Latin Summer School XXII 2016

Level 3B(ii)

Three writers, three speeches:

“Style is knowing who you are, what you want to say, and not

giving a damn.”1      

     

http://8tracks.com/explore/julius_caesar        

Dr Michelle McVeigh and Dr Sarah Lawrence  

                                                                                                               1  Orson  Welles  

  1  

Salvete Omnes! Welcome to the 2016 Latin Summer School, Level 3B (ii)! Style is a tricky and elusive idea; in the past is was common for students of Latin to be set exercises where they were asked to translate a passage of English into Latin in the ‘style of Cicero’ or the ‘style of Caesar’. Of course, this means knowing what constitutes style! Over this week we’ll be looking in depth at the Latin of Caesar, Sallust and Cicero, translating and discussing exactly what makes their writing distinctive and personal. This should be a really interesting exercise and we can’t wait to hear your thoughts…we’ll even give you a chance to try your hand at writing like one of these particular Romans… You will see that we have chosen two authors to which you will have been exposed last year if you took our course at Latin Summer School but we have selected parts of the text that will allow you to compare like with like to the greatest possible extent and to build on your experience last year. On the following pages you will find the texts that we are planning to read and discuss this week. We almost certainly won’t cover all the texts, nor is it likely that they will be covered in the order in which they appear. Some sessions will be dedicated to other activities that will allow you to deepen your thinking about the way in which the Latin language is used to convey particular meanings and ideas. If you wish to prepare the texts in advance, you may find some of the following commentaries helpful:

• J. M. Carter, Julius Caesar The Civil War Books I & II. Aris & Philiips, 1990 • Patrick McGushin, Sallust: Bellum Catilinae. London: Bristol Classical Press, 1995 • Andrew R. Dyck, Cicero: Catilinarians. Cambridge: 2008 • H.E. Gould and J.L. Whiteley, Cicero: In Catilinam I & II. Bristol Classical Press, 1943 • There are also notes by J. B. Greenough and G. L. Kittredge on the Perseus website:

http://www.perseus.tufts.edu/hopper/ (there is a quick link to the Catilinarian orations in the top right corner of the homepage; you’ll find the notes to the right of the Latin text)

There are, of course, many excellent student guides and commentaries out there, so please don’t feel obliged to consult only these ones! You may also find it useful to have a good dictionary and grammar book to assist you when it comes to writing your own Latin prose compositions. You may already own one, but if you are considering adding to your library, we are quite fond of: R. Ashdowne and J. Morwood, Writing Latin: An Introduction to Writing in the Language of Cicero and Caesar. Bristol Classical Press, 2007. (Again, please don’t feel obliged to run out and buy this book; any good grammar book will do.) Looking forward to seeing you in January, Michelle and Sarah.  

  2  

Caesar,  de  bello  civile,  1.85    

At  the  conclusion  of  book  one,  Caesar  gives  himself  a  speech  explaining  the  particular  bases  of  his  complaints  and  the  origins  of  his  march  across  the  Rubicon  that  formally  initiated  a  civil  war;  have  a  think  about  anything  unusual  in  the  way  he’s  represented  this…warning!  The  Latin  here  is  not  easy…    [85]  Ad  ea  Caesar  respondit:  nulli  omnium  has  partes  vel  querimoniae  vel  

miserationis  minus  convenisse.  Reliquos  enim  omnes  officium  suum  praestitisse:  se,  

qui  etiam  bona  condicione,  et  loco  et  tempore  aequo,  confligere  noluerit,  ut  quam  

integerrima  essent  ad  pacem  omnia;  exercitum  suum,  qui  iniuria  etiam  accepta  

suisque  interfectis,  quos  in  sua  potestate  habuerit,  conservarit  et  texerit;  illius  

denique  exercitus  milites,  qui  per  se  de  concilianda  pace  egerint;  qua  in  re  omnium  

suorum  vitae  consulendum  putarint.  Sic  omnium  ordinum  partes  in  misericordia  

constitisse:  ipsos  duces  a  pace  abhorruisse;  eos  neque  colloquii  neque  indutiarum  

iura  servasse  et  homines  imperitos  et  per  colloquium  deceptos  crudelissime  

interfecisse.  Accidisse  igitur  his,  quod  plerumque  hominum  nimia  pertinacia  atque  

