2010 îíû 1 ä¿ãýýð ñàð Äóãààð: 03

×èíãýëòýé Ä¿¿ðãèéí 37 äóãààð ñóðãóóëèéí Ñóðàã÷äûí Ǻâëºë.

Ýöýã ýõ÷¿¿ä ýý! Õ¿¿õäèéíõýý òºëºº õàìòàðöàãààÿ

“ÅÁÑ-èóäàä Áîëîâñðîëûí òóõàé

õóóëèéí õýðýãæèëòèéã äýìæèõ,

óäèðäëàãà, õÿíàëòûí òîãòîëöîîã

ñàéæðóóëàõ íü” òºñºë

(2008-2011)

Òºñëèéí çîðèëãî íü Áîëîâñðîëûí

òóõàé õóóëüä îðñîí íýìýëò, ººð÷ëºëòèéí

õýðýãæèëòèéã äýìæèæ, ñóðãóóëèéí

óäèðäëàãà, õÿíàëòûí òîãòîëöîîã

ñàéæðóóëñíààð ñóðàëöàã÷èéí áèå

ìàõáîäèä õàëäàõ, õóóëüä çààãààã¿é

òºëáºð, õóðààìæ àâàõ, ÿëãàâàðëàí

ãàäóóðõàõ áàéäëûã ¿ëýìæ áóóðóóëàõàä

îðøèíî.

Òºñºë õýðýãæ¿¿ëæ áóé ñóðãóóëü íü

Íèéñëýëèéí ×èíãýëòýé ä¿¿ðãèéí 23,

24, 39, 37, 49, 72 äóãààð ñóðãóóëü, Õàí-

Óóë ä¿¿ðãèéí 1 5, 41, 60, 114, 26 äóãààð

ñóðãóóëü, Äîðíîä àéìãèéí 8, 11, 12 äóãààð

ñóðãóóëü, ×îéáàëñàí, Öàãààí-îâîî ñóìûí

ñóðãóóëü áàéíà.

Òºñºë õàìòðàí õýðýãæ¿¿ëýã÷

áàéãóóëëàãà íü • Òºðèéí áàéãóóëëàãààñ Ìýðãýæëèéí

Õÿíàëòûí Åðºíõèé Ãàçðûí Áîëîâñðîë, Ñî¸ë, Øèíæëýõ óõààíû Õÿíàëòûí õýëòýñ,

• Íèéñëýëèéí Áîëîâñðîëûí Ãàçàð, ×èíãýëòýé áîëîí Õàí-Óóë Ä¿¿ðãèéí Áîëîâñðîëûí õýëòýñ, Äîðíîä àéìãèéí Áîëîâñðîë Ñî¸ëûí Ãàçàðààñ ãàäíà

• Íýýëòòýé àêàäåìè, Áîëîâñðîëûí õàìòûí àæèëëàãààíû íèéãýìëýã, Ñóðãóóëèéí íèéãìèéí àæèëòíû íèéãýìëýã, Èðãýíèé áîëîâñðîëûí òºâ áîëîí áóñàä ìýðãýæëèéí ÒÁÁ-óóäòàé õàìòðàí àæèëëàæ áàéíà.

Ñóðãóóëü äýýð õóóëü, ¸ñ ç¿éã

ýðõýìëýñýí, õ¿¿õäýä ýýëòýé, õàìòûí

õàðèóöëàãàòàé îð÷èí á¿ðäýíý.

Áàãø íàð õ¿¿õýäòýé àæèëëàõ ýåðýã

àðãà áàðèëä ñóðàëöàíà.

Ñóðãóóëèéí ¿éë àæèëëàãààíä ýöýã ýõ,

õ¿¿õä¿¿ä èäýâõòýé îðîëöîíî.

ÌÕÅÃ-ààñ áîëîâñðîëûí ñàëáàðò òàâèõ

õÿíàëòûí àðãà, ìåõàíèçì ñàéæèðíà.

Ñóðàëöàã÷èéí áèå ìàõáîäèä õàëäàõ,

çºâøººðºã人ã¿é òºëáºð, õóðààìæ

àâàõ, ÿëãàâàðëàí ¿çýõ ÿâäëûã õóóëèàð

õîðèãëîñîí òóõàé îëîí íèéòèéí

ìýäëýã, ìýäýýëýë íýìýãäýíý.

Õóóëü çºð÷ñºíººñ ¿¿ñýõ õàðèóöëàãûí

òîãòîëöîî áîäèòîé àæèëëàíà.

