sustainable molecular science & technology tud-ul wo-ba...tno wo bachelor sustainable molecular...

TNO WO BachelorSustainable Molecular Science & Technology

TU Delft en Universiteit Leiden

29 november 2004

NVAO i.o. | TNO WO Bachelor

Sustainable Molecular Science & Technology | TU Delft en Universiteit Leiden | pagina 2

Inhoud

1 Inleiding en verantwoording 4 1.1 Beschrijving van de opleiding 4 1.2 Werkwijze 6

2 Doelstellingen opleiding 8 2.1 Domeinspecifieke eisen 8 2.2 Bachelor 8 2.3 Oriëntatie WO 9 2.4 Samenvattend oordeel en motivering onderwerp

1: doelstellingen opleidingen 11

3 Programma 12 3.1 Eisen WO 12 3.2 Relatie tussen doelstelling en programma 13 3.3 Samenhang programma: 14 3.4 Studielast 14 3.5 Instroom 15 3.6 Duur 15 3.7 Samenvattend oordeel en motivering onderwerp

2: Programma 15

4 Inzet personeel 16 4.1 Eisen WO 16 4.2 Kwantiteit personeel 16 4.3 Kwaliteit personeel 17 4.4 Samenvattend oordeel en motivering onderwerp

3: Personeel 17

5 Voorzieningen 18 5.1 Materiële voorzieningen 18 5.2 Studiebegeleiding 18 5.3 Samenvattend oordeel en motivering onderwerp

4: Voorzieningen 19

6 Interne kwaliteitszorg 20 6.1 Systematische aanpak 20 6.2 Betrokkenheid 20 6.3 Samenvattend oordeel en motivering onderwerp

5: Interne Kwaliteitszorg 21

7 Continuïteit 22 7.1 Afstudeergarantie 22 7.2 Investeringen 22 7.3 Financiële voorzieningen 22 7.4 Samenvattend oordeel en motivering onderwerp

6: Continuïteit 23



8 Integrale weging 24 8.1 Samenvatting: oordelen per onderwerp en facet 24 8.2 Eindafweging 25 8.3 Advies 25

9 Bijlagen 26 9.1 Samenstelling panel toets nieuwe opleiding 26 9.2 Programma lokatiebezoek 27 9.3 Overzicht van bestudeerde documenten 29



1 Inleiding en verantwoording

1.1 Beschrijving van de opleiding

1. Land: Nederland. 2. Profiel van de instelling die de opleiding verzorgt en de vestiging(en) waar de opleiding

wordt aangeboden: Leiden: Onderwijs en onderzoek zijn nauw met elkaar verweven Het onderzoek hoort

universiteitsbreed van goede of uitstekende kwaliteit te zijn.het streven is dat het onderzoek op alle vakgebieden zal behoren tot de top in Europa. Het onderwijs leidt studenten op tot zelfstandige, kritische en creatieve academici, die nieuwe problemen zelf te lijf gaan en die in alle sectoren van de samenleving verantwoordelijkheid kunnen dragen voor maatschappelijke ontwikkeling en vernieuwing.

Delft: De TU Delft wil een internationaal vooraanstaande technische universiteit zijn ,

waar breed inzetbare op de internationale arbeidsmarkt zeer gewilde bachelors en masters of science worden opgeleid.Waar de resultaten van technisch-wetenschappelijk onderzoek en ontwerp internationaal worden erkend als vernieuwend en grensverleggend, waar kennisoverdracht en technisch-wetenschappelijk onderzoek elkaar aanvullen.

3. De naam van de opleiding: Sustainable Molecular Science & Technology 4. In voorkomend geval de afstudeerrichtingen: 5. Niveau en oriëntatie: Bachelor wo. 6. De doelstelling en de eindtermen van de opleiding:

De opleiding SMST heeft tot doel het opleiden van bachelors of science met inzicht in het multidisciplinaire veld van de duurzame ontwikkeling, onderlegd en ervaren in het vormen van een duurzaamheidsvisie en met een diepgravende kennis van de moleculaire wetenschappen. Op deze wijze kan worden voldaan aan de vraag vanuit de maatschappij naar academisch geschoolde onderzoekers, ingenieurs en managers op het gebied van de duurzame ontwikkeling op moleculair niveau. Voor de opleiding zijn de volgende eindtermen geformuleerd:

Vakgebonden kennis en vaardigheden De bachelor of science in sustainable molecular science & technology: – heeft voldoende inzicht in de diverse specialisaties op het gebied van duurzame

wetenschap en technologie die voortbouwen op de bachelorfase om een verantwoorde keuze te maken voor een vervolgopleiding

– heeft een gedegen theorethische en praktische basiskennis van duurzame wetenschap en technologie en de hulpvakken natuurkunde, wiskunde , informatica, biologie, scheikunde, (bio)scheikundige technologie, economie en recht die toereikend



is om met succes een masteropleiding op het terrein van duurzame wetenschap en technologie te volgen

– heeft kennis gemaakt met wetenschappelijke onderzoeksvaardigheden en ontwerpmethoden op het gebied van duurzame wetenschap en technologie en heeft daarvan een proeve van bekwaamheid afgelegd

– is zich bewust van de mogelijkheden op de arbeidsmarkt na eventuele afsluiting van de studie met een bachelor diploma

– heeft kennis van de veiligheids- en milieuaspecten in laboratoria en daarbuiten – is zich bewust van de rol van duurzaamheid in de maatschappij en van het

internationale karakter hiervan. Algemene vaardigheden De bachelor of science in sustainable molecular science & technology: – heeft een zelfstandige, wetenschappelijk kritische werkwijze en houding – is in staat om mondeling en schriftelijk te rapporteren over wetenschappelijke

resultaten en toepassingen daarvan – kan informatie zoeken en verwerken – beheerst ict-vaardigheden die aansluiten bij de gekozen specialisatie – kan werken in teamverband