arrogantia  accidere  soleat,  uti  eo  recurrant  et  id  cupidissime  petant,  quod  paulo  ante  

contempserint.  Neque  nunc  se  illorum  humilitate  neque  aliqua  temporis  

opportunitate  postulare,  quibus  rebus  opes  augeantur  suae;  sed  eos  exercitus,  quos  

contra  se  multos  iam  annos  aluerint,  velle  dimitti.  Neque  enim  sex  legiones  alia  de  

causa  missas  in  Hispaniam  septimamque  ibi  conscriptam  neque  tot  tantasque  

classes  paratas  neque  submissos  duces  rei  militaris  peritos.  Nihil  horum  ad  

pacandas  Hispanias,  nihil  ad  usum  provinciae  provisum,  quae  propter  diuturnitatem  

pacis  nullum  auxilium  desiderarit.  Omnia  haec  iam  pridem  contra  se  parari;  in  se  

novi  generis  imperia  constitui,  ut  idem  ad  portas  urbanis  praesideat  rebus  et  duas  

  3  

bellicosissimas  provincias  absens  tot  annis  obtineat;  in  se  iura  magistratuum  

commutari,  ne  ex  praetura  et  consulatu,  ut  semper,  sed  per  paucos  probati  et  electi  

in  provincias  mittantur;  in  se  etiam  aetatis  excusationem  nihil  valere,  cum  

superioribus  bellis  probati  ad  obtinendos  exercitus  evocentur;  in  se  uno  non  servari,  

quod  sit  omnibus  datum  semper  imperatoribus,  ut  rebus  feliciter  gestis  aut  cum  

honore  aliquo  aut  certe  sine  ignominia  domum  revertantur  exercitumque  dimittant.  

Quae  tamen  omnia  et  se  tulisse  patienter  et  esse  laturum;  neque  nunc  id  agere,  ut  ab  

illis  abductum  exercitum  teneat  ipse,  quod  tamen  sibi  difficile  non  sit,  sed  ne  illi  

habeant,  quo  contra  se  uti  possint.  Proinde,  ut  esset  dictum,  provinciis  excederent  

exercitumque  dimitterent;  si  id  sit  factum,  se  nociturum  nemini.  Hanc  unam  atque  

extremam  esse  pacis  condicionem.    

 http://en.wikipedia.org/wiki/Suebi#mediaviewer/File:Julius_Caesar.jpg  

  4  

Sallust,  bellum  Catilinae,  51    

This  is  a  very  famous  part  of  Sallust’s  text;  here  he  presents  the  first  of  a  pair  of  speeches  debating  what  should  be  done  with  the  Catilinarian  conspirators  who  had  been  caught  plotting  against  the  Roman  state;  this  is  the  speech  of  Julius  Caesar…does  this  sound  like  the  ‘voice’  we  see  in  Caesar’s  own  text?      [51]  1  "Omnis  homines,  patres  conscripti,  qui  de  rebus  dubiis  consultant,  ab  odio,  

amicitia,  ira  atque  misericordia  vacuos  esse  decet.  2  Haud  facile  animus  verum  

providet,  ubi  illa  officiunt,  neque  quisquam  omnium  lubidini  simul  et  usui  paruit.  3  

Ubi  intenderis  ingenium,  valet;  si  lubido  possidet,  ea  dominatur,  animus  nihil  valet.  4  

Magna  mihi  copia  est  memorandi,  patres  conscripti,  quae  reges  atque  populi  ira  aut  

misericordia  inpulsi  male  consuluerint.  Sed  ea  malo  dicere,  quae  maiores  nostri  

contra  lubidinem  animi  sui  recte  atque  ordine  fecere.  5  Bello  Macedonico,  quod  cum  

rege  Perse  gessimus,  Rhodiorum  civitas  magna  atque  magnifica,  quae  populi  Romani  

opibus  creverat,  infida  et  advorsa  nobis  fuit.  Sed  postquam  bello  confecto  de  Rhodiis  

consultum  est,  maiores  nostri,  ne  quis  divitiarum  magis  quam  iniuriae  causa  bellum  

inceptum  diceret,  inpunitos  eos  dimisere.  6  Item  bellis  Punicis  omnibus,  cum  saepe  

