taya vi - martlmadidebloba.gemartlmadidebloba.ge/files/mates s. g/g-9.pdf · ufalman misman da...

221

Ta vi Ya

s i t y u a Y e s e: ̀ ma Sin mouPda ies us pet re da hrq ua: ufa lo, ra-oden gz is Sem co dos Zma man Cem man, da mi ute o mas? vid re SKdgzi sam-dea? hrq ua mas ie su: ara get yK Sen vid re SKdgzi sam de, ara med vid re sa me oc da aT jer SKdgz is~ (18,21-22).

hgo neb da pet re, Tu di di raYme Tq ua SKdgz is mi te ve baY, da etyKs, vi Tar med: ufa lo, ese, ro me li gKbrZa ne qmn ad, rav den gz is vqmn a? uku eTu yov lad ve cod vi des ZmaY igi da yov lad ve vam xi leb de da mo-vi do dis si na nu lad, rav den gz is gKbrZa neb, raYTa Tav s-vi deb deT mis-sa? ra me Tu mis TKs, ro me li una ne lad ego s da ar ca Zmi saY es mo dis, ar-ca wi nam ZRu ri saY, gan gi we se bi es, ra Jam s sTq u, vi Tar med: `iyav n Sen da, vi Tar ca me zu ere da war mar Ti~. xo lo ro me li mo vi do dis si na nu lad da iT xov des Sen do ba sa, mis TKs ara ga na we se, Tu rav den gz is Ta namac Tav s-de baY cTo mi sa mi si saY, vam xi leb de raY, da inan des da ku ala d cod vi des. ese vi Tar sa mas vid re SKdgzi sad me mi ute oa cTo maY?

is mi neT uku e, Tu raY mi ugo qris te man, kac Tmo yu are man man da sa-xi er man da mra val mow ya le man Rmer Tm an Cu en man: ̀ ara get yK Sen vid re SKdgzi sam de, ara med sa me oc da aT jer SKdgz is~. ara Tu ric xK ga na we sa aqa, ara med uric xK da sa ma ra di soY saq me mo as wa va. ra me Tu vi Tar ca ode s Tqua s vin, Tu: bev re ul gz is, sim rav le sa mo as wa veb s, da ro me-li-igi we ril ars, vi Tar med: `ber wsa mas es xn es SKd Sv il~,1 fria dsa mas sim rav le sa mo as wa veb s Svil Ta ber wyo fi li sa mis ek le si isa Ta; eg reT ve aqa, Tq ua raY, Tu: `sa me oc da aT jer SKdgz is~, ara ric xu sa Si na Se aw yu dia mi te ve baY cTo ma TaY mo yu si sa Ta, ara med sa ma ra di soY da aur ac xe li saq me ga na we sa da ese vi Ta ri ese mcne baY iga vi Ta ami T Sem dgo mad Tqu mu li Ta da am tki ca. da raYTa ver vin Tqua s, Tu mZi me ars mcne baY ese _ sa me oc da aT jer SKdgz is mi te ve baY cTo ma Ta mo yu-si sa Ta, _ amis TKs Ses Zi na iga vi igi, raYTa sit yuaY TKsi da am tki cos da gu lisPma-gKyos, vi Tar med ara gKPms ama s ze da zu ao baY da fria d ara Zn el ars saq me ese, ara med ad vil. amis TKs TKsi igi kac Tmo yu are-baY So ris Se mo iRo, raYTa msgav se bi Ta miT scn a, vi Tar med da Ra ca Tu sa me oc da aT jer SKdgz is mi utev ne cTo ma ni mo yu si sa ni, da Ra ca Tu ma-rad Re uric xu jer ama s iq mo di, vi Tar ca wu eTi er Ti uric xu Ta maT Ta na wyal Ta zRKsa Ta mci re ars da ara raY, eso den da fria d ami sa ume te sad nak lu le van ars da mci re Se ni ege sa xi ere baY au ra cx el sa mas Ta na RmrTi sa mow ya le ba sa, ro me li-igi di dad saPmar ars Sen da,

1 1 mef. 2,5.

222

ra Jam s-igi sit yuaY mi gePade bo dis Ta na na deb Ta Sen TaY. is mi ne uku e sit yuaY iga vi saY mis sakKrve li saY:

s a x a r e b a Y: `amis TKs em sgav sa sa su fe ve li ca TaY kac sa me ufesa, ro mel man ine ba sit yKsa gan ge baY mo na Ta TKsTa Ta na. da vi Tar ca iw-yo gan ge bad, war mo ud gi nes mas er Ti Ta nam de bi bev ri sa San Ti saY. da vi Tar ara raY aqun da mas, raYmca mis ca, ub rZa na ufal man mis man gan-syi dad co li sa mi si saY da Svil Ta mis TaY da raYca aqun da mas, da gar-daPdad igi. da var da mo naY igi, Ta yu ani s-scem da mas da et yo da: sul-grZ el iq men Cem ze da, da yo ve li ve mig ce Sen. Se ew ya la ufal sa mas mo naY igi, ga nu te va da Ta na na de bi ca igi mi ute va mas~ (18,23-27), da Sem dgo mi ami si. ra me Tu Sem dgo mad eso de ni sa mis kac Tmo yu are bi sa poa man mo yu asi, rom li sa Ta naed va mas asi drah ka ni, Se aS Tob da mas, da amis TKs Seh ris xna me ufe igi da Se aye na sap yro bi led, vid rem de yo ve li gar daiPado s.

T a r g m a n i: ixi lea, raYzo mi gan yo fi le baY ars ka ci sa mi mar T Se co de ba sa So ris da RmrTi sa gan ris xe ba sa? ra ode ni ars So ris bev ri sa San Ti sa da asi sa drah kni sa, da fria dca ume te sad. xo lo ese iqmne bis gan yo fi le bi sa gan ca pir TaYsa da ze daYsze da obi sa gan cod va TaYsa; ra me Tu kac ni Tu gu xed vi den, ve ri de biT da gur cxue-nis qmn ad cod vi sa, xo lo Rmer Ti ma ra dis gu xe dav s, da ara gu eSi-nis, ara med uri dad viq mT da vit yKT da vi go neb T yo vel sa bo rot sa, da ara ese xo lo, ara med pa ti vi sa mis TKsca da qve lis moq me de bi sa, ro me li yo Rmer Tm an Cu en ze da, mZi me iq mne bi an cod va ni Cu en ni. da uku eTu gu ne bav s cno bad, Tu vi Tar bev ri San Ti ars da ume tes ca cod va Ta Cu en Ta sim rav le, mci red raYme ga mo Ci ne bad Pel-vyo, gar-na me Si nis, nu uku e udeb Ta da cod vis mo yu are Ta ume te si sa ude be bi-sa mi zez-vsc e, gi na Tu mos wra fe ni ume tes sa STav sTxi ne zrun va sa, da Tqua n sit yuaY igi mo ci qul TaY: `vis Pel-ewi fe bis cxo re bad?~1 gar na yo vel sa ve ze da vTq ua, raYTa ume te sad gan vek rZal neT, vi-xi loT raY sim rav le cod va Ta Cu en TaY da vcn aT Za li igi si na nu-li saY. xo lo vTqu ne da ga mo va Cin ne cod va ni ara ka cad-ka ca di sa ni, ara med zo gad ni yo vel Ta ni, xo lo ka cad-ka ca di saY Ti To eul isa go ne ba man ga mo sa xen. gar na pir ve lad jer-ars Tqu mad qve lis moq-me de ba Ta RmrTisaTaY, ra bam ni ari an da ra oden ni: ara ar si sa gan ar-sad mogKyvan na da xi lul ni ese yo vel ni ve Cu enTKs dah bad na: caY da queya naY da zR uaY, ha er ni da cxoe lni, ner gni da mce na re ni da sxua ni igi aur ac xel ni saq me ni; su li cxoe li mo gu ca Cu en, ua Rre si yo vel-

1 maT. 19,25; luk. 18,26.

223

Ta ve myof Ta qu eya na sa ze da; sa moT xe da as xa Cu enTKs; uf lad yo vel-Ta pi rut yu Ta, Tev zTa da mfrin vel Ta da gu ad gin na; di de bi Ta da pa ti vi Ta gKrgKno san-guy vna. ami sa Sem dgo mad umad lo vi po eni T da gar da ma val mcne bi sa mi si sa da sa moT xiT ga mo vis xe niT, ara med ara ve ugu le bel s-guy vna, ra me Tu mxo lod So bi li Ze TKsi mo av li na mo Zi-eba d war wyme dul Ta ama T, ro mel man ca Cu enTKs ju ar-cu maY da si-ku di li Tav s-id va, da ca ni gan mi xu na Cu en, da Sv il RmrT i sa guy vna mter yo fil ni ese da gan dgo mil ni, da mkKdr-yo faY sa moT xi saY mo-gu ani Wa, da sa su fe ve li sa mo qa la qed ga mo gu aCi na. amis TKs sa mar Tal ars Ra Ra de baY: O siRrme sa mas sim did ri sa, sib rZni sa da mec ni ere bi-sa RmrTi sa sa! mo gu ca Cu en naT lis-Re baYca mo sa te ve be lad cod va Ta da ga mo saPsne lad sa tan jvel Ta gan, da sam kKdre be lad sa su fe ve li sa, da bev re ul ni igi ke Til ni aRgKTqu na da su li wmi daY moh fi na gul-Ta Cu en Ta. ese vi Tar Ta uku e da eso den Ta qve lis moq me de ba Ta mis Ta ze da vi Tar-me jer-iyo yo faY Cu eni? da Ra ca Tu ma rad Re mov swyde-bo deT mis TKs, gar da-mca-viPade Ta Rir se biT Ta na na de bi igi? nu iyo fin! ver ca Tu me aTa se di sa na wi li sa Zal-gu ed va gar daPdad. xo-lo aw vi xi loT Ra, vi Tar viq ce viT anu vi Ta ri mo qa la qo baY gKpyrie s: dRi Ti-dRe mcne ba Ta da brZa ne ba Ta mis Ta Se urac x-vhyof T da, ro-me li mis da sa Zu lel ars, mas aR vas ru leb T. da ro me li vTq ua pir-ve lad, gi na Tu me fe ni vaPsen ne, gi na Tu mTa var ni, gi na Tu az na ur ni, gi na Tu mo na ni, gi na Tu va War ni, gi na Tu mPedar ni, gi na Tu glex ni, gi na Tu ma ma ni, gi na Tu de da ni, gi na Tu ber ni, gi na Tu Wa buk ni, _ yo vel ni ve ipov nen gar da ma val mcne ba Ta qris tes Ta da bev re uli sa Ta na na de bi sa Ta nam deb.

is mi ne niT Ra mcne ba ni qris tes ni da scn aT sit yu aTa Cem Ta WeS ma-ri te baY: `ro mel man hrqua so Zma sa TKssa: cof, Ta nam deb ars ge he ni-asa cec xli sa sa~;1 `yo ve li ro me li xed vi des de da kac sa gu lis Tqu mad mas, mun ve im ru Sa mis Ta na gul sa TKssa~;2 `ro mel man gc es yu ri mal sa, mi up yar mas er Tker ZoYca. da ro mel sa un des ku ar Ti Se ni mi Re bad, mi ute ve mas sa mo se li ca. da ro me li war giq cev des mi li on erT, miv le mis Ta na ori ca~;3 ̀ gi yu ar ded mter ni Tque nni, akur Txev diT mwye var-Ta Tque nTa, ke Til sa uyof diT mo Zu le Ta Tque nTa~.4 kuala d ityKs: uku eTu ara iq mn eT, vi Tar ca yrma ni CCKlni, mSKd da mda bal da uman-ko, ver SexKdeT sa su fe vel sa ca Ta sa.5

ese vi Tar ni ari an mcne ba ni mis ni da sxua ni mra val ni. xo lo aw Cu en vi xi loT: uku eTu ara cxo re baY Cu eni wi na aR mdg om brZa ne ba Ta mis Ta ar sa? ro mel sa cod va sa ara war mde be biT aR vas ru leb T? ara

1 maT. 5,22. 2 maT. 5,28. 3 maT. 5, 39-41. 4 maT. 5,44. 5 Sdr. maT. 18,3; 19,14.

224

dRi Ti-dRe ZKris- zrax va Ta Si na var Ta? Ses me na Ta mo yu si sa Ta, gi ne-ba Ta da Se urac xe ba Ta, mta ce bel, vi Tar ca mgel ni, Seb Ra lul yov li-Ta ve cod vi Ta, mo Sur ne, mzu aob ar, an gah r, ci lis mwa me bel, ma Cuene-bel, kac TmoT ne, uxu ces Ta mi mar T mza ku var, uda res Ta mi mar T mPec-Ta umZKnva res, mo na muc li sa da sa fa se Ta da di de bi sa war ma va li sa, mo kic xar, mo ci nar, mrav lis met yu el, sit yu aTa xe neS Ta me Zi ebe l, nay ro an, mo mTrva le, ci lis met yu el, Sem sWua lul mi wi sa gan Ta maT da war ma val Ta saq me Ta. ese ari an zo gad ni yo vel Ta saq me ni, xo lo da fa rul ni da Zne lo van ni ka cad-ka ca di sa ni Ti To eu lsa go ne ba man mis man am xi los. ese yo vel ni da ami sa fria d um rav les ni bral ni Cu en-ni ari an bev ri igi San Ti, rom li saTKs sit yKs-mi ce maY Ta nagu ac, gar na yov lad ve ver Sem Zle bel var T. amis TKs sa xi er man man da mra val mow-ya le man Rmer T man aur ac xel Ta mi er qve lis moq me de ba Ta mis Ta ze da mo gu ca ese ca ad vi li gzaY da su bu qi, ese igi ars ZKruPse ne be lo baY, raYTa mi utev neT wa di era d yo vel ni ve cTo ma ni mo yu si sa ni da es reT vpoo T Cu en mo te ve baY uric xu Ta maT cod va Ta Cu en TaY. ra me Tu ra-ode ni ca iyo s Se co de baY mo yu si saY, Cu en Ta maT RmrTi sa mi mar T cod-va Ta Ta na mci re ars da ara raY. da ku alad ca uku e aR mo vi kiT xoT iga vi ese wi nam de ba re, ro me li ami s je ri saTKs war moT qua ufal man Cu en man ie su qris te man:

s a x a r e b a Y: `da war mo ud gi nes mas er Ti Ta nam de bi bev ri sa San-Ti saYo. da vi Tar araY aqun da mas, raYmca mis ca, ub rZa na ufal man mis-man gan syi daY co li sa mi si saY da Svil Ta mis TaY da raYca aqun da mas, da gar daPdad igi~ (18,24-25).

T a r g m a n i: yov liT ker Zo sa Si nel-hyof s igav sa mas. xo lo raYsaTKs me ufe igi brZa neb s co li sa da Svil Ta gan syi dad, ra me Tu igi ni ca mo na ni mis ni iy vn es, da mi sa mi vi do da da Wir ve baY? ara Tu uw-ya lo ebi sa gan brZa na ese, ara med fria di sa sa xi ere bi sa gan, ra me Tu ene ba Se Si ne bad mi sa, raYTa mo vi des ved re bad mi sa, da mi ani Wos mas wya lo baY. xo lo raYsaTKs pir vel sit yKs gan ge bi sa ara qmn a ese? amis-TKs, raYTa uCu eno s mas, Tu ra oden Ta Ta na na deb Ta gan ga na Ta vi suf-la igi, da ami T sa xi Ta eq mn as igi ca mo yu as sa TKssa mow ya le. is mi ne uku e Sem dgo mi ca sit yuaY sa xa re bi saY:

`da var dao mo naY igi da Ta yu ani s-scem da mas da et yo da: sul grZ-el iq men Cem ze da, da yo ve li ve mig ce Sen. Se ew ya la ufal sa mas mo naY igi da ga nu te va igi da Ta na na de bi ca igi mi ute va mas~ (18,26-27).

ixi lea ku ala d sa xi ere bi sa ami s gar da ma te bu le baY? droe baY xo lo iT xoa da sul grZe le baY mo na man man, xo lo ufal man ume tes Txoi sa mi si sa mis ca: Sen do baY da mi te ve baY yov li sa ve Ta na na de-

225

bi saY, bev ri sa mis San Ti saY. ra me Tu ene ba pir ve liT gan ve Cu ene bad uxu ad mim ni We be lo bi sa mis TKsi sa, gar na ara ene ba, raYTa mi si xo-lo iyo s ni Wi igi, ara med raYTa mo ni sa mis ca ved re baY mi zez eq mn as sa xi ere ba sa mis sa, raYTa ara sru li ad uc xo iyo s ke Ti li sa mis gan. ra me Tu da Ra ca Tu igi Se uv rda da eved ra, ara med yo ve li ve saq me mow ya le bi sa mis uf li saY iyo, vi Tar ca ityKs, vi Tar med: `Se ew ya la ufal sa mo naY igi da ga nu te va~. gar na eg reT ca ene ba, raYTa igi ca Cnd es mi zez mce mel wya lo bi sa mis, raYTa ara sru li ad ca ri el iyos da sir cxKle ul da raYTa TKsi sa mis sa xi sa gan mo yu si sa ca mi mar T ipo os igi sa xi er. gar na mo naY igi aqa mom de go ni er ipo va da saT no, ra me Tu aRi ara Ta na na de bi igi da aRuT qua yov li sa ve mi ce mad da Se uv rda da eved ra da ab ra la Tav sa TKssa da cna si di de igi Ta na-na de bi saY mis, xo lo Sem dgo mi ami si fria d uRir s ars da Se um sgav-se bel pir ve li sa. ra me Tu gan vi da raY mi er mo naY igi, ara Sem dgo mad mrav li sa Ja mi sa, ara med mun Tque sve, vid re Ra qve lis moq me de baY igi uf li saY wi na Se Tu al Ta mis Ta iyo, bo ro tad iPma ra ni Wi igi da az-na ure baY, me ufi sa gan mi ce mu li mis da, vi Tar ca ese ra gu au wyeb s ma-xa re be li da ityKs:

s a x a r e b a Y: ̀ da vi Tar ca ga mo vi da mi er mo naY igi, po va er Ti mo-yu asi TKsi, ro mel sa Ta naed va mi si asi drah ka ni; Se ip yra igi da Se-aS Tob da mas da et yo da: mo mec, raYca Ta nagac. Se uv rda mo yu asi igi mi si, eved re bo da mas da et yo da: sul grZ el iq men Cem ze da, da mig-ce Sen. xo lo man ara is mi na mi si, ara med uf roYsRa au rveb da mas da Se ag do igi sap yro bi le sa, vid rem de mis ces mas Ta na na de bi igi. ixi-les raY mo yu as Ta maT mis Ta saq me ese, Se wux nes fria d; da mi vi des da auwy es ufal sa mas maT sa yo ve li ve igi, raYca iyo. ma Sin mo uwo da mas ufalman mis man da hrq ua: mo nao bo ro to, yo ve li ve Ta na na de bi Se ni mi gi te ve Sen, ra me Tu me ved re bo de me. ara jer-iyo a Sen da ca, raYTam-ca Se iw ya le mo yu asi igi Se ni, vi Tar ca me Se giw ya le Sen? da ga nu ris-xda mas ufa li igi mi si da mis ca igi Pel Ta mtan jvel Ta sa, vid rem de gar daiPado s yo ve li igi Ta na na de bi~ (18,28-34).

T a r g m a n i: ixi lea sa xi ere baY igi me ufi saY mis da gul fi cxe-lo baY mo ni saY? is mi neT yo vel Ta, ro mel ni usa xur xar T da fic-xel mo yu as Ta mi mar T, ro mel ni Ta na na de bi saTKs mci re di sa sa fa si sa Se ag deb T sap yro bi led gla xak Ta. is mi neT, raY-igi Se em TxKa mo na sa mas, ro mel man ara Se iw ya la mo yu asi TKsi, ar ca moiPse na, vi Tar med igi ca maT ve sit yu aTa et yo da ufal sa TKssa da poa Sen do baY bev ri sa mis San Ti saY; ara Se ik di ma sit yu aTa maT gan; ara ic na nav Tsa yu de-li igi, rom li Ta ga ne ra dan Tqmi sa gan; ara moiPse na mow ya le baY igi

226

meufisaY, ara med yo ve li ve igi da iviw ya an gah re bi sa gan da uw ya lo-ebi sa da ZKris-Pse ne bi sa. amis TKsca uZKres mPeci sa aS Tob da mo yu as-sa TKssa.

ra sa iqm, O ka co? ara xe da va, ra me Tu Ta vi sa Se ni sa mo sak la vad hle sav maxKlsa da ga ni ax leb ris xva sa uf li sa sa? ara gu lisPma-hyo-fa, ubad ru ko, ra me Tu Sen bev ri sa San Ti sa mi te ve ba sa iT xov di, da mo yu asi Se ni asi sa drah kni saTKs droe ba sa ge ved re bis? Sen me ufesa eved re bo de da igi mo yu as sa. gar na ama s yo vel sa ugu lisPmo iyo ubad ru ki igi, amis TKs mo yu asi igi Se ag do sap yro bi led.

`ixi les mo yu as Ta mis Ta saq me ese da Se wux nes fria d; da mi vi des da au wy es ufal sa maT sa yo ve li ve igi, raYca iyo~. ra me Tu ese vi Ta-ri igi uw ya lo ebaY ara xo lo Tu Rmer Tsa, ara med kac Ta ca sam Zi mar uCns da sa Za gel. amis TKs el mo da maT da au wy es ufal sa. is mi neT uku e sit yuaY igi me ufi saY: `mo nao bo ro to, yo ve li ve Ta na na deb i Se ni mi-gi te ve Sen, ra me Tu me ved re bo de me. ara jer-iyo a Sen da ca, raYTam ca Se iw ya le mo yu asi Se ni, vi Tar ca me Se giw ya le Sen?~

ixi le ku alad ca sa xi ere baY igi me ufi saY! ga ni kiT xv is mo ni sa mis mi mar T da pa sux sa gan scem s, ra Jam s ixi la, vi Tar med jer-ars ni Wi sa mis ukur Ru evaY, raYTa ga mo aCi nos, vi Tar med man qmn a daPsnaY igi Sen-do bi saY. amis TKsca, ode s-igi bev ri sa San Ti sa Ta na na de bi mis ze da ga-moC nda, ara uwo da mas mo nad bo ro tad, ar ca agi na, ara med Se iw ya la; xo lo ode s ipo a igi mo yu si sa mi mar T uw ya lo, ma Sin mo nad bo ro tad uwo da da etyKs: `mo nao bo ro to, yo ve li ve Ta na na de bi Se ni mi gi te ve Sen. ara jer-iyo a Sen da ca, raYTam ca Se iw ya le mo yu asi igi Se ni, vi-Tar ca me Se giw ya le Sen?~

da Ra ca Tum ca mZi me iyo saq me igi, gar na sar ge be li sa Se ni saTKs da da sam tki ce be lad Sen ze da qmni li sa mis wya lo bi sa ara giPmdaa Sew ya-le bad mo yu asi Se ni, vi Tar ca me Se giw ya le Sen? is mi neT, an gahrno, ra-me Tu Tque nda mo mar T ars sit yuaY ese! is mi neT, uw ya lo no da ZKris-moPse ne no, da gu lisPma-yav T, vi Tar med ara Tu sxua sa vis uw ya lo da ZKris mPse ne bel eq mne biT, gar na Tav Ta TKsTa, da Pelis we ril sa mas cod va Ta Tque nTa sa aRuPoce l-hyof T. Tque n raYca uyoT mo yu as Ta, ka cob riv iq mT, xo lo ka cob ri vi yo ve li mci red Ja mi saY ars da war-ma val. gar na uku eTu Rmer Ti gan ris xn es Tque n ze da da mig cn es sa-tan jve lad, igi sa tan jve li sa uku noY ars, vi Tar ca ese ra guauwyeb s ma xa re be li:

`ga nu ris xd ao ufa li igi mo na sa mas da mis ca igi Pel Ta mtan-jvel Ta sa, vid rem de gar daiPado s yo ve li igi Ta na na de bi~. ese igi ars, vi Tar med mis ca sa tan jvel sa sa uku ne sa, ra me Tu igi Ta na na de-bi sa mis gar daPdad ver sa da Sem Zle bel ars, da amis TKs sa tan jve li

227

igi mi si sa uku ne ars. vi naYTg an qve lis moq me de bi Ta miT ver Se igo na, sa tan jve li Ta miT Se igo nos.

eha sakKrve li! niW ni RmrTi sa ni Se una ne bel ari an da dauPsnel, gar na eso den gar da ema ta mo ni sa mis uke Tu re baY, vid re Ra uZ lo Sju-li sa mis daPsn ad. raYmca uku e iyo uZKre si ZKris-Pse ne bi saY, ro me li Sem Zle bel ars ese vi Tar Ta niW Ta saR mrTo Ta daPsn ad? ra me Tu ga-nu ris xn ao mo na sa mas `da mis ca igi Pel Ta mtan jvel Ta sa~. ode s-igi brZa na gan syi daY mi si, ara ris xv iT iyo sit yuaY igi, amis TKs ar ca qmn a, ara med mi zez sa eZi eb da wya lo bi sa mi si sa sa, xo lo aw ris xvi Ta fria-di Ta sav se ars gan Ci ne baY ese da tan jvi Ta.

raY ars uku e pi ri ami s iga vi saY? is mi neT, ra sa ityKs ufa li:

s a x a r e b a Y: `eg reT ca ma ma man Cem man ze ca Ta man gi yos Tque n, uku eTu ara mi utev neT ka cad-ka cad man mo yu as sa TKssa yov li Ta gu-li Ta Tque ni Ta cTo ma ni mis ni~ (18,35).

T a r g m a n i: ar Ra ra Tq ua, Tu: ma ma man Tque nm an, ara med: `ma maman Cem ma no~. ra me Tu vi naYTg an ZKris moPse ne Ta da uw ya lo Ta mi mar T mi-aq cia sit yuaY TKsi, ar ca Rir s iyo ma mad ma Ta wo de bad RmrTi sa, ese-vi Tar Ta uke Tur Ta da umad lo Ta.

aw uku e gu lisPma-yav T, vi Tar med iga vi ese or sa saq me sa gu as-wa veb s: er Tad, raYTa mec ni er viy vn eT sim rav le sa mas Ta na na deb Ta Cuen Ta sa, da Tav Ta TKsTa vab ra leb deT, da lmo bi era d Se uv rde bo-diT Rmer Tsa, da viT xov deT wya lo ba sa da Sen do ba sa; da me ore d, raYTa gul sm od gi ned Se un dob deT mo yu as Ta Cu en Ta yo vel sa ve cTo-ma sa da ami T je ri Ta Cu en Ta ca cod va Ta Sen do ba sa ad vil-vhyof deT. xo lo ara es reT li to nad da or gu le biT brZa neb s mi te ve ba sa, ara-med `yov li Ta gu li Ta~.

swav laY Ya

ZKris-Pse ne bi saTKs

aw uku e, sa yu arel no, ge ved re bi, nu vle sav T maxKlsa ZKris-Pse ne bi sa sa da gan va wo neb T gul Ta Cu en Ta, ra me Tu ve ra ras es reT guav ne ben Se ma wu xe bel ni Cu en ni, vi Tar Cu en vav neb T Tav Ta Cu en Ta ZKris-Pse ne bi Ta, ra me Tu sas jel sa RmrTi sa mi er mo va wev T Tav Ta ze-da Cuen Ta; xo lo ZKruPse neb lo baY Tu mo vi goT, mer me Tav sa ze da Se-ma wu xe bel Ta da mav ne bel Ta Cu en Ta sa dak rbe bis yo ve li ve bo ro ti.

nu ityK uku e, ka co, Tu man vin me ma gi na da Se mas mi na da bev re uli bo ro ti Se ma Cu ena, ra me Tu ra ode ni ca ese vi Ta ri sTq ua, uf roYsad

228

qve lis moq me dad ga mo aCi neb mas, ra me Tu mog ca mi ze zi gan ba nad cod-va Ta Sen Ta. ra oden ca uku e di dad ZKri Se gam TxKa, eso den di dad Ta cod va Ta Sen do bi sa mi zez geq mna; da nan dKlve, uku eTu gu ene bos, ver vis Pel-ewi fe bis vne bad Cu en da, ara med mter ni ca di dad sar ge-bel gu ey ven.

da rad vit yK kac Ta? eS ma ki sa uZKres ara vin ars, ar ca ume te-sad mt er Cu en da, gar na uku eTu gKnd es, mis Ta ca brZo la Ta gan di di sar ge be li Se gu eZi ne bis. da mo wa me ars sit yKsa ami s iob. xo lo uku-eTu eS ma ki sa brZo la ni mi zez gKrgKnTa eq mne bi an wmi da Ta, rad ge-Si nis mte ro bi sa gan kac TaYsa, sa yu are lo? ixi le uku e, ra ode n sar-ge bel ge yo fis, uku eTu sim SKdiT da ZKruPse ne be lad Tav s-ideb de ze da aR dgo ma sa da brZo la sa mter Ta Sen Ta sa: pir ve lad da yov li-sa ua Rre sad mo te ve ba sa cod va Ta sa mo iRe b; me ore d, moT mi ne ba sa da sul grZe le ba sa is wa veb; me sa med, sim SKde sa da kac Tmo yu are ba sa Si-na wa re ma te bi, ra me Tu ro me li ZKris moq med Ta mi mar T sa xi er iyo s, rav den uf roYsad mo yu are Ta mi mar T WeS ma ri ti aCu eno s si yu aru li? me oT xed, mris xa ne bi sa gan gan hTa vi suf lde bi, ro mel-ese di di ke Ti-li ars, ra me Tu ro me li ris xvi sa gan Ta vi su fal iyo s, igi mwu xa re-ba Ta mra val Ta gan Ta vi su fal ars da Su ri sa gan da si Zu li li sa, da gan su ene biT gar daiPdis dRe Ta TKsTa. ama s yo vel sa ze da pa ti osa n iyo wi na Se RmrTi sa da kac Ta, da ara vin ge su as mte ri, da wya lo baY RmrTi saY brwyin vi des Tav sa ze da Sen sa. uku eTu cod va ni ga qun den, aRiPoc nen, uku eTu saT no eba ni ga qun den, aRe mat nen ume te sad fria d.

amis TKs, sa yu are lo, mo vi goT ZKruPse neb lo baY, raYTa sa yu are l RmrTi sa viq mn eT, raYTa Ta na na deb ni bev ri sa mis San Ti sa ni mo gu etev-nen. xo lo mra va li Tu bo ro ti Se gam TxKa mo yu as man, uf roYsRa Se-iw ya le igi da nu mo iZu leb, crem lo de mis TKs da ig lov d, ra me Tu ara Sen gav no, ara med Tav sa TKssa. xo lo Sen uku eTu moT mi ne iq mne, uf roYsRa sa nat rel xar.

gu lisPma-yav, ra me Tu ode s-igi ju ars-ecu mo da qris te, Ta vi sa TKsi saTKs mxia rul iyo, xo lo ju ar mcu mel TaTKs crem lo oda. eg-reT ca Cu en gKRir s qmn ad, ra Jam s ZKri Se gu em Txu eod is, raYTa uf-roYsRa ZKris moq med Ta maT TKs vwux deT, ra me Tu maT Se em Txue vis bo-ro ti, xo lo Cu en _ ke Ti li. aw uku e gi na Tu vin ga gi na, Ta vi TKsi ume te sad sir cxKle ul-yo da ara Sen; gi na Tu Se gas mi na, TKssa sul sa ze da bra li da ik ri ba, raYTa ara xo lo cod va Ta TKsT aTKs, ara med amis TKs ca mis ces sit yuaY, rom li saTKs Sen Se gas mi na. da raY sakKrvel ars ese Sen ze da? ufa li ca Cu eni ie su qris te Se as mi nes mter Ta maT, da igi ara gan ris xna, da Ses me naY ara mci re, ara med di di da fic xe li das dv es mis ze da.

229

uku eTu rom li sa da fria di ke Ti li ge yo, bo ro ti mo ga go, amas-ca ze da amis TKs gel mo den, ro mel av no sul sa TKssa, xo lo Ta vi sa Se ni saTKs gi xa ro den, ra me Tu msgav s RmrTi sa iq men, ro mel man aR mo-abrwyin vis mze TKsi umad lo Ta ze da da cod vil Ta, ra me Tu mo ce mul ars Cu en da Pel mwi fe baY, uku eTu gu ene bos baZ vad RmrTi sa, ra ode n Se saZ le bel ars bu ne ba sa Si na ka cob riv sa. gar na uku eTu ese di dad giC ns da ume tes bu ne bi sa, mo ved, gi Cu en ne mo na ni mis ni, ro mel ni Cueni sa ami s bu ne bi sa ni ari an: ixi le ios eb, ro mel man Sem dgo mad eso-den Ta bo rot Ta ke Ti li uyo Zma Ta TKsTa; ixi le mo se, ro mel sa mra-va li ZKri Se am TxKes eb ra el Ta, da igi maT TKs eved re bo da RmerTsa; ixi le ne ta ri pav le, ro mel sa aR ric xu vad ca ver eZ lo bo rot Ta maT Ta da cec xleb r et yi ne bo da si yu aru li Ta ma Ti Ta; ixi le ste fa-ne, ro mel sa dah kreb des qva sa, da igi it yo da: `ufa lo, nu Se urac x ama T cod va sa ama s~.1

ese yo ve li ve gu lisPma-vy oT, sa yu arel no, da gan vag doT Cuen-gan yo ve li ris xvaY da ZKris-Pse ne baY, raYTa Cu en ca mogKtev nes Rmer Tman Ta na na deb ni Cu en ni mad li Ta da kac Tmo yu are bi Ta uf lisa Cu eni sa ie su qris te si Ta, rom li sa Ta na ma ma sa su liT wmi di Tur T Su eni s di de baY, sim tki ce, pa ti vi da Ta yu ani s-ce maY aw da ma ra dis da uku ni Ti uku ni sam de, ame n.

1 saq me 7,60.

230

Ta vi Yb

s i t y u a Y e s e: `da iyo, vi Tar ca da as rul na ie su sit yu ani ese, war vi da ga li leaYT da mi vi da saz Rvar Ta hu ri as ta ni sa Ta, wi-aR iorda ne sa. da mis dev da mas eri mra va li, da gan kur nna igi ni mun~ (19,1-2).

ze daYsze da ga ne So re bo da hu ri as tan sa Su ri saTKs ma Ti sa da mi-vi do da ga li le as, raYTa er man man, msxdo ma re man bnel sa, ixi lon na-Te li. xo lo aw, vi naYTg an mo ax le bul iyo Ja mi cxoe lsmyo fe li sa mis vne bi sa mi si saY, `mi vi da saz Rvar Ta hu ri as ta ni sa Ta... da mis dev da mas eri mra va li, da gan kur nna igi ni~. odes me sit yKTa swav li da da odes-me sas wa ul Ta aRas ru leb da, raYTa sas wa ul Ta mi er sar wmu no iyos moZ Ru re baY mi si, xo lo moZ Ru re bi sa gan aRe ma te bo dis sar ge be li igi sas wa ul TaY. ese igi ars, raYTa RmrTis mec ni ere bad mo vi den. xo lo mo ci qul Ta saq me ixi le, vi Tar Se mok le bu li Ta sit yKTa uric xu Ta maT sas wa ul Ta Ta na war hPde bi an, ra me Tu aha ese ra ma xa re bel man ara aPse na ka cad-ka ca di gan kur ne bul Ta maT gan, ara med er Tba mad aPse na, vi Tar med: `mis dev da mas eri mra va li, da gan kur nna igi ni~, ro mel ni-me Por ci el Ta sen Ta gan da ro mel ni me su li er Ta. ra me Tu kur ne baY igi uZ lur TaY sxua Ta mi zez RmrTis mec ni ere bi sa iq mne bo da; gar na mwig no bar ni da fa ri se vel ni uc xo iy vn es mad li sa mis gan, ra me Tu uf-roYsRa Su ri Ta Se iwu ebo des. amis TKsca ityKs ma xa re be li:

s a x a r e b a Y: `ma Sin mouPdes mas fa ri se vel ni, ga mos cdi des mas da et yo des: uku eTu jer-ars ka ci sa gan te ve baY co li sa TKsi saY yov-li saTKs bra li sa?~ (19,3).

T a r g m a n i: O di di ese ugu nu re baY da si co fe! eso de ni sa xe ni Zlie re bi sa mi si sa ni exil vn es da ku alad Ra hgo neb des Zi ebi Ta ami T mrav li Ta cTu ne bad anu Zle vad mi sa. odes me it yo des Sa ba Ti saTKs; ku ala d gmo baY das wa mes; ku ala d hrque s, eS ma ki ar so Sen Ta na; kua-lad wi na aRud ges, ra Jam s ya no bir sa war hvli da da ode s mo wa fe ni uba ne li Ta Peli Ta Wam des; da yo vel sa ve ze da da uy vna ur cxKno ni igi pir ni maT ni. da eg reT ca ara ve das cxre bo des ga moc dad mi sa, ra me Tu es reT ars uke Tu re baY, ma ra dis ur cxKno da cx ar.

ixi leT uku e kiT xvisa ca ma Ti sa uke Tu re baY! ara hrque s, Tu: pir vel ami sa hbrZa ne ara gan te ve bad co li sa ga re Se sit yKsa siZ vi sa, vi Tar uku e sTq u sit yuaY igi? ara med vi Tar mca yov lad ve ara as-mi oda, es reT ityKan, ro mel hgo neb des, Tu mih viw yde bo dis sit yuaY igi TKsi, da mza iy vn es, raYTa uku eTu Tqua s, Tu jer-ars gan te ve baY,

231

hrqua n mas, Tu: Sen ve pir vel sTq u, vi Tar med: àra jer-ars~,1 da aw vi Tar ityK, Tu jer-ars? xo lo uku eTu Tqua s pir ve li sa mi seb rve sit yKsa, vi Tar med: ̀ ara jer-ars gan te ve baY~, wi na uyo n mas sju li mo-se si da das wa mon, vi Tar med: Sjul sa wi na aRud ge bi. xo lo Ta vad man ara hrq ua, Tu: `raYsa ga mom cd iT me, or gul no?~2 vi Tar-igi sxua sa ad gil sa. ese amis TKs, raYTa Zlie re ba sa TKssa Ta na sim SKde ca aCu-eno s, ra me Tu ar ca ma ra dis dum s, raYTa ver Tqua n, Tu gu lis zrax va-ni maT ni da efar vi an mas; ar ca ma ra dis am xi leb s, raYTa gu as wa os Cu en sul grZe le baY. is mi neT uku e sit yuaY uf li saY:

s a x a r e b a Y: `xo lo ie su mi ugo da hrq ua maT: ara aR mo gi kiT-xav sa, ra me Tu ro mel man dah ba da da sa bam sa, ma ma ka cad da de da ka cad Seq mna igi ni? da Tq ua: amis TKs da ute os kac man ma maY TKsi da de daY TKsi da Se eyo s col sa TKssa, da iy vn en or ni ve igi erT Porc, vi Tar-med ar Ra ra ari an igi ni or, ara med erT Porc. ro mel ni-igi Rmer Tm an Se au Rln a, ka ci nu ga na So reb s~ (19,4-6).

T a r g m a n i: ixi leT sib rZn e igi yov lad brZni saY mis. hkiT xes maT: ùku eTu jer-ar sa ka ci sa gan te ve baY co li sa TKsi saY?~ xo lo Ta vad man ara hrq ua mey se ula d, Tu: ara jer-ars, raYTa ara am bo xe-baY qmn an, ara med etyKs pir ve lad mo ses mi er aR we ril sa brZa ne ba sa RmrT i sa sa, raYTa maT ver Ra ra Tqua n, Tu: wi na aRud ge bi mo ses. etyKs uku e, vi Tar med: àra aR mo gi kiT xav sa, ra me Tu ro mel man dah ba da da-sa bam sa, ma ma ka cad da de da ka cad Seq mnn a igi ni? da Tq ua: amis TKs da-ute os kac man ma maY TKsi da de daY TKsi da Se eyo s col sa TKssa, da iy vn en or ni ve igi erT Porc~.3 sac na ur ars uku e, vi Tar med er Ti sa mis da Se er Te bad gan we se bul ars. xo lo uku eTum ca ene ba er Ti sa da-te ve baY da ku ala d sxKsa Ser TvaY, er Tim ca ma ma ka ci Se eq mna da mra-val ni de da ni. xo lo aw sa xi Ta miT ca da ba de bi saYTa da sit yKTa miT ca gan Ci ne bi saYTa ga mo aCi na, vi Tar med es reT jer-ars, raYTa er Ti ma ma-ka ci er Tsa de da kac sa Se eyo s ma ra dis.

aw uku e `ro mel ni-igi Rmer Tm an Se au Rln a, ka ci nu ga na So reb n~. ese igi ars: nu ikad reb T brZa ne ba sa RmrTi sa sa daPsn ad da ityKT, raYTa odes ca vis ene bos, da ute os co li TKsi da sx uaY iqor wi nos. xo lo mo ses Tu wi na mi yof T me, Rmer Tsa da me ufe sa yo vel Ta sa, gi-Cu ene b, vi Tar med es reT ub rZa ne bi es, ra me Tu: ̀ ro mel man dah ba da da-sa bam sa, ma ma ka cad da de da ka cad Seq mnn a igi ni~. da Ra ca Tu Sju li ese giC ns, Tu Cem mi er aw iT qu mis, gar na da sa ba miT gan ars, ra me Tu Tq ua pir ve liT gan, vi Tar med: àmis TKs da ute os kac man ma maY TKsi da de-

1 Sdr. maT. 5,32. 2 maT. 22,18. 3 Sdr. dab. 2,21-24.

232

daY TKsi da Se eyo s col sa TKssa~; da mey se ula d Ses Zi na, vi Tar med: `iyvn en or ni ve igi erT Porc~. vi naYTg an uku e da sa ba miT gan saq miT da sit yKT gan Ci ne bu li we si mi uT xra, aw ke Ti lad ga mo uTar gma neb s da ityKs: `vi Tar med ar Ra ra ari an igi ni or, ara med erT Porc. ro-mel ni-igi Rmer Tm an Se au Rln a, ka ci nu ga na So reb n~. ra me Tu nan dKlve uje ro ars da ga re gan bu ne bi sa gan So re baY me uR le TaY da sxKsa Ser-TvaY, da gar das lvaY ars ese Sju li saY.

ama T sit yu aTa ze da jer-iyo maT da da du me baY da sar wmu no ebi T Sew yna re baY sit yKsaY mis, gar na uke Tur ni igi uf roYsad mos wra fe iyvn es, raYTam ca eris kre ba-yv es mis ze da; ra me Tu hu ri aTa So ris ara iyo krZal vaY ami s saq mi saY, ara med odes ca vis ene bis, da ute vis co li TKsi da sx uaY Se ir Tis. amis TKs etyKan ufal sa:

s a x a r e b a Y: ̀ raYsaTKs uku e mo se am cno wig ni gan te ve bi saY mi ce-mad da gan te ve bad? mi ugo ie su da hrq ua maT, ra me Tu: mo se gul fic-xe lo bi sa Tque ni saTKs gib rZa na gan te ve baY col Ta Tque nTaY, xo lo da sa ba miT gan ara eg re iyo~ (19,7-8).

T a r g m a n i: ara da ute va sa xi er man man mo se bra lo ba sa Si na, ara-med mi uT xra mi ze zi sit yKsa mi si saY, ra me Tu mas Ta vad sa eb rZa na mo-se sa ese vi Ta ri sa mis Sju li sa da de bad; amis TKs mi ze zi da bra li saq-mi saY mis Tav sa ze da hu ri aTa sa dak ri ba, vi Tar med `gul fic xe lo bi-saTKs Tque ni sao gib rZa na mo se gan te ve baY col Ta Tque nTaY~, raYTa ara mklv el iq mn eT me uR le Ta Tque nTa. amis TKs es reT Tq ua, raYTa ara uZKres sa bral sa STas cKveT, xo lo da sa ba miT gan ara iyo ese we-si; ami T can T, ra me Tu uke Tu re bi sa da gul fic xe lo bi saTKs Tque ni sa Tq ua mo se mi ce mad wig ni gan te ve bi saY da gan te ve bad col Ta TquenTa, vi Tar ca sxua sa ad gil sa gan mar te baY ami s sit yKsaY gKTqua ms. xo lo aw is mi neT Sem dgo mi ca:

s a x a r e b a Y: `get yK Tque n, ra me Tu: ro mel man ga nu te os co li TKsi TKni er siZvisa da sx uaY Se ir Tos, im ru Seb s; da ro mel man gan te-ve bu li Se ir Tos, im ru Seb s~ (19,9).

T a r g m a n i: vi naYTg an yov liT ker Zo pi ri da uyo maT, Pel mwi-fe biT aw brZa neb s, vi Tar med: TKni er siZvisa sxKsa raYsme mi ze zi-saTKs gan te ve baY co li saY da sxKsa Ser TvaY mru Se ba ars da yov lad-ve uje ro. ra me Tu Sjul man mo ses man fria di sa mis uke Tu re bi saTKs hu riaTaYsa Tq ua gan te ve baY co li saY yov li sa ve bra li saTKs, raYTa ara mklv el me uR le Ta TKsTa iq mn en, da gan te ve baY Pelis we ri li Ta, raYTa ar Ra ra Pel-ewi fe bo dis Ser Tv ad mi sa, da iq mn as da uc xro me li uS ju lo ebaY; xo lo qris te brZa neb s meZ vi sa gan So re bad, raYTa ara

233

gan ryu ni le baY iq mn as na Te sa vi saY. xo lo sxKsa rom li sa ve mi ze zi saTKs da te ve bad co li sa da sxKsa Ser Tv ad ara Se un dob s, ara med gi na Tu uZ lu re baY Se em TxKos Por ci eli, gi na Tu mris xa ne iyo s, gi na Tu go ne-bac To mil, anu sx uaY raYme nak lu le va ne baY sWir des, yov li sa ve Tavs-de baY jer-ars da gan mar Te baY, ara Tu gan So re baY da sxKsa Ser TvaY, ra me Tu ese uje ro eba ars, vi Tar ca mo ci qu li wa meb s, vi Tar med: `co-li qmri sa gan nu ga ne So re bin. uku eTu ga ne So ros, ege n uq mr od, gi na qmar sa ve da ege n; da qma ri col sa nu da ute obn~.1 uku eTu da ute os, ar Ra ra Pel-ewi fe bis sxKsa Ser Tv ad; Se-Tu-ir Tos sx uaY, im ru Seb s.

s a x a r e b a Y: `hrque s mas mo wa fe Ta mis Ta: uku eTu eso de ni bra-li ars ka ci sa de da ka ci sa Ta na, ara Seh gav s qor wi ne baY~ (19,10).

T a r g m a n i: fria d mZi med Seh rac xes sit yuaY ese: uku eTu vis esu as co li sav se mrav li Ta bo ro ti Ta, _ ra me Tu TKni er siZ vi sa ca sxua ni mra val ni Zne lo van ni saq me ni ipo ebi an de da Ta Ta na, _ da ara Pel-ewi fe bo dis gan So re baY mi si da sxKsa uke Te si sa Ser TvaY.

`uku eTu eso de ni bra li ar so ka ci sa de da ka ci sa Ta na~. _ ese igi ars, uku eTu amis TKs Se ie rTn es, raYTa ga nu yo fel iy vn en, da uku eTu es reT bral sa uS ju lo ebi sa sa STa var de bis ma ma ka ci, ga ne So ros Tu co li TKsi, usu bu qes ars gu lis Tqu ma Ta mi mar T brZo laY, vid re Ra de da ka ci sa uke Tu ri saY.

xo lo ufal man ara es reT mi ugo, Tu: he, usu bu qes ars ese, da ara Seh gav s qor wi ne baY, ara Tq ua ese, raYTa ara vin gu lisPma-yos, Tu Sju lad dad va ara qor wi ne baY, ara med es reT mi ugo:

s a x a r e b a Y: `ara yo vel Ta da iti on sit yuaY ege, ara med ro mel-Ta mi ce mul ars~ (19,11).

T a r g m a n i: aRa maR leb s sit yu asa mas qal wu le bi sa sa da ga mo aCi-neb s, vi Tar med di di saq me ars, raYTa es reT mo izid nes mra val ni saT-no ebi sa mis mi mar T. ra me Tu vi naYTg an Tqu mad qal wu le bi saTKs Znel iyo da mZi me, amis TKs Sju li igi da we si qor wi ne bi saY war mo uT xra, raYTa cn an mi si ca siZ ne le da sur vi el iq mn en mra val ni qal wu le bi-saTKs. xo lo ro mel Tq ua, Tu: ̀ ara yo vel Ta da iti on sit yuaY ege, ara-med ro mel Ta mi ce mul ars~, ese amis TKs Tq ua, raYTa scn a, vi Tar med did ars Ru aw li qal wu le bi saY, da uPms kac sa RmrT is mi eri Se wev naY. da ara Tu gan Ci ne bul sa ras me da iZu le biT sa mo sa ce mel sa mo as wa veb s, ra me Tu mi ece mis maT, ro mel Ta ca ene bos. ra me Tu ode s wi nam de ba re igi saq me di di iyo s, ma ra dis es reT ityKs, vi Tar ca Tq ua sxua sa ad gil-

1 1 kor. 7,10-11.

234

sa, vi Tar med: `Tque nda mo ce mul ars cno baY sa idum lo TaY~.1 ara Tu sxua Ta maT ara mi ece mo da, ara med ara ine bes mi Re bad, xo lo mo ci qul-ni wa di er iy vn es da gul mod gi ne, amis TKsca mo eca RmrT is mi er.

da ku ala d, ode s ges mas sit yuaY mo ci qu li saY, vi Tar med: àra ro mel sa-igi uneb s, ar ca ro me li rb is, ara med ro me li ew ya lin RmerTsa~,2 es reT gu lisPma-yav sit yuaY igi: vi naYTg an ari an vi eT ni me mzuaob ar saT no eba Ta TKsTa ze da, vid re Ra yo vel sa mas saq me sa ke Ti-li sa sa Tav Ta TKsTa mi aCe me ben da ara dam ba de bel sa da mom ni We bel sa ke Ti li sa sa, amis TKs gu as wa veb s sit yuaY ese, vi Tar med: igi meb r mo-go ne baY ke Ti li saY Tu sTq ua, saPmar ars RmrTi sa mi er Se wev naY, uf-roYsad ga mor Ce vaY ke Ti li saY da Se yu are baY ni Wi ars kac Tmo yu are-bi sa RmrT i saY. ra me Tu Cu eni ca ne baY saPmar ars da RmrTi sa mi eri ca Se wev naY, amis TKs ityKs, vi Tar med: àra ro mel sa uneb s~, ese igi ars, vi Tar med war mar Te baY ke Ti li saY ara mi si ode n ars, ro mel sa uneb s, ar ca mi si ode n ars, ro me li rb is, ara med wya lo bi sa ca da Se wev ni sa RmrTi saY ars, da mi sa Ta nagu ac mi Ce me bad yov li sa ve ke Ti li sa; ra-me Tu ra oden ca hrbio di, ra oden ca iRu awo, giPms RmrTi sa mi eri ca Se wev naY, rom li sa gan eZi eb gKrgKnsa Sro ma Ta Sen Ta sa. eg reT ve ars wi nam de ba re ca ese sit yuaY, vi Tar med: àra yo vel Ta da iti on, ara med ro mel Ta mi ce mul ars~. ara Tu eg reT ityKs, vi Tar med: ro mel Ta me mi ece mis da ro mel Ta me ara. nu iyo fin! ara med mi ece mis, ro mel Ta-ca ene bos da iRu awo n. uku eTum ca RmrTi sa mi er xo lo mi ece mo da da Ta vi sa gan ca TKsi sa ara ras mos wra fe ba sa Se mo iReb des mu Sak ni qal-wu le bi sa ni, raY sa TKs Ra aRuT qua maT sa su fe ve li ca TaY, ro mel Ta ar ca er Ti aCu ene s mo Ru awe baY? gar na jer-ars ne baY ke Ti li saY da mo Ruawe baY, da ese vi Tar Ta maT RmrTi sa mi eri ca mi ece mis Se wev naY, raYTa war hmar Ton Ru aw li igi ke Ti li da an ge loz Ta mo ba Za vi.

