toran mar-2012 - anthra · 2016. 12. 2. · toran mar-2012 - anthra ... 11
TRANSCRIPT
1
VmoaUA§H$ 87-90 E{àc 2011 Vo ‘mM© 2012
XoUJr ‘yë¶ : é. 5/-
g§nmXH$s¶
AmO OJ PnmQ>çmZo ~XcV Amho. gJirH$So> àJVrMo d {dH$mgmMo dmao dmhV Agë¶mMo {XgyZ ¶oVo. maVmVgwÜXm OcXJVrZo {dH$mgmMr dmQ>Mmc gwê$ Agë¶mMo OmUdV Amho. øm {dH$mgmÀ¶m Ñí¶ IwUm åhUOo _moR>o n¸o$ ~m§Ycoco añVo, g§~Y ehamV BH$Sy>Z {VH$So> OmoS>Umao CS²>S>mUnwc, {d_mZVi, AYw{ZH$ d gd© gmo¶tZr gwg‚m Aem dmVmZwHy$crV B_maVr, hm°Q>oc, aoñQ>m°a§Q> d {gZo_mJ¥ho, B˶mXr. ho gd© nmhVm AmnU Amnco YwirMo OJ _mJo Q>mHy$Z Iyn nwT>o AmcmoV Ago dmQ>Vo.
na§Vw {dH$mg gmYʶmÀ¶m Am˶§{VH$ BÀN>o_wio AmnU Amnë¶m {dH$mg à{H«$¶oV gd© g_mOmcm gm_mdyZ KoAy eH$cmo AmhmoV H$m? IoS>monmS>r
AZwH«$‘{UH$m
g§nmXH$s¶
_mV§J, H¡$H$mS>r, d¡Xÿ d dS>ma - H$mb Am{U AmO
_{hcm J«m_g^m
J«m_n§Mm¶V d J«m_g^m ¶mg§~§Yr H$mhr Awn¶wº$ _m{hVr
H$moH$UmVcr JmdH$s nÜXV
KS>m_moS>r
2
{Q>ìhr d _mo~mB©c ’$moZ nmohmoMco AmhoV ho Iao nU {VWo Mm§Jco añVo, ñdÀN> {nʶmMo nmUr Aemgma»¶m _yc^yV gw{dYm Hw$R>o nmohmoMë¶m AmhoV? ¶mAwna, Am¡Úmoo{JH$ CËnmXZm§_wio, H$maImݶmV V¶ma Pmcoë¶m dñVy§_wio, Oo g_mO Amnë¶m nma§nm[aH$ ì¶dgm¶mda d H$mam{Jarda AwXa{Zdm©h H$aV hmoVo ˶m§Mo OJʶmMo gmYZM Zmhrgo ìhm¶cm cmJco Amho. _moR>çm à_mUmda hmoʶmè¶m ¶m§{ÌH$ AwËnmXZmnwT>o Vo Hw$R>o d H$go nwao nS>Uma? gmh{OH$M AwXa{Zdm©hmMr Zdr gmYZo emoYUo ˶m§Zm ^mJ nS>co Amho d Vo ZdrZ H$m_ emoYʶmH$[aVm eham§H$So> nmhV AmhoV. Oa ˶m§Zm {ejUmMr g§Yr AwncãY Pmcr AgVr Va H$Xm{MV ˶m§Zm ¶mo½¶ n¶m©¶r ì¶dgm¶ gmnS>co AgVo. AZoH$doim Ago Z KS>ë¶m_wio ˶m§Zm ñWcm§Va H$aUmao H$m_Jma hmM n¶m©¶ amhVmo. AmO hrM n[apñWVr _m§J, d¡Xy, H¡$H$mS>r, dS>ma Aem g_mOm§da Amcr Amho.
¶m{edm¶, H$maImݶmV V¶ma Pmcocr qgWoQ>rH$ AwËnmXZo O¡{dH$ {d{dYVocmhr YmoH$m {Z_m©U H$aVmV. EH$ AwXmhaU Úm¶Mo Pmco Va AmOH$mc Zm¶cm°ZMr ãc±Ho$Q²>g ~mOmamV {_iVmV.˶m§§Zr nma§n[aH$ Km|JS>rMr OmJm KoVcr Amho. Km|JS>rcm _mJUrM Zgë¶m_wio AmVm YZJam§Zm H$mir cmoH$a XoUmè¶m _|T>çm R>odmì¶mV Ago AmdOy©Z dmQ>V Zmhr. hrM Jmoï> Km¶nmVmnmgyZ d Am§~mS>rnmgyZ V¶ma hmoUmè¶m Xmoam§Mr d dmImMr. øm§Mr OmJm AmVm Zm¶cm°ZÀ¶m XmoarZo KoVcr Amho. gmh{OH$M Oo g_mO øm dñVy V¶ma H$aV AgV ˶m§Mr _wco Amnë¶m dmS>d{S>cm§Mr nma§nraH$ H$cm d H$m¡eë¶ {dgê$Z Jocr AmhoV. H$mhr dfmªZr
H$Xm{MV² Km¶nmV d Am§~mS>r ¶m§Mr cmJdS>M ìhm¶Mr Zmhr. H$moU OmUo? øm g_mOmÀ¶m ‘wcm§Zm Mm§Jë¶m ZmoH$è¶m {_imoV EdT>rM Amem AmnU H$ê$ eH$Vmo. AmUIr EH$ AwXmhaU åhUOo AmOH$mc cmoH$ H$m|~S>çm§H$aVm VmaoÀ¶m OmirMr IwamSo> dmnaVmV. H$mcnadmn¶ªV H¡$H$mS>r g_mOmMo cmoH$ H$m|~S>çm§H$aVm ~m§~yÀ¶m Q>monë¶m ~ZdV AgV. AmVm Q>monë¶m§Mr _mJUr H$_r Pmcr Amho. ˶m_wio ˶m§À¶m nma§n[aH$ ì¶dgm¶mdahr ˶mMm n[aUm_ Pmcm Amho. Oa AmOy~mOycm H$maImZo qH$dm H$mhr AwÚmoJY§Xm Agoc Va ˶m H§$nݶm§_ܶo øm§Mr _wco H$m_Y§Xm emoYVmV. H¡$H$mS>r g_mOmMo AmUIr EH$ d¡{eï> åhUOo hm g_mO dfm©Zwdf} JmT>do nmiV Amcm Amho. nU hohr AmVm Iyn H$_r Pmco Amho. JmT>do nmiUo ho amoOÀ¶m OrdZmV ’$m¶ÚmMo hmoUma Zgoc Va Vohr ~§X hmoB©c. nwT>o_mJo Amnë¶mcm JmT>do ’$moQ>moVM nmhm¶Mr doi ¶oB©c H$Xm{MV².
{dH$mgmMo Am{U gVV hmoʶmè¶m ~XcmMo dmao ’$ma PnmQ>çmZo dmhV AmhoV. WmoS>Š¶m doimV EdT>çm OcXJVrZo ~Xc KSy>Z ¶oVmhoV H$s AYw{ZH$VoH$So> PwH$ʶmÀ¶m Amnë¶m hì¶mgm_wio AmnU nma§n[aH$ kmZmÀ¶m d O¡{dH$ {d{dYVoÀ¶m ñdê$nmV Agcocm Amncm _m¡ë¶dmZ R>odm H$YrH$Yr hadyZ OmʶmMm YmoH$m AwX²^dVmo. øm nmœ©^y_rda Ago dmQ>Vo H$s AmnU jU^a Wm§~yZ n[apñWVrMm AmT>mdm KoAyZ _JM nwT>Mo nmAwc AwMcUo ¶mo½¶ hmoB©c.
S>m°. {Z˶m KmoQ>Jog§Mm{cH$m, A§Vam, nwUo
3
_mV§J, H¡$H$mS>r, d¡Xÿ d dS>ma - H$mb Am{U AmO
Amnë`m JmdJmS>çm_Ü`o àË`oH$ ~bwVoXma
g‘mOmMo EH$ {d{eï> ñWmZ Amho. {dH$mgmÀ`m
ZmdmImbr AmOH$mbÀ`m ~Xbboë`m
n[apñWVr_wio Ë`m§Mo nma§n[aH$ ì`dgm` Mmby
R>odUo Ë`m§Zm AdKS> hmoV Mmbbo Amho. H$mhr
~bwVoXma g_mOm§Mo nma§n[aH$ ì`dgm` d Ë`m§Mr
AmOMr pñWVr øm~ÔbMo _mPo {Z[ajU _r
Imbr XoV Amho.