Carthaginienses  et  in  pace  et  per  indutias  multa  nefaria  facinora  fecissent,  numquam  

ipsi  per  occasionem  talia  fecere:  magis,  quid  se  dignum  foret,  quam  quid  in  illos  iure  

fieri  posset,  quaerebant.  7  Hoc  item  vobis  providendum  est,  patres  conscripti,  ne  

plus  apud  vos  valeat  P.  Lentuli  et  ceterorum  scelus  quam  vostra  dignitas  neu  magis  

irae  vostrae  quam  famae  consulatis.  8  Nam  si  digna  poena  pro  factis  eorum  

reperitur,  novum  consilium  adprobo;  sin  magnitudo  sceleris  omnium  ingenia  

exsuperat,  his  utendum  censeo,  quae  legibus  conparata  sunt.  

 

9  "Plerique  eorum,  qui  ante  me  sententias  dixerunt,  conposite  atque  magnifice  

casum  rei  publicae  miserati  sunt.  Quae  belli  saevitia  esset,  quae  victis  acciderent,  

enumeravere:  rapi  virgines,  pueros,  divelli  liberos  a  parentum  complexu,  matres  

familiarum  pati,  quae  victoribus  conlubuissent,  fana  atque  domos  spoliari,  caedem,  

incendia  fieri,  postremo  armis,  cadaveribus,  cruore  atque  luctu  omnia  conpleri.  10  

Sed  per  deos  inmortalis,  quo  illa  oratio  pertinuit?  An  uti  vos  infestos  coniurationi  

  5  

faceret?  Scilicet,  quem  res  tanta  et  tam  atrox  non  permovit,  eum  oratio  accendet.  11  

Non  ita  est  neque  cuiquam  mortalium  iniuriae  suae  parvae  videntur;  multi  eas  

gravius  aequo  habuere.  12  Sed  alia  aliis  licentia  est,  patres  conscripti.  Qui  demissi  in  

obscuro  vitam  habent,  si  quid  iracundia  deliquere,  pauci  sciunt:  fama  atque  fortuna  

eorum  pares  sunt;  qui  magno  imperio  praediti  in  excelso  aetatem  agunt,  eorum  facta  

cuncti  mortales  novere.  13  Ita  in  maxuma  fortuna  minuma  licentia  est;  neque  

studere  neque  odisse,  sed  minume  irasci  decet;  14  quae  apud  alios  iracundia  dicitur,  

ea  in  imperio  superbia  atque  crudelitas  appellatur.  15  Equidem  ego  sic  existumo,  

patres  conscripti,  omnis  cruciatus  minores  quam  facinora  illorum  esse.  Sed  plerique  

mortales  postrema  meminere  et  in  hominibus  inpiis  sceleris  eorum  obliti  de  poena  

disserunt,  si  ea  paulo  severior  fuit.  

 

16  "D.  Silanum,  virum  fortem  atque  strenuum,  certo  scio,  quae  dixerit,  studio  rei  

publicae  dixisse  neque  illum  in  tanta  re  gratiam  aut  inimicitias  exercere:  eos  mores  

eamque  modestiam  viri  cognovi.  17  Verum  sententia  eius  mihi  non  crudelis  –  quid  

enim  in  talis  homines  crudele  fieri  potest?  –  sed  aliena  a  re  publica  nostra  videtur.  

18  Nam  profecto  aut  metus  aut  iniuria  te  subegit,  Silane,  consulem  designatum  

genus  poenae  novum  decernere.  19  De  timore  supervacaneum  est  disserere,  cum  

praesertim  diligentia  clarissumi  viri  consulis  tanta  praesidia  sint  in  armis.  20  De  

poena  possum  equidem  dicere,  id  quod  res  habet,  in  luctu  atque  miseriis  mortem  

aerumnarum  requiem,  non  cruciatum  esse;  eam  cuncta  mortalium  mala  dissolvere;  

ultra  neque  curae  neque  gaudio  locum  esse.  21  Sed,  per  deos  inmortalis,  quam  ob  

rem  in  sententiam  non  addidisti,  uti  prius  verberibus  in  eos  animadvorteretur?  22  

An  quia  lex  Porcia  vetat?  At  aliae  leges  item  condemnatis  civibus  non  animam  eripi,  

sed  exsilium  permitti  iubent.  An  quia  gravius  est  verberari  quam  necari?  23  Quid  

autem  acerbum  aut  nimis  grave  est  in  homines  tanti  facinoris  convictos?  24  Sin,  quia  

levius  est,  qui  convenit  in  minore  negotio  legem  timere,  cum  eam  in  maiore  

neglegeris?  