7. Het studiegebied of (delen van) de studiegebieden: 8. Nieuwe opleiding voor Nederland (ja/neen):

JA. In de aanvraag wordt de positie van de beoogde opleiding binnen het WO in Nederland als volgt geschetst. Op dit moment is er geen academische (beta) bacheloropleiding binnen Europa waarin duurzaamheid centraal staat. In het verleden zijn op het gebied van milieukunde en milieuwetenschappen goede initiatieven ontplooid om te komen tot een integratie van een breed spectrum van disciplines, maar de inbreng van betadisciplines was vaak van (te) beperkte omvang. In dit verband kunnen worden genoemd de opleidingen op het gebied van de milieu-natuurwetenschappen in Utrecht en milieu-maatschappijwetenschappen in Utrecht en Nijmegen. De Utrechtse bacheloropleiding milieu-natuurwetenschappen leidt studenten op voor een masters op het gebied van de (fysische) geografie of meer gamma georiënteerde opleidingen, terwijl de andere bacheloropleiding milieu-maatschappijwetenschappen aansluit aan sociaal-wetenschappelijke richtingen. Niet alleen de inhoud van de genoemde opleidingen is anders van aard - duurzaamheid wordt bekeken vanuit een planologisch, geografisch en/of sociaal wetenschappelijk gezichtspunt - maar ook de beoogde aansluitende masteropleidingen zijn niet de (traditionele) beta/technische opleidingen zoals scheikunde of (bio)scheikundige (proces)technologie. De bacheloropleiding SMST is in dit opzicht sterk verschillend van de genoemde opleidingen omdat is gekozen voor een aanpak vanuit bestaande betadisciplines op het gebied van moleculaire wetenschappen en procestechnologie. In het eerste jaar maakt de student kennis met traditionele basisvakken als wiskunde, natuurkunde en scheikunde. Daarbij wordt hij vanaf het begin geconfronteerd met praktische aspacten van duurzaamheid (een project over duurzame energie i.c. zonnecellen en brandstofcellen) en een college over duurzame ontwikkeling en kringlopen. De vraagstukken en probleemstellingen in het programma zijn zodanig gekozen dat er een sterke interactie is met andere vakgebieden zoals politiek, recht, economie, sociologie,



psychologie, milieukunde en ethiek. De integratie komt het beste tot zijn recht in onderwijswerkvormen waarin probleemgestuurd onderwijs, projectonderwijs en onderzoek centraal staan. Het panel acht deze plaatsbepaling realistisch en is op grond daarvan van oordeel dat hier sprake is van een voor Nederland nieuwe opleiding.

9. Nieuwe opleiding voor de instelling (ja/neen): ja 10. De studieomvang van de opleiding uitgedrukt in studiepunten:

180 ECTS 11. De graad waartoe de opleiding leidt, de kwaliteit van de graad en in voorkomend geval

de specificatie van de graad: BSc Sustainable Molecular Science & Technology

12. In voorkomend geval de titel die houders van de graag van deze opleiding kunnen

voeren: inleiding en verantwoording

1.2 Werkwijze: 1. Samenstelling commissie van deskundigen: Voor de beoordeling van de aanvraag Sustainable Molecular Science & Technology is door de NVAO i.o. een panel samengesteld met de volgende samenstelling: Voorzitter -Prof.dr.J.H.Koeman Emeritus hoogleraar Toxicologie Wageningen Universiteit Lid -Ir.R.Willems President-Directeur Shell Nederland BV Secretaris -Ir.H.M.J.A.Heller Voormalig opleidingsdirecteur HLO Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Procescoördinator -Drs.F.Mulder Beleidsmedewerker Nederlands -Vlaamse Accreditatie Organisatie i.o. Bij de samenstelling van het panel is rekening gehouden met het belang van de aanwezigheid van expertise op het gebied van hoger onderwijs, onderwijskunde en didactiek, de discipline, het werkveld en de praktijk en het uitvoeren van audits. 2. Gehanteerde werkwijze commissie: Het panel heeft op basis van het Toetsingskader Nieuwe Opleidingen Hoger Onderwijs,versie 14 februari 2003, de aanvraag getoetst en beoordeeld. Om te beginnen is



het informatiedossier bij de aanvraag door de panelleden individueel bestudeerd. Tijdens een bijeenkomst van het panel zijn de wederzijdse bevindingen besproken en aan elkaar getoetst. Op basis daarvan is een aantal vragen aan de indieners geformuleerd en is een eerste inventarisatie gemaakt van gesprekspunten ten behoeve van een gesprek op locatie met vertegenwoordigers van de instellingen en de opleiding. De antwoorden die tijdens de site visit werden gegeven zijn in dit rapport verwerkt. Het programma van de site visit is opgenomen als bijlage bij dit rapport onder de titel "Programma locatiebezoek". 3. Domeinspecifiek referentiekader: In het informatiedossier wordt uiteengezet op welke wijze de eindkwalificaties van de opleiding volgens de aanvragers aan domeinspecifieke eisen voldoen. Het daartoe als meetlat gehanteerde geheel van interne en externe referenties komt het panel als passend voor. Het panel heeft die meetlat zelf gehanteerd bij het beantwoorden van de vraag in hoeverre aan het criterium bij het betreffende facet wordt voldaan. 4. Vorm (plantoetsing, hoorzitting, site visit): Plantoetsing met site visit. 5. Gehanteerde beoordelingsprocedure: beoordeling per onderwerp



2 Doelstellingen opleiding

2.1 Domeinspecifieke eisen

De beoogde eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk).

De eindtermen van de opleiding zijn gebaseerd op de eindtermen van de bacheloropleidingen in de natuurwetenschappen zoals geformuleerd door de commissie Sminia1 en onderverdeeld in vakgebonden kennis en vaardigheden, algemene vaardigheden en specifieke leerdoelen duurzame ontwikkeling. Daarnaast wil de opleiding aansluiten bij de competenties zoals geformuleerd in het rapport van de Europese Commissie getiteld: "Tuning Educational Structures in Europe-Pilot Phase’.Dit rapport, mede vanuit de internationale beroepspraktijk opgesteld, omvat een overzicht van algemene en vakspecifieke competenties. De belangrijkste generieke competenties,zoals geformuleerd in het rapport zijn te herkennen in de eindtermen van deze opleiding. De domeinspecifieke competenties met betrekking tot duurzaamheid zijn vastgelegd in de specifieke leerdoelen Duurzame Ontwikkeling (bijlage 2 van de aanvraag). Conclusies en commentaar Het panel komt tot de conclusie dat de eindtermen van de opleiding voldoende aansluiten bij de eisen die door Europese vakgenoten en de beroepspraktijk in dit domein gesteld worden. Het panel beoordeelt dit facet met voldoende.

2.2 Bachelor

De beoogde eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor.

De in de aanvraag beschreven competenties die de student van de bacheloropleiding verkrijgt zijn niet de vereiste internationaal geaccepteerde beschrijvingen (Dublin Descriptoren) maar de nationaal (binnen de VSNU) gekozen beschrijvingen. Het panel heeft uit de aanvraag de Dublin Descriptoren zoals hierna weergegeven gedestilleerd en samengevat. Kennis en inzicht In het programma van de opleiding is een evenwicht gezocht tussen de twee doelen van de opleiding:de vorming van visie en diepgang op het deelgebied van de moleculaire wetenschappen en (proces) technologie. Binnen de verdiepende aspecten bouwt de student een gedegen basiskennis op die hem in staat stelt om in hetvakgebied te werken of zich verder te specialiseren in een vervolgopleiding. Daarmee sluit het programma in voldoende mate aan bij deze descriptor. Toepassen kennis en inzicht 1 Sminia et al, “Bachelorconvenant. Opleidingen in Natuurwetenschappen en Techniek”, VSNU 2001.



