POLITYKA POLITYKA EFEKTYWNOŚCI EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJENERGETYCZNEJ

„Doing more with less”„Doing more with less”Zielona księga KEZielona księga KE

Zbigniew SzpakTadeusz Skoczkowski

7.03.12 2Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. (KAPE S.A.) powstała w dniu 15 kwietnia 1994r. Od 2010 roku KAPE S.A. wchodzi w skład grupy NFOŚiGW.

Akcjonariuszami KAPE S.A. są: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (67,74 %)

KAPE SA działa na zasadach rynkowych w oparciu o Kodeks Spółek Handlowych:

• ekspertyzy• szkolenia,• audyty i weryfikacje,• usługi typu ESCO

Plan prezentacji:

Efektywność Energetyczna: uwarunkowania UE

Efektywność Energetyczne: uwarunkowania polskie

Efektywność Energetyczna a problem ubóstwa energetycznego

7.03.12 3Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Unia Europejska uzależnia się coraz bardziej od importu paliw

Obecnie UE importuje ponad połowę energii jaką zużywa. Bez konkretnych działań nasze uzależnienie od importu paliw do 2030 r. wzrośnie jeszcze bardziej.

Prognoza « business as usual » oparta na danych z 2009 r.

gaz ziemnyropa naftowa2005 2008 2020 2030 2005 2008 2020 2030w %

82 %84 %

93 %94 %

58 %

62 %

76 %

83 %

100

80

60

40

20

7.03.12 4Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Rynki energii w Unii Europejskiej – uwarunkowania strategiczne

konieczność bycia przez UE wielkim graczem na rynkach energetycznych świata, wobec narodowego charakteru polityk energetycznych MS

przyjęcie najwyższych standardów ochrony środowiska i rola światowego lidera w ograniczeniu emisji gazów cieplarnianych, chęć do bycia leaderem w technologiach niskoemisyjnych

powolne, ale konsekwentne budowanie wewnętrznego rynku energii

przyjęcie celu strategicznego w postaci „zrównoważonej, konkurencyjnej i bezpiecznej energii” – rewolucja przemysłowa,

przyjęcie celów ilościowych „3x20” w 2020

Energetyczna Mapa Drogowa UE (2012)

Efektywność energetyczna jest centralnym elementem unijnej strategii Europa 2020 na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu oraz przejścia do gospodarki opartej na efektywnym korzystaniu z zasobów.

Źródło: Plan na rzecz efektywności energetycznej z 2011 r. SEK(2011) 280

7.03.12 5Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Zmiany na rynku energii w UE

7.03.12 Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. 6

Wybór nośników i technologii energetycznych

Cele polityki energetycznej

Bezpieczeństwo dostaw

Zmiany klimatyczne

Konkurencyjność gospodarki

Wybór zasad regulacji rynku

OŹE+DG

Efektywność energetyczna

Energetyka jądrowa

Unbundling własnościowy

Technologie niskoemisyjne

Czysta, k onk ur enc y

jna i bezpieczna

ener g i a

Wzmocnienie regulacji

Sieci inteligentne

Zasoby rozproszone

„Czysta energia”

Strona wytwarzania Strona popytowa

OZE

Wysokosprawna kogenera.

Źródła rozproszone

Efektywność energetyczna

Małe instalacje CHP

Zarządzanie stroną popytową (DSM)

Technologie czystego węgla

Optymalne taryfowanie

Racjonalne użytkowanie energiiEnergetyka jądrowa?

Zmiany w użytkowaniu

Magazynowanie energii

Czerwone certyfikaty

Białe certyfikaty

Żółte certyfikaty

7.03.12 7Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Czerwone certyfikaty

Zielonecertyfikaty

Długookresowy rozwój PKB, zapotrzebowania na energię i energochłonności dla UE-25

Skomasowany efekt pełnego wdrożenia dotychczasowych i nowych działań zmieni nasze życie codzienne i może przynieść oszczędności rzędu 1000 EUR rocznie na gospodarstwo domowe, a także poprawić konkurencyjność europejskiego przemysłu, stworzyć nawet 2 mln miejsc pracy i ograniczyć roczne emisje gazów cieplarnianych o 740 mln ton. Źródło: Plan na rzecz efektywności energetycznej z 2011 r. SEC

7.03.12 8Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

UE nie osiągnie celu zmniejszenia zużycia energii jak zaplanowano w 2007 r.

