Coniectanea.

I Culex fertur Vergili ex Hs est oarniinibus qnaeHerum iterumqlle alliciant pl1ilologi animlllD. quotquot aenigmatasolverunt Bllecheleri sagacissima divinatio Leonisque egregia ratio,sat multa restant. neo multum auxilii a codicibus uovis sperarepoterimus, lioet Corsinianus Ellisii tribus Joeis (v. 192, 357,a66 dioo) turbatum verborum orrlinem et inde natam in anti­qUiOl'ibus exemplis interpolationem splendide inlllstraverit. agetemptemus lJUID bio illio ex ingenio corrllptis vel non intel1ectismedelam vel ius suum promenl valeamus. neque enim desuntloei ubi ipse Leo id quod belle probeque tnditnm est leni qui­dem mann attamen nOll recte mutavit. velut v. 19;3 legimus depaslore vitam OOlJtn~ draeonem defendente:

et vuliclum dextra detn~xit ab arbore truucmn.qui ws'Us sociadt opem numen've dem'umIJrodcl'e sit clubiuln, valuit sed vil1cere ialishorricla squamos,j, volllentia, membra clmeonis.

ut taceam de Ribbeckio, qui veterem Schraderi coniecturamquam, resuscitarit, non recte Leonem oum Soaligero pro tradito'1ui scripsisse Cut romprobant hi veraus : Ciris 279 nisi f,c nobis(malus , . . ante in crm,speetnm eaSUS1;e deusve tuUsset et Stat.silv. 2, 6, 58 deus aut tam tristia vulnera casusaUgit? ergo et Culicis scriptor dieere yoluit: EhrEtV OVK nv €XOlfHflT1<;; EtJTlJXia ~ oen<;; 9EO<;; E~onelleEv aUT~,

item contra oHJnes editores poetae restituendum est quodtraditl1l' Y. 272: laudatul' Orpheus, quod

nee timuit Pltlegefhonta, fW'ens, ardentibus unclisnee maesta obtenf{& DiUs felTugine f,egna

neo fossGsque d01'IWS ae 'l'artal'a noete cl'l1enfa

obsita,iunguutur ex more, de quo nuper dixit Buecheler (mus. rhen.54, 4), pal'ticulis 'lUG et ae inter se excipientibus dOtllOS ac Tal'-

Coniectana. 521

tara, ut iam ad duo iHa simul pertineant additamellta fossaset 'fwcte cl'ucnfa obsita. quod autem editores dllbitavisse videnturan recte dictum sit (ossas domoa, eil praesto est Aetllae Iocus

v. 140 cernis et in silvis spatiasa cubilia retro antmque demersaspenUus radiase latebras; nempe domus, Ditis scilioet, et 1'artaraesse putabantur tales lateb1'ae sive mavis cavernae, quas ipse sibifodit Tartarus pater vel fecerunt aesfus ho1'riferi.

aHa addel'e veInt quod v. 402 legendum PlltO peroxymoron

laurus -itcm Plweb·i decus u1'gens,nempe Daphne amore urget deum. at malo nunc quidem iu·dic;lum arbitriumque doetiorulll adire de coniectura in quam in­cidi nisus ut perspicel'em quomodo Culex sit faetus Vergilianus.eoniectura est, sed puto spet> non datur nos bis in rebus casum

deumve eertis iam donaturum testimoniis. itaque sapere au­deamus.

nec puto quisquam iam mihi obIoqnetnl' ponenti, nobis essetraditum antiquitns, Culicem a Vergilio cnm essetallllornm XXVI. nnde enim positnm numcrum XVI in yita Do­lIati, non addito 11ue1', nihil vaIere contra testimonia et Luoaniet Stati, et ego dixi 1 neo Leo 2 dissentire videtur.

quomodo haec opinio subnasci potuit '? pennirum enim proueu scriptorum vitarnm est iUud indicium quo ad certl11ll aetatisanmun opus aliquod poetae refertur nec novi in aliis vitis nisiunum exemplum, quod tarnen alius generis esse vix dici oportet,scilieet verba in vita Terenti; post edita.~ comoedias nondum quin­tutn atque vicesimum egressus annum . . . egressus est neqt~e U'l'n­lJlius f·e.diit. at nnnm babemns testimonium de ipso quopari modo eerto aetat.is anno tribuitur editio carminis; Probusenim p. 7, 7 refe1't; As conius Pedianus dicit XXVIII annosnatum Bucolica e(lidisse.

