the centre for civil society howard wolpe lecture 25 september … powerpoint - muna... · 2008....

72
“Incithakalo Yempilo" The Centre for Civil Society Howard Wolpe Lecture 25 September 2008 Muna Lakhani National Co-ordinator – IZWA Volunteer – Earthlife Africa eThekwini

Upload: others

Post on 17-Feb-2021

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • “Incithakalo Yempilo"

    The Centre for Civil Society Howard Wolpe Lecture

    25 September 2008

    Muna LakhaniNational Co-ordinator – IZWA

    Volunteer – Earthlife Africa eThekwini

  • Muna Lakhani - IZWA

    Abantu?

  • Muna Lakhani - IZWA

    Ukungcolakomkhathi?

  • Muna Lakhani - IZWA

    Ababusi BezambanelikaPondo?

  • Muna Lakhani - IZWA

    Izimilo noNembeza ?

  • Muna Lakhani - IZWA

    Ukuntuleka kokudla?

    “Millions could feast on America’s wasted food.”

  • Muna Lakhani - IZWA

    Ubuphofu?

  • Muna Lakhani - IZWA

    Okunye ?

  • Muna Lakhani - IZWA

    Umhlaba “Ojwayelekile”

  • Muna Lakhani - IZWA

    Ubunjalo bomhlaba

  • Muna Lakhani - IZWA

    Abantu bomhlaba wonke

  • Muna Lakhani - IZWA

    Umhlaba Othengayo

  • Muna Lakhani - IZWA

    Amafutha ambiwa phansi

  • Muna Lakhani - IZWA

    Kuliwa izimpi ngenxa yaMafutha.

  • Muna Lakhani - IZWA

    Amafutha ampompwa kumapayipi

  • Muna Lakhani - IZWA

    Amafutha ahanjiswa ngentilasipotiyolwandle

  • Muna Lakhani - IZWA

    Amafutha ajiyiswa ezindaweniezifana neSouth Durban Basin

  • Muna Lakhani - IZWA

    Bese kuthi oSASOL bawashintshebenze amaplastiki – beqhubezela

    phambili ukejezi oluyingozi

  • Muna Lakhani - IZWA

    Okusala kubenguDoti kubiza imalikuhlaselel nempilo yethu

  • Muna Lakhani - IZWA

    Ukushiswa kukhipha imimoya enobungozi(anti Stockholm Convention)

  • Muna Lakhani - IZWA

    Yini eqhamuka emafutheni?

    • uPetroli, udizili, upalafini – okubiza ngaphandleiSA = R104 Billion njalo ngonyaka

    • Umanyolo, imithi yokubulala izilwane kanyenokhula, njll – ukuphela komsoco, ukwehlakwezinga lomhlabathi omuhle, ukungcolakwamanzi, nokusweleka kokudla

    • Oplasitiki – sonke- “asibheke lapho okuthiwaasihlukane khona noplastiki ekudleni kwethu”

    • Imithi yezinwele, yogcoba imizimba, nemikhiqizoyezingane, njll

  • Muna Lakhani - IZWA

    Okwenziwe Okunamaphutha

    � U“90% wezinto ezakhiwayo ziba udoti ngokukhulu ukushesha. (American Business Week)

    � Amabrushi okugeza amazinyo ~1.5 kg waste

    � Umakhalekhukhwini ~ 75 kg waste

    � Imoto enesisindo seThani elilodwa ~ 62 tons of waste

    � Ikhompyutha ephathwayo engu 2.3kg ~ 9 tons waste

  • Muna Lakhani - IZWA

    Yenziwelani kabusha imikhiqizo?

    Ngunganolomkhiqizo

    ungemuhla?

  • Muna Lakhani - IZWA

    Yenziwelani imikhiqizo kabusha?

    ����� ��������

    �������� ����� ���� �����

    ���������� ���������� ������ ����

    �����!���������������������

    �����

    "#�$��%��� &���� ����� '

    ���� ��

    (���

    ��������)�����#������*���)��

    (��(��������)��������������)��

    �����+

  • Muna Lakhani - IZWA

    Yenziwelani kabusha imikhiqizo?•,���)�)�������-

    •,��� ���� �%��������� ����)����(��$)�)���� )���� ����

    )�(�)�� �����-

    •,��� )�)� ������ ����#��

    .��)�)-

    •,��� )�)� �����/�� ����.�����-

  • Muna Lakhani - IZWA

    ��������

    ��������������������������

    Yenziwelani kabushaimikhiqizo?

