ts. tống xuân tám giảng viên trường Đại học sư phạm tp.hcm...
TRANSCRIPT
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 - [email protected]
TS. Tống Xuân Tám
Giảng viên Trường Đại học Sư phạm TP.HCM
0982 399 008
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 - [email protected]
2
Một cơ sở lý luận để thiết kế
BỘ CÂU HỎI ĐỊNH HƯỚNG BÀI DẠY
đảm bảo có định hướng phát triển tư duy cấp cao
Bảng phân loại B.BLOOM về các cấp độ tư duy
Năm 1956, Benjamin Bloom, một giáo sư của trường
Đại học Chicago, đã công bố kết quả nổi tiếng của ông
“Sự phân loại các mục tiêu giáo dục”.
Trong đó B.Bloom có nêu ra các cấp độ nhận thức
(thang phân loại B.Bloom - Bloom’s Taxonomy). Kết quả
nghiên cứu này đã được sử dụng trong nhiều thập kỉ
qua cho đến nay, đã khẳng định ưu điểm của phương
pháp dạy học nhằm khuyến khích và phát triển các kĩ
năng tư duy của SV ở mức độ cao.
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 - [email protected]
Thảo luận nhóm (5 phút)
1. Theo thang phân loại của B.Bloom có
mấy cấp độ nhận thức?
2. Hãy kể tên và giải thích các cấp độ đó.
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 - [email protected]
4Biết
Hiểu
Vận dụng
Phân tích
Tổng hợp
Đánh
giá
Biết : Là khả năng ghi nhớ và
nhận diện thông tin.
Hiểu : Là khả năng hiểu, diễn dịch,
diễn giải, giải thích hoặc suy diễn
(dự đoán được kết quả và ảnh hưởng).
Vận dụng : Là khả năng sử dụng thông
tin và kiến thức từ một sự việc này sang
sự việc khác. (Sử dụng những hiểu biết
trong hoàn cảnh mới).
Phân tích : Là khả năng nhận biết chi tiết,
phát hiện và phân biệt các bộ phận cấu
thành của thông tin hay tình huống.
Tổng hợp : Là khả năng hợp nhất
nhiều thành phần để tạo thành sự
vật lớn. Khả năng khái quát.
Đánh giá : Là khả năng phán xét giá trị
hoặc sử dụng thông tin theo các tiêu
chí thích hợp. (Hỗ trợ đánh giá bằng
lý do).
Một cơ sở lý luận để thiết kế
BỘ CÂU HỎI ĐỊNH HƯỚNG BÀI dạy
đảm bảo có định hướng phát triển tư duy cấp cao
Bảng phân loại B.BLOOM về các cấp độ tư duy
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 - [email protected]
5
Biết (Nhớ - knowledge)
Ghi nhớ hoặc nhận biết thông tin.
• Biết là cần thiết cho tất các mức độ tư duy.
• Biết ở đây được hiểu là nhớ lại những kiến thức đã
học một cách máy móc và nhắc lại.
• Những hoạt động tương ứng với mức độ biết có thể
là xác định, đặt tên, liệt kê, đối chiếu hoặc gọi tên.
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 - [email protected]
6
Biết
Liệt kê
Gọi tên
Định danh
Giới thiệu/chỉ ra
Nêu
Nhận biết
Nhớ lại
Xác định
Phân loại
Mô tả
Định vị
Phác thảo
Nêu ví dụ
Trình bày
Các động từ tương ứng với mức độ tư duy BIẾT
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 - [email protected]
7
Các hoạt động phù hợp mức tư duy BIẾT
Vấn đáp tái hiện
Phiếu học tập
Các trò chơi, câu đố có hướng dẫn trước
Tra cứu thông tin
Các bài tập đọc
Thực hành hay luyện tập
Tìm các định nghĩa
Các trò chơi, câu đố ghi nhớ
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 - [email protected]
8
Hiểu (comprehension)
• Hiểu là mức độ khá gần với nhớ nhưng ở đây phải có
khả năng hiểu thấu đáo ý nghĩa của kiến thức.
• Hiểu không đơn thuần là nhắc lại cái gì đó. SV phải có
khả năng diễn đạt khái niệm theo ý hiểu của họ.
• Những hoạt động tương ứng với mức độ hiểu có thể
là diễn giải, tổng kết, kể lại, viết lại theo cách hiểu của
mình.