quo libro Asconius t.ale quid dixerit lloa non latet, onmolarissimus eius extel, tit.ulus, libri soilioet, que:m con(1'«( obtr'eeta­tores Vergili sCl'i.psit. neo minus nos fngit quo oonsilio aulltorsedulua et diligens de aetate poetae qua cltrminlt oOllscripsissetvel cdidisset ccrta proferre animnm induxerit.. demonstratnrus

erat sine dnbio Vergiliulll tam adulescentem iam tanta tamqueadmimbilia opera oondidisse. atqui unde sua hausit Asconius

1 ad Stat. silv. 2, 7, 73.:I Culicis p. 15. cf. cf., Schall?:, hist. litt. Rom. II, 12 p.

Rhein. Mus. f. Philol. N. F. L. 34

Vollmer

propria aetate et tarn remotus a Vergili ut e memoria Bua iPBiustalia nauare non posset et tam propinqutls ut vix scripti ei sup­pelerent foutes? neque - ut hoc praeoidam ullo nlOdo verisimile est L. Varium talia XPOVIKa. de amieo promulgavisse, etex usu grarnmatici gualis fuit Aseonius est talia ex ipsis sorip­torum operibus eonieotando disoere et doeere. ae de bueolicisres aperta est: vel ex prima ecloga sequi videbatur poema ]Jae­turn esse eo tempol'e quo veteranill agri Gallici distribuebantur,ergo buoolioa carmina (luodetrieesimo poetae anno dedit. deCuliee quaestio erat impeditior nee tamen diffieillirna. poetarnadloqui Augusturn pl'oclive erat oonioere ex v. 1 et 25; Oetaviautam uomiue uti non iaUl poterat post Caesaris testamentum, vixmulto aute, cum C. Octavius nouduUl prodiisset ex umbra vitaeprivatae: ergo Culioem Asconius in XXVI um Vergili annumrettulit.

taUa postquam Aso 0 ni u s scripsit, non iam mirum esseputo quomodo Lucanus et secunduUl eum Statius et Mal'tialis le­vius quam redius Culicem esse opus Vergili sihi persuaserintDec iam in vitas hano opinionem migrasse quisquammirabitur.

ergo, inquis, vel Asconius carmen sollerter supposnit ola­rissimo nomini vel alius poeta qui Asoonium fefellit. minimevero, Asconi fama et vel'itas talern suspicionem per se reioitneo - quod quidem adhuo non satis perspexisse videntur viridocti - ex ipso poemate ulla petitul' allsa ad tale quid Cl'eden­dum. agitur imprimis de carminis versibus 37 sqq" quae verbanegallt facta esse posse nisi de patre patriae et divo futuro, namilIa sanGle pU(J1' et ve1tc1'al1de de quovis puero nohili dici potuisseLeo (p. 2::1) satBuperque (lemonstravit. minus recta idem viI'doclissimus profert de verbis et tibi (let·tel gloria ao moleste feroquod de v. 39 sospes " . vita omnino tacet commentarius. nam­que in his verbis tota quaestio quasi in cardine vertitur. scribitLeo p. 35 (haec (i. v. 37-39) quoniam ad mortem pertinent,bono omine pergit, sospitis felices per annos vitae memoriamfutuflun Octavio auguran!l, vitae soilicet quae grala bonis luoeat'.concedamus interpreti propter bonum auguriuUl poetam potuisscort/inem rerum violare, at nonne in memoretur semper restatmcntio mOl'tis post quam memoria feliois vitae duret? neo sa~

tisfacit consilio totius carminis tale quo nihil dicatuL'nisi ut felieit.er longum vivat fautor. immo laus et gloria ad­oreacere debent Ootavio vel ex hao mataria ludibunda aeque ac

