repetition of pattern report on turkish fabrics · kumaş örneği üzerinden desen raporlarının...

idil, 2018, cilt / volume 7, sayı / issue 42

www.idildergisi.com217

DOI: 10.7816 /idil-07-42-12

ÖZ

Türk kumaşları hem desen çeşitliliği hem de yüksek kaliteleri ile seçkin bir grup olmuştur. Bu ku-maşların sonsuzluk prensibine dayanan desen sistemleri üstün geometri hesapları ile oluşturul-muştur. Büyük ustalıkla oluşturulmuş desen raporları yan yana, üstü üste ya da alt alta get-irildiğinde sürekliliği bozmayacak şekilde birbirlerini tamamlamaktadırlar. Böylelikle desenler kesintisiz şekilde sonsuza dek uzatılabilmektedirler. Bu çalışmanın amacı; Türk kumaşlarında görülen desen tekrar sistemleri ele alınarak diğer çalışmalara rehber olmaktır. Çalışma Osmanlı döneminde yer alan desenli çok katlı kumaşlar ile sınırlandırılmıştır. Araştırmada yazılı kaynak-lar ve 261 kumaş örneği taranarak tekrar sistemleri oluşturulmuştur. Kumaş örneklerinin desen rapor şemaları oluşturulmuş ve birim raporları çizilmiştir. Ayrıca incelenen 261 kumaşın envant-er numaraları, yüzyılı, bulunduğu yer, cinsi, hammaddesi, boyutu ve kaynaklarını içeren tablo dökümleri hazırlanmıştır. Bu doğrultuda oluşturulan tekrar sistemlerinin kullanıldıkları yüzyıl ve kumaş cinsleri yorumlanmıştır.

Ayşen SOYSALDI*, Ebru ÇATALKAYA GÖK**

* Prof., Gazi Üniversitesi, Sanat ve Tasarım Fakültesi, Geleneksel Türk Sanat-ları, [email protected]

**Arş.Gör.,Gazi Üniversitesi, Sanat ve Tasarım Fakültesi, Geleneksel Türk San-atları, [email protected]

TÜRK KUMAŞLARINDA DESEN RAPOR TEKRARLARI

REPETITION OF PATTERN REPORT ON TURKISH FABRICS

Anahtar kelimeler: Rapor, Tekrar

sistemleri, Türk Kumaşları, dokuma,

desen

Keywords: Report, Repetition systems, Turkish fabrics, weaving,

pattern

ABSTRACT

Turkish fabrics have become a distinguished group with both pattern variety and high qualities. The pattern systems based on the eternity principle of these fabrics are created with superior geometry calculations. Pattern reports created with great mastery complement each other so that continuity is not compromised when top-down or bottom-bottom is brought. In this way, the patterns can be extended forever without interruption. The purpose of this study is; it is to guide the other works by taking the pattern repetition systems seen in Turkish fabrics. The study was limited to patterned multi-layered fabrics in the Ottoman period. Sources and 261 fabric samples were scanned and re-systems were created. Pattern report drawings of fabric samples were created and unit reports were drawn. In addition, it was prepared table of contents includ-ing year, place, genus, raw material, size and sources the inventory numbers of the 261 fabrics examined. In this direction, it was interpreted the century and the types of fabrics used of the repetition systems.

Ayş

en S

oysa

ldi,

Ebru

Çat

alka

ya G

ök -

Türk

Kum

aşla

rında

Des

en R

apor

Tek

rarla

rı

www.idildergisi.com


218

DOI: 10.7816 /idil-07-42-12

Giriş

Tarihsel gelişiminden günümüze kadar kumaşın rolü ve doğası hem yaygın hem de çeşitlidir. Kumaş in-sanların yaş, cinsiyet, inanç ve mesleğine bakılmaksızın doğumlarından ölümlerine kadar kullanılan bir örtün-me aracıdır. Siyasi, ekonomik, toplumsal ve teknolojik durumlar, hammaddenin bulunabilirliği gibi etkenler tarihsel koşulları belirlemede önemli rol oynamaktadır. Estetik ve teknolojiyi bir araya getiren kumaşlar, tarihi dönemlerde saray hanedanları ile halk arasındaki gücü, statüyü tanımlamak ve görsel olarak ayırmak için kul-lanılmıştır.

Osmanlı imparatorluğunun zenginliği ve kud-reti karşısında izleyicileri etkilemek için cenaze, tahta çıkma, kılıç kuşanma, alaylar, cuma selamlığı, yetiş-kinliğe geçiş gibi törenlerde kullanılmak üzere desenli kumaşlar dokunmuştur. Ayrıca bu değerli kumaşlardan padişahlar tarafından belli bir mevki sırası gözetilerek üst görevlilere onurlandırma aracı olarak Hil’at (kaftan) giydirilmiş ve yabancı ülke heyetlerine diplomatik he-diye olarak sunulmuştur. Bu hediye kumaşlarda veri-len kişinin konumu ile temsil ettikleri devletin önemine göre renk ve kalite de yorumlanmıştır (Atasoy vd. 2001: 21- 31).

Bu fiziksel güç özellikleri dışında Türk kumaş-ları desen, renk, kompozisyon, dokuma gibi özellikleri bakımından büyük bir beceri gerektirmektedir. Bu de-sen sistemleri tamamen geometri biliminin kurallarıyla açıklanabilecek kadar muntazam matematiksel hesap-ları ile nakkaşlar tarafından desenlendirilmiştir. İslam süslemesinin temel prensiplerini oluşturan “sonsuzluk, simetri ve anonimlik” (Demiriz,2006: 8) Türk desen sis-temlerinin oluşmasına da zemin hazırlamıştır. Anado-lu Selçuklu döneminde dokunmuş iki örnek (Gürsu, 1988:31) kumaşta kullanılan hem dikey hem de yatay eksendeki sıralama tekrar sistemi geliştirilerek Osmanlı Döneminde yeni biçimler kazanmıştır.

15. yüzyılda simetrik kompozisyonda geometrik ve nebati motifler ile baklava şeması hâkim olmuştur (Atalayer, 1993:49). 16. yüzyılda natüralist üsluptaki çiçek ve bitkisel bezemeler, oval şemseler ve bağlantılı dikey dal şemaları içerisinde kumaş yüzeylerini süsle-mişlerdir (Gürsu, 1988:23). 17. yüzyılda klasik sanatın ölçülü desenlerinden biraz daha uzak, daha canlı ve renkli kompozisyonlar ile birlikte şemseli şekiller daha fazla görülmektedir. 18. yüzyılın ikinci yarısından iti-baren ise küçük desenli ve yollu kumaşlar görülmeye başlanmıştır (Altay, 1979:19). Genel olarak Türk kumaş-

larına bakıldığında üsluplaştırma, orantı ve sadeliğin uyumunun arandığı görülmektedir.

Amaç ve Yöntem

Bu çalışmada Türk kumaşlarındaki desen tekrar sistemlerini gözden geçirmek suretiyle önceki çalışma-ları biraz daha genişleterek sonraki çalışmalara rehber olması amaçlanmıştır. Yazılı kaynaklar taranarak 261 kumaş örneği üzerinden desen raporlarının tekrar sis-temleri incelenmiştir. Aynı örnekler gruplandırılarak rapor tekrarları oluşturulmuş ve kumaş örneklerinin birim raporları çizilmiştir. Ayrıca incelenen 261 kuma-şın envanter numaraları, yüzyılı, bulunduğu yer, cinsi, hammaddesi, boyutu ve bulunduğu kaynakların tablo dökümleri hazırlanmıştır. Bu doğrultuda oluşturulan tekrar sistemlerinin kullanıldıkları yüzyıl ve kumaş cinsleri yorumlanmıştır. Türk kumaş desenlerinin rapor tekrar sistemleri ile ilgili bir araştırmaya; 2001 yılında N. Atasoy ve arkadaşları tarafından yazılmış “İpek- Osmanlı Dokuma Sanatı” çalışmada ve Safevi dönemi kumaşlarının desen sistemleri ile ilgili bir araştırmaya da; 1987 yılında M. Sonday tarafından yapılmış “Pat-tern and Weaves: Safavid Lampas and Velvet” çalışma-da rastlanılmaktadır. Ayrıca bu çalışma Osmanlı döne-mindeki dokuma kumaşların desen rapor tekrarları ile sınırlandırılmış, baskı ve işleme desenli tekstiller kap-sam dışı bırakılmıştır.

Kumaşlarda Desen Rapor Tekrarları

Tekrar birimlerinin çizimleri kullanılacak üretim tekniği ile belirlenir. Türk kumaşları incelendiğinde de-senler iki şekilde oluşturulmaktadır;

1- Resimsel desenler: kompozisyon elemanları üst, alt ve yanlar kendi içerisinde birbirlerini tamamla-yacak şekilde düzenlenmiştir. Kumaşın tamamı bir ra-por olmakla birlikte, hiçbir yerinde sistematik bir tekrar görülmez. Günümüzdeki Portre şeklinde dokuma ku-maşlar bunlara örnek olarak sayılabilir. Bunlar aynı za-manda kupon kumaşlar olarak da bilinmektedirler. Bazı 16. Yüzyıl Padişah kaftanları, yazılı kumaşlardan Kâbe örtüleri örnek verilebilir (Resim 1).

2- Sonsuz tekrar desenler: kompozisyon eleman-ları her yönden sonsuza dek tekrarlanacak şekilde dü-zenlenmiştir. Dikey eksende simetri veya sıralama, ya-tay eksende simetri veya sıralama şeklinde tekrarlar ile sonsuz desenlerde sonsuzluk prensibi oluşturulmuştur (Sonday, 1987:57-83).

Türk kumaşlarına bakıldığında desenler genel-

Ayşen Soysaldi, Ebru Ç

atalkaya Gök - Türk K

umaşlarında D

esen Rapor Tekrarları



DOI: 10.7816 /idil-07-42-12

likle sonsuz şekilde tekrar ederek sonsuza dek uzatıla-bilir. sıralama tekrar ile birim rapor ard arda (yönünde herhangi bir değişiklik yapılmadan) kumaş boyunca ve/veya bir kenardan diğer kenara tekrarlanmaktadır. Simetri tekrar da ise birim rapor dikey ve yatay eksenler boyunca ayna görüntüsü oluşacak şekilde (yönünde de-ğişiklik yapılarak) kumaş boyunca ve/veya bir kenar-dan diğer kenara tekrarlanmaktadır.