De opleiding stelt zich ten doel dat haar gediplomeerden vanuit een kwalitatief hoogstaand wetenschappelijk perspectief een bijdrage kunnen leveren aan duurzame ontwikkeling. Hiertoe maakt de student kennis met de moderne wetenschappelijke praktijk middels practica,probleemgestuurd onderwijs (PGO), projectonderwijs en stage. Daarmee sluit de opleiding in voldoende mate aan bij de descriptor. Oordeelsvorming Studenten leren om mee te kunnen denken met onderzoekers binnen andere deelgebieden en ontwikkelen een eigen logische denkstructuur en een kritische houding. De student leert ook om de eigen vooronderstellingen en conclusies tegen het licht te houden. Daarmee sluit deze eindkwalificatie in voldoende mate aan bij deze descriptor. Communicatie Het projecten probleemgestuurd onderwijs worden getoetst met een presentatie,artikel of wetenschappelijke poster. De training hiervoor vindt plaats in de groepsopdrachten en de stage. Deze eindkwalificatie sluit daarmee in voldoende mate aan bij de descriptor. Leervaardigheden Uit de programmagegevens en het rooster blijkt duidelijk dat de studenten in de loop van de opleiding in toenemende mate zelfstandig moeten werken aan studietaken van oplopende complexiteit. Daarnaast, zo meent het panel, bezit de opleiding de karakteristieken zoals aangeduid in deze descriptor. Conclusies en commentaar Het panel concludeert dat de Dublin descriptoren in voldoende mate herkenbaar zijn binnen de eindkwalificaties van de opleiding. Het panel beoordeelt dit facet als voldoende.

2.3 Oriëntatie WO

De beoogde eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de volgende beschrijvingen van een Bachelor in het WO: • de beoogde eindkwalificaties zijn ontleend aan eisen vanuit de wetenschappelijke discipline, de internationale wetenschapsbeoefening en voor daarvoor in aanmerking komende opleidingen de relevante praktijk in het toekomstige beroepenveld • een WO-bachelor heeft de kwalificaties voor toegang tot tenminste één verdere studie op WO-masterniveau en eventueel voor het betreden van de arbeidsmarkt.

Eerste criterium De beschrijving in de aanvraag levert de volgende informatie: De eindtermen voor Sustainable Molecular Science & Technology zijn gebaseerd op de eindtermen en competenties in de Natuurwetenschappen zoals geformuleerd in het rapport van de commissie Sminia en de Europese Commissie (Tuning report: Tuning Educational Studies in Europe, Line 2, Subject Specific Competences). Door te conformeren aan deze 'eindtermen' sluit de opleiding optimaal aan bij de geldende richtlijnen voor opleidingen in verwante (wetenschappelijke) vakgebieden. In de eindtermen is expliciet opgenomen dat de opleiding in ieder geval aansluit op de duurzame varianten van de masteropleidingen scheikunde en procestechnologie in Nederland.



De plannen voor de opleiding Sustainable Molecular Science & Technology zijn in een vroeg stadium voorgelegd aan vertegenwoordigers van het toekomstige beroepenveld zijnde een aantal grote industriele ondernemingen zoals Shell, AKZO, Philips en DSM en (wetenschappelijke) onderzoeksinstituten als TNO, ECN, NIDO, DCO, WRR en OU. Uit hun reactie blijkt een sterke interesse voor een dergelijke opleiding en een duidelijke behoefte aan afgestudeerden met een op duurzaamheid gericht profiel zoals vermeld in het businessplan. Tweede criterium De bacheloropleiding Sustainable Molecular Science & Technology kent, aldus de aanvraag, geen 'eigen' masteropleiding waarnaar de afgestudeerden bijna vanzelfsprekend doorstromen. Als direct aansluitende masteropleidingen in Nederland voor afgestudeerde Bachelors Sustainable Molecular Science & Technology worden op dit moment in ieder geval gezien - Scheikunde (Universiteit Leiden) - Chemical Engineering (Technische Universiteit Delft) - Biochemical Engineering (Technische Universiteit Delft) - Management of Technology (Technische Universiteit Delft) - Environmental Change Management (Erasmus Universiteit Rotterdam) - Sustainable Development (Universiteit Utrecht) - Energie en Milieuwetenschappen (Rijksuniversiteit Groningen) - Sustainable Energy Technology (Technische Universiteit Eindhoven) Ook de masteropleidingen die meer biologisch getint zijn zoals Natural Products and Biodiversity (Universiteit Leiden) en Natural Resource Management (Universiteit Utrecht) zijn voor studenten die het derde studiepad kiezen een goede optie omdat zij in de vrije keuzeruimte van bijna 60 ECTS biologievakken kunnen nemen. Uit gesprekken met bedrijven is gebleken dat een aantal bedrijven interesse heeft voor SMST-Bachelors.Bij de grote ondernemingen zijn het met name Shell en Unilever (die ook in het buitenland Bachelors aannemen) die het aannemen van SMST-Bachelors, alsmede SMST-Bachelors met een voortgezette masteropleiding zouden overwegen. Daarnaast zijn er een aantal non-profit organisaties zoals Nutsbedrijven, Milieu-instanties en sommige (locale) overheden die mogelijkheden zien. Het panel is van oordeel dat de bovengenoemde masteropleidingen als doorstroommasters kunnen gelden en dat aan het tweede criterium wordt voldaan. Tijdens de site visit is nog gesproken over de wensbaarheid van een 'eigen' masteropleiding SMST. Geconcludeerd werd dat dat in het huidige stadium nog te vroeg is temeer daar er al een ruime keuze is en een eigen masteropleiding opnieuw een flinke investering vergt. Verder wil men afwachten wat de Bachelors SMST kiezen en men vindt het ook wel positief dat op de Bachelors SMST een 'harde' masters volgt. Conclusies en commentaar Het panel is van oordeel dat de eindkwalificaties geacht kunnen worden in voldoende mate te zijn ontleend aan eisen vanuit de wetenschappelijke discipline(s), de internationale wetenschapsbeoefening en de relevante praktijk in het toekomstige beroepenveld. Tevens heeft het panel vastgesteld dat bovengenoemde masteropleidingen zonder meer als doorstroommaster kunnen worden aangemerkt. Op deze basis beoordeelt het panel de WO-oriëntatie van de beoogde opleiding als voldoende.



2.4 Samenvattend oordeel en motivering onderwerp 1: doelstellingen opleidingen

Het panel constateert dat alle facetten binnen het onderwerp 'Doelstellingen opleiding' als voldoende beoordeeld zijn. De eindkwalificaties sluiten goed aan bij eisen door vakgenoten en de beroepspraktijk, ze sluiten eveneens aan bij de kwalificaties van een Bachelor en ze kennen een WO-oriëntatie. Het onderwerp wordt tegen die achtergrond als voldoende beoordeeld.