  • Muna Lakhani - IZWA

    Imiphi imikhiqizo equkethe lokhu

    okulandelayoWhich product contains the

    following:

    Propylene glycol,

    •Sodium laureth / Lauryl Sulfate

    •Cocamide mea

    •DMDM hydantoin

    •Benzoic acid

    •Methyl / propyl paraben

    Yenziwelani kabushaimikhiqizo?

  • Muna Lakhani - IZWA

    iNeurotoxin; Idala isifo sesikhumba idermatitis,

    inkinga esibindini ilimaze izinso ibe nemiphumela

    yomdlavuza, ukuphazamiseka kwamehlo,

    ukuqothuka kwezinwele, ukuzwela kwesikhumba,

    kanye nesikhumba esomile; umdlavuza

    wephaphu,inzalo ekhinyabezekile, ukuhlukumezeka

    kwamapayipi okuphefumula,kanye nokunye

    okuningi okuhlupha isikhumba.

    Yenziwelani kabusha imikhiqizo?

  • Muna Lakhani - IZWA

    Mawucabanga imuphilowomkhiqizo?

  • Muna Lakhani - IZWA

    ���������

    ������� ������� �����������������

    ����������� ����� ����� �!�"������

    "��#�� �� � ��$��"�����������%�&

    �!�������'������������ ��!������

    � ����� �!�"������ ��� ���� (

    ����������)�

  • Muna Lakhani - IZWA

    *���������������!�"��� +��������������� ���� � ��� � ���!���� ��!"�&��������

    �,��!�"������"����������"��������� - ������!��"������.�" ��!�/0�����!� ������������������������"��!������ �'��!����"�������

    �.���1

  • Muna Lakhani - IZWA

    “Akekho Osibuzile”

    • iCiba-Geigy yahlolisisa uketshezi olungu8,000• Lungu 38 kuphela elasala elingenabungozi,

    elalingenza yonke inhlobo yemibalangaphandle komyama kakhulu

    • Babuza onjiniyel balenkampani eCiba-Geigy, “Kwakungani bengakhiqizanga uketsheziolungenabungozi ngaphambilini?"

    • Impendulo yamangalisa kakhulu: • “Akekho owake wasibuza"

  • Muna Lakhani - IZWA

    Ukuqagela ngemikhiqizo engekhoesimweni esihle

    • Kuningi okokuyenza• Imvelo izokunakekela futhi izinto zizokhula• Yonke into ikhiqizelwa ukulahlwa• Konke kungeziwe kube isilinganiso esisodwa• Ukusebenzisa isihluku• Isikolinye – indlela yokwenza kalula• Umnyakazo usho impumelelo• Imikhiqizo engahluziwe

  • Muna Lakhani - IZWA

    ������� ��������� (�������!��!����

    0��� ���������"����)�������� ���������������'��������'����"���'����������'�

    ���� � ������"�&

    0��� ���� ��"�������.�" �!���������������"����

    0��� ���� ����� �!������ ������2�,��!�������'���������'��,��&����&

    0��� ���������"������������!��"����!��!�����.�" �������

    �������������� �'�����!��,��&����1

  • Muna Lakhani - IZWA

    Inganekwane yokuqala yeGDP –Kungani iGDP ibenobulima...

    • Isihluku• Isihluku

    Ekhaya• Ukuwa

    Kwezindiza• Imingcwabo• Izidakamizw

    a• iMafia

    • Ubugqila beNgqondo• Ukuphela

    kwemisebenzi• Amabombi oketshezi

    kanye naMandla• Ukugcwaliswa

    komhlaba• Obhayela• Ukungcolisa

    kweplasitiki• Kanye nokunye.....

    Konke kuhle kwiGDP!

    • Ukufa• Izingozi• Ukugula• Impi• Izikhukhula• Ukuqhuma• Ukudubula• Ubugebengu

  • Muna Lakhani - IZWA

    Inganekwane yesibili.