Sonsuz bir desenin tekrar düzenini analiz ede-bilmek için, öncelikle tekrar birimini belirlemek gerek-lidir. Kumaş yüzeyinde sürekli tekrar eden en küçük desen alanına birim rapor denir. Birim raporun yanları çözgüye paralel, alt ve üst kısımları ise atkıya paralel olacak şekilde düzenlenir (Şekil 1-9). Birim rapor düz-gün bir şekilde tasarlandıysa sonsuz şekilde uzatılabilir veya genişletilebilir. Birim raporlar aks noktaları yan yana, üst üste ya da alt alta getirildiğinde sürekliliği bozmayacak şekilde birbirlerini tamamlamalıdırlar. Bi-rim raporun çok belirgin olmayacak şekilde tasarlanma-sı, kumaş tasarım kalitesini artırır.

Birim raporlar hem dikey, hem de yatay eksen-de sıralama ya da simetri tekrarlar yaparak birbirini tamamlar. Tam desen birimini veren, uzatılmış veya genişletilmiş bu alana ise desen raporu denilir. Türk kumaşlarında desen raporu motifin tamamlanmış şek-lidir. Desen rapor (motifler) şemaları birim raporların çeşitli sıralama, simetri ve kaydırma tekrarları yapılarak oluşturulan motif mantığı üzerine kurulmuştur(Şekil 2-9). Türk kumaşlarında desen raporu genellikle sıralamada iki, simetride dört tekrarla tamamlanır.

Türk kumaşlarında gördüğümüz sonsuz desen-lerin ritim dengeleri nakkaşların üstün beceri ve başa-rılarını ortaya koymaktadır. Tekrar eden birim raporun genişliği tezgâh eni nedeniyle çözgü sayısı ile sınırlıy-ken, uzunluğu böyle bir kısıtlama ile sınırlı olmayıp sonsuzluk prensibine uygundur (Şekil 1).

Bir kumaşın genişliğini belirleyebilmek için yinele-meye bakıldığında kumaş ne kadar dar ise o kumaşın birim raporunu belirlemekte zorlaşmaktadır. Bunun dışında on al-

Resim 1. Resimsel desenlere örnek olarak Kuran’dan alıntılarla bezeli parça kumaş, XVI. yüzyılın ilk yarısı, 284 x 97,5 cm

(Atasoy vd.,2001:57-58).

Resim 2. Kaftan (Atasoy vd.,2001:66-67).

Şekil 1a. Hem dikey, hem de yatay eksende bağlantısız sıralama

Şekil 1b. Hem dikey, hem de yatay eksende bağlantılı sıralama

Şekil 2a. Dikey eksende sıralama, yatay eksende ters yönlü bağlantı-sız sıralama

Şekil 2b. Dikey eksende sıralama, yatay eksende ters yönlü bağlantılı

sıralama

Şekil 3a. Dikey eksende simetri, yatay eksende bağlantısız sırala-ma

Şekil 3b. Dikey eksende simetri, yatay eksende bağlantılı sıralama

Şekil 4. Dikey eksende simetri Şekil 5. Dikey eksende simetri, yatay eksende ters yönde sıralama

Şekil 6. Hem dikey, hem de yatay eksende simetri

Şekil 7. Hem dikey hem de yatay ek-sende kaydırmalı sıralama

Sonsuz Tekrar Desenler

Şekil 8. Dikey eksende kaydır-malı sıralama, yatay eksende ters yönde sıralama

Şekil 9. Dikey eksende ters yönlü sıralama, yatay eksende kaydırmalı sıralama

Ayş

en S

oysa

ldi,

Ebru

Çat

alka

ya G

ök -

Türk

Kum

aşla

rında

Des

en R

apor

Tek

rarla

rı

www.idildergisi.com


220

DOI: 10.7816 /idil-07-42-12

tıncı yüzyılın ilk yarısında Kanuni sultan Süleyman’nın iki oğlu için yapılan iki kaftanda birim rapor tekrarı görülemeyecek kadar büyüktür. Birim raporda tüm öz-deş motifler birbirlerinin hemen üstünde ve karşısında konumlanacak şekilde yer alırlar. Ancak desen raporla-rının tamamı görülemeyeceği için birim rapor belirlene-mez. Böyle durumlarda da sınır belirtmeden belirli bir kesit alınarak motif detaylarının verilmesi daha doğru olacaktır (Sonday, 1987:57-83). Bu tip resimsel kumaş-larda birim rapor ve desen rapor alanı aynıdır.

Resim 3. Kemha Kaftan 16. yy ikinci yarısı uzunluğu 146 cm (Gürsu, 1988:102)

Çizim 1. Hem dikey, hem de yatay eksende bağlantısız sıralama (Gök, 2017).

1a. Hem dikey, hem de yatay eksende bağlantısız sıra-lama:

Elma motiflerinin kullanıldığı 146 cm uzunlu-ğundaki kumaş örneğinde bu tekrar sistemi uygulan-mıştır (Şekil 1a). Birim raporun yönünde değişiklik ol-maksızın kumaş boyunca ve bir kenardan diğer kenara tekrarlanmaktadır. Desen sürekliliğini bozmayacak şe-kilde raporun tasarlanmış olması kumaşın desen mü-kemmeliyetini göstermektedir. Bu rapor tekrarı daha çok 16. yüzyıl sonu ile 17. yüzyıl başında kemha, sevai, kutnu ve kitabeli kumaşlarda görülmektedir (Tablo 1a).

Resim 4. Çatma kumaş, 16. yy ikinci yarısı, 270 x 50 cm Gürsu, 1988:102) Çizim 2. Hem dikey, hem de yatay eksende bağlantılı sıralama

(Gök, 2017).

1b.Hem dikey, hem de yatay eksende bağlantılı sırala-ma

Lâle ve kozalak motifinin görüldüğü 270 x 50 cm boyutlarındaki kumaşın birim raporunu birbiriyle bağlan-tılı olan lale ve kozalak motifi oluşturmaktadır (Şekil 1b). Birim raporun yönünde değişiklik olmaksızın kumaş bo-yunca ve bir kenardan diğer kenara tekrarlanmaktadır. Şe-kil 1a’dan farkı motiflerin birbirine bağlantılı olmalarıdır. Bu rapor tekrarı 16. yüzyılın üçüncü çeyreğinde kemha ve kadife kumaş örneklerinde görülmektedir (Tablo 1b).

Resim 5:.Seraser çocuk kaftanı,16.yy ikinci yarısı, 114,8 x 66,5 cm (Atasoy vd.,2001:40).

Çizim 3. Dikey eksende sıralama, yatay eksende ters yönlü bağlantısız sıralama (Gök, 2017).



umaşlarında D


2a. Dikey eksende sıralama, yatay eksende ters yönlü bağlantısız sıralama

Seraser çocuk kaftanının birim raporunu hilal ve yonca çiçeklerinden oluşan bitkisel motif oluşturmakta-dır (Şekil 2a). Dikey eksende motifin yönünde değişik-lik yapılmadan kumaş enince aynen tekrarlamaktadır. Yatay eksende ise bitkisel motif, ayna görüntüsü olacak şekilde yönü değiştirilerek kumaş boyunca devam et-mektedir. Böylece hilal ve yonca çiçeklerinden oluşan birim rapor bir kere çizilerek sağdan sola ve soldan sağa kullanılmış ve desen raporu boyuna yönde uzatılmıştır. Bu rapor tekrarı 16. yüzyılın ikinci yarısında Harput ha-relisi, seraser, İstanbul kutnusu ve kemha kumaş örnek-lerinde rastlanmaktadır (Tablo 2a).



DOI: 10.7816 /idil-07-42-12

Resim 6. Nar desenli kumaş, 16. yüzyıl ikinci yarısı, 90 x 67 cm (Atasoy vd.,2001:82).

Çizim 4. Dikey eksende sıralama, yatay eksende bağlantılı sıralama (Gök, 2017).

Resim 7. Pelenk desenli şalvar, 16. yüzyıl ikinci yarısı, 138 x 68 cm (Ata-soy vd.,2001:36).

Çizim 5. Dikey eksende simetri, yatay eksende bağlantısız sıralama (Gök, 2017).

Resim 8. Kemha kumaş, 16. Yüzyıl ilk yarısı, uzunluk 138,5 cm (Atasoy vd.,2001:65).

Çizim 6. Dikey eksende simetri, yatay eksende bağlantılı sıralama (Gök, 2017).

Ayş

en S

oysa

ldi,

Ebru

Çat

alka

ya G

ök -

Türk

Kum

aşla

rında

Des

en R

apor

Tek

rarla

rı

2b.Dikey eksende sıralama, yatay eksende ters yönlü bağlantılı sıralama

16. yüzyılın ikinci yarısına ait olan 90 x 67 cm boyutlarındaki kumaşın birim raporunu S kıvrımlı nar motifi oluşturmaktadır (Şekil 2b). Dikey eksende moti-fin yönünde değişiklik yapılmadan kumaş enince aynen tekrarlamaktadır. Yatay eksende ise s kıvrımlı nar mo-tifi, ayna görüntüsü olacak şekilde ters yönde değişti-rilerek kumaş boyunca devam etmektedir. Şekil 2a’dan farkı birim raporun birbirine bağlantılı olmasıdır. Bu rapor tekrarı daha çok Safevi kumaşlarında görülmek-le birlikte (Sonday, 1987:57-83), Osmanlı kumaşlarında da 16. yüzyılın ikinci yarısı ile 17. Yüzyılın ilk yarısında kemha, İstanbul sevaisi, kutnu ve Harput harelisi ku-maş örneklerinde rastlanmaktadır (Tablo 2b).

3a. Dikey eksende simetri, yatay eksende bağlantısız sıralama

16. yüzyılın ikinci yarısına ait olan şalvarın birim raporunu pelenk çizgilerinin dikey eksen boyunca orta-larından eşit şekilde bölünmüş yarımları oluşturmakta-dır (Şekil 3). Desen raporu, birim raporun ayna görün-tüsü olmadan tamamlanamaz. Dikey eksende simetri bu tür desen rapor tekrarlarının görsel özelliğidir (Şekil 3-4-5). Bu rapor tekrarı daha çok 16. yüzyılın ikinci yarı-sı ile 17. yüzyılda çatma, kemha ve seraser kumaşlarda görülmektedir (Tablo 3a).

3b. Dikey eksende simetri, yatay eksende bağlantılı sı-ralama

16. yüzyılın ikinci yarısına ait olan kısa kol-lu kaftanın birim raporunu palmet motiflerinin dikey ek-sen boyunca ortalarından eşit şekilde ikiye bölünmüş ya-rımları oluşturmaktadır (Şekil 3b). Şekil 3a’dan farkı motiflerin birbirine bağlantılı olmalarıdır. Bu rapor tekrarı daha çok 16. yüzyılın ikinci yarısı ile 17. yüzyılın ilk yarı-sı çatma ve kemha kumaşlarda görülmektedir (Tablo 3b).