àra Tum ca ufal man aRa Se nao sax li, cu dad Su re bi an ma Se ne bel-ni mis ni; ara Tum ca ufal man da ic va qa la qi, cu dad iRKZe ben Pumil ni mis ni~.3 aw uku e ara ege bis qu ewo laY da Zi li da Tqu maY, Tu: ufalman aRa Se nos sax li Ce mi, gi na da ic vas qa la qi Ce mi, ara med jer-ars Sro-maY da Se ne baY da mRKZa re baY da Pumil vaY, da mer me, uku eTu sxuaY raYme cod vaY Cu eni da uS ju lo ebaY ara wi na aRud ges mow ya le ba sa RmrTi sa sa, ueW uel ad Se wev naY mi si Ta na mo Ru awe gu eq mne bis da aRa-Se neb s sax lsa Cu en sa da da icav s qa laq sa Cu en sa. eg reT ve qal wu le-bi sa Ru aw li da sas yi de li did ars, da gKPms RmrTi sa mi eri Se wev naY, xo lo igi mi ece mis yo vel Ta ve, ro mel Ta ca wa di era d ene bos da Pel-yon srb ad as pa rez sa mas su li er sa, vi Tar ca ese ra ityKs:

1 maT. 13,11. 2 rom. 9,16. 3 fsal m. 126,1.

235

s a x a r e b a Y: `ra me Tu ari an sa Wu ris ni, ro mel ni muc liT gan de-di sa TKsi saYT sa Wu ris ni iy vn es; da ari an sa Wu ris ni, ro mel ni kac Ta-gan ga mo isa Wu ris nes; da ari an sa Wu ris ni, ro mel Ta ga mo isa Wu ris nes Tav ni TKsni sa su fe ve li saTKs ca TaYsa. ro me li Sem Zle bel ars da-tev nad, da iti en~ (19,12).

T a r g m a n i: ama T sit yu aTa mi er sur vi lad qal wu le bi sa mo iy-va neb s da ga mo aCi neb s, vi Tar med ara Se uZ le bel ars saq me ese. vi-Tar mca it yo da, vi Tar med: gu lisPma-yav, ka co, uku eTum ca bu ne biT ara ga qun da aR Zrv aY, vi Tar ca ari an So biT gan sa Wu ris ni, gi na Tum-ca gan sac de li sa gan kac TaYsa ga mo sa Wu ri se bul iya v, raYmca hy av ma-Sin? ra me Tu gu lis Tqu ma Ta aR sru le bi sa gan ca ga moPueb ul iyav mca da sas yi de li ar ca er Ti ga qun da. aw uku e hmad lob di Rmer Tsa, ro-mel sas yid li saTKs da gKrgKni sa sa uku noYsa Tav s-ide b ama s, ro mel-sa igi ni usas yid lod da ugKrgKnos nod Tav s-ide ben, da uf roYsRa fria d usu bu qe sad da ua dvi led geq mne bis Sen moT mi ne baY sa so ebi Ta miT sa su fe ve li saYTa da Za li Ta go ne bi saYTa, vid re Ra maT, ra me Tu ver Sem Zle bel ars mo ku eTaY igi aso TaY es reT dam dor ve bad brZo-la sa mas gu lis Tqu ma Ta sa, vi Tar gu lis sit yuaY RmrTis mo Si Se bi saY da sa so ebaY mer me Ta maT ke Til TaY. amis TKs uku e aPsen na So biT gan ni igi da kac Ta mi er ni sa Wu ris ni, raYTa ese gu lisPma-uyo s, vi Tar med: ro mel sa igi ni usas yid lod Tav s-ide ben, Tque n, uku eTu gne bav s, sas-yid li sa mis TKs wa ru va li sa Tav s-ide viT nef siT aRKr-sxm aY gu lis-Tqu mi saY. xo lo ro mel-igi Tq ua, Tu: `ari an sa Wu ris ni, ro mel Ta ga-mo isa Wu ris nes Tav ni TKsni sa su fe ve li saTKs ca TaYsa~, ara Tu Por-ci el sa ga mo sa Wu ri se ba sa ityKs, ro me li mo ku eTi Ta aso TaYTa iqmne-bis. nu iyo fin! ara med gu lis sit yu aTa bo rot Ta aRPoca sa ityKs da bo rot Ta gu lis Tqu ma Ta wi na aR dgo ma sa da aR mof xu ra sa.

xo lo ga mo-Tu-vin me-isa Wu ri sos Ta vi TKsi Por ci el Ta aso Ta mo ku eTi Ta, igi uf roYsad wye va sa qu eSe ars, ra me Tu ka cis mklvel-Ta saq me sa iq ms da mi zez sa sit yKsa sa mis cem s maT, ro mel ni da ba de-bul Ta RmrTi sa Ta sZa ge ben, da ma ni qe vel Ta pir sa aRa Reb s da saq me sa iq ms sa war mar To sa; ra me Tu ga mo sa Wu ris vaY kac TaY, ro me li iqmne-bis mo kueTi Ta aso TaYTa, pir ve liT gan ve sa eS ma koYsa Ro ni sa saq me iq mna gan zrax vi Ta sa ta naYsi Ta, raYTa saq me RmrTi saY Se as mi nos da cxoelsa mas RmrTi sa mi er da ba de bul sa av nos da as wa os kac Ta saq me uc xoY; raYTa ara ne ba sa TKTmflo bel sa da Zal sa go ne bi sa sa mi aCe-meb den aRKr-sxma sa gu lis Tqu ma Ta sa, ara med bu ne ba sa aso Ta sa.

amis TKsca um rav les ni sa Wu ris Ta maT gan ni uri dad cod ven uSi-Se bi saTKs Svi li ere bi sa da sxua Ta uZKres Ta saq me Ta ere vi an. or ker-

236

Zo ve uku e av neb s kac Ta ese saq me, aso Ta moh ku eTs da go ne bi sa ke Til-Ta mi mar T gul smod gi ne ba sa da aye neb s.

xo lo ese yo ve li Ro nis -Zi ebaY eS mak man ga na we sa, ese Sju li mis mi er da de bu li ars, raYTa yo vel sa ve ze da RmrTi sa mi er mo ce mul sa Cu en da az na ure ba sa av nos da da ar wmu nos kac Ta, Tu bo rot ni bu ne-biT ni ari ano, da sx uaY um rav le si uS ju lo ebi sa gu lis sit yuaY das-Te sos so fel sa Si na, ra me Tu ese vi Tar ni ari an Ro ne ni mis ni.

amis TKs ge ved re bi, sa yu arel no, iv lto deT ese vi Ta ri sa mis uSju lo ebi sa gan; ra me Tu pir vel Tqu mul Ta maT Ta na amas ca vit yK, vi Tar med: ar ca gu lis Tqu ma ni ami s saq mi sa mi er gan qar de bi an, ara-med ume te sad Ra gan ZKnde bi an, ra me Tu sxua Ta gan aqu s kac Ta So ris Teslsa mce na re baY, da sxKT ker Zo iq mne bis Rel vaY gu lis Tqu ma TaY. da ro mel ni me ityKan, Tu: tKni sa gan; sxua ni ityKan, Tu: Tir ku mel Ta-gan gu lis Tqu mi sa di ne baY ga mo ece ne bis. xo lo me vit yK, vi Tar med: aravi naY ars sxua gn iT, gar na gu li sa gan ge moT mo yu ari sa da go ne-bi sa gan ude be bi Ta daPsni li sa. xo lo uku eTu go ne ba man siw mi de Se-ikrZa los, bu ne bi Ti sa aR Zrvi sa gan vne baY ara raY iq mne bis.

es reT uku e aPsen na raY ufal man sa Wu ris ni igi, cu dad da ama-od sa Wu ris ni, uku eTu ara Se ik rZa lon go ne bi Ti siw mi de, da ku ala d aPsen na, ro mel Ta sa su fe ve li saTKs ca TaYsa ga mo isa Wu ris nes Tav ni TKsni, ese ari an siw mi di sa da qal wu le bi sa mu Sak ni, mey se ula d Ses Zi-na da Tq ua: `ro me li Sem Zle bel ars da tev nad, da iti en~. ese amis TKs Tq ua, raYTa ga mo aCi nos si maR le saT no ebi saY mis da sur vi el-yvn es yo vel ni mi sa mi mar T. ra me Tu fria di sa mis sa xi ere bi sa mi si saTKs ara Se aw yu dia saq me ese Wir sa da iZu le ba sa Sju li sa sa, ara med ne ba sa ka-cad-ka ca di sa sa ze da dad va ga mor Ce vaY mi si, raYTa nef si Ti iyo s ke-Ti li igi, da raYTa ver vin Tqua s, Tu: qor wi ne ba sa sZa geb s. ra me Tu ke Til ars qor wi ne baY we si eri da gan ye ne bu li bo rot Ta trfia lTa-gan, raYTa iyo s Svi li ere bi saTKs ode n. ke Til ars igi, gar na uaR-res ars da um jo bes qal wu le baY; da Ra ca Tu Zn el ars da saS ro mel, ara med ro mel sa aqun des wa di ere baY da Pel-yos, mi ece mis mas Se wev-naY RmrTi saY war mar Te bad, uku eTu ode n ara da aye nos Se wev naY mi-si sxKsa raYsme vne bi sa mZlav re ba man, gi na Tu am par ta va ne ba man da zu aob ama n, gi na Tu gan kiT xva man da Se urac xe ba man mo yu si sa man, anu sxua man ra man me ese vi Tar man ude be ba man da daPsni le ba man go ne bi sa-man, ra me Tu iq mne bis Tu ali Ta ca siZ vaY da gan ryu naY qal wu le bi saY; iq mne bis eni Ta ca bo ro tad met yu eli Ta Se gi ne baY; iq mne bis Peli Ta ca uwe sod mi yo fi Ta bral sa mas STav rdo mad cod vi sa sa; iq mne bis go-ne bi Ta ca Se gi ne baY, ga mo sax vi Ta bo rot Ta saq me TaYTa, ra me Tu ga mo-sax vaYca igi na wi li ars siZ vi saY, da uje ro ars ker pe bi sa mis bil wTa

237

saq me TaYsa ga mo sax vaY sul sa Si na. amis TKsca Tq ua ufal man, vi Tar-med: àra yo vel Ta da iti on sit yuaY ese~, raYTa ga mo aCi nos, vi Tar-med Sro maY uPms da gan krZal vaY, ro mel sa su ro dis qal wu le bi saTKs, da mer me mos ces mas Rmer Tm an mis mi eri Se wev naY.

hxe da va, vi Tar uke Tu re bi sa gan sxua TaYsa sxua ni Se iZe nen? ra-me Tu mouPdes fa ri se vel ni da hkiT xes ufal sa da war vi des usar-geb lod, ra me Tu ara sar ge be li saTKs hkiT xes, ara med ga moc di saTKs. xo lo maT da mi mar T Tqu mu li sa sit yKsa gan mo vi des mo wa fe ni kiT x-vad sit yu aTa ama T, da es ma moZ Ru re baY saR mrT oY, da is wa ves we si su li eri sa da maR li sa mo qa la qo bi saY.

s a x a r e b a Y: `ma Sin moh gu are s mas yrme bi, raYTam ca Peli das dva maT da akur Txn a igi ni, xo lo mo wa fe ni hris xvi des maT. xo lo ie su hrq ua maT: aca deT yrmeb sa ma gas mos lv ad Cem da da nu aye neb T ma-gaT, ra me Tu ege vi Tar TaY ars sa su fe ve li ca TaY. da das dva maT ze da Peli~ (19,13-15).

T a r g m a n i: mo wa fe ni pa ti vi sa mi si saTKs hris xvi des maT, ro-mel Ta moh gu are s yrme bi igi, xo lo ufa li as wa veb s maT sim dab le sa. amis TKs Se iw yna reb s yrma Ta maT da Pel sa das deb s da ityKs: èse vi-Tar TaY ar so sa su fe ve li ca TaY~, vi Tar ca ze mo Tq ua.

aw uku e Cu en ca Tu gu ne bav s sa su fe ve li sa ca TaYsa mkKdr-yo fad, ese vi Ta ri ese sa so ebaY Se vit kb oT; ra me Tu ese ars sru li saT no ebaY, raYTa ka ci gu lisPmis-yo fiT wrf el iyo s, ese ars cxo re baY an ge lo-zeb ri. amis TKs hnat ris yrma Ta uman ko Ta, ra me Tu su li ese vi Ta ri sa yrmi saY Ta vi su fal ars yo vel Ta vne ba Ta gan, ara aqu s ZKris-Pse ne baY, ar ca ris xvaY, ar ca Su ris-ge baY, ar ca gu lis Tqu ma ni bo rot ni, ara ras na met nav sa da met sa eZi ebs, ara med Zu Zu sa xo lo de di sa sa saz rde-lad bu ne bi sa, ara mwu xa re ars da Wir ve bi saTKs sa fa se TaYsa, vi Tar-ese Cu en, ar ca mo xa rul ars di de bi saTKs gi na Tu sim did ri sa war ma-va li sa, vi Tar-ese Cu en viq mT. amis TKs Tq ua, vi Tar med: èse vi Tar TaY ars sa su fe ve li ca TaY~, raYTa ne bi Ta Cu eni Ta da gu lisPmis-yo fi Ta aR vas ru leb deT ke Til Ta maT saT no eba Ta, ro mel ni CCKlTa bu ne biT hqo nan: uman ko eba sa da siw rfoe ba sa da sim dab le sa.

vi naYTg an yo vel sa mas uke Tu re ba sa mwig no bar ni igi da fa ri se-vel ni man ki ere bi sa gan da am par ta va ne bi sa iq mo des, amis TKs ma ra dis mo wa fe Ta ufa li uman ko eba sa da sim dab le sa as wav li da, ra me Tu egu-le bo da maT wi nam ZRua r-yo fad yov li sa sof li sa, xo lo wi nam ZRu-ro baY, uku eTu ara di dad ek rZa los ka ci, am par ta va ne bad mo iy va neb s, vi Tar-igi Se em TxKa fa ri se vel Ta, da Tav sa mas uke Tu re bi sa sa mi iwi-nes am par ta va ne bi Ta TKsi Ta, vid re Ra gan cd ad uf li sa ikad reb des,

238

da mi iRe s wye vaY da war wymd es. xo lo yrma ni igi, Ta vi su fal ni ese-vi Tar Ta maT vne ba Ta gan, Rir s iq mn es kur Txe va sa uf li sa sa. amis TKs mo wa fe Ta ese vi Tar sa mas wes sa saT no ebi sa sa as wa veb s sa xi eri igi moZ-Ru ari da kac Tmo yu are ufa li.

swav laY Yb

uman ko ebi saTKs da ZKruPse neb lo bi sa

aw uku e, sa yu arel no, viq mn eT Cu en ca, vi Tar ca yrma ni, ara go-ne bi Ta, ara med bo ro ti saTKs CCKl viy vn eT, xo lo go ne bi Ta _ sr ul. ra me Tu ka ci man ki eri da mza ku va ri ver Se vi des sa su fe vel sa ca Ta sa, ara med jo jo xe Ti da imkKdr os. da pir vel jo jo xe Ti sa ca aqa ve uke-Tu re baY da za ku vaY dam sj el ari an ka ci sa. da gu lisPma-yav, vi Tar Se em TxKa ese mra val Ta: sa ul man ki er iyo da mza ku var, xo lo da viT _ uman ko da wrf el. ixi leT uku e, Tu vin um jo bes iq mna. ara or gz is Pela d-ig doa da viT da ufa l iq mna mok lv ad mi sa? da ara Tav s-id va qmn ad ese vi Tar sa saq me sa eso den Ta bo rot Ta mis Ta ze da. da ma ra-dis me oti igi da dev nu li me fi sa mis da er Ta mra val Ta Pel mwi fi sa uZli ere s iyo da ub rwyin va les amis TKs, ra me Tu igi man ki ere bi Ta sav-se iyo, da ese _ uman ko ebi Ta. da ese vi Ta ri sa mis man ki ere bi sa da mza-ku va re bi sa mi si saTKs da ute va igi ufal man, da mi eca Pel sa mter Ta sa, xo lo da viT s, mi si sa mis siw rfoe bi saTKs da uman ko ebi sa da ZKruPse-neb lo bi sa, Sem we eyo da ga nu mar jua yo ve li ve ke Ti li da iPsna yo-vel Ta gan mter Ta mis Ta.

aw uku e Cu en ca, Zma no, vhbaZ vi deT mas da msgav sTa mis Ta wmi da Ta da mo SiS Ta uf li sa Ta. gan vag doT Cu en gan yo ve li ve za ku vaY, yo ve-li ve man qa ne baY, yo ve li ve or gu le baY da man ki ere baY; uf roYsad mo-vi goT sim dab le, sim SKde, siw rfoe baY da uman ko ebaY, uza ku ve lo baY, si mar ti ve da si yu aru li, viq mn eT trfia l saT no ebi sa, raYTa amas ca sa wuT ro sa fria di gu aqun des mSKdo baY da myud ro ebaY da yo vel Ta mi er sa yu are l viy vn eT da pa tiv ce mul da mer me sa mas sa uku ne sa mi-vem TxKneT ke Til Ta maT wa ru val Ta sa su fe vel sa Si na ca Ta sa mad li-Ta da kac Tmo yu are bi Ta uf li sa Cu eni sa ie su qris te si Ta, rom li saY ars di de baY da sim tki ce Ta na ma miT da su liT wmi di Tur T aw da ma ra-dis da uku ni Ti uku ni sam de, ame n.

wmidanodasaTnonoqristesno,vin aRmoikiTxvideT,locvayavTsanatrelTamamaTaCuenTaTKs,mamisaiovanesTKsdamamisaefTKmesTKs,romelTagKTargmaneswmidaYesesaxarebaY.

239

Ta vi Yg

s i t y u a Y e s e: `da vi Tar ca war vi da mi er, aha mo-vin me-uPda mas ka ci er Ti da hrq ua: moZ Ru aro sa xi ero, raY-me ke Ti li vqmn e, raYTa ma qun des cxo re baY sa uku noY?~ (19,15-16).

vi eT ni me ityKan ami s Wa bu ki saTKs, vi Tar med za ku viT da ga moc-diT mouPda ies us, xo lo me vec xlis mo yu are d da sa fa se Ta si yua -ru li sa gan Zleu lad ara vhri deb wo de bad, ra me Tu qris te man ca ese vi Ta ri vne baY am xi la mas; gar na mza ku va rad da ga mom cde lad ver vit yK, ra me Tu ar ca jer-ars uc na ur Ta saq me TaTKs bra li sa SePdaY, da mar koz ca ga na qar veb s iWu sa ama s, ra me Tu ityKs, vi Tar med: `mor-bi oda mi sa da muPlni da id gna mis wi na Se da eved re bo da mas~.1 da ku ala d ityKs: `xo lo ie su mi xe da da Se uyu ar da igi~.2 gar na did ars mZlav re baY igi vec xlis mo yu are bi saY. da Ra ca Tu sxKTa sa xi Ta ke Til da saT no viyvn eT, uku eTu igi gu eu fl os, yo vel sa ve gan-hryu nis. amis TKs ityKs pav le mo ci qu li, vi Tar med: `Zi ri yo vel Ta bo rot TaY ars vec xlis mo yu are baY~,3 da mis gan aR mo ece ne bi an uric-xu ni vne ba ni.

xo lo mo-raY-uPda ufal sa da hrq ua: `moZ Ru aro sa xi ero, raY ke Ti li vqmn a, raYTa ma qun des cxo re baY sa uku noY~, raYsaTKs es-reT mi ugo qris te man, vi Tar med: àra vin ars sa xi er, gar na mxo loY RmerTi~?4 ese es reT gu lisPma-yav T: vi naYTg an ka ci igi, vi Tar-ca kac sa li ton sa, moZ Ru re bi Ta sav se sa, mouPda da ara vi Tar ca RmerTsa, amis TKs ka cob riv yo ufal man mi sa mi mar T sit yuaY; da ama s mra val gz is iq ms, iWKsa ebr mkiT xvel TaYsa mis cem s pa sux sa, vi Tar-ca-igi odes me it yo da: `Cu en Ta yu ani s-vscem T, ro me li vi ciT~,5 go-ne bi sa ebr da uZ lu re bi sa de da ka ci sa mis mi ugo; da ku ala d Tq ua: ùku eTu me vwa meb Ta vi sa Ce mi saTKs, wa me baY Ce mi ara ars WeS ma rit~.6 da ese vi Ta ri mra va li hp oo, ro mel iWKsa ebr msme nel TaYsa mi ugeb-da sit yu asa. eg reT ve ama s ka cob riv ityKs, iWKsa ebr mi si sa. xo lo ra Jam s Tq ua, Tu: àra vin ars sa xi er~, ara Tu Ta vi TKsi ga na ye na sa-xi ere bi sa gan. nu iyo fin! ara med àra vin ar so sa xi er~, ese igi ars, kac Ta ga ni ara vin ars sa xi er. da ese ca Tu Tq ua, ar ca Tu kac ni ga na-yen na sa xi ere bi sa gan, gar na Sem sgav se bu lad sa xi ere ba sa RmrTi sasa ara vin ars kac Ta ga ni. amis TKs Ses Zi na: `gar na mxo loY Rmer Tio~. ara Tqua, Tu: ma maY xo lo Ce mi, ara med: `mxo loY Rmer Ti~, ra me Tu Ze ca eg reT ve Rmer T ars, vi Tar ca ma maY, da ga nu yo fel ars mis gan

1 mar k. 10,17. 2 mar k. 10,21. 3 1 tim. 6,10. 4 maT. 19,17. 5 ioa n. 4,22. 6 ioa n. 5,31.

240

RmrTee biTa su liT wmi di Tur T; vi Tar ca uku e RmrTee bi Ta ga nu yo-fel ars wmidaY sa me baY, eg reT ve sa xi ere bi Ta.

vi naYTg an uku e aCu ena Wa buk man man gul smod gi ne baY da cxo re bi-saTKs sa uku noYsa hkiT xa, amis TKs aRa maR leb s go ne ba sa mis sa da as-wa veb s, raYTa yov li sa ve ka cob ri vi sa gu lis sit yKsa gan ga na So ros go ne baY TKsi da gu lisPma-yos WeS ma ri ti igi sa xi eri, wya roY igi da Zi ri yo vel Ta ke Til TaY; ra me Tu ene ba ka ci sa mis mec ni ere bad WeS ma-ri te bi sa moy va ne bad. amis TKs Tes li igi ke Ti li das Te sa gul sa mis sa, ra me Tu iyo ca qu eya naY igi msu qa ni da po xil. gar na sim rav le ekal-TaY Tes lsa mas Se aS Tob da, vi Tar ca Tq ua ufal man sxua sa ad gil sa. da ixi le, vi Tar gan mza de bul iyo igi mor Ci le bad swav la Ta uf lisaTa, ra me Tu `mir bi oda mi sa da muPlni da id gna mis wi na Se, eved re bo da mas da et yo da: moZ Ru aro sa xi ero, raY ke Ti li vqmn e, raYTa ma qun des cxo-re baY sa uku noY?~ uku eTum ca ga moc diT et yo da sit yu aTa maT, ma xa-re bel sam ca ga mo eCi na, da ufal sam ca em xi la, da igim ca ara war sr ul iyo mwu xa re sit yu aTa maT ze da, vi Tar ca-igi fa ri se vel ni ara ode s war vi do des mwu xa red, ara med ma ra dis ga mos cdi des, da ode s pi ri da uy vis, gan ris xnia n. gar na ama n ara es reT yo, ara med war vi da mwu-xa red, ro mel-ese sas wa uli ars, vi Tar med ara uke Tu ri Ta go ne bi Ta mouPda, ara med uZ lu ri Ta, da su ro da cxo re bi sa mim Txue vad. amis-TKs hkiT xvi da ufal sa, raYTa mi uT xr as saq me ua Rre si raYme mcne ba Ta maT Sju li sa Ta, gar na Sep yro bil iyo sxKsa bo ro ti sa vne bi sa gan.

s a x a r e b a Y: `xo lo ie su hrq ua mas: uku eTu gne bav s cxo re ba-sa Ses lv ad, da imar xen mcne ba ni, raYTa ara kac-hkl a, ara ipa ro, ara im ru So, ara ci li swa mo; pa tiv-ec ma ma sa Sen sa da de da sa Sen sa, Se-iyuaro mo yu asi Se ni, vi Tar ca Ta vi TKsi. hrq ua mas Wa buk man man: ese yo ve li da mi mar xav s siy rm iT Ce miT gan. raYRa mak ls me? hrq ua mas ie su: uku eTu gne bav s, raYTa sr ul iyo, war ved da gan yi de mo na ge bi Se ni da mi ec gla xak Ta da ga qun des sa un je ca Ta Si na; da mo ved, Se mo-mi deg me~ (19,17-21).

T a r g m a n i: ixi lea, rav de ni gKrgKni uCu ena mas da rav de ni ke-Ti li wi na uyo? da ne ba-sca mas mi Re bad ni Wi igi. amis TKsca, vid re Ra Ru aw li igi ara eT qua, gKrgKni uCu ena mas da hrq ua: ̀ uku eTu gne bav s, raYTa sr ul iyo~, da mer me Ra Ses Zi na: `gan yi de mo na ge bi Se ni da mi ec gla xak Ta~, da mey se ula d sas yi de li uCu ena: `da ga qun des sa un je ca-Ta Si na; da mo ved da Se mo mi deg me~; da ese ku ala d uzeS Ta esi ars yo-vel Ta niW Ta sa _ Sed go maY uf li saY. ra me Tu da te ve bi saTKsRa sa fa-se TaYsa iyo sit yuaY mi si, amis TKs Tq ua, vi Tar med: `ga qun des sa un je ca Ta Si na~, raYTa uCu eno s, vi Tar med ara uc xo-hyof s sim did ri sa gan,

241

ara med uf roYsad Ses Zi neb s sim did re sa mis sa, da eso den ua Rres sa mis cem s da um jo bes sa, ra ode n caY ua Rr es ars qu eya na sa, da ux rwne-li igi da wa ru va li _ gan xrwnad sa mas da war ma val sa. gar na sac na ur ars, vi Tar med ara kma ars ugu le bel s-yo faY sa fa se TaY, ara med jer-ars Sed go maY qris te si. ese igi ars, raYTa sxua ni ca mcne ba ni mis ni aR vas rul neT da mza viy vn eT sa xe li sa mi si saTKs daT xe vad sis xli sa da ma rad Re si ku di lad, vi Tar ca Ta va di brZa neb s: `ro mel sa hne bav s Sem dgo mad Cem sa mos lvaY, uar-yav n Ta vi TKsi da aRi Ren ju ari TKsi da Se mo mi deg me~;1 ra me Tu fria d umaR les ars ese mcne baY da te ve ba-sa sa fa se Ta sa. ese igi ars Sed go maY uf li saY aR sru le bi Ta mcne ba Ta mis TaYTa da daT xe vaY sis xli saY sa xe li sa mi si saTKs da daT me naY si-ku di li saY.

s a x a r e b a Y: `da vi Tar ca es ma ese Wa buk sa mas, war vi da mwu xa re, ra me Tu iyo igi mdi dar fria d~ (19,22).

T a r g m a n i: nan dKlve ara swo rad Seh krv en mci red ni sa fa se ni da mra val ni go ne ba sa, ara med ipo os raY ka ci an gah re bi sa gan Zleu l, ra oden ca sa fa se ni gan mrav lde bo din, um tki ce si Ta sak rve li Ta Se ik-rv is gu li mi si, da ume te sad aRet yi ne bis trfia le baY igi vecxlis-mo yu are bi saY. ixi leT uku e aqa ca, vi Ta ri Za li aCu ena vne ba man man, ra me Tu ro me li-igi si xa ru liT mouPda ufal sa da eZi eb da cxo re-ba sa sa uku ne sa, ub rZa na raY ufal man da te ve baY sa fa se TaY, eso den Se aWir va da da am Zi ma, vid re Ra sit yKs-mi ge bad ca ver uZ lo, ara med du mi liT war vi da mwu xa re da fria d mWmun va re. amis TKsca is mi neT uf li saY:

s a x a r e b a Y: `xo lo ie su hrq ua mo wa fe Ta TKsTa: ame n get yK Tque n, ra me Tu mdi da ri Znia d Se vi des sa su fe vel sa ca Ta sa. da mer me get yK Tque n: ua dvi les ars man qa nis sa be li gan slv ad Purel sa nem si-sa sa, vid re mdi da ri Ses lv ad sa su fe vel sa ca Ta sa~ (19,23-24).

T a r g m a n i: ara sa fa se Ta ze da das deb s bra lo ba sa, ara med Sep-yro bil Ta si yu aru li Ta ma Ti Ta. xo lo uku eTu mdi da ri Znia d Se-vi des, an gah ri saTKs raY-me vTqua T? uku eTu ara mi ce maY gla xak TaY sa fa se Ta TKsTaY da ma ye ne bel ars Ses lv ad sa su fe vel sa, mo xu eWaY sxua Ta gan rav den ume te sad Sek reb s cec xls a Tav sa ze da mim xu eWel-Ta sa? xo lo da Ra ca Tu Tq ua, vi Tar med: `Znia d Se vi den~, ara med mey-se ula d ga mo aCi na sru li ad Se uZ le be li iga vi Ta miT nem si saYTa; gar-na Se uZ le be li igi kac Ta gan RmrTi sa mi er Se saZ le bel ars.

1 luk. 9,23.

242

s a x a r e b a Y: `vi Tar ca es ma ese mo wa fe Ta, ga nukKrda fria d da it yo des: da vis Pel-ewi fe bis cxo re bad? mi xe da ie su da hrq ua maT: kac Ta gan Se uZ le bel ars, xo lo RmrTi sa mi er yo ve li ve Se saZ le bel ars~ (19,25-26).

T a r g m a n i: ga mo aCi na sa xi er man man sit yKTa TKsi Ta, vi Tar med ara mci re di gan mza de bul ars sas yi de li mdi dar Ta da, uku eTu xo-lo Se uZ lon ese vi Tar sa mas Znel sa saq me sa Si na aR sru le bad mcne ba-Ta qris tes Ta da da mar xv ad saT no ebi sa. amis TKsca Tq ua, vi Tar med: RmrT i sa mi eri sa Se wev ni sa saq me ars ese, da mis mi eri mad li uPms war-mar Te bad ami sa.

xo lo mo wa fe ni raYsaTKs gan kKrd es da SeS foT nes? ara Tu mdi dar ni iy vn es igi ni, ara med fria di ca sig la xa ke aqun da, gar na sxua Ta cxo re bi saTKs Se ur ve bul iq mn es; ra me Tu vi Tar ca moZ Ru-rad yov li sa sof li sa dad gi ne bul Ta, fria di zrun vaY aqun da cxo-re bi saTKs kac TaYsa, da SeZ rwun des, es ma raY sit yuaY ese. amis TKs mi xe da maT ie su. ese igi ars, vi Tar med Tu ali Ta sa xi eri Ta mi xe da da SeZ rwu ne bul sa mas gul sa maT sa nu ge Si nis-sca da mer me Ra sit-yuaY mi ugo tkbi li da Tq ua, vi Tar med: `RmrTi sa mi er yo ve li ve Se saZ le bel ars~. xo lo ara Tu amis TKs Tq ua, Tu: `RmrTi sa mi er yo ve li ve Se saZ le bel ars~, raYTa Sen, ka co, vi Tar ca Se uZ le be li-sa saq mi sa gan, wa ri ku eTo sa so ebaY ke Til Ta war mar Te bi saY, ara med raYTa mos wra fe iq mna Zlie rad da Rmer Tsa uwo do Se wev nad Sen da da iRu awo saT no ebi sa mo ge bad, raYTa hp oo cxo re baY sa uku noY. xo lo ese vi Tar-me iyo s? gar na vi Tar ca aw mo giT xr ob: Se urac x-yav yo ve li ve ese war ma va li, da aca ri ele n sa fa se ni gla xak Ta ze-da, ga ne So re bo rot Ta gu lis Tqu ma Ta, raYTa wa re mar To gza sa mas cxo re bi sa sa.

swav laY Yg

vec xlis mo yu are bi saTKs

xo lo gne bav s Tu cno bad, vi Tar iq mne bis Se uZ le be li igi Se saZ-le bel, is mi ne Sem dgo mi igi sit yuaY. ra me Tu ode s-igi hrq ua pet re: `ufa lo, aha ese ra yo ve li da ute veT da Se gi de giT Sen; raY-me iyo s Cu enTKs?~1 mi uT xra ufal man gan mza de bu li igi maT TKs sas yi de li da mey se ula d ese ca Ses Zi na, vi Tar med: `yo vel man, ro mel man da ute os sax li, gi na Zma ni, anu da ni, anu ma maY, anu de daY, anu co li, anu Svil-

1 maT. 19,27.

243

ni, anu qu eya naY sa xe li sa Ce mi saTKs, asi wi li mo iRo s da cxo re baY sa uku noY da imkKdr os~.1

aha ese ra gu as wa va, Tu vi Tar iq mne bis Se uZ le be li igi Se saZ le-bel. Tqua s uku e vin me: da vi Tar iyo s ese da te obaY yov li saYve, vi-Tar ga nif rTx os, ro me li er Tgz is dan Tqm ul iyo s trfia le bi Ta sa-fa se TaYTa? ese es reT iyo s, raYTa gu lisPma-yos ama oe baY sof li saY da mci red-mci red is wra fos wa ru val Ta maT mi mar T srb ad. aw uku e, da Ra ca Tu ver Zal-gic, ka co, er Tba mad yov li sa ve war mar Te bad, ara-med ne li ad aR vi do de ki be sa mas ze cad aR myva ne bel sa, ga na ye ne Ta vi Se ni fria di sa mis an gah re bi sa gan da mo xu eWi sa sxua Ta gan da mer me iw yo TKsi sa gan ca sxua Ta mi ce mad.

da ac xrv e Sen So ris sur vi li ege mra val Ta sa fa se TaY, raYTa ara iyo ma ra dis gla xak. ra me Tu miT xar Ra, vin ume te sad igu eme bis: ro-mel sa su ro dis fria di sa Wa mi sa da su mi saTKs da ara aqun des, anu ro mel sa yov lad ve ara un des Wa maY da su maY? sac na ur ars, vi Tar med igi, ro mel sa aqun des sur vi li da ara mi em Txu eod is gu lis Tqu ma sa TKssa, ume te sad igu eme bis. amis TKsca ge he niaY ami T we si Ta ga mogKsa-xa qris te man, ra me Tu ityKs mdid ri sa mis TKs, vi Tar med: swa do da wu eTi sa er Ti sa wyli sa pov nad da ara epo ebo da cec xls a mas Si na. eg reT ve ro mel man ugu le bel s-yvn es sa fa se ni, da uye ne bi es gu lis-Tqu maY igi, xo lo ro mel sa su ro dis sim did ri saTKs, ma ra dis nak lu-le van ars; da Ra ca Tu bev ri San Ti mo igo s, ume te si sa sur vi el ars da swa din, Tum ca mTa ni da bor cu ni oq ro da vec xl eq mn es; O ama oY igi si bor gi le!

xo lo Sen, Zm ao, ese vi Ta ri bo ro ti sa fa se Ta si yu aru li ga nag de Sen gan da mo ige sur vi li sa uku ne Ta maT da wa ru val Ta sa un je TaY, sa da-igi Sro maY mci re di gKPms mo ge bad, da sar ge be li mi uT xro be li ars mom ge bel Ta mis TaY. maT sa un je Ta sur vi li raY mo igo, ad vi lad aR giC nd es war ma val Ta maT da mav ne bel Ta mo na geb Ta Se urac x-yo faY da yov li sa ve gan bne vaY da Sed go maY qris te si, raYTa Rir s iq mne cxo-re ba sa mas sa uku ne sa.

gu lisPma-yv en bo rot ni igi vec xlis mo yu are bi sa ni, ra me Tu pir-vel mer mi sa mis ge he ni isa aqa ve bo ro tad dam Sj el ars su li sa. ama n sax lni mra val ni da arRKna, ama n brZo la ni bo rot ni aRad gin na, ese az na ure ba sa mas su li sa sa mo na mo na Ta hyof s, axo van Ta mo Si Sad gar-da aq cev s, as wa veb s tyui lsa fic sa, ci lis wa me ba sa, mta ceb lo ba sa, an-gah re ba sa da sxua sa yo vel sa ve ZKrsa, ra me Tu nan dKlve Zi ri ars igi yo vel Ta ve bo rot TaY.

1 maT. 19,29.

244

gu lisPma-yav uku e, ka co, vi Tar da ab ne leb s igi sul sa Sen sa, vi-Tar oPer da war wyme dul hyof s. da ami s yov li sa Sem dgo mad mo val s si ku di li da bo ro tad Sen mi er Sek re bul Ta maT sa fa se Ta Pela d mter Ta Sen Ta mi iReb s, xo lo Sen war giy va neb s ca ri el sa mis yov li-sa gan. ara raY ga qun Sen Ta na, gar na xo lo wylu le ba ni igi, ro mel ni sa fa se Ta maT gan Se em TxKnes sul sa Sen sa, ra me Tu sim rav le sim did-ri saY da Su eni ere baY sa mo sel TaY da di de baY sof li saY di dad mos-wylv en sul sa da mrav li Ta bo ro ti Ta aRav se ben mas. xo lo Sen gu-lisPma-yav pet re da pav le, gu lisPma-yav iov ane da eli a, uf roYsRa gu lisPma-yav qris te, Ze RmrTi saY, ro mel sa ara aqun da, sa dam ca Ta vi mi id ri ka. mas hba Zev di da mo na Ta maT mis Ta, ro mel Ta ara sim-did ri Ta, ara med sig la xa ki Ta da Wir ve ulo bi Ta aRas ru les cxo re-baY ese da mo ige s WeS ma ri ti sim did re. da yo vel sa ve ze da sit yuaY uf li saY yu rad-iRe, ro mel sa ityKs, vi Tar med: `Znia d Se vi den mdi-dar ni sa su fe vel sa ca Ta sa~; da ama s sit yu asa wi na aRud gi ne mTa ni da bor cu ni, qu eya naY da zR uaY da Tqu, vi Tar mca yo ve li ve igi oq ro iyo, da yo ve li vem ca Pel mwi fe ba sa Si na Sen sa iyo, da yov li sa ve sof-li sa da yo vel Ta ve kac Ta me ufeb dim ca, ki diT gan qu eya ni saYT vid re ki ded mde mi sa, da Se mo di odam ca Sen da oq roY, vi Tar ca wya li; Se es-wo re bi sa ami s yov li sa uf le baY ga mov rdo ma sa sa su fe ve li sa gan? nu iyo fin! ar ca Tu bev re ul ni so fel ni, ami s yov li sa sof li sa swor-ni, mo ec nen vis, Se es wo re bis maT yo vel Ta Se Zi ne baY zRve va sa mas sa-su fe ve li sa sa. vi naYTg an uku e ese es reT ars, raY-me vTqua T Cu en, ro mel ni mci re di sa da ara raYsa mo na ge bi saTKs da sa fa se TaTKs cud-Ta da un do Ta anu sxKsa raYsme wu Ter Ti sa gu lis Tqu mi saTKs ga mov-var de biT sa su fe ve li sa gan ca TaYsa? amis TKs ga re Se ni ca fi lo so-fos ni de da qa la qad bo rot Ta it yo des vec xlis mo yu are ba sa, xo lo ne tar man pav le ume te sad Sem sgav se bu li sa xe li mo ipo a da `Zi rad yo vel Ta bo rot Ta~1 uwo da mas.

aw uku e, Zma no, ese yo ve li vis wa oT da nu maT vhba Zav T, ro mel Ta baZ vaY uje ro ars: mo na geb Ta fria dTa da ta Zar Ta Su eni er Ta da sim-did re sa mra val sa; ara med maT vhbaZ vi deT, ro mel Ta aqu s pir ve li sa mi mar T kad ni ere baY fria di, da mo qa la qo baY ma Ti ars ca Ta Si na, da sa un je ni maT ni mun da mar xul ari an (ese ari an qris tes TKs gla xak ni da WeS ma ri ti sa mis sim did ri sa me Zi ebel ni), raYTa maT Ta na ca mi vem TxKneT sa uku ne Ta maT ke Til Ta mad li Ta da kac Tmo yu are bi Ta uflisa Cu eni-sa ie su qris te si Ta, rom li saY ars di de baY da sim tki ce Ta na mamiT da su liT wmi di Tur T aw da ma ra dis da uku ni Ti uku ni sam de, ame n.

1 1 tim. 6,10.

245

Ta vi Yd

s i t y u a Y e s e: `ma Sin mi ugo pet re da hrq ua ies us: ufa lo, aha ese ra Cu en yo ve li da ute veT da Se gi de giT Sen; raY-me iyo s CuenTKs?~ (19,27).

ro mel sa ityK, O ne ta ro pet re, Tu: `yo ve li da ute veT~? ba de-Ta ityKa, anu saT xe vel Ta, anu ler wam sa, anu nav sa, anu Tev zo ba sa? ama s yo vel sa ityKa? he, WeS ma ri ta do, mo mi geb s mo ci qu li; gar na ara zuaob iT vit yK ama s anu si qa du liT, ara med raYTa kiT xvi Ta amiT Ce-mi Ta So ris Se mo viy va no kre bu li igi gla xak TaY. vi naYTg an Tq ua ufal man, vi Tar med: `uku eTu gne bav s, raYTa sr ul iyo, war ved, gan-yi de mo na ge bi Se ni da mi ec gla xak Ta da ga qun des sa un je ca Ta Si na~, raYTa ara vin Tqua s gla xa Ta gan man, vi Tar med: raY ars, uku eTu ara ma qun des mo na ge bi, ara Pel-me wi fe bis sr ul-yo faY? amis TKs hkiT-xa pet re, raYTa is wao Sen, gla xa ko, vi Tar med ara raYTa nak lu le van xar, uku eTu gin des sr ul-yo faY. amis TKs hkiT xa pet re, raYTa ara sxKsa vis gan me is wao da iWu eul iyo, ara med pet res gan, Ta vi sa mis mo ci qul TaYsa, da mtki ced Se iw yna ro. ami s ese vi Ta ri sa je ri saTKs mi iCe ma pet re pi ri yov li sa sof li saY da amis TKs Tq ua es reT. uku-eTu ara, Ta vi sa TKsi saTKs man pir ve li sa mis gan sit yKsa ara ico daa? ra me Tu rom li sa da rwmu ne bul iy vn es kli te ni sa su fe ve li sa ni, ara ico daa, vi Tar med igi mun Ses lv ad iyo? ara med yo vel TaTKs hkiT xa.

da ixi le go ni ere biT kiT xvaY mi si. vi naYTg an ufal man mdi dar-sa mas ori ese am cno: gan syi daY mo na geb TaY da mi ce maY gla xak Ta da, me ore d, Sed go maY mi si, amis TKs aw mo ci qul man ca ori ese Tq ua: `aha ese ra yo ve li da ute ve To da Se gi de giT Sen~; ra me Tu da te ve baY yov-li saY Sed go mi saTKs uf li sa iq mna, da Sed go maY igi da te ve bi Ta yov-li saYTa ua dvi les da mtki ce ga moC nda.

s a x a r e b a Y: `xo lo ie su hrq ua maT: ame n get yK Tque n, ra me Tu Tque n, ro mel ni Se mo mi de giT me, mer me sa mas mos lva sa, ra Jam s daj-des Ze ka ci saY say dar Ta di de bi sa TKsi sa Ta, das xd eT Tque nca aTor-met Ta say dar Ta gan Sj ad aTor met Ta na Te sav Ta is raHli sa Ta~ (19,28).

T a r g m a n i: Tque s vi eT me, vi Tar med: vi Tar aRes ru los sit-yuaY ese uf li saY? ra me Tu ma Sin, ode s ese Tq ua, iud aca maT Ta na iyo. raY ars uku e, iud aca daj des say dar sa ze da? ese ara ege bis. vi Tar uku e aRes ru los brZa ne baY uf li saY ami s pi ri saTKs? is mi neT met yu el Ta ma gaT, Tu vi Tar gu lisPma-hy oT: Sju li gan we se bul ars RmrTi sa mi er da aR we ril ars wig nsa Si na ier emi a wi naYswar-

246

met yu eli sa sa, ro me li ca wa ru kiT xa man hu ri aTa, da es reT ityKs: `aR sas ru li vTq ua na Te sav Ta ze da, gi na me fe Ta ze da, mos pol vad da dar Ru eva d maT da da war wyme dad maT da. da mo iq ces na Te sa vi igi uke Tu re ba Ta gan maT Ta, da me Se vi na no bo ro te ba Ta maT TaTKs, ro-mel ni vzra xen yo fad maT da. da sru li ad vTq ua na Te sav sa ze da da me fo ba sa ze da aR Se ne bad maT da da da ner gv ad maT da. da yon bo ro-ti wi na Se Cem sa ara s me nad Pmi sa Ce mi sa, da me ca Se vi nan ne ke Til Ta maT TKs, ro mel ni vTque n yo fad maT da~.1 ityKs uku e, vi Tar med ama s wes sa da vi mar xav ke Til sa ca ze da da ZKrsa ca: uku eTu vTq ua aR Se-ne bad na Te sav sao, da ga mo aCin nen maT Tav ni TKsni uRir sad aR Tqu-mi sa mis, ar Ra ra aR vas ru lo aR Tqu maY igi, vi Tar ca iq mna da ba de ba-sa ka ci sa sa, ra me Tu Tq ua: Si Si Tque ni da za ri Tque ni iyav n mPec-Ta ze da, da ara iq mna, ra me Tu uRir sad ga mo va Ci ne niT Tav ni Cu en ni ese vi Ta ri sa mis Pel mwi fe bi sa. eg reT ve Se em TxKa iud as. amis TKs ca Tq ua es reT wi naYswar met yu eli sa mi er, raYTa ar ca cod vil Ta wa-ri ku eTo n sa so ebaY da eg nen una ne lad, ar ca ro mel ni hgo neb den Tav Ta TKsTa si mar Tle sa Si na, ude b iq mn en. or sa ve ama s hkur neb s da ityKs: uku eTu vTq ua tan jvaY Sen TKs, ka co, nu wa ri ku eT sa so-eba sa, ra me Tu Pel-ge wi fe bis si na nu lad da daPsnad ris xvi sa Ce mi sa, vi Tar-igi qmn es ni ne vel Ta; da ku ala d, uku eTu aR giT qua ke Ti li raYme, nu uz run vel iq mne bi aR Tqu mi sa mis TKs, ra me Tu uRir s Tu ipo o, ara ras ger gos aR Tqu maY igi Ce mi, ara med uf roYsad tan jvi sa mi zez geq mn as, ra me Tu me Rir sTa aRuT qu am aR Tqu ma sa Cem sa. es reT ars sit yuaY uf li saY.

amis TKsca ma Sin, et yo da raY mo wa fe Ta, ara es reT mar ti vad Tq ua, Tu: das xd eT Tque n aTor met Ta say dar Ta, ara med es reT Tq ua, ra me-Tu: `Tque n, ro mel ni Se mo mi de giT me, das xde To aTor met Ta say dar-Ta~, raYTa sit yKTa ami T iud aca ki de ga na So ros sit yKsa mis gan, da ro mel Ta Sem dgo mad ami sa egu le bo da Sed go mad ku al sa uf li sa sa da mcne ba Ta maT mis Ta yov lad wmi da Ta, mis ces sa so ebaY ke Ti li. ra me Tu ar ca ke Til ni igi aR Tqu ma ni mo ci qul TaTKs ode n ga nu we se bi an, ara-med yo vel TaTKs wmi da Ta, ar ca uRir sT aTKs Tqu mul ni sa tan jvel ni iu daYsTKs ari an, ara med sxua TaTKsca msgav sTa mis Ta. ra me Tu mo ci-qul Ta mer mi sa mis sa uku noYsa pa ti vi aRuT qua, vi Tar ca aR maR le-bul Ta yov li sa ve sof li sa gan da ara me Zi ebel Ta ami s sa wuT roYsa Ta, xo lo sxua Ta, ro mel ni je reT ver ese vi Tar sa sa zom sa iy vn en, etyKs:

s a x a r e b a Y: `yo vel man, ro mel man da ute os sax li, gi na Zma ni, anu da ni, anu ma maY, anu de daY, anu co li, anu Svil ni, anu qu eya naY sa-

1 ier . 18, 7-10.

247

xe li sa Ce mi saTKs, asi wi li mi iRo s Jam sa ama s da cxo re baY sa uku noY da imkKdr os~ (19,29).