    Ukukhula komnotho kuyinzuzokawonkewonke.

    Eminyakeni eyi30 edlule, ubucebi bebukanje:

    kwabangu30 koyedwa, manjeabangu130 koyedwa

    UTrevor Manuel uthi ukukhula nomnothokubantu abahluphekayo kubonakala emva

    kweminyaka engu25 ekukhuleniokungamaphesenti angu7% growth –

    osekwenziwe ngamazwe ang13 countries kuze kube manjeto date

  • Muna Lakhani - IZWA

    Inganekwane yesithathu.

    “Umnotho owehlela phansi" ukuthi ohluphekayo uzuza

    ngenkathi oyisicebi enza imali.

    INingizimu Afrika inabaningi kakhuluabahluphekayo

    (Gini Coefficient)

    Ukusimamisa ezemvelo kwasenza sehla sabangunamba77 sisukela kunamba94 emhlabeniwonke

  • Muna Lakhani - IZWA

    Inganekwane yesine4.

    Ukukhula njalo komnothokungenzeka futhi kuyathandeka

    “Ubuphofu” sibukala – “njengokwabantuabaphila ngemali engaphansi kwamadola nomaambili ngosuku” okusho ukuthi…

    Yonke iminyakazo yomnotho imi phezukwezinqalasizinda, ikakhulukazi zokuzimilela

  • Muna Lakhani - IZWA

    Inganekwane yesihlanuMyth 5.

    Uhlangana komhlaba kwanelisakuyinzuzo yabantu bonke

    Ngokwocwaningo lweMail&Guardian (2004) umsebenzi kumthatha iminyaka engu111 ukufinyelelaemalini eholwa ngibasi wakhe ngonyaka

    Amaholo ahla ngempela. Kodwa abaphathi awaboanyuka ngamaphesenti ngu25 ngonyaka.

  • Muna Lakhani - IZWA

    Inganekwane yesithupha.

    Iminotho emikhulu iyona efanelekileekuphumeleleni ngezimali, futhi

    kuletha izimpahla ngamananiaphansi kakhulu.

    Isiboniso: ikhofi (umkhiqizo wesibiliodayiswa kakhulu emva kwamafutha) abatshali namhlanje bathola,iphesentielilodwa uma sebedayisa- wagcina niniukukhokhela ikhofi elishibhile umauqhathanisa nonyaka odlule?

  • Muna Lakhani - IZWA

    Ingenekwane yesikhombisa. Kuyaqhutshekwa:

    Abadla izambane likapondobadala imisebenzi, futhi abantu

    bayavikelekakwezezimaliCapitalism creates jobs, and people gain financial

    security.

  • Muna Lakhani - IZWA

    Inganekwane yesishagalolunye.

    Izinkampani ezinenzuzonamaFDI, zisiza izwe.

    Izinkampani zitshala izimali zazo emazweni laphozithola khona inzuzo enkulu kunemali eziyifakile, indlela elula yokwenza ibhizinisi.

    Sikhokha kakhulu kulabo esixhasene nabongemiholo yethu yonyaka abangezona izakhamuzizaseNingizimu Afrika.

  • Muna Lakhani - IZWA

    Inganekwane yesishagalolunye.

    Inqubo yomsebenzi elulaisilungele sonke.

    INingizimu Afrika ayisoze yaba namaholo amancanekakhulu emhlabeni, ngakho sihambelaningalowomgwaqo. Abalahlekelwayo ngabasebenziSouth Africa.

    Abasebenzi abaningi basebenza amahora amaningiengeziwe. Ngegama lokukhiqiza abaningi bayaxoshwa, abasele bafukuze kakhulu. Ana

  • Muna Lakhani - IZWA

    Inganekwane yeshumi.

    Imisebenzi yezamasimu iyondlawonke umuntu, ngenxa yohwebo

    olukhululekile nezimaketheezikhululekile, eziyoqeda indlala.

    Emazweni amaningi ahluphekayo kuyiswa imikhiqizophesheya kodwa indlala ayipheli. Ngenkathikudayiswa ubontshisi omingi eBrazil, udayiselwaukondla izinkomo zaseJapan naseEurope, ingxenyeenkulu yakhona ibulawa indlala.

