type inhoud, medium en drager in het ggc

The world’s libraries. Connected.

TYPE INHOUD, TYPE MEDIUM

EN TYPE DRAGER

Introductie 3 nieuwe kmc’s

Ben Landsbergen

Senior Metadata Specialist

OCLC

Groningen – Utrecht – Maastricht – Den Haag – Leidschendam

mei - juli 2012


• Achtergronden. Waarom 3 nieuwe kmc’s?

• Functie en betekenis

• Syntax

• Voorbeelden / aanvullende richtlijnen

• Catalogiseren in WinIBW

• Samenvatting

Uitgebreide toelichting in Richtlijnen voor het catalogiseren in het GGC

Programma


• GMD - General Material Designator - Algemene materiaalaanduiding

Invoer: 4000 Het @Boekenbal *Beeld & Geluid* / …

Presentatie: Het Boekenbal [Beeld & Geluid] / …

Andere voorbeelden: Voorwerp, Speelleermateriaal

• SMD – Special Material Designator – Speciale materiaalaanduiding

4060 1 videocassette (60 min.)

4060 1 cd (45 min.)

4060 1 plattegrond

Een beetje geschiedenis …


Belangrijke ontwikkelingen

• Digitalisering: e-books, e-journals, websites,

foto’s, cartografische kaarten, handschriften etc.

• Grote verscheidenheid aan en ontwikkeling in

met name ‘niet- boekmaterialen’, zoals bewegend

beeld, computergames, geluid

• Steeds ‘lossere relatie’ tussen inhoud en drager

De geschiedenis gaat verder …


Voorbeeld: Novelle in diverse ‘uitvoeringen’:

- Als gebonden boek, als paperback e.d.

- Als e-book

- Online op een website

- Op microfilm

- Als luisterboek op cd, cd-rom of als streaming audio

- Verfilming op dvd-video

… en verder …


‘Uit elkaar trekken’ van GMD:

• Kmc 0501 Type inhoud - Content type - tag 336 (MARC21)

• Kmc 0502 Type medium - Media type - tag 337 (MARC21)

• Kmc 0503 Type drager - Carrier type - tag 338 (MARC21)

Kmc 0500 blijft bestaan

• Toepassing en betekenis van 1e positie aangescherpt

• Uitgebreide toelichting in ‘Richtlijnen voor het catalogiseren in het

GGC’

… en heeft geresulteerd in …


Audio-cd of grammofoonplaat met nummers van popgroep

• 0500 Gax

• Type inhoud: uitgevoerde muziek > kmc 0501 • Type medium: audio > kmc 0502 • Type drager: audiodisc > kmc 0503

• 4060 1 cd (45 min.) << SMD! • of • 4060 1 grammofoonplaat (45 min.) << SMD!

Voorbeeld




• Syntax



• Samenvatting


Programma


• RDA omschrijving: “De vorm van communicatie

waarin de inhoud wordt uitgedrukt en de zintuigen

waarmee de inhoud wordt waargenomen.”

• Gestandaardiseerde lijst

• Drieletterige Engelse codes

• In Nederlands vertaalde termen

plus Engelse termen

• Definities

Kmc 0501 Type inhoud


RDA CODE NEDERLANDSE RDA TERM

txt tekst

prm uitgevoerde muziek

snd geluiden

spw gesproken woord

tdi tweedimensionaal bewegend beeld

tdm driedimensionaal bewegend beeld

sti niet-bewegend beeld

Type inhoud – codes en termen – selectie (1/3)



cop computerprogramma

cod computerdataset

crd cartografische driedimensionale vorm

cri cartografische afbeelding

ntm muzieknotatie

ntv bewegingsnotatie

tdf driedimensionale vorm




tct tactiele tekst

tci tactiele afbeelding

tcm tactiele muzieknotatie

crt cartografische tactiele afbeelding

tcf tactiele driedimensionale vorm



• RDA omschrijving: “Medium type drukt uit welk

algemeen type apparaat vereist is om de inhoud

van een bron te bekijken, te spelen, af te spelen

etc.”


