sanskritdocuments.org · title: सौन्दर्यलहरी गुजराती...

42
Saundaryalahari with Gujarati translation सौयलहरी ग जराती साथ Document Information Text title : saundaryalahariGujarati File name : saundaryalahariGujarati.itx Category : laharI, devii, dashamahAvidyA, shankarAchArya, devI Location : doc_devii Latest update : May 24, 2018 Send corrections to : [email protected] This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study and research. The file is not to be copied or reposted without permission, for promotion of any website or individuals or for commercial purpose. Please help to maintain respect for volunteer spirit. Please note that proofreading is done using Devanagari version and other language/scripts are generated using sanscript. October 28, 2019 sanskritdocuments.org

Upload: others

Post on 07-Sep-2019

9 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Saundaryalahari with Gujarati translation

सौय लहरी गजुराती साथ

Document Information

Text title : saundaryalahariGujarati

File name : saundaryalahariGujarati.itx

Category : laharI, devii, dashamahAvidyA, shankarAchArya, devI

Location : doc_devii

Latest update : May 24, 2018

Send corrections to : [email protected]

This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study and research. The

file is not to be copied or reposted without permission, for promotion of any website or

individuals or for commercial purpose.

Please help to maintain respect for volunteer spirit.

Please note that proofreading is done using Devanagari version and other language/scripts

are generated using sanscript.

October 28, 2019

sanskritdocuments.org

Saundaryalahari with Gujarati translation

सौय लहरी गजुराती साथ

ौीमत श्कंराचाय िवरिचतसरळ गजुराती अनवुाद सिहतअनवुादक : शािंतकुमार जयशकंर भएम।ए।,एलएल,बी,सािह-र॥ सौय लहरी ॥

आनलहरी (१-४०)िशवः शा युो यिद भवित शः ूभिवत ुं

न चदेवें दवेो न ख कुशलः ितमुिप ।अतामाराां हिरहरिविरािदिभरिप

ूणुं ोत ुं वा कथमकृतपुयः ूभवित ॥ १॥िुतजो िशव (परमाा) शिनी साथ े होय तो जसिृनी रचना करी शके छे अन े ज े एम न होय(अथा त श्ि साथ े न होय) तो आ दवे खरखेरहलनचलन पण करी शकता नथी। तथेी हिर, ि,अन े ॄा वडे पजूवा योय एवी तन े ूणाम करवामाटे के (तारी) िुत करवा माटे (मारा जवेा )पुयहीन केवी रीत े समथ थाय ?

तनीयासं ं पासं ुं तव चरणपेहभवंिविरििन ि्वरचयित लोकानिवकलम ।्

वहनें शौिरः कथमिप सहॐणे िशरसांहरंुनै ं भजित भिसतोूलनिविधम ॥् २॥

दवेीना पगनी रज

1

सौय लहरी गजुराती साथ

(हे दिेव) तारा चरणपी कमळमां उथयलेी सू रजन े एकठी करीन े ॄा ावर जगंमाकअखडं सिृओनी िविवध रचना करे छ;े शषेनागहजार मक उपर भारे ौमथी एन े धारण करे छे(अन)े हर एनो नाश करी एनी भ बनावी अगंपर लगावे छ।ेअिवानाम-ििमर-िमिहरीपनगरी

जडानां चतै-बक-मकर-ॐिुतझरी ।दिरिाणां िचामिणगणुिनका जजलधौ

िनमानां दंा मरुिरप-ुवराह भवित ॥ ३॥पगनी रजनी शि(आ रज) अानीओना दयमानंा अधंकारमारे सयू ना ूकाशन े सतजे करे छ,े जड लोको माटेचतै (पी पुो) ना गुामाथंी झरता रसनाझरणां जवेी छ;े दीनजनो माटे िचतंामिणओनी माळाछे अन े ससंारसागरमां डूबलेाओ माटे िवनुा वराहअवतारना आगळना दातं ( जवेी) छ।ेदः पािणामभयवरदो दवैतगणः

मकेा नवैािस ूकिटतवराभीिभनया ।भयात ऽ्ात ुं दात ुं फलमिप च वाासमिधकं

शरय े लोकानां तव िह चरणाववे िनपणुौ ॥ ४॥दवेीना चरणो(हे दिेव) तारा िसवायना दवेोना समहूो ब े हाथवडे अभयदान अन े वरदान आप े छ,े परत ु त ुं तोएवी छे के,वरदान अन े अभयदान अिभनय वडेूगट करती नथी। (कारण के) हे चौद भवुन माटेशरण लेवा लायक (दिेव), भयमाथंी रण करवा अन ेवळी इलेा करतां पण वध ु फळ आपवा माटे ताराचरणो ज समथ छ।े

2 sanskritdocuments.org

सौय लहरी गजुराती साथ

हिरामारा ूणतजनसौभायजननपरुा नारी भूा परुिरपमुिप ोभमनयत ।्

रोऽिप ां ना रितनयनलेने वपषुामनुीनामः ूभवित िह मोहाय महताम ॥् ५॥

दवेीन ुं अूितम सदय त ुं ूणाम करनाराओन े भायशाळी बनावतीहोवाथी भगवान िवएु तारी आराधना करी हती।अन े नारी(मोिहनी)न ुं प धारण करी िऽपरुािर-(महादवे)ना िचन े पण िवचिलत कय ु हत ु।ं वळीकामदवे पण तन े ूणाम करीन े रितना नयनथी च ुबंनकराता शरीर वडे (अथा त अ्तं मनोहर अन ेअदँय शरीर वड)े मोटा मोटा मिुनओना अतंः-करणमां पण मोह उन करी शके छ।ेधनःु पौं मौव मधकुरमयी प िविशखाः

वसः सामो मलयमदायोधनरथः ।तथाकेः सव िहमिगिरसतु े कामिप कृपाम ्

अपाा े ला जगिदद-मनो िवजयते ॥ ६॥दवेीना कृपाकटाहे िहमालयनी पऽुी,(कामदवेन ु)ं धनुपुोन ुं छ,े धनुनी दोरी भमराओनी छ,े(श,

श, रस,प अन े गधं ) पाचं बाण छ,े वसतंसामतं छ,े मलय पवतन े पवन युनो रथ छे अन ेपोतान े तो शरीर पण तथी। छतां तारा कटानीजरा जटेली कृपा पण पामीन े एकलो (कामदवे) आसाराय जगतन े जीती ले छ।ेणाीदामा किरकलभकुननता

पिरीणा मे पिरणतशरवदना ।धनबुा णान प्ाशं सिृणमिप दधाना करतलःै

परुादाां नः परुमिथतरुाहोपुिषका ॥ ७॥भषूणो अन े आयधुो साथ े

saundaryalahariGujarati.pdf 3

सौय लहरी गजुराती साथ

खणखणाट करती केडनी मखेलावाळी, हाथीनाबाना कंुभळ जवेा नोथी नमलेी,अपातळी केडवाळी,सोळे कळाए खीलेला चिं जवेावदनवाळी,हाथोमां धनु,बाण,पाश अन े अकुंशधारण करलेी अन-ेिऽपरुािर (महादवे) जने े माटेगव धारण करे छे एवी दवेी अमारी सामे (ानमा)ं रहो।सधुािसोम े सरुिवटिपवाटीपिरवतृ े

मिणीप े नीपोपवनवित िचामिणगहृे ।िशवाकारे म े परमिशवपय िनलयां

भजि ां धाः कितचन िचदानलहरीम ॥् ८॥परमिशवना पलंगमां ान(हे दिेव!) अमतृना समिुनी वचमां क९५-वृोनी धटाओथी धरेायलेा मिणीप नामनो बटेछ,े आ बटेमां कदबंनां वृोनो बगीचो छ।े आबगीचामां िचतंामिणओन ुं बनावंे धर छ।े एमांकाणन ुं प धारण करतो पलंग छ।े एमां परमकाणप शामां तारो िनवास छे आवीिचना आनदंनी लहरेीपी तन े ज े िवरल लोको भजे छेतओे ध छ।ेमह मलूाधारे कमिप मिणपरूे तवहं

ितं ािधान े िद मतमाकाशमपुिर ।मनोऽिप ॅमूे सकलमिप िभा कुलपथं

सहॐारे पे सह रहिस पा िवहरस े ॥ ९॥सहॐारपमां ानमलूाधारचबमां पृीतन,ेमिणपरुचबमां जल अन ेअितन े तथा ािधानचबमां रहलेा अि-

तन,े दयमां वायतुन े अन े उपर (िवशुचबमां )आबाशतन े तथा ॅकुूिटनी ममां मनन ेआवी रीत े शिना तमाम मागन े वधीन े त ुं हजारपाखंडीवाळा कमळमां (सहॐारचबमा)ं पितनी साथ े

4 sanskritdocuments.org

सौय लहरी गजुराती साथ

एकातंमां िवहरे छ।ेसधुाधारासारैरणयगुलािव गिलतःै

ूपं िसी पनुरिप रसाायमहसः ।अवा ां भिूमं भजुगिनभमुवलयं

माानं कृा िपिष कुलकुडे कुहिरिण ॥ १०॥आधारकमां ानहे गफुामां रहनेारी ( दिेव), तारा ब े चरणनीअदंरथी टपकती अमतृनी धाराओनी वषा थी त ुंूपचंन े (बतरे हजार नाडीओन े ) सच े छे अन ेवळी अमतृना गणुनी अिधकतान े लीध े आधारचबमांपहची जईन े पातानी जातन े सप ना जवेी गूचंळा-ना आकारनी बनावी आधारचबमां ( योगिनिामां )िनिाधीन थई जाय छ।ेचतिुभ ः ौीकठैः िशवयवुितिभः पिभरिप

ूिभािभः शोन विभरिप मलूूकृितिभः ।चतुािरंशसदुलकलाौिऽवलय-

िऽरखेािभः साध तव शरणकोणाः पिरणताः ॥ ११॥ौीचक-िनवासानचार ौीकंठ अन े पाचं िशवयवुतीओ एम नवमलू ूकृितओ वडे तारा िनवासान माटे ४३ िऽकंोणबन े छे अन े त े शभंनुा िबंानथी अलग छ।े आतां िनवासान ऽण वत ुळो अन े ऽण रखेाओसिहत (आठ) वस ु अन े (सोळ) कळाओवाळंु छ।ेदीयं सौय तिुहनिगिरके तलुियत ुं