  • Muna Lakhani - IZWA

    Inganekwaneyeshumi.kuyaqhutshekwa

    Imisebenzi yezamasimu...... “Uyazi ukuthi amaphesenti angu27 omkhiqizo wokudlaasemazweni aseNyakatho aphelela emgqonyeni? Kodwa abantu abangu1.2 abanakudla, okuyinambaelinganayo neyabantu abakhuluphele kakhulu.”

  • Muna Lakhani - IZWA

    Inganekwane yeshumi nanye

    Akunakwenzeka ukuthi ukuthuthukanomnotho kanye nezenhlalakahle zingabi

    nomthelela omubi kwezemvelo.

    Iqiniso: sisebenzisa izingqalasizindaezingaphansi kwamaphesenti ayisithuphakumnotho wamanje

    Iqiniso: imikhiqizo eminingi ingenziwainciphise ukungcola komkhathi,kodwa

    lokhu akukhokhelwa ngabakhiqizi

  • Muna Lakhani - IZWA

    Inganekwane yeshumi nambili

    Ezokuvakasha nokudayisela amazweangaphandle kuletha imisebenzi eminingi

    Ngakho-ke, ucabanga ukuthi kuyokwenzekaningenkathi Amafutha eQile esesihlasela, njengoba sekwenzeka?

  • Muna Lakhani - IZWA

    Inganekwane yeshumi nantathuSidinga izingqalasizindazesimanjemanje ukuphikisanaukuhamba phambili

    Leizingqzlasizinda zesimanjemanjezeteknoloji,ezingahambisani neteknolojiefaneleyo – yaseMelika kanye naseRushiya

  • Muna Lakhani - IZWA

    “Ezomnotho ezabantu hayi

    ukuzinonophalisa wedwa!”

    Madrid Campus

  • Muna Lakhani - IZWA

    *����1��2���.� ���)/��� ���3���� ������#�����)���� 4

    �)��#� ��)�(�)���� .��/)���������)�)�.�����������#� ������-

  • Muna Lakhani - IZWA

    ���

    �����

    Iningizimu Afrika ikhiqiza intuthu yekhabhoniizinkathi ezingaphezu kwamashumi amabili per

    capita per GDP kuneMelika!

    Ukuphuma kwentuthuyekhabhoni per Capita

  • Muna Lakhani - IZWA

    Nuclear Insanity

    Pebble Bed Modular Reactor• R15 billion for the unproven demonstration model• 13 times the volume of High Level Radioactive Waste that will remain

    dangerous for over 250 000 years• “Not suitable for large scale electricity supply” – CEO of Areva,

    French Nuclear Company

    Nuclear 1• Probably Areva, another Koeberg – never been built in the world

    Probable Total Nuclear Investment: R260 BILLION

  • Muna Lakhani - IZWA

    13?000Less than 5 years

    13 780 MW saved 30 years

    About R15 million

    Energy efficiency –solar water heaters in 20 million homes

    66250 000 years

    R16 billion(UK R1245 billion)

    unknownAbout 14 years

    14 857 MWR17.5 million

    Nuclear –Engineering news

    960-1050Approx 30% of total tonnage of coal

    UnknownNot calculated

    About 10 years

    13 000 MWR20 millionCoal -Medupi

    13Minimal at end of life

    Minimal0Less than one year

    11 818 MWR22 millionSolar –M&G

    9noneProfit0Less than 1 year

    25 193 MWR10.32 million

    Wind –(Helena bay)

    32Minimal at end of life

    Minimal0Less than 1 year

    37 500 MWR9.6 millionSolar –(Taung in NW)

    gCO2e/kWh

    WasteDecommissioning

    FuelLead timeR260 billion

    Cost / MW

    Energy Source

  • Muna Lakhani - IZWA

    Nukes Climate Lies

    • 1000MW nuclear power plant needs 200 tonnes of uranium oxide a year, so that’s 2,000 to 10,000 tonnes of CO2 emitted just for mining- add enrichment, construction, decommissioning, “waste management” for 250 000 years!