• Eenletterige Engelse codes


plus Engelse termen

Kmc 0502 Type medium



c computer

g geprojecteerd

h microvorm

n zonder medium

p microscopisch

s audio

v video

Type medium – codes en termen – selectie


• RDA omschrijving: “Type drager weerspiegelt het soort opslagmedium (en de behuizing) van een drager in combinatie met het medium type (dat aangeeft welk apparaat vereist is om de inhoud van een bron te bekijken, te spelen, af te spelen etc.).”


• Tweeletterige Engelse codes


plus Engelse termen

• Definities

Kmc 0503 Type drager


Categorie drager Drager

Geluidsdragers audiodisc (sd), audiocassette (ss), audiotapespoel (st)

Computerdragers computerdisc (cd), computertapecassette (cf),

computerkaart (ck), online bron (cr)

Microvormdragers microfilmcassette (hc), microfiche (he), microfilmstrook

(hh)

Microscoopdragers Microscoopdia (pp)

Dragers van

geprojecteerd beeld

filmstrook (gd), dia (gs), overheadsheet (gt), filmcassette

(mf), filmspoel (mr)

Stereografische dragers stereografische disc (es)

Dragers zonder medium vel (nb), band (nc), object (nr)

Videodragers videodisc (vd), videocassette (vf)

Type drager – codes en termen – selectie




• Syntax



• Samenvatting


Programma


Voorbeeld

• 0501 #uitgevoerde muziek=prm_%%rdacontent/dut

• 0502 #audio=s_%%rdamedia/dut

• 0503 #audiodisc=sd_%%rdacarrier/dut NB Tabelfunctie t.b.v. invoer/muteren records!

Syntax (1) – Afgestemd op MARC21

Syntax van kmc’s (1)

Voorafgaande interpunctie

Gestandaardiseerde term #

Gestandaardiseerde code =

Gehanteerde standaard _%% (‘_’ betekent spatie)

/dut (Dutch); termen vertaald in Nederlands


• Term en code

• Elkaars equivalent

• Volgens zelfde standaard

• Term of code verplicht; advies: combinatie gebruiken

• Afspraak: maximaal één term-code-combinatie per kmc

• Standaarden

• Verplicht subveld

• Subveld niet herhaalbaar

• rdacontent cfm. Term and Code List for RDA Content Types

• rdamedia cfm. Term and Code List for RDA Media Types

• rdacarrier cfm. Term and Code List for RDA Carrier Types

• obdrager cfm. Lijst dragers t.b.v. openbare bibliotheken in Nederland

Syntax van kmc’s (2)




• Syntax



• Samenvatting


Programma


1. Tekst (2)

2. Niet-bewegend beeld

3. Bewegend beeld

4. Geluid

5. Cartografisch materiaal

6. Software

7. Objecten

8. Combinatie bladmuziek en muziekuitvoering op dvd-video

In ‘Richtlijnen voor het catalogiseren in het GGC’ zijn ca. 50 voorbeelden opgenomen!

Voorbeelden typen documenten –

overzicht


• 0500 Aax Novelle in boekvorm (hard copy)

• 0501 #tekst=txt_%%rdacontent/dut

• 0502 #zonder medium=n_%%rdamedia/dut

• 0503 #band=nc_%%rdacarrier/dut

• 0500 Sax Novelle als e-book op cd-rom


• 0502 #computer=c_%%rdamedia/dut

• 0503 #computerdisc=cd_%%rdacarrier/dut

• 0500 Oax Novelle als e-book via internet



• 0503 #online bron=cr_%%rdacarrier/dut

• 0500 Aax Novelle in braille

• 0501 #tactiele tekst=tct_%%rdacontent/dut



1. Tekst (1/2)


• Selecties/zoekvragen (van eindgebruikers) op type

inhoud, medium en drager plus combinaties

• Toegepast bij alle documentsoorten

• Kmc’s (RDA standaard) verplicht per 1 april 2013

• Toegevoegd aan bestaande records middels

databaseconversie ter voorkoming ‘breuk’ in GGC

Intermezzo – toepassing en implicaties (1)


