iiWeneya Totono Keraisu Yesunomo

The New Testament in the Witu Language (also known as theWiru Language) of Papua New Guinea

Nupela Testamen long tokples Witu long Niuginicopyright © 1990, 1992 Wycliffe Bible Translators, Inc.Language: Witu (Wiru)Translation by: Wycliffe Bible TranslatorsThis translation is made available to you under the terms of the Creative Commons Attribution-Noncommercial-No Derivatives license 4.0.You may share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format, provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures included with Scriptures and other documents on this site are licensed just for use with thoseScriptures and documents. For other uses, please contact the respective copyright owners.2012-11-26PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 13 Aug 2021 from source files dated 6 Aug 2021160088da-6131-52e6-9b0f-c3dc6e8c6abb

Contents

Matiu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1Make . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60Luke . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97Yone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159Aposelo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201Lomane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2571 Korine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2842 Korine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310Galesia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327Epesase . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337Pilipai . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346Kolosi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3521 Tesalonaika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3582 Tesalonaika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3641 Timosi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3672 Timosi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374Taitasi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379Pailimone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383Iberu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385Yame . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4061 Pita . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4132 Pita . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4211 Yone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4262 Yone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4333 Yone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434Yude . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435Yamepianele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437

iii

Matiu 1:1 1 Matiu 1:23

MATIUYesunomo MatiuyoWia Mekaneya

Yesuno Kaua-mikiti Opia TagamaNekenemo

(Luke 3:23-38)1 Ipa Yesu Keraisu one kaua-mikiti

opia tagama nekenemo. Yesu onepaDepidi-loeke tagene ago. Depidionepa Eberame-loeke tagene ago.

2 Eberame onepa Aisakene etene.Aisake onepa Yekobene etene.Yekobe onepa Yudaneka Yudanewamene-mikitaneka etene. 3 Yudaonepa eya agota Peresi Sirataneetene. Einagotapa nine Temayoopianeya. Peresi onepa Eseronoetene. Eserono onepa Ramene etene.4 Rame onepa Aminadapene etene.Aminadape onepa Nasonono etene.Nasono onepa Salomonono etene.5 Salomono onepa Boasine etene.Boasi onepa nine Reapeyo opianeya.Boasi onepa Obedene etene. Obedeonepa nine Ruseyo opianeya. Obedeonepa Yesine etene. 6 Yesi onepaali atoa lukoa meane tobou agoDepidine etene. Depidi onepaSolomonono etene. Solomono oneninepa namolo Yuraiane natonokeDepidiyo motaneya. 7 Solomonoonepa Riaboamene etene. Riaboameonepa Abaisane etene. Abaisa onepaEsane etene. 8 Esa onepa Yosopaseneetene. Yosopase onepa Yorameneetene. Yorame onepa Usaiane etene.9 Usaia onepa Yosamene etene.Yosame onepa Easine etene. Easionepa Esekaiane etene. 10 Esekaiaonepa Manasane etene. Manasaonepa Emosine etene. Emosi onepaYosaiane etene. 11 Yosaia onepaYekonaiane etene ni Yekonaianewamene-mikitane etene. EinapetepaIserele yene mone Babilone take auanidikoa pekeneya.

12 Nititikaneyake YekonaiayoSialetiele opianeya. Sialetiele onepaSerababelene etene. 13 Serababeleonepa Abiudene etene. Abiude onepaElaiakemene etene. Elaiakeme onepa

Esone etene. 14 Eso onepa Sedokeneetene. Sedoke onepa Ekimene etene.Ekimeonepa Eliudene etene. 15Eliudeonepa Eleasane etene. Eleasa onepaMasanene etene. Masane onepaYekobene etene. 16 Yekobe onepaYosepene etene. Yosepe onepaMariane ana. Mariayo Yesu opianeya.Yesu einagopa Keraisu wa ibini akeneago.

17 Nipa Eberameke titimoa De-pidike tugoapa opia tagama nekeneali-kitipa ali leme kakoa (14) ibiniakene ali-kama wia mekaneya. NiDepidike titimoa Yu yene Babilonetake aua nidikoa pekene-pete tugoaopia tagama nekene ali-kitipa nika alileme kakoa (14) ibini akene ali-kamawia mekaneya. Wa Yu yene Babilonetake aua nidikoa pekene-pete titimoaKeraisuke tugoa opia tagama nekeneali-kitika ali leme kakoa (14) ibiniakene ali-kama wia mekaneya.

Yesu Opianemo(Luke 2:1-7)

18 Yesu Keraisu opikilepa eyataneya. One nine Maria Yosepenetu pia kakene atoa Yosepeke wetepoameneyake one mati kakedeka.Enipa Epetane Yominiyo taneya.19 Mati kakeneya mekale enekomeone poatekago Yosepe wene kiyo ak-ene ago tokome i atoa ya takamouno,ne wakuno, pa wane wetekakenekaali atoane lene yoto wetekamou wawene pia meaneya. 20 Nitoa mekakaAli Munono edelo ago Yosepe pulepitikata nokome okome Depidiketagene ago YosepeMaria neke natonomoa latikade piti moamea. Matikakenepa Epetane Yominiyo taneyatokolo ni uku. 21 Mariayo ali matiopikale one ibini Yesu wa oade toko.One yatenepa kini tokoi poanelemekiwi moa labaneya kakoita toa mootokolo tekene ni uku wa edelo agomeoa pekeneya. 22Enipa Ali Muno agonoagale toawea akane agomepapetewiamekapiane toa taatekamotoa enikaenile tootapeneya. 23 Ali poamenetuatoa mati kakeneya mea ali matiopikale Imanuele wa ibini oi wa wia

Matiu 1:24 2 Matiu 2:15mekapianeya. Imanuele wapa Akolalitoto-pala opia meko wa ekete oko.

24 Yosepe pule pitikata kamoapokome Ali Munono edelo agometamene wa okana toa tokome natonoMaria enemotaneya. 25 Nitoapamati wete opiameneyakepa kouapiameneya. Nitoa mekale ali matiopikale Yesu wa ibini akeneya.

2Lou Witia Noko Lono Mea Ugu Ali-

mene1Yesu opikilepa tobou ago Erodeyo

Yudea ta talo toa meka-pete eni takeneke piko Beseleme take opianeya.Nititikaneyake a tibuke tagoi yakometokale enoai tane ago-mene louwitia noko lono ta tetemada kawaYerusaleme take nekete ekete 2 Yuyenane tobou meateko ago eni matiopikilepa maida taneya-pe. Eni matiopianeya tadeko wa wene tomotoatokome weneya tagoi pade witianome kakale enekoya tekete onepikota wadini tukuadete noko waakeneya. 3 Nimo okoli yateketeYerusaleme take ako tobou agoErodeyoka ete ali atoa peyamekaekete ekee enidopa edemo iki patuwa wene keda taneya kakeneya.4 Nitoapa one mekuta Akolalike lodoyoai tane ali-kitika kini totono pinetoa olaukane ali-kitika kiwi peyanoe wa Erodeyo kayo oa motokomeokome Keraisu wa papete ibini oapiane ago mani take opianeya pioo-pe-kale ekete 5 one opiateko tapaYudea ta keneke piko Beseleme ta.Enikepa Akolaline agale toawea akaneago padame eyawawiamekapianeya.6 Yudea ta keneke piko Beseleme ta nepa

de ta deyake Yudea ta keneke enipitikalimepa nepa paya tetepotakameamele toamoo. Widaneeke tawateko ago pade akoodene meko tobou agomepa sipisipi kai talo tou toa anu Isereleyene peya talo takoa kawoo waeinagome wia mekapianeyawa e ali-kitame Erode-palaakeneya.

7 Nimo okoli yakatekoapa wenemuno kakeneya meane ali-meneone kidene mekuta noe wa agalepoti lukatekoa oa wetekakale nokoliokome wini tagoipa manipetetitia witia noka-pe wa yakatekoaokome 8 wini matipa tuku-kamatokoa kawatino, poe. Noanuka enimati pikota neuwe tukupiane keipiouno, enamutuketepa wete nooto onoatino, poe wa Beselemetake wetekaneya. 9-10 Nitikaleyakamotekete pokoli lou witia nokalono titia kakale enekoina tagoinamolo kawa pekeneya. Namolokawa pome eni mati meka yapupitia tibuke yateta pome kapaneya.11 Yateta pome kakale einali-menemati meka yapu pote enekoli enimati nine Maria-pala mekale eneketewadini tukupia kei pia kakeneya.Nitoapa kini kamo taneya kakeua nootokaneya yawa moa matimetekilepa golo kue yomo pagekalono taneyata mekala taneya.12 Nitimotekete kini take wakapeapeketepa Erode mekata koekoapadeka lono katekoa pekeneya.Nipa kini pitikoita Akolaliyo pulemetekanakale toa nitaneya.

Idipi Take Pitoa Pekenemo13 Nititikaneyake Ali Munoyo

moa wetekane edelo agome Yosepepitikata pule menokome okometobou ago Erodeyo wini matiwiademe tuku toa kakono, wetekamoa wini mati nina-pala auaIdipi take toa poe. Oto wakapeaipete noe wane okou-peteka eidanepia meatino poe wa pekeneya.14 Nitikale Yosepeyo eni mati nina-pala aua likonu kamomotokome pitoapome Idipi take pome mepaneya.15 Mekomepa Erode tukaleka pa eidameaneya. Enipa Ali Munagome oneagale toawea akane ago imo akamenewa akene toa taatekaneya. Eyawa akeneya. Anu mana Idipi takemeaneya kayo oane mou.

Dedeya Ali Mati-kiti Wia Tukanemo

Matiu 2:16 3 Matiu 3:916 Eni wene muno meane ali-

mename Erode yotokatekoa kini takewakapea pekedekoli yatekome Erodekotimi yotaneya kaka matiyameeya taneya. One poyo ali-kitiBeseleme take moa wetekakomeokomeBeseleme takeka eni ta unukoapiko takeka meki mati-kiti malitakuta ponamene mati peya wiatukakapoe wa wetekaneya. Nipa eniwene muno meane ali-menamepatagoi ipete witaka wa okoina wenetokome taneya. 17 Nipa Akolalineagale akane ago Yeremaiayo papeteoa piane toa taatekaneya. Eya wa oapianeya.18 Rama take padame komo okomokale

yakaneya. Nipa tumai mekomekomo ka oa kakeneya. Onemati-kitike Resele komo ka oakakeneya tokome padamekaone eni ela oyake teigakameletoameneya. Nipa one mati peyatuutapeneya tokome taneyawa Yeremaiayo oa piane toataatekaneya.

Nasarese Take Wakapea Pekenemo19 Erode tuutukaneyake Ali

Munono edelo ago pade Yosepepitikata Idipi take nome pulemenokome okome 20 wini matiwiadete tuku tokoa kakoina ali-kitipa tuutapeneyano, wini matinina kini Iserele take wa aua poano,wete kamoa pono wa pule meapekeneya. 21Nitikale kamomotokomeeni mati nina kini Iserele takekoua wakapea pekeneya. 22 Kouapoademe pokome yatekale tobouago Erode luku manago Akeleasimekome Yudea ta yopia meko waokoimo kugu yakatekoa eni takewakapea pome mepamene piti tokaleGalili take pome mepaneya. Nipaedelo ago padame Yosepe pitikatapule metekome okana toa 23 Galilita keneke piko Nasarese take pomemepaneya. Nipa Akolaline agaleakane ali-kitamepa i toaweane ukumatipa Nasarese take ago wa ibini oi waoa piane toa taatekaneya.

3Ue Motokama Yakene Yoneyo Oma

Yakenemo(Make 1:1-8, Luke 3:1-18, Yone 1:19-

28)1 Enipetepa ue motokama yakene

Yone Yudea ta pikoka ali piamenelono taatekoa nokome eya wa mowima yakeneya. 2Akolali a tibu mekoagome ali atoa keleyo talo toateko tig-otokono, kini tokoi poanele tewitikoawawe wa mo wima yakeneya. 3 NipaAkolaline agale akane ago Aisaiayopapete eya wa wia mekapiane toaYone taatekaneya.Ali piamene ta ludu panagome eya wamo

wima yawoo. Ali Muno noatekoka nodokakapia one yawatekoka-kitika kiyotokakapia toatinotoe wa taatekoa nokome oo waAisaiayo Yoneke oa pianeya.

4 Yone einago taatekoa nokomekamelo kai pineme latiane mam-ina kawa one matiuka pitimekawekai kepeneme latiane matiu kawataneya. One nakene neepa apio-pala koeyapo ego ueta-kama nokalataneya. 5 Nitane ago yakadete eyayene Yerusaleme takeka Yudea takeneke piko ta-kitikeka Yodane ueliti piko ta-kitikeka mekoi-kiti onemekata nokala taneya. 6Nitoapa kinitokoi poanele i i wa toawea ootapekolinipa ue moe wa Yodane uele kakomeue motokakala taneya.

7-8 Einata einapete Parisi ali-kitameka Sadusi ali-kitameka uemoadete nokoli enekome okomebeita, kipa kayane yagono-mikiti.Akolaliyo kibu moateko tigotomanokono petoatino oto ita poewapa teyo pubu okolo niki-pe.Kini namolonakaledo tewitikoawakedekolipa nipa ali atoameenemotono, epetanele toma pamene.9 Eya wa wameamene. KipaEberamene kaua-mikiti mekono,Akolaliyo edoa kibu momotoa-pe wawameamene. Akolaliyo i piko kuewane-kiti moa Eberamene mana-mikiti oyake latikakamele toko.Nitamele tokono, kipa Eberamenekaua-mikiti meko wa edoa mate

Matiu 3:10 4 Matiu 4:11agale oadete-pe. 10 Yomo-kiti kutuameadekale pinagome tue moakawa toele pitikoo. Kipa tueme kawapitikateko tigotokolo tekene ni uku.11 Noanumepa kini namolonakaletewitikoa wamotoane tekene pa uemotokaku. No litimotokakome elekule telekole toa no moa patukakoago noademe toko. Nopa pa agotekene one kawa yeneka oyake pikoakatekamele toamoko. Einago nokomeali atoa pa uemotokameneya EpetaneYomini-pala toeta motokademe toko.12 Witi ku takoa motokagome-kitione tapepora moa nokome witi kuwitikatekoapa yaku pupulegemepopokoa aua pomotoa tokomepokotoa ate pitikakala too. Nitoapaku pitoa auma kakale witi ku lobutuapiko yapu keneke moa pitikoai too.Ni yaku koukoa moapa nokoa-kamakako toe mine pitikoai too wa Yoneyoakeneya.

Yesuyo Ue Motanemo(Make 1:9-11, Luke 3:21-22)

13-14 Yesu Galili ta tewitikoa Yo-dane ue yotoko lono Yone mekatanekeneya. Yoneyo ue motokamotoatokome ni nekeneya. Nitikale uemotokamademewakome okomeuepaneme no motokamedekono, anumene edoane ue motokamotoa-pe waokale okome 15 mena, opipa ue mo-tokoa wane i nukuna. Akolaliyo tawa okale-kama tamedekolo tekene niuku-kale okome nipa nitouno ta wauemotokaneya. 16Nitikale Yodane uematanu pogatekoa pokome enekaleeina eina tibu patetepikale EpetaneYomini ini weuwe keneya a tibumea nome oneke pitanokale enaneya.17Nitikale a tibuke agale ludu nokomeokome wini agopa anu kolotini ago,anumanagono, one tokoleke kolotinemeku wa akeneya.

4Setanuyo Yesu Likoa Enanemo(Make 1:12-13, Luke 4:1-13)

1Nititikaneyake Epetane YominiyoYesu ali piamene take koua pokomepaSetanuyo likoa enemotoa tokome aua

pome mekapaneya. 2 Nitaneyaketa pataka padeka noi kakoa (40)ponoka toa nee nakileka toameneyakobu tokale meaneya. 3 Kobutokale meaneya Yesu likoa enatekagonokome okome ne Akolaline manatadekalepa nipa ika i piko kue-kitipa neke noateko palawe wane-kiti latiano ta wa likoa enekomeokale okome 4 eya wa wia mekaneyapikono, yaka. Mea kawadetepa panee-kama moa noameneya Akolaliyooka toa-kama yakoa moamene wa wiamekaneya piko wa Yesuyo okale5Akolaline Yerusaleme take aua pometobou losu yapu muno waneke moakakakome okome 6ne Akolalinemanatadekalepa ita kawa keika tiga-na.Neekepa Akolaline bokuke eya wawiamekaneya pikolo tekene ni uku.Akolaliyo ne i agopa wedoa yopia kamene

wa one edelo yatene yameoo. Ni-tikale ne tugoa ogo eya nakayatokale kini yoname lekamonoi.

Enimopa Akolaline bokuke wiamekaneya pikono, nepala padelekatoamoono, tigaketika wa Se-tanuyo likoa enekome okale okome7 Akolaline bokuke eya waka wiamekaneya piko. Neke Ali MunoAkolali likoa enameamene wa wiamekaneyano, wini okole toamou wawakeneya. 8 Nitaneyake SetanuyoYesu aka mati kakene tono toboukemoa aua pome kakapaneya. Nitoapaako tobou ali-kitame yopiane ta pikopeya ni eni ta-kitike koniyoya peyayametekome okome 9 anu kawanepitalogake no kowitikalepa nipa enita piko peya ne ako odene tobou agomeke talo toa wane yametapeounota-kale okome 10 Setanu ne ete pa.Akolaline bokuke eya waka wiamekaneya pikono, yaka. Neke AliMuno Akolali einagoke odene nate wenepianeya mea kowitamene. Losule tikilepaonekele odene takoa tamene wa Yesuyookale 11 Setanuyo Yesu tewitikoapokale edelo ali-kiti one mekata noteauapenaneya.

Yesu Galili Take Mea Titikome

Matiu 4:12-13 5 Matiu 5:5Tanemo

(Make 1:14-15, Luke 4:14-15)12-13 Wa naniko Yone po yapu

pitikaneya wa okoimo kugu yakamo-tokome Yesu Galili take wakapeapome mepaneya. Nitoapa eidame me toomotokome Kapaneametake pome mepaneya. Eni taapaGalili ue matanuke latiane ta.Sebulane Napesalai tata keneke pikoKapaneame eni take pomemepaneya.14 Nipa Akolaline agale akane agoAisaiayo papete eya wa oa piane toataatekoa taneya.15-16 Sebulane ti-pala Napesalai

tita kipala eya wane ukunoyakamene. Kini wini Galilimine lonoka Yodane ue lonokamone yatene awia note mekalatokoiyake eya wane uku-ye.Wini take yomiyomu kenekemekete enekoli pa tokaya tubeyawane witakale enoi. Yomiyomukatoganeya tuadete meou toapa meki-kiti wida mekika papitatapeademe tokowaAisaiayoAkolaline bokuke papete wiamekaneya.

17Eni agale taatekoapa enipete titi-moa Yesuyo mo wima yakome okomeAkolaliyo kiwi talo tokole keleyo wi-tateko tigotoma nokono, kini namolowene wia wamene wa oma yakeneya.

Mou Tagi Tane Ali-mene TakoaMotanemo

(Make 1:16-20, Luke 5:1-11)18 Yesu Galili ue mine matanu

ludu kokotoma ponokome enekale alitakuta odene wamename mou tagitoa kakoli enaneya. Panago Sai-mone one pade ibini Pita wa akeneago wamene Aderutame kini taneletekete mou tagi toa kakoli 19 enekomeokome mou tagi toa kawou toa aliatoa motokakete toatikile olaukouno,no litima noe wa okale 20 eina einakini tagi ka eida tewitikalogoa litimapekeneya. 21 Nitaneyake Yesu kutupokomeenekale odenewamenaYameYoneta etene Sebedi toa ue dipikemekoli enaneya. Einagota kiniketai-pala ue dipike mekete tagi ka pil-ianeka lipua mekoli enekome okome

yukuyagotawete noe-yewa kayo omaponokale 22 eina eina einata kinike-tai ue dipike memotoa Yesu litimapekeneya.

Yesuyo Ali Atoa Olaukoa LatekoaTanemo

(Luke 6:17-19)23 Yesu Galili ta ludu pima

yakomepa losu yapu kaka toa pomeolaukoa ni Akolaliyo ali atoa talotokole i i wa kini wene epetekanemooma pome ni eya kuya kini taneyene peya latekatapea taneya. 24 Oneeni toma yakenemo Siria ta luduoa puputikatapeneya tokale dikanenotokane yene taneya meane ali atoaone mekata note koukoai taneya.Nipa yeneme tukete tete mokoakakene-kiti ni ipono awitaneyameane-kiti ni leau akeneya meane-kiti ni kawa yonota wia mekaneyameane-kiti enika eni ali atoa kinioya-laweme Yesu kakata aua nokalatokoli latekoa wetekakala taneya.25 Nitaneyake ta piko peya Galili taDekapolise ta Yerusaleme ta Yudea taYodane ue lou witia noko lono pikota enika eni ta ludu pitane ali atoameone litima penaneya.

5Yesu Tono Tobouke Pome Mekome

Olaukanemo1-2 Eida oboa kakoi-kiti enemo-

tokome Yesu tono pade lewia ayawaneke pome mepoka. Nitikata oneoyali-lawe note mekoli one tepenemeaneya yawa eya wa olaukoa meka.3 Kini weneme Akolalinele nateleka

takamele toamoko wa oneke-kama wene tuganeya meki-kiti kolotine meati wane uku.

