Tema 6

Analiza e Inventareve dhe aktiveve afatgjata

1

Analiza e Inventareve

Kompanite e tregtimit dhe prodhimit I gjenerojne shitjet e tyre nepermjet trasaksioneve te rregullta te inventareve

Kompanite e tregtimit (me shumice e pakice) kane vetem inventare te prodhimeve te gatshme

Kompanite e prodhimit kane tre tipe inventaresh: lende e pare, pune ne proces, prodhime te gatshme

2

Percaktimi I kostos se Inventareve

Sipas IFRS , kosto e inventareve duhet te perfshije te gjitha kostot e blerjes, kostot e transformimit dhe te gjitha kostot e tjera te nevojshme per ta sjelle inventarin ne vendin dhe kushtet aktuale

Kompanite duhet te perfshijne tek kosto e inventarit nje pjese te kostove fikse te punes bazuar ne nivelin e kapacitetit normal te punes

Pjesa e paperfshire njihet si shpenzim I periudhes.

Nuk perfshihen ne koston e inventreve dhe njihen si shpenzim cdo koto tjeter jo normale si dhe dhe kostot administrative dhe te shitjes

3

Renia e vleres se Inventareve

Inventaret duhet te maten sipas vleres me te ulet midis vleres historike dhe “vleres neto te realizueshme”

Vlera neto e realizueshme eshte cmimi I parashikuar I shitjes minus kostot e shitjes

Nese vlera neto e realizueshme eshte me e vogel se vlera distorike nje “write down” e inventareve duhet te rregjistrohet

Kjo write down njihet si shpenzim I periudhesNese vlera e parashikuar rritet ne vitet e ardhshme, nje kthim I kesaj

humbje eshte e mundshme por ky kthim do te limitohet ne vleren e write down

Ky kthim rregjistrohet si fitim I periudhesNe disa industri si ato te prodhimeve bujqesore, dhe te tregtimit te

mineraleve eshte e mundshme qe inventaret te rregjistrohen me vleren neto te realizueshme dhe nese ajo eshte me e larte se vlera historike.

4

- Sipas IFRS mund te perdoret metoda e identifikimit specifik, e kostos mesatare dhe FIFO

- Sipas US GAAP mund te perdoret dhe metoda LIFO

5

Metodat e matjes se inventarit

• Ndryshimi midis metodave te ndryshme te invetarizimit qendron ne cmimit qe ato perdorin per llogaritjen e kostove dhe inventareve.

• LIFO transferon ne koston e mallarve te shitura cmimet e fundit, dhe llogarit inventarin me cmimet e fillim .

• FiFO transferon ne koston e mallrave te shitura cmimet e para dhe llogarit gjendjet e invetarit me cmimet e fundit.

• Ndersa metoda e cmimit mesatar, perdor cmimin mesatar si per llogaritjen e kostos ashtue dhe e te inventarit.

6

Analiza financiare e inventareve• Gjate periudhave te cmimeve te qendrueshme, pra cmimi i lendeve

te para apo produketeve te gatshme per shitje nuk dryshon , te treja metodat e vleresimit te inventarit do te japin te njejtat rezultate per inventarin, koston e mallrave te shitura (COGS) dhe fitimet.

• Gjate periudhave te rritjes se cmimeve, kur sasite e inventarit jane ne rritje , pika celes per tu mbajtur mend eshte qe, FIFO do te siguroje vleresimin me te perdorshem te vleres se inventarit dhe LIFO do te siguroje vleresimin me te perdorshem te kostos se produkteve te shitura.

7

Gjendja e inventarit• FIFO- reflekton me saktesi vleren ekonomike te inventarit• • LIFO-Kur cmimet jane ne rritje, inventari i raportuar sipas LIFO do te jete

me i ulet sesa ai i raportuar sipas FIFO, • • Kostoja mesatare- Kur cmimet ne rritje, inventari i raportuar duke

perdorur metoden e kostos mesatare do te luhatet midis vlerave te inventarit ne LIFO dhe FIFO.

8

Fitimet• LIFO- Ne kushtet e rritjes se cmimeve LIFO I reflekton kompanise me

saktesi kostot ekonomike te saj, sepse pasi nen kete metode kosto e mallrave te shitura COGS llogaritet me cmimet e blerjeve te fundit.

• FIFO-Kur cmimet jane ne rritje, COGS e raportuara sipas FIFO do te jene me te ulta sesa ato te raportuara sipas LIFO. Rrjedhimisht, fitimet sipas FIFO do te jene me te larta sesa ato te raportuara sipas LIFO

• Kostoja Mesatare- Kostoja e produkteve te shitura dhe fitimet e raportuara duke perdorur metoden e kostos mesatare jane midis shifrave te raportuara duke perdorur LIFO dhe FIFO.

