Tao Te Ching

Autor Lao Tzu translated by John C H WuTsup3umaczenie Michasup3 LipaISBN 978-83-246-1957-3Tytusup3 oryginasup3u Tao Teh ChingFormat 122x194 stron 180Oprawa twarda

W poszukiwaniu roacutewnowagi

bull Tao jest bezdennym naczyniembull Uiquestywane przez JaŸntilde nie jest napesup3nione œwiatembull Nie moiqueste byaelig ciecircte wisup1zane zaciemniane czy uciszanebull Jego gsup3ecircbie ssup1 ukryte wszechobecne i wiecznehellip

Tao Te Ching

Wiara tym siecirc roacuteiquestni od wiedzy iqueste moiquestna przestaaelig wierzyaelig ale nie moiquestna przestaaelig wiedzieaelig

msup1droœaelig taoistyczna

Oto trzymasz w dsup3oniach kanon taoizmu Pierwszsup1 oœwieconsup1 ksiecircgecirc pochodzsup1csup1 z tajemniczego Pantildestwa Œrodka Interpretacjecirc legendarnego pergaminu Starego Mistrza Lao Tse Dziesup3o ktoacuteremu poczsup1tek dasup3a symboliczna rozpoznawalna na casup3ym œwiecie figura Tai Gi mdash dwoacutejnia zasad yin-yang

Jeiquesteli robisz coœ dla siebie to nie roacuteb tego kosztem innych jeiquesteli robisz coœ dla innych to nie roacuteb tego kosztem siebie

msup1droœaelig taoistyczna

Stworzona ponad dwa tysisup1ce lat temu Tao Te Ching jest klasycznym dziesup3em literaturyfilozoficznej Wedsup3ug jej msup1droœci iquestadna Twoja cecha nie roacuteiquestni siecirc od cech doskonasup3ego wsup3adcy genialnego myœliciela czy wielkodusznego filantropa Osiemdziesisup1t jeden rozdziasup3oacutew z dobrymi przemyœlanymi choaelig czasem przewrotnymi radami pomoiqueste Ci odnaleŸaelig siebie nawet w dzisiejszym chaotycznym œwiecie Wysisup1dŸ na chwilecirc z samochodu czy metra zatrzymaj siecirc w biegu i wkrocz na drogecirc tao mdash drogecirc pesup3nsup1 harmonii emanujsup1csup1 sisup3sup1 i spokojem IdŸ nisup1 studiuj ssup3owa ksiecircgi Poczuj jak odzyskujesz roacutewnowagecirc doskonalisz umiejecirctnoœci przywoacutedcze i biznesowe stajsup1c siecirc przy tym osobsup1 skromnsup1 spontanicznsup1 i wspaniasup3omyœlnsup1

Powroacuteciaelig do korzeni to odnaleŸaelig spokoacutejTao Te Ching

Wreszcie mdash naucz siecirc odrzucaaelig to czego siecirc nauczysup3eœhellip msup1droœaelig taoistyczna

Spis treci

Przedmowa do wydania amerykaskiego 9

Komentarz redaktora wydania amerykaskiego 13

Ksiga tao i te 15

Ksiga tao i te

16

17

1ona moacutewi o tao lecz nie o wiecznym tao

Mona nadawa imiona lecz nie wieczne imi

Pocztkiem nieba i ziemi jest bezimienne

Matk wszystkich rzeczy jest nazywalne

Jest wiecznie ukryte wic powinnimy szuka jegowewntrznej istoty

Jest zawsze widoczne wic powinnimy szuka jegozewntrznych aspektoacutew

Obydwa wypywaj z tego samego roacuteda cho inaczej sinazywaj

Obydwa s te zwane tajemnicami

Tajemnica tajemnic to wrota wszelkiej duchowoci

M

18

19

2rzydot jest gdy cay wiat rozpoznaje pikno jakopikno

Zem jest gdy cay wiat rozpoznaje dobro jako dobro

W istocie ukryte i widoczne daj pocztek sobie nawzajem

Trudne i atwe uzupeniaj si nawzajem

Dugie i kroacutetkie prezentuj si nawzajem

Wysokie i niskie s miar dla siebie nawzajem

Gos i dwik harmonizuj ze sob nawzajem

Ty i przoacuted podaj za sob nawzajem

Dlatego Mdrzec kieruje swoimi sprawami bez rozgosu

Naucza nie przemawiajc

Nie wyrzeka si siebie dla licznych rzeczy

Powouje je do ycia lecz nie roci sobie do nich praw

Wykonuje swoj prac lecz nie przywizuje do niej wielkiejwagi

Spenia sw powinno lecz nie szuka uznania

I wanie dlatego e nie szuka uznania

Nikt nie moe mu odebra tego co osign

B

20

21

3ie wywyszajc utalentowanych odwodzisz ludziod rywalizacji i walki

Nie cenic rzadkich doacutebr odwodzisz ludzi od rozbojoacutewi kradziey

Nie pokazujc tego co jest podane pozostawiasz serca ludziw spokoju

Dlatego Mdrzec zaczyna rzdzenie od

oproacutenienia serc z pragnie

napenienia odkoacutew jedzeniem

osabienia ambicji

wzmocnienia koci

W ten sposoacuteb sprawia e ludzie pozostaj bez wiedzyi pragnie oraz powstrzymuje wiedzcych od dziaania

Praktykuj spokoacutej a wszystko bdzie dobrze

N

22

23

4ao jest jak puste naczynie

Ktoacuterego nie mona napeni uywajc

Niezgbione wydaje si pocztkiem wszystkich rzeczy

Stpia ostre krawdzie

Rozwizuje wszystkie wzy

Harmonizuje wszystkie wiata

Spaja wiat w jedno

Ukryte w gbinie

Wydaje si istnie wiecznie

Nie wiem czyim jest dzieckiem

Wydaje si wspoacutelnym przodkiem wszystkich ojcem rzeczy

T

24

25

5iebo i ziemia nie s litociwe

traktuj wszystko jak somiane psy

Mdrzec nie jest litociwy

Traktuje wszystkich jak somiane psy

Przestrze pomidzy niebem a ziemi

Podobna jest do miecha

Pusta a jednak niewyczerpana

Im wicej pracuje tym wicej si z niej wydostaje

adne sowa nie mog tego wyrazi

Lepiej poszukaj tego w sobie

N

26

27

6uch doliny nigdy nie umiera

Jest zwany tajemn kobiecoci

Brama tajemnej kobiecoci

Jest zwana podstaw nieba i ziemi

Trway jak babie lato istnieje przelotnie

Lecz kiedy z niego czerpiesz nie wyczerpuje si

D

28

29

7iebiosa i ziemia maj dugi ywot

Jaki jest sekret ich trwaoci

Czy nie dlatego e nie yj dla siebie

Mog istnie tak dugo

Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu

Cho stoi w pierwszym rzdzie

Nie dba o siebie

Lecz mimo to jest bezpieczny

Czy nie dlatego e jest bezinteresowny

Moe odnale spenienie

N

30

31

8ajwysze dobro jest jak woda

Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim

Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi

To znaczy e jest bliska tao

Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi

Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie

Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy

Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew

Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek

Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie

Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment

Kto nie walczy z innymi

Nie bdzie odczuwa winy

N

32

33

9amiast napenia bez ustanku

Lepiej powstrzyma si zawczasu

Nie przestawaj ostrzy miecza

A ostrze szybko si stpi

Napenij dom zotem i nefrytem

A nie uchronisz go przed zodziejami

Przywizuj wag do bogactw i godnoci

A zbierzesz niwo klsk

Oto droga niebios

Po dokonaniu dziea wycofaj si

Z

34

35

10zy pielgnujc ycie i ducha

Umiesz zachowa ich idealn harmoni

Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno

Osigasz stan nowo narodzonego dziecka

Czy oczyszczajc swoacutej umys

Potrafisz usun wszystkie nieczystoci

Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem

Jeste w stanie oby si bez sprytu

Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj

Potrafisz postpowa jak kobieta

Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach

Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny

Dbaj o swych ludzi

Karm swych ludzi

Dbaj nie posiadajc

Wykonuj sw prac nie wywyszajc si

Bd przywoacutedc nie tyranem

To jest ukryta cnota

C

36

37

11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie

Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu

Naczynie powstaje z grudy ziemi

Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci

Wybijamy w cianach drzwi i okna domu

Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania

To co uchwytne jest wane

To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci

T

38

39

12ielo koloroacutew olepia oko

Mnogo tonoacutew ogusza ucho

Obfito smakoacutew mczy podniebienie

Gonitwa i owy ogupiaj umys

Rzadkie dobra wodz na pokuszenie

Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy

Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz

W

40

41

13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank

Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo

Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Poniewa nieaska to dobrodziejstwo

Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem

Podobnie jak odzyskanie aski

Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo

Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz

Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka

Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy

Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata

P

42

43

14atrzysz lecz nie moesz dostrzec

mdash to bezksztatne

Suchasz lecz nie moesz usysze

mdash to bezdwiczne

Chwytasz lecz nie moesz uchwyci

mdash to bezcielesne

Te trzy atrybuty s niezgbione

Dlatego stapiaj si w jedno

Goacuterna strona nie jest jasna

Dolna strona nie jest ciemna

Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted

Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy

Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku

Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym

Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza

Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew

Jednak wyposaony w bezczasowe tao

Moesz wykorzystywa rzeczywisto

Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao

P

44

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

Ksiga tao i te

16

17

1ona moacutewi o tao lecz nie o wiecznym tao

Mona nadawa imiona lecz nie wieczne imi

Pocztkiem nieba i ziemi jest bezimienne

Matk wszystkich rzeczy jest nazywalne

Jest wiecznie ukryte wic powinnimy szuka jegowewntrznej istoty

Jest zawsze widoczne wic powinnimy szuka jegozewntrznych aspektoacutew

Obydwa wypywaj z tego samego roacuteda cho inaczej sinazywaj

Obydwa s te zwane tajemnicami

Tajemnica tajemnic to wrota wszelkiej duchowoci

M

18

19

2rzydot jest gdy cay wiat rozpoznaje pikno jakopikno

Zem jest gdy cay wiat rozpoznaje dobro jako dobro

W istocie ukryte i widoczne daj pocztek sobie nawzajem

Trudne i atwe uzupeniaj si nawzajem

Dugie i kroacutetkie prezentuj si nawzajem

Wysokie i niskie s miar dla siebie nawzajem

Gos i dwik harmonizuj ze sob nawzajem

Ty i przoacuted podaj za sob nawzajem

Dlatego Mdrzec kieruje swoimi sprawami bez rozgosu

Naucza nie przemawiajc

Nie wyrzeka si siebie dla licznych rzeczy

Powouje je do ycia lecz nie roci sobie do nich praw

Wykonuje swoj prac lecz nie przywizuje do niej wielkiejwagi

Spenia sw powinno lecz nie szuka uznania

I wanie dlatego e nie szuka uznania

Nikt nie moe mu odebra tego co osign

B

20

21

3ie wywyszajc utalentowanych odwodzisz ludziod rywalizacji i walki

Nie cenic rzadkich doacutebr odwodzisz ludzi od rozbojoacutewi kradziey

Nie pokazujc tego co jest podane pozostawiasz serca ludziw spokoju

Dlatego Mdrzec zaczyna rzdzenie od

oproacutenienia serc z pragnie

napenienia odkoacutew jedzeniem

osabienia ambicji

wzmocnienia koci

W ten sposoacuteb sprawia e ludzie pozostaj bez wiedzyi pragnie oraz powstrzymuje wiedzcych od dziaania