T a r g m a n i: raYTa ara hgo neb den, ro mel Ta es mo dis ze moT qu-mu li igi sit yuaY, Tu gan TKse bul ars di de baY sa uku noYsaY mis mo ci-qul TaTKs xo lo, amis TKs gan hmar ta sit yuaY TKsi da gan hfi na aR Tqu-maY igi yo vel sa ze da so fel sa, aqa ca aRuT qua da mas sa uku ne sa ca. ra-me Tu mo wa fe Ta ca, ode s us wav lel Ra iy vn es da uZ lur, sa wuT roYsa-sa ca uqa deb da. ode s-igi uwod da, hrq ua maT, vi Tar med: `gyvn e Tque n me saT xev le kac Ta~,1 xo lo vi naYTg an aRa maR la sa zo mi saT no ebi sa ma Ti saY, mer me sa uku noYsa mis TKs xo lo iw yo miT xro bad da sof li sa amis gan sru li ad ga na So reb da.

xo lo raY ars sit yuaY ese, Tu: `das xd eT aTor met Ta say dar Ta gan sj ad aTor met Ta na Te sav Ta is raHli sa Ta~? ese igi ars, vi Tar-med: iy vn eT dam sj el maT da; ra me Tu ara Tu msa ju lad egu le bis maT daj do maY, _ ese saq me mxo loYsa qris te si ars, Zi sa RmrTi saY, _ ara med vi Tar ca Tq ua, vi Tar med: `de do fa li sam xri saY aR dg es saS-jel sa mas na Te sa vi sa ami s Ta na da da sa jos igi; da kac ni ni ne vel-ni daS ji den na Te sav sa ama so~,2 eg reT ve mo ci qul TaTKs ityKs. amis-TKsca ara Tqua, Tu: das xd eT gan sj ad war mar TTa anu gan sj ad sof-li sa, ara med `na Te sav Ta is raHli sa Tao~, vi naYTg an mo ci qul ni wes-Ta maT Si na eb ra el Ta sa aR zrd il iy vn es da mas ve Sjul sa da mas ve mo qa la qo ba sa Si na. uku eTu Tqua n hu ri aTa, vi Tar med: amis TKs ver gur wme na qris te, ra me Tu Sju li Cu eni gu aye neb da da wes ni igi ma-mul ni, ma Sin Se mo vi den So ris mo ci qul ni, ro mel Ta igi ve Sju li aqun da da igi ve wes ni da ara vi naY da ix rwi nes rwmu ne bad qris te sa, da da saj nen igi ni, vi Tar ca ityKs sxua sa ad gil sa, vi Tar med: `dam-sj el Tquenda iy vne no igi ni~.3 Tqua s vin me, vi Tar med: da raY di di sas yi de li aRuT qua ese, uku eTu swo rad ni ne vel Ta da de dof li sa mis sam xri sa mi ece mis maT mi sa ge be li? ara med gu lisPma-yav ga mo me-Zi ebel man man, vi Tar med sxua ni ca mra val ni ke Til ni aRuT qu na maT da ara Tu ese xo lo ga nu we sa mi sa ge be lad da sas yi de lad maT da. gar na aqa ca meb r ara raY ars msgav se baY mo ci qul TaY da ni ne vel TaY, ra me Tu maT TKs es reT ityKs li to nad: `kac ni ni ne vi sa ni aR dg en sas-jel sa mas na Te sa vi sa ami s Ta na da daS ji den mas; da de do fa li igi sam xri saY aR dg es saS jel sa mas na Te sa vi sa ami s Ta na da da sa jos igi~; xo lo mo ci qul TaTKs ara es reT Tq ua, ara med etyKs: `ra Jam s daj-des Ze ka ci saY say dar Ta di de bi sa TKsi sa Ta, das xd eT Tque nca aTor-met Ta say dar Ta gan sj ad aTor met Ta na Te sav Ta is raHli sa Ta~. ami T

1 maT. 4,19. 2 maT. 12, 42,41. 3 maT. 12,27.

248

ga mo aCi na, vi Tar med zi ar su fe vi sa da di de bi sa mi si sa yo fad ari an, vi Tar ca pav le ityKs, vi Tar med: `uku eTu da viT mi noT, mis Ta na vsu-fev deT~.1 ra me Tu ro mel ityKs, Tu: `das xd eT aTor met Ta say dar-Ta~, ara Tu daj do ma sa mo as wa veb s, ra me Tu igi mxo loY ars, ro mel sa egu le bis daj do maY gan kiT xv ad cxoe lTa da mku dar Ta, ara med sit-yKTa ami T da sa xe li Ta say dar TaYTa mo as wa va ga mo uT qu me li igi di-de baY da pa ti vi, ro mel egu le bis ma Sin mi ni We bad wmi da Ta mo ci qul-Ta da. da maT TKs es reT Tq ua, xo lo sxua Ta mo SiS Ta mis Ta aRuT qua asi wi li sas yi de li aqa ve da mer me sa mas sa uku ne sa cxo re baY sa uku-noY. xo lo vi naYTg an sxua Ta es reT aRuT qua, ra bam ua Rre si yo fad ars da uzeS Ta esi di de baY mo wa fe Ta mis TaY? xo lo ese ca meb r aRes-ru la ve maT ze da, vi Tar med: `asi wi li Jam sa ama s~, ra me Tu da ute ves Tev zo baY da iq mn es moZ Ru ar yov li sa sof li sa; da yo vel ni mo na geb-Ta TKsTa da Tav Ta ca TKsTa Pel mwi fe ba sa maT sa mis cem des da si ku-di lad ca maT TKs mza iy vn es, vid re Ra pav le mra val TaTKs wa meb s ese-vi Tar sa gul smod gi ne bi sa, vi Tar-igi ga la tel Ta mi uwe ra: `vi Tar ca an ge lo zi RmrTi saY Se miwyna re To, vi Tar ca qris te ie su. ra me Tu ge-wa me bi Tque n, vi Tar med Se-Tum ca-saZ le bel iyo, Tu al nim ca Tque nni aR moiPade niT da mom ce niT me~.2 da Sem dgo mad ca aR sru le bi sa ma Ti-sa yov li sa sof li sa gan idi de bi an, da me fe ni da mTa var ni, vi Tar ca mo na ni, muPlT-mod re kiT Ta yu ani s-sce men na wil Ta maT Ta, xo lo sa-uku noY igi di de baY ma Ti mo ugo ne bel ars da ga mo uT qu mel eni Ta ka-cob ri vi Ta da ua Rres yov li sa cno bi sa.

xo lo ro mel-igi Tq ua ufal man, vi Tar med: `ro mel man da ute os ma maY da de daY, co li da Svil ni~, ara Tu ama s brZa neb s, raYTa es reT mar ti vad yo vel ni ve qor wi ne ba ni daiPsn en da yo vel ni me uR le ni ga-ne Sor nen ur Ti er Tas, ara med vi Tar ca-igi su li saTKs it yo da raY, vi Tar med: `ro mel man wa riw ymi dos su li TKsi Cem TKs, man po os igi~,3 ara Tu es reT brZa na, raYTa mo vik lvi deT Tav Ta TKsTa, ara med ese gu am cno, raYTa mo iwi os raY Ja mi ese vi Ta ri, ro mel cxo re baY ese sa-wuT roY mi zez gan ris xe bi sa RmrTi sa da mis gan uc xo-yo fi sa gu eq-mne bo dis, ma Sin sa xe li saTKs RmrTi sa ara vhri doT Tav Ta TKsTa mi-ce mad si ku dil d, eg reT ve ma ma-de da TaTKs da co li sa da Svil TaTKs gu lisPma-yav. uku eTu xed vi de, vi Tar med su li Se ni war wymde bis da ris xvaY RmrTi saY Sen ze da mo iwe vis, nu ra ras pa tiv-scem uf-roYs RmrTi sa. da ku ala d sit yKTa ami T sxua sa ca pir sa mo as wa veb s, ra me Tu Jam Ta maT dev nu le bi sa Ta mra val ni ma ma ni Svil Ta maT Ta uS ju lo eba d mo izid vi des, col ni qmar Ta, anu Tu qmar ni col Ta;

1 2 tim. 2,12. 2 ga l. 4, 14-15. 3 maT. 10,39.

249

gKbrZa neb s uku e ufa li, vi Tar med ode s ese vi Tar sa ras me su li sa war saw yme del sa saq me sa vin xed vi des, num ca Se urac xi an nu ca mSo-bel ni, nu ca me uR le, anu Svil ni, anu sx uaY raYme, ara med yo ve li ve uar-yav n da cxo re baY sa uku noY mo iyi den, da nu ca Tu Tav sa TKssa hri deb s si ku dil d mi ce mad RmrTis msa xu re bi saTKs. da nan dKlve ese es reT ars, ra me Tu raY sar ge bel eyo s kac sa mSo bel Ta gan anu me uR-li sa, anu Tu Svil Ta gan, uku eTu su li TKsi wa riw ymi dos da jo jo-xe Ti sa mkKdr ad ga moC nd es? amis TKs gu lisPma-yav n ka cad-ka cad man da yov liT ker Zo cxo re baY su li sa TKsi saY Zi eba-yav n da aR sru le-baY mcne ba Ta qris tes TaY Se ik rZa len, raYTa aqa ca ke Ti li eyo s da cxo re ba ca sa uku noY mo igo s. es reT ga naZ li er na raY ufalman go ne-ba ni mo ci qul Ta ni da ga mo uc xa da, Tu vi Tar ni niW ni da mad lni mi-eli an maT ca da yo vel Ta, ro mel Ta sa xe li saTKs mi si sa da ute on sax-li, Zma ni da da ni, ma maY da de daY, co li da Svil ni, mer me Ses Zi na da Tq ua:

s a x a r e b a Y: ̀ xo lo mra val ni iy vn en pir vel ni uku ana, da ukuana-ni _ wi na~ (19,30).

T a r g m a n i: ese sit yuaY sxua Ta mra val TaTKs Tqu mul ars; ra-me Tu Tq ua amaT TKsca ze moPse ne bul Ta, vi Tar med: mra val ni ukua-naYsknel mos rul ni ua Rr es pir vel mos rul Ta sa yo fad ari an. da kua lad Tq ua fa ri se vel TaTKsca ur wmu no Ta, vi Tar ca pir vel Tq ua, vi Tar med: `mra val ni mz isaR mo sa va liT da da sa va liT mo vi do di an da inaP-id gmi den ab ra ha mis Ta na da isa kis Ta na da iak obi s Ta na sa su-fe vel sa ca Ta sa. xo lo Ze ni igi sa su fe ve li sa ni ga niT xi nen bnel sa mas ga res knel sa~.1 eg reT ve sa xed aqa mo as wa veb s da Se mo iReb s igav sa, raYTa di di gul smod gi ne baY da nu ge Si nis-ce maY mos ces ukuanaYsknel mos rul Ta maT. amis TKsca es reT ityKs:

s a x a r e b a Y: `ra me Tu msgav s ars sa su fe ve li ca TaY kac sa sax-li sa ufal sa, ro me li gan vi da gan Ti ad dad gi ne bad mu Sak Ta ve naPsa TKssa. da aRuT qua maT sas yi de li Ti To eul ad drah ka ni dRe sa da wa rav lin na igi ni ve naPsa TKssa. da gan vi da me sa me sa Jam sa da pov-na sxua ni, mdgo ma re ni uban sa ze da uq mad, da hrq ua maT: mi ve diT Tquenca ve naPsa mas Cem sa da, raY-igi iyo s sa mar Ta li, mig ce Tque n. xo lo igi ni war vi des. da mer me gan vi da me equ se sa da mec xre sa Jam-sa da yo eg re. xo lo me aTer Tme te sa Jam sa gan vi da da pov na sxua ni mdgo ma re ni da hrq ua maT: raYsa sde giT Tque n aqa dRe yo vel uq-mad? xo lo maT hrque s mas: ara vin da mid gin na Cu en. hrq ua maT:

1 maT. 8,11-12.

250

war ve diT Tque nca ve naPsa mas Cem sa. da vi Tar ca Sem wux rda, hrq ua sax li sa ufal man ezoYsmoZ Ru ar sa TKssa: mo uwo de mu Sak Ta maT da mi ec sas yi de li; iw ye uku anaYskne liT gan vid re pir vel Tam de. mo vi-des me aTer Tme ti sa Ja mi sa ni igi da mi iRe s Ti ToY drah ka ni. mo vi des pir vel ni ca igi da hgo neb des, vi Tar med uf roYsi mi iRo n, da mi iRe s maT ca Ti ToY drah ka ni. da mi-raY-iRe s, drtKnvi des sax li sa uf li sa mis TKs da it yo des, vi Tar med: uku anaYsknel Ta maT er Ti xo lo Ja-mi day ves, da sw or Cuen da hyv en igi ni, ro mel Ta vitKrT eT sim Zi me dRi saY da sic xe. xo lo man mi ugo er Tsa maT gan sa da hrq ua: mo yuaso, ara s gav neb Sen, anu ara drah ka ni er Ti aR giT qu Sen? mi iRe Se ni da vi do de. xo lo mne bav s uku anaYsknel sa ama s mi ce mad, vi Tar ca Sen. anu ara jer-ars Cem da, raYca min des, yo fad Cem sa ze da? ara med Tu-ali Se ni vid re me bo rot ars, ra me Tu me sa xi er var. es reT iy vn en wi-na ni uku ana, da uku ana ni _ wi na, ra me Tu mra val ni ari an Ci ne bul, da mci red ni _ rCeu l~ (20,1-16).

T a r g m a n i: raYsa-me gu lisPma-gKyof s iga vi ese? ra me Tu ara ewa me bis pir ve li sa mis Ta vi sa aR sas rul sa, ara med wi na aR mdgo mad Can s; ra me Tu aqa ga mo aCi neb s, vi Tar med yo vel Ta ve swo ri sas yi de-li mi iRe s da ara Tu ro mel ni me gan cKves da ro mel ni me pa tiv ce mul iq mn es. xo lo Ta vad man daw ye ba sa ca ami s iga vi sa sa da aR sas rul sa-ca es reT Tq ua, vi Tar med: `iy vn en wi na ni uku ana, da uku ana ni _ wi-na, ra me Tu mra val ni ari an Ci ne bul, da mci red ni _ rCeu l~. xo lo iga vi ara ama s mo as wa veb s, ara med ityKs, vi Tar med: uku anaYsknel ni igi Se es wor nen sas yi del sa mas pir vel Ta sa. ra sa-me uku e mo as wa veb s iga vi ese? ra me Tu ke Til ars, raYTa pir ve lad pi ri iga vi saY mis gu-lisPma-vy oT da mer me ese ca sit yuaY gan vhmar toT. ve naPad mcne ba Ta da brZa ne ba Ta RmrTi sa Ta ityKs, xo lo Ja mad saq mi sa da Sro mi sa mi-si sa _ cxo re ba sa ama s, da mu Sa kad ityKs Ti To sa xed wo de bul Ta maT saq me sa mas saR mrTo sa. xo lo gan Ti ad da me sa me sa Jam sa da me equ se da mec xre sa da me aTer Tme te sa maT ga mo sa xav s, ro mel ni Ti To fer-Ta ha sak Ta Si na mo vi des mu Sa ko bad saT no ebi sa da wa re mar Tn es. xo-lo ese sa Zi ebe l ars, Tu vi Tar pir ve li sa mis Ja mi sa ni dRe yo vel da Su res da ke Ti lad saT no-ey vn es Rmer Tsa da ipo ebi an bo ro ti Ta miT vne bi Ta Su ri sa da Pdo mi saYTa Sep yro bil ni, vi Tar ca ityKs, vi-Tar med: `drtKnvi des sax li sa uf li sa mis TKs da it yo des, vi Tar med: uku anaYsknel Ta ama T er Ti xo lo Ja mi day ves, da sw or Cu en da hyv en igi ni, ro mel Ta vitKrT eT sim Zi me dRi saY da sic xe~; da uf roYsad, ro mel ar ca er Ti Se em Txu eo da maT da Wir ve baY, ar ca nak lu le va ne baY sas yid li sa ma Ti saY da eg reT ca mwu xa re iy vn es ke Til sa ze da sxua-

251

Ta sa, ro mel-ese Su ri sa bo ro ti sa saq me ars; rom li saTKsca sax li sa ufa li igi sit yu as-ugeb s maT da bo ro te ba sa Ses wa meb s da etyKs: ̀ ara drah ka ni er Ti aR giT qu Sen? mi iRe Se ni da vi do de. xo lo mne bav s uku anaYsknel sa ama s mi ce mad, vi Tar ca Sen. anu ara jer-ar sa Cem da, raYca min des, yo fad Cem sa ze da? ara med Tu ali Se ni vid re me bo rot ars, ra me Tu me sa xi er var~. raY ars uku e pi ri ami s saq mi saY, anu raY egu le bis ga mo Ci ne bad ama T sit yu aTa gan? ra me Tu ese sa xe sxua Ta ca igav Ta Si na ga mo sa xa da Ze sa mas ca ke Til sa eg reT ve mo as wa veb s yo-fad. ra me Tu ixi la raY, vi Tar uZ Re bi igi Svi li ke Ti lad Se iw yna ra sa xi er man man ma ma man, Se wux na igi fria d da ese ve Se em TxKa, vi Tar ca aw mu Sak Ta amaT TKs gueu wya.

xo lo ama T ese vi Tar Ta igav TaTKs ama s gu lisPma-vhyof T, vi-Tar med ara vin ars sa su fe vel sa ca Ta sa, ro me lim ca ami s sa xi saTKs drtKnvi da anu mwu xa re iyo, ra me Tu kre bu li igi mun Sek re bul TaY Su ri sa da Pdo mi sa da drtKnvi sa gan wmi da ars. da vi Tar mca ege bo da vne ba Ta ama T yo fad maT So ris? uku eTu so fel sa ama s wmi da ni cxo re-bi saTKs cod vil TaYsa sul Ta TKsTa das de ben, aram ca uf roYsad mun aRiv sne sa si xa ru li Ta, ixil nes raYmca cod vil ni si na nu li Ta cxo-re ba sa sa uku ne sa Ses rul ni? raYsaTKs uku e es reT ga mo sa xav s amaT ese vi Tar Ta sit yu aTa ufa li Cu eni da me ufe ie su qris te?

iga vi ars Tqu mu li ese, xo lo igav TaY ara jer-ars yov li sa ve sit yKsa ga mo wu lil vaY, ara med raYTa gu lisPma-vhyof deT, Tu ro-mel sa pir sa ga mo aCi neb s iga vi igi, da mas ze da gan vem tki ce bo diT da ga mo wu lil va sa yo vel Ta sit yu asa Ta na war vhPde bo diT.

aw uku e gu lisPma-vy oT, Tu raYsaTKs es reT Seh mza da iga vi ese, anu ra sa mo as wa veb s? hne bav s nu ge Si nis-ce mad da gul smod gi ne-yo-fad ma Ta, ro mel ni uku anaYskne li sa si be ri sa Jam sa mo vi den si na nu-lad, raYTa ara hgo neb den yov lad ve, Tu nak lu le van raYme ari an. amis TKsca ga moh sa xav s, vi Tar med sxua Ta maT, siy rmiT gan mu Sak Ta saT no ebi sa Ta, Se Sur da, ixil nes raY uku anaYsknel ni igi Ses wo re bu-lad maT da. ara Tu ama s da am tki ceb s, Tu WeS ma ri tad Sur s maT da mwu xa re ari an ami s je ri saTKs. nu iyo fin! ara med ama s gu lisPma-gKyof s, vi Tar med uku anaYskne li sa mis si be ri sa Jam sa mos rul ni si na-nu lad uku eTu wa re mar Tn en saT no eba sa Si na da si na nul sa, da Ra ca Tu mci red Jam iyo s mo Ru awe baY igi ma Ti, eso den sa pa tiv sa Rir s iq mne bi-an, vid re Ra Seh gav s, Tum ca Se Sur da ca mra val Jam da ma Su ral Ta maT mo Ru awe ba sa Si na; ara Tu maT Se Sur de bis, ara med Seh gav s saq me igi sa Sur vel-yo fad. xo lo ese ca Rir s ars gu lisPmis-yo fad, Tu rad ara yo vel ni ad riT gan ve imiz dna da ara yo vel Ta gan Ti ad Ta gan ve mo-uwo da saq me sa mas ve naPisa sa?

252

he, ra oden ca mis gan jer-iyo wo de bad, ad riT gan ve yo vel Ta uwo-da da da uca de be lad Pma maR lad uwod s, xo lo ro mel ara yo vel-Ta er Tba mad is mi nes wo de baY igi, go ne ba man man wo de bul Ta man qmn a; amis TKs ro mel ni me gan Ti ad mo vi des, sxua ni sam Jam, sxua ni equ s Jam, sxua ni cxr a Jam da sxua ni me aTer Tme te sa Jam sa, mim wux ri sa max lo be-lad.

da ku ala d ese ca vTq ua, vi Tar med go ne bi sa ebr msme nel TaYsa da vi Tar ca ico da ka cad-ka ca di sa, Tu is men n, ma Sin ca uwo da, vi Tar ca pav le ityKs: `ra Jam s saT no-iyo Rmer Tm an, ro mel man ga mo mir Cia me de dis muc liT Ce miT gan da mi wo da me mad li Ta mi si Ta~.1 xo lo ode s saT no-iyo? ode s ico da, vi Tar med is men s igi wo de ba sa mas; ra me Tu Rmer Tsa ene ba pir ve liT gan ve, xo lo vi naYTg an ico da, vi Tar med ara is men s igi, mi uSu a, da ma Sin saT no-iyo wo de bad mi sa, ra Jam s egu le-bo da mas mor Ci le baY. eg reT ve ava zak sa mas uwo da. ara Tu pir vel ca ara Zal-ed va wo de bad, ara med igi ara is men da. amis TKs ma Sin uwo da, ode s ico da, vi Tar med is mi nos. eg reT ve yo vel Ta, ro mel Ta mi iRe s ze gar da mo wo de baY, ka cad-ka cad sa ode s egu le bo da mor Ci le baY, ma-Sin ca mi iRo wo de baY; xo lo sxua Ta maT er Ta, ese igi ars, yo vel sa so fel sa, da uca de be lad uwod s da Pmi Ta maR li Ta ityKs: `mo edi T Cem da yo vel ni ma Su ral ni da tKrTmZi me ni, da me gan gi su eno Tque n~.2

gar na ka cad-ka ca di ne bi sa ebr TKsi sa is men s wo de ba sa mas, ro mel ni me ad re da ro mel ni me gKana d; sxua ni yov lad ve ara is me nen, ara med uq-mo ba sa mas Si na ke Ti li sa sa aRas ru le ben cxo re ba sa TKssa da ve naPsa mas saR mrTo sa ara Sev len TKsi Ta ubad ru ke bi Ta da daPsni le bi Ta.

xo lo ufa li yo vel Ta yov lad ve uwod s da Sew yna re bad mza ars ad re ca mi ma val Ta ve naPsa mis sa da gKanad ca. xo lo ro mel-igi we-ril ars igav sa mas Si na, vi Tar med: `hrque s me aTer Tme ti sa Ja mi sa Ta: ara vin da mid gin na Cu en~, ese nu vis akKrveb s, ra me Tu, vi Tar ca vTq u, igav Ta Si na ara jer-ars yo vel Ta ve sit yu aTa ga mo wu lil vaY, ara med pi ri xo lo da Za li iga vi saY mis gu lisPmis-yo fad. da ku ala d ese ca gu lisPma-yav, vi Tar med igav sa mas ca Si na ara sax lis ufa li igi ityKs ama s sit yu asa, ara med mu Sak ni. xo lo man ara am xi la, ar ca Ses wa ma, vi Tar med ad riT gan uwo da, raYTa ara Se Sin den da daiPsn en, ara med sit kboe biT wa rav lin na ve naPad TKsa. ra me Tu ese cx ad ars, vi Tar med ra ode n mis gan jer-iyo, gan Ti adiT gan ve uwod da, vi Tar ca igav man aman ca ga mo ac xa da, vi Tar med: ̀ gan vi da gan Ti ado dad gi ne bad mu Sak Ta ve naPsa TKssa~. vi naYTg an uku e gan vi da, mi eriT gan uwod da yo vel Ta, da Ra ca Tu igi ni ara swo rad mi vi des. yov liT ker Zo ve uku e sac na ur

1 ga l. 1,15. 2 maT. 11,28.

253

ars, vi Tar med ma Ta mi mar T Tqu mul ars iga vi ese, ro mel ni siyrmiT-gan, gi na si Wa bu kiT gan, gi na si be re sa, gi na Tu ugKane sad ca Se vi den saq med saT no eba Ta. pir vel Ta maT mi mar T, raYTa ara zuaobden, ar ca ayu ed reb den me aTer Tme ti sa Ja mi sa Ta, xo lo si be ri sa Jam sa mos rul-Ta maT, raYTa is wa on, vi Tar med ege bis mci re sa ca Jam sa Si na yov li-sa ve mo ge baY da sru li sa sas yid li sa mi Re baY. ra me Tu vi naYTg an da-te ve bi saTKs sa fa se TaYsa Se mo iRo sit yuaY da uar-yo fi saTKs yo vel-Ta ve TKsTa da mo na geb TaYsa sa xe li sa mi si saTKs, xo lo saq me sa ama s fria di uPmda gul smod gi ne baY da su li sa axov ne baY, amis TKs ga naZ-li ereb s go ne ba sa msme nel Ta sa da uCu eneb s, vi Tar med Se saZ le bel ars ukuanaYskn el mos rul Ta ca mi Re bad sas yi de li sru li sa dRi saY, da aCu eneb s, vi Tar med kac Tmo yu are bi sa da sa xi ere bi sa mi si sa gan iq-mne bis ese, ro me li-igi mi zez sa xo lo eZi ebs Cu en gan da yo vel sa ve uxu ebi T mo gu ani Web s. da uf roYsad ese hne bav s ga mo Ci ne bad iga vi Ta ami T, raYTa vcn aT wya lo bi sa da sit kboe bi sa mi si sa ga mo uT qu me li igi da mo ugo ne be li sim rav le.

xo lo ro mel-igi da ur To da Tq ua: `es reT iy vn en wi na ni ukuana, da uku ana ni _ wi na, ra me Tu mra val ni ari an Ci ne bul, da mci red ni _ rCeu l~, nu gikKrs sit yuaY ese, ra me Tu ara Tu mu Sak Ta maT TKs, igav-sa ama s Si na Tqu mul Ta, mo as wa veb s, ara med ama s ityKs: vi Tar ca igi iq-mnao, eg reT ve ese iq mne bis. ra me Tu mu Sak Ta maT ze da ara iq mna, Tum ca wi na ni uku ana qmn ul iy vn es, ara med yo vel ni ve Se is wor nes da swo ri sas yi de li mi iRe s mo ulo de be lad da mo ugo ne be lad. vi Tar ca ukue saq me ese, ro mel sa ara mo elo des, ar ca igo neb des, Se em TxKa maT, da uku anaYskn el mos rul ni igi sw or pir vel Ta maT iq mn es, eg reT-ve ese ca usa kKrve le sad qmn ad ars, ro mel uku anaYsknel ni upi ra tes pir vel Ta sa iq mn en, da wi na ni igi _ uku ana. sac na ur ars uku e, vi Tar-med ese sit yuaY ara mu Sak Ta maT TKs Tq ua, Tu: `iy vn en wi na ni uku ana, da uku ana ni _ wi na~, da Tu `mra val ni ari an Ci ne bul, da mci red ni _ rCeu l~, ara med sxua Ta vi eTTKsme, da saq me igi mu Sak TaY maT sa xed amaT sa Se mo iRo, vi Tar med es reT iq mn as wi na Ta maT uku anaYskne lo baY da uku ana Ta upi ra te so baY, vi Tar ca mu Sak Ta maT swo re baY mo ulo de-be lad aRes ru lao.

xo lo vin ari an wi na ni igi, ro mel ni uku ana iq mn es, da uku ana ni _ wi na? ese gu lisPma-yav hu ri aTa TKs, ur wmu no eba sa Si na dad gro mil-Ta, ro mel ni wi na iy vn es pir vel da mer me uku ana Ta uuk ua naYskne les iq mn es; xo lo eri igi war mar TTa ga ni uku ana iyo da Se urac x, da sar-wmu no ebi Ta qris te si Ta wi na iq mn es da pa ti vi uzeS Ta esi mo iRe s.

ku ala d gu lisPma-yav sit yuaY ese mor wmu ne Ta ca So ris, ra me Tu ro mel ni me pir vel brwyin vi des saT no ebi Ta da mer me ude b iq mn es da

254

ukuR mar T war vi des, da sxua ni cod va Ta Si na gan frd il iy vn es da mer me mo iq ces da si na nu li Ta ua Rr es mra val Ta sa iq mn es; ra me Tu ese-vi Tar Ta ama T Sec va le ba Ta vxe dav T sar wmu no eba sa ca ze da da mo qa-la qo ba sa ca. da nan dKlve ama s ad gil sa sit yuaY uf li saY ori saTKsve iyo: sar wmu no ebi saTKsca da saq me TaTKs; ra me Tu ro mel-igi Tq ua: `yo vel man, ro mel man da ute os sax li, gi na Zma ni, anu da ni, anu ma maY, anu de daY, anu co li, anu Svi li, anu qu eya naY sa xe li sa Ce mi saTKs, asi wi li mo iRo s da cxo re baY sa uku noY da imkKdr os~,1 _ or ker Zo ve gu-lisPma-iyo fe bis, sar wmu no eba d mos lvi saTKsca da sof liT gan So re-bi saTKsca. eg reT ve sit yuaY ese, Tu: ̀ iy vn en wi na ni uku ana, da ukuana-ni _ wi na~, sar wmu no ebi sa ca ze da gu lisPma-iyo fe bis da mo qa la qo ba-sa ca, `ra me Tu mra val ni ari an Ci ne bul, da mci red ni _ rCeu l~. ara Tu sa xi eri igi ro mel Ta me ga mo ir Cev s da sxua Ta ukunaq cev s. nu iyo-fin! ara med ka cad-ka ca di sa go ne baY da saq me ni mis ni gi na Tu rCeu l hyo fen, gi na Tu xe neS. ra me Tu sa xi er sa mas ufal sa hne bav s yo vel-Ta ve rCeu l-yo faY, gar na Ti To eul isa ne baY anu es reT hyof s, anu eg reT. vi naYTg an aiZ uleb s igi ara vis, ara med yo vel Ta wya lo biT uwod s, ro mel man is mi nos mi si, igi rCeu lTa Ta na Se irac xos, ro me li urC eq mn as, iyo s igi Se urac x da ubad ruk.

swav laY Yd

vi Tar med jer-ars Cu en da yo vel Ta ve saT no eba Ta mo ge baY

amis TKs ge ved re bi, mos wra fe viq mn eT sar wmu no eba sa ca ze da mar-Tal sa mtki ced dgo mad yo vel Ta dRe Ta cxo re bi sa Cu eni sa Ta da mo qa la qo bi sa ca saT noYsa mo ge bad; ra me Tu uku eTu mo qa la qo baYca Rir si sar wmu no ebi saY ara va Cu eno T, di di mo mePado s Cu en sas je li. da ese ga mo aCi na pir ve liT gan ve ne tar man pav le, ra me Tu ityKs: `yo-vel Ta igi ve saz rde li su li eri Wa mes, da yo vel Ta igi ve sa su me li su li eri su es~.2 da mer me Ses Zi na da Tq ua, vi Tar med: `ara cxon des, ara med da ec nes igi ni udab no sa ze da~.3 da ese ni sa xe Cu en da iq mn es, raYTa ara viy vn eT Cu en gu lis mTqu mel bo ro ti sa. da ufa li Cu eni iesu qris te amas ve gKbrZa neb s da ami s je ri saTKs mra val ni swav la-ni da mra val ni igav ni Se mo ixu na, vi Tar ca ityKs, vi Tar-igi mra val ni sas wa ul Ta ca iq mo des da eS mak Ta ga nas xmi des da sa tan jve lad ve mi-ec nes, ra me Tu saq me ni ke Til ni ara Se ik rZal nes. da ku ala d, iga vi igi aT Ta qal wul TaY da ba di sa mis saT ro me li saY da Tes li sa mis ekal Ta

1 maT. 19,29. 2 1 kor. 10,3-4. 3 Sdr. 1 kor. 10,5.

255

Si na dar do mi li saY da xi sa mis una yo foYsaY, _ ese yo vel ni amis TKs war mogKTxrn a, raYTa saq me sa saT no ebi sa sa mos wra fe viyvn eT. ra me Tu sar wmu no eba sa ara fria di uPms Sro maY; amis TKs ara mra val ni swav la-ni war moT qu na mis TKs ufal man, xo lo saq me TaTKs ke Til Ta mra val ni war moT qu na swav la ni, ra me Tu ume te si ca uPms Sro maY, da sa ma ra di so ars brZo laY, da uku eTu mo qa la qo baY ke Ti li udeb-vyoT, di di bo-ro ti Se mem TxKos Cu en. da rad vit yK mo qa la qo ba sa srul sa? er Ti Tu mcne baY ugu le bel s-vy oT, da sas jel viq mne biT. uku eTu mow ya le baY Se urac x-vy oT, sa tan jve lad mi ve ce miT; ro mel-igi ara Tu sru le baY ars saT no eba TaY, ara med er Ti mcne baY ars da na wi li er Ti saT no-eba TaY. gar na xuT ni Ra igi qal wul ni amis TKs da isaj nes, ra me Tu ara aqun da mow ya le baY; eg reT ve mdi da ri igi, eg reT ve mar cxe niT ni igi mdgo ma re ni.

ku ala d ara ZKris-zrax vaY na wi li ars saT no ebi saY uda re si, gar na igi ca uku eTu ara war vhmar ToT, gan gu ag deb s sa su fe ve li sa gan, vi-Tar ca Tq ua ufal man: `ro mel man hrqua s Zma sa TKssa: cof, Ta nam deb ars ge he ni asa cec xli sa sa~.1

ku ala d siw mi de, igi ca na wi li ars saT no ebi saY, gar na uku eTu guak ld es igi, ver vi xi lav T ufal sa, vi Tar ca ityKs mo ci qu li, vi-Tar med: `mSKdo ba sa Se ude giT yo vel Ta Ta na da siw mi de sa, ra me Tu ami sa TKni er ver vin ixi los ufa li~.2

da eg reT ve msgav sad sim dab le ca na wi li ars saT no eba TaY er Ti, gar na uku eTu vin igi ara mo igo s, da Ra ca Tu sxua ni ke Til ni saq me ni aqun den, sa Za gel ars wi na Se RmrTi sa; da sac na ur ars ese fa ri se ve-li sa mis gan, ro mel sa sxua ni qve lis saq me ni mo eg nes, nak lu le va ne bi-Ta sim dab li saYTa war wymi da yo ve li ve. xo lo ami sa ca ume te si raYme ma qus Tqu mad, ra me Tu ara Tu er Ti saT no eba Ta ga ni da gu ak ld es, da-gu aye neb s Ses lv ad sa su fe ve lad, ara med da Ra ca Tu vqmn eT saq me saT-no eba TaY, da ara je rov ni sa mis we si sa ebr vqmn aT, eg reT ve Se guem-TxKos.

is mi neT, ra sa gKbrZa neb s ufa li: `uku eTu ara gar da ema tos si-mar Tle Tque ni uf roYs mwig no bar Ta da fa ri se vel Ta sa, ver SexKdeT sa su fe vel sa ca Ta sa~.3 aw uku e, da Ra ca Tu iq mo di mow ya le ba sa, da ara uf roYs maT sa iq mo di, ver sr ul ars qve lis saq me Se ni. ixi le uku e, Tu vi Tar iq mo des igi ni mow ya le ba sa. ra me Tu mne bav s ese Tqu-mad, raYTa ro mel ni ara iq man qve lis saq me sa, ga niRKZon saq med, xo lo ro mel ni iq man, ara zu ao bd en, ara med ume te sad Ses Zi non qve lis saq-me sa. vi Tar uku e iq mo des Zu el sa Sjul sa Si na? yov li sa mo na ge bi sa

1 maT. 5,22. 2 ebr. 12,14. 3 maT. 5,20.

256

aTe ul sa mis cem des da mer me ku ala d me ore sa aTe ul sa da ku ala d me sa me sa; kn in Ra me sa med sa mo na ge bi sa sa mis cem des, ra me Tu sa mi igi aTe uli es reT aR val s. ama s ze da Ta na ed va pir mSo Ta yo vel Ta mi ce-maY da pir vel Ta na yof Ta da sxKsa mrav li sa Se sa wi ra vi saY dRe sas-wa ul Ta Si na da TKsTav Ta. xo lo uku eTu me sa me di vin anu na xe va ri mo na geb Ta TKsTaY mis ces gla xak Ta, ver ve ume tes ars si mar Tle mi si Zu eli sa mis Sju li sa sa. ro me li ar ca Tu me aTed sa mis cem des, raYsa Rir s ars?

amis TKs ge ved re bi, sa yu arel no, nu ugu le bel s-hyof T saq me-sa saT no eba Ta sa. uku eTu er Ti maT ga ni ugu le bel s-vy oT, da sas jel viq mne biT; ode s yov liT ker Zo ude b da daPsn il viy vn eT da da sas jel, raY-me iyo s Cu en da, anu vi Tar gan ver neT sa tan jvel Ta gan? Tqua s vin me, vi Tar med: uku eTu ze moT qu mul Ta maT saT no eba Ta Ti To eul-isa mo ge bad Ta nam deb var T da uku eTu er Ti ca maT ga ni ude b-vy oT, sa tan jve lad mi ve ce miT, raY-me sa so ebaY iyo s Cu en da cxo re bi saY? ama s uku e me ca vit yK, da mo ci qul Ta ca odes me hrque s ufal sa: `vis Pel-ewi fe bi so cxo re bad? mi ugo ufal man da hrq ua maT: Se uZ le be li kac Ta gan Se saZ le bel ars RmrTi sa mi er~,1 da gKCu ena gzaY cxo re bi saY, raYTa vcn aT, vi Tar med jer-ars Cu en da lmo bi eri Ta crem li Ta ved-re bad RmrTi sa, raYTa mo gu ces mis mi eri Se wev naY da mad li Ta miT mi-si Ta usas yid loYTa gu ac xov nn es Cu en. ra me Tu ara Tu mcne ba ni mis ni Se uZ le bel ari an aR sru le bad. nu iyo fin! ara raY yov lad ve gu am cno Cu en Se uZ le be li, ara med bo rot ni igi vne ba ni da Cu eul eba ni Cu en ni aR gKCe nen maT Se uZ le be lad. amis TKs Tq ua: `Se uZ le be li kac Ta gan~. ro mel Ta kac Ta gan? ro mel Ta go ne ba ni ka cob riv ari an da Por ci el, maT TKs Zn el ars cxo re baY igi saR mrT oY, ara Tu Se uv rd en Rmer Tsa lmo bie rad, da man siz rqe igi da si fic xe gul Ta maT TaY mo aq ci os SiS sa TKssa. xo lo TKssa bu ne ba sa da wes sa ze da fria d tkb il ari an da sa wa del mcne ba ni RmrTi sa ni. amis TKsca is mi ne wi naYswar met yue-eli saY, rom li sa sac no bel ni su li sa ni wmi da iy vn es, ra sa-igi ityKs, ra me Tu: `tkb il ari ano sa sa sa Cem sa sit yu ani Sen ni, uf roYs Taf li-sa pir sa Cem sa~.2 eg reT ve, uku eTu Cu en ca gan viw mid neT sac no bel ni sul Ta Cu en Ta ni da viT xo oT mPur va led RmrTi sa mi eri Se wev naY, viw-yoT yov li sa ve mcne bi sa saq med, ra ode n Zal-gued vas, da ixi los raY ufal man gul smod gi ne baY Cu eni, mo gu ces Za li ume te si sa ca war mar-Te bad, vid rem de mi vi wi neT mad li Ta mi si Ta sa zom sa mas sru le bi sa sa da viq mn eT Ta na mo da se mo SiS Ta mis Ta. raY siZ ne le aqu s mow ya le ba-sa? WeS ma ri tad ar ca er Ti. aw uku e ad vi li ese mcne baY mos wra fe biT

1 maT. 19,25-26. 2 fsalm. 118,103; Sdr. fsal m. 18,11; eze k. 3,3.

257

aR vas ru loT, da mer me uZ ne les Ta ca aR sru le bad fria di Za li mo-gu ces ufal man.

vic xoT Tav Ta Cu en Ta ze Ti igi wya lo bi saY, raYTa wylu le ba ni sul Ta Cu en Ta ni ga ni kur nen da na Te li RmrTi saY mo gu efi nos. nu ityK, Tu: mas vis me eso de ni San Ti aqu s oq roYsaY da ara s mis cem s. raY ars ese Sen da, ka co? uku eTu Sen sig la xa ki sa gan Se ni sa hyo mow ya-le baY, uf roYsRa sakKrv el iq mne. ra sa hxe dav sxua Ta kac Ta? mi xe de ufal sa, me ufe sa mas da moZ Ru ar sa yo vel Ta sa, ro mel sa ara aqun da, sa dam ca Ta vi mi id ri ka, mas mi xe dev di, mas hba Zev di. ra sa sxua Ta kac-Ta xe dav da ga ni kiT xav da ume tes sa sas jel sa STah var de bi? nu ga ni-kiT xav sx ua Ta, nu ca daPsni lo ba sa sxua Ta sa hba Zav, ara med ufalsa Cu en sa ie su qris te sa hba Zev di. ara Tu me ke Ti li mi yo fi es Sen da, ka co, ara Tu me var mPsne li Se ni, raYTam ca me mxe dev di, sx uaY ars mPsne li da qve lis moq me di Se ni; raYsaTKs da ute ob me ufe sa da mo-na Ta hxe dav? ara gas mi esa, ra sa-igi ityKs? `is wa veT Cem gan, ra me Tu mSKd var da mda bal gu li Ta~.1 da ku ala d ityKs: `ro mel sa hne bav s Tque n So ris pir vel yo faY, iyo s yo vel Ta mo na; ra me Tu Ze ka ci saY ara mo vi da, vi Tar mca im sa xu ra vis gan, ara med msa xu re bad da mi ce-mad su li sa TKsi sa saPsr ad mra val Ta~.2 da ku ala d Tq ua: `ra me Tu sa-xe mi gec Tque n, raYTa vi Tar ca-igi me gi yav Tque n, eg reT ve Tque nca hyof diT~.3

aw uku e, sa yu are lo, da Ra ca Tu aram ca vis hpoe bdi kac Ta So ris sa xed ke Ti li sa da ufal sam ca xo lo hba Zev di, ume te sad mca sakKrvel iq men, vi Tar ca igi ni gan brwyin des, ro mel ni uwi na res qris tes mo-slvi sa ipov nes moq med saT no ebi sa, TKni er sxua Ta mi er moZ Ru re bi sa da sa xi sa, vi Tar iyo noe, ab ra ham, mel qi ze dek, iob da msgav sni maT-ni. xo lo aw Cu en mra val ni gu qo nan sa xe ni saT no ebi sa ni: pir ve lad ufa li da me ufe Cu eni ie su qris te da mer me aur ac xe li igi sim rav-le wmi da TaY, ro mel Ta saq me ni mzi sa ub rwyin va le sad brwyin ven. ma Ta mi mar T jer-ars ma ra dis xed vaY da ma Ti baZ vaY da ara ma Ti, ro mel Ta dR es hba Zav T da pir sa Si na gqo nan. ra me Tu mes mis, vi Tar med ara raY ars sx uaY Tque n So ris sit yuaY, gar na ese: man vin me mo igo eso de ni so fe li, man vin me moh mar Ta eso de ni aga ra ki, man vin me da iu nja eso-de ni oq roY, man vin me aRa Sen na ese vi Tar ni ta Zar ni, da sx uaY msgav si ama Ti cu di raYme da ama oY mo sa ge be li.

ra sa iqm, ka co! uku eTu sxua Ta xed vaY da gan cdaY gne bav s, igi ni ga ni ca den, ro mel ni Rmer Tsa saT no-ey vn es, ro mel ni mcne ba Ta mis Ta aRas ru le ben; ra sa Sec To mil Ta maT da upa ti oTa hxe dav da kual sa

1 maT. 11,29. 2 maT. 20,27-28. 3 ioa n. 13,15.

258

war wyme di sa ma Ti sa sa sur vi el xar Sed go mad, raYTa is wao maT gan yo-ve li ve bo ro ti. hba Zev di mo yu are Ta da mo SiS Ta RmrTi sa Ta, raYTa is wao maT gan sim dab le, mos wra fe baY, lmo bi ere baY, mow ya le baY da sxuaY yo ve li ve ke Ti li. ixi le, raY-igi Se em TxKa fa ri se vel sa mas, ra-Jam s saT no ni da utev na da da ce mul sa mas mi xed na. ixi le da Se Sin di! xo lo da viT ma ma Ta maT TKsTa ga nic di da, saT no eba Ta Si na gan brwyin-ve bul Ta, da it yo da: `msx em var me da war ma val, vi Tar ca yo vel ni ma ma ni Cem ni~.1 es reT iq mo da igi ca da yo vel ni msgav sni mis ni, ara cod vil Ta xed vi des, ara med mar Tal Ta hbaZ vi des. eg reT ve Sen iq mo-de, sa yu are lo, ra me Tu ara Tu msa ju lad da gan mkiT xve lad sx ua Ta daj do mil xar ga mo Zi eba d cod va Ta maT Ta, ara med Ta vi sa TKsi sa gan-kiT xv ad gan we se bul xar. `uku eTum ca Tav Ta TKsTa gan vi kiT xev diT, aram ca gan vi kiT xe ni To~,2 ityKs wmi daY mo ci qu li. xo lo aw Cu en we si ese SegKcva le bi es da Tav Ta TKsTa ar ca did Ta, ar ca mci re Ta cTo ma-TaTKs mov hPdiT bral sa da sxua Ta sa di di Ta ga mo wu lil vi Ta ga mo ve-Zi ebT. gar na aw da ute oT uwe soY ese we si da cod va Ta Cu en Ta sam sjav-roY gan va we soT Cu en So ris da TKT viq mn eT msa jul da Se mas me nel da mtan jv el Tav Ta TKsTa, raYTa mun ara da vi saj neT, ar ca vi tan jn eT. xo lo sxua Ta sa nu cTo ma Ta ga mo ve Zi ebT, ara med si mar Tle Ta, raYTa Pse ne bi Ta TKsTa cod va TaYTa da baZ vi Ta sxua Ta saT no ebi saYTa dRi-Ti-dRe vab ra leb deT Tav Ta TKsTa da war ve ma te bo diT sim dab le sa Si na, raYTa sa uku ne Ta maT ke Til Ta mi vem TxKneT mad li Ta da kacTmo-yu are bi Ta uf li sa Cu eni sa ie su qris te si Ta, rom li sa Ta na mama sa suliT wmi di Tur T Su eni s di de baY, pa ti vi da Ta yu ani s-ce maY aw da ma ra dis da uku ni Ti uku ni sam de, ame n.

1 fsal m. 38,13. 2 1 kor.11,31.

259

Ta vi Ye

s i t y u a Y e s e: `da vi Tar ca aR vi do da ier usa lHmd, wa riy van-na aTor met ni igi mo wa fe ni TKsa gan da mgzav r et yo da maT: aha ese-ra aR val ier usa lHmd, da Ze ka ci saY mi ece s mRdel TmoZ Ru ar Ta da mwig no bar Ta, da da sa jon igi si ku dil d. da mis cen igi war mar TTa kic xe vad da ju ar-cu mad, da me sa me sa dRe sa aR dg es~ (20,17-19).

mo vi da raY ga li leaYT, ara mey se ula d aR vi da ier usa lHmd, ara med pir ve lad qmnn a sas wa ul ni da as wa va mo wa fe Ta upo va re bi-saTKs da qal wu le bi saTKs da sim dab li saTKs da mi sa ge be li saTKs ma Ti sa, ro mel Ta sa xe li sa mi si saTKs yo ve li ve da ute on da cxo-re baY sa uku noY mo iyi don, da ami sa Sem dgo mad wa re mar Ta ier usa-lHmd. da aR vi do da raY, iw yo sit yu ad mo wa fe Ta mi mar T vne bi sa TKsi saTKs, ra me Tu ze daYsze da aRuPse neb da sit yu asa ama s, raYTa mwu xa re baY ma Ti ga nu qar vos da raYTa da aCKos go ne baY ma Ti wur-Tad saq me sa mas, da ara mo ulo de be lad mo wev na man mis man ume te sad Se aS foT nes igi ni. xo lo TKsa gan wa riy van na igi ni da iw yo sit yuasa mas, ra me Tu ara jer-iyo eri sa mi mar T je reT vne bi sa mi si saTKs sit yu ad. mi uT xra er sa ca ami s je ri saTKs, ara med mi fa ru lad re, vi Tar-igi Tq ua: `dahPse niT ta Za ri ese, da me sa me sa dRe sa aR vad-gi no igi~.1 da ku ala d: `sas wa ul sa eZi eb so na Te sa vi ese, da sas wa-uli ara mi ece s mas, gar na sas wa uli io na wi naYswar met yu eli saY~.2 da ese vi Tar Ta sit yu aTa et yo da iga viT da da fa ru lad, xo lo mo-wa fe Ta vi Tar ca sxua sa yo vel sa ga mo uc xa deb da, eg reT ve vne bi sa TKsi saTKs cxa dad et yo da.

xo lo raYsaTKs et yo da er sa, vi naYTg an ver gu lisPma-hyof-des? amis TKs, raYTa uku anaYskn el, ode s gu lisPma-yon, cn an, vi-Tar med wi naYTve ico da yo ve li ve da nef siT mi vi do da vne bad, ara Tu iZu le biT anu umec re biT. xo lo mo wa fe Ta pir ve liT gan si ku-dil sa ode n au wyeb da, da ra Jam s fria d au wya sit yuaY igi da da-aCKna go ne ba ni maT ni, mer me sx uaYca yo ve li mi uT xra, vi Tar med: `mis cen igi war mar TTa kic xe vad da tan jv ad~. xo lo ese pir ve liT-gan ara uT xra, raYTa ara Se aS foT nes, ara med ixi les raY Zlie-re ba ni da di de bu le ba ni mis ni, da mis cna maT aR Tqu ma ni sa uku-noYsa cxo re bi sa ni, mer me Ra sit yuaY ese vne bi sa TKsi saY mi uT xra, SeTxzu li sxua Ta maT moZ Ru re ba Ta da sas wa ul Ta Ta na, da wi-naYswar met yu el ni ca mo wa med mo iy van na, vi Tar ca ityKs ma xa re be-

1 ioa n. 2,19. 2 maT. 12,39.