कवीाः के कथमिप िविरिूभतृयः ।यदालोकौुादमरललना याि मनसा

तपोिभापामिप िगिरशसायुपदवीम ॥् १२॥सदय हे िहमालयनी पऽुी,तारा सौदय नी सरखा-मणी करवा माटे ॄा वगरेे सथी मोटा किवओ

saundaryalahariGujarati.pdf 5

सौय लहरी गजुराती साथ

भारे म ुँ केलीथी कना करी शके छ।े तां सौदय जोवानी उकुतान े लीध े अराओ ान थईजाय छे अन े तप वडे पण महाम ुँ केलीथी मळी शकेिशवसायुनी (सााारना िद आनदंनी)पदवीन े पाम े छ।ेनरं वषयासं ं नयनिवरसं नम स ु जडं

तवापाालोके पिततमनधुावि शतशः ।गलणेीबाः कुचकलशिवॐिसचया

हठात ऽ्ुाो िवगिलतकूला यवुतयः ॥ १३॥िनो मिहमा(हे दिेव) कोई अित वृ होय,आखंथी कश ुंजोवानो रस धरावतो न होय अन े कामबीडामां जडबनी गयलेो होय पण एवा मानवी उपर तारी दिपडतानंी साथ े ज तनेी पाछळ सकडो यवुतीए दोडे छे अन ेतमेनी वणेीना बधं तटूी जाय छ;े नूदशेपरथी वॐो सरकी पडे छ;े गळामानंी मोतीनी माळाओतटूी जाय छे अन े रशेमी वो सरी पडे छ।े ( ॐी एशिन ुं ूतीक छे अन े तथेी यवुतीओना पक ाराअह एनामां जागतृ थती शिओ समजवानी छ।े)ितौ षाशद ् िसमिधकपाशदके

ताशे ाषितरुिधकपाशदिनले ।िदिव ििंशनिस च चतुििरित य े

मयखूाषेामपुिर तव पादाजुयगुम ॥् १४॥षबमां सौथी उपर ानपृीतवाळा ( मलूाधारमा)ं छन,पाणीनातवाळा (मिणपरुानमा)ं बावन, अितवाळा(ािधानचबमा)ं बासठ, वायतुवाळा ( अनाहत-

चबमां ) चोपन, आबाशतवाळा ( िवशिुिचबमां )बातरे अन े मनवाळा (आाचबमा)ं चोसठ-आवीरीत े तारां िकरणो ूिस छे अन े तमेनी उपर (सहॐार-

6 sanskritdocuments.org

सौय लहरी गजुराती साथ

चबमा)ं कमळो जवेां तारां ब े चरणो रहलेां छ।ेशरोाशुां शिशयतुजटाजटूमकुटां

वरऽासऽाणिटकघिटकापुककराम ।्सकृ ा ना कथिमव सतां सिंदधते

मधुीरिाामधिुरमधरुीणाः भिणतयः ॥ १५॥ वर ्फिणतयःकिवशि आपनरशरदऋतनुा चिंना ूकाश शु,चिंसिहत जटान े गु मगुटमां धारण करती, हाथमांिटकनी माळा तथा पुक धारण करीन े वरदानतथा भय सामे अभयढान आपती एवी तन े ज े एकवार पण ूणाम न करे त े सारा किवनी किवताजवेी मध,ध अन े िा जवेी मधरु किवता केवीरीत े रच?े

कवीाणां चतेःकमलवनबालातपिचंभजे य े सः कितिचदणामवे भवतीम ।्

िविरिूयेाणतरश ृारलहरी-गभीरािभवा ििव दधित सतां रनममी ॥ १६॥

(हे दिेव ) त ुं मोटा किवओनां कमळोथीशोभता वनपी िच माटे ूभातना सयू ना तडकाजवेी मधरु छ।े तारा आवा लालाश पडता पन ुंान जे सतंो जरा पण धरे छ,े तओे सरतीनीशिशाळी गंारनी लहरीवाळी छतां गढू ( अथ धरावती ) वाणी वडे ौोताओनां दयन े आनिंदत करेछ।े (अथा त उ्परथी गंारमय होवा छतां अदंरजदुो ज भावाथ होय एवी उम किवता बनावे छ।े)सिवऽीिभवा चां शिशमिणिशलाभिचिभः

विशाािभां सह जनिन सिंचयित यः ।स कता काानां भवित महतां भििचिभः

वचोिभवा दवेीवदनकमलामोदमधरुःै ॥ १७॥हे माता,तां प चिंकातं नामना मिण

saundaryalahariGujarati.pdf 7

सौय लहरी गजुराती साथ

जवे ुं मनोहर छ,े जे विशनी वगरेे आठ सािवऽीसाथ े तां ान धरे छे त े उ कािटनां अन े मनो-हर अथ वाळां काो रची शके छे अन े एना आवाणीनो िवलास सरतीना मखुपी कमळन े आनदंपमाडे तवेा मधरु होय छ।े ( आठ सािवऽीओ-

विशनी, कामेरी,मोिदनी,िवमला,अरणा,जियनी,सवरी न े कौिलनी आ सवरोगहर आठ खणूा-वाळा चबनी वादवेीओ छ,े )

तनुायािभे तणतरिणौीसरिणिभःिदवं सवा मवुमिणमिन मां रित यः ।

भव ऽनहिरणशालीननयनाःसहोव ँ या वँयाः कित कित न गीवा णगिणकाः ॥ १८॥

ीन े वश करवानी शि आपनारतारा शरीरनी कािंत ूभातनां सयू नी शोभाजवेी छे अन े तनेा वडे आकाश अन े पृी लालाशथीछवाई जाय छ।े ( आवा तारा पन ुं )ान धरे छे तनेा वशमा,ं जगंलमां गभरायलेास ुदंर हरणो जवेां नयनावाळी उव शी वगरेे केट-केटली अराओ न आवी जाय ?(अही अराओएटले माऽ ूयेस त्रफ दोरी जती मननीचचंळ विृओ समजवानी छ।े )

मखुं िबं कृा कुचयगुमध तदधोहराध ायेो हरमिहिष त े मथकलाम ।्

स सः संोभं नयित विनता इितलघ ुिऽलोकीमाश ु ॅमयित रवीनयगुाम ॥् १९॥

मखुन े िबंं बनावीन,ेएनी नीच े ब े नन ेब े िबं बनावीन े हरना अध भागन ुं ान धरव ुंजोईए। हे िशवनी पटराणी,आवी रीत े ज े तारीकामकलान ुं ान धरे छे ए तरत ज ॐीओनां िचमांोभ उ करे छे ए ता ठीक छ,े पण सयू अन े

8 sanskritdocuments.org

सौय लहरी गजुराती साथ

चिं जनेा न छे एवा िऽभवुनन े पण डोलावे छ।े(अही िऽभवुननी सरखामणी िवराट ॐी साथ ेकरवामां आवी छे अन े एन े डोलावनार अथा त ्शिमय बनी जनार माटे सामा ॐीओन ुंआकष ण पण कचाथंी रहे ? )

िकरीमेः िकरणिनकुरामतृरसंिद ामाधे िहमकरिशलामिूत िमव यः ।

स सपा णां दप शमयित शकुािधप इवरुान ्ा सखुयित सधुाधारिसरया ॥ २०॥

िवषमर हरनारज े मनु अगंोमाथंी अमतृरपी िकरणोनासमहून े फेलावता तथा चिंकातं मिणनी मिूत होयएवा तारा पन ुं ान धरे छ,े ते गडनी माफकसापना गव न ुं शमन करे छे अन े पोतानी अमतृवरसावती ( आाचबमां रहलेी नाडीन े लीध े )जोतानंी साथ े ज तावथी पीडाता लोकोन े सखुआप े छ।ेतिटेखात तपनशिशवैानरमय

िनषणां षणामपुिर कमलानां तव कलाम ।्महापाटां मिृदतमलमायने मनसा

महाः पँयो दधित परमाादलहरीम ॥् २१॥परम आनदं आपनार(हे दिेव) तारी कला वीजळीनी रखेा जवेीपातळी अन े सयू ,चिं तथा अि तमेांरहलेा छे तथा त े षशचबपी कमळोनी उपर महाप-

(सहॐारचब)ना वनमां रहलेी छ।े आ कलान ेमहापुषो मायापी मळथी मु थयलेा मन वडेजएु छे अन े परम आनदंनी लहरेीनो अनभुवकरे छ।ेभवािन ं दास े मिय िवतर िं सकणा-

saundaryalahariGujarati.pdf 9

सौय लहरी गजुराती साथ

िमित ोत ुं वान क्थयित भवािन िमित यः ।तदवै ं तै िदशिस िनजसायुपदव

मकुुॄेुटमकुटनीरािजतपदाम ॥् २२॥साचु पद आपनारहे भवािन, मारा ( जवेा) दास पर तारीदयामय ि नाख ! एम िुत करवा इनारारे हजी तो हे भवािन.. .. एम कहे छे ांज त ुं तने े एव ुं सायुपद आपे छे के ज े पदनीआरती ॄा,िवु अन े इिं पण पाताना मगुटनाूकाशथी उतारे छ।ेया ा वामं वपरुपिरतृने मनसा

शरीराध शोरपरमिप शे तमभतू ।्यदतेिूपं सकलमणाभं िऽनयनं

कुचाामानॆं कुिटलशिशचडूालमकुटम ॥् २३॥गाऽोशभंनु ुं डाबा भागन ुं शरीर हरी लेवा छतांपण तां मन सतंाष पा ुं न होय तथेीअध ु शरीर पण त हरी लीध ुं छे एम ं मान ुंं; कारण के तां आ आखुं शरीर लालाश पडतारंगथी ूकाशे छ,े ऽण नयनो धरावे छे अन े बीजनोचिं केशना मगुटमां छ।ेजगतूे धाता हिररवित िः पयते

ितरुव तेमिप वपरुीशिरयित ।सदापवू ः सव तिददमनगुृाित च िशव-

वाामाल णचिलतयोॅू लितकयोः ॥ २४॥-आा-परतऽं िऽमिूत ॄा जगतन ुं सज न करे छ,ेिवु एन ुं रण ुकरे छे अन े ि एनो सहंार करे छ।े ए ऽणये दवेोन ेर करीन े इर पण पाताना शरीरन े अतंधा न करेछ।े पछी “सदा” श जमेना नामनी आगळ छे

