sistem tulisan jawi

May 3, 2023 JALALLUDIN IBRAHIM

HURUF-HURUF JAWIBil Huruf

JawiNama Huruf

Padanan Rumi

Bil Huruf Jawi

Nama Huruf Padanan Rumi

1 ا alif a 10 ذ zal z

2 ب ba b 11 ر ra r

3 ت ta t 12 ز zai z

4 ث sa s 13 س sin s

5 ج jim j 14 ش syin sy

6 چ cha c 15 ص sod s

7 ح ha(k) h 16 ض dhot d

8 خ kha kh 17 ط tho t

9 د dal d 18 ظ zho z


Bil Huruf Jawi

Nama Huruf

Padanan Rumi

Bil Huruf Jawi

Nama Huruf Padanan Rumi

19 ع ain a,k 28 م mim m20 غ ghain gh 29 ن nun n21 ڠ nga ng 30 و wau w

22 ف fa f 31 ۏ va v

23 ڤ pa p 32 ه ha h

24 ق qaf q 33 ال lam-alif la25 ک kaf k 34 ء hamzah k,’

26 ݢ ga g 35 ي ya i,e,y

27 ل lam l 36 ڽ nya ny

HURUF-HURUF JAWIsambungan….


Bacaan Huruf JawiHuruf atau tulisan Jawi dibaca dari kanan ke kiri seperti dalam jadual di bawah:

چ ج ث ت ب از ر ذ د خ حظ ط ض ص ش سق ڤ ف ڠ غ عو ن م ل ݢ کڽ ي ء ال ه ۏ


PADANAN JATIDaripada 36 huruf Jawi, terdapat 20 huruf yang mempunyai padanan dengan huruf Rumi iaitu padanan satu lawan satu antara huruf Jawi dengan huruf Rumi.

b بt تj جc چd د

r رs سz زf فp ڤ

n نw وv ۏh هy ي

q قk کg ݢl ل

m م


Huruf-huruf Jawi yang bukan padanan jati dengan huruf Rumi adalah seperti yang berikut:

z ذsy شs صd ض

a اs ثh ح

kh خ

t طz ظ

a,k عgh غ

ng ڠla الk,’ ءny ڽ


PADANAN GABUNGAN

Padanan gabungan ialah satu huruf Jawi dipadankan dengan dua konsonan gabungan dalam ejaan Rumi.

ng ڠny ڽkh خsy شgh غ


HURUF TAMBAHANBahasa Melayu mempunyai beberapa bunyi yang tidak terdapat dalam bahasa Arab. Oleh itu huruf baharu perlu dicipta dan digunakan untuk menjadi lambang kepada bunyi dalam tulisan Rumi, iaitu:

Huruf Asal Huruf Baharu Nama Huruf Padanan Rumi

ح چ ca c

ع ڠ nga ng

ف ڤ pa p

ک ݢ ga g

و ۏ va v

ن ڽ nya ny


HURUF TAMBAHAN

Huruf ‘ye’ (ی)Huruf ‘ye’ (ی) ini dinamakan huruf ‘ya tanpa titik’ atau ‘ya leweh’. Huruf ‘ye’ (ی) ini menggunakan rumah huruf ‘ya’ (ي) yang sedia ada Cuma huruf ini tidak bertitik.

Huruf ی ini dipadankan dengan huruf ‘e’ di hujung perkataan-perkataan tertentu seperti:

nasionalisme ناسيوناليسمى

Komunisme کومونيسمى

patriotisme ڤاتريوتيسمى

vandalisme ۏنداليسمى


BENTUK PENULISAN HURUF JAWIMENGIKUT

KEDUDUKAN


Bentuk Penulisan Mengikut Kedudukan

-Huruf-huruf Jawi boleh ditulis bersambung antara satu huruf dengan huruf yang lain.

-Kedudukan huruf-huruf yang disambung boleh berlaku sama ada di hadapan, di tengah atau belakang.

-Bentuk sambungan huruf-huruf dapat dikenali melalui bentuk badan, tiang, kepala, ekor dan titiknya.

-Bentuk penulisan huruf Jawi mengikut kedudukan adalah seperti yang berikut:


1. Bentuk tunggal: huruf yang tidak bersambung dengan apa-apa huruf, iaitu bentuknya tidak berangkai.

2. Bentuk awal: huruf itu tidak bersambung dengan apa-apa huruf di hadapannya, tetapi berangkai dengan huruf tertentu selepasnya.