260

li luka, da amas ca gu as wa veb s, vi Tar med: `maT ara gu lisPma-yv es ese, ara med iyo sit yuaY igi da fa rul maT gan, da ara ico des Tqu-mu li igi~.1 uku eTu ara ico des Tqu mu li igi, raY sar ge bel eyo-fo da, anu vi Tar da eCu eod es go ne ba ni maT ni, vi Tar ca ze mo vTq u, anu vi Tar Se wux ne bo des, uku eTu araY ico des? ra me Tu we ril ars, vi Tar med: `Se wux nes fria d~;2 da pet re vi Tar et yo da: `Sen do ba iyav n Sen da, ufa lo, ara iyo s ese~?3

raY-me uku e vTqua T ami s yov li saTKs? me ama s vit yK, vi Tar med ese ico des, Tu si ku di li egu le bis, da Ra ca Tu sru li ad ara uw yo-des sa idum loY igi gan ge bu le bi saY mis, xo lo aR dgo maY da daPsnaY si ku di li saY da Se mus rvaY jo jo xe Ti saY da aR maR le baY bu ne bi sa Cu-eni saY da sxua ni igi di de bu le ba ni, ro mel ni qmnn a ufal man vne bi-Ta da si ku di li Ta TKsi Ta, ara uw yo des ke Ti lad, da ese iyo maT gan da fa rul, da amis TKs mwu xa re iy vn es. ra me Tu ese as mi oda, vi Tar med mku dar ni aRad gin nes eli a da eli se, da uf li sa gan ca exil va, xo-lo ese ara sa da as mi oda, ar ca exil va, Tu Ta vi TKsi vin mkud re TiT aRad gi na aR dgo mi Ta ese vi Ta ri Ta, ro mel ar Ra ram ca mo ku da. ese iyo da fa rul maT gan da ver gu lisPma-hyof des, amis TKsca gan kKrve-bul ni Se ud ges; da ara ze moT qu mul Ta amaT TKs xo lo gan kKrve bul iy vn es, ara med vne bi saTKsca mi si sa, es mo da raY, vi Tar med mi ece mis Pel Ta war mar TTa sa, da ekic xev den mas da igi nos da hner wyu vi den da tan jon da mok lan igi; ra me Tu mi xed ni an uric xu Ta maT sas wa ul-Ta, ro mel Ta iq mo da, da mer me es mo da, raY-igi egu le bo da Sem Txue-vad mis da, da gan cKbrde bo des, uku eTu nan dKlve ese vi Tar Ta di de-bu le ba Ta moq med sa ese vi Tar ni vne ba ni Se em TxKnen uS ju lo Ta mi er. amis TKs ityKs: da fa rul iyo maT gan sit yuaY igi da ver gu lisPma-hyof des.4 ra me Tu eso den ver gu lisPma-hyof des, vid re Ra Ze ni ze-be des ni mouPdes da ze moj do mi saTKs et yo des: `mo mec Cu en, raYTa dav sxd eT er Ti mar ju eni T Sen sa da er Ti mar cxe niT dRe sa mas di-de bi sa sa~.5 xo lo vi Tar aw ma Te ma xa re be li ityKs, vi Tar med: de daY ma Ti mouPda da iT xov da ama s?6 _ ra me Tu ori ve iq mna. ved re baY ese ma Ti iyo, gar na mi iy va nes de daYca maT Ta na mexKSn ed, raYTa ume te-sad da ar wmu non qris te sa mi ce mad ma Ta Tx oaY igi. da raYTa scn aT, vi Tar med WeS ma rit ars sit yuaY ese da ma Ti iyo uf roYsRa Tx oaY igi, ara med ri do bi sa gan da sir cxKli sa war mo ad gi nes de daY TKsi ved re bad, ixi leT, vi Tar ma Ta mi mar T yo ufal man sit yuaY TKsi da ara de di sa mi mar T.

1 luk. 18,34. 2 maT. 17,23. 3 maT. 16,22. 4 Sdr. luk. 9,45;18,34. 5 mar k. 10,37.6 Sdr. maT. 20,20-21.

261

vis wa oT uku e pir ve lad, Tu ra sa iT xo en da vi naY mo vi des Txoa-sa ama s. hxed vi des Tav Ta TKsTa uf roYs sxua Ta sa pa tiv ce mu lad da amis TKs hgo neb des mim Txue vad saT xo el sa mas.

xo lo raY ars ese, ro mel sa iT xo en? is mi ne lu ka ma xa re be li saY, ro me li gan cxa de bu lad ga mo aCi neb s ama s da ityKs, vi Tar med: `mo-ax le bul iyo ier usa lHms ie su, da hgo neb des, vi Tar med mey se ula d ga moC nd es sa su fe ve li RmrTi saY~.1 amis TKs uku e iT xov des Txoa sa amas, ra me Tu hgo neb des, vi Tar med sa su fe ve li igi ma Sin ga mo Ci ne bad iyo xi lu lad da gan cxa de bu lad, da uku eTu mi ani Wos maT TxoaY igi, ar Ra raY sa da Se em TxKos maT ZKri, ar ca raY ixi lon Zne lo va-ni. da nu vis ukKrs, nu ca SeS foT ne bis amis TKs, Tu vi Tar mo ci qul-ni es reT ume car iy vn es; ra me Tu ar Ra aR sru le bul iyo ju ar-cu maY uf lisaY, ar Ra mo ce mul iyo maT da mad li su li sa wmi di saY, ara med je reT CCKl iy vn es sru li sa mis gu lisPmis-yo fi sa mi mar T. xo lo gne bav s Tu saT no ebi sa da gu lisPmis-yo fi sa ma Ti sa xil vaY, ami sa Sem dgo mad ixi len, vi Tar aR maR ld es yov li sa ve ka cob ri vi sa gu lis-sit yKsa gan mad li Ta miT su li sa wmi di saYTa, xo lo aw je reT ara mi-wev nul iyvn es sa zom sa mas sru le bi sa sa. amis TKs hgo neb des, Tu aR-vi den raY ier usa lHmd, ga moC nde bis sa su fe ve li igi ca TaY xi lu li-Ta we si Ta, da qris te me ufe d daj de bis ier usa lHms, da igi ars Ja mi di de bi sa mi si saY.

mouPdes ufal sa da et yo des: `moZ Ru ar, gu ne bav s, raYTa ro me li gTxoo T, me yos Cu en. xo lo Ta vad man hrq ua maT: raY gne bav s?~2 ara Tu ume car iyo, raY-igi egu le bo da maT Txoa d, ara med hkiT xa, raYTa maT TKT ga mo uc xa don uZ lu re baY TKsi, da es reT mis ces maT wa ma li gu lisPmis-yo fi saY. ra me Tu vi naYTg an es mo da maT, vi Tar med: `das-xde To aTor met Ta say dar Ta~,3 ene ba, raYTa ume tes yo vel Ta pa tiv-ce mul iq mn en. amis TKs hrque s mas:

s a x a r e b a Y: `Tqu, raYTa dav sxd eT er Ti mar ju eni T Sen sa da er Ti mar cxe niT~ (20,21).

T a r g m a n i: ume car iy vn es, ra sa-igi iT xov des, ra me Tu ukueTum-ca ico des, ver mca ikad res ese Txoa d. amis TKs etyKs ufali: àra iciT, ra sa iT xov T~. or sa saq me sa mo as wa veb s sit yKTa ami T, Tu: àra ici T, ra sa iT xov T~: er Tad, ro mel me ufe bi saTKs it yo des da di de bi-sa xi lu li sa, rom li saTKs ar ca er Ti sit yuaY eT qua maT da qris tesa, ar ca rad Se erac xa, ar ca me ufe bi saTKs sof lioYsa aReT qua maT da; da etyKs: àra ici T, ra sa iT xov T~, ra me Tu ara miT qu ams Tque nda amas

1 Sdr. luk. 19,11. 2 mar k. 10,35-36. 3 maT. 19,28.

262

sa wuT ro sa su fe vaY xi lu li, da vi Tar eZi ebT aqa? xo lo me ore d, uku-eTu WeS ma rit sa mas sa su fe vel sa di de bi sa Ce mi sa sa iT xov T mar jueni T da mar cxe niT daj do ma sa, ara ve ici T, vi Tar did ars saq me ege, vi Tar sakKrv el, vi Tar uzeS Ta es ars sa zom sa ca ze ci sa Zal Ta sa.

s a x a r e b a Y: `mi ugo ie su da hrq ua maT: ara ici T, ra sa iT xov T. Zal-gi ca Se su mad sa su me li, ro me li Cem da Se su mad ars, anu naT lis-Re baY, ro me li me na Tel-vi Ro, naT lis-Re bad?~ (20,22).

T a r g m a n i: hxe da va, vi Tar mey se ula d iWK ma Ti ga na qar va da wi-na aR mdgo mi Txoi sa ma Ti saY mi ugo da hrq ua: ara ici T, ra sa ityKT, je reT ara da ma Su ral xar T, ar ca Ses rul xar T Ru aw lsa, je reT so-fe li ara moq ce ul ars RmrTis msa xu re bad, je reT uS ju lo ebaY uf-leb s, da kac ni war wyme da sa Si na Ra ari an. je reT as pa rez sa mas ara Ses rul xar T da aw ve gKrgKnTa eZi eb Ta? xo lo me Ru aw lTa Ra da of lTa Ra wi na gi yof, ra me Tu ara ese ars Ja mi sas yid lis-mi ce mi saY, ar ca aw ga moC nde bis sa uku noY igi di de baY Ce mi. ara med aw Ja mi ese brZo li saY ars da sis xlT a daT xe vi saY. da ixi le yov lad brZe ni igi kiT xvaY mi si. ara hrq ua, Tu: Zal-gi ca Tav s-de baY si ku di li saY? Zal-gi ca sis xlT a Tque nTa daT xe vaY? ara med es reT hrq ua: `Zal-gi ca Se-su mad sa su me li, ro me li Cem da Se su mad ars, anu naT lis-Re baY, ro-me li me na Tel-vi Ro, naT lis-Re bad?~ raYTa mis Ta na zi are bi saTKs gul smod gi ne iq mn en. amis TKs Ta vi TKsi sa xed mis ca. sa sum lad da naT lis-Re bad ama s ad gil sa uwo da ju ar-cu ma sa da si ku dil sa TKssa: sa sum lad _ amis TKs, ra me Tu nef siT da wa di ere biT mi iRo igi cxo-re bi saTKs Cu eni sa, vi Tar ca vin wyu ri el man nef siT da wa di ere biT mi iRi s sa su me li; xo lo naT lis-Re bad _ amis TKs, ra me Tu mi si Ta miT ju ar-cu mi Ta da si ku di li Ta ga naT lda da gan wmd a bu ne baY kac TaY, dab ne le bu li igi da cod va Ta gan mra val Ta Seb Ra lu li.

s a x a r e b a Y: `xo lo maT hrque s: Zal-gKc~ (20,22).

T a r g m a n i: da Ra ca Tu ese ca es reT gan cxa de bu lad ver gu-lisPma-yv es, ara med fria di Ta miT gul smod gi ne bi Ta da mor Ci le bi-Ta ma Ti Ta mey se ula d aRuT qu es, raYTa Tav s-id van yo ve li ve, raYca ub rZa nos, da hgo neb des, Tu es mas uf li sa gan, vi Tar med: mi ga ni Wo me-ca Tx oaY ege Tque ni; xo lo man hrq ua maT:

s a x a r e b a Y: `sa su me li sa me Ce mi Se su aT da naT lis-Re baY, ro-me li na Tel-vi Ro, na Tel-iRo T; xo lo daj do maY mar ju eni T Cem sa da mar cxe niT ara ars Ce mi mi ce mad, ara med vi eTa gan mza de bul ars mamisa mi er Ce mi sa~ (20,23).

263

T a r g m a n i: did ni ke Til ni aRuT qu na maT da uwi naYswar met-yu ela, vi Tar med: Rir s iq mne To Cem TKs wa me ba sa da zi ar Cem da iq-mn eT. Ru aw lTa Tav s-de bi Ta da mem sgav sn eT me, daT xe vi Ta sis xlT a TquenTaYTa, `xo lo daj do ma do mar ju eni T Cem sa da mar cxe niT ara ars Ce mi mi ce mad, ara med vi eTa gan mza de bul ars ma mi sa mi er Ce mi-sa~. pir ve lad aRa maR lna sul ni maT ni da axa ra maT msgav se baY da zi-ar-yo faY vne ba Ta mis TaY da mer me gan hmar Teb s Txoa sa maT sa. xo lo raY ars sit yuaY ese, anu vi Tar gu lisPma-vy oT? ra me Tu wi nam de ba ri-sa amis TKs sit yKsa ori sa Zi ebe li ars mra val Ta gan: er Tad, uku eTu nan dKlve ese es reT ars da ars vi eT da me gam za de bul daj do maY mar-jueni T mi sa; me ore d, uku eTu ufal sa mas da me ufe sa yo vel Ta sa ara Pel-ewi fe bis mi ce mad maT da, ro mel Ta da gan mza de bul ars. raY ars uku e sit yuaY ese? uku eTu pir ve li igi gan vhmar toT, mer me me ore ca ese me Zi ebel TaTKs cx ad iyo s. raY ars uku e gan mar te baY pir ve li saY mis? ara vin ars, ro me lim ca daj do mad iyo mar ju eni T mi sa gi na mar-cxe niT, ra me Tu uva l ars da mi ua xle bel yo vel Ta gan say da ri igi, ara xo lo Tu kac Ta gan wmi da Ta da mo ci qul Ta, ara med an ge loz Ta-gan ca da mTa va ran ge loz Ta da yo vel Ta ve ze ci sa Zal Ta. amis TKsca vi Tar ca gan TKse bu li saq me mxo lod So bi li sa Zi sa RmrTi saY ga mo-aCi na igi pav le da Tq ua: `ode s sa da an ge loz Ta gan sa hrq ua vis: da-jed mar ju eni T Cem sa, vid rem dis dav sxn e mter ni Sen ni qu eSe ferPTa Sen Ta? da an ge loz TaTKs ityKso: ro mel man Seq mna an ge loz ni mis ni su lad da msa xur ni mis ni ala d cec xli sad. xo lo Zi saTKs ityKs: say-da ri Se ni, Rmer To, uku ni Ti uku ni sam de~.1

vi naYTg an uku e ese es reT ars, vi Tar ityKs aw ufa li, vi Tar med: `daj do maY mar ju eni T Cem sa da mar cxe niT ara ars Ce mi mi ce mad~? _ ama s mo as wa veb s: ara Tu ari an vin me das xdo mad ni mar ju eni T mi sa da mar cxe niT. nu iyo fin! ara ama s mo as wa veb s, ara med iWKsa ma Ti sa mi mar T mi ugo Ta na mi yo liT uZ lu re ba sa go ne bi sa ma Ti sa sa, ra me Tu ara ico des maT je reT say da ri igi ma Ra li da mar ju eni T ma mi sa daj-do maY, uf roYsad ami sa ca fria d um dab les Ta saq me Ta je reT ume car iy vn es. da vi Tar ca vTq u, as mi oda raY, vi Tar med: `das xd eT Tque n aTor met Ta say dar Ta~,2 ume car iy vn es Zal sa mis sit yKsa sa da hgo-neb des, Tu xi lul Ta say dar Ta ze da egu le bis maT daj do maY; amis-TKs swa do da, raYTa igi ni iq mn en yo vel Ta ze mo mjdo ma re, max lo be-lad uf li sa. amis TKs ufal man gu lis sit yKsa ma Ti sa ebr mis ca pa su xi da sa xel-sdv a mar ju eni T da mar cxe niT daj do mad pir mSoe ba sa mas pa ti vi sa sa. xo lo sit yuaY mi si es reT gu lisPma-iyo fe bis, vi Tar mca

1 ebr. 1,13,7-8. 2 maT. 19,28.

264

et yo da maT: ama s ga uw yeb Tque n da ga xa reb, vi Tar med vne bi sa Ce mi sa mo ba Zav iq mn eT da sis xln i Tque nni Cem TKs das Txi neT da zi ar Cem da ami T je ri Ta ga mos Cnd eT. gar na ara kma ars ese, raYTam ca gyvn a Tque n yo vel Ta upi ra te si sa da ume te si sa pa ti vi sa mi Re bad, ra me Tu ese vi-Ta ri igi sa zo mi saT no ebi saY mi uw do mel ars kac Ta gan. da uku eTu vin mo vi des ume tes Tque nsa Se mo si li sam ka uli Ta saT no ebi saYTa wa-me bi sa Ta na, nu hgo neb T, ro mel-ese sa yu are l Cem da xar T Tque n da ume tes sxua Ta sa pa tiv ce mul, Tum ca ugu le bel s-vy av igi, ro mel sa aqun des saq me Ta gan sa mar Ta li, da Tque nmc a mo gec upi ra te so baY; ara med gi na Tu Tque n ipov neT ume te si sa saT no ebi sa aR mas ru le bel, gi na Tu sx uaY vin, ro me li ca ipo os, igi ca ume te sad pa tiv-ice s, ra-me Tu saq me Ta ebr miv sc em gKrgKnsa da Sro ma Ta ebr _ pa tiv sa. da ese ars Cem mi er ke Ti li da sa mar Ta li gan we se bu le baY _ Sem sgav se bu lad Ru aw li sa mi ni We bad sas yi del Ta sas wo ri Ta si mar Tli saYTa.

ese ars pi ri sit yKsa mis, gar na es reT gan cxa de bu lad ara hrq ua maT, raYTa ara Se awux nes, ara med iga viT etyKs sit yu asa ama s, vi Tar med: `sa su me li sa me Ce mi Se su aT da naT lis-Re baY, ro me li me na Tel-vi Ro, na Tel-iRo T; xo lo daj do maY mar ju eni T Cem sa da mar cxe niT ara ars Ce mi mi ce maY, ara med vi eTa gan mza de bul ars ma mi sa mi er Ce mi sa~.

xo lo `vi eTa gan mza de bul ars~, vin-me ari an ne tar ni igi da sam-gz is sa nat rel ni? ese igi ni ari an, ro mel ni ke Til Ta saq me Ta mi er ub rwyin va les yo vel Ta sa ga moC nd en; maT ca mi iRo n ua Rre si di de baY da pa ti vi, ro mel sa ca mar ju eni T da mar cxe niT jdo mad sa xel-sdv a sit yKsa mi seb r ma Ti sa.

amis TKsca ara es reT Tq ua, Tu: ara ars Ce mi mi ce maY, ara med mami sa Ce mi saY, raYTa ver vin Tqua s, Tu mxo lod So bil sa mas ara Pel-ewi fe-bis mi ce mad; ara med is mi ne, vi Tar Tq ua: `ara ars Ce mi mi ce maY, ara med ma Ti, ro mel Ta da gan mza de bul ars~. xo lo raYTa ume te sad ga moc-xad nes sit yuaY ese, ro mel sa vit yK, sa xis met yu ele biT ga mo vi Zi oT ese. vTqua T, vi Tar mca iyo vin me me ufe da mi av len dam ca mPedar Ta vi eT me axo van Ta brZo lad. mer me mouPdes mca or ni vin me mPedar ni axo van ni da mis da sa yu arel ni, da min do bi Ta si yu arul sa mas, ro me-li aqu n me ufe sa maT da mi mar T, et yo des mca, vi Tar med: mo mec Cu en gKrgKni Zle vi saY da qa da ge Cu eni uf roYs yo vel Ta sa ua Rre so baY. xo lo man mi ugom ca da hrq ua maT: ara Ce mi ars ami s saq mi sa mi ce maY, ara med maT da gan mza de bul ars, ro mel Ta ume tes sxua Ta sa aCu eno n Ru aw li da axov ne baY da Tav s-id van Wi ri da of lTa sim rav le.

raY-me uku e vTqua T ese vi Ta ri sa mis TKs me ufi sa? uZ lu re baY dav swa mo Ta? nu iyo fin! ara med uf roYsad va di doT mar Tlmsa ju-lo baY mi si da Tu alu xu ao baY; ra me Tu ara Tu ver Zal-ed va gKrgKni-

265

sa mi ce maY, ara med ara saT no-iyo Sjul sa mas mar Tlmsa ju lo bi sa-sa gan ryu nad. eg reT uku e ama s wes sa ze da gu lisPma-yav sit yuaY qriste si, ra me Tu yov liT ker Zo ama s mo as wa veb s, vi Tar med mad lsa Ta na RmrTi sa sa saq me Ta ke Til Ta sa zo mi ka cad-ka ca di saY aRa or Zi-neb s pa tiv sa ca mis sa. amis TKs Tq ua, `vi eTa gan mza de bul ar so~.

vi Tar mca et yo da, vi Tar med: aw iT xov T Tque n upi ra te so ba sa pa-ti vi sa sa; raY-me uku e yo fad ars, uku eTu ma Sin ipov nen sxua ni, ume-tes Tque nsa da ma Su ral ni da ume tes Ta saT no eba Ta aR mas ru le bel-ni? ra me Tu uku eTu Tque n TKT ara ga mo aCin neT Tav ni Tque nni Rir-sad uf roYs yo vel Ta pa tiv-ce mi sa sa, nu hgo neb T, Tu mo wa fe obi sa Ce mi saTKs xo lo mi em TxKneT mas.

ra me Tu vi naYTg an uf roYs yo vel Ta sa yu are l da pa tiv ce mul iy-vn es or ni igi Zma ni pet res Ta na da hgo neb des, Tu mi iRo n aR Tqu maY, raYTa di de ba sa mis sa ume tes yo vel Ta pa tiv-ic nen, raYTa ara ami T gu lis sit yKTa ude b iq mn en, amis TKs ga na So reb s ufa li iWKsa amis gan da etyKs: ara Ce mi ars mi ce maY, ara med Tque ni, uku eTu ine boT mi Re-bad ume te si sa Sro mi sa da Ru aw li sa da saT no ebi sa Cu ene bi Ta. ama s ese vi Tar sa Zal sa mo as wa veb s sit yuaY uf li saY, da amis TKs es reT gan-cxa de bu lad ara Tq ua, raYTa Se uwu xe bel-yos sit yuaY TKsi.

xo lo ese vin mca ara uw yo da, vi Tar med igi ars me ufe da ufa li da Pel mwi fe mi ce mad, vi eT ca ene bos, pa ti vi sa da di de bi sa, da mas aqu s Pel mwi fe baY gan kiT xv ad cxoe lTa da mku dar Ta, da man hrq ua pet res: ̀ mig cne Sen kli te ni sa su fe ve li sa ni~,1 da pav le mas ve mo as wa-veb s da ityKs: ̀ ami eriT gan mi me lis me si mar Tli sa igi gKrgKni, ro mel mom ces me ufal man mas dRe sa Si na, mar Tal man msa jul man; ara xo lo Tu me, ara med yo vel Ta, ro mel Ta Se iyu are s ga mo Ci ne baY mi si~.2 da igi ga nar Cev s mar ju ene Ta da mar cxe ne Ta da mi ageb s ka cad-ka cad sa saq me-Ta maT Ta ebr. da `yo ve li ve mis mi er iq mna, da TKni er mi sa ar ca er Ti raY iq mna, ra ode ni-raY iq mna~.3 gar na aw es reT ga na we sa sit yuaY TKsi, raYTa ar ca Se awux nes ke Til ni igi Zma ni, ar ca da utev nes umec re biT cTo ma sa Si na, ara med au wya, vi Tar med ara aw ars ga mo Ci ne baY sa su-fe ve li sa ca TaYsaY, da vi Tar med Sem sgav se bu lad saq me Ta mi iReb s ka-cad-ka ca di sas yi del sa mas dRe sa Si na.

s a x a r e b a Y: `vi Tar ca es ma ese aT Ta maT, gan ris xn es or Ta maT Zma TaTKs~ (20,24).

T a r g m a n i: vid rem dis qris te pa tiv-scem da maT uf roYs yo vel-Ta, da Ra ca Tu go ne biT um Zim da sxua Ta maT, ara med dum nes da aras

1 maT. 16,19. 2 2 tim. 4,8. 3 ioa n. 1,3.

266

it yo des, ra me Tu eSi no da uf li sa gan da hrcxue no da; da pet res-ca mi mar T ka cob ri vi raYme Se em TxKa maT, ode s-igi xar ki sa mi ce maY ubrZa na, gar na ara gan ris xn es, ara med hkiT xes xo lo, `vin-me uf roYs iyo so~;1 xo lo aw Txoa sa ama s ze da or Ta maT Zma Ta sa gan ris xn es da ar ca aw ikad res gu lis sit yKsa mis ga mo Ci ne bad, vid rem de qris teman am xi la, vi Tar med: ara ege bis sxu ae br pa ti vi sa mis uzeS Ta esi sa mim-Tx ue vad, gar na Cu ene bi Ta ume te si sa mo Ru awe bi saYTa. ma Sin aT Ta maT ca ga mo aCi nes gu lis sit yuaY mi si.

hxe da va, vi Tar je reT ara miw To mil iy vn es sru le bi sa sa zom sa, ara med or ni igi uPde bi an aT Ta maT, da igi ni eSu re bi an or Ta maT? gar na, vi Tar ca vTq u, ami sa Sem dgo mad mi xe den maT, vi Tar amaR ld es yo vel Ta gan ka cob riv Ta vne ba Ta da gu lis sit yu aTa. ra me Tu ixi lo iov ane, ro me li aw es reT iT xov da, vi Tar yo vel sa ad gil sa uxu ce-so ba sa pet res mis cem da _ swav la Ta ca Si na da sas wa ul Ta ca, vi Tar ca saq me mo ci qul TaY gu as wa veb s. da TKssa ca sa xa re ba sa Si na qa da geb s saT no eba Ta mis Ta da simPne sa da aR sa are ba sa da saf la vad Ses lva sa da Ta vi sa TKsi sa ume te sad mas pa tiv-scem s.

ra me Tu vi naYTg an or ni ve igi ara ga ne Sor nes ufal sa Jam sa mas vne bi sa sa, raYTam ca TKsi sa axov ne bi sa da er Tgu le bi sa qe baY da ak ni na ma xa re bel man da RmrTis met yu el man, amis TKs ityKs, vi Tar med: `mis-dev da ies us pet re da sx uaY igi mo wa fe. xo lo mo wa fe igi mec ni er iyo mRdel TmoZ Ru ri sa~.2 da ku ala d, aR dgo ma sa raY aR swer da, Tq ua, vi Tar med: pet re pir vel Se vi da saf la vad.3 es reT yov liT ker Zo pa-tiv-scem da mas.

xo lo iak ob mra va li Ja mi ara da yo so fel sa Si na, ara med pir ve-liT gan ve, mo-raY-iRo mad li su li saY, eso den ganPur da gu li mi si, da yo ve li ve ka cob ri vi da ute va da si maR led ga mo uT qu me lad aR-vi da da fria di Ta axov ne bi Ta cec xleb r eku eTa er sa mas hu ri aTa sa, vid re Ra ene ba raY he ro des mo mad le baY hu ri aTaY, mok la igi maxKli-Ta da vi Tar ca di di raYme mad li dah mad la hu ri aTa; da aRes ru la mis ze da brZa ne baY uf li saY, vi Tar med: `sa su me li Ce mi Se su aT da naT lis-Re baY Ce mi na Tel-iRo T~.

xo lo iov ane ca mra val Ta si ku dil Ta mis ca Ta vi TKsi qristesTKs da mra val gz is das Tx ia mis TKs sis xli TKsi da did ni Sro ma ni da Ruaw lni Tav s-is xna da aRas ru la saq miT, raY-igi aRuT qua ufal sa, ra Jam s hkiT xa man: `Zal-gi ca Se su mad sa su me li, ro me li Cem da Se su-mad ars, anu naT lis-Re baY, ro me li me na Tel-vi Ro, naT lis-Re bad? xo lo maT hrque s: Zal-gKc~. da sxua Ta maT saq me Ta mis Ta da di de bu-

1 maT. 18,1. 2 ioa n. 18,15. 3 Sdr. ioa n. 20,6.

267

le ba Ta uku eTu viw yo aR we rad, da mak ld es me Ja mi miT xro bad, da mo-uZ lur des enaY sit yu ad, es reT did iq mna da brwyin va le sa yu are li igi mo wa fe qris te si. eg reT ve sxua ni ca mo ci qul ni sa zom sa mas sru-le bi sa sa mi iwi nes, xo lo ma Sin je reT CCKlRa iy vn es go ne bi Ta. amis-TKs we ril ars, vi Tar med: `gan ris xn es or Ta maT TKs Zma Ta~. ara med vis mi noT uf li saY, raY-igi hrq ua maT, vi Tar ca ese ra gu as wa veb s ma xa-re be li da ityKs:

s a x a r e b a Y: ̀ xo lo ie su mo uwo da maT da hrq ua: uw yi Ta, ra me Tu mTa var ni war mar TTa ni uf le ben maT ze da, da did-did ni Pel mwi fe-ben maT So ris? xo lo Tque nda ara eg re iyo s, ara med ro mel sa un-des Tque n So ris did yo faY, iyo s Tque nda msa xur; da ro mel sa un des Tque ngan sa wi na yo faY, iyo s Tque nda mo na. vi Tar ca Ze ka ci saY ara mo vi da, vi Tar mca hmsa xu ra vin me, ara med msa xu re bad da mi ce mad su-li TKsi saPsr ad mra val Ta~ (20,25-28).

T a r g m a n i: ami sa pir ve lad amis ve pi ri saTKs war mo iRo raY sit-yuaY, ode s-igi hkiT xes maT, Tu: `vin-me uf roYs iyo s sa su fe vel sa ca Ta sa~,1 yrm aY mo iy va na sa xed da ub rZa neb s baZ vad sim SKde sa mas da sim dab le sa da uman ko eba sa CCKlTa yrma Ta sa. xo lo aw ufic xe sad re am xi leb s da Ser Cu lav s da etyKs, vi Tar med: saq me ese, uxu ce so bi sa Zi ebaY, sa war mar ToY ars da ara Sem sgav se bu li Cem Ta mo wa fe TaY.

ico da ufal man, vi Tar med di di mZlav re baY aqu s ama s vne ba sa da did Ta ca kac Ta aWir vob s. amis TKs Zlie rad Pel-hyof s aR mof xu rad mi sa gul Ta gan mo wa fe TaYsa da etyKs: uxu ce so baY uda res Ta ze da da wu no baY um ci res TaY _ ese saq me ars da Cu eul ebaY war mar TTaY, xo lo Tque n So ris, me go bar no Cem no, esem ca we si nu ipo ebi s, uku eTu gne-bav s mo wa fe Cem da yo fad. ra me Tu ixil na raY, vi Tar med gan ris xn es or Ta maT TKs, je ro an sa Jam sa Se mo iRo swav laY ami s pi ri saY:

uw yi Ta, ra me Tu mTa var ni war mar TTa ni uf le ben da Pel mwi fe ben uda res Ta ze da? xo lo me es reT gan mi we se bi es, raYTa ro mel man yos Ta vi TKsi uda res da um ci res yo vel Ta sa da yo vel Ta mo na da msa xur, igi iyo s did uf roYs yo vel Ta. da raYTa scn aT, vi Tar med ara cu dad vit yK, Ta vi sa Ce mi sa gan mi iRe T sa xe ese. ra me Tu me, me ufe man ze ci sa mPed ro ba Ta man da Se moq med man yo vel Ta da ba de bul Ta man, Tav s-vi-dev gan ka ce baY da Se urac x viq men kac Ta gan, mo na Ta Cem Ta, da si ku-di lad mi ve ce mi, raYTa miv sce su li Ce mi saPsr ad mra val Ta, raYTa mter qmnil ni igi da gan dgo mil ni da war wyme dil ni wya lo biT mo vi Zi-ne da Cem da ve mo vaq ci ne.

1 maT. 18,1.

268

es reT uCu ena sa xi er man man da as wa va, vi Tar med sim dab le da yo-vel Ta uda re so baY mo at yu ebs kac sa WeS ma rit sa mas ze ci sa di de ba sa; da ma ra dis sim dab li saTKs did Ta war mo ityKs ufa li qe ba Ta, raYTa yo ve li ve zu aob isa gu lis sit yuaY sru li ad aR moh fxu ras go ne bi sa-gan kac TaY sa.

s a x a r e b a Y: `da vi Tar ca ga mo vi do des ier iqoYT, mis dev da mas eri mra va li. da aha ese ra or ni brma ni sxd es gza sa ze da. da vi Tar-ca es ma, ra me Tu ie su war mo val s, Pmob des Pmi Ta di di Ta: Se miw ya len Cu en, ie su, Zeo da vi Ti so! xo lo eri igi hris xvi da maT, raYTa da dum-nen. xo lo igi ni uf roYs Ra Ra deb des: Se miw ya len Cu en, ufa lo, Zeo da vi Ti so! dad ga ie su, mo uwo da maT da hrq ua: raY gne bav s, da gi yo Tque n? hrque s mas: ufa lo, raYTa aR vi xil neT Tu al ni Cu en ni. Se ew-yal nes igi ni ies us da Se axo Tu al Ta maT Ta, da mey se ula d aRi xil nes da Se ud ges mas~ (20,29-34).

T a r g m a n i: da Ra ca Tu Tu al ni maT ni brm a iy vn es, ara med mra-val Ta ke Ti ladmxed vel Ta um jo bes iy vn es, ra me Tu ar ca exil va iesu, ar ca wi nam ZRua ri hyv a, da Tu ali Ta go ne bi saYTa ga nic di des mas da Pmi Ta maR li Ta sa xel sa mis sa xa do des; da Ra ca Tu eri igi hris xvi-da maT, raYTa dum nen, xo lo igi ni uf roYs Ra Ra deb des da wya lo-ba sa uf li sa sa iT xov des. xo lo ufa li Se un dob da Se ris xv ad maT da, raYTa ume te sad ga moC nd es gul smod gi ne baY ma Ti da sac na ur iq mn as, vi Tar med Rir se biT mis ca maT na Te li. amis gan vis wa voT, sa yu arel no, vi Tar med da Ra ca Tu fria d un do ni viy vn eT da Se urac xni, uku eTu mPur va li Ta lmo bi ere bi Ta Se uv rd eT ufal sa da mo uw yi ne be lad ve-ved re bo diT, vhpoe bT mis mi er wya lo ba sa.

ixi leT uku e, vi Tar maT brma Ta ara vin mo ci qul Ta ga ni hyv a mexKSn ed, da ar ca raY saq me Ta TKsTa gan wa me baY, ara med gul smod-gi ne baY ma Ti da lmo bi era d da sim dab liT ved re baY kma-eyo mow ya-le-yo fad uf li sa maT ze da. eg reT ve Cu en viq mo diT, Zma no, da uca-de be lad ama s Pma sa vRa Ra deb deT: Se miw ya len Cu en, ie su qris te, Zeo RmrTi sao! num ca raY Sem Zle bel ars dab rko le bad Cu en da ami s ved-re bi sa gan, vi Tar ca igi ni ve ra ra man da ayen na, ver ca sig la xa ke man, ver ca sib rme man, ver ca Se ris xva man eri sa man, ra me Tu ese vi Ta ri ars su li mPur va le da Wir ve uli; amis TKsca Rir s iq mn es igi ni wya lo ba-sa. ra me Tu mo uwo da maT ufal man da hrq ua: `raY gne bav so, da gi yo Tque n?~ amis TKs mo uwo da da hkiT xa, raYTa yo vel Ta mi er sac na ur iq mn as saT no ebaY ma Ti, vi Tar ca mra val gz is qmn a ese. er Tad, raYTa sxua ni baZ vad saT no ebi sa aRad gin nes; me ore d, raYTa uCu eno s, vi-Tar med Rir se biT mi iRe ben ese vi Tar ni igi Txoa Ta TKsTa. es reT yo

269

qa na ne ve li sa mis TKs da asi s Ta vi sa da wi dov ni sa, ra me Tu saT no-uCs ma ra dis gan cxa de bad saT no eba sa mved re bel Ta mis Ta sa, vi Tar ca amaT ze da ca qmn a. xo lo hkiT xa raY, Tu: `raY gne bav s?~ da maT mi uT xr es Tx oaY ma Ti, `Se ew yal nes igi ni ies us da Se axo Tu al Ta maT Ta, da mey-se ula d aRi xil nes da Se ud ges mas~.

Se ew yal ne so igi ni da gan kur nna. nan dKlve ese ars mi ze zi ma Ti-sa ca kur ne bi saY da sxua Ta yo vel TaY _ aur ac xe li igi wya lo baY mi si. amis TKs ze ciT qu eya nad gar da moPda, amis TKs yo ve li ve Tav s-id va, ra-me Tu Se ew ya la war wyme du li igi bu ne baY kac TaY. gar na da Ra ca Tu yo-vel sa ve mad li Ta da wya lo bi Ta TKsi Ta iq ms, ara med eg reT ca RirsTa wya lo bi sa Ta eZi ebs, raYTa igi ni Se iw yal nes, vi Tar ca aw ese ra ga moC-nd es brma ni igi. xo lo sac na ur ars, vi Tar med Rir sni iy vn es. amis-TKsca pir ve lad aCu ene s lmo bi eri ved re baY da Pma maR lad xa do des sa xel sa mis sa; da mi iRe s raY kur ne baY, ku ala d aCu ene s je ro ani mad-lo baY, ra me Tu ara ga ne Sor nes mas, ara med Se ud ges qve lis moq med sa ufal sa.

swav laY Ye

sim dab li saTKs da am par ta va ne bi sa

da aw, mor wmu ne no, Cu en ca va Cu eno T go ne baY ke Ti li, ve ved re-bo diT ufal sa lmo bi era d da viT xov deT wya lo ba sa, raYTa Cu en ni-ca Tual ni go ne bi sa ni, vne ba Ta gan dab rmo bil ni, aRgKxil nes sa xi-er man man. Se vi mo soT sim dab le, raYTa loc vaY Cu eni frTo van iyos; gu lisPma-vy oT ze mo we ri li igi brZa ne baY uf li saY, vi Tar ityKs: ro mel sa un des did yo faY, iyo s yo vel Ta msa xur da yo vel Ta mo-na, raYTa did iq mn as. ese raY ges mo dis, sa yu are lo, yov li Ta Za li-Ta Se ni Ta is wra fe mo ge bad sim dab li sa; nu ge Si nin, Tum ca pa tiv sa Sen sa raYme ev no sim dab li sa gan, ra me Tu ra oden ca dah mdab lde, ver Zal-gic eso den dam dab le bad, vi Tar-igi me ufe Cu eni dam dab lda. gar na gar da mos lvaY igi mi si Cu en yo vel Ta aR slv a gu eq mna, da mi si-ca di de baY ga mo ab rwyin va kac Ta So ris. ra me Tu pir vel gan ka ce bi sa an ge loz Ta mi er xo lo sac na ur iyo da kac Ta mci red Ta _ wmi da Ta maT wi naYswar met yu el Ta da ma maT mTa var Ta, xo lo gan kac na raY da juars-ecu a, yo vel man so fel man ic na igi, da ara raY da ak lda di de-ba sa mis sa, ara med uf roYsad Se iZi na cxo re baY kac TaY. xo lo Sen, ka-co, raYsaTKs ge Si nis da hgo neb, Tu sim dab li sa gan pa tiv sa Sen sa ev-nos? ara med uf roYsRa uw yo de, vi Tar med ra oden ca da im dab lo Ta vi Se ni, uf roYsad amaR lde bis di de baY Se ni.

270

ese ars ka ri sa su fe ve li saY. uku eTu gu ne bav s mun Ses lvaY, ese gzaY vip yr aT sim dab li saY, ra me Tu vi ne boT Tu gza sa mas am par ta va-ne bi sa sa slv ad, Sor s v ipov neT sa su fe ve li sa gan da viq mn eT uf roYs yo vel Ta Se urac x da war wyme dul.

da vi Tar ca sxua sa ad gil sa vit yo deT, vi Tar med: raYsaTKs aCue-ne b kac Ta qve lis saq me sa Sen sa? raYTa idi doa da sa qe bel iq mna? aw uku e nu es reT iqm da ma Sin hp oo WeS ma ri ti di de baY da qe baY. ku ala d vit yo deT, vi Tar med: raYsaTKs iu nj eb, ka co, raYTa sim did re ga qun-des? aw uku e nu iu nj eb da ma Sin hp oo WeS ma ri ti sim did re.

eg reT ve aqa vit yK: raYsaTKs gi yu ars di de baY da zu ao baY? raYTa pir vel sxua Ta sa da udi des iyo a? aw uku e Se imo se sim dab-le da iyav yo vel Ta uda res da mer me iq mna WeS ma ri tad did da yo-vel Ta pir vel. xo lo iyo Tu aqa zu av da am par ta van, ipo o yo vel-Ta um ci res da nar Cev da Se urac x. ese sit yuaY ara Ce mi ars, ara med qris te si. amis TKsca war mar Tni So ris mo iy van na, raYTa gKCu eno s, Tu raYzom sa Za gel ars am par ta va ne baY, vi Tar cud da ama o ewo de-bis di de ba sa mas sof li sa sa, ra me Tu iZu le bi Ti ars da mZlav re bi sa Si Si sa gan; xo lo di de baY igi sim dab li sa gan mo ma va li WeS ma ri ti ars da ut yu eli da WeS ma ri tad saR mrT oY da mtki ce. amis TKs sakKrv el ari an wmi da ni, ra me Tu yo vel Ta udi des iy vn es da uf roYs yo vel Ta da am dab leb des Tav Ta TKsTa; amis TKs sa ma ra di sod hgie s di de baY ma Ti da ver ca Tu si ku dil man uZ lo ma Ti sa mis si maR li sa dam dab-le bad. WeS ma ri tad ara raY ars umaR les sim dab li sa, da ara raY ars uda res am par ta va ne bi sa. da ese es reT gu lisPma-yav: am par ta van sa hne bav s yo vel Ta uzeS Ta es yo fad da ityKs, Tu ara vin ars Rir s mis-sa, ara med yo vel ni ve Se urac xad hqo nan; da mer me ro mel ni-igi Se-urac xad da ara rad Se urac xi an, maT mi er sa eZi ebs pa tiv sa da di de-ba sa. raYmca iyo ami sa uug unu res? hxe da va, vi Tar am par ta va ni yo-vel Ta um dab les ars?

O ka co, ro me li-ege hgo neb yo vel Ta uda res Sen sa, raYsaTKs un-do Ta maT da uda res Ta mo qe ne xar? raYTam ca ga qeb des da ga di deb-des? ixi lea fria di ese dam dab le baY?

ixi le aw mdab li sa ca si maR le: ici s mda bal man, vi Tar did ars ka ci da pa ti osa n, da yo vel ni di dad da pa ti os nad Se urac xi an, xo-lo Ta vi TKsi aqu s yo vel Ta um ci res. amis TKsca mci re di Tu vis gan-me mi iRo s pa ti vi, di dad Se urac xi es igi, ra me Tu sas jel sa TKssa ara Ses cva leb s. ese igi ars, ro mel ni-igi gan saj na, vi Tar med did ari an, maT mi eri pa ti vi da Ra ca Tu mci re iyo s, di dad Se urac xia da ume tes Rir se bi sa TKsi sa, xo lo am par ta van sa pa tiv mce mel ni igi mis ni ara d Se urac xi an, da maT mi er ni igi pa tiv ni sa wa del mi sa ari an.

271

ku ala d mda ba li ara rom li sa vne bi sa gan iZ le vis, ra me Tu ver ca ris xvaY ere vis mas, ver ca di de bis mo yu are baY, ver ca Su ri da Pdo maY. da raYmca iyo usa nat re les su li sa ami s, ama T vne ba Ta gan gan wme di-li sa? raYmca iyo umaR les mi sa? xo lo am par ta va ni yo vel Ta vne ba-Ta gan Zleu l ars da, vi Tar ca mat li mwKre sa Si na, es reT daf lul ars niv Tsa mas Si na vne ba Ta sa.

vin ars uku e WeS ma ri tad did da ma Ral, gan Ta vi suf le bu li igi vne ba Ta gan anu mo nad maT da gan syi du li da Sek ru li mis gan Pel bor-ki li Ta mwa ri Ta? ese ars yo ve li ve zu avi da am par ta va ni.

sx uaYca sa xe mog ce am par ta va ne bi sa da sim dab li saY: ixi leT eS ma-ki, Zi ri igi da wya roY am par ta va ne bi saY. ra Jam s am par ta van iq mna, ma-Sin gar da mo var da pa ti vi sa mis gan ze ca TaYsa da STa var da qu es knel Ta jo jo xe Ti sa Ta; xo lo kac ni mda bal ni ze cad amaR ld es, da mi eca maT am par ta va ni igi mte ri da saT rgun ve lad, vi Tar ca brZa na ufalman, vi Tar med: `mi mi ce mi es Tque nda Pel mwi fe baY daT rgun vad gu el Ta da Rria kal Ta da yo vel sa Zal sa mte ri sa sa~.1 xo lo kac Ta gan ca Tu eZi ebT sa xe sa am par ta va ne bi sa sa, gu lisPma-yav T mci red pir vel ami s Ja mi sa yo fi li igi zu avi da sa eS ma koYsa mis am par ta va ne bi sa mo ba Za-vi iv li ane, ro mel sa ego na Ta vi TKsi ub rZn es yo vel Ta sa, da iyo igi ugu nur Ta da cof Ta uco fes, ro mel man ar ca Tu raY-igi yo vel Ta mi er sac na ur ars, Se uZ lo cno bad, raYTam ca gu lisPma-eyo, Tu qva ni qva ari an da Zel ni Zel da ker pni ker p, ara med ese yo vel ni RmrT ad Seh rac xna da WeS ma ri ti igi Rmer Ti uar-yo. di di igi si co fe mi si! ixi leT uku e, ra ode ni mPed ro baY Sek ri ba da vi Ta ri Ta zu aob iTa wa-re mar Ta spar seT s, da vi Tar iq mna saq me mi si uda res da uug unu res cof Ta da nav Rlia nTa sa. amis TKsca bo ro ti igi bo ro tad war wymd a da sa kic xel da ferPissa ce mel yo vel Ta iq mna, TavPedi igi da zu avi da am par ta va ni, ro mel sa ego na Ta vi TKsi zeS Ta umaR les, da iyo igi usu lo Ta maT ker pTa TKsTa uda res. xo lo RmrTis msa xur ni igi da mor wmu ne ni, ro mel ni mis mi er Se urac x-iy vn es, ume tes mzi sa brwyin-ven, ro mel ni man, vi Tar ca un do ni, mos wyKdna, ka ma ra Ta ci sa Ta umaR-les ari an da an ge loz Ta Ta na wi na Se say dar sa mas di de bi sa sa dga nan. amis TKs it yo da ufa li: `yo vel man ro mel man aRi maR los Ta vi TKsi, dam dab ld es; da ro mel man da im dab los Ta vi TKsi, igi amaR ld es~.2

is mi neT sx uaYca sa xe ami s pi ri saY: vin ars mda bal da un do da Se urac x, ro mel sa Se ewe odi s Rmer Ti anu ro mel sa hbrZo dis? sac-na ur ars, vi Tar med ro mel sa hbrZo dis Rmer Ti, igi ars uda res da usaw ya lo be les yo vel Ta kac Ta. is mi ne uku e we ri li saY, ra sa

1 luk. 10,19. 2 maT. 23,12.

272

ityKs: `ufa li am par ta van Ta wi na aRud ge bis da mda bal Ta mis cem s mad lsa~.1 da ku ala d ese ca gkiT xo: vin umaR les ars, ro me li Ses-wir vi des dRi Ti-dRe RmrTi sa Se sa wi rav Ta saT no Ta anu ro me li Sor s gan vrdo mil iyo s mis gan? is mi ne uku e, vi Tar mda ba li, vi-Tar ca mRde li, ma ra dis msxue rpls a qe bi sa sa Ses wi rav s RmrTi sa, `msxuerpl RmrTi sa ar so su li mda ba li, gu li wmi daY da su li mda-ba li RmerTm an ara Se uracx-yos~.2 ixi lea ami si siw mi de? mi xe den aw si xe ne Se sa am par ta va ni sa sa: `sa Za gel ar so wi na Se RmrTi sa yo ve-li ma Ra li gu li Ta~.3 ra me Tu mda bal sa ze da Rmer Ti ga ni su eneb s, vi Tar ca ityKs: `vis miv xed neo, gar na mSKdsa da mda bal sa, ro me li Zrw in sit yu aTa gan Cem Ta~,4 xo lo am par ta va ni eS ma ki sa mi er war-tyue nul ars, vi Tar ca ityKs pav le: `nu uku e aR maR lde so da sas-jel sa eS ma ki sa sa STa var des~.5 raYmca uku e iyo uZKres am par ta va-ne bi sa, ra me Tu ese ars Ta vi da aR sas ru li yo vel Ta bo rot TaY; anu raYmca iyo usa wa de les da usa nat re les sim dab li sa, ro me li-igi sa ku Tar da sa yu are l RmrTi sa hyof s mu Sak Ta mis Ta da sa wa del da sa nat rel yo vel Ta kac Ta, ra me Tu mu Sak sa mas sim dab li sa sa yo vel-ni vi Tar ca ma ma sa pa tiv-sce men da vi Tar ca ZmaY uyu ars da vi Tar ca aso Ta TKsT aTKs el mis mis TKs.

viq mn eT uku e mda bal, sa yu arel no, raYTa av maR ld eT, ra me Tu nan dKlve aRa maR leb s igi kac sa si maR li Ta miT saR mrT oYTa, xo lo am par ta va ne baY eso den da am dab leb s, vid re Ra qu es knel Ta jo jo xe-Ti sa Ta ST ahPdis. ama n da am dab la fa rao da cxe ne bi Tur T da mPed re-biT zR ua sa da an Tqa, ra me Tu am par ta va ne biT wi na aRud ge bo da brZa-ne ba Ta RmrTi sa Ta; xo lo ab ra ham, ra me Tu uwes da Tav sa TKssa `mi wa da na car~,6 amis TKs amaR lda da mra val Ta er Ta mZl e eq mna da oT xni me fe ni eri Tur T ma TiT io tna; da mi eriT gan aqa mom de iqa da ge bis da idi de bis yo vel Ta mi er. xo lo zu avi igi fa rao iq mna WeS ma ri tad mi wa da na car, ra me Tu ara raY es reT sZag s ufal sa, vi Tar am par ta va ne baY da si maR le gu li saY.

ra me Tu vi naYTg an pir ve li ca igi ka ci ami s vne bi sa gan scT a da swo re baY RmrTi saY eu cna da mis ga mo war wymi da yo ve li, raYca aqun-da, amis TKs Rmer Tm an yov liT ker Zo ga na go aR mof xu raY Cu en gan ami s vne bi saY. amis TKs mo ku dav viq mne niT, da mwu xa re biT da sul -Tqu miT ga ne we sa So baY Cu eni, da yo ve li ve cxo re baY Cu eni Sro mi Ta da of li-Ta da ubad ru ke bi Ta ars, raYTa vxed vi deT uZ lu re ba sa mas bu ne bi sa Cu eni sa sa da dav mdab lde bo diT. ra me Tu ma ra dis es reT ars bu ne baY am par ta va ne bi saY: ara Tu ara ras vis mo at yu ebs sar ge bel sa, ara med

1 1 pet. 5,5. 2 fsal m. 50,19. 3 iga v. 16,5. 4 esa ia 66,2. 5 1 tim. 3,6. 6 dab. 18,27.