10 sanskritdocuments.org

सौय लहरी गजुराती साथ

एवा सदािशव एक ण माटे फरकेल ॅमरपी लता-ओ पासथेी आा मळेवीन े एन े पाताना शरीरमांलीन करे छ।े ( अथा त द्वेीनी आखं बधं थवाथीआपआेप सदािशवनी आखं पण िबडाई जाय छेअन े समम िव तमेां समाई जाय छ।े )

ऽयाणां दवेानां िऽगणुजिनतानां तव िशवेभवते प्जूा पजूा तव चरणयोया िवरिचता ।

तथा िह ादोहनमिणपीठ िनकटेिता ते े शकुुिलतकरोसंमकुटाः ॥ २५॥

िऽमिूत नी पजूा थाय एवी दवेीनी पजूािशव,तारा बनं े चरणनी ज े पजूा करवामांआवे तने े लीध े तारा ऽण गणु ( स,रजस अ्न ेतमस ्)माथंी जलेा ऽण दवेोनी पजूा थई जाय छ।ेअन े ए बराबर छ;े कारण के तारा पग मकूवान ुं ज ेमिणओथी जडंे आसन छ,ेतनेी पास े तओे हमशेांहाथ जडेीन े तथा मगुट नमावीन े ऊभा रहे छ।ेिविरिः पं ोजित हिरराोित िवरितं

िवनाशं कीनाशो भजित धनदो याित िनधनम ।्िवती माहेी िवतितरिप समंीिलतशा

महासहंारऽेिन ि्वहरित सित ितरसौ ॥ २६॥कातं े पण जीवतंारे महाूलय थाय छे ारे ॄा मृ ु पाम ेछ,ेिवु पण मरण पामे छ,ेयमराजानो पणनाश थाय छ।े कुबरेन ुं पण अवसान थाय छ।ेजने े कयारये पण तिंा आवती नथी एवो महिपण पातानी फेलायलेी ( हजार ) आखंो बधं करीदे छ,े पण ारे हे सित,तारा आ पित सदािशविवहार करे छ।ेजपो जः िशं सकलमिप मिुािवरचना

गितः ूादियबमणमशनााितिविधः ।

saundaryalahariGujarati.pdf 11

सौय लहरी गजुराती साथ

ूणामवंशेखुमिखलमााप णशासपया पया यव भवत ु ये िवलिसतम ॥् २७॥

बधां काय मां दवेीनी पजूां बों त े ( मऽंनो ) जप,हाथ वगरेने ुंहलनचलन ए मिुानी रचना,मारी हरफर त ेूदिणा,भोजन लेव ुं त े आितनी िबया, पारहवे ुं त े ूणाम, बधां सखुोना उपभोग ते आ-

समप णनी दि - आम ं ज े कंई कं त े तारी पजूा-मां फेरवाई जाव।सधुामाा ूितभयजरामृहुिरण

िवपे िवे िविधशतमखाा िदिवषदः ।करालं यलंे कबिलतवतः कालकलना

न शोलंू तव जनिन ताटमिहमा ॥ २८॥दवेीना कंुडळनो मिहमाअमतृ ँमनना भयन,े विृावान े तथा मृ-ु

न े र राख े छ।े आवुं अमतृ पीवा छतां ॄा,इिंवगरेे दवेो िवमां ( ूलयकाळमां ) मृ ु पाम ेपण भयकंर हळाहळ झरे पीनार शभं ु पर काळन ुंकंई चालत ुं नथी,एन ुं कारण तारा काननां कंुडळनो(तारा सतीपणाना ूभावनो ) मिहमा छ।ेिकरीटं विैरं पिरहर परुः कैटभिभदः

कठोरे कोटीरे लिस जिह जािरमकुुटम ।्ूणॆेतेषे ु ूसभमपुयात भवनं

भवाुान े तव पिरजनोििव जयते ॥ २९॥पितिमलननी आतरुताअचानक भगवान शकंरन े तारा िनवाानपर आवलेा जोईन े तमे ज ॄा,िवु तथा इिंतन े ूणाम करी रा छे ए ( जोईन े ) तारी दासी-ओ कहे छे के, “ॄाना मगुट न े र राखो; कैटभरासन े मारनार िवनुा मजबतू मगुटनी ( रखे )

12 sanskritdocuments.org

सौय लहरी गजुराती साथ

ठोकर लाग;े ज नामना रासन े मारनार इिं-ना मगुटन े पण ब्ाजएु राखो” आवी तारी दासी-ओनी वाणी िवजय पामे छ,े

दहेोूतािभघृ िणिभरिणमाािभरिभतोिनषे े िने ामहिमित सदा भावयित यः ।

िकमाय त िऽनयनसमिृं तणृयतोमहासवंता ििव रचयित िनराजनिविधम ॥् ३०॥

अिसिमय िकरणोहे सवेा करवा याय अन े आिद तथा अतंवगरनी दिेव,तारा पोताना दहेमाथंी बधी बाजथुीअिणमा वगरेे िसिनां िकरणो नीकळे छ।ेआवा तारा पन ुं ज े भ,“त ुं त े ं ं”

एम मानी हमशेां ान धरे छे (तारी साथ ेतय बनी जाय छे ),आरती ूलयकाळनोअि उतारे छ।ेचतुा तःै सकलमितसधंाय भवुन ं

ितििूसवपरतःै पशपुितः ।पनुिब ादिखलपुषाथकघटना-

तं त े तं ििततलमवातीतरिददम ॥् ३१॥दवेीन ुं तऽंचोसठ िसातंो( तऽंो )नी िसिओनो आधारए िसिओना ज पर रहलेा छे ( अथा त ्ांसधुी िसिओ मळे नही ां सधुी पुषाथ नकामोजाय छे )-आवा ूकारनी रचना करीन े साराय(मायामय ) जगतन े छतेरीन े भगवान शकंर िरथई गया, पण तारा आमहन े लीध े तारात ( तऽं ) िसिातंन े ( तमाम पुषाथ नी िसिमळे-तमाम आराधनान ुं केळ मळे ए माटे ) पृीनापट पर उताया ।िशवः शिः कामः िितरथ रिवः शीतिकरणः

saundaryalahariGujarati.pdf 13

सौय लहरी गजुराती साथ

रो हंसः शबदन ु च परामारहरयः ।अमी ेखािभिसिृभरवसानषे ु घिटता

भजे वणा े तव जनिन नामावयवताम ॥् ३२॥दवेीमऽंिशव ( ककार ), शि (ऐकार), काम (इकार ),

पृी (लकार ) अन े सयू ( हकार ), चिं ( सकार ),

र ( ककार ), हंस ( हकार ), इिं ( लकार ) अन ेार बाद पराशि (सकार ), मार (ककार) अन े हिर(लकार) आ ऽणयेना अतंमां ३ ेखाओतारा नामना अवयवप अरोन े साधको भजे छ,े

(अह हािद लोपामिुाना मऽंनो उेख छ,े जनेापदंर अरो छ।े)रं योिन ं ल िऽतयिमदमादौ तव मनो-

िन धायकेै िने िनरविधमहाभोगरिसकाः ।भजि ां िचामिणगनुिनबावलयाः

िशवाौ जुः सरुिभघतृधाराितशतःै ॥ ३३॥कामदवे,भवुनेरी तथा ौीबीज ए ऽणने ेपहलेां तारा मऽंमां जोडीन,ेहे आिद अन े अतंवगरनी दिेव,शात सखु अनभुववा इनारािचलापी मिणओन े िऽगणु( स ्,रजसतमस)ना दोरामां परोवी अमर माळा धारण करे छेअन े (कंुडिलनीना मखुपी ) िशवािमां (हवन-

कंुडमा)ं कामधनेनुा धीनी सकडो आिओ आपीन ेतन े भज े छ।ेशरीरं ं शोः शिशिमिहरवोहयगुं

तवाानं मे भगवित नवाानमनघम ।्अतँशषेँशषेीयमभुयसाधारणतया

ितः सबंो वां समरसपरानपरयोः ॥ ३४॥िशव-शिनो सबंधंहे भगवित, ं मान ुं ं के,त ुं ज शभंनु ुं

14 sanskritdocuments.org

सौय लहरी गजुराती साथ

शरीर छे अन े चिं तथा सयू तारा बनं े न छेतथा तारो आा ए जाणे के शकंरनो नवो आाछ।े एटले तमे बनं े पराशि अन े आनदं एकरसबनी गयां होवाथी तमारा सबंधं शषे अन े शषेीजवेो छे ( एकाभाववाळो छ।े )

मनं ोम ं मदिस मारिथरिसमापं भिूमिय पिरणतायां न िह परम ।्

मवे ाानं पिरणमियत ुं िववपषुािचदानाकारं िशवयवुित भावने िबभषृ े ॥ ३५॥

दवेीनी सव ऽ ापकतािशवनी यवुती,त ुं मन छ,ेत ुं आकाश छ,े

त ुं पवन छे अन े पवन जनेो सारिथ छे एवो अिपण त ुं छ,ेत ुं पाणी छे अन े त ुं भिूम छ।े तारा(ूकृिना) िवारनी बहार कश ुं ज नथी। त पोत ेज पोतानो िवार करवा माटे िवपी दहे वडेॄपनो िवार कच छ।ेतवााचबं तपनशिशकोिटिुतधरं

परं शुं वे पिरिमिलतपा परिचता ।यमारान भ्ा रिवशिशशचुीनामिवषये

िनरालोकेऽलोके िनवसित िह भालोकभवन े ॥ ३६॥आाचब(हे दिेव) तारा आाचबमां रहलेा अन े अग-

िणत सयू अन े चिंना ूकाश धारण करनारा परमिशवन े ं वदंन कं ड,े जमेना डाबो भाग परमचतैप (पाव ती साथ)े साव मळी गयो छ।े आवापरम िशवनी ज े भिपवू क आराधना करे छे त ेजयां सयू , चिं अन े अि न होय एवा अँयएकातंमय ूकाशमय जगतमां (सहॐारचबमां )िनरातं े वस े छ,े

