÑCHÀ~°∞. =∞#O Œi r=#â‹·b Ñ~åº=~° q èŒfiOãOQÍ LO_»=K«∞Û. Pk"åã∞Å∞=∂„ «"Õ∞ Jhfl `åºQÆO KÕã≤ Ñ~åº=~°Ïxfl HÍáê_®e.

áê~°¡"≥∞O@∞ *Ïs KÕã≤ XHõ ã¨O=`«û~°"≥∞ÿ<å J@g Ç¨Ï‰õΩ¯Å K«@ìOJ=∞Å∞Ö’H ~åHõáÈ=_®xfl Pã~å KÕã∞H˘x J@g âßY gÅ~Ú#HÍ_çH J_»=ÙeflMÏm KÕ~ÚOKÕã∞Î#flk. XHõ™êi MÏm KÕ~ÚOKÕ¿ãÎ JHõ _» "≥Ú#fl\ •HÍ L<åfl=∞x~°∞A=Ù KÕã¨∞HÀ=_®xH˜ U iHÍ~°∂¤ Pk"åã¨∞Å ^ŒQÆæ~° LO_»^Œ∞ HÍ|\˜ì~ÃÑÑC_»~Ú<å P K«@ìO J=∞Å∞Ö’H =zÛ<å "å~°∞ ÇÏ‰õΩ¯Å∞ á⁄O ŒÖË~°∞.

„ÑHÍâ◊O, Hõ~°∂flÅ∞, =∞ÇÏ|∂Éò#QÆ~ü lÖÏ¡Ö #Å¡=∞Å J_»=ÙÅÖ’x K≥OK«∞ÃÑO@Å#∞ J@g âßY D ãO= «û~°=∞O`å MÏm KÕ~Úã∂Î<Õ LOk. J_»=ÙÖ’¡<ÕPk"åã¨∞Å‰õΩ Éèí∂q∞ ÃÑ·# Ç¨Ï‰õΩ¯ HõeÊOKÕ K«@ìO áê~°¡"≥∞O@∞ P"≥∂^ŒOá⁄OkO Œx "åiH K≥ÑÊ‰õΩO_® i[~üfi J_»qÖ’ =º=™êÜ«∞"Õ∞O KÕ™êÎ~°∞ |Ü«∞@‰õΩ~°O_ç Éèí∂=ÚeÑ≤Ê™êÎO Jx K≥Ñ≤Ê |Ü«∞@‰õΩ «~°eã∞Î<åfl~°∞. WHõ _» Ñk =∞Ok,JHõ _» Ñ<≥flO_»∞ =∞Ok LO>Ë Wà‹¡\Ï¡ Hõ_» åO, XHõ ŒQÆæiH JO Œ~°∂ =¿ãÎHÍÅh Hõ\ì™êÎ=∞x =∞ÉèíºÃÑ_»∞ «∞<åfl~°∞. J_»qÖ’<Õ LO>Ë _®Hõì~ü ~å_»∞, ã∂¯Å∞<åfl\©K«~°∞¡ ~å~°∞ Jx Ékiã∞Î<åfl~°∞. WÑÊ\H „ÑHÍâ◊O lÖÏ¡Ö’ "åix ÑÓiÎQÍJ_»q |Ü«∞@‰õΩ fã∞H˘KÕÛÜ«∞QÍ, =∞ÇÏ|∂Éò#QÆ~üÖ’ XHõ ÃÑ ŒÌ J@g „QÍ=∞OŒQÆæ~°‰õΩ K«∞@∂ì L#fl ÃÑO@Å"åix KÕ~°∞ã∞Î<åfl~°∞. nx=Å¡ =O ŒÖÏk K≥OK«∞

yi[#∞Å∞ áê~°¡"≥∞O@∞ P"≥∂ ŒO «~åfi « ‰õÄ_» ZO`À qÅ∞"≥·# Éèí∂q∞ ÇÏ‰õΩ¯#∞Hõà◊¡=ÚO Õ HÀÖ’Ê «∞<åfl~°∞.

JO Œ∞H, JO Œ"≥∞ÿ# K«\ÏìÅ#∞ #=Ú‡H˘x #+ìáÈÜ«∂=∂ J#fl „Ñâ◊flPk"åã∞Å∞ W"åfià◊ "Õã∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. x*ÏxH «ÑC JHõ _» ÖË Œ∞. K«@ìO=KÕÛã≤Ok HÍ|\ì WOHõ ~å[H©Ü«∞ ãg∞Hõ~° JHõ ~°ÖË Œ#fl x~°¡Hõ∆ºOÖ’ LOk.=∞#k „áê èŒq∞HõOQÍ x*Ï~ÚfÖËx áêÅ<å =º=ã÷. „Ñ[Å XuÎ_çH, „Ñ*Ï «O„ «L Œº=∂Å XuÎ_çH «ÖÁyæ K«\ÏìÅ∞ KÕã∞ÎOk QÍh Jq J=∞Å∞ HÍ‰õΩO_®LO_»_®xH ZO « KÕÜ«∂Ö’ JO`å KÕã∞ÎOk. JO Œ∞=Å¡ „Ñ[Å "≥·ÑÙ #∞O_ç~å[H©Ü«∞ XuÎ_ç H˘#™êQÆ_»O J=ã~°O. Hõ=¸ºxã∞ìÅ =O\ ~å[H©Ü«∞â◊‰õΩÎÅ∞K«\ÏìÅ#∂ "å\ J=∞Å∞#∂ JãÖË Ñ\ìOK«∞HÀ‰õΩO_® XHõ ~°HõOQÍ #+ìO KÕ¿ãÎ,Zh"ÀÅ∞ =zÛ K«@ìO LO>Ë WOHõ ~å[H©Ü«∞ L Œº=∂ÖO Œ∞‰õΩ Jx J@∞"≥·ÑÙ#∞O_ç JO Õ á⁄~°áê@∞ KÕã∞Î<åfl~Ú.

(ZHõ _» JK«Û~ÚOn ≥eÜ«∞ Œ∞)_çÃãO|~ü 2007


XHõ Ç¨Ï‰õΩ¯–=O^Œ POHõ∆Å∞

J ÉèíÜ«∂~°ºOÖ’x Éèí∂=ÚÅÖ’ Pk"åã∞Å‰õΩ ~å¢+ì „ÑÉèí∞ «fiO ™êQÆ∞Ç¨Ï‰õΩ¯ HõeÊOKåÅx x~°‚~ÚOzO^Œ#fl "å~°Î J=∂Ü«∞‰õΩÅ‰õΩãO`À+O HõeyOz LO_»=K«∞Û#∞ QÍh "åãÎ"åÅ∞ ≥eã≤#"åiH=∂„`«O Pâ◊Û~°ºO HõeyOzOk. x*ÏxH˜ „Ñ¨Éèí∞`«fiO fã¨∞‰õΩ#flx~°‚Ü«∂ÅO@∂ Ñ„uHõÅÖ’ =KÕÛ "å~°ÎÅ#∞ J#∞=∂#OQÍ K«∂¿ãP~ÀQÆºã∂K«Hõ"≥∞ÿ# ÅHõ∆O „Ñ[Å‰õΩ WÑÊ\H JÅ=_çOk QÍhÑ„uHõÅ∞ ≥eqQÍ "åºMÏºxã∞Î<åfl=∞#∞‰õΩO@∂ "å\H ÖËxáÈxqâ◊fiã¨hÜ«∞`« HõeÊã¨∞Î<åfl~Ú. ZxflHõÅ∞ ^ŒQÆæiH˘KåÛ~Ú HÍ|\˜ì„ÑÉèí∞ «fiO Pk"åã∞ÅÃÑ·# =~åÅ [Å∞¡ ‰õΩiÑ≤ã∞Î#fl Œx Ñ„uHõÅ∞"åºMÏºxOK«_»O, g∞_çÜ«∂ WO@~°∂fiº #∞Oz g∞_çÜ«∂WO@~°∂fiº‰õΩ ÑÜ«∞xOKÕ „ÑuÑHõ∆ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ ^•xx JO Œ∞H˘xZxflHõÖÁzÛ#ÑC_Õ J_»q"åã∞Å∞ *ÏÑHõO =™êÎ~å Jx P"Õâ◊OQÍÑÙ#~°∞K«ÛùiOK«_»O – Jk x["Õ∞<Õ"≥∂##fl Jaè„áêÜ«∞O HõeyOzLO\Ï~Ú.

"≥Ú Œ\ "åãÎ="Õ∞q∞@O>Ë "≥·.Zãπ „ÑÉèí∞ «fiO D q+Ü«∞OÖ’fã∞HÀ=Åã≤# x~°‚Ü«∞"Õ∞n ÖË Œ∞. P x~°‚Ü«∞O Õâ◊ áê~°¡"≥∞O@∞f¿ãã¨∞‰õΩOk. JÉèíÜ«∂~°ÏºÅ`À ã¨Ç¨ ã¨HõÅ J~°ÏºÅÖ’#∂Pk"åã∞Å‰õÄ, =¸_»∞ «~åÅ∞QÍ J_»q"åã∞Å∞QÍ L#fl W «~°„Ñ[Å‰õÄ ™êQÆ∞ ÇÏ‰õΩ¯Å`À ãÇ ãHõÅ qxÜ≥∂QÆ ÇÏ‰õΩ¯Å∂ HõeÊã∂Î


áê~°¡"≥∞O@∞ K«@ìO KÕã≤Ok. 'Pk"åã∞Å, W «~° ãO„Ñ^•Ü«∞Hõ J@g"åã∞Å(J@gÇ¨Ï‰õΩ¯Å Ñ¨i~°Hõ∆) K«@ìO— Jx ¿Ñ~°∞ ÃÑ\˜ì# D âßã¨<åxfl ‰õΩ¡Ñ¨ÎOQÍ'J@gÇÏ‰õΩ¯Å K«@ìO— Jx Ñ≤Å∞ã∞Î<åfl~°∞. =∞# áêÅ‰õΩÅ∞ ZÑÊ\HõÑC_»∞ Q˘ÑÊÑ#∞Å∞ KÕã∞Î#fl>Ëì =º=ÇÏi™êÎ~°∞ «ÑÊ P «‡q=∞~°≈ KÕã∞HÀ~°∞. P q+Ü«∞OÖ’Wk J™ê è•~°"≥∞ÿ# K«@ìO. =ÅãáêÅ#Ö’#∂, P «~°∞"å « ‰õÄ_» J_»=ÙÅ#∞Ñ¨i~°H˜∆OKÕ „Ñ¨„H˜Ü«∞ J@g Éèí∂=ÚÅÖ’ `«~°`«~åÅ∞QÍ x=ã≤ã¨∞Î#fl „Ñ¨[ÅÇÏ‰õΩ¯Å#∞ QÆ∞iÎOK«_»OÖ’ qÑ¶Å=∞~ÚO Œh, J_»q"åã∞Å~Ú# Ã+_»∂ºÅ∞¤≥QÆÅ‰õÄ W «~° ãO„Ñ^•Ü«∞Hõ J_»q"åã∞Å‰õÄ J<åºÜ«∞O KÕã≤O Œh D K«@ìO

LáÈ^•… «OÖ’ ~å™ê~°∞. P ã`åºxfl QÆ∞iÎOz D K«\Ïìxfl KÕâß=∞<åfl~°∞. WOHõ~å¢+ì „ÑÉèí∞ «fiO KÕÜ«∞=Åã≤O Õ=ÚOk? áê~°¡"≥∞O@∞ KÕã≤# K«\Ïìxfl QÆ∞iÎã∞Î<åfl=∞xx~°‚Ü«∞O KÕ™êÎ~å? QÆ∞iÎOK«_»O ÖË Œx x~°‚Ü«∞O KÕ¿ã ¿ãfiK«Ûù "åiH LO^•?