3 Programma

3.1 Eisen WO

Het beoogde programma sluit aan bij de volgende criteria voor het programma van een WO -opleiding: • kennisontwikkeling door studenten vindt plaats in interactie tussen het onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek binnen relevante disciplines • het programma sluit aan bij ontwikkelingen in de relevante wetenschappelijke discipline(s) door aantoonbare verbanden met actuele wetenschappelijke theorieën • het programma waarborgt de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van wetenschappelijk onderzoek • bij daarvoor in aanmerking komende opleidingen heeft het programma aantoonbare verbanden met de actuele praktijk van de relevante beroepen

Eerste criterium Uit de aanvraag blijkt dat: De ontwikkeling van de kennis van studenten wordt gevoed door de uitwisseling tussen onderwijs en onderzoek. Dit geschiedt enerzijds door de communicatie met docenten die nauw betrokken zijn bij academisch onderzoek, anderzijds door het zelfstandig uitvoeren van opdrachten en eigen onderzoek. Deze aanpak van het onderwijs leidt tot een directe relatie tussen relevante disciplines, actuele ontwikkelingen en (technisch) wetenschappelijke onderzoeksmethoden. Tweede criterium De meeste docenten zijn nauw betrokken bij vooraanstaand wetenschappelijk onderzoek op het gebied van de moleculaire- en/of technische wetenschappen.Een aantal onderzoeksgroepen van Leiden en Delft behoort tot de internationale top bijvoorbeeld de onderzoeksgroep van Prof. dr. J.Schoonman. die de Koninklijke Shell prijs 2001 ontving. Verder is het zo dat het cursusmateriaal veel recente vakliteratuur omvat. Derde criterium De studenten worden vanaf het begin van de opleiding geconfronteerd met (eigen) praktisch onderzoek en literatuuronderzoek. In de gehele opleiding wordt een combinatie gemaakt tussen kennisverwerving en eigen onderzoek, waarbij speciaal aandacht wordt besteed aan het ontwikkelen van de onderzoeksvaardigheden van de student. Niet alleen tijdens de colleges worden de studenten geconfronteerd met recent wetenschappelijk onderzoek, ook in de intensieve onderwijsvormen vooral tijdens de stage wordt de student betrokken bij lopend onderzoek bijvoorbeeld van de groep van Prof. dr. J. Reedijk (Green Chemistry and Technology). Vierde criterium Zowel door de stage over een actueel praktijkprobleem als door het inzetten van gastdocenten uit het beroepenveld wordt bereikt dat het programma in verband gebracht wordt met de actuele praktijk van het beroepenveld zoals van het onderzoek naar de opslag van waterstof voor brandstofcellen. Daarenboven toetst de beroepenveldcommissie of de opleiding voldoet aan de (maatschappelijke) eisen die het werkveld stelt.



Conclusies en commentaar Het panel komt tot de conclusie dat de aanvraag voldoet aan de vier criteria bij dit facet. Het panel beoordeelt het facet als voldoende.

3.2 Relatie tussen doelstelling en programma

Het beoogde programma, het didactisch concept, de werkvormen en de wijze van toetsing weerspiegelen de te bereiken eindkwalificaties van de opleiding. De te bereiken eindkwalificaties zijn aantoonbaar vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het beoogde programma.

Uit de aanvraag blijkt dat het programma de studenten de mogelijkheid biedt om optimale aansluiting te bewerkstelligen bij een natuurwetenschappelijke of een meer beleidsmatige masteropleiding (met name die opleidingen die een focus op duurzaamheid hebben). Om dergelijk onderwijs op maat te kunnen aanbieden zijn binnen de opleiding drie studiepaden ontwikkeld die allen ontwikkeld zijn vanuit de vakspecifieke en algemene eindkwalificaties zoals neergelegd in bijlage 2 van de aanvraag. Het curriculum bevat een verplicht deel waarin alle studenten een basis krijgen in onderwerpen die als leerlijnen in het programma zijn opgenomen. Deze leerlijnen vormen een gedegen brede wetenschappelijke basis voor de student om een bewuste keuze te maken uit een van de 3(drie) studiepaden binnen de bacheloropleiding. De studiepaden 'Sustainable Technology' en 'Sustainable Molecular Science' sluiten optimaal aan op respectievelijk procestechnologische en moleculair wetenschappelijke masteropleidingen binnen de participerende universiteiten.Studenten die aansluiting zoeken op een andere masteropleiding kunnen kiezen voor het studiepad 'Sustainable Science & Technology'. In deze variant heeft de student een grotere keuzeruimte waarbinnen hij een studieprogramma kan voorstellen. De examencommissie beoordeelt het programma en bewaakt hierbij de samenhang van het gekozen studiepad,de academische diepgang en de kwaliteit en draagt zorg dat het voorgestelde programma voldoet aan de eisen zoals verwoord in de eindtermen van de opleiding. Wat het didactisch concept betreft is helder dat het onderwijs gericht is op het ontwikkelen van een toenemende zelfstandigheid in het uitvoeren van opdrachten/studietaken met toenemende complexiteit in de loop van de 3(drie) studiejaren. De onderwijsmethoden in de opleiding zijn aangepast aan het integrerende en interdisciplinaire karakter van het programma. Het traditionele systeem van hoorcolleges, werkcolleges en cursorische practica werd daarvoor niet adequaat geacht. Vierde criterium Zowel door de stage over een actueel praktijkprobleem als door het inzetten van gastdocenten uit het beroepenveld wordt bereikt dat het programma in verband gebracht wordt met de actuele praktijk van het beroepenveld zoals van het onderzoek naar de opslag van waterstof voor brandstofcellen. Daarenboven toetst de beroepenveldcommissie of de opleiding voldoet aan de (maatschappelijke) eisen die het werkveld stelt. Conclusies en commentaar Het panel komt tot de conclusie dat de aanvraag voldoet aan de vier criteria bij dit facet. Het panel beoordeelt het facet als voldoende.



3.3 Samenhang programma:

Het beoogde programma is inhoudelijk samenhangend.

De aanvraag levert met betrekking tot dit punt de volgende informatie: De opleiding bestaat uit vier clusters die inhoudelijk op elkaar zijn afgestemd. In de ontwikkeling van het programma is gezorgd voor een goede samenhang tussen en binnen de clusters middels het overleg in de curriculumcommissie waarin de verschillende clusters vertegenwoordigd zijn. Ook in de uitvoering zijn maatregelen genomen die de samenhang garanderen. Zo voeren docenten die vakken verzorgen binnen clusters overleg, waardoor vakken op elkaar worden afgestemd en vervolgvakken naadloos aansluiten op voorgaande vakken. De gebiedsafbakening van vakken is dusdanig dat zij samen het gehele te bestuderen spectrum dekken. Een maatregel voor het garanderen van de samenhang is dat een aantal colleges door verschillende docenten met verschillende achtergronden worden verzorgd (zie ook C3: inzet van personeel-C3.1: Eisen). Conclusies en commentaar Het panel constateert dat de inhoud (en de uitvoering) van de opleiding zodanig is ontworpen dat de samenhang binnen het programma gerealiseerd kan worden. Het panel beoordeelt dit facet als voldoende.