िवशुौ त े शुिटकिवशदं ोमजनकं

saundaryalahariGujarati.pdf 15

सौय लहरी गजुराती साथ

िशवं सवे े दवेीमिप िशवसमानविसताम ।्ययोः काा यााः शिशिकरणसासरण-े

िवधतूाा ा िवलसित चकोरीव जगती ॥ ३७॥िवशिुचबतारा िवशिुचबमां आकाशतना जनक,शुिटक जवेा िशवनी िनग ुण िशव समान जरहलेी दवेीनी पण ं सवेा कं ं। आ बनंनेीचिंनां िकरणो जवेी कािंतथी ऽणये लोक पातानो(अानपी ) अदंरना अधंकार नाश पामवाथीचकोरी माकृक आनदंी बन े छ।ेसमुीलत स्िंवत क्मलमकरकैरिसकं

भजे हंसं िकमिप महतां मानसचरम ।्यदालापादादशगिुणतिवापिरणित-

य दाद े दोषाद ्गणुमिखलमः पय इव ॥ ३८॥अनाकतचबिवकसता ानपी कमळमाथंी नीकळता रसनाशोखीन अवण नीय अन े महापुषोना मनमां करनाराहंसना यगुलनी ं आराधना क ं। आ यगुलनाअवाजथी १८ िवाओना िवकास थाय छे अन े आयगुल पाणीमाथंी ध काढी ले तमे दोषमाथंी बधायगणुन े काढी ले छ।ेतव ािधान े तवहमिधाय िनरतं

तमीडे सवंत जनिन महत तां च समयाम ।्यदालोके लोकान द्हित महित बोधकिलते

दयािा या िः िशिशरमपुचारं रचयित ॥ ३९॥ािधानचबहे जनिन,तारां ािधानचबमां अितन ेहमशेां बराबर ापीन,े जे सवंता ि छे तनेी तथाए महती समयादवेीनी ं आराधना कं ं।जयारेसवंता ि ( ूलयनो अि) कोधभरी नजरथी ऽणचे

16 sanskritdocuments.org

सौय लहरी गजुराती साथ

लोकोन े सळगावी दवेा माडंे छ,ेारे आ समयादवेीनीदयाि नजरथी एमन े ठंडक वळे छ।ेतिटं शा ितिमरपिरपिफुरणया

ुरानाराभरणपिरणेधनषुम ।्तव ँयामं मघे ं कमिप मिणपरूकैशरणं

िनषवे े वष ं हरिमिहरतं िऽभवुनम ॥् ४०॥मिणपरुचबतारा मिणपरुचबना शरणमां गयलेा ँयाममघेोन ुं प धारण करनारा कं नामना जलनी पण ंसवेा कं ं के, जमेां अधंकारनी ँमन वीजळीनीचमक आभषूणोमां जडलेां िविवध रोनी चमकनीमाफक इिंधनुन ुं प धारण करे छे अन े ज े अिन ेसयू ना तापथी तपी गयलेा िऽभवुन पर वषा करे छ।ेतवाधारे मलेू सह समयया लापरया

नवाानं मे नवरसमहाताडवनटम ।्उभाामतेाामदुयिविधमिुँय दयया

सनाथाां जे जनकजननीमगिददम ॥् ४१॥आधारचब(हे दिेव) ला नृमां तीन बनलेी समया-दवेीन ुं अन े नव रस धरावता अभतु ताडंवना नृ-

कार आनदंभरैवन ुं िचतंन ं मलूाधारचबमां कंं। आ बी दया करीन े जगतन े उ कय ुहोवाथी जगतन े माता अन े िपता पण मळी गयांएम ं मान ुं ं।सौय लहरीगतमैा िणं गगनमिणिभः साघिटतं

िकरीटं त े हमैं िहमिगिरसतु े कीत यित यः ।स नीडयेायारणशबलं चशकलं

धनःु शौनासीरं िकिमित न िनबाित िधषणाम ॥् ४२॥दवेीनो मगुट

saundaryalahariGujarati.pdf 17

सौय लहरी गजुराती साथ

िहमालयनी पऽुी,तारा सोनाना मगुटमांआकाशना अनके मिणओ ( ताराओ ) जडवामांआा छे आन े तमेां पृीना माळा जवेो चिंन ेटुकडो (बीजनो चिं ) मणीओना ूकाशथी चमकेछ।े (बीजना आ चिं पर मगुटना िविवध मिणओ-

ना ूकाश पडवाथी त े इिंधधनु जवेो दखेातोहोवाथी) आवा मगुटन ुं वण न करनारा एम केमनह मान े के,आ तो इिंधनु छे ?धनुोत ु ां निुलतदिलतेीवरवनं

घनिधं िचकुरिनकुं तव िशवे ।यदीयं सौरं सहजमपुल ुं समुनसो

वसिन म्े वलमथनवाटीिवटिपनाम ॥् ४३॥दवेीना केशहे िशवे ! तारा भरचक,चमकता अन े मलुायमकेश भरूा कमळना वन जवेा (लाग े ) छ,ेआ केश-

ना समहूे अमारा (अानपी) अधंकारन े र करो।इिंना बगीचाना कवृनां पुो आ केशमाथंीकुदरती सगुधं ूा करवा आ केशमां ज आवीवां छ।ेतनोत ु में नव वदनसौय लहरी-

परीवाहॐोतःसरिणिरव सीमसरिणः ।वही िसरं ूबलकबरीभारितिमर-

िषां बृबै ीकृतिमव नवीनाक िकरणम ॥् ४४॥दवेीनो सथो(हे दिेव) िसंरथी भरलेो तारो सथो तारामखुना सदय नी लहरेीना ूवाहनो माग छे अन ेत े अमां काण करो। भरचक अबंोडाना ँयामरंगमां आ सथो जाणे ँमनोना समहूोए ूभातनासयू नां िकरणोन े बदंीवान बनाां होय एवोलाग े छ।े

18 sanskritdocuments.org

सौय लहरी गजुराती साथ

अरालःै ाभाादिलकलभसौीिभरलकैःपरीतं त े वं पिरहसित पेहिचम ।्

दररेे यिन द्शनिचिकिचरेसगुौ माि रदहनचमु धिुलहः ॥ ४५॥

दवेीना केश अन े दातं(हे दवेी) कुदरती रीत े ज वाकंिडया तारावाळ नाना भमरा जवेा शोभायमान छ।े आवावाळथी घरेायंे तां मखु कमळना सदय नीमँकरी करे छ।े आ मखुनी अदंरना मनोहर दातं,

हळवा ितन े लीध े प ुकेंसर जवेा मनोहर दखेाय छ,े

(लाल होठन ुं ूितिबबं पडवाथी) अन े त े कामदवेन ेबाळी नाखनार (भगवान शकंर)नां नयनापी भमरा-सगुधंमां म बनावे छ।ेललाटं लावयिुतिवमलमाभाित तव य-

ितीयं ते मकुटघिटतं चशकलम ।्िवपया सासाभयमिप सभंयू च िमथः

सधुालेपिूतः पिरणमित राकािहमकरः ॥ ४६॥दवेीन ुं ललाट(हे दिेव), तां ललाट सदय नी चमकनीपिवऽताथी ूकाशे छे अन े मन े लाग े छे के,त जाण ेमगुट धारण करलेो चिंनो टुकडो ( बीजनोचिं ) छ।े ( केशमां रहलेो एक बीजना चिं ) अन ेआ बीजो ( बीजन े चिं ) एम ब े एकबीजाथीऊलटा बनी जईन े अमतृना रसथी जोडाई जाय छ।ेअन े जाण े के एमाथंी पणृ चिं बो छ।ेॅवुौ भु े िकंिचवुनभयभसिनिन

दीय े नऽेाां मधकुरिचां धतृगणुम ।्धनमु े सतेरकरगहृीतं रितपतःे

ूकोे मुौ च गयित िनगढूारममु े ॥ ४७॥दवेीनी ॅमरो

saundaryalahariGujarati.pdf 19

सौय लहरी गजुराती साथ

हे जगतना भयना नाश करवामां आनदं लेनारीउमा, त ुं जयारे जरा ॅमर चडावे छे ारे ं तने ेकामदवे े डाबा हाथमां लीधलेा धनुनी उपमा आप ुंं; कारण के एनी पणछ ( दोरी ) मनोहर भमरा-ओपी नऽेोनी बनलेी छे अन े एन े मभाग मुीअन े हथळेीनी नीच े पावी राो छ।ेअहः सतू े सं तव नयनमका कतया

िऽयामां वामं त े सजृित रजनीनायकतया ।ततृीया त े िद रदिलतहमेाजुिचः

समाधे संां िदवसिनशयोररचरीम ॥् ४८॥दवेीनी दि(हे दिेव),तां जमण ुं नयन सयूा क होवाथीिदवस बनावे छे अन े डाब ुं नयन चिंाक होवाथीरािऽ बनावे छे तथा तां ऽीज ुं नयन जराक खीलेला(तपावलेा) सोनाना कमळ जवे ुं मनाहरे छे अन े त ेिदवस अन े रातनी व े रहलेी संा बनावे छ।ेिवशाला काणी ुटिचरयोा कुवलयःै

कृपाधाराधारा िकमिप मधरुाभोगवितका ।अवी िे बनगरिवारिवजया

ीवुं तामवहरणयोया िवजयते ॥ ४९॥(हे दिेव) तारी दि िवशाळ अन े काणकारक

छ,े तने ुं सदय होवाथी कमळोथी पण वध ुस ुदंर छ।े त े कृपाना ूवाहन े आधार आप े छ।े त े वण नन थई शके एवी मधरु, लाबंी, रण करनारी अन ेअनके नगरोना िवार पर िवजय मळेवनारी छे अन ेतथेी ज ते त े नामथी ( अथा त ि्वशाला, काणी,अयोा, धारा, मधरुा, भोगावती, अवतंी अन ेिवजया ) ओळखावी शकाय छ।े आवी तारी दिअचकू िवजय पामे छ।ेकवीनां सदंभ बकमकरकैरिसकं