_mV§J g_mOKm`nmVmnmgyZ dmI$ V`ma H$éZ XmoaI§S>
~ZdUo. qgYrÀ`m PmS>mÀ`m nmZmnmgyZ Ho$agwUr
V`ma H$aUo d Ho$irÀ`m ~w§Ü`mÀ`m daMo \$S>o
(AmdaU) H$mTy>Z Ë`mMr Xmoar ~ZdyZ Ë`m_Ü`o
Am§ã`mMr nmZo J§w\$yZ VmoaU V`ma H$aUo ho `m
g_mOmMo _w»` ì`dgm`.
dmImMm Cn`moJ
~¡bmgmR>r H$mgam, AmgyS>, _wñHo$, Jù`mgmR>r,
Am¡Vmbm, JmS>rbm Ow§nÊ`mgmR>r nÅ>m, Zm§JaUr,
noaUr, \$UnmUr d BVa eoVr H$m_mgmR>r PmoS>Ur
`mH$aVm hmoV Ago. nydu IoS>oJmdmV {dhrarda
eoVrgmR>r {dÚwV n§n qH$dm Am°B©b B§{OZ
ZìhVo. Ë`mdoir _moQ>m§Mm dmna H$éZ eoVrbm
nmUr {Xbo OmV hmoVo. ~¡bJmS>rgmR>r gmob
VgoM bhmZ OZmdao CXm. Jm`, dmgé, aoS>Hy$
`mgmR>r H$mUr, _moR>çm OZmdamgmR>r `ogZ,
KmoS>çmbm ~m§YÊ`mgmR>r ^|Sw>io, KmoS>çmda
{~-hmS> bmXÊ`mgmR>r Omio, _|T>çm§Zm amÌr
eoVmV ~g{dÊ`mgmR>r dmKar, eoù`m§gmR>r
XmdU, eoVmV {nH$m§Mr nmIamnmgyZ amIU
H$aÊ`mgmR>r nydu eoVH$ar Jmo\$UrMm dmna
H$aV Vr Jmo\$U `m dmImnmgyZ ~Z{dbr OmV
hmoVr. VgoM ^mH$arMo Q>monbo qH$dm Xhr, XþY
R>odÊ`mgmR>r {e§Ho$, ~mOogmR>r gw§~ (Xmoar)
Aem {d{dY àH$maÀ`m dñVw `m dmImnmgyZ
~Z{dë`m OmV AgV. m ì`dgm`mnmgyZ ‘mV§J
Hw$Qy>§~mMr CnOr{dH$m ~è`mn¡H$s ìhm`Mr. ˶m§Zm
Xþgè`mÀ`m eoVmV _Owar H$aÊ`mMr JaO nS>V
Zgo. YZJambm {Xboë`m _mbmÀ`m _mo~Xë`mV
YZJa g_mOmH$Sy>Z Vm§Xÿi d n¡go {_iV
AgV. `m ì`{V[aº$ Ho$agyÊ`m§Mm Cn`moJ Ka
d AmoQ>m PmS>Ê`mgmR>r Agë`m_wio, {XdmirV
bú_rnwOZmMo doir d KamV dmñVyem§VrMo doir
Ho$agwUrMo nyOZ hmoV Agë`m_wio Ho$agwÊ`m§Zm
_mJUr Agm`Mr. H$mhr Jmdm_Ü`o Hw$Qw>§~m_Ü`o
{ddmh H$m`© Agob Va df©^a nwaVrb EdT>çm
ZdrZ Ho$agwÊ`m IaoXr H$éZ R>odÊ`mMr àWm
Amho. H$maU Z§Va df©^a Xþgar Ho$agwUr IaoXr
H$aV ZgV. gd©gmYmaU hm ì`dhma Ë`m§À`m
JmdmV qH$dm ~mOmamVM hmoV Ago d Ë`mMo n¡go
{_iV AgV. Ho$irÀ`m ~m§~yMo, Am§ã`mÀ`m
nmZmMo VmoaU KamÀ`m dmñVyem§VrH$aVm
Amdí`H$ Ago. VmoaU ~m§Yë`m{edm` ~«m÷U
ZdrZ dmñVyMr nyOm H$aV Zgo. VmoaUmMr nyOm
H$éZ _mV§J g_mOmÀ`m _mUgmbm X{jUm
åhUyZ n¡go XoAyZ da nmofmIhr XoV AgV.
`m{edm` ~¡bnmoim Agob Ë`mÀ`m AJmoXaÀ`m
{Xder Á`m§À`m Kar hm gU gmOam H$aUma
4
AgVrb Ë`m§À`mH$S>o OmD$Z _mV§J g_mOmVrb
ì`º$sZo _wi (JdVmMm àH$ma) Úm`Mo AgVo.
`m {Xdgmbm Im§X_iUr (~¡bmMr ) Ago
åhUVmV. _wi {Xë`mda eoVH$ar ~¡bm§Mr
nwOm H$aV AgV. Ë`m~Ôb ~¡b_mbH$ _mV§J
g‘mOmVrb ì`º$sbm YmÝ` d WmoS>çm à_mUmV
n¡go XoV AgV. VgoM Xþg-`m {Xder åhUOo
gUmÀ`m {Xder gH$mir Ago VmoaU JmdmVrb
gd© Kam§Zm ~m§Ybo OmV Ago d Ë`mÀ`m ~Xë`mV
_mV§J g_mOmVrb ì`º$sbm ha^-`mMr S>mi,
Jwi, JmoS>oVob, _rR> `m dñVy {_iV AgV.
AmOMr n[apñWVr nm{hbr Va dmI ~ZdÊ`mMm
ì`dgm` gmYmaU Joë¶m 15 dfm©nmgyZ ~§X
Pmbm Amho. H$maU _mH}$Q>_Ü`o H$nS>çm§Mo gyV,
V§Jwg (Zm`bm°Z Xmoar) Ambo. VgoM Q´>°ŠQ>a_wio
d gwYm[aV eoVr AdOmao `m_wio ~¡bOmoS>rMm
eoVmV dmna H$_r Pmbm d Ë`m_wio ~¡bm§Mr
g§»`m H$_r Pmbr. YZJa g_mOmZo _|T>r
ì`dgm` H$_r H$éZ Q´>°ŠQ>a IaoXr Ho$bo, eoVr
H$é bmJbo. AmOH$mb _mV§J g_mOmMr bmoH$
D$gVmoS> H$aVmV. H$mhr bmoH$ eoVmV {H$aH$moi
_Owar, Jd§S>rH$m_ H$aVmV. H$mhr bmoH$ _|T>çm,
eoù`m nmiVmV. H$mhr bmoH$ ~mhoaJmdr,
ehamV, H§$nZr_Ü`o {H$aH$moi H$m_o H$aVmV.
å`w{PH$ ~±ÝS _Ü`o H$m_ H$aVmV. VgoM> WmoS>çm
à_mUmV gaH$mar ZmoH$ar H$aVmV.
H¡$H$mS>r g_mOH$mdirMo \$moH$,{nMm|S>r ({Ziw§~r) `mnmgyZ
H$m|~S>çm§Mr IwamS>r ~Z{dUo, ZdrZ PmS>m§gmR>r
Amir (Hw§$nZ) ~Z{dUo ho `m g_mOmMo
nma§n[aH$ ì`dgm` AmhoV. ømM~amo~a `m
g‘mOmVrb bmoH$ JmT>d§hr nmiV AgV.
gÜ`mMr n[apñWVr Aer Amho H$s gÜ`m
hm g_mO JmT>d nmiV Zmhr. VgoM AmVm
H$m|~S>çm§gmR>r IwamS>o d PmS>m§Zm bmdm`Mr
Amir bmoI§S>mMr dmnaÊ`mMr arV Ambr.
Ë`m_wio H$mdirÀ`m \$moH$m§Mm d {Ziw§~rÀ`m
\$moH$m§Mm dmna H$_r Pmbm Amho. Ë`m_wio
CnOr{dHo$gmR>r `m g_mOmMr _wbo AmVm
H§$nZr_Ü`o H$m_o H$aV AmhoV. `m g_mOmMr
bmoH$g§»`m H$_r Amho.
d¡Xy g_mO`m g_mOmVbo nwéf nydu nÍ`mnmgyZ KaJwVr
gm_mZ R>odÊ`mgmR>r S>~o, nÍ`mÀ`m YmÝ`
{ZdS>Ê`mÀ`m MmiÊ`m ~ZdV AgV. VgoM
dZñnVr Am¡fYo CXm. dmV, _wiì`mY, X_m,
_wH$m _ma bmJyZ Oa Ë`m {R>H$mUr aº$ H$mio
nS>bo Agë`mg Ë`m {R>H$mUr Oidm (EH$
àH$maMo H$sS>o) bmdyZ Vo aº$ H$mTy>Z KoV.