Efektywność energetyczna należy do najbardziej opłacalnych sposobów zwiększenia bezpieczeństwa dostaw energii oraz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i innych zanieczyszczeń. Źródło: Plan na rzecz efektywności energetycznej z 2011 r. SEK(2011) 280

…z najnowszych szacunków Komisji wynika, że UE jest na drodze do osiągnięcia zaledwie połowy z docelowych 20 %

7.03.12 9Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Polityka KE po 2013 r.

Dostosowanie do strategii Europa 2020 cel: Zmiana klimatu i energia: 20%/ 20%/ 20%

Energia będzie ważnym priorytetem inwestycje lokalne, regionalne, krajowe i europejskie potrzeba poprawy sieci energetycznej EU (brak połączeń)

Rozszerzenie stosowania instrumentów finansowych wspierających efektywność energetyczną

Źródło: Mariusz Mielczarek, Komisja Europejska Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej, Konferencja "Program Infrastruktura i Środowisko na półmetku – energetyka 16 marca 2011, Warszawa.

7.03.12 10Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Dyrektywy, programy i inicjatywy UE ukierunkowane na wzrost efektywności energetycznej

DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków

DYREKTYWA 2006/32/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie efektywności końcowego użytkowania energii oraz usług energetycznych

DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2010/30/UE z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie, zużycia energii oraz innych zasobów przez produkty związane z energią

Dyrektywy dotyczące sprzętu AGD

DYREKTYWA 2004/8/UE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie promowania kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe na wewnętrznym rynku energii oraz wnosząca poprawki do Dyrektywy 92/42/EWG

DYREKTYWA nr 2003/30/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

z dnia 8 maja 2003 r. w sprawie promocji wykorzystanie biopaliw i innych odnawialnych paliw w transporcie

DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2009/29/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE w celu usprawnienia i rozszerzenia wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych

7. Program Ramowy BiRInteligentna Energia Europa

Potencjał ee – 27%

Potencjał ee – 30%

Potencjał ee – 25%

Potencjał ee – 26%Motor ChallengePEMP

Inicjatywy KE:Program Energy Star, Program GreenLight, Zasady Zachowania – EU Stand-By Initiative,Program „Energy+”Covenant of Mayors

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/72/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie wspólnych reguł dla wewnętrznego rynku gazu naturalnego zastępująca dyrektywę 98/30/EC, OJ L 176/57

7.03.12 11Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Środki wzrostu bezpieczeństwa energetycznegoWzrostu

bezpieczeństwa energetycznego

Realizacja na poziomie UE Realizacja w Polsce

Dywersyfikacja źródeł energii

Dialog z krajami producentami surowców energetycznychDialog UE ‑ Rosja

Decyzja o dywersyfikacji dostaw gazu ( budowie gazoportu, gazociągu Odessa-Brody)Poszukiwanie dostępu do pól naftowych przez polskie koncerny Eksploatacja złóż gazu łupkowego?

Budowa wewnętrznego rynku energii

Całkowite otwarcie rynku energii elektrycznej i gazu

Znaczne zaawansowane przygotowania do liberalizacji rynku energii elektrycznejOpóźnienia w liberalizacji rynku gazu

Zmiana struktury paliw pierwotnych

Rosnąca rola gazuRozwój biopaliw (10% w2020 r.)Rosnąca rola biomasy

Elektroenergetyka oparta na węglu (kontynuacja)Wzrost wydobycia krajowego gazuRozwój produkcji biopaliw

Wzrost efektywności energetycznej gospodarki

Zielona Księga nt. EE Cel zaoszczędzenia 20% energii do roku 2020Plan zawarcia światowego porozumienia nt. EE

Przygotowanie krajowego planu na rzecz wzrostu efektywności energetycznej (2007)Przyjęcie celu oszczędności 9% w roku 2016 (2007) Ustawa o efektywności energetycznej (2011)

Wzrost udziału odnawialnych źródeł energii

Cel 20% energii z OŻE do roku 2020

Cel 7.5% energii z OŹE w roku 2010Cel 15% energii OŹE w roku 2020

Rozwój technologii „czystego węgla”

Wzrost EE technologii wytwarzania Technologii ograniczenia emisji CO2 oraz metod składowania CO2

Nacisk na wykorzystanie krajowych zasobów węgla jako rezerwstrategicznych EuropyNakłady na rozwój technologii wykorzystujących węgiel