Là khả năng hiểu, diễn dịch, diễn giải, giải thích hoặc
suy diễn (Dự đoán được kết quả hoặc hậu quả).
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 - [email protected]
9
Hiểu
Diễn giải
Phân biệt
Chứng tỏ
Hình dung
Trình bày lại
Viết lại
Lấy/cho ví dụ
Tóm tắt
Giải thích
Diễn dịch
Mô tả
So sánh
Chuyển đổi
Ước lượng
Các động từ tương ứng với mức độ tư duy HIỂU
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 - [email protected]
10
Sắm vai tranh luận
Dự đoán
Đưa ra những dự đoán hay ước lượng
Cho ví dụ
Diễn giải
Các hoạt động phù hợp mức tư duy HIỂU
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 - [email protected]
11
Vận dụng (application)
• Vận dụng là bắt đầu của mức tư duy sáng tạo. Tức là vận dụng
những gì đã học vào đời sống hoặc một tình huống mới.
• Vận dụng có thể được hiểu là khả năng sử dụng kiến thức đã
học trong những tình huống cụ thể hay tình huống mới.
• Những hoạt động tương ứng với mức tư duy vận dụng có thể là
chuẩn bị, sản xuất, giải quyết, vận hành hoặc theo một công thức
nấu ăn.
Năng lực sử dụng thông tin và chuyển đổi kiến thức
từ dạng này sang dạng khác (sử dụng những kiến
thức đã học trong hoàn cảnh mới).
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 - [email protected]
12
Vận dụngCác động từ tương ứng với mức độ tư duy VẬN DỤNG
Áp dụng/vận dụng
Phân loại
Sửa đổi
Đưa vào thực tế
Chứng minh
Ước tính
Vận hành
Giải quyết
Minh họa
Tính toán
Diễn dịch
Thao tác
Dự đoán
Bày tỏ
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 - [email protected]
13
Các hoạt động mô phỏng: sắm vai và đảo vai trò
Sáng tác chuyện báo, quảng cáo,…
Xây dựng mô hình
Phỏng vấn
Trình bày theo nhóm hoặc theo lớp
Tiến hành các thí nghiệm
Xây dựng các phân loại
Các hoạt động phù hợp mức tư duy VẬN DỤNG
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 - [email protected]
14
Phân tích (analysis)
• Ở mức độ này đòi hỏi khả năng phân loại.
• Phân tích là khả năng phân nhỏ đối tượng thành các
hợp phần cấu thành để hiểu rõ hơn cấu trúc của nó.
• Các hoạt động liên quan đến mức độ phân tích có
thể là vẽ biểu đồ, lập dàn ý, phân biệt hoặc chia nhỏ
các thành phần.
Là khả năng nhận biết chi tiết, phát hiện và phân biệt
các bộ phận cấu thành của thông tin hay tình huống.
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 - [email protected]
15
Phân tích
Đối chiếu
So sánh
Chỉ ra sự khác biệt
Phân loại
Phác thảo
Liên hệ
Phân tích
Tổ chức
Suy luận
Lựa chọn
Vẽ biểu đồ
Phân biệt
Các động từ tương ứng với mức độ tư duy PHÂN TÍCH
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 - [email protected]
16
Tạo tiêu chí cho đánh giá (động não)
Phân tích chất lượng đặc trưng
Xác định vấn đề
Phác thảo tài liệu viết
Đưa ra các suy luận
So sánh và đối chiếu
Các hoạt động phù hợp mức tư duy PHÂN TÍCH
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 - [email protected]
17
Tổng hợp (synthesis)
• Ở mức độ này SV phải sử dụng những gì đã học để
tạo ra hoặc sáng tạo một cái gì đó hoàn toàn mới.
• Tổng hợp liên quan đến khả năng kết hợp các phần
cùng nhau để tạo một dạng mới.
• Các hoạt động liên quan đến mức độ tổng hợp có thể
gồm: thiết kế, đặt kế hoạch, tạo hoặc sáng tác.
Là khả năng hợp nhất các thành phần để tạo thành
một tổng thể/ sự vật lớn.