3.4 Studielast

Het beoogde programma is studeerbaar doordat factoren die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen.

Over het onderwerp studielast vermeldt de aanvraag: Het programma van de opleiding Sustainable Molecular Science & Technology is studeerbaar binnen de aangegeven studieduur van 3(drie) jaar. Om dit te waarborgen is de zwaarte van het programma waar mogelijk getoetst aan de zwaarte van vergelijkbare vakken bij verwante opleidingen. Daarnaast zijn de bij beide universiteiten gebruikelijke mogelijkheden voor het inhalen van examens overgenomen. De vrije opleidingsvariant is zo flexibel ingericht dat ook keuzevakken aan bijvoorbeeld andere universiteiten kunnen worden ingepast in het programma zonder de de studeerbaarheid te verminderen. Door middel van respons van studenten en docenten in de vorm van schriftelijke enquêtes en in de collegeresponsiecommissies en de opleidingscommissie, wordt feedback verzameld over de studeerbaarheid van specifieke vakken en van het programma als geheel. Op grond van deze rapportage worden waar nodig aanpassingen in het programma aangebracht. Tijdens de site visit verklaarden studenten dat het programma goed studeerbaar is, dat de onderdelen goed ingeroosterd zijn en dat ze adequaat verdeeld zijn over Leiden en Delft ( en dat de studie ook hun volle aandacht vraagt). Conclusies en commentaar Zowel uit de aanvraag als uit de toelichting van de studenten tijdens de site visit blijkt dat de opleiding voldoet aan de studaarbaarheidseis. Het panel beoordeelt dit facet als voldoende.



3.5 Instroom

WO-bachelor: VWO, HBO-propedeuse, HBO of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek.

De aanvraag geeft hieromtrent de volgende informatie: Het programma is afgestemd op een instroom van VWO-scholieren met een Natuur & Gezondheid of Natuur & Techniek profiel. Daarnaast is het programma natuurlijk toegankelijk voor studenten die een voor de opleiding relevante HBO-opleiding hebben voltooid en voor studenten met een HBO-propedeuse in een verwant vakgebied(moleculaire wetenschappen, chemische technologie en andere technische opleidingen). Voor andere HBO-richtingen wordt toelating bepaald door de toelatingscommissie in overleg met de opleidingsdirecteur en de studieadviseur. Hierbij is voornamelijk van belang of de student de 'wiskundige abstractie' van de opleiding zal kunnen hanteren. Binnen het programma wordt rekening gehouden met verschillen in voorkennis vanuit het VWO tussen de studenten onderling door in de basisvakken bekend veronderstelde VWO-stof kort te herhalen. In de keuze van werkvormen voor groepswerk, zelfstandige opdrachten en projecten wordt rekening gehouden met in het studiehuis aangeleerde vaardigheden. Om studenten al voor de start van hun studie bekend te maken met de principes en praktijk van duurzaamheid is, met subsidie van de Gratema stichting van de Universiteit Leiden, een laboratorium ingericht waar schoolklassen en andere groepen praktisch werk aan o.a. zonnecellen en brandstofcellen kunnen doen. Daarnaast wordt voor individuele scholieren 'proefstuderen' aangeboden middels een programma waarbij de scholier kennis maakt met universitaire kennisverwerving en praktijk op het gebied van duurzaamheid en moleculaire wetenschappen. Conclusies en commentaar Het panel concludeert dat de aanvraag aan de criteria voldoet. Het panel beoordeelt dit facet als voldoende.

3.6 Duur

De opleiding voldoet aan formele eisen m.b.t. de omvang van het curriculum: WO-bachelor: in de regel 180 studiepunten.

Het panel heeft vastgesteld dat de opleiding voldoet aan de formele eis van een studieduur van 180 ECTS. Dit blijkt uit de tekst van het infomatiedossier bij de aanvraag , uit de studiegids, uit de Onderwijs- en examenregeling bacheloropleidingen (artikel 2.1) en uit het rooster. Conclusies en commentaar Het panel beoordeelt dit facet als voldoende.

3.7 Samenvattend oordeel en motivering onderwerp 2: Programma

Het panel constateert dat alle 6 (zes) facetten bij dit onderwerp met een voldoende beoordeeld zijn. Derhalve beoordeelt het panel ook het onderwerp als geheel als voldoende.



4 Inzet personeel

4.1 Eisen WO

Het onderwijs zal voor een belangrijk deel worden verzorgd door onderzoekers die een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het vakgebied.

Het karakter van de opleiding Sustainable Molecular Science & Technology waarin vanaf het eerste jaar diepgang in de betawetenschappen wordt geïntegreerd met een brede kennis van vakgebieden die van belang zijn voor het overzien van de duurzaamheid, is weerspiegeld in de inzet van docenten die specialisten zijn op uiteenlopende vakgebieden. Het feit dat de opleiding gezamenlijk door de Universiteit Leiden en de Technische Universiteit Delft wordt aangeboden, biedt volop de mogelijkheid om een diversiteit aan vakdocenten in te zetten. Niet alleen de faculteiten Wiskunde en Natuurwetenschappen (Leiden) en Technische Natuurwetenschappen (Delft) leveren hiervoor docenten, maar ook de faculteiten Techniek, Bestuur en Management(Delft), Sociale Wetenschappen (Leiden) en het Centrum voor Milieukunde (Leiden) dragen bij aan het onderwijs en het docentenkorps. Bij facet 12,kwaliteit personeel, wordt hier nog nader op ingegaan. Tijdens de site visit is gesproken met docenten die het profiel van de nieuwe opleiding hebben bepaald en die ook als onderzoekers een belangrijke bijdrage leveren aan het vakgebied. Conclusies en commentaar Het panel heeft vastgesteld dat het onderwijs voor een belangrijk deel verzorgd wordt door onderzoekers die een belangrijke bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het vakgebied. Het panel komt tot een positief oordeel op dit facet.

4.2 Kwantiteit personeel

Er wordt voldoende capaciteit vrijgemaakt om de nieuwe opleiding te kunnen starten. Er wordt voldoende capaciteit vrijgemaakt om de nieuwe opleiding te kunnen continueren.