Áîëîâñðîëûí õóóëèéã ÷àíäëàí ìºðääºã, ñóðãóóëèéí ñàéí çàñàãëàëûã áîäèòîîð õºãæ¿¿ëýõýä ýöýã ýõèéí óòãà òºãºëäºð îðîëöîî íýí ÷óõàë. Õ¿¿õäýä ýýëòýé, àþóëã¿é, ýð¿¿ë ñóðãàëòûí îð÷íûã õºãæ¿¿ëýõýä ººðñäèéí äóó õîîëîéã ñóðãóóëèéí óäèðäëàãàä õ¿ðãýõ, àñóóäëûã øèéäâýðëýõýä èäýâõòýé îðîëöîõ íü ýöýã ýõ÷¿¿äèéí ýðõ áºãººä ¿¿ðýã áèëýý. õ¿¿õäèéí ñóð÷, õºãæèõ ¿éë ÿâöàä ýöýã ýõ÷¿¿äèéí èäýâõòýé îðîëöîîã õàíãàõûí ¿¿äíýýñ òóñ Òºñëèéí õ¿ðýýíä ñóðãóóëèéí Ýöýã ýõèéí çºâëºëèéí ÷àäàâõèéã áýõæ¿¿ëýõ ¿éë àæèëëàãààã 2009 îíû 10 ñàðààñ ýõëýýä áàéíà.

ßïîí áîëîí ººðèéí îðíû ñóðãóóëü äàõü Ýöýã ýõèéí çºâëºëèéí ¿éë àæèëëàãààíû òóðøëàãûã ñóäàëæ, õàìòðàã÷ îëîí áàéãóóëëàãà áîëîí ñóðãóóëüòàé çºâëºëäñºíèé ¿íäñýí äýýð Òºñºë äàðààõè çîðèëòûã òàâüæ õ¿¿õäèéí òºëºº íýãäìýë ñàíààòàé, ºðãºí ìýäýýëýëòýé, õàðèóöëàãàòàé õàìòûí àæèëëàãààíä ýöýã ýõ÷¿¿äèéã óðèàëàí äóóäàæ áàéíà!

Ñóðãóóëèéí ¿éë àæèëëàãààíû òàëààð àëü áîëîõ èõ ìýäýýëýëòýé áàéõ;

Õ¿¿õýä òàíü þó ¿çýæ þó ñóäàëæ áàéãàà òàëààðõ ìýäëýãýý áàéíãà íýìýãä¿¿ëýõ;

Ñóð÷ áîëîâñðîõ îð÷èí, íºõöëèéã ñàéæðóóëàõ òàëààð äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ;

Ñóðãóóëèéí ¿éë àæèëëàãààíû òºëºâëºëò áà áèåëýëòýä îðîëöîõ, õÿíàëò òàâèõ;

Õ¿¿õäýý ýåðýã àðãààð õ¿ì¿¿æ¿¿ëýõ òàëààð ãýð á¿ëèéí áîëîâñðîëîî äýýøë¿¿ëýõ;

Õ¿¿õäýý àìüäðàëä áýëòãýæ çºâëºõ人 áèå ìàõáîäûí øèéòãýë ¿ë õýðýãëýí íýð òºðèéã íü õ¿íäýòãýí õàðüöàõ.

¯éë àæèëëàãààíû òîéì ìýäýý: Ñóðãóóëèéí ýöýã ýõèéí çºâëºëèéí

¿éë àæèëëàãààíû òàëààðõ óäèðäàìæ, çºâëºìæ á¿õèé ãàðûí àâëàãà áîëîâñðóóëàãäàæ áàéíà. Òºñºëä õàìðàãäñàí ñóðãóóëèóä

äýýð ÒÁÁ-äààñ ìýðãýæëèéí 5 ÷èãë¿¿ëýã÷ çîõèîí áàéãóóëàëòûí äýìæëýã ¿ç¿¿ëýí àæèëëàæ áàéíà. Òºñºë õýðýãæèæ áóé 16

ñóðãóóëèéí Ýöýã ýõèéí çºâëºëèéí ¿éë àæèëëàãààã äýìæèí òóñãàé ºðºº ãàðãàí ºã÷, øààðäëàãàòàé òàâèëãà, òîíîã òºõººðºì溺ð õàíãàâ. Ýöýã ýõèéí çºâëºëèéí ãèø¿¿äýä

çîðèóëñàí ÷àäàâõè áýõæ¿¿ëýõ ñóðãàëò çîõèîí áàéãóóëñàíä Óëààíáààòàð õîò, Äîðíîä àéìãèéí 16 ñóðãóóëèàñ íèéò 266 ýöýã ýõ õàìðàãäëàà. Ñóãóóëèéí îð÷èí äàõü õ¿¿õäèéí

ýðõ, õ¿¿õýä õàìãààëëûí àñóóäëààð àæèëëàõ õóóëü÷äûí áàã á¿ðä¿¿ëýõ áýëòãýë àæèë õèéãäýæ áàéíà. Áîëîâñðîëûí õóóëèéí õýðýãæèëò,

õ¿¿õäèéí áèå ìàõáîä, íýð òºðèéí õàëäàøã¿é áàéäëûí òºëºº Õýâëýë ìýäýýëëèéí ìýðãýæëèéí õîëáîîä áîëîí ñýòã¿¿ë÷èäòýé õàìòðàí àæèëëàõààð òºëºâëºæ áàéíà.