20 sanskritdocuments.org

सौय लहरी गजुराती साथ

कटाापेॅमरकलभौ कण यगुलम ।्अमुौ ा तव नवरसाादतरला-

वसयूाससंगा दिलकनयनं िकंिचदणम ॥् ५०॥(हे दिेव) तारा ब े कान किवनां काो-

पी गुामाथंी नीकळता रसना शोखीन छे अन ेआ तारा कान नव रसना आादथी चतेनमयबनलेा छ।े तथा भमरा जवेा कटा फेकतां नयननोसाथ छोडता नथी। आ जोईन े ईा न े लीध े तांललाट परन ुं नऽे जरा लाल बन े छ।ेिशवे श ृारािा तिदतरजन े कुनपरा

सरोषा गायां िगिरशचिरत े िवयवती ।हरािहो भीता सरिसहसौभायजियनी

सखीष ु रेा त े मिय जननी िः सकणा ॥ ५१॥(हे जनिन) तारी दि िशव तरफ श ंृगार-

वाळी छ।े िशवना िवरोधीए तरफ घण ु करनारीिबभ रसवाळी छ)े, गगंा तरफ गुावाळी(रौि रसवाळी छ)े, िशवनी ( िऽपरुिवजय वगरेेपराकमोनी) कथा तरफ िवयवाळी छे ( अभतु-

रसवाळी छे ), िशवना सापथी भयभीत बनलेी छे(भयानक रसवाळी छ)े, कमळनी लालाशन े जआपे छे (वीररसवाळी छ)े, सखीओ तरफ ित-

वाळी छे ( हारसवाळी छे ) मारा तरफकणामय छे ( शातं रसवाळी छ)े।गते कणा ण गत इव पािण दधती

परुां भेिुूशमरसिविावणफले ।इमे नऽे े गोऽाधरपितकुलोसंकिलके

तवाकणा कृरशरिवलासं कलयतः ॥ ५२॥पवतराजना कुळनी मु कळी, आ तारांबनं े नऽेो बाणनी माफक काननी पास े पहोचलेांअन े बाणना पाछळना भागनी माफक पापंणो

saundaryalahariGujarati.pdf 21

सौय लहरी गजुराती साथ

धरावे छे तथा िऽपरुनो नाश करना शकंरनी शािंत-

नो भगं करनार, फळ ( बाणना आगळना भाग) धरावेछे अन े कान सधुी खचायलेां आ नयनो कामदवेनाबाणन ुं काम करे छ।ेिवभऽवैय ितकिरतलीलानतया

िवभाित ऽेिऽतयिमदमीशानदियते ।पनुः ॐु ं दवेान िु्िहणहिरिानपुरतान ्

रजः सं िबॅम इित गणुानां ऽयिमव ॥ ५३॥हे महादवेनी ूयेसी,तारां ऽणे नऽेो ऽणरंगनां अजंन लगाडवाथी जदुा जदुा ऽण रंगथीचमके छे अन े महाूलयन े अतं े अतंधा न थईगयलेा ॄा,िवु अन े िन े फरी उ करवामाटे रजस, स अन े तमस ए ऽण गणुोन े जाण ेधारण करतां होय एम लाग े छ।ेपिवऽीकत ु नः पशपुितपराधीनदये

दयािमऽनै ऽरैणधवलँयामिचिभः ।नदः शोणो गा तपनतनयिेत ीवुमम ुं

ऽयाणां तीथा नामपुनयिस सभंदेमनघम ॥् ५४॥हे पशपुित (भगवान शकंर )न े दय अप णकरनारी दिेव ! तारां लाल,धोळां अन े ँयाम तथादयामय नऽेो वडे त ुं शोण,गगंा अन े यमनुा ए ऽणमोटी नदीओनो जाणे पिवऽ तीथ प सगंमबनावे छ।ेिनमषेोषेाां ूलयमदुयं याित जगती

तवेाः सो धरिणधरराजतनये ।षेाातं जगिददमशषें ूलयतः

पिरऽात ुं शे पिरतिनमषेाव शः ॥ ५५॥हे िहमालयनी पऽुी,त ुं ारे तारां नऽेो बधंकरे छे ारे जगतनो ूलय थाय छे अन े नऽेो उधाडेछे ारे जगतनो उभव थाय छे एम सतंो कहे छ।े

22 sanskritdocuments.org

सौय लहरी गजुराती साथ

आ समम जगत ूलय पछी तारां नऽेो ऊधडवाथीज पा ुं छे अन े मन े लाग े छे के,जाणे एन ुसपंणू रण करवानी तारी आखंोए िमचाई जवान ुंबधं कय ु छ।े

तवापण कणजपनयनपशैुचिकतािनलीये तोय े िनयतमिनमषेाः शफिरकाः ।

इयं च ौीब दपटुकवाटं कुवलयम ्जहाित ूषू े िनिश च िवघट ूिवशित ॥ ५६॥

हे अपणा ,हमशे उधाडी आखंवाळी माछलीतो सदाय पाणीमां पायलेी रहे छ।े एमन े एवोभय रहे छे के,ाकं तारां नयनो ईा वश थईन े एमनीचाडी तारा कानमां न खाय; अन े ली सवार थायारे कबाटनी माफक बधं थई जनारा कुमदुन े छोडीन ेजती रहे छे अन े रात े एमन े खोलीन े ूवशे करे छ।ेशा िाघीया दरदिलतनीलोलचा

दवीयासं ं दीन ं पय कृपया मामिप िशवे ।अननेायं धो भवित न च ते हािनिरयता

वन े वा ह वा समकरिनपातो िहमकरः ॥ ५७॥हे िशव,ेतारी जराक िवकसलेा भरूा कमळ जवेीमनोहर ि वडे र रहलेा मारा जवेा दीनन े पण ्कृपा करीन े ान कराव ( मारा पर दि नाख अन ेान करवाथी पिवऽ थवाय छे तमे पिवऽ बनाव) !आने लीध े ()ं ध बनी जईश अन े वळी तन ेनकुसान नही थाय; कारण के वनमां के महलेमांचिंनां िकरणो तो एकसरखां ज पडे छ।ेअरालं त े पालीयगुलमगराजतनये

न केषामाधे कुसमुशरकोदडकुतकुम ।्ितरीनो यऽ ौवणपथमु िवलस-

पाासो िदशित शरसधंानिधषणाम ॥् ५८॥दवेीना काननी बटू

saundaryalahariGujarati.pdf 23

सौय लहरी गजुराती साथ

हे पव तराजपऽुी, तारा बनं े काननी वाकंी बटूकामदवेना ( पुन ुं बाण ध्ारण करनारना) बाण जवे ुंआकष ण कोन े नही करे ? आ काननी बटू आगळवधीन े तारा तीरछा कटा काननी बटू ओळंगीन ेकान सधुी पहचलेां बाण जवेां दखेाच छ।ेुरडाभोगूितफिलतताटयगुलं

चतुबं मे तव मखुिमदं मथरथम ।्यमा िुविनरथमक चरणं

महावीरो मारः ूमथपतये सितवते ॥ ५९॥दवेीनां कंुडळोतारा चमकता गाल पर तारां कण फूलोन ुं ( कंुडळोन ु)ंूितिबबं पडे छ।े (अन े तथेी) मन े लाग ेके, तां मखु चार पडावाळो कामदवेनो रथ छ।े एना

पर बसेीन े महान वीर कामदवे सयू अन े चिं जनेांपडैां छे एवा पृीना रथ पर यु माटे स थयलेाभगवान शकंरनो सामनो करे छ।ेसराः सूीरमतृलहरीकौशलहरीः

िपबाः शवा िण ौवणचुकाामिवरलम ।्चमाराघाचिलतिशरसः कुडलगणो

झणारैारःै ूितवचनमाच इव ते ॥ ६०॥दवेीनां कंुडळनो अवाजहे शवा णी ! सरतीनी मधरु वाणी अमतृनीलहरीथी पण चडी जाय छ।े आ वाणीन े कानपीपाऽथी त ुं पीए छे अन े ूशसंा माटे त ु मकहलावे छ,े ए समये तारां कंुडळो झणझणी ऊडेअन े जाण े के ॐ कारना उार करीन े (बराबरएम कहीन े ) पडघो पाडे छ।ेअसौ नासावशंिुहनिगिरवशंजपिट

दीयो नदेीयः फलत ु फलमाकमिुचतम ।्वहमुाः िशिशरतरिनासगिलतं

24 sanskritdocuments.org

सौय लहरी गजुराती साथ

समृा यासां बिहरिप च मुामिणधरः ॥ ६१॥दवेीन ुं नाकहे िहमालयना वशंनी पताका, तारा नाकन ुंआ टेरव ुं अमन े तरत ज फळ आपनार बनो;अथवाअमारा माटे एना पर याय फळ लागो; कारण केएनी अदंर तारा शीतळ उवासथी मोती बन े छेअन े एमना डाबा नसकोरामां एटली समिृ छे के,

एक मुामणी बहार पण दखेाय छ।ेूकृा रायाव सदुित ददचःे

ूवे साँयं जनयत ु फलं िविुमलता ।न िबं तिूितफलनरागादिणतं

तलुामारोढुं कथिमव िवलते कलया ॥ ६२॥दवेीना होठहे स ुदंर दातंवाळी (दिेव), कुदरती रीत े जलाल एवा तारा होठोनी शोभानी तलुना करे एवापदाथनां नाम ं कं ं। जो परवाळानी ( लाल )

लतान े फळ आवे तो पण ए फळनी आकृित ( परूती)नथी; कारण के एनी लालाश तो तारा शरीरनीलालाशन ुं ूितिबखं माऽ छ।े ए सहजे पण तलुनाकरवामां आवतां शा माटे शरमाई न जाय ?