Verzameling losse brieven op papier

• 0500 Dax



• 0503 #vel=nb_%%rdacarrier/dut

Verzameling losse brieven op microfiche

• 0500 Dax


• 0502 #microvorm=h_%%rdamedia/dut

• 0503 #microfiche=he_%%rdacarrier/dut

1. Tekst (2/2)


• 0500 Aax Fotoboek, strip of prentenboek (hard copy)

• 0501 #niet-bewegend beeld=sti_%%rdacontent/dut



• 0500 Iax Verzameling dia’s


• 0502 #geprojecteerd=g_%%rdamedia/dut

• 0503 #dia=gs_%%rdacarrier/dut

• 0500 Iax Foto van een gebouw (hard copy)



• 0503 #kaart=no_%%rdacarrier/dut

• 0500 Iax Foto van een gebouw op internet




2. Niet-bewegend beeld


• Kmc’s herhaalbaar

• Kmc’s verdubbelen met nodige terughoudendheid

• Alleen toekennen als belangrijk ter identificatie document

Voorbeeld

Boek met overwegend tekst met hier en daar een illustratie.

Alleen: 0501 #tekst=txt_%%rdacontent/dut

Niet toevoegen: 0501 #niet-bewegend beeld=sti_%%rdacontent/dut.

• Als ‘bijlage’ ondergeschikt aan ‘hoofdmateriaal’ > alleen kmc’s t.b.v.

hoofdelement

• ‘Gelijkwaardige’ elementen > kmc’s verdubbelen. Bijv. kits, partituur plus

dvd-video van muziekuitvoering

• Onderdeelbeschrijvingen > geheel is uitgangspunt

Intermezzo – toepassing en implicaties (2)


Speelfilm op videoband

• 0500 Bax

• 0501 #tweedimensionaal bewegend beeld=tdi_%%rdacontent/dut

• 0502 #video=v_%%rdamedia/dut

• 0503 #videocassette=vf_%%rdacarrier/dut

Speelfilm op dvd

• 0500 Bax


• 0502 #video=v_%%rdamedia/dut

• 0503 #videodisc=vd_%%rdacarrier/dut

Speelfilm op streaming video

• 0500 Bax




3. Bewegend beeld


Audio-cd of grammofoonplaat met nummers van popgroep

• 0500 Gax

• 0501 #uitgevoerde muziek=prm_%%rdacontent/dut


• 0503 #audiodisc=sd_%%rdacarrier/dut

Luisterboek op audio-cd

• 0500 Gax

• 0501 #gesproken woord=spw_%%rdacontent/dut


• 0503 #audiodisc=sd_%%rdacarrier/dut

Audiocassette met gesproken woord

• 0500 Gax

• 0501 #gesproken woord=spw_%%rdacontent/dut


• 0503 #audiocassette=ss_%%rdacarrier/dut

4. Geluid


Cartografische atlas (hard copy)

• 0500 Aax

• 0501 #cartografische afbeelding=cri_%%rdacontent/dut



Losse cartografische kaart (hard copy)

• 0500 Kax



• 0503 #vel=nb_%%rdacarrier/dut

Cartografische kaart op internet

• 0500 Kax




5. Cartografisch materiaal


• 0500 Sax Computerspel op schijf voor PlayStation 2

• 0501 #computerprogramma=cop_%%rdacontent/dut



• 0500 Sax Tekstverwerkingsprogramma op cd-rom

• 0501 #computerprogramma=cop_%%rdacontent/dut



• 0500 Sax Novelle als e-book op cd-rom




• 0500 Oax Novelle als e-book via internet




6. Software


Beeldhouwwerk

• 0500 Vax

• 0501 #driedimensionale vorm=tdf_%%rdacontent/dut


• 0503 #object=nr_%%rdacarrier/dut

Legpuzzel

• 0500 Vax

• 0501 #driedimensionale vorm=tdf_%%rdacontent/dut


• 0503 #object=nr_%%rdacarrier/dut

7. Objecten


• 0500 Max

• 0501 *01#muzieknotatie=ntm_%%rdacontent/dut_(partituur)