  • Muna Lakhani - IZWA

    Ref: Union of Concerned Scientists

  • Muna Lakhani - IZWA

  • Muna Lakhani - IZWA

  • Muna Lakhani - IZWA

    Ukumpompwa kweRAM

    Awukho ugesi

    Akukho petrolinodizili Kudingekaamanzi agelezayonawehlayo –imitha ehlayonangamamithaayishumienyukayo

  • Muna Lakhani - IZWA

    Ngoba izinNgcweti zaManje?

    • iBrazil kuma biofuels• iChina ngokushisisa amanzi ngelanga• Izwe laseJalimane ngomoyaGermany in

    wind• iSpain ngogesi welanga

  • Muna Lakhani - IZWA

    Singayixazulula kanjani inkingayamanani kaPetroli noDizili?

    • Ukumilisa izitshalo ukwenza ubiodizilikuwubulima

    • Ubiodizili uxhasa ngaphezu kwezikhathiezingamashumi amabili nanhlanu umkhiqizokunokudla okuncike kubiodizili, futhi kumilakwindle!

    • Asisebenzise umhlaba wamapaki angamagalofuayishumi ukuze sizimele ngamafutha

  • Muna Lakhani - IZWA

    Izindlela Ezimbili ZokusimamisaUmnotho

    • Ukusebenzisaimigomo yakwa Zero Waste Manje

    • Ukusebenzisa ugesiobuye wenziwekabusha, siqalengohleo olunomfutho ;

    Siqale ngokukhokhisa kakhuluamazwe angaphandle futhi

    sizixhase thina.

  • Muna Lakhani - IZWA

    �������

    NIKS00

    0000

    00

    00

    00

    0

    0

    0

    0

    0

    0

    0

    0

    0 ��������

    ��������

    ��������

    ��������

    ��������

  • Muna Lakhani - IZWA

    Ubukeka kanjani umnothoweZero Waste?

  • Muna Lakhani - IZWA

    Umnotho OsimamileUmkhiqiz

    oowenziwangenhlan

    zekoInqalasizindaEsimamile

    UmkhiqizoOhlanzekile

    Ukuthumela/Nokudayisa

    Ukusebenzisa

    Recovery

    Umanyolo

  • Muna Lakhani - IZWA

  • Muna Lakhani - IZWA

    Imiphumela• Imiphumela eyayingaqondiwe ngenxa

    yemikhiqizo eyayingahlelwanga• Industrial revolution yayingahlelwanga• Kodwa kwagcina kuyieconomic revolution• Izicebi eziningi, onjiniyela babengaboni

    omikhiqizo yabo iyingxenye yohlelo olukhulu futhinamanje ababakuboni lokho!

    • Lokhu kwadala amaphutha maningi akwehlelephezu kwethu ngesikhulu isihluku.

  • Muna Lakhani - IZWA

    Ukusimama KwezingqalasizindaIzimpahla zemvelo

    Amandla akheka kabusha

    Izinto ezibuye zakhiwe kabushaImikhiqizo ebuye isetshenziswe

    Ayikho into elahlalwayo!

  • Muna Lakhani - IZWA

    Ukukhiqiza Okuhlanzekile

    Ukungabikhona koketshezi olungcolileIminotho yasemakhaya

    Ukunyuka kokuthuthuka komphakathiUkusondelela kokusebenza – ikukhiqiza

    nokuthengiselana okusondelena

  • Muna Lakhani - IZWA

    Umnotho Osimamile - UzuzisaUdala amaholo anenzuzo

    Ukunyuka kokudalwa kwemisebenzi

    Ukugwema udoti nokungolisa umkhathi

    Ukunyuka kakhulu kokukhiqiza

    Ukwenyuka kwezinga lokwenza

    Ukwehla kwempilo engeyinhle

    Ukukhula komntotho wasekhaya

  • Muna Lakhani - IZWA

    “Kwanele ukondla wonkeumuntu, kodwa akwanele

    ngomona wawo wonke umuntu” -Mahatma Gandhi

    “Ngeke uqaqe inkingangengqondo efana nalena

    eyayidala it” - Albert Einstein

  • Muna Lakhani - IZWA

    “Iqiniso nje, Angiboni lutho ngekusasa lakhoMnu. Konke kumi kuwena. Kuyasabisa lokho

    angithi?”

  • Muna Lakhani - IZWA

    Ngiyabonga!

    Muna LakhaniIZWA

    [email protected]