Coniectanea. 523

postea, eum graviore sono tibi musa loque(ur nostra, in compa­ratione 11er0l1m epici oarminis eum patrono blanditiae atque in­sinuatio poetae versabuntur. comparatio igitur et hio fit; fit perludum, at fit et fit cum culice ut eum beroe carminis ludicri.ipaa autem comparatio inest in aJieotivo sospes, modo 11e passiveintellegas diotum sed aotive, ut Ennius loeutus esse non sine verispeoi'3 putatnr (fr. 427 B.) (quo sospite) liber, ut lunoni nomendatur Sospitae, ut Draoontius dieit (laudes dei 1, 318) de bestiisnooentibus: deus

plurima coniun.vit, haec sospUe mente diremitubi Si cespite eod. Bruxellensis, quod correxi. vita igitur Octavisospes est: patronus serval. et tegit 110etam ut culex pastorem:ludus est non absonus. iam puto mihi concedes etiam de sen­tentia cf tibi cer/el gloria non suffieere ea quae Leo adnotavit{scilicet ut aliis qnorum facta canuntur', immo intel1egas et tibiut culici, de cuius gloria per iocum aeque valent illa perpetuumlucens mansura per aevum, nempe poeta ei hoo carmen feeit rno·numentum ae1'e perennius. facile nunc perspicitur ad debita essesupplendum memora1'i et grata Herum monere de gratiis servatoridebitis.

ergo ut summam faciam: ipae poematis scriptor non cogi­tabat de puero futuro Augusto terrarum domino, ludit tantumintra eos fines ad quos unusquisque poeta in lande patroni no­bilis canenda progredi potuit.

nihil igitur restat nisi ut coniciamus, casu vel oonsilio 1

canuen in Vergili codioe scriptum sub Asconi oonl08 venisseillumque ex coniectura facili illud Vergilio atque Yergilio XXVIanuorum adscripsisse. \ haee de Culiee.

II Cil'is iam dudum suum sibi quaeJ'it Leonem, praesertimcum vel in uovisaima Ribbecki editione UTtOßPUXlOc; trabatur 0011­

iecturarum aestibl1s. Atque hereIe boc carmen digniuB est cnitandem aliquando ulcera exoidantur quam Clllicis frigidae saepeiocationes, at ne bellum quidem prooemium adhuc purgatum est.

etsi me vario iactatum laud'is amm'ei1'l·'i.taque expertum fallacis praemia mtlgiCecropius suavis e.7Jpirans hm·tulus aurasflorentis viridi sophiae complectitur unibra,

5 cum mens quaerit (eo dignum sibi quaerere cat'men

1 velut ego non video cu.\' non Culex Catalepton codici addi po·tuerit propter lepidum carmen XI, cum librar~u8, utrum iure an in­iuria, Octavillm eundem esse putaret.

524 Vollmar

longe aliud atque alios accincta laboresaliius ad tnagni suspendit sidera tnttndiet plaei{um ausa est ascendere coUem:non tamen absistam CoclJtum dctexel"e munus

i. hoc de Giri carmen perficere. in v,5 posui quod rectum puto;traditur; tum mea qu(uwet eo; conieeerat Puetz: neo mens guae­dt eo, eum quae traduntnr 8ensu plane destituta sint et 0011­

iecturae adhue prolatae ad unam omne!> refellantur eo quod sen­tentiam coneessivam initii destruunt, statim quae subesse arbitrorexplicabo. jloeta nune l)hilosophus dum versatur in Epicuri horto,mens eius alios labores, 110n earmen lusura, atque hOBlabores aceineta suspendit all magni sidera mundi (of. Hol', epist.2, I, 76 Graecia lJicla voUum mentenuJue tahella.SchUhlI', die Teilung der Erde: mein hing an deinem An­gesichte, an deines Himmels Harmonie mein Ohr), scHicet naturamsiderum et deorum comprendere conatur. per parenthesin repe­tito verbo quaerere artius cum antecedentibus iunctam addit senondulll valere ad ca/omen hortulo Gecropio Jignulll cOlllponendumLucretiano nimirum simile. de tali canlline iam pergit v, 12

quad si mirificum genus omm s(onare valerem(mit'ificum sae,(Jli mafla sit tibi nasse libidO),si rne iam summa Sapientia pangeretat'ce