Áàãø íàð õ¿ì¿¿æëèéí ýåðýã àðãûã ºíäðººð ¿íýëëýý

Òºñëèéí õ¿ðýýíä 2009 îíû 11-12 ñàðä çîõèîí áàéãóóëàãäñàí “Õ¿ì¿¿æëèéí ýåðýã àðãà” ñóðãàëòàä íèéñëýëèéí åðºíõèé áîëîâñðîëûí 11 ñóðãóóëèéí 410 áàãø àìæèëòòàé ñóðàëöëàà.

Òóñ ñóðãàëòûã Êàíàäûí Èõ ñóðãóóëèéí çºâëºõ ïðîôåññîð, ñýòãýë ç¿é÷ Æîàí Ý.Äþððàíòèéí àðãà÷ëàë äýýð ¿íäýñëýí ÌÓÁÈÑ-èéí ýðäýìòýí áàãø íàð óäèðäñàí þì.

Ñ ó ð ã à ë ò û í õ º ò º ë á º ð ò õ¿¿õäèéí ýðõèéí ¿íäñýí çàð÷ìóóä, á î ë î â ñ ð î ë û í ¿íäñýí çàð÷ìóóä, õ¿ì¿¿æëèéí ýåðýã àðãà ãýæ þó áîëîõ, ò¿¿íèéã õýðõýí õýðýãëýõ òóõàé ñýäâ¿¿äýýð õè÷ýýë çààãäàæ äàñãàë àæëóóä õèéãäëýý.

Õ ¿ ì ¿ ¿ æ ë è é í ýåðýã àðãûí òóõàé, ò¿¿íèéã õýðõýí õýðýãæ¿¿ëýõ òóõàé îíîëûí øèíý ìýäýýëýë àâ÷, õ¿¿õäèéí íàñ, õºãæëèéí îíöëîãèéí òóõàé, àíãè õàìò îëíû äóíä õýðõýí õàëóóí äóëààí îð÷èí á¿ðä¿¿ëæ àæèëëàõ òóõàé çýðýã øèíýëýã àðãà, ïðàêòèê àðãà÷ëàë, çºâëºìæ¿¿äýä ñóðàëöñàíäàà áàãø íàð ñýòãýë ºíäºð áàéëàà.

ÌÕÅÃ-ûí Áîëîâñðîë, Ñî¸ë, Øè

Áàãø íàð õ¿ì¿¿æëèéí ýåðýã àðãûí òóõàé èéíõ¿¿ ä¿ãíýæ áàéíà:

Ýíãèéí áºãººä ïðàêòèêò àøèãëàõ á¿ðýí áîëîìæòîé.

Ñîíèðõîëòîé áºãººä ¿ð ä¿íòýé ñóðãàëò.

Õ¿¿õäèéí õºãæëèéí îíöëîãèéí òàëààð îð÷èí ¿åèéí øèíýëýã ìýäýýëýë¿¿äèéã àâñàí áà ýöýã ýõ÷¿¿ä áîëîí áóñàä áàãø íàðò ýíý òóõàé çààâàë îéëãóóëàõ øààðäëàãàòàé.

Ñóðãàëòààñ îëæ àâñàí ìýäëýãýý ººðñäèéí ºäºð òóòìûí àæèëä çààâàë àøèãëàíà.

Öààøèä áàãø íàð áîëîí ýöýã ýõ÷¿¿äýä ò¿ãýýí äýëãýð¿¿ëýõ õýðýãòýé.

Ñóðãàëòàíä õàìðàãäñàí áàãø íàðûí ¿íýëãýýíýýñ ¿çýõýä òóñ ñóðãàëò ÅÁÑ-èéí áàãø íàðûí õýðýãöýý, øààðäëàãàä íèéöñýí, öàã ¿åý îëñîí, öààøèä ò¿ãýýí äýëãýð¿¿ëýõ øààðäëàãà á¿õèé ñàéí ñóðãàëò áîëñîí áàéíà.

õºòºëáºðò ñóðàã÷äûí áèåý çºâ àâ÷ ÿâàõ áîëîí, õ¿÷èðõèéëëèéí òàëààðõ á¿õèé ë îéëãîëòûã òîäîðõîé òóñãàí îðóóëàõ;

5. Ñóðàëöàã÷ øèëæèõ á¿ðä, ò¿¿íä íîãäîõ õóâüñàõ çàðäëûã øèëæ¿¿ëýí ñóðàëöóóëñàí ñóðãóóëüä îëãîäîã òîãòîëöîîã áèé áîëãîõ, ñóðãóóëèóäàä áàéðøèë, ñóðãàëòûí òºëáºðèéí áàéäëûã õàðãàëçàí õóâüñàõ çàðäàë îëãîäîã ñàíõ¿¿æèëòèéí óÿí õàòàí òîãòîëöîîã áèé áîëãîí íýã õ¿¿õäýä íîãäîõ õóâüñàõ çàðäëûã èíäåêñæ¿¿ëýõ;