Ô~O_»= "åãÎ=O Uq∞@O>Ë 2006 _çÃãO|~üÖ’ áê~°¡"≥∞O@∞ *Ïs KÕã≤#D K«@ìO 2008 [#=i ^•HÍ J=∞Å∞Ö’H ~åÖË Œ∞. H˘xfl K«\ÏìÅ∞ ZÑC_»∞J=∞Å∞Ö’H˜ =™êÎÜ«∞<Õk P K«@ìOÖ’<Õ ~åã≤ LO@∞Ok. H˘xfl '„Ñ¨Éèí∞`«fiOJ=∞Å∞Ö’H˜ `≥zÛ#Ñ¨C_»∞— J=∞Å=Ù`åÜ«∞x ~åã≤ LO@∞Ok. áê~°¡"≥∞O@∞UHõ„w=OQÍ P"≥∂kOz# K«\Ïìxfl ‰õÄ_® HÍ~°ºx~åfiÇÏHõ âßY D J=HÍâßxfl"å_»∞H˘x J=∞Å∞Ö’H Õ‰õΩO_» LO_»=K«∞Û. JÑC_»∞ <åºÜ«∞™ê÷<åÅ∞ ãÇ≤Ï «OJ=∞Å∞Ö’H ≥=∞‡x P ÕtOK«*ÏÅ=Ù. ÑÓiÎQÍ J„Ñ*Ï™êfiq∞Hõ"≥∞ÿ# D ã≤÷u XHõ<åºÜ«∞ã≤ •úO « ã∂„ «OQÍ QÆ∞iÎOÑÙ á⁄Ok LOk. J@gÇÏ‰õΩ¯Å K«\Ïìxfl "≥O@<ÕJ=∞Å∞Ö’H fã∞‰õΩ~å‰õΩO_® „ÑÉèí∞ «fiO fã∞H˘zÛ#ÑC_»∞ J=∞Å=Ù «∞O Œx~åÜ«∞_»O "≥#∞Hõ, XHõ ãO= «û~°O •xx J=∞Å∞Ö’H fã∞‰õΩ~åHõáÈ=_»O "≥#∞HõKåÖÏ XuÎà◊√¡ ÑxKÕ™êÜ«∞<Õk =¸_»= "åãÎ=O. Pk"åã∞Å J_»q ÇÏ‰õΩ¯Å#∞QÆ∞iÎOKÕ D K«@ì=∞O>Ë KåÖÏ=∞OkH W+ìO ÖË Œ∞. Pk"åã∞Å‰õΩ J_»=ÙÅÖ’L=∞‡_ç Ñ¶Å¿ãHõ~° ÇÏ‰õΩ¯ W¿ãÎ Ñ¶~°"åÖË Œ∞QÍh =ºHÎQÆ « ™êQÆ∞ ÇÏ‰õΩ¯ W¿ãÎJ_»=ÙÅ∞ <åâ◊#O J~ÚáÈ`åÜ«∞x, =#º„áê∞Å∞ JO`«iOzáÈ`åÜ«∞xÑ~åº=~°"å Œ∞Å∞ JÉèíºO «~°O ÃÑ_»∞ «∂ =KåÛ~°∞. J_»=ÙÅ#∞ á⁄ÖÏÅ∞QÍ#∂P ÃÑ·# #QÆ~åÅ∞QÍ#∂ =∂iÛ Éèí∂=ÚÅÃÑ·, Wà◊¡ÃÑ·, HÍ~°¡ÃÑ· Jxfl\ÃÑ· ãfiO «Ü«∂[=∂#º ÇÏ‰õΩ¯ HõeÊOz# <åQÆiHõ «‰õΩ "å~°ã∞Ö·# "å~°∞ Pk"åã∞Å‰õΩ=∂„ «O `å=Ú ™êQÆ∞KÕã∞‰õΩO@∞#fl Éèí∂=ÚÅÃÑ·# ÇÏ‰õΩ¯Å∞ W"˘fi ŒÌ#_»O U~°Hõ"≥∞ÿ# h`À J~°÷O HÍ Œ∞. Pk"åã∞Å∞ |uH ™ê÷~ÚÖ’ J_»=ÙÅÖ’ =º=™êÜ«∞O


KÕã¨∞‰õΩO>Ë J_»=ÙÅ∂ JO`«iOzáÈ=Ù, =#º=∞$QÍÅ∂ JO`«iOzáÈ=Ù.qxÜ≥∂QÍxfl JO`«‰õΩq∞Oz# ™ê÷~ÚH˜ ÃÑOz# <åQÆiHõ`Õ „Ñ¨Hõ$u H©∆`«‰õΩHÍ~°=∞~ÚOk. ^•xx U =∂„ «O «yæOK«∞HÀ=_®xH ã≤ ŒúÑ_»x "å~°∞ <À~°∞ÖËx „Ñ[Å g∞ Œ POHõ∆Å∞ ÃÑ@ì_»O Œ∞~å‡~°æO.

ÃÑ·QÍ D Œ∞~å‡~°æ"≥∞ÿ# PÖ’K«#‰õΩ XHõ |Å"≥∞ÿ# JO_» ‰õÄ_® ^˘iHOk."ÕÔ~=~À HÍ^Œ∞, ™êH∆Í`«∞Î ÉèÏq ÉèÏ~°`« „Ñ¨^è•x ~åÇ¨˙ÖòQÍOkè D qHõ$`«Ñ~åº=~°"å^•xH =∞ ŒÌ «∞QÍ xeKå_»∞. J@gâßY‰õÄ D K«@ìO JO>Ë W+ìOÖË Œ∞. "åà◊¡‰õΩ K≥@¡O>Ë „¿Ñ=∞x HÍ Œ∞. _»|∞ƒezÛ K≥@∞¡ H˘@∞ì‰õΩáÈ Õ K«∂ã∂ÎLO_Õ PKå~°O J@gâßYÖ’ J<åkQÍ LOk. J~Ú Õ D =∞ èŒºHÍÅOÖ’„Ñ¨ÑÖK«ÉÏºO‰õΩ =O\˜ ãÖã¨÷Å∞ J@g ãÖ~°Hõ ∆‰õΩ ÉèÏsQÍ x^èŒ∞Å∞QÆ∞=∞‡iã∞Î<åfl~Ú. "åiH ãÇ≤Ï «O K≥@¡O>Ë „¿Ñ=∞x HÍ Œ∞. qÑs «"≥∞ÿ# Ñ~åº=~°H©∆ «‰õΩ HÍ~°"≥∞ÿ# áêâßÛ «º r=#â‹·eh, ^•xx J#∞HõiOKÕ =∞#É’\ ÕâßÅèŒxHõ =~åæÅ r=#â‹·eh K≥‰õΩ¯K≥ Œ~°‰õΩO_» HÍáê_»∞ «∂ (^•xÃÑ·# KåÖÏ ÃÑ@∞ì|_»∞Å

Éèíq «=ºO P è•~°Ñ_ç LOk HÍ|\ì) Ñ~åº=~° ã=∞ «∞Åº « =∞s ≥|ƒ u#‰õΩO_»K«∂ã¨∞HÀ"åÅO>Ë WOHÍ q∞ye L#fl J_»=ÙÅ#∞ Ñ¨kÅOQÍ HÍáê_»@OJ=ã~°=∞#fl QÆ∞iÎOÑÙ D x èŒ∞Å „Ñ"åÇxH HÍ~°O. áÈbã∞Å‰õÄ W+ìO ÖË Œ∞.#HõûÖˇ ·@∞¡ |ÅOQÍ LO_Õ „áêO`åÅÖ’ J_»=ÙÅÖ’x P"å™êÅxfl\˜h|Å=O «OQÍ<≥·<å ã~ MÏm KÕ~ÚOK«_»"Õ∞ #HõûÖ·@¡#∞ Ui"ÕÜ«∞_®xH J#∞=~Ú#=∂~°æO J#fl Jaè„áêÜ«∞O áÈbã¨∞ Ü«∞O„`åOQÆOÖ’ ZÑ¨Ê\˜ #∞O_À LOk.Kè«fÎãπQÆ_è£Ö’#~Ú Õ ãÖÏfiA_»∞O ¿Ñ~°∞`À ¢ÃÑ·"Õ\ò ÇÏO «Hõ =Ú~îå‰õΩ ~°Hõ∆ HõeÊOzJ_»=ÙÅ#∞ |Å„Ñ¨Ü≥∂QÆO`À MÏm KÕ~ÚOKå~°∞. J_»=ÙÅÖ’ ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞Ç¨Ï‰õΩ¯Å#∞ QÆ∞iÎOK«_»O '#HõûÖˇ·@¡ Ui"Õ`«—‰õΩ Jâ◊xáê`«O Jx áÈbã¨∞ÅJaè„áêÜ«∞O. WHõ =∞ èŒºÉèÏ~° «OÖ’x Jáê~° Yx[ ãOÑ Œ g∞ Œ Hõ<Õflã≤# iÅÜ«∞<£û,lO^•Öò, \Ï\Ï =O\˜ Ü«∂[=∂<åºÅ‰õÄ, "åi`À "ÕÅHÀ@¡ ~°∂áêÜ«∞ÅZO."À.Ü«ÚÅ∞ ~åã∞H˘x Hõq∞+#∞¡ á⁄Ok# ãHõÅ ~å[H©Ü«∞ ÑH∆ÍÅ <åÜ«∞‰õΩÅ‰õΩ‰õÄ_® D K«@ìO JO>Ë W+¨ìO ÖË^Œ∞. W\Ï¡QÆ~Ú`Õ ÉèÏ~°`« Pi÷Hõ =$kúˆ~@∞ã≤OQÆÑÓ~ü<À, K≥·<å<À Z#fl_»∞ •>Ë#∞? Wxfl JÉèíºO «~åÅ #_»∞=∞ XHõ ãO= «û~°OPÅãºOQÍ<≥·<å J@gÇÏ‰õΩ¯Å K«@ìO J=∞Å∞Ö’H =zÛO ŒO>Ë Pâ◊Û~°º"Õ∞. •xÑÓiÎ Hõ äŒ |Ü«∞\H˘zÛ# ~ÀA Z=ix Jaè#OkOKåÖ’ ≥Å∞ã∞ÎOk. z=i"åãÎ="Õ∞q∞@O>Ë D ãO= «û~° HÍÅOÖ’ D K«@ìO J=∞Å∞‰õΩ QÆO_çH˘>Ëì


„ÑÜ«∞ «flO =∞# ~å¢+ìO`À ãÇ Jxfl ~å¢ëêìÖ’¡#∂ [iyOk. J_»=ÙÅÖ’ LO@∂ÇÏ‰õΩ¯Å∞ J#∞Éèíqã∂Î LO>Ë Hõ • D K«@ìO Ñ¶e «O á⁄O Õk? Jk J=∞Å∞Ö’H=KÕÛ Ö’ÑÅ J_»=Ùefl MÏm KÕ~ÚOKÕ¿ãÎ J=∞Å∞Ö’H =zÛ# «~°∞"å « QÆ∞iÎOÑÙá⁄O Œ_®xH UO ÇÏ‰õΩ¯Å∞ LO\Ï~Ú? =∞# ~å¢+ìOÖ’x #Å¡=∞Å J_»=ÙÅ#∞Oz K≥OK«∞Å#∞ |Ü«∞@‰õΩ `«i"Õ∞¿ã „Ñ¨„H˜Ü«∞ D K«\Ïìxfl áê~°¡"≥∞O@∞P"≥∂kOz# `≥Å¡"åˆ~ "≥Ú^ŒÅ~ÚOk. x#fl "≥Ú#fl\˜^•HÍ H˘#™êyOk.J_»=ÙÅÖ’ LO>Ë g∞ Wà◊√¡ HÍÖËÛ™êÎO Jx áÈbã∞Å∞ ÉkiOKå~°∞. WHõ _»XHõ~°∂ JHõ _» XHõ~°∂ LO>Ë g∞‰õΩ ¿ã=Å∞ JOkOK«ÖËO, XHõ ŒQÆæ~°‰õΩ ~°O_çJx W «~° „ÑÉèí∞ «fi âßYÅ∞ ‰õÄ_» "åiÃÑ· XuÎ_ç ÃÑ\Ïì~Ú.