4.Dikey eksende simetri (yarım rapor)

17. yüzyılın ikinci yarısına ait şemse şemalı çat-ma yastık yüzünün birim raporunu kumaşın dikey ek-sen boyunca ortadan eşit şekilde ikiye bölünmüş yarımı oluşturmaktadır (Şekil 4). Bu iki yarım birbirini dikey eksende simetrik şekilde tamamlamaktadır ve yatay ek-sende tekrarı yoktur. Bu rapor sistemi yarım rapor olar-ak da bilinmektedir. İncelenen örneklerde 17. yüzyıl ile 18. yüzyılda çatma yastık yüzlerinde ve kadife seccadel-erde görülmektedir (Tablo 4).

www.idildergisi.com


222

DOI: 10.7816 /idil-07-42-12

Resim 10. Hatayi ve lale desenli kumaş, 17. yüzyıl, 125 x 65,7 cm (Atasoy vd.,2001:76).Çizim 8. Dikey eksende simetri, yatay eksende ters

yönde sıralama (Gök, 2017).

Resim 11. Kadife “çatma” dokuma, 17. yüzyıl ilk yarısı, 61 x 87 cm (Bilgi, 2007:64)

Çizim 9. Hem dikey, hem de yatay eksende simetri (Gök, 2017).

Resim 12. Sevayi kumaş, 18. yüzyıl ikinci yarısı, 29 x 14 cm (Tezcan, 1993: 231)



umaşlarında D


Resim 9.Çatma yastık yüzü, 17. yüzyıl ilk yarısı (Atasoy vd.,2001:137). Çizim 7. Dikey eksende simetri (Gök, 2017).

5. Dikey eksende simetri, yatay eksende ters yönde sı-ralama

Erken 17. yüzyıl dönemine ait olan 125 x 65,7 cm boyutlarındaki kumaşın birim raporunu hatayi ve lale motiflerinin yarımları oluşturmaktadır (Şekil 5). Bu yarımlar dikey eksende ayna simetriği olacak şekilde birbirini tamamlar. Böylelikle desen raporu birim rapor eninin ve boyunun iki katı kadar uzatılmış ve genişletilmiş şeklidir. Bu rapor tekrarı daha çok 16. yüzyıl ikinci yarısı ve 17. yüzyıl ilk yarısında görülen şemse motifinin yer aldığı kemha ve çatma kumaş örneklerinde görülmektedir (Tablo 5). İncelenen kumaşlar arasında en fazla bu desen tekrar sistemine rastlanmıştır.

6. Hem dikey, hem de yatay eksende simetri

17. yüzyılın ilk yarısına ait kadife çatma kuma-şın birim raporunu, sekiz dilimli madalyon ile bu ma-dalyonları dört yandan birbirine bağlayan rozet şeklin-deki bitkisel motifin hem dikey hem de yatay eksende ortadan eşit şekilde bölünmüş çeyrekleri oluşturmakta-dır (Şekil 6). Böylelikle hem dikey hem yatay yönde 2 simetrik tekrar yaparak birbirini tamamlayan birim ra-por oluşturulmakta ve sonsuza dek devam etmektedir. Bu rapor tekrarı 17. yüzyıl yarısında sekiz köşeli şem-seye benzer motifin yer aldığı kemha ve kadife kumaş örneklerinde sonsuz tekrar ve çatma yastık yüzlerinde ise dörtte bir rapor şeklinde görülmektedir (Tablo 6).

7.Hem dikey, hem de yatay eksende kaydırmalı sırala-ma

İpek ve kılaptan iplikle dokunmuş olan sevayi kumaş yüzeyinde bu tekrar sistemi görülmektedir (Şekil 7). Taba rengindeki 29 x 14 cm boyutlarındaki ku-maşta birim raporu stilize yaprak motifi oluşturmakta-dır. Bu sistemde motif, yönünde herhangi bir değişiklik yapılmadan kumaş boyunca ve bir kenardan diğer ke-nara tekrarlanmaktadır. Ancak rapor tekrarında dikey eksende kaydırma yapılarak desen rapor eni ¼ oranın-da genişletilmiştir. Bu kompozisyon türü daha çok 18. yüzyılda görülen küçük desenli ve yollu kumaşlarda görülmekle birlikte, en çokta sevayi kumaş örneklerin-de rastlanılmaktadır (Tablo 7).



DOI: 10.7816 /idil-07-42-12

Resim 13. 1.Mahmut’a ait seraser şalvar, 18. yy (Öz, 1951 :58)

Çizim 11. Dikey eksende kaydırmalı sıralama, yatay eksende ters yönde sıralama

(Gök, 2017).

Resim 14. İpekli Kumaş, 248 x 162 cm (Bakırcı, 2012:49) Çizim 12. Dikey eksende kaydırmalı sıralama, yatay eksende ters yönde sıralama (Gök, 2017).

Ayş

en S

oysa

ldi,

Ebru

Çat

alka

ya G

ök -

Türk

Kum

aşla

rında

Des

en R

apor

Tek

rarla

rı

8. Dikey eksende kaydırmalı sıralama, yatay eksende ters yönde sıralama

1. Mahmut’a ait krem renkli seraser şalvarın birim raporunu Türk rokoko üslubundaki desen oluşturmaktadır (Şekil 8). Desen, dikey eksende yönü değiştirilmeden, yatay eksende ise yönü ayna görüntüsü oluşacak şekilde değiştirile-rek kumaş yüzeyine yerleştirilmiştir. Böylelikle rapor boyutu hem enine hem de boyuna yönde büyütülmüştür. Ayrıca rapor tekrarında dikey eksende kaydırma yapılarak desen raporu iki buçuk katı genişletilmiştir. Bu kompozisyon türüne daha çok 18. yüzyıl örneklerinde ve sevai, Üstüfa kumaşlarında rastla-nılmaktadır (Tablo 8).

9. Dikey eksende ters yönlü sıralama, yatay eksende kaydırmalı sıralama

248 x 162 cm uzunluğundaki kumaşın birim raporunu stilize edilmiş sümbül motifleri oluşturmak-tadır (Şekil 9). Motif dikey eksende ayna görüntüsü olacak şekilde yönü değiştirilerek kumaş eninde tekrar-lanmaktadır. Yatay eksende ise motif yönünde bir de-ğişlik yapılmadan kumaş boyunda devam etmektedir. Ayrıca bu kompozisyon türünde desen raporu yatay eksende kaydırma yapılarak birim raporunun ¼ oranı daha fazla uzatılmıştır. Böylelikle tek bir birim raporu iki buçuk katı uzunluğunda ve iki katı genişliğinde bü-yütülmüştür. Bu desen tekrar sistemi daha çok Safevi kumaşlarında görülmektedir. Osmanlı döneminde de bu sistem 18. yüzyılda şal, sevai ve serenk kumaşların-da kullanılmıştır (Tablo 9).

SONUÇ

Türk kumaşları desen, renk, kompozisyon ve üslup olarak bakıldığında görkem, zarafet ve estetiğin bütün inceliklerini yansıtmaktadır. Selçuklu dönemin-den Cumhuriyet dönemine kadar Türk kumaşlarında desenler; resimsel ve sonsuz desen tekrarlı olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Resimsel desenler birbirlerini ta-mamlayacak şekilde tekrarı olmayan, daha çok Padişah kaftanları, yazılı kumaşlardan Kâbe örtüleri şeklindeki kumaşlardan oluşturulmuştur. Sonsuz desen tekrarları ise birbirinden farklı on iki adet rapor tekrar sistemi ol-duğu tespit edilmiştir. Bunlar hem dikey, hem de yatay eksende bağlantılı/bağlantısız sıralama; dikey eksende sırala-ma, yatay eksende bağlantılı/bağlantısız sıralama; dikey ek-sende simetri, yatay eksende bağlantılı/bağlantısız sıralama; dikey eksende simetri; dikey eksende simetri, yatay eksende ters yönde sıralama; hem dikey, hem de yatay eksende simetri; hem dikey hem de yatay eksende kaydırmalı sıralama; dikey eksende kaydırmalı yatay eksende ters yönde sıralama; dikey eksende ters yönlü sıralama; yatay eksende kaydırmalı sırala-ma şeklinde sınıflandırılabilir.

Hem dikey, hem de yatay eksende bağlantısız sı-ralama; yazılı kumaşlarda, nadirde olsa şemse motifinin olduğu kumaş örneklerinde 16. yüzyıl sonu ile 17. yüz-yıl başlarında, Dikey eksende sıralama, yatay eksende bağlantılı sıralama; daha çok Safevi döneminde sevilen bir kompozisyon olup, bizim kumaş örneklerimizde de desen rapor boyunu uzatmak için 16. yüzyılın ikinci ya-rısı ile 17. yüzyılın ilk yarısında kemha, İstanbul sevaisi, kutnu ve Harput harelisi kumaş örneklerinde kullanıl-mıştır. Dikey eksende simetri türevleri; şemse motifle-rinin yer aldığı kumaşlarda daha yoğun karşımıza çık-maktadır. Sekiz köşeli şemseye benzeyen motifinin yer aldığı kumaş örneklerinde ise hem dikey, hem de yatay eksende bağlantısız sıralama kompozisyonu görülmek-tedir. Bu kompozisyon türü aynı zamanda çatma yastık yüzlerinde sık olarak karşımıza çıkmaktadır. Yüzyılla-ra göre kullanımları değişiklik gösteren sonsuz tekrarlı rapor sistemine on sekizinci yüzyılda kaydırmalı bağ-lantısız sıralama türevleri eklenmiştir. Bu kompozisyon türü küçük yollu kumaşlarda daha yoğun olarak kulla-nılmıştır. Özellikle de sevai türü kumaşlarda görülmek-tedir.

Türk kumaşlarında genellikle dikey eksende si-metri, yatay eksende ters yönde bağlantısız sıralama tekrar sistemi hâkimdir. Arkasından ise hem dikey, hem de yatay eksende bağlantısız simetri tekrar sistemi takip etmektedir. En az görülen sistem ise dikey eksende sıra-lama, yatay eksende ters yönlü bağlantısız sıralamadır.

www.idildergisi.com


224

DOI: 10.7816 /idil-07-42-12



umaşlarında D


Genellikle kumaşlar kendi ritimlerini oluşturmaktadır-lar.

KAYNAKLAR

ALTAY, Fikret. Kaftanlar. Topkapı Sarayı Müzesi 3. İstanbul: Yapı Ve Kredi Bankası Yayınları. 1979.

ATALAYER, Günay. “Dünden Bugüne Anado-lu’da Kumaş Dokuma Sanatı”. Türk Kültüründe Sanat ve Mimari. İstanbul:21. Yy. Vakfı Yayınları, s.41-72, 1979.

ATASOY, Nurhan, vd. İpek: Osmanlı Dokuma Sanatı. İstanbul: TEB İletişim ve Yayıncılık. 2001.

BAKIRCI, Naci. Konya Müzesi Kumaş Kataloğu Saray’dan Dergah’a. Konya: Bahçıvanlar Basım Sanayi A.Ş. 2012.