Akolaliyo one pawe toa talo tokotaapa kinino, noe wa kiwiyameoo tokolo tekene ni uku.

4 Komo oa tumai keneya meki-kitikolotine meati wane uku.

Akolaliyo kini eni ela teigoo tokolotekene ni uku.

5 Ni poti wene pianeya mea utanele-kama toa meki-kiti kolotinemeati wane uku.

Matiu 5:6 6 Matiu 5:20Ta piko peyapa kini wa Akolaliyo kiwi

yameoo tokolo tekene ni uku.6 Ue nodome-kiti tuaneya meou toa

Akolaline kiyo akene peku-kama noadiya wa wene piameki-kiti kolotine meati waneuku.

Akolaliyo one eni peku lawetekalenoa tagatapeoi tokolo tekeneni uku.

7 Ete ali atoa kibu moameneya yonolukoameki-kiti kolotinemeatiwane uku.

Akolaliyo kiwika kibu moameneyayono lukoa meoo tokolotekene ni uku.

8 Kini tepene poane wene takoakoikatapeneya meki-kitikolotine meati wane uku.

Eni ali atoame Akolaline lene timinienoi tokolo tekene ni uku.

9 Poi ete oto wa teitakutukoa meki-kiti wini poi wia pitikoe wamoa kawikama piki-kiti kolo-tine meati wane uku.

Akolaliyo kipa one mana kono-mikitiwa oo tokolo tekene ni uku.

10 Akolalinele takama yawou wa kiyoakenele toma pikileke tetemoma piki-kiti kipa kolotinemeati wane uku.

Akolaliyo one pawe toa talo tokotaapa kinino, noe wa kiwiyameoo tokolo tekene ni uku.

11-12Anukule takama yakike ete ali-kitame tea agale oa tete mea i yenekime poanele tiki wa kapene agaleoa tikilika kolotine meati wane uku.Nitikikepa a tibu pine epetaneya-kama enatikiyano, nitoa kamotono,ke wa kolotine meati wane uku. Eyename kiwi tete eni metekipa nipakini kaua-mikitame papete Akolalineagale toawea akane ali-kiti tetememanekete tane toa totoka opi nitikino,ke wa kolotine meati wane ni uku waYesuyo oka.

Kusa-pala Patake Pedoa Akenemo(Make 9:50, Luke 14:34-35)

13 Kipa ali atoane nee eyake takoanakina to wane adeka piane uku. Toopade me pokome meke toamokolopaedoa wa meke takamotoa-pe. One

me pekeneya tokome toatekalepiamokale pinagome akolono pakakaua mitapeoo. Nitaneya pikaletokome ali atoame kautoa witiawawei.

14 Anu oya-lawe kimepa ta pikopeya meki-kiti pa takatikiya waneadeka piane uku. Ali atoame tonotoboukedo ta latikolipa nipa keleyoeni latianeya kawoo. 15 Panagome-kiti one labo tole udukakomepa okolopetene moa kautalogakoya mena. Ni-tameneya ali atoa yapu mekita pakeleyo toa kamotoa tokome labo pi-atikita moa piko. 16 Eina toa yetepade ali atoa pa takama pamene. KiniAkolalinele epetekoa takama pikileenekete a tibuke meko Atai Akolali-pala ke wa oa one kei pia tomotono,nitamene wa Yesuyo oka.

Yesuyo Mosesene TotonokeOlaukanemo

17 Mosesene totonoka Akolalineagale toawea akane ali-kitane agalekano i agome katekoa wawademe nokowa wene piameamene. Enile toadenenokouya mena. Kini oa pianeletaatekoane toadene ni nuku. 18 Nipaeya wa wene taneya meamene. Tibuitonota wete takoa poameneyakeeni totono wia mekane toa etenenateya bi mekamu tane-kitikapake katekapitikoa wawameneyapa pia kawoo. Nipa Akolaliyopapete wene toopianele peya wetetaatekameneyake pa pia kawoo.19 Eni totono piko toa natele deyakakatekapitikakome litia toameamenewa olaukako agopa nipa Akolaliyoali atoa talo tokome dikako agoetene keku ago tetepo takoo-mo.Wa eni totono piko toa nateledeyaka katekameneya peya litiatootapekome ete ali atoa kimeka litiatootapeamene wa olaukako agopanipa Akolaliyo ali atoa talo tokomedikako ago etene ako ago tetepotakoo-mo. 20 Akolalinele takakuwa wene piketeke kini totono pinetoa olaukaki ali-kitameka Parisi ali-kitameka onekele takakete tiki toado

Matiu 5:21 7 Matiu 5:36moa patukameketepa Akolaliyo talotoko take edoa pote mepadete-pe.

Timini Nakeneleke Olaukanemo21 Yete pade ali atoa wia

tukameamene, ni panagome panagodowia tukakalepa kini take koiso yatekakaago mekata lia aua pamene wa papeteolaukama nekeneya-mo. 22Noanumeeya wane wini ukuna-ye. Panagomeone oya ago-pala kotimi yotokalepanipa koiso yatekakago mekata liaaua pamene. Wa panagome padeago-pala nepa lu oko ago wa-kitidotedu metekalepa nipa tube koisokeKanosolo ali-kiti mekoita lia auapamene. Wa panagome panago-pala nepa nego noma yako ago wapoanemo okomepa nipa tukomepoane take toe mine mekota poo.23 Nekeya pade Akolalike lodo yoaitiki walaike eida aua poke meadekakedo panagome nepala pademooatekamo nami kakono wene tekepaeya topamene. 24 Nekeya eidatewitikalogoa einakago mekata pekeodene weneta piata wa amene.Odene weneta piitakutukoapawakapea noke nekeya Akolalike lodoyonamene. 25 Panagome-kiti i agoneme poanele tokanano, neke einatokanakale koiso pitia yatekagomepitia yatekamotono, nee noo waenemotokale opiado pekepa eyawa oa tamene. I ago ame koisowamatono, odene weneta piata waoa enamene. Nitameneya eniledotoamokalepa nipa einagome koisoyatekakago mekata lia aua poo.Nitikale koiso yakatekoapa ne i agopo yapu pitikapoano pa wa poyoago moa metekale moa pitikapoo.26 Nitikale neke take oto noatekakuedo odene tuane kue wanekakatepitoa toamokalepa eida pa piakawoo.

Atoa Lia Motikike Akenemo27 Mone padane atoa koua pi-

ameamene wa papete olaukamanekeneya-mo. 28 Opi noanume eyawane wini ukuna-ye. Panagomepade atoa pa one leneme enetekoaei einatoa kouane piadiya wa wene

pikopa nipa wete eni koua pitanetetepo takakome toko. 29 Nekenimini yono lono kako lenemepinali ne toa potokakolopa wetetoa wamene. Neke leneta takutakakeneya poane take moa pitikaneyamekaya tokale neke eni poane lenewete toa wamene. 30 Neke niminiyoname pinali ne toa potokakolopanipa eni yono teia wamene. Nekeyonota takuta kakeneya poane takemoa pitikaneya mekayano, neke enipoane yono wete teia wamene.

Atoa Wakete Pa Wa WetekakikeOlaukanemo

(Matiu 19:9, Make 10:11-12, Luke16:18)

31 Neke atoa wawadepa nipa namolotakoa ne wakene wakuna wa pipiawia meetekoapa pa wa wetekamenewa papete olaukama nekeneya-mo. 32 Opa noanume eya wanewini ukuna-ye. Atoame eko alikode noameneyake aname pa wadowakomepa poanele eni toko. Oneatoa pade alike edoa pomotoa-pe.Atoa pade alikedo pokomepa poaneleonemeka toko. Nipa one anametokoleke atoameka poanele eni toko.Eko agome wakene atoado panagomemotokomepa nipa mone moamatekoatoa eni motoko.

Iya Tia Eya Tia Wa Wameamene33 Eya wa papete olaukama

nekeneya-mo. Padele-kiti toade iyatia eya tia wa neke oka toapa kotukakoa tamene. Padeleka wene kayapeakatekameamene. Ali Muno tia wakaneke oka toa-kama tamene wa papeteolaukama nekeneya-mo. 34 Opipanoanume eya waneka ukuna-ye.Padele toadepa iya tia eya tia wa ikiletoameamene. Padele toadepa tibu tiawa wameamene. Tibupa Akolaliyoali atoa talo toa one mekoya tokolotekene ni uku. 35 Padele-kiti toadepaitono tia wa wameamene. ItonopaAkolali one kawa pogakoa mekoyatokolo ni uku. Yerusaleme ta tia wakawameamene. Eni taapa ako odenemeko tobou agono ta tokolo tekeneni uku. 36 Wa padele-kiti toadepaneke tobou tia wa wameamene. Neke

Matiu 5:37 8 Matiu 6:3toboukepa yoe pineka liane pineodeneka witakoa tamele toamoko.37 Nipa padele tou wa ekepa ee touwa oa, toamadepa e'e toamou wa oatamene. Pademo kibutukakutukoaeya tia kuya tia wa okapa nipaSetanuyo wene meteka toa eke too.

Toto-pala Poanele TanelekeNami Witikete Toatekomo(Luke 6:29-30)

38 Panagome eko aline lene kiimeeya wia togakalepa one lene kiimeeya topo takoa wia togamene wapapete edikoa olaukama nekeneya-mo. 39 Opipa noanume eya wanewini ukuna-ye. Nepala padele toapotokakago-pala ete poanelemetopo takameamene. Nitameneyapanagome neke nimini yono lonowaneke witikalepa ewa yono lonowanekeka wia wa yameamene. 40 Nipanagome-kiti neke tigini maminamouwadone koisoke lia aua pokalepanipa tokoo kako maminaka moawa meamene. 41 Panagome onekopapu neme aukoa noo wa dekoamoa aukoa kilomita odeneke liaaua pome kakome ne wakapeapa wa wetekakaleka one kopapu-pala kilomita takutake aua pomepikapamene. 42 Panagome nekeyapade mano wa oikiledo tokalepa nipaeni oikaya meamene. Wa panagomenekeke padeya-kitido nami kakoamoademe okalepa e'e, meamouno pawa pade wameamene.

Poi Teiane Yene-palaTopo Takakete Toatekomo(Luke 6:27-28, 32-36)

43 Papetepa eya wa olaukamanekeneya-mo. Neke oya ali atoake wenemekoa meamene. Ni nepala poi teianeyene-pala kotimi luaneya meamene waolaukama nekeneya-mo. 44 Opipanoanume eya wane wini ukuna-ye. Kipala poi teiane ali atoakewedoa wene mekoa meamene-ye.Ni kipala toa potokoa tete mea tiki-kitipa Akolali neme auapea ta wa kinikowitikamene. 45Nipa a tibuke meko

Atai Akolaliyo kipa one mana kono-mikiti tetepo takoa yopimotono,nitamene. Akolali einagome ta pikopeyake pitiki peya pewe witikomeeya toma poko. Epetanele toma piki-kitika poanele toma piki-kitika kinikini mekika ta epetekoa patamotoatoko. Ni kiyo akenele toma yakiyeneka kiyo wamenele toma yakiyeneka kini kini mekika ta nomotoatoko. Nitikono, eko pade ali atoamama moa auapeamene. 46 Kiwikewene mekoa meki-kiti takoa wenemekoa mekilipa nipa Akolaliyo kiwiedoa kei pimotoa-pe. Beita, takesikue motokama yaki ali-kitika edikoaete oto wene mekanali yoma yaki.Poane ali-kitameke nitiki. 47 Ete yeneenoa wawake kini oya-lawe odeneke wa yono mokala teketepa nipaete yename tiki toa moa patukaketeepetekoa tiki-pe. E'e mena. Akolalinepeku noamiki yenameka edikakalatiki. 48Kiniketai a tibuke meko agomeele kule tikilepa epetekoa toatekokotuke-kama toko toa toma pamene.Nipa kipala poanele tiki ali atoakekawene mekoa meamene wa Yesuyooka.

6Ponopene Yene Mama Motekete

Toatekomo1 Yete pade ali atoa auapekilepa ali

atoane lene yoto kakete toameamene.Ete-kitame kiwi kei pimotoa teketeAkolalinele edikoa takakilipa nipakiniketai a tibuke mekome ke waepetanele edoa topo takamotoa-pe.

2 Ponopeneya meki-kitido nekeyapade tatia metekepa bera eyawiameamene. Nipa i agome ilepai tokono enatoe wa yete padeali atoame ne kei pia ka omotoatoameamene. Wene takuta pianeyameki-kitame kini losu yapu-kitikekaka katepa luduka ali atoane lene yotopote kakete nile-kala tiki. Nitikalatikino, a tibuke enileke kini pineedoa enemotoa-pe. Itonokepa aliatoame kiwi kei wete pikoiya tokomewa a tibuke pade pine enamoi.Enipa etene nimini uku. 3 Nekeya

Matiu 6:4 9 Matiu 6:18pade ponopeneya meki-kitido tatiametekepa pa neke lukoa meamene.Ile tokou wa toawea wameamene.4 Nitikale neketai Akolali padelepadele paigakoa tikile eneko agotokome neke eni tokanakale keleyotopo takoa ke wa ne kei pioo waYesuyo oka.

Akolali Kowitikete Oatekomo(Luke 11:2-4)

5 Akolali kowitikoa kakepa eyaali-kitame kowitikete tiki toatoameamene. Wene takuta pianeyameki ali-kitame kini losu yapu-kitikeka ka katepa luduka potekakete keleyo kowitikala tiki. Enipayete pade ali atoame enoa kiwi keipimotoa tiki. Enilekepa a tibuke pineedoa enemotoa-pe. Itonokepa aliatoame kiwi kei wete pikoiya tokomewa a tibuke pade pine enamoi.Enipa etene nimini uku. 6 Akolalikowitikepa akolono ali atoanelene yoto kake kowitameamene.Nitameneya neke yapu luku kagoketemoa meke paigakoa poti kowitoameamene. Nitikale neketai Akolaliyoneke tokanakale keleyo topo takoake wa ne kei pioo. Ali atoame padelepadele peya paigakoa tikile eneko agotokome nitoo.

7 Nitoa kowitoa mekepa Akolalinepeku noamiki yename tiki toa kowita-meamene. Dikane yename Akolalikowitiketepa agale kutu pa wapikakakutukoa likoa pia kowitikala tiki.Nipa Akolaliyo yatekome kolotininakale kini kowitikoimo etene yakoatoo wa wene pikete tiki. 8 Kimepade nitameamene. Kime wetekowitameneyake kinekitai Akolaliyokini kowitikete oatikimo i i wa wenetoopia mekome tokome kini eni wenemoademe toko. 9 One nitane agono,eya wa kowitikala tamene.Toneketai a tibuke mea kakago neke

ibinipa ali atoame paya tetepotakameneya kei pimotono ta.

10 Neke ali atoa pawe toa talo toanota. Neme ta wa okole-kamaa tibuke meki-kitame litia tikitoa itonoke meki ali atoamekaedikoa litia tomotono ta.

11 Tone opi noateko neepa neme moalawetamene.

12 Tone tokoo poaneleke po letumekakana keetapeamene.Nipa toto-pala poaneletokoi yene kini eni tokoipoaneleke totome po letumekakoona keetapekete tokotoa nitamene.

13Padele padeleme toto etepea liamo-motono, yopikoa kamene.Poanele-kama tokagoke tototoa moamene wa Akolalikowitikala tamene.

14 Ete-kitame kipala poaneletokoike po letu mekakoina keetapeaete wa nami wia kibu moamokolipakiniketai a tibuke mekome kinipoanele toma yakoinake po letumekakana keetapeapa nami wiakibu moamoo. 15 Ete-kitame kipalapoanele tokoike po letu mekakoinakeamoa ete wa nami wia kibumotokolipa kiniketai Akolaliyo kinipoanele tokoinake po letu mekakanakeamoa nami wia kibu moo.

Nee Ue Eya Tekei Wawa NoameketeKowitikete Toatekomo

16 Akolali kowitoane meou wanee wawa pa meketepa eya ali-kitame tiki toa toameamene. Wenetakuta pianeya meki ali-kitamene wawa pa mekilepa kobu lenekakene tetepo takoa tiki. Enipa ete-kitame ataiya i agome Akolalinelewedoa takama pokona wa kei piaka omotoa tiki. Nitikino, Akolaliyokiwi kei edoa pimotoa-pe. Ete-kitame kiwi kei wete pikoiya tokomeoneme pade kiwi kei piamoo. Enipaetene nimini uku. 17 Kime Akolalikowitadete nee wawa pa meketepakini pine tapalome liitapea petomelomukaketikamene. 18 Ete-kitamepakini nee wawa pa meadekoileenamomotono, nitamene. Nitikolipakiniketaiyo ke wa oa kini tokoinakaletopo takoa kiwi kei pioo. Onepa aliatoame padele padele paigakoa tikileeneko ago tokome nitoo.

A Tibuke Kamoya Pala Pitikou ToaEpetanele Toma Poatekomo(Luke 12:33-34)

Matiu 6:19 10 Matiu 6:3419 Itonokepa eya kuya kamoya

tuku toa oboa piameamene. Enikaeniyapa itonoke pikota tiyome teianoa lameka yotokatapea kode agomeyapu bulukoa nome kode moa auapome toko. 20Kime pade nitameneya,kini kamoya a tibuke pala pitikoutoa epetanele toma pamene. Kinieni kamoya a tibukepa tiyome teianoamoa lameka yotokatapeamoakode agome yapu bulukoa nome kodemoa pikile-kitika toamoo tokolo uku.21 Kini kamoya piko takepa kini wenepiitikaneya yakili tekene ni uku.

22 Labo tole yapu pa takalogoutoa kini lenetame tepe kolotini eyapa takalogako. Lenetado epetaneyakakepa nipa tepe kolotinika patootapeneya kawoo. 23 Nitameneyaleneta poaneyatado kakepa tepekolotinika yomiyomu tootapeneyakawoo. Neke tepe kolotini patakatekoyatapa pa toameneya kakepanipa dika dika toamene yomiyomumeagopa takatapeneya kawoo.

Kini Kepene Mama Moameamene(Luke 16:13, 12:22-31)

24 Panagomedo alita takutaneletakakome takakomepa panago-palakotimi yoa pupu takoa wa padenaagoke wene mekoa pupu takoatoo. Nipa panagoke wene tugakoamea pupu takoa wa padena agopaya tetepo takoa pupu takoa too.Nipa Akolalinele takaketepa kamoletoamadete wawa onekele odenetakama pamene.

25 Wa kini kepene mamamoameneya meamene. Nipa noatekuneepa edoane moane naku patu,noateku uepa edoane nomoane nakupatu, kawateku maminapa edoanetopo toane motuku patu wa edikoawene keda taneya meameamene.Akolaliyo kini yomini tiginita toboukakoa mama moapa kini noatiki neemamina eya kekuya tetepo takoayopiko. Enipa nimini ukutu-pe.26 Ini a tibuke pukaneya yakete tikileenekaketepa eya wa wene taneyameamene. Nipa edikakiya. Nee

lene matamoa ipe kakoya nee wakoamoamoa kini noatiki nee moa piatikiyapu eya wiamoa tikiyake kiniketaiyoa tibuke mekome talo toa egeteko.Akolaliyo ini eya kekuya tetepo takoamama moapa anu oya-lawe kiwiakoya tetepo takoa wedoa mamamotoko. 27Anu oya-lawe kiwi panagotuatekou-pete tuamekene lou piniodeneka pa meou wa tepe ate ketienoai tekeka nitamele toamokaletuateka-petepa wete eni tuoono,28 kawateku mamina edoane topotoane motuku patu wa wene kedataneya meameamene. Taage kalugaeya li ludu witakole enekaketepaeya wa wene taneya meamene.Nipa edikakoya. Po itia maminalatiamokoyake wedoa kalaneyawitako. 29 Ako odene tobou meaneago Solomono einagome maminaepetaneya-kama moa kakome wedoakalakitikoa kakala taneyake taagekaluga eya kalaneya moa patukameletoameneya. 30 Kaluga taage eya ei liludu pa tekei witako. Nipa opi toutoa witakoyake podolikama alimewakoa moa toele pitikaki. Edikoa patekei witakoloka Akolaliyo talo toakalotokako. One dikane ago tokomeanu oya-lawe kini kawatiki maminamoa meoono, edekolo wene kedataneya meki-pe. Ae, Akolalike inapawedoa wene tugameneya mekiyatadeko. 31 Nee edoane moane nakupatu, ue edoane nomoane nakupatu, kawateku mamina edoanemoane kaku patu wa enika eniyamama moameamene. 32 Enikaeniyapa Akolaline peku noamiki-kitame mama moma yaki. Kimepade nitameamene. Anu oya-lawekini wenepa a tibuke meko kiniketaiAkolaliyo moademe tokoto-mo.33 Nitademeke one talo toko takewene kiyo akeneya mekete toatikipeku tobou kakoa lawetoono, onetalo toko take edikoa meadiya wawene piitikaneya meamene. 34 Nipapodolio edeku patu wa kini kepenemama moameamene. Podolio opitaAkolaliyo kiwi talo too tokolo ni

Matiu 7:1 11 Matiu 7:18uku. Ta pataka abuna keda enamumapikino, podolio enamuatiki keda padeopi wene toopiameamene wa Yesuyooka.