 

25  "At  enim  quis  reprehendet,  quod  in  parricidas  rei  publicae  decretum  erit?  

Tempus,  dies,  fortuna,  cuius  lubido  gentibus  moderatur.  Illis  merito  accidet,  

  6  

quicquid  evenerit;  26  ceterum  vos  patres  conscripti,  quid  in  alios  statuatis,  

considerate!  27  Omnia  mala  exempla  ex  rebus  bonis  orta  sunt.  Sed  ubi  imperium  ad  

ignaros  eius  aut  minus  bonos  pervenit,  novum  illud  exemplum  ab  dignis  et  idoneis  

ad  indignos  et  non  idoneos  transfertur.  28  Lacedaemonii  devictis  Atheniensibus  

triginta  viros  inposuere,  qui  rem  publicam  eorum  tractarent.  29  Ii  primo  coepere  

pessumum  quemque  et  omnibus  invisum  indemnatum  necare:  ea  populus  laetari  et  

merito  dicere  fieri.  30  Post,  ubi  paulatim  licentia  crevit,  iuxta  bonos  et  malos  

lubidinose  interficere,  ceteros  metu  terrere:  31  ita  civitas  servitute  oppressa  stultae  

laetitiae  gravis  poenas  dedit.  32  Nostra  memoria  victor  Sulla  cum  Damasippum  et  

alios  eius  modi,  qui  malo  rei  publicae  creverant,  iugulari  iussit,  quis  non  factum  eius  

laudabat?  Homines  scelestos  et  factiosos,  qui  seditionibus  rem  publicam  

exagitaverant,  merito  necatos  aiebant.  33  Sed  ea  res  magnae  initium  cladis  fuit.  Nam  

uti  quisque  domum  aut  villam,  postremo  vas  aut  vestimentum  alicuius  concupiverat,  

dabat  operam,  ut  is  in  proscriptorum  numero  esset.  34  Ita  illi,  quibus  Damasippi  

mors  laetitiae  fuerat,  paulo  post  ipsi  trahebantur  neque  prius  finis  iugulandi  fuit,  

quam  Sulla  omnis  suos  divitiis  explevit.  35  Atque  ego  haec  non  in  M.  Tullio  neque  his  

temporibus  vereor;  sed  in  magna  civitate  multa  et  varia  ingenia  sunt.  36  Potest  alio  

tempore,  alio  consule,  cui  item  exercitus  in  manu  sit,  falsum  aliquid  pro  vero  credi.  

Ubi  hoc  exemplo  per  senatus  decretum  consul  gladium  eduxerit,  quis  illi  finem  

statuet  aut  quis  moderabitur?  

 

37  "Maiores  nostri,  patres  conscripti,  neque  consili  neque  audaciae  umquam  eguere;  

neque  illis  superbia  obstat,  quo  minus  aliena  instituta,  si  modo  proba  erant,  

imitarentur.  38  Arma  atque  tela  militaria  ab  Samnitibus,  insignia  magistratuum  ab  

Tuscis  pleraque  sumpserunt.  Postremo,  quod  ubique  apud  socios  aut  hostis  

idoneum  videbatur,  cum  summo  studio  domi  exsequebantur:  imitari  quam  invidere  

bonis  malebant.  39  Sed  eodem  illo  tempore  Graeciae  morem  imitati  verberibus  

animadvortebant  in  civis,  de  condemnatis  summum  supplicium  sumebant.  40  

Postquam  res  publica  adolevit  et  multitudine  civium  factiones  valuere,  circumveniri  

innocentes,  alia  huiusce  modi  fieri  coepere,  tum  lex  Porcia  aliaeque  leges  paratae  

sunt,  quibus  legibus  exsilium  damnatis  permissum  est.  41  Hanc  ego  causam,  patres  

  7  

conscripti,  quo  minus  novum  consilium  capiamus,  in  primis  magnam  puto.  42  

Profecto  virtus  atque  sapientia  maior  illis  fuit,  qui  ex  parvis  opibus  tantum  

imperium  fecere,  quam  in  nobis,  qui  ea  bene  parta  vix  retinemus.  