6. Ñóðãóóëèéí îð÷èíä õ¿÷èðõèéëëèéí á¿õèé ë õýëáýðèéã ¿ë òýâ÷èõ, áàãø, àæèëòàí, ñóðàã÷äûí áèåý çºâ áîëîâñîí àâ÷ ÿâàõ òàëààðõ ä¿ðýì, æóðìûã áàòëàí ìºðä¿¿ëýõ;

7. Ñóðãóóëèéí çºâëºëèéí ÷èã ¿¿ðýã, ¿éë àæèëëàãààíä “õ¿¿õäýä ýýëòýé ñóðãóóëèéí ¿çýë áàðèìòëàë”-ûã õýðýãæ¿¿ëýõ òàëààðõ çààëòóóäûã îðóóëàõ.

Òºñëèéí õýðýãæèëòýä õàìòðàí àæèëëàæ áóé ÌÕÅà íü òºñºëä õàìðàãäñàí ñóðãóóëèóä äýýð ¿íýëãýý, øàëãàëò õèéõ àæëûã ¿éë àæèëëàãààíûõàà òºëºâëºãººíä òóñãàñàí áàéñàí þì. 2009 îíû 12 ñàðä Òºñºë õýðýãæèæ áóé íèéñëýëèéí 11 ñóðãóóëü, Äîðíîä àéìãèéí 5 ñóðãóóëü äýýð õàðúÿà ä¿¿ðýã, àéìãèéí áîëîâñðîëûí õÿíàëòûí óëñûí áàéöààã÷ íàð Áîëîâñðîëûí õóóëüä îðñîí íýìýëò ººð÷ëºëòèéí õýðýãæèëòèéí òàëààð øàëãàëò õèéæ ä¿ãíýëòýý òºñëèéí áàãò èð¿¿ëëýý.

Ñóðãóóëèéí îð÷èíä ñýòãýë ç¿éí òààòàé áóñ áàéäàë, ýëäýâ òºðëèéí õóóëü áóñ òºëáºð õóðààìæ, äàðàìò õ¿÷èðõèéëýë îðøèæ, õ¿¿õäèéí ñóð÷ áîëîâñðîõ ýðõ çºð÷èãäºæ áàéíà ãýæ òóñ øàëãàëòûí ä¿ãíýëòýä äóðüäàãäñàí áàéíà. Øàëãàëòûí ä¿íä ¿íäýñëýí öààøèä àíõààðàõ, àâ÷ õýðýãæ¿¿ëýõ àðãà õýìæýýã çºâëºìæ õýñýãò òîäîðõîéëñîíûã òºñëèéí ç¿ãýýñ õîëáîãäîõ ÿàì, àëáàí áàéãóóëëàãàä õ¿ðã¿¿ëæ, õýðýãæ¿¿ëýõ

çîðèëò òàâüæ áàéíà. Øàëãàëòûí áàðèìòàä ¿íäýñëýí ÌÕÅà äàðààõ çºâëºìæèéã ãàðãàñàí áàéíà.¯¿íä:

Ýðõ ç¿éí îð÷íûã áîëîâñðîíãóé áîëãîõ ÷èãëýëýýð1. Áàãøèéí ¸ñ ç¿éí ä¿ðýìä

õ¿÷èðõèéëýë, ÿëãàâàðëàí ãàäóóðõàëò, õóóëü áóñ òºëáºð õóðààìæ, ¸ñ ç¿éí çºð÷èëä õ¿ëýýëãýõ õàðèóöëàãûí òàëààð òîäîðõîé òóñãàõ;

2. Ñóðãóóëü, ò¿¿íèé óäèðäëàãà, áàãøèéã ¿íýëýõ æóðàìä õ¿¿õäèéí ýðõèéã õýðõýí õàìãààëæ áàéãàà áàéäàë, ¸ñ ç¿éí ä¿ðìèéã ñàõèí áèåë¿¿ëæ áàéãààã øàëãóóð ¿ç¿¿ëýëò áîëãîí òîîöäîã áîëãîõ;

3. Áàãø áýëòãýäýã äýýä áîëîâñðîëûí áàéãóóëëàãóóäûí õè÷ýýëèéí õºòºëáºð, òºëºâëºãººíä õ¿¿õäèéí ýðõèéí çºð÷èë, áàãøèéí ¸ñ ç¿éí çºð÷èë, ñóðãàëò, õ¿ì¿¿æëèéí ýåðýã àðãûí òàëààðõ îéëãîëòûã øèíý÷ëýí îðóóëàõ;