7Yete Pade Ali Atoa Kikoa

Akameamene(Luke 6:37-38, 41-42)

1 Yete pade ali atoa kinitanele poanele tadeko wa kikoaakameamene. Akolaliyo kiwika kikoaakayano, toameamene. 2 Yete padeali atoa edikoa kikoa akakete tiki toaete wa kikoa akakala toi. 3-4 Ae, anuoyago neke leneke yomo pudunukaupomotoake wene toameneya mekekeneke oyagono lenekedo kugu deyapekeneya eneke eke neke leneke kugudeya pekeneyano, toane motokadawa-kiti oko. Neke leneke poka yomopudunukau pinali neke wapa toamoamatekoyake oko. Edekolo oko-pe. 5Wene takuta pianeya meko agoneke leneke pudunukau poka yomopinali neke wa namolo takoa toamoamene. Mootokoapa neke lenemewedoa enamele tokale meke nekeoyagono leneke pekene kugu deyatoa motokamele too.

6 Akolaline takoa pikaneya tue-kitikakoita moa pitikameamene. Eniledotokolipa nootokoa kiwika kimemetiawea tadetapeoi. Yobo mayokakai-kiti kakoita moa piameamene.Eniledo tokolipa paya tetepo takaketekawame kautoa wititapeoi.

Akolali Kowitikete Toatekomo(Luke 11:9-13)

7 Akolali kowitikolipa yakoa too.Padeya-kiti tuku tokoa kaketepaenamuoi. Kago wi wi tokolipa pinagonome pekapikale tuapea poi. 8 Edikoakowitoa kakagomepa nipa one enikowitikaya moo. Padeya tuku toakakagomepa nipa one eni tuku tokayaenamuoo. Kago wi wi toa kakagopanipa pinagome pekapinoo. 9 Nekemanagome palawe wane pade nounomano wa-kiti okalepa kue wanepade neme yotokoa moa meoo-pe.

10 Ni mou pade nouno mano wa-kiti okalepa lene meaneya ali taniatukako kaya yotokoa moa meoo-pe. Nitamoo-li. 11 Kipa poaneletoma yaki-kitameke kini mati-kitiepetaneya-kama wene toa mekalatiki. Epetaneya moa mekala tikitoapa a tibukemeko kiniketaiyo etenemoa patukakome anu oya-lawe kiwiepetaneya mati takoa moa mekalatoo. One mano wa kowitiki ali atoapanipa mekala too.

12 Eko pade ali atoame neke wenemokala tomotoapa nipa kini wenekaneme mokala tamene. Eni ukupaMoseseyo yametane totono pinetoane ekene uku. Akolaline agaletoawea akane ali-kitame wia mekaneagaleka pine toane ekene uku.

Nateya Kago Keneke PatukoaPamene

(Luke 13:24)13 Akolali mekota poatiki ka

keteponopa nateya dekatekaneyakakono, eni kago patukoa pamene.Ali atoa pote atupoatiki ka kagoketeponopa etene yuane mati piko.Nitaneya tokome ali atoa kainyamati pote weamutuketepa poane takepokala tiki. 14Meakamapoatiki kaapanateya deya pia kago-kitika etenedekatekaneya kako. Eni kaapa ali atoanatetekoame tuku toa enamutukalatiki.

Yomo Ku Tukole Takoa Enatekomo(Luke 6:43-44)

15 Pade ali-kitame Akolaline agaleakaku wa kiwi pakeke sipi sipi kaitetepo takoa neketeke lene pianeyokome keneya kimeme tiaweatadekatapekome toko toa kiwi toapotokoa oa yotokoino, lene kia wedoanepikoa kamene. 16 Nekete tokoileeneketepa nipa ku poaneya enitukono, Yesuyo oa pikanakago eninekedeko wa wene toi. Noyokepagerepi po ku tuamoa ni aulalukepayomo piki ku tuamoa too. 17 Yomoepetaneyakepa ku epetekoa tuoo.Yomo poaneyakepa ku potokoa tuoo.18 Yomo epetaneyake ku poaneyatuamoo. Yomo poaneyakepa ku

Matiu 7:19 12 Matiu 8:9epetaneya tuamoo. 19 Ku epetekoadotuameadekalepa pinagome tue moakawa poia toe mine pitikoo. 20 NipaAkolaline agale akaku wa oakekapene wakoa iki-kiti nekete tokoileeneketepa ku poaneya eni tuko wawene toi.

Yesuyo Pade Ali Atoa KiwiWene Toa-muku

Wa Akoa Wawatekomo(Luke 13:25-27)

21Ali Muno Ali Muno wa no kei piaiki peyapa Akolaliyo talo toko takepoi wa wene piameamene. Agetaia tibuke mekome ta wa okole-kamayakoa tiki-kiti odene one eni takepoi. 22Wipitia ta pataka-pete ali atoakainya matiyame no-pala eya wa oi.Ae, Ali Muno neke ibini wedekoanepaneke agale toaweane akoane aliatoake awitane ipono-kitika takoanewetekoane ele kule telekole toanetokouna wa nopala oi. 23 Nimo okoliekene kiwi nateyaka wene toamuku.Poanele toma yakoinakeya-kiti wetepoe wane wiane lititapeou wa Yesuyooka.

Yapu Epetekoa WiketePotokoa Wikete Tanemo(Luke 6:47-49)

24 Kipala i uku agale yakoa tiki-kiti kiwike dikoane adeka pianeuku. Wene muno meane agomepayapu wikome kue yaupea wanekemotene pogoa wianeya. 25 Wia peyatakaneyake ta lobomoa pitikoa uekaleau akoa yoa pupulege awitikakamatiyameka yapu auameneya pakawa kakeneya. 26 Kipala uku agaleyateketeke yakoa moamiki-kitikedikoane adeka piane uku. Wenemeamene agomepa yapu wikomeue kibike motene pogoa wianeya.27 Nitaneyake ta lobomoa pitikoaueka leau akoa yoa pupulege-kitikapopokaka matiyame yapu kawakatekoa aua pitikaneya. Bu wa auapitikaneya wa Yesuyo oka. 28 Nimoootokaneyake eida oboa kakoi-kitame ekete 29 i olaukakome okopaMosesene totono pine toa olaukaki

yename ikina toa wamokono, agalepinagomepa i okono, yakatoe wa kaoa kakoi.

8Yesuyo Kedime Nakene Ago

Latekanemo(Make 1:40-45, Luke 5:12-16)

1 Yesu tono aya wane mea keti toapokale enekete ali atoa lewi lewitapia litima nokoi. 2 Nitikoika kedipitane agome Yesu kotukome wadinitukua kowitikome okome Ali Munoago nemedo no i ago epetekounowene pikepa nipa oyake epetekoanota-kale 3yoname onemitikatekakomeokome nitouno ta. Kedime nakeneyaneke eni yene takoa pomotoane ukuwa mitikakome okaka eina eina takoapootapeneya. 4 Nitaneyake Yesuyookome okome ete ali atoa enekeka nelatekakumo toawea ikileka toamea.Nitameneya eya topoano pa. Nei agopa kedi pitaneya mekanakeopi i latoa kakona wa yete padeali atoame wene tomotoapa nipaMoseseyo tamene wa papete oapianele topamene. Nipa Akolalikelodo yotokoai toko ago mekota pekepadeya lodo yotokatekoya aua pokemepoano pa wa wetekaka.

Tobou Poyo Agono Pupu AgoLatekanemo

(Luke 7:1-10)5 Yesu Kapaneame take pome

kakale Lomane yatene tobou poyoago pade nokome okome 6 AliMuno anu pupu ago pade one yapuwalaike pa pia kakome muku tameletoamokome tete-pala moa mekono,einago auapea epetekakoano ta wakowitikale okome 7 nipa winagopalatekapouno, pata-kale okome 8 e'emena. Ipa pa ago kakene ukuno, anuyapu ne pata wane edoane kouanepomotoa-pe. Pa ne ita kake einagolatoa kamenewaokalepa latoa poono,oano ta. 9 Nopa tobou poyo agopadeke lokoane mekene ta wa okole-kama tuku. Nitiku toa nooke lukoameki poyo ali-kitika anume toe waneukule-kama yakoa tiki. Panago ne pa

Matiu 8:10 13 Matiu 8:27wane-kiti ukulupa yakoa poko. Wapanago no mekuta oto noo wane-kiti ukulupa yakoa noko. Anu pupuago-palaka ile ta wane-kiti ukulupanipa yakoa ukule takako. Edikoapaanu pupu ago latoa pa wa nemeokalepa latoa poo wa tobou poyoagome oka. 10 Nimo okale yatekomeYesu wene kainya pianeya kakomeone-pala obomoa nokoina yene-palaokome imopa i okono, yakoe. Moneyatene agomeke ipa oko. Isereleago odeneka nooke edikoa wenetugoa meadekole enamuku. 11 Kipalai ukuno, yakoe. Mone pade takeali atoa kainya mati lou witia nokolonoka lou pipoko lonoka yetekayukuka kawa Akolaliyo talo toko takenote menokala toi. Nipa eya ali-meneEberame Aisaketa Yekobe toa togekikoa mekoita toge nee nopato wanote menokala toi. 12 Kipa Eberame-loeke tagene yeneka Akolaliyo eidapawe toa talo too tokake opi poewa yomiyomume dika dika toamenetake moa pitikakale komo kata ninatoa pitikoa kawamoi wa Yesuyooka. 13 Yesuyo nimo ootokoa toboupoyo ago-pala okome noanume nekepupu ago oyake latekamele toko wawene teke winipa okono, neke wenemoadene tukuno, poano pa wa oka.Poano pa wa okanaka eina eina onepupu ago latoa kakedeka.

Yesuyo Ali Atoa Peya MatiLatekanemo

(Make 1:29-34, Luke 4:38-41)14 Yesu Pitane yapu tuapea pome

enekale Pitane natonane nine potoyeneme tuaneya pikale enetekoa15 one yono mitikatekakale einaeina one poto yene takoa pokalekamokakome one nee takoa laweteka.

16 Lou pipokaka ipono awitane aliatoa peya mati Yesu mekota kiwi auapoono patoe wa kini oya-mikitamekoua nokoli poane ipono-kiti wetetakoa poe wa okale takoa pokalatokoi. Eya kuya yene tane-kitika auanokoli latekakala toka. 17 Enipa Ako-laline agale toawea akane ago Aisa-

iayo oa piane toa taatekoa toka. Eyawa oa pianeya. I toaweane uku agotaatekoa nokome toto peya eya kuya taneyene takoa wetekakomepa kabe koukoapinali oneke wa weamutukou toa takoawetekoo wa Aisaiayo oa pianeya.

YesuNe LitimaNouWaAkeneAgota-pala

Akenemo(Luke 9:57-62)

18Wa pade-pete ali atoa peya matiYesu kakata unukapia kakoli enekomeYesuyo one oyali-lawe-pala okomeeka ue matanuke witatono, patoe waokaka 19 Yu yenane totono pine toaolaukakago pade one kakata nokomeokome ne pokaka opi litima pou-kaleokome 20 yanai ini eya kini piatikiyene kakoyake no Ali Yatenane Oy-ago naliyomo mokoane piatekuyakatoamokono, no oyake litia noo-pe waoka.

21Nitikale Yesu-pala opia yaka agopadame okome okome ne opii litimanoatekuyake agetai tuaneya pikono,oloyo toomotekene ne litima nou-kale okome 22Akolalinele takameketetuaneya piou toa pa meki-kitametuane ali atoa oloyo tomotono,tokamota. Opa nepa no litima noanono wa Yesuyo oka.

Pupulege Tadalita Teitakanemo(Make 4:35-41, Luke 8:22-25)

23 Yesu ue dipike pome mekakaone oyali-kitame opia pato wa opiapekete pokoi. 24Mea poadete pokoikapupulege tadalita kotikatapea uu wanoka matiyame ue pewikanokomeekolo lobututapeneyake Yesu paatu pia kudaka. 25 One eni pitikayaliti one oya-lawe tegeteka tegetekatoa mekete kamotokakete ekete AliMuno toto ueme atukamedekono,toa moano, kamoa wa kamotokakoli26 kamokakome okome dekolo pitimotiki-pe. Inapa nooke wene wedoatugamekete tadiki wa kamokoakakome pupulege-pala pewikanokaue-ta kikoa okale tokoo lapa eyakawaametekoa kilikoa meelogaka.27 Nitikale enekete wene kainyapianeya mekete ekete pupulege ue

Matiu 8:28 14 Matiu 9:11minetameka ta wa okole yakoa enitokono, i ago Yesupa edane ali patuwa ka oa kakeneya.

Yesuyo Ipono Awitane AgotaEpetekanemo

(Make 5:1-20, Luke 8: 26-39)28 Yesu eka ue matanuke katepitoa

pome Gadara ta ludu yakaka ipono-kiti awitane alita takutame one ko-tua nokoi. Nipa tuane yene oloyotoai taneka mea nokoi. Lene pianey-ata kakoi matiyamepa eni take yenepeya eida poamadete tima tima toayakeneya. 29 Nitane agotame Yesukotukete ka telo ootapekete eketeYesu nepa Akolaline manano, tota-pala edele toade noka-pe. Tota tetemeateko oi wete noameneyake pa-pete tete meade noka-pe wa telo tayoootapea kakoi.

30 Nipetepa eka mati ege egetakadukoa kakene kai kimi kee noakakoli 31 enekete einagotake awitaneipono-kitame Yesu kowitikete eketetoto takoa wetekakalepa kunuka kukai-kitike awipoono ta wa kowitikoliokome 32 nipa poe wa okale takoapootapekete e kai-kitike awipokoi.Nitikoli einaka eina kai-kiti payanekekawa palake ketipea kiliti pote uenakoa atutapeneya.

33 Nitikoile enekete einaka einakai egetekoina yename ekete ekeewa kini ta latia pitikoika pitoapootapekete ipono awitaneyayakoina agota-pala eniledopa enitoka wa kini leneme enekoinakamoopaneya. 34 Nitikoli yatekete Yesukotupato wa udamoa pote kotuketeekete tone i ta tewitikoano pa wakowitoa kakoi.

9Muku Toameneya Pa Pia Kakene AgoEpetekanemo(Make 2:1-12, Luke 5:17-26)

1 Yesu ue dipike peapetekoapome mea one Kapaneame take ekamatanuke wakapea pome mepoka.2 One eida pome mekata padeali-kitame muku toameneya papia kakene ago leyo leyo toa aua

note pinokoi. Yesu i agome kinioyago oyake latekamele toko wawene tadekoile enekome Yesuyookome anu mana neke tomanokana poaneleke Akolaliyo po letumekakanapa keetapekuno, weneweye akeneya meamene wa Yesuyooka. 3Nimo okale yatekete Mosesenetotono pine toa olaukane ali padeka-kitame ekete beita, i agome Akolalitekome oko wa wene kibutua kakoli4 Yesuyo tetoa enekome okome wenewini poaneya mekino, dekolo tiki-pe. 5 I ago-pala ukule tamele tadekowa kime wene tomotoanepa edemowane omotoa iki-pe. I ago neketoma nokana poaneleke Akolaliyopo letu mekakana keetapeku waneomotoa iki-pe. Wete kamokoapa wane omotoa iki-pe. 6 No AliYatenane Oyagome itonoke mekeneali atoame toma yakoi poanelekeAkolaliyo po letumekakana noanumekeetapeamele toko wa kime wenetomotoanepa i ago-pala eya waneukuno, ne aua nokoina leyo-palaaua peke neke yapu poano, kamokoapa wa Yesuyo einago-pala okale7 kamomotokome one yapu pomemepaneya. 8 Nitikale enekete eidaoboa kakoi-kiti piti tokale kaketeekete ekee, Akolaliyopa eni telekoletoateka peku tone yagono ago i agolawetaneya tadeko wa Akolali kei piakakoi.

Yesuyo Matiu Einago Kayo OaMotanemo

(Make 2:13-17, Luke 5:27-32)9 Yesu eni ta tewitikoa pokome

enekale eya ago Matiuyo takesi kuemotokoai tane yapu keneke mekaleenekome okome no pukuka tonepatono noo wa oma ponokale Yesulitima poka.

10 One yapu nee nopatono, patawa Matiuyo koua pokale Yesu pomemekome nee noa meka. Nitikaletakesi kue motokama yakene ali-kitika Mosesene totono litia toameneali-kitika eida nekete Yesu-palakaone oya ali-kiti-palaka opia meketenee nakoi. 11 Nitikoli enekete Parisi

Matiu 9:12 15 Matiu 9:26ali-kiti Yesuno oya-lawe mekoitanekete ekete kini tikisagomepatakesi kue motokama yaki ali-kiti-palaka Mosesene totono litiatoamiki yene-palaka opia mekomenee nakono, edekolo tokoto-pe waonokoi. 12 Nimo akedekoli yatekomeYesuyo okome dokosa agomepayene toameneya meku wa iki-kitiedoa nome latekanomotoa-pe. Yenetaneya meku wa iki-kitipa nipa nomelatekanoo. 13 Akolaliyo akenemoone bokuke wia mekanemo ukuno,yakoe. Eya kuya nooke mea lodoyokala tikiyake kote tokolo waku. Anuwenedo kekadetepa ete ali atoa ela moamama moa tamene wa oka. One eniokamo pine edoa piko patu wa wenekibutukoa meamene. Nipa poaneletoamuku wa iki-kiti kini namolopoane wene wia wawe wane oadenenokouya mena. Nitamekene poaneletuku wa iki-kiti odene kini namolowene wia wawe wane oadene nokouwa Yesuyo oka.

Nee Tekei Wawa Noamenemo(Make 2:18-22, Luke 5:33-39)

14Wa naniko ali atoa ue motokamayakene Yonene agale yakane ali-kitiYesu mekata nekete ekete totomekaParisi yenameka Akolali wedoakowitadetepa padepete-kiti nee eyatekei wawa noameneya pa yako.Neke oya ali-kitame enile toamikino,dekolo toamikiti-pe wa okoli okome15 panagono atoa motokakita atoamotoko agono oya-lawe one-palawedikete wediapa nee eya edoa wawatumai memotoa-pe. Wa naniko eteyename atoa motoko ago padekaaua poatiki wini tigotoma nokona.Enipetepa wene keda taneya meketenee noameneya wawa pa meoi.

16 Panagome-kiti one maminanamoloya pilikalepa weneya puemoa pilikata lapukoa lipuko patu.E'e mena. Eniledo tootokoa ueleabe kogalepa weneya pueme eteete toa edema pokome pilikutu too.17 Ni gerepi po ku ue weneyapapinagome meme kai kepenemelatiane mete namoloyake peia

moamoo. Eniledo tokalepa gerepipo ku ue weneya tokome lako yatikawa mono mono oo. Nitikalemete namoloya tokome pukoa monomono amele toamokome kaugalegerepi po ku ue pata paka ponoo.Gerepi po ku ue weneyapa nipakepeneme latiane mete weneyake-kama peia mokala too. Nitikaleuepalameteta atuameneya pia kawoowa Yesuyo oka. (Enipa Akolalinele-pala kini namolole-ta odeneka dekoatoameamene wa okome oka.)

Tukome Tuane Akoma Kamo-tokanemo

(Make 5:21-43, Luke 8:40-56)18 Yesuyo enimo oa kakaka tobou

ago pade one kakata nome wadinitukupia kowitikome okome anu konoakoma opi tukano, ne nooke yonopikanokalepa latoa kawoono, kama-tokakoano patono ta wa kowitinokale19nipa pata wa litima pokale one oya-laweka koua pokoi.

20 Yesu eni pokaka yene tane atoapade one mukiti lono lekama nomeone tokoo kakene mamina namimitikatekaneya. Einatoapa kamateyokoa kakome yeneme tukome meapotokane atoa. Mali tuku (12) kakoaponoka toa edikoameaneya. 21Nitaneatoa tokome Yesuno kakene maminanamidomitikakenepa latoane pou wawene pia mitikanokale 22 peketapeaenekome okome anu kono nepa tepekolotini kilikoa pimotono meamene.Nooke wini wene tugake tokolemene latekaneya tokolo uku wa okaleeinatoa eina eina latoa kaka.

23Nititikaneyake Yesu tobou agonoyapu pome tuapea kakome enekalepade ali-kiti tumai mekete tulutuoa wa pade ali atoame agale kamo-tokoa oa tokoli yatekome okome 24 iakomadeya tukome tuaneyamenano,pa atu pia mekono, poe wa okaleone yau takakoi. 25 Nitikoli poewa litimotokome eina akoma tuaneyapikata pome kakome yono motokalekamokoa latoa kaka. 26Nititikaneyakeone eni tokamo ta piko peyake oapupitikatapeneya.

Matiu 9:27 16 Matiu 10:8Leneta Liane Agota Lene

Kikakanemo27 Yesu eida tewitikoa yakaka alita

takuta leneta lianeya meane agotameYesu kayo oata litima nekete eketeDepidi-loeke tagene ago tota ela moaepetekoano ta wa kayo oa litimanokoi. 28 Litima nekete one pomemeka yapu keneke tuapea note kakolienekome okome i agota kita anumeoyake latekamele toko wa nookewene tugakete niki-pe-kale ekete AliMuno neme oyake latekamele tokonowene tekete ni nokoo-koli 29 kinilene mitikakome okome nooke wenetugakete iki toane nitimotoane ukuwaoka. 30Nimookaka kini leneta einaeina kikatapeneya kakoli okome kitaepetekakumo pade-kiti kotuketekaetene kotukoa wameamene wa agaletelekoya oa tagaka. 31 Nitikaleyakameneya eni ta piko peyakeyakete Yesu einagome tota-pala ilepai toka wa oa kotukoa yakeneya.