BİLGİ, Hülya. Osmanlı İpekli Dokumaları: Çat-ma ve Kemha. İstanbul: Sadberk Hanım Müzesi. 2007.

DEMİRİZ, Yıldız. İslam Sanatında Geometrik Süsleme. Yorum Sanat Yayıncılık. 2006.

GÜRSU, Nevber. Türk Dokumacılık Sanatı. İstanbul: Redhouse Yayınevi. 1988

ÖZ, Tahsin. Türk Kumaş ve Kadifeleri. Cilt:1: 14. – 16. Yüzyıl. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Basımevi, 1946.

ÖZ, Tahsin. Türk Kumaş ve Kadifeleri. Cilt:2: 17. – 19. Yüzyıl ve Kumaş Süslemesi. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Basımevi. 1951.

SONDAY, Milton. “Pattern and Weaves: Safavid Lampas and Velvet”. Woven from the Saul, Spun from the Heart. Ed. C. Bier. Washington. pp. 57-83. 1987.

TEZCAN, Hülya. Atlaslar Atlası; Pamuklu, Yün ve İpek Kumaş Koleksiyonu. İstanbul: Yapı Kredi yayın-ları. 1993.



DOI: 10.7816 /idil-07-42-12

Tabl

o 1a

. Hem

Dik

ey, H

em D

e Yat

ay E

ksen

de B

ağla

ntısı

z Sı

rala

ma

Kum

aşN

oEn

vant

er N

oYü

zyıl

Bulu

nduğ

u ye

rC

insi

Ham

mad

desi

Boyu

tK

ayna

k

1.13

/965

XVI.

yüzy

ıl so

nuTo

pkap

ı Sar

ayı M

üzes

i, İs

tanb

ulSe

rase

rK

ılapt

an, İ

pek

140

cmA

taso

y, 2

001;

38

2.TK

10

XVII.

yy

ilk y

arıs

ıK

rem

lin A

sker

i Müz

esi,

Mos

kava

-K

ılapt

an, i

pek

137

x 13

3 cm

Ata

soy,

200

1; 4

83.

13/3

8XV

I. yy

ort

alar

ıTo

pkap

ı Sar

ayı M

üzes

i, İs

tanb

ulK

emha

-86

,5x5

4,5

cmA

taso

y, 2

001;

61

4.-

XVI.

yy. 2

.ort

ası

Blau

’nun

kol

eksi

yonu

, New

Yor

k-

-85

x 6

7,3

cmA

taso

y, 2

001;

102

5.-

-Ya

pı K

redi

Ved

at N

edim

Tör

M.,İ

stan

bul

Sava

iİp

ek9

x 14

cmTe

zcan

, 199

3: 1

886.

--

Yapı

Kre

di V

edat

Ned

im T

ör M

.,İst

anbu

l-

İpek

, pam

uk12

x 9

,5 cm

Tezc

an, 1

993:

192

7.12

176-

D.1

75XV

III. y

ySa

dber

k H

anım

Müz

esi,

İsta

nbul

Çat

ma

yast

ık y

üzü

-16

x 1

22 cm

Bilg

i, 20

07;1

208.

Öm

er M

. Koç

K.

XVI.

yySa

dber

k H

anım

Müz

esi,

İsta

nbul

Çat

ma

-12

3 x

173

cmBi

lgi,

2007

;60

9.90

98-H

K.1

493

aXV

II. y

ySa

dber

k H

anım

Müz

esi,

İsta

nbul

Kita

beli

kum

aşİp

ek, k

ılapt

an77

x 1

23 cm

Bilg

i, 20

07;5

210

.18

80-D

.55

XVII.

yy

Sadb

erk

Han

ım M

üzes

i, İs

tanb

ulK

itabe

li ku

maş

İpek

, kıla

ptan

84 x

195

cmBi

lgi,

2007

;54

11.

1410

3-D

.196

XVII.

yy

Sadb

erk

Han

ım M

üzes

i, İs

tanb

ulK

itabe

li ku

maş

İpek

, kıla

ptan

63 x

66

cmBi

lgi,

2007

;56

12.

9333

-D.3

XVII.

yy

ilk y

arıs

ıSa

dber

k H

anım

Müz

esi,

İsta

nbul

Kem

haİp

ek, k

ılapt

an30

x 6

0 cm

Bilg

i, 20

07;2

613

.15

368-

D.2

19XV

II. il

k ya

rısı

Sadb

erk

Han

ım M

üzes

i, İs

tanb

ulK

emha

Kıla

ptan

18,5

x70,

5 cm

Bilg

i, 20

07;2

814

.93

08-D

.1XV

II. il

k ya

rısı

Sadb

erk

Han

ım M

üzes

i, İs

tanb

ulK

emha

-39

x 2

7 cm

Bilg

i, 20

07;3

015

.36

68-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iH

arpu

t har

elis

iİp

ek

21 x

35

cmBa

kırc

ı, 20

12;1

1716

.37

46-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iSe

rase

rİp

ek28

x 4

3 cm

Bakı

rcı,

2012

;139

17.

3745

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

Kut

nuİp

ek, p

amuk

22 x

27

cmBa

kırc

ı, 20

12;1

3818

.37

42-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iK

utnu

İpek

, pam

uk22

x 3

1 cm

Bakı

rcı,

2012

;135

19.

3741

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

Kut

nuİp

ek25

x 3

5 cm

Bakı

rcı,

2012

;134

20.

3681

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

Kut

nuİp

ek, p

amuk

22 x

31

cmBa

kırc

ı, 20

12;1

3021

.35

62-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iSe

vai

İpek

150

x 12

5 cm

Bakı

rcı,

2012

;55

22.

3580

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

Seva

iİp

ek10

0 x

95 cm

Bakı

rcı,

2012

;61

23.

1351

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

Seva

iİp

ek, k

ılapt

an10

9 x

138

cmBa

kırc

ı, 20

12;7

524

.36

42-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iA

bani

İpek

18 x

32

cmBa

kırc

ı, 20

12;9

125

.27

75XV

I. yy

2. y

arıs

ıA

begg

-Stif

tung

, Rig

gisb

erg-

Ber

n-

-33

x 2

8 cm

Ata

soy,

200

1;13

126

.-

XVIII

. yy

Topk

apı S

aray

ı Müz

esi,

İsta

nbul

-G

ümüş

, Altı

n-

Öz,

195

1: 5

127

.35

59-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

i-

İpek

188

x 14

9 cm

Bakı

rcı,

2012

;53

28.

627

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

Atla

s-

66 x

80

cmBa

kırc

ı, 20

12;1

7

Tabl

o 1a

. Hem

Dik

ey, H

em D

e Yat

ay E

ksen

de B

ağla

ntısı

z Sı

rala

ma

Ayş

en S

oysa

ldi,

Ebru

Çat

alka

ya G

ök -

Türk

Kum

aşla

rında

Des

en R

apor

Tek

rarla

rı

www.idildergisi.com


226

DOI: 10.7816 /idil-07-42-12

Tabl

o 1b

. Hem

Dik

ey, H

em D

e Yat

ay E

ksen

de B

ağla

ntılı

Sıra

lam

a

Kum

aş

No

Enva

nter

No

Yüzy

ıl Bu

lund

uğu

yer

Cin

siH

amm

adde

siBo

yut

Kay

nak

1.13

/35

XVI.

yy il

k ya

rısı

Topk

apı S

aray

ı Müz

esi,

İsta

nbul

--

141

cm

Ata

soy,

200

1; 6

22.

13/1

76XV

I. yy

Topk

apı S

aray

ı Müz

esi,

İsta

nbul

--

150

cmA

taso

y, 2

001;

83

3.T

354

XVI.

yy so

nuEr

mita

j Müz

esi,

St. P

eter

burg

-A

ltın

kıla

ptan

150

cmA

taso

y, 2

001;

84

4.34

5XV

I. yy

ort

alar

ıA

begg

-Stif

tung

, Rig

gisb

erg-

Ber

n-

-88

cmA

taso

y, 2

001;

86

5.O

C1.

72XV

I. yy

3. ç

eyre

ğiTh

e Te

xtile

Mus

eum

, Was

hing

ton

--

160

x 67

,5 cm

Ata

soy,

200

1;87

6.52

.20.

21XV

I. yy

3. ç

eyre

ğiM

etro

polit

an M

useu

m o

f Art

, New

York

--

125,

5 cm

Ata

soy,

200

1; 9

07.

OC

1.68

XVI.

yy 3

.çeyr

eği

The

Text

ile M

useu

m, W

ashi

ngto

nK

emha

-16

8 cm

Ata

soy,

200

1;90

- 91

8.O

4.16

27XV

I. yy

ort

alar

ıM

useu

m o

f Fin

e Art

s, Bo

ston

Kad

ife-

167x

63,

5 cm

Ata

soy,

200

1; 1

309.

1762

4-D

.261

XVI.

yy 3

. çey

reği

Sadb

erk

Han

ım M

üzes

i, İs

tanb

ulK

emha

-47

x 6

0 cm

Bilg

i, 20

07;2

4

Ta

blo

2a. D

ikey

Eks

ende

Sıra

lam

a, Y

atay

Eks

ende

Ter

s Yön

lü B

ağla

ntısı

z Sı

rala

ma

Kum

aş

No

Enva

nter

No

Yüzy

ıl Bu

lund

uğu

yer

Cin

siH

amm

adde

siBo

yut

Kay

nak

1.13

/265

XVI.

yy. 2

.yar

ısı

Topk

apı S

aray

ı Müz

esi,

İsta

nbul

Sera

ser

-11

4,8

cmA

taso

y, 2

001;

40

2.21

78-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iK

emha

İpek

180

x 18

2 cm

Bakı

rcı,

2012

;46

3.36

63-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iH

arpu

t har

elis

iİp

ek27

x 3

2 cm

Bakı

rcı,

2012

;112

4.39

26-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iİs

tanb

ul K

utnu

suİp

ek, p

amuk

22,5

x 3

4 cm

Bakı

rcı,

2012

;191

5.36

67-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iH

arpu

t har

elis

iİp

ek, k

ılapt

an20

,5 x

39

cmBa

kırc

ı, 20

12;1

16



umaşlarında D




DOI: 10.7816 /idil-07-42-12

Tabl

o 2b

. Dik

ey E

ksen

de S

ırala

ma,

Yat

ay E

ksen

de B

ağla

ntılı

Sıra

lam

a

Kum

aş

No

Enva

nter

No

Yüzy

ıl Bu

lund

uğu

yer

Cin

siH

amm

adde

siBo

yut

Kay

nak

1.13

/584

XVI.

yy. 2

.yar

ısı

Topk

apı S

aray

ı Müz

esi,

İsta

nbul

--

139

cm

Ata

soy,

200

1; 6

22.