#Å¡=∞Å J_»=ÙÅÖ’ ^•^•ÑÙ 40 "ÕÅ =∞Ok K≥OK«∞Å∞ LO\Ï~°xJOK«<å. g~°O`å JÉèíÜ«∂~°ºOÖ’#∂, JÉèíÜ«∂~°ºO JOK«∞<å rq™êÎ~°∞.D ~ÀA "åiH JÉèíÜ«∂~°ºOÖ’ ™êQÆ∞ ÇÏ‰õΩ¯Å∞ HõeÊ™êÎ=∞O@∞#fl „ÑÉèí∞ «fiOP ÇÏ‰õΩ¯#∞ QÆ∞iÎOz# K«\Ïìxfl áê~°¡"≥∞O@∞ P"≥∂kOz# «~°∞"å «, •x J=∞Å∞"≥Ú ŒÅÜÕ∞º Ö’ÑÅ, "å~°O Œih J_»q #∞Oz |Ü«∞@‰õΩ «i"Õ∞¿ã „ÑÜ«∞ «flOQÆ\ìQÍ KÕã≤Ok. H˘xfl "ÕÅ =∞Ok |Ü«∞\˜H˘KÕÛâß~°∞ ÖË • J_»qÖ’x «=∞Éèí∂=ÚÅ∞ = Œ∞Å∞H˘x JáêÊÑÓ~ü =O\ ™ê¿ÑHõ∆OQÍ ÃÑ ŒÌ=~Ú# T~°¡Ö’ KÕ~å~°∞.JHõ _» Hõ\ì™êÎ=∞x Çg∞ WzÛ# Wà◊√¡ ÖË=Ù. _»|∞ƒe™êÎ=∞x Çg∞ WzÛ# Éèí∂=ÚÅ∞ÖË=Ù. "≥#H¯ "≥o¡ J@gÇÏ‰õΩ¯Å K«@ìO "åi ÇÏ‰õΩ¯ÅHKÕÛ QÆ∞iÎOÑÙ#∞ á⁄O ÕJ=HÍâ◊=¸ ÖË Œ∞. "å~°∞ =keÃÑ\ì =zÛ# Éèí∂=ÚÅÖ’ J@gâßY "≥ÚHõ Å∞<å>Ëã≤ áê¡O>Ë+#∞¡ KÕÑ\ì# ãO Œ~åƒùÅ∞ ãÇ≤Ï «O L<åfl~Ú.

Y=∞‡O lÖÏ¡ Éèí„^•K«ÅO _çq[<£Ö’ Kè«fÎãπQÆ_è£ #∞Oz ãÖÏfiA_»∞O ≥|ƒ‰õΩáêiáÈ~Ú =zÛ J_»=ÙÅÖ’ P"å™êÅ∞ U~°Ê~°K«∞‰õΩ#fl Q˘uÎHÀÜ«∞Å QÆ∞_çÃãÅ#∞J@gâßY Ñ¨^Õ Ñ¨^Õ `«QÆÅÉˇ\˜ì# Ñ¶¨∞@#Å∞ D ã¨O=`«û~°HÍÅOÖ’ J<ÕHõO[iQÍ~Ú. ãÖÏfiA_»∞O „áê~°OÉèí=∞~ÚOk 2005 E<£Ö’. JÑÊ\flOz JkŒO ≥"å_» lÖÏ¡Ö’x J_»q „áêO « Pk"åã∞Å#∞ |Å„ÑÜ≥∂QÆO`À ~°ÇÏ^•i

ta~åÅÖ’H «~°eOKÕ „ÑÜ«∞ «flO KÕã≤Ok. •xH «ÖÁQÆæ_»O W+ìOÖËx Pk"åã‘‰õΩ@∞OÉÏÅ∞ ÃÑ ŒÌ ãOYºÖ’ Y=∞‡O lÖÏ¡Ö’H áêiáÈ~Ú =zÛ J_»=ÙÅÖ’QÆ∞_çÃãÅ∞ "Õã¨∞H˘x Ñ¨iã¨~° „QÍ=∂ÅÖ’ ‰õÄe KÕã¨∞H˘x | «Hõ™êQÍ~Ú. D‰õΩ@∞OÉÏÅ "å~°∞ ^•^•ÑÙ Ñk"ÕÅ =∞Ok LO\Ï~°x JOK«<å. Z‰õΩ¯= ÉèÏQÆO2005 E<£–_çÃãO|~ü =∂™êÅ =∞ èŒº áêiáÈ~Ú =KåÛ~°∞. J@g ÇÏ‰õΩ¯Å


K«@ìO „ÑHÍ~°O 2005 _çÃãO|~ü 13 <å\H J_»=ÙÅÖ’ Pk"åã∞Å∞ J#∞Éèíqã∞Î#flÇÏ‰õΩ¯Å‰õΩ =∂„ «"Õ∞ QÆ∞iÎOÑÙ Åaèã∞ÎOk. HÍ|\ì P K«@ìO J=∞Å∞Ö’H =KÕÛÖ’ÑÅ "åi P"å™êÅ#∞ «QÆÖÉ\ì Kè«fÎãπQÆ_è£‰õΩ «i"Õ∞¿ãÎ "åi É_» Œ áÈ «∞O ŒxÉèí„^•K«ÅO J@gâßY JkèHÍ~°∞Å∞ ÉèÏqOKå~°∞. Ñ Õ Ñ Õ Wà◊√¡ HÍÅÉ\Ïì~°∞. D~ÀA JÉèíÜ«∂~°ÏºÅÖ’ ãÇ≤Ï «O Pk"åã∞Å‰õΩ ™êQÆ∞ÇÏ‰õΩ¯ HõeÊ™êÎ=∞O@∞#fl„ÑÉèí∞`åfixfl XHõ „Ñâ◊fl J_»QÍe. D ãO= «û~° HÍÅOÖ’ „ÑHÍâ◊O, =∞ÇÏ|∂Éò#QÆ~üÅ#∞Oz Y=∞‡O •HÍ, K≥OK«∞Å #∞Oz Q˘uÎHÀÜ«∞Å •HÍ |Å=O «OQÍ J_»=ÙÅ#∞MÏm KÕ~ÚOz# Pk"åã‘ ‰õΩ@∞OÉÏÅhfl uiy `«=∞ Tà◊¡‰õΩáÈ~Ú `«=∞Éèí∂=ÚÅÖ’ J@gâßY "≥ÚHõ¯Å∞ <å\˜ LO>Ë "å\˜x Ñ‘ˆHã≤ ZÑ¨Ê\˜ÖÏˆQ™êQÆ∞KÕã∞H˘x | «Hõ=K«∞Û##fl |Ç≤Ï~°OQÆ „ÑHõ\# KÕ™êÎ~å?

PO„ èŒ*’ºu k#Ñ¨„uHõ20 [#=i 2008

('K«\ÏìÅ∞ Pk"åã∞Å#∞ "≥∂ãO KÕâßÜ«∂?— "åºãOÖ’ ~åÇïÖòQÍOkèQÆ∞iOz ~åã≤# H˘xfl "åHÍºÅ∞ WO Œ∞Ö’ iÑ‘\ò J=_»O =Å¡ "å\˜xZ_ç\ò KÕâßO.)


L^•~°"å Œ q è•<åÅ∞Pk"åã¨∞Å Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞

ã=∞ãºÅ#∞ "≥eH fÜ«∞_»O HÀã"Õ∞ HÍHõ "å\ Ñiëê¯~°O HÀãO ‰õÄ_®Ñx KÕ¿ã"åiH H˘O «HÍÖÏxH qÑs «"≥∞ÿ# qã∞QÆ∞ =ã∞ÎOk. U„ÑÜ«∞ «fl=¸ =ÚO Œ∞‰õΩ #_»= Œ∞, U Ñiëê¯~°=¸ ™êÑ¶‘QÍ ™êQÆ Œ∞.HÍy «O g∞ Œ K« Œ∞=Ù‰õΩ#flÑC_»∞ ãÊ+ìOQÍ HõxÑ≤OKÕ K«\ÏìÅ∞ J=∞Å∞^•HÍ =KÕÛã¨iH˜ JÜ≥∂=∞Ü«∞OQÍ, Jã¨Ê+¨ìOQÍ HõxÑ≤™êÎ~Ú.K«∂ã∞ÎO_»QÍ<Õ "å\Ö’ H˘xfl "åHÍºÅ∞ J~å÷xfl =∂~Ûã∞‰õΩO\Ï~Ú.ÖËx Ñ^•Å∞ =zÛ ‰õÄ~°∞ÛO\Ï~Ú. L#flq =∂Ü«∞=∞=Ù å~Ú. K«\ÏìÅ∞KÕ¿ã "åi ÅHõ∆º"Õ∞q∞\’ QÍh "å\ #∞O_ç ÇÏ‰õΩ¯Å∞ á⁄O^•ÅxK«∂¿ã"åiH Jq XHõ ~°HõOQÍ HõxÑ≤™êÎ~Ú, "å\x J=∞Å∞ KÕÜ«∞=Åã≤#„ÑÉèí∞ «fi JkèHÍ~°∞Å‰õΩ Jq WOH˘Hõ ~°HõOQÍ HõxÑ≤™êÎ~Ú. ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì,ã∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ qÇÏOQÆgHõ∆ÏxH JOÉÏh ™È Œ~°∞ÅPã≤Î «QÍ^•, =∂~_»∞q∞e¡Ö’ yi[#–yi[<Õ «~°∞Å Pã≤Î «QÍ^• Ô~O_»∂XH f~°∞QÍ HõxÑ≤™êÎ~Ú. Ô~O\H© "å~°∞ =iÎOÑ*Ë¿ã ã∂„ «O XHõ>Ë.

JO Œ∞H Pk"åã∞Å, W «~° ¿Ñ ŒÅ ÇÏ‰õΩ¯Å‰õΩ ~°Hõ∆ HõeÊOKÕK«\ÏìÅ∞O_ç UO „ÑÜ≥∂[#O Jx KåÖÏ™ê~°∞¡ JxÑ≤ã∞ÎOk. H˘OK≥OPy, P K«\ÏìÖË ÖË#@ì~Ú Õ Ñiã≤÷u Z\Ï¡QÆ∞O_Õk Jx PÖ’z¿ãÎ`«Ñ¨Ê P PÖ’K«#‰õΩ ã¨=∞`«∞ÅºO X#QÆ∂_»^Œ∞. |Ç¨ïâß UHÍHõfÜ«ÚÅ HÍÅOÖ’<À, QÀÖÁ¯O_» #"å|∞Å HÍÅOÖ’<À =∂‰õΩg∞ K«\ÏìÅ∞ = Œ∞Ì, Jq WKÕÛ ÇÏ‰õΩ¯Å∂ = Œ∞Ì, JãÅ∞ g∞ áêÅ<Õ= Œ∞Ì Jx u~°ã¯iOKÕ J=HÍâ◊O „Ñ[Å‰õΩ LO_çO Õ"≥∂ QÍh W"åfià◊


ÖË Œ∞. ~å[ºO =∞#efl J_çy =∞# <≥uÎ# =zÛ ‰õÄ~ÀÛ Œ∞. Jk WÑÊ\H =∞# <≥uÎ#‰õÄ~˘Ûx LOk. •xx HÍ Œx U QÆ∞ÇÏÖ’H© áÈÖË=Ú. U H˘O_» HÀ#ÅÖ’H© áÈÖË=Ú.„Ñ ÕºHOz, 'ãOÑ#fl—"≥∞ÿ# J_»=ÙÅÖ’ x=ã≤OKÕ Pk"åã∞Å∞ ~å*Ïºxfl Z\ìÑiã≤÷uÖ’#∂ «Ñ≤ÊOK«∞HÀÖË~°∞. HõÅÑ, "ÕQÆOQÍ áê~ U~°∞¡, qÅ∞=~Ú# "≥ÚHõ Å∞,<ÕÅ HOk Yx[ ãOÑ Œ – g\Ö’ Õxh áêÅ‰õΩÅ∞ = Œ∞Å∞HÀ~°∞. D ~ÀA Uã‘ å~å=∞~åE, H˘=Ú~°Ocè=¸ ~å*Ïºxfl J_»=ÙÅÖ’H ~å‰õΩO_® PÑÖË_»∞–=∂"À~Úã∞ìÅ`À ãÇ Z=iH© Wk `å`å¯eHõOQÍ «ÑÊ ™ê èŒºO HÍ Œ∞.