15 (quattuot' antiquis heredlbus est dala cansors)

non ego te talem venet'arm' munet'e taU,L quale de Giri carmen est. v. 12 apte supplevit Birt (de ba­lieut. 63), idem v. 13 recte ad aenBum explioavit (modo sittibi saecIi huius libido velle miriflcum, hoc est scribi velle mira­bilia', nisi quod traditum' veUe nimis contorte dictum leni manuin nosse mutare malim. iam in v. 15 non recte mutaverunt edi­tores tr,\dita est dala, mutaverunt autem quod adiectivum consorsnon suo sensu percipiebant, dicit pueta doctus per parenthesin:

quattuor illis claris philosophis, Platoni Al'istoteli Ze­noni Epicuro, aeq uis partibus data est. vide Lucr, 3, 332 con'sorti praedita vita Verg. georg, 4, 153 cantmunis natos, cmlsm'Uatecla urbis haben{ Prop. I, 21, 1 tZt qui consot·tem pt'operasevadere casmn Luuan. 4, 178 stt/dlls consors puerilibu.s aetas,

v. 118 interpretes verum quasi serpentem vitavisse videnturet cireuisse. legimns COl'l'ect.is corrigendis:

116 sed neque tum eives neque (um t·cx ipse ve1'ef~w

infesto acl ?l~UrOS 'volitantis agmine t~(,nna5

dicere cf indOlnitas vit·tute retundet'c mentes.

Couieetanea, 525

suffieiet puto semel dixisse ilIud clicere vel ducerc eodiculll nilesse aliud nisi (leicere senieet de muris. eoniecere: t'eiccre Heill­sius, vincere Billig, ieere Ellis, falso omnes, namque exemplis aL. Müller (de re metro 271) eolleetis addenda sunt Hol'. sat.1,6,39 cleiccre de sa,tCO eitles et Maui!. 5,373. neque ulla causaest eUf CUlU editioniblls legamllsindomita virtute t'etundere 1I1al'­fern; retlluduntllr euim meutes Cretum virtute Megarensium qui.eos iterum iterumque repellunt.

v. 139 sqq. sie velim mecum Iegas:Iunonis magnae (cuius lJeriut'iadivae

140 olim (in) se meminere diu) periu,t'a puellanon (m,lli liceaf!) violaveraf inscia sedem,dum sacris operata deae lascivit eqs.

nihil mutavi in litteris traoitis nisi quod v. 140 in addidi etcum correetore Helmstadiensis loeo puellae posui p~~ella, notabilisautem est usus substantivi periuria, quod et hic et v. 156 diciturpro iniuria deae inlata, et adiectivi lJeriu;rus, quod eum significatqui ius deae laedi1. interpretandum ergo est: Scylla Iunonis,quam deam qui laeserant antiquis ternporibus diu iniuriae suaecum damno ipsorum memorea erant, nimirum quod dea eos odiosuo persequebatur et ulciscebatur Iunonis igitur sedem puelJa,ea ipsa re periura, violaverat non inscia praecepti <nul1i Iiceat',

v. 175 Scylla, quae castraque IJrOspecfat erebris lueentiatrammis, ea,dem sedibus ea! altis caeU spaeulaft!r non in orbem, uteditores yoluere, sed amorem j caeli amor est Minos, Iovis filius.eandem poetae doetrinam expulore oritici, eum v. 531 patt'iaequesubstituerent testimonio codieum natiq~te in his verbis: quoniamdamnata deoru::n iudicio nat-ique et coniugis ante fuisset. Iovisost sententia quae his continetnr: iIle quod propter impietatemet omnium deorum et Minois fili et IUl10nis coniugis (v. 139 sqq.)iudicio damnata esset Scylla, ei infesti apposuit odium e1'1.!deleparentis.

plane destruxere editores v. 185 sq. legimus ibi apud Rib­beckium: Scylla

, horribili praeceps impellitur oestro,ut patt'is, a demens, crinem de verfiee sectumfu,r,tirnque arguto detonsum mittm'et hosti.

at in codicibus pro sectum est serum, quod optime dicitur decapillo senis simulque facinus filiae detestabilius reddit. bocnon intelleeto erlitores recesserunt a meliore codicum memoriaquae praebet furtim atque arguto, cum non vidcrent esse scriben-

526 Vollmer

dllm furUm atgue cf. Plaut. Trin. 974, nimisarg11te obrepsisti in eapse occasiul1cula.

quae v. 286 Bq. g,'aviter questu, Carme deplorat anili, Btatimut legenda puto adsm'ibo:

o mihi nuno iterum crudelis reddite, JJfinos,o Uerum nostrae, JJfinos, inimice senecfae,

semper(ne) aut olim naiae te propter eundemaul Amor 'insanae luctum porlabit alumnae?

