PROBLEM PATIENTS

(SORUN HASTALAR)

9 sorun hasta Tekelci (the monopolist) Şizoid (the schizoid patient) Sessiz hasta (the silent patient) Sıkıcı hasta (the boring patient) Yardımı reddeden yakınmacı (the help-rejecting

complainer) Doğrucu ahlakçı (the self righteous moralist) Psikotik hasta (the psychotic patient) Narsisistik hasta (the narcissistic patient) Borderline hasta

Tekelci (The Monopolist)

Geveze,boş konuşan kişilerGruplar üzerinde etkileri (Effects on groups)1. Grup üyeleri,başlangıçta bir tekelciyi hoş görebilir,yüreklendirebilir

fakat daha sonra engellenmişlik ve öfke hissedebilir

2. Grup üyeleri kendileri konuşmak zorunda kalacakları korkusuyla bir üyeyi susturmaktan çekinirler.(‘pekala susacağım.Sen konuş bakalım’)

3. Bazen tekelciyle doğrudan ilgilenmezler bunun yerine öfkeyi sessizce yaşayabilirler.Dolaylı saldırılar hem sorunu ağırlaştırır hem de kısır döngüye neden olur.

Bunaltı konuşma

Monopolist nelere sebep olur?

Gerilim grup bağlılığını olumsuz etkiler Dolaylı kavga, devamsızlık, terkler, alt gruplaşma gibi

grubun parçalanma işaretleri görülür Tekelci küsebilir bir iki toplantıda tamamen sessiz

kalabilir(bensiz ne yapacaksınız bakalım) ya da grubu bırakabilir.

Tedaviye yönelik değerlendirmeler (Therapeutic Considerations)

Terapist; tekelcinin davranış biçimine engel olmalıdır Terapiyi tıkayıcı normların işlenmesi engellenmelidir Tekelcinin zorlantılı konuşmayı kendini gizlemek için

kullandığını göz önünde bulundurmalıdır Zorlantılı konuşmalar yoluyla grubu kendisinden uzak

tuttuğu ve diğerlerinin kendisiyle anlamlı ilişki kurmasını engellediği mesajı verilmelidir.

Kabullenilmeyi ve saygı görmeyi istemelerine karşın kızgınlık,itilme ve engellenme doğuran davranışlarda bulunduklarıyla yüzleştirilmeliler

Terapist, grubun tekelciye sürekli geribildirim vermesini sağlayarak kendini gözlemesine yardım etmelidir. Terapist,geribildirimi alıcılığın artırılmasına yardımcı olmalıdır.

Bu aşamada konuşmayı kesmenin en iyisi olacağını düşünüyorum çünkü grupta sana yönelik bazı önemli duyguların varlığını hissediyorum

Sen bu şekilde konuştuğun zaman…..’ı hissettim

Şizoid hasta The schizoid patient

Coşkusal yönden engelli yalnız ve uzak bireylerdir.Hissedemezler, sevemezler, ağlayamazlar

Kendilerinin izleyicileridirler,kendi yaşantılarını yaşamazlar,kendi vücutları içinde değillerdir

Hastanın coşkuları tavır ve davranışlarından

okunur kendisi de şöyle bir yorum yapabilir;

‘kalbim hızlı vuruyor, o halde korkmuş olmam gerekir.’

Gruptakiler ona ….hakkında ne hissediyorsun diye tekrar tekrar sorduğunda bu o çok yabancı bir dildir

Artan yoğunlukla uyaranlarla duygulanım tepkisi zorlanabilir(balyoz etkisi)

Sözsüz veya gestaltçı teknikler

Hastanın önemsiz bulup es geçtiği duygulara yönelmesine yardım edilmelidir

Hastanın alışılmış kaçınma yöntemleri kırılmaya çalışılmalıdır

Duyguların üzerine büyüteç tutulmalı neye benzediği anlatılmalıdır

Hasta vücudunu gözlemlemesi için cesaretlendirilmelidir

Sessiz hasta (the silent patient)

Özdeşim(identify) yoluyla tedaviye ikinci planda katılarak iyileşme

Grup içinde sessiz olan ve görünüşte değişmeyen bu hasta grup dışındaki ilişkilerinde ilerleme kaydetmiş olabilir

Neden sessizler?

Yaygın kendini açma korkusu Kendini ortaya koyamama Yetersizlik duygusunu denetleme Gruptaki bir üyeden tedirgin olup yalnız onun yokluğunda

konuşma Yalnız küçük çaplı,dönüşümlü (lidersiz) toplantılarda konuşma Zayıflık rolü oynamaktan korkma Umutları kırılacak, yalvaracaklar ya da ağlayacaklar korkusu Diğerlerini cezalandırma çabası İlgi odağı olma isteği

Suskunluk hiçbir zaman suskunluk değildir!

Davranış; burada ve şimdi ile hastanın kişilerarası tipik ilişki kurma yolunun örneğidir

Bu yüzden terapide yalnızca davranış değiştirilmekle kalınmaz hastanın davranışından kendilik bilgisi edinmesine de yardımcı olunur

Terapist katılımı sağlamak için ne yapabilir?

Hastanın jest ve tavırlarıyla ilgili yorumlar

Diğer üyelerin kendisine ilişkin algılamalarını yansıtmalarını yüreklendirir ve sessiz üyeye bu algıların geçerli olup olmadığını sorabilir

Yineleyici yüreklendirmeler tatlı dil dökmelerle hastayı edilgin durumdan çıkarabilir

Sorulabilecek bazı sorular;

Bu toplantıda hiç kışkırtılmak istedin mi? X seni ayıpladığı zaman ne hissettin? Çok ileri gitti mi? Seni rahatsız ettiğimiz zaman bunu bize bildirir

misin? Senin bugün gruba katılmana yardımcı olacak en

uygun soru ne olabilir?