JO Œ∞H J Õ ~å[ºO KÕ « K«\ÏìÅ∞ KÕ~ÚOK«∞HÀ"åe. "å\x J=∞Å∞KÕ~ÚOK«∞HÀ"åe. P ~å[ºO xÜ«∞O «$ «fi ~å[ºO HÍHõ „Ñ*Ï™êfi=∞º ~å[ºOHÍ=_»O =∞Oz Œ~ÚOk. Jk =\ì ~å[H©Ü«∞ „Ñ*Ï™êfi=∞º"Õ∞ HÍHõ, ™ê=∂lHõãOH∆=∞O, ã=∞<åºÜ«∞O "≥Ú ŒÅ~Ú# qÅ∞=Å∞ „ÑHõ\OK«∞‰õΩ#fl ~å[ºO HÍ=_»O=∞s =∞Oz Œ~ÚOk. áêÅ‰õΩÅ∞ «=∞O «@ `å=Ú ~å*ÏºxH „Ñ*Ï™êfiq∞HõãfiÉèÏ=O W"åfiÅx HÀ~°∞HÀÖË Œ∞. JÖÏQ «=∞O «@ `å=Ú ^•xx ãOH∆=∞~å[ºOQÍ ~°∂á⁄OkOKåÅh HÀ~°∞HÀÖË Œ∞. áêi„âßq∞Hõ, ™êOHuHõ „ÑQÆu HÍ~°OQÍ~å[ºO =∂#= rq`«OÖ’x Jxfl áê~å≈fiÅ#∂ `«# JkèHÍ~°O ÑïkèÖ’H˜≥K«∞Û‰õΩO@∞#fl Œâ◊Ö’–D =∂~°∞Ê «ÑÊ Œx „QÆÇ≤ÏOz# "å~°∞ áêi„âßq∞Hõ, ™êOHuHõ

„ÑQÆu =Å¡ ~åQÆÅ „ÑÜ≥∂*<åÅ∞ JO ŒiH© ŒHÍ¯ÅO>Ë ™ê~°fi[h# =∞~ÚáÈ~Ú#~å[ºO „Ñ*Ï™êfi=∞º ~°∂ÑO fã∞HÀ"åÅx HÀ~å~°∞. Jk X#QÆ∂_ç# „Hõ=∞OÖ’Jk ‰õÄ_® KåÅ Œx, P „ÑQÆu Ñ¶ÖÏÅ∞ JO ŒiH© ŒH¯@@∞¡ K«∂¿ã ÉÏ èŒº «„Ñ¨Éèí∞ «fi"Õ∞ fã¨∞HÀ"åÅx _ç=∂O_£ KÕ¿ã ~ÀAÅ∞ =KåÛ~Ú. Jq «~°K«∞QÍáÈ~å\ÏÅ∞, L^Œº=∂Å∞, PO^Àà◊#Å ~°∂ÑÖÖ’ =KåÛ~Ú. D ~°HõOQÍÃÑ@∞ì|_ç •s áêi„âßq∞Hõ ã=∂[OÖ’ J@ì_»∞QÆ∞# L#fl „Ñ[Å∞, «=∞‰õΩ P=º=ã÷ ≥KÕÛ „ÑQÆuÖ’ "å\Ï HÀ~°∞‰õΩ<åfl~°∞.

Jk |Å=O «OQÍ WzÛ# ÇÏ‰õΩ¯ HÍ|\ì ZÑC_»∂ ã„Hõ=∞OQÍ J=∞Å∞HÍ Œ∞. •xx J=∞Å∞ KÕã≤, „Ñ[Å‰õΩ JOkÜ«∞º=Åã≤# JkèHÍ~° Ü«∞O„`åOQÆOÖ’xJÅã¨`«fiO, Jqhu† P Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞ W=fi_»O =Å¡ Pã¨∞ÎÅ∂, JkèHÍ~°=¸HÀÖ’ÊÜÕ∞"åi HõÑ¨@Ñ¨Ù Z`«∞ÎQÆ_»Å∞ "å\˜x J=∞Å∞ HÍxÜ«∞º=Ù. HõhãÖ<åºÜ«∞™ê÷<åÅ "≥·Y~°~Ú<å "≥∞~°∞QÆ∞QÍ LO>Ë H˘O «Ö’ H˘O « „ÑÜ≥∂[#O HõeQk.HÍx Pk"åã‘ „Ñ ¨[Å‰õΩ Ç¨Ï‰ õΩ¯Å∞ HõeÊOKÕ K«\Ï ìÅ#∞ ã¨∂ ÷ÅOQÍ"åºMÏºxOKÕ@ÑC_»∞ <åºÜ«∞™ê÷<åÅ∞ L^•~°OQÍ =º=ÇÏiOz# ãO Œ~åƒùÅ∞,


qâßÅ Œ$HõÊ äŒO`À f~°∞ÊezÛ# ãO Œ~åƒùÅ∞ L<åfl Jk JÑC_»ÑC_»∞ =∂„ «"Õ∞[iyOk. ~ÀA"åsQÍ <åºÜ«∞™ê÷<åÅ∞ qKåiOKÕ Hã∞ÅÖ’ ãOH∆=∞ K«\ÏìÅ#∂,ã=∞<åºÜ«∂xfl JOkOKÕ ÅHõ∆ºO`À KÕã≤# K«\ÏìÅ#∂ "åºMÏºxOKÕ@ÑC_»∞«=∞‰õΩ JÅ"å@~Ú# "≥·Yix q_»<å_ç Œ∂~° Œ$+≤ì À ÑijeOKÕ [_ôÅ∞ J~°∞ Œ∞.

[_ç Ñ ŒqH ~å*ÏºOQÆO KåÖÏ J~°› «ÖË ÃÑ\ìOk QÍh, ‰õÄÑã÷=∞O_»∂HÍÅ∞J#~°∞›Åx K≥ÑÊÖË Œ∞. Z‰õΩ¯= =∞Ok [_çÅ∞ ÉÏqÖ’ HõÑÊÖË. nx Ñ¶e «OUq∞@O>Ë U*hûÖ’ Éèí∂q∞ÃÑ·# P=yO[O « ÇÏ‰õΩ¯ÖËx yi[<Õ «~°∞Å∞ H=ÅOHÀ~°∞ì ¿ãì P~°¤~°¡ À Uà◊¡ «~°|_ç Éèí∂=ÚÅ∞ J#∞Éèíqã∞Î<åfl~°∞.

JÅã «fiO, Jqhu, Œ$+≤ìÖ’ÑO =O\ J=ÅHõ∆ÏÖË HÍHõ L ÕÌâ◊ºÑÓ~°fiHõ"≥∞ÿ#H“\ÅºO ‰õÄ_® Pk"åã∞Å ÇÏ‰õΩ¯Å‰õΩ ÃÑ ŒÌ P@OHõO J~ÚOk. QÆ_»z# XHõ\#fl~°Œâß|Ì HÍÅOQÍ „ÑHõ$u =#~°∞Å Ñ@¡ #Ü«∂ L^•~°"å Œ q è•<åÅ‰õΩO_Õ "≥·YiH©,

Pk"åã∞Å‰õΩ ÇÏ‰õΩ¯Å∞ HõeÊOz# K«\ÏìÅ "≥#∞Hõ LO_Õ ã=∞<åºÜ«∞ ã∂„`åxH©=∞ èŒº XHõ xâ◊≈|Ì áÈ~°∞ #_»∞ã∞Î#flk. =#~°∞Å∞ ZHõ _»∞<åfl J=∂O «O Hõ|oOKåÅ#flk#Ü«∂ L^•~°"å Œ ÃÑ@∞ì|_ç •s q è•#O "≥·Yi. Wk XHõ "≥·ÑÙ "ÕQÆOQÍ Õâ◊áêÅ<åq è•#OQÍ =∂~°∞ «∞#flk. =∞~˘Hõ"≥·ÑÙ ZÑÊ\#∞O_À Pk"åã∞Å∞ «=∞ HÀãO H˘\Ï¡_ç™êkèOK«∞‰õΩ#fl ÇÏ‰õΩ¯Å∞ D Œâ◊Ö’<Õ K«@ìO ~°∂ÑO fã∞‰õΩ<åfl~Ú. 1996Ö’ 'ÃÑ™ê—K«@ìO =zÛOk. Jk U*hû „áêO`åÅÖ’ ãfiÜ«∞OáêÅ# ÇÏ‰õΩ¯ HõeÊOz# ~å*ÏºOQÆP Õâ◊O. 2006Ö’ ZÑÊ\#∞O_À Z Œ∞~°∞K«∂ã∞Î#fl J@g ÇÏ‰õΩ¯Å K«@ìO =zÛOk.H=ÅO áÈ_»∞ Éèí∂=ÚÅ‰õΩ Ñ\Ïìe=fi_»"Õ∞ HÍHõ J_»=ÙÅÖ’ J<ÕHõ =ºHÎQÆ «, ™ê=¸Ç≤ÏHõ"å_»HõÑÙ ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ D K«@ìO Wã∞ÎOk.

'ÃÑ™ê—#∂, J@g ÇÏ‰õΩ¯Å K«\Ïìhfl =∞#ã∂ÊùiÎQÍ Q“~°qOKÕ@@ì~Ú ÕJ@g ãOÑ Œ#∞ ÃÑ@∞ì|_ç •s HõOÃÑhÅ‰õΩ qãÎi "Õã≤ =_ç¤OK«_»O ™ê èŒºOHÍ Œ∞. HÍ|\ì "å\`À xq∞ «ÎO ÖË‰õΩO_» 'Jaè=$kú— KÕÑ_»∞ «∞<åfl~°∞. 'ÃÑ™ê—K«@ìOÖ’x xÜ«∞=∂Å#∞ Q“~°qOK«‰õΩO_® áÈÅ=~°O Éèí∂¿ãHõ~° KÕ¿ãã∞Î<åfl~°∞.'ãfiÜ«∞OáêÅ#— QÆÅ Pk"åã‘ „QÍ=∂Å∞ «=∞ Jaè„áêÜ«∂Å`À xq∞ «ÎO ÖË‰õΩO_®«=∞ P"åã"≥∞ÿ# J_»qH Ñ~å~Ú J=Ù «∞<åfl~°∞. "åiH JHõ _Õ ÑÙ#~å"åãO

HõeÊ™êÎ=∞#fl Çg∞x xÅÉ@∞ìHÀ=_®xH W «~° Pk"åã∞Å J#∞Éèí=OÖ’ L#flÉèí∂q∞<Õ fã∞H˘x HÍÅhÅ∞ Hõ\ìã∞Î<åfl~°∞. 'ÃÑ™ê— K«@ìO „ÑHÍ~°O „QÍ=∞ ãÉèí#∞,=∞O_»Å Ñi+ ü#∞ x["≥∞ÿ# J~°÷OÖ’ ãO„ÑkOz#@ì~Ú Õ "å~°∞ yi[<Õ «~°∞ÅÉèí∂q∞x J=ã¨~°=∞~Ú`Õ _»|∞ƒezÛ fã¨∞H˘=∞‡O\Ï~°∞ HÍ|\˜ì J@∞=O\˜ãO„ÑkOÑÙ ÃÑ@∞ìHÀ=_»O ÖË Œ∞.


