Soft Systems MethodologyEen doelbewuste aanpak voor action research

Hans de BruinHogeschool Zeeland

16 maart 2011

Learning for Action

Learning for Action: A Short Definitive Account of the Soft Systems

Methodology and its use for Practitioners, Teachers and Students

Peter Checkland and John PoulterWiley, 2006

AchtergrondDe Soft Systems Methodology (SSM) is een zeer praktische aanpak om alledaagse, problematische situaties te verbeteren.

Problematische situaties kenmerken zich door complexiteit, meestal veroorzaakt doordat mensen verschillende wereldbeelden erop nahouden.In SSM worden wereldbeelden over een problematische situatie opgesteld en worden activiteiten gedefinieerd om de situatie te verbeteren.In essentie is dit group learning.

Voorbeelden van problematische situaties zijn makkelijk te vinden.Een ICT onderneming hoort van zijn klanten dat ze niet klantvriendelijk genoeg zijn: hoe wordt de onderneming klantvriendelijk?Bij het opstellen van de requirements voor een nieuw product komen tegengestelde belangen boven water; hoe gaan we hiermee om?Het gaat goed met mijn zaak; moet de zaak groeien?Hoe kan van een afwachtende burger een zelfredzame burger worden gemaakt?

AchtergrondAction-based research

Onderzoek naar oplossingen voor complexe situaties waarin gecontroleerde experimenten niet mogelijk zijnIngrijpen in de situatie i.p.v. observeren van de situatieIs het wetenschappelijk? Ja, niet in de zin van herhaalbaarhied, wel in de zin van verdedigbaar.

SSM is een methodologie i.p.v. een methodeSSM biedt een raamwerkVerzameling principes

Achtergrond: systems thinking

Systems thinking is a framework that is based on the belief that the component parts of a system will act differently when the systems relationships are removed and it is viewed in isolation.

The only way to fully understand why a problem or element occurs and persists is to understand the part in relation to the whole.

Hard versus soft systems:Hard systems — involving simulations, often using computers and the techniques of operations research. Useful for problems that can justifiably be quantified.Soft systems — for systems that cannot easily be quantified, especially those involving people holding multiple and conflicting frames of reference.

Bron: wikipedia

SSM cycleFinding out

Rich pictureStakeholders en hun belangen en aandachtspuntenNormen en waarden, machtsverhoudingen

ModelbouwWereldbeeld expliciteren in de vorm van een purposeful activity model

Discussie aan de hand van de wereldbeelden (purposeful activity models)

Hier is een activiteit in model; bestaat deze activiteit in het echt? Wie doet het? Hoe? Wanneer? Wat heb je er voor nodig? Kan het anders?Scenario-technieken

Bepaal de acties om de situatie te verbeteren

Wenselijk en (sociaal, cultureel) acceptabel

1: Finding out; making rich pictures

1: Finding out; analysis one (the intervention itself)

1: Finding out; analysis two (social)

1: Finding out; analysis three (political)

2: Making purposeful activity models

3: Using models to structure discussionHere is an activity in this model; does it exist in the real situation? Who does it? How? When? Who else could do it? How else could it be done? … etc.

Scenario-based techniques, for example Class-Responsibilities-Collaborators (CRC) cards

4: Defining action to improve

Overview

SlotopmerkingenSSM is een nuttig raamwerk

Zie het ook als een raamwerkPas het aan indien nodig

Gestructureerde aanpak voor het tacklen van complexe situaties

Voorkomt “langs elkaar heen praten”Focust de discussiesVerdedigbare resultaten