273

ro me li ca-raY vis aqun des ke Ti li, mas ca war swymed s. xo lo sim dab le ara Tu ode n ra ode ni ca ke Ti li aqun des mo yu are Ta mis Ta, Se uxe be-lad scav s, ara med ro me li ara aqun des, mas ca mi ani Web s.

aw uku e, Zma no, sim dab le Se vit kb oT, igi Se vi yu aro T, igi mo vi-goT, raYTa aqa ca ke Ti li gu eyo s da wa ru val sa mas ze ci sa di de ba-sa mi vem TxKneT mad li Ta da kac Tmo yu are bi Ta uf li sa Cu eni sa ie su qris te si Ta, rom li sa Ta na ma ma sa Su eni s di de baY, sim tki ce, pa ti vi da Ta yu anis -ce maY yov lad wmi diT, sa xi eri T da cxoe lsmyo fe liT suliTur T aw da ma ra dis da uku ni Ti uku ni sam de, ame n.

wmidanoRmrTisano,romelnicaamaswmidasawignsaaRmoikiTxvideT,locvayavTmamisaCemisaiovanesTKsdameca,codviliefTKme,locvasamomiPseneT,romelmanbrZanebiTadaxarkebiTamaTiTaesewmidaYwigniberZulisagan qarTulsa enasa gamovTargmne. SromisaTKslocvayavTdazomadwerisaTKsSemindveT.

didebaYwmidasasamebasaukuniTiukunisamde,amen.

274

Ta vi Yv

s i t y u a Y e s e: `da vi Tar ca mi ea xla ier usa lHmd da mo vi da beT ba ged da be Ta ni ad, mTa sa mas ze Tis xil Ta sa, ma Sin wa rav lin na ie su or ni mo wa fe Ta mis Ta gan ni da hrq ua maT: war ve diT da ba sa ma-gas, ro mel ars wi na Se Tque nsa, da mey se ula d hpoo T vi ri dab mu li da kicK mis Ta na; aRhPse niT da mom gu are T me igi. da uku eTu vin me grqua s raY Tque n, ar quT, vi Tar med: ufal sa uPman ege, da mey se ula d mo av lin nes igi ni~ (21,1-3).

mra val gz is ami sa pir ve lad ca aR vi da ier usa lHmd, gar na ese vi-Ta ri Ta gan cxa de bu le bi Ta da di de bi Ta ar Ra sa da aR sr ul iyo. raY ars uku e ami si mi ze zi? ma Sin daw ye baY iyo gan ge bu le bi saY da ar Ra mo ax le bul iyo Ja mi vne bi sa mi si saY; amis TKs es reT li to nad iq ce oda maT So ris da ara fria d ga nac xa deb da Tav sa TKssa, raYTa ara ume te-si Ta gu lis wyro mi Ta aRet yin nen uS ju lo ni igi mRdel TmoZ Ru ar ni da fa ri se vel ni. xo lo vi naYTg an Zlie re bi sa TKsi sa sa xe ni je rov nad uCu en na sas wa ul Ta mi er, da Ja mi ju ar-cu mi sa mi si saY mo ax le bul iyo, jer-iCi na ub rwyin va le sad ga mo Ci ne baY da yo vel sa ve di de bu le-ba sa aRas ru leb s, da Ra ca Tu igi ni Su ri Ta Se iwu ebo des.

da aw ixi leT, ra bam ni sakKrve le ba ni iq mne bi an da ra oden ni wi-naYs war met yu ele ba ni aRes ru le bi an. wa rav lin na mo wa fe ni moy va ne-bad vi ri sa mis da kicKsa da mi uT xra maT ad gi li igi da sax li da da-baY, sa da dab mul iyo. au wya, vi Tar med ara vin da ayen nes igi ni, ro mel ese ca da sas je lad iyo hu ri aTa; ra me Tu kac Ta maT ume car Ta da uc-xo Ta es ma raY, vi Tar med ufal sa uPman vi ri igi da kicK, si xa ru liT wa rav lin nes da araY sit yua-uge s, xo lo hu ri aTa kre bul man, eso den-Ta sas wa ul Ta mis Ta Tu ali T mxil vel man, uar-yv es ufa li yo vel TaY.

da mo wa fe ni ca gul sav se-yvn a ami T saq mi Ta, vi Tar med gan vi den raY igi ni qa da ge bad, eg reT ve maT ga nu mar ju des yo ve li Se wev ni Ta mi si Ta, raYTa ara sa da raY sa Wi ro Ta saPmar Ta ga ni da ak ld es, da Ra ca-Tu igi ni upo var iy vn en da ara raY aqun des.

xo lo daj do maY igi mi si ki cu sa mas ze da or ker Zo sa wi naYswar-met yu ele ba sa aRas ru leb da: er Tsa saq miT yo fad sa da er Tsa sit-yKT Tqu mul sa. sit yKT Tqu mu li iyo wi naYswar met yu ele baY igi za-qa riaYsi, vi Tar ca ese ra ma xa re be li ca mo iy va neb s mas mo wa med da ityKs:

s a x a r e b a Y: `ese yo ve li iq mna, raYTa aRes ru los sit yuaY igi wi naYswar met yu eli saY, ro mel Tq ua: ar quT asul sa si oni sa sa: aha

275

ese ra me ufe Se ni mo val s Sen da mSKdi, da zezis igi vir sa ki cu sa, na-Sob sa ka ra uli sa sa~1 (21,4-5).

T a r g m a n i: ese igi ars, vi Tar med mi uT xar T sakKrve li ese asul-sa si oni sa sa, ro mel ars ier usa lHmi qa la qi da eri igi ier usa lHmel-TaY; mi uT xar T ese di de bu li, vi Tar med aha ese ra mo val s meufe Se ni, ara et le bi Ta, vi Tar ca sxua ni igi me fe ni, ara cxe ne bi Ta da mPed re-bi Ta, ara xar kTa da sa fa se Ta kre bi Ta, ara med fria di Ta sim SKdi Ta da sim dab li Ta, mjdo ma re ki cu sa axal sa. O sakKrve li ese di de bu-li, O saq me Se saZ rwu ne be li! mjdo ma re igi qe ro bin Ta ze da ixil ve-bis ki cu sa ze da ka ra uli sa sa mjdo ma re. amis TKs gan kKrve biT ityKs wi naYswar met yu eli: ar qu To asul sa si oni sa sa di di ese sa idum loY, raYTa ixi los WeS ma ri ti igi me ufe TKsi.

hkiT xe, sa yu are lo, hu ri asa da ar qu: vin ars igi me ufe, rom-li saTKs wi naYswar met yu eli ama s Ra Ra deb s, ro me li me ufe Se vi da ier usa lHms ka ra ul sa ze da mjdo ma re? ver vis ityKan, ver ca ga mo-aCi ne ben, gar na me ufe sa Cu en sa qris te sa, rom li saTKsca iyo sit-yuaY igi wi naYswar met yu eli saY da aw ese ra aRes ru la.

es reT aRas ru la ufal man sit yuaY igi wi naYswar met yu eli-saY daj do mi Ta ki cu sa mas ze da da yo daw ye baY sxKsa wi naYswar-met yuele bi saY, saq miT aR sru le ba di saY, ese igi ars, araw mi da Ta maT war mar TTa wo de ba sa mo as wa veb da da maT ze da gan su ene ba sa da auwyeb da, vi Tar med mo vi den igi ni mo ne bad mi sa da Se ud gen brZa ne-ba Ta mis Ta. amis TKs er Ti igi wi naYswar met yu ele baY aRes ru le bo-da, za qa riaYs mi er Tqu mu li, daj do mi Ta miT mi si Ta ki cu sa ze da, da me ore ese daw ye ba sa mi iReb da, da ga mo isax vo da kicKsa mis mi-er ek le siaY da eri ese axa li, odes me araw mi daY, xo lo daj do mi Ta iesuYsiTa mas ze da gan wme di li yov li sa gan araw mi de bi sa. da aw ixi-le sa xi sa mis WeS ma ri te baY. ra me Tu ara sx uaY vin wa rav li na moy-va ne bad vi ri sa mis da kicKsa, gar na mo wa fe ni, ra me Tu mo ci qul Ta mi er ca iq mna wo de baY hu ri aTaYca da war mar TTaY, mo ci qul Ta mi-er gur wme na Cu en da Se vew yna re niT Rmer Tsa. xo lo vi naYTg an Cu-en, war marTTa gan ni ese, mo vi qe ciT da war ve mar Te niT ke Til sa Si na, da mer me Se Sur da mra val Ta hu ri aTa gan da maT ca hrwme na, amis TKs ixil ve bis vi ri igi uku ana Sem dgo mad ki cu sa mas. ra me Tu vi naYTg an ga ni su ena qris te man war mar TTa ze da, mo vi den igi ni ca Su ri Ta ke Ti-li saYTa, rav den Ta ca ipo os na wi li cxo re bi saY. da ama s mo as wa veb s pav le da ityKs, vi Tar med: `sib rme Ja mad-Ja mad Seh yva is raHlsa,

1 Sdr. zaq. 9,9; esaia 62,11; ioan. 12,15.

276

vid rem de sav se baY igi war mar TTaY Se mo vi des. da es reT yo ve li is-raHli cxon des~.1 yov lad maT uwo da, ro mel ni cxo re bad mo vi des, ra me Tu war wyme dil ni igi da ur wmu no eba sa Si na daS To mil ni ar ca Tu wo de bad is raHlad Rir s-yvn a, ara med Svi lad war wyme di sa; xo lo daj do maY igi uf li saY ki cu sa ze da sac na ur ars, vi Tar med mo mas wa-ve be li iyo ze mo we ril Ta maT saq me TaY. uku eTum ca ara es reT iyo, raYsaTKs mca es reT ga mo wu lil viT wi naYTve qa da ga wi naYswar met yu-el man ha sa ki ca ka ra uli saY mis, vi Tar med: `zezis igi o vir sa ki cu-sa~. da ese ca mo es wa ve bo da ma Sin, vi Tar med da uye ne be lad mo aq ci-nen war mar Tni mo ci qul Ta, da vi Tar ca ma Sin aRhPsna sa mas vi ri sa da kicKsa sa ara vin sit yua-ugo, ar ca da ayen na, eg reT ve war mar TTa mi-mar T qa da ge baY ma Ti ver vin da ab rko la, da Ra ca Tu mra val ni aRud-ges brZo lad, ara med da uye ne be lad wa re mar Ta saq me ma Ti.

s a x a r e b a Y: `xo lo mo wa fe ni igi war vi des da yv es eg reT, vi-Tar ca ub rZa na maT ie su. da moh gu are s vi ri igi da kicK mis Ta na da da as xes mas ze da sa mo se li, da daj da mas ze da~ (21,6-7).

T a r g m a n i: ara daj da ki cu sa mas ze da es reT li to nad, ara med da as xe so mo wa fe Ta sa mo se li mas ze da. ra sa mo as wa veb s ese, ra me Tu ara raY mis mi er cu dad iq mne bo da?

ama s uku e ga mo sax vi da saq me igi, vi Tar med mo wa fe Ta, mo aq ci nen raY war mar Tni, as wa on maT ara xo lo sar wmu no ebaY, ara med saq me-ni ke Til ni ca da brwyin va le baY saT no eba TaY, mad lni igi su li er ni, rom li Ta si Si Su le igi Cu eni, war mar TTa gan TaY, Se mo ses maT da gan-hmzad nes sul ni Cu en ni, raYTa sTnd es ufal sa gan su ene bad Cu en ze da.

sac na ur ars uku e, vi Tar med sa mo sel ni igi, mo wa fe Ta mi er das-xmul ni ki cu sa mas ze da, sa xe iy vn es ke Til Ta saq me Ta, ro mel ni ga-nu wes nes mo ci qul Ta yo vel sa ve kac sa mor wmu ne sa, ra me Tu ara Tu mo vig neT saq me ni ke Til ni, ver ga ni su eneb s ufa li Cu en ze da. xo lo ese ca gu lis Pma-yav, mor wmu neo, vi Tar mor Cil ars da mSKd kicK igi, um wyi da us wav le li, rom li sa da ara vis aRed va aRKri, ar ca vin daj-do mil iyo mas ze da, da ara ve gan hkrT a, ara med we si era d vi do da. da ese ca wi naYswar met yu ele baY iyo yo fa di saY mis da mo as wa veb da mor-Ci lo ba sa mas war mar TTa sa da mey sa Si na uwe so ebi sa gan we si ere bad Sec va le ba sa maT sa, ra me Tu yo ve li ve sit yu ama n man qmn a, ro mel Tqua ufal man, vi Tar med: `aRhPse niT da mom gu are T me~. ama n sit yu ama n uwe so ni we si era d da araw mi da ni siw min ded Sec val na. vis mi noT uku e Sem dgo mi ca:

1 rom. 11,25-26.

277

s a x a r e b a Y: `xo lo um rav le si igi eri da ufen da sa mo sel sa maT sa gza sa ze da, da sxua ni moh kaf des rtoe bsa xe Ta gan da da ufen-des gza sa ze da. da eri igi, ro me li wi na uvi do da da ro me li uku ana Se ud ga, Ra Ra deb des da it yo des: osa na Ze sa da vi Tis sa! kur Txeu l ars mo ma va li sa xe li Ta uf li saYTa! gu ac xov nen Cu en, ro me li xar ma-Ral Ta Si na!~ (21,8-9).

T a r g m a n i: xo lo vi Tar ca-igi sa mo sel Ta maT, ro mel ni mo wa-fe Ta das xn es ki cu sa mas ze da, sa xe gan vhmar teT, mo ed aw, sa yu are lo, amaT ca sa mo sel Ta, ro mel Ta eri igi dah fen da, sa xe is wa ve: sa bur-vel sa mas umec re bi sa sa mo as wa veb des, go ne ba sa mas ze da hu ri aTa sa da bur vil sa, vi Tar ca Rmer TSe mo si li pav le Ra Ra deb s: `vi Tar ca-igi mo se sa far ve li da ibu ris pir sa TKssa, raYTa ara xed vi den Ze ni is-raHli sa ni; ra me Tu dab rm es go ne ba ni maT ni, da vid re dRen de lad dRed mde, ra Jam s aR mo ikiT xvo dis mo se, igi ve sa bur ve li sa kiT xav-sa mas Zu eli sa Sju li sa sa gul sa maT sa Zes. xo lo ra Jam s mo iq ces uflisa, mo eZar cu vis sa bur ve li igi~,1 ro me li ca ma Sin um rav les-man man er man mo iZar cua gul Ta gan maT Ta da da ufin nes sul ni TKsni slvad uf li sa maT ze da.

aw uku e sa mo sel ni igi eri sa ni mo as wa veb des is raHli sa gan uflisa moq ce ul Ta, ro mel Ta mo iZar cu es sa bur ve li igi umec re bi-saY da ixi les na Te li RmrTis mec ni ere bi saY. amis TKsca Zle vi sa ga lo-ba sa uRa Ra deb des mZle sa mas si ku di li sa sa da rtoe bi Ta fi nik TaYTa mi egebvo des, anu Tu ze Tis xil TaYTa, ra me Tu we si iyo, mo vi do di an raY Zle vi sa gan, ese vi Ta ri Ta sa xi Ta mi ge be bad.

da nan dKlve igi iyo WeS ma ri tad mZl e si ku di li saY, ra me Tu ma-Sin ax lad Su ani si ku di li sa ni Se emus rn es da la za res da saf la viT ewo da, vi Tar ca iov ane RmrTis met yu eli gu as wa veb s, da Se vi do-da ierusa lHmd vne bad Cu enTKs, raYTa ju ar-cu mi Ta TKsi Ta vne ba-ni Cuen ni ga na qar vn es. da ixi le, vi Tar saq me ese da ur Co me lad wi-naYswar met yu el Ta pir vel ve qa da ge s, za qa ria da da viT; igi it yo-da: `ar quT asul sa si oni sa sa...~2 (ze mo we ril ni igi sit yu ani), xo lo da viT Ra Ra deb da: `pi ri Ta yrma Ta CCKlTa mwoa rTaYTa da em tki cos qe baY~;3 da `kur Txeu l ars mo ma va li sa xe li Ta uf li saYTa~.4 ra me-Tu ra sa aw er ni ese ga lob des, man pir vel ve qa da ga. xo lo Sen ixi-le hu ri aTa maT dab rmo bil Ta ve ra go baY, ra me Tu eri igi mar ti vi da fria di sa uke Tu re bi sa gan Ta vi su fa li da yrma ni igi uman ko ni mi-egeb vo des ufal sa, xo lo sx ua ni igi gan cKbre bul iy vn es, vi Tar ca ityKs ma xa re be li:

1 2 kor. 3,13-16. 2 zaq. 9,9. 3 fsal m. 8,3. 4 fsal m. 117,26.

278

s a x a r e b a Y: `da vi Tar ca Se vi da igi ier usa lHmd, Se iZ ra qa la qi igi yo ve li da it yo des: vin ars ese? xo lo eri igi it yo da: ese ars wi naYswar met yu eli ie su na za re TiT ga li leaYsaYT~ (21,10-11).

T a r g m a n i: eso den ni sakKrve le ba ni mis ni exil nes da ara ode s es reT gan kKrve bul iy vn es, xo lo aw, ixi les raY eri Ta na ma va lad, gan kKrd es, es reT ugu nur iy vn es da mo Sur ne. xo lo eri ca igi, ro-me li it yo da: `ese ars wi naYswar met yu eli ie su~, umec re bi sa ebr TKsi sa it yo da, ra me Tu xed vi des sim dab le sa uf li sa sa da si maR le-sa mis sa ume car iy vn es, vi Tar med igi ars me ufe da Rmer Ti yo vel-TaY.

xo lo Ta va di Se vi do da ki cu sa mas ze da mjdo ma re, raYTa, vi-Tar ca ze mo vTq u, or ker Zo wi naYswar met yu ele baY aRas ru los; da kuala d sxua sa ca sa xe sa mo as wa veb da ka ra uli Ta miT. ene ba yo vel sa-ve ze da we si sa da de bad Cu en da sa Wi ro Ta saq me TaTKs da gan mar Te-bad cxo re bi sa Cu eni sa. amis TKsca, iS ve bo da raY qu eya na sa ze da, ara mo ig na ta Zar ni di de bul ni, ar ca de daY mdi da ri, ara med gla xa ki, da qu ab sa Si na iS va da ba ga sa mi iw vi na; da ku ala d, mo wa fe Ta raY Se iw yna-reb da, ara fi lo so fos ni ga mo ir Ci na, ar ca mdi dar ni da di de bul Ta Svil ni, ara med gla xak ni da us wav lel ni. ku ala d, tab la sa raY da-ageb da, odes me qrTi li sa pu ri Ta yo stum ro baY eri saY mis da mo wa fe-Ta ca mis gan ga moh zrdi da, da odes me uban Ta gan iyi di an, ro mel ese ca we si iyo sig la xa ki saY, da saj do mad Ti va Ta gan Seh mza da, da sa mo sel-sa Tu Se imos n, un doY Se imo sis da ara brwyin va le, ar ca mra val sas-yid li saY.

xo lo sax li yov lad ve ara mo igo sa yo fe lad, da ode s ad gi li-Ti ad gi lad war val n, ferPiTa TKsi Ta war vi dis, vid re Ra mra val gzis da Su ris ca, vi Tar ca we ril ars, vi Tar med: `ie su, ma Su ra li gzi sa slvi sa gan, jda wya ro sa mas ze da~,1 ara di de biT, ar ca say dri Ta, ara-med Se urac xad qu eya na sa ze da mxo loY; ku ala d, mwu xa re bi sa sa zom sa raY ga na we seb da, crem lo oda mdum ri ad la za res TKs. ese yo ve li amis-TKs qmn a, vi Tar ca vTq u, raYTa we si da sa zo mi gKCu eno s Cu en yov li sa saq mi saY.

eg reT ve aw amas ca saq me sa gu as wa veb s: vi naYTg an ico da sa xi er-man man, vi Tar med mra val ni uZ lur ari an Por ci Ta da uPms saPeda ri slv ad, ga na we sa sa zo mi saq mi saY mis, vi Tar med ara cxen Ta da jor Ta jer-ars aR kaz mvaY, ara med ka ra uli Ta aR sru le baY saPmri saY mis uZ-lu re bi saTKs Por cTaYsa.

1 ioa n. 4,6.

279

swav laY Yv

saR mrT oYsa mo qa la qo bi saTKs

mo edi T uku e, sa yu arel no, Cu en ca gu lisPma-vyvn eT sa idum lo Ta ama T Za li, ra me Tu mo ce mul ars Cu en da Pel mwi fe baY, uku eTu guene-bos, baZ vad vne ba Ta mis Ta. amis TKs, mor wmu neo, ga mo sa xen go ne ba-sa Sen sa ma Sin aR sru le bul ni igi saq me ni da ga mo xa te Ses lvaY igi ufli saY ier usa lHmd ju ar-cu mad.

Ta na Se er Te go ne bi Ta kre bul sa mas mo wa fe Ta sa, Ta nah yve bo de mZle sa mas si ku di li sa sa da sa xe ni igi Zle vi sa ni _ ba ia ni _ Pel Ta gu-li sa Ta ga qun din, ro mel ari an saT no eba ni. ese ni mi up yr en mas ba ii sa wil; rto ze Tis xi lis qm en Pel ni Sen ni, sav se ze Ti Ta miT mow ya le bi sa da gla xak Tmo yu are bi saYTa.

uku eTu igi ni ma Sin sa mo sel Ta TKsTa da ufen des, Sen ara is wra-foa Se mo sad mi sa, Si Su eli raY ixi lo, da ga moz rd ad mi sa, mSie ri raY hp oo, raYTa es reT Se iw yna ro igi Sen So ris?

em sgav se ki cu sa mas, ro mel sa ze da jer-iCi na dam ba de bel man Sen-man daj do mad, mo iqe c araw mi de bi sa gan siw mi ded, uwe so ebi sa gan we si-ere bad. vi Tar ca kicK igi Se ud ga ma Sin mo ci qul Ta maT, ro mel ni mi-vi des aRPsn ad mi sa da miy va ne bad uf li sa, da ara sit yu as-ugeb da, eg-reT ve Sen uman ko ebi T da mor Ci le biT Se ude g su li er Ta wi nam Z RuarTa Sen Ta da nu ra ras ze da wi na aRud ge bi da yov li sa ve pi rut yu eb ri sa saq mi sa gan Ta vi Se ni Sor s-yav. nu qu eya ni sa dam ca Sem SWua lul xar go-ne bi Ta, ma ra dis pi rut yu Ta ebr qu edad re ki li, num ca dam Zi me bul xar tKrTi Ta vne ba TaYTa, ara med sa mos li Ta miT da sam ka uli Tam ca saT no-ve ba TaYTa Sem ko bil xar; da das Trgu nev di gu lis Tqu ma Ta maT Por ci-el Ta, raYTa ami T sa xi Ta jer-iCi nos Sen ze da ca qris te man gan su ene-bad, da iq mne Sen say dar mi sa, ro me li zis ze da qe ro bin Ta da idi de bis se ra bin Ta mi er da yo vel Ta ve ze ci sa mPed ro ba Ta. mi em sgav se yrma Ta maT CCKlTa, CCKl iq men yov li sa ve bo ro ti sa mi mar T, sru li ad ubi-wo, Se imo se CCKlTae br uman ko ebaY, siw rfoe baY da sim dab le da es reT wi na uvi do de ufal sa. aRi Re sa ga lo be li igi wi naYswar met yueli saY, aqeb d me ufe sa mas di de bi sa sa da uga lob d, iq men si on ax lad, ma Ral Ta maT xil va Ta ta Zar, iq men mo qa la qe ze ci sa ier usa lHmi sa da uf roYsRa qa laq me ufi sa di di sa, raYTa Se iw yna ro qris te Sen So ris.

ra me Tu aha ese ra mo val s Sen da mSKdi mac xo va ri. gan hmza de Sen So ris sa va ne, raYTa da emkKdr os Sen Ta na, Pmob d su li eri Ta ga lo-bi Ta: `osa na! kur Txeu l ars mo ma va li sa xe li Ta uf li saYTa!~1 qm en

1 ioan. 12,13; Sdr. luk. 19,38.

280

gu li Se ni qo rad da ge bu lad, raYTa Se iw yna ro qris te, se ro bi sa mis sa idum loYsa Sen So ris aR sru le bad, pa se qi sa mis di di sa, ro mel ars sof li sa amis gan ze ci sa sa su fe ve lad mis lvaY. raY ars qo ri da ge bu-li? go ne baY ze ci sa sa idum lo Ta mzrax va li da sam ka uli Ta saT no eba-TaYTa Sem ko bi li.

mi em sgav se vne ba Ta maT me ufi sa Ta, Tav s-ide v gi ne ba ni, kic xe va ni, bas ro ba ni, Se urac xe ba ni, gu ema ni da yu rim lis-ce ma ni qris tes TKs, ra me Tu man ca ese yo ve li Tav s-id va Cu enTKs, mer me ju ars-ecu a, la-xu ri Ta igu ri ma, Zma ri da nav Re li mi up yr es, ge moY si ku di li saY ixi-la, raYTa Cu en mZlav re bi sa gan si ku di li sa gan gu aTa vi suf ln es. ra-me Tu Cu enTKs el mo da ucod vel sa mas da uv ne bel sa, raYTa Cu en ca mza viy vn eT mis TKs yov li sa ve Tav s-de bad; ra me Tu raY mad li ars mo ni sa, uku eTu swo rad uf li sa TKsi sa ev nos? gar na sa xi eri igi, mci re di ca Tu raYme Tav s-vid vaT, di di sa mad li sa zi ar-myof s Cu en, ra me Tu mi-zez sa eZi ebs wya lo bad Cu en da.

amis TKs ge ved re bi, sa yu arel no, nu ude b-vhyof T cxo re ba sa Cuen sa, ara med vid re Ra sa vaW roY ese ami s cxo re bi saY dg as, mo vi vaW-roT cxo re baY sul Ta Cu en TaY, raYTa Rir s viq mn eT sa uku en Ta maT ke Til Ta mkKdr-yo fad mad li Ta da kac Tmo yu are bi Ta uf li sa Cu eni-sa ie su qris te si Ta, rom li saY ars di de baY da sim tki ce Ta na ma miT da su liT wmi di Tur T aw da ma ra dis da uku ni Ti uku ni sam de, ame n.

qristeRmerTo,kualaddidebiTmoslvasaSensaiziarensufevasaSensawmidanimamaniCuenniiovanedaefTKme.

281

Ta vi Yz

s i t y u a Y e s e: `da Se vi da ie su ta Zar sa mas da ga mo as xa yo ve li gan msyi de li da yo ve li, ro me li iyid da ta Zar sa mas Si na, da tab le bi igi me ker me TaY maT da amPua. da hrq ua maT: we ril ars: sax lsa Cem sa sax l sa loc vel ewo dos; xo lo Tque n gi yo fi es igi qu ab ava zak Ta~ (21,12-13).

ama s saq me sa iov ane ca war mo ityKs, ara med igi daw ye ba sa mas sa-xa re bi sa sa sa ityKs, xo lo ma Te _ aR sas rul sa. amis TKs sac na ur ars, vi Tar med or gz is qmn a ese ufal man sxua sa da sxua sa Jam sa.

ra me Tu ro mel sa iov ane ityKs, dRe Ta maT pa se qi sa Ta iyo, xo lo ese, ro mel sa ma Te gKTxrob s, uwi na res pa se qi sa. ma Sin hrque s hu-ri aTa: `ra sa sas wa ul sa mi Cu ene b Cu en, ra me Tu ama s iqm?~1 xo lo aqa ara ras etyKan ese vi Tar sa. ese uku e ume te si sa mis hu ri aTa gul fic-xe lo bi sa sas wa uli ars, ro mel or gz is am xi la, da ara das cxres ve cud Ta maT vaW ro ba Ta gan. xed vi des sas wa ul Ta maT uric xu Ta da wi-na aR mdgo mad RmrTi sa et yo des wi na aR mdgom ni igi WeS ma ri te bi sa ni; es mo des sit yu ani wi naYswar met yu el Ta ni da yrma Ta Ra Ra de baY, da ufic xes qva Ta iy vn es gul ni maT ni.

amis TKs ufal man sit yu ani esa iaYsni aRuPsen na: `we ril ar so: sa-xl sa Cem sa sax l sa loc vel ewo dos;2 xo lo Tque n gi yo fi es igi qu ab ava zak Ta~ .

da ara ama T xo lo sit yu aTa mi er aCu ena Pel mwi fe baY TKsi, ara-med kur ne bi Ta ca Ti To fer Ta sen TaYTa, vi Tar ca ityKs ma xa re be li:

s a x a r e b a Y: `da mouPdes mas brma ni da mke lo bel ni ta Zar sa mas Si na, da gan kur nna igi ni~ (21,14).

T a r g m a n i: Za li da Pel mwi fe baY TKsi uCu ena, raYTa yov liT ker Zo usit yu el iy vn en, xo lo igi ni uke Tu re ba sa ve ze da TKssa eg nes. xed vi des sas wa ul Ta maT uric xu Ta da es mo da Ra Ra de baY igi yrma TaY da Se iS Tve bo des Su ri sa gan, vi Tar ca ese ra gu es ma:

s a x a r e b a Y: `da vi Tar ca ixi les mRdel TmoZ Ru ar Ta maT da mwig no bar Ta, ro me li-igi qmnn a ie su sas wa ul ni, da yrme bi igi, ro mel Ra Ra deb da ta Zar sa mas Si na da it yo des: osa na Ze sa da vi Tis sa, gan-ris xn es da hrque s mas: ges mi sa, ra sa-ese ityKan?~ (21,15-16).

T a r g m a n i: ese ume te sad qris tes Seh gvan da Tqu mad maT da, vi-Tar med: ara ges mi sa, ra sa-ese ityKan? ra me Tu vi Tar ca Rmer Tsa uga-

1 ioa n. 2,18. 2 esa ia 56,7.

282

lob des. vi naYTg an uku e maT mi uT xr es, ixi la ugu lisPmo ebaY ma Ti da hrq ua mxi le bi sa we si Ta:

s a x a r e b a Y: `ara aR mo gi kiT xav sa, vi Tar med: pi ri Ta yrma Ta CCKlTa mwoa rTaYTa da em tki cos qe baY?~1 (21,16).

T a r g m a n i: ke Ti lad Tq ua, vi Tar med `pi ri Ta~, ra me Tu ara go-ne ba Ta maT Ta gan iy vn es sit yu ani igi, ara med mi uT xro be li sa mis Za-li sa mi si saY, ro mel man mis ca sit yuaY CCKlTa maT uwi na res Ja mi sa mis ha sak TaYsa.

xo lo ese ca sa xe iyo war mar TTaY, ro mel ni ut yu da ume car iy vn-es da mey se ula d Ra Rat-yv es qe baY RmrTis met yu ele bi saY sar wmu no-ebi Ta da go ne bi Ta ke Ti li Ta.

da mo ci qul Ta ca ara m ci re di nu ge Si nis-ce maY mi eca uc xoYsa mis gan CCKlTa maT yrma Ta RmrTis met yu ele bi sa, raYTa ara it yo-din go ne ba Ta TKsTa, Tu vi Tar us wav lel Ta maT uZ lon qa da ge bi sa mis gan fe nad yo vel sa so fel sa. amis TKs us wrv es CCKlTa maT qe bi-sa mis uc xoYsa aR moT qu mad, raYTa da ar wmu non mo ci qul Ta, vi Tar-med ro mel man-igi mis ca sit yuaY Zu ZuYsmwoa rTa, man ve mis ces maT ca uxu ebi T sit yuaY sib rZni sa da gu lisPmis-yo fi sa. da ara ese xo lo, ara med amas ca mo as wa veb da sas wa uli igi, vi Tar med ufa li ars da Se-moq me di bu ne ba Ta qris te da Ta va di ars me ufe yo vel TaY.

es reT uku e uJa moY igi ha sa ki CCKlTaY da ena ni igi brgun vil ni Su eni era d it yo des da ze ci sa Zal Ta mim sgav se bu lad, xo lo kac ni igi ha sa ki Ta srul ni da mo xu ce bul ni, mRdel TmoZ Ru ar ni da mwig no bar-ni, ugu nu re bi sa da si co fi sa sav se Ta zrax va Ta wah rev des. vi naYT-gan uku e ixil na igi ni ufal man aR vse bul ni uke Tu re bi Ta, Su ri Ta da ris xvi Ta Ses xmi sa mis TKs yrma TaYsa, sit yu aTa maT TKs eri sa Ta, sas-wa ul Ta maT TKs, ro mel ni qmnn a ta Zar sa Si na, gan sxmi sa mis TKs msyi-del TaYsa da damPobi saTKs tab le bi sa me ker me TaYsa, da yov liT ker Zo Sep yro bil ni yov li Ta ve bo ro ti Ta, da uf le bul ni eS ma ki sa gan,

s a x a r e b a Y: `da utev na igi ni da gan vi da ga re qa la qiT be Ta ni ad da iq ce oda mun~ (21,17).

T a r g m a n i: vi naYTg an es mo da uc xoY igi ga lo baY CCKlTaY da xed vi des di de bu le ba sa mas sas wa ul Ta sa, da nef siT yur ni da iy vn es da Tu al ni da iwux nes, raYTa ara es mo dis, ar ca xed vi den, ar ca gu-lisPma-yon cxo re baY TKsi, amis TKs da utev na igi ni da gan vi da ga re qa la qiT.

1 fsalm. 8,3.

283

xo lo igi raY gan vi da, aRes ru la maT ze da sit yuaY igi esa iaYsi, vi Tar med: àRiv so sax li ma Ti ku am li Ta~.1 sax lad it yo da Se sak re-bel sa maT sa. ese igi ars, bnel sa Si na ukun sa daS Tes, ra me Tu ku am li sa xe ars ris xvi saY, vi Tar ca ityKs mef sal mu ne: àPda ku am li ris xva sa mis sa~.2

da sa da gan vi da? be Ta ni as, ro me li gu lisPma-iyo fe bis Tar gma-ne biT sax l mor Ci le bi sa. ra me Tu dab rmd es raY hu ri ani go ne bi Ta da ara ine bes Sew yna re bad cxo re bi sa ma Ti sa, da utev na igi ni da gan vi da be Ta ni ad, ro mel ars sax li mor Ci le bi saY, ro mel ari an war mar Tni, ra me Tu ma Ti sa xe iyo ma Sin be Ta ni ad gan slv aY; da nan dKlve ga re gan qa la qi sa mis saR mrT oYsa viy ve niT Cu en war mar Tni, ar Ra qmn il viy ve-niT mo qa la qe ax li sa mis ier usa lHmi sa.

xo lo mo-raY-vi da Cu en da ufa li da me ufe yo vel TaY, da Se viw yna-reT qa da ge baY mi si, mor Ci le biT viq mne niT WeS ma ri tad ier usa lHmel da Sv il ab ra ha mi sa da go ne ba, mxil vel RmrTi sa, da mi eriT gan gan-cKves hu ri ani da aRiv sn es ku am li Ta, raYTa sa uku nod crem lo odi n, ra me Tu ese ars saq me ku am lsa Si na PSir sa Se ye ne bul TaY. xo lo Cu en, ro mel Ta na Te li uf li saY mo gu efi na da sib ne le igi cod vi saY gan-vag deT, gan vi do diT ma ra dis mi ge be bad uf li sa da gul Ta Cu en Ta da go ne ba Ta wi na Se mis sa da ufen deT, raYTa Rir s-iCi nos slv ad Cu en So-ris, da ga lo ba sa mas Zle vi sa sa saq miT da sit yKT da go ne biT Se vas-xmi deT.

s a x a r e b a Y: `da xva li sa gan, mo-raY-vi do da qa la qad gan Ti ad, Se em Sia~ (21,18).

T a r g m a n i: raYsaTKs gan Ti ad Se em Sia? ode s Se un do bu ne ba sa Por cTa sa Cu ene bad saq me TKsi, ma Sin ga moC nda uZ lu re baY mi si.

s a x a r e b a Y: `da ixi la leRK er Ti gza sa ze da da mo vi da mi sa da ara raY poa mas Si na, gar na fur ce li xo lo. da hrq ua mas: nu Ra ra iyo-fin na yo fi Sen gan sa uku nod! da ganPma leRK igi mey se ula d~ (21,19).

T a r g m a n i: xo lo sx uaY ma xa re be li ityKs, vi Tar med: àr Ra iyo Ja mi leRKsaY~.3 da uku eTu ara iyo Ja mi, vi Tar ityKs, mo vi dao, raYTam ca poa na yo fi?

amis TKs sac na ur ars, vi Tar med sit yuaY ese iWKsaTKs mo wa fe TaYsa aR we ra, vi Tar med igi ni hgo neb des, Tu amis TKs mi vi da mi sa, raYTam ca po va na yo fi, ra me Tu uZ lur iy vn es da ara sr ul. da ese Cu eul ebaY aqu s ma xa re bel Ta, ro mel mra val gz is iWu sa mo wa fe Ta sa aR swe ren,

1 esa ia 6,4. 2 fsal m. 17,9. 3 mar k. 11,13.

284

vi Tar ca-ese aw; igi ni hgo neb des, Tu leRKsa pov nad mi vi da, da eg-reT ve ese ca ma Ti sa ve iWKsa da gu lis sit yKsa zrax vaY iyo, Tu amis TKs daw ye va leRK igi, ro mel na yo fi ara es xa.

raYsaTKs uku e iq mna daw ye vaY mi si? ese amis TKs, ra me Tu yo vel-sa ad gil sa qve lis moq me de ba ni aCu en na da ara vin sa da tan ja, ara med yov liT ker Zo da yo vel Ta mi mar T sa xi er iyo da mow ya le da tkb il; xo lo jer-iyo, raYTa ga moC nd es, vi Tar med Pel-ewi fe bis da Zal-uc tan jvaYca, raYTa cn an mo wa fe Ta ca da hu ri aTa ca, vi Tar med Zal-ed va ganPmo baY ju ar mcu mel Ta mis TaY da nef siT mi uSu a da ara ga naPmna. xo lo ara ene ba mtan jve li sa mis Za li sa kac Ta ze da Cu ene bad gar da-ma te bu li sa mis TKs sa xi ere bi sa. amis TKs xe sa mas ze da aCu ena saq me igi tan jvi sa da Za li igi ese vi Ta ri.

xo lo Sen, ka co, ode s ges mas, Tu ad gil Ta ze da, anu ner gTa, anu pi rut yu Ta iq mna ese vi Ta ri raYme, nu Se xu al cud Ta da usar geb lo-Ta ga mo Zi eba Ta da ityK, vi Tar med: rad ganPma usa mar Tl od leRK igi, vi naYTg an Ja mi na yo fi saY ara iyo? ra me Tu ese sit yu ani gar da ma te-bu li sa si co fi sa ni ari an; ara med sas wa ul sa mas xo lo xe dev di da sakKrvel Tmoq med sa mas adi deb di. ra me Tu Ror Ta maT TKsca, ro mel ni zRua sa da in Tqn es, Tque s vi eT me ese vi Ta ri sit yuaY, Tu: raYsaTKs iq-mna igi, anu raY iyo ma Ti bra li? gar na ar ca ma Ti jer-ars yov lad ve yu ri sa mip yro baY, ra me Tu igi ni pi rut yu ni iy vn es, da leRK ese xe iyo usu loY, da ese yo ve li kac Ta sam sa xu re be lad qmn il ari an, da kac-Ta sar ge bel sa aRas ru leb da ufa li yov liT ker Zo. vi naYTg an ukue jer-iyo Za li sa mis mtan jve lo bi sa Cu ene bad, ro me li-me um jo bes iyo anu mow ya le bi sa mi si sa ga mo ma Ci ne bel: uku eTum ca kac Ta ze da eCu ena tan jvaY igi anu ro mel usu lo sa mas xe sa ze da aCu ena?

xo lo ro mel-ese we ril ars, Tu mi ze zi sa mis TKs una yo fo ebi sa daw ye va da ga naPmo leRK igi, vi Tar ca ze mo vTq u, iWK mo wa fe TaY iyo, Tu amis TKs daw ye va. xo lo WeS ma ri ti mi ze zi ese iyo, raYTam ca cnes yo vel Ta, vi Tar med ara ke Ti lis-yo faY ode n Zal-uc, ara med tan-jvaYca, uku eTu ine bos. Tque s vi eT ve, vi Tar med: leRK igi Sjul sa mas Zu el sa mo as wa veb da; ara med cud ars sit yuaY ese, ra me Tu ityKs: `ara iyo Ja mi na yo fi saYo~, ra me Tu na yo fi Sju li saY sar wmu no ebaY iyo, da igi iyo Ja mi na yo fi saY mis, da mo iRo ca Sjul man na yo fi igi. amis TKs ityKs ufa li: `aRi xi le niT Tu al ni Tque nni da ixi leT ya-ne bi, ra me Tu spe tak ari an sam ka lad aw ve~.1 da ku ala d hrq ua: `me war gav li neb Tque n mk ad, ro mel sa Tque n ara da Su eri T~.2 amis TKs sac na ur ars, vi Tar med ara ese vi Tar sa ras mo as wa veb s, ara med, vi-

1 ioa n. 4,35. 2 ioa n. 4,38.

285

Tar ca vTq u, Zal sa mas aCu eneb s tan jvi sa sa. da ese sac na ur ars sit-yKsa mis gan, ro mel ityKs, vi Tar med: `ara iyo Ja mi leRKsaY~, raYTa gu lisPma-gKyos, vi Tar med ami s je ri saTKs mi vi da leRKsa mis da ara Tu Sim Si li saTKs. vi Tar mca mi vi da Sim Si li saTKs, ro mel man ico da, vi Tar med Ja mi leRKsaY ara iyo? gar na mo wa fe TaTKs mi vi da, raYTa sas wa uli igi uCu eno s, ro mel ni ca fria d gan kKrd es, da Ra ca Tu mra-val ni exil vn es fria d ua Rres ni sas wa ul ni, ara med, vi Tar ca vTq u, uc xoY iyo ese.

ra me Tu aw pir vel uCu ena mtan jve lo bi sa Za li, ro me li aqa mom-de ara eCu ena. amis TKsca ara qmn a sas wa uli ese sxua sa ner gsa ze da, ara med le Ru sa, ro mel sa yo vel Ta xe Ta gan ume te sad aqu s no ti obaY, raYTa ume tes iyo s sas wa uli igi. da raYTa scn a, vi Tar med maT TKs iq-mna saq me igi, raYTa uSi S iy vn en, is mi ne Sem dgo mi ca sit yuaY:

s a x a r e b a Y: `vi Tar ca ixi les mo wa fe Ta maT, ukKrda da it yo-des: vi Tar mey se ula d ganPma leRK ese! mi ugo ie su da hrq ua maT: ame n get yK Tque n: uku eTu ga qun des sar wmu no ebaY da ara Se or gul deT, ara xo lo leRKsaY ami s hy oT, ara med hrqua T Tu mTa sa ama s: aRif xu-ar ami er da STa var di zRua sa! _ iyo s eg re. da yo vel sa rav den sa iT-xov deT loc va sa Si na sar wmu no ebi T, ge yos Tque n~ (21,20-22).

T a r g m a n i: hxe da va, vi Tar med yo ve li ve igi maT TKs iq mna? raYTa sa so ebi sa Za li Se imo son da ara eSi no dis mav ne bel Ta da ma-Wir ve bel Ta maT Ta gan, ara med cn an, vi Tar med Pel-ewi fe bis ufal sa maT sa, uku e Tu ene bos, wi na aR mdgom Ta maT Ta tan jvaY Za li Ta wa mis-yo fi sa TKsi saYTa. amis TKs or gz is aw hrq ua sit yuaY ese, vi Tar med: uku eTu Se uo rgu le be li Ta sar wmu no ebi Ta iloc vi deT, yo ve li ve mo ge ces Tque n, raYca iT xo oT, vid re mTa Ta cva le bad mde, da sxua Ta ua Rres Ta sas wa ul Ta aRas ru leb deT.

s a x a r e b a Y: `da mo-raY-vi da igi taZ rad, mouPdes mas mRdelT-moZ Ru ar ni igi da mo xu ce bul ni eri sa ni, vi Tar-igi as wa veb da er sa, da hrque s mas: rom li Ta Pel mwi fe bi Ta ama s iqm, da vin mog ca Pel mwi fe-baY ese?~ (21,23).

T a r g m a n i: ku ala d am par ta van ni igi da TavPed ni hu ri ani is-wra fi an swav li sa mis dax rwe vad, raYTa ara Se un don er sa mas sme nad da gu lisPmis-yo fad. xo lo vi naYTg an sas wa ul TaTKs bral sa ve ra-ras SehPdi des, ma Sin gan sxmi saTKs msyi del Ta da me ker me TaYsa taZ-riT ab ra lo ben, rom li Ta Pel mwi fe bi Ta ama s iq mo. eg reT ve iov ane war mo ityKs, ra me Tu ma Sin ca, da Ra ca Tu ara ese ve sit yu ani hrqu nes, ara med amiT ve gu lis sit yKTa uke Tu re bi saYTa hkiT xvi des: `ra sa sas-

286

wa ul sa mi Cu ene bo, ra me Tu ama s iqm?~ ara med ma Sin mi ugo da hrq ua maT: `daPse niT ta Za ri ese, da me sa me sa dRe sa aR vad gi no igi~.1 xo lo aw sit yuaY wi na uyo, rom li sa pa su xi sa mi ce mad mo uZ lur des, ra me Tu igi daw ye ba sa iyo sa xa re bi sa sa, xo lo ese _ aR sas rul sa.

es reT uku e etyKan uS ju lo ni igi, vi Tar med: `rom li Ta Pel mwi-fe bi Ta iqm ama s?~ ese igi ars, say dar sa ze da moZ Ru re bi sa sa daj do-mil xa ra, anu mRdel TmoZ Ru re baY mi gi Re bi esa, ro mel ese vi Tar Ta saq me Ta iqm da eso den sa Pel mwi fe ba sa aCu ene b? da raY-me wi na aR-mdgo mi qmn a, O uR mrTo no, ro mel we si ere baY igi taZ ri saY iz ru na da uwe so ebaY da aye na, raY sab ra lo be li ixi leT? O fria di igi uke Tu-re baY bil wTaY maT! ode s va War ni igi ga nas xna taZ riT, ve raY ikad res Tqu mad sas wa ul Ta maT TKs, ro mel ni ma Sin aRas rul na. xo lo aw, me-ore d raY Se vi da, wi na uy ves sit yuaY ese bra lo bi saY.

xo lo Ta vad man ara mis ca pa su xi mar ti vi, raYTa ga mo aCi nos, vi-Tar med uku eTum ca ene ba Pel mwi fe bi sa mi si sa xil vaY, ara raY iyo da-ma ye ne bel.

s a x a r e b a Y: `mi ugo ie su da hrq ua maT: gkiT xo me Tque nca sit-yuaY er Ti; uku eTu miT xr aT me, me ca giT xra Tque n, rom li Ta Pel mwi-fe bi Ta viq m ama s. naT lis-ce maY iov ane si vi naY iyo: ze ciT anu kac Ta-gan?~ (21,24-25).

T a r g m a n i: da vi Ta ri Sew yo bi le baY aqu s ama s sit yu asa? fria d Su eni eri. ra me Tu uku eTum ca Tque s, Tu: ze ciT iyo, mi ugom ca: `da raYsaTKs ara grwme na mi si?~2 ra me Tu uku eTum ca er wmu na ama T sit-yu aTa, aram ca et yo des ufal sa, vi naYTg an iov ane s eT qua pir vel ve, vi Tar med: `ara Rir s var ganPsn ad sa bel sa Pam lTa mis Ta sa~;3 da vi-Tar med: `aha ta ri gi RmrTi saY, ro mel man aix une s cod va ni sof li sa-ni~;4 da vi Tar med: `me vi xi le da vwa me, ra me Tu ese ars Ze RmrTi saY~.5 da ku ala d Tq ua: `ze gar da mo ma va li yo vel Ta ze da ars~;6 da vi Tar-med: `ni Ca bi Pel Ta mis Ta ars, da gan wmin dos ka loY TKsi~;7 da `man na Tel-gce so su li Ta wmi di Ta~.8 da sx uaY ese vi Ta ri mra va li wa ma da qa da ga wi na mor bed man. uku eTum ca hrwme na mi si hu ri aTa, ara raY iyo da ma ye ne bel cno bad, Tu rom li Ta Pel mwi fe bi Ta iq mo da ufa li saq-me Ta TKsTa.

xo lo vi naYTg an ara ine bes WeS ma ri ti sa sit yKsa mi ge baY, ra me Tu Sor s iy vn es WeS ma ri te bi sa gan, ara med uke Tu re biT hrque s, vi Tar-med: ̀ ara uw yiT~,9 ara hrq ua ufal man, Tu: ar ca me uw yi, ara med hrqua

1 ioa n. 2, 18-19. 2 maT. 21,25. 3 ioan. 1,27; Sdr. luk. 3,16. 4 ioa n. 1,29. 5 ioa n. 1,34. 6 ioa n. 3,31. 7 maT. 3,12. 8 maT. 3,11. 9 maT. 21,27.

287

maT: àr ca me giT xr ao, rom li Ta Pel mwi fe bi Ta viq m ama s~.1 ra me Tu uku eTum ca ume car iy vn es, swav laY jer-iyo; vi naYTg an nef siT uke-Tu re baY Se imo ses, sa mar Tl ad ara raY mi ugo maT.

ixi leT uku e go ne ba Ta maT Ta si bo ro te: ara Tque s, Tu naT lis-ce maY iov ane si kac Ta gan iyo. ara Tu mas pa tiv-scem des, ara med eri sa mis gan eSi no da. es reT uke Tur ni iy vn es da yo ve li ve saq me ma Ti kac-TaTKs iyo. amiT ve kac TmoT ne bi sa gu lis sit yKTa ara hrwme na qris te, ra me Tu Se iyu are s di de baY kac TaY da ara RmrTi saY, da yo vel sa bo-rot sa ami T ST acKves. amis TKs etyKs ufa li:

s a x a r e b a Y: àw vi Tar hgo neb T Tque n? kac sa vis me es xn es or Ze; da mouPda pir vel sa mas da hrq ua: Svi lo, war ved dR es da iq-mo de ve naPsa Cem sa. xo lo man mi ugo da hrq ua: ara mne bav s; xo lo ukuanaYskn el Se ina na da war vi da. da mouPda me ore sa mas da hrq ua eg reT ve. xo lo man mi ugo da hrq ua: war vi de, ufa lo; da ara war vi-da. vin or Ta amaT gan man yo ne baY ma mi sa TKsi saY? hrque s mas: pir-vel man man~ (21,28-31).