• 0501 *02#uitgevoerde muziek=prm_%%rdacontent/dut_(muziekuitvoering)

• 0501 *02#tweedimensionaal bewegend

beeld=tdi_%%rdacontent/dut_(muziekuitvoering)

• 0502 *01#zonder medium=n_%%rdamedia/dut_(partituur)

• 0502 *02#video=v_%%rdamedia/dut_(muziekuitvoering)

• 0503 *01#band=nc_%%rdacarrier/dut_(partituur)

• 0503 *02#videodisc=vd_%%rdacarrier/dut_(muziekuitvoering)

Syntax (2) – Afgestemd op MARC21

8. Combinatie bladmuziek en

muziekuitvoering op dvd-video

Interpunctie

Volgnummer *

Omschrijving deel materiaal _( )




• Syntax



• Samenvatting


Programma


Tabellen in WinIBW

- Alleen kmc plus code intikken

- Toetscombinatie Ctrl-T > code vervangen door volledige tekst

Voorbeeld

• Catalogiseerder tikt in: 0501 txt

• Ctrl-T > 0501 #tekst=txt_%%rdacontent/dut

• Tabellen voor kmc’s 0501, 0502 en 0503 volgens RDA standaard

• Door OCLC Leiden gemaakt en centraal beheerd

• Idem lijst voor openbare bibliotheken inzake kmc 0503

Tabelfunctie in WinIBW


WinIBW – record in bewerkingsscherm


WinIBW – toevoegen 0501 Type inhoud


WinIBW – tabel ‘Type inhoud (RDA)’ m.b.v.

Ctrl-T en selectie maken binnen tabel


WinIBW – toevoegen selectie aan kmc 0501


WinIBW – idem kmc 0502 Type medium

en kmc 0503 Type drager


WinIBW – in kmc 0501 alleen code intikken


WinIBW – Ctrl-T > tekst direct in kmc 0501


WinIBW – kmc’s 0501 en 0502 ingevuld;

kmc 0503 nog niet


WinIBW – meerdere tabellen per kmc mogelijk


WinIBW – code in (een van de) tabellen bij

kmc 0503


WinIBW – geen ‘tussenmenu’; string direct

in kmc geplaatst




• Syntax



• Samenvatting


Programma


Waarom nieuwe kmc’s?

• Digitalisering

• Grote verscheidenheid aan en

ontwikkeling in met name ‘niet- boekmaterialen’

• Steeds ‘lossere relatie’ tussen inhoud en drager

• Past prima in kader van SLIM project

Samenvatting – waarom? (1/3)


-Kmc 0501 Type inhoud - Content type - tag 336 (MARC21)

-Kmc 0502 Type medium - Media type - tag 337 (MARC21)

-Kmc 0503 Type drager - Carrier type - tag 338 (MARC21)

Samenvatting – kmc’s en syntax (2/3)

Interpunctie

Volgnummer *

Gestandaardiseerde term #

Gestandaardiseerde code =

Gehanteerde standaard _%% (‘_’ betekent spatie)

/dut (Dutch); termen vertaald in Nederlands

Omschrijving deel materiaal _( )


• Gestandaardiseerde lijsten

• Engelse codes

• In Nederlands vertaalde plus Engelse termen

• Definities bij Type inhoud en Type drager


• Tabelfunctie

• Veel voorkomende combinaties > scripting

Samenvatting – standaardisatie en

catalogiseren (3/3)


Vragen?

Voor uitgebreide achtergrondinformatie:

http://support.oclc.org/ggc/richtlijnen/?id=1042&ln=nl

Ben Landsbergen

E-mail [email protected]

http://support.oclc.org/ggc/richtlijnen/?id=1042&ln=nl

type inhoud, medium en drager in het ggc

Documents