4. Äóíä ñóðãóóëèéí ñóðãàëòûí

Ñóðãóóëèéí ñàéí çàñàãëàëûã

áýõæ¿¿ëýõýä ñóðàã÷äûí îðîëöîîã

õàíãàõ íü ÷óõàë áàéíà. Ýíý

çîðèëãûí ¿¿äíýýñ Õ¿¿õäèéã Èâýýõ

Ñàí, Èðãýíèé Áîëîâñðîëûí Òºâòýé

õàìòðàí òºñºëä õàìðàãäñàí

ñóðãóóëü á¿ðò ñóðàã÷äûí ººðèéí

óäèðäëàãûã õºãæ¿¿ëýõ àæëûã 2009

îíû 10 äóãààð ñàðààñ èäýâõæ¿¿ëñýí

þì. Ýíý õóãàöààíä ìýðãýæëèéí

áàãø íàð óäèðäñàí “Õàðèëöàà áà

íºõºðëºë”, “Áóñäûã õýðõýí îéëãîæ

òóñëàõ”, “Áàãààð àæèëëàõûí à÷ òóñ”,

“Øèéäâýð ãàðãàõ íü” çýðýã ñóðãàëò

Äîðíîä àéìàã áîëîí Óëààíáààòàð

õîòîä çîõèîí áàéãóóëàãäëàà.

Ñóðàã÷äûí ººðºº óäèðäàõ

áàéãóóëëàãûí òóõàé, õàðèëöààíû

ñî¸ëûí òóõàé, òºëºâëºãºº

áîëîâñðóóëàõ, ñàí á¿ðä¿¿ëýõ

÷èãëýëèéí ýäãýýð ñóðãàëòàä Òºñºëä

õàìðàãäàæ áóé 16 ñóðãóóëèàñ

330 ãàðóé õ¿¿õýä îðîëöñîí

þì. ×àäàâõæóóëàõ ñóðãàëòàä

õàìðàãäñàí Ñóðàã÷äûí çºâëºëèéí

ãèø¿¿ä áóñàä ñóðàã÷èääàà ººðñäèéí

¿éë àæèëëàãààã òàíèóëæ, õàìòðàí

àæèëëàõ óðàì çîðèã ä¿¿ðýí àæèëëàæ

áàéíà. Ñóðàã÷èä ººð ººðñäèéí

ñóðãóóëü äýýð Ñóðàã÷äûí çºâëºëèéí

çîðèëãî ÷èãëýëèéã òîäîðõîéëæ,

á¿òýö çîõèîí áàéãóóëàëòûã õèéí,

àæëûí òºëºâëºãºº áîëîâñðóóëæ,

ººðñ人 ñóäàëãàà ÿâóóëæ, ñóðãàëò

çîõèîí áàéãóóëæ áàéíà.

Ñóðàã÷äûí ººðèéí óäèðäëàãà

áóþó Ñóðàã÷äûí çºâëºë íü òóõàéí

ñóðãóóëèéí á¿õ ñóðàëöàãñäààñ

á¿ðäñýí àðä÷èëñàí áàéãóóëëàãà

þì.

íæëýõ Óõààíû Õýëòñèéí ìýäýýëýë

“Õ¿¿õýä ººðèéí ¿çýë áîäëûã ÷ºëººòýé èëýðõèéëýõ ýðõòýé. ªºðòýé íü õîëáîîòîé àëèâàà àñóóäëûã õýëýëöýõ,

øèéäâýðëýõýä îðîëöîõ ýðõòýé.”Õ¿¿õäèéí Ýðõèéí òóõàé ͯÁ-ûí Êîíâåíö, 12, 13 äóãààð ç¿éë

Áîëîâñðîëûí ñàëáàð, íýãæèéí õ¿ðýýíä1. Ñóðãóóëèéí îð÷èí äàõü

õ¿÷èðõèéëýë, ÿëãàâàðëàí ãàäóóðõàëò, õóóëü áóñ òºëáºð õóðààìæèéí òàëààðõ õóóëü òîãòîîìæ, óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ àðãà çàìûí òàëààð ñóðãóóëèéí óäèðäëàãà, áàãø, àæèëòàí, ýöýã ýõ, ñóðàã÷äûí ìýäëýã, áîëîâñðîëûã äýýøë¿¿ëýõ, ñóðãàëò, ñóðòàë÷èëãàà çîõèîí áàéãóóëàõ;

2. Ñóðãóóëèéí ººðèéí óäèðäëàãûí áàéãóóëëàãà áîëîõ ñóðãóóëèéí çºâëºëèéí ¿éë àæèëëàãààã õ¿¿õäèéí ýðõèéã õàìãààëàõàä á¿ðýí ÷èãë¿¿ëýõ;

3. Ñóðãóóëèóäûã ìýðãýæëèéí íèéãìèéí àæèëòíààð õàíãàõ, íèéãìèéí àæèëòíû òóñëàìæ ¿éë÷èëãýýã íýìýãä¿¿ëýõ;

4. Ñóðãóóëèéí ç¿ãýýñ áàãø, íèéãìèéí àæèëòàí, õ¿¿õäèéí ãýð á¿ë, íàéç íºõºä, îëîí íèéòèéí õ¿¿õäýä ¿éë÷èëäýã òºðèéí