 

43  "Placet  igitur  eos  dimitti  et  augeri  exercitum  Catilinae?  Minume.  Sed  ita  censeo:  

publicandas  eorum  pecunias,  ipsos  in  vinculis  habendos  per  municipia,  quae  

maxume  opibus  valent;  neu  quis  de  iis  postea  ad  senatum  referat  neve  cum  populo  

agat;  qui  aliter  fecerit,  senatum  existumare  eum  contra  rem  publicam  et  salutem  

omnium  facturum."  

 

 

 

 

 

 

 A  reconstruction  of  the  rostra  

http://www.vroma.org/images/jahnige_images/rostra1.gif  

       

  8  

Cicero,  In  Catilinam  I.1-­‐3      This  is  probably  one  of  the  best-­‐known  openings  of  Cicero’s  speeches;  many  of  you  have  probably  encountered  it  before.  Delivered  before  the  Senate  on  8  November,  63  BCE  in  the  temple  of  Jupiter  Stator,  Cicero  employs  the  most  powerful  rhetorical  weapons  in  his  arsenal  to  convince  the  Senate  of  the  threat  posed  by  L.  Sergius  Catilina.        [1]  quo  usque  tandem  abutere,  Catilina,  patientia  nostra?  quam  diu  etiam  furor  iste  

tuus  nos  eludet?  quem  ad  finem  sese  effrenata  iactabit  audacia?  nihilne  te  

nocturnum  praesidium  Palati,  nihil  urbis  vigiliae,  nihil  timor  populi,  nihil  concursus  

bonorum  omnium,  nihil  hic  munitissimus  habendi  senatus  locus,  nihil  horum  ora  

voltusque  moverunt?  patere  tua  consilia  non  sentis,  constrictam  iam  horum  

omnium  scientia  teneri  coniurationem  tuam  non  vides?  quid  proxima,  quid  

superiore  nocte  egeris,  ubi  fueris,  quos  convocaveris,  quid  consili  ceperis  quem  

nostrum  ignorare  arbitraris?    

 

[2]  O  tempora,  o  mores!  senatus  haec  intellegit,  consul  videt;  hic  tamen  vivit.  vivit?  

immo  vero  etiam  in  senatum  venit,  fit  publici  consili  particeps,  notat  et  designat  

oculis  ad  caedem  unum  quemque  nostrum.  nos  autem  fortes  viri  satis  facere  rei  

publicae  videmur,  si  istius  furorem  ac  tela  vitamus.  ad  mortem  te,  Catilina,  duci  

iussu  consulis  iam  pridem  oportebat,  in  te  conferri  pestem  quam  tu  in  nos  omnis  

iam  diu  machinaris.    

 

[3]  an  vero  vir  amplissimus,  P.  Scipio,  pontifex  maximus,  Ti.  Gracchum  mediocriter  

labefactantem  statum  rei  publicae  privatus  interfecit:  Catilinam  orbem  terrae  caede  

atque  incendiis  vastare  cupientem  nos  consules  perferemus?  nam  illa  nimis  antiqua  

praetereo,  quod  C.  Servilius  Ahala  Sp.  Maelium  novis  rebus  studentem  manu  sua  

occidit.  fuit,  fuit  ista  quondam  in  hac  re  publica  virtus  ut  viri  fortes  acrioribus  

suppliciis  civem  perniciosum  quam  acerbissimum  hostem  coercerent.  habemus  

senatus  consultum  in  te,  Catilina,  vehemens  et  grave,  non  deest  rei  publicae  

consilium  neque  auctoritas  huius  ordinis:  nos,  nos,  dico  aperte,  consules  desumus.  

  9  

[4]  decrevit  quondam  senatus  uti  L.  Opimius  consul  videret  ne  quid  res  publica  

detrimenti  caperet:  nox  nulla  intercessit:  interfectus  est  propter  quasdam  

seditionum  suspiciones  C.  Gracchus,  clarissimo  patre,  avo,  maioribus,  occisus  est  

cum  liberis  M.  Fulvius  consularis.  simili  senatus  consulto  C.  Mario  et  L.  Valerio  

consulibus  est  permissa  res  publica:  num  unum  diem  postea  L.  Saturninum  

tribunum  plebis  et  C.  Servilium  praetorem  mors  ac  rei  publicae  poena  remorata  est?  

at  vero  nos  vicesimum  iam  diem  patimur  hebescere  aciem  horum  auctoritatis.  

habemus  enim  eius  modi  senatus  consultum,  verum  inclusum  in  tabulis,  tamquam  in  

vagina  reconditum,  quo  ex  senatus  consulto  confestim  te  interfectum  esse,  Catilina,  

convenit.  vivis,  et  vivis  non  ad  deponendam,  sed  ad  confirmandam  audaciam.  cupio,  

patres  conscripti,  me  esse  clementem,  cupio  in  tantis  rei  publicae  periculis  non  

dissolutum  videri,  sed  iam  me  ipse  inertiae  nequitiaeque  condemno.  