13/1

458

XVI.

yy.2

.yar

ısı

Topk

apı S

aray

ı Müz

esi,

İsta

nbul

--

73 x

67

cmA

taso

y, 2

001;

63

3.13

76XV

I. yy

. ort

alar

ıM

evla

na M

üzes

i, K

onya

--

47,5

cmA

taso

y, 2

001;

82

4.G

IM-6

71

48

, SH

CH

A-4

648

XVI.

yy 2

. yar

ısı

Dev

let T

arih

Müz

esi,

Mos

kova

--

90 x

67

cmA

taso

y, 2

001;

82

5.37

38-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iK

utnu

İpek

, pam

uk21

x 2

3 cm

Bakı

rcı,

2012

;131

6.36

76-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iİs

tanb

ul se

vais

iİp

ek, k

ılapt

an23

x 1

9 cm

Ba

kırc

ı, 20

12;1

25

7.36

72-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iİs

tanb

ul se

vais

iİp

ek, k

ılapt

an19

,5 x

33

cmBa

kırc

ı, 20

12;1

218.

3669

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

Har

put h

arel

isi

İpek

, kıla

ptan

16,5

x 3

0,5

cmBa

kırc

ı, 20

12;1

189.

3670

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

Har

put t

ellis

iİp

ek, k

ılapt

an26

x 3

4 cm

Bakı

rcı,

2012

;119

10.

621

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

Kem

haİp

ek13

0 x

120

cmBa

kırc

ı, 20

12;3

711

.14

95-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iSe

vai

İpek

130

x 14

3 cm

Bakı

rcı,

2012

;86

12.

-XV

II. y

yTo

pkap

ı Sar

ayı M

üzes

i, İs

tanb

ulK

emha

altın

-Ö

z, 1

951:

18

13.

-XV

I. yy

Bena

ki M

üzes

i, A

tina

--

-Ö

z, 1

951:

204

14.

XVI.

yyTo

pkap

ı Sar

ayı M

üzes

i, İs

tanb

ulK

emha

--

Öz,

195

1: 2

14

15.

754-

1884

XVI.

yy so

nuVi

ctor

ia &

Alb

ert M

useu

m, L

ondo

nÇ

ocuk

kaf

tanı

-77

cmG

ürsu

, 198

8: 1

0016

.52

.20.

23XV

II. y

y ilk

yar

ısı

Met

ropo

litan

Mus

eum

of A

rt, N

ew Y

ork

Kem

ha-

120

x 67

cmG

ürsu

, 198

8:11

917

.17

.600

XVI.

yy o

rtal

arı

Mus

eum

of F

ine A

rts,

Bost

on-

-15

0 x

59 cm

Ata

soy,

200

1; 1

3018

.G

IM- 2

3499

XVI.

yy 2

.yar

ısı

Dev

let T

arih

Müz

esi,

Mos

kova

Kad

ife-

118

x 25

2,5c

mA

taso

y, 2

001;

131

19.

-XV

I. yy

sonl

arı

St. M

icha

el K

ilise

si, V

iyan

a-

Altı

n kı

lapt

an10

4 x

21,3

cmA

taso

y, 2

001;

85

Ayş

en S

oysa

ldi,

Ebru

Çat

alka

ya G

ök -

Türk

Kum

aşla

rında

Des

en R

apor

Tek

rarla

rı

www.idildergisi.com


228

DOI: 10.7816 /idil-07-42-12

Tabl

o 3a

.Dik

ey E

ksen

de S

imet

ri, Y

atay

Eks

ende

Bağ

lant

ısız

Sıra

lam

a

Kum

aş

No

Enva

nter

No

Yüzy

ıl Bu

lund

uğu

yer

Cin

siH

amm

adde

siBo

yut

Kay

nak

1.13

/9XV

I. yy

.2. y

arıs

ıTo

pkap

ı Sar

ayı M

üzes

i, İs

tanb

ulSe

rase

r-

160

cmA

taso

y, 2

001;

37

2.10

386-

D.1

23XX

. yy

başı

Sadb

erk

Han

ım M

üzes

i, İs

tanb

ulÇ

atm

a -

54,5

x 1

67 cm

Bilg

i, 20

07;1

383.

773-

1884

XVI.

yy o

rtas

ıVi

ctor

ia &

Alb

ert M

useu

m, L

ondo

nK

emha

Kıla

ptan

83

cmG

ürsu

, 198

8:51

4.37

78XV

I. yy

2. y

arıs

ıBe

naki

Müz

esi,

Atin

aÇ

atm

a-

-G

ürsu

, 198

8:59

5.13

/559

XVI.

yy. 2

.yar

ısı

Topk

apı S

aray

ı Müz

esi,

İsta

nbul

-İp

ek13

8 cm

Ata

soy,

200

1; 3

96.

9349

XVII.

yy.

1.çe

yreğ

iBe

naki

Müz

esi,

Atin

a-

-13

0 cm

Ata

soy,

200

1; 4

37.

1/24

54XV

I. yy

Topk

apı S

aray

ı Müz

esi,

İsta

nbul

--

-A

taso

y, 2

001;

116

8.13

/6XV

. yy

sonl

arı

Topk

apı S

aray

ı Müz

esi,

İsta

nbul

--

117

cmA

taso

y, 2

001;

117

9.18

84.9

03XV

II. y

yK

unst

gew

erbe

mus

eum

, Ber

lin-

-16

0 cm

Ata

soy,

200

1; 1

2810

.61

1XV

I. yy

ort

alar

ıM

evla

na M

üzes

i, K

onya

Kad

ife-

-A

taso

y, 2

001;

129

11.

598

XVII.

yyM

evla

na M

üzes

i, K

onya

--

153

x 12

8 cm

Ata

soy,

200

1; 1

4012

.27

60XV

II.yy

Abe

gg-S

tifftu

ng, R

iggi

sber

g-Be

rn-

-16

5 x

128

cmA

taso

y, 2

001;

141

13.

-XV

. yy

Topk

apı S

aray

ı Müz

esi,

İsta

nbul

-ip

ek-

Öz,

194

9: 3

214

.13

/260

XVI.

yyTo

pkap

ı Sar

ayı M

üzes

i, İs

tanb

ul-

--

Ata

soy,

200

1; 9

815

.13

/866

XVII

. yy.

Topk

apı S

aray

ı Müz

esi,

İsta

nbul

--

151

cmA

taso

y, 2

001;

44

16.

13/1

027

XVI.

yy. 2

. yar

ısı

Topk

apı S

aray

ı Müz

esi,

İsta

nbul

--

90,5

x 2

0,5

cmA

taso

y, 2

001;

99

17.

836-

1904

XVI.

yy so

nuVi

ctor

ia &

Alb

ert M

useu

m, L

ondo

nK

emha

-

123

x 65

cmG

ürsu

, 198

8:10

218

.1.

60XV

I. yy

ort

ası

Was

hing

ton

Teks

til M

üzes

i, W

ashi

ngto

nSe

rase

r-

131

cmG

ürsu

, 198

8: 1

0419

.13

/532

XVII.

yy.

İlk

çeyr

eği

Topk

apı S

aray

ı Müz

esi,

İsta

nbul

Sera

ser

-13

8 cm

Ata

soy,

200

1; 4

520

.25

21 c

XVI.

yy ik

inci

yar

ısı

Barg

ello

Müz

esi,

Flor

ansa

--

298

cmA

taso

y, 2

001;

108

21.

13/1

476

XVI.

yy. o

rtal

arı

Topk

apı S

aray

ı Müz

esi,

İsta

nbul

--

129

x 58

,5 cm

Ata

soy,

200

1;10

922

.13

/194

5XV

I. yy

.To

pkap

ı Sar

ayı M

üzes

i, İs

tanb

ulA

ltın

kıla

ptan

47 x

15

cmA

taso

y, 2

001;

94

23.

13/4

1XV

I. yy

.To

pkap

ı Sar

ayı M

üzes

i, İs

tanb

ul-

-13

8 cm

Ata

soy,

200

1;94

-95

24.

35.4

88XV

I. yy

ikin

ci y

arıs

ıM

usée

His

toriq

ue d

es T

issu

s, Ly

ons

--

124

cmA

taso

y, 2

001;

9625

.01

.69

XVI.

yy ik

inci

yar

ısı

Kun

stge

web

emus

eum

, Ber

lin-

-14

7,2

cmA

taso

y, 2

001;

9726

.-

-Ya

pı K

redi

Ved

at N

edim

Tör

M.,İ

stan

bul

Burs

a sa

vais

iİp

ek18

,5 x

32,

5 cm

Tezc

an, 1

993:

134

27.

13/9

83XV

I. yy

.To

pkap

ı Sar

ayı M

üzes

i, İs

tanb

ul-

-52

cmA

taso

y, 2

001;

93

Bakı

rcı,

2012

;53



umaşlarında D




DOI: 10.7816 /idil-07-42-12

Tabl

o 3b

. Dik

ey E

ksen

de S

imet

ri, Y

atay

Eks

ende

Bağ

lant

ılı S

ırala

ma

Kum

aş

No

Enva

nter

No

Yüzy

ıl Bu

lund

uğu

yer

Cin

siH

amm

adde

siBo

yut

Kay

nak

1.13

/131

XVI.

yy. 2

.yar

ısı

Topk

apı S

aray

ı Müz

esi,

İsta

nbul

-K

ılapt

an, i

pek

138

cmA

taso

y, 2

001;

41

2.17

623-

D.2

60XV

I. yy

Sadb

erk

Han

ım M

üzes

i, İs

tanb

ulÇ

atm

a -

51 x

163

cmBi

lgi,

2007

;84

3.Ö

mer

M.K

oç K

.XV

II. y

ySa

dber

k H

anım

Müz

esi,

İsta

nbul

Çat

ma

-64

x 1

71Bi

lgi,

2007

;86

4.36

75-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iİs

tanb

ul se

vais

iİp

ek k

ılapt

an19

x 2

2 cm

Bakı

rcı,

2012

;124

5.61

3-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iÇ

atm

aİp

ek63

x 2

80 cm

Bakı

rcı,

2012

;21

6.13

/46

XVI.

yy. i

lk y

arıs

ıTo

pkap

ı Sar

ayı M

üzes

i, İs

tanb

ulK

emha

13

8 x

65,5

cmA

taso

y, 2

001;

64-

65

7.TK

-27

XVI.

yy 2

. yar

ısı

Kre

mlin

Ask

eri M

üzes

i, M

osko

va-

--

Ata

soy,

200

1;10

58.