Starten Er wordt rekening mee gehouden dat na een aantal opbouwjaren de instroom zich zal stabiliseren op 66 eerstejaars. Voor de start van de opleiding is er voorbereidingscapaciteit (voorlichting etc.) vrijgemaakt en voor elk studiejaar eenmalig 5,4 fte ontwikkeltijd. Zowel College van Bestuur als faculteit hebben zich gecommitteerd aan het vrijmaken van deze capaciteit en bij het invullen van het docentenkorps is met deze capaciteitsbehoefte rekening gehouden. Ook is binnen de begroting van de opleiding ruimte gecreëerd om in de opstartfase van een collegereeks een externe specialist als adviseur of interim-docent aan te stellen.In dat laatste geval is ook een personeelslid vrijgesteld om in latere jaren het vak over te nemen. Continueren Uitgaande van een instroom van 66 studenten in het eerste jaar is 3,7 fte (1fte per 17,8 studenten) beschikbaar voor de uitvoering van de propedeutische fase en 6,5 fte (1 fte per 13,5 studenten) voor het tweede en derde jaar samen.Bij het opzetten van deze opleiding is rekening gehouden met de volgende capaciteitsbehoefte voor onderwijzend personeel:



onderwijsvorm groepsgrootte docenturen contacturen per contactuur per studiepunt hoorcollege max 100 3 8 intensief onderwijs 10 1,5 8 practicum 8 1,5 20 afstuderen/stage 1 1 1,33 Conclusies en commentaar Het panel concludeert dat voldoende personeel beschikbaar is voor de opstartfase en het continueren van de uitvoering van het programma. Het panel beoordeelt dit facet als voldoende.

4.3 Kwaliteit personeel

Het in te zetten personeel is gekwalificeerd voor een inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma.

Uit de aanvraag blijkt dat enkele docenten kunnen worden aangemerkt als voortrekkers van het programma. Zij verzorgen kernvakken en zijn nauw betrokken bij het totstandkomen van het curriculum. Dat de kerndocenten toonaangevend zijn op hun vakgebied blijkt o.a. uit de prijzen en subsidies die aan het onderzoek op het gebied van duurzaamheid zijn toegekend zoals weergegeven in bijlage 6 van de aanvraag. Voor de op chemie gerichte vakken in het curriculum zijn vrijwel alle docenten afkomstig uit onderzoeksgroepen die gemiddeld ruim boven de 4 (vier) scoorden in de onderzoeksvisitatie van oktober 2002. Een aantal kerndocenten leidt een onderzoeksgroep die in deze visitatie met de maximale score werd beoordeeld. Binnen de begroting van de opleiding is ruimte om docenten van disciplinair verdiepende vakken bij te scholen. Indien nodig is er ook een budget voor bijscholing op didactisch gebied. Verder bleek tijdens de site visit dat de docenten erg goed gemotiveerd zijn om deze nieuwe opleiding tot een succes te maken,zij hebben allemaal het onderwerp duurzaamheid een plek gegeven in hun vak en zijn daardoor zeer betrokken bij de opleiding. Wetenschappers van internationaal aanzien zijn nauw betrokken bij de opleiding. Conclusies en commentaar Uit de geleverde informatie uit de aanvraag en bij de site visit blijkt duidelijk dat het docententeam kwalitatief van niveau is. Het panel beoordeelt dit facet als voldoende.

4.4 Samenvattend oordeel en motivering onderwerp 3: Personeel

Het panel stelt vast dat alle facetten binnen dit onderwerp met een voldoende beoordeeld zijn. Het onderwerp personeel wordt derhalve positief beoordeeld.



5 Voorzieningen

5.1 Materiële voorzieningen

De beoogde huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren.

Studenten Sustainable Molecular Science & Technology hebben, aldus de aanvraag, beschikking over een breed scala van faciliteiten, zowel voor groepswerk als voor zelfstudie. Daarnaast kunnen studenten gebruik maken van algemene sportvoorzieningen en culturele en/of andere programma's van de beide universiteiten. Wat betreft de studiefaciliteiten gaat het om: - Bibliotheken, de studenten kunnen gebruik maken van de centrale bibliotheken in Delft en Leiden en van de diverse facultaire bibliotheken in beide steden. Om optimaal gebruik te kunnen maken van de bibliotheken is een introductie bij enkele bibliotheken in het programma opgenomen. - Practicumfaciliteiten, voor het beoefenen van practica beschikt de opleiding over verschillende (bestaande) practicumruimtes. Deze zijn ingericht voor practica in de duurzame technologie, groene synthese of biochemie. Ook hebben studenten toegang tot alle analyseapparatuur die nodig is om resultaten van het praktische werk te kunnen beoordelen. Voor de eindstage zijn stageplaatsen beschikbaar in de onderzoeksgroepen binnen de betrokken faculteiten. Zij beschikken over uitgebreide laboratoria ingericht voor het verrichten van (gespecialiseerd)onderzoek dat binnen de betreffende groep beoefend wordt. - Computerfaciliteiten, zowel in Leiden als in Delft hebben de studenten toegang tot computerfaciliteiten. Deze faciliteiten zijn met de start met de experimentele fase van Sustainable Molecular Science & Technology alvast uitgebreid en daarmee ruim voldoende voor het verwachte studentenaantal. - E-learning omgeving, studenten kunnen zowel op de universiteit als thuis toegang krijgen tot BlackBoard, de E-learning omgeving waarvan ook deze opleiding gebruik maakt. Via BlackBoard verstrekt de opleiding informatie over vakken, roosters en tentamens. Alle studenten hebben een e-mail account van de universiteit. Tijdens de site visit te Delft werd ook een practicum bezocht waarin verschillende facetten van duurzaamheid aan de orde kwamen. Conclusies en commentaar Het panel komt tot de conclusie dat de materiele voorzieningen waarover de opleiding kan beschikken zijn toegesneden op de uitvoering van het onderwijsprogramma. Het panel beoordeelt dit facet als voldoende.

5.2 Studiebegeleiding

Er is voorzien in personele capaciteit voor studiebegeleiding en informatievoorziening aan studenten die adequaat zijn met het oog op de studievoortgang.

In de aanvraag wordt vermeld dat studenten worden begeleid tijdens en in aanloop naar de opleiding. Hiertoe is personele capaciteit vrijgemaakt voor resp. om te zorgen voor: Voorlichting. Door een gerichte voorlichting aan scholieren en andere aspirant-studenten worden de verwachtingen van de beginnende student afgestemd op de realiteit van de



opleiding. Zo wordt onder andere nadruk gelegd op de mate van wiskundige abstractie in de opleiding en de eis om een eigen visie te ontwikkelen. Voorlichting maakt deel uit van taakomschrijving van de medewerkers van het bureau van de opleiding en is de specifieke taak van een studentassistent. De studieadviseur helpt studenten die hem met problemen benaderen en signaleert pro-actief problemen bij studenten zoals een tragere studievoortgang dan verwacht. Alle studenten worden door de studieadviseur in het eerste jaar opgeroepen voor een gesprek waarin de voortgang wordt besproken. In het eerste jaar worden studenten begeleid door studentmentoren en docentmentoren. Dit gebeurt in groepen. De studentmentor dient als vraagbaak en kan helpen bij het opzetten en indelen van de studieactiviteiten. Docentmentoren geven vakinhoudelijke hulp aan studenten. Docentmentoren en studentmentoren werken samen in de begeleiding van de groepen. De studenten gaven bij de site visit aan dat zij van mening zijn dat ze bij hun studie voldoende begeleid worden. De informatievoorziening voor de studenten gebeurt grotendeels via de digitale leeromgeving 'BlackBoard'. Hierop worden de studenten geïnformeerd over vakken, zaken rond de organisatie van de opleiding, examen- en herexamenmogelijkheden etc. Ook wordt via dit systeem lesmateriaal aangeboden. BlackBoard is zowel op de faculteit als thuis voor de student bereikbaar. Conclusies en commentaar Op basis van de hierboven weergegeven informatie beoordeelt het panel dit facet positief.