áîëîí òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí õàìòûí àæèëëàãààã õºãæ¿¿ëýõ, áýõæ¿¿ëýõ;

5. Õ¿¿õýä á¿ðèéí îíöëîã áàéäëûã õàðãàëçàí òýäíèéã ñóðàõ, õºãæèõ òýãø áîëîìæîîð õàíãàñàí, ñýòãýë ººäðºã õàðèëöààíû òààòàé óóð àìüñãàë á¿ðäñýí ýð¿¿ë àþóëã¿é õ¿¿õäýä ýýëòýé ñóðãóóëèéí îð÷èíã á¿ðä¿¿ëýõ;

6. Áàãø, ýöýã, ýõ÷¿¿äèéí õ¿¿õäèéí õ¿ì¿¿æèëä íºëººëºõ ýåðýã àðãûí òàëààðõ îéëãîëòûã äýýøë¿¿ëæ ýíý òàëààð ñóðãàëò, ñóðòàë÷èëãàà õèéõ;

7. Ñóðãóóëèóäûí áàãøèéí ¸ñ ç¿éí çºâëºëèéí ¿éë àæèëëàãààã òîãòìîëæóóëàõ

8. Õ¿¿õäèéí ýðõèéã õàìãààëàõ, òýäýíä ñýòãýë ç¿éí ìýðãýæëèéí çºâëºãºº ºãºõ, õóóëü ç¿éí òóëàëöàà ¿ç¿¿ëýõ áàéãóóëëàãóóäûã îëíîîð áèé áîëãîõ, ¿éë àæèëëàãààã íü äýìæèí ñóðòàë÷ëàõ,

9. Áîëîâñðîëûí íýãæ áàéãóóëëàãûí òºñâèéí òºëºâëºëòèéã îíîâ÷òîé,

áîäèò ¿ð ä¿íä õ¿ðýõ áàéäëààð òºëºâëºí õè÷ýýë, ñóðãàëòûí õýðýãëýãäýõ¿¿íèé çàðäëûã òºñºâò õ¿ðýëöýõ¿éöýýð òóñãàéëàí òóñãàäàã áàéõ,

10. Ñóðàã÷äûí ººðñäèéí õ¿ñýë ñîíèðõëûí ¿íäñýí äýýð àñóóäëûã õàìòðàí øèéäýõ çàìààð ñóðãóóëèéí ¿éë àæèëëàãààíä îðîëöîõîä íü áîäèòîé äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ ñóðàã÷äûí á¿ëýã, õàìòëàã õîëáîîã áèé áîëãîõîä äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ,

11. ªºðò òîõèîëäñîí áýðõøýýë çîâëîíãîî òóñëàìæ ¿ç¿¿ëæ ÷àäàõ õ¿íä èëýðõèéëýõ ìýäëýã, ÷àäâàð äàäëûã áèé áîëãîæ õ¿÷èðõèéëëèéã ìýäýýëýõ, àþóëã¿é èòãýëòýé àðãà çàìûã áèé áîëãîí õºãæ¿¿ëýõ çýðýã áîëíî.

Äýýðõ çºâëºìæèéã õîëáîãäîõ ñóðãóóëü, áîëîâñðîëûí áàéãóóëëàãà àíõààðàëäàà àâ÷ õýðýãæ¿¿ëýõèéí òºëºº õ¿÷èí ÷àðìàéëò ãàðãàõ íü ç¿éòýé áàéíà.

Ñóðàã÷äûí çºâëºë íü ñóðãóóëèéí

á¿õ ñóðàëöàãñäûí ýðõ àøãèéã

õàìãààëàõ, òóëãàìäñàí àñóóäëóóäûã

ñºõºí òàâüæ áîäèòîé øèéäâýðëýõèéí

òºëºº àæèëëàäàã áàéíà.

Ñóðàëöàãñàä ººðñäèéí

òºëººëºã÷ºº áèå äààí, ÷ºëººòýé

ñîíãîæ çºâëºëºº á¿ðä¿¿ëíý. Ǻâëºë

íü àæëûí òºëºâëºãººã áîëîâñðóóëæ,

õýðýãæ¿¿ëíý.

Õýíèé öýöýã èë¿¿ ñàéõàí äýëãýðýõ âý? Äîðíîä àéìãèéí ×îéáàëñàí ñóìûí ÅÁÑ-èéí 2-À àíãèéí òóðøëàãààñ

“Ýöýã ýõèéí õóðëûã çîõèîí áàéãóóëàõäàà ñóðàã÷äûí ººðñäèéí õèéñýí óðèëãûã õ¿ðã¿¿ëëýý.

Àíãè óäèðäñàí áàãø Ò.Òàéâàíñàéõàí ºíãºðñºí õè÷ýýëèéí æèëèéí àæëûí òàéëàí òàâüæ, ýíý õè÷ýýëèéí æèëèéí àæëûí òºëºâëºãºº áîëîí çîðèëãî, çîðèëòóóäûã òàíèëöóóëàâ.