Agale Amele Toamene AgoLatekanemo

32 Eina leneta liitapeneyamekoinakagota yapu tewitikoa peneani pokoika pade ali-kitame iponoawitaneya mea agale amele toameneago-pala Yesu mekata aua nokoi.33 Nitikoli Yesuyo eni ipono takoa pawa wetekakale agale amele toameneagome agale witoa oa kaka. Nitikaleeida oboa kakoi-kitame ekete toneIserele take namolo toamokoinakalei agome ile i tokona wa ka oa kakoli34Parisi ali-kitameekete beita, ipa akoodene meko tobou iponane tele patukautakoa kakome ipono-kiti takoawetekakala toko wa tea kakete okoi.

Yesuyo Ali Atoa Ela Motokome Aken-emo

35 Yesu ali atoa ta latia pitikoikanateya takeka tubeya takeka yakomekini losu yapu pome olaukakalataneya. Nipa Akolaliyo ali atoapawe toa talo tokomo kini weneepetekanemo i i wa mo wimapokomepa eya kuya yene tane-kitika kini yene peya latekawineyapoka. 36 Nitoapa ali atoa eida kakoi

mati egetamene sipi sipi kai keneyawene keda toologaneya pa yawamekoile enekome ela matiyametuaneya kaka. 37 Nitoapa agalepedoa okome okome ae ipe neekakoya wakoa momotoa nodokoakibutukakoa kakoyake eni ipe luduwakoa moatiki yene natetekoakakino, 38 eya wa kowitamene. Ipenee kakoya wakoa mou toa neke aliatoa toa motokamotono, pinago nekepupuyenewete takoamoawetekoanota wa Akolali kowitamene wa Yesuyooka.

10Aposelo Ali-kiti Moa Wetekanemo(Make 3:13-19, Luke 6:12-16)

1 Wa naniko tuku kakoa (12) oneoya-lawe one kakuta noe wa Yesuyokayo oa motokome okome noanu telepatu kautakoa kakete ali atoake aw-itane ipono takoa wetekoa kini taneyene peya latekoa toma poatino poewa wetekaka. 2 One eni oya-laweneibinipa dikoa. Namolo agopa Saimoneone pade ibini Pita wa okala tiki. Nione wamenago Aderu. Ni Sebedinemanata Yame wamenago Yoneta. 3NiPilipi-pala Batolomiuta. Ni Tomasi-pala Matiuta. Matiu einagopa takesikue motokama yakanakago. Ni Alepi-asine mana Yame. Ni Tadiasi. 4 NiKeinane take ago Saimone. Ni Yu-dase Isekariose einagopa Yesu wimo-toa moa meateka ago.

5 One eni tuku kakoa (12) oyali-kiti eni moa wetekakome okomemone pade yatenane ta luduyawamoa Sameria yatene kini ta latiapitikoikaka poamoa tamene. 6 Isereleyenepa sipi sipi kai-kiti paka potekapou toa etepeamekino, kinimekikapoatino poe. 7 Nipa Akolaliyo aliatoa keleyo talo toateko tigotomanoko wa mo wima poatino poe.8 Nitima pekete yene tane ali atoakalatekoa ni tuane yeneka kamotokoani kedime nakene yene kedi takoawetekoa ni ali atoake awitane poaneipono-kitika takoa wetekoa tamene.Kini eni toatiki peku lawetekenepa

Matiu 10:9 17 Matiu 10:25nami kakamoane pa lawetekuno, eteyene auapekilepa kinike kue eya oiamoameneya pa auapekala tamene.9Nitiketepa kue utiki kakepa golo kuewaneka silepa kue waneka pa tuanekue waneka ua poamoa 10 ni oia moanee eya uatiki kaka aua poamoa nitiginimaminaka kawayeneka itikawapadeya lokoa moa aua poameamenewane uku. Pupu agome-kitipanagono pupu takakalepa pupu pineagome nami wia one noateka neelawetoo tokolo ni uku. 11 Tubeyatakeka dee takeka peketepa eya wayakatekamene. I take Akolalineagale yakoa motane ago mani yapupitikoto-pe wa yakatekoapa nipaeni yapu mepamene. Nipa yapuyapu yawameneya odene yapu-kama mea kawa pokala tamene.12 Nipa yapu tuapea peketepatepe kolotini kilikoa pimotonomea wa okala tamene. 13 Nimookoli yapu pitikoi yename kiwimakutukoa moteketepa nipa kinaeina epetekoa okoina toa epetekoameoi. Nitameneya makutukoamoamokolipa nipa tokamotono, kinaeina oa metekoina agale pedekomepakiwike oto weamumotamene. 14 Wapade yapu pitikoi yename kiwimakutukoa moamoa kini agalekayakoa moamokolipa nipa pubu ou toakini kawake kakene kege koketikoatewitikoa pokala tamene. 15 Ae,dikakoi yename tete moatikimoukuno, yakoe. Akolaliyo ali atoa takoaeneka-petepa Sodome Gomora tatakemeane yene kibumotokome dika dikatoamene tete meoo. Kiwi makutukoamoamokoi yene kibu motikilepa enimeteka tete moa patukoa tete akomati meoo wa Yesuyo oka.

Akolalinele Takoa Togamene(Make 13:9-13, Luke 21:12-17)

16 Opi anu oya-lawe kiwi poewane wetekakilepa lene pianeyayo tane tue-kiti yakika sipi sipi kaikeneya moane wetekou toane tuku.Poanele witakale eneketepa edekupatu wa wedetekoa yako kayame-kiti toko toa wene wedoa tetoa

pia tamene. Nitiketeka taba agoini weuweme-kiti toko toa utanelepoti toma pamene. Nipa poaneyename kipala eya toa potokakalatoi. 17 Pade-kitame kiwi koiso akouwa Kanosolo ali-kiti mekoika lia auapokala toi. Wa pade-kitame kiwi wiouwa kini losu yapu-kitikeka layo touawikala toi. 18 Ni anukule takamayakoikepa ako odene toboumekoi ali-kiti mekoikaka kiwike lokoa ta yopiamekoi yene mekoikaka lia aua potekoiso akakala toi. Nitikolipa enikaeni tobou mekoi-kitane lenekeka e kumone pa yatenane lenekeka kaketeanukumo i i wa toawea akakala toi.19 Kini eni koisoke lia aua pokoikapeketeka edemo uku patu, agaleedoane topo takoane uku patu wawene keda taneya poameamenewaneuku. Epetane Yominiyo kini oatikimoi i wa wene taka taka too tokolo niuku. 20Nitikala tokale tekete pademo-kiti ikilepa kini weneme titia padewamoi. Kiniketai Akolaline Yominikiwike awinokome a wa oka toa okalatoi.

21 Enipetepa wamenagome-kitiwamene wia tukamotoa moa meoo.Etename-kiti mana matika wimotoamoa meoo. Mana kono-mikitamekakini etene nine wia tukamotoamoa mekala toi. 22 Anu oya-lawekipa nopala odene ibini pedaneali atoa tokale tekete ete yenepeya kipala kotimi yotaneya meoi.Nitikolika anukule pa takama potekutu togakolipa Akolaliyo kipa onewa toa moo. 23 Kiwi tete metekolipakini pitikoina ta wawa toa potepadeka pade take mepokala tamene.Nitiketepa kini Iserele ta kenekeali atoa pitikoi toa pade take toapokala toa ete ete toa pote meatogameaneyake no Ali YatenaneOyago wakapeane nou.

24 Nipa eya wa wene taneyayamene. Sukili matiyame onetikisago moa patukamele toamoani pupu takakagome one pupupinagomoa patukamele toamoa toko.25 Tikisago meko toko toa one sukilimatika edikoa meamedeko. Pupu

Matiu 10:26 18 Matiu 10:41pinago meko toa one pupu takakoagoka edikoa meamedeko. Enipa ete-kitame yapupinagonopa tobou iponoago Belesebule wa ibini ikino, eni ikitoa moa patukoa anu yapulu yenekipa etene tea agale okala toi waneekene uku wa Yesuyo oka.

Akolali Piti Tokale Meamene(Luke 12:2-7)

26 Eni yename kipala padeletoatikilekeka piti moameamene. Aliatoame kaukoa toma yakile peyapananiko keleyo witatapeoo. Padelepadele paigakoa tikiyapa nanikopeyame keleyo enetapeoi. 27 Kipalalikonu kakene okouna agalepa loupake kakete toawea ootapeamene.Wa kipala oi oi wa okoi agalepayapu yalinike lewia kakete i i watelo toawea ootapeamene. 28 Yetepade ali-kitame kiwi wiou wa lamamoa lagotoa tukamele tokoyake kiniyomini pade oyake wia atukameletoamoko. Nitamele toamokono, ali-kitipa piti moameamene. Akolaliyopapoane take poe wa okomepa nipakini yomini-pala wia atukakomeatukamele toko. Nitikono, Akolalieinago odene piti moma pamene.29 Dee ini deyata takuta tapekogopene topo toa kue motikilepadedeya tuane kuewane odenemokalatiki. Enipa nimini ukutu pe. Dikaneini odene deyaka tukome itonokepitakolopa kiniketai Akolaliyo ae, iini deya eni tukona wa wene taneyameko. 30 Ni ago Akolaliyopa anuoya-lawe kini wagoke witako pinekako toa oi moa talo toa kako. 31 Niagome ini deya mamapa moake payatetepo takakome kipa one kolotiniyene wa wedoa mama moa talo toakakono, ete-kitame kipala padeletoatikilekeka piti moameamene waYesuyo oka.

32Panago ali atoane leneke kakomeno i agono peku noane tuku watoawea okalepa noanuka a tibukemeko agetaine leneke kakene i agopaanu peku noa tokago wane toaweaneou. 33 Wa panago ali atoane leneke

kakome no i ago kote tokolo wakuwa okalepa eina toane noanuka atibuke meko agetaine leneke kak-ene einagopa kote tokolo waku wanewaou wa Yesuyo oka.

Yesuyo Ali Atoa Ete Oto WaPuutakutukamotoa Nekenemo(Luke 12:51-53, 14:26-27)

34 Noanumepa ali atoa poi teigoawawa poti kilikoa memotoane tekenenekedeku wa wene piameamene. No inukupa kako poi takoukene ni nokou.35 Nipa panagome one etene-palapadatoame one nine-pala wa pada-toame one aline nine one kaue-palakako poi takoukene keku. 36 Kipalapoi teia meki-kitipa kini yapulu yeneeni wane ekene uku.

37 Panago one etene ninetakewene wedoa mekoa mekomeke nookenateya wene mekoa mekomepa nipanopala oyake oya kakoa litiameletoamoko. Wa panago one manakono-mikitike wene wedoa mekoamekomeke nooke nateyawenemekoamekomepa nipa nopala oyake oyakakoa litiamele toamoko. 38 Wapanagomepa one wiatiki lekaneyomo lia aua poamademe wawoutoa tokome anukule takama pokometete-pala moamademe wakomepanipa no yatene ago wa ameletoamoo. 39 Nipa onekele-kamatokome tukaya wa kepene mamamotoko agopa one yomini-palaetepea tua poo. Wa padekagome onekepene mama moamoa no i agoketuou wa wene pikagopa tukomeka wakamomotokome Akolaline take pomemea kama poo wa Yesuyo oka.

Akolaliyo Tone Epetekoa TokoleTopo Takatekomo(Make 9:41)

40 Panagome-kiti one yapu kiwinoe wa makutukoa motokomepanipa nopala dekoa makutukoamotoko. Panagome no makutukoamotokomepa nipa no moa wetekakaago-pala dekoa makutukoa motoko.41 Panagome Akolaline agale akakaago kotukome okome nepa Akolaline

Matiu 10:42 19 Matiu 11:13agale akako agono, one yapu ne noowa makutukoa motokalepa nipa oneeni tokake Akolaliyo einagoka oneagale akako ago tetepo takoa pewewioo. Wa panagomepa wene kiyoakeneyameka ago ponokale enekomeokome nepa wene kiyo akeneyameko agono, one yapu ne noo wamakutukoa motokalepa nipa one enitokake Akolaliyo einagoka wene kiyoakeneya meka ago tetepo takoa pewewioo. 42 Wa panagomepa anu oyagopa ponopene ago ponokale enekomeokome i ago nepa Yesuno oyagono,ue nomotokapouno, nepia wa mamamoa auapekalepa nipa one eni tokakeAkolaliyo etene kei pia pewe wia toowa Yesuyo oka.

11Yoneyo Yesu Pitia Yakanemo(Luke 7:18-35)

1Yesuyo one tuku kakoa (12) oyali-kiti einaka einamo oa meemotokomeGalili take ali atoa pitikoika mowima pokome Akolalinemo i i waolaukakala toka.

2 Ali atoa ue motokama yakeneYone po yapu pa pia mekomepaKeraisuyo eina toma yakenemo kuguyatekome eya taneya. One oyalipadeka-kiti Yesuke moa wetekakomeokome Yesu eya wa yakapoatino poe.3Nepa iwa ibini oa piane ago taatekoanoko-pe. Panago taatekoa noo tokolototome nepia kamotoa oko-pe. Oanotawa yakapoatino poewaYesukemoawetekaneya. 4Wetekakale yakanokoliokome padele padele tukule kinileneme enoa ni pademo pademoukumoka kini kaleme yakoa tikino,Yone mekota eya wa wakapea poteakapoatino poe. 5 Leneta lianeyamekoina yene opi leneta kikakaneyayawa ni kawa okeaneya yakoina yeneopi wedoa pogoa kautoa pote nikedime nakeneya mekoina yene kinikedi yene opi takoa pokolo latoa kawani kale keneta keteaneya mekoinayene opi kale pekaneya yawa ni tuaneyeneka opi kamotokaneya kawa niponopene ali atoame Akolalinemo

yakakoa meki wa Yone akapamene.6 Eya waka akapamene. Nooke wenetugoa mea wawamoko agopa kolotinemeoo wa akapoatino poe wa Yesuyoeina ali-kiti Yone mekata kutu wawetekaka.

7 Wetekakale tewitikoa pokoikaYesuyo eida oboa kakoi yene-palaYoneke okome okome ali atoapiamene take Yone enepeketepaedanele enadete pokoiya-pe. Tauwewata pupulegeme muku muku toakakale enepokoiya-pe. E'e mena.8Nipa edane ago enadete pokoiya-pe.Panago mamina epetaneya kakeneyakakale enepokoiya-pe. E'e mena.Mamina epetaneya kaki-kitipa nipaako tobou ali-kitane yapu-kala meki.9 Nipa edaneya enadete pokoiya-pe. Akolaline agale akama yakagoenadete ni pokoiya-pe. Ee nimini,Yonepa nitane ago. Akolaline agalepapete toawea akane ali peya kekukamotoa einago ako kako. 10 Yoneeinagokepa Akolaliyo mana-palapapete akenemo wene takakalepanagome eya wia mekapianeya.Ne naniko pomotoane anu agale oa aua

yawateko agopa namolo takoanemoane wetekou. Nitikolueinago pokome ne poateko kanodokakapima poo wa wiamekapianeya.

Einagale taatekoapa Yone einago eninekedekona. 11Kipala i ukumo yakoe.Papete atoa-kitame opiane ali peyakeku kamotoa ali atoa ue motokamayakanakago Yone ako kako. Onepanitane agoke eya waneka uku. Anuuku agale yakoa mootokoa Akolalikelukoameki-kitipa etene keku ali atoa-kitameka Yone moa patukaki. 12 Aliatoa ue motokama yakona YoneyoAkolalinemo titikome okaka anumeopi i olaukakuka ali atoa Akolaliyotalo toko take poadete togo togooomoata piki. 13 Eya wane ekeneuku. Akolaline agale toawea akane alipeyamepa Akolaliyo ali atoa pawe toatalo toatekale i i wa wia mekoa tuma-kala nekeneya. Nipa papeteMoseseyoone totono i i wa titikome toawea

Matiu 11:14 20 Matiu 11:27akapiane toa lokoa nitaneya. Wip-itikome Yoneyoka einakamo toaweaoma nokona. 14 Nipa Akolaliyo aliatoa pawe toa talo toateka tigo-tokalepa Ilaida namolo takoa noo waoa piane toa taatekakome Yonepa eninokona. Ee nimini wa wene piketepayakoa moamene. 15 Nipa yakou wakale piiyakoa kaki-kiti kime yakoamoamene.

16 No kaku-pete meki-kiti kini tik-ile adekapa edoane piane uku patu.Eya adeka piane ukuno, yakoe. Mati-kitame makesike pa ulu toa kakete17 eka e mati-kiti-pala eya wa kayo oakaki.Tiabu toa kawati wa totome tulutu eya

pukapekolo yateketeke toamokoi.Nitamokoile enekete toto tumaimeou toa komo lo oa kakolokaenika enileka kote tokale tumaimeamoukete wakoi wa eka emati-kiti-pala ulu tootapeketeiki wa Yesuyo oka.

18 Nitoapa einagale pine toaweaokome okome Yone nokomepadeya neeka gerepi po ku uekanoameneyake ipono oneke awitaneyatokome ni toko wa pade-kitametea agale oa kaki. 19 Ali YatenaneOyago noanume pade nitamekeneeya kuya neeka gerepi po ku uekanakule enekete ekete no i agopa neekitipu kakoa noa gerepi po ku noakawa toko. Takesi kue motokamayaki ali-kiti-palaka Akolaline agaletagoa toamiki yene-palaka oya patupia tokono, enoe wa akoa agale iki.Nimowapa ikiyake pade-kitame eketemone inapa Akolaline peku noa tadikiwa iki wa Yesuyo oka.

Latiane Ta Tebolo-pala Pubu Aken-emo

(Luke 10:13-15)20 Einata einapete Yesuyo Ko-

rasine Besaida tatake pitikoi yenekikoa akoa kaka. Nipa ele kuletelekole kini leneke lugutukoa tomayakanakale eneketeke kini tokoipoanele tewitikoa wawameneyakeni toka. 21 Nitikome okome ae dikadika toamene tete moino, nepio.Kiwi pakeke ele kule tubele mati

toma yakounakalemone Taia Saidonetata ludu toma yaou tokapa nipakini namolole tewitikoa wakete paluwatea kuku yotokatapea toi toka.Etene dikoa toi tokake kime padenitamokoina. 22 Akolaliyo ali atoatakoa enoa kibu moateka-pete moneTaia Saidone tata pitane ali atoa tetemeoo. Ae, eni tete meteka toa moapatukoapa Korasine ta Besaide tatapitiki-kiti kiwi dika dika toamenetete meoono, nepio. 23 Ae, winiKapaneame take pitiki-kiti Akolaliyokiwi a tibukemoa kamotokoonowenepia meki-pe. Nitameneya kiwi ketitoe take poe wa moa pitikoo. Kiwipakeke ele kule telekole mati tomayakounakale Sodome take tou tokapakini tane poanele tewitikoa etenewaoi toka. Nitoi tokapa Akolaliyo kiniSodome taapamoa agopa takamokalepa pioo toka. 24 Akolaliyopa aliatoa takoa enoa kibu moateka-peteSodome takemeane yene tetemetekatoa moa patukakome Kapaneametake pitiki-kiti kiwi dika dika toamenetete meoono, nepio wa Yesuyo oka.

Koome Tuaneya Meki-kiti YesukeNamene

(Luke 10:21-22)25 Einata einapete Yesuyo okome

okome Atai Ali Muno tibu itonotayopikoa kako agonepala kewaneuku-ye. I uku agalepa pa nanamati keneyameki-kiti i i wa neme wene taka takatokoyake Akolalinemo kini wenemewene taneya meku wa iki-kiti wenetakameke neke luaneya mekono, kewane ni uku. 26 Atai neke widikakepaneke epene wene-kama piko toa liti-apa dikou wa wene toopikanakaletaatekoa toko wa Yesuyo Akolali-palaoka.

27 Nimo ootokoa okome Agetaiyoone tele patu kautakoa kama pamenewa one peku no lawetetapeka. Nopadikane ago wa padameka wenetoamikiyake Atai Akolaliyo wenepatoko. Padameka Atai Akolali onepadikane ago wa wene toamikiyakeone mana noanume wenepa tuku.I alimeka i atoameka Akolali wenetomotou wane takoane moane

Matiu 11:28 21 Matiu 12:14

kakaku-kitameka Atai Akolali wenetiki.

28 Ae, koome tuaneya mea wenekedame tuaneya mea tiki peya komemotouno, noanuke-kama noatininoe. 29 Kini keda taneya-kiti aulogoapoatikiya wanepa anume latikaku.Kini kotomaneke kini moa lekoapikete toatikile olaukouno, moa lekoapiamene. No poti ko akene wene-kama pianeyameku agome eni toatikipeku lawetekolu noa teketepa tepekolotini kilikoa pimotoa aua pameletoo. 30 Kini keda taneya-kiti aulogoapoatikiya epetaneya-kama latikoaneanu kopapu-kitika yaapeaneya-kamatakoane meane tuku wa Yesuyo oka.