ितोाजालं तव वदनच िपबतांचकोराणामासीदितरसतया चजुिडमा ।

अते शीताशंोरमतृलहरीमचयःिपबि ं िनिश िनिश भशृं कािकिधया ॥ ६३॥

दवेीन ुं वदनतारा चिं जवेा मखुमाथंी ( वरसती ) ापक,

ितपी चादंनी अतं मधरु छे अन े तने े लीध ेचकोर पीओनी चाचंो ( वध ु पडतो रस पीवाथी )जड थई गई छ,ेएटले तओे चिंना खाटा अमतृन े(एनी लहरेीन)े इा ूमाणे काजंी समजीन े खबू

saundaryalahariGujarati.pdf 25

सौय लहरी गजुराती साथ

पीए छ।ेअिवौां पगु ुणगणकथाॆडेनजपा

जपापुाया तव जनिन िजा जयित सा ।यदमासीनायाः िटकषदिवमयी

सरा मिूत ः पिरणमित मािणवपषुा ॥ ६४॥दवेीनी जीभहे जनिन, पितना अनके गणुोनी कथा वारंवारअटा वगर गानारी तथा जासदूना पु जवेा रंगभरी जीभ िवजय पामे छ।े िटकना पथर जवे ुं पधरावती सरतीन ुं शरीर आ जीभना आगळनाभाग पर होवाथी माणकेना शरीर जवे ुं बनी जाय।रणे िजा दैानपतिशरःै कविचिभर-्

िनवृैडाशंिऽपरुहरिनमा िवमखुःै ।िवशाखेोपेःै शिशिवशदकपू रशकला

िवलीये मातव वदनतालूकबलाः ॥ ६५॥दवेीना पाननो मिहमाहे माता, लडाईना मदेानमां रासोन ेजीतीन े एमना माथानां रण करनार साधनो तथाबतरो (कवच) उतारी लईन े पाछा फरलेा ंद,इिंअन े िवनु े अन े िशवजीना िनमा नो ( पजूामां चडावलेोअमल वगरेनेो ) भाग चडंनो होवाथी मळतो नथी।परत ु चिं जवेा कपरूना कटका धरवता तथातारा मखुमां रहलेा पानना कटका तमेा गहण करे छ,े

िवपा गायी िविवधमपदान ं पशपुतःेयारे वंु चिलतिशरसा साधवुचन े ।

तदीयमैा धयु रपलिपततीकलरवांिनजां वीणां वाणी िनचलुयित चोलेन िनभतृम ॥् ६६॥

दवेीनी वाणीसरती (भगवान) शकंरनां िविवध पराकमोन ुंगान वीणा साथ े करे छ,े ारे त ुं डोक हलावीन े

26 sanskritdocuments.org

सौय लहरी गजुराती साथ

“बराबर छ”े एम कहवेानी शआत करे छे ारे तारीवाणीनी मधरुता आगळ वीणानो अवाज पणझखंवाई जाय छे आन े तथेी सरती पोतानी वीणान ेदखेाय नही तवेी रीत े कपडामां वटी ले छ।ेकरामणे ृं तिुहनिगिरणा वलतया

िगरीशनेोदं मुरधरपानाकुलतया ।करमां शोम ुखमकुुरवृं िगिरसतु े

कथारं ॄमूव िचबकुमौपरिहतम ॥् ६७॥दवेीनी हडपचीतारी हडपचीन े वाथी िहमालय आगंळीथीअडकता हता अन े हवे होठ पर ऱ ुबंन करवा माटेभगवान शकंर आकुळताथी ऊंची करे छ,े हे पव त-

राजनी पऽुी, तारा मखुपी अरीसानो ए छडेोभगवान शकंरना हाथथी ज ऊंचो करवा योय छ।ेहडपचीन े कशानी उपमा ज आपी शकाय तमे नहोवाथी अमे एन ुं वण न केवी रीत े करीए ?

भजुाषेान ि्नं परुदमियतःु कटकवतीतव मीवा धे मखुकमलनालिौयिमयम ।्

तः तेा कालागुबलजालमिलनामणृालीलािलम व्हित यदधो हारलितका ॥ ६८॥

दवेीनी डोकभगवान शकंरना (ब)े हाथ वडे हंमशेां आिलंगनकरवान े लीध े रोमाचं अनभुवती तारी डोक मखुपी कमळनीदाडंी जवेी शोभायमान छ,े ते (डोक) पोत े तो तेछे पण लाबंा समय सधुी अगनो गाढ लेप करवेाथीमिलन दखेाय छे अन े तनेी नीच े हार पहरेलेो छ।ेगले रखेािॐो गितगमकगीतकैिनपणु े

िववाहानूगणुगणुसंाूितभवुः ।िवराजे नानािवधमधरुरागाकरभवुां

ऽयाणां मामाणां िितिनयमसीमान इव ते ॥ ६९॥

saundaryalahariGujarati.pdf 27

सौय लहरी गजुराती साथ

दवेीना गळा परनी ऽण रखेाओगित,गमक अन े गीतमां सपंणू िनपणु (एवी दिेव)तारा कंठ पर (सौभायशाळी ) ऽण रखेाओपडलेी छे अन े त े िववाहना समये बाधंलेा अनकेदरेीआवाळा सौभायसऽू जवेी छ।े त े अनके ूकारनामधरु रागना आौयान बनलेा ऽण मामना िित,

िनयम अन े सीमा जवेी शाभ े छ।े ( गित,गमक अन ेगीत सगंीतना ऽण ूकारो छ।े गित=सगंीतना माग अन े दशेी नामना ूकार। गमक=रन ुं कंपन,गीत=

सगंीतता शो, माम=सगंीतना रो, िित,

िनयम अन े सीमा ए सगंीतना बम छ।े )

मणृालीमृीनां तव भजुलतानां चतसणृांचतिुभ ः सौय सरिसजभवः ौित वदनःै ।

नखेः सन ्ू थममथनादकिरपो-तणुा शीषा णां सममभयहाप णिधया ॥ ७०॥

दवेीनी भजुाओ,

अगाउ िशवजीए नखो वडे ( ॄाना पाचंमािशरन ु)ं उदेन कय ु ारे गभराई गयलेा ॄाए(बाकीना)ं चार मकनी रा माटे तारा अभयदानआपनार चार भजुना शरणमां पातानी बिु समप णकरी हती अन े कमळनी दाडंी जवेा कोमळ तारी चारभजुाना सदय नी िुत ॄा चार मखुथी करे छ।ेनखानामुोतनै वनिलनरागं िवहसतां

कराणां त े कािं कथय कथयामः कथममु े ।कयािचा सां भजत ु कलया ह कमलं

यिद बीडीचरणतललाारसछणम ॥् ७१॥दवेीना हाथहे उमा, तारा ( हाथना ) नखोनो ूकाश नवाखीलेला कमळनी रताशनी मँकरी करे छ।े आवाहाथना सदय न ुं अमे केवी रीत े वण न करीए त े

28 sanskritdocuments.org

सौय लहरी गजुराती साथ

अमन े कह।े जो कीडा करती ली पाताना अळताथी(लाल) रंगलेा पग कमळ पर मकेू तो कदाच एकमळनी साथ े अशंमाऽ एनी तलुना थई शके।समं दिेव िपवदनपीतं नयगुं

तवदें नः खदें हरत ु सततं ूतुमखुम ।्यदालोाशाकुिलतदयो हासजनकः

कुौ हरेः पिरमशृित हने झिडित ॥ ७२॥दवैीत ु नयगुलहे दिेव, तारा सदाय (अमतृ)झरता ब ेनो अमारो खदे हरी लो। काित केय अन े गणशेएकसाथ े नपान करता होय ारे आ ब ेनन े जोई न शकवाथी आकुळ बनलेा दयवाळागणशे पाताना कंुभळन े हाथ वडे जलदी शोधीरा ( तमन े ) हसावी रा छ।े ( अथा त ्गणशेन े दवेीना कंुभळ जवेा नो जोई शकंा जायछे के आ मां मक तो नथी न े ?)अमू त े वोजावमतृरसमािणकुतपुौ

न सदंहेो नगपितपताके मनिस नः ।िपबौ तौ यादिविदतवधसूरिसकौ

कुमारावािप िरदवदनबौदलनौ ॥ ७३॥हे िहमालयनी पताका, तारा आ नो अमतृ-

रसना ( भरलेा) माणकेना ( बनावलेा ) कुा (तलेभरवाना जनूा जमानानां साधनो ) बाबतमांअमारा मनमां जराय शकंा नथी; कारण के एमन ुंनपान करवाथी गणशे अन े काित केय आजे पणकंुवारा ज रा छ,े

वह रेमदनजुकुूकृितिभःसमारां मुामिणिभरमलां हारलितकाम ।्

कुचाभोगो िबाधरिचिभरः शबिलतांूतापािमौां परुदमियतःु कीित िमव त े ॥ ७४॥

saundaryalahariGujarati.pdf 29

सौय लहरी गजुराती साथ

दवेीनो हारहे माता,तारी छातीना भाग पर त गजासरुनमकपी कंुभळमाथंी नीकळेला मोतीओनीिनम ल माळा पहरेी छ।े एना उपर तारा होठनो(लाल) ूकाश पडवाथी त े लाल दखेाच छ।े आन ेलीध े तारी माळा जाणे के,भगवान शकंरनी ूताप-शाळी कीित जवेी छ।ेतव ं मे धरिणधरके दयतः

पयःपारावारः पिरवहित सारतिमव ।दयावा दं ििवडिशशरुाा तव यत ्

कवीनां ूौढानामजिन कमनीयः कवियता ॥ ७५॥दवेीना नो मिहमाहे पव तराजनी का, ं मान ुं ं के, तारानोमाथंी धनो ज े सागर वहे छे त े जाण े के,साात ्ान छ,ेते दयाळु बनीन े आ ध आुं होवाथीतारा आ ििवड (जाितना) बाळके (ौीमद ्शकंराचाय)ूौढ किवओनी माक मनोहर का रुं छ।ेहरबोधालाविलिभरवलीढने वपषुा

गभीरे त े नाभीसरिस कृतसो मनिसजः ।समुौ तादचलतनये धमूलितका

जनां जानीत े तव जनिन रोमाविलिरित ॥ ७६॥दवेीनी रोमाविलहे पव त(राज)नी पऽुी, हे माता,(कामदहनसमय)े भगवान शकंरना बोधनी ाळाओथी लपटेा-यलेा शरीरवाळा कामदवे े तारी नािभपी खबू ऊंडासरोवरमां डूबकी मारी; अन े मनु एम जणे छे केआन े लीध े ज े धमुाडानी सरे नीकळी ए ज तारीआ रोमाविल छ।ेयदतेत क्ािलीतनतुरतराकृित िशवे