Oidm_wio doXZm H$_r hmoV AgV. Aem
àH$maMo CnMma H$aUo hmhr Ë`m§Mm nma§n[aH$
ì`dgm` Agm`Mm.
`m g_mOmÀ`m _{hbm H$mù`m _Ê`m§À`m nmoVr
(_{hbm§gmR>r), gw`m, ~rã~o, H§$Jdm, Amagm,
nrR>mMr MmiU, bhmZ _wbm§gmR>r hmVmVrb
{d{dY ~m§JS>çm, Ñï>oMo _Ur {dH$V AgV.
VgoM bhmZ _wbm§Mo nmoQ>mV gyO oUo mgma»¶m
{H$aH$moi AmOmamdaMr PmS>nmë`m§Mr Am¡fYo
`m _{hbm IoS>oJmdmV XoV AgV. AmO
n[apñWVr ~Xbbr Amho. nwéf _mUgm§Zr hm
ì`dgm` ~§X Ho$bm Amho. H$maU ßbmñQ>rH$
d ñQ>rb _mH}$Q>_Ü`o Amë`m_wio `m àH$maMo
S>~o dmnaÊ`mMo ~§X Pmbo. nma§n[aH$ Am¡fYmMo
_hËd d dmna gÜ`m H$_r hmoV Amho. {edm`
5
_o{S>H$b, _moRo> _moR>o XdmImZo {ZKmbo. Ë`m_wio
bmoH$m§Mm OmñV H$b XdmImZm d _o{S>H$b
`mH$S>o Amho. VgoM gÜ`m `m g_mOmÀ`m H$mhr
bmoH$m§Zr g§H$arV Jm` nmiUo d {dÊ`mÀ`m
doiobm {dHy$Z Q>mH$Uo, dmhZ ì`dgm`, ^§Jma
Jmoim H$aUo, ~mOma, `mÌm, OÌm `m_Ü`o
{d{dY IoiUr {dH$Uo hm ì`dgm` gwé
Ho$bm Amho. Vgo IoiUr {dH$Uo hm Ë`m§Mm
nydunmgyZMm ì`dgm` Amho. IoiUr {dH$Uo
hm ì`dgm` m g_mOmÀ`m _{hbm H$aVmV. m
g_mOmH$S>o H$mhr à_mUmV O{‘ZrgwÜXm AmhoV.
`m g_mOmMo bmoH§$ OmñVH$éZ {ejH$mMr
ZmoH$ar qH$dm H§$nZr_Ü`o H$m_ H$aVmV.
Xþgè`mMr _Owar H$aV ZmhrV. ho bmoH§$ ñdV…
MmM ì`dgm` OmñV à_mUmV H$aVmV. VéU
{nT>rbm øm nma§n[aH$ ì`dgm`m_YyZ \$maer
{‘iH$V Zgë`m_wio Ë`m~ÔbMo AmH$f©U
dmQ>V Zmhr. Ë`m_wio {nT>çmZ{nT>çm MmbV
Ambobo ho kmZhr H$_r hmoV Mmbbo Amho.
dS>ma g_mOañË`mÀ`m H$m_mgmR>r XJS>r \$moS>Uo (IS>r),
_mVrH$m_, XJS>r nmQ>m dad§Q>m ~Z{dUo, {_aMr
_gmbm, gUm {Xder nmoù`mgmR>r nwaU dmQ>Uo,
VgoM {VIQ> H$aÊ`mgmR>r CIi, nmQ>m Aem
{d{dK XJS>r dñVy ~Z{dUo hm `m g‘mOmMm
nma§n[aH$ ì`dgm`. _mVr dmhÊ`mgmR>r
hm g‘mO JmT>dhr nmirV Ago. gÜ`mMr
n[apñWVr _mÌ doJir Amho. ZdrZ `§Ìgm_J«r
Amë`m_wio JmT>dmH$S>yZ _mVrH$m_ H$aUo, _mVr
dmhUo ~§X Pmbo Amho. AmVm {_Šga, MQ>Ur
H$aÊ`mMm S>§H$ ({_aMr H$m§S>n _{eZ) `m_wio
XJS>r nmQ>m, dad§Q>m d CIihr H$moUr dmnaV
Zmhr. Ë`m_wio m dñVy ~Z{dUo ~§X Pmbo Amho.
VgoM JmT>d nmiUo ~§X Pmbo. MwHy$Z EImÚm
_mUgmH$S>o JmT>d {XgVo. `m§{ÌH$sH$aUm_wio
añË`mdarb IS>r \$moS>Uo, d gaH$mar _mVrH$m_
JmT>dmH$Sy>Z H$éZ KoUo ~§X Pmbo Amho. Ë`m‘wio
gÜ`m hm g_mO IS>r \$moS>Uo hm ì`dgm`
¹${MV IoS>oJmdmV añË`mda WmoS>çm\$ma
à‘mUmV H$aVmZm pXgVmo Amho. `m g_mOmZo
gwÜXm hm°Q>ob, nmZg|Q>a Aem àH$maMm ñdV…Mm
ì`dgm` H$am`bm gwédmV Ho$br Amho.
Amßnm ~m~a
H$m¶©H$Vm©, A§Vam g§ñWm, nwUo
6
_{hcm J«m_g^m
_mJmgcoë¶m d Xw~©c OZVoMm gm_m{OH$ d Am{W©H$ {dH$mg KS>dyZ AmUʶmH$aVm gaH$ma {d{dY ¶moOZm AmIV AgVo. ˶m JmdnmVirda H$m¶m©pÝdV H$aʶmMo H$m_ J«m_n§Mm¶V H$aV AgVo. ˶mM~amo~a ñWm{ZH$ JmdH$è¶m§Zm JmdmÀ¶m {dH$mgmg§~§YrMo {ZU©¶ KoʶmH$aVm gh^mJr hmoVm ¶mdo ¶mH$aVm J«m‘g^m§Mo Am¶moOZ Ho$co OmVo. ¶m_ܶo JmdmVë¶m e§^a Q>¸o$ cmoH$m§Zr gh^mJr ìhmdo hr ¶moOZm Amho.
Amåhr Á¶m JQ>m§~amo~a H$m_ H$aVmo Vo ~aoMgo _mJmgcoë¶m d Xw~©c g_mOmVco d§{MV JQ> AmhoV. ho cmoH$ àmW{_H$ nmVirda åhUOo J«m_g^oÀ¶m nmVirda cmoH$emhr nÜXVrZo ¿¶m¶Mo {ZU©¶ d H$m¶©dmhr à{H«$¶o_ܶo gH«$s¶ ^mJ KoVmZm {XgV ZmhrV. ˶m_wio ˶m§Zm KQ>ZoZo d cmoH$emhrZo {Xcoë¶m ˶m§À¶m A{YH$mam§Mr _m{hVrM ZgVo. Am_À¶m àH$ënmMo EH$ Aw{Ôï> åhUOo _mJmgcoë¶m d Xw~©c JQ>m§À¶m gH«$s¶ gh^mJmÀ¶m à{H«$¶oVyZ J«m_g^oV OmñVrV OmñV AwnpñWVr AgʶmMr d {ZU©¶à{H«$¶oV _hËdmMm dmQ>m AwMcʶmMr ˶m§Zm OmUrd H$ê$Z XoUo hm Amho. ¶m_ܶo øm JQ>m§Vë¶m ‘{hcm§Mmhr gh^mJ KS>dyZ AmUUo ¶mda Am‘À¶m àH$ënmMm OmñV ^a am{hc. Amåhmcm Ago dmQ>Vo H$s Ago Pmco Va ñWm{ZH$ Jmd nmVirda {dH$mgmÀ¶m à{H«$¶oMr {Xem JmdmÀ¶m JaOoZwgma R>a{dʶmMm A{YH$ma JmdH$è¶m§Zm {_iy eHo$c. Amåhr doimodoir JmdmJmdmV KoVcoë¶m
{‘Q>tJ_ܶo Amåhmcm Ago AmT>iyZ Amco H$s _mJmgcocm d Xw~©c g_mO J«m_g^oV gh^mJr Z hmoʶmMr H$mhr à_wI H$maUo ¶mà_mUo AmhoV:B JmdnmVirda à˶jmV Agcoco
OmVrOmVrVco d g_mOmg_mOmVco ^oX^md
B AwƒdUu¶ d e{º$emcr JQ>m§Mo dM©ñdB {_Q>tJ_ܶo AwnpñWV ahm¶cmM nm{hOo ¶m
Om{UdoMm _mJmgcoë¶m d Xw~©c JQ>m§_ܶo Agcocm A^md
B J«m_g^o_Yco nwê$fm§Mo dM©ñd Á¶m‘wwio _{hcm gh^mJr hmoV ZmhrV
(øm AS>MUrda _mV H$aʶmH$aVm _hmamï´>mV _{hcm J«m_g^oMo Am¶moOZ H$aʶmH$aVm EH$ {deof VaVyX Ho$cr Amho. Zoho_rÀ¶m J«m_g^oÀ¶m AmYr EH$ {Xdg g§Ü¶mH$mir, _{hcm J«m_g^oMr {_Q>tJ ìhm¶cm nm{hOo åhUOo {VWo g_ñ¶m§Mr MMm© H$ê$Z Xwgè¶m {Xder J«m_g^oV Amnco åhUUo _{hcm§Zm _m§S>Vm ¶oB©c. na§Vw Ago H$mhr ApñVËdmV Amho ømMr _m{hVrhr AZoH$ _{hcm§Zm Zmhr. Amåhr Á¶m JmdmVyZ H$m_ H$aVmo {VWë¶m _{hcm§Zm ho _m{hV ZìhVo. Á¶m_wio _{hcm J«m_g^oÀ¶m à{H«$¶oV ¹${MVM gh^mJr hmoVmV.) B J«m_g^oV gh^mJr hmoʶmMm ’$magm
AwËgmh ZgUo (J«m_g^oH$So> H§$Q>midmʶm, ewîH$, H$mhr WmoS>çm§MoM dM©ñd Agcoë¶m {_Q>tJ åhUyZ nm{hco OmVo.)