12Yu Yene Kini KoMea Pupu Toamene-

peteKekoa Wawa Toameneleke Akenemo(Make 2:23-28, Luke 6:1-5)

1 Einapete Yu yene ko mea puputoamene-pete pade Yesu panagonowiti ipe kouwoto ludu potokakoaone oya-laweme witi ku deya tukakakotia noma pokoi. Kobu tokaletokome ni tokoi. 2 Nitikoli eneketeParisi yename ekete Yu yene toneko mea pupu toamateko-pete kekoawawa toamokole wini tiki wa kikoaokoli okome 3 tobou ago Depidieinagomeka one-pala toa yakeneali-kitameka kobu tokale tanemo oimoamokoiya-pe. Eya taneya. 4 Tobouago Soloyo Depidi-loe litia aua pokaleeinago one oya-lawe-pala toa yakomekobume tuaneya tokome Akolalinewikakane losu yapu tuapea pokomeAkolaline takoa pikane palawe wane-kiti moa nakeneya. Mosesene totonopiane toa Akolalike lodo yotokoaitane ali-kitame odene dikane palawewane-kiti namele taneyake taneya.5 Akolalike lodo yotokoai tiki ali-kitame ko mea pupu toamatiki-peteka sipi sipi kai tine wia eni puputokala tiki. Kini kekanele eni teketekaAkolaline agale tetekamiki. Mosesenebokuke enileke wia mekanemo oimoamokoiya-pe. 6Tobou losu yapupa

ibini akene yapu kakoyake kiwipakeke kaku ago etene ibini akeneagome ukuno, yakoe. 7 Akolalinebokuke agale dikoa wia mekaneyano,yakoe. Akolali noanuke lodo yomotoanewane wamuku. Yete pade ali atoa mamamomotoane uku wa Akolaliyo akeneya.Eina agale pine tetoa enoi tokapaanu i oya ali-kitame poanele wini tikiwa kime kikoa wamoi toka. Witi kudeya kotia naketepa Akolaline agaletetekamiki wane uku. 8 Nopa AliYatenane Oyagome ali atoa ko meapupu toamiki-pete mekete toatikile ii wane oyameane talo toane tekene niuku wa Yesuyo oka.

Yesuyo Yono Lokane AgoEpetekanemo

(Make 3:1-6, Luke 6:6-11)9 Yesuyo nimo oomotokome losu

yapu pome kapoka. 10 Nitikatayono lokane ago pade eidamekale Parisi yename Yesu pitiayatekete ekete tone ko mea puputoamateko-pete panagome dikaneago epetekakomepa tone kekaneleeni toko-pe wa pitia yatekoi. NipaYesu koiso akatekoimo omotadiyawa kakete akeneya. Nitikoli okome11kiwi panago neke sipi sipi kai odeneegetekoa mekake koa pokale enekepaedeko patu. Pupu toamateko-petekapatu pitikoa aka moa kakako patu.Eeno, eina-pete pupu toamateka-peteka aka moa kakoo-li. 12Akolaliyosipi sipi kai eya mama moapakekuya tetepo takoa yopikoyakeali atoa akoya tetepo takoa wedoamama moa yopiko. Nitikono,ko mea pupu toamateko-petedo iago epetekakenepa tone kekaneletoamuku. Mosesene totono pianetoane oyake epetekamele toko waYesuyo oka. 13Nimo ootokoa kakomeyono lokane ago-pala okome nekeyono kutu lido akoano ta wa okalelido akoa enekale one padeka einaepetane yono-pala odele tootapekaleeneka. 14 Nitikale enekete Parisiyename i ago wiato wa akolono toa

Matiu 12:15 22 Matiu 12:31pote one wia tukatekoi oi pedoa piakakoi.

Akolalinele TakamotoaYesu Moa Kakapianemo

15 Nitadekoimo yatekome Yesueni ta tewitikoa pokale ali atoalewi lewita pia litima nokoi. Eniyene padeka-kiti yene taneya nokolienekome peya latekoa wetekakalatoka. 16 Nipa onepa dikane agomeile toma noko wa pade ali atoakotuketeka kotukoa wameamene wawetekakala toka. 17 Nipa Akolalineagale papete toawea akane agoAisaiayo papete oa piane toa taatekoatoka. Akolaliyo manake oka toaAisaiayo eya wa wia mekaneya.18 I agopa anu pupu takamotoane

takoane moane kakakuna. Anu ikolotini ago one tokoleke wedianemeku. Anu Epetane Yominioneke awinomotou. Nitikolutokome einagome i i wa ali atoakiyoke takoane enatekoumo eku yatene peya-pala akamapoo. 19 Nitima yakomepa ete-kiti-pala mokota wamoa kawamoa too. Ka batete ludupokomeka agale wametekoapoti yawoo. 20 Tauwe watatukukaneya kakale enekomeoneme pade pilia moamoo.Labo tolewedoa pa toa kameletoameneya kakale enekomeni pade tugamoo. Ponopeneali atoa edikoa mama momapome wipitikomepa poi moapatukou toa tokome padelepadele tane poanele wiaatukatapea e ku yatene peyaepetekoa talo toa kawoo.21 E ku yatene one ibinipatu kautakoa kaketepa onenani toatekale nepia meawedianeya mema poi waAisaiayo wia mekapianeya.

Yesu Setanuno Tele PatuKautakoa Kako Wa Oa Potokanemo(Make 3:20-30, Luke 11:14-23)

22 Einapete pade-kitame iponoawitane ago Yesu kakata moa auanokoi. Ipono awitaneya tokome

leneme enekileka toamoa kabunumeagale ikileka toamoa taneyakeYesuyo epetekakale leneta kikoa enoakabunu pea agale oa toka. 23Nitikaleenekete peyame ekete i agopa Depidi-loeke tawatekago taatekoa noko patuwa ka oa kakoi. 24 Nimo okoimoyatekete Parisi yename ekete beita,i agopa tobou ipono Belesebule onetele patu kautakoa kakome tokomeipono-kiti takoa wetekakala toko waokoi. 25 Kini tepene pikoi wene tetoaenekome Yesuyo okome ako odenemeko tobou agoke lukoa meki yenedokako poi toa meketepa nipa weteatutapeoi. Wa pitikalika odene yapupiameki-kitika kakopoi toameketepatadoa pootapeoi. 26 Setanuyoedikoa one yagono-mikitido takoawetekakalepa one yatene edoa meakamotoa-pe. 27 Noanu Belesebulenetele patu kautakoane kakene ipono-kiti poe wane wetekaku wa ikipanipa kini totono litia tiki ali-kitameipono-kiti edoa takoa wetekaki-pe.Te patu kautakoa kakete tiki-pe.Anume takoane wetekakene tukunatoa tikino, kime no ina akoa kakinapakapene wakoa akediki. 28 AkolalineEpetaneYomini patu kautakoane kak-ene ipono-kiti takoane wetekakalatukuno, Akolaliyo one ali atoa pawetoa talo tokotapa kiwi pake winiwitadeko.

29 Telekagome one yapu pikoya payopia mekolopa kode agome yapubulukoa nome onekeya peya oyakemoa pamele toamoko. Nitameletoamokoyake kode ago kotikatapeadonokomepa telekago poome lutua pi-ilogoa onekeya peya oyake kode moapoko.

30 No-pala lipua meamokoagomepa nipa nopala poi eni teigometoko. No auapeamoa no mekuta aliatoa koukoa mekamoko agomepanipa ali atoa tadekoa litikome toko.31 Dikaki-kitikepa eya wane uku.Panagome padele padele poaneletoa Akolali tea kawaka wa nanikodoae inapa poanele tekene tadeku wawakalepa nipa Akolaliyo eni poaneletokake po letu mekakanapa oyake

Matiu 12:32 23 Matiu 12:45kekile too. Nitikoyake panagomeEpetane Yomininelepa Setanunoletetepo takakalepa one eni poaneletokake po letu mekakanapa Akolaliyoetene kekileka toamoo. 32 Panagome-kiti no Ali Yatenane Oyago tea agaleakakalepa Akolaliyo eni poaneletokake po letumekakana oyake kekiletoo. Wa panagome Epetane Yominitea agale akakalepa Akolaliyo oneeni poanele tokake po letu mekakanaetene kekileka toamoo. Einago pamekaleka tua pokaleka kekile toamoakibu moo wa Yesuyo oka.

Yomo Ku Tukole Takoa Enekike Ak-enemo

(Luke 6:43-45)33 Yomo epetaneyapa ku tua

epetekoo. Yomo poaneyapa kutua potokoo. Yomo-kiti ku tukoleeneketepa ipa epetadeko ipa poadekowa takoa enamele toko. 34 Parisiyene kipa kaya keneya mea poaneletoma yakino, pademo epetanemopaedoa oadete-pe. Kini tepene meanetoa-kama yawa witakoa okala tiki.35 Epetane wene piko agomepa onetepenemeane toa yawapa epetanemowitakoa okala toko. Poane wenepiko agomepa one tepene meanetoa yawapa poanemo witakoa okalatoko. 36 Nimini ukuno, yakamene.Akolaliyo ali atoa takoa eneka-petepa itonoke mekete paya wenepia pamo okoinakamo peya wedoapitia yakatekoa kibu mokala too.37 Nipa itonoke mekete okoinakamotoopitikoapa oa epetekakoi-kiti kibumoamoa ni oa potokakoi-kiti kibumoa toono, pademo pademo ikilepawedetekoa okala tamene wa Yesuyooka.

Yesuyo Padele Telekole TomotoaLede Akenemo(Make 8:11-12, Luke 11:29-32)

38 Yu yenane totono pine toaolaukane ali-kitameka Parisi ali-kitameka Yesu yatekete eketeTikisa ago neke tokolepa Akolalipatu kautakoa kake tadekalepapadele telekole toano ta-koli okome39 Akolalinele takamoa poanele toma

yakina. Nitikete ekete Akolali patudokakedekalepa padele telekole toanota wa no likoa iki. Nitikiyake eyaodene tokale enoi. Akolaline agaletoawea akane ago Yona-pala tubelemati tane toa tokale enoi. 40 Yonaeinagopa ta tebolo-peta patoa lika toatube mou kimane keneke pa meanetoanepa no Ali Yatenane Oyago tatebolo patamotoane itono kenekepiane meou. 41 Yonayo AkolalinemoNinepa ta ludu mo wima pokaleyatekete eni yene Akolalike tepekolotini pekoa piitapeaneya. Monepa yenameke nitaneya. Yona kekukamotoane no ako ago nukuyakeYu yene kime pade anu agaleyakoa moamiki. Ae, Akolaliyo aliatoa takoa eneka-pete Ninepa yenekamokoa kakete kiwi akoa agale oino,nepiamene. 42 Akolaliyo ali atoatakoa eneka-pete mone Siba take akomeane tobou atoa kamokoa kakomeokome Yesu kaka-pete mekoi Yu yenekime toa potokaneya wa kiwi akoaagale oo. Eni atoa mone atoamekeSolomonono peku noademe tapadeka mati mea nekeneya. Tobouago Solomono keku kamotoane noako ago nukuyake Yu yene kime anupeku noamadete waki wa Yesuyo oka.

Panago Takoa Pokana Ipono Einak-agoke

Wa Wakapea Awinokome Tokomo(Luke 11:24-26)

43-44 Iponodo panago takoapokomepa eya toko. One komeatekotapa ta pitamene ta ludutuku toa kawa teko tokolo wako.Nitoa wakomepa one takoanewawane nokounata wa wakapeanepone mepou wa wene piitikoawakapea pome enepokolo einata dopokoa pia kalotokaneya kakedeko.45 Nitaneya kakolo enemotokometuku topokome ipono-kiti tatonokakoa (7) one poanele natele tomotoapoanele pine wia tagoa tiki ipono-kiti enamua einata aua noko. Auanokolo einakagoke awitikete awitikilitokome one namolo poanele natelekatoa meake wipitikomepa poanele

Matiu 12:46 24 Matiu 13:17tubele-kama toma yako. No kaku-pete poanele toa meki-kiti kimepaedikama poadete tiki wa Yesuyo oka.

YesuyoNineWamene-mikitike Aken-emo

(Make 3:31-35, Luke 8:19-21)46 Yesuyo e yene-pala nimo oa

kakaka one nine wamene-mikiti oneagale akadete koli a note kanokoli47 panagome Yesu-pala okomeokome nekauayoka neke wamene-mikitameka ne agale akadete koli anote kakina-kale okome 48 agauapate-pe, anu wamene-mikiti te-lawe-pe wa ootokoa okome 49 agaua-loeanu wamene-mikitipa ika i mekinawa one oya-mikiti yamemu toka.50 Nititikoa kakome okome Agetai atibukemekome tawa okole-kama litiatiki-kitipa agaua anu wamene laine-mikiti eni wa Yesuyo oka.

13Ipe Ludu Nee Lene Pitikama Pekene

Ago(Make 4:1-9, Luke 8:4-8)

1 Einapetepa Yesu eina yapuakolono wititapea ue mine matanukepome mepoka. 2Nitikata ali atoa lewilewita pia note-kala kakoli tokomeue dipike pogatekoa pome mepoka.Nitoapa e yene ue matanuke etekeneya kamotoa onepa ue dipikemekome 3 pademo pademo pedoaokomepa eya wa oka.

Ipe pinagome-kiti ipe ludunee lenepitikama pekeneya. 4 Nitima pokalenee lene padekapa ka ludu paka ta-doa pitaneya. Nitaneta ini-kiti pitoaitoa napekala taneya. 5 Ni nee lenepadekapa kue pake pake tadoa pi-taneya. Tokoo itono nateya deya pi-aneya tokome wete tumikala taneya.6Wa naniko lou tigini kakale wete enitototokoa tuaneya. Teke itono kekuluwetekameneya tokome loume ni yoatukatapeneya. 7Ni nee lene padekapatonipo pake tadoa pitaneya. Nitanetatonipo eni nee lene-pala odenekadekoa witakome tukatapeneya. 8 Ninee lene padekapa itono epetaneyakepitakome leau akatapea witakome ku

tukala taneya. Ku tukilepa padekapaku ege takupeta kadukoa (100) tua nipadekapa ege odepeta kadukoa (60)tua ni padekapa timini mukitini to-goikoa padeka kapidi kakoa (30) kutua taneya. 9Kipala i ukumo yakouwakale piiyakoa kaki-kiti kime yakoatiwane uku wa Yesuyo oka.

10 Nimo ootokoa kakaka one oya-lawe Yesu kakata nekete ekete aliatoa-pala ko ekepa pedoa-kamaokono, dekolo widikoa oko-pe-koliokome 11 Akolaliyo one ali atoa pawetoa talo tokolepa papete kaukoamema nekeneyake opi kiwi keleyooyameteku. Nitikuyake ete aliatoa-palapa nipa kaukoane meku.12 Akolaline peku wedoa nako agopanipa Akolaliyo one pekupa wedoalawetema pokale noa tagatapeoo.Akolaline peku pa alekoa noma pokoagopa nipa one eni lawetane pekunateya deyaka takoa pootapeoo.13 Dikane yene-pala ko ikilepapedoane-kama oane meteku. Kinileneme enekile enoa moamoa kinikaleme yatekimo yakoa moamoa anuukumoka wene toamoa tikili tekeneni tuku. 14 Nipa Aisaiayo eya wa wiamekapiane toa taatekoa tiki.Padele padele kini leneme eneketeke

enoa moamoa pademopademo kini kalemeyateketeke yakoa moamoatoi. 15 I yene kolotini lupitootokaneya mea kaleme we-doa yakamele toamokolo meakini leneta-pala lakaputukoa-kama mea tiki. Enipa lenemeenoa moa kaleme yakoamoa tekete inapa Akolalinepekuno, noada wa wenetekete nooke tepe kolotinipekoa piadekolipa anumetoane mou tokake kotetokale wakala toi wa AisaiayoAkolaline agale eni toawea oapianeya.

16 Anu oya-lawe kime padenitameneya kini leneme enoa moakini kaleme yakoa moa teketepakolotine meki. 17 Ipa nimini ukuno,

Matiu 13:18 25 Matiu 13:33yakoe. Padele padele tukulepakini leneme enoa pademo pademoukumopa kini kaleme yakoa tikino,kini eni enoa yakoa tikiya-kitipaAkolaline agale toawea akane ali-kitameka wene kiyo akeneya meaneali-kitameka enoane yakadiya wanepia meake enoa yakoa toameneyapa mea tuma-kala nekeneya.

Pedoa Akene Agale Pine Toawea Ak-enemo

(Make 4:13-20, Luke 8:11-15)18 Ina pedoane okouna agale pine

toaweane ukuno, yakamene. 19 Neelene padeka ka ludu tadoa pitaneadeka pikounapa eya tiki yenekeokouna. Akolaliyo one ali atoatalo tokome tokomo pade-kitameyakoake wene toamikilipa poane agoSetanu nome eni agale kini tepenepitikaneya pikota katekamoa poko.20 Padeka nee lene kue pake pakepitane adeka pikounapa eya tikiyeneke okouna. Pade ali atoame eniagale yakoapa kewawete lukoawediameki. 21 Nitiketeke eni agale kinitepene teke wetekameneya tokomeAkolalinele pa tekei takaki. NipaAkolaline agale yakoa tikike elekuleme ke enekakolo mea ni ete-kitame kipala poi teia mekoli teketeAkolalinele takoake wete tewitikoawaki. 22 Padeka nee lene tonipopake tadoa pitane adeka pikounapaeya tiki yeneke okouna. Pade aliatoame einagale yakoa moake kinikepene mama moa kini kamoya-kitike wene piitikoa mea tikili enikaenileme Akolaline agalemoa kautako.Nipa ipe nee kakoya ku tuamou toapa meki. 23 Padeka nee lene itonoepetaneyake pitane adeka pikounapaeya tiki yeneke okouna. Pade-kitameeni agale yakoapa inapa Akolalinepeku wa noa tiki. Nitikipa ipe neekakoya ku tuma pou toa padekapaku ege takupeta (100) kadukoa tuapadekapa ege odepeta kadukoa (50)tua ni padekapa padeka kapidi kakoa(30) tua toko wa Yesuyo oka.

Ipe Nee Lene Epetaneyake Pedoa Ak-enemo

24 Yesuyo agale pade pedoa okomeokome Akolaliyo ali atoa pawe toatalo tokole ooyametekene ukuno,yakamene. Ipe pinagome-kiti oneipe ludu nee lene epetaneya-kamatadekama yakeneya. 25 Nitaneyakeali atoa pitikakoa one-pala poiteiane ago ponome ipe ludu ke payalene tadekamotokome pekeneya.26 Nitaneyake nee lene tadekaneyakawa tumia witakale ke lenekaodeneka tumia witakome witoaku-kitika tukome tukala taneya.27 Nitikale enekete pinagono pupuyene one mekata nekete ekete kamokoniyali neke ipe ludu nee leneepetaneya-kama tadekama yakanakeke witakala tokono, edoa tokoto patu-koli okome 28nopala poi teiane agometokome toka-kale ekete eni keepatotome toa pala kakapomotoa oko-pe-koli okome 29 e'e mena. Nitoatiwane wamuku. Eni keedo opi toa palakakapeketepa ipe nee kakoya-kitikaodeneka toa motekete motokayano,30 pa odenekata witoa kamotono,wawe. Naniko wakoa momotoanodokoa kibutukoa kaka-pete eniyawakoa motokatiki ali atoa-pala eyawane ou. Keepa namolo takoatoa moa toe mine pitikoai tamene.Nititikoa witi ku wakoa moapa kupitikoai tikita aua note pitikakoaitamene wane ou wa ipe pinagomeakeneya wa Yesuyo oka.

Kalipe Lene Deyake Pedoa Akenemo(Make 4:30-32, Luke 13:18-21)

31 Yesuyo agale pade pedoa okomeokome Akolaliyo one ali atoa pawetoa talo tokole ooyametekuno, yakoe.Panagome-kiti kalipe lene deya takoamoa ipeke pitikapaneya. 32Eni lenepaetene pa nateya wane deyamekeeteya yomo moa patukatapea tubemati kako. Nitoa wetini toa kakoloini-kiti pukaneya note yenenekepitoai tiki.

33Yesuyo nimo ootokoa agale padepedoa okome okome Akolaliyo ali

Matiu 13:34 26 Matiu 13:49-50

atoa pawe toa talo tokole ooyame-tekuno, yakoe. Pade atoame-kitipalawewanemonomono akateka yisikugu moa palawe kugu odene bekokeeletekaneya. Nitikalepa palawe kugukeneke alama pokome palawe monomono akatapeneya wa Yesuyo oka.

Yesuyo Pedoa Agale-kama OaMetanemo

(Make 4:33-34)34Eida oboa kakoi yene-pala einaka

einamo ikilepa agale pedoa-kamaoka. Nipa pademoka keleyo toaweawamoka. 35 Nipa Akolaline agaletoawea akane ago padame papeteeya wa wia mekakapiane toa taatekoatoka.Kipala ko ekenepa agale pedoane-

kama oane mekala tou. Kipalaeni pedoane oatekumopa AtaiAkolaliyo tibu itonota latitikoamekome kaukoa mema nokamooane meou wa einagomepapete wia mekaneya.