44.4

1.2

XVI.

yy so

nçey

reği

Met

ropo

litan

Mus

eum

of A

rt, N

ewYo

rk-

-31

5,6

cmA

taso

y, 2

001;

106

9.38

97XV

I. yy

. ort

alar

ıBe

naki

Müz

esi,

Atin

aK

emha

K

ılapt

an99

cmA

taso

y, 2

001;

72-

7310

.34

/198

7XV

I. yy

2.y

arıs

ıD

avid

Kol

eksi

yonu

Müz

esi,

Kop

enha

g-

Altı

n kı

lapt

an45

x 5

8 cm

Ata

soy,

200

1;11

111

.LN

S 10

5tXV

I. yy

. 2. y

arıs

ıA

l- Sa

bah

Kol

eksi

yonu

, Dar

al –

Alta

r al

- Is

lam

iyya

h, K

uvey

tK

emha

Altı

n kı

lapt

an13

1 cm

Ata

soy,

200

1;11

0

12.

13/1

919

XVI.

yyTo

pkap

ı Sar

ayı M

üzes

i, İs

tanb

ul-

-42

5 cm

Ata

soy,

200

1;11

813

.TK

-245

3XV

I. yy

ort

alar

ıK

rem

lin A

sker

i Müz

esi,

Mos

kova

--

71 cm

Ata

soy,

200

1;12

014

.77

.277

XVI.

yy il

k ya

rısı

Mus

eum

of F

ine A

rts,

Bost

on-

-13

9,5

x 62

cmA

taso

y, 2

001;

125

15.

T-35

7aXV

II. y

y ba

şlar

ıEr

mita

j Müz

esi,

St. P

eter

sbur

gK

emha

-12

7 x

186

cmA

taso

y, 2

001;

114-

115

16.

13/1

421

XVI.

yy.

Topk

apı S

aray

ı Müz

esi,

İsta

nbul

Kem

ha-

44 x

33

cmA

taso

y, 2

001;

74

Ayş

en S

oysa

ldi,

Ebru

Çat

alka

ya G

ök -

Türk

Kum

aşla

rında

Des

en R

apor

Tek

rarla

rı

www.idildergisi.com


230

DOI: 10.7816 /idil-07-42-12

Tabl

o 3b

. Dik

ey E

ksen

de S

imet

ri, Y

atay

Eks

ende

Bağ

lant

ılı S

ırala

ma

Kum

aş

No

Enva

nter

No

Yüzy

ıl Bu

lund

uğu

yer

Cin

siH

amm

adde

siBo

yut

Kay

nak

1.15

500-

D.2

38XV

III. y

y Sa

dber

k H

anım

Müz

esi,

İsta

nbul

Secc

ade

İpek

, kıla

ptan

68 x

88

cmBi

lgi,

2007

;50

2.93

75-D

.7XV

II. y

y ilk

yar

ısı

Sadb

erk

Han

ım M

üzes

i, İs

tanb

ulÇ

atm

a ya

stık

yüz

ü-

61,5

x 1

07 cm

Bilg

i, 20

07;9

03.

1044

8-D

.124

XVIII

. yy

sonu

Sadb

erk

Han

ım M

üzes

i, İs

tanb

ulÇ

atm

a ya

stık

yüz

ü-

65,5

x 1

37,5

cmBi

lgi,

2007

;112

4.11

811-

D.1

65XV

III. y

y so

nuSa

dber

k H

anım

Müz

esi,

İsta

nbul

Çat

ma

yast

ık y

üzü

-10

3 x

146,

5 cm

Bilg

i, 20

07;1

185.

13/1

440

XVII.

yy

Topk

apı S

aray

ı Müz

esi,

İsta

nbul

Çat

ma

yast

ık y

üzü

-10

4 x

62 cm

Ata

soy,

200

1: 1

32.

6.25

424

XVII.

yy

Etno

graf

ya M

üzes

i, A

nkar

aÇ

atm

a ya

stık

yüz

ü-

117

x 64

,3 cm

A

taso

y, 2

001:

132

7.19

50.5

1 XV

II. y

yM

useu

m o

f Fin

e Art

s, M

ontr

eal

Çat

ma

yast

ık y

üzü

-10

6 x

62 cm

Ata

soy,

200

1: 1

348.

-XV

II. y

yTo

pkap

ı Sar

ayı M

üzes

i, İs

tanb

ulSe

ccad

eK

ılapt

an

243

x 13

8 cm

Öz,

195

1: 4

0 9.

VT-

1146

XVII.

yy

Erm

itaj M

üzes

i, St

. Pet

erbu

rgÇ

atm

a ya

stık

yüz

ü-

-A

taso

y, 2

001:

135

Ta

blo

5. D

ikey

Eks

ende

Sim

etri,

Yat

ay E

ksen

de T

ers Y

önde

Sıra

lam

a

Kum

aş

No

Enva

nter

No

Yüzy

ıl Bu

lund

uğu

yer

Cin

siH

amm

adde

siBo

yut

Kay

nak

1.13

/196

6XV

I. yy

. ort

alar

ıTo

pkap

ı Sar

ayı M

üzes

i, İs

tanb

ul-

-10

7 x

106

cmA

taso

y, 2

001:

75

2.XE

A 1

83XV

II. y

y.H

arva

rd U

nive

rsity

Art

Mus

eum

s-

-12

5 cm

Ata

soy,

200

1: 7

63.

T157

-194

6XV

I. yy

. ort

alar

ıFi

tzw

illia

m M

useu

m, C

ambr

idge

-

-29

1 x

67 cm

Ata

soy,

200

1: 7

74.

TK-2

2XV

II. y

yK

rem

lin A

sker

i Müz

esi,

Mos

kova

--

133

x 13

1 cm

Ata

soy,

200

1:14

35.

616

XVI.

yyM

evla

na M

üzes

i, K

onya

--

147,

5 cm

Ata

soy,

200

1:14

46.

2466

XVII.

yy

Barg

ello

Müz

esi,

Flor

ansa

--

181

cmA

taso

y, 2

001:

147

7.17

621-

D.2

58XV

. yy

ikin

ci y

arıs

ıSa

dber

k H

anım

Müz

esi,

İsta

nbul

Çat

ma

-16

,5 x

60

cmBi

lgi,

2007

;58

8.11

640-

D.1

32XV

II. y

y 2.

yar

ısı

Sadb

erk

Han

ım M

üzes

i, İs

tanb

ulÇ

atm

a -

58,5

x 1

28,5

cmBi

lgi,

2007

;66

9.15

388-

D.2

24XV

II. y

y or

tala

rıSa

dber

k H

anım

Müz

esi,

İsta

nbul

Çat

ma

-61

x 1

47 cm

Bilg

i, 20

07;7

8

10.

1762

5XV

I. yy

2. y

arıs

ıSa

dber

k H

anım

Müz

esi,

İsta

nbul

Kem

ha-

76 x

157

cmBi

lgi,

2007

;36

11.

1385

9-D

.192

XVI.

yy 2

.yar

ısı

Sadb

erk

Han

ım M

üzes

i, İs

tanb

ulK

emha

-66

x 1

75,5

cmBi

lgi,

2007

;42

12.

1762

6-D

.263

XVII.

yy

ilk y

arıs

ıSa

dber

k H

anım

Müz

esi,

İsta

nbul

Kem

ha-

66 x

145

cmBi

lgi,

2007

; 48

13.

9410

-D.1

5XV

I. yy

sonu

Sadb

erk

Han

ım M

üzes

i, İs

tanb

ulK

emha

-76

x 1

53,5

cmBi

lgi,

2007

;46

14.

1217

7-D

.176

XVI.

yy 2

. yar

ısı

Sadb

erk

Han

ım M

üzes

i, İs

tanb

ulK

emha

Kıla

ptan

52 x

73

cmBi

lgi,

2007

;40

15.

1038

3-D

.120

XVI.

yy 2

. yar

ısı

Sadb

erk

Han

ım M

üzes

i, İs

tanb

ulK

emha

-64

x 5

6 cm

Bilg

i, 20

07;3

8



umaşlarında D




DOI: 10.7816 /idil-07-42-12

16.

1762

8-D

.265

XVI.

yy o

rtas

ıSa

dber

k H

anım

Müz

esi,

İsta

nbul

Kem

ha-

67 x

117

cmBi

lgi,

2007

;34

17.

3785

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

Şip

İpek

25 x

37

cmBa

kırc

ı, 20

12;1

7018

.21

77-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iSe

vai

İpek

200

x 20

6 cm

Bakı

rcı,

2012

;48

19.

619

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

Kem

haİp

ek13

0 x

130

cmBa

kırc

ı, 20

12; 3

920

.61

7-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iK

emha

İpek

195

x 18

9 cm

Bakı

rcı,

2012

;41

21.

620

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

Kem

haİp

ek13

0 x

133

cmBa

kırc

ı, 20

12;4

022

.60

1-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iÇ

atm

aİp

ek11

7 x

170

cmBa

kırc

ı, 20

12;3

523

.59

8-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iÇ

atm

a İp

ek12

8 x

153

cmBa

kırc

ı, 20

12;3

624

.62

3-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iK

emha

İpek

69 x

155

cmBa

kırc

ı, 20

12;4

225

.62

5-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iK

emha

İpek

132

x 15

0 cm

Bakı

rcı,

2012

;44

26.

602

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

Çat

ma

İpek

131

x 18

3 cm

Bakı

rcı,

2012

;22

27.

597

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

Çat

ma

İpek

128

x 17

9 cm

Bakı

rcı,

2012

;23

28.

1377

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

Kem

ha

İpek

66 x

55

cmBa

kırc

ı, 20

12;7

229

.36

77-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iK

adife

İpek

30 x

39

cmBa

kırc

ı, 20

12;1

2630

.13

/21

XVI.

yy. 3

.çeyr

eği

Topk

apı S

aray

ı Müz

esi,

İsta

nbul

--

141,

5 cm

Ata

soy,

200

1: 7

831

.T-

347

XVII.

yy

Erm

itaj M

üzes

i, St

. Pet

erbu

rg-

-14

0 x

150

cmA

taso

y, 2

001:

150

32.

615

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

Çat

ma

İpek

127

x 15

8 cm

Bakı

rcı,

2012

;18

33.

600

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

Çat

ma

İpek

128

x 16

3 cm

Bakı

rcı,

2012

;19

34.

49.3

2.79

XVI.

yy. s

onçe

yreğ

iM

etro

polit

an M

useu

m o

f Art

, New

York

--

129

cmA

taso

y, 2

001;

107

35.

T.15

4-19

49XV

II. y

y Fi

tzw

illia

m M

useu

m, C

ambr

idge

Kad

ife-

155

cmA

taso

y, 2

001:

151

36.

597

XVII.

yy

Mev

lana

Müz

esi,

Kon

ya-

-18

0 x

131

cmA

taso

y, 2

001:

151

37.

13/9

32XV

I. yy

. 3.çe

yreğ

iTo

pkap

ı Sar

ayı M

üzes

i, İs

tanb

ul-

-13

2,5

cmA

taso

y, 2

001:

79

38.