Ýöýã ýõ¿¿äèéã 3-í áàã áîëãîí õóâààæ, àìüòäûí òóõàé ñîíèðõîëòîé õè÷ýýëèéí õýðýãëýãäýõ¿¿í õèéæ áýëòãýõ äààëãàâðûã ºãºõºä ýöýã ýõ¿¿ä õóðäàí ò¿ðãýí ñýòãýí áîäîæ, ñîíèðõîëòîé õè÷ýýëèéí õýðýãëýãäýõ¿¿í¿¿ä õèéñýí íü ñóðàã÷èä ýöýã ýõýýðýý áàõàðõàõ íýãýí ñýäýë áîëîâ.

Ìºí “Òà Òà Òóíãà” öýíãýýíò òýìöýýí çîõèîí áàéãóóëñàíä ýöýã ýõ÷¿¿ä ìàø èäýâõòýé îðîëöîæ, õîîðîíäîî óëàì îéðòîæ, õàìòðàí àæèëëàõ èäýâõè íýìýãäýæ áàéâ.

Ýöýã ýõèéí çºâëºëèéã øèíýýð 3 õ¿íèé á¿ðýëäýõ¿¿íòýé áàéãóóëàõ íü ç¿éòýé ãýñýí ñàíàëûã ¿íäýñëýí ýöýã ýõ¿¿ä ººðñäèéí ñàíàë õ¿ñýëòèéã ºðí¿¿ëýâ. Íýð äýâø¿¿ëñýí õ¿ì¿¿ñýýñ îëîíõèéí ñàíàëààð Ýì¿æèíãèéí ýýæ Ò¿ìýíæàðãàë ýöýã ýõèéí çºâëºëèéí

Ñóðãóóëèéí áîäëîãî, ä¿ðìèéí òàëààðõè ñóäàëãàà

Ñóðãóóëèéí ñàéí çàñàãëàëûã áýõæ¿¿ëýõýä äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ ¿éë àæèëëàãààíû õ¿ðýýíä òºñºëä õàìðàãäàæ áóé çàðèì ñóðãóóëèéí ä¿ðýì æóðàìä ÌÓÈÑ-èéí Õóóëü ç¿éí ñóðãóóëèéí áàãø Ä. Ãàíçîðèãîîð àõëóóëñàí áàã ¿íýëãýý õèéñýí þì. ¯íýëãýýíèé ä¿ãíýëò õýñãèéã õýñýã÷ëýí õ¿ðãýæ áàéíà.

“Ñóðãóóëü ºäºð òóòìûí ¿éë àæèëëàãààíäàà ìºðääºã ãîë çîõèöóóëàëò íü ä¿ðýì, æóðàì, äýã ãýõ ìýòýýð íýðëýãäýæ óòãà àãóóëãà íü ººð ººð áàéíà. Ýäãýýðèéí çîõèöóóëàõ ç¿éëèéí õ¿ðýý õàðèëöàí àäèëã¿é, íýã ñóðãóóëèéí ä¿ðýìò çºâõºí çîõèîí áàéãóóëàëòûí òàëààð áàéõàä íºãººä íü àæèëëàãñäûí äàãàæ ìºðäºõ æóðàì áàéõ æèøýýòýé. ̺í ñóðãóóëèéí ººðèéí óäèðäëàãûí áàéãóóëëàãà áîëîõ ñóðãóóëèéí çºâëºëèéí ä¿ðýì, æóðàì ¿ã¿é, àæèë ¿¿ðýã íü òîäîðõîé áóñ, àæèëëàõ àðãà ìåõàíèçì áàéõã¿é áàéíà. Ñóðãóóëèéí ä¿ðýì, æóðàìä ñóðãóóëèéí õàðèëöààíä îðîëöîã÷äûí (çàõèðãàà, áàãø, ñóðàãöàã÷, ýöýã ýõ, áóñàä) ýðõ ¿¿ðýã çàðèì òàëààð äàâõàöñàí, õóóëèàñ “õàëüñàí” áàéäàë àíçààðàãäàæ áàéíà. Èéìä ñóðãóóëèéí ä¿ðýì, æóðìûã áàãöààð íü áîëîâñðîíãóé áîëãîõ øààðäëàãà ãàð÷ èðæ áàéíà..