7
B J«m_n§Mm¶V nmVirdaMm ^«ï>mMmaB J«m_n§Mm¶VrVë¶m g^mgXm§H$Sy>Z à˶j
J«m_g^og§~§YmV MwH$sMo _mJ©Xe©ZJmdmVë¶m g_mOm§Zm J«m_g^m§_ܶo gh^mJr hmoʶmMo _hËd d ˶m§À¶m_ܶo J«m_g^oÀ¶m à{H«$¶oV gh^mJr hmoʶmV ag dmQ>mdm d AwËgmh {Z_m©U ìhmdm ¶mH$aVm Amåhr doJdoJù¶m Jmoï>tMo à¶moOZ ˶m§À¶m gh^mJmZo Ho$co,1. J«m_g^oMo dmVmdaU {Z_m©U H$ê$Z d
JmdH$ar Am{U J«m_n§Mm¶VrMo g^mgX ¶m§À¶m~amo~a àíZmoÎmam§Mo MMm©gÌ KoAyZ, ZmQ>H$m§Mr Oer Vmcr_ H$aVmV Ver J«m_g^oMr Vmcr_ KoVcr.
2. J«m_g^m H$em ¿¶mì¶mV d H$em KoAy eH$ë¶m OmVrc ¶mg§~§YrÀ¶m {’$ë_ Amåhr JmdH$è¶m§Zm XmIdë¶m.
3. Am_À¶m cwQy>nwQ>rÀ¶m J«m_g^o_ܶo ^mJ KoʶmH$aVm Amåhr J«m_rU g_mOmVë¶m OmUH$ma _§S>itZm (Resource people) d eoOmaÀ¶m JmdmVrc J«m_g^m§À¶m gH«$s¶ g^mgXm§Zm Amnmnë¶m AZw^dm§Mr XodmUKodmU H$aʶmH$aVm {Z_§{ÌV Ho$co.
4. J«m_n§Mm¶V d J«m_g^m à{H«$¶m H$m¶ Amho ho g_OʶmH$aVm Amåhr H$mhr Aä¶mg gm{h˶mMo dmQ>n Ho$co. n§Mm¶Vr amO d J«m_g^m ¶m§À¶m~ÔcMr H$mhr _yc^yV d _hËdmMr _m{hVr _amR>rVyZ JmdH$è¶m§Zm gm§{JVcr.
5. Am_À¶mer OmoS>coë¶m gd© cmoH$m§Zm J«m_g^m ^aʶmÀ¶m EH$ {Xdg AJmoXa Amåhr Eg E_ Eg, nmR>dyZ AmR>dU H$ê$Z {Xcr.
Amåhr Ho$coë¶m à¶ËZm§Mm n[aUm_ d
{ZînÎmr
Amåhr {OWo {OWo J«m_g^oÀ¶m Vmc_r KoʶmMm à¶moJ Ho$cm ˶m OdiOdi gd© JmdmVyZ J«m‘g^ocm hOa amhUmè¶m JmdH$è¶m§À¶m g§»¶oV dmT> Pmcocr {XgyZ Amcr.¶m{edm¶, nm~i JmdmVë¶m X{cV _{hcm§Zr nydunojm _moR>çm g§»¶oZr J«m_g^oV AwnpñWVr Zm|Xdcr Am{U ˶m§À¶m JmdmV _{hcm J«m‘g^m ^amdr ¶mH$aVm AO©hr {Xcm. {Zadm§Jr JmdmVrc _{hcm§Zrhr ˶m§À¶m JmdmV _{hcm J«m_g^m ^amdr Aem Ame¶mMm AO© {Xcm.
Ho$di _{hcm J«m_g^m§ZrM gd© àíZ {_Q>Uma AmhoV Ago Zmhr. øm g^m§_YyZ H$mhr àíZ hmVmico OmAy eH$Vrc. _mJmgcoë¶m d Xw~©c KQ>H$m§À¶m {dH$mgmg§X^m©Vë¶m g_ñ¶m§H$aVm hm EH$M _§M ¶mo½¶ Agy eH$Uma Zmhr. H$mhr g_ñ¶m§H$aVm H$Xm{MV ho ì¶mgnrR> MwH$sMohr Agy eHo$c. ømMo H$maU, gd©gmYmaUnUo øm g_ñ¶m§H$So> nmhʶmMm Ñï>rH$moZ d da Aw„oIë¶mà_mUo Á¶m VèhoZo H$m_H$mO MmcVo ˶m_wio cmoH$m§Zm dmB©Q> àWm§H$So> PwH$ʶmMm _moh hmoAy eH$Vmo. Am_À¶m Ago cjmV Amco H$s øm g_ñ¶m gmoS>dʶmH$aVm JmdH$sgmaIo BVahr H$mhr nma§n[aH$ ì¶mgnrR> d _§M AmhoV {OWo JmdH$ar ñdV:À¶m {ZU©¶ KoʶmÀ¶m H$m¡eë¶mMm {dH$mg H$ê$ eH$Vrc, Á¶m§Mm _m{hVr {_idʶmH$aVm d {dMmam§Mr XodmUKodmU H$aʶmH$aVm Awn¶moJ H$ê$Z nmhVm ¶oB©c.
A§Vam g§ñWm, nwUo
���
8
J«m_n§Mm¶V d J«m_g^m ¶mg§~§Yr H$mhr Awn¶wº$ _m{hVr
n§Mm¶Vr amOMr {ÌñVar¶ aMZm1992 gmcr A_cmV Amcoë¶m 73 d 74 ì¶m
KQ>ZmXwê$ñVr_ܶo {deof åhUOo n§Mm¶Vr amOcm
A{YH$ma XoD$Z àemgH$s¶ ¶§ÌUoMo A{YH$ma
H$_r Ho$co AmhoV, ˶mM~amo~a J«m_g^oìXmao
ñWm{ZH$ JmdH$è¶m§Zm gÎmmgh^mJmV _hËdmMr
^y{_H$m {Xcr Amho. AWm©V J«m_n§Mm¶VrMo
A{YH$ma dmnaʶmgmR>r d J«m_ñWm§Mr _hËdnyU©
^y{_H$m nma nmS>ʶmgmR>r ñdV:À¶m j_Vm
dmT>dUo hr ¶m KQ>ZmXwê$ñVr d J«m_n§Mm¶VtMr
^y{_H$m hr Ho$di cmoH$à{V{ZYtZrM Zìho Va
gdmªZrM g_OmdyZ KoUo Amdí¶H$ Amho.