T a r g m a n i: ku ala d iga viT etyKs maT da am xi leb s umad lo eba sa da uke Tu re ba sa maT sa da mo as wa veb s sa so war ku eTil Ta maT moq ce va sa da mor Ci le ba sa. ra me Tu iga vi ese or Ta maT Ze TaY mo as wa veb s saq me sa mas war mar TTa da hu ri aTa sa. ra me Tu war mar TTa ara as mi oda Sju li, ar ca aReT qua mor Ci le baY, da saq miT aCu ene s mor Ci le baY da Se vi des saq med ve naPsa mas cxo re bi sa sa, ro mel ari an mcne ba ni qristes ni da qa da ge baY igi sa xa re bi saY.

xo lo hu ri aTa as mi oda Sju li da wi naYswar met yu el Ta sit yu ani da eT qua, vi Tar med: yo ve li, rav de ni Tqua s Rmer Tm an, vqmn aT da vis-mi noT; da saq miT aCu ene s ur Ce baY bo ro ti.

amis TKsca, raYTa ara hgo neb den, Tu Sju li igi sar ge bel ras me eyof vis, uCu eneb s ufa li, vi Tar med uf roYsRa da sas jel ma Ta iq mne-bis, vi Tar ca pav le ityKs, vi Tar med: àra msme nel ni Sju li sa ni, ara-med moq med ni Sju li sa ni gan mar Tld en RmrTi sa mi er~.2 xo lo raYTa Ta viT TKsiT daS jil iy vn en, maT ve pi ri Ta TKsi Ta ub rZa na gan Ci ne-bi sa mi ce mad, da vi naYTg an nef siT ara ine bes aR sa are bad WeS ma ri ti-sa, iga vi Ta miT aT qu mia, ro mel sa eZi eb da. xo lo vi naYTg an ver gu-lisPma-yv es maT, Tu raYsaTKs wi na uyo iga vi igi, da mis ces gan Ci ne baY sas je li saY mis, mer me Ra ga mo uc xa da sit yKsa mis Za li da hrq ua maT:

s a x a r e b a Y: àme n, ame n get yK Tque n, ra me Tu me zu ere ni da me-Zav ni wi na giZ Ro di an Tque n sa su fe vel sa ca Ta sa. ra me Tu mo vi da

1 maT. 21,27. 2 rom. 2,13.

288

Tquenda iov ane gzi Ta si mar Tli saYTa, da ara grwme na mi si, xo lo me-zu ere Ta da cod vil Ta hrwme na mi si; xo lo Tque n ixi leT da ara Se-ina neT ukuanaYskn el, raYTam ca grwme na mi si~ (21,31-32).

T a r g m a n i: `mo vi da Tque nda iov ane gzi Ta si mar Tli saYTa, da ara grwme na mi si~. ese igi ars, vi Tar med: ver Pel-ge wi fe bis Tqu mad, Tu ude bi vin me iyo da usar geb loY da amis TKs ara grwme na, ra me Tu cxo re baY mi si an ge loz Ta mo ba Za vi iyo, da moZ Ru re baY mi si ma Ral da yov liT ker Zo pa ti osa n iyo wi na Se RmrTi sa da kac Ta, da ara ve grwme na mi si. da ku ala d um Zi me si da ged va bra li, ro mel me zu ere Ta hrwme na, da ku ala d uZKre si bra li, ro mel ar ca Tu ami sa Sem dgo mad Se ik di meT da grwme na, ra me Tu Ta na ged va pir vel yo vel Ta sa Tque n Sew yna re baY mi si; xo lo ro mel ar ca Tu Sem dgo mad maT sa grwme na, ese gar da re uli sa mis uS ju lo ebi sa Tque ni sa sas wa uli ars da ma Ti sa-qe be li, ro mel Ta hrwme na.

ixi le, rav den sa xed igi ni sa qe bel ari an da ese ni sa yu ed rel. Tque nda mo mar T mo vi dao da ara me zu ere Ta mi mar T, da Tque n ara grwme na; igi ni ama s ze da ara ve dab rkol des, maT hrwme na, da Tque n ese ara sar ge bel ge yo, ar ca Se ik di meT.

xo lo ro mel Tq ua, Tu: `wi na giZ Ro di an Tque n sa su fe vel sa~, ara Tu ama s mo as wa veb s, Tu Tque nca Se ma val xar T, ara med ama s etyKs, vi-Tar med: uku eTu Tque nca mo iq ceT da grwme nes, ga qun des sa so ebaY Ses lvi saY. amis TKs Tq ua, vi Tar med: `iy vn en wi na ni uku ana, da uku ana-ni _ wi na~.1

amis TKs mo iy van na me zu ere ni da me Zav ni sa xed, raYTa Se Sur des maT da mo iq cen. ra me Tu or ni igi cod va ni trfia le bi sa gan bo ro ti sa iS ve bo des: er Ti igi Por cTaYsa da me ore sa fa se TaYsa; ara med da ute-ves maT igi da mo iq ces, hrwme na da ga niw mid nes Tav ni TKsni da Rir sad sa su fe ve li sa ga moC nd es. xo lo Tque n ar ca pir ve lad grwme na, ar ca uku anaYskn el Se ina neT.

ra me Tu bo rot ars pir ve liT gan ara ga mor Ce vaY ke Ti li saY, ara -med bo ro ti sa qmn aY, xo lo ume te si bra li ars si na nu lad ca ara mos-lvaY, vi Tar ca-igi Se em TxKa hu ri aTa, ro mel ni yov liT ker Zo am-par ta va ne bi Ta da zu aob iTa Sep yro bil iy vn es, da ar ca iov ane si hrwme na, ar ca qris te sa Se uv rd es, ar ca pir vel gu lisPma-yv es, ar ca ukuanaYskn el Se ina nes. amis TKs mi ec nes sru li ad sa war wyme da sa.

1 maT.19,30; 20,16.

289

swav laY Yz

si na nu li saTKs

xo lo Cu en So ris num ca vin ars ese vi Ta ri, ara med da Ra ca Tu uku anaYsknel sa mas siR rme sa cod vi sa sa STa var des, nu wa ri ku eTs sa so eba sa, ra me Tu uku eTu gu ene bos, ad vil ars mRKmi sa mis gan da uf skru li sa bo rot TaYsa aR mos lvaY. anu ara uw yi Ta, vi Tar me Za vi igi, ro me li uke Tu re bi Ta yo vel Ta ume tes iyo, mo iq ca raY, war hPda yo vel Ta RmrTis msa xu re bi Ta; ara mas vit yK, ro me li sa xa re ba sa Si na we ril ars, ara med ro me li-igi Cu eni sa ami s na Te sa vi sa ze iyo, ro me-li ga moC nda fi ni kiT, uS ju loYsa mis qa la qi sa gan. ese me Za vi odes me fria d sa xel gan Tqum ul iyo uke Tu re bi sa si bor gi li Ta, da mra val-Ta qu eya na Ta ga nis ma sa xe li mi si, ara Cu en sa xo lo qa laq sa Si na, ara-med vid re ki li ki ad mde da ka ba do ki ad mde; da mra val Ta mdi dar Ta sa fa se ni da aca ri el na da mra val ni mo ig na di de bul ni trfia lad, da mra val ni it yo des, vi Tar med grZne bi sa ca mec ni er iyo da ara sax ni-ere bi Ta xo lo, ara med mwam lve lo bi Ta ca Se aw yu dev da mra val Ta uke-Tu re bi sa TKsi sa ba de Ta Si na, vid re ZmaYca de duf li saY mo ina di ra da da imo na trfia le ba sa TKssa. da fria d did iyo mZlav re baY cod-vi sa mi si saY.

ese vi Ta ri raY iyo, mey sa Si na (ara uw yi, Tu vi naY; da rad vityK, Tu ara uw yi? uf roYsRa uw yi ke Ti lad) mo ego go ne ba sa, mo iq ca RmrTi sa, Pma-uyo sa xi ere ba sa mis sa da mad lsa mas ga mo uT qu mel sa, Se urac x-yo yo ve li ve, ga nag do yo ve li ve niv Ti sa eS ma koY da si na nu li sa mi er ze cad amaR lda; da ra ode n pir vel yo vel Ta uxe ne Se iyo med gro bi-Ta, eso den uku anaYskn el mra val Ta war hPda saT no ebi Ta. Se imo sa Za-ZaY, da ad nvn a Por cni TKsni mar xvi Ta da aRas rul na Jam ni cxo re bi sa TKsi sa ni mo Ru awe bi Ta.

Rir s iq mna igi sa idum lo Ta ma Ral Ta da aCu ena mos wra fe baY Rir si mad li saY mis da es reT aRes ru la siw mi de sa Si na; ga ni ba-na yo ve li ve bil we baY cod vi saY da Sem dgo mad naT lis-Re bi sa di di RmrTis msa xu re baY aCu ena. Se aye na Ta vi TKsi se nak sa er Tsa, vi Tar-ca di leg sa, da ara vi si Tav s-id va mec ni er Ta mis Ta ga ni sa xil vaY, TKni er qal wul Ta maT, ro mel Ta Ta na iyo fe bo da. mra val gz is is-wra fa epar xos man xil vad mi sa da ver uZ lo, ra me Tu ara Tav s-id-va man. da ese vi Tar sa mas mo Ru awe ba sa da RmrTis msa xu re ba sa Si na aRes ru la.

`es reT iy vn en wi na ni uku ana, da uka na ni _ wi na~. ra me Tu ese xo lo jer-ars, raYTa su li mPur va le mo vi goT, da ara vin iyo s da ma ye ne bel war mar Te bad Cu en da da mi wev nad sa zom sa mas sru le bi sa sa.

290

num ca vin uku e cod va Ta sim rav li saTKs wa ri ku eTs sa so eba sa, nu-ca ku ala d saT no eba Ta Si na myo fi ude b iq mne bis da uSi Sad zu a obs, nu uku e me Za vi gi na me zu ere war hPden mas; nu vin Seb Ra lu li ur Cu lo-ebi Ta usa so ars, ra me Tu uku eTu ene bos, Zal-uc pir vel Ta ca uwi na yo fad.

is mi neT, ra sa etyKs Rmer Ti ier usa lHmsa: `vTq u Sem dgo mad eso-den Ta maT siZ va Ta da araw mi de ba Ta Sen Ta: Cem da ve mo iqe c, da Se-giwyna ro, da ara mo iq ca~.1

sac na ur ars uku e da WeS ma rit, vi Tar med: odes ca mo viq ceT SiS sa RmrTi sa sa, ar Ra ra moiPse neb s pir vel Ta maT. ara Tu Rmer Ti msgav s saq me Ta kac Ta ars. ara ayu ed reb s mo na nul sa gar das rul-Ta cod va TaTKs, ar ca gu etyKs, Tu: rad eso den Ta Jam Ta gan dgo-mil iyav Cem gan? ara med sa wa del ars mi sa, odes ca mo viq ceT, oden vi Tar ca jer-ars, eg reT mo viq ceT, Se ud geT mas da miv sdev deT mPur va led, Sev msWua ln eT SiS sa mis sa Por cni Cu en ni, Zma no, ra me-Tu ese vi Tar ni saq me ni ara axal sa xo lo Sjul sa qmn il ari an, ara-med Zu el sa ca. vin iyo uZKres ma na se sa? ara med mo-raY-iq ca si na-nu lad, mey sa Si na Se iw ya la igi Rmer Tm an; da vin iyo usa nat re les so lo mo ni sa? gar na ude b iq mna da da eca. da uf roYsad ori ve ese er Tsa ze da pir sa ma qus ga mo Ci ne bad: mi xe de niT ne tar sa da viT s, vi Tar igi ve odes me ke Til iq mna da odes me bo rot. hru lo oda raY ude be biT, Se ub rku ma da da eca. ku ala d ga nif rTx o si na nu li Ta da pir vel sa ve sa zom sa mi iwi a da ua Rres sa ca. iud aca mo ci qul Ta Ta na iyo da iq mna gan mce mel uf li sa; pav le mde va ri iyo da iq mna moZ-Ru ar yov li sa sof li sa; ma Te ca me zu ere iyo da iq mna ma xa re bel. rav den ni ese vi Tar ni Sec va le ba ni ipo ebi an pir vel qmnil ni ca da aw iq mne bi an dRi Ti-dRe.

amis TKs vit yK: nu ca sa meZ vo sa Si na myo fi wa ri ku eTs sa so eba sa, uku eTu ode n ine bos moq ce vaY, nu ca ek le si asa Si na myo fi uz run vel ars da uSi S. ra me Tu ami s mi mar T Tqu mul ars: `ro me li hgo neb des dgo ma sa, ek rZa len, nu uku e da ece s~;2 xo lo mi sa mi mar T ityKs: `nu-uku e da ce mu li igi ara aR dgi sa?~3 da `Pel ni igi daS To mil ni da muPlni daPsnil ni aRe mar Te ni To~.4

ku ala d ama T etyKs: `ga nif rTxv eT, mRKZa re iy ve niT, ra me Tu mo-sa ju li Tque ni eS ma ki vi Tar ca lo mi myKra li mi mo val s da eZi ebs, vin mca STan Tqa~;5 xo lo maT etyKs: `ga niRKZe, ro mel sa gZi nav s, da aR deg mkud re TiT~.6 ama T Ta na ac dac vaY mo ge bul Ta maT ke Til TaY, xo lo maT _ mo ge bad, ro me li ara aqu s; ama T uPms sim rTe li sa TKsi sa

1 Sdr. ier . 3,7. 2 1 kor. 10,12. 3 ier. 8,4. 4 esa ia 35,3. 5 1 pet. 5,8. 6 efe s. 5,14.

291

dac vad, raYTa ara mo uZ lur des, maT uPms kur ne baY Tav Ta TKsTa, ra-me Tu sneu l ari an.

etyKs uku e ufa li gan kur ne bul Ta maT, vi Tar med: àha ege ra coc xal iq men, nu Ra sco dav, raYTa ara uZKre si raYme ge yos Sen~;1 xo-lo uZ lu re ba sa Si na myof Ta etyKs: `gne bav sa, raYTa ga ni kur no? aR-deg, aRi Re cxe da ri Se ni da vi do de!~2 ra me Tu cod vaY bo ro ti gan-rRu eul obaY ars da yov li sa gan rRu eul obi sa uZKres, gar na uku eTu ine bo gan kur ne baY, ra oden ca Zn el iyo s se ni Se ni, mza ars kur ne baY. da Ra ca Tu oc da aT rva me ti we li ga qun des uZ lu re ba sa Si na, anu er-ga si si, anu ume te si ca, da gin des gan kur ne baY Ta vi sa Se ni saY, ara vin ars da ma ye ne bel, ra me Tu aw ca qris te war mod go mil ars da get yKs: àRi Re cxe da ri Se ni da vi do de!~

ode n nu ude b iq mne bi aR dgo mad, nu wa ri ku eT sa so eba sa; ara ga qus ka ci? ara med Rmer Ti ga qus. ara ga qus ka ci, raYTa STa gag dos sa ba-nel sa mas? ara med ga qus qris te, ro mel man ara saPmar-gi yos yov lad-ve sa ba ne li igi pro va ti ki saY; ara ga qus ka ci, ro mel man gi Ru awo s? ara med ga qus, ro mel man gib rZa nos: àRi Re cxe da ri Se ni da vi do de!~

ara ga qus Tqu mad, Tu: `vid re me mi vi do di, sx uaY uwi na res Cem sa STa vi dis~,3 ra me Tu ge ne bos Tu STas lv ad wya ro sa mas, ara vin ga-ye neb s, ara ga ni le vis, ar ca mo uZ lur de bis mad li igi. wya roY ars sa ma ra di sod aR mom ce na re, sav se bi sa mi si sa gan yo vel ni gan vi kur-ne biT su liT da Por ciT. mouPdeT uku e da Se uv rd eT mas, raYTa vcxon deT.

ra ab me Za vi iyo da cxon da si na nu li Ta; ava za ki ka cis mklve li iyo da sa moT xi sa mo qa la qe iq mna, xo lo iu da moZ Ru ar sa mas sa xi er sa Ta-na iq ce oda da war wymd a; da ava zak man ju ar sa ze da mow fo baY qris te si mo ita ca.

es reT ari an saq me ni RmrTi sa ni di de bul da sakKrv el. ama s ese-vi Tar sa gu lisPma-hyof di da nu sa so war ku eTi l xar, ara med ma ra dis sa so ebi T ga nif rTxob di Zi li sa mis gan mco na re bi sa. ip yar gzaY igi si na nu li saY, vi do de uco ne lad da is wra fe Ses lv ad, vid re ka ri gan-Re bul ars, pir vel daPSvi sa Se is wra fe.

mci re ars sa wuT roY ese, da Sro maY si na nu li saY _ mok le. da Ra-ca Tum ca did iyo da grZ el, ar ca eg reT jer-iyo mow yi ne baY. da Ra-ca Tu vin ara ine bos Sro ma Ta maT saT no ebi sa Ta Tav s-de bad, Sro maY ara ve da ak lde bis, vid rem dis so fel sa Si na iyo s. vi naYTg an uku e gi-na Tu es reT, gi na Tu eg reT Sro maY wi nagKc, raYsaTKs ara Su eni er sa mas Sro ma sa saT no ebi sa sa ga mo vir Cev T, rom li sa na yo fi tkb il ars,

1 ioa n. 5,14. 2 ioa n. 5, 6,8. 3 ioa n. 5,7.

292

da mo sa ge be li mi si sa wa del? da ara erT ari an or ni ve ese Sro ma-ni, ra me Tu sof li sa saq me Ta Si na Sro maYca fria d ars da sar ge be li ara raY, ra me Tu odes me yov lad ve cud da una yo fo iq mne bis, odes me mos cem s na yof sa un do sa da ara ra sa da wu Ter Tsa; xo lo su li eri ara es reT ars, ara med Sro maY igi saT no ebi saY mci redJa mi ars da Por cTa mi er gan xrwnad Ta, xo lo gKrgKni mi si ux rwn el da da us ru le bel, sa-da-igi ar Ra ra ars Si Si Sec va le bi saY, ar ca aR sas ru li si xa ru li saY.

aw uku e raY ars ke Ti li ese da Su ebaY sof li saY, rom li sa Sec va-le ba sa ma rad Re mo eli, ro me li sa wuT ro ars da mi wi sa gan, da pir vel ga mo Ci ne bi sa war wymde bis da fria diT ve Wi ri Ta mo ige bis? anu raY ars sw or maT ke Til Ta Se ur ye vel Ta da wa ru val Ta da da us ru le-bel Ta, ro mel Ta Jam sa meb r Sro mi sa sa di di sit kboe baY aqu s sa so ebi-saY da gKrgKnTa maT da uW no bel Ta uCu ene ben mu Sak Ta TKsTa? ra me-Tu nan dKlve mu Sa ki saT no ebi saY pir vel ami er war slvi sa gKrgKno san ars.

aw uku e mo vi goT saT no ebaY, raYTa aqa ca ke Ti lad viy vn eT da mer-me sa mas sa uku ne sa wa ru val Ta maT ke Til Ta mi vem TxKneT, ro mel Ta Rir smc a var T mkKdr-yo fad mad li Ta da kac Tmo yu are bi Ta uf li sa Cu eni sa ie su qris te si Ta, rom li saY ars di de baY da sim tki ce Ta na mamiT da su liT wmi di Tur T aw da ma ra dis da uku ni Ti uku ni sam de, ame n.

293

Ta vi YH

s i t y u a Y e s e: `sx uaY iga vi is mi neT: ka ci vin me iyo sax li sa ufali, ro mel man da as xa ve naPi da zRu de ga remos dva mas da qmn a mas Si na saw ne xe li da aR dga go do li da mis ca igi moq med Ta saq med da war vi da. da ra Jam s mo iwi a Ja mi na yo fi saY, mi av lin na mo na ni mis ni moq-med Ta maT mo Re bad na yo fi sa mi si sa. da Se ip yrn es moq med Ta maT mo-na ni igi mis ni, ro mel Ta me sc es, ro mel ni me mos wyKdn es da ro mel Ta me qvaY dah kri bes. ku ala d wa rav lin na sxua ni mo na ni, um rav les ni pir-vel Ta sa, da maT ca eg re ve uy ves~ (21,33-36).

ami s iga vi sa gan mra val Ta saq me Ta mo as wa veb s qve lis moq me de ba-Ta RmrT i sa Ta, ro mel ni pir ve liT gan qmnn a hu ri aTa Ta na, da maT sa mas ma ra dis ka cismklve lo ba sa, da vi Tar ara raY da ute va Rmer Tm an, ro me li ca Ro ne iyo moq ce vad maT da, da maT ara ine bes, ara med wi-naYswar me tyue lni igi, miv li ne bul ni ma Ta, mos wyKdn es, da ara ve ga-re mi iq ca maT gan, ara med Ze TKsi mo av li na.

da ku ala d ese ca mo es wa ve bis ami s iga vi sa mi er, vi Tar med er Ti ars Rmer Ti da me ufe Zu eli sa mis da ax li sa Sju li saY, da Tu vi-Tar did ni igi da ga mo uT qu mel ni ke Til ni aRes rul nes si ku di li Ta qriste si Ta. ku ala d ga mo aCi neb s sas jel sa mas da tan jva sa, mo wev-nad sa hu ri aTa ze da ju ar-cu mi saTKs mi si sa, da sru li ad sa maT sa da-ce ma sa da gan vrdo ma sa da wo de ba sa mas war mar TTa sa.

ese yo ve li iga vi sa amis gan mo gu es wa ve bis. amis TKs sa mar Tl ad pir vel Tqu mu li sa mis max lo be lad Tq ua ese, raYTa uCu eno s ur Cu-lo ebi sa ma Ti sa sim rav le, ro mel eso den Ta ke Til Ta ze da ver ca Tu me zu ere Ta da me Zav Ta swo rad ine bes moq ce vad me ufi sa mis sa xi eri sa.

aw uku e gu lisPma-yav T mi si igi di de bu li mo Ru awe baY da ma Ti uzo moY daPsni lo baY: ro me li mu Sak Ta saq me iyo, Ta vad man qmn a; ve-naPi da as xa da zRu de ga remos dva da sx uaY yo ve li ve qmn a da da uk le-be lad mis ca maT, raYTa scvi den, da ara ve ine bes da ar ca qmn es.

ra me Tu ga mo iy van na raY egKpt iT `Peli Ta mtki ci Ta da mkla vi Ta maR li Ta~1 da Sju li mos ca mTa sa ze da si na sa da bev re ul ni sas wa ul-ni uCu en na da ka ra vi sa wa me be li Se um za da, mer me qa la qi aRu Se na da ta Za ri igi sakKrve lad Su eni eri. ese ars ve naPi: Sju li igi da qa la qi da ta Za ri. xo lo raY ars igi, ro mel ityKs, Tu: `war vi da~? ese igi ars: sul grZ el eq mna; ra me Tu mra val Ta maT cod va Ta maT TaTKs ara mi ago Rir si mi sa ge be li. did sa mas sul grZe le ba sa mis sa war slv ad

1 fsal m.135,12.

294

uwo da. `da mi av lin na mo na ni mis ni~, ese ari an wi naYswar met yu el ni, `mo Re bad na yo fi sa~, ro mel ars mor Ci le baY da aR sru le baY mcn e ba Ta mis TaY; xo lo maT aCu ene s TKsi uke Tu re baY ara una yo fo ebi Ta ode n da uq mo bi Ta ke Ti li saYTa, ara med tan jvi Ta miT miv li ne bul Ta maT mo na TaYTa. ra me Tu ro mel ni Ta nam deb ni iy vn en Ta na na de bi sa di di sa-ni da ara aqun des, raYTa mis cen, ved re baY uPms da droe bi sa Tx oaY, ara wi na aR dgo maY; xo lo igi ni ara wi na aR mdg om ode n ipov nes, ara med Pel ni ca sis xli Ta miT wi naYswar met yu el TaYTa Se iReb nes. amis TKs me ored ca mi uv lin na da me sa med, raYTa ma Ti ca uke Tu re baY ga moC nd es da mi mav li ne be li sa mis kac Tmo yu are baY.

s a x a r e b a Y: ùku anaYskn el mi uv li na maT Ze TKsi da Tq ua: Se-nu Tu-ik di mon Zi sa gan Ce mi sa~ (21,37).

T a r g m a n i: da raYsaTKs pir ve liT gan ara Ze TKsi mi av li na? raYTa wi naYswar met yu el Ta ze da qmnil Ta maT uke Tu re ba Ta gan Se ik-di mon da hrcxue nes Zi sa mis gan mxo lod So bi li sa.

ari an sxua ni ca sit yu ani ami s pi ri saTKs, gar na Ta na war vhPdeT aw da Sem dgo mi igi vaPse noT. raY ars: `Se-nu Tu-ik di mon Zi sa gan Ce mi-sa~? ara Tu ume car iyo, Tu raY egu le bo da maT yo fad, ara med mas ityKs, ro mel Ta na na deb iyo maT da qmn ad, _ da ara ete oda bu ne ba sa ara Sek de maY Zi sa gan, _ raYTa es reT ga mo aCi nos di di igi da Se un do be-li cod vaY ma Ti. da sxua sa ca ad gil sa we ril ars: `nu uku e is mi no no~;1 ara Tu mas ca ume car iyo, ara med raYTa ver vin Tqua s ugu lisPmo Ta-gan man, Tu: wi naYsw ar Tqu ma man mis man aiZ ul na igi ni qmn ad, raY-igi man Tq ua; amis TKs ara ityKs, raY egu le bo da maT qmn ad, ara med raY-igi Ta na ed va bu ne biT da saq miT, raYTa ode s ara qmn an sit yuaY mi si, ar-ca Se ik di mon Zi sa mis gan mxo lod So bi li sa, yo ve li ve mi ze zi mi eRo s.

amis TKs es reT ga mo sa xa sit yuaY TKsi, da nan dKlve es reT iyo. da-Ra ca Tu mo na Ta maT usa xur eq mn es da mklv el, pa ti vi sa mis gan Zisa Sekde maY uPmda, Sev rdo maY Ta na ed va da Sen do bi sa Tx oaY pir vel-qmnil Ta maT bo rot TaY. xo lo igi ni uZKre si sa mi mar T saq mi sa aRi Wur -nes, ra me Tu ese saq me ma Ti ars, ma ra dis uku anaYskne li Ta pir vel Ta bo rot Ta dah far ven, vi Tar ca ufa li et yo da, vi Tar med: àw Tquenca aRav seT saw ya uli ma ma Ta Tque nTaY~;2 da ze moYTve wi naYswar met yu el-ni ama s ab ra lob des, vi Tar med: ̀ Pel ni Tque nni sis xli Ta sav se ari an~.3 da Ra ca Tu pir vel yov li sa ese mi iRe s mcne baY, vi Tar med: àra kac-hkl a~,4 ara med bo ro ti igi Cu eul ebaY TKsi ara da ute ves. ami s TKs ca is mi neT, ra sa ityKan uS ju lo ni igi da ara Rir sni cxo re bi sa ni:

1 eze k. 2,5. 2 maT. 23,32. 3 esa ia 1,15. 4 ga m. 20,13.

295

s a x a r e b a Y: `xo lo qu eya nis moq med Ta maT ixi les Ze igi mi si da Tque s gul sa maT sa: ese ars mkKdri, mo ve diT da mov kl aT igi da da-vip yr aT sam kKdre be li mi si~ (21,38).

T a r g m a n i : raYsaTKs iq mT ama s, O uS ju lo no da qed fic xel no da RmrTi sa mo Zu le no, raY sab ra lo be li hpoe T mis Ta na di di, gi-na Tu mci re? ke Ti li gi yo Tque n da pa tiv-gca; Rmer Ti iyo da ars da Tque nTKs kac iq mna; sas wa ul ni bu ne ba Ta ua Rres ni aRas rul na Tque n So ris, cod va Ta Sen do ba sa mog cem da, sa su fe ve lad ca Ta mi-gi wod da. rom li sa saq mi saTKs iz ra xeT mok lvaY mi si? eha uke Tu-re baY di di da ugu nu re baY uku anaYskne li, ro me li Ra mi ze zi Se mo-iRe s uR mrTo Ta maT: `mov kla To igi da da vip yr aT sam kKdre be li mi si~.

vin mca uZ lo Rir sad si co fi sa ma Ti sa gan qi qe bad ma Ta? vin war-moT qu as je rov nad si bor gi li sa ma Ti sa sul myra lo baY da si xe ne-Se? esa ia war mo de gin da it yo den: `vaY sul sa maT sa, ra me Tu zra-xes zrax vaY bo ro ti: mov kl aT mar Ta li igi, ra me Tu gan maZ ne le bel Cuen da ars~.1

s a x a r e b a Y: `da ga niy va nes igi ga re Se ve naPisa mis da mok les~ (21,39).

T a r g m a n i: hxe da va, vi Tar ad gil sa ca mo as wa veb s, sa da egu le-bo da maT mok lvaY mi si? ga re gan qa la qi sa.

s a x a r e b a Y: `ra Jam s mo vi des ufa li sa ve naPisaY mis, raY-me uyo s qu eya nis moq med Ta maT? hrque s mas: bo rot ni igi bo ro tad war wymid-nes da ve naPi igi mis ces sxua Ta qu eya nis moq med Ta, ro mel Ta mos cen mas na yo fi Jam sa TKssa~ (21,40-41).

T a r g m a n i: lu ka es reT ityKs, vi Tar med ufal man Tq ua gan Ci-ne baY ese, da `maT Tque s: nu iyo fin! xo lo Ta vad man mi xed na maT da Tqua: vi Tar ars we ri li ese: lo di, ro mel Se urac x-yv es ma Se ne bel-Ta, igi iq mna Tav sa ki dur Ta?~2

xo lo ma Te ese ra ityKs, vi Tar med maT mis ces gan Ci ne baY, bo rot ni igi bo ro tad war wymid ne so.

gar na ara ese wi na aR dgo maY ars ur Ti er Tas, ra me Tu ori ve iq mna. pir ve lad maT mis ces gan Ci ne baY sas je li sa TKsi saY, vi Tar ca ese ra ma-Te gu au wyeb s. ma Sin ufa li ewa ma sit yu asa maT sa da hrq ua: he, war-wymid nes qu eya nis moq med ni igi da mis ces ve naPi igi sxua Ta. mer me cnes maT sit yKsa mis Za li, vi Tar med maT TKs iyo, da Tque s: `nu iyo fin!~

1 esa ia 3, 9-10; Sdr. sib rZ. sol. 2,12. 2 luk. 20,16-17.

296

vi Tar ca lu ka ityKs. xo lo ufal man wi naYswar met yu eli wi na uyo maT, raYTa da ar wmu nos WeS ma ri te baY sit yKsa mis.

xo lo da Ra ca Tu Tq ua, Tu: `mis ces ve naPi igi sxua Ta~, ara med ara ga mo ac xa da sa xe li war mar TTaY, raYTa ara sc es maT mi ze zi. ra me Tu vi Tar ca odes me na Tan uyo da viT s, raYTa man TKsi Ta pi ri Ta mis ces gan Ci ne baY bra li sa TKsi saY, eg reT ve aqa ufal man iga vi ese wi na uyo, raYTa maT Tqua n TKsi Ta pi ri Ta sas je li TKsi, raYTa cn an si mar Tle da uc To me lo baY gan kiT xvi saY mis.

xo lo raYTa cn an, vi Tar med ara Tu bu ne baY ode n WeS ma ri te bi saY da mam tki ce bel ars sas je li sa mis, ara med mad li ca su li sa wmi di saY pir ve liT gan mo as wa veb da da Rmer Ti ga na Ci neb da sas jel sa mas, amis-TKs wi naYswar met yu eli sa igi sit yuaY war mo iRo sam xi le be lad maT da da Tq ua:

s a x a r e b a Y: àra aR mo gi kiT xav sa: lo di, ro mel Se urac x-yv es ma Se ne bel Ta, igi iq mna Tav sa ki dur Ta; uf li sa mi er iyo ese, da ars sakKrv el wi na Se Tu al Ta Cu en Ta~1 (21,42).

T a r g m a n i: yov liT ker Zo ga mo aCi na gan vrdo maY igi hu ri aTaY da Sew yna re baY war mar TTaY. ese saq me qa na ne li sa gan ca mo as wa va da asis Ta vi sa gan ca da ka ra uli sa gan ca da sxua Ta mra val Ta sa xe Ta gan. eg reT ve aqa ese au wya. amis TKs ityKs: ùf li sa mi er iyo ese, da ars sakKrv el wi na Se Tu al Ta Cu en Ta~.

ro mel sa ityKs uf li sa mi er yo fad da sakKrve lad wi na Se Tu al-Ta Cu en Ta? Se na wev re ba sa mas gan yo fil Ta maT ki de Ta sa. ese igi ars, vi Tar med war mar Tni mo vi den sar wmu no eba d, da hu ri aTa gan ro mel-Ta ca hrwme nes, erT iq mn en maT Ta na. ro mel Ta So ris pir vel fria di da uric xK iyo gan yo fi le baY da mte ro baY, ro mel Ta Se er Te baY Zn el iyo da sakKrv el.

`lo di, ro mel Se urac x-yv es ma Se ne bel Ta, igi iq mna Tav sa ki dur-Ta~. lo dad qris tes uwes s da ma Se ne be lad ityKs moZ Ru ar Ta maT hu-ri aTa, mwig no bar Ta da fa ri se vel Ta, ro mel Ta da rwmu ne bul iyo Se-ne baY wes Ta maT Sju li sa Ta.

ama T Se urac x-yv es qris te, ra me Tu it yo des: èse ara RmrTi sagan ar so~;2 àra med ac Tu neb s er sa~;3 da mra val sa ese vi Tar sa et yo des. Ra Ra deb s uku e wi naYswar met yu eli, vi Tar med: ese lo di, ro me li ugu nur Ta maT ma Se ne bel Ta Se urac x-yv es, eso den pa ti osa n ars, vid-re Ra Tav sa ki dur Ta iq mna. xo lo Tav sa ki dur Ta ara yo vel sa lod-sa Pel-ewi fe bis yo fad, ara med ro me li-igi arn fria d ga moc di li

1 fsalm. 117,22-23; Sdr. esaia 28,16. 2 ioa n. 9,16. 3 ioa n. 7,12.

297

da Sem Zle be li or ker Zo ve ke del Ta maT Sek rv ad. xo lo ama n lod-man ara na Se ne bi igi ode n Sem za da, ara med or ni igi ke del ni gan yo-fil ni Seae rTn a. ese ari an hu ri aTa gan da war mar TTa Se mok re bil ni mor wmu ne ni. vi Tar ca pav le ityKs, vi Tar med: `qris te ars mSKdo baY Cu eni, ro mel man yo ori ve erT da Su ake de li zRu di saY mis dahPsna, mte ro baY igi Por ci Ta TKsi Ta, Sju li igi mcne ba TaY maT brZa ne bi Ta uaRre si Ta ga na qar va, raYTa ori ve igi dah ba dos mas Si na er Tad ax-lad ka cad yo fad mSKdo bi sa~.1

eha ra ode ni bra lo baY ars ese hu ri aTaY, ro mel Ta Se ne baY igi Sju li saY er wmu na da eso den ugu nur iq mn es, ro mel mom za ve be li igi or ker Zo ve da Sem Zle be li ese vi Ta ri sa na Se ne bi sa Sem za de bad lo-di ver ic nes, ara med vi Tar ca uPma ri, es reT Se urac x-yv es. gar na igi WeS ma ri tad Tav sa ki dur Ta iq mna da or ni ve ke del ni Se ae rTn a.

gne bav sa or Ta maT ke del Ta xil vaY? is mi ne Ta va di sa qris te si: `sxua ni ca cxo var ni mid ga no, ro mel ara ari an ami s ezoYsa ni, igi ni ca jer-ari an Cem da moy va ne bad, da Pmi sa Ce mi saY is mi non da iy vn en erT sam wys o da erT mwyem s~.2

uf li sa mi er iyo WeS ma ri tad saq me ese, ara ka cob ri vi iyo, ar-ca an ge loz Ta anu mTa va ran ge loz Ta Pel-ewi fe bo da ami s er To bi sa qmnad, ara med Rmer Tsa Su eno da ese di de bu li sakKrve li. da vi Tar ara sakKrv el ars si ku di li Ta daPsnaY si ku di li saY, ju ari Ta Se mus-rvaY jo jo xe Ti saY, gan dgo mil Ta maT da gan So re bul Ta moy va ne baY, vi Tar yo vel sa qu eya na sa ganPda PmaY igi qa da ge bi saY, vi Tar yo vel-ni ve WeS ma ri te bi Ta Se ae rTn a, qu eya ni sa ni ze cad aRiy van na, bu ne baY igi Cu eni, qu es knel Ta qu eya ni sa Ta STav rdo mi li, umaR les ca Ta yo da mar ju eni T ma mi sa da sua. WeS ma ri tad `uf li sa mi er iyo ese, da ars sakKrv el wi na Se Tu al Ta Cu en Ta~.

ra oden ca gan vi ca do To Tu ali Ta go ne bi saYTa, usa kKrve le sad aR gKCnd es di de bu li ese saq me.

s a x a r e b a Y: `amis TKs get yK Tque n: mi ge Ros Tque ng an sa su fe-ve li RmrTi saY da mi ece s na Te sav sa, ro mel ni hyof den na yof sa mis-sa~ (21,43).

T a r g m a n i: aha ese ra gan cxa de bu lad gan vrdo maY hu ri aTa maT ur wmu no TaY mo as wa va da mo Re baY maT gan yov li sa ve ke Ti li saY da mi-ce maY mor wmu ne Ta maT war mar TTa. xo lo raYTa cn an, vi Tar med ara gan vrdo mad mde ode n ars pa ti Ji ma Ti, ara med sa tan jve li ca mo wev-nad ars maT ze da, amis TKs Ses Zi na da Tq ua:

1 efe s. 2,14-15. 2 ioa n. 10,16.

298

s a x a r e b a Y: `ro me li da ece s lod sa mas ze da, Se imus ros; da ro mel sa ze da da ece s, ga naq ri os igi~ (21,44).

T a r g m a n i: or ni war wyme di sa ma Ti sa sa xe ni mo as wav na: er Tad, Seb rko le baY ma Ti da sib rmi sa gan go ne ba Ta maT TaYsa da ce maY, ra me Tu ese ars, ro mel Tq ua, Tu: `ro me li ca da ece s lod sa mas ze da, Se imus-ros~ _ ur wmu no ebi sa ma Ti saTKs da mi sa mi mar T dab rko le bi sa; da me-ore d, mooPre baY ma Ti, ro me li Se em Txu eo da tyu eob isa mis gan hrom-TaYsa, ro me li ca gan cxa de bu lad mo as wa va sit yKTa miT, Tu: `ro mel-sa ze da da ece s, ga naq ri os igi~.

ra me Tu vi naYTg an sit kboe biT mos lvaY mi si ara Se iw yna res, mih-fi na maT ze da ris xvaY TKsi da Se mus rna da sru li ad ga naq ri na, vi-Tar ca wi naYswar met yu el ni pir ve liT gan qa da geb des. ra me Tu esa ia ve naPsa am sgav sa sax li is raHli saY, ro mel man yur Zni sa wil eka li mo iRo, da ityKs, vi Tar med: `zRu de ga remo ude v da sa ri Ta gan va ge; da vas x ve naPi so re qi da aR va Se ne go do li mas Si na da saw ne xe li mov-Txa re mas So ris da ve lo de, vi Tar med yos yur Ze ni, da man yo eka li. da aw sa jeT Cem da mo da So ris ve naPisa mis Ce mi sa, raYRa-me jer-iyo yo fad ve naPisa mis, da ara uya v mas? ra me Tu ve lo de, raYTam ca yo yur Ze ni, da man yo eka li. ve lo de, raYTa yos sa mar Ta li, xo lo man yo uS ju lo ebaY da Ra Ra de baY~.1 ke Ti lad ga mo sa xa si bo ro te ma Ti wi naYswar met yu el man, da gu lisPma-yav T, ro mel sa ityKs ekal sa anu ro mel sa Ra Ra de ba sa.

ekal sa mo as wa veb s yo vel sa uS ju lo eba sa maT sa, da ume te sad, ro mel-igi SeT xzn es ekal Ta gan gKrgKni da dad ges Tav sa me ufi sa sa; xo lo Ra Ra de baY, ro mel qmn es, yo vel Ta mi er sac na ur ars, ra Jam s Ra Rad-yv es: ̀ aRi Re ege, aRi Re da ju ars-acu o~.2 amis TKs is mi neT Sem-dgo mi ca sit yuaY Pma maR li saY mis: ̀ aw giT xr ao, raY uyo sa ve naPesa mas Cem sa: mo var RKo zRu de mi si, da iyo s mi mo sa ta ce bel, da da var RKo ke de li mi si, da iyo s da saT rgun vel, da da ute o sa ve naPe Ce mi, da ara ga nis xl as da ar ca mo iToPnos, da aR mos cen des mas, vi Tar ca oPer sa, eka li; da Rru bel Ta ub rZa no, raYTa ara wKmon mas ze da wKmaY; ra me-Tu sa ve naPe uf li sa sa ba oTi si sax li is raHli saY ars~.3 da ku ala d sx uaY wi naYswar met yu eli ityKs: `raY bra lo baY po es Cem Ta na ma ma Ta TquenTa? ero Ce mo, raY gav ne Sen, anu raY Se ga wu xe Sen?~4

eg reT ve sa xed aw Ta vad man ma Ti Ta ve pi ri Ta aT qu mia sas je li ma-Ti da TKsi Ta brZa ne bi Ta da am tki ca da wi naYswar met yu ele baY da vi-Ti si wi na uyo. ama s yo vel sa ze da ara jer-iyo a si na nu li da Ta yu anis-

1 esa ia 5,2-7. 2 ioa n. 19,15. 3 esa ia 5,5-7. 4 Sdr. ier. 2,5; miq. 6,3.

299

ce maY sa xi eri saY mis? gar na igi ni uZKre si sa mi mar T wa re ma te bo des, vi Tar ca ami sa Sem dgo mad hrq ua maT ne tar man ste fa ne: `gul fic xel-no da qed fic xel no da wi na da ucu eTel no gu li Ta da sas me ne li Tao, Tque n ma ra dis sul sa wmi da sa an tak rad wi na aRud ge biT, vi Tar ca ma-ma ni Tque nni, eg reT ca Tque n. ro mel ni-me wi naYswar met yu el Ta gan-ni ara dev nn es ma ma Ta Tque nTa? da mos wyKdn es, ro mel ni wi naYsw ar uT xrob des mos lva sa mas wmi di sa da mar Tli sa sa, rom li sa ca Tque n Si na gan mce mel da mklv el iq mne niT~.1 ixi le uku e aw ca ese vi Ta ri igi uke Tu ri go ne baY ma Ti, ra me Tu ityKs ma xa re be li:

s a x a r e b a Y: ̀ da es ma raY mRdel TmoZ Ru ar Ta maT da fa ri se vel-Ta iga vi ese mi si, cn es, ra me Tu maT TKs Tq ua. da eZi eb des mas Sep-yro bad da eSi no da eri sa mis TKs, ra me Tu vi Tar ca wi naYs war met yu eli aqun da maT~ (21,45-46).

T a r g m a n i: mra val gz is Pel-yv es Sep yro bad mi sa, xo lo Ta va di ode s me So ris maT sa gan vi dis, da efa ris, da ver xed vi di an; da odes-me So ris maT sa dg an da bor gneu li igi go ne baY ma Ti vi Tar ca aRKri-Ta daa ye nis, ro mel maT ca ukKrda da it yo des: àra ese ar sa, ro mel-sa eZi eb des mok lv ad? da aha ese ra gan cxa de bu lad etyKs, da ara s etyKan mas~.2 xo lo aw, vi naYTg an Si Si igi eri saY mis iyo uke Tur Ta maT mRdel TmoZ Ru ar Ta da fa ri se vel Ta ze da, ese kma-iyo da sx uaY uaR-re si sas wa uli araY qmn a, ra me Tu ara ene ba yov lad ve ua Rr es bu ne ba Ta qmn ad, raYTa gan ge bu le baY igi gan ka ce bi sa mi si saY sar wmu no iq mn as.

ara med O fria di igi sib rme hu ri aTa maT mRdel TmoZ Ru ar Ta da mwig no bar TaY! vi Tar ar ca sit yu aTa gan uf li sa Ta Se ik di mes, ar ca wi naYswar met yu el Ta Pma ni is min nes, ar ca TKsTa sit yu aTa gan Se ir-cxKnes, ar ca eri sa mis gan Se igo nes. es reT yov liT ker Zo da ab nel-na igi ni Sur man da di de bis mo yu are ba man da Zi eba man war ma va li sa ami s pa ti vi sa man. ra me Tu ara raY ars es reT war mwyme del ka ci sa, vi-Tar Sem sWua lvaY da si yu aru li ami s sa wuT roYsaY da sac Tur Ta maT mis TaY; ara raY es reT uc xo-hyof s sa uku ne Ta ke Til Ta gan, vi Tar ca trfia le baY cu di sa ami s da ama oYsa sof li saY. xo lo ro mel Ta ca Se iyu aro n sa uku ne igi su fe vaY da uf roYs yov li sa mas pa tiv-sc en, igi ni aqa ca ke Ti lad ari an da mun sa uku ne Ta ke Til Ta Rir s iq mn en; vi Tar ca ityKs ufa li, vi Tar med: èZi eb diT pir ve lad sa su fe vel sa RmrTi sa sa da si mar Tle sa mis sa, da ese yo ve li Se ge Zi nos Tque n~.3 da Ra ca Tum ca ese sit yuaY ara iyo, Tu: èse yo ve li Se ge Zi nos Tque n~, ar ca eg reT jer-iyo sur vi li war ma val TaY ama T, xo lo aw Zi ebi Ta

1 saq me 7,51-52. 2 ioa n. 7,25-26. 3 maT. 6,33.

300

miT sa uku ne TaYTa sa wuT roYsaYca Se gu eZi ne bis. da eg reT ca mra val-ni qva Ta ufic xes ari an gu li Ta da ugu lisPmo da sru li ad ul mo bel.

swav laY YH

cxo re bi saTKs mo na zon TaYsa, vi Tar pa ti osa n ars da um jo bes sof lioYsa mis war ma va li sa

aw uku e is mi neT sit yuaY Ce mi ami s pi ri saTKs. miT xar Ta, Zma no, Tu raY sa wa de li ars ama s sa wuT ro sa Si na anu raY ke Ti li? WeS ma ri-tad ara raY. ara med uf roYsRa mo qa la qo baY igi mo na zon TaY, ro me li fic xel da sa Wi ro da saw yi no mra val Ta mi er wo de bul ars, fria d ut kbi les ars da usa wa de les sof lioYsa ami s Su eni era d da su bu-qad sa go ne be li sa. da mo wa me xar T mra val ni Tque ngan ni, ro mel ni ca Jam sa gan sac de li sa da Wi ri sa sa, uw yi, ra me Tu sa nat re lad uwes diT mas da maT hnat ri diT, ro mel ni mTa Ta Si na da qu ab Ta cxon de bi an da uz run ve lad Rmer Tsa hmo ne ben. gu lisPma-yav T uku e da ixi leT yo ve li ve WeS ma ri te biT, da eso den hpoo T um jo bes mo qa la qo baY igi mo na zon TaY, vid re cxo re baY sof lio, ra ode n um jo bes ars nav Tsa-yu de li myud roY sad gu rad, vid re gu li zRKsaY, qa ri Ta sas ti ki Ta aR du Re bu li.

da ixi leT sa yo fel Ta gan meb r daw ye baY bed ni ero bi sa ma Ti saY. da utev nes si yu aru li saTKs RmrTi sa qa laq ni da uban ni da am bo xe-ba ni da SfoT ni, da ga mo ir Ci es mTa Ta Si na da qu ab Ta da udab no Ta mo qa la qo baY, sa da-igi ara ars zi are baY sof li saY, sa da-igi ara raY ka cob ri vi ipo ebi s, ar ca zrun va ni, ar ca SfoT ni, ar ca Sur ni da Pdo-ma ni da bo ro ti sa zrax va ni, trfia le ba ni Por cTa ni, gu lis Tqu ma ni da ge moYTmo yu are ba ni, ar ca sx uaY raYme ese vi Ta ri. xo lo saq me ma-Ti ars zrax vaY sa su fe ve li saTKs ca TaYsa, saT no eba TaTKs da Zle vi-saTKs vne ba TaYsa, go ne baY ma Ti ars ma ra dis RmrTi sa Ta na, gu li ma Ti yov li sa ve vne bi sa gan wmi da ars; saq me up yrie s, raY-igi aqun da adam s sa moT xes Si na pir vel ur Ce bi sa, ode s di de baY Se emo sa da Rmer Tsa kad ni ere biT hzrax vi da da sa nat rel sa mas sa yo fel sa mkKdr iyo. ra-me Tu ara raYTa ari an ese ni mi sa uda res; ara aqun da mas zrun vaY sof-li saY, ar ca ama T aqu s; Rmer Tsa et yo da go ne bi Ta wmi di Ta, eg reT ve ese ni iq man; da uf roY si ca aqu s; kad ni ere baY, ra ode n ume te si mad li mo uRe bi es su li sa gan wmi di sa.

ver Zal-mic Ti To eul ad saq me Ta maT Ta Tqu mad, gar na mrav li-sa gan mci re di mi giT xra. ese aqu s we sad mna Tob Ta maT sof li sa Ta: cis kar sa fria d msTua d aR dge bi an sa re cel Ta gan TKsTa, go ne bi Ta

301

mRKZa ri Ta da frTxi li Ta, ra me Tu ara raY arn da mam Zi me bel ma Ta, ar-ca zrun va ni, ar ca Wa mad Ta Ti To sa xe oba ni, ar ca mwu xa re ba ni sof li-oni, ara med vi Tar ca an ge loz ni iq ce vi ed qu eya na sa ze da.

aR dge bi an uku e su bu qad da da uye ne be lad da war dge bi an wi na-Se RmrTi sa si xa ru liT da vi Tar ca er Ti sa pi ri Ta ga lo ba sa da qe ba sa Ses wir ven RmrTi sa da hmad lo ben aur ac xel Ta maT qve lis moq me de ba Ta mis TaTKs, ro mel Ta iq ms ka cad-ka cad sa ze da da zo gad yo vel Ta ze da.

xo lo me ze mo vTq u, vi Tar med saq me up yrie s, raY-igi aqun da adam s sa moT xe sa Si na, gar na aw ama s gkiT xav: raYTa gan yo fil ars an-ge loz Ta gan ese vi Ta ri igi kre bu li, ro mel ni da uca de be lad adi-de ben Rmer Tsa: `di de baY ma Ral Ta Si na Rmer Tsa, da qu eya na sa ze da mSKdo baY, da kac Ta So ris saT no ebaY!~1 WeS ma ri tad mo ba Zav ni ari an uPor co Ta an ge loz Ta ni kac ni igi Por ci el ni.

xo lo ra Jam s ga lo baY igi saR mrT oY aRas ru lon, mer me muPlTa mo id re ken da ved re ba sa Ses wir ven RmrTi sa; xo lo ved re baY ma Ti ara ars cud Ta raYme da ama oTa saq me TaTKs, ara med ama s eved re bi an, raYTa Rir s iq mn en kad ni ere biT dad go mad wi na Se say dar Ta di de bi sa Ta, odes-igi mo vi des gan kiT xv ad cxoe lTa da mku dar Ta mxo lod So bi li Ze RmrTi saY, da raYTa ara vis maT gan sa es mas PmaY igi sa Si ne li: `war-ve diT Cem gan, ara gic ni Tque n~.2 ku ala d eved re bi an, raYTa siw mi di-Ta go ne bi saYTa da sim rav li Ta saT no eba TaYTa gan vl on zR uaY ese ami s cxo re bi saY da Rir s iq mn en mi wev nad nav Tsa yu del sa mas ze ci sa sa su-fe ve li sa sa. da wi na uZRKs ved re bi sa mis ma maY da moZ Ru ari, raYTa yo-ve li ve saq me ma Ti we si er iyo s. da aRas rul ni an raY wmi da ni igi loc-va ni, da aR mob rwyin dis mze, gan val s ka cad-ka ca di saq med gan we se bul-Ta maT saq me Ta Ti To eul isa Ta, raYTa mo ire won saz rde li TKsi ca da mo ma val Ta ca gla xak TaY. xo lo sa mo se li ma Ti ku ala d axov ne bi sa da simPni sa sa xe ars, ra me Tu ara msgav s ari an maT sa, ro mel ni vl en `qe-di Ta maR li Ta da wa mis-yo fi Ta Tu al TaYTa da SeT re vi Ta quequ emo-TaYTa~,3 vi Tar ca ityKs wi naYswar met yu eli, sam ka uli Ta brwyin va li-Ta, me le van de bi Ta da sa ku xe bi Ta, Zo we uli Ta da bi so ni Ta, me wa mu-li Ta da ze zi Ta, oq roYsa Ta na da an Trak sa gan rCun vi li Ta. ara med sa nat rel Ta maT hbaZ ven: eli as da iov ane s da wmi da Ta mo ci qul Ta. msgav sad maT sa Seh mza de ben ese ni ca sa mo sel Ta TKsTa, ro mel ni me Tmi-sa gan Txa TaYsa da ro mel ni me Tmi sa gan aq lem TaYsa, sxua ni xa le ne bi Ta da da Zu ele bu li Ta Tx is tya ve bi Ta das jer de bi an.

xo lo tab laY Tu ma Ti vin ga ni ca dos, cn as, vi Tar Por cTa Ra Si na uPor co Ta mi em sgav sn es, ra me Tu saz rd el ma Ta ars pu ri da

1 luk. 2,14. 2 Sdr. maT. 25,41,12. 3 esa ia 3,16.