Ñóðãóóëèéí ä¿ðìèéã áîëîâñðîíãóé áîëãîõäîî õîëáîãäîõ õóóëèéí çààëòóóäûã ¿íäýñëýí ñóðãóóëèéí çàõèðàë, áàéãóóëëàãûí ººðèéí óäèðäëàãà áîëîõ ñóðãóóëèéí çºâëºë òóñ á¿ðèéí ÷èã ¿¿ðýã, çîðèóëàëòûã òîäîðõîéëîí òóñãàõ øààðäëàãàòàé. Ñóðãóóëèéí óäèðäëàãûí çºâ òîãòîëöîîã áèé áîëãîõ, ñàíõ¿¿ãèéí ýõ ¿¿ñâýð, ñóðãóóëèéí õàðèëöààíä îðîëöîã÷äûí íèéãìèéí áàòàëãàà, òýäíèé ýðõ ¿¿ðãèéí òàëààð èë¿¿ òîäîðõîé òóñãàõ õýðýãòýé áàéíà

Áèäýíòýé õàðèëöàõ õàÿã: ßïîíû Õ¿¿õäèéã Èâýýõ Ñàí, ×èíãýëòýé Ä¿¿ðýã,1 õîðîî, Àðèçîíà òºâ, 4 äàâõàðÓòàñ: 329365, 329371 Äîðíîä äàõü ñàëáàð: 0158223454

äàðãààð, Áàòõ¿¿ãèéí ýýæ Áàéãàëüòóÿà, Åñ¿õýéãèéí ààâ Î÷èðï¿ðýâ íàð ãèø¿¿íýýð ñîíãîãäëîî.

Øèíýýð ñîíãîãäñîí ýöýã ýõèéí çºâëºë öààøèä õýðõýí àæèëëàõ áîëîí ÿìàð àæëóóäûã çîõèîí áàéãóóëàõ òàëààð ñàíàë áîäëîî õóâààëöëàà. ¯¿íä:1-ð áàãèéí õàìò îëîí:• Ýöýã ýõèéí íýã ºäºðòýé áîëîõ• Á¿õ ýöýã ýõèéí îðîëöîîã

íýìýãä¿¿ëýõ• Ä¿ðýìò õóâöñûã æèãäð¿¿ëýõ• Õ¿¿õýä õºãæ¿¿ëýõ àæëûí òºëºâëºãºº

ãàðãàí àæèëëàõ2-ð áàãèéí õàìò îëîí:• Ààâóóäûí íýã ºäºðòýé áîëîõ• Àíãèäàà äààì, øàòàðòàé áîëîõ• Äààì, øàòðûí äóãóéëàíã ýöýã ýõ

óäèðäàí àæèëëóóëàõ3-ð áàãèéí õàìò îëîí:• Ýöýã ýõèéí äóíä òºðºë á¿ðèéí àæèë

çîõèîí ÿâóóëàõ• Àíãèéí òîõèæèëòîíä àíõààð÷

àæèëëàõ• Áàãø, ýöýã ýõèéí õàðèëöàõ

äýâòýðòýé áîëîõ Äýýðõ ñàíàëóóäûã ýöýã ýõèéí

çºâëºë àæëûí òºëºâëºãººí人 òóñãàæ öààøèä á¿ãäýýðýý õàìòðàí àæèëëàõ òàëààð õàðèëöàí ÿðèëöëàà.

Ýöýã ýõèéí ¿¿ðýã îðîëöîîã ä¿ãíýõ æóðìûã áàãø òàíèëöóóëæ “Õýíèé öýöýã õàìãèéí õóðäàí óðãàõ âý?” áóëàíã àæèëëóóëàõ áîëîâ. Ýíý íü õ¿¿õäèéíõýý òºëºº ýöýã ýõ¿¿ä àíõààðëàà õýðõýí õàíäóóëæ áàéãààã èëýðõèéëýõ áºãººä ýöýã ýõèéí îðîëöîîã íýìýãä¿¿ëýõ øèíýëýã ñàíàà áîëñîí” ãýæ áàãø Ò.Òàéâàíñàéõàí àíãèéíõàà òóðøëàãààñ áèäýíòýé õóâààëöëàà.

×èíãýëòýé ä¿¿ðãèéí 24-ð ñóðãóóëèéí Ýöýã ýõ, áàãøèéí õîëáîî 2009 îíû 12 ñàðûí 03-íû ºäºð

ºðººíèéõºº íýýëòèéã õèéæ ýöýã ýõ, ñóðàã÷èä, ä¿¿ðãèéí ÈÒÕ, ñóðãóóëèéí çàõèðãààíû òºëººëºã÷äèéã óðüæ õàëóóí ÿðèà ºðí¿¿ëýâ. Õºãæñºí, õàðèóöëàãàòàé, ¸ñ ç¿éòýé áàãø, ÷àíàðòàé ñóðãàëò, õ¿¿õäýä äàðàìò, õ¿÷èðõèéëýëã¿é àþóëã¿é îð÷èí á¿ðä¿¿ëýõ, ÷àäâàðëàã ìåíåæìåíò, õàðèëöààíû ºíäºð ñî¸ë, ýöýã ýõèéí õàðèóöëàãûã äýýøë¿¿ëýõèéí òºëºº õàìòðàí àæèëëàõ ñàíàëûã Ýöýã ýõ, áàãøèéí õîëáîîíîîñ ñóðãóóëèéí óäèðäëàãàä àëáàí ¸ñîîð ãàäóóëàâ.

Ýöýã ýõ, Áàãøèéí õîëáîîòîé áîëîâ

Îíöëîõ ìýäýý