290 felle ego tan; ion.ge capta aique avecfa tleqttit·i,tam, grave tam duros pa.ssa labores,effugere? obsisiam e.t~ilium crudele mem'um?iam fam neo nobis (ca quae senioribus unaV'ivendi causa est) 'vivit genus?

iam pergit Cal'me Seyllae nutrix quel'i de amissa ipsius filiaBritomarti. v. 288 addidi ne, 289 pro IJoriat·i( codil'um sel'ipsipOl'labil, 293 twMs HR.; uUum codices omnes, quod <:orrexi, 294pro copiam substitui causae. interprelationis subsidia adlloto haec:iIIud semper parUculis auf ... auf rlividitul'; nempll olim Brito­martis proptel' MirlOis amorem matri el'epta est, nUlle SC.rlla estinforttmium subitura, v. 292 obsistam singuladter, at bene proantiqua. vi prliepoflitiollis, iUlIgitur oum accuflativo. meorutn i.

et Britomartis. v. 293 Camlc cogitat sibi etiam SoyllamiBm ereptam ess!", de qua mox v, 313

tone etiam ]i'nrtuna mihi et'udelis ademit,tene, 0 s07a meae ViVe1'ldi causa serlectaer

cf. Homl:'r lat. 21 ut sibi causa stme l'ecZdafur nala salutis. genus

pro suboIe et lactata poni vix dici opus est"ad pretium codicum recte exislimalldum non inulile videtur

recte interpretari v. 455. plurimi enim critici de Bruxellensi 1,qui v. 454 incipit, statim apem abieeere, eum iIle quoque exbiberet801am pl'O splendida Hauptii coniectura 8cyllam. quae tamen 11tsolent Hauptianae sp]endidior quam verior est. aperte quae vo­luerit sane optimus indicant quae alltecedunt iam tandem

t'asl",S ltominu,m, iam respice, Minos, scHieet ut appareat nemillemmortalium tam gravia quam Bolam Niseida.

quoniam ta]ia philologie non satis innotescere 80]ellt, adnoto,cx marginali ood. Brux. 10676 f. 71 v q)(uo)d i(n) Ui1'g(ilio) s(aneti)euch(erU) dee(st) i(n) libero) cirris hic I:'st sequi, carminis versus 1-453olim exstitissE' in codice Vcr~i1iatlo monastedi 8. Eucherii prope Tre­vil·os. Cf. TI' a u b c, poet. lat. med. aevi III p. lr)2.

Conieetanell. 527

at. in Ciri emallulanda non ]lotest suffieere nisi eaitio nOva.quare nune satis habeo summlltim g1'llvissima v.47supple: promissa alque dÜt iam lancZem (e.voritia sume; 75 eq.legelldum p1'opono: ut cum cut'valac t'chcrehw (Jol1iugis allo,i 11 se lrucem eqs.; 110 fervebat in armis; 246 prima ileum quae(duZce milti) le donat alumnam cf. 8ta1. silv. 1, 2, 74; 275 et277 neo .... neo, Hem 297 sq.; 326 sq. pat'oere saetJa lJrecorper numina Ilithyiae neo • .. sequm'is; 383 cum lango quod .. ..non minus . .., qttod pro cum quorZ, {1tm quod; 420 ignara seil.te tarn immitem esse; 421 ventm est: haee. 520 iteru,m pucHurScylla oum vel post. metamorphosin fl, patreitem ave urgeatur.

