VIÊM GAN SVB TRONG THAI KỲVÀ HƯỚNG XỬ TRÍ

BS: NGUYỄN KỲ VƯƠNG

KHÁI QUÁT VỀ VGSVB

Là bệnh do virus VGB gây ra (HBV)

Là bệnh phổ biến trên TG, nhất là tại các nước đang

phát triển

DỊCH TỄ HỌC

Theo WHO, năm 2000 có khoảng 2 tỷ người đã và đang bịnhiễm virus VGB, trong đó có khoảng 350- 400 triệu ngườimang mầm bệnh mãn tính. Hàng năm có 1 – 2 triệu người tửvong vì VGB. Là bệnh lây nhiễm thành dịch. Phân loại tần xuất mắc bệnh:• Vùng dịch tễ thấp: 0.1 - 0.5 %.• Vùng dịch tễ trung bình : 2 - 7 %.• Vùng dịch tễ cao (Châu Phi, Đông Nam Á): 8 đến 20 %.• Tần suất mắc bệnh ở phụ nữ có thai tại Pháp: 4 đến 5/1000. Việt Nam : 8-20 %(Thai phụ nhiễm 10-15 %).

DỊCH TỄ HỌC

CÁC ĐƯỜNG LÂY TRUYỀN

Quan hệ tình dục không an toàn.

Mẹ truyền cho thai.

Máu và các chất tiết : mồ hôi, nước bọt, tinh dịch.

ĐƯỜNG TRUYỀN MẸ SANG CON.

Mẹ HBsAg(+) và HBeAg(+): nguy cơ lây con 90-100%.

Mẹ HBsAg(+) và HBeAg(-): nguy cơ lây con 5-10%.

Nguy cơ lây con chủ yếu trong lúc sanh nhiều hơnqua nhau thai.

Mức độ nặng và tiên lượng tùy thuộc:

• 1, mức độ nhân đôi của virus.

• 2, thời gian nhiễm HBV cấp tính.

Tam cá nguyệt 1-2: nguy cơ lây nhiễm thấp #10%.

Tam cá nguyệt 3 – hậu sản: 90% ( chủ yếu lúc sinh)

ĐƯỜNG TRUYỀN MẸ SANG CON(TT)

Bà mẹ mang HBV: 70% tìm thấy virus trong sữa mẹ.

Có thể phòng sớm ngay từ lúc trẻ mới sinh ra.

Nếu mẹ HBV(+) trẻ được tiêm ngừa đủ 3 liều thì tỉ lệ nhiễm HBV<10%.

Mổ lấy thai không cải thiện tình trạng lây nhiễm cho trẻ.

Theo hướng dẫn QG 2017 về CSSK BMTE: Phụ nữ mang thai phải được xét nghiệm phát hiện viêm gan B, khi dương tính làm thêm HbeAg, và men gan .

CÁC TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG

Suy nhược cơ thể +++

Vàng da nhiều mức độ với nước tiểu sậm màu và

phân bạc màu.

Nhức đầu

Tổng trạng suy nhược

Đau khớp

Phát ban +/-

Không triệu chứng chiếm 80 đến 90 % trường hợp

HUYẾT THANH CHẨN ĐOÁN

Các kháng nguyên siêu vi (HBsAg, HBeAg) làm được tại BVNH Các kháng thể đối kháng với các loại kháng nguyên khácnhau (kháng thể anti-HBc, antiHBe, anti-HBs) HBsAg+: đang bị nhiễm siêu vi gây bệnh viêm gan siêu vi B. HBeAg : chất đánh dấu sự tăng sản của siêu vi gây bệnhviêm gan HBeAg + : sự lây nhiễm +++ Viêm gan đã lanh bệnh:• HBsAg - , kháng thể anti-HBs (+) và kháng thể anti-HBc (+) Chủng ngừa khi:• HBsAg (-), kháng thể anti-Hbs (+) và kháng thể anti-HBc (-)

CÁC DẠNG VGB

Viêm gan B cấp: vàng da và/hoặc gia tăng men gan 5đến 10 lần. Tiến triển : Lành bệnh, viêm gan mãn, viêmgan tối cấp. Viêm gan B mãn tính: là viêm gan kéo dài hơn 6tháng.• Tiến triển: Xơ gan, suy gan, ung thư gan. Viêm gan B thể tối cấp.• Khẩn cấp: bệnh não gan, rối loạn đông máu, nhiễm độc

huyết, suy thận….• Suy tế bào gan: hoại tử tế bào gan.• Điều trị thường là ghép gan.

ẢNH HƯỞNG CỦA THAI ĐỐI VỚI VGB

Thai kỳ không làm nặng thêm viêm gan.

Nhiễm siêu vi gây bệnh viêm gan không phải là chống

chỉ định có thai.

Thai kỳ không làm trầm trọng thêm tổn thương gan

nhưng có thể gây nên sự mất bù của bệnh xơ gan kèm

theo.