कृशे मे िकंिचनिन तव याित सिुधयाम ।्

30 sanskritdocuments.org

सौय लहरी गजुराती साथ

िवमदा दोऽं कुचकलशयोररगतंतनभूतूं ोम ूिवशिदव नािभं कुहिरणीम ॥् ७७॥

हे िशव,े हे माता, यमनुाना खबू पातळातरंगो जवेा आकार धरावती आ रोमाविल तारीपातळी केडना भागमां जराक दखेाय छे त े सिुधरावनाराओन े एवी लाग े छे के जाण े तारा नोपीकळशो एकबीजानी साथ े धसावान े लीध े एमनी व ेरहे आकाश पातळंु बनी जईन े नािभपी गफुामांूवशे े छ।ेिरो गावत ः नमकुुलरोमाविललता-

कलावालं कुडं कुसमुशरतजेोतभजुः ।रतलेलागारं िकमिप तव नािभिग िरसतु े

िबलारं िसिेग िरशनयनानां िवजयते ॥ ७८॥दवेीनी नािभहे पव त(राज)नी पऽुी,तारी नािभ जय पामेछ।े एन े आटला ूकारनी उपमा आपी शकाय–

गगंानां वमळ, नपी िवकसलेां पुो धारण करनाररमेावलीनी लतान ुं रखेाओवाळंु पाऽ, कामदवेनातजेपी अिन े धारण करनार ( हवनन े ) कंुड, रितन ुंबीडाळ अथवा भगवान शकंरना जय माटे िसिूा करवा ( तप करवा ) गफुान ुं ार छ।ेिनसग ीण नतटभरणे मजषुो

नमतूना रीितलक शनकैुत इव ।िचरं त े म ऽिुटततिटनीतीरतणा

समावाेो भवत ु कुशलं शलैतनये ॥ ७९॥दवेीना पटेनो मभागहे पव त( राज )नी पऽुी, तारा (पटेना ) म-

भागनी सरखी अथवा सारी िितमां रहो। आमभाग कुदरती रीत े ज पातळो छे अन े नपीिकनाराना भारथी थाकी जवाथी तां प झकूी

saundaryalahariGujarati.pdf 31

सौय लहरी गजुराती साथ

जाय छे अन े तने े लीध े त े तारा नािभना भाग पास ेरखेाए पर धीमे धीम े नदीना तट पर तटूतां वृोमाकृक झकूी पडता दखेाय छ।ेकुचौ सःिटघिटतकूपा सिभरौ

कषौ दोमू ले कनककलशाभौ कलयता ।तव ऽात ुं भादलिमित वलं तनभुवुा

िऽधा नं दिेव िऽविल लवलीवििभिरव ॥ ८०॥दवेीना पटेनी ऽण रखेाओहे दिेव,तारी बगल धसावान े लीध े जलदी जलदीपरसवेा थवाथी िकनारी परथी चोळीना छडेा फाटीजाय छे अन े तथेी तारा सवुण ना कळश जवेा चम-

कता नोना हालवान े लीध े तटूता बचाववा जोडाणनीजर छे एम मानीन े कामदवे े (पटे ५२) एकमनोहर वलेन े ऽवेडी करीन े बाधंी दीधी होयएम लाग े छ।ेगुं िवारं िितधरपितः पाव ित िनजा-

ितादाि िय हरणपणे िनदध े ।अते िवीण गुरयमशषेां वसमुत

िनतूाारः गयित लघुं नयित च ॥ ८१॥दवेीनी साथळहे पाव ित, पव तराज ( िहमालये ) पोतानीसाथळमाथंी भारे िवार कापीन े तन े दायजाप ेआा, आने लीध े तारा साथळना आ िवशाळिवारनो भार आखी पृीनी गितन े रोकी राख े छेतथा (तनेा िवारनी सरखामणीमां ) पृी नानीलाग े छ।ेकरीाणां शुडान क्नककदलीकाडपटली-

मभुाामूामभुयमिप िनिज भवती ।सवुृाां पःु ूणितकिठनाां िगिरसतु े

िविधे जानुां िवबधुकिरकुयमिस ॥ ८२॥

32 sanskritdocuments.org

सौय लहरी गजुराती साथ

दवेीनां धूटंणहे पव त(राज )नी पऽुी, हे वदेोन े जाणनारी,मोटा हाथीओनी सूढंन े अन े सवुण नी केळना थाभं-

लाना समहून े तारां बनं े धूटंण वडे जीती ले छे अन ेपितन े ूणाम करतां करतां सखत बनी गयलेां एवांबनं े धूटंणो (जाण)े बीजा िदकपालपी हाथीओनांकंुभळ छ।ेपराजते ुं िं िगणुशरगभ िगिरसतु े

िनषौ जे त े िवषमिविशखो बाढमकृत ।यदम े ँये दशशरफलाः पादयगुली-

नखामानः सरुमकुटशाणकैिनिशताः ॥ ८३॥दवेीनी जघंाओहे पव त(राजनी पऽुी,कामदवे माटे तारीबनं े जधंाओ ए िन े जीतवा माटे बमणां तीरोथीभरलेा कामदवेना ( बाणना ) भाथा जवेी छ।े आबाणना भाथामां तारा ब े पगना नखना आगळनाभागन े ढाकंता होय एवा दस बाणना आगळनाभाग (जणाय) छे अन े तमेन े दवेोना मगुटपीसराण ५र चढावीन े अणीदार (तजेी) बनावलेा छ।ेौतुीनां मधूा नो दधित तव यौ शखेरतया

ममातेौ मातः िशरिस दयया धिेह चरणौ ।ययोः पां पाथः पशपुितजटाजटूतिटनी

ययोला ालीरणहिरचडूामिणिचः ॥ ८४॥दवेीना चरणोहे माता, तारां चरणो ऊंचा होवाथी वदेोनामक उपर रहलेा ए ज बे चरणोन े दयाकरीन े मारा मक उपर मकू। तारा पग पजूवाथीझरत ुं पाणी ए ज ( जाणे के) भगवान शकंरनीजटाना गुामाथंी नीकळती नदी (गगंा)एना आ पगनी नीचनेा भागमां लगाडलेा अळतानी

saundaryalahariGujarati.pdf 33

सौय लहरी गजुराती साथ

चमक िवनुा वाळमां धारण करलेा लाल मिणनीचमक जवेी छ।ेनमोवाकं ॄमूो नयनरमणीयाय पदयो-

वाै ाय ुटिचरसालकवते ।असयूं यदिभहननाय हृयते

पशनूामीशानः ूमदवनकेिलतरवे ॥ ८५॥नयनन े रमणीय लागता अन े अळतानी पार-दशक कािंतथी चमकता बनं े चरणोन े ूणाम हो; एमअमे कहीए छीए। ( आ चरणोथी बगीचामां त ुंअशोक वृन े ठेस मारे छे अन े तथेी एवी रीत े ) आचरणोथी श पामवा माटे भगवान शकंर ताराबीडाना बगीचामां अशोक वृनी अदखेाई करे छ।ेमषृा कृा गोऽलनमथ वलैनिमतं

ललाटे भता रं चरणकमले ताडयित त े ।िचरादःशं दहनकृतमुिूलतवता

तलुाकोिटाणःै िकिलिकिलतमीशानिरपणुा ॥ ८६॥इिंियोन े जीतनार (तारा पितन)े त चळााहोवाथी तमेन ुं कपाळ लाथी नमी गय ुं छ।े अन ेतनेा पर त ुं तारा चरणकमळथी ूहार करे छ।े काम-

दवेन े भीभतू करी िनमळू करी नाखवामां आोहोवाथी लाबंा समयथी एना दयमां तीर खू चीगय ुं होय एवी पीडा थती तारा झाझंरनीधधूरीओना अवाजथी ( जाणे के) िखलिखलाट करीन ेहसी रो छ।ेिहमानीहं िहमिगिरिनवासकैचतरुौ

िनशायां िनिाणं िनिश चरमभाग े च िवशदौ ।वरं लीपाऽं िौयमितसजृौ समियनां

सरोजं ादौ जनिन जयतिऽिमह िकम ॥् ८७॥हे जनिन,तारा बनं े चरणकमळ जय पामेएमां आय श ुं छे ! तारां चरणकमळ िहमा-

34 sanskritdocuments.org

सौय लहरी गजुराती साथ

लयमां ( पण) कुशळताथी रही शके छ,े जयारे (कमळ)

िहमथी नाश पामे छ,े कमळ रात े िबडाई जाय छे जयारेतारां चरणकमळ रात े तथा िदवस े खीलेलां रहे छ।ेत े इ लीना आधार छ;े ारे आ चरणकमळतारा भोन े अतं ली आपे छ।ेपदं त े कीतनां ूपदमपदं दिेव िवपदां

कथं नीतं सिः किठनकमठीकप रतलुाम ।्कथं वा बाामपुयमनकाले परुिभदा

यदादाय ं षिद दयमानने मनसा ॥ ८८॥हे दिेव,तारा चरणो कीित ओनां िविशानप छेअन े ां आपि रहतेी नथी। शा माटे सुषोएएन े काचबानी पीठनी उपमा आपी हशे ? आचरणो एटला कामळ छे के िववाह समये भगवानशकंरे दयामय मनथी म ुँ केलीथी महण करीन े पथरपर मूा हता।नखनैा कीणां करकमलसकंोचशिशिभ-

णां िदानां हसत इव ते चिड चरणौ ।फलािन ःेः िकसलयकरामणे ददतां

दिरिेो भिां िौयमिनशमाय ददतौ ॥ ८९॥हे चिंड, तारा चरणो पाताना नख वडे क-

वृोनी हासंी उडावे छ।े आ नखो दवेागंनाओनाहाथपी कमळोन े ( नमारथी ) बधं करवान े माटे(दस) चिं जवेा छ।े कवृ त े ग मां रहनेाराावलंबी दवेताओन े पोताना पवपी हाथनाआगळना भागोथी फळ आपे छ;े परंत ु तारा चरणोदिरिोन े हमशेां तरत पुळ धन आपे छ,े

ददान े दीनेः िौयमिनशमाशानसुशी-ममं सौय ू करमकरम ि्विकरित ।

तवािन म्ारबकसभुग े यात ु चरणेिनमीवः करणचरणः षरणताम ॥् ९०॥

saundaryalahariGujarati.pdf 35

सौय लहरी गजुराती साथ

आ तारा चरणो मदंारवृनां पुोना गुाजवेां स ुदंर छ।े मारा (पाचं ानििय अन े एकअतंःकरणपी ) छ चरणवाळो आ जीव ( छपगवाळो भमरो ) बनीन े तारा चरणोमां म बनीजाव। तारा आ चरणो गरीबोन े एमनी आशा ूमाणेली आा करे छे अन े सदय रािशना परागन ेखबू फेलावे छ।ेपदासबीडापिरचयिमवारमुनसः