n§Mm¶Vr amOMr {ÌñVar¶ ì¶dñWm
nwT>rcà_mUo Amho :
J«m_n§Mm¶VrÀ¶m {ZdS>UyH$sgmR>r nmÌVm:
J«m_n§Mm¶VrÀ¶m {ZdS>UyH$sgmR>r 21 df} nyU©
Ho$coë¶m H$moU˶mhr J«m_ñWmg C^o amhVm ¶oVo
Am{U 18 df} nyU© Pmcoë¶m à˶oH$ J«m‘ñWmg
_VXmZmMm A{YH$ma Amho. J«m_n§Mm¶V
C‘ooXdmarH$arVm d¶mà_mUoM BVahr H$mhr AQ>r
AmhoV. ˶m nwT>rcà_mUo,
B C_oXdma hm ˶m J«m_g^oMm g^mgX AgUo
Amdí¶H$ Amho, åhUOoM ˶m JmdMm Vmo
a{hdmgr Agcm nm{hOo d VoWrc _VXma
¶mXrV ˶mMo Zmd Agco nm{hOo.B EH$ ì¶{º$ EH$m doir EH$mM dmS>m©VyZ
{ZdS>UyH$ cT>dy eH$Vo.B C_oXdma ì¶{º$ _mZ{gH$ Ñï>çm AmOmar
AgVm H$m_m Z¶o. B hr ì¶{º$ Añn¥í¶Vm, Xmê$~§Xr, {ZdS>UyH$
^«ï>mMma ¶mn¡H$s H$moU˶mhr H$m¶ÚmImcr Xmofr R>adcocr dm Aݶ JwÝøm§gmR>r gOm Pmcocr Zgmdr.
B hr ì¶{º$ n§Mm¶VrÀ¶m H$m_mV qH$dm godoV H$amamZo qH$dm BVa ^mJrXmam§_m’©$V {hVg§~§Y Agcocr Zgmdr, VgoM emgH$s¶ H$_©Mmar AgUmè¶m ì¶{º$cm {ZdS>UyH$ cT>dVm ¶oV Zmhr.
B C_oXdmamZo n§Mm¶VrMo H$a d A{Y^ma {Z¶_rV ^acoco AgmdoV, ˶mMr
H$moUVrhr WH$~mH$s AgVm H$m_m Z¶o.
J«m_n§Mm¶V Jmd nmVirdaMo gaH$ma
åhUyZ H$m_ nmhrc, åhUOoM:B JmdmÀ¶m d JmdmVrc cmoH$m§À¶m g_ñ¶m
H$m¶ AmhoV ho OmUyZ KoB©c.B ˶m g_ñ¶m gmoS>dʶmgmR>r d {dH$mg-
H$m‘m§§gmR>r CncãY gmYZo d amÁ¶ emgZmMo ghmæ¶ ¶mìXmao ¶moOZm V¶ma H$aoc. VgoM,
B JmdmVrc gd© ñVamVrc cmoH$m§À¶m
(n§Mm¶V amO ‘mJ©X{e©H$m, g§nmXH$ d g§H$cZ : {dO¶ diOw d XÎmm Jwad, [agmog© A°ÝS> gnmoQ>© g|Q>a ’$m°a S>oìhcn‘|Q>, Zdr ‘w§~B©, øm nwpñVHo$da AmYm[aV)
9
gh^mJmZo ¶moOZm§Mr H$m¶©dmhr H$aoc.
J«m_n§Mm¶V V¶ma H$aʶmgmR>r JmdmMr
cmoH$g§»¶m {H$_mZ EH$ hOma AgUo Amdí¶H$
Amho. ¶mnojm H$_r cmoH$g§»¶m Agë¶mg XmoZ
VrZ Jmd§ / dmS>çm ¶m§Mr {_iyZ JQ>J«m‘n§Mm¶V
gdm©V A{YH$ cmoH$g§»¶m Agcoë¶m
JmdmÀ¶m ZmdmZo V¶ma Ho$cr OmVo. Zmd Am{U
J«m‘n§Mm¶VrMo joÌ {ZpíMV Pmë¶mda JmdmMr /
joÌmMr dm°S>m©_ܶo {d^mJUr Ho$cr OmVo. à˶oH$
dm°S>m©V gmaIo cmoH$g§»¶oMo à_mU ¶oB©c Aem
àH$mao hr {d^mJUr hmoVo. gmYmaUV: EH$ hOma
cmoH$dñVrg 7 dm°S©>, 2000 n¶ªV 9 dm°S©> d
¶mà_mUo 4000 n¶ªV 13 d ˶mnwT>o 15 dm°S©>
V¶ma Ho$co OmVmV. {OVHo$ dm°S©> {VVHo$ gXñ¶
Agcocr J«m_n§Mm¶V Jwá _VXmZ nÜXVrZo
V¶ma Ho$cr OmVo.
{ZdSy>Z Amcoco gXñ¶ ˶m§À¶mVyZ EH$
ì¶{º$ gan§M d EH$ ì¶{º$ Cngan§M åhUyZ
{ZdS>VmV. gan§M hm J«m_g^oMm Aܶj
AgVmo. J«m_g^m, J«m_n§Mm¶VrÀ¶m ~¡R>H$m øm
gan§MmÀ¶m AܶjVoImcr hmoVmV. gan§MmÀ¶m
AZwnpñWVrV Cngan§MmZo hr O~m~Xmar nma
nmS>m¶Mr AgVo.
J«m_n§Mm¶VrMr gd© {ZdS>UyH$ à{H«$¶m
gm§^miʶmgmR>r {Oëhm{YH$mar H$m¶m©c¶mVrc
A{YH$mè¶mMr Zo_UyH$ Ho$cr OmVo.
J«m_g^mJ«m_n§Mm¶V {ZYm©arV ^y{_Ho$cm AZwgê$Z H$m_ H$aVo H$s Zmhr ho nmhʶmMr O~m~Xmar J«m‘g^oMr. J«m_g^m åhUOo JmdmMr g^m. Zì¶m n§Mm¶Vr amO H$m¶Úm_ܶo J«m_g^ocm
{deof _hËd Amho. JmdmÀ¶m _VXma ¶mXrV Zmd Agcocr à˶oH$ ì¶{º$ J«m_g^oMr g^mgX AgVo.
J«m_n§Mm¶VrMo H$m_ ¶mo½¶ {XeoZo Mmcco Amho H$s Zmhr Vo nmhʶmMo H$m_ {Z¶_rV hmoʶmè¶m J«m_g^m§Mo Amho. H$m_mVrc VH«$matH$So> cj doYUo, n¶m©¶ gwMdUo d JmdmÀ¶m {hVmÀ¶m Ñ{ï>Zo ¶mo½¶ {ZU©¶ Koʶmg J«m_n§Mm¶Vrcm àd¥Îm H$aUo hr àm_w»¶mZo J«m_g oMr O~m~Xmar Amho. EH$m àH$mao {ZdSy>Z {Xcoë¶m cmoH$à{V{ZYtMo H$m_ H$go Mmcco Amho ¶mda ZOa d {Z¶§ÌU R>odʶmMo J«m_g^oMo H$m_ Amho. ˶mgmR>r J«m_g^m gXñ¶mcm åhUOoM JmdmVrc à˶oH$ _VXmamcm H$mhr A{YH$mahr AmhoV. Zì¶m KQ>ZmXwê$ñVrV ¶mMm ñnï> C„oI Amho;B J«m_g^m Amnë¶m ~¡R>H$mVyZ
J«m‘n§Mm¶VrÀ¶m H$m_mMo narjU H$aoc d nwT>rc {Z¶moOZmgmR>r gyMZm XoB©c
B J«m_g^oÀ¶m gyMZm§Mr J«m_n§Mm¶VrZo Zm|X KoUo Amdí¶H$ Amho.
B J«m_n§Mm¶VrMr H$moUVrhr H$mJXnÌo dm XñVEodO nmhʶmMo gXñ¶mg A{YH$ma AmhoV.