Rozwój energetyki jądrowej

Decyzja na poziomie narodowymBudowa nowych elektrowni w niektórych krajach członkowskich,Plany zamknięcia w innych,

Plan budowy pierwszej elektrowni atomowej po roku 2020Planowane przeprowadzenia kampanii na rzecz energetyki jądrowej

7.03.12 12Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Plan prezentacji:

Efektywność Energetyczna: uwarunkowania UE

Efektywność Energetyczne: uwarunkowania polskie

Efektywność Energetyczna a problem ubóstwa energetycznego

7.03.12 13Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Wola polityczna

Wiedza

Możliwości finansowania

Środki publiczneKrajowe

UEPrywatne

Polityka właścicielska

Struktura administracyjna

Programy wykonawcze

Centralna

Lokalna

Pełnomocnicy

Prawo energetyczne (nowe)

Banki

OFE

FS

Fundusze strukturalne

Dialog społeczny

PolitykaPolityka regulacyjna

Strategiczne programy badawcze

Kształcenie kadrWymiana międzynarodowa

Ośrodki wiodące

Centralne laboratoria

Instalacje pilotowe

PP

P

Prawo

Zasoby kadrowe

Ustawa o efektywności energetycznej

Prawo atomowe

Agencje

Realizacja polityki energetycznej Polski (do roku 2030)

7.03.12 Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. 14

Kluczowe dylematy „ przyszłości energetycznej”

? Gaz z łupków: Czy ta technologia zmieni światowy rynek pierwotnych nośników energii?

? Przyszły transport: Czy wydajne baterie będą konkurować z ogniwami paliwowymi? Czy powstanie rynek pojazdów elektrycznych?

? Czyste technologie węgla: Czy technologie CCS wielkiej skali okażą się przydatne w polityce klimatycznej?

? OZE: Czy technologie OZE okażą się konkurencyjnie rynkowo i będą istotnym elementem rynku energii?

? Magazynowanie energii: Czy dokonamy przełomu w tych technologiach?

? Inteligentne sieci energetyczne: W jakim stopniu zmienią obecne systemy elektroenergetyczne?

Wzrost efektywności energetycznej po stronie wytwarzania, przesyłu i stronie popytowej

7.03.12 15Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Przegląd celów w zakresie oszczędności energii i uzyskanych oszczędności (w sektorach końcowego wykorzystania energii)

Cel w zakresie oszczędności energii finalnejOszczędności energii finalnej uzyskane i

oszacowane (2016)

W wartościach absolutnych

(GWh)

Procentowo – do średniego zużycia z

lat 2001-2005 (% )

W wartościach absolutnych

(GWh)

Procentowo- do średniego zużycia z

lat 2001-2005( % )

2010 11 878 2 41 972 7

2016 53 452 9 67 211 11

SektorUzyskane oszczędności energii

(GWh)

Sektor mieszkalnictwa (gospodarstwa domowe)

13 746

Usługi -

Przemysł 18 573

Transport 9 653

Razem: 41 972 GWh

Zestawienie oszczędności energii finalnej w podziale na sektory

(top-down)

7.03.12 16Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Drugi Krajowy plan dotyczący efektywności energetycznej

Projekty w zakresie efektywności energetycznej realizowane ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i

Gospodarki Wodnejok. 0,7 Mtoe

Wg szacunków NFOŚiGW

Fundusz Termomodernizacji i Remontów ok. 0,7 MtoeWg szacunków Krajowej Agencji Poszanowania

Energii S.A

Tzw. działania „miękkie”ok. 0,9 Mtoe

Wg szacunków Ministerstwa Finansów

System „białych certyfikatów”ok. 2,2 Mtoe Wg szacunków MG

53 452 GWh = 4,5 Mtoe przewidzianego na 2016 r.

7.03.12 17Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Realizacja polityki efektywności energetycznej w Polsce

Sytuacja w polskiej energetyce I

Wysoka energo- i elektrochłonność gospodarki 384 koe/1000 euro PKB w PL wobec 150 koe/1000 euro w UE15 i 167 koe/1000 euro w UE27 w 2008 r.

Wysoki udział węgla w bilansie65% zapotrzebowania na energię pierwotną, a w produkcji energii elektrycznej węgiel stanowi 92%.