T-10

34XV

II. y

yEr

mita

j Müz

esi,

St. P

eter

burg

--

150

x 12

0 cm

Ata

soy,

200

1: 1

5239

.83

9-19

04XV

I. yy

sonu

Vict

oria

ve A

lber

t Müz

esi,

Lond

raÇ

atm

aİp

ek, k

ılapt

an10

3 x

60 cm

Gür

su, 1

988:

3640

.I.5

0XV

I. yy

2. y

arıs

ıW

ashi

ngto

n Te

kstil

Müz

esi,

Was

hing

ton

Kem

ha-

125

x 64

cmG

ürsu

, 198

8: 6

541

.13

414

XVII.

yy

ilk y

arıs

ıİp

erm

üves

zeti

Müz

esi,

Buda

peşt

eK

emha

--

Gür

su, 1

988:

112

42.

84, 1

778

XVII.

yy

orta

sıBe

rlin

Schl

oss M

üzes

i, Be

rlin

Kem

ha

-94

x 2

3 cm

Gür

su, 1

988:

115

43

.1.

57XV

II. il

k ya

rısı

The

Text

ile M

useu

m, W

ashi

ngto

nK

emha

-12

6 x

69 cm

Gür

su, 1

988:

124

44.

-XV

II: o

rtas

ıPa

ris M

usée

des

Art

Dec

orat

ifs, P

aris

K

emha

-14

2 x

69 cm

Gür

su, 1

988:

132

45.

644-

1890

XVII.

ilk

yarıs

ıVi

ctor

ia v

e Alb

ert M

üzes

i, Lo

ndra

Kem

ha-

107

x 65

cmG

ürsu

, 198

8: 1

4846

.47

9-18

86XV

II. il

k ya

rısı

Vict

oria

ve A

lber

t Müz

esi,

Lond

raK

emha

-65

x 3

7 cm

Gür

su, 1

988:

125

47.

242-

1884

XVI.

yy 2

. Yar

ısı

Vict

oria

ve A

lber

t Müz

esi,

Lond

raK

emha

-10

2 x

66 cm

Gür

su, 1

988:

77

48.

1.59

XVI.

yy 2

. Yar

ısı

Was

hing

ton

Teks

til M

üzes

i, W

ashi

ngto

nK

emha

-79

x 6

6 cm

Gür

su, 1

988:

76

49.

3783

XVI.

yy so

n çe

yrek

Bena

ki M

üzes

i, A

tina

Çat

ma

-10

5 x

60 cm

Gür

su, 1

988:

88

50.

-XV

. yy

Topk

apı S

aray

ı Müz

esi,

İsta

nbul

Kem

haA

ltın

-Ö

z, 1

949:

31

Ayş

en S

oysa

ldi,

Ebru

Çat

alka

ya G

ök -

Türk

Kum

aşla

rında

Des

en R

apor

Tek

rarla

rı

www.idildergisi.com


232

DOI: 10.7816 /idil-07-42-12

51.

-XV

III. y

yTo

pkap

ı Sar

ayı M

üzes

i, İs

tanb

ul-

--

Öz,

195

1 :5

852

.-

XVI.

yyTo

pkap

ı Sar

ayı M

üzes

i, İs

tanb

ul-

İpek

-Ö

z, 1

949:

98

53.

-XV

I. yy

Topk

apı S

aray

ı Müz

esi,

İsta

nbul

Çat

ma

--

Öz,

194

9: 9

954

.-

XVI.

yyTo

pkap

ı Sar

ayı M

üzes

i, İs

tanb

ul-

Kıla

ptan

-Ö

z, 1

949:

100

55.

-XV

II. y

yTo

pkap

ı Sar

ayı M

üzes

i, İs

tanb

ul-

--

Öz,

195

1: 5

56.

-XV

II. y

yTo

pkap

ı Sar

ayı M

üzes

i, İs

tanb

ul-

Altı

n, ip

ek

-Ö

z, 1

951:

11

57.

-XV

II. y

yTo

pkap

ı Sar

ayı M

üzes

i, İs

tanb

ulÇ

atm

aA

ltın

-Ö

z, 1

951:

27

58.

2404

XVII.

yy

Serg

iev-

Pos

ad M

üzes

i, Za

gors

k-

-13

7 cm

Ata

soy,

200

1: 1

5359

.Te

x.6

XVI.

yy.2

. yar

ısı

Dav

id C

olle

ctio

n, K

open

hag

--

170

x 82

cmA

taso

y, 2

001:

8060

.-

XVI.

yy. O

rtal

arı

Dor

miti

on K

ated

rali,

Kre

mlin

, Mos

kova

--

-A

taso

y, 2

001:

8061

.T.

8539

XVI.

yy. ü

çünc

ü çe

y-re

ğiÖ

ster

reic

hisc

hes M

useu

m fü

r Ang

ewan

dte

Kun

st, V

iyan

a-

-12

0 x

66 cm

Ata

soy,

200

1:81

Tabl

o 6.

Hem

Dik

ey, H

em D

e Yat

ay E

ksen

de S

imet

ri

Kum

aşN

oEn

vant

er N

oYü

zyıl

Bulu

nduğ

u ye

rC

insi

Ham

mad

desi

Boyu

tK

ayna

k

1.35

5-18

97XV

II. y

yVi

ctor

ia &

Alb

ert M

useu

m, L

ondo

nK

adife

-15

2, 5

cmA

taso

y, 2

001:

127

2.-

-Ya

pı K

redi

Ved

at N

edim

Tör

M.,İ

stan

bul

Her

eke

çatm

ası

İpek

, pam

uk86

x 5

0 cm

Tezc

an, 1

993:

270

3.-

-Ya

pı K

redi

Ved

at N

edim

Tör

M.,İ

stan

bul

Her

eke

çatm

ası

İpek

, pam

uk 9

2 x

50 cm

Tezc

an, 1

993:

271

4.

9025

XVII.

yy

İper

müv

esze

ti M

üzes

i, Bu

dape

şte

Çat

ma

yast

ık y

üzü

-12

5 x

68 cm

Gür

su, 1

988:

120

5.76

8-18

84Vi

ctor

ia &

Alb

ert M

useu

m, L

ondo

nK

emha

-76

cmG

ürsu

, 198

8: 1

21

6.1.

61XV

II. y

yTh

e Te

xtile

Mus

eum

, Was

hing

ton

Kem

ha-

132

x 67

cmG

ürsu

, 198

8: 1

217.

52.2

0.18

XVII.

yy

orta

sıM

etro

polit

an M

useu

m o

f Art

, New

York

Kem

ha-

138

x 66

cmG

ürsu

, 198

8: 1

258.

77.2

65XV

II. y

y ilk

yar

ısı

Bost

on G

üzel

San

atla

r Müz

esi,

Bost

onÇ

atm

a-

77 x

62,

5 cm

Gür

su, 1

988:

148

9.60

5-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iÇ

atm

a İp

ek11

8 x

153

cmBa

kırc

ı, 20

12;3

110

.60

4-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iÇ

atm

a İp

ek12

1 x

145

cmBa

kırc

ı, 20

12;3

211

.17

629-

D.2

66XI

X. y

ySa

dber

k H

anım

Müz

esi,

İsta

nbul

Çat

ma

yast

ık y

üzü

Kıla

ptan

69 x

119

cmBi

lgi,

2007

;122

12.

1540

4-D

.236

XIX.

yy

Sadb

erk

Han

ım M

üzes

i, İs

tanb

ulÇ

atm

a ya

stık

yüz

ü-

44,5

x 9

2,5

cmBi

lgi,

2007

;124

13.

9332

-D.2

XVII.

yy

ilk y

arıs

ıSa

dber

k H

anım

Müz

esi,

İsta

nbul

Çat

ma

-61

x 8

7 cm

Bilg

i, 20

07;6

4

14.

1538

9-D

.225

XVII.

yy

Sadb

erk

Han

ım M

üzes

i, İs

tanb

ulÇ

atm

a -

102

x 11

5 cm

Bilg

i, 20

07;8

215

.Ö

mer

M. K

oç

XVII.

yy

Sadb

erk

Han

ım M

üzes

i, İs

tanb

ulÇ

atm

a K

ılapt

an

114

x 15

8 cm

Bilg

i, 20

07;8

816

.14

196-

D.1

98XI

X. y

y so

nuSa

dber

k H

anım

Müz

esi,

İsta

nbul

Çat

ma

-45

x 1

17 cm

Bilg

i, 20

07;1

3417

.90

74-H

K.1

469

XVII.

yy

Sadb

erk

Han

ım M

üzes

i, İs

tanb

ulÇ

atm

a ya

stık

yüz

ü-

61,5

x103

,5 cm

Bilg

i, 20

07;9

218

.17

542-

D.2

51XV

III. y

y so

nuSa

dber

k H

anım

Müz

esi,

İsta

nbul

Çat

ma

yast

ık y

üzü

-61

,5x1

06,5

cmBi

lgi,

2007

;114

19.

1038

4-D

.121

XVII.

yy

Sadb

erk

Han

ım M

üzes

i, İs

tanb

ulÇ

atm

a ya

stık

yüz

ü-

63 x

103

cmBi

lgi,

2007

;94



umaşlarında D




DOI: 10.7816 /idil-07-42-12

20.

9077

-HK

.147

2XV

II. y

ySa

dber

k H

anım

Müz

esi,

İsta

nbul

Çat

ma

yast

ık y

üzü

-65

x 1

22 cm

Bilg

i, 20

07;1

0821

.14

069-

D.1

94XV

II. y

ySa

dber

k H

anım

Müz

esi,

İsta

nbul

Çat

ma

yast

ık y

üzü

-65

,5 x

120

cmBi

lgi,

2007

;110

22.

1538

6-D

.222

XVII.

yy

2.ya

rısı

Sadb

erk

Han

ım M

üzes

i, İs

tanb

ulÇ

atm

a ya

stık

yüz

ü-

57 x

150

cmBi

lgi,

2007

;106

23

.15

354-

D.2

14XV

II. y

y 2.

yarıs

ıSa

dber

k H

anım

Müz

esi,

İsta

nbul

Çat

ma

yast

ık y

üzü

-62

,5 x

121

cmBi

lgi,

2007

;104

24.

1398

4-D

.193

XVII.

yy

2.ya

rısı

Sadb

erk

Han

ım M

üzes

i, İs

tanb

ulÇ

atm

a ya

stık

yüz

ü-

62 x

104

cmBi

lgi,

2007

;102

25.