J@g ÇÏ‰õΩ¯Å K«@ìO =zÛ# «~°∞"å « J_»=ÙÅÖ’ QÆ#∞Å#∞ bAH=fi_»OHõ+ìO. ZO Œ∞HõO>Ë J_»=ÙÅÖ’ Pk"åã∞Å∞ J#∞Éèíqã∞Î#fl „Ñf ÇÏ‰õΩ¯‰õÄ WÑC_»∞QÆ∞iÎOÑÙ =zÛOk. QÆ∞iÎOz# P ÇÏ‰õΩ¯#∞ áêi„âßq∞Hõ J=ã~åÅ HÀãO ˘ÅyOzP Éèí∂q∞x U HõOÃÑhHÀ Hõ@ìÉ>Ëì JkèHÍ~°O P K«@ìO „ÑÉèí∞`åfixH W=fiÖË Œ∞.D q+Ü«∂xfl QÆ∞iÎOz HÍÉ’Å∞ QÆ∞@∞ìK«ÑC_»∞ HÍ‰õΩO_® J_»=ÙÅÖ’ Pk"åã∞Å∞J#∞Éèíqã∞Î#fl Éèí∂=ÚÅ #∞O_ç "åix `˘ÅyOz HõOÃÑh Ãã‰õÄºi\©x HÍÑÖÏÃÑ\ì K«HõK«HÍ Ñx HÍxKÕÛã∞Î<åfl~°∞. Y=∞‡O lÖÏ¡Ö’ ã≤OQÆ~ FÃÑ<£ HÍãπì QÆ#∞ÅHÀãÖ >Ë‰õΩÅÑë¡, QÆ∞O_®Å, H˘ «ÎQÆ∂_≥O =∞O_»ÖÏÅÖ’ Pk"åã¨∞Å∞ áÈ_»∞H˘@∞ì‰õΩ#fl =O ŒÖÏk ZHõ~åÅ Éèí∂q∞ #∞O_ç "åix ˘ÅyOz, ÇÏ‰õΩ¯ÖÁKåÛÜ«∞#flq+Ü«∞O "åiH K≥ÑÊ‰õΩO_®, áÈ_»∞ H˘@∞ì‰õΩ<Õ ÇÏ‰õΩ¯ g∞‰õΩ ÖË Œ∞ Hõ •, J~Ú<å„ÑÉèí∞ «fiO ŒÜ«∞H˘nÌ ZHõ~åxH 5 "ÕÅ∞ Wã∞Î#flk, K«∂_»O_ç „ÑÉèí∞ «fiO ZO «ŒÜ«∞QÆÅ^À Jx K≥Ñ≤Ê P ÃÑ·HõO KÕuÖ’ ÃÑ\ì ÑOÑ≤OKÕã∞Î<åfl~°∞.

W@∞=O\ H“\ÅºO Pk"åã‘ ÇÏ‰õΩ¯Å q+Ü«∞OÖ’ „ÑÉèí∞ «fiO J<ÕHõ~°∂áêÅÖ’, J<ÕHõ ãO Œ~åƒùÅÖ’ „Ñ Œi≈OzOk, „Ñ Œi≈ã∞Î#flk. Pk"åã∞Å ÇÏ‰õΩ¯Å∞,"åi ÉÏQÆ∞ «# UÔH·Hõ HÍ~°ºH∆„ «OQÍ ÃÑ@∞ìH˘x ZO`À HÍÅOQÍ ÑxKÕã∞Î#fl q∞„ «∞_»∞ÑÖÏ¡ „u<å äŒ~å=Ù D H“\ÖÏºxfl ŒQÆæi #∞O_ç K«∂™ê_»∞. ^•xfl Z Œ∞~À¯=_®xHPk"åã∞Å‰õΩ XHõ ÑHõ ãÇÏHõiã∂Î, =∞~˘Hõ ÑHõ •x QÆ∞iOz |Ü«∞\ „ÑÑOKåxH≥eÜ«∞*ËÜ«∞_®xH qq èŒ Ñ„uHõÅÖ’ ~åã∞Î<åfl_»∞. „ÑÉèí∞ «fi Jaè=$kú q è•<åÅ∞,

"å\H „Ñ è•# „¿Ñ~°QÍ L#fl HÍ~˘Ê~\ò HõOÃÑhÅ J=ã~åÅ∞, Jq "Õ¿ã JO Œ"≥∞ÿ#"ÕëêÅ∞, K«\ÏìÅ#∞ h~°∞QÍiÛ# JkèHÍ~°∞Å∞, yi[<Õ «~°∞Å Z «∞ÎQÆ_»Å∞, "å\xx"åiOK«_®xH J=ã~°"≥∞ÿ# K«@ìã=~°Å∞, J@g ãO~°Hõ∆ ¿Ñi@ Pk"åã∞ÅJ@g ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ `˘ÅyOKÕ „ÑÜ«∞`åflÅ∞, ^•xH x"å~°ÀáêÜ«∂Å∞, "≥Ú ŒÖ·#J<ÕHõ q+Ü«∂Å QÆ∞iOz ‰õÄ_® PÜ«∞# "åº™êÅ∞ ~å™ê_»∞. J=hfl WÑC_»∞ãÖHõÅ#OQÍ =∞# =ÚO^Œ∞<åfl~Ú. xO_»~Ú# x|^Œú`«‰õΩ J#∞Éèí==Ú,q+Ü«∞Ñi*Ï#=Ú `À_»~Ú Õ =KÕÛ J=QÍÇÏ# D "åº™êÅ #∞O_ç =∞#Oá⁄O ŒQÆÅ∞QÆ∞`åO. Jk =∞# PÖ’K«#Å ã=∞„QÆ «‰õΩ ZO « J=ã~°"≥∂, Pk"åã∞Å‰õΩ=∞#O KÕÜ«∞QÆÅ ãÇÜ«∂xH©, W=fiQÆÅ ãÇÏHÍ~åxH© ‰õÄ_® JO « J=ã~°O.

Ñ¨ÖÏ¡ „u<å äŒ~å=Ù ~åã≤# 'U*ˇhû „áêO « =#~°∞Å Ñ¨~å~ÚHõ~°–Pk"åã‘Åx~å„â◊Ü«∞ «— Ñ¨ÙãÎHÍxH˜ =ÚO Œ∞=∂@

_çÃãO|~ü 2008


Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞<åfl J=∞Å∞ ã¨∞<åfl

Õâ◊ Jaè=$kú Y~°∞Û Pk"åã∞Å∞ Éèíiã∞Î<åfl~°x "åÅì~ü ÃÑ¶~åflO_≥*òJ<Õ Ñiâ’ èŒ‰õΩ_»∞ H˘O «HÍÅO HO Œ QÆÏOHÍÅ`À ãÇ |Ü«∞@ÃÑ@ì_»O ã¨OK«Å<åxH˜ HÍ~°O J~ÚOk. PÜ«∞# ¿ãHõiOz#QÆÏOHÍÅ∞ «ÑÊx „ÑÉèí∞ «fiO Z Œ∞~°∞ "å Œ# KÕã∞ÎO Œx KåÖÏ=∞Ok K«∂™ê~°∞. J ÕO [~°QÆÖË Œ∞. „ÑÉèí∞ «fi"Õ∞ HÍ Œ∞, Õâ◊ Jaè=$kú#=¸<å Q˘Ñ¨Ê^Œx #"Õ∞‡"åÔ~=~°∂ ‰õÄ_® PÜ«∞# "å^Œ##∞ÑÓ~°fiÑHõ∆O KÕ¿ã „ÑÜ«∞ «flO KÕÜ«∞ÖË Œ∞. 'J~Ú Õ UO?— J#fl@∞ì=∞ø#OQÍ LO_çáÈÜ«∂~°∞.

D =∞ èŒºHÍÅOÖ’ U*hû Pk"åã∞Å‰õΩ |Å"≥∞ÿ# ÇÏ‰õΩ¯Å∞HõeÊOKÕ K«\ÏìÖÁKåÛ~Ú HÍ|\ì D Ñiã≤÷u =∂i LO@∞O Œ#∞‰õΩ<Õ"å~°∞ Y=∞‡O lÖÏ¡‰õΩ áÈ~Ú K«∂_»=K«∞Û. K«\ÏìÖÁKåÛ~Ú, x["Õ∞.Jq Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞ HõeÊOz# =∂\Ï x["Õ∞. HÍh ™ê=∂lHõOQÍ|ÅÇ‘Ï#∞Å~Ú# "åiH ÇÏ‰õΩ¯Å∞ HõeÊOKÕ K«\ÏìÅ∞ "å@O «@qJ=∞Å∞ HÍ=Ù. HõhãO J@∞=O\ K«\ÏìÅ∞ =KåÛÜ«∞h Jq H˘ «ÎÇÏ‰õΩ¯Å∞ HõeÊOKåÜ«∞h „Ñ[Å‰õΩ ≥eÜ«∞*¿ÑÊ ãOã¯$u ‰õÄ_»=∞# áêÅ<å Ü«∞O„`åOQÍxH JÅ=_»ÖË Œ∞. „Ñ[ÖË ≥Å∞ã∞H˘xQÆ\ìQÍ XuÎ_ç ÃÑ\ì J=∞Å∞ KÕ~ÚOK«∞‰õΩ<Õ „ÑÜ«∞ «flO KÕ¿ã^•HÍ U=∂~°∂Ê ~å#>Ëì #_»∞K«∞‰õΩO\Ï~°∞. `åã‘ÖÏÌ~°∞¡, á¶êÔ~ãπì ~O[~¡ HÍ Œ∞`å=Ú ã~°fiAÅ=∞x ŒÉÏ~ÚOKÕ S.Z.Zãπ JkèHÍ~°∞Å∞ ãÇ≤Ï «O


Ug∞ =∂~°#>Ëì =º=ÇÏi™êÎ~°∞. H˘ «ÎQÍ ãO„Hõq∞Oz# ÇÏ‰õΩ¯Å∞ ≥Å∞ã∞H˘x,|ÅOQÍ PO^Àà◊# KÕÜ«∞QÆÅ L Œº=∂eÑC_»∞ Hõ~°∞=Ü«∂º~Ú. nxH Z=ix«ÑC Ñ\ÏìÅ#fl K«~°Û ã∞ÅÉèíOQÍ ≥Qk HÍ Œ∞ QÍh =∞# ~å¢+ìOÖ’ Jaè=$kú

¿Ñ~°∞ g∞ Œ Pk"åã∞Å =∞#∞QÆ_»ÃÑ·# [~°∞QÆ∞ «∞#fl •_çx Z Œ∞~À¯QÆÅ L Œº=∂Å∞J=ã~°OÖ’ XHõ âß «O ‰õÄ_» ÖË=Ù.

Y=∞‡O lÖÏ¡Ö’ ã≤OQÆ~"åi FÃÑ<£HÍãπì QÆ#∞Å qãÎ~°, áÈÅ=~°O_®ºOÅ∞ Hõeã≤ QÆ∞O_®Å, U_»∂à◊¡ |Ü«∂º~°OÅ #∞O_ç ‰õÄ#=~°O, Œ=∞‡¿Ñ@Å^•HÍ U*hû "≥Ú`åÎxfl Hõ|oOKÕã∞Î<åfl~Ú. Pk"åã∞Å∞ "ÕÅ ãOYºÖ’ «=∞Éèí∂=ÚÅ‰õÄ J_»qH© h\ =#~°∞Å‰õÄ Œ∂~°=∞~Ú ZHõ _À „ÑÉèí∞ «fiO áê¡@∞¡WKÕÛ HÍÅhÖ’ Wà◊√¡ Hõ@∞ìH˘x LO@∂ Ô~Hõ Å Hõ+ìO «ÑÊ U =#~°∂ ÖË‰õΩO_»| «∞‰õΩ "≥à◊¡n¿ã Œ∞ã≤÷u «fi~°Ö’<Õ K«∂™êÎ=Ú.

«=∞ Éèíq+º ü z„ «O "åà◊¡‰õΩ ãÊ+ìOQÍ<Õ QÀK«iã∞Î#flk. =∞∞QÆ∂~°∞„áêO «OÖ’ FÃÑ<£ HÍãπì qãÎ~° HÀãO, Œ∞=Ú‡QÆ∂_≥O i[~åfiÜ«∞~ü HÀãO T~°∞¡MÏm KÕÜ«∞=Åã≤=ã∞ÎO Œx ÉèíÜ«∞Ñ_»∞ «∞#fl Pk"åã∞Å∞ 'H˘O_®ÑÙ~°O "åà◊¡‰õΩÑ\ì# QÆ Õ =∂‰õÄ Ñ_»∞ «∞Ok— Jx PO^Àà◊# K≥O Œ∞ «∞<åfl~°∞. H˘O_®ÑÙ~°O=∞∞QÆ∂~°∞Ö’ "≥Åã≤# "≥Ú Œ\ FÃÑ<£ HÍãπì HÀãO MÏm KÕã≤# HÀÜ«∞QÆ∂_≥O.XHõ Œâß|ÌO HO Œ "åà◊√¡ QÆ\ìQÍ<Õ „ÑuÑ¶∞\OKå~°∞. 42 Wà◊√¡#fl P QÆ∂_≥OÖ’ 17‰õΩ@∞OÉÏÅ‰õΩ ãfiO « Éèí∂=ÚÅ∞O_Õq. q∞ye# "åà◊¡Ö’ H˘O ŒiH JÃã·<£"≥∞O\òÑ\Ïì Éèí∂=ÚÅ∞O_Õq. JO ŒiH© JO`À WO`À áÈ_»∞ H˘@∞ì‰õΩ#fl Éèí∂q∞ LO_Õk.J_»qÖ’ Lz «OQÍ "Õ∞ « ^˘~°∞‰õΩ «∞Ok HÍ|\ì WO\O\Ï Ñâ◊√=ÙÅ∞O_Õq.J=ã~åxH J_»qÖ’ Hõ>ì ^˘iHk. qÑÊÑÓÅ∞, zÅ¡yO[Å∞, =Ú+≤ì yO[Å∞"≥Ú ŒÅ~Ú# J\g L «Ê «∞ÎÅ∞ ^˘iHq.