5.3 Samenvattend oordeel en motivering onderwerp 4: Voorzieningen

Het panel constateert dat alle facetten binnen het onderwerp voorzieningen met een voldoende beoordeeld zijn. Het onderwerp wordt tegen die achtergrond positief beoordeeld.



6 Interne kwaliteitszorg

6.1 Systematische aanpak

Er is voorzien in een systeem van interne kwaliteitszorg, waarbij mede aan de hand van toetsbare streefdoelen en periodieke evaluaties verbetermaatregelen worden getroffen.

De aanvraag geeft een helder beeld van het instellingsbrede systeem van interne kwaliteitsbewaking zoals blijkt uit de volgende tekst van de aanvraag: De kwaliteitszorg van de opleiding is vastgelegd in de jaarlijkse cyclus. De jaarcyclus betreft commissierapporten, enquêteresultaten, docentenoverleg, functioneringsgesprekken en een jaarlijks onderwijsrapport. Drie jaar na de laatste visitatie door een door de NVAO erkende Visiterende en Beoordelende Instantie (VBI) vindt een interne beoordeling plaats (midterm review). Weer drie jaar later wordt de opleiding opnieuw gevisiteerd o.a. op basis van een zelfevaluatie. De aanbevelingen tengevolge van de interne beoordeling en van de visitatie worden elk vertaald in een Plan van Aanpak waarin maatregelen ter verbeterimg van de opleiding worden beschreven. Het effect van deze maatregelen wordt beoordeeld binnen de kwaliteitscyclus. Naast de visitaties van het onderwijs worden ook de relevante onderzoeksbeoordelingen meegenomen in de kwaliteitszorgcyclus. Aangezien de koppeling van onderzoek en onderwijs een van de peilers is van deze opleiding zal met veel aandacht gekeken worden naar nieuwe ontwikkelingen in het vakgebied. Wanneer mogelijk en gewenst zullen deze worden ingebouwd in het onderwijsprogramma. Ervaringen van studenten die de SMST-variant volgen hebben in het overleg met de betrokken docenten geleid tot enkele aanpassingen in het programma van het eerste jaar zoals de aansluiting van de opeenvolgende vakken. In het programma van 2003-2004 is een vak proceskunde in het eerste semester gezet omdat dit goed aansluit bij het bijbehorende practicum.In het overleg bij de site visit kwam naar voren dat de interne kwaliteitszorg werkelijk cyclisch wordt uitgevoerd en dat er voldoende zelfkritiek en bereidheid aanwezig is om het programma zonodig op onderdelen aan te passen. Conclusies en commentaar De beschikbare informatie en het overleg bij de site visit maakt duidelijk dat er in een structureel systeem voorzien is en dat dit adequaat zal worden toegepast. Het panel beoordeelt dit facet als voldoende.

6.2 Betrokkenheid

Bij de interne kwaliteitszorg zullen medewerkers, studenten, alumni en het afnemend beroepenveld van de opleiding actief worden betrokken.

Uit de aanvraag blijkt dat de betrokkenheid van alle participanten als volgt georganiseerd is en gerealiseerd wordt: - collegeresponscommissies vertegenwoordigen de totale studentenpopulatie en geven de organisatie gedurende het jaar feedback over de kwaliteit van studieonderdelen, organisatie, werkvormen, toetsing, docenten, assistentie, samenhang van het programma en zo meer. - SENSOR enquêtes, studenten worden gedurende het jaar schriftelijk bevraagd over alle door hen gevolgde studieonderdelen - Universitaire enquête, dit is een algemene enquête onder een deel van de studenten over



de inhoud en organisatie van het onderwijs en over de kwaliteit van de studieomgeving - Docentenoverleg vindt tweemaal per jaar plaats over de kwaliteit van het programma - Beroepenveld, de opleiding stelt een beroepenveldcommissie samen op basis van persoonlijke netwerken van docenten. Deze commissie toetst of de opleiding voldoet aan de (maatschappelijke ) eisen die het werkveld stelt. - Alumni zullen te zijner tijd benaderd worden om feedback te geven op de opleiding Conclusies en commentaar Het panel concludeert dat docenten, studenten, alumni en het afnemend beroepenveld betrokken (zullen) zijn bij de interne kwaliteitszorg. Het panel beoordeelt dit facet als voldoende.

6.3 Samenvattend oordeel en motivering onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg

Het panel constateert dat alle facetten binnen het onderwerp interne kwaliteitszorg met een voldoende beoordeeld zijn. Het onderwerp wordt derhalve positief beoordeeld.



7 Continuïteit

7.1 Afstudeergarantie

De instelling geeft aan studenten de garantie dat het programma volledig kan worden doorlopen.

Met betrekking tot dit facet vermeldt de aanvraag: De Colleges van Bestuur van de Universiteit Leiden en de Technische Universiteit Delft staan er gezamenlijk voor in dat alle studenten die zich in enig studiejaar inschrijven voor de gezamenlijk te verzorgen opleiding het programma volledig zullen kunnen doorlopen. Rekening houdend met de aanloopfase waarin de opleiding haar plaats in de hoger onderwijsmarkt zal moeten krijgen houdt die garantie in dat de opleiding naar verwachting voor een periode van tenminste 6(zes) jaren open zal staan voor inschrijving en het onderwijs zal worden verzorgd voor een periode van minimaal 10(tien) jaar. Voor die periode voorzien de begrotingen van de Universiteit Leiden en de Technische Universiteit Delft in de voor de bekostiging noodzakelijke middelen. Conclusies en commentaar Het panel constateert dat de beide universiteiten gezamenlijk studenten garanderen dat zij het gehele programma kunnen doorlopen. Het panel beoordeelt dit facet als voldoende.

7.2 Investeringen

De voorziene investeringen zijn toereikend om de opleiding (inclusief voorzieningen) tot stand te brengen.