B J«m_n§Mm¶VrMm H$ma^ma cmoH$m§g_moa ìhmdm, {ZU©¶ cmoH$m§À¶m _VmZo ìhmdoV-hr J«m‘g^oÀ¶m Am¶moOZm_mJrc ^y{_H$m Amho. Ogo JmdmMo {ZU©¶ daÀ¶m gaH$maZo KoAy Z¶oV VgoM JmdmMo {ZU©¶ _moOŠ¶m XmoZ VrZ OUm§Zr KoAy Z¶oV d cmoH$m§Mm gh^mJ ¿¶mdm. ho ìhmdo ¶mgmR>r J«m‘g^oMo Iyn _hËd Amho. åhUyZM gd©àW_ J«m_g^m {Z¶{‘VnUo Pmë¶m nm{hOoV. VgoM ˶mV cmoH$m§Zr _m{hVrnyU©
10
gh^mJ KoUo, àíZ {dMmaUohr Amdí¶H$ Amho. gÚpñWVrV ~hþg§»¶ {R>H$mUr J«m_g^m Ho$di CnMma åhUyZ hmoVmV, _moOH$sM _mUgo AgVmV, Á¶m§Mr H$mhr àH$aUo AgVmV, VodT>rM _mUgo OmVmV d Amnë¶mnwaVoM ~mocyZ ¶oVmV. _mP H$m_ Pmc H$s g§~§Y g§ncm, hr _Zmod¥Îmr gmoSy>Z XoAyZ, O~m~XmarÀ¶m ^mdZoZ§ J«m_g^oV gh^mJ Amdí¶H$ Amho. cmoH$ OmJê$H$ AgVrc Va J«m‘g^m ¿¶m¶cm n§Mm¶Vrcmhr ^mJ nS>V§.
J«m_g^m H$Yr Pmë¶m nmhrOoV?dfm©VyZ {H$_mZ Mma J«m_g^m hmoUo Amdí¶H$ Amho. ¶m ~mocdʶmMm A{YH$ma J«m_n§Mm¶V d gan§MmH$So> Amho. ¶m Mma g^m 31 _o d 31 Zmoìh|~aÀ¶m Xaå¶mZ EH$ EH$ d 15 Am°JñQ> d 26 OmZodmarÀ¶m {Z{_ÎmmZo hmoUo Amdí¶H$ Amho. ¶m ì¶{Varº$ {H$Vrhr J«m_g^m KoVm ¶oAy eH$VmV. ãcm°H$ Am°{’$g AWdm {Oëhm n[afXhr {deof H$m_mgmR>r J«m_g^m ~mocmdy eH$VmV.VgoM EH$ V¥Vr¶m§e J«m_g^m gXñ¶m§À¶m ‘mJUrZwgmahr J«m_g^m ~mocdmdr cmJVo.
J«m_g^m§Mo {df¶ H$m¶ Agco nm{hOoV?B _o _{hݶmVrc J«m_g oV gan§MmZo _mJrc
dfm©Mm {hemo~ _m§S>cm nm{hOo. _mJrc dfm©À²¶m {hemo~ VnmgUrV {Xcoë¶m gyMZm d ˶mda n§Mm¶VrZo {Xcoco CÎma J«m‘g og‘moa _m§S>co nm{hOo. VgoM ¶oUmè¶m dfm©Mo {Z¶moOZhr _m§S>co nm{hOo Am{U Mmcy dfu J«m_{ZYrVyZ hmVmV KoVë¶m OmUmè¶m H$m_m§Mo A§XmOnÌH$ _m§S>co nm{hOo.
B Zmoìh|~aÀ¶m g^oV nwT>rc dfm©Mo A§XmOnÌH$ _m§S>co nm{hOo. H$maU Vo 31 {S>g|~anydu n§Mm¶V g{_Vrcm nmR>dm¶Mo AgVo.
B dfm©Vrc H$moU˶mhr J«m_g^oV emgH$s¶ A{YH$mè¶m§Zr H$idcoco {df¶ J«m‘g^onwT>o _m§S>Uo Amdí¶H$ Amho.
B cmoH$m§Zr gwMdcoco {df¶hr J«m_g^oV g_m{dï> H$aUo Amdí¶H$ Amho. J«m‘n§Mm¶VrÀ¶m H$m_m~m~V J«m_g^m gXñ¶m§Zr {dMmacoë¶m àíZm§Zm CÎma XoʶmMr J«m_n§Mm¶VrMr / gan§MmMr O~m~Xmar Amho. Oa g_mYmZH$maH$ CÎma {_imco Zmhr Va _w»¶ H$m¶©H$mar A{YH$mar AWdm {Oëhm n[afX Aܶjm§H$So> VH«$ma Zm|X{dVm ¶oVo.
B J«m_n§Mm¶VrìXmao emgZmÀ¶m {d{eï> OZg_yhm§gmR>r Á¶m ¶moOZm am~dë¶m OmVmV ˶mMr _m{hVr, cm^mWvMr {ZdS> J«m_g^oV Pmë¶mg JaOyn¶ªV ˶m ¶moOZm nmohmoMVrc. AmoiI nmhyZ, _mUgm§da CnH$ma åhUyZ nwT>mar ¶moOZm am~dy eH$Uma ZmhrV.
J«m_g^oV g^mgXm§Zr gh^mJr ìhmdo ¶mgmR>r ˶m§Zm doi, {Xdg, {R>H$mU d {df¶mMr _m{hVr AgUo Amdí¶H$ Amho.
J«m_g^oMo {Z¶_ B J«m_g^oMr ZmoQ>rg {H$_mZ gmV {Xdg
AmYr emim, J«m_n§Mm¶V H$m¶m©c¶ B. gd© gmd©O{ZH$ {R>H$mUr cmdUo Amdí¶H$ Amho.
B {deof J«m_g^ogmR>r {H$_mZ VrZ {Xdg AmYr ZmoQ>rg {Xcr Var MmcVo.
11
B ¶m ZmoQ>rerV {R>H$mU, doi, {df¶ ho Vnerc AgUo Amdí¶H$ Amho. {df¶mÀ¶m gyMZm J«m_g^m gXñ¶ J«m_n§Mm¶Vrcm H$idy eH$VmV.
B J«m_g^oÀ¶m AmXë¶m {Xder Xd§S>r XoD$Z J«m_g^oMr _m{hVr {Xcr Jocr nm{hOo.
B J«m_g^oÀ¶m AmXë¶m {Xder {df¶n{ÌH$m {ZpíMV H$aʶmgmR>r J«m_n§Mm¶V gXñ¶m§Mr ~¡R>H$ hmoUo Amdí¶H$ Amho.
B _VXma ¶mXrV g_m{dï> Agcoë¶m cmoH$g§»¶oÀ¶m 15 Q>¸o$ AWdm 100 øm XmoÝhrn¢H$s Or g§»¶m H$_r Agoc Vr g§»¶m JUnyVugmR>r Amdí¶H$ _mZʶmV ¶oVo. Aem H$moa_ AWdm JUnyVuA^mdr g^m VhHy$~ H$aVm ¶oVo d ˶mZ§Va nwÝhm Pmcoë¶m g^og JUnyVuMr AQ> Zmhr. åhUyZM J«m_g^oMr _m{hVr nwaoer AmYr d gd© ^mJmV {_iUo Oê$arMo Amho d g§»¶mnyVugmR>r Zmhr Va Amnë¶mcm Ano{jV {df¶m§da MMm© KS>dyZ AmUʶmgmR>r d J«m‘g^oÀ¶m O~m~Xmè¶m§Mo nmcZ hmoʶmgmR>r J«m‘ñWm§Zr ñdV:hyZ J«m_g^mV gh^mJr hmoUo Amdí¶H$ Amho.
B J«m_g^m JmdmVrc H$moU˶mhr _ܶdVu {R>H$mUr KoVm ¶oD$ eH$Vo.
B Vr JmdmVrc {d{dY dm°S>m©V KoVcr Omdr d dfm©Vrc {H$_mZ EH$ J«m_g^m X{cV dñVrV KoVcr Omdr Agm g§Ho$V Amho.
B cmoH$m§Zm gmo¶rÀ¶m Aem doir J«m_g^m KoVm ¶oD$ eH$Vo.
J«m_g^m§Mr _m{hVr KoUo, ˶mV gh^mJr hmoUo d ˶m ¶mo½¶ nÜXVrZo nma nS>VmV H$s Zmhr ho nmhUo hr à˶oH$ J«m_ñWmMr O~m~Xmar Amho.
H$moH$UmVcr JmdH$s nÜXV
nydu JmdmVco àíZ, Vo ImOJr AgmoV,
gm_m{OH$ AgmoV, gm§ñH¥${VH$ AgmoV, Am{W©H$
AgmoV qH$dm Aݶ H$mhr {df¶mdaMo AgmoV,
Vo JmdH$sV gmoS>dʶmMr nma§n[aH$ àWm hmoVr.
JmdH$s åhUOo EH$m dñVrda, EH$m JmdmV
amhUmè¶m cmoH$m§Zr EH$Ì ¶oAyZ MMm© H$ê$Z,
gdmªZm _mݶ AgVrc Ago {ZU©¶ ¿¶m¶Mo.