Praktykuj spokoacutej a wszystko bdzie dobrze

N

22

23

4ao jest jak puste naczynie

Ktoacuterego nie mona napeni uywajc

Niezgbione wydaje si pocztkiem wszystkich rzeczy

Stpia ostre krawdzie

Rozwizuje wszystkie wzy

Harmonizuje wszystkie wiata

Spaja wiat w jedno

Ukryte w gbinie

Wydaje si istnie wiecznie

Nie wiem czyim jest dzieckiem

Wydaje si wspoacutelnym przodkiem wszystkich ojcem rzeczy

T

24

25

5iebo i ziemia nie s litociwe

traktuj wszystko jak somiane psy

Mdrzec nie jest litociwy

Traktuje wszystkich jak somiane psy

Przestrze pomidzy niebem a ziemi

Podobna jest do miecha

Pusta a jednak niewyczerpana

Im wicej pracuje tym wicej si z niej wydostaje

adne sowa nie mog tego wyrazi

Lepiej poszukaj tego w sobie

N

26

27

6uch doliny nigdy nie umiera

Jest zwany tajemn kobiecoci

Brama tajemnej kobiecoci

Jest zwana podstaw nieba i ziemi

Trway jak babie lato istnieje przelotnie

Lecz kiedy z niego czerpiesz nie wyczerpuje si

D

28

29

7iebiosa i ziemia maj dugi ywot

Jaki jest sekret ich trwaoci

Czy nie dlatego e nie yj dla siebie

Mog istnie tak dugo

Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu

Cho stoi w pierwszym rzdzie

Nie dba o siebie

Lecz mimo to jest bezpieczny

Czy nie dlatego e jest bezinteresowny

Moe odnale spenienie

N

30

31

8ajwysze dobro jest jak woda

Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim

Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi

To znaczy e jest bliska tao

Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi

Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie

Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy

Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew

Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek

Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie

Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment

Kto nie walczy z innymi

Nie bdzie odczuwa winy

N

32

33

9amiast napenia bez ustanku

Lepiej powstrzyma si zawczasu

Nie przestawaj ostrzy miecza

A ostrze szybko si stpi

Napenij dom zotem i nefrytem

A nie uchronisz go przed zodziejami

Przywizuj wag do bogactw i godnoci

A zbierzesz niwo klsk

Oto droga niebios

Po dokonaniu dziea wycofaj si

Z

34

35

10zy pielgnujc ycie i ducha

Umiesz zachowa ich idealn harmoni

Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno

Osigasz stan nowo narodzonego dziecka

Czy oczyszczajc swoacutej umys

Potrafisz usun wszystkie nieczystoci

Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem

Jeste w stanie oby si bez sprytu

Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj

Potrafisz postpowa jak kobieta

Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach

Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny

Dbaj o swych ludzi

Karm swych ludzi

Dbaj nie posiadajc

Wykonuj sw prac nie wywyszajc si

Bd przywoacutedc nie tyranem

To jest ukryta cnota

C

36

37

11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie

Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu

Naczynie powstaje z grudy ziemi

Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci

Wybijamy w cianach drzwi i okna domu

Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania

To co uchwytne jest wane

To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci

T

38

39

12ielo koloroacutew olepia oko

Mnogo tonoacutew ogusza ucho

Obfito smakoacutew mczy podniebienie

Gonitwa i owy ogupiaj umys

Rzadkie dobra wodz na pokuszenie

Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy

Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz

W

40

41

13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank

Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo

Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Poniewa nieaska to dobrodziejstwo

Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem

Podobnie jak odzyskanie aski

Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo

Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz

Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka

Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy

Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata

P

42

43

14atrzysz lecz nie moesz dostrzec

mdash to bezksztatne

Suchasz lecz nie moesz usysze

mdash to bezdwiczne

Chwytasz lecz nie moesz uchwyci

mdash to bezcielesne

Te trzy atrybuty s niezgbione

Dlatego stapiaj si w jedno

Goacuterna strona nie jest jasna

Dolna strona nie jest ciemna

Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted

Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy

Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku

Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym

Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza

Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew

Jednak wyposaony w bezczasowe tao

Moesz wykorzystywa rzeczywisto

Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao

P

44

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

16

17

1ona moacutewi o tao lecz nie o wiecznym tao

Mona nadawa imiona lecz nie wieczne imi

Pocztkiem nieba i ziemi jest bezimienne

Matk wszystkich rzeczy jest nazywalne

Jest wiecznie ukryte wic powinnimy szuka jegowewntrznej istoty

Jest zawsze widoczne wic powinnimy szuka jegozewntrznych aspektoacutew

Obydwa wypywaj z tego samego roacuteda cho inaczej sinazywaj

Obydwa s te zwane tajemnicami

Tajemnica tajemnic to wrota wszelkiej duchowoci

M

18

19

2rzydot jest gdy cay wiat rozpoznaje pikno jakopikno

Zem jest gdy cay wiat rozpoznaje dobro jako dobro

W istocie ukryte i widoczne daj pocztek sobie nawzajem

Trudne i atwe uzupeniaj si nawzajem

Dugie i kroacutetkie prezentuj si nawzajem

Wysokie i niskie s miar dla siebie nawzajem

Gos i dwik harmonizuj ze sob nawzajem

Ty i przoacuted podaj za sob nawzajem

Dlatego Mdrzec kieruje swoimi sprawami bez rozgosu

Naucza nie przemawiajc

Nie wyrzeka si siebie dla licznych rzeczy

Powouje je do ycia lecz nie roci sobie do nich praw

Wykonuje swoj prac lecz nie przywizuje do niej wielkiejwagi

Spenia sw powinno lecz nie szuka uznania

I wanie dlatego e nie szuka uznania

Nikt nie moe mu odebra tego co osign

B

20

21

3ie wywyszajc utalentowanych odwodzisz ludziod rywalizacji i walki

Nie cenic rzadkich doacutebr odwodzisz ludzi od rozbojoacutewi kradziey

Nie pokazujc tego co jest podane pozostawiasz serca ludziw spokoju

Dlatego Mdrzec zaczyna rzdzenie od

oproacutenienia serc z pragnie

napenienia odkoacutew jedzeniem

osabienia ambicji

wzmocnienia koci

W ten sposoacuteb sprawia e ludzie pozostaj bez wiedzyi pragnie oraz powstrzymuje wiedzcych od dziaania

Praktykuj spokoacutej a wszystko bdzie dobrze

N

22

23

4ao jest jak puste naczynie

Ktoacuterego nie mona napeni uywajc

Niezgbione wydaje si pocztkiem wszystkich rzeczy

Stpia ostre krawdzie

Rozwizuje wszystkie wzy

Harmonizuje wszystkie wiata

Spaja wiat w jedno

Ukryte w gbinie

Wydaje si istnie wiecznie

Nie wiem czyim jest dzieckiem

Wydaje si wspoacutelnym przodkiem wszystkich ojcem rzeczy

T

24

25

5iebo i ziemia nie s litociwe

traktuj wszystko jak somiane psy

Mdrzec nie jest litociwy

Traktuje wszystkich jak somiane psy

Przestrze pomidzy niebem a ziemi

Podobna jest do miecha

Pusta a jednak niewyczerpana

Im wicej pracuje tym wicej si z niej wydostaje

adne sowa nie mog tego wyrazi

Lepiej poszukaj tego w sobie

N

26

27

6uch doliny nigdy nie umiera

Jest zwany tajemn kobiecoci

Brama tajemnej kobiecoci

Jest zwana podstaw nieba i ziemi

Trway jak babie lato istnieje przelotnie

Lecz kiedy z niego czerpiesz nie wyczerpuje si

D

28

29

7iebiosa i ziemia maj dugi ywot

Jaki jest sekret ich trwaoci

Czy nie dlatego e nie yj dla siebie

Mog istnie tak dugo

Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu

Cho stoi w pierwszym rzdzie

Nie dba o siebie

Lecz mimo to jest bezpieczny

Czy nie dlatego e jest bezinteresowny

Moe odnale spenienie

N

30

31

8ajwysze dobro jest jak woda

Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim

Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi

To znaczy e jest bliska tao

Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi

Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie

Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy

Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew

Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek

Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie

Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment

Kto nie walczy z innymi

Nie bdzie odczuwa winy

N

32

33

9amiast napenia bez ustanku

Lepiej powstrzyma si zawczasu

Nie przestawaj ostrzy miecza

A ostrze szybko si stpi

Napenij dom zotem i nefrytem

A nie uchronisz go przed zodziejami

Przywizuj wag do bogactw i godnoci

A zbierzesz niwo klsk

Oto droga niebios

Po dokonaniu dziea wycofaj si

Z

34

35

10zy pielgnujc ycie i ducha

Umiesz zachowa ich idealn harmoni

Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno

Osigasz stan nowo narodzonego dziecka

Czy oczyszczajc swoacutej umys

Potrafisz usun wszystkie nieczystoci

Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem

Jeste w stanie oby si bez sprytu

Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj

Potrafisz postpowa jak kobieta

Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach

Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny

Dbaj o swych ludzi

Karm swych ludzi

Dbaj nie posiadajc

Wykonuj sw prac nie wywyszajc si

Bd przywoacutedc nie tyranem

To jest ukryta cnota

C

36

37

11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie

Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu

Naczynie powstaje z grudy ziemi

Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci

Wybijamy w cianach drzwi i okna domu

Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania

To co uchwytne jest wane

To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci

T

38

39

12ielo koloroacutew olepia oko

Mnogo tonoacutew ogusza ucho

Obfito smakoacutew mczy podniebienie

Gonitwa i owy ogupiaj umys

Rzadkie dobra wodz na pokuszenie

Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy

Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz

W

40

41

13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank

Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo

Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Poniewa nieaska to dobrodziejstwo

Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem

Podobnie jak odzyskanie aski

Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo

Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz

Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka

Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy

Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata

P

42

43

14atrzysz lecz nie moesz dostrzec

mdash to bezksztatne

Suchasz lecz nie moesz usysze

mdash to bezdwiczne

Chwytasz lecz nie moesz uchwyci

mdash to bezcielesne

Te trzy atrybuty s niezgbione

Dlatego stapiaj si w jedno

Goacuterna strona nie jest jasna

Dolna strona nie jest ciemna

Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted

Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy

Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku

Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym

Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza

Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew

Jednak wyposaony w bezczasowe tao

Moesz wykorzystywa rzeczywisto

Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao

P

44

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

17

1ona moacutewi o tao lecz nie o wiecznym tao

Mona nadawa imiona lecz nie wieczne imi

Pocztkiem nieba i ziemi jest bezimienne

Matk wszystkich rzeczy jest nazywalne

Jest wiecznie ukryte wic powinnimy szuka jegowewntrznej istoty

Jest zawsze widoczne wic powinnimy szuka jegozewntrznych aspektoacutew

Obydwa wypywaj z tego samego roacuteda cho inaczej sinazywaj

Obydwa s te zwane tajemnicami

Tajemnica tajemnic to wrota wszelkiej duchowoci

M

18

19

2rzydot jest gdy cay wiat rozpoznaje pikno jakopikno

Zem jest gdy cay wiat rozpoznaje dobro jako dobro

W istocie ukryte i widoczne daj pocztek sobie nawzajem

Trudne i atwe uzupeniaj si nawzajem

Dugie i kroacutetkie prezentuj si nawzajem

Wysokie i niskie s miar dla siebie nawzajem

Gos i dwik harmonizuj ze sob nawzajem

Ty i przoacuted podaj za sob nawzajem

Dlatego Mdrzec kieruje swoimi sprawami bez rozgosu

Naucza nie przemawiajc

Nie wyrzeka si siebie dla licznych rzeczy

Powouje je do ycia lecz nie roci sobie do nich praw

Wykonuje swoj prac lecz nie przywizuje do niej wielkiejwagi

Spenia sw powinno lecz nie szuka uznania

I wanie dlatego e nie szuka uznania

Nikt nie moe mu odebra tego co osign

B

20

21

3ie wywyszajc utalentowanych odwodzisz ludziod rywalizacji i walki

Nie cenic rzadkich doacutebr odwodzisz ludzi od rozbojoacutewi kradziey

Nie pokazujc tego co jest podane pozostawiasz serca ludziw spokoju

Dlatego Mdrzec zaczyna rzdzenie od

oproacutenienia serc z pragnie

napenienia odkoacutew jedzeniem

osabienia ambicji

wzmocnienia koci

W ten sposoacuteb sprawia e ludzie pozostaj bez wiedzyi pragnie oraz powstrzymuje wiedzcych od dziaania

Praktykuj spokoacutej a wszystko bdzie dobrze

N

22

23

4ao jest jak puste naczynie

Ktoacuterego nie mona napeni uywajc

Niezgbione wydaje si pocztkiem wszystkich rzeczy

Stpia ostre krawdzie

Rozwizuje wszystkie wzy

Harmonizuje wszystkie wiata

Spaja wiat w jedno

Ukryte w gbinie

Wydaje si istnie wiecznie

Nie wiem czyim jest dzieckiem

Wydaje si wspoacutelnym przodkiem wszystkich ojcem rzeczy

T

24

25

5iebo i ziemia nie s litociwe

traktuj wszystko jak somiane psy

Mdrzec nie jest litociwy

Traktuje wszystkich jak somiane psy

Przestrze pomidzy niebem a ziemi

Podobna jest do miecha

Pusta a jednak niewyczerpana

Im wicej pracuje tym wicej si z niej wydostaje

adne sowa nie mog tego wyrazi

Lepiej poszukaj tego w sobie

N

26

27

6uch doliny nigdy nie umiera

Jest zwany tajemn kobiecoci

Brama tajemnej kobiecoci

Jest zwana podstaw nieba i ziemi

Trway jak babie lato istnieje przelotnie

Lecz kiedy z niego czerpiesz nie wyczerpuje si

D

28

29

7iebiosa i ziemia maj dugi ywot

Jaki jest sekret ich trwaoci

Czy nie dlatego e nie yj dla siebie

Mog istnie tak dugo

Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu

Cho stoi w pierwszym rzdzie

Nie dba o siebie

Lecz mimo to jest bezpieczny

Czy nie dlatego e jest bezinteresowny

Moe odnale spenienie

N

30

31

8ajwysze dobro jest jak woda

Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim

Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi

To znaczy e jest bliska tao

Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi

Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie

Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy

Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew

Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek

Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie

Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment

Kto nie walczy z innymi

Nie bdzie odczuwa winy

N

32

33

9amiast napenia bez ustanku

Lepiej powstrzyma si zawczasu

Nie przestawaj ostrzy miecza

A ostrze szybko si stpi

Napenij dom zotem i nefrytem

A nie uchronisz go przed zodziejami

Przywizuj wag do bogactw i godnoci

A zbierzesz niwo klsk

Oto droga niebios

Po dokonaniu dziea wycofaj si

Z

34

35

10zy pielgnujc ycie i ducha

Umiesz zachowa ich idealn harmoni

Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno

Osigasz stan nowo narodzonego dziecka

Czy oczyszczajc swoacutej umys

Potrafisz usun wszystkie nieczystoci

Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem

Jeste w stanie oby si bez sprytu

Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj

Potrafisz postpowa jak kobieta

Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach

Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny

Dbaj o swych ludzi

Karm swych ludzi

Dbaj nie posiadajc

Wykonuj sw prac nie wywyszajc si

Bd przywoacutedc nie tyranem

To jest ukryta cnota

C

36

37

11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie

Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu

Naczynie powstaje z grudy ziemi

Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci

Wybijamy w cianach drzwi i okna domu

Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania

To co uchwytne jest wane

To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci

T

38

39

12ielo koloroacutew olepia oko

Mnogo tonoacutew ogusza ucho

Obfito smakoacutew mczy podniebienie

Gonitwa i owy ogupiaj umys

Rzadkie dobra wodz na pokuszenie

Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy

Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz

W

40

41

13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank

Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo

Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Poniewa nieaska to dobrodziejstwo

Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem

Podobnie jak odzyskanie aski

Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo

Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz

Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka

Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy

Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata

P

42

43

14atrzysz lecz nie moesz dostrzec

mdash to bezksztatne

Suchasz lecz nie moesz usysze

mdash to bezdwiczne

Chwytasz lecz nie moesz uchwyci

mdash to bezcielesne

Te trzy atrybuty s niezgbione

Dlatego stapiaj si w jedno

Goacuterna strona nie jest jasna

Dolna strona nie jest ciemna

Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted

Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy

Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku

Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym

Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza

Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew

Jednak wyposaony w bezczasowe tao

Moesz wykorzystywa rzeczywisto

Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao

P

44

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

18

19

2rzydot jest gdy cay wiat rozpoznaje pikno jakopikno

Zem jest gdy cay wiat rozpoznaje dobro jako dobro

W istocie ukryte i widoczne daj pocztek sobie nawzajem

Trudne i atwe uzupeniaj si nawzajem

Dugie i kroacutetkie prezentuj si nawzajem

Wysokie i niskie s miar dla siebie nawzajem

Gos i dwik harmonizuj ze sob nawzajem

Ty i przoacuted podaj za sob nawzajem

Dlatego Mdrzec kieruje swoimi sprawami bez rozgosu

Naucza nie przemawiajc

Nie wyrzeka si siebie dla licznych rzeczy

Powouje je do ycia lecz nie roci sobie do nich praw

Wykonuje swoj prac lecz nie przywizuje do niej wielkiejwagi

Spenia sw powinno lecz nie szuka uznania

I wanie dlatego e nie szuka uznania

Nikt nie moe mu odebra tego co osign

B

20

21

3ie wywyszajc utalentowanych odwodzisz ludziod rywalizacji i walki

Nie cenic rzadkich doacutebr odwodzisz ludzi od rozbojoacutewi kradziey

Nie pokazujc tego co jest podane pozostawiasz serca ludziw spokoju

Dlatego Mdrzec zaczyna rzdzenie od

oproacutenienia serc z pragnie

napenienia odkoacutew jedzeniem

osabienia ambicji

wzmocnienia koci

W ten sposoacuteb sprawia e ludzie pozostaj bez wiedzyi pragnie oraz powstrzymuje wiedzcych od dziaania

Praktykuj spokoacutej a wszystko bdzie dobrze

N

22

23

4ao jest jak puste naczynie

Ktoacuterego nie mona napeni uywajc

Niezgbione wydaje si pocztkiem wszystkich rzeczy

Stpia ostre krawdzie

Rozwizuje wszystkie wzy

Harmonizuje wszystkie wiata

Spaja wiat w jedno

Ukryte w gbinie

Wydaje si istnie wiecznie

Nie wiem czyim jest dzieckiem

Wydaje si wspoacutelnym przodkiem wszystkich ojcem rzeczy

T

24

25

5iebo i ziemia nie s litociwe

traktuj wszystko jak somiane psy

Mdrzec nie jest litociwy

Traktuje wszystkich jak somiane psy

Przestrze pomidzy niebem a ziemi

Podobna jest do miecha

Pusta a jednak niewyczerpana

Im wicej pracuje tym wicej si z niej wydostaje

adne sowa nie mog tego wyrazi

Lepiej poszukaj tego w sobie

N

26

27

6uch doliny nigdy nie umiera

Jest zwany tajemn kobiecoci

Brama tajemnej kobiecoci

Jest zwana podstaw nieba i ziemi

Trway jak babie lato istnieje przelotnie

Lecz kiedy z niego czerpiesz nie wyczerpuje si

D

28

29

7iebiosa i ziemia maj dugi ywot

Jaki jest sekret ich trwaoci

Czy nie dlatego e nie yj dla siebie

Mog istnie tak dugo

Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu

Cho stoi w pierwszym rzdzie

Nie dba o siebie

Lecz mimo to jest bezpieczny

Czy nie dlatego e jest bezinteresowny

Moe odnale spenienie

N

30

31

8ajwysze dobro jest jak woda

Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim

Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi

To znaczy e jest bliska tao

Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi

Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie

Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy

Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew

Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek

Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie

Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment

Kto nie walczy z innymi

Nie bdzie odczuwa winy

N

32

33

9amiast napenia bez ustanku

Lepiej powstrzyma si zawczasu

Nie przestawaj ostrzy miecza

A ostrze szybko si stpi

Napenij dom zotem i nefrytem

A nie uchronisz go przed zodziejami

Przywizuj wag do bogactw i godnoci

A zbierzesz niwo klsk

Oto droga niebios

Po dokonaniu dziea wycofaj si

Z

34

35

10zy pielgnujc ycie i ducha

Umiesz zachowa ich idealn harmoni

Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno

Osigasz stan nowo narodzonego dziecka

Czy oczyszczajc swoacutej umys

Potrafisz usun wszystkie nieczystoci

Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem

Jeste w stanie oby si bez sprytu

Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj

Potrafisz postpowa jak kobieta

Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach

Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny

Dbaj o swych ludzi

Karm swych ludzi

Dbaj nie posiadajc

Wykonuj sw prac nie wywyszajc si

Bd przywoacutedc nie tyranem

To jest ukryta cnota

C

36

37

11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie

Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu

Naczynie powstaje z grudy ziemi

Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci

Wybijamy w cianach drzwi i okna domu

Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania

To co uchwytne jest wane

To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci

T

38

39

12ielo koloroacutew olepia oko

Mnogo tonoacutew ogusza ucho

Obfito smakoacutew mczy podniebienie

Gonitwa i owy ogupiaj umys

Rzadkie dobra wodz na pokuszenie

Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy

Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz

W

40

41

13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank

Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo

Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Poniewa nieaska to dobrodziejstwo

Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem

Podobnie jak odzyskanie aski

Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo

Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz

Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka

Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy

Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata

P

42

43

14atrzysz lecz nie moesz dostrzec

mdash to bezksztatne

Suchasz lecz nie moesz usysze

mdash to bezdwiczne

Chwytasz lecz nie moesz uchwyci

mdash to bezcielesne

Te trzy atrybuty s niezgbione

Dlatego stapiaj si w jedno

Goacuterna strona nie jest jasna

Dolna strona nie jest ciemna

Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted

Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy

Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku

Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym

Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza

Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew

Jednak wyposaony w bezczasowe tao

Moesz wykorzystywa rzeczywisto

Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao

P

44

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

19

2rzydot jest gdy cay wiat rozpoznaje pikno jakopikno

Zem jest gdy cay wiat rozpoznaje dobro jako dobro

W istocie ukryte i widoczne daj pocztek sobie nawzajem

Trudne i atwe uzupeniaj si nawzajem

Dugie i kroacutetkie prezentuj si nawzajem

Wysokie i niskie s miar dla siebie nawzajem

Gos i dwik harmonizuj ze sob nawzajem

Ty i przoacuted podaj za sob nawzajem

Dlatego Mdrzec kieruje swoimi sprawami bez rozgosu

Naucza nie przemawiajc

Nie wyrzeka si siebie dla licznych rzeczy

Powouje je do ycia lecz nie roci sobie do nich praw

Wykonuje swoj prac lecz nie przywizuje do niej wielkiejwagi

Spenia sw powinno lecz nie szuka uznania

I wanie dlatego e nie szuka uznania

Nikt nie moe mu odebra tego co osign

B

20

21

3ie wywyszajc utalentowanych odwodzisz ludziod rywalizacji i walki

Nie cenic rzadkich doacutebr odwodzisz ludzi od rozbojoacutewi kradziey

Nie pokazujc tego co jest podane pozostawiasz serca ludziw spokoju

Dlatego Mdrzec zaczyna rzdzenie od

oproacutenienia serc z pragnie

napenienia odkoacutew jedzeniem

osabienia ambicji

wzmocnienia koci

W ten sposoacuteb sprawia e ludzie pozostaj bez wiedzyi pragnie oraz powstrzymuje wiedzcych od dziaania

Praktykuj spokoacutej a wszystko bdzie dobrze

N

22

23

4ao jest jak puste naczynie

Ktoacuterego nie mona napeni uywajc

Niezgbione wydaje si pocztkiem wszystkich rzeczy

Stpia ostre krawdzie

Rozwizuje wszystkie wzy

Harmonizuje wszystkie wiata

Spaja wiat w jedno

Ukryte w gbinie

Wydaje si istnie wiecznie

Nie wiem czyim jest dzieckiem

Wydaje si wspoacutelnym przodkiem wszystkich ojcem rzeczy

T

24

25

5iebo i ziemia nie s litociwe

traktuj wszystko jak somiane psy

Mdrzec nie jest litociwy

Traktuje wszystkich jak somiane psy

Przestrze pomidzy niebem a ziemi

Podobna jest do miecha

Pusta a jednak niewyczerpana

Im wicej pracuje tym wicej si z niej wydostaje

adne sowa nie mog tego wyrazi

Lepiej poszukaj tego w sobie

N

26

27

6uch doliny nigdy nie umiera

Jest zwany tajemn kobiecoci

Brama tajemnej kobiecoci

Jest zwana podstaw nieba i ziemi

Trway jak babie lato istnieje przelotnie

Lecz kiedy z niego czerpiesz nie wyczerpuje si

D

28

29

7iebiosa i ziemia maj dugi ywot

Jaki jest sekret ich trwaoci

Czy nie dlatego e nie yj dla siebie

Mog istnie tak dugo

Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu

Cho stoi w pierwszym rzdzie

Nie dba o siebie

Lecz mimo to jest bezpieczny

Czy nie dlatego e jest bezinteresowny

Moe odnale spenienie

N

30

31

8ajwysze dobro jest jak woda

Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim

Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi

To znaczy e jest bliska tao

Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi

Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie

Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy

Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew

Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek

Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie

Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment

Kto nie walczy z innymi

Nie bdzie odczuwa winy

N

32

33

9amiast napenia bez ustanku

Lepiej powstrzyma si zawczasu

Nie przestawaj ostrzy miecza

A ostrze szybko si stpi

Napenij dom zotem i nefrytem

A nie uchronisz go przed zodziejami

Przywizuj wag do bogactw i godnoci

A zbierzesz niwo klsk

Oto droga niebios

Po dokonaniu dziea wycofaj si

Z

34

35

10zy pielgnujc ycie i ducha

Umiesz zachowa ich idealn harmoni

Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno

Osigasz stan nowo narodzonego dziecka

Czy oczyszczajc swoacutej umys

Potrafisz usun wszystkie nieczystoci

Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem

Jeste w stanie oby si bez sprytu

Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj

Potrafisz postpowa jak kobieta

Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach

Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny

Dbaj o swych ludzi

Karm swych ludzi

Dbaj nie posiadajc

Wykonuj sw prac nie wywyszajc si

Bd przywoacutedc nie tyranem

To jest ukryta cnota

C

36

37

11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie

Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu

Naczynie powstaje z grudy ziemi

Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci

Wybijamy w cianach drzwi i okna domu

Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania

To co uchwytne jest wane

To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci

T

38

39

12ielo koloroacutew olepia oko

Mnogo tonoacutew ogusza ucho

Obfito smakoacutew mczy podniebienie

Gonitwa i owy ogupiaj umys

Rzadkie dobra wodz na pokuszenie

Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy

Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz

W

40

41

13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank

Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo

Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Poniewa nieaska to dobrodziejstwo

Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem

Podobnie jak odzyskanie aski

Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo

Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz

Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka

Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy

Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata

P

42

43

14atrzysz lecz nie moesz dostrzec

mdash to bezksztatne

Suchasz lecz nie moesz usysze

mdash to bezdwiczne

Chwytasz lecz nie moesz uchwyci

mdash to bezcielesne

Te trzy atrybuty s niezgbione

Dlatego stapiaj si w jedno

Goacuterna strona nie jest jasna

Dolna strona nie jest ciemna

Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted

Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy

Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku

Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym

Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza

Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew

Jednak wyposaony w bezczasowe tao

Moesz wykorzystywa rzeczywisto

Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao

P

44

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

20

21

3ie wywyszajc utalentowanych odwodzisz ludziod rywalizacji i walki

Nie cenic rzadkich doacutebr odwodzisz ludzi od rozbojoacutewi kradziey

Nie pokazujc tego co jest podane pozostawiasz serca ludziw spokoju

Dlatego Mdrzec zaczyna rzdzenie od

oproacutenienia serc z pragnie

napenienia odkoacutew jedzeniem

osabienia ambicji

wzmocnienia koci

W ten sposoacuteb sprawia e ludzie pozostaj bez wiedzyi pragnie oraz powstrzymuje wiedzcych od dziaania

Praktykuj spokoacutej a wszystko bdzie dobrze

N

22

23

4ao jest jak puste naczynie

Ktoacuterego nie mona napeni uywajc

Niezgbione wydaje si pocztkiem wszystkich rzeczy

Stpia ostre krawdzie

Rozwizuje wszystkie wzy

Harmonizuje wszystkie wiata

Spaja wiat w jedno

Ukryte w gbinie

Wydaje si istnie wiecznie

Nie wiem czyim jest dzieckiem

Wydaje si wspoacutelnym przodkiem wszystkich ojcem rzeczy

T

24

25

5iebo i ziemia nie s litociwe

traktuj wszystko jak somiane psy

Mdrzec nie jest litociwy

Traktuje wszystkich jak somiane psy

Przestrze pomidzy niebem a ziemi

Podobna jest do miecha

Pusta a jednak niewyczerpana

Im wicej pracuje tym wicej si z niej wydostaje

adne sowa nie mog tego wyrazi

Lepiej poszukaj tego w sobie

N

26

27

6uch doliny nigdy nie umiera

Jest zwany tajemn kobiecoci

Brama tajemnej kobiecoci

Jest zwana podstaw nieba i ziemi

Trway jak babie lato istnieje przelotnie

Lecz kiedy z niego czerpiesz nie wyczerpuje si

D

28

29

7iebiosa i ziemia maj dugi ywot

Jaki jest sekret ich trwaoci

Czy nie dlatego e nie yj dla siebie

Mog istnie tak dugo

Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu

Cho stoi w pierwszym rzdzie

Nie dba o siebie

Lecz mimo to jest bezpieczny

Czy nie dlatego e jest bezinteresowny

Moe odnale spenienie

N

30

31

8ajwysze dobro jest jak woda

Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim

Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi

To znaczy e jest bliska tao

Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi

Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie

Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy

Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew

Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek

Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie

Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment

Kto nie walczy z innymi

Nie bdzie odczuwa winy

N

32

33

9amiast napenia bez ustanku

Lepiej powstrzyma si zawczasu

Nie przestawaj ostrzy miecza

A ostrze szybko si stpi

Napenij dom zotem i nefrytem

A nie uchronisz go przed zodziejami

Przywizuj wag do bogactw i godnoci

A zbierzesz niwo klsk

Oto droga niebios

Po dokonaniu dziea wycofaj si

Z

34

35

10zy pielgnujc ycie i ducha

Umiesz zachowa ich idealn harmoni

Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno

Osigasz stan nowo narodzonego dziecka

Czy oczyszczajc swoacutej umys

Potrafisz usun wszystkie nieczystoci

Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem

Jeste w stanie oby si bez sprytu

Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj

Potrafisz postpowa jak kobieta

Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach

Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny

Dbaj o swych ludzi

Karm swych ludzi

Dbaj nie posiadajc

Wykonuj sw prac nie wywyszajc si

Bd przywoacutedc nie tyranem

To jest ukryta cnota

C

36

37

11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie

Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu

Naczynie powstaje z grudy ziemi

Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci

Wybijamy w cianach drzwi i okna domu

Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania

To co uchwytne jest wane

To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci

T

38

39

12ielo koloroacutew olepia oko

Mnogo tonoacutew ogusza ucho

Obfito smakoacutew mczy podniebienie

Gonitwa i owy ogupiaj umys

Rzadkie dobra wodz na pokuszenie

Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy

Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz

W

40

41

13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank

Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo

Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Poniewa nieaska to dobrodziejstwo

Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem

Podobnie jak odzyskanie aski

Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo

Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz

Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka

Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy

Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata

P

42

43

14atrzysz lecz nie moesz dostrzec

mdash to bezksztatne

Suchasz lecz nie moesz usysze

mdash to bezdwiczne

Chwytasz lecz nie moesz uchwyci

mdash to bezcielesne

Te trzy atrybuty s niezgbione

Dlatego stapiaj si w jedno

Goacuterna strona nie jest jasna

Dolna strona nie jest ciemna

Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted

Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy

Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku

Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym

Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza

Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew

Jednak wyposaony w bezczasowe tao

Moesz wykorzystywa rzeczywisto

Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao

P

44

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

21

3ie wywyszajc utalentowanych odwodzisz ludziod rywalizacji i walki

Nie cenic rzadkich doacutebr odwodzisz ludzi od rozbojoacutewi kradziey

Nie pokazujc tego co jest podane pozostawiasz serca ludziw spokoju

Dlatego Mdrzec zaczyna rzdzenie od

oproacutenienia serc z pragnie

napenienia odkoacutew jedzeniem

osabienia ambicji

wzmocnienia koci

W ten sposoacuteb sprawia e ludzie pozostaj bez wiedzyi pragnie oraz powstrzymuje wiedzcych od dziaania

Praktykuj spokoacutej a wszystko bdzie dobrze

N

22

23

4ao jest jak puste naczynie

Ktoacuterego nie mona napeni uywajc

Niezgbione wydaje si pocztkiem wszystkich rzeczy

Stpia ostre krawdzie

Rozwizuje wszystkie wzy

Harmonizuje wszystkie wiata

Spaja wiat w jedno

Ukryte w gbinie

Wydaje si istnie wiecznie

Nie wiem czyim jest dzieckiem

Wydaje si wspoacutelnym przodkiem wszystkich ojcem rzeczy

T

24

25

5iebo i ziemia nie s litociwe

traktuj wszystko jak somiane psy

Mdrzec nie jest litociwy

Traktuje wszystkich jak somiane psy

Przestrze pomidzy niebem a ziemi

Podobna jest do miecha

Pusta a jednak niewyczerpana

Im wicej pracuje tym wicej si z niej wydostaje

adne sowa nie mog tego wyrazi

Lepiej poszukaj tego w sobie

N

26

27

6uch doliny nigdy nie umiera

Jest zwany tajemn kobiecoci

Brama tajemnej kobiecoci

Jest zwana podstaw nieba i ziemi

Trway jak babie lato istnieje przelotnie

Lecz kiedy z niego czerpiesz nie wyczerpuje si

D

28

29

7iebiosa i ziemia maj dugi ywot

Jaki jest sekret ich trwaoci

Czy nie dlatego e nie yj dla siebie

Mog istnie tak dugo

Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu

Cho stoi w pierwszym rzdzie

Nie dba o siebie

Lecz mimo to jest bezpieczny

Czy nie dlatego e jest bezinteresowny

Moe odnale spenienie

N

30

31

8ajwysze dobro jest jak woda

Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim

Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi

To znaczy e jest bliska tao

Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi

Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie

Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy

Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew

Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek

Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie

Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment

Kto nie walczy z innymi

Nie bdzie odczuwa winy

N

32

33

9amiast napenia bez ustanku

Lepiej powstrzyma si zawczasu

Nie przestawaj ostrzy miecza

A ostrze szybko si stpi

Napenij dom zotem i nefrytem

A nie uchronisz go przed zodziejami

Przywizuj wag do bogactw i godnoci

A zbierzesz niwo klsk

Oto droga niebios

Po dokonaniu dziea wycofaj si

Z

34

35

10zy pielgnujc ycie i ducha

Umiesz zachowa ich idealn harmoni

Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno

Osigasz stan nowo narodzonego dziecka

Czy oczyszczajc swoacutej umys

Potrafisz usun wszystkie nieczystoci

Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem

Jeste w stanie oby si bez sprytu

Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj

Potrafisz postpowa jak kobieta

Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach

Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny

Dbaj o swych ludzi

Karm swych ludzi

Dbaj nie posiadajc

Wykonuj sw prac nie wywyszajc si

Bd przywoacutedc nie tyranem

To jest ukryta cnota

C

36

37

11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie

Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu

Naczynie powstaje z grudy ziemi

Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci

Wybijamy w cianach drzwi i okna domu

Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania

To co uchwytne jest wane

To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci

T

38

39

12ielo koloroacutew olepia oko

Mnogo tonoacutew ogusza ucho

Obfito smakoacutew mczy podniebienie

Gonitwa i owy ogupiaj umys

Rzadkie dobra wodz na pokuszenie

Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy

Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz

W

40

41

13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank

Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo

Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Poniewa nieaska to dobrodziejstwo

Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem

Podobnie jak odzyskanie aski

Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo

Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz

Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka

Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy

Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata

P

42

43

14atrzysz lecz nie moesz dostrzec

mdash to bezksztatne

Suchasz lecz nie moesz usysze

mdash to bezdwiczne

Chwytasz lecz nie moesz uchwyci

mdash to bezcielesne

Te trzy atrybuty s niezgbione

Dlatego stapiaj si w jedno

Goacuterna strona nie jest jasna

Dolna strona nie jest ciemna

Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted

Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy

Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku

Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym

Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza

Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew

Jednak wyposaony w bezczasowe tao

Moesz wykorzystywa rzeczywisto

Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao

P

44

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

22

23

4ao jest jak puste naczynie

Ktoacuterego nie mona napeni uywajc

Niezgbione wydaje si pocztkiem wszystkich rzeczy

Stpia ostre krawdzie

Rozwizuje wszystkie wzy

Harmonizuje wszystkie wiata

Spaja wiat w jedno

Ukryte w gbinie

Wydaje si istnie wiecznie

Nie wiem czyim jest dzieckiem

Wydaje si wspoacutelnym przodkiem wszystkich ojcem rzeczy

T

24

25

5iebo i ziemia nie s litociwe

traktuj wszystko jak somiane psy

Mdrzec nie jest litociwy

Traktuje wszystkich jak somiane psy

Przestrze pomidzy niebem a ziemi

Podobna jest do miecha

Pusta a jednak niewyczerpana

Im wicej pracuje tym wicej si z niej wydostaje

adne sowa nie mog tego wyrazi

Lepiej poszukaj tego w sobie

N

26

27

6uch doliny nigdy nie umiera

Jest zwany tajemn kobiecoci

Brama tajemnej kobiecoci

Jest zwana podstaw nieba i ziemi

Trway jak babie lato istnieje przelotnie

Lecz kiedy z niego czerpiesz nie wyczerpuje si

D

28

29

7iebiosa i ziemia maj dugi ywot

Jaki jest sekret ich trwaoci

Czy nie dlatego e nie yj dla siebie

Mog istnie tak dugo

Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu

Cho stoi w pierwszym rzdzie

Nie dba o siebie

Lecz mimo to jest bezpieczny

Czy nie dlatego e jest bezinteresowny

Moe odnale spenienie

N

30

31

8ajwysze dobro jest jak woda

Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim

Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi

To znaczy e jest bliska tao

Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi

Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie

Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy

Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew

Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek

Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie

Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment

Kto nie walczy z innymi

Nie bdzie odczuwa winy

N

32

33

9amiast napenia bez ustanku

Lepiej powstrzyma si zawczasu

Nie przestawaj ostrzy miecza

A ostrze szybko si stpi

Napenij dom zotem i nefrytem

A nie uchronisz go przed zodziejami

Przywizuj wag do bogactw i godnoci

A zbierzesz niwo klsk

Oto droga niebios

Po dokonaniu dziea wycofaj si

Z

34

35

10zy pielgnujc ycie i ducha

Umiesz zachowa ich idealn harmoni

Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno

Osigasz stan nowo narodzonego dziecka

Czy oczyszczajc swoacutej umys

Potrafisz usun wszystkie nieczystoci

Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem

Jeste w stanie oby si bez sprytu

Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj

Potrafisz postpowa jak kobieta

Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach

Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny

Dbaj o swych ludzi

Karm swych ludzi

Dbaj nie posiadajc

Wykonuj sw prac nie wywyszajc si

Bd przywoacutedc nie tyranem

To jest ukryta cnota

C

36

37

11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie

Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu

Naczynie powstaje z grudy ziemi

Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci

Wybijamy w cianach drzwi i okna domu

Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania

To co uchwytne jest wane

To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci

T

38

39

12ielo koloroacutew olepia oko

Mnogo tonoacutew ogusza ucho

Obfito smakoacutew mczy podniebienie

Gonitwa i owy ogupiaj umys

Rzadkie dobra wodz na pokuszenie

Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy

Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz

W

40

41

13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank

Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo

Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Poniewa nieaska to dobrodziejstwo

Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem

Podobnie jak odzyskanie aski

Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo

Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz

Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka

Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy

Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata

P

42

43

14atrzysz lecz nie moesz dostrzec

mdash to bezksztatne

Suchasz lecz nie moesz usysze

mdash to bezdwiczne

Chwytasz lecz nie moesz uchwyci

mdash to bezcielesne

Te trzy atrybuty s niezgbione

Dlatego stapiaj si w jedno

Goacuterna strona nie jest jasna

Dolna strona nie jest ciemna

Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted

Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy

Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku

Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym

Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza

Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew

Jednak wyposaony w bezczasowe tao

Moesz wykorzystywa rzeczywisto

Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao

P

44

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

23

4ao jest jak puste naczynie

Ktoacuterego nie mona napeni uywajc

Niezgbione wydaje si pocztkiem wszystkich rzeczy

Stpia ostre krawdzie

Rozwizuje wszystkie wzy

Harmonizuje wszystkie wiata

Spaja wiat w jedno

Ukryte w gbinie

Wydaje si istnie wiecznie

Nie wiem czyim jest dzieckiem

Wydaje si wspoacutelnym przodkiem wszystkich ojcem rzeczy

T

24

25

5iebo i ziemia nie s litociwe

traktuj wszystko jak somiane psy

Mdrzec nie jest litociwy

Traktuje wszystkich jak somiane psy

Przestrze pomidzy niebem a ziemi

Podobna jest do miecha

Pusta a jednak niewyczerpana

Im wicej pracuje tym wicej si z niej wydostaje

adne sowa nie mog tego wyrazi

Lepiej poszukaj tego w sobie

N

26

27

6uch doliny nigdy nie umiera

Jest zwany tajemn kobiecoci

Brama tajemnej kobiecoci

Jest zwana podstaw nieba i ziemi

Trway jak babie lato istnieje przelotnie

Lecz kiedy z niego czerpiesz nie wyczerpuje si

D

28

29

7iebiosa i ziemia maj dugi ywot

Jaki jest sekret ich trwaoci

Czy nie dlatego e nie yj dla siebie

Mog istnie tak dugo

Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu

Cho stoi w pierwszym rzdzie

Nie dba o siebie

Lecz mimo to jest bezpieczny

Czy nie dlatego e jest bezinteresowny

Moe odnale spenienie

N

30

31

8ajwysze dobro jest jak woda

Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim

Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi

To znaczy e jest bliska tao

Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi

Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie

Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy

Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew

Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek

Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie

Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment

Kto nie walczy z innymi

Nie bdzie odczuwa winy

N

32

33

9amiast napenia bez ustanku

Lepiej powstrzyma si zawczasu

Nie przestawaj ostrzy miecza

A ostrze szybko si stpi

Napenij dom zotem i nefrytem

A nie uchronisz go przed zodziejami

Przywizuj wag do bogactw i godnoci

A zbierzesz niwo klsk

Oto droga niebios

Po dokonaniu dziea wycofaj si

Z

34

35

10zy pielgnujc ycie i ducha

Umiesz zachowa ich idealn harmoni

Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno

Osigasz stan nowo narodzonego dziecka

Czy oczyszczajc swoacutej umys

Potrafisz usun wszystkie nieczystoci

Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem

Jeste w stanie oby si bez sprytu

Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj

Potrafisz postpowa jak kobieta

Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach

Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny

Dbaj o swych ludzi

Karm swych ludzi

Dbaj nie posiadajc

Wykonuj sw prac nie wywyszajc si

Bd przywoacutedc nie tyranem

To jest ukryta cnota

C

36

37

11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie

Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu

Naczynie powstaje z grudy ziemi

Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci

Wybijamy w cianach drzwi i okna domu

Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania

To co uchwytne jest wane

To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci

T

38

39

12ielo koloroacutew olepia oko

Mnogo tonoacutew ogusza ucho

Obfito smakoacutew mczy podniebienie

Gonitwa i owy ogupiaj umys

Rzadkie dobra wodz na pokuszenie

Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy

Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz

W

40

41

13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank

Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo

Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Poniewa nieaska to dobrodziejstwo

Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem

Podobnie jak odzyskanie aski

Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo

Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz

Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka

Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy

Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata

P

42

43

14atrzysz lecz nie moesz dostrzec

mdash to bezksztatne

Suchasz lecz nie moesz usysze

mdash to bezdwiczne

Chwytasz lecz nie moesz uchwyci

mdash to bezcielesne

Te trzy atrybuty s niezgbione

Dlatego stapiaj si w jedno

Goacuterna strona nie jest jasna

Dolna strona nie jest ciemna

Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted

Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy

Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku

Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym

Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza

Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew

Jednak wyposaony w bezczasowe tao

Moesz wykorzystywa rzeczywisto

Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao

P

44

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

24

25

5iebo i ziemia nie s litociwe

traktuj wszystko jak somiane psy

Mdrzec nie jest litociwy

Traktuje wszystkich jak somiane psy

Przestrze pomidzy niebem a ziemi

Podobna jest do miecha

Pusta a jednak niewyczerpana

Im wicej pracuje tym wicej si z niej wydostaje

adne sowa nie mog tego wyrazi

Lepiej poszukaj tego w sobie

N

26

27

6uch doliny nigdy nie umiera

Jest zwany tajemn kobiecoci

Brama tajemnej kobiecoci

Jest zwana podstaw nieba i ziemi

Trway jak babie lato istnieje przelotnie

Lecz kiedy z niego czerpiesz nie wyczerpuje si

D

28

29

7iebiosa i ziemia maj dugi ywot

Jaki jest sekret ich trwaoci

Czy nie dlatego e nie yj dla siebie

Mog istnie tak dugo

Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu

Cho stoi w pierwszym rzdzie

Nie dba o siebie

Lecz mimo to jest bezpieczny

Czy nie dlatego e jest bezinteresowny

Moe odnale spenienie

N

30

31

8ajwysze dobro jest jak woda

Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim

Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi

To znaczy e jest bliska tao

Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi

Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie

Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy

Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew

Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek

Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie

Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment

Kto nie walczy z innymi

Nie bdzie odczuwa winy

N

32

33

9amiast napenia bez ustanku

Lepiej powstrzyma si zawczasu

Nie przestawaj ostrzy miecza

A ostrze szybko si stpi

Napenij dom zotem i nefrytem

A nie uchronisz go przed zodziejami

Przywizuj wag do bogactw i godnoci

A zbierzesz niwo klsk

Oto droga niebios

Po dokonaniu dziea wycofaj si

Z

34

35

10zy pielgnujc ycie i ducha

Umiesz zachowa ich idealn harmoni

Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno

Osigasz stan nowo narodzonego dziecka

Czy oczyszczajc swoacutej umys

Potrafisz usun wszystkie nieczystoci

Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem

Jeste w stanie oby si bez sprytu

Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj

Potrafisz postpowa jak kobieta

Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach

Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny

Dbaj o swych ludzi

Karm swych ludzi

Dbaj nie posiadajc

Wykonuj sw prac nie wywyszajc si

Bd przywoacutedc nie tyranem

To jest ukryta cnota

C

36

37

11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie

Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu

Naczynie powstaje z grudy ziemi

Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci

Wybijamy w cianach drzwi i okna domu

Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania

To co uchwytne jest wane

To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci

T

38

39

12ielo koloroacutew olepia oko

Mnogo tonoacutew ogusza ucho

Obfito smakoacutew mczy podniebienie

Gonitwa i owy ogupiaj umys

Rzadkie dobra wodz na pokuszenie

Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy

Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz

W

40

41

13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank

Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo

Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Poniewa nieaska to dobrodziejstwo

Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem

Podobnie jak odzyskanie aski

Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo

Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz

Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka

Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy

Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata

P

42

43

14atrzysz lecz nie moesz dostrzec

mdash to bezksztatne

Suchasz lecz nie moesz usysze

mdash to bezdwiczne

Chwytasz lecz nie moesz uchwyci

mdash to bezcielesne

Te trzy atrybuty s niezgbione

Dlatego stapiaj si w jedno

Goacuterna strona nie jest jasna

Dolna strona nie jest ciemna

Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted

Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy

Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku

Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym

Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza

Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew

Jednak wyposaony w bezczasowe tao

Moesz wykorzystywa rzeczywisto

Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao

P

44

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

25

5iebo i ziemia nie s litociwe

traktuj wszystko jak somiane psy

Mdrzec nie jest litociwy

Traktuje wszystkich jak somiane psy

Przestrze pomidzy niebem a ziemi

Podobna jest do miecha

Pusta a jednak niewyczerpana

Im wicej pracuje tym wicej si z niej wydostaje

adne sowa nie mog tego wyrazi

Lepiej poszukaj tego w sobie

N

26

27

6uch doliny nigdy nie umiera

Jest zwany tajemn kobiecoci

Brama tajemnej kobiecoci

Jest zwana podstaw nieba i ziemi

Trway jak babie lato istnieje przelotnie

Lecz kiedy z niego czerpiesz nie wyczerpuje si

D

28

29

7iebiosa i ziemia maj dugi ywot

Jaki jest sekret ich trwaoci

Czy nie dlatego e nie yj dla siebie

Mog istnie tak dugo

Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu

Cho stoi w pierwszym rzdzie

Nie dba o siebie

Lecz mimo to jest bezpieczny

Czy nie dlatego e jest bezinteresowny

Moe odnale spenienie

N

30

31

8ajwysze dobro jest jak woda

Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim

Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi

To znaczy e jest bliska tao

Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi

Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie

Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy

Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew

Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek

Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie

Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment

Kto nie walczy z innymi

Nie bdzie odczuwa winy

N

32

33

9amiast napenia bez ustanku

Lepiej powstrzyma si zawczasu

Nie przestawaj ostrzy miecza

A ostrze szybko si stpi

Napenij dom zotem i nefrytem

A nie uchronisz go przed zodziejami

Przywizuj wag do bogactw i godnoci

A zbierzesz niwo klsk

Oto droga niebios

Po dokonaniu dziea wycofaj si

Z

34

35

10zy pielgnujc ycie i ducha

Umiesz zachowa ich idealn harmoni

Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno

Osigasz stan nowo narodzonego dziecka

Czy oczyszczajc swoacutej umys

Potrafisz usun wszystkie nieczystoci

Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem

Jeste w stanie oby si bez sprytu

Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj

Potrafisz postpowa jak kobieta

Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach

Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny

Dbaj o swych ludzi

Karm swych ludzi

Dbaj nie posiadajc

Wykonuj sw prac nie wywyszajc si

Bd przywoacutedc nie tyranem

To jest ukryta cnota

C

36

37

11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie

Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu

Naczynie powstaje z grudy ziemi

Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci

Wybijamy w cianach drzwi i okna domu

Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania

To co uchwytne jest wane

To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci

T

38

39

12ielo koloroacutew olepia oko

Mnogo tonoacutew ogusza ucho

Obfito smakoacutew mczy podniebienie

Gonitwa i owy ogupiaj umys

Rzadkie dobra wodz na pokuszenie

Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy

Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz

W

40

41

13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank

Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo

Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Poniewa nieaska to dobrodziejstwo

Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem

Podobnie jak odzyskanie aski

Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo

Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz

Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka

Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy

Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata

P

42

43

14atrzysz lecz nie moesz dostrzec

mdash to bezksztatne

Suchasz lecz nie moesz usysze

mdash to bezdwiczne

Chwytasz lecz nie moesz uchwyci

mdash to bezcielesne

Te trzy atrybuty s niezgbione

Dlatego stapiaj si w jedno

Goacuterna strona nie jest jasna

Dolna strona nie jest ciemna

Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted

Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy

Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku

Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym

Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza

Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew

Jednak wyposaony w bezczasowe tao

Moesz wykorzystywa rzeczywisto

Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao

P

44

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

26

27

6uch doliny nigdy nie umiera

Jest zwany tajemn kobiecoci

Brama tajemnej kobiecoci

Jest zwana podstaw nieba i ziemi

Trway jak babie lato istnieje przelotnie

Lecz kiedy z niego czerpiesz nie wyczerpuje si

D

28

29

7iebiosa i ziemia maj dugi ywot

Jaki jest sekret ich trwaoci

Czy nie dlatego e nie yj dla siebie

Mog istnie tak dugo

Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu

Cho stoi w pierwszym rzdzie

Nie dba o siebie

Lecz mimo to jest bezpieczny

Czy nie dlatego e jest bezinteresowny

Moe odnale spenienie

N

30

31

8ajwysze dobro jest jak woda

Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim

Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi

To znaczy e jest bliska tao

Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi

Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie

Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy

Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew

Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek

Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie

Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment

Kto nie walczy z innymi

Nie bdzie odczuwa winy

N

32

33

9amiast napenia bez ustanku

Lepiej powstrzyma si zawczasu

Nie przestawaj ostrzy miecza

A ostrze szybko si stpi

Napenij dom zotem i nefrytem

A nie uchronisz go przed zodziejami

Przywizuj wag do bogactw i godnoci

A zbierzesz niwo klsk

Oto droga niebios

Po dokonaniu dziea wycofaj si

Z

34

35

10zy pielgnujc ycie i ducha

Umiesz zachowa ich idealn harmoni

Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno

Osigasz stan nowo narodzonego dziecka

Czy oczyszczajc swoacutej umys

Potrafisz usun wszystkie nieczystoci

Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem

Jeste w stanie oby si bez sprytu

Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj

Potrafisz postpowa jak kobieta

Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach

Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny

Dbaj o swych ludzi

Karm swych ludzi

Dbaj nie posiadajc

Wykonuj sw prac nie wywyszajc si

Bd przywoacutedc nie tyranem

To jest ukryta cnota

C

36

37

11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie

Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu

Naczynie powstaje z grudy ziemi

Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci

Wybijamy w cianach drzwi i okna domu

Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania

To co uchwytne jest wane

To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci

T

38

39

12ielo koloroacutew olepia oko

Mnogo tonoacutew ogusza ucho

Obfito smakoacutew mczy podniebienie

Gonitwa i owy ogupiaj umys

Rzadkie dobra wodz na pokuszenie

Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy

Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz

W

40

41

13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank

Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo

Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Poniewa nieaska to dobrodziejstwo

Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem

Podobnie jak odzyskanie aski

Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo

Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz

Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka

Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy

Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata

P

42

43

14atrzysz lecz nie moesz dostrzec

mdash to bezksztatne

Suchasz lecz nie moesz usysze

mdash to bezdwiczne

Chwytasz lecz nie moesz uchwyci

mdash to bezcielesne

Te trzy atrybuty s niezgbione

Dlatego stapiaj si w jedno

Goacuterna strona nie jest jasna

Dolna strona nie jest ciemna

Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted

Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy

Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku

Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym

Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza

Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew

Jednak wyposaony w bezczasowe tao

Moesz wykorzystywa rzeczywisto

Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao

P

44

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

27

6uch doliny nigdy nie umiera

Jest zwany tajemn kobiecoci

Brama tajemnej kobiecoci

Jest zwana podstaw nieba i ziemi

Trway jak babie lato istnieje przelotnie

Lecz kiedy z niego czerpiesz nie wyczerpuje si

D

28

29

7iebiosa i ziemia maj dugi ywot

Jaki jest sekret ich trwaoci

Czy nie dlatego e nie yj dla siebie

Mog istnie tak dugo

Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu

Cho stoi w pierwszym rzdzie

Nie dba o siebie

Lecz mimo to jest bezpieczny

Czy nie dlatego e jest bezinteresowny

Moe odnale spenienie

N

30

31

8ajwysze dobro jest jak woda

Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim

Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi

To znaczy e jest bliska tao

Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi

Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie

Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy

Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew

Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek

Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie

Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment

Kto nie walczy z innymi

Nie bdzie odczuwa winy

N

32

33

9amiast napenia bez ustanku

Lepiej powstrzyma si zawczasu

Nie przestawaj ostrzy miecza

A ostrze szybko si stpi

Napenij dom zotem i nefrytem

A nie uchronisz go przed zodziejami

Przywizuj wag do bogactw i godnoci

A zbierzesz niwo klsk

Oto droga niebios

Po dokonaniu dziea wycofaj si

Z

34

35

10zy pielgnujc ycie i ducha

Umiesz zachowa ich idealn harmoni

Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno

Osigasz stan nowo narodzonego dziecka

Czy oczyszczajc swoacutej umys

Potrafisz usun wszystkie nieczystoci

Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem

Jeste w stanie oby si bez sprytu

Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj

Potrafisz postpowa jak kobieta

Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach

Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny

Dbaj o swych ludzi

Karm swych ludzi

Dbaj nie posiadajc

Wykonuj sw prac nie wywyszajc si

Bd przywoacutedc nie tyranem

To jest ukryta cnota

C

36

37

11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie

Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu

Naczynie powstaje z grudy ziemi

Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci

Wybijamy w cianach drzwi i okna domu

Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania

To co uchwytne jest wane

To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci

T

38

39

12ielo koloroacutew olepia oko

Mnogo tonoacutew ogusza ucho

Obfito smakoacutew mczy podniebienie

Gonitwa i owy ogupiaj umys

Rzadkie dobra wodz na pokuszenie

Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy

Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz

W

40

41

13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank

Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo

Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Poniewa nieaska to dobrodziejstwo

Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem

Podobnie jak odzyskanie aski

Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo

Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz

Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka

Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy

Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata

P

42

43

14atrzysz lecz nie moesz dostrzec

mdash to bezksztatne

Suchasz lecz nie moesz usysze

mdash to bezdwiczne

Chwytasz lecz nie moesz uchwyci

mdash to bezcielesne

Te trzy atrybuty s niezgbione

Dlatego stapiaj si w jedno

Goacuterna strona nie jest jasna

Dolna strona nie jest ciemna

Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted

Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy

Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku

Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym

Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza

Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew

Jednak wyposaony w bezczasowe tao

Moesz wykorzystywa rzeczywisto

Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao

P

44

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

28

29

7iebiosa i ziemia maj dugi ywot

Jaki jest sekret ich trwaoci

Czy nie dlatego e nie yj dla siebie

Mog istnie tak dugo

Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu

Cho stoi w pierwszym rzdzie

Nie dba o siebie

Lecz mimo to jest bezpieczny

Czy nie dlatego e jest bezinteresowny

Moe odnale spenienie

N

30

31

8ajwysze dobro jest jak woda

Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim

Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi

To znaczy e jest bliska tao

Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi

Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie

Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy

Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew

Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek

Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie

Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment

Kto nie walczy z innymi

Nie bdzie odczuwa winy

N

32

33

9amiast napenia bez ustanku

Lepiej powstrzyma si zawczasu

Nie przestawaj ostrzy miecza

A ostrze szybko si stpi

Napenij dom zotem i nefrytem

A nie uchronisz go przed zodziejami

Przywizuj wag do bogactw i godnoci

A zbierzesz niwo klsk

Oto droga niebios

Po dokonaniu dziea wycofaj si

Z

34

35

10zy pielgnujc ycie i ducha

Umiesz zachowa ich idealn harmoni

Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno

Osigasz stan nowo narodzonego dziecka

Czy oczyszczajc swoacutej umys

Potrafisz usun wszystkie nieczystoci

Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem

Jeste w stanie oby si bez sprytu

Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj

Potrafisz postpowa jak kobieta

Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach

Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny

Dbaj o swych ludzi

Karm swych ludzi

Dbaj nie posiadajc

Wykonuj sw prac nie wywyszajc si

Bd przywoacutedc nie tyranem

To jest ukryta cnota

C

36

37

11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie

Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu

Naczynie powstaje z grudy ziemi

Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci

Wybijamy w cianach drzwi i okna domu

Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania

To co uchwytne jest wane

To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci

T

38

39

12ielo koloroacutew olepia oko

Mnogo tonoacutew ogusza ucho

Obfito smakoacutew mczy podniebienie

Gonitwa i owy ogupiaj umys

Rzadkie dobra wodz na pokuszenie

Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy

Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz

W

40

41

13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank

Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo

Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Poniewa nieaska to dobrodziejstwo

Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem

Podobnie jak odzyskanie aski

Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo

Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz

Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka

Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy

Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata

P

42

43

14atrzysz lecz nie moesz dostrzec

mdash to bezksztatne

Suchasz lecz nie moesz usysze

mdash to bezdwiczne

Chwytasz lecz nie moesz uchwyci

mdash to bezcielesne

Te trzy atrybuty s niezgbione

Dlatego stapiaj si w jedno

Goacuterna strona nie jest jasna

Dolna strona nie jest ciemna

Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted

Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy

Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku

Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym

Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza

Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew

Jednak wyposaony w bezczasowe tao

Moesz wykorzystywa rzeczywisto

Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao

P

44

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

29

7iebiosa i ziemia maj dugi ywot

Jaki jest sekret ich trwaoci

Czy nie dlatego e nie yj dla siebie

Mog istnie tak dugo

Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu

Cho stoi w pierwszym rzdzie

Nie dba o siebie

Lecz mimo to jest bezpieczny

Czy nie dlatego e jest bezinteresowny

Moe odnale spenienie

N

30

31

8ajwysze dobro jest jak woda

Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim

Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi

To znaczy e jest bliska tao

Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi

Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie

Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy

Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew

Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek

Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie

Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment

Kto nie walczy z innymi

Nie bdzie odczuwa winy

N

32

33

9amiast napenia bez ustanku

Lepiej powstrzyma si zawczasu

Nie przestawaj ostrzy miecza

A ostrze szybko si stpi

Napenij dom zotem i nefrytem

A nie uchronisz go przed zodziejami

Przywizuj wag do bogactw i godnoci

A zbierzesz niwo klsk

Oto droga niebios

Po dokonaniu dziea wycofaj si

Z

34

35

10zy pielgnujc ycie i ducha

Umiesz zachowa ich idealn harmoni

Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno

Osigasz stan nowo narodzonego dziecka

Czy oczyszczajc swoacutej umys

Potrafisz usun wszystkie nieczystoci

Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem

Jeste w stanie oby si bez sprytu

Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj

Potrafisz postpowa jak kobieta

Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach

Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny

Dbaj o swych ludzi

Karm swych ludzi

Dbaj nie posiadajc

Wykonuj sw prac nie wywyszajc si

Bd przywoacutedc nie tyranem

To jest ukryta cnota

C

36

37

11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie

Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu

Naczynie powstaje z grudy ziemi

Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci

Wybijamy w cianach drzwi i okna domu

Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania

To co uchwytne jest wane

To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci

T

38

39

12ielo koloroacutew olepia oko

Mnogo tonoacutew ogusza ucho

Obfito smakoacutew mczy podniebienie

Gonitwa i owy ogupiaj umys

Rzadkie dobra wodz na pokuszenie

Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy

Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz

W

40

41

13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank

Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo

Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Poniewa nieaska to dobrodziejstwo

Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem

Podobnie jak odzyskanie aski

Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo

Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz

Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka

Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy

Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata

P

42

43

14atrzysz lecz nie moesz dostrzec

mdash to bezksztatne

Suchasz lecz nie moesz usysze

mdash to bezdwiczne

Chwytasz lecz nie moesz uchwyci

mdash to bezcielesne

Te trzy atrybuty s niezgbione

Dlatego stapiaj si w jedno

Goacuterna strona nie jest jasna

Dolna strona nie jest ciemna

Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted

Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy

Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku

Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym

Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza

Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew

Jednak wyposaony w bezczasowe tao

Moesz wykorzystywa rzeczywisto

Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao

P

44

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

30

31

8ajwysze dobro jest jak woda

Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim

Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi

To znaczy e jest bliska tao

Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi

Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie

Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy

Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew

Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek

Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie

Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment

Kto nie walczy z innymi

Nie bdzie odczuwa winy

N

32

33

9amiast napenia bez ustanku

Lepiej powstrzyma si zawczasu

Nie przestawaj ostrzy miecza

A ostrze szybko si stpi

Napenij dom zotem i nefrytem

A nie uchronisz go przed zodziejami

Przywizuj wag do bogactw i godnoci

A zbierzesz niwo klsk

Oto droga niebios

Po dokonaniu dziea wycofaj si

Z

34

35

10zy pielgnujc ycie i ducha

Umiesz zachowa ich idealn harmoni

Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno

Osigasz stan nowo narodzonego dziecka

Czy oczyszczajc swoacutej umys

Potrafisz usun wszystkie nieczystoci

Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem

Jeste w stanie oby si bez sprytu

Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj

Potrafisz postpowa jak kobieta

Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach

Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny

Dbaj o swych ludzi

Karm swych ludzi

Dbaj nie posiadajc

Wykonuj sw prac nie wywyszajc si

Bd przywoacutedc nie tyranem

To jest ukryta cnota

C

36

37

11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie

Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu

Naczynie powstaje z grudy ziemi

Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci

Wybijamy w cianach drzwi i okna domu

Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania

To co uchwytne jest wane

To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci

T

38

39

12ielo koloroacutew olepia oko

Mnogo tonoacutew ogusza ucho

Obfito smakoacutew mczy podniebienie

Gonitwa i owy ogupiaj umys

Rzadkie dobra wodz na pokuszenie

Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy

Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz

W

40

41

13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank

Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo

Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Poniewa nieaska to dobrodziejstwo

Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem

Podobnie jak odzyskanie aski

Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo

Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz

Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka

Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy

Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata

P

42

43

14atrzysz lecz nie moesz dostrzec

mdash to bezksztatne

Suchasz lecz nie moesz usysze

mdash to bezdwiczne

Chwytasz lecz nie moesz uchwyci

mdash to bezcielesne

Te trzy atrybuty s niezgbione

Dlatego stapiaj si w jedno

Goacuterna strona nie jest jasna

Dolna strona nie jest ciemna

Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted

Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy

Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku

Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym

Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza

Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew

Jednak wyposaony w bezczasowe tao

Moesz wykorzystywa rzeczywisto

Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao

P

44

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

31

8ajwysze dobro jest jak woda

Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim

Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi

To znaczy e jest bliska tao

Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi

Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie

Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy

Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew

Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek

Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie

Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment

Kto nie walczy z innymi

Nie bdzie odczuwa winy

N

32

33

9amiast napenia bez ustanku

Lepiej powstrzyma si zawczasu

Nie przestawaj ostrzy miecza

A ostrze szybko si stpi

Napenij dom zotem i nefrytem

A nie uchronisz go przed zodziejami

Przywizuj wag do bogactw i godnoci

A zbierzesz niwo klsk

Oto droga niebios

Po dokonaniu dziea wycofaj si

Z

34

35

10zy pielgnujc ycie i ducha

Umiesz zachowa ich idealn harmoni

Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno

Osigasz stan nowo narodzonego dziecka

Czy oczyszczajc swoacutej umys

Potrafisz usun wszystkie nieczystoci

Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem

Jeste w stanie oby si bez sprytu

Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj

Potrafisz postpowa jak kobieta

Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach

Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny

Dbaj o swych ludzi

Karm swych ludzi

Dbaj nie posiadajc

Wykonuj sw prac nie wywyszajc si

Bd przywoacutedc nie tyranem

To jest ukryta cnota

C

36

37

11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie

Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu

Naczynie powstaje z grudy ziemi

Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci

Wybijamy w cianach drzwi i okna domu

Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania

To co uchwytne jest wane

To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci

T

38

39

12ielo koloroacutew olepia oko

Mnogo tonoacutew ogusza ucho

Obfito smakoacutew mczy podniebienie

Gonitwa i owy ogupiaj umys

Rzadkie dobra wodz na pokuszenie

Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy

Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz

W

40

41

13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank

Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo

Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Poniewa nieaska to dobrodziejstwo

Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem

Podobnie jak odzyskanie aski

Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo

Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz

Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka

Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy

Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata

P

42

43

14atrzysz lecz nie moesz dostrzec

mdash to bezksztatne

Suchasz lecz nie moesz usysze

mdash to bezdwiczne

Chwytasz lecz nie moesz uchwyci

mdash to bezcielesne

Te trzy atrybuty s niezgbione

Dlatego stapiaj si w jedno

Goacuterna strona nie jest jasna

Dolna strona nie jest ciemna

Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted

Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy

Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku

Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym

Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza

Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew

Jednak wyposaony w bezczasowe tao

Moesz wykorzystywa rzeczywisto

Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao

P

44

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

32

33

9amiast napenia bez ustanku

Lepiej powstrzyma si zawczasu

Nie przestawaj ostrzy miecza

A ostrze szybko si stpi

Napenij dom zotem i nefrytem

A nie uchronisz go przed zodziejami

Przywizuj wag do bogactw i godnoci

A zbierzesz niwo klsk

Oto droga niebios

Po dokonaniu dziea wycofaj si

Z

34

35

10zy pielgnujc ycie i ducha

Umiesz zachowa ich idealn harmoni

Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno

Osigasz stan nowo narodzonego dziecka

Czy oczyszczajc swoacutej umys

Potrafisz usun wszystkie nieczystoci

Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem

Jeste w stanie oby si bez sprytu

Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj

Potrafisz postpowa jak kobieta

Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach

Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny

Dbaj o swych ludzi

Karm swych ludzi

Dbaj nie posiadajc

Wykonuj sw prac nie wywyszajc si

Bd przywoacutedc nie tyranem

To jest ukryta cnota

C

36

37

11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie

Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu

Naczynie powstaje z grudy ziemi

Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci

Wybijamy w cianach drzwi i okna domu

Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania

To co uchwytne jest wane

To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci

T

38

39

12ielo koloroacutew olepia oko

Mnogo tonoacutew ogusza ucho

Obfito smakoacutew mczy podniebienie

Gonitwa i owy ogupiaj umys

Rzadkie dobra wodz na pokuszenie

Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy

Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz

W

40

41

13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank

Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo

Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Poniewa nieaska to dobrodziejstwo

Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem

Podobnie jak odzyskanie aski

Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo

Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz

Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka

Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy

Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata

P

42

43

14atrzysz lecz nie moesz dostrzec

mdash to bezksztatne

Suchasz lecz nie moesz usysze

mdash to bezdwiczne

Chwytasz lecz nie moesz uchwyci

mdash to bezcielesne

Te trzy atrybuty s niezgbione

Dlatego stapiaj si w jedno

Goacuterna strona nie jest jasna

Dolna strona nie jest ciemna

Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted

Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy

Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku

Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym

Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza

Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew

Jednak wyposaony w bezczasowe tao

Moesz wykorzystywa rzeczywisto

Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao

P

44

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

33

9amiast napenia bez ustanku

Lepiej powstrzyma si zawczasu

Nie przestawaj ostrzy miecza

A ostrze szybko si stpi

Napenij dom zotem i nefrytem

A nie uchronisz go przed zodziejami

Przywizuj wag do bogactw i godnoci

A zbierzesz niwo klsk

Oto droga niebios

Po dokonaniu dziea wycofaj si

Z

34

35

10zy pielgnujc ycie i ducha

Umiesz zachowa ich idealn harmoni

Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno

Osigasz stan nowo narodzonego dziecka

Czy oczyszczajc swoacutej umys

Potrafisz usun wszystkie nieczystoci

Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem

Jeste w stanie oby si bez sprytu

Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj

Potrafisz postpowa jak kobieta

Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach

Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny

Dbaj o swych ludzi

Karm swych ludzi

Dbaj nie posiadajc

Wykonuj sw prac nie wywyszajc si

Bd przywoacutedc nie tyranem

To jest ukryta cnota

C

36

37

11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie

Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu

Naczynie powstaje z grudy ziemi

Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci

Wybijamy w cianach drzwi i okna domu

Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania

To co uchwytne jest wane

To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci

T

38

39

12ielo koloroacutew olepia oko

Mnogo tonoacutew ogusza ucho

Obfito smakoacutew mczy podniebienie

Gonitwa i owy ogupiaj umys

Rzadkie dobra wodz na pokuszenie

Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy

Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz

W

40

41

13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank

Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo

Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Poniewa nieaska to dobrodziejstwo

Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem

Podobnie jak odzyskanie aski

Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo

Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz

Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka

Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy

Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata

P

42

43

14atrzysz lecz nie moesz dostrzec

mdash to bezksztatne

Suchasz lecz nie moesz usysze

mdash to bezdwiczne

Chwytasz lecz nie moesz uchwyci

mdash to bezcielesne

Te trzy atrybuty s niezgbione

Dlatego stapiaj si w jedno

Goacuterna strona nie jest jasna

Dolna strona nie jest ciemna

Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted

Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy

Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku

Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym

Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza

Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew

Jednak wyposaony w bezczasowe tao

Moesz wykorzystywa rzeczywisto

Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao

P

44

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

34

35

10zy pielgnujc ycie i ducha

Umiesz zachowa ich idealn harmoni

Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno

Osigasz stan nowo narodzonego dziecka

Czy oczyszczajc swoacutej umys

Potrafisz usun wszystkie nieczystoci

Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem

Jeste w stanie oby si bez sprytu

Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj

Potrafisz postpowa jak kobieta

Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach

Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny

Dbaj o swych ludzi

Karm swych ludzi

Dbaj nie posiadajc

Wykonuj sw prac nie wywyszajc si

Bd przywoacutedc nie tyranem

To jest ukryta cnota

C

36

37

11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie

Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu

Naczynie powstaje z grudy ziemi

Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci

Wybijamy w cianach drzwi i okna domu

Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania

To co uchwytne jest wane

To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci

T

38

39

12ielo koloroacutew olepia oko

Mnogo tonoacutew ogusza ucho

Obfito smakoacutew mczy podniebienie

Gonitwa i owy ogupiaj umys

Rzadkie dobra wodz na pokuszenie

Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy

Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz

W

40

41

13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank

Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo

Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Poniewa nieaska to dobrodziejstwo

Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem

Podobnie jak odzyskanie aski

Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo

Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz

Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka

Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy

Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata

P

42

43

14atrzysz lecz nie moesz dostrzec

mdash to bezksztatne

Suchasz lecz nie moesz usysze

mdash to bezdwiczne

Chwytasz lecz nie moesz uchwyci

mdash to bezcielesne

Te trzy atrybuty s niezgbione

Dlatego stapiaj si w jedno

Goacuterna strona nie jest jasna

Dolna strona nie jest ciemna

Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted

Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy

Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku

Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym

Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza

Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew

Jednak wyposaony w bezczasowe tao

Moesz wykorzystywa rzeczywisto

Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao

P

44

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

35

10zy pielgnujc ycie i ducha

Umiesz zachowa ich idealn harmoni

Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno

Osigasz stan nowo narodzonego dziecka

Czy oczyszczajc swoacutej umys

Potrafisz usun wszystkie nieczystoci

Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem

Jeste w stanie oby si bez sprytu

Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj

Potrafisz postpowa jak kobieta

Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach

Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny

Dbaj o swych ludzi

Karm swych ludzi

Dbaj nie posiadajc

Wykonuj sw prac nie wywyszajc si

Bd przywoacutedc nie tyranem

To jest ukryta cnota

C

36

37

11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie

Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu

Naczynie powstaje z grudy ziemi

Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci

Wybijamy w cianach drzwi i okna domu

Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania

To co uchwytne jest wane

To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci

T

38

39

12ielo koloroacutew olepia oko

Mnogo tonoacutew ogusza ucho

Obfito smakoacutew mczy podniebienie

Gonitwa i owy ogupiaj umys

Rzadkie dobra wodz na pokuszenie

Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy

Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz

W

40

41

13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank

Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo

Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Poniewa nieaska to dobrodziejstwo

Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem

Podobnie jak odzyskanie aski

Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo

Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz

Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka

Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy

Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata

P

42

43

14atrzysz lecz nie moesz dostrzec

mdash to bezksztatne

Suchasz lecz nie moesz usysze

mdash to bezdwiczne

Chwytasz lecz nie moesz uchwyci

mdash to bezcielesne

Te trzy atrybuty s niezgbione

Dlatego stapiaj si w jedno

Goacuterna strona nie jest jasna

Dolna strona nie jest ciemna

Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted

Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy

Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku

Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym

Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza

Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew

Jednak wyposaony w bezczasowe tao

Moesz wykorzystywa rzeczywisto

Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao

P

44

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

36

37

11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie

Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu

Naczynie powstaje z grudy ziemi

Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci

Wybijamy w cianach drzwi i okna domu

Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania

To co uchwytne jest wane

To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci

T

38

39

12ielo koloroacutew olepia oko

Mnogo tonoacutew ogusza ucho

Obfito smakoacutew mczy podniebienie

Gonitwa i owy ogupiaj umys

Rzadkie dobra wodz na pokuszenie

Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy

Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz

W

40

41

13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank

Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo

Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Poniewa nieaska to dobrodziejstwo

Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem

Podobnie jak odzyskanie aski

Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo

Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz

Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka

Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy

Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata

P

42

43

14atrzysz lecz nie moesz dostrzec

mdash to bezksztatne

Suchasz lecz nie moesz usysze

mdash to bezdwiczne

Chwytasz lecz nie moesz uchwyci

mdash to bezcielesne

Te trzy atrybuty s niezgbione

Dlatego stapiaj si w jedno

Goacuterna strona nie jest jasna

Dolna strona nie jest ciemna

Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted

Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy

Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku

Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym

Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza

Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew

Jednak wyposaony w bezczasowe tao

Moesz wykorzystywa rzeczywisto

Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao

P

44

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

37

11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie

Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu

Naczynie powstaje z grudy ziemi

Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci

Wybijamy w cianach drzwi i okna domu

Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania

To co uchwytne jest wane

To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci

T

38

39

12ielo koloroacutew olepia oko

Mnogo tonoacutew ogusza ucho

Obfito smakoacutew mczy podniebienie

Gonitwa i owy ogupiaj umys

Rzadkie dobra wodz na pokuszenie

Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy

Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz

W

40

41

13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank

Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo

Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Poniewa nieaska to dobrodziejstwo

Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem

Podobnie jak odzyskanie aski

Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo

Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz

Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka

Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy

Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata

P

42

43

14atrzysz lecz nie moesz dostrzec

mdash to bezksztatne

Suchasz lecz nie moesz usysze

mdash to bezdwiczne

Chwytasz lecz nie moesz uchwyci

mdash to bezcielesne

Te trzy atrybuty s niezgbione

Dlatego stapiaj si w jedno

Goacuterna strona nie jest jasna

Dolna strona nie jest ciemna

Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted

Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy

Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku

Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym

Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza

Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew

Jednak wyposaony w bezczasowe tao

Moesz wykorzystywa rzeczywisto

Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao

P

44

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

38

39

12ielo koloroacutew olepia oko

Mnogo tonoacutew ogusza ucho

Obfito smakoacutew mczy podniebienie

Gonitwa i owy ogupiaj umys

Rzadkie dobra wodz na pokuszenie

Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy

Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz

W

40

41

13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank

Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo

Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Poniewa nieaska to dobrodziejstwo

Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem

Podobnie jak odzyskanie aski

Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo

Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz

Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka

Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy

Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata

P

42

43

14atrzysz lecz nie moesz dostrzec

mdash to bezksztatne

Suchasz lecz nie moesz usysze

mdash to bezdwiczne

Chwytasz lecz nie moesz uchwyci

mdash to bezcielesne

Te trzy atrybuty s niezgbione

Dlatego stapiaj si w jedno

Goacuterna strona nie jest jasna

Dolna strona nie jest ciemna

Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted

Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy

Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku

Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym

Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza

Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew

Jednak wyposaony w bezczasowe tao

Moesz wykorzystywa rzeczywisto

Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao

P

44

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

39

12ielo koloroacutew olepia oko

Mnogo tonoacutew ogusza ucho

Obfito smakoacutew mczy podniebienie

Gonitwa i owy ogupiaj umys

Rzadkie dobra wodz na pokuszenie

Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy

Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz

W

40

41

13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank

Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo

Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Poniewa nieaska to dobrodziejstwo

Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem

Podobnie jak odzyskanie aski

Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo

Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz

Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka

Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy

Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata

P

42

43

14atrzysz lecz nie moesz dostrzec

mdash to bezksztatne

Suchasz lecz nie moesz usysze

mdash to bezdwiczne

Chwytasz lecz nie moesz uchwyci

mdash to bezcielesne

Te trzy atrybuty s niezgbione

Dlatego stapiaj si w jedno

Goacuterna strona nie jest jasna

Dolna strona nie jest ciemna

Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted

Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy

Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku

Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym

Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza

Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew

Jednak wyposaony w bezczasowe tao

Moesz wykorzystywa rzeczywisto

Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao

P

44

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

40

41

13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank

Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo

Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Poniewa nieaska to dobrodziejstwo

Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem

Podobnie jak odzyskanie aski

Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo

Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz

Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka

Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy

Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata

P

42

43

14atrzysz lecz nie moesz dostrzec

mdash to bezksztatne

Suchasz lecz nie moesz usysze

mdash to bezdwiczne

Chwytasz lecz nie moesz uchwyci

mdash to bezcielesne

Te trzy atrybuty s niezgbione

Dlatego stapiaj si w jedno

Goacuterna strona nie jest jasna

Dolna strona nie jest ciemna

Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted

Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy

Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku

Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym

Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza

Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew

Jednak wyposaony w bezczasowe tao

Moesz wykorzystywa rzeczywisto

Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao

P

44

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

41

13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank

Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo

Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Poniewa nieaska to dobrodziejstwo

Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem

Podobnie jak odzyskanie aski

Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo

Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo

Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz

Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka

Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy

Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata

P

42

43

14atrzysz lecz nie moesz dostrzec

mdash to bezksztatne

Suchasz lecz nie moesz usysze

mdash to bezdwiczne

Chwytasz lecz nie moesz uchwyci

mdash to bezcielesne

Te trzy atrybuty s niezgbione

Dlatego stapiaj si w jedno

Goacuterna strona nie jest jasna

Dolna strona nie jest ciemna

Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted

Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy

Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku

Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym

Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza

Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew

Jednak wyposaony w bezczasowe tao

Moesz wykorzystywa rzeczywisto

Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao

P

44

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

42

43

14atrzysz lecz nie moesz dostrzec

mdash to bezksztatne

Suchasz lecz nie moesz usysze

mdash to bezdwiczne

Chwytasz lecz nie moesz uchwyci

mdash to bezcielesne

Te trzy atrybuty s niezgbione

Dlatego stapiaj si w jedno

Goacuterna strona nie jest jasna

Dolna strona nie jest ciemna

Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted

Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy

Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku

Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym

Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza

Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew

Jednak wyposaony w bezczasowe tao

Moesz wykorzystywa rzeczywisto

Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao

P

44

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

43

14atrzysz lecz nie moesz dostrzec

mdash to bezksztatne

Suchasz lecz nie moesz usysze

mdash to bezdwiczne

Chwytasz lecz nie moesz uchwyci

mdash to bezcielesne

Te trzy atrybuty s niezgbione

Dlatego stapiaj si w jedno

Goacuterna strona nie jest jasna

Dolna strona nie jest ciemna

Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted

Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy

Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku

Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym

Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza

Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew

Jednak wyposaony w bezczasowe tao

Moesz wykorzystywa rzeczywisto

Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao

P

44

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

44

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

45

15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni

Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada

Poniewa byli niezgbieni

Mona ich opisa tylko w przyblieniu

Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu

Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew

Ostroni i powcigliwi jak go

Ulegli jak loacuted w chwili topnienia

Proci jak nieobrobiony blok

Otwarci jak grota

Nieprzeniknieni jak mtna woda

A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci

Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia

Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia

Ale wanie dlatego e go nie pragnie

Zawsze moe by jak ukryty kieek

I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania

S

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

46

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

47

16otrzyj na granice pustki

Dbaj o wewntrzny spokoacutej

Kiedy wszystko si porusza

Ja tylko kontempluj powroacutet

Dzi kwitn

Lecz powroacutec do korzeni

Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej

Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie

Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym

Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci

Kto nie zna niezmiennego

Rzuca si na lepo w wir katastrofy

Kto zna niezmienne

Moe wszystko zrozumie i poj

Kto wszystko rozumie i pojmuje

Jest zdolny czyni sprawiedliwo

By sprawiedliwym to by szlachetnym

By szlachetnym to osign niebo

Osign niebo to y w zgodzie z tao

Kto zna tao ten trwa wiecznie

Bdzie cay i zdrowy

Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch

D

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

48

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

49

17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj

Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj

Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj

Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj

Gdy brakuje ci wiary

Nikt nie bdzie ci wierny

Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa

Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie

Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo

N

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

50

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

51

18dy odrzucono wielkie tao

Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo

Gdy powsta intelekt i dowcip

Pojawili si wielcy hipokryci

Gdy szeciu krewnych stracio harmoni

Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo

Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo

Pojawili si wierni ministrowie

G

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

52

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

53

19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci

A ludzie zyskaj stukrotnie

Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci

A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu

Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci

A znikn rabusie i zodzieje

Te trzy zalecenia tao

Same w sobie nie wystarcz

Dlatego naley je podporzdkowa

Wyszej zasadzie

Dbaj o to co proste i podstawowe

Bd skromny i powstrzymuj pragnienia

O

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

54

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

55

20kocz z nauk

A pozbdziesz si zmartwie

Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo

Czym si roacuteni dobro od za

Czy musz si obawia tego co inni

Coacute to za straszny nonsens

Wszyscy ludzie ciesz si i miej

Jakby spoywali wou ofiarnego

Jakby witowali nadejcie wiosny

Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku

Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha

Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci

Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze

Ja jeden zdaj si nie posiada niczego

Coacute ze mnie za gupiec

Jaki zamglony mam umys

Wszyscy ludzie zdaj si byszcze

Ja jeden jestem pogrony w mroku

Wszyscy ludzie s wymowni

Ja jeden milcz wroacuted nich

Bezbarwny jak ocean

Bezcelowy jak wichura

Ludzie d do celoacutew

Ja jeden ich nie posiadam

Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym

e szukam pokarmu u matki

S

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

56

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

57

21 naturze wielkiej cnoty

Jest przestrzeganie tao i tylko tao

Czym jednak jest tao

To co nieuchwytnego i niekonkretnego

Nieuchwytnego i niekonkretnego

A mimo to zawiera w sobie form

Nieuchwytne i niekonkretne

A mimo to zawiera w sobie substancj

Niewyrane i niejasne

A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci

Jdro witalnoci jest bardzo realne

Zawiera w sobie niesabnc szczero

Jego nazwa zachowaa si przez wieki

By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy

Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy

Przez to co jest we mnie

W

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

58

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

59

22to si pochyli nie zostanie zamany

Kto si ugnie pozostanie prosty

Puste zostanie napenione

Stare zostanie odnowione

Miej niewiele a wiele zyskasz

Miej wiele a stracisz jasno myli

Dlatego Mdrzec dba o jedno

I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem

Nie robi nic na pokaz

Dlatego byszczy wroacuted innych

Nie usprawiedliwia si

Dlatego staje si znany

Nie chepi si swoimi zdolnociami

Dlatego zyskuje uznanie

Nie pyszni si swoimi sukcesami

Dlatego moe wiele znie

Nie rywalizuje z nikim

Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa

Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem

Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn

K

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

60

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

61

23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same

Burza nie trwa cay ranek

A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie

Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia

Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo

Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi

Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao

Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot

A kto igra ze strat staje si z ni jednym

By jednoci z tao to da mu si wchon

By jednoci z cnot to da si jej wchon

By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip

Brak wiary w tobie

Pociga za sob brak wiary w innych

T

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

62

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

63

24a palcach nie da si sta pewnie

W rozkroku nie da si i naprzoacuted

Kto dziaa na pokaz nie byszczy

Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway

Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy

Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa

W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo

I nie s mile widziane

Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi

N

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

64

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

65

25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego

Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi

Ciche i bezgraniczne

Trwae i niepodatne na zmiany

A mimo to przenikajce wszystko bez trudu

Moe by uwaane za matk wiata

Nie znam jego imienia

Nazywam je tao

A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo

By wielkim to nie ustawa

Nie ustawa to poacutej daleko

Poacutej daleko znaczy wroacuteci

Dlatego tao jest wielkie

Niebo jest wielkie

Ziemia jest wielka

Kroacutel jest wielki

Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata

Czowiek naladuje ziemi

Ziemia naladuje niebo

Niebo naladuje tao

Tao zda wasn drog

B

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

66

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

67

26iar jest podstaw lekkoci

Spokoacutej jest panem niepokoju

Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie

Nie rozstaje si ze swym bagaem

Cho moacutegby podziwia pikne widoki

Najlepiej czuje si we wasnym domu

Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew

Miaby okazywa wiatu swoj lekko

By lekkim to by odcitym od swych korzeni

By niespokojnym to straci opanowanie

C

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

68

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

69

27obry piechur nie zostawia ladoacutew

Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze

Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa

Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab

A jednak nikt nie potrafi go otworzy

Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza

A jednak nikt nie potrafi go rozwiza

Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie

I nikogo nie porzuca

Zawsze oszczdza rzeczy

I niczego nie marnuje

Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem

Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych

A li ludzie s dla dobrych brzemieniem

Nie czci nauczyciela

Nie dba o brzemi

To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu

To wana zasada tao

D

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

70

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

71

28najc msko

Wspieraj kobieco

I bd krynic wiata

By krynic wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez zbaczania z niej

I powroacuteci do dziecistwa

Znajc biel

Wspieraj czer

I bd wzorcem wiata

By wzorcem wiata

To poda wytrwale ciek cnoty

Bez jednego faszywego kroku

I powroacuteci do nieskoczonoci

Znajc zaszczytne

Wspieraj zhabione

I bd zdrojem wiata

By zdrojem wiata

To wie ycie bogate w cnot

I powroacuteci do pierwotnej prostoty

Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu

Staje si uytecznym naczyniem

Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem

Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo

Z

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

72

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

73

29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce

Nie wiem jak miaoby si to uda

wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi

Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci

Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych

Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu

Czas wzrostu i czas rozkadu

Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew

Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji

C

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

74

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

75

30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao

Nie proacutebuje podbija wiata si ora

Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery

Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola

Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata

Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa

Lecz celem nie moe by autokreacja

Po osigniciu celu

Nie wolno pyszni si sukcesem

Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami

Nie wolno odczuwa dumy

Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie

Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora

Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad

Gdy jest wbrew tao

A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie

T

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

76

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

77

31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci

Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi

Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy

Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie

Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie

Poniewa bro jest instrumentem za

Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego

Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci

Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu

I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania

Rado ze zwycistwa to rado z zabijania

A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi

W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie

Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej

W armii adiutant stoi po lewej stronie

A goacutewnodowodzcy po prawej

To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow

Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa

Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem

W

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

78

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

79

32ao jest zawsze bezimienne

Cho mae w swej pierwotnej prostocie

Nie jest podlege niczemu na wiecie

Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa

Wszystko skadaoby mu hod

Niebo i ziemia istniayby w harmonii

I zsyay sodk ros

Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi

Bez rozkazu z goacutery

Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu

Pojawiy si roacutene nazwy

Czy nie do ju mamy nazw

Czy nie czas si zatrzyma

Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem

Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki

T

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

80

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

81

33to zna ludzi jest mdry

Kto zna siebie jest owiecony

Kto zwycia ludzi jest silny

Kto zwycia siebie jest naprawd potny

Kto wie kiedy ma do jest bogaty

A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu

Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo

A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci

K

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

82

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

83

34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted

Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo

Wszystkie stworzenia s od niego zalene

A ono niczego im nie odmawia

Robi co do niego naley

Ale niczego dla siebie nie pragnie

Odziewa i karmi wszystkich

Ale nad nimi nie panuje

Dlatego mona je nazwa maym

Wszystko wraca do niego jak do domu

Ale ono nad niczym nie panuje

Dlatego mona je nazwa wielkim

Wanie w tym e nie dy do wielkoci

Przejawia si jego wielko

W

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

84

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

85

35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty

Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie

Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia

Ale sowa tao wywieraj trway efekt

Cho s delikatne i pozbawione smaku

Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu

K

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

86

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

87

36o ma by zmniejszone

Musi wpierw urosn

Co ma by osabione

Musi wpierw nabra siy

Co ma by strcone

Musi wpierw zosta wywyszone

Co ma by zniszczone

Musi wpierw zosta bogato przystrojone

Oto subtelna mdro ycia

Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne

Ryb nie wyciga si z gbin

A wadca nie pokazuje posiadanej broni

C

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

88

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

89

37ao pozostaje w bezruchu

A jednak stwarza wszystko

Gdyby wadca umia si go trzyma

Wszystkie rzeczy rozwijayby si same

Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek

Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty

Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi

Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej

A wiat uspokoi si z wasnej woli

T

90

90