Uit de aanvraag blijkt dat er voor huisvesting en apparatuur gebruik gemaakt kan worden van bestaande voorzieningen. Voor de nieuwe opleiding Sustainable Molecular Science & Technology dienen nieuwe onderwijseenheden ontwikkeld te worden en hiervoor is per studiejaar 5,4 fte beschikbaar aan ontwikkelcapaciteit. Het gaat hierbij om een bedrag van ruim €2 miljoen in totaal. Ook is er voldoende capaciteit beschikbaar voor het werven en voorlichten van studenten en het coördineren van deze opleiding door de opleidingsdirecteur en zijn staf. Conclusie en commentaar Het panel stelt vast dat de instellingen voldoende middelen beschikbaar stellen voor het tot stand brengen van deze nieuwe opleiding. Het panel beoordeelt dit facet als voldoende.

7.3 Financiële voorzieningen

De financiële voorzieningen voor de gecalculeerde negatieve resultaten zijn voldoende voor dekking van de aanloopverliezen.

Op dit punt levert de aanvraag onvoldoende informatie om tot een beoordeling te komen. Het panel heeft dan ook een aantal schriftelijke vragen gesteld die door de instellingen ook schriftelijk beantwoord zijn. Uit het schriftelijke antwoord blijkt dat door beide universiteiten maatregelen genomen zijn om de aanloopverliezen en mogelijke tekorten vanwege



(eventueel tijdelijk) tegenvallende instroom van studenten op te kunnen vangen. Conclusies en commentaar Het panel stelt vast dat de instellingen financiële voorzieningen hebben getroffen voor dekking van aanloopverliezen en mogelijk andere (beperkte) tekorten en taxeert die als toereikend. Het panel beoordeelt dit facet als voldoende.

7.4 Samenvattend oordeel en motivering onderwerp 6: Continuïteit

Het panel stelt vast dat alle facetten binnen het onderwerp continuïteit met een voldoende beoordeeld zijn. Het onderwerp wordt dientengevolge positief beoordeeld.



8 Integrale weging

8.1 Samenvatting: oordelen per onderwerp en facet

Onderwerp facet beoordeling

1. Doelstellingen 1. domeinspecifieke eisen positief

2. bachelor positief

3. oriëntatie wo positief

Beoordeling onderwerp positief

2. Programma 4. eisen wo positief

5. relatie doelstellingen - programma positief

6. samenhang programma positief

7. studielast positief

8. instroom positief

9. duur positief


3. Inzet personeel 10. eisen wo positief

11. kwantiteit positief

12. kwaliteit positief


4. Voorzieningen 13. materiele voorzieningen positief

14. studiebegeleiding positief


5. Interne kwaliteitszorg

15. systematische aanpak positief

16. betrokkenheid positief


6. Continuïteit 17. afstudeergarantie positief

18. investeringen positief

19. financiële voorzieningen positief




8.2 Eindafweging

Op basis van de teksten van de aanvraag, de toelichtingen bij de gesprekken tijdens de site visit en het schriftelijk antwoord op de door het panel gestelde vragen is het panel tot de conclusie gekomen dat de 6 (zes) onderwerpen te weten: doelstellingen opleiding, programma, inzet van personeel, voorzieningen, interne kwaliteitszorg en continuïteit plus de bijbehorende 19 (negentien) facetten alle als voldoende beoordeeld zijn. Dit is per facet toegelicht.

8.3 Advies

Derhalve adviseert het panel het bestuur van de NVAO i.o. om een positief toetsingsbesluit te nemen. Dit is zondermeer een veelbelovende opleiding.



9 Bijlagen

9.1 Samenstelling panel toets nieuwe opleiding incl. beknopte CV’s

Voorzitter - prof. dr. J. H. Koeman

emeritus hoogleraar Toxicologie Wageningen Universiteit

Lid - ir. R. Willems

president-directeur Shell Nederland BV

Secretaris - ir. H.M.J.A. Heller

oud-opleidingsdirecteur Hoger Laboratorium Onderwijs Hogeschool Arnhem Nijmegen

Procescoördinator - drs. F. Mulder

beleidsmedewerker Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie i.o.

Verklaringen van onafhankelijkheid van de panelleden zijn in het bezit van de NVAO i.o.



9.2 Programma locatiebezoek

Programma bezoek NVAO i.o. aan de bacheloropleiding Sustainable Molecular Science & Technology op dinsdag 5 oktober 2004

Commisieleden NVAO i.o.

o Prof. dr. J.H. Koeman (voorzitter): Emeritus hoogleraar toxicologie Wageningen Universiteit

o Ir. R. Willems (lid): President-directeur Shell Nederland o Ir. H.M.J.A. Heller (secretaris) : oud-opleidingsdirecteur Hoger

Laboratorium Onderwijs Hogeschool Arnhem Nijmegen

o Drs. F. Mulder (procescoördinator): beleidsmedewerker NVAO i.o. Leiden 12. 00 – 13.00 Gesprek met management, leidende wetenschappers en docenten inclusief lunch o Prof.dr. F. Saris (decaan faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen en docent

Duurzame Energie en Energieconversies) o Prof.dr. J. Reedijk (leidende wetenschapper) o Dr. P.J. Hamersma (opleidingsdirecteur) o Dr. L.B.F. Juurlink (docent PGO en studiecoördinator) o Dr. S. Lemkovitz (leidende wetenschapper en docent) o Dr. F. Birrer (docent Ethiek, Maatschappij & Duurzaamheid) o Dr. M. de Geus (docent Politiek en Duurzaamheid)

13.00 – 13.30 Gesprek met studenten Studenten begonnen in 2002; tussen haakje de gekozen hoofdrichting o Lennard Mooij (Sustainable Technology), o Ruben Lindenburg (Sustainable Molecular Science), o Thomas Eisenmayer (Sustainable Science & Technology) Studenten begonnen in 2003; tussen haakje de gekozen hoofdrichting o Fabienne Goossens (Sustainable Technology), o Michiel Spaans (Sustainable Science & Technology), o Socrates Schouten (Sustainable Science & Technology). 13.30 – 14.30 Reis naar Delft (De heren Hamersma en Juurlink reizen mee naar Delft)



Delft 14.30 – 15.30 Gesprek met management, leidende wetenschappers en docenten o Prof.ir. K.Ch.A.M. Luyben (decaan faculteit Technische Natuurwetenschappen) o Prof.dr. J. Schoonman (leidende wetenschapper en docent) o Prof.dr. J.A. Moulijn (leidende wetenschapper en docent) o Dr. P.J. Hamersma (opleidingsdirecteur) o Ir. A. Schaap (studieadviseur) o Dr. R. Naastepad (docent Duurzame Economische Ontwikkeling) 15.30 –15.45 Bezoek aan practicumopstelling 15.45 – 17.00 Opmaken van Conclusies (besloten)



9.3 Overzicht van bestudeerde documenten

a. Informatiedossier bij de aanvraag b. Aanvullende informatie m.b.t. financiën

sustainable molecular science & technology tud-ul wo-ba...tno wo bachelor sustainable molecular...

Documents