Ooìhm EImXr gm_m{OH$, {dH$mgmË_H$,
gm§ñH¥${VH$, d¡¶{º$H$, H$m¡Qw>§{~H$ AS>MU Agoc
Voìhm JmdH$s ~gVo. JmdH$sMr hr nma§n[aH$
à{H«$¶m AemàH$mao hmoVo -
1. JmdH$s nÜXVr_ܶo JmdH$sMm ‘mZH$ar
åhUOo JmdH$sH$aVm {Z_§ÌU XoUmam hm
nma§n[aH$ àWoZo {ZdS>cm OmVmo. JmdmVrc
EImÚm gd©_mݶ AmXaUr¶ ì¶{º$H$So> ho
nX AgVo d Vo VgoM ˶mÀ¶m Hw$Qw>§~mVë¶m
qH$dm ZmVodmB©H$mVë¶m ¶mo½¶ ì¶{º$H$So>
Mmcy amhVo. Oa Ver EImXr cm¶H$ 쵶{º$
Hw$Qw>§~mV qH$dm ZmVodmB©H$mV Zgoc Va ho
nX JmdmVë¶m Xwgè¶m EImÚm gd©_mݶ d
AmXaUr¶ ì¶{º$H$So> gmondco OmVo.
2. JmdMm _mZH$ar VrZ àH$maÀ¶m nma§n[aH$
nÜXVrZo JmdH$sMo {Z_§ÌU XoVmo -
à˶oH$mÀ¶m Kar OmAyZ, JmdmVrc H$mhr
R>am{dH$ {R>H$mUr _moR>çm AmdmOmV
AmoaSy>Z, JmdmVrc _ܶdVu {R>H$mUr T>moc
dmOdyZ.
3. JmdH$s EH$m gmd©O{ZH$ XodmÀ¶m {R>H$mUr
KoVcr OmVo.
12
4. d¡¶{º$H$ {df¶mH$aVm JmdH$s Agoc Va
ñdV: ˶m ì¶{º$Zo {Z_§ÌU Úm¶Mo AgVo.
5. JmdH$s g§ndVmZm JmdH$a qH$dm JmdmMm
_mZH$ar JmdH$s g§ncr Ago Omhra H$aVmo.
˶mZ§Va gd© J«m_ñW g^oVyZ AwR>VmV.
JmdH$sV gd©gmYmaUnUo MMm© hmoUmao {df¶,
g_mOmnwT>o Agcoë¶m g_ñ¶m, JmdÀ¶m
{dH$mgmH$aVm EImXo H$m_ H$am¶Mo Agoc Va
˶mH$aVm emgZmH$So> _mJUr H$aUo, EImXo
{dH$mgH$m_ gaH$maH$Sy>Z _§Oya Pmco Agoc Va
Vo nyU© H$am¶À¶m Ñï>rZo {ZU©¶ KoUo, EImÚm
AwËgdmH$aVm gm§ñH¥${VH$ H$m¶©H«$_m§Mr AmIUr
H$aUo, ¶m{edm¶ H$m¡Qw>§{~H$ AS>MUr, O_rZ-
Ow_ë¶mMo àíZ, m§S>U V§Q>m, d¡¶{º$H$ AS>MUr
d BVa {df¶hr JmdH$s_ܶo M{M©co OmVmV.
øm g^o_ܶo gm_monMmamZo H$mhr {ZU©¶ cmJcm
Zmhr qH$dm nQ>cm Zmhr Va nwT>Mr nm¶ar åhUOo
nmocrg ñQ>oeZ qH$dm H$moQ>©. na§Vw {_Q>tJ_ܶo
gd©gmYmaUnUo {ZU©¶ nQ>VmV.
JmdH$s_ܶo {ZU©¶ KoʶmMr à{H«$¶m
øm g^ocm JmdMm Jmdà_wI, dmS>rà_wI,
JmdMo _mZH$ar d BVa gw{e{jV ~wpÜXdmZ
J«m_ñW d BVa gd© J«m_ñW Awn{ñWV
AgVmV. JmdH$sV _{hcmgwÜXm AwnpñWV
AgVmV d ˶m§Zm ~mocʶmMm nyU© A{YH$ma
AgVmo.
àW_ JmdH$a JmdH$sMr ~¡R>H$ gwé H$am¶cm
nadmZJr XoVmo. Z§Va Á¶m H$moUmMo Oo åhUUo
Agoc Vo qH$dm Omo {df¶ Agoc Vmo _m§S>cm
OmVmo. EImÚm _wÚmdê$Z ^m§S>U Agoc Va
XmoÝhr ~mOyMo åhUUo EoHy$Z ˶mda {dMma Ho$cm
OmVmo. gd© AwnpñWV _§S>ir MMm© H$ê$Z ¶mo½¶
{ZU©¶ KoVmV d AS>MUtda _mJ© H$mT>VmV.
d¡¶{º$H$ {df¶ Agoc Va {ZU©¶ cmJë¶mda
XmoÝhr ~mOy§Zr EH$Ì ¶oAyZ qH$dm ñdV:M
AmnUhyZ g_OyZ KoAyZ EH$ EH$ Zmai d
eŠ¶ Agoc Va n¡go nmQ>mda R>odyZ Z_ñH$ma
H$aVmV. ho n¡g¡ gm_m{OH$ H$m¶m©gmR>r dmnaco
OmVmV.
13
KS>m_moS>r
1. 1 E{àc 2011 amoOr A§VamV’}$ ""[aS²>H$eZ
Am°’$ Ho${_H$ëg BZ {_ëH$ àmoS>ŠeZ'' ¶m
{df¶mda H$m¶©emim g§nÞ; ZoXac±S>À¶m
H°${ÌZ ìh°Z hw’$ ¶m§À¶mgh _hmamï>mVrc
à_wI XwY CËnmXH$ g§ñWm§Mo g§MmcH$,
newd¡Ú{H$¶ A{YH$mar d Zm~mS©>À¶m
g§MmcH$m§Mr CnpñWVr
2. 8 E{àc 2011 amoOr A§VamV’}$
""amgm¶{ZH$ {H$Q>H$ZmeH$m§Mm _Zwî¶mda
n[aUm_'' øm {df¶mda MMm©gÌmMo
Am¶moOZ; gmVmam, gmocmnya d nwUo
¶oWrc _{hcm§Mm gh^mJ
3. 19 d 20 _o 2011 amoOr Oo nr ZmB©H$
g|Q>a ¶oWo J«m_{dH$mgmÀ¶m {d{dY
‘wÚm§da d dZh¸$m§da MMm©gÌ g§nÞ.
nmM {OëømVwZ eoVH$ar d _|T>nmim§Mm
gh^mJ
4. 1 Vo 7 _o 2011 Xaå¶mZ Zonmi_Yrc
{~aVm_moS>, IwXZm~mar d OadmS>moc ¶m
JmdmVrc _{hcm§Zm g§{JVm ImnaoH$Sy>Z
""nagXmamVrc H$m|~S>rnmcZ'' øm
{df¶rMo à{ejU
5. 6 OyZ 2011 amoOr nwUo {Oëhm XwY
CËnmXH$ g§KmV’}$ Adgar XwY erVH$aU
H|$Ð ¶oWo Am¶mo{OV XwY CËnmXH$ _{hcm
_oimì¶mg A§VamV’}$ S>m° Jm¶Ìr d g§{JVm
Imnao ¶m§Mm gh^mJ
JmdmÀ¶m {dH$mgmg§X^m©V H$m_ Agoc Va J«m_
godH$, VcmR>r, VhgrcXma, Am_Xma qH$dm
Aݶ g§~§{YV ì¶{º$ ~mocmdë¶m OmVmV. H$mhr
AS>MU Agoc Va J«m_ñWm§À¶m nadmZJrZo
JmdH$sV {VÀ¶m~Ôc {dMma Ho$cm OmVmo.
{dH$mgm˦m H$m_mV H$mhr _XV, l_XmZ cmJV
Agoc Va JmdmV’}$ Vgo ¶moJXmZ {Xco OmVo
d H$m_ nyU© H$aʶmgmR>r _XV Ho$cr OmVo.
H$m_mMr gwê$dmV H$aVmZm d nyU© Pmë¶mda
AwX²KmQ>Z H$am¶À¶m doir _mZH$è¶mV’}$ gd©
J«m_ñWm§Zm {Z_§ÌU {Xco OmVo.