Grup üyeleri nasıl etkilenir?

Grup sessiz hastaya katılımı için dil dökmekten cesaret vermekten engellenmiş ve bocalamış olacaktır

Grubun cesaretinin kırılışı karşısında hastanın gruptaki konumu daha cansız ve katılım olasılığı daha az olur

Sıkıcı hasta(The boring patient) Toplantılarda yalnız bırakılırlar Engellenmiş,çekingen,boş,donuk,toplumsal yönden

beceriksiz,risk almayan kişilerdir Aşırı saygılıdırlar,saldırganlık belirtisinden kaçınırlar Bu hastaların toplumsal davranış biçimleri çok

değişkendir; yapmacık resmiyet,aşırı mantıklılık,sıkılganlık,bağımlı,yalvarıcı…

Birçoğunun özde bağımlı bir konumu vardır reddedilme ve terk edilmeden korktukları için saldırgan ifadelerden kaçarlar

!!! Eğer terapist bir hastadan sıkılıyorsa, bu sıkıntı

önemli bir veridir Sıkıntıyı sorgulamak gerek; Hasta bu kadar sıkacak ne yapıyor? En çok ve en az sıkıldığım zamanlar hangileri? Sıkıcı zırhı altında yaratıcı kişiyi nasıl

bulabilirim?

Grup üyeleri hastayı derinden tanır,onu kabullenir,dışarıdaki insanların bulduğundan daha az sıkıcı bulurlar

!Buradaki görev hastaya renk katarak onu canlandırmak değildir.

Temel amaç,yaratıcı,yaşamsal,çocuksu yönlerinin önünü niçin tıkadığını sorgulamak ve bu niteliklere izin vermesi için onu cesaretlendirmektir.

Yardımı reddeden yakınmacı(yry) (the help-rejecting complainer)

Sorunlarını ortaya koyar, gruptan yardım ister ve sunulan herhangi bir yardımı reddeder

Sürekli çevresel sorunlar getirir başa çıkılamazmış gibi anlatır

Sorunlarının çözülmezliğinden gurur duyar İlaçla tedavi ya da öğüt alma çabası içinde terapiste

odaklanmıştır bu yardıma gereksinimi olduğunu gösterir

Diğerlerinin sorunlarını kendisininkiyle kıyaslar ve onları küçümsemeye çalışır

‘Benim sorunlarım ölüm kalım meselesiyken sizi dinlemek o kadar sıkıcı geliyor ki…’

Sadece kendisinden ve kendi sorunlarından bahseder Hasta sunulan yardımı bazen açıkça , bazen dolaylı

reddeder,bazen sözde kabul ettiği halde eyleme koymaz

Grup üzerine etkiler

Diğer üyeler sıkılır,kızar,engellenir,şaşkına döner Yry’nin isteklerinde gerileme olmaz ve üyeler kendi

gereksinimleri yerine getirilmeyeceğini düşünür,grup sürecine olan inanç zarar görür

Devamsızlık ortaya çıkar Hastalar yry’yi dışlama için alt gruplaşmaya girer ve

bağlılığın temeli aşınır

Terapist ne yapmamalı? !Yardım isteği ile yardım ihtiyacını karıştırmamalı Hastadan kaynaklanan engellenmeyi dışa vurmamalı

misilleme yapmamalı bu kısır döngüye neden olur;

Yry’nin kötü tedavi ve yüz üstü bırakılma beklentisi gerçekleşir,kızgınlığını haklı bulur,kimsenin onu anlamadığını kanıtlamış olur

Terapist nasıl yol izlemeli? Kısır döngüyü kırabilir İyimser,yüreklendirici,öğüt verici

olmalıdır,benimseyici tavırlardan uzak durmalı ve tarafsız olmalıdır

Grup bağlılığı oluştuğunda geribildirim verebilir, kişiler arası öğrenmeyi destekleyebilir

Doğrucu ahlakçıThe self righteous moralist

Haklı olma, diğer kişilerin hatalı olduğunu gösterme gereksinimi

Ahlaksal tutarlılıktan dolayı saygı duymak Kendi değerlerini başkalarına zorla kabul ettirmek ister

Grup önce sabırla sonra kızgınlıkla bazen kasıtlı ilgisizlikle sonunda ise öfkeyle tepki gösterir

Hasta bu grubu değersizleştirerek, istediği saygıya ulaşamayışına mantıklı bir kılıf bulur

Grubun öfkenin altındaki utancı hissetmesi sağlanırsa,tutumlar yapıcı olacaktır

!!!

Terapi grubu sonlandırmayla son bulmaz,başarılı hastalar yaşamlarının geri kalan bölümünde gelişim göstermeyi sürdürürler.

Rol kilitlenmesinden dolayı gruptaki konumlarının canlılık bulamadığını gören ve değişemeyen başarısız hastalar bu yaşantılardan yararlanabilir ve sonraki terapilerinde daha etkili bir biçimde kullanabilirler

Narsisistik hasta The narcissistic patient

Kendine önem verme duygusu Sınırsız başarı fantezileri Sürekli ilgi ve hayranlık isteği İlgisizliğe ve yenilgiye karşı öfke Eş duyum yokluğu Kabarmış kendilik sevgisi Kendini üstün görme

Grup terapisinde bireysel terapiden daha iyi gidiş gösterebilir.Çünkü; hastaya bireysel terapide daha çok hoşnutluk veren durum vardır bu yüzden özdeki sorun çok daha yavaş ilerler !!!

Gruptaki narsistik diğerlerinin iyileşme sürecini uzatabilir(onun mükemmel hikayelerini duyan üyeler sorunlarını anlatmaktan çekinebilir)