9374

-D.6

XVII.

yy

Sadb

erk

Han

ım M

üzes

i, İs

tanb

ulÇ

atm

a ya

stık

yüz

ü-

62,5

x 1

06 cm

Bilg

i, 20

07;1

0026

.93

73-D

.5XV

II. y

y 2.

yar

ısı

Sadb

erk

Han

ım M

üzes

i, İs

tanb

ulÇ

atm

a ya

stık

yüz

ü-

60,5

x102

,5 cm

Bilg

i, 20

07;9

827

.10

385-

D.1

22XV

II. y

y ilk

yar

ısı

Sadb

erk

Han

ım M

üzes

i, İs

tanb

ulÇ

atm

a ya

stık

yüz

ü-

62 x

104

cmBi

lgi,

2007

;96

28.

826-

1892

XV. y

y so

nuVi

ctor

ia &

Alb

ert M

useu

m, L

ondo

nÇ

atm

aİp

ek

105

x 60

cmG

ürsu

, 198

8:51

29.

-XV

. yy

Topk

apı S

aray

ı Müz

esi,

İsta

nbul

Çat

ma

Altı

n-

Öz,

194

9:29

30.

--

Topk

apı S

aray

ı Müz

esi,

İsta

nbul

Çat

ma

--

Öz,

195

1: 1

9031

.35

67-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iÇ

atm

aİp

ek75

x 1

00 cm

Bakı

rcı,

2012

;57

32.

1355

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

Çat

ma

İpek

42 x

89

cmBa

kırc

ı, 20

12;7

733

.36

40-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iA

bani

Pam

uk29

,5 x

18

cmBa

kırc

ı, 20

12;8

934

.36

54-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iBe

ledi

Pam

uk10

x 1

2 cm

Bakı

rcı,

2012

;103

35.

614

XVII.

yy

Mev

lana

Müz

esi,

Kon

ya-

-16

7 cm

Ata

soy,

200

1:14

536

.61

8-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iSe

renk

İpek

137

x 14

3 cm

Bakı

rcı,

2012

;45

37.

3550

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

--

173

x 13

5 cm

Bakı

rcı,

2012

;50

38.

48.1

37XV

II. y

yD

etro

it In

stitu

te o

f Art

s-

-48

3 x

269

cmA

taso

y, 2

001:

149

39.

TK-5

31XV

II. y

yK

rem

lin A

sker

i Müz

esi,

Mos

kova

--

62 x

51

cmA

taso

y, 2

001:

146

Tabl

o 7.

Hem

Dik

ey H

em D

e Yat

ay E

ksen

de K

aydı

rmal

ı Sı

rala

ma

Kum

aş

No

Enva

nter

No

Yüzy

ıl Bu

lund

uğu

yer

Cin

siH

amm

adde

siBo

yut

Kay

nak

1.35

52-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

i-

İpek

180

x 13

5 cm

Bakı

rcı,

2012

;52

2.93

63-D

.4XI

X. y

ySa

dber

k H

anım

Müz

esi,

İsta

nbul

Kad

ife

-17

x 1

7 cm

Bilg

i, 20

07;1

303.

3551

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

-İp

ek16

5 x

110

cmBa

kırc

ı, 20

12;5

14.

3935

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

Şip

İpek

18 x

35

cmBa

kırc

ı, 20

12;1

965.

3560

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

-İp

ek17

5 x

125

cmBa

kırc

ı, 20

12;5

46.

1354

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

Çat

ma

İpek

250

x 50

cmBa

kırc

ı, 20

12;7

67.

3794

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

Şal

Yün

22 x

36

cmBa

kırc

ı, 20

12;1

748.

1382

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

Atla

sİp

ek, k

ılapt

an52

x 3

3 cm

Bakı

rcı,

2012

;78

9.37

48-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iSe

renk

İp

ek23

x 3

4 cm

Bakı

rcı,

2012

;141

Ayş

en S

oysa

ldi,

Ebru

Çat

alka

ya G

ök -

Türk

Kum

aşla

rında

Des

en R

apor

Tek

rarla

rı

www.idildergisi.com


234

DOI: 10.7816 /idil-07-42-12

10.

3749

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

Sere

nk

İpek

22 x

36

cmBa

kırc

ı, 20

12;1

4211

.37

50-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iSe

renk

İpek

25 x

45

cmBa

kırc

ı, 20

12;1

4312

.-

XVIII

. yy

Topk

apı S

aray

ı Müz

esi,

İsta

nbul

Seva

iK

ılapt

an

-Ö

z, 1

951

:60

13.

--

Yapı

Kre

di V

edat

Ned

im T

ör M

.,İst

anbu

lSa

vai

İpek

, kıla

ptan

29 x

14

cmTe

zcan

, 199

3: 2

3114

.-

-Ya

pı K

redi

Ved

at N

edim

Tör

M.,İ

stan

bul

Şal

Yün

35 x

19

cmTe

zcan

, 199

3: 2

0215

.-

-Ya

pı K

redi

Ved

at N

edim

Tör

M.,İ

stan

bul

Sava

iİp

ek20

x 1

3 cm

Tezc

an, 1

993:

185

16.

--

Yapı

Kre

di V

edat

Ned

im T

ör M

.,İst

anbu

lM

antin

İpek

16 x

13,

5 cm

Tezc

an, 1

993:

138

17.

--

Yapı

Kre

di V

edat

Ned

im T

ör M

.,İst

anbu

lİs

tanb

ul S

evai

siİp

ek28

x 1

4 cm

Tezc

an, 1

993:

105

18

.-

-Ya

pı K

redi

Ved

at N

edim

Tör

M.,İ

stan

bul

Sava

iİp

ek22

x 2

4 cm

Tezc

an, 1

993:

106

19.

--

Yapı

Kre

di V

edat

Ned

im T

ör M

.,İst

anbu

lSa

vai

İpek

14 x

23

cmTe

zcan

, 199

3: 1

1020

.-

-Ya

pı K

redi

Ved

at N

edim

Tör

M.,İ

stan

bul

Burs

a ab

anis

iİp

ek8

x 12

cmTe

zcan

, 199

3: 1

3321

.-

XVII.

yy

Topk

apı S

aray

ı Müz

esi,

İsta

nbul

-İp

ek, g

ümüş

-Ö

z, 1

951:

20

22.

-XV

III. y

yTo

pkap

ı Sar

ayı M

üzes

i, İs

tanb

ulSe

limiy

eÖ

z, 1

951

:58

23.

13/1

898

XVII.

yy.

Topk

apı S

aray

ı Müz

esi,

İsta

nbul

Sera

ser

-13

9 x

67 cm

Ata

soy,

200

1: 4

6

Tabl

o 8.

Dik

ey E

ksen

de K

aydı

rmal

ı Sıra

lam

a, Y

atay

Eks

ende

Ter

s Yön

de S

ırala

ma

Kum

aş

No

Enva

nter

No

Yüzy

ıl Bu

lund

uğu

yer

Cin

siH

amm

adde

siBo

yut

Kay

nak

1.-

XVIII

. yy

Topk

apı S

aray

ı Müz

esi,

İsta

nbul

Sera

ser

İpek

, kıla

ptan

-Ö

z, 1

951;

57

2.-

XVII.

yy

Topk

apı S

aray

ı Müz

esi,

İsta

nbul

-K

ılapt

an

-Ö

z, 1

951:

83.

-XV

III. y

yTo

pkap

ı Sar

ayı M

üzes

i, İs

tanb

ul-

Kıla

ptan

-

Öz,

195

1: 7

14.

--

Yapı

Kre

di V

edat

Ned

im T

ör M

.,İst

anbu

lSa

vai

İpek

, kıla

ptan

32 x

21

cmTe

zcan

, 199

3: 2

355.

3664

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

Har

put h

arel

isi

İpek

23 x

35

cmBa

kırc

ı, 20

12;1

136.

--

Yapı

Kre

di V

edat

Ned

im T

ör M

.,İst

anbu

lSa

vai

İpek

14 x

23

cmTe

zcan

, 199

3: 1

037.

3915

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

Üst

üfa

İpek

19 x

32

cmBa

kırc

ı, 20

12;1

858.

3914

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

Üst

üfa

İpek

23 x

24

cmBa

kırc

ı, 20

12;1

849.

3796

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

Şal

yün

19 x

27

cmBa

kırc

ı, 20

12;1

7510

.36

73-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iİs

tanb

ul se

vais

iİp

ek, k

ılapt

an29

x 3

6 cm

Bakı

rcı,

2012

;122

11.

3674

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

İsta

nbul

Sev

aisi

İpek

, kıla

ptan

23 x

44

cmBa

kırc

ı, 20

12;1

2312

.36

65-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iH

arpu

t har

elis

iİp

ek30

x 3

7 cm

Bakı

rcı,

2012

;114

13.

3666

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

Har

put h

arel

isi

İpek

, kıla

ptan

27 x

33

cmBa

kırc

ı, 20

12;1

1514

.37

99-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iG

ürün

Şal

ıYü

n24

x 3

6 cm

Bakı

rcı,

2012

;177

15.

3912

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

Üst

üfa

İpek

17 x

33

cmBa

kırc

ı, 20

12;1

83



umaşlarında D




DOI: 10.7816 /idil-07-42-12

16.

3798

-K

onya

Mev

lana

Müz

esi

Şal

Yün

19 x

28

cmBa

kırc

ı, 20

12;1

7617

.37

52-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iSe

renk

İpek

25 x

31

cmBa

kırc

ı, 20

12;1

4518

.51

46-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iSe

vai

İpek

248

x 54

cmBa

kırc

ı, 20

12;8

4

Tabl

o 9.

Dik

ey E

ksen

de T

ers Y

önlü

Sıra

lam

a, Y

atay

Eks

ende

Kay

dırm

alı S

ırala

ma

Kum

aş

No

Enva

nter

No

Yüzy

ıl Bu

lund

uğu

yer

Cin

siH

amm

adde

siBo

yut

Kay

nak

1.35

49-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

i-

İpek

248

x 16

2 cm

Bakı

rcı,

2012

;49

2.35

63-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

i-

İpek

165

x 14

4 cm

Bakı

rcı,

2012

;56

3.37

91-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iG

ürün

Şal

ıYü

n23

x 3

9 cm

Bakı

rcı,

2012

;173

4.39

00-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iŞa

lYü

n17

x 3

6 cm

Bakı

rcı,

2012

;177

5.39

16-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iSe

vai

İpek

, kıla

ptan

-Ba

kırc

ı, 20

12;1

836.

-XV

III. y

yTo

pkap

ı Sar

ayı M

üzes

i, İs

tanb

ul-

Kıla

ptan

-Ö

z, 1

951:

71

7.37

51-

Kon

ya M

evla

na M

üzes

iSe

renk

İpek

16 x

38

cmBa

kırc

ı, 20

12;1

44

Ayş

en S

oysa

ldi,

Ebru

Çat

alka

ya G

ök -

Türk

Kum

aşla

rında

Des

en R

apor

Tek

rarla

rı

repetition of pattern report on turkish fabrics · kumaş örneği üzerinden desen raporlarının...

Documents