JmdH$s hr EH$m OmVrMr, EH$m J«wnMr, EH$m
dmS>rMr, EH$m JmdmMr qH$dm XmoZ Jmdm§_ܶo
Oa dmX Agoc Va ˶m XmoZ Jmdm§MrgwÜXm
JmdH$s ~gVo. JmdH$s_ܶo gd© Y_©, OmVrMo
cmoH$ AwnpñWV AgVmV. JmdH$amZo KmofUm
Ho$ë¶mdaM JmdH$sMr g^m g_má hmoVo.
amOZ Hw$c¶o
H$m¶©H$Vm©, A§Vam g§ñWm
���
14
H$sS>{Z¶§ÌH$ ~Z{dʶmMo à{ejU
13. 12 Am°JñQ> 2011 amoOr nwUo {Oëhm XyY
CËnmXH$ g§KmV’}$ Am¶mo{OV XwY CËnmXH$
eoVH$ar _oimì¶mg A§VamÀ¶m _m{hVr
H|$ÐmMo Am¶moOZ, eoVH$è¶m§Mm Cñ’w$V©
à{VgmX
14. 25 Am°JñQ> 2011 amoOr Ho$ai H¥$fr
{dÚm{nR>mÀ¶m O|S>a ñQ>S>r {d^mJmVrc
g§emoYH$ EcoŠg {OOy ¶m§Mr A§VamÀ¶m
H$m¶©joÌmVrc _{hcm§gmo~V MMm© d
A§VamÀ¶m H$m¶©joÌmcm Aä¶mg^oQ>
15. 19 Vo 25 gßQ>|~a 2011 Xaå¶mZ
h¡Xam~mX ¶oWo ""{nAa c{ZªJ Bìh|Q>''Mo
Am¶moOZ, A§Vamg_doV {_PoarAmoa,
¶jr, {JarOZ {XnrH$m, E. {S>. Eg. d
Amoargm ¶o{Wc g§ñWm§Mm VgoM eoVH$ar
d _|T>nmim§Mmhr gh^mJ
16. Am°ŠQ>mo~a d Zmoìh|~a 2011 ¶m _{hݶmV
nmaZoa VmcwŠ¶mVrc T>dinwar, dZHw$§Q>o d
JmPrnwa ¶oWrc _|T>nmim§gmo~V dZh¸$ d
dZm{YH$ma H$m¶Xm ¶mg§~§Yr MMm©gÌo.
17. dmB©P (WISE) ¶m g§ñWoZo nwUo ¶oWo
18 d 19 Am°ŠQ>mo~aÀ¶m Xaå¶mZ
Am¶mo{OV Ho$coë¶m hdm_mZ ~Xc d
^{dî¶H$mimVcm Am{W©H$ {dH$mg
(Climate change and Future
of Economic Development and
Governance) øm {df¶mdaÀ¶m
XmoZ {XdgmÀ¶m H$m¶©emioV A§VamÀ¶m
S>m° Jm¶Ìr, S>m° g{MZ d Z_«Vm ¶m§Mm
gh^mJ
18. hdm_mZ ~Xcm_wio _{hcm§da hmoUmam
6. 1 Vo 17 OyZ 2011 Xaå¶mZ AmYma{ecm
emim, _ܶàXoe ¶oWyZ Amcoë¶m A{^foH$
d {eH$mar¶m ¶m Am{Xdmgr g_mOmÀ¶m
_wcm§Zm aËZm{Jar ¶oWo H$m|~S>rnmcZ d
g|{ж eoVr ¶m {df¶m§Mo à{ejU. amOZ,
pñ_Vm d OJZ ¶m§Mo _mJ©Xe©Z
7. 15 OyZ 2011 amoOr ’«$mÝg ¶oWrc
newd¡ÚH$ emómÀ¶m pìXVr¶ dfm©V
{eH$V Agcoë¶m âbmoam Ac hH$mH$
¶m {dÚm{W©ZrMo A§Vam g§ñWoV AmJ_Z,
XwYmi OZmdamVrc XJS>r / H$mgoMm amoJ
¶mda g§emoYZ
8. OyZ 2011 _ܶo nwʶmOdirc nm~i
¶oWo {d{dY dZñnVr Am¡fYo ~Z{dʶmÀ¶m
àm˶{jH$m§Mo Am¶moOZ
9. {deofV: _hmamï´>mV hmoʶmè¶m _{hcm
J«m_g^oMr _m{hVr d nyd©V¶mar åhUyZ
OyZ d Oyc¡ 2011 ¶m _{hݶmV nwʶmVrc
nm~i d {Zadm§Jr VgoM aËZm{JarVrc
H$iPm|S>r ¶oWo cwQy>nwQ>rÀ¶m _{hcm J«m_
g^m§Mo Am¶moOZ, gd© {R>H$mUr _{hcm§Mm
Cñ’w$V© à{VgmX
10. Owc¡ 2011 _ܶo aËZm{Jar ¶oWrc {d{dY
JmdmV ""MmagwÌr nÕVrZo ^mVcmJdS>''
¶m {df¶mda MMm©gÌo d àm˶{jH$m§Mo
Am¶moOZ
11. 1 Am°JñQ> 2011 amoOr gmVmam
{OëømVrc _|T>nmim§gmR>r dZh¸$
H$m¶Úmg§X^m©V MMm©; EZH°$gÀ¶m cVm
_YwH$a ¶m§Mo _mocmMo _mJ©Xe©Z
12. OyZ d Am°JñQ> 2011 Xaå¶mZ H$moidU,
nm~i d {ZQ>dodmS>r øm JmdmV O¡{dH$
15
g§X^m©V _|T>nmi d eoVH$ar ¶m§À¶mgmo~V
_m{hVrMr XodmUKodmU
21. 16 -18 {S>g|~a 2011 cm H¥$nm{dgV’}$
Acda, amOñWmZ ¶oWo Pmcoë¶m amï´r¶
newnmcH$ _oimì¶m_ܶo gmVmam, gmocmnya
d nwUo ¶oWrc ghm _|T>nmim§Mm gh^mJ
d ""dZh¸$ Am{U Mmam g_ñ¶m'' ¶m
{df¶m§da BVam§~amo~a XodmUKodmU.
22. A§Vam d Jar~ S>m|Jar g§KQ>Zm, nwUo
¶m§À¶mV’}$ Am°ŠQ>mo~a, {S>g|~a 2011
d ’o$~«wdmar 2012 _ܶo VrZ eoVH$ar
_oimì¶mMo Am¶moOZ Am{U eoVr,
eoVrVrc AS>MUr, g|{ж eoVr,
emgZmÀ¶m ¶moOZm B˶mXr~Ôc MMm©.
���
n[aUm_ øm {df¶mda NCAS d YUVA
¶m§Zr 14 Zmoìh|~a 2011 amoOr ZmJnyacm
Am¶mo{OV Ho$coë¶m {_Q>tJ_ܶo A§VamMo
H$m¶©H$V} amOZ d pñ_Vm ¶m§À¶mV’}$
aËZm{JarÀ¶m _{hcm hdm_mZ ~Xcmcm
H$go Vm|S> XoV AmhoV ¶m~ÔcÀ¶m EH$m
{ZarjUmMo gmXarH$aU
19. A§VamV’}$ 15 d 16 Zmoìh|~a 2011
amoOr, Oo. nr ZmB©H$ g|Q>a ¶oWo nmM
{Oëøm§VyZ Amcoë¶m eoVH$è¶m§À¶m {d{dY
^mOrnmcm, Vm§Xyi ¶m§À¶m {~¶mʶm§Mo
àXe©Z
20. EZH°$g, nwUo ¶oWrc _hmXod aoJa ¶m
{dÚm϶m©Mo A§Vam g§ñWoV Zmoìh|~a,
{S>g|~a d OmZodmar ¶m VrZ _{hݶm§H$aVm
AmJ_Z. dZh¸$ d dZm{YH$ma H$m¶Xm,
amï´>r¶ amoOJma h_r ¶moOZm, J«m_{dH$mg ¶m§
16
~wH$-
nmoñQ
>
à{V,
A§Va
mE’
$, b±Q
>mZm J
mS>©Ýg
, EZ
.S>r.E
. añV
m,~m
dYZ,
nwUo
411
021,
‘hmamï
´>Xÿa
ÜdZr
: (2
0) 2
2953
546,
229
5354
7B©‘
ob : a
nthr
a.pu
ne@
gmai
l.com
dodgm
B©Q> :
ww
w.a
nthr
a.or
g