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Maccari-Cicero.jpg

  10  

Cicero,  In  Catilinam  2.1-­‐2    The  second  of  Cicero’s  Catilinarian  speeches  was  delivered  on  9  November  before  the  People  of  Rome.  The  aim  of  this  speech  is  not  to  persuade  but  to  justify  his  actions  of  the  previous  day.  What  differences  do  you  notice  between  the  speech  delivered  ‘ad  senatum’  and  this  one  delivered  ‘ad  populum’?          [1]  tandem  aliquando,  Quirites,  L.  Catilinam,  furentem  audacia,  scelus  anhelantem,  

pestem  patriae  nefarie  molientem,  vobis  atque  huic  urbi  ferro  flammaque  

minitantem  ex  urbe  vel  eiecimus  vel  emisimus  vel  ipsum  egredientem  verbis  

prosecuti  sumus.  abiit,  excessit,  evasit,  erupit.  nulla  iam  pernicies  a  monstro  illo  

atque  prodigio  moenibus  ipsis  intra  moenia  comparabitur.  atque  hunc  quidem  

unum  huius  belli  domestici  ducem  sine  controversia  vicimus.  non  enim  iam  inter  

latera  nostra  sica  illa  versabitur,  non  in  campo,  non  in  foro,  non  in  curia,  non  

denique  intra  domesticos  parietes  pertimescemus.  loco  ille  motus  est,  cum  est  ex  

urbe  depulsus.  palam  iam  cum  hoste  nullo  impediente  bellum  iustum  geremus.  sine  

dubio  perdidimus  hominem  magnificeque  vicimus,  cum  illum  ex  occultis  insidiis  in  

apertum  latrocinium  coniecimus.  

 

[2]  quod  vero  non  cruentum  mucronem,  ut  voluit,  extulit,  quod  vivis  nobis  egressus  

est,  quod  ei  ferrum  e  manibus  extorsimus,  quod  incolumis  civis,  quod  stantem  

urbem  reliquit,  quanto  tandem  illum  maerore  esse  adflictum  et  profligatum  putatis?  

iacet  ille  nunc  prostratus,  Quirites,  et  se  perculsum  atque  abiectum  esse  sentit  et  

retorquet  oculos  profecto  saepe  ad  hanc  urbem  quam  e  suis  faucibus  ereptam  esse  

luget:  quae  quidem  mihi  laetari  videtur,  quod  tantam  pestem  evomuerit  forasque  

proiecerit.  

 

[3]  ac  si  quis  est  talis  qualis  esse  omnis  oportebat,  qui  in  hoc  ipso  in  quo  exsultat  et  

triumphat  oratio  mea  me  vehementer  accuset,  quod  tam  capitalem  hostem  non  

comprehenderim  potius  quam  emiserim,  non  est  ista  mea  culpa,  Quirites,  sed  

temporum.  interfectum  esse  L.  Catilinam  et  gravissimo  supplicio  adfectum  iam  

pridem  oportebat,  idque  a  me  et  mos  maiorum  et  huius  imperi  severitas  et  res  

  11  

publica  postulabat.  sed  quam  multos  fuisse  putatis  qui  quae  ego  deferrem  non  

crederent,  quam  multos  qui  propter  stultitiam  non  putarent,  quam  multos  qui  etiam  

defenderent,  quam  multos  qui  propter  improbitatem  faverent?  ac  si  illo  sublato  

depelli  a  vobis  omne  periculum  iudicarem,  iam  pridem  ego  L.  Catilinam  non  modo  

invidiae  meae  verum  etiam  vitae  periculo  sustulissem.  

                     

 http://www.daviddarling.info/encyclopedia_of_history/C/Cicero.html