302

ma ri li anu mce na re Ta gan mxal Ta ve li sa Ta, da igi ca ara maZ Rr iv, ara med sap yro be lad xo lo bu ne bi sa Por cTaYsa. da sa su mel ma Ta ars wya li, da igi ca nak lu le va nad. xo lo ro mel ni me mci red sa mas Wa mad sa dRi Ti-dRe mi Re bad ik de men, ara med or-ori T, gi na sam-sa-miT, anu Tu equ s-equ siT ca ixil ven ge mo sa Wa ma di sa sa. es reT yov-liT ker Zo aWir ve ben Por cTa TKsTa sa so ebi Ta sa uku noYsa mis cxo-re bi saYTa.

sa da ari an, ro mel ni-igi gan Ti adiT gan mim wux ram de sxe nan tab-la Ta ze da brwyin va le Ta, aR vse bul Ta yov li Ta sa no va gi Ta uc xoYTa da Ti To fe ri Ta, da su men gan wur vil sa RKno sa sim Re ri Ta da em bni Ta, qna ri Ta da Ti To sa xi Ta si Ro di Ta?

sa da ari an mi ma val ni igi Te at ro nad da mxil vel ni kre bul Ta maT sa eS ma ko Ta da msme nel ni Pma Ta maT siZ vad aR mzrzel Ta? hrcxue no-den mo qa la qe Ta maT gan ze ci sa sa va ne TaYTa. ra me Tu me ca get yK Tque n uZ lu re bi saTKs Tque ni sa sit yu asa mas mo ci qu li sa sa: `vi Tar ca-igi wa rud gi ne niT aso ni ege Tque nni mo ne bad araw mi de ba sa da ur Cu lo-eba sa ur Cu lo eba d, eg reT ca aw wa rud gi ne niT aso ni Tque nni mo ne bad si mar Tle sa siw mi ded~.1

ixi leT, ra ode ni ars or Ta maT gan wyo bil Ta So ris gan yo fi le-baY, wmi da Ta maT me udab no eTa vit yK da Su eba Ta Si na da gan cxro ma Ta da sim Re ra Ta Si na myof Ta.

eso de ni ars maT So ris gan yo fi le baY, ra ode n uku eTum ca vis es ma ange loz Ta ze ca Ta Si na ga lo baY Pmi Ta miT sa wa de li Ta da mer me mi vi-dam ca da es ma ku min vaY Ror TaY, mwKre sa Si na daf lul TaY.

ra me Tu pi ri Ta maT ne tar TaYTa qris te zra xav s, xo lo ama T ubad-ruk TaYTa eS ma ki va la la ebs; ama T Ta na Sem wed aqu s stKri da win wi laY, gan ber vi Ta Ra wu TaYTa saw yi noYsa Pmi sa aR mom te obe li, xo lo pi ri Ta miT wmi da TaYTa mad li su li sa wmi di saY Ra Ra deb s Pmi Ta sas me ne li-Ta, Pmi Ta kur Txe vi saYTa, Pmi Ta sa ga lo be li Ta da sa wa de li Ta. ra-oden sa ca vit yo di, je rov nad ver ga mo va Ci neb gan yo fi le ba sa maT sa da amaT sa, gar na min da vin me cno ba mi Re bul Ta amaT ga ni war yva ne bad da Tu ali Ta Cu ene bad kre bu li igi wmi da TaY, da ar Ra ram ca mePmar nes mra val ni sit yu ani. igi kre bu li mgel Ta kr av-hyof s, ese gan wyo bi li mem Re re TaY cxo var Ta mgl ad gar da aq cev s. mun uku eTu vin mi vi des gla xa ki da ixil nes Svil ni mdi dar Ta da di de bul Ta ni, Se mo sil ni xa-le ne bi Ta da fla se bi Ta, di di nu ge Si nis-ce maY mo iRo s sig la xa ki sa TKsi saY; mdi da ri Tu mi vi des, di dad Se ik di mos da lmo bi er iq mn as. xo lo ama T Ta na raY ipo os ese vi Ta ri?

1 rom. 6,19.

303

Se-Tu-vi des gla xa ki da ixil nes mem Rer ni, Svil ni mza ra ul Ta da mep ra ta ke Ta ni, Zo we uli Ta mo sil ni da ze zi Ta, uf roYsad iw yl-as gu li mi si da iw yos drtKnv ad, uku eTu ara fria d go ni eri iyo s, da Su ri Ta fria di Ta aRiv sos. Se-Tu-vi des mdi da ri, ume te sad gar-dah ma tos an gah re ba sa da trfia le ba sa da tyue d vne ba Ta ga mo vi des mi er. amis TKs vTq u, vi Tar med: igi kre bu li mgel Ta kr av-hyof s, da ese cxo var Ta mgl ad Ses cva leb s. igi ni sul Ta maT maT da Se ved re-bul Ta tyu eob isa gan eS ma ki sa ga na Ta vi suf le ben, yo vel sa ve ke Til sa as wa ve ben; ra me Tu sa wa del ars cxo re baY ma Ti ara Tu ode s ga lob den xo lo, ara med Sem dgo mad ami sa ca. ra me Tu aRas ru li an raY ka no ni igi loc va Ta se ro bi sa TaY, mey se ula d ro mel man me wig ni esa iaYsi aRi Ris da mas Ta nam zrax val eq mn is, sxua man ier emi aYsi anu sxua Ta wi naYs-war met yu el TaY, sxua man wig ni mo ci qul TaY, sxua man wig ni ma ma TaY, da ka cad-ka ca di aRa or Zi neb n gu lisPmis-yo fa sa TKssa, aRi maR leb n go ne ba sa xed vad RmrTi sa, ga nic din bu ne ba sa xi lul Ta da uxi lav Ta-sa, ama oeb asa ama s sa wuT roYsa sa da sim tki ce sa mis sa uku noYsa sa. es-reT iy vnia n sit yu ani RmrTi sa ni tkb il sa sa sa maT sa, uf roYs Taf li-sa pir sa maT sa.1 Taf l maT da arn gu lisPmis-yo faY saR mrT oY, Tafl go le ul, fria d sakKrv el, ua Rr es Taf li sa mis, rom li Ta udab nos iovane izar de bo da. ra me Tu ama s Taf lsa ara fut kar ni iq man cu ar Ta-gan ze ci sa Ta da yu avil Ta ve li sa Ta, ara med mad li su li sa wmidisaY Seh mza deb s sul Ta Si na RmrTis mo yu are Ta sa. gne bav s Tu xil vaY sit-kboe bi sa da sur ne le bi sa Taf li sa mis, mi ea xle ne tar Ta maT da ixi-lo ga mo uT qu me li sit kboe baY da mi uT xro be li sur ne le baY, ro me li ga mo val s pi riT ma TiT. ra me Tu ara raY ga mo val s maT gan bo ro ti sa sit yuaY, anu cu dad met yu ele baY, anu ZKris -zrax vaY, ara med yo ve li sit yuaY ma Ti Rir s ars aR we rad wig nTa Si na su li er Ta.

msgav s ari an pir ni maT ni wya ro sa Taf li sa sa, gi na Tu wyli sa cxoe li sa sa; xo lo pir ni si ve ra ge Ta sof li sa Ta Seq ce ul Ta ni, mo-kic xar Ta da gan mcxro mel Ta da mem Rer Ta da ZKris met yu el Ta ni uku eTu vin mi am sgav sn es mdi na re sa mwKri sa sa, ara scTe bis yov lad ve, ara med WeS ma rit sa ityKs.

uku eTu mris xav T amis TKs, ro mel pir ni ese vi Tar ni mdi na re sa mwKri sa sa mi vam sgav sen, uw yo deT, vi Tar med fria d ri do biT vTq u ese; xo lo we ri li fria d ume tes ami sa ityKs ese vi Tar TaTKs: `ges li as-pi ti saYo ba ge Ta maT Ta~;2 da `sa ma re ze Re bul ars PorPi ma Ti~.3 xo-lo ne tar Ta maT mo na zon TaY ara eg reT ars, ara med ixil ve bis sav se sitkboe bi Ta da sur ne le bi Ta fria di Ta, da ese amas ve so fel sa.

1 Sdr. fsal m. 118,104. 2 fsal m. 139,4. 3 fsal m. 5,10.

304

xo lo mis sa uku noYsaY raY-igi mi eli s maT, ro mel man-me sit-yuama n ga moT qu as, ro mel man-me go ne ba man mo igo nos brwyin va le baY igi an ge lo zeb ri vi, ne ta re baY igi ga mo uT qu me li, ke Til ni igi mo-ugo ne bel ni? uw yi, mra val Ta gul ni ganPur des sit yu aTa gan ama T da sur vi lad aRiZ rn es ke Ti li sa ami s mo qa la qo bi sa. gar na raY sar ge-bel ars, uku eTu vid re ek le si asa Si na iy vn eT, sur vi li ese aRet yi-ne bo dis So ris Tque nsa, xo lo gan-raY-xKdeT ami er, daS rt es ali igi da gan gril des? amis TKs, O ka co, uku eTu iq mna Sen So ris sur vi li, uku eTu aRet yi na gul sa Sen sa cec xli su li eri, nu gco nin war slv ad maT an ge loz Ta Ta na da Ser Tv ad kre bul sa maT sa. ver gu lisPma-gi-yof s es reT sit yuaY Cu eni, vi Tar xil vaY Tu ali Ta. nu ityK: gan vaz-ra xo col sa Cem sa da vi ur vne saq me ni Cem ni. ese sit yu ani droe bi sa ni daPsni lo bi sa da sa bam ari an. is mi ne, ra me Tu ine ba vin me mo kiT xv ad sax le ul Ta TKsTa, da ara Se un do wi naYswar met yu el man.1

da rad vit yK mo kiT xva sa sax le ul Ta sa? ma mi sa TKsi sa da mar xvaY ene ba mo wa fe Ta gan sa vis me, da ar ca ese Se un do yo fad qris te man.2 da raYmca iyo ume tes ami sa sa Wi roY da sa Ta na doY saq me, vi Tar da mar xvaY aR sru le bu li sa ma mi saY? ara med ese ca da aye na. raYsaTKs-me yo ese? amis TKs, ra me Tu eS ma ki yov li Ta Za li Ta ze dadg as dax rwe vad Cu en da gza Ta gan saR mrTo Ta, da uku eTu ra ode ni ca po os mi ze zi mci re di sa uca lo ebi sa da droe bi saY, did sa ude be ba sa iq ms.

amis TKs brZe ni igi ityKs: `nu sdroe b dRi Ti-dRe, uku eTu gne-bav s gza sa mas saR mrTo sa war ma te bad~.3

uku eTu yo ve li ve RmrTi saTKs ugu le bel s-hyo, yo ve li ve ke Ti-lad gan ge mar jos, vi Tar ca ityKs: `eZi eb diT sa su fe vel sa RmrTi sa sa da si mar Tle sa mis sa, da ese yo ve li Se ge Zi nos Tque n~.4 nu zru nav uku e sax le ul Ta Sen Ta, ara med ar wmu nen igi ni Rmer Tsa, raYTa man ke-Ti lad iRu aw nes. uku eTu Sen iu rvo di maT, ka cob riv iu rvi, da Rmer-Ti ara fria d iRu wis, ara med vi Tar ca yo vel sa so fel sa ode n. uku-eTu ku la mxo lo sa Rmer Tsa ar wmu no ma Ti zrun vaY da Sen mas Se ud ge, ne tar iy vn en igi ni, rwmu ne bul ni me ufi sa mis sa xi eri sa.

aw uku e, gne bav s Tu, raYTa yov liT ker Zo ke Ti li ge yos da zrun-va Ta gan Ta vi su fal iq mne, ugu le bel s-yav so fe li da su li Se ni iRuawe, raYTa aqa ca sa nat rel iq mne da sa uku ne Ta maT ke Til Ta mi em-TxKo mad li Ta da kac Tmo yu are bi Ta uf li sa Cu eni sa ie su qristesiTa, rom li saY ars di de baY Ta na ma miT da su liT wmi di Tur T aw da ma ra-dis da uku ni Ti uku ni sam de, ame n.

1 3 mef. 19,20. 2 maT. 8,21-22; luk. 9,59-60. 3 zir. 5,8. 4 maT. 6,33.

305

Ta vi YT

s i t y u a Y e s e: `da mer me mi ugo maT ie su iga viT da hrq ua (vis-mi noT ese ca iga vi, vi Tar Su eni er ars da sa Si nel): em sgav sa sa su fe-ve li RmrTi saY kac sa me ufe sa, ro mel man yo qor wi li Zi sa TKsi saY. da wa rav lin na mo na ni TKsni mo wo de bad Ci ne bul Ta maT qor wil-sa mas, da ara ine bes mos lv ad. ku ala d wa rav lin na sxua ni mo na ni da hrq ua: ar quT Ci ne bul Ta maT: aha ese ra pu ri Ce mi mza-mi yo fi es, zuara ke bi Ce mi da us xe bi Ce mi dak lul ari an, da yo ve li ve mza ars, mo ve diT qor wil sa ama s. xo lo maT ude b-yv es da war vi des: ro me li-me TKssa aga rak sa, ro me li me sa vaW ro sa TKssa. xo lo sxua Ta Se ip yr-nes mo na ni igi mis ni, agi nes da mos wyKdn es. xo lo me ufe igi gan ris-xna da mi av li na eri TKsi da mos rna ka cis mklvel ni igi da qa la qi igi ma Ti mo wua cec xli Ta. ma Sin hrq ua mo na Ta TKsTa: qor wi li ese mza ars, xo lo Ci ne bul ni igi ara Rir s iy vn es. war ve diT me bo Zir Ta gza-Ta sa da rav den ni ca hpoo T, mo uwo deT qor wil sa ama s. da gan vi des mo na ni igi mis ni gza Ta ze da da Sek ri bes yo ve li, rav de ni po es bo-ro ti da ke Ti li. da aRiv so qor wi li igi me inaPiTa. da Se-raY-vi da me ufe igi xil vad me inaPeTa maT, ixi la mun ka ci, ro mel sa ara emo sa sa mo se li sa qor wi ne. da hrq ua mas: mo yu aso, vi Tar Se mo xu ed aqa, ra-me Tu ara gmo si es sa mo se li sa qor wi ne? xo lo igi dum na. ma Sin hrqua me ufe man man msa xur Ta TKsTa: Se uk re niT ma gas Pel ni da ferPni da ga nag deT ege bnel sa mas ga res knel sa. mun iyo s ti ri li da RrWe naY kbil TaY. ra me Tu mra val ari an Ci ne bul ni, da mci red _ rCeu lni~ (22,1-14).

T a r g m a n i: ixi lea pir vel sa mas ca igav sa Si na da aw ama s gan yo-fi le baY Zi sa da mo na TaY da Tu ra ode n ars So ris maT sa? ixi lea amaT igav Ta fria di TKse baY da ku ala d fria di gan yo fi le baY? ra me Tu ese-ca ga mo aCi neb s sul grZe le ba sa RmrTi sa sa da gan ge bu le ba sa mis sa da umad lo eba sa hu ri aTa sa da mo as wa veb s ume te sad da ce ma sa mas hu ri-aTa sa da wo de ba sa war mar TTa sa. ama s Ta na gu au wyeb s, vi Tar med ara sar wmu no ebaY xo lo jer-ars, ara med saq me ni ca ke Til ni, da Tu ra ode-ni sas je li wi nauc Seb Ra lul Ta cod vi Ta. da ke Ti lad ga na we sa ese iga vi Sem dgo mad pir vel Tqu mu li sa mis, ra me Tu mun Tq ua: `mi ge Ro so Tque ng an sa su fe ve li RmrTi saY da mi ece s na Te sav Ta, ro mel ni hyof-den na yof sa mis sa~,1 xo lo aw ga mo aCi neb s, Tu vin ari an na Te sav ni igi. da ara ese ode n, ara med aur ac xel sa ca mo Ru awe ba sa mis sa gu au wyeb s, ro me li aCu ena hu ri aTa ze da. ra me Tu ze mo sa mas igav sa Si na ityKs wo-

1 maT. 21,43.

306

de ba sa, ro mel uwo da pir vel ju ar-cu mi sa, xo lo aw ga mo ac xa deb s, vi-Tar med Sem dgo mad ju ar-cu mi sa ca ara ve das cxr a wo de bad. ode s-igi sas ti ki sa ris xvi sa Rir s iy vn es, ma Sin ca qor wi lad ve uwes s da pa ti vad di de bu lad; da ze mo ca gu au wya, vi Tar med pir ve lad hu ri aTa uwo da, ara war mar TTa, da aqa ca eg reT ve, gar na vi Tar ca-igi mun, ode s ara Se iw yna res, ara med mok les, ma Sin Ra mis ca sxua Ta ve naPi igi, eg reT ve aqa, ode s ara ine bes mos lv ad qor wil sa mas, ma Sin Ra sxua Ta mo uwo da.

raYmca uku e iyo uco fes maT sa, ro mel qor wi lad iwod nes da ga-nag des? vin mca ara ine ba mis lv ad qor wil sa, da qor wil sa me ufi sa sa, odes Ra Zi sa TKsi sa iq mn qor wil sa. ro mel sa qor wil sa ityKs? ese igi ars, ode s Se ie rTa qris te man ek le siaY.

da raYsaTKs qor wi lad ewo da saq me sa ama s? vi naYTg an ese saq me ume tes yo vel Ta sof li sa saq me Ta sa xa ru lad da we se bul ars, da ara-ode s iq mne bis ese vi Ta ri si xa ru li, vi Tar dRe sa qor wi li sa sa; da uf-roYsRa, uku eTu sa me ufoY iyo s qor wi li, ma maY me ufe Ze sa sa yua rel-sa qor wil sa uq mo dis, ume te si si xa ru li da gan cxro maY qu eya ni saY ara ars. amis TKs vi Tar ca Ta vi sa xa ru le van Ta saq me TaY ese aPse na, raYTa scn a RmrTi sa sa xi ere baY da uxu ebaY Cu eni sa wya lo bi saY, vi-Tar cxo re baY Cu eni sa wa del iyo mis da, da raYTa scn a brwyin va le baY saq me TaY maT, vi Tar med ara raY ars maT Si na mwu xa re bi sa da mWun va-re bi sa sa xe, ara med yov li Tur T sav se ars si xa ru li Ta su li eri Ta. amis TKs iovane si Zed sa xel-sdeb s ufal sa da ek le si asa sZl ad: `ro-mel sa aqu s sZa li, si Ze ar so; xo lo me go ba ri si Zi saY ro me li dg as da es mis mi si, si xa ru liT uxa ris Pmi Ta si Zi saYTa. ese si xa ru li Ce mi aR sru le bul ars~.1 da pav le ityKs: `mi gaT xo en Tque n er Tsa ma ma kac-sa qal wu lad wmi dad war dgi ne bad qris te sa~.2 ra me Tu vi Tar ca-igi ode s sit kboe ba sa mcne ba Ta da gan kiT xva Ta uf li sa Ta ene bos we ril-Ta ga mo sax vad, Taf lsa mo iRe ben sa xed, ra me Tu ut kbi les so fel sa Si na araY ipo ebi s; ku ala d, ode s Su eni ere ba sa da pa ti os ne ba sa maT sa it yo dis, oq ro sa da an Trak sa anu mar ga lit sa mo iReb s; ode s brwyin-va le ba sa it yo dis, mze sa gKCu eneb s. ara Tu ese sa xe ni mi em sgav se bi an saR mrTo Ta maT saq me Ta, ara med ua Rres sa ve ra ras hpoe bs sa xed enaY ka cob ri vi. eg reT ve, raYTam ca sa xa ru le va ne baY da gan ge bu le baY gu-lisPma-gKyo ami s saq mi saY, qor wi lad sa xel-sdv a da si Zed Tq ua da sZl ad, vi Tar ca pav le ityKs: ̀ sa idum loY ese did ar so, xo lo me vit-yK qris tes TKs da ek le si isa TKs~.3

xo lo uku eTu vin eZi eb des, Tu raY ars ese, ro mel qor wi lad Zisa ewo de bis saq me sa mas, da Ze sa mi eT xo vaa ek le siaY, xo lo ma ma sa ara?

1 ioa n. 3,29. 2 2 kor. 11,2. 3 efe s. 5,32.

307

ese we ril Ta Si na, sa yu are lo, ga nu yo fel ars. gi na Tu Ze sa Tqua s miT xo eba d, ma mi saY ars, gi na Tu ma mi saY Tqua s, Zi saY ars. ra me Tu ga-nu yo fe lo bi saTKs bu ne bi sa ma Ti sa iT qu mis es reT.

da WeS ma ri tad Su am dgo me lo bi Ta Zi saYTa da ve ge niT ma ma sa Cuen, gan dgo mil ni ese. ke Ti lad uku e mo as wa veb s aqa aR dgo ma sa, ra me Tu ze mo sa mas igav sa Si na aPse na si ku di li da aw ese ra Tq ua qor wi li, raYTa gu as wa vos, vi Tar med Sem dgo mad ju ar-cu mi sa da si ku di li sa iT qu mis aR sru le baY igi qor wi li saY da si Zed wo de baY mi si.

xo lo Sen ixi le sib rme hu ri aTaY. pir ve lad wi naYswar met yu el-ni mos wyKdn es, mer me Ze mok les. da ama s ze da iwod nes ve qor wil sa maT mi er mok lu li sa mis uf li sa sa. da ara ve mi vi des, ara med mi zez ni cud ni Se mo ixu nes: uRel ni Par Ta ni da aga ra ki da co li,1 ra me Tu nan-dKlve su li er ni saq me ni uf roYs yov li sa Se urac x iy vn es maT wi na Se, da cud ni ese _ pa ti osa n da saPmar.

xo lo sa xi er man man uSur ve lad Ci ne bul-yvn a, ara Tu gKana d, ara med pir vel mrav li sa Ja mi sa. ra me Tu ityKs: `wa rav lin na mo na ni TKsni mo wo de bad Ci ne bul Ta~. da ku ala d ityKs: `ar quT Ci ne bul Ta maT mos lv ad qor wil sa ama s~. da ara ve er Cd es ubad ruk ni igi.

pir ve lad uwod na wi naYswar met yu el Ta mi er, mer me _ iov ane s mi er, ra me Tu igi yo vel Ta mi sa mi av len da da it yo da: `aha ta ri gi RmrTisaY, ro mel man aix une s cod va ni sof li sa ni~;2 da `mi sa jer-arso aRor Zi ne bad, xo lo Cem da mok le bad~.3

mer me ku ala d uwo da Ta vad man Ze man RmrTi sa man, ra me Tu et yo da: `mo ve diT Cem da yo vel ni ma Su ral ni da tKrTmZi me ni, da me gan gi su-eno Tque n~.4 da ku ala d ityKs: `ro mel sa swyu ris, mo ve din Cem da da su em din~.5 xo lo vi naYTg an ju ars-acu es igi, ami sa ca Sem dgo mad uwo-da pi ri Ta pet re si Ta da sxua Ta maT mo ci qul TaYTa. da ra oden ca igi sul grZ el eq mna, igi ni ume te sad gan fic xn es. da ara Tu xo lo mos lv-ad ude b iq mn es da cud ni saq me ni imi zez nes, ara med mCi ne bel ni ca igi mo na ni mis ni agin nes da mos wyKdn es.

ese pir ve li sa mis iga vi sa uZKres iyo. mun ityKs, vi Tar med: mo vi-des mo na ni igi ve naPisa uf li sa ni da na yof Ta eZi eb des, amis TKs mo-ikln es. xo lo ese ni wo de bad mo vi des qor wil sa da si xa rul sa da Sen-do baY aRuT qu es mok lvi sa mi si saY da Sey va ne baY uqa des sa su fe vel sa. raYsaTKs mos wyKdn es? raYmca iyo ami s si bor gi li sa da uke Tu re bi-sa Sem sgav se baY? amis TKs pav le ityKs: `ro mel Ta-igi ufa li mok les iesuo da wi naYswar met yu el ni da Cu en ga mo gu dev nn es~.6 xo lo raYTa

1 Sdr. luk. 14,18-20. 2 ioa n. 1,29. 3 ioa n. 3,30. 4 maT. 11,28. 5 ioa n. 7,37. 6 1 Te s. 2,15.

308

ver Tqua n, Tu: wi na aR mdg om RmrTi sa ars da amis TKs ara mo val T, ixi leT, ra sa etyKan mCi ne bel ni igi, vi Tar med: ma maY iq mso qor wil sa amas, da man mo gu av lin nao wo de bad.

is mi neT uku e Sem dgo mi ca: vi naYTg an ara ine bes mos lv ad, ara med mCi ne bel ni ca igi mos wyKdn es, ̀ mi av li na eri da mos rna ka cis mklvel ni igi da qa la qi ma Ti mo wua cec xli Ta~. ama T sit yu aTa mi er mo as wa va, raY-igi yo fad iyo maT ze da ue spa si ane s da ti tes mi er. ra me Tu amis-TKs ara mas ve Jam sa iq mna mooPre baY ier usa lHmi saY da sru li adi igi daq ce vaY hu ri aTaY, ra Jam s qris te ju ars-acu es, ara med Sem dgo mad or me oci sa wli sa, raYTa aCu eno s sul grZe le baY TKsi. xo lo mok les raY iak ob ze be de si, da qo les ste fa ne, gan tKnes iak ob, ZmaY uf li saY, agi nes da dev nn es mo ci qul ni, mer me mo iwi a Su ris-ge baY igi. vid re Ra iov ane ma xa re be li so fel sa Si na iq ce oda da sxua ni mra val ni qris tes Ta na yo fil ni, aRes ru la ese yo ve li; da mo wa me iy vn es, ro mel Ta yu-ri Ta ma Ti Ta as mi oda.

aw ixi leT sul grZe le baY RmrTi saY ga mo uT qu me li da ma Ti aurac xe li si bo ro te: ve naPi da as xa da yov li Tur T Se am ko; mi av lin-na mo na ni da mos wyKdn es; mi av lin na sxua ni, igi ni ca mok ln es; mer me mi av li na Ze TKsi, igi ca ju ars-acu es; da ku alad ca uwo da qor wi lad. ode s igi ca mCi ne bel ni mos wyKdn es, mer me Ra mih fi na maT ze da ris xvaY TKsi da war mar TTa uwo da. xo lo uku eTu vin Tqua s, Tu: ara ma Sin iq mna wo de baY war mar TTaY, ode s mo ci qul ni dev nn es da mos wyKdn es, ara med mey se ula d Sem dgo mad aR dgo mi sa hrq ua: `war ve diT da mo imo-wa fe niT yo vel ni war mar Tni~,1 es reT vit yKT, vi Tar med: pir vel ju-ar-cu mi sa ca da Sem dgo mad ju ar-cu mi sa pir ve lad ma Ta mi mar T yo qa da ge baY, ra me Tu pir vel ju ar-cu mi sa et yo da mo wa fe Ta: ̀ war ve diT cxo var Ta mi mar T war wyme dul Ta sax li sa is raHli sa Ta~,2 da Sem dgo-mad ju ar-cu mi sa ara ve da ayen na, ara med ub rZa na ca qa da ge bad maT-da. ra me Tu da Ra ca Tu hrq ua, vi Tar med: `war ve diT, mo imo wa fe niT yo vel ni war mar Tni~, ara med ra Jam s-igi amaR lde bo da ze cad, ub rZa-na, raYTa hu ri aTa ca uqa da gon, da uf roYsad pir vel sxua Ta sa, ra me-Tu Tq ua: `Se imo soT Za li mos lva sa su li sa wmi di sa sa Tque n ze da da iyvn eT Tque n Cem da mo wa me ier usa lHms da yo vel sa hu ri as tan sa da sa ma ri asa, vid re da sas ru lad mde qu eya ni sa~.3

da ne ta ri pav le ityKs, vi Tar med: `ro me li Se ewi a pet res mo-ci qu le bad wi na da cu eTi le bi sa, Se me wia me ca war mar TTa mi mar T~.4 amis TKsca mo ci qul Ta pir ve lad hu ri aTa mi mar T iw yes qa da ge bad da mra val Jam iq ce ode s ier usa lHms, da mer me idev nn es maT mi er da eg-

1 maT. 28,19. 2 maT. 10,6. 3 saq me 1,8. 4 gal. 2,8.

309

reT mi mo da ib ni nes war mar TTa So ris; vi Tar ca aw mo as wa veb s sit yuaY uf li saY, vi Tar med: `ma Sin hrq ua mo na Ta TKsTa: qor wi li ese mza ars, xo lo Ci ne bul ni igi ara Rir s iy vn es. war ve diT me bo Zir Ta gza Ta sa da rav den ni ca hpoo T, mo uwo deT qor wil sa ama s~; ra me Tu, vi Tar ca vTq u, Sem dgo mad aR dgo mi sa hu ri aTa ca uqa da geb des da war mar TTa-ca, gar na ume te sad hu ri as tan s iq ce ode s.

xo lo vi naYTg an igi ni gul fic xe lo ba sa ve Si na eg nes da sdev ni-des, amis TKs pav le Tar gmn is ama s igav sa. ode s-igi mPdo mad aRud-ges mas hu ri ani, mi ugo da hrq ua maT: `Tque nda jer-iyo pir ve lad rqu mad sit yuaY ese RmrTi saY, xo lo Tque n ege ra ga ni So reb T da ara Rir sad giS ji an Tav ni Tque nni cxo re bi saTKs sa uku noYsa. aha ese ra mi viq ce viT war mar TTa mi mar T. ra me Tu es reT mam cno Cu en Rmer Tm an, raYTa aRes ru los we ri li, vi Tar med: da gad gi ne naT lad war mar TTa, raYTa iyo Sen mac xov rad ki diT ki ded mde qu eya ni sa~.1

ma Sin aRes ru la sit yuaY ese ami s iga vi saY, vi Tar med: `gan ve diT uban Ta da yu re Ta qa la qi sa Ta, gza Ta ze da da fo loc Ta da uc xo Ta, brma Ta da mke lo bel Ta Se mo xa deT aqa~.2 ra me Tu vi naYTg an mra val-gz is Tq ua, vi Tar med: me Zav Ta da me zu ere Ta us wr on maT sa su fe ve-lad, da igi ni ga niT xi nen ga re; da ku ala d: `iy vne no wi na ni uku ana, da uku ana ni _ wi na~,3 aw ga mo aCi neb s, vi Tar med sa mar Tl ad iq mna ese, ma Ti igi gan vrdo maY da war mar TTa Se mos lvaY pa tiv sa mas.

xo lo ku ala d, raYTa ese ni ca war mar TTa gan ni mor wmu ne ni ara mi-en dvn en sar wmu no eba sa ode n, amis TKs gu au wyeb s sas jel sa mas bo rot-Ta saq me Ta sa, ro me li gan mza de bul ars ur wmu no TaTKs, amis TKs, ro-mel ara mo vi des sar wmu no eba d, xo lo mor wmu ne TaTKs cod vil Ta _ ara da mar xvi saTKs ni Wi sa mis, ro me li mi eca naT lis-Re bi sa gan. ra me-Tu sa mos lad sa qor wi ned saq me Ta uwes s da mo qa la qo ba sa. Tqua s vin-me, vi Tar med: wo de baY igi mad li sa mi si saY iyo usas yid loY, raYsaTKs uku e es reT ris xv iT eZi ebs sa mo sel sa sa qor wi ne sa, ro mel ari an saq-me ni ke Til ni? ara med gu lisPma-yav n met yu el man man ese vi Ta ri sa man, vi Tar med wo de baY qor wil sa mas da gan wme daY cod va Ta gan usas yid-lod iq mne bis mad li sa mi si sa gan, xo lo vi naYTg an Seh mo sos sa mo se li siw mi di saY, mi eriT gan sa mos li sa mis Se ub Ral ve lad da mar xvaY Ta na-ac Ci ne bul Ta maT. uc xo ni igi, brma ni da mke lo bel ni, ro mel ni me bo-Zir Ta gan da fo loc Ta gan Sek rib na, ara vis maT gan sa ga nu ris xda sa-mo sel Ta maT TKs da beb kul Ta, ara med yo vel ni Se mos na brwyin va led; xo lo ubad ruk man man ku alad ca Seb Ra la sa mo se li igi sa me ufoY, gi-na Tu TKsi ve igi xe ne Si da bay li Ta sav se Se imo sa, amis TKs da isa ja.

1 saq me 13,46-47. 2 luk. 14,21. 3 maT. 19,30; 20,16.

310

aw uku e Ci ne baY igi ara Rir se bi sa gan iyo Ci ne bul TaYsa, ara med sa xi ere bi sa gan me ufi sa mis tkbi li sa; xo lo mi eriT gan Ci ne bul Ta maT ca Ta na ac nac va lad usas yid loYsa mis wya lo bi sa dac vad Tav ni TKsni siw mi diT da ara uke Tu re bi sa Cu ene bad nac va lad qve lis moq-me de bi sa mis.

amis TKs fria di sa tan jvi sa Ta nam deb ari an udeb ni da cod vi Ta Seb Ra lul ni, ro mel eso den sa pa tiv sa ze da umad lo ve iq mn es. aCu ene s hu ri aTa umad lo ebaY da si bo ro te yov lad ve ara mos lvi Ta qor wil sa mas; aCu ena xe ne Si Ta sa mos li Ta Ses rul man ca mi ce mu li sa mis pa ti vi sa Se urac xad Pma re bi Ta. amis TKsca dum na, ra me Tu ara aqun da sit yuaY, raYmca mi ugo. xo lo me ufe man cxad sa mas saq me sa ze da ara ve da sa ja, vid rem dis pir ve lad man da sa ja Ta vi TKsi, ra me Tu ro mel-igi dum na da pa su xi ver mis ca, da sa ja Ta vi TKsi da ver po va sit yuaY, da mer me-Ra mi eca sa uku ne sa sa tan jvel sa.

ra me Tu ges mas raY bne li, nu hgo neb, Tu ese xo lo ars sa tan jve-li mi si, bnel sa ad gil sa yo faY, ara med Sem dgo mi is mi ne, vi Tar med: `mun iyo s ti ri li da RrWe naY kbil TaY~, ro mel-ese mo uT me nel Ta sa-tan jvel Ta mo as wa veb s.

swav laY YT

mer mi sa mis TKs sas je li sa; da raYTa mo vi goT zrun vaY sul Ta Cu en TaY

is mi neT, ro mel ni Rir sqmn il xar T sa idum lo Ta maT di de bul Ta da Ci ne bul xar T qor wil sa mas ze ci sa sa, da mer me Ra saq me Ta mi er bo rot Ta Se am win ku leb T sul Ta Tque nTa. gu lisPma-yav T, vi naY iwo-de niT _ me bo Zir Ta gan da fo loc Ta da yu re Ta qa la qi sa Ta, mke lo-bel ni da brm a ni su li Ta, ro mel-ese fria d uZKres ars Por ci el sa sne ba sa. Se ik di meT kac Tmo yu are bi sa gan mCi ne be li sa mis, da num ca vin Se imos s kua lad pir vel Ta maT Seb Ra lul Ta sa mo sel Ta. ga mo iZi-en ka cad-ka cad man sa mo se li su li sa TKsi saY, ga nir cx an igi da ga niw-mi den.

is mi neT, ma ma no da de da no, yo vel man kac man da yo vel man ha sak-man! ara xi lul Ta ama T sa mo sel Ta sam ka ul sa eZi ebs Cu en gan RmerTi, ara med sam ka ul sa mas su li er sa eZi ebs; vid rem dis Por cTa sa mos li-Ta Su eni eri Ta vam kob deT, Zn el ars sam ka uli sa mis su li eri sa pov-naY. ra me Tu ara Se saZ le bel ars er Tba mad Por cTa ca da su li sa mko-baY, ara Se saZ le bel ars er Tba mad RmrTi sa ca mo ne baY da ma mo naYsi. aw uku e Sem ko baY ese Por cTaY da ute oT da su li saY Se vik rZa loT.

311

uku e Tum ca vin sax li Se ni Se am ko ezo ebi Ta oq roq so ili Ta da Sat-ro va ne bi Ta nem su li Ta da Sen mca gan ga Si Su la sa qi qe lad yo vel Ta Ta na war ma val Ta, aram ca sir cxKl-giC nd aa? aw uku e ama s sa qi qel-sa saq me sa Sen TKT iqm Tav sa ze da Sen sa: sax lsa mas su li sa Se ni sa sa, ro mel ari an Por cni, am kob sa mos li Ta brwyin va li Ta da Ti To fe ri-Ta da hfu fu neb Su eni era d, xo lo su li da gi te obi es Si Su eli, Zon-Zi Ta un doYTa mo xu eu li da sir cxKle uli.

ara uw yia, vi Tar med me fi saY jer-ars Sem ko baY, vid re Ra qa la qi-saY? amis TKsca urak pa rak Ta qa la qi sa Ta ode s Se am kob den, ti lo Ta gan hfe nen da Re bil Ta, gi na yu avil Ta Ti vi sa Ta, da kma arn, xo lo me fi saTKs Sem za de bul ars sam ka ula d por fi ri mar ga li ti Ta gan-rCun vi li da gKrgKni an Tra ki Ta da sa ma rag doYTa gan ge bu li da zur-mux ti Ta hin du ri Ta gan kar gu li da sx uaY igi Ti To fe ri sam ka uli, vi Tar ca uw yiT.

aw uku e Sen ca, ka co, eg reT ve iq mo de; Por cni un doYTa sa mos li-Ta Se mo sen, xo lo sul sa me wa mu li da por fi ri STaa cu da gKrgKni da arqK qvi sa mis gan pa ti os ni sa da das dvi et lTa ze da Su eni er Ta, raYTa da uye ne be lad aR vi des qor wil sa mas ze ci sa sa. ra sa iqm, ka-co? qa laq sa Se am kob da me ufe sa ama s _ sul sa _ da ute ob, raYTa vi-Tar ca ty ue, Sek ru li Pel bor ki li Ta, mi mo eT ri os bo rot Ta vne ba-Ta? ara gu lisPma-hyo fa, vi Tar med qor wi lad saR mrT od wo de bul xar? ara igo ne ba, Tu vi Tar uPms yo fad sul sa, ro me li mas sas Zlo sa Se vi do dis?

fe su edi Ta oq ro ani Ta Ta na ac Sem ko baY da Se mo sad pi rad-pi ra-dad Su eni era d. gne bav sa, raYTa gi Cu en ne kac ni, Sem ko bil ni sa mos li-Ta sa qor wi noYTa?

moiPse nen wmi da ni ese mo na zon ni, ro mel ni ze mo sa Tav sa vaPse nen, ro mel Ta hmo si es fla se bi da xa le ne bi da udab no Ta mkKdr ari an, maT hqo nan WeS ma ri tad sam ka ul ni sa qor wi ne ni.

amis TKsca ra oden ni cam ca vin mis cna por fir ni da oq roq so il-ni, aram ca ga nuc val nes xa le ne bi da Tx is tya ve bi ma Ti, ara med vi-Tar ca me fe sa uku eTu vin Zon Zi gla xa ki saY sa Za ge li mi up yram ca da awu ev da Se mo sad, mo iZa gam ca igi da Seh ris xna, eg reT Se urac xi es maT por fi ri anu gKrgKni me fi saY. ese amis TKs, ra me Tu ici an brwyin va le-baY TKsTa maT Se sa mo sel TaY da ari an igi ni fria d ua Rr es me fe Ta da mTa var TaYsa.

uku eTum ca gan gi xu na vin kar ni go ne bi sa ni da ixi len mca sul ni maT ni da Si na ga ni igi sam ka uli, ver mca itKrTe brwyin va le baY Sueni-ere bi saY mis da el va re baY go ne ba Ta maT TaY, ara med dah var dim ca queya na sa ze da Si Si sa gan da mcxin va re bi sa mis fria di sa.

312

mqo nan sa xe ni mra val ni pir vel Ta gan wmi da Ta, gar na zrqel Ta da ugu lisPmo Ta xi lul ni sa xe ni uf roYsad Se ago ne ben. amis TKs war gav li neb sa va ne sa ama T ne tar Ta sa, raYTa ixil neT, vi Tar gan-So re bul ari an saq me Ta gan sof li sa Ta da si xa ru liT gan wyo bil ari an brZo lad eS ma ki sa. amis TKsca da utev nes qa laq ni da so fel ni da ta lav re bi Ta cxon de bi an, ra me Tu mPedar Ta, wyo bad gan srul-Ta, ara ars we si sax lTa Si na yo fad, ara med kar ve bi Ta dge bi an, vi Tar ca mswraf l war ma val ni. eg reT ve ese ni, vi naYTg an da ba na ke-bul ari an wyo bad mte ri sa, msxem Ta da war ma val Ta we si up yrie s, ara vi Tar-ese Cu en viq mT: ara vi Tar ca gan wyo bad gan mza de bul ni, ara med vi Tar mca sa uku noY mkKdro baY gu aqun da aqa. ro mel man mca mPedar man ba nak sa Si na dad va sa fuZ ve li Se ne bad sa ma ra di soYsa sam-kKdre be li sa, vi naYTg an uw yin, vi Tar med ma le war slv ad ars mi er ad gi liT, anu ine bam ca syi dad ve naPTa da ya na Ta uc xo sa qu eya na-sa? uku eTu qmn as ese, vi Tar ca or gu li, itan jos, ra me Tu hrqua s mas eris Tav man: brZo lad mos rul xar aqa anu mza xo bad? uku eTu Cuen Ta na ma va li xar, raYsaTKs aqa sam kKdre bel Ta im za deb, or gu-lo mPeda ro?!

eg reT ve Cu en, Zma no, gan vi gul neT Tav ni TKsni. nu aqa ve Zi ebT sam kKdre bel sa, ara med qa laq sa mas ze ci sa sa, sa da-igi mi ma val var T; xo lo aqa kma ars ta la va ri ode n da sa Wur vel ni brZo li sa ni da ara ta Zar ni da sa un je ni da Ti To fer ni sa uc re ba ni. ixi le niT, vi Tar cxo re ben war mar Tni, arab ni da guT ni, kar ve bi Ta da ta lav re bi Ta.

es reT jer-iyo cxo re baY qris te ane TaY, raYTam ca mi mo vi do des da hbrZo des eS mak sa da iPsni des mca mis mi er tyue qmnul Ta. uku eTu Zn el giC ns sit yuaY ese Ce mi, war ved sam kKdre be lad ze moPse ne bul Ta maT ma ma Ta sa da ixil ne, vi Tar qu ab Ta Si na da ta la var Ta cxon de bi-an, vi Tar ca WeS ma rit ni mPedar ni me ufi sa ni, fria d ua Rres ni Por ci-el Ta maT mPedar Ta sa. ra me Tu ara rki ni sa da rva li sa sa Wur ve le bi ixil ve bis maT So ris, ara med yo ve li ve su li eri ars da saR mrT oY, sa Wur ve li ca ma Ti da ba na ki ca. ara ti loYsa mi er Se ke rul ni hqo nan ka rav ni, ara med saT no eba Ta mi er Sem za de bul ni, sa da-igi ze daYsze-da es tum re bi an an ge loz ni da an ge loz Ta me ufe. uku eTu ab ra ham s es tum rn es, kac sa, ro mel sa co li esu a da Svi li, uc xoT mo yu are bi sa mi si saTKs, ode s po on ka ci fria d ume te si Ta saT no ebi Ta Sem ko bi li da Por cTa Si na Por cTa Se urac xmyo fe li, aram ca wa di ere biT mo vi-do des mis Ta na? he, WeS ma ri tad. ra me Tu tab laYca igi mo Ru awe TaY sur ne le bi Ta miT mar xvi saYTa sav se ars, mim sgav se bu li tab la sa mas, ro me li ufal man mTa sa ze da da ugo er sa mas. da amis TKsca wa di ere-biT an ge loz ni iq ce vi an maT Ta na. ara vin ars maT So ris mo naY gi na

313

ufa li. yo vel ni ur Ti er Tas mo na ni ari an da ufal ni we si Ta miT si-yu aru li saYTa.

Sem wux rd is raY, ar ca er Ti arn maT Ta na mwu xa re baY, vi Tar-ese Cu en Se gu em Txue vis zrun va Ta gan dRi sa Ta. ara zrun vi di an dak rZal-vad kar Ta kli te bi Ta da moq lo ne bi Ta Si Si saTKs ava zak TaYsa, ara ek rZa le bo di an na ber wyal Ta dav rdo mi saTKs, vi Tar-igi sWir s niv-Ti er Ta kac Ta, eSi nin raY da wu vi sa gan na qo ne bi sa ma Ti sa. ese yo ve li uSi So baY da uc To me lo baY mos ca maT upo va re ba man da Se urac xe ba man sof li sa man.

eg reT ve sit yuaY ma Ti yo ve li ve saR mrT oY ars da su li er. ara ityKan, vi Tar-ese Cu en, saq me Ta usar geb lo Ta, Tu: igi vin me mTa var iq mna da Pel mwi fe; igi vin me gar da var da; igi vin me mo ku da, da sax li mi si sxua man da imkKdra; igi vin me gan mdid rda, da sx uaY ese vi Ta ri; ara med ma Ti sit yuaY yo ve li ve mis sa uku noYsaTKs ars, yo ve li ve ze-ci saTKs ars, sa da-igi mo qa la qo baY ma Ti aRes ru le bis, sa su fe ve li-saTKs ityKan, sa moT xi saTKs, wi aR TaTKs ab ra ha mis Ta, gKrgKnTa maT-TKs da uW no bel Ta, qris tes Ta na yo fi saTKs. ku ala d aPse ne ben sa tan-jvel Ta maT ca, ro mel ni ga num zad nes cod vil Ta Tav Ta TKsTa, sir-cxKli sa mis TKs, ro me li mo wev nad ars maT ze da, da sas je li sa mis TKs sa Si ne li sa.

iwur Ti di an Pelov ne ba Ta wi nam de ba ri sa mis brZo li sa Ta, raYTa ara iZ li nen Ro ne Ta gan da man qa ne ba Ta eS ma ki sa Ta, aPse neb di an, vi Tar mZl e eq mn es mas wmi da ni, iloc vi di an eg reT ve mZl e-yo fad Se wev ni Ta qris te si Ta. ese ars cxo re baY ma Ti.

aw uku e raY-me var T Cu en maT Ta na? uda res var T jin Wvel Ta sa, yov li Tur T mi wi sa da nac ri sa mzrun vel ni, da uf roYsRa mPec Ta saq-me gKpyrie s ta ce bi Ta da an gah re bi Ta da yov li Ta bo ro ti Ta.

Cu en msgav s viq mne niT pi rut yu Ta, xo lo igi ni msgav s ari an an ge-loz Ta, ra me Tu yo ve li saq me ma Ti an ge loz TaY ars. amis TKsca, uku-eTu mi vi des ma Ta zu av Ta maT mTa var Ta ga ni vin me, ara ege bis, Tum-ca ara Se imus ra qed maR lo baY mi si, ra me Tu maT Ta na yo ve li ve di-de baY sof lioY Se urac x ars; ara d Se urac xi es mefH, ar ca epar xo si anu sxuaY vin me di de bul Ta ga ni. da ese ami T sac na ur ars: uku eTu vin mis ces er Tsa maT gan sa me ufe baY yov li sa sof li saY, eso den ara Tavs-ideb s mi Re bad, vi Tar ca aram ca Tav s-id va me fe man myra li sa raYsme mwKri sa Peli Ta rev nad.

amis TKs, mor wmu ne no, uku eTu gu ne bav s sa mos li sa sa qor wi ni sa mo ge bad, msgav s ma Ta viq mn eT. nu gu co nin mis lv ad maT da, raYTa maT mi er qor wil sa mas ze ci sa sa kad ni era d Se vi deT; ra me Tu mun ara Pel-ewi fe bis Ses lv ad, rom li sa sa mo se li Seb Ra lul iyo s siZ-

314

vi Ta da araw mi de bi Ta, an gah re bi Ta da ta ce bi Ta, uke Tu re bi Ta da sic ru iTa.

xo lo Cu en Rir smc a var T gan wme dad Tav Ta Cu en Ta yov li sa gan bil we bi sa su li eri sa da Por ci eli sa, Si na gan Ta da ga re gan Ta cod va-TaYsa, raYTa da us je lad da si xa ru liT Se vi deT qor wil sa mas ze ci-sa sa mad li Ta da kac Tmo yu are bi Ta uf li sa Cu eni sa ie su qristesiTa, rom li saY ars di de baY da sim tki ce Ta na da usa ba moYT ma miT da yovlad wmi diT, sa xi eri T da cxoe lsmyo fe liT su li Tur T aw da ma-ra dis da uku ni Ti uku ni sam de, ame n.

locvayavTwmidisamamisaefTKmesTKs,romelmanwmidaYesewigniTargmana,wmidanoRmrTisano.

qriste,adidesuliTamamaYiovane.