Nee Lene Pakeke Ke WitanekePine Toa Akenemo

36 Nimo oomotokome Yesuyo eidaoboa kanokoina yene tewitikoa yapuwa pome mepoka. Nitoa mekaleone oya ali-kiti one mekata noteyakanekete ekete ipeke ke lenepitikane neme adeka pikanapa pineedoa pikoto patu-koli okome 37 neelene epetaneya pitikama pekeneagopa no Ali Yatenane Oyagoke ekeneokouna. 38 Ipe wane oanepa aliatoa meki take ekene okouna. Neelene epetaneyapa Akolaliyo talo tokoali atoake ekene okouna. Ke lenewane oanepa poane peku lawetekoago Setanuno ali atoake ekeneokouna. 39 Poi teia mekome ke lenetadekama yakene agopa Setanukeekene okouna. Ipe nee kakoya wakoamotokatiki-pete wane ikilepa wipitiata pataka-peteke ekene okouna. Ipenee kakoya wakoa motokatiki ali atoawane oanepa Akolaline edelo ali-kitike ekene okouna. 40 Kee witakoyatoe mine pitikoai taneleke ikilepawipitia ta pataka-pete toatekalekeekene okouna. 41-42 Enipetepa anu

edelo yene moane oto wetekakolunekete eya toi. Ali atoane wene moakoiganele peya ni ele kule poaneletoma yakoi peya moapa toe noakakatake pitikoai toi. Nitikoli toemine mekete kime kolukoa komo ueuu keneya kaua oa kawei. 43Nipetepaepetanele toameane yenepa kiniketaiAkolalike lukoa mekoi take lou tiginipa tootapeneya kako toa kawei.Kipala i ukumo yakou wa kalepiiyakoa kaki-kiti kime yakoati waneuku wa Yesuyo oka.

Potipiane Kamoya Enamutanemo44 Akolaliyo ali atoa pawe toa talo

tokole ooyametekuno, yakamene.Kue kake kue peyamati ua kapetekat-apeneya potipianeya pikata panagonome enamutukome eya taneya.One kamo toatekuya i piko wa enikue ka wa potipimotokome yapuwakapea pokome onekeya peya topotoa kue mootapeneya. Nitoapa tapinago mekata pokome wini itono ikueme topo toane mou wa topo toamotaneya. Nipa kolotine mekometaneya.

Yobo Mayoke Pedoa Akenemo45-46 Akolaliyo ali atoa pawe

toa talo tokole ooyametekuno,yakamene. Panagome-kiti yobomayotuku toma pokome eteya-kiti takoawaatekoa etene koniyo taneya padeenemotokome yapu wakapea pomeeya taneya. Onekeya peya topo toakue moomotokome eina yobo mayotopo toa mopaneya wa Yesuyo oka.

Mou Tagi Tikileke Pedoa Akenemo47-48Akolaliyo ali atoa pawe toa talo

tokole ooyametekuno, yakamene.Pade-kitame kini mou tagi ka yuanemati moa kusa ue muke pitikoa waate moa enekoli eya kuya mou kapeapitakale enekete ue matanuke eka liaaua pote takoa eneki. Takoa eneketeipa epetadekono uada wa moa ipapoadekono wawada wa mitikakalatiki. 49-50 Edikaki toa wipitia tapataka-petepa edelo yene nekete eyatoi. Epetanele toma yakoi peya kiwi

Matiu 13:51 27 Matiu 14:11meati wa takoa moa wa poanele tomayakoi peya toe mine moa pitikoai toi.Nitikoli kime kolukoa komo ue uukeneya kaua oa kawei.

51 Kipala eni ukumo yakoawene tootapiki-pe wa okale eketeeeno, wene tootapeko-koli okome52Mosesene totono pine toa olaukakiali-kitamepa Akolaliyo ali atoa pawetoa talo tokomo kipala i toaweane ukutoa yakoa moa olaukakilepa nipa eyatou toa tiki. Yapu pinagome-kiti onekamoya eya kuya yapu ua pikanakeyanamoloyaka weneyaka moa moke toameou toa tiki wa Yesuyo oka.

Nasarese Yename Yesu Wakete Wak-enemo

(Make 6:1-6, Luke 4:16-30)53 Yesuyo one eni pedoa oka agale

oa peya takamotokome 54 eni tatewitikoa one pine take wakapeapoka. Nitoapa losu yapu pomeolaukoa kakale yatekete e yenameekete ipa tene peku nootokoa okotopatu. One telekole toma pokolepatene tele patu kautakoa kakometokoto patuwa ka oa kakoi. 55Nitiketeekete beita, i agopa Yosepe kodouagono mana. One nine Maria imea one wamene-mikiti Yame YoseSaimone Yudase einago-mene i meatiki. 56 One laine-mikitika tone itake mekino, imopa dikane agomekeokono, tene peku nootokoa tokotopatuno, 57 yakamatoe wa wenepoaneya kakete akoa wakoi. Nitikoliokome Akolaline agale toawea akakoagopa ete yename kei pimotoakeone ta pine yenameka one yapupitiki yenameka one kei piamoa payatetepo takoa wakala tiki wa Yesuyooka. 58Eni oka toapa one eni take yeneoneke wene tugameneya. Nitaneyakeeida mekome padele telekole kainyatoamoka.

14Yone Kabe Teiganemo(Make 6:14-29, Luke 9:7-9)

1 Yesuyo toma yakenemo kuguyatekome Erodeyo Galili ta yopikoa

mekome okome 2 ali atoa ue mo-tokama yakanakago Yonepa eina wiatukamotoane tokounake wa kamo-motokome nomepa nipa one tubelemati toateko tele eni luaneya yakometoko wa one pupu yene-pala akeneya.

3 Namolo Erodeyopa one poyoali-kitame Yone dekoa moa kapapo kakoa po yapu pitikamotoatikilepa eya atoa Erodiasine weneepetekademe taneya. Erodeeinagome one kale atoa wamenePilipi natono one kode motaneyake4 Yone Erode mekata nokome okomeneke kale atoa kode motekepa totoYu yenane kekanele wini toka wakikoa akeneya. 5 Kikoa okale ErodeyoYone einago wia tukamotou wa wenepianeya meake wakeneya. Nipa pa aliatoame i ago Yonepa Akolaline agaletoawea akako ago tadeko wa one keipiai tokoli tokome kini wene witikayawa piti motokome wakeneya.

6Wa naniko Erodeyopa one opianeoi ponokale eya taneya. Oneke lokoata yopia meane yeneka one puputakane yeneka kini toge kikakakuno,toge nee natono noe wa kayo oamotaneya. Nitikale nee meketenakoika Erodiasine kono kini leneyoto nome kakome tiabu toa kakaleenekome Erode wene epetaneyamekome okome 7 agetai tia, anukuya-kiti pade mano wa oika toane etenemeadene tukuno, awa oano ta waakeneya. 8 Nitikale nine kakatapokome edeya mano wane ou-pe waopokale niname akoano pa wa okanatoa one koname eya wa onaneya.Ali atoa ue motokama yakanakagoYone kabe teigoa one wago waneokolo kagonoke pia oto memotoatoano ta wa onaneya. 9 Tuatoamenimo okale yatekome Erode wenekedapa taneya mekomeke nitaneya.Nipa one-pala opia mekete toge neenaki ali atoane lene yoto kakeneekene agetai tia wane okouna toanetamedeku wa wene pikome 10 Yonepo yapu pitikata kabe teigamotaneya.11 Nititikoa one wago wane okolokagonoke pianeya ina wa eina

Matiu 14:12 28 Matiu 14:35tuatoa metekale moa ninane auapotokaneya. 12 Nitaneyake Yoneneoya-mikitame Yonene tigini monoteaua pote kota keneke pipaneya.Nitimotekete Yesu opatono, patoe waYesu mekata pote opaneya.

Yesuyo 5,000 Ali-kiti Nee Lawe-tanemo

(Make 6:30-44, Luke 9:10-17, Yone 6:1-14)

13 Yone tuka wa onokoli yatekomeYesu ue dipike pogatekoa pome meaali piamene take kidene eka witi-moa poka. Pekedekale yatekete aliatoa kini tube take pitikoika kamo-motekete one pome witatekata kaludu pote teigoa kapokoi. 14Eida notekakakoa Yesu ue dipike mea nomekatepitoa kakome enekome okomeae, elame tuku wa kini yene tane-kitipeya latekakala toka.

15 Ta likaka one oyali-kiti Yesukakata nekete ekete ipa ali piamenetaano, ta-pala lima nokono, aliatoa ta latia pitikika i yene kininoatiki nee topo topoatino, poewa wetekoano ta-koli okome 16 iyename i ta tewitikoa poatiki toamena. Anu oya-lawe kini neepa kimemotokoa lawetamene-kale ekete17 tone palawe wane ko kakoa-palamou yomo takuta toa odene piko-koliokome 18 nipa oto nooke aua noo waoka. 19 Nitoapa i ali atoa poma ludukilikoa meetapeo wa ootokoa einako kakoa (5) palawe wane-pala mouyomo takuta toa moa pikoa kakometibuke ate nepikakome Akolali-pala ke wa ootokoa popimotoka.Popimotokome one oyali-lawe tatiamekala tokale moomoteketepa eyene tatika tatika topokoli 20 peyamemoa noa tagatapea kitipu mekoi.Nootokaneyake kugu paka pitaneyawekotoa moa ua ka katika tukukakoa (12) mako puputua moa pikoi.21 Eni nee nakoina-kiti oi motikilepamati atoa katekoa oi moamoa ali-kama takoa oi motokolipa ege egetakadukoa (5,000) nakedekoi.

Yesu Galili Ue Tali Ludu KautoaNekenemo

(Make 6:45-52, Yone 6:15-21)

22 Nitaneyake Yesuyo one oyali-kiti-pala okome okome ue dipikepeapetekoa pote eka matanukemepoatino, poe. I ali atoa kini kinipitikika wetekamotekene nouno,patepoe wa one oyali-kiti wetekaka.23 Nitoapa eida oboa kakoi-kitipipoatino, poe wa wetekamotokomeAkolali kowitademe kidene witimoatono tobou ate lewia pomemepaneya.Ta likaka one eida pa kidenemeaneya.

24-25 Yesuyo kowitoa mekakoa oneoya-lawe ue dipike mea puku peketetoa ue muke ue ate ketita pewikoapupulegemeka kiwi nokoina lonokutu wa popokoa aua poademe tokoakaka. Nitikoa kakale ta patademe tueiteigaka Yesu ue tali ludu kautoa noka.26 Kautoa nokale enekete ae, yukupaipono noko patu wa nenei moteketeka oa kakoli okome 27 no i nukuno,tepe kolotini kilikoa pimotono, pitimoameo wa okale 28 Pitayo okomeAli Muno nipa ne nekedekalepa none kakota ue tali ludu wete noo waoano ta-kale okome 29 nipa namenewa okale ue dipi tewitikoa kooketikoaYesu kakata ue tali ludu kautoanoka. 30 Nokome enekale pupulegepopokoa kakale enekome piti tokaletokome uemine kekulu atukapademekakome ka okome okome Ali Munono tuamedekuno, wete toa monoowa ka oa kaka. 31 Ka oa kakaka einaeina Yesuyo yono lido akoa dekoamotokome okome ae, nooke nateyawene tugoameko agodekolo pomemetuaneya noka-pe wa ootokoa 32 opiapome ue dipike mepoka. Opiapome mekaka eina eina pupulegeteitatapeka. 33 Nitikale ue dipikemekoi-kitame one kei pikete eketenepa nimini Akolaline mana tadekowa wadini tukukoi.

Yesu Genesarese Ali Atoa Kini TaneYene

Latekakala Tanemo(Make 6:53-56)

34 Ue mine eka matanuke uedipike mea witapote Genesarese takekooketikakoi. 35 Nitikoli enekete enitake yenamepa Yesu i nokono, noat-ino noe wa agale yekeika yukukata

Matiu 14:36 29 Matiu 15:20oa wetekakoli yatekete kini yenetane ali atoa Yesu mekata aua nokalatokoi. 36 Aua note kowitikete ekete iyene tane-kitame neke mamina namimitikatekamotono ta wa kowitikakoi.Nitikoli one mitikatekakoi peya latoapokala tokoi.

15Yu Yenane Kaua-mikitame

Olaukanemo(Make 7:1-13)

1 Einata einapete Parisi ali padeka-kiti ni Yu yenane totono pine toaolaukane ali-kiti Yerusaleme kawaYesu kakata note kakete ekete2 neke oyali-kitamepa tone kaua-mikitame tamene wa olaukamanekenele toamiki. Nipa kini wenemoa koigakoyapa i koguna wa adekapiapa kini nee noadete mekete yonoabe kogala tane toa toamikino,dekolo toamikiti patu-koli 3 Yesuyookome kini kaua-mikitame titiaolaukanele litia toadetepa Akolaliyotamene wa okale wakete onekele palede takama yakino, dekolo tiki pe.4 Akolaliyopa neketai-pala nekauatakei pia mape moamene wa oa eyatamene waka oa taneya. Panagomeoneketaika onekauaka tea agale okalepawia tukamene wa akeneya. 5 Akolaliyoenimo wa akeneyake panagome-kitieya wa oko. Ae, agetai agauata kitaauapeane padeya meatekuyapa mea-muku. Nitikupa enika eniya Akolalinepikakene tekene ni meamuku wa oko.6One etene nineta edikoa paya tetepotakoa auapeamoko agopa kime keipikete ekete neketai nekauata pamemotono, tokamota wa iki. Nipakini kaua-mikitame toma nekenelelitia toadetepa Akolaliyo tamene waakene agale ete pimotoa waki. 7 Ae,wene takuta pianeya meki-kiti kinieni toatekoilekepa Aisaiayo eya wapapete wia mekapianeya.8 I toaweane uku ali-kiti kini kabunume

no kei pikilepa kini tepene payawene pianeya meketeke tiki.9 Nitikino, kini kowitikimopaedoane yakamotoa-pe. Kinikaua-mikitame titia olaukanele

ile tamene, ile tamene waolaukama pikino, yakamou waAkolaliyo oka toa Aisaiayopapete wia mekapianeya.

Enipa nimini eni akedeko wa Yesuyooka.

10 Yesuyo e yene one kakutanoatino noe wa kayo oa motokomeokome kipala i ukumo wedoa yakoamoamene. 11 Panago one kimanekeneke aka ketipea noa nokotikakoneemepa pinali one wene oyakemoa koigamele toamoko. Nitameletoamokoyake one tepene meaneyapoane wene atepea kabunuke witakoagalemepa pinali one wa moakoigamele toko wa Yesuyo oka.12 Nimo ootokaneyake one oyali-lawe Yesu kakata nekete eketeneke winimo yatekete Parisi ali-kiti nepala wene poaneya mekino,enipa wene toamoko-pe-koli okome13 Agetai a tibuke meko agopa onemematameneya peyapa ipa onemematamokounakeya wa toa mitikakalatoo. 14 Nitoono, wini Parisi ali-kiti nopala wene poaneya meketeikimopa oa memotono, tokamota.Wini ali-kitipa leneta lianeya yaki.Dikane agome leneta liane yagonoali lia aua puku pokome toapa nipatakuta kobu kagonoke pitaketetapitoi wa Yesuyo oka.

15 Nimo okale Pitayo okome inapedoa okana agalepa pine edoapikoto patu-kale okome 16ete yenameanu okounakamo wene toamikino,kimeka wene toamiki-pe. 17 Panagonee eyamoa nakolopa kimane kenekeponome tepene ponome me me toawa te pu latia patukatapekala toko.18 Nitikoyake poane agale kabunuwitakilepa e ku poane wene tepenemeaneya yawa witako. Pinali onewene moa koigakilepa eni agalemetokoya. 19Nipa tepene meaneya yawawitako toa tokome ali wiane tukou nimone padane atoa liou ni abeya toanepotokou ni mone padane pikoya-kiti kode mou ni kapene agale ou nipanago pa puputuane akou wa wenepia 20 enika eni poanele aline tepene-

Matiu 15:21 30 Matiu 15:38kama aloa witakome pinali one wamoa koigako. Anu i oya-laweme yonoabe koameneya witi ku kotia nakipapinali-kiti kini wa toa potokakiyamena wa Yesuyo oka.

Kenane Take Atoa Yesuke Wene Tu-ganemo

(Make 7:24-30)21 Yesuyo nimo oomotokome eya

tata Taia Saidone tata liti pianetake wete eni poka. 22 NitaneyakeKenane take meane atoa pade Yesukotua kayo oma nokome okome AliMuno Depidi-loeke tagene ago noela moa auapeano ta. Anu konoakomake poane ipono awinokometete motokakoa kakono, yapu noowa kayo oa litima nokaleka 23 Yesuyoagale wametekoa ka ludu pa pome-kama kaka. Nitikale enekete one oya-lawe Yesuke nekete ekete i atoamepatoto litia kayo oma nokono, pa wawetekoa ta-koli okome 24 Akolaliyoone pawe toane talo tukuta tewitikoaatua pokoina sipi sipi kaipa otomotokoano, pa wa no wetekakatokolo tekene Iserele ali atoa odenemakutukoane moadene ni nokou waokale 25 yatekome o atoame Yesunokawane mulinita tukupia kowitikomeokome Ali Muno no auapeano ta-kale26 Yesuyo agale pedoa okome okometone matiyane nee takoa pikoake watone mati wanoa tue-kiti kakoita eninee moa pitikaketepa poanele enitoko wa oka. 27 Yesuyo nimo okalekao atoame okome Ali Muno winimopanimini eke okoyake eya wanedo uku.Yapu pinagono nee walai takaneyapikota kugu deya pedemotokomepitakale tue-kitika oyake namele tokowa o atoame oka. 28 Nitikale okomeae, anu oyatoa nooke winipa wedoawene tugoa kake okono, no-pala winikowitike oko toa nitimotoane uku waokaka eina eina one konopa iponotakoa pokale latoa kakeneya.

Yesuyo Yene Tane-kiti LatekakalaTanemo

29 Yesu eni ta tewitikoa Galili uematanu liti kokotoma pome tonopade ate lewia mepoka. 30 One

eni pome mepokata ali atoa lewilewita pia litima nekete kini yenetane ali atoa-pala aua nokala tokoi.Nipa kawa okeaneya ni lenetalianeya ni agale amele toameneyani yono totaneya enika eni ali atoa-pala aua note Yesuno kawane piaitokoli latekoa wetekakala toka.31 Nitikale agale amele toameneyamekoina-kiti agale witoa oa ni kawayoname wia mekaneya mekoina-kitiepetekaneya mea ni kawa okeaneyamekoina-kiti kawa pogakoa kautoani leneta lianeya mekoina-kiti lenetakikakatapeneya yawa tokoli peyamekee wa Iserele yene talo toko agoAkolali kei pia kakoi.

Yesuyo 4,000 Ali-kiti Nee Lawe-tanemo

(Make 8:1-10)32 One kakuta noe wa Yesuyo one

oyali-kiti kayo oa motokome okomei oboa kaki yene mama moane elamotekene uku. Ta tebolo patakatoa no-pala opia yakete kini noatikinee peya takatekoa pa kaki. Neenoameneya kini kini yapu tadoapoatino poe wanedo wetekakolupayapu poadete pekete pake kobumetukete witipitoino, wetekameletoamoko-kale 33 one oya-lawemeekete i ali atoa kainya mati toko-la. Ipa ali piamene taano, ali atoapeya mati i kakino, kini noatikinee edoa motokoa lawetemotoa-pe-koli okome 34 ni kini palawewane-kiti edela piko-pe-kale eketetatono kakoa (7) odene piko. Nide mou deya-meneka piko wa okoli35 nipa poma ludu meetapeo wa e aliatoa mekatapeka. 36 Nititikoa einatatono kakoa (7) palawewanekamou-meneka moa pikoa kakome Akolali-pala ke wa ootokoa popimotokomeone oyali-kiti tatia mekala tokalemootokoa e ali atoa mekoi toa neepikama yakoi. 37 Nitikoli peyamemoa noa tagatapea kitipu mekoi.Nootokaneyake nee kugu pikawekotoa moa ka katika tatono kakoa(7) mako puputumoa pikoi. 38 Nipa

Matiu 15:39 31 Matiu 16:17mati atoa katekoa oi moamoa ali-kama takoa oi motokolipa 4,000 ali-kiti nakedekoi.

39 Nitaneyake Yesuyo eida oboakakoina-kiti kini kini yapu tadoapoatinopoewawetekatekoauedipikepeapetekoa pome mea Magadanetake mepoka.

16A Tibuke Padele Telekole

Witakamotono TaWa Yesu Likoa Enanemo(Make 8:11-13, Luke 12:54-56)

1 Parisi totonoka Sadusi totonokalitia tane ali padeka-kiti Yesu mekatanekete ekete neke toma yakoleAkolaline tele patu kautakoa kaketadekalepa nipa a tibuke padeletelekole witakamotono ta wa likoaenenokoli okome 2 ta lima lima tokakatibu yali yapu kiitapeneya kakaleenekete ekete podoliopa tape tootadeko wa ikina. 3 Likonu witiakolopa pilikakome liane wedodowa kiane wedo latitapekolopa opipupulege tadalita-pala igi noo tadekowa ikina. Ae, wene takuta pianeyameki-kiti kipala ukumo yakoe. Atibuke witakolepa ile toatekolo tokowa kime tetoa enekiyake no kaku-pete witakolepa ile toatekolo toko watetoa enamiki. 4 Akolalinele takamoapoanele toawineya yakina. Nitiketeekete Akolali patu kakedekalepapadele telekole toano ta wa no likoaeneki. Nitikiyake eya odene tokaleenoi. Akolaline agale akane agoYona-pala padele tubele tane toatokale enoino, padele pade enamoiwa Yesuyo oa poka.