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 - [email protected]
18
Tổng hợp
Thảo luận
Lập kế hoạch
So sánh
Tạo mới
Xây dựng
Sắp đặt
Sáng tác
Tổ chức
Thiết kế
Giả thiết
Hỗ trợ
Viết ra
Báo cáo
Hợp nhất
Tuân thủ
Phát triển
Các động từ tương ứng với mức độ tư duy TỔNG HỢP
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 - [email protected]
19
Đạt được một kế hoạch độc đáo.
Xác định vấn đề, các mục đích, mục tiêu.
Tổ chức và thực hiện một sản phẩm độc đáo.
Chỉ ra làm thế nào các ý tưởng và sản phẩm có thể
thay đổi.
Tìm những sự kết hợp mới.
Các hoạt động phù hợp mức tư duy TỔNG HỢP
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 - [email protected]
20
Đánh giá (evaluation)
• Đánh giá là khả năng phán xét giá trị của đối tượng.
• Để sử dụng đúng mức độ này, SV phải có khả năng
giải thích tại sao sử dụng những lập luận giá trị để
bảo vệ quan điểm.
• Những hoạt động liên quan đến mức độ đánh giá có
thể là: biện minh, phê bình hoặc rút ra kết luận.
Là khả năng phán xét giá trị hoặc sử dụng thông tin theo các
tiêu chí thích hợp (hỗ trợ đánh giá bằng lí do/lập luận).
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 - [email protected]
21
Phê bình
Bào chữa/thanh minh
Tranh luận
Bổ trợ cho lí do/lập luận
Kết luận
Định lượng
Xếp loại
Đánh giá
Lựa chọn
Ước tính
Phán xét
Bảo vệ
Định giá
Đánh giáCác động từ tương ứng với mức độ tư duy ĐÁNH GIÁ
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 - [email protected]
22
Các hoạt động phù hợp mức tư duy ĐÁNH GIÁ
Đưa ra những đánh giá về bài trình bày và dự án của
người khác.
Đánh giá các số liệu, các tiêu chí đưa ra để áp dụng.
Đánh giá ý tưởng và sản phẩm của ai đó.
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 - [email protected]
23
Câu hỏi Khái quát - Câu hỏi Bài học:
• Hướng vào trọng tâm của môn học, định hướng
vào các ý quan trọng và xuyên suốt.
• Không chỉ có một câu trả lời hiển nhiên “đúng”
• Khơi dậy sự chú ý của SV
• Câu hỏi khái quát có thể dựa theo những câu hỏi
kinh điển chung của nhân loại.
Câu hỏi Nội dung:
• Hỗ trợ trực tiếp về nội dung và mục tiêu bài học.
• Có chủ đề cụ thể, gần gũi với SV.
• Có câu trả lời “đúng” rõ ràng.
Thiết kế BỘ CÂU HỎI ĐỊNH HƯỚNG BÀI DẠY
BỘ CÂU HỎI ĐỊNH HƯỚNG BÀI DẠY là gì?
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 - [email protected]
24
Câu hỏi Khái quát - Câu hỏi Bài học:
• Hướng vào trọng tâm của môn học, định hướng vào
các ý quan trọng và xuyên suốt.
• Không chỉ có một câu trả lời hiển nhiên “đúng”
• Khơi dậy sự chú ý của SV
Câu hỏi Nội dung:
• Hỗ trợ trực tiếp về nội dung và mục tiêu bài học.
• Có chủ đề cụ thể, gần gũi với SV.
• Có câu trả lời “đúng” rõ ràng.
Câu hỏi khái quát:
• Có phạm vi rất
rộng.
• Là cầu nối giữa
môn học và bài học.
• Đề cập đến những
ý quan trọng xuyên
suốt nội dung nhiều
lĩnh vực.
Câu hỏi bài học:
• Bó hẹp trong một
chủ đề hoặc bài học
cụ thể.
• Hỗ trợ và phát
triển câu hỏi khái
quát.
Câu hỏi nội dung:
• Hầu hết chú trọng
vào sự kiện, hơn là
giải thích sự kiện đó.
• Và thường có câu
trả lời rõ ràng.
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 - [email protected]
TÀI LIỆU THAM KHẢO
• Trong bài này, chúng tôi có tham khảo các
slide của thầy:
• Lê Huy Lâm - GV khoa Tiếng Anh.
• Thầy Nguyễn Đình Lân - GV khoa Toán - Tin
Trường Đại học Sư phạm TP.HCM.
Chúng tôi xin chân thành cảm ơn hai thầy.