FÃÑ<£ HÍãπì =∞\ì ‰õΩÑÊÅ∞ áÈÜ«∞_®xH H˘O_®ÑÙ~°O T~°∂, K≥Å¯Å∂ã≤OQÆ~H HÍ=Åã≤ =zÛ#ÑC_»∞ "åiH KåÖÏ Pâ◊ K«∂Ñ≤OKå~°∞. =∞∞QÆ∂~°∞ŒQÆæ~° =∞Oz HÍÅh Hõ\ì™êÎ=∞<åfl~°∞. XH˘¯Hõ ‰õΩ@∞OÉÏxH© Ô~O_≥Hõ~åÅ ™êQÆ∞

Éèí∂q∞ W™êÎ=∞<åfl~°∞. ‰õΩ@∞O|OÖ’ XHõiH ã≤OQÆ~Ö’ L^ÀºQÆO W™êÎ=∞<åfl~°∞.<≥Å r`«O =KÕÛ L^ÀºQÆO „QÍg∞ Ü«Ú=‰õΩÅ‰õΩ KåÖÏ PHõ~°¬©Ü«∞OQÍHõxÑ≤ã∞ÎOk HÍ|\ì T~°∞¡ MÏm KÕ~ÚOK«_®xH D Çg∞x áêÅ‰õΩÅ∞ xã≤ûQÆ∞æQÍ"å_»∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. HÍÅh Hõ\ì=fiÖË Œ∞. =∞∞QÆ∂~°∞ ŒQÆæ~° XHÀ¯ WO\H© S Œ∞ÃãO@¡ Éèí∂q∞ WzÛ, =∂=¸Å∞QÍ „ÑÉèí∞ «fiO „QÍg∞ QÆ$ÇÏ x~å‡ Ñ äŒHÍÅ


HO Œ WKÕÛ ãaû_ô WzÛ WÅ∞¡ Hõ@∞ìH˘=∞‡<åfl~°∞. Éèí∂=∞O\Ï~å, ™⁄O « Éèí∂=ÚÅ∞#fl17 ‰õΩ@∞OÉÏÅ‰õÄ yi[<Õ «~°∞Å`À q"å ŒOÖ’ L#fl Éèí∂=ÚeKåÛ~°∞. "Õ∞=Ú™êQÆ∞ KÕã∞HÀ=_®xH áÈ Õ yi[<Õ «~°∞Å∞ J_»∞¤ Ñ_»∞ «∞<åfl~°x JkèHÍ~°∞Å‰õΩ"å~°∞ Ñ¶≤~åº Œ∞ KÕ¿ãÎ, Q˘_»¤e fã∞H˘xáÈ~Ú #~°HõO_ç Jx ãfiÜ«∞OQÍ åã‘ÖÏÌ~°∞,Zãπ.S ãÅÇ Wã∞Î<åfl~°∞. ™⁄O « Éèí∂=ÚÅ∞ ÖËx "åiH |O_»Å∞, ~åà◊√§ xO_ç#|O[~°∞¡ WKåÛ~°∞. "å\˜x ™êQÆ∞Ö’H˜ `≥KÕÛ ™êÇ¨ÏãÖ H˘O_®Ñ¨Ù~°O "åã¨∞Å∞KÕÜ«∞ÖË Œ∞. L^ÀºQÍÅ q+Ü«∞O ZuÎ Õ "≥Ú Œ@ JO Œi`À áê@∞ g∞~°∂ Ñ~°∞QÆ∞ÑÖ ≥OÖ’ áêÖÁæx g∞ Ü≥∂QÆº « ~°∞A=Ù KÕã¨∞HÀO_ç J<åfl~°∞. J\Ï¡QÆ~Ú Õx~åfiã≤ «∞Å∞QÍ g∞~°∞ =∂Hq∞zÛ#@∞ì Jx Q˘_»= ÃÑ@∞ì‰õΩO>Ë, HõsO#QÆ~üÖ’,PkÖÏÉÏ £Ö’ Ñx K«∂Ñ≤™êÎO JHõ _çH á⁄O_ç J<åfl~°∞. =∂ Tà’§ g∞~°∞ QÆ#∞Å∞<≥ÅH˘eÊ, =∞=∞‡efl JO « Œ∂~°O á⁄=∞‡O>Ë ZO Œ∞‰õΩ áÈ`å=∞O>Ë, z=~°‰õΩ™⁄O « Éèí∂=ÚÅ∞#fl 17 ‰õΩ@∞OÉÏÅ‰õΩ L^ÀºQÆO | Œ∞Å∞ 60 "ÕÅ ~°∂áêÜ«∞Å#QÆ Œ∞ WzÛ, q∞ye# "åiH X\ì KÕ~Ú K«∂Ñ≤Oz =keOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. H˘O_®ÑÙ~°OHÀÜ«∞ „Ñ[Å∞ WÑC_»∞ =∞∞QÆ∂~°∞ ŒQÆæ~° H˘ «Î H˘O_®ÑÙ~°OÖ’ LO@∞<åfl~°∞.Ñâ◊√„QÍãO ÖËHõ Ñâ◊√=ÙÅ#∞ J=Ú‡‰õΩ<åfl~°∞. J@g ãOÑ Œ JO Œ∞ÉÏ@∞Ö’ ÖËHõXHõ =ÚYº P^•Ü«∞ =#~°∞ HÀÖ’ÊÜ«∂~°∞. ‰õÄe ˘iH# ~ÀA Ñx KÕã∞‰õΩO@∂ÖËx ~ÀA q∞QÆ∞Å∞Û‰õΩ#flk uO@∂ | «∞‰õΩ D_»∞ã∞Î<åfl~°∞.

ÑÙ#~å"åãO ãOQÆu J\Ï¡ LOz, JãÅ∞ U*hûÖ’ Éèí∂¿ãHõ~°<Õ QÆ\ìQÍ„ÑüÑ¶¨∞\ÕKÕ J=HÍâ◊O HõeÊOKÕ K«\ÏìeÑ¨C_»∞<åfl~Ú. 'ÃÑ™ê— K«@ìO U*ˇhû„QÍ=∂Å‰õΩ `«=∞ =#~°∞Å#∂ ãÖ„Ñ¨^•Ü«∂Å#∂ Ñï~°H˜∆OK«∞‰õΩ<Õ Ç¨Ï‰õΩ¯HõeÊOzOk. =#~°∞Å∞ JO>Ë Éèí∂=ÚÅ∞, J_»=ÙÅ∞ ‰õÄ_®#x q=iOzK≥ÑÊ#Hõ ~°ÖË Œ∞. Pk"åã∞Å‰õΩ "åi ãO„Ñ^•Ü«∂Å∞ ãÇ≤Ï «O «=∞ x"åã ã÷ÅO`À=Ú_çÑ_ç LO\Ï~Ú. JO>Ë «=∞ Éèí∂q∞h Ñiã~° J_»=ÙÅ#∂ P"åã ã÷ÖÏhflÑï~°H˜∆OK«∞‰õΩ<Õ Ç¨Ï‰õΩ¯ Pk"åã‘ „Ñ¨[Å‰õΩ 'ÃÑ™ê— K«@ìO HÕ^Œ LOk.J@∞=O\ Õg∞ ÖË#@∞ì #\ã∂Î „ÑÉèí∞ «fiO "åi „QÍ=∂Å#∞ MÏm KÕ~Úã∞ÎO_»QÍ,^•xÃÑ· J=QÍÇÏ# HõeÊOz J=∞Å∞ KÕ~ÚOK«∞‰õΩ<Õ â◊HÎ Pk"åã‘ L Œº=∂Å‰õΩÖË‰õΩO_® áÈ~ÚOk. U*hûÖ’ Éèí∂¿ãHõ~° KÕ¿ã =ÚO Œ∞, ÑÙ#~å"åã Ñ äŒHÍÅ∞J=∞Å∞ KÕ¿ã =ÚO^Œ∞ ãÖ|Okè`« =∞O_»Å Ñï+¨`ü#∞ `«Ñ¨ÊxãïQÍãO„ÑkOKåÅx ‰õÄ_» 'ÃÑ™ê— K«@ìO K≥ÑÙÎOk. ãO„ÑkOK«_»O JO>Ë „áê*‰õΩì‰õΩãO|OkèOz# "≥Ú «ÎO ã=∂Kå~°O "åi =ÚO Œ∞ LOz, ÉÏ èŒº « QÆÅ JkèHÍi


=∞O_»Å Ñ¨i+¨`ü ã¨=∂"ÕâßxH˜ Ç¨[Ô~· "å~°∞ HÀ~°∞‰õΩ#fl q=~° W"åfie,JÉèíºO «~åÅ‰õΩ ["å|∞ K≥áêÊe. HÍQÍ, áÈÅ=~°O HÀãO Éèí∂¿ãHõ~° KÕã∞Î#fl 7U*hû =∞O_»ÖÏÅ∞, FÃÑ<£ HÍãπì QÆ#∞ÅHÀãO Éèí∂¿ãHõ~° KÕã∞Î#fl 6 U*hû=∞O_»ÖÏÅ∞ ÕxÖ’#∂ „ÑÉèí∞ «fiO D xÜ«∞=∂xfl áê\OK«ÖË Œ∞. JãÅ∞ 'ÃÑ™ê—K«@ìO J<Õk ÖË#>Ëì =º=ÇÏiã∞Î#flk.