9

Efekti ne Fitim, Aktive dhe Flukset e Parase

Llogarite e Pasqyrave Financiare

LIFO FIFO

COGSMe i larte Me e ulet

Fitmi para taksave Me i ulet Me i larte

Pagesa e tatimeve Me e ulet Me e larte

Fitimi Neto Me i ulet Me i larte

Fluksi i Parase Me i larte Me i ulet

Gjendja e inventarit Me i ulet Me i larte

Kapitali Punues Me i ulet Me i larte

10

Efekti ne raportetRaporte financiare LIFO FIFO

Marzhi bruto Me i ulet Me i larte

Marzhi Neto Me i ulet Me i larte

Raporti Korent Me i ulet Me i larte

Qarkullimi i inventarit Me i larte Me i ulet

Borxh mbi kapitalin e vet Me i larte Me i ulet

11

LIFO reserve• Kompanite te cilat perdorin metoden LIFO, duhet te paraqisin

ne notat e tyre shumen e Rezerves LIFO, ose shumes qe duhet te raportohej ne pasqyrat financiare nese do te perdorej metoda FIFO

• Ajo eshte diferenca midis vleres se inventareve sipas metodes FIFO dhe vleres se inventareve sipas metodes LIFO

• LIFO liquidation ndodh kur numri I njesive ne inventar bie• Ne kushtet e rritjes se cmimeve te mallrave, kjo con ne rritje

artificiale te fitimit te kompanise

12

Ndryshimi i metodes se Inventareve

• Ndryshimi I metodes se invenateve eshte I lejueshem

• Por kompanite duhet te sqarojne pse metoda e re eshte me e mire

• Duhet te bejne nje rillogaritje te pasqyrave financiare te vieteve te kaluara

13

AKTIVET AFATGJATA

14

• Aktivet afatgjata mund te jene:• 1- te prekshme• 2- Te paprekshme• 3- financiare • Aktivet afatgjata amortizohen pergjate kohes

me perjashtim te tokes dhe aktive te paprekshme me jetegjatesi te pakufizuar (si psh emri I mire)

15

Efekti i kapitalizimit te shpenzimeve

16

Indikatori Efekti i Kapitalizimit

Ndryshueshmeria ne fitimit neto Me I ulet

Perfitueshmeria, e matur nga fitimi neto mbi shitjet

Me E larte

Perfitueshmeria, e matur nga ROA ose ROE Me e larte ne vitet e para,

me e ulet ne vitet e mevonshme

Fluksi operativ i parase Me i larte

Raportet e leves financiare Me te Ulta

Aktivet afatgjata te patrupezuara• Aktivet afatgjata te patrupezuara te blera rregjistrohen me cmimin e

blerjes• Aktivet afatgjata te patrupezuara te zhvilluara brenda kompanise

rregjistrohen si shpenzim• Sipas IFRS disa shpenzime zhvillimi mund te kapitalizohen nese plotesohen

disa kushte• Kur nje kompani blen nje tjeter, nese cmimi I blerjes eshte me I madh sesa

vlera e aktiveve te kompanise, diferenca rregjistrohet si emri I mire

17

Metodat e amortizimit

• Metoda lineare• Metoda e pershpejtuar• Metoda e njesive te prodhimit

18

Llogaritja e Moshes Mesatare dhe Jetegjatesise Mesatare

• Mosha mesatare ne vite= amortizimi I akumuluar/shpenzimet e amortizimit

• Mosha e mbetur ne vite= vlera neto/shpenzimet e amortizimit

19

20

Amortizimi i aktiveve te patrupezuara

• Aktivet e patrupezuara me jetegjatesi te kufizuar amortizohen si aktivet afatgjata te trupezuara

• Aktivet afatgjata te patrupezuara me jete te pakufizuar nuk amortizohen

• Por ato duhet te testohen minimalisht nje here ne vit per renie te mundshme te vleres

21

Demtimet e aktiveve afatgjata• Demtim do te kemi ne ato raste kur disa ose te gjitha kostot e mbartura

(sipas vleres ne pasqyren e bilancit aktual) te nje aktivi nuk mund te rekuperohen nepermjet operacioneve.

• Ka nje ndryshim midis aktiveve qe kompania ka vendosur te heqe do dhe aktiveve qe ajo do te vazhdoje ti perdore.

• Aktivet nga te cilat kompania do te heqe dore raportohen te ndara nga operacionet e vazhdueshme.

22

Provat e demtimeve• Nje kompani duhet ta njohe nje demtim kur ka prova qe kostoja e mbartur

e nje aktivi nuk mund te rekuperohet me. Ka kater indikatore te demtimit:

• 1- Nje renie e madhe ne cmimin e tregut, ndryshim fizik, ose ndryshim ne perdorimin e aktiveve.

• 2- Ndryshime negative ne klimen e biznesit.• 3- Tejkalim i madh ne shpenzimet e mirembajtes• 4- Parashikimi i nje renije te madhe ne perfitueshmerine afatgjate te

aktivit.

23

Ndikimi i demtimit ne pasqyrat financiare

24

Efektet e Demtimit

Flukset e parase Asnje efekt

Aktivet fikse Zvogelohen

Fitimi neto, ROA dhe ROE korrente Zvogelohen

Kapitali i aksionereve Zvogelohet

Shpenzime amortizimi Zvogelohen

Fitimi neto, ROA dhe ROE ne te ardhmen Rriten

Raportet e qarkullimit te aktiveve ne te ardhmen Rriten

Raportet e leves financiare Rriten

Mosha mesatare Rritet

Demtimi i aktiveve afatgjata• Informacionet mbi demtimet e aktiveve afatgjata mund te japin

informacione te vlefshme mbi cash flown e ardhshem te kompanise

• Sipas IFRS dhe US GAAP vlera e aktiveve afatgjata mund te ulet si pasoje e demtimeve por nuk mund te rritet

• Sipas IFRS aktivet afatgjata mund te ulen nga demtimet dhe mund te rriten nese vlera e aktiveve rritet

• Kjo rritje rregjistrohet si e ardhur

25