Thai kỳ không làm tăng nguy cơ diễn tiến bệnh viêm

gan thành thể tối cấp hay mãn tính.

ẢNH HƯỞNG CỦA VGB ĐỐI VỚI THAI

Virus viêm gan B không gây ảnh hưởng xấu cho tiến

trình mang thai cũng như cho bào thai.

Việc mang thai tiến triển bình thường, thai nhi

không có nguy cơ bị dị dạng.

Chỉ khi mẹ bị viêm gan B nặng mới có nguy cơ sẩy

thai hoặc sinh non.

ẢNH HƯỞNG CỦA VGB ĐỐI VỚI TRẺ SƠ SINH

Nếu trẻ có mẹ bị nhiễm HBV trong quá trình mangthai, khi sinh ra không được dự phòng hợp lÝ có cácnguy cơ sau.- Xuất hiện viêm gan cấp tính với nguy cơ diễn tiến thành thể tối cấp, xơ gan, ung thư gan. - Nguy cơ tiến triển thành dạng mãn tính chiếm 90% cáctrường hợp.- Khả năng xuất hiện ung thư tế bào gan trước năm thứ10.- Mắc bệnh viêm gan càng sớm bao nhiêu thì nguy cơchuyển thành dạng mãn tính tăng bấy nhiêu.

DỰ PHÒNG CHO TRẺ SƠ SINH CÓ MẸ BỊ NHIỄM HBV

Mặc dù khi mẹ HBsAg(+) và HBeAg(-) nguy cơ lây con 5-10%. Những do tầm quan trọng của nó nên hướng dẫn quốc gia và WHO đều khuyến cáo nên xữ trí như nhau giữa những trẻ có mẹ HBeAg(-) cũng như HBeAg(+).

MỘT SỐ PHÁC ĐỒ TIÊM CHỦNG CHO TRẺ CÓ MẸ BỊ NHIỄM VGB

1.Hướng dẫn QG về CSSK BMTE 2017 đối với trẻ có mẹ

bị HBsAg(+) và đây cũng là phác đồ của BV Từ Dũ.

Thời gian <12h 1 tháng 2 tháng 1 năm

Thuốc Hepatitis B vaccin + HBIG(Hepatitis B immune globuline)

Hepatitis B vaccin 2

Hepatitis B vaccin 3

Hepatitis B vaccin 4

Phác đồ xử trí mẹ mang thai HBsAg dương tính. Của Hiệp Hội Viêm Gan Virus Anh Quốc 2008.

LỊCH TIÊM PHÒNG VGB CHO TRẺ CỦACHƯƠNG TRÌNH TCMR QG SAU 6/2010

Tuổi Mới sinh 2 tháng 3 tháng 4tháng

Thuốc HepB 1 HepB 2 HepB 3 HepB 4

PHÁC ĐỒ XỬ TRÍ NẾU MẸ NHIỄM HBV của

American Academy of Pediatrics

Thời gian <12h sau sinh

1 tháng hoặc

2 tháng đv trẻ đẻ non

6 tháng

Thuốc Hepatitis B vaccin + HBIG

Hepatitis B vaccin

Hepatitis B vaccin

KHUYẾN CÁO CỦA WHO 2015 VÀ HIỆP HỘI SẢN PHỤ KHOA HOA KỲ

Huyết thanh (HBIG) + chủng ngừa nhằm phòng ngừa

hơn 95% các trường hợp lây nhiễm sơ sinh. Cho các đối

tượng sau.

• Các trẻ sơ sinh có mẹ biểu hiện viêm gan cấp tính trong

khi mang thai.

• Các trẻ sơ sinh có mẹ bị viêm gan mãn tính.

CHẾ ĐỘ DINH DƯỠNG CHO TRẺ CÓ

MẸ BỊ HBV(+)

Trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu cho dù mẹ có

HBsAg(+) và HBeAg(+).

Mẹ HBV(+): 70% trong sữa mẹ tìm thấy HBsAg.

Tuy nhiên nếu trẻ được tiêm chủng đầy đủ và đúng

lịch thì tỷ lệ nhiễm như nhau giữa trẻ bú mẹ và bú bình

KẾT LUẬN

1. Lây nhiễm rất phổ biến.2. Tầm soát bắt buộc vào tháng thứ 6 của thai kỳ là cầnthiết.3. Lây truyền mẹ con vào lúc sanh +++4. Mổ đẻ không làm giảm nguy cơ lây bệnh cho trẻ5. Huyết thanh chủng ngừa càng sớm càng tốt vào lúcsanh là cần thiết.6. Lưu ý cho các cán bộ y tế.7. Phòng ngừa tốt nhất là bằng cách chủng ngừa8. Trẻ được bú mẹ bình thường nếu tiêm đủ 2 mũi HepatitisB vaccin + HBIG