III Co pae earminis, quo elegllutius nitidiusque omnis an­tiquitas vix ullum 1'1'otn11t nee nostri aevi poetlle pl'Oferre valent,vereor M, quamquam optimi interpretes plerasque deterseruntmacnlas, o1'do et oompositio adhue non satis perspeeta sint, ver­satur haec quaestio, ut solent tales, in minimis, seHieet in recteillterpretando v. 36

anne coronato vis lapide i,sta tegi?quem qui explicare conati sunt, ista positum esse voluere prosertis dehueruntque aut statuere artificiosisBimam verborum Btruc­turam, quae tamen abho1'1'et 11. quaesita huius earminis sim­plicitate, aut coniectura auxHium quaerere. at puto hoc verBUquo copa hospiti nimis diu resistenti tandem persuasit ut intraretmerumque et talos poseeret, grandiuB aliquid et venoaius diceredebult quam de sepuIcro sertis coronando. euius goneris fueritillius dictum proe11ve est divinari, ClllU puella Zasciva saltaveritneo verita sit ,de Priapo nudis verbis agere eademque v. B3viatorem iam ad oscula decerpeuda invitaverit. quid multa?eopa eum versum 36 pronuntiat, nudat papillas et monstrat nimiseunctabundo ista, qualia nolit ille lapide tegi lieet coronato (degestu vide ex. gr. Ariataeneti epist. 1,27). nec sille ludo pOlmitpOeta verba ea quae legimus, llam coronato sane vult puella suamembra tegi et premi, at non lapide, sed conviva amatore. iamigitur ilIe llOspitam iubet sibi apponere merum et talos (v. 37),futurae voluptatis velut antecenia. his ita expositis vix dubiumrestare potest quin poeta jnde a v, 5 copam loquentem in­dueat. nam quod Leo obieit, puellam neque vinum vappamneque fistulae sonum pastorieium dicturam fuisse, non I'ecteobici puto. bene seit eopa se non agere cum divite ct enItohominc sed eum uno de plehe, qui villa et eommunia non ab­horreat, modo ne magno COllstent quanto aulern magis bpacrTq­plOV fit carmen ipsius oopae vorbis blandis atque inleoobrosisl

528 Vollmer

ac flnem nuno tandem eam "im Imbere puto quam ei dare vo­Iuit scriptor : puella argumento nimis quam grandi tandem vjeitviatorem, ille obsequitul', at Mors quasi ~j( 8EoAorEiou suumaddit epilogum, aurem velIens ef copae et viatods et poetae, quitalia oanat, non terrens sed oOlniter ad monens (v. Verg. buc. 6, 3).

IV a Pseurlo-Vergilianis ad Ovidiana transeo. namque Ovidiesse hai i eu t i ca Plinius potius quam Birt.ius audiendus eBt. nequeenim quae bio de metricis rebus diligenter sane et ciroumspectecougessit sllfficillnt ut evincatur non posse hos versus redire adOvidiuID, velnt propter illud bisyllabIlID milvi95 compara interse Hol'. epod. 11, 6 ef 2 et perpende quam rbetorioe Hle

versushilJpm'i eeleres et nigro iel'gol'e mil·vi

strnotus sit. talia igitur nobls cmu oura addiscenda sunt. etqllod aoriter Birtius in Sel'monem illvebitur ut inpolitum etOvidlo vel sene indignum, vide ne maior pars Imius culpaecritico, minor, si modo ulla, poetae imputanda Bit. velut cautiuscerte erat non prius vitullerare v. 2 propter claudam iUllcturamsie 1tamque quam an non alind quid Iatmtt in eorruptiscodicis verbis vitulus sie manuq. miilalur. ego quidem Ieni mannmalim .restitnere

vitfÜUS sie man e IJ, minatur,qui nonäuln gerit in tenera iam cOntff,(l fro1zle

L minatur quidem, at ietum plenum non efficit, quill. nondumin fmnte quod COl'Iln ia.m recte appellari possit. mancus

adiectivmll non fuisse pxemptum ex eo nSll quo neutra quasi ad­verbia iunguntUl' verbis, monstrat Ioens Prudentii, peristeph. 2,238 eiTOH[WJ mancum ctaudical. propter talium renlm minusporitos addo exempla velnt Culicis 298 seoum laetantuf', Copae 3sattal lascif'(l, in vetustlore autem oodice erat manqa,

Ll

fortasse nt sub finem versus man!); inde ortllUl est mud manuq.