¿ãHõiã∞Î#fl Éèí∂=ÚÅÖ’ áÈ_»∞ Éèí∂=ÚÅ∞ KåÖÏ L<åfl~Ú. XHõ<å_»∞áÈ_»∞ H˘@ì_»O <Õ~°O QÍh J@g ÇÏ‰õΩ¯Å K«@ìO *Ïs J~Ú# «~°∞"å « Ñiã≤÷uáêH∆HõOQÍ =∂iOk. 2005 _çÃãO|~ü 13‰õΩ =ÚO Œ∞ áÈ_»∞ H˘@∞ì‰õΩ#fl Éèí∂=ÚÅ‰õΩÑ\Ïì W"åfie. P „Ñ„HÜ«∞ "≥Ú ŒÅ~ÚOk QÍh KåÖÏ „QÍ=∂ÅÖ’ ÑÓiÎ HÍÖË Œ∞.P Ö’Ñ¨ÖË ^•xx „Ñ¨Éèí∞`«fi Éèí∂q∞QÍ K«∂Ñ≤Oz áÈÅ=~åxHÀ ã≤OQÆˆ~˜HÀH\Ï~ÚOK«_»O [iyáÈ «∞#flk. WÑÊ\H áÈ_»∞ Éèí∂=ÚÅ∞ „ÑÉèí∞`åfixH ™êfinè#OKÕ¿ãã≤# Pk"åã∞Å∞ KåÖÏ=∞Ok L<åfl~°∞. "åà◊§‰õΩ Ñ\Ïì W"åfie, P «~°∞"å «Éèí∂ ¿ãHõ~° KÕÜ«∂e, •xH 'ÃÑ™ê— K«@ìOÖ’x xÜ«∞=∂Å#∞ áê\OKåe. HÍhUg∞ [~°QÆ‰õΩO_®<Õ áÈ_»∞ Éèí∂=ÚÅ#∞ „ÑÉèí∞ «fiO f¿ãã∞‰õΩO@∞#flk. x*ÏxHJ@g ÇÏ‰õΩ¯Å K«@ìO HO Œ áÈ_»∞ Éèí∂=ÚÅ‰õΩ Ñ\ÏìÖË HÍ Œ∞, J<ÕHõ L=∞‡_çqxÜ≥∂QÆ ÇÏ‰õΩ¯Å‰õΩ ‰õÄ_» K«@ìÑ~°"≥∞ÿ# QÆ∞iÎOÑÙ ~å"åe. P QÆ∞iÎOÑÙ WzÛ#«~°∞"å « ^•xx Éèí∂¿ãHõ~° ¿Ñi@ ~° Œ∞Ì KÕÜ«∞_®xH „ÑÉèí∞`åfixH JkèHÍ~°O

WKÕÛ JOâ◊"Õ∞n J@g ÇÏ‰õΩ¯Å K«@ìOÖ’ ÖË Œ∞. W^˘Hõ >Ë KåÅ∞, Y=∞‡O lÖÏ¡J_»q „áêO`åÅÖ’ [~°∞QÆ∞ «∞#fl Éèí∂¿ãHõ~°#∞ "≥Ú «ÎO PÑ≤"ÕÜ«∞_®xH. HÍh^•x HÀãO FÑ≤HõQÍ, ã∂„ «| ŒúOQÍ áÈ~å_»QÆÅ L Œº=∞â◊HÎ Un? L Œº=∂Å∞ãfi «ÇQÍ<Õ |ÅÇ‘Ï#OQÍ LO_»_»O =Å¡ H˘O «, qÑs «"≥∞ÿ# áÈbã∞ xÑ¶∂,x~°ƒO è•Å =Å¡ H˘O «, 'Jaè=$kú— ÉèÏ=*ÏÅO =Å¡ H˘O « Pk"åã∞Å#∞ HõkeOK«QÆÅ L Œº=∂Åhfl x¿ãÎ[OQÍ L<åfl~Ú. Jq P@OHÍÅ#∂ |ÅÇ‘Ï# «Å#∂JkèQÆq∞OKÕãiH Ug∞ q∞QÆÅHõáÈ=K«∞Û.

PO„ èŒ*’ºu k#Ñ¨„uHõ25 =∂iÛ 2009


Ñ ~ü ÃãÊ Hì "£û ZO Œ∞HÀãO=∂#=*Ïu Éèíq+º «∞Î#∞ QÆ∞iOz W"åfià◊ KåÖÏ K«~°Û [~°∞QÆ∞ «∂ LOk.

U ~°Hõ=∞~Ú# Jã¨=∂#`«QÍh, Jz"Õ`«QÍh ÖËx ã¨=∂[O HÍ"åÅxJÉèí∞º ŒÜ«∞"å Œ∞ÅO Œ~°∂ HÀ~°∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍh P ã=∂[ ãfi~°∂Ñ ãfiÉèÏ"åÅ#∞QÆ∞iOz UHÍaè„áêÜ«∞O =∞@∞ì‰õΩ JÉèí∞º ŒÜ«∞"å Œ∞ÅÖ’ ã~°fi„`å ÖË Œ∞. =∂~ü û~°K«#Å`À XHõ „áê=∂Hõ=∞~Ú# ~°∂ÑO fã∞‰õΩ#fl K«~°Û D<å\H© =ÚyÜ«∞ÖË Œ∞.Jz"Õ «Ö’#∂ Jã=∂# «Ö’#∂ H˘ «Î HÀÏÅ#∞ K«i„ « =ÚO Œ∞‰õΩ ≥KÕÛH˘nÌK«~°Û =∞iO « "å_çQÍ ™êQÆ∞ «∂ LOk. =∞iO « [\ÅO J=Ù «∂ LOk. H˘ «ÎHÀÏÅÖ’ H˘xfl x*ÏxH KåÖÏ áê «"Õ HÍ=_»O`À "å\x W<åflà◊¥§ ZO Œ∞‰õΩK«∂_»ÖËHõáÈÜ«∂=∞#fl q=∞~°≈ K«~°Û‰õΩ H˘O « "Õ_çx ‰õÄ_® KÕ~°∞ã∂Î LOk.

P K«~°ÛÖ’ J<ÕHõ ~°HÍÅ Œ$HõÊ ä•Å∞ QÆÅ =º‰õΩÎÅ∞ áêÖÁæO@∞<åfl~°∞. J<ÕHõL Œº=∂Å∞ áêÖÁæO@∞<åfl~Ú. Jã=∂# «‰õÄ, Jz"Õ «‰õÄ H˘ «Î HÀÏÅ#∞Pq+¯iOKÕ"å~°∞, WÑÊ\H L#fl qÑ¡= ã≤ •úO`åÅ∞ "å\x PHõoOÑÙ KÕã∞HÀÖË=<Õ"å~°∞, Jã¨Å∞ H˘`«Î HÀÏÅ Pq+¨¯~°Ë x~°∞Ñ¨Ü≥∂QÆ=∞~Ú# „Ñ¨Ü«∂ã¨J#∞‰õΩ<Õ"å~°∞, WÑ¨Ê\˜H˜ L#fl ã≤^•úO`åÖË ™ê=∂lHõ rq`«OÖ’x Jxfláê~å≈ fiÅ#∂ J=QÍÇ¨Ï# KÕã¨∞HÀQÆÅ=#∞‰õΩ<Õ "å~°∞, Jã¨Å∞ 'ã≤^•úO`«O—,'x~å‡O— J<Õ"Õ =∂#=*Ïu qHÍ™êxH J=~À èŒO J#∞‰õΩ<Õ "å~°∞, JÉèí∞º ŒÜ«∞OHÀãO WÑÊ\^•HÍ [iy# „ÑÜ«∞ «fl=∞O`å =$ ä• J#∞‰õΩ<Õ"å~°∞, ^•x =∞OzK≥_»∞Å #∞O_ç QÆ∞áê~îåÅ∞ fã∞HÀQÆÅ=∞#∞‰õΩ<Õ"å~°∞, ~å[H©Ü«∞ PK«~°Ö’x=∞QÆflO J~Ú#"å~°∞, PK«~°`À xq∞Î «O ÖËx"å~°∞...WOHÍ J<Õ‰õΩÅ∞ W"åà◊=∂#= Éèíq «"åºxfl QÆ∞iOz# D K«~°ÛÖ’ áêÖÁæO@∞<åfl~°∞.

D K«~°Û‰õΩ ãO|OkèOz 'Ñ ~ü ÃãÊ Hì "£û— ‰õΩ XHõ Œ$HõÊ äŒO LOk. =∂#=ã=∂[O QÆ∞iOp •x Éèíq+º «∞Î QÆ∞iOp |∞ Œ∞ú_ç #∞O_ç D<å\^•HÍ J<Õ‰õΩÅ∞TÇÏÅ∞ KÕâß~°∞. ã≤ •úO`åÅ∞ KÕâß~°∞. Z=fi~°∂ HÍ Œ#ÖËx P Œ~å≈Å∞ =∞#=ÚO^Œ∞OKå~°∞. P P^Œ~å≈Å#∞ ™êkèOKÕ =∂~åæÅ#∞ „Ñ¨uáêkOKå~°∞. DJ<Õfi+‰õΩ âß¢ã‘ÎÎÜ«∞ „áêuÑkHõ HõeÊOz <ÕÅg∞ Œ xÅÉ\ìOk =∂i¯ û[O. =∂~ü û~°K«#Å∞ KÕÜ«∞_»O "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\˜ì# `«~°∞"å`« K«~°Û Ü«∂=`«∂Î PÜ«∞#

„ÑuáêkOz# J èŒºÜ«∞# K«„@O K«∞@∂ì Ñi„Éèíq∞ã∂Î LOk. JOwHõiOKÕ"åà◊¥§,ã=iOKÕ"åà◊¥§, u~°ã¯iOKÕ "åà◊¥§ JO Œ~°∂ •x<Õ „Ñ=∂OQÍ ã‘fiHõiOKå~°∞.W"åfià◊ «∂~°∞Ê Ü« ~°Ñπ, ™ÈqÜ«∞\ò ~°ëêº, K≥·<å ÕâßÅÖ’ =ã∂Î#fl =∂~°∞ÊÅÑ¶e «OQÍ K≥Å~QÆ∞ «∞#fl K«~°Û ãfiÉèÏ=O ‰õÄ_® WO Œ∞‰õΩ aè#flOQÍ ÖË Œ∞. WHõg∞ Œ@LO_»É’ «∞O Œx "Õ∞=Ú J#∞HÀ=_»O ÖË Œ∞.

WÑÊ\H© ã≤ •úO «O PK«~°ÅH ãO|OkèOz# ã=∞ãºÅx =∂i¯ û[OJkèQÆq∞OzO Œx K≥ÑÊÖËO. áê « ã=∞ãºÅ∞ Ñi+¯iOK«∞‰õΩ<Õ „Hõ=∞OÖ’ H˘ «Îã"åà◊√§ =∂i¯ û[O =ÚOy@ H˘ã∞Î<åfl~Ú. H˘ «Î x~°fiK«<åÅ∞, H˘ «Î „Ñuáê Œ#Å∞,„Ñ`åº=∂flÜ«∂Å∞ ~°∂á⁄O Œ∞ «∞<åfl~Ú. ™ê=∂lHõ Ñi=~°Î# HÀãO [~°∞QÆ∞ «∞#fl"≥Ú «ÎO K«~°ÛÖ’ ÉèÏQÆ"Õ∞ =∂i¯ û[O QÆ∞iOz# K«~°Û ‰õÄ_®. D K«~°ÛÖ’ JxflHÀÏÅ‰õÄ Jxfl áÈHõ_»Å‰õÄ "ÕkHõ HõeÊOKåÅx 'Ñ ~ü ÃãÊ Hì "£û— ÉèÏqã∂Î LOk.Pi÷Hõ Ñiq∞ «∞Å =Å¡ Jxfl ÑÙãÎHÍÅ∞ „ÑK«∞iOK« gÅ∞HÍ‰õΩ<åfl, P kâ◊QÍ K«~°Û#∞„ÑuáêkOKÕ ÑÙãÎHÍÅ#∞ „ÑK«∞iOKåÅ#∞‰õΩO@∞<åflO.

Jz"Õ «#∂, Jã=∂# «#∂ =ºu~HOKÕk U Œ~Ú<å „Ñ*Ï™êfiq∞HõŒ$HõÊ äŒ"Õ∞. =∞øeHõOQÍ JÉèí∞º ŒÜ«∞ Œ$HõÊ äŒ"Õ∞. PÃÑ·# Zxfl Õ_®Å∞<åfl q# Œy# Õ,

K«iÛOK« Œy# Õ, J èŒºÜ«∞#O KÕÜ«∞ Œy# Õ. '#∂~°∞ ÑÓÅ∞ qHõã≤OK«h, "Õ~ÚPÖ’K«#Å∞ ãOÑ¶∞i¬OK«h— Jx =∂"À XHõ Kåi„ «Hõ ãO Œ~°ƒùOÖ’ WzÛ# Ñ≤Å∞ÑÙ‰õΩD xiÌ+ì=∞~Ú# J~°÷OÖ’ ™ê~°fi„uHõ „áêuÑkHõ LO Œx 'Ñ ~ü ÃãÊ Hì "£û— ÉèÏqã∂ÎLOk. P J=QÍÇÏ#`À „ÑK«∞~°Å∞ KÕÑ_»∞`ÀOk. „Ñ*Ï™êfiq∞Hõ ãfiÉèÏ=O Hõey#ã=∞~°÷=O « =∞~Ú# ~°K«#Å#∞ Z‰õΩ¯=QÍ ≥Å∞QÆ∞Ö’, gÅ∞#flÑC_»∞ WOw¡+µ,Ç≤ÏOnÖ’ ‰õÄ_® „ÑK«∞iOK«_»O ^•fi~å H˘#™êQÆ∞ «∞#fl '„Q\ò _çÉË\ò—‰õΩ ^ÀÇÏ ŒOKÕÜ«∂Åx =∂ ãOHõÅÊO.