ले खलंे भवनकलहंसा न जहित ।अतषेां िशां सभुगमिणमीररिणत-

लादाचाणं चरणकमलं चाचिरत े ॥ ९१॥हे मनोहर चिरऽवाळी,एम लाग े छे के ताराभवनमां (रहलेा) राजहंसो चालती वखते तारीचालनो पिरचय मळेववा तारी गितनो ाग करतानथी। ( तारी पाछळ तारी चालन ुं अनकुरण करेछ।े) अन े त ुं चाले छे ारे चरणकमळो परना मिणथीजडलेां झाझंरो झणकार करतां होवाथी एअवाज एमन े (जाणे के) चालवान ुं िशण आपीरो छ।ेगताे मं िुिहणहिरिेरभतृः

िशवः ायाघिटतकपटूदपटः ।दीयानां भासां ूितफलनरागाणतया

शरीरी श ृारो रस इव शां दोिध कुतकुम ॥् ९२॥दवेीनां गाऽोॄा, हिर,ि अन े ईर वडे तारा पलंगनाचार पाया धारण करवामां आा छ।े ( आ चारपाया त े मलूाधार,ािधान, मिणपरु अन े अना-हतचब। ) एना उपर िशव ए ूकाशवाळी कपटपीमायानी चादर छ।े ए चादर तारा ूकाशनी झलकन ेलीध े लालाश पडती लाग े छ।े आन े लीध े एम लाग े

36 sanskritdocuments.org

सौय लहरी गजुराती साथ

के, जाणे श ंृगाररस साात ब्नीन े दिमां कुतहूलउ करी रहो छ।ेअराला केशषे ु ूकृितसरला महिसते

िशरीषाभा िचे षपलशोभा कुचतटे ।भशृं ती मे पथृुरिसजारोहिवषये

जगात ुं शोज यित कणा कािचदणा ॥ ९३॥(हे दिेव) (तारा) केश कुदरती रीत े ज लीसाहोवाथी वाकंिडया छ,े मखु पर ित छ,ेअगंोिशरीष जवेां चमकतां छ,े नोना छडेा पथर जवेाकठोर छ,ेममा ( केडनो भाग) पातळो छ,े

साथळो िवशाळ छ।े आवी (जाणे के) शभंनुी लालाशपडती दया जगतना रण माटे जय पामे छ।ेकलः करूी रजिनकरिबं जलमयं

कलािभः कपू रमै रकतकरडं िनिबिडतम ।्अतोगने ूितिदनिमदं िरकुहरं

िविधभू यो भयूो िनिबडयित ननू ं तव कृत े ॥ ९४॥दवेीना श ंृगारनो करंिडयो(हे दिेव), चिंन ु िबबं एक मरकत मिणनाबनावलेा करंिडया जवे ुं छ,ेएमां ज े काळो डाध छे त ेकरूी छ।े अन े एनी चमकती कळाओ कपरू जवेी छ।ेबनंने े पाणीमां पीसीन े तारा श ंृगार माटे करंिडयामांराखले छ।े दर रािऽए त े वपराय छे आन े ॄाकरीन े िदवस े तने े वारंवार भरे छ।ेपरुारातरेःपरुमिस ततरणयोः

सपया मया दा तरलकरणानामसलुभा ।तथा ते े नीताः शतमखमखुाः िसिमतलुां

तव ारोपािितिभरिणमाािभरमराः ॥ ९५॥दवेीना चरणनी पजूा(हे दिेव), त ुं भगवान शकंरना अतंःपरुनीराणी छे एटले तारा चरणनी सपंणू पजूा चचंळ

saundaryalahariGujarati.pdf 37

सौय लहरी गजुराती साथ

इिंिचावाळा ( मनुो माटे ) सहलेी नथी अन े इिंजमेनी आगळ छे एवा दवेाना समहू तारा िारनीपास े खडी रहलेी अिणमा वगरेे अतलु िसिओपहची जाय छ।ेकलऽं वधैाऽं कितकित भजे न कवयः

िौयो देाः को वा न भवित पितः कैरिप धनःै ।महादवें िहा तव सित सतीनामचरमे

कुचाामासः कुरवकतरोरसलुभः ॥ ९६॥दवेीन ुं पिवोतिवधातानी ॐी सरतीन े श ुं अनके किवजन ेभजता नथी ? अथवा कोण थोडुं पण धनवान बनीन ेलीनो पित बनी जतो नथी ? परंत ु हे सतीओमांौे सित,महादवेन े छोडीन े तारा नोनो सगं त ेकुरबक तन े पण ल भ छ,े

िगरामादव िुिहणगिृहणीमागमिवदोहरःे प पां हरसहचरीमिितनयाम ।्

तरुीया कािप ं रिधगमिनःसीममिहमामहामाया िवं ॅमयिस परॄमिहिष ॥ ९७॥

परॄनी पटराणीहे परॄनी पटराणी, शाॐोन े जाणनाराओॄानी पीन े सरती-वादवेी कहे छ,े िवनुीपीन े पा ( कमला ) कहे छ,े महादवेनी पीन ेपाव ती कहे छ,े परंत ु त ुं महामाया कोइ चोथी जछ।े तारा मिहमा असीम छ।े त सारा य िव-

न े ॅममां नाखी दीध ुं छे अन े तन े जाणवान ुंकिठन छ।ेकदा काले मातः कथय किलतालकरसं

िपबयें िवाथ तव चरणिनणजनजलम ।्ूकृा मकूानामिप च किवताकारणतया

कदा धे वाणीमखुकमलतालूरसताम ॥् ९८॥

38 sanskritdocuments.org

सौय लहरी गजुराती साथ

चरणना जलनो मिहमाहे मा,ए बताव के एवो समय कयारे आवशेके,जयारे ं एक िवाथ तारा चरण पजूवाथी

झरंे अन े अळतो िमौ थवाथी लाल बनंे जळ(चरणोदक) पीश ? आ चरणोदक-सरतीना मखु-

पी कमळमाथंी नीकळेला पानना रस जवेो आरस जथी मूगंान े पण किवता करवानी शिआपे छ।ेसरा ला िविधहिरसपो िवहरत े

रतःे पाितों िशिथलयित रणे वपषुा ।िचरं जीववे िपतपशपुाशितकरः

परानािभम र्सयित रसं जनवान ॥् ९९॥दवेीना भनो मिहमातारी भि करनार मनु सरती अन े लीबनंने े ूाू करीन े ॄा अन े िवनुी माफक एमनोामी बनी जाय छे अन े िवहरे छ।े वळी त े मनोहरशरीर ूाू करी रितनां पाितोतन े िशिथल करी नाख ेछे त े पाताना ससंारी जीवननां बधंनोमाथंी मुबनीन े लाबंा समय सधुी परम आनदंन े रस-

ाद ले छ।ेूदीपालािभिदवसकरनीराजनिविधः

सधुासतूेोपलजललवरैरचना ।कीयरैोिभः सिललिनिधसौिहकरणं

दीयािभवा िव जनिन वाचां िुतिरयम ॥् १००॥ोऽना उपसहंा२हे जनिन, तारी आपलेी वाणीनी शिन े लीध ेआ िुत करी छ,ेए दीपकनी ोितथी सयू नीआरती उतारवा जवे ुं छ,े चिंकातं मिणमाथंी टप-कतां जलिबंओथी चिंन े अ आपवा जवे ुं छेअथवा समिुनो सार एना ज जलथी करवा

saundaryalahariGujarati.pdf 39

सौय लहरी गजुराती साथ

जवे ुं छ।ेसमानीतः पां मिणमकुुरतामरमिण-

भ यादःििमतिकरणौिेणमसणृः ।दधाित ंूितफलनमौािवकचं

िनरातं चािजदयपेहिमव ॥ १०१॥दवेीन ुं दप णआकाशनो मिण अथा त स्यू तारा चरणो पास ेहोवाथी दप ण तरीके काम आपे छ,ेतारा मखुनाभयथी एणे पातानां िकरणोना समहून े अदंर पावीलीधो होवाथी त े छे अन े तारा मखुन ुं ूित-

िबबं एना दयकमळनी माफक हमशेां िवकिसतरहे छे अन े चिंनो भय लागतो नथी।समूुतलूनभरमरुा हिसतं

कटा े कप ः कितचन कदिुत वपःु ।हर ािं मनिस जनयाम ् िवमला

भवा ये भाः पिरणितरमीषािमयममु े ॥ १०२॥दवेीनी ापकताहे उम,े उपर रहलेा तारा लू नोना भार-वाळो छातीनो भाग,स ुदंर हा अन े कटामांकंदप अन े कदबं वृनी शोभावाळंु शरीर िशवनामनमां तारी चाद आपीन े ॅम उ करे छ;े कारण केतारा पिवऽ भकतोना दयमां तां ूितिबबबराबर तारा जवे ुं ज दखेाय छ।ेिनध े िनरेे िनरविधगणु े नीितिनपणु े

िनराघातान े िनयमपरिचकैिनलये ।िनया िनम ुे िनिखलिनगमािुतपदे

िनराते िने िनगमय ममािप िुतिममाम ॥् १०३॥समप णसदाय हसमखुी,असीम गणुनी सागर,नीितमां िनपणु, िनरितशय ानवती,िनयम परा-

40 sanskritdocuments.org

सौय लहरी गजुराती साथ

यण भोना िचमां वसनारी,िविधना िनयमोथीमु,सव शाॐो जनेा पदनी िुत करे छे एवीअभय,े सनातनी,िने मारी आ िुत ीकारकरीन े मन े तारा िनगमोमां ान आप।॥ अऽे ौीमशकंराचाय िवरिचत सदय लहरीन ुंगजुराती भाषातंर सपंणू ॥॥ इित ौीमरमहंसपिरोाजकाचाय ौीगोिवभगवूपादिशौीमरभगवतः कृतौ सौय लहरी सणूा

॥ ॐ तत ॥्

DPD

Saundaryalahari with Gujarati translation

pdf was typeset on October 28, 2019

Please send corrections to [email protected]

saundaryalahariGujarati.pdf 41