nee minus in verau primo fragmenti, cuius verba idem Bir­tiua reprehendit, videndum est num quo modo subveniripossit. nego ellilll oontra Birtium (de haI. p. 42) nos haberetotUlll carminis illitium. quod vel titulus in Vindobonensi docerepotest qui est Il1cipit VCl'SUS Ovidi de piscibiiS et feris; nam haecverba non sie scripta fuissent, nisi in exemplari vet.ustiore peri­ieset verum poematis nomen, at si periit titulus, faoHe est coni­cere uua oum co periisse aliquot veraus nimirum fortasse in 11.110folio scriptoa. namque ego in primo versu oola non sie dividout vulgo fit:

accepit munclus legem, dedit anM per olnnes

Coniectanea 529

quae ita sane vituperationi sunt obnoxia, immo sie:accepit mundus: legem dedit arrna per omnes

seilieet is quisquis fuit (non mundus) arma, i. armOl'um usum,belIa, dedit ut sint lex quae per omnes valeat. periit igitur anteversum qui nunc primus numeratur, pars sententiae, qna dictumerat, quid mnndus aceepisl1et, quis legem dedisset, qui fuel'intilli quos nune miramur nude vocari omnes. ut ponam quale ferefnisse primitus initinm eoniciam: post pl'ooemium, quod tamen incarmine inperfecto fortasse omiserat Ovidius, certe postea addi­turus erat, agebatur de Sahuno pnlso, de paee olim inter amnesanimantes vigente, nune cum rege securo fngata; iIle igiturpulsus est

<crudeUs frenaque nati)acce17it mundus.

iam Jluto apparet, qnomodo ea quae nune nimis obseura legunturolim bene elareque iuneta ellile potuerint. ne tamen in versu 3eonieeturam pericliteris (ut olim ipse male conif'ei admonuitqueuti scHieet armis), addo iIla admonuitque sui non potuisse seribinisi apoeta sermonis peritissimo; dixit enim qllae posuit ea viut valerent idem atque: eos adegit ut sui, suarum virium me­mores essent; exemplum nune non prnesto est nisi (heu, qualeI)0". am. 3, 7, 76 inmemoremque sui.

eertum post varia et vana priorum eonamina sllpplementumversus 15 puto hoc:

durn praeda nataretdampro l/atarefo eod, Vind.•vix umquam eerto restitnetur v. 18qui Sill legitur in eadiee

Vberrer uaro q~f,em re,7:i. q: 1'esuluC'temptavi tamen totum locum sie fere resareire :

quin et'iam si forte aliq'uis, dum prae(da> ntltaret,mitis luctantem seanlS !tune 'in vimine vidit,avers i caudam mors~t tenet atque ita (vellit,liber'(/, ut e nassa quae texit <praeda> f'esultet.

in v. 46 emendatio quam fecianthias in tergo ljuae non videt ~ttitU1' annis

commendatur v. 25, ubi ut 11ic his tergo ita hialf,ras pro in auraspraehet Vindohonensis antiquus.

non neglegere debuit Birtius eorreetionem certarn, quam feeitSannazarills, oum iterum exemplum !llmm deseriberet, in versu 75;nempe legendum est

!l~lid laus prima canmn?

530 Y 0 11 m e r Conieetanea.

pro qlli. fm'fasso hac lootio:10 reeopta nOIl fam longe a veroaberraRset in eil! quae de ordine.et consilio buius carminis partis

disputllevit. extra enim u11 am dubitationem ost voluiRRo poetam

iude a v. 49 doHs et fl'audibus piscium opponere flimplieitlttem

ceterarum bosfiarum; in iis venRmlis non opus ost lIisi viribus

ef celeritate, oum optime hac in parte adiuvetur venator facul­tatibus et cquorum et canum. iam pergit, poeta, de sua srilieetmateria verba faciendo:

1'lOster ,in aI'le labol' posiftts, SlJes omnis in illai. in piscando arte qni proflpere agere vnU, in hac re nilvalent neque equi nec eaneR, spes omnis in arte, in fraudandis

piseium asfnfiis, res est apertissima, vide famen quot nodos in

scirpo quaesiverit Bi/tius. hoc rorum or<line pel'specto facile in­

tellegituT v. 66hic generosus honos el gloda maim' equorum

et v. 75quid laus p1'ima canum

simlllieiter merita equornm et cannm in v('llando laudari; kio i.hOll ex veuandi geilere orit.ur et. gloria equorum et laUB prima

canum.habeo quae addam, sed sat Bit nune quidem paueis pro fide

PIini et fama carminis nOIl illvenusti et pleni deleotationis pngnasse.

Mon3ci. Fr, Vollmer,