315

Ta vi o

s i t y u a Y e s e: `ma Sin war vi des fa ri se vel ni igi da zrax va-yv es mis TKs, raYTa sit yKTa saf rPe ugo n mas~ (22,15).

ma Sin, ode s-igi Ta na ed va lmo bi ere bad mos lvaY da gan kKrve bad di di sa mis TKs kac Tmo yu are bi sa mi si sa, ode s-igi uPmda Se Si ne baY mer mi sa mis TKs sas je li sa, ode s gar das rul Ta gan Ta na ed va mo ma va-li sa ca dar wmu ne bad da uke Tu re bi sa gan moq ce vaY, ma Sin ume te sad Ra gar dah ma tes si bo ro te ma Ti. da vi naYTg an aRKr-sxm ad uke Tu re bi-sa ma Ti sa ver uZ lo, da ku ala d gan cxa de bu lad Pel Ta das xm ad ver ikad reb des, ra me Tu eri sa mis gan eSi no da, amis TKs zrax va-yv es Ro ni-sa mo Zi eba d, raYTa sit yKTa sab rPe ugo n mas da gan dgo mi le bi sa bra-li SehPado n gan dgo mil Ta maT RmrTi sa gan.

s a x a r e b a Y: ̀ da mi uv lin nes mo wa fe ni maT ni he ro di an Ta Ta na da hrque s: moZ Ru ar, vi ciT, ra me Tu WeS ma rit xar da gza sa RmrTi sasa WeS ma ri tad as wa veb da ara hzru nav ara vis TKs, ra me Tu ara Tu al-aRe b pir sa ka ci sa sa. aw mar qu Cu en, raY gne bav s Sen: jer-ar sa xar ki sa mi ce maY ke isar sa anu ara?~ (22,16-17).

T a r g m a n i: ra me Tu Pel mwi fe ba sa qu eSe hrom Ta sa Ses rul iyv-n es da xar ki ze da ed va. vi naYTg an uku e ixi les ami sa pir ve lad, vi-Tar med kac Ta maT, Tev da da iu da, gan dgo mi le baY iz ra xes da amis-TKs mo ik ln es, ene ba uR mrTo Ta maT qris te si ca ese vi Ta ri sa saq mi sa iWu sa Seg de bad. amis TKs mo wa fe ni maT ni mPedar Ta Ta na he ro des Ta mi uv lin nes (ra me Tu maT ewo de bo da he ro di an), raYTam ca or ker-Zo ma xe da ur wyv es: uku eTu mi ce maY Tqua s xar ki saY, maT ab ra lon da Tqua n, Tu: kac Ta Tu al-aRe b; uku eTu ara mi ce maY Tqua s, aqun den maT mPedar ni he ro des ni mo wa med, da mis cen igi mTa var sa, vi Tar ca gan-dgo mi le bi sa mas wav le li; vi Tar ca lu ka gu au wyeb s, vi Tar med wi na Se eri sa hk iT xe so,1 raYTa um rav les ni mo wa me ni aqun den. ara med wi na aR-mdgo mi Se em TxKa da mra val Ta wi na Se em xi la ugu nu re baY ma Ti.

`da hrque s mas: vi ciT, ra me Tu WeS ma rit xa ro~. O uS ju lo no, vi naYTg an ici T, vi Tar med WeS ma rit ars, vi Tar uwi na res mci re di sa mac Tu rad xa do deT da gar da maq ce ve lad eri sa da mok lv ad is wraf-diT? vaY Tque nda, or gul no!

vi naYTg an pir vel amis sa hrque s am par ta va ne biT: `rom li Ta Pel-mwi fe bi Ta ama s iqm?~2 da pi ri da uyo maT ufal man, amis TKs aw or gu-

1 luk. 20,26. 2 maT. 21,23.

316

le biT moZ Ru riT da WeS ma ri tiT xa di an, raYTam ca aT qu mi es sit yuaY gan dgo mi le bi saY. ra me Tu sit yuaY igi, Tu: `ara hzru nav ara vis TKs da ara Tu al-aRe b pir sa ka ci sa sa~, he ro des TKs da ke is ri saTKs it-yo des, raYTam ca po es mis ze da Ses me naY he ro des mi mar T da pi la te sa, vi Tar ca gan mdgo me li saY.

amis TKs ara hrque s, Tu: ro me li um jo bes ars? ara med: `Sen raY gne bav so, jer-ar sa xar ki sa mi ce maY ke is ri sa anu ara?~

s a x a r e b a Y: `gu lisPma-yo ie su uke Tu re baY ma Ti da hrq ua: ra sa ga mom cd iT me, or gul no? mi Cu ene T drah ka ni igi xar ki saY! xo lo maT mo ar Tu es mas drah ka ni. hrq ua maT ie su: vi si ars xa ti ese anu ze da we-ri li? hrque s maT: ke is ri saY. ma Sin hrq ua maT ie su: mi eci T ke is ri saY ke isar sa da RmrTi saY Rmer Tsa. da es ma raY ese, da ukKrda da da ute-ves igi da war vi des~ (22,18-22).

T a r g m a n i: vi naYTg an gan cxa de bu li da pi rur cxKnoY iyo uke-Tu re baY ma Ti, amis TKs cxa dad am xi la Ta vad man. pir ve lad Se aS foT-na Txro bi Ta da fa rul Ta maT TaYTa, raYTa cn an uc no bo Ta maT, vi-Tar med mxil ve li ars da fa rul TaY da Rmer Ti ars gan mkiT xve li gul TaY, nu uku e Se ik di mon. ara med ara ve Se ir cxKnes, ar ca Se ik di-mes lir bTa maT.

amis TKs sa mar Tl ad wi naYTve ier emi a ga na qi qeb s sax lsa mas is-raHli sa sa da etyKs: `pi ri vi Tar ca ros pi ki saY geq mna Sen, ur cxKno iq-men yo vel Ta mi mar T. da ara mi wo de me ma mad da mflo be lad Sen da~.1

eg reT ve ufa li or gu lad da ga mom cde lad etyKs. mer me drah ka ni igi iT xoa da xa ti da ze da we ri li ikiT xa, ara Tu ume car iyo, ara med raYTa maT aT qu mi os pi ri Ta TKsi Ta sa mar Ta li igi, vi Tar ca mra val-gz is iq ms; ra me Tu Tque s raY, vi Tar med: ke is ri saY ars xa ti da ze da-we ri li, hrq ua maT: `mi eci To ke is ri saY ke isar sa~.

xo lo raYTa maT ku ala d ver po on sit yuaY Tqu mad, Tu: kac Ta mor Ci le bad gKbrZa ne ba? amis TKs da ur To: `da RmrTi saY Rmer Ts ao~. ra me Tu jer-ars kac Ta da mi ce maY ma Ti sa mis we si saY, da RmrTi sa mi-ce mad, raY-igi Ta na na deb ars RmrTi sa mi mar T, vi Tar ca pav le ityKs: `mis cem diT yo vel Ta Ta na na deb sao: sa xar ko sa _ xar ki, sa zu ere sa _ zu eri, sa Si nel sa _ Si Si~.2

xo lo Sen, ka co, ode s ges mas, Tu: `mi eci T ke is ri saY ke isar sa~, uw yo de, vi Tar med maT saq me Ta ityKs mi ce mad ke is ri sa, ro mel ni RmrTis msa xu re ba sa ara av ne ben, vi Tar ars xar ki anu zu eri, gi na Tu ese vi Ta ri raYme. ese ari an ke is ri sa ni. xo lo uku eTu ese vi Tar sa ras-

1 ier. 3,3-4. 2 rom. 13,7.

317

me eZi eb des ke isa ri (ro mel ars me fe), ro mel su li sa sav ne bel iyo s da RmrTi sa gan gan myo fel, ara jer-ars mor Ci le baY. uku eTu ese vi-Tar sa ras me ze da vhmor Ci lob deT, ara ke is ri saY ars igi saq me, ara-med eS ma ki sa xar ki ars da zu eri ese vi Ta ri igi.

es ma raY ese uke Tur Ta maT, da da ey vn es pir ni maT ni, da ukKrda mi uT xro be li igi sib rZn e, xo lo ara ve hrwme na, ar ca Se igo nes, xed-vi des raY sas wa ul Ta maT RmrTee bi sa Ta, vi Tar da fa rul sa gu li sa ma Ti sa sa ga mo uc xa deb da. ara med Sep yro bil ni ur wmu no ebi Ta ve da hu ri eb ri Ta uke Tu re bi Ta ga ne Sor nes, vi Tar ca ityKs ma xa re be li, vi Tar med: `da ute ves igi da war vi des~. da mer me mouPdes sa du ke-vel ni.

O ugu nu re baY igi da si co fe! jer-iyo pir vel Ta maT pi ris-da yo-fa sa ze da sxua TaY maT Sek di me baY, ga rna es reT ars uke Tu re baY, ma-ra dis ur cxKno da cx ar. amis TKs ma xa re be li gan kKrve biT ma Ti sa mis gul fic xe lo bi saTKs ityKs:

s a x a r e b a Y: `mas dRe sa mouPdes mas sa du ke vel ni, ro mel ni it-yo des, vi Tar med: ara ars aR dgo maY~ (22,23).

T a r g m a n i: mas dRe sao, ode s igi ni sir cxKle ul ni war vi des, sa-du ke vel ni mouPdes. ra me Tu sx uaY wva le baY ars igi hu ri aTa So ris, gan yo fi li fa ri se vel Ta gan da fria d maT sa uda re si, ra me Tu sa du-ke vel ni ityKan: ara ars aR dgo maY, ar ca an ge lo zi, ar ca su li; ra-me Tu sru li ad zrq el go ne bi Ta ari an da yov li Tur T Porc. xo lo fa ri se vel ni aRi are ben aR dgo ma sa da an ge loz sa da sul sa, ra me Tu maT So ris ca mra va li ars gan wva le baY. da ixi leT, vi Tar man ki ere biT hyo fen sa du ke vel ni igi sit yu asa TKssa, re ca ga mo Ci ne bad, Tu aR-dgo maY ara ars. amis TKs za ku viT hliq ni an:

s a x a r e b a Y: `hkiT xes mas da et yo des: moZ Ru ar, mo se es reT Tqua: uku eTu vin me mo ku des da ara esu as Svi li, esi Zen ZmaY mi si col sa mis sa da aRud gi nen Tes li Zma sa TKssa. iy vn es Cu en So ris SKdni Zma ni. da pir vel man man Se ir To da mo ku da, da ara daS Ta na Te sa vi, da da ute va co li TKsi Zma sa TKssa. eg reT ve me ore man da me sa me man vid re meSKded mde. uku anaYskn el yo vel Ta sa mo ku da de da ka ci ca igi. aw aR-dgo ma sa mas vi sa SKdTa maT ga ni sa iyo s igi co lad, ra me Tu yo vel Ta esu a igi?~ (22,23-28).

T a r g m a n i: ese sit yuaY mo pov ne bu li iyo da ara WeS ma ri ti, ra-me Tu uku eTum ca ese es reT yo fil iyo, vi naYTg an or Ta da sam Ta Se-ir Tes de da ka ci igi da mo ku des, sxua ni ar Ra ra Tav s-ideb des Ser T v-ad, uf roYsRa, ra me Tu fria di iyo hu ri aTa So ris zmn aY; ara med mo-

318

ipo es sit yuaY ese da SKdni Tqu nes, raYTam ca ume te sad ga nam tki ces sit yuaY TKsi da aram ca mis ces ad gi li sit yKs-ge bi saY ufal sa.

xo lo Ta vad man ara sit yu aTa mi mar T mis ca pa su xi, ara med gu lis-zrax va Ta, ra me Tu ma ra dis da fa rul sa gul Ta maT Ta sa ga nac xa deb da. ixi leT uku e, vi Tar ga nu mar ta ori ve. ese igi ars, vi Tar med aR dgo-maY yo fad ars, da ara ese vi Ta ri, vi Tar igi ni hgo neb des.

s a x a r e b a Y: `mi ugo ie su da hrq ua maT: scTe biT, ra me Tu ara ici T wig ni, ar ca Za li RmrTi saY~ (22,29).

T a r g m a n i: vi naYTg an igi ni mo ses sit yu asa wi na uyof des da mec ni ere ba sa iqa do des, amis TKs etyKs ufa li, vi Tar med: yov lad-ve ara ici T Za li wig nTaY, ar ca Za li RmrTi saY gu lisPma-gi yo fi es. amis TKs Pel-hyof T ga moc da sa Cem sa. uku eTum ca anu bu ne bi Ti sa gu-lisPmis-yo fi sa gan, anu we ril Ta mec ni ere bi sa gan ico deT, vi Tar med RmrTi sa gan yo ve li ve Se saZ le bel ars, es reT mca ara it yo deT, ara-med fria di ege ugu lisPmo ebaY ars mi zez ur wmu no ebi sa Tque ni sa da ro mel hgo neb T, Tu mer me sa mas cxo re ba sa ese vi Tar ni saq me ni ari an. ara med gu lisPma-yav T sa xe igi mer mi saY.

s a x a r e b a Y: `ra me Tu aR dgo ma sa mas ar ca iqor wi ne bo di an, ar ca gan hqor wi neb den, ara med vi Tar ca an ge loz ni iy vn en ca Ta Si na~ (22,30).

T a r g m a n i: ara Tu ro mel ara iqor wi neb den, amis TKs iy vn en vi-Tar ca an ge loz ni, ara med ro mel-igi iy vn en vi Tar ca an ge loz ni, amis-TKs ara iqor wi neb den. ami T mci ri Ta sit yKTa mra va li cu di da ama oY mrav lis met yu ele baY dahPsna da gu lisPma-gKyo, vi Tar med war ma val ars sa xe ami s sof li saY.

es reT uCu ena raY we si igi aR dgo mi saY, mer me ueW uel ad yo fa di igi aR dgo maY mo as wa va sit yu aTa gan ve mo ses Ta, ro mel Ta mec ni ere ba-sa zu ao bd es, da hrq ua:

s a x a r e b a Y: `xo lo aR dgo mi saTKs mku dar TaYsa ara aR mo gi-kiT xav sa Tqu mu li igi RmrTi sa mi eri, ro mel sa ityKs: me var Rmer Ti ab ra ha mi si da Rmer Ti isa ki si da Rmer Ti iak obi si? ara ars Rmer Ti mkudar TaY, ara med cxo vel TaY~ (22,31-32).

T a r g m a n i: ese igi ars, ara iwo de bi so ara ar sTaY da gan qar ve-bul TaY da ar Ra ra sa da yo fad TaY, ar ca ara aR dgo mad TaY Rmer Ti. ra me Tu ara Tu es reT ityKs, Tu: me vi yav Rmer Ti ab ra ha mi si, isa ki-si da iak obi si, ara med `me va ro~. sac na ur ars, vi Tar med ar sTaY da cxoelTaY ars, ara Tu ara ar sTaY. vi Tar ca ada m dRe sa mas, ro mel-sa Wa ma xi sa mis gan, da Ra ca Tu cxoe l iyo, ara med mkud rad Se rac xil

319

iyo, vi naYTg an gan Ci ne baY si ku di li saY mi iRo, eg reT ve ese ni, da Ra-ca Tu mom ku dar iy vn es, ara med su li Ta da aR Tqu mi Ta miT aR dgo mi-saYTa cxoe l iy vn es.

Tque s vi eT me, vi Tar med: raYsaTKs uku e ityKs mo ci qu li: ̀ ra me Tu amis TKsca qris te mo ku da da aR dga, raYTa mku dar Ta ca da cxo elTa-ca ze da uf leb des~?1 ara med uw yo den met yu el Ta maT, vi Tar med ese sit yuaY pir vel sa mas ara wi na aRud ge bis, ra me Tu mku dar ni aPsen na mo ci qul man Por ci Ta mom ku dar ni, ro mel Ta egu le bis kuala d aR-dgo maY, da cxoe lni, ro mel ni je reT so fel sa Ra Si na iq ce vi an. da kua lad ese ca gu lisPma-yav T, vi Tar med: ici s we ril man sx uaYca sa-xe mkud ro bi saY, rom li saTKsca ityKs: `aca den mku dar ni daf lv ad TKsTa mku dar Ta~.2 yov liT ker Zo ve uku e sxua sa pir sa ze da Tqu mul ars ese, Tu: `me var Rmer Ti ab ra ha mi si~, da sx uaY ars sit yuaY igi: `raYTa mku dar Ta ze da da cxoe lTa uf leb des~.

s a x a r e b a Y: `da es ma raY ese er sa mas, da ukKrde bo da moZ Ru re-baY mi si~ (22,33).

T a r g m a n i: da ese ca, Tu: `da ukKrde bo da moZ Ru re baY mi si~, ara Tu sa du ke vel TaTKs Tq ua. nu iyo fin! ara med igi ni iZ li nes da sir-cxKle ul ni war vi des, xo lo er man man mar tiv man, ro mel ni ara uke-Tu re bi Ta Sep yro bil iy vn es, mi iRe s sar ge be li, ra me Tu `da ukKrde-bo da moZ Ru re baY mi si~.

swav laY o

cxo re bi saTKs mo na zon TaYsa da ma Ti sa mis mPed ro bi saTKs

vi naYTg an uku e gu as wa va ufal man, vi Tar aRes ru le bis we si mer-mi sa mis aR dgo mi saY, `vi Tar ca an ge loz ni iy vne no ca Ta Si na~, mo edi T aw, mor wmu ne no, vi Ru awo T yov li Ta Za li Ta, raYTa mi vem TxKneT pa-tiv sa mas an ge loz Ta Ta na d go mi sa sa da ara da vi saj neT bnel sa mas ga res knel sa, sa da-igi iyo s ti ri li da RrWe naY kbil TaY da sxua ni igi mi uT xro bel ni sa tan jvel ni.

aw uku e, gne bav s Tu, gi Cu en ne aqa ve vi eT ni me mo ba Zav ni mo qa la qo-bi sa mis an ge loz TaYsa. uku eTu ami sa xil vad wa di er xar T, ku ala d udab nod war vi deT, ku ala d ze moT qu mul ni igi sit yu ani vaPsen neT.

vi xil neT dRes ca ba nak ni igi su li er ni mo Ru awe Ta ni, ara ti loe-bi sa kar ve bi Ta da rki ni sa la xu re bi Ta da ba na ke bul ni, ra me Tu ama s

1 rom. 14,9. 2 luk. 9,60.

320

pir sa ze da da vac xrv eT gu Sin de li sit yuaY, ara med Si Su el ni yo vel-Ta ama T Por ci el Ta sa Sur vel Ta gan da yov liT ker Zo su li era d Se-Wur vil ni. mo edi T uku e da brZo laYca da wyo baY igi ma Ti ixi leT da hpov neT mun wi nam brZol ni igi da spa sa lar ni bo rot Ta maT vne-ba Ta ni, axov ne bi Ta miT RmrTis msa xur TaYTa mom wydar ni, da sit yuaY igi mo ci qu li saY saq miT aR sru le bu li, ro mel sa ityKs, vi Tar med: `qriste ie suYsTa maT Por cni TKsni ju ars-acu nes vne bi Tur T da gu-lis Tqu miT~.1 nan dKlve mun ixil neT yo vel ni vne ba ni da gu lis Tqu-ma ni, mom wydar ni maxKli Ta miT su li saYTa.

amis TKs ara ars maT So ris mTrva lo baY da nay ro va ne baY, ra me Tu mTrva lo baY mok lul ars wyli sa su mi Ta, da nay ro va ne baY mom wyd ar ars mar xvi Ta. ne tar ari an igi mPedar ni, ro mel Ta mo uk lav s mra val-Ta vi igi mPeci, ro mel ars mTrva lo baY. ra me Tu vi Tar ca zRa par Ta maT Si na sa war mar To Ta ga mo sa xul ars mra val Ta vi igi ve Sa pi, es reT ars WeS ma ri tad mTrva lo baY, mra val as xen Tav ni bo rot ni: erTker-Zo siZ vaY, me ore d mris xa ne baY, ami er gi ne ba ni, imi er trfia le ba ni bil wni, sim rav le cu dad met yu ele bi saY, daPsni le baY, si co fe, ve ra-go baY, gan ryu ni le baY go ne bi saY, uc ne ba Ta sib ne le, gu lis sit yu aTa Se gi ne bul Ta uf skru li. ese yo vel ni bo rot Ta Tav ni, Se na wev re bu-li Ta miT aso ebi Tur T ma TiT, mom wyd ar ari an maT sa nat rel Ta mi-er, ro mel-ese Por ci el Ta mPedar Ta ver Pel-ewi fe bis qmn ad, ra me-Tu ro mel ni-igi bev re ul Ta mbrZol Ta ew yve bo di an, ama T vne ba Ta gan Zleu l iy vnia n da da mo ne bul, da gmir ni axo an ni, vi Tar ca tyue ni Sek-rul ni Pel bor ki li Ta, es reT hmor Ci lob di an maT.

aw uku e ixi leT ne tar Ta maT ba na ki sa Za li da simPne, ra me Tu de-daY igi da eris Ta vi mra val Ta maT vne ba TaY sru li ad mo uku di ne bi es; xo lo vi naYTg an wi nam ZRua ri mok lul ars, sxua ni igi sru li ad uPmar ari an. ixi lea brwyin va le ese Zle vaY? ro mel sa, yov li sa sof li sa mPed ro ba ni Tu er Tad Sek rb en, ver aRas ru le ben, ama s er Ti da beb-ku li Ta Za Zi Ta mo si li mo na zo ni aRas ru leb s. ra me Tu hbaZ ven igi ni meufe sa TKssa, rom li saTKs ityKs wi naYswar met yu eli: `na Ru are vi sa-gan gza sa ze da su as man; amis TKs aRa maR los Ta vi~.2 ese igi ars, li-to ni da gla xa ko bi sa cxo re baY aRir Ci os, mo-raY-vi des qu eya nad, da sa sum lad mi sa iyo s wya li. amis TKs aRa maR los bu ne baY igi, ro me li Cu en gan mi iRo s.

ege vi Ta ri aqu s mo Ru awe Ta maT mo qa la qo baY; amis TKs mZle ni ari -an uxi lav sa mas Si na wyo ba sa. da sxua ni ca mra val ni hpov ne maT mi-er mok lul ni vne ba ni da ama oni gu lis Tqu ma ni, ro mel Ta mo na ari an

1 gal. 5,24. 2 fsal m. 109,7.

321

me fe ni, mTa var ni da Zlie rni sof li sa ni. mi ved tab la Ta maT Ta da ixil ne Ti To sa xe ni gu lis Tqu ma ni, Pelov ne ba ni mza ra ul Ta ni, Sju-lis-de ba ni ma Ti sa mis ve ra go bi sa ni, Ti To fer Ta mfrin vel Ta da oTxf erPTa daw yu eda ni, Ti To gu ar Ta tkbil Ta da xil Ta gan we se ba ni, pi rad-pi rad Ta RKno Ta da Taf luW Ta Se za ve ba ni, gu ara d-gu ara dad tab li sa Sem ko ba ni, wig nni aR we ril ni ese vi Tar Ta gan ge bu le ba TaTKs, gan wyo bil ni mwd e Ta da tra pez TmoZ Ru ar Ta da zem dgo mel Ta ni, sim-rav le ni mo ki cxar Ta da mem Rer Ta da mgo san Ta ni, si qa dul ni grZe-lad jdo mi saTKs da fria di sa su mi sa. ixi le na mra val ni igi mZlav re-ba ni gu lis Tqu ma Ta ni? ese yo ve li vis TKs ars? mi xe den, ubad ru ko, sa zom sa muc li sa Se ni sa sa, ra ode ni ars, da grcxue no din eso de ni sa mis Sfo Ti sa da mi mo ku eTe bi sa gan.

ese yo ve li ve wmi da Ta maT mo Ru awe Ta mi er mkud rad Se rac xil ars, da ara raY maT So ris ipo ebi s. pu ri xo lo da wya li hp oo mun, gi na Tu mci re di mxa li da cer cK, da ese ca ara uzo mod, ara med saPma rad xo lo bu ne bi sa. amis TKs di di daw yna re baY ars maT So ris, da Su ebi s-mo yu are Ta maT So ris _ di di Sfo Ti.

xo lo Si na ga ni sa gan yo fi le baY or TaY maT vi Tar-me mi giT xra? ga na Re gu li Su ebi sa da mTrva lo bi sa mo yu are TaY da hp oo mun yo-ve li ve sim yra le, yo ve li ve sa Za ge le baY, gu lis Tqu ma ni bo rot ni, gu lis sit yu ani bil wni; Se ved go ne ba sa mo Ru awe Ta sa da iy no se su li sur ne le bi saY, wur Ta ni sa idum lo Ta saR mrTo Ta ni, xil va ni ma Ral Ta maT xed va Ta ni, brwyin va le baY Tu al TSeu dga mi ixi lo maT So ris, mo-fe ni li su li sa gan wmi di sa.

ku ala d gan yo fi le baY ma Ti sa mis da ama Ti sa tab li saY vi Tar-me gu lisPma-gi yo? tab laY mo Ru awe TaY pu ris mte Ta TKsTa sa su fe ve-lad mi av len s, xo lo tab laY Su ebi sa da mTrva lo bi sa mo yu are TaY _ ge he ni ad cec xli sa.

ami s tab li sa bo ro ti saY dam ge be li eS ma ki ars, xo lo tab li sa mis mo na zon TaYsa Sem mza de be li qris te ars, da pu ris mte ma Ti igi ars, vi Tar ca ityKs Ta va di: `ro mel sa uyu ar de me, mcne ba ni Cem ni da imarx-nes, da ma ma man ca Cem man Se iyu aro s igi, da mo vi deT mi sa da mis Ta na da vad gr eT~.1 xo lo mom Trva le Ta pu ris mte eS ma ki ars, ra me Tu sa da-ca mTrva lo baY ars, mun ca eS ma ki, sa da sit yu ani bil wni iT qu mi an da sim Re ra ni da rok va ni, mun eS mak ni rok ven.

ese vi Ta ri iyo tab laY igi mdid ri saY mis. amis TKs ar ca Tu wu eTi-sa er Ti sa wyli sa ufa l iyo, mi-raY-vi da mer me sa mas so fel sa; gar na mo Ru awe ni igi RmrTis msa xu re bi sa ni ami s yov li sa bo ro ti sa gan uc xo

1 ioa n. 14,23.

322

ari an. amis TKs an ge loz Ta hbaZ ven da uPor co Ta mo qa la qo baY Por cTa Si na aRus ru le bi es. xo lo ese ca Tu gu lisPma-hyo, Tu vi naY Se im za-de bi an tab la ni igi Su ebul Ta ni, anu vi naY mo Ru awe Ta ni, scn a bu ne baY ma Ti ca.

vi naY uku e Se im za de bi an tab la ni mdi dar Ta ni? Wi ri sa gan gla xak-TaYsa da sul Tqu mi sa gan dav rdo mil TaYsa da crem lTa gan Wir ve ul-TaYsa, mo na xu eWi sa gan obol TaYsa da mo na ta ce bi sa gan qu riv TaYsa.

xo lo tab laY RmrTis msa xur TaY aRe ge bis Sro mi sa gan Pel Ta maT-TaYsa, niW Ta gan RmrTi sa Ta da sa un je Ta maT gan uxu ad mom ni We be li-sa Ta. aw uku e, sa yu arel no, nu gu co nis stum re bad maT da, mun vis-wa oT, rav de ni Ta sak rve li Ta Sek rul var T, mun vis wav loT da ge baY tab li saY uo xWn oYTa sa no agi Ta, rom li saTKs ityKs wi naYswar met yu-eli: `gan hmza de wi na Se Cem sa tab laY sa Sur ve be lad ma Wir ve bel Ta Cem Ta; scx e ze Ti Tav sa Cem sa, da sa su mel man Sen man da maT ro me, vi-Tar ca ur wyul man. wya lo baY Se ni, ufa lo, Ta na ma val me yav n yo vel Ta dRe Ta cxo re bi sa Ce mi sa Ta~.1

ese ars tab laY da mTrva lo baY su li eri, sav se ke Ti li Ta. ese ars wya lo bi sa uf li sa Cu en ze da mom yva ne be li da da mam kKdre be li Cu eni sax lsa uf li sa sa, ro mel ars ze ci sa ier usa lHmi da mi uT xro bel ni igi ke Til ni. mun mkKdr-yo fad Rir smc a var T mad li Ta da kac Tmo-yuare bi Ta uf li sa Cu eni sa ie su qris te si Ta, rom li saY ars di de baY da sim tki ce Ta na ma miT da su liT wmi di Tur T aw da ma ra dis da uku-ni Ti uku ni sam de, ame n.

1 fsal m. 22,5-6.

323

Ta vi oa

s i t y u a Y e s e: `xo lo fa ri se vel Ta raY es ma, vi Tar med da uyo pi ri sa du ke vel Ta maT, Sek rb es er Tad. da hkiT xa er Tm an maT gan man da ga mos cdi da mas: moZ Ru ar, ro me li mcne baY uf roYs ars Sjul sa Si na?~ (22,34-36).

ku ala d aqa ca gKTxrob s ma xa re be li mi zez sa, rom li saTKs Ta na-ed va Sek di me baY. ara med igi ni uf roYsad ga mos cdia nve. vi naYTg an sa-du ke vel ni mouPdes ga moc dad da sir cxKle ul iq mn es, mer me Sek rb es fa ri se vel ni ga moc dad da hkiT xv en. ara Tu swa do da swav lad, ara med raYTa gan sac de li da ur wyon. amis TKs war mod ga re ca Sju lis mec ni-eri da etyKs: `ro me li mcne baY uf roYs ar so?~

ra me Tu vi naYTg an ese iyo pir ve li mcne baY, Tu: `Se iyu aro ufali Rmer Ti Se ni~, amis TKs ese sit yuaY wi na uy ves, nu uku e sx uaY raYme Tqua s da Ta vi sa TKsi sa mi mar T mi izi dos pa ti vi, da es reT po on maT sit yuaY mi sa mi mar T. xo lo qris tes ene ba Cu ene bad maT da, vi Tar med amis TKs Pel-hyo fen sit yu aTa maT ga moc di sa Ta, ra me Tu ara aqu s yov lad ve si yu aru li, ara med sav se ari an Su ri Ta. mi ugo da hrq ua maT:

s a x a r e b a Y: `Se iyu aro ufa li Rmer Ti Se ni yov li Ta gu li Ta Se ni Ta da yov li Ta su li Ta Se ni Ta da yov li Ta go ne bi Ta Se ni Ta. ese ars di di da pir ve li mcne baY. da me ore, msgav si ami si: Se iyu aro mo-yu asi Se ni, vi Tar ca Ta vi TKsi. ama T or Ta mcne ba Ta yo ve li Sju li da wi naYswar met yu el ni ga mo ki de bul ari an~ (22,37-40).

T a r g m a n i: vi Tar ca ze mo hkiT xes sa du ke vel Ta sa xe aR dgo mi-saY da Ta vad man ume te si ca kiT xvi sa ma Ti saY ga nu mar ta, eg reT ve aqa yo. hkiT xes, Tu: `ro me li ars pir ve li mcne baY?~ da Ta vad man me ore-ca au wya, araYTa nak lu le va ni pir ve li sa, ra me Tu da Ra ca Tu ric xKTa me ore ars, ara med msgav si ve ars pir ve li saY; amis TKs, ra me Tu gzaY ars mi sa mi mar T aR myva ne be li, da mis mi er aqu s amas ca sim tki ce. ese raY mi uT xra, au wya maT, vi Tar med Sor s ari an si yu aru li sa gan. ra-me Tu `si yu arul sa ara Sur n~,1 ar ca igo neb n bo rot sa, xo lo igi ni, vi naYTg an sav se iy vn es Su ri Ta da bo rot sa zrax vi des, Sor s iy vn es si yu aru li sa gan.

xo lo raYsaTKs ma Te ityKs, vi Tar med: `ga mos cdi da mas~, xo lo mar koz es reT ityKs: `ixi la ie su, ra me Tu go ni era d mi ugo, da hrq ua mas: ara Sor s xar sa su fe vel sa RmrTi sa sa~.2

1 1 kor. 13,4. 2 mar k. 12,34.

324

ara Tu ur Ti er Tas wi na aRud ge bi an ma xa re bel ni. nu iyo fin! ara-med fria dca ewa me bi an. ra me Tu mwig no bar man man ga moc diT wi na uyo pir ve lad sit yuaY igi, xo lo vi naYTg an es ma sit yuaY WeS ma ri te bi saY da Se ik di ma da sar ge bel eyo, amis TKs aqo igi ufal man. ra me Tu ara pir vel aqo, ara med ode s-igi Tq ua, vi Tar med: si yu aru li RmrTi saY da si yu aru li mo yu si saY ùf roYs ars yo vel Ta msxue rplT a da Se sa wi-rav Ta~.1 ma Sin hrq ua ufal man: ̀ ara Sor s xar sa su fe vel sa RmrTisasa~, ra me Tu sTq u sit yuaY WeS ma ri ti da gzaY saT no ebi saY ica n.

da eg reT ca ara ve sru li qe baY mis ca mas, ara med uCu ena, vi Tar-med nak lu le van ars. ra me Tu ro mel-igi hrq ua, Tu: àra Sor s xar~, uCu ena, vi Tar med ara max lo bel ars, ara med aqu s nak lu le va ne baY da uPms mi si Zi ebaY. xo lo ro mel-igi Tq ua, Tu: èrT ars Rmer Ti, da ara vin ars mi sa ga re Se sx uaY~,2 da aqo sit yuaY mi si ufal man, nu gikKrs ese, ara med gu lisPma-yav, vi Tar med ma ra dis gu lis sit yu aTa-ebr mkiT xvel TaYsa mis cem da qris te pa sux sa.

raYsaTKs uku e aw aqo ka ci igi, ro mel man Tq ua, vi Tar med: ga re Se ma mi sa ara vin ars sx uaY Rmer Ti? ese amis TKs: vi naYTg an ara iyo Ja mi je reT ga moc xa de bad RmrTee bi sa TKsi sa, da ute va igi TKssa ve gu lis-sit yu asa ze da da aqo mec ni ere bi saTKs Zu eli sa mis Sju li sa, raYTa Jam sa TKssa is wa os man axa li ca. ra me Tu ese ca sac na ur ars, vi Tar med sit yuaY ese, Tu: èrT ars Rmer Ti, da ara vin ars mi sa ga re Se sx uaY Rmer Ti~,3 Zu el sa Sjul sa Si na da yo vel sa ve we ril sa ara Se urac xe-bad Zi sa Tqu mul ars, ra me Tu sw or ars igi ma mi sa Za li Ta miT da bu-ne bi Ta RmrTee bi saYTa, ara med wi na aR mdgo mad ker pTa Tqu mul ars. amis TKs ese ca ami s pi ri saTKs sa qe bel-yo, xo lo Ta vi sa TKsi saTKs, is-mi neT, vi Ta ri sit yuaY wi na uyo ama s Jam sa, vi Tar ca ityKs ma xa re be li:

s a x a r e b a Y: `Sek re bul raY iy vn es fa ri se vel ni igi, hkiT xa maT ie su da hrq ua: vi Tar hgo neb T Tque n qris tHsTKs, vi si Ze ars? xo lo maT hrque s: da vi Ti si. hrq ua maT ie su: vi Tar uku e da viT su li Ta hxa-dis mas uf lad da ityKs: hrq ua ufal man ufal sa Cem sa: da jed mar-ju eni T Cem sa, vid rem dis dav sxn e mter ni Sen ni qu eSe ferPTa Sen Ta?4

uku eTu da viT uf lad xa dis mas, vi Tar Ze mi si ars?~ (22,41-45).

T a r g m a n i: ixi le, Tu rav den Ta sas wa ul Ta, rav den Ta sakKrve-le ba Ta, rav den Ta swav la Ta Sem dgo mad ga mo ac xa da sit yuaY ese, raYTa ver uZ lon Tqu mad, Tu wi na aR mdg om Sju li sa ars da cu dad hyof s Tav sa TKssa sw or RmrTi sa. amis TKs pir ve liT gan ese sit yuaY da idu ma. da aw, Sem dgo mad did Ta maT da mra val Ta sas wa ul Ta, hkiT-

1 mar k. 12,33. 2 mar k. 12,32. 3 Sdr. 2 sj . 6,4. 4 fsal m. 109,1.

325

xa sit yuaY ese, raYTa aRi aro n maT TKsi Ta pi ri Ta, vi Tar med Rmer Ti ars, Ta nas wo ri ma mi saY.

pir ve lad uku e mo wa fe Ta hkiT xa, vi Tar med: `ra sa ityKan kac-ni Cem TKs?~1 anu `Tque n vin ggo nie me?~2 ra me Tu ke Til da Su eni er iyv nes go ne ba ni maT ni da ara dab ne le bul ar mu ri Ta miT vne ba TaYTa. amis TKsca pir eq mna yo vel Ta ne ta ri pet re da hrq ua: ̀ Sen xar qriste, Ze RmrTi sa cxo ve li saY~.3

xo lo hu ri aTa mi mar T uke Tur Ta ara es reT yo, ra me Tu ico da mgmo ba ri igi go ne baY ma Ti, ara med aw, ode s-igi mi vi do da vne bad, Se-mo iRo sit yuaY ese da wi naYswar met yu eli So ris war mo ad gi na, ro-me li-igi uf liT xa dis mas da Pma maR lad qa da geb s. pir ve lad uku e maT hkiT xa, da vi naYTg an WeS ma ri ti araY mi uge s, ara med Tque s ka cad li to nad, gan hmar Teb s cTo mil sa mas gu lis sit yu asa maT sa. amis TKs da viT s mo iy va neb s mqa da ge be lad RmrTee bi sa mi si sa da uf le bi sa, da vi Tar med Ze ars Ta nas wo ri da Ta na mo say dre ma mi saY; da ese ca Ses-Zi na: `vid rem dis dav sxn e mter ni Sen ni qu eSe ferPTa Sen Tao~, raYTa gu lisPma-yon ubad ruk Ta maT da Se Sin den.

xo lo raYTa ver Tqua n, Tu ka cob riv raYme ars sit yuaY igi, amis-TKs, hkiT xa raY, Tu: `vi Tar ggo ni es Tque n qris tHsTKs, vi si Ze ars?~ da maT hrque s: `da vi Ti si~, ku ala d kiT xv issa xed ve hrq ua: `vi Tar uku e da viT su li Ta xa dis mas uf liT?~ raYTa yov liT ker Zo sit-kboe biT da sim SKdiT iyo s sit yuaY mi si.

s a x a r e b a Y: `vi Tar uku e da viT su li Ta xa dis mas uf liT da ityKs: hrq ua ufal man ufal sa Cem sa: da jed mar ju eni T Cem sa, vid rem-dis dav sxn e mter ni Sen ni qu eSe ferPTa Sen Ta? uku eTu da viT uf liT xa dis mas, vi Tar Ze mi si ars?~ (22,43-45).

T a r g m a n i: ara Tu Por ci ela d Ze obaY da vi Ti si uar-yo. nu iyo fin! ara med maT sa mas iWu sa gan hmar Teb s, ra me Tu igi ni it yo des, viTar med: Ze ode n ars mi si da ara ufa li. amis TKs, hrq ua raY, Tu: `vi Tar Ze mi si ars?~ eg reT ityKs, vi Tar med: ara es reT ars Ze mi si, vi Tar Tque n ityKT, ara med ufa li ars mi si RmrTee bi Ta, xo lo we si-Ta miT gan ka ce bi saYTa Ze ars mi si. ra me Tu mi si sa mis to mi sa gan ga-moC nda sa xi eri igi ufa li.

aw uku e ese we si sac na ur iyav n gan ge bi sa mi si saY, raYTa ode s sit-yu asa ras me sim dab li sa sa it yo dis, ara vin dab rkol de bo dis, ra me Tu mra val ni ari an mi zez ni ese vi Tar Ta sit yu aTa ni, da uf roYsad _ uZ-lu re baY igi msme nel TaY. eg reT ve aw aqa aRas ru la.

1 maT. 16,13. 2 maT. 16,15. 3 maT. 16,16.

326

gu lisPma-yav uku e, vi Tar TKssa Jam sa Se mo iRo sit yuaY ese. ode s mwig no bar man man Tq ua, vi Tar med: `erT ars ufa li~, ma Sin wi naYswar-met yu eli mo iy va na mo wa med, vi Tar med: Ze ca ufa li ars, swo ri mamisaY, da ma ma sa qa da geb s Su ris me Zi ebe lad wi na aR mdgom Ta maT. amis TKs ityKs, `vid rem dis dav sxn eo mter ni Sen ni qu eSe ferPTa Sen Ta~, raYTa ga mo aCi nos fria di igi er To baY da pa ti vi sa swo re baY mami sa da Zi saY, ra me Tu ese su li Ta wmi di Ta eu wya da viT s.

aw uku e ese yo ufal man aR sas ru lad maT da mi mar T sit yKsa, ma-Ra li da WeS ma ri ti da Sem Zle be li pir Ta maT Ta da yo fad. ra me Tu mi eriT gan da dum nes ara Tu nef siT, ara med ro mel-igi ara hqon da sit yuaY.

s a x a r e b a Y: `da ver Ra ra vin uZ lo mas sit yKs-mi ge bad, ar ca Ra ikad ra vin mi er dRiT gan kiT xv ad mi sa ara raY~ (22,46).

T a r g m a n i: es reT iw yln es mwi ku le van ni igi gul ni maT ni, da da ey vn es mgmo bar ni igi pir ni maT ni. xo lo ese saq me di dad sar ge bel eyo er sa mas. amis TKs, vi naYTg an mgel ni igi ga ni ot na, ro mel Ta ara ine bes sar ge be li, mer me eri sa mis mi mar T mi aq cia ufal man sit yuaY TKsi.

xo lo raYsaTKs ara ine bes mwig no bar Ta maT da fa ri se vel Ta ese-vi Tar Ta maT RmrTiv Su eni er Ta swav la Ta gan sar ge be li? am par ta va-ne bi sa gan da cu dad mzu ao bro bi sa ma Ti sa, ra me Tu bo ro ti ars vne-baY ese da mra val Ta vi da yo vel sa ve saq me sa Si na Se er Tv is. ami s ga mo ro mel Ta me wi nam ZRu ro bi saTKs su ris, ro mel Ta me _ Zlie re bi saTKs Por ci eli sa, sxua Ta _ sim rav li saTKs sa fa se TaYsa.

da ara ese ode n, ara med saT no eba Ta ca Se er Tv is ese vne baY, da ro mel ni me mow ya le ba sa da qve lis saq me sa iq man mzu ao bro bi saTKs, sxua ni mar xva sa da loc va sa aRas ru le ben; da yov liT ker Zo mra val Tav as xen ama s mPec sa.

swav laY oa

zu aob isa TKs da ma Cu eneb lo bi saTKs

mo edi T uku e, mci red vTqua T maT da mi mar T, ro mel ni mid re kil ari an Sed go mad ami s vne bi sa. gar na ro mel Ta-me mi mar T vyo sit yuaY Ce mi? ro mel ni sa fa se Ta ze da zu aob en, anu ro mel ni sa mo sel Ta, gi na mTav ro ba Ta, gi na Tu moZ Ru re ba Ta, anu Zlie re ba Ta, anu TavPedo ba-Ta, anu ro mel ni-igi Sem dgo mad si ku di li sa zu aob en? ra me Tu eso den mra val fer ars vne baY ese, vid re Ra amas ca iq ms. amis TKs mra val gz is

327

mes mis, vi Tar med igi vin me mo ku da da ese raYme anu igi raYme ga na we sa, raYTa sa qe bel da sa xe lo an iq mn as. ro mel Ta-me mi mar T uku e vyo sit-yuaY? ra me Tu ara kma ars er Ti sit yuaY yo vel Ta mi mar T.

gar na maT da mi mar T mi vaq cio sit yuaY, ro mel ni qve lis saq me sa ze da, anu mar xva sa, anu loc va sa zu aob en, ra me Tu uf roYs yo vel Ta-sa ese ni crem lTa Rir s ari an, ro mel Sro ma sa Tav s-ide ben da sas-yi del sa wa riw yme den. gu lisPma-yav, ka co, vi Tar med di de ba sa mas RmrTisa mi er sa ra oden ca eZi eb de, ume te sad Se gi yu areb s Rmer Ti da mo ga ni Web s, xo lo kac Ta mi er sa ra oden ca eZi eb de, RmrTi sa ca sa Zu-lel iqmne bi da kac Ta ca.

raYsaTKs uku e iqm vaW ro ba sa ama s xe neS sa, ro mel Rmer Tsa mo up-yrie s mar ju ene mo ce mad sas yi del Ta ga mo uT qu mel Ta, da Sen ga re-mi aq cev mas da kac Ta gan eZi eb sas yi del sa, ro mel ni yov lad ve ara ras mig ce men?

ara ges mi sa sit yuaY uf li saY, vi Tar ityKs, vi Tar med: yo ve li-ve, ro me li ca vin kac Ta sa Cu ene be lad qmn as, wa ruw yme di es sas yi de li TKsi?1 ra me Tu yo vel sa ve ze da saq me sa zu ao baY bo rot ars, xo lo uf-roYs yov li sa _ qve lis saq me sa ze da. vi Tar uku e viPsn eT Tav ni Cu en ni ami s bo ro ti sa vne bi sa gan?

uku eTu mo vi goT gu lisPmis-yo faY, vcn aT, Tu vi naY ve Zi eb deT di de ba sa. miT xar Ra, sa yu are lo, vin ars moZ Ru ari da Sju lis mde-be li qve lis saq mi saY da sxua Ta maT saT no eba TaY? sac na ur ars, vi-Tar med Rmer Ti, ro mel man we si ese dagKdva da yo ve li ve uc To me lad uw yis.

xo lo Sen, uku eTu as pa rez sa is wav li de, anu rki no ba sa, anu fi-lo so fo so ba sa, vi sa wa di er xar Cu ene bad Pel mar ju eob isa da go ni-ere bi sa da simPni sa Se ni sa? mas wav lel sa mas Sen sa anu RKnis mo far-dul Ta da mxlis msyi del Ta da me Tev zur Ta, ro mel Ta gan ar ca er Ti ga qus sar ge be li? me vhgo neb, Tu mra val Ta maT da us wav lel Ta er Ta ar ca er Ti ga qun des zrun vaY, ara med mi sa xo lo hxed vi di, ro me li-igi ufa l arn saq mi sa mis Se ni sa.

vi Tar uku e ara di di bo ro ti ars da ugu nu re baY, ro mel sxua-Ta Pelov ne ba Ta Si na yov li Ta ve moZ Ru ri sa mi mar T da gan mge be li sa gip yria n Tu al ni, xo lo aqa ara es reT iqm, ara med da ute ob Rmer Tsa da eCu ene bi kac Ta ama oTa. ara uw yia, ra me Tu qve lis saq mi Ta Rmer Tsa mi em sgav se bi?

aw uku e mi em sgav se mas da far vi Ta ca qve lis saq mi saYTa, ra me Tu Ta va di ca, hkur neb da raY uZ lur Ta, am cneb da ara vi sa Txro bad. raY

1 Sdr. maT. 6,1.

328

sar ge bel ge yo fis qe bi sa gan kac TaYsa? ara raY yov lad ve. uf roYsRa zRve vaY fria di ars, ra me Tu igi ni meb r, ro mel Ta eCu ene bi, ava zak iq mne bi an da gan hkre xen sa un je Ta sas yid li sa Se ni sa Ta, ro mel ni da-un je bul ari an ca Ta Si na.

da rad maT vit yK? uf roYsRa vTq ua, Tu Cu en Ta viT TKsiT iavar-vhyof T da gan vab nev T sa un je Ta Cu en Ta, ro mel ni mo ce mad iy vn es ca Ta Si na. O uc xoY ese gan sac de li! sa da-igi mRil man da mWa mel man ver av nis, ar ca mpa rav Ta wa ri pa ri an, cu dad mzu ao bro baY mi er war-mo ipa rav s. ese ars mRi li maT sa un je TaY; ese ars mpa ra vi sim did ri sa mis su li eri saY; ese yo vel sa saT no eba sa Cu en sa gan hryu nis da uCi no-hyof s. ra me Tu ixi la raY eS mak man, vi Tar med sa un je igi Cu eni mi ua-xle bel ars ava zak Ta gan da mRil Ta da sxKsa yov li sa ve sav ne be li sa-gan, mo ipo va Ro ne ese _ zu aob isa mi er war par vad yov li sa ve na qo ne-bi sa Cu eni sa.

raYsaTKs sur vi el xar, O ka co, di de bi saTKs ka cob ri vi sa da qe-bi sa? ara kma ar sa Sen da RmrTi sa mi eri igi sa uku noY di de baY? ara uw yia, ra me Tu qve lis saq me sa fa ru lad jer-ars aR sru le baY? `Se ved sa un je sa Sen sa da dahPaS ka ri Se ni~, Tq ua ufal man, `da ilo ce ma misa Se ni sa mi mar T fa ru lad; da ma maY Se ni ro me li xe dav s da fa rul Ta, mo ga gos Sen cxa dad~.1

da ku ala d ityKs: `ra Jam s hyof de qve lis saq me sa, nu scnob n mar-c xe ne Se ni, ra sa iq mo dis mar ju ene Se ni. raYTa iyo s qve lis saq me igi Se ni fa ru lad; da ma ma man Sen man, ro me li xe dav s da fa rul Ta, mo ga-gos Sen cxa dad~.2 aw uku eTu mcne ba sa uf li sa sa aRas ru leb, es reT aRas ru le, vi Tar ca man brZa na; uku eTu ara, cud ars Sro maY Se ni.

amis TKs ku alad ca get yK: iq mo di raY qve lis saq me sa, dahPaS ka ri Se ni, da man xo lo uw yo den, ro mel sa mis cem de. uku eTu Se saZ le bel ars, nu cam ca igi scnob s, raYTa ara ga ni qi qos sa idum loY Se ni, da ma Sin Rmer Tm an qa da gos saT no ebaY Se ni. xo lo ka cob riv sa Tu qe ba-sa eZi eb de, sas yi de li ca dag Wir des Sro ma Ta Sen TaY, da kac Ta ca ma-Cuene bel da am par ta van gi wo don.

aw uku e yo ve li ve da ute oT ka cob ri vi gu lis sit yuaY da sa-RmrToYsa mis di de bi saTKs sur vi el viq mn eT, raYTa sa uku ne Ta maT ke Til Ta mi vem TxKneT mad li Ta da kac Tmo yu are bi Ta uf li sa Cu-eni sa ie su qris te si Ta, rom li saY ars di de baY Ta na ma miT da su liT wmidiTur T aw da ma ra dis da uku ni Ti uku ni sam de, ame n.

1 maT. 6,6. 2 maT. 6,3-4.

taya vi - martlmadidebloba.gemartlmadidebloba.ge/files/mates s. g/g-9.pdf · ufalman misman da...

Documents