Zapóźnienie technologiczne40% bloków energetycznych ma ponad 40 lat, a rury zostały wymienione na preizolowane w zaledwie 20% sieci.

Wysoka emisyjność gospodarkiemisyjność polskich elektrowni - 950 kgCO2/MWh, a mogłaby być 700 kgCO2/MWh, a technologiczna możliwość gazowych to 400 kgCO2/MWh.

7.03.12 Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. 18

Najwyższe koszty zewnętrzne produkcji energii elektrycznej w UE 5-18 eurocent/kWh przy średniej unijnej 1,8-5,9 eurocent/kWh

Niedorozwój sieci przesyłowej i sieci rozdzielczych zdekapitalizowana w ponad 70%, a 56,6% linii energetycznych niskich napięć nie spełnia podstawowych standardów.

Niska kultura użytkowania energii Ubóstwo energetyczne W perspektywie II połowy bieżącej dekady spodziewane

deficyty mocy w elektrowniach

7.03.12 19Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Sytuacja w polskiej energetyce II

0

0,05

0,1

0,15

0,2

0,25

0,3

0,35

0,4

0,45

1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

kgo

e/e

uro

05p

pp

Polska

UE

Energochłonność pierwotna PKB(euro05, ppp) 25%

7.03.12 20Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Polska na tle innych krajów europejskich

0

0,05

0,1

0,15

0,2

0,25

1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

kg

oe

/eu

ro0

5p

pp

Polska

UE

Energochłonność finalna PKB (euro05, ppp)

19%

7.03.12 21Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Polska na tle innych krajów europejskich

Polityka energetyczna Polski do 2030 r.

Dążenie do zero energetycznego wzrostu, ale wzrost zużycia energii pierwotnej o 21%, a finalnej o 29%;

Popieranie OZE, ale nie więcej niż wymaga UE – rok 2020 udział 15%, a rok 2030 udział tylko 16%

Spadek emisji CO2 2006-2020 o 15,5%, bo tyle wymaga UE, a potem wzrost o 8,4% do roku 2030

Efektywność energetyczna popierana, ale nie na skalę możliwości (rok 2030 poziom UE15 z 2005 r.)

Rozwój energetyki jądrowej (9% w 2030 r.)

7.03.12 22Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Potencjał do wykorzystania

Efektywność energetyczna – w perspektywie roku 2020 ekonomicznie opłacalna poprawa o 25%, a technicznie możliwa o 50%

Odnawialna energetyka – w perspektywie roku 2020 ekonomicznie opłacalny wzrost do ok. 22% udział w energii finalnej, potencjał techniczny to 46%

Zdekapitalizowany majątek wytwórczy i przesyłowy pozwala na kształtowanie energetyki rozproszonej bazującej na lokalnych systemach hybrydowych z wykorzystaniem inteligentnych sieci

Słabe wykorzystanie ekoinnowacji – szansa na rozwój Możliwość wykorzystanie funduszy UE w perspektywie

2014-2020 na budowę gospodarki niskowęglowej

7.03.12 23Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Plan prezentacji:

Efektywność Energetyczna: uwarunkowania UE

Efektywność Energetyczne: uwarunkowania polskie

Efektywność Energetyczna a problem ubóstwa energetycznego

7.03.12 24Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Ubóstwo energetyczne

7.03.12 25Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Odbiorcy energii elektrycznej zalegający z opłatami w % (2008)

7.03.12 26Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

27

Dziękuję za uwagęDziękuję za uwagę

KrajowaKrajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.Agencja Poszanowania Energii S.A.ul. Nowowiejska 21/25ul. Nowowiejska 21/25

e-mail: e-mail: kape@kape.gov.plkape@kape.gov.pl

Stanowiska szkoleniowe PJCEE

7.03.12 27Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

0

0,05

0,1

0,15

0,2

0,25

0,3

0,35

0,4

0,45

0,5

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

eu

ro0

0/m

3

Przemysł Gospodarstwa domowe

Zmiany cen energii elektrycznej dla gospodarstw domowych i przemysłu

0,02

0,03

0,04

0,05

0,06

0,07

0,08

0,09

0,1

0,11

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

eu

ro0

0/k

Wh

Przemysł Gospodarstwa domowe

Zmiany cen gazu dla gospodarstw domowych i przemysłu

Źródło: Efektywność wykorzystania energii w latach 1998-2009, GUS, 2011

7.03.12 28Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.