3. Bentuk tengah: huruf ditulis bersambung dengan huruf tertentu di hadapan dan di belakang sekali gus.

4. Bentuk akhir: huruf itu tidak bersambung dengan apa-apa huruf di belakangnya, tetapi beangkai dengan huruf tertentu di hadapannya.


Contoh bentuk sambungan huruf Jawi

هههAwal

Tengah

Akhir


BENTUK PENULISAN MENGIKUT KEDUDUKANHuruf-huruf Jawi boleh ditulis bersambung antara satu huruf dengan huruf yang lain bergantung pada jenis dan kedudukannya sama ada pada awal kata, di tengah atau pada akhir kata.

Contoh Kedudukan Huruf Bentuk TunggalAkhir Tengah Awal

بسب توبس توبا بتلومڤ يتڤ وڤايت تثل کثل الثث ثجم لهجم ارومج جچڤ هچڤ اونچ چ


Terdapat sebanyak 27 huruf Jawi yang boleh menerima ketiga-tiga bentuk sambungan iaitu di awal, tengah dan akhir


لب لبک با بلت لتک تا تلث لثک ثا ثلج لجک جا جلچ لچک چا چلح لحک حا حلخ لخک خا خ



لس لسک سا سلش لشک شا شلص لصک صا صلض لضک ضا ضلط لطک طا طلظ لظک ظا ظلع لعک عا علغ لغک غا غ



لڠ لڠک ڠا ڠلف لفک فا فلڤ لڤک ڤا ڤلق لقک قا قلک لکي کا کل ي ݢل ݢا ݢلل للک له للم لمک ما م



لن لنک نا نله لهک ها هلي ليک يا يلڽ لڽک ڽا ڽ


SISTEM PENULISAN EJAAN JAWI

SISTEM PENULISAN EJAAN JAWI36 huruf Jawi boleh digolongkan dalam 3 kelompok iaitu:

Kelompok A: Huruf Pemutus

ى ۏ و ز ر ذ د ة اKelompok B : Huruf Perangkai

ش س خ ح چ ج ث ت بڤ ف ڠ غ ع ظ ط ض صڽ ي ه ن م ل ݢ ک ق

Kelompok C : Huruf Berumah Hanya terdapat satu sahaja huruf dalam kelompok ini iaitu huruf

hamzah ( ء )


SISTEM PENULISAN EJAAN JAWIKelompok A: Huruf Pemutus

ى ۏ و ز ر ذ د ة ا i) Huruf-huruf dalam kelompok A tidak berubah bentuknya dalam sesuatu perkataan kerana tidak dapat dirangkaikan antara satu sama lain. Contoh:

راوا دودا دارا درو ردا ادii) Huruf-huruf dalam kelompok A tidak boleh dirangkaikan dengan huruf-huruf dalam Kelompok B dan C yang ada selepasnya, tetapi dapat dirangkaikan dengan mana-mana huruf sebelumnya dalam kelompok B. Contoh:

Huruf Ejaan

ا ديامHuruf Ejaan

د ڤدڠHuruf Ejaan

ر برسيه

Huruf Ejaan

و سولم


Kelompok B : Huruf Perangkai

ش س خ ح چ ج ث ت بڤ ف ڠ غ ع ظ ط ض صڽ ي ه ن م ل ݢ ک ق

1. Huruf-huruf ini boleh disambung dengan huruf-huruf dalam kelompoknya sama ada sebelum atau selepas. Contoh:

کميسکينن

جمبڠن تمڤيل ڤيمڤين

سمبهيHuruf-huruf ini boleh bersambung dengan huruf kelompok A .2ڠ

selepasnya dan bukan sebelum. Contoh:

رنتاي کاکو کوڤس ريندڠ دبراوڤرا مجموع معلوم رمبوت سوراوا


Kelompok C : Huruf Berumah Hanya terdapat satu sahaja huruf dalam kelompok ini iaitu huruf

hamzah ( ء ) 1. Huruf ini boleh hadir pada awal perkataan (biasanya pada nama khas bukan Melayu) dan ditulis di tengah garisan tanpa ‘rumah’

tetapi didekatkan dengan huruf yang hadir selepasnya. Contoh:

Ong وڠ Ng ءءڠ

2. Huruf hamzah ( ء ) yang berada di tengah perkataan ditulis di atas ‘rumah’ yang disediakan sebagai penyambung antara huruf yang ada sebelum dengan yang selepasnya. Contoh:

Ch’ng چنڠ malaikat مالئکة masalah ءمسئله


3. Huruf hamzah ditulis sebagai pemisah antara dua huruf vokal, iaitu ai, au dan ui, di tengah kata yang berpola KVVK. Contoh:

paus وس ڤا

aib عاءيب

buih بوءيه aur اءور

ء

4. Huruf hamzah ditulis tanpa ‘rumah’ di tengah garisan apabila diapit oleh huruf alif dengan huruf ya (diftong [ai]), huruf alif dengan wau (ditong [au] dan huruf alif-wau dengan huruf ya (diftong [oi]). Contoh:

oidium اوءيديوم audit اءوديتaising اءيسيڠ automatik وتوماتيک

اء


5. Kata atau istilah serapan daripada bahasa Arab yang mengandungi huruf hamzah ditulis seperti kedudukannya dalam bahasa sumber.

wuduk وضوء anbia انبياءimlak امالء makmum ماموم

6.Huruf hamzah digunakan sebagai pengganti huruf alif yang kedua apabila terdapat urutan bunyi dua vokal [a] atau dengan vokal yang lain di tengah perkataan. Contoh:

setiausaha ستياوسها

tatausaha وسها تاتا

iaitu يت يا supraorbit سوڤراوربيت

karaoke وکيا کار pancaindera يندرا ڤنچا

ء

ءءء

ءءء


7. Huruf hamzah digunakan sebagai pengganti huruf alif awal kata dasar, khususnya kata dasar yang bermula dengan vokal selain [a], apabila menerima awalan serapan.

prausul وصول ڤرا superordinasi سوڤرورديناسي

pascauji وجي ڤسچا trioksid تريىوکسيدsubeditor سوبـىيديتور ultraungu وڠو الترا

Pengejaannya adalah seperti yang berikut.

pra+usul اوصول + ڤرا وصول ڤراpasca+uji اوجي + ڤسچا وجي ڤسچاsub+editor ايديتور + سوب سوبـىيديتور

ءءء

ء

ء

ء

ء

ء

ء


8. Huruf alif kata dasar yang bermula dengan vokal [a] apabila menerima awalan yang tersebut dikekalkan, tidak diganti dengan huruf hamzah.

Padanan Rumi Ejaan Jawi

praanggap ڤ ݢڤرااڠpraakhir ڤرااخيرsubasid سوباسيد


BENTUK PENULISAN KELOMPOK HURUF JAWI

ڤنوليسن بنتوقحروف کلومڤوق

جاوي


Bentuk Penulisan Kelompok Huruf JawiBentuk penulisan huruf-huruf Jawi untuk membina sesuatu perkataan boleh ditulis secara bersambung atau terpisah.

Pola perangkaian huruf-huruf Jawi adalah seperti yang berikut:

Bentuk Rangkaian Bentuk Penulisan Contoh Perkataan

Rangkaian 1-1 رق rak

Perkataan terdiri daripada dua, tiga, empat, lima huruf dan seterusnya yang keseluruhannya huruf tunggal. Kesemua huruf dalam kelompok A termasuk dalam rangkaian jenis ini