Parisi Yene Sadusi YeneKini Tanele Toameamene(Make 8:14-21)

5 Yesuno oya-lawe ue dipike ekamatanuke mea peketepa palawe-kiti wene kayapea ua poameneya.6 Nitaneyake Yesuyo okome okomeParisi ali-kitika Sadusi ali-kitika kiniyisi kugu kiwike weamutukayano,wedetekoa yamene-kale 7 kini kiniyakaate tekete ekete tone noateko

palawe wane wene kayapea uanoamokoonake ni oko-koli 8 kinitepene piane wene tetoa enekomeokome palawe ua noamokoinakepaedekolo iki-pe. Nooke wedoa wenetugoa meamekete tekete ni iki.9 Nipa palawe wane ko kakoane (5)moane ege egeta kadukoane (5,000)ali-kiti lawetekolu nootokaneyakekugu pika wekotoa moapa ka katikakainya mati mako puputumoapikoina wene kayapetapea meketeiki-pe. 10 Ni pade-petenaka palawewane tatono kakoane (7) moaneege egeta kadukoane (4,000) ali-kitilawetekolu nootokaneyake kugu pikawekotoa moapa ka katika kainyamati mako puputumoa pikoina wenekayapetapea meki-pe. 11 Parisi yeneSadusi yene kini yisi kuguke kipalaeina okounapa edoa wene toamokoi-pe. Eina okounapa palawe wanekeekene wamokouna. Dikane aline yisikugu titi toma pamene wane ekeneokou-kale ekete 12 ae, Parisi totonokaSadusi totonoka litia toametekoa tititoma poati wa inapa okome akedeko.Kini yisi kuguke okome wameadekowa okoi.

Yesu Nepa Keraisu TadekoWa Pitayo Toawea Akenemo(Make 8:27-30, Luke 9:18-21)

13 Yesu Sisaria Pilipai take nomemekome one oya-lawe pitia yatekomeokome ali atoame no Ali YatenaneOyagoke ikilepa no te kaku wa ikiti-pe wa okale ekete 14 padeka-kitamei ago nepa ali atoa ue motokamayakanakago Yone wa oa ni padeka-kitame Yeremaia wa oa ni padeka-kitame Akolaline agale toawea akakoago pade wa oa tiki-koli okome15 nimo wapa akedikiyake anu oya-lawe kime no te kaku wa iki-pe-kale16 Pitayo okome nepa pa mea kamanoko ago Akolaline mana one wapapete takoa kakapiane ago Keraisuwa oka. 17 Pitayo nimo okale Yesuyookome Yonene mana Pita nepakolotine meko ago. Neme wini okopapa alime wene takaka toa wamokona.Agetai a tibuke meko agome wene

Matiu 16:18 32 Matiu 17:7takaka tokale ni wene toa oka. 18 Eyawaneka uku. Pita nepa kue yaupeawa ibini akene ago. Eni kue yaupeawaneke yapu wiou toane anu pekunakoi-kiti moane obokoane talo tou.Nitikolu tuane yene yopia mekoi-kitame anu peku nakoi-kiti moaatukadete wili tokoa kawa teko tokalewawei. 19 Ni Akolaliyo talo toko takago keteponopeateko kiipa inawanene moane meou. Nipa itonokepa iletamene, ile toameamene wa wenekibututukoa okapa a tibuke mekoAkolaline wene pika toa-kama eketoo wa Yesuyo oka. 20 Nimo ootokoaokome no Yesupa Akolaliyo takoamoa kakapika ago Keraisu taatekoanenekedeku wa ali atoa enekete toaweaikileka toameamene wa Yesuyo oka.

Yesu Tuake Wa Kamoa Poatekamo(Make 8:31-9:1, Luke 9:22-27)

21 Einapete titimoa Yesuyo onetuatekamo toawea okome okomeYerusaleme take ponemekolu eya ali-kitame no tete-kala meoi. Kanosoloali-kitika Akolalike lodo yoai tikitobou ali-kitika Mosesene totonopine toa olaukaki ali-kitika enika eniali-kitame no wia tukoi. Nitikolikata tebolo takoa pataka-pete Akolaliyomoa kamotokoo-kale 22 Pitayo patawaYesu eko keneya auapomekakomekikoa okome okome Ali Muno nepaAkolaliyo mama moamedekono, eniyename nitamoi-li wa okale 23Yesuyopeketapekome Pita-pala okome i agoSetanu anu mukiti lono kuka ponekekapono, Akolaline wene piko toanelitiane takaya tokolo ka ketekakeoko. Winipa Akolaline wene piko toawamoa pa aline wene piko toa okono,wa wa ootokoa 24 one oya-lawe peya-pala okome no i ago litima nou wawene piko agopa nekele tewitikoawamene. Nipa ne wia dekatiki yomolia aua nou toa tete mokoa kakekano litima namene. 25 One kepenemama motokome tukaya wa pitimotaneya mekagopa etepea tua poo.One kepene mama moamokomeno einagoke oyake tuou wa wenepiko agopa toa motaneya mea kama

poo. 26 Panagomepa one yominiatukome atumotoake itonoke piakawa toko peya mootapeadekalepaeniya peya edeya weike moamoo.One yominido atukome atukalepaedeyame oto wa topo toa momotoa-pe. 27 No Ali Yatenane Oyagopa anuedelo ali-kiti-pala opiane nekenepaAgetai pa teleta tootapeneya mekotoane meane nou. Nitikenepa aliatoa peyame epetaneleka poanelekatoma yakoinake nami wiane topotakakala tou. 28 Nimini ukunoyakoe. Ita kaki yene padeka-kitiwete tuameneya mekete enekoli noAli Yatenane Oyago etene ako odenetobou meatekou ago nokolu enoi waYesuyo oka.

17Yesuno Lene Timini Mamina EyaYati Yati Tootapeanemo(Make 9:2-13, Luke 9:28-36)

1 Ko melepu kakoa (6) tapatatekaneyake Yesuyo Pita YametaYamene wamene ago Yone toakidene-mene ete witimoa auapome tono kakene matike lewiapome kapaneya. 2 O ali-mene aidakakakoa one-pala padele tokomeone lene timini lou pa keneya yatiyati tootapea one maminaka loupa keneya ake tootapea taneya.3 Nitaneya kakata Mosese Ilaidatakotikatapea nekete Yesu-pala kooa kakeneya. 4 Nitikoli enekomePitayo okome Ali Muno kimene ko oakakita toto-meneka odeneya kakono,epetekono, neme nitika wa okalepanipa aga yapu tebolo Mosese Ilaidatakini wikakakala too wa okaka 5 patootapeane wedome agopa takoakauma nekeneya. Nitikaka eniwedo keneke agale ludu nokomeokome anu kolotini ago anu managowini kako. One tokoleke wedianekakuno, one oka toa yakoa tamenewa okale 6 yatekete one oyali-menepiti mati tokale itonoke ketipea lenetimini lono aua pitaloganeya. 7 Aua

Matiu 17:8 33 Matiu 17:27pitakoita Yesu nokome yoname mi-tikatekakome okome piti moameneyawete kamokoa kawe wa okale 8 ateenetekakoli Yesu odene kakedeka.

9 Tono aya wane mea keti toapekete pake Yesu kakome okomeAli Yatenane Oyago no tukolu wetekamotokameneyakepa kimename opienekoinakamo pa kini luaneya memayamene wa okale ekete 10 Yu yenetone totono pine toa olaukaki ali-kitame eya wa olaukaki. Keraisunaniko taatekoa nomotoa Ilaidanamolo takoa noo wa olaukakiya.Enipa edekolo ikiti-pewa okoli okome11 Ilaida einago namolo takoa nokomepadeya padeya peya nodoka nodokatoono, enipa nimini ikiya wane uku.12 Nimo wanepa ekeneke eya wanekauku. Ilaida wete wina wakapeanoka. Nitikanake ali atoame inaokoinakago i nekedeko wa wenetoamekete tokome e ku wene ponokatoa litia tekete one tete mekala tokoi.Edikakoi toa no Ali Yatenane Oyagokatete motokakala toi wa okale ekete13 Ilaida wa ina okanapa, ali atoa uemotokama yakana Yoneke okomeakedeko wa wene tokoi.

Ipono Awitaneya Meane MatiLatekanemo

(Make 9:14-29, Luke 9:37-42)14 Tonoke ketipea koa ali atoa oboa

kakoi pakeke pote kakoli ali padeYesu kakata nome wadini tukupiamekome okome 15 Ali Muno nekowitikumo yakoano ta. Anu manamati leau okome tete mati mokoakakomepa padepete-kiti toe mineaua pitakome uele aua pitakome-kalatoko. 16 Nitikala tokale tekene nekeoyali-kiti mekoita latekakoatino toewane auane nokounake latekakameletoamoka. Anu mana neme eladomotekepa latekakoano ta wa kow-itikale okome 17ae, ipetemeki ali atoakime Akolalinemo yakamoa wenemoa koiganeya mea tikino, kini enipoane wene tewitikoa wamotoaneedoane nepiane meamou wa ootokoamatiyane etene-pala okome nekemana mati no kakuta aua noo waokale 18 aua nokale ipono kikoa

okome okome i mati takoa pa waokale takoa poka. Takoa pokaka einaeina eni mati latoa wene epetekaneyakaka.

19 Nititikaneyake Yesuno oya-laweone kakata kidene-mene nekete eketeina ipono totomepa oyake takoawetekamele toamokano, edekometokato patu-koli okome 20-21nooke panateya wene tugoa mekete tokometakoa wetekamele toamoka. Kalipelene dedeyameke witakome leauakatapea witako. Akolalineledoedikoa takama peketepa nipa i kakotonoka toa yeta kapono wa okoli yetaponome kaponoo. Nipa padele padelepeya kime oyake tamele tokale nitoowa Yesuyo oka.

Yesuyo One Tuatekamo Wa ToaweaAkeneya

(Make 9:30-32, Luke 9:43-45)22 Yesu one oya-laweka Galili take

koukoa mekoi-pete pade one eni oya-lawe-pala okome no Ali YatenaneOyagopa pade-kitame wimotoapanagome ete moa meoo. 23 Moametekale wia tukakolika ta tebolotakoa pataka-pete kamoane pou waYesuyo okale yatekete wene kedamati toologakale mekoi.

Tobou Losu Yapu Takesi Kueke Aken-emo

24 Yesu one oya-lawe-pala Ka-paneame take note mekoika toboulosu yapu takesi kue motokamayakene ali-kiti Pita kakata neketeekete neke tikisa agome toboulosu yapu takesi kue pitikakoya-pe wa okoli okome 25 eeno, Yesuyonitikoya wa one yapu wakapeapome mekome Yesu-pala agaleoademe tokale Yesuyo okome itonoketobou meki ali-kitame takesi kuemoteketepa kini yenaneke motiki-pe. Mone pa yenaneke motiki-pe-kale okome 26 mone yenanekeodene takesi kue motiki-kale okomewinipa nimini oko. Tobou ali-kitanemana-mikitame takesi kue pitikakiyamena. 27 Nipa agetai Akolalinetobou losu yapu takesi kue pitikatekutoa menake takesi kue motokama

Matiu 18:1 34 Matiu 18:15yaki-kitane wene pokaya tokale eyatopoano ta. Galili ue mine poke moutikoa motokoano pa. Tikakale moueina wete tanikale aka moa pitikoapakunu lakapea enekale kue lenepade abutaneya enoo. Tone takesipitikateko kue wini pioono, moa auapoke pitikapamene wa Yesuyo okalePitayo nitikapoka.

18Akolaline Take Ako Meateko AgoTe-Pe Wa Pitia Yakanemo(Make 9:33-37, Luke 9:46-48)

1 Einata einapete Yesuno oya-laweone kakata nekete ekete Akolaliyotalo toko take ako tobou meatekoagopa te-pe wa yakanokoli 2-3 Yesuyoyatekome de mati deya pade nenoo wa mootokoa kiwi kakoi pakekekakakome okome kipala i niminiukumo yakoa moamene. Kini winiwene wia wawa i mati deya keneyameameadekolipa nipa Akolaliyotalo toko take etene poamoi. 4 Ide mati deya nate wene pianeyameko toa meko agopa nipa Akolaliyotalo toko take ako ago meademetoko. 5 Panagome-kiti dikanemati deya nooke toado makutukoamotokomepa nipa nopala eni dekoamakutukoa motokome toko waYesuyo oka.

Poanele Tikileke Pubu Akenemo(Make 9:42-48, Luke 17:1-2)

6Dikanemati nookewene tuganeyameko mati odeneka padele poaneletomotoa likoa enoa labakagopaAkolaliyo kibu motokome dikadika toamene tete meoo. Ae, enitete mea kibu moamomotoapapapete mati wete likoa enameneyakepanagomedo laukakoa tube kuematiyame einagono kabe kautoa kusauemuke pitikakale ue nakoa tukalepanipa epetoo. 7 Ele kule poanelewitakoleme ali atoa likoa enekalatoko. Ae, itonoke enika eni poanelewitakile tamele toapa tokoyakepadele poanele tomotoa likoa enekoagomepa dika dika toamene tetemoo.Nitikaya-nalino, wedoa meamene.

8 Neke yonameka neke kawamekapinali ne toa potokadekalepa teigoamitikamene. Pinali neke kawakaneke yonoka teigoa mitikoa dukuyawa kakeka mea kawateko takedopoke mea kakalepa nipa epetoo. Ni-tameneya yonotaka kawataka kak-eneya toe noa-kala kako takedo moapitikaneyamekalepa nipa poo. 9Nekelenemeka ne toa potokadekalepa nipalene toa wamene. Neke lene padetootapeneya yawa kakeka mea kawa-teko takedo poke mea kakalepa nipaepetoo. Nitameneya leneta takutakakeneya toe noa-kala kako takedomoa pitikaneya mekalepa nipa poowa Yesuyo oka.

Katepitoa Pekene Sipi Sipi KaikePedoa Akenemo(Luke 15:3-7)

10 I de mati deya odeneka payatetepo takameamene. Kini edelo ali-kitame dikane mati yopikilepa Akola-line leneke-kama kakete tikili ni uku.

11-12 Panagome one sipi sipi kai egetakupeta kadukoa (100) egetekale-kiti odene katepitoa atupokalepapinagome edoo-pe. Nipa eya too.Ete sipi sipi kai-kiti tono payanekeeida koukoa kakoika kamotoa einakatepitoa atupokana kai pitia tukutokoa kawa 13 enamua motokomepakolotine oto noo. Nipa atupameneyaege takupeta kadukoa (99) kakene sipisipi kai-kitike wedikilepa tokomekeone eina tuku toa enamutukanakaike etenewedoawedikomekolotinemeoo. Enipa nimini uku-pe. 14 Einatoa kiniketai Akolali a tibukemekomeone i de mati deya odeneka pakaatupokaya tokolo wedoa talo toakako.

NekeOyagome Padele Poanele TokoloMane Oa Moteke Toatekomo

15 Neke oyago padame nepalapadele poaneledo tokalepa nipa potione mekata kidene poke eke ame ipoanele neme i tokona wa opamene.Nitikale okome ae, ame nimini okowaela motokalepa nipa one-pala wa oyapatu pike Akolaline kaake oto moa

Matiu 18:16 35 Matiu 18:34kakake too. 16 Nitameneya einagomeyakamokalepa neke oyali-menetakutaka teboloka yatekanoatinonoe wa einago mekata moa auapamene. 17 Nitikale e ali-menameokoimoka yakamademe wakalepalosu yapu opatono noo wa nepalatokanakamo i i wa toawea opamene.Nitikale ali atoame kokotukoa okoiagaleka yakamademe wakalepa nipaAkolalinele takamene agoka takesikue motokama yako agoka tetepotakoa wamene.

18 Etene nimini ukuno, yakamene.Itonokepa ile tamene, iletoameamene wa kini wene kibu-tutukoa okoi toapa a tibuke mekoAkolaline wene pika toa-kama eketetoi. 19 Eya waneka ukuno yakamene.Itonoke meki-kiti takutamekatebolomeka odene wene piitikoakowitikete okolipa Agetai a tibukemekome kini kowitikete okoi toa-kama yakoa too. 20 Takutamekatebolomeka anu ibini wedekoakoukoa mekoi toane kiwi pakekenone menokala touno, Agetaiyo kinikowitikoimo etene yakoa too waYesuyo oka.

Pupu Agome One Odene Pupu AgoEla Moamokome Tanemo

21 Pita Yesu kakata nokome okomeanu oyagomedo no-pala padelepoanele tokala tokalepa edela-petapo letu mekamoane nami wiamoanetomotoa oko-pe. Tatono (7) kakoa-peta patu-kale okome 22 tatonokakoa-peta wane pade wamuku. Egekadukaka tatono kakoa-peta (70 x 7)nepala poanele tokala toka toa poletu mekamoa nami wiamoa tamene.23 Nipa Akolaliyo ali atoa pawe toatalo tokoleke eya wane pedoane uku.Tobou agome-kiti one pupu ali-menekime wina anuke padeya-kiti namikakoa motokoinakeya-kiti wa oto anumouno, noe wa agale oa wetekaneya.24-25 Nitikale titikilepa eya taneya.One pupu yene yopiane agome pupuago pade takoa aua nokale tobouagome okome neme aunake kinakue ege egeta kadukoa (7,000,000

kina) motokana toa oto wa mano-kale okome ae nekena nami wianemeateku kue toamokono, edekupatu-kale okome i agoka one matiatoaka one yapu pikoya-kiti topotakoa auna kueke kue motokoano tawa one pupu yene yopikane ali-palaakeneya. 26Nimo okale one eina puputakakanakago one kawane witipitoaaua pitalogoa kowitikome okomenekena kuekepa kue kotuke oboanemeouno wa-ye wa kowitoa kakale27 tobou agome ela motokome okomenipa aunake nami kakoa motokanakueke kue moamadene eni wakuno,opa atiki tootapea pa wa one yapuwetekaneya.

28 Nimo wapa akeneyake oneeni pupu takakanakagome akolonowititapea ponokome enekale oneodene pupu ago pade ponokaleenekome einago tomo po dekamo-tokome okome aunake ege odepetakadukoa (50) kina kue nami kakoamotokana wete oto nami wia manowa okale 29-30 one eina odene pupuago one kawane witipitoa pitalogoakowitikome okome nekena kuekepakue kotuke oboane meouno, wa-ye wa okaleka e agome okomeauna kueke kue wete nami wia otomeamokoyake ne po yapu pa pioo wapo yapumoa pitikapaneya. 31Nitikaleenemotekete ete pade pupu ali-kitiwene kedamati tokale mea tobou agomekata nekete einagome tokamodikadika wa toawea onaneya. 32 Nitikoliyatekome tobou agome one mekutane noo wa einago kayo oa motokomeokome nepa lene piane ago tadeko.Aunake kue nami kakoa motokanapeya oto wa moameamene wa nemeno kowitikale oto moamokouna.33 Eina anume ne ela motekenetokouna toa nemeka neke odenepupu ago ela motikinakeya, dekaleela moamoka-pe wa kikoa ootokoakakome 34 po yapu yopiane ago-pala okome i agome anu kueke kuewete nami wia oto meamokoyakepo yapu pa pia kamotono, po yapupitikakapa. Eida layo toua wikala

Matiu 18:35 36 Matiu 19:17tamene wa moa metaneya. 35 Ae,Agetai a tibuke mekome kipalakaenakale too. Nipa kini oyago padamekipala padele padele poanele tokakepo letu mekakoina keetapeamadetewakolipa Akolaliyo nitoo wa Yesuyooka.

19Alime One Atoa Wakeneleke Aken-

emo(Make 10:1-12, Luke 16:18)

1-2 Yesuyo enimo oomotokomeGalili ta tewitikoa Yodane ue ketoaeka Yudea take pome mepoka.Poademe pokaka ali atoa lewi lewitapia litima nokoli kini tane yene eidalatekamu toka.