"Õ∞1999

ÔH. ÉÏÅQÀáêÖòÑ ~ü ÃãÊ Hì "£û

™ê=∂lHõ âßGO / ™êÇ≤Ï «ºOÃÇ·Ï Œ~åÉÏ Œ∞

1988 #∞Oz 2016

Ñ¨ ~ü ÃãÊ H˜ì "£û „Ñ¨K«∞~°Å∞

1. Probings in the Political

Economy of Agrarian May 1988 by K. Balagopal

Classes and Conflicts Ed. G. Haragopal

2. ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ EÖˇ· 1989 =~°=~°~å=Ù3. Ñ¨`«O[e ÉèÏ+¨ºO EÖˇ· 1989 ÔH.Z<£."≥·. Ñ¨`«O[e4. ã¨$[# ã¨Oáê^ŒH©Ü«∂Å∞ [#=i 1990 =~°=~°~å=Ù/™êÇ≤Ïf q∞„`«∞Å∞5. Jaè=$kú "≥Å∞QÆ∞h_»Å∞ "Õ∞ 1990 P~ü.Zãπ.~å=Ù6. Hõ~îÀ~° +¨_»˚=∂Å∞ `˘e =Ú„^Œ 1990 =ã¨O`« Hõ#fla~å<£

=∞e =Ú„^Œ 19967. =∞`«=~°æ `«`«fiO Ñ¶≤„|=i 1991 Z_ç@~üû : Ç¨Ïi, l. Ç¨Ï~°QÀáêÖò8. WÖÏ q∞yÖËO `˘e =Ú„^Œ 1991 K«Å™êx „Ñ¨™ê^Œ~å=Ù

Ô~O_»= =Ú„^Œ 1993=¸_»= =Ú„^Œ 2012

9. Ñ¨~ånè# ÉèÏ~°`«O `˘e =Ú„^Œ 1992 Z.a.ÔH. „Ñ¨™ê^£=∞e =Ú„^Œ 1993

10. _»OÔHÖò ^Œ∞âß≈ã¨#O E<£ 1993 #∂~ü ÉèÏëê11. k#k#QÆO_»O ÃãÃÑìO|~ü 1993 J#∞"å^ŒO : HÀ^ŒO_» ~åq∞Ô~_ç¤12. =∞# K«ÅO "Õ∞ 1994 Z_ç@~ü : Hõ$ëê‚ÉÏ~Ú13. Towards Understanding Jan 1995 by R.S. Rao

Semi Feudal Semi Colonial Ed. D. Narasimha Reddy

Society

14. U_À™ê~å Hõ^äŒ EÖˇ· 1995 |∞„~° ~å=ÚÅ∞15. âßH˘¯–"åO*ˇ\˜ì #=O|~ü 1995 a. K«O„^ŒâıY~ü16. ÉOQÍ~°=∞‡ Hõ^äŒ [#=i 1996 J#∞"å^ŒO : Hõ$ëê‚ÉÏ~Ú17. HÍ~°∂ì<£ Hõ|∞~°∞¡ ÃãÃÑìO|~°∞ 1996 "≥∂Ç¨Ï<£18. <åHÀ Ñ≤™ÈÎÖò HÍ"åe JHÀì|~ü 1996 J#∞"å^ŒO :

K«Å™êx „Ñ¨™ê^Œ~å=Ù

19. ™êÇ≤Ï`«ºOÖ’ =ã¨∞Î tÖÏÊÅ∞ =∂~üÛ 1997 „uÑ¨Ù~°<Õx =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ#~å=Ù20. HõÖ’¡Å Hõ^ä• z„`åÅ∞ _çÃãO|~ü 1997 ÔH. ÉÏÅQÀáêÖò

Z_ç@~ü : K«Å™êx „Ñ¨™ê^£21. PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò Pi÷Hõ =∂~üÛ 1998 Z_ç@~ü : _ç. #~°ã≤OÇ¨Ô~_ç¤

ãÖã¨¯~°Å∞ /„Ñ¨ÑÖK«ÉÏºOH± Z*ˇO_®

22. =¸_»∞ ^ŒâßÉÏÌÅ `˘e =Ú„^Œ: PQÆãπì 98 Z_ç@~üû : Zãπ. ã¨∞^è•Hõ~ü,#HõûÅƒs QÆ=∞ºO–QÆ=∞#O =∞e =Ú„^Œ: ZO. HÀ^ŒO_»~åO

JHÀì|~ü 9823. Ñ¨~ånè# ÉèÏ~°`«OÖ’ _çÃãO|~ü 98 Z.a.ÔH. „Ñ¨™ê^£

^•i`«Ñ≤Ê# ~°∂áê~Ú24. âß~°^Œ #=ÅÅ∞ PQÆãπì 99 âß~°^Œ (Zãπ. #@~å[<£)

(Uk ã¨`«ºO,=∞Op–K≥_»∞, Ñ¨ã¨fi~åÅ∞)

25. ã≤OQÆˆ~˜ #=O|~ü 2000 ZO._ç. =Úh~ü , ZO._ç. J#fi~ü26. MÏ^Œ~ü ÖË_»∞ "Õ∞ 2001 =∞Ç¨Ï=∞‡^£ Yn~ü ÉÏ|∞27. „Ñ¨=∂^ŒOÖ’ „Ñ¨*Ï~ÀQÆºO Ñ¶≤„|=i 2002 _®II Zãπ. u~°∞Ñ¨`«Ü«∞º

_®II Ñ≤. [QÆnâ◊fi~ü28. Zh˚"ÀÅ Hõ^äŒ [#=i 2003 a. K«O„^ŒâıY~ü29. *ÏˆQÎ ~°Ç¨ÏŸ E<£ 2003 K«Å™êx „Ñ¨™ê^Œ~å=Ù

Z_ç@~ü : _ç. "≥OHõ„\Ï=∞Ü«∞º30. L^ŒÜ«∞wuHõ _çÃãO|~ü 2003 ~°K«#: Ü«∂OQ∑ "≥∂

(Ô~O_»= ‰õÄ~°∞Ê `˘e=Ú„ Œ) J#∞"å^ŒO : Z<£. "Õ∞QÀáêÖò31. =~°Öò¤ ™È+¨Öò á¶È~°O [#=i 2004 RUPE (MUMBAI)

Pi÷Hõ ~å[H©Ü«∂Å∞ J#∞"å^ŒO : a. K«O„^ŒâıY~ü32. Z„~°=∞O^•~åÅ∞ "Õ∞ 2005 ~°K«#: Ö’‰õΩ"åOQ∑-Ñ≤<£

(Ô~O_»= ‰õÄ~°∞Ê `˘e =Ú„^Œ) Ü«∂OQ∑ ~¸-Ü≥∞<£J#∞"å^ŒO : _®II \˜.#ox

33. #∂ˆ~à◊§ `≥Å∞QÆ∞ #=Å ã¨Ç¨Ï"åã≤(1878-1977) `˘e =Ú„^Œ: PQÆãπì 2007 ãÖáê^Œ‰õΩÅ∞: _ç. "≥OHõ„\Ï=∞Ü«∞º

Ô~O_»= =Ú„^Œ: _çÃãO|~ü 2015

34. JÅ¡O~å[Ü«∞º ™êÇ≤Ï`«ºO -1 [#=i 2008 JÅ¡O ~å[Ü«∞º=¸_»∞ #=ÅÅ∞- ãÖáê^Œ‰õΩÅ∞-=~°=~°~å=Ù(H˘e=∞O@∞‰õΩ#flk, T~°∞, JyflHõO)

35. qaè#fl PQÆ+¨µì 2008 Ç¨ÏiÑ¨Ù~°∞ëÈ`«Î=∞~å=Ù36. Ñ¨`«O[e ÉèÏ+¨ºO =∂~üÛ 2009 ÔH.Z<£."≥·.Ñ¨`«O[e37. =∞$QÆ# U„Ñ≤Öò 2009 q=∞Å38. ~å[ºO - ãÖˆH∆=∞O JHÀì|~ü 2010 ÔH. ÉÏÅQÀáêÖò39. JÅ¡O ~å[Ü«∞º ™êÇ≤Ï`«ºO-2 U„Ñ≤Öò 2011 JÅ¡O ~å[Ü«∞º

ã¨$+≤ìHõ~°ÎÅ∞ (Hõ^äŒÅ∞) ãÖáê^Œ‰õΩÅ∞-=~°=~°~å=Ù40. ãÖÉèÏ+¨ AÖˇ· 2011 ÔH. Nx"åãπ41. ^Œo`« JHÀì|~ü 2011 ÔH. ÉÏÅQÀáêÖò42. *Ïl=∞e¡ "≥Ú^Œ\˜ =Ú„^Œ: =∞b¡â◊fii

_çÃãO|~ü 2011Ô~O_»= =Ú„^Œ:U„Ñ≤Öò 2012

43. „uÑ¨Ù~° (Hõ^äŒÅ∞) _çÃãO|~ü 2011 „uÑ¨Ù~°44. „áêÇ≤Ï`« "≥Ú^Œ\˜ =Ú„^Œ: JÅ¡O <å~åÜ«∞

AÖˇ· 2012Ô~O_»= =Ú„^Œ:ÃãÃÑìO|~ü 2012

45. =∞x+≤ =∂i¯û[O "≥Ú^Œ\˜ =Ú„^Œ: ÔH. ÉÏÅQÀáêÖòJHÀì|~ü 2012Ô~O_»= =Ú„^Œ:=∂~üÛ 2013

46. H˘=Ú~°O cè=Ú (#=Å) "≥Ú^Œ\˜ =Ú„^Œ: ™êÇ¨ïJÅ¡O~å[Ü«∞º ™êÇ≤Ï`«ºO–3 [#=i 2013 JÅ¡O ~å[Ü«∞º

Ô~O_»= =Ú„^Œ: ãÖáê^Œ‰õΩÅ∞-=~°=~°~å=ÙJHÀì|~ü 2016

47. ã≤OÇ¨Å¿Ñ@ (Hõ^äŒÅ∞) =∂~üÛ 2013 ~°=∞rq

48. i[ˆ~fi+¨#∞¡ –„Ñ¨*Ï™êfiq∞Hõ "≥Ú^Œ\˜ =Ú„^Œ: ÔH. ÉÏÅQÀáêÖò ^Œ$HõÊ^äŒO JHÀì|~ü 2013

Ô~O_»= =Ú„^Œ:Ñ¶≤„|=i 2014

49. =ãÖ`«w`«O (#=Å) _çÃãO|~ü 2013 JÅ¡O ~å[Ü«∞ºJÅ¡O~å[Ü«∞º ™êÇ≤Ï`«ºO–4 ãÖáê^Œ‰õΩÅ∞–=~°=~°~å=Ù

50 LEADERS BEYOND _çÃãO|~ü 2013 K. Balagopal

MEDIA IMAGES Ed. G. Haragopal

51. ¿ãfiKåÛù~å=O AÖˇ· 2015 l. Ç¨Ï~°QÀáêÖò(™ê=∂lHõ ~å[H©Ü«∞ "åº™êÅ∞)

52. Pk"åã¨∞Å∞: JHÀì|~ü 2015 ÔH. ÉÏÖQÀáêÖò"≥·^ŒºO ãÖã¨¯$u Jz"Õ`«

53. Pk"åã¨∞Å∞: JHÀì|~ü 2016 ÔH. ÉÏÖQÀáêÖòK«\ÏìÅ∞–Jaè=$kú

„Ñ¨ «∞Å∞ ÖË=Ù

«fi~°Ö’ :ã≤x=∂ XHõ PÖˇ¯g∞ "≥OHõ@ ã≤^è•Ô~_ç¤`«e¡ KÕÑ¨ (Hõ^äŒÅ∞) JÅ¡O ~å[Ü«∞ºJÅ¡O~å[Ü«∞º ™êÇ≤Ï`«ºO–5 ãÖáê^Œ‰õΩÅ∞ : =~°=~°~å=Ù

P e r s p e c t i v e s Social Sciences / Literature

Publishing for Change

pkåã¨∞Å∞ - human rights...

Documents