ادو adu

دوري duri

دودوق duduk

ردراف ۏاو overdraf



Rangkaian 1-1-2 رومه rumah

1. Huruf pertama dan kedua ialah huruf tunggal.

2. Huruf ketiga ialah huruf yang berangkai dengan huruf keempat.

درما derma

روتن rotan


Bentuk Rangkaian Bentuk Penulisan

Contoh Perkataan

Rangkaian 1-1-3 اومڤن umpan

1. Huruf pertama dan kedua ialah huruf tunggal.

2. Huruf ketiga dan keempat ialah huruf perangkai.

3. Huruf terakhir berbentuk huruf perangkai/pemutus

ارتيس artis

رومبق rombak

روميت rumit



Contoh Perkataan

Rangkaian 1-2 دکت dekat

1. Huruf pertama ialah huruf tunggal.

2. Huruf kedua ialah huruf yang berangkai dengan huruf ketiga.

امس emas

ربه rebah



Contoh Perkataan

Rangkaian 1-2-1 دندا denda


2. Huruf kedua ialah huruf yang berangkai dengan huruf ketiga.

3. Huruf keempat ialah huruf pemutus atau huruf perangkai.

ريوه riuh

اندا anda

ديان dian



Contoh Perkataan

Rangkaian 1-3 اينق enak


2. Huruf kedua dan ketiga ialah huruf perangkai.

3. Huruf keempat boleh terdiri daripada huruf perangkai/pemutus

ايجا eja

ايسي isi



Contoh Perkataan

Rangkaian 1-3-1 امڤوق empuk


2. Huruf kedua dan ketiga ialah huruf perangkai.

3. Huruf keempat dan kelima boleh terdiri daripada huruf pemutus dan perangkai

انجوڠ anjung

ريبوت ribut

ايلوق elok

ايکور ekor



Contoh Perkataan

Rangkaian 1-4 امبيل ambil


2. Huruf kedua, ketiga dan keempat ialah huruf perangkai.

3. Huruf terakhir ialah huruf perangkai juga.

ايجيق ejek

اينتن intan

اينچي inci



Contoh Perkataan

Rangkaian 2-1 جوس jus

1. Huruf pertama ialah huruf perangkai.

2. Huruf kedua ialah huruf pemutus.

3. Huruf terakhir terdiri daripada huruf pemutus/perangkai.

بوک buka

باج baja

جوا jua



Contoh Perkataan

Rangkaian 2-1-1 کودا kuda

1. Huruf pertama ialah huruf perangkai.

2. Huruf kedua dan ketiga ialah huruf pemutus.

3. Huruf keempat ialah huruf pemutus /perangkai

چاري cari

سودو sudu



Rangkaian 2-2 بوبو bubu

1. Huruf pertama dan ketiga ialah huruf perangkai.


3. Huruf terakhir ialah huruf perangkai / pemutus.

کرجا kerja

چوچي cuci

باتو batu



Contoh Perkataan

Rangkaian 2-3 لومڤت lompat

1. Huruf pertama, ketiga dan keempat ialah huruf perangkai.


3. Huruf terakhir ialah huruf perangkai / pemutus.

باتيق batik

باليق balik

چوبيت cubit



Rangkaian 3 تلن telan

1. Huruf pertama dan kedua ialah huruf perangkai.

2. Huruf ketiga ialah huruf perangkai / pemutus.

بيݢ beg

کلي keli



Contoh Perkataan

Rangkaian 3-1 بيرو biru

1. Huruf pertama dan kedua ialah huruf perangkai.

2. Huruf ketiga ialah huruf pemutus.

3. Huruf terakhir ialah huruf pemutus / perangkai.

هيدو hidu

تيرم tiram

هيدڠ hidang



Contoh Perkataan

Rangkaian 3-2 سالمت selamat

1. Huruf pertama, kedua dan keempat ialah huruf perangkai.

2. Huruf ketiga ialah huruf pemutus.


هيريس hiris

ڤندير pandir

ماليو Melayu



Contoh Perkataan

Rangkaian 4 مستي mesti

1. Huruf pertama, kedua dan ketiga ialah huruf perangkai.


چليق celik

بڠسا bangsa

بيسو bisu



Contoh Perkataan

Rangkaian 4-1 لمبوت lembut

1. Huruf pertama, kedua dan ketiga ialah huruf perangkai.

2. Huruf keempat ialah huruf pemutus.


بيسوق besok

کمبوڠ kembung

چمڤور campur



Contoh Perkataan

Rangkaian 5 تيمبق tembak

1. Huruf pertama, kedua, ketiga dan keempat ialah huruf perangkai.


ڤينجم pinjam

بتينا betina

کنچيل kancil



Contoh Perkataan

Rangkaian 6 کلينيک klinik

1. Huruf pertama, kedua, ketiga, keempat dan kelima ialah huruf perangkai.


سمبليت sembelit

تمبيکر tembikar

سمبيلو sembilu



Contoh Perkataan

Rangkaian 7 بليمبيڠ belimbing

1. Huruf pertama, kedua, ketiga, keempat, kelima dan keenam ialah huruf perangkai.

2. Huruf terakhir ialah huruf pemutus

يتيڠ ݢتڠ tenggiling

تمڤيليڠ tempeleng

ݢلينچير gelincir

sistem tulisan jawi

Documents