3 Parisi ali-kitika nekete eketepadele tubelekeka natelekekapanagome one atoa pa wa wakopanipa tone totono litiapa tameletoa toko-pe wa natemo omotadiyawa kakete okoli okome 4 namolonamolo Akolaliyo kamate meaneya-kitititikome latikilepa ali atoata takuta wa-kama latikala taneya. Eni tanemoone bokuke wia mekaneya kimeoi moamokoiya-pe. 5 Nitanelekepaalime atoa motokomepa etene ninetatewitikoa one atoa-pala lipua meoo.Nipa namolo letetakutukoata meaneyakenaniko odene tigini tetepo taneyamekete liputakutukoata meoi. 6 Nitoamekoli ipa i ago ipa i atoa wa tutututu wa ibini amele toameneyatokome i adona wa odene tetepotakoa oi. Nipa Akolaliyo moalipukane ali atoata wa padamekamoa letekatakutukamele toamokowa Yesuyo okale 7 Parisi ali-kitamepitia yatekete ekete panagomedoone natono wawademepa namolotakoa opi ne eni wakene wakuna waedikoa pipia wia meetekoapa opa pawa wetekamele toko wa Moseseyoakeneya-mo. Enipa edekale akeneya-pe wa okoli okome 8 Moseseyo eniakenepa kini kaua-mikiti kolotinilupi tootapeneya mekoli tokome niakeneya. Moseseyo nimo ikilepataneyake Akolaliyo padeya padeyapeya titia latikome oa piane toa

akeneya mena. 9 Opi noanumeeya wane uku. Pade atoa ekoali kode noameneya meaneyakeanamedo ne pa wa wetekatekoapade atoa motokomepa mone kouapiamateko atoa eni motokome tokowaYesuyookale 10oneoya ali-lawemeekete ali atoa edikoa meamediki waneme okopa nipa alime atoa edoamoamoono, atoa moameneya tioboago-kama kaketepa nipa epetoo-koli okome 11 eni ukupa ali peyameoyake litia tamele toamoko. Kipalaukulepa i agome-kiti litia tomotouwa Akolaliyo wene pikalepa nipaoyake litia too. 12 Pade ali-kitipaninane tepene taneya nekene toaatoake wene kamoamokolo tiobo ali-kiti meki. Wa pade ali-kitipa alimemu motokatapeneya tokome tiobali-kiti meki. Wa ali padeka-kitipa eyakuya peya talo toko ago Akolalineletakama pukuno, atoa mena, moamouwa tiobali-kiti pa meki. Anu i ukulelitiane tou wa wene piko agomepanipa edikoa mema pamene wane ukuwa Yesuyo oka.

Yesuyo Mati-kitane Kowitikanemo(Make 10:13-16, Luke 18:15-17)

13 Wa pade-pete pade-kitamekini mati-kitipa Yesuyo yono piakowitikamotoa aua nokoli one oyali-kitame poe wa kikoa okoli 14 Yesuyookome wini mati-kiti oto nomotono,etoe. Akolaliyo one talo tuku taapakinino, noe wa yametekilepa dikanemati-kiti yametekono, oto nomotonotoe wa okale 15 nokoli yono piakowitikamotokome padeka poka.

Uu Kamo Tane Tualike Akenemo(Make 10:17-31, Luke 18:18-30)

16Wa padepete panago Yesu kakatanokome okome Tikisa ago Akolaliyotalo toko take meane kama pouno,padele epetanelepa edele tekenemeane kama pomotoa oko-pe waokale okome 17 epetanelekepa dekolono pitia yateko-pe. Epetanele-kamatoomoa poko agopa Akolali odene.Meane kama pouno wene pikepa nipaMoseseyo tamene wa oa pianele-kama toma pamene-kale okome

Matiu 19:18 37 Matiu 20:718 mani agale-kala litiane tomotoaoko-pe-kale okome ali pade wiatukamoa mone padane atoa liamoamonekeya kode moamoa panago-pala pa puputua akoa agale wamoatamene. 19 Ni neketai nekauatakei pia mama moa ni pinali neekewa wene mekoa mama motoko toayete pade ali atoake wene mekoamama moamene wa Yesuyo okale20 tualime okome neme wini okole-kamapa litiane toma nukuno, edelekatekoane toamukutu-pe wa okaleokome 21 Akolaliyo wene piko toanekotuke kakoane litiane tou wa nemewene pikepa nipa nekeya peya topotoa kue moamene. Mootokoapaponopene ali atoa enoa tatia meeta-peamene. Nitikepa neke kamoyapaa tibuke auma kakeneya enoo.Nitatekoyano, no litima namene waokale 22 yatekome wene keda taneyawawa poka. Nipa uu kamo taneago tokome taneya. 23 Nitoa pokaleYesuyo one oya-lawe-pala okomeae kamo tane ago Akolaliyo talotoko take pikilepa etene wili tokoakawapa poko. 24 Kamelo kaido noikeneke-kiti patukoa ponokomepanipa wedoa wili toa kawamoapapatukoa ponoo. Kamo tane agoAkolaliyo talo toko take ponokomepanipa wili tokoa mati kawapa ponoo.Nipa one eni take pamene pototube mati toko wa okale 25 one oya-lawe wene peya mati pianeya kaketeekete ekee, kamo yeneke winimodonimini akedekalepa nipa Akolaliyopamainali atoa toa moo tokolo-pe waokoli 26 Yesuyo nepikakome okomeali atoame toamatikilepa Akolaliyopaoyake tamele toko. Padele padelepeya tamele toko ago tokomekamo agoka one take nomotoa kapatekamele toko-kale 27Pitayo okomene litima noadetepa tonekeya peyatewitikoa wawa nokoono, nemeedeya nami wia meoo-pe-kale okome28 itono tibuta takoa pokale eniluku weneya pikalepa pa tootapeanewalaike no Ali Yatenane Oyagopone mepou. Nitateku toa anu oya

kiwika nooke lokoa tobou ali-kitimeatikiya walai tuku kakoake (12)mekete Iserele yatene tuku kakoa (12)tatite toa takoa enekala toi. 29 Wapanagomedo ipa no Yesuke tuku waone yapu one etene nineta one lainewamene-mikiti one mati-kiti one ipeone ta eya tewitikoa wakomepa nipaenika eniya lukukepa ege takupetakadukoa (100) mokala too. Nitoa meatukale Akolaliyo one talo tuku takemea kama pamene wa moa kakoo.30 Akolaliyopa ako yene kainya matikeku kakoa wa keku yene kainya matiako kakoa too wa Yesuyo oka.

20PineAgomeOne Ipe PupuTakaneAli-

kitiKue Metekome Tanemo

1 Yesuyo okome okome Akolaliyoali atoa pawe toa talo tokoleooyametekuno yakoe. Gerepi poku ipe pinagome-kiti likonu witianeipe takatiki ali-kiti enemopou wamekoika pekeneya. 2 Pokomeenekome okome tebolo-wa-kama kuekina mekala touno, anu ipe takapoi-pe wa okale ekete takapouno ta-koli okome nipa takapoatino, poewa moa wetekaneya. 3 Nititikoa loupini pogi (9) kakoakeka makesikewa wakapea pome enekale pade ali-kiti loyo mekoli enekome okome4 kini moatiki toane kue mekalatouno, anu ipe takapoatino, poewa moa wetekakale takapaneya.5 Bera-peteka (12 kilokoka) louaukapokaka (3 kilokokeka) einakaletoa pade ali-kiti enekome takoa moawetekakala taneya. 6 Wa nanikoogopono (5 kilokoke) wa wakapeapokome enekale pade ali-kitika loyomekoli enekome okome i makesikelikonu witia pa loyo meemoa noteta likakino, edekolo pupu toamiki-pewa okale ekete 7 pupu yametekagoago nikileka toamoka-koli okomenipa anu gerepi po ku ipe takatikipupu pikono, takapoatino, poe wawetekaneya.

Matiu 20:8 38 Matiu 20:268 Ta likaka gerepi po ku ipe

pinagome eni yene yopikago-palaokome okome anu wini pupu takakiali-kitipa kue meteke ile tamene.Wipitikene takoane motokouna ali-kiti kue namolo takoa meawineyapamene. Ketekepa namolo takoanemotokouna yene mea wipitiamene.Wete kayo oa moa kue metekakalatoano ta wa okale 9 pokome ipepinagono pupu ogopono titiketetakane ali-kiti nokoli kina tebolo-wa-kama metekaneya. 10 Nitima pomewipitikale namolo takoa motokanaali-kitame kue ako mouno wenepia nokoli ipe pupu yopikagomekina tebolo-wa-kama metekaneya.11-12 Nitikale motekete ipe pinago-pala ko oa kakete ekete likonu witi-tapea tape louke pupu takamoa noteta likakoona. Nitikoonake lou piniodenekepupunateya takakoina yene-pala totoka odele toa pupu takanetetepo takoa kina tebolo-wa-kamaneme meteko-koli 13 pupu pinagomepupu takane ago pade-pala okomeanu oya ne toane potokamukutu-mo. Kina tebolo meouno, anu puputakapoo-pe-kolu eke eeno, nitikounota wa neme okana. Enimopawamokanakamo okotu-pe. 14 Kuene i metekene tuku toanepa keteanemoane wetekakounakagoka kinatebolo meadene uku. Neke i kuepamoano ta. 15 Anukuyapa anu wenelitiane oyake tatiane meamele toko.Naniko ina nokanakago edikoanepewe witikouna tokolo ni nopalapawene poaneya kake oko-pe wa ipepinagome akeneya wa Yesuyo oka.16Nimo ootokoa okomewina pedoaneokouna toa Akolaliyo naniko nokoiyene namolo kakoa wa namolo nokoiyene naniko kakoa too wa Yesuyo oapoka.

Yesuyo One Tuateka Tebolo TakoaAkenemo

(Make 10:32-34, Luke 18:31-34)17 Yesu ate Yerusaleme take

poademe pokome one tuku kakoa(12) oyali-kiti eko keneya witimoaaua pokome okome kipala i ukumoyakoe. 18 Opa ate Yerusaleme take

poadete poko. Pote kakolo no AliYatenane Oyago panagome moaeya yenane yonoke Akolalike lodoyoai tiki tobou ali-kitika Mosesenetotono pine toa olaukaki ali-kitikakini yonoke pioo. 19 Nitikale nowiatekoi oi pedoa piitikoapa mone payene kime wia tukakoe wa metekolimotekete tegene matoa po wapimewia yomo lekaneyake wia dekoa toi.Nitikolika ta tebolo takoa pataka-petepa Akolaliyo moa kamotokoo waYesuyo oa pika.

Yame Yonetane Niname Yesu Kow-itikanemo

(Make 10:35-45)20 Yesu Yerusaleme take kutu

poademe pokaka Sebedi natonoone manata-pala Yesuke nomewadini tukupia kowitikakome okomeagale deya ou-kale okome 21 anumeedele takamotoa oko-pe-kale okomene tobou ago meke talo tokaka imanatame ne auapekete panagoneke nimini yono lono mea padenaago neke ewa yono lono meayopimotoane uku-kale 22 Yesu eniwamena kakoi lono peketapekomeokome wene toameketeke ikino, nonoateku tetepa kitameka nouketeiki-pe-kale ekete eeno, nitato ta-koliokome 23no noateku tetepa kitamekaeni noateku toa noi. Nitadete tikiyakeali atoa talo toane mekouta eka okayono lonota kita tatikatakutukoanemekamele toamoko. Eka okatameatiki agotapa Akolaliyo i i wa wetewene toopianeyano, anume oyakeoyameamele toamoko wa Yesuyo oka.

24 Nimo wapa akedekoli yateketeo yename eni wamena-pala wenepoaneya kakete ko oa kakoli 25Yesuyoone kakuta noewa kayo oamotokomeokome mone pa yatenane tobouali-kitame kini yene wete toe toewa tika tika-kama tiki. Kini ibiniakene ali-kitameka ali atoa yopiamekilepa kinikile-kama takamotoatiki. 26 Nitikala tikino, anu oya-lawe kime pade edikameamene.Tobou ago meou wa wene piketepa

Matiu 20:27 39 Matiu 21:11nipa kinikile toamekete kini oya-mikitanele takama pamene. 27 Nipaako odene mekene talo tou wawene piketepa nipa pinagono pupu-kama takamotoa kueme topo toamoa egetane ago keneya meamene.28 Noanupa Ali Yatenane Oyagotaatekoane nekenepa ete yenameanukule takamotoane nokouyamena.Nitameneya ete-kitanele takoane niali atoa peya mati anu kamateme ototoane moukene ni nokou wa Yesuyooka.

Leneta Lianeya Meane AgotaEpetekanemo

(Make 10:46-52, Luke 18:35-43)29 Yesu one oya-lawe-pala opia

pome Yeriko ta tewitikoa pokaka aliatoa lewi lewita pia litima pokoi.30 Kini ponokoya liti leneta lianeyameane agota batete matanukeeida mekete yatekoli Yesu winipatukakona wa oma ponokoimokamoyatekete kayo oa ekete Depidi-loeketagene ago Ali Muno neme tota elamoamene-ye wa kayo okolipa 31 Yesulewi lewita pia litima ponokoi-kitamekikoa ekete ekete agale oyakeno,wawe. Kilikoa meo wa kikoa omaponokoi. Nitikolika einagotamekayo telo kamotokoa ekete Depidi-loeke tagene ago Ali Muno nemetota ela moamene-ye wa kaata wikoakakoli 32Yesuwitimoa kakome okomenipa noe wa okale nokoli okomeanume edele takamotoa iki-pe-kale ekete 33 Ali Muno tone lenetakikoono, epetekoano ta wa okoli 34 elamotokome kini leneta mitikatekakaleeina eina kikatapeneyata Yesulitimata pokoi.

21Yesu Yerusaleme Ta Ate Poademe

PokakaAli Atoame One Kei Piawineya

Nekenemo(Make 11:1-11, Luke 19:28-40, Yone

12:12-19)1 Yesu one oya-laweka Yerusaleme

ta tigotokoa witapadete peketepaOlipe-pini tonoke latiane Betepase

take witakete Yesuyo eya toka. Oneoya ali-kiti takuta moa wetekakomeokome 2 kuka ku take poatinopoe. Pote witoa kaalaukete enekolidogi kai tine-pala eida po kakoakebetaneya kakoli enoi. Eni dogi kainina po kotokoa oto aua notokamene.3 Kotokoa moadete kakoli panagomedekolo motiki-pe wa okalepa eyawa akamene. Ali Munoyo padeletoatekole pikolo ni motokoa poko.Opi oto wa wetekademe toko waakamene wa Yesuyo oka. 4 EnipaAkolaline agale toawea akane agopadame eya wa papete oa piane toataatekamotoa tokoi.5 I Saione take meki kono-mikiti kiwi

yopia tobou meatekago wininoko. Nokomepa dogi kai taliwaneke mekome ua mootokoapatutu ootokaneya mea noko.Nipa dogi kai tine patu mea nokowa padame oa pianeya.

6-7 Eni oa piane toa taatekaketeYesuno oya alita takutame Yesuyookalee pote topokoi. Nipa eni dogikai nina aua neketepa kini kakenemamina petene kotokamoa dogikai patu tatikakoli Yesu mea poka.8Nitikaka ali atoa peyamatiyame kinitokoo kakene mamina kotokamoaone mea poatekaka bateteke piatatikama pokoi. Wa padeka-kitameyomo yenene deya tewia moa bateteludu tatikama pokoi. 9 Nitoa lewilewita pia pekete namolo kawa pokoi-kitameka ketea kawa nokoi-kitamekaagale kamotoka kamotoka toa ke kewa oawineya pekete eketeDepidi-loeke tagenago i ago kei pia-

toe. I agopa Ali Muno Akolalipatu kautakoa kama nokono,Akolali neme pewe wia yopiakamene. A tibuke meki peyaone kei piamene-ye wa kolo-tine togete oawineya pokoi.

10 Oawineya nomotoa YesuYerusaleme ta ata witakalepa ali atoaete pato oto pato toa kakete ekete iago te-pe wa ka wikoa kakoli 11 lewilewita pia nokoina-kitame ekete iagopa Nasarese Yesu Galili ta kenekepiko Nasarese take ago Akolaline

Matiu 21:12 40 Matiu 21:27agale toawea akako agowa topo takoaokala tokoi.

Yesu Tobou Losu Yapu PokomeTanemo

(Make 11:15-19, Luke 19:45-48, Yone2:13-22)

12 Yesu one pa kutu pokome to-bou losu yapu pome kapoka. Pomekakome eya kuya eida-kama topo toatane ali-kiti wia tikatapeka. Nitoa eku take latiane kue topo toa Yudeakue lene ete mea tokoi ali-kiti kiniwalai-kiti moa pekatapea ni ini pu-luma yoa tane yenane walai-kitikamoa pekatapea toka. 13 Nitikomeokome anu i yapupa no Akolali aliatoame kowitoai toatiki yapu wa onebokuke wiamekaneyake kimepa kodeyename kodeya paigakoa moa potip-iai tane kota tetepo takakino, poe wawia tikatapeka.

14 Yesu losu yapu pa eida kakaleleneta liane yeneka kawa okeaneyeneka one kakata nokoli epetekat-apeka. 15 Yesuyo ele kule telekoletokaka eida tobou losu yapu kakoimati-kitame ka oa kakete eketeDepidi-loeke tagenago kei piatoe waka oa kakoi. Nimo okoli yateketetekete Akolalike lodo yotokoai tanetobou ali-kitika Yu yenane totonopine toa olaukane ali-kitika Yesu-palawene poaneya kakete ekete 16 i mati-kitame ka okoa kakimopa yateko-pe wa okoli okome eeno yateku.Enikepa Akolaline bokuke eya wawia mekaneya pikono, yakoe. Akolaline kei piatiki toa dee mati-kitamekanana mati-kitameka kei pia kamotoaneme toko wa Depidiyo Akolali-pala akeneya. Eni agale tiginipakime oi moamokoiya-pe wa Yesuyooomotokome 17 e yene tewitikoaBesani take pome pipoka.

Yesuyo Yomo Piki Kikoa Okome Ak-enemo

(Make 11:12-14, 20-24)18-19 Podolikama likonu witia Yesu

Yerusaleme ta wa wakapea poademepokome pake kobume tukome eteenapekome enekale yomo piki padebatete kebonoke kakale eneka. Nitoa

pinele pome enekale tata pitikoakakomeke ku tumeadeka. Nitadekaleeni yomo kikoa okome okome ku padewa tukilepa toamea wa okale einaeina totoa ala tootapeka. 20 Nitikaleenekete one oya-lawe wene kainyapianeya kakete ekete ina yomopaodepeta totoa ala tootapekono, edoatokoto-pe wa okoli okome 21 kipalai nimini ukumo yakoe. Poometoameneyamea Akolalike wene tugoameketepa nipa anume ina yomo-palatokounakale kimeka oyake teketeeya-kitika tamele too. I kako tonomati-pala ekete ne wete toa kusaue muke kuta poke kapa wa okolikaoyake pome kapoo. 22 Eya wanekaukuno yakoe. Akolali kowitiketekaoneme yakoa too wa oneke wenetugoa mea kowitikolipa yakoa too waYesuyo oka.

Te Patu Kautakoa Kako-peWa Yesu Pitia Yakanemo(Make 11:27-33, Luke 20:1-8)

23 Yesu Yerusaleme tobou losuyapu pome olaukoa kakaka Akolalikelodo yotokoai tane tobou ali-kitikaKanosolo ali-kitika Yesu kakatanekete ekete neke tokolepa te patukautakoa kake toko-pe. Teyo tamenewa okole toko-pe wa yakanokoliokome 24 kipalaka yakatekumopikono, yakoe. Oto wa topo takoaokoli yatekenepa nipa noanumetoma yakule i ago patu kautakoanekakene tuku wane ouno, yakoe.25 Yoneyo ali atoa ue motokakilepatene peku noa toka-pe. Akolalinepeku patu. Kini kaua-mikitane pekupatu. Yakouno, oe-na-kale kini kiniyakaate tekete ekete edemo wa ato-pe. Akolaline peku noa toka wadookolopa nipa Yone einagome okagaleedeyake yakoa moamokoi-pe wa iagome oono, nimo wamato, 26 Nimowameneya one kaua-mikitane pekunoa toka wado okolopa i ali atoametoto wia tukatikiyano. Yone einagopaAkolaline agale toawea akane agotadeko wa ikiya tokome nitoino,enimoka wamato wa ete Yesu-palaekete 27 wene toamokono, Yone

Matiu 21:28 41 Matiu 21:44einago tene peku noa toka patu-koliokome nipa noanu toma yakulepai ago patu kautakoane kakene tukuwane wamou wa Yesuyo oka.

Etename Okale Manatame YateketeTanemo

28 Kipala eya waneka yatekeneukuno yakamene. Panagono manatatakuta kakeneya. Wa padepetenamolo ago kakata einago pokomeokome opi anu ipe takoano pa-kale okome 29 no pade poamouwa ootokoake one eni wene wiawawa etenane ipe takapaneya.30 Nitaneyake etene putunago kakatapokome namolo ago-pala okanatoa okale okome eeno, nitou tawa ootokoake etenane ipe taka-pameneya. 31 Nitikala taneyano,etename okale mainagome yakoataneya-pe wa Yesuyo okale e yenameekete eina namolo ago wa okoliokome nimini ukuno yakamene.Takesi kue motokama yaki ali-kitika pamoko atoa-kitika Akolalinetake pikilepa kiwi naniko nomotoapokala tiki. 32 Nipa ali atoa uemotokama yakana Yoneyo kiwi wenekiyo akeneya mekete toatekoile ii wa yametekanake ee nimini walitiamokoi. Litiamokolika eni pa aliatoamepa one okamopa nimini okowa yakoa tokoi. Nitikoli eneketekekini poane wene wia wawamoa Yoneeinagoke wene tugamoa tokoi waYesuyo oka.

Pinagono Gerepi Po Ipe Yopia Po-tokanemo

(Make 12:1-12, Luke 20:9-19)33 Agale pade pedoane ukuno,

yakoe. Panagome-kiti one ipetootokoa gerepi po matatapeneya.Nitoa pawe toa unukatekoapa onepupu yename po ku kotia pitikoakawame kautoa tia lobutatekoikagono wetia latipianeya. Ni-toapa payaponalime ta enapeayopia meateka yapu atepea wip-ianeya. Nitoapa ali pade-meneone ipe kime yopikakamene wayamemotokome ta padeka pome

mepaneya. 34 Nitaneyake ku putuakibutukakoa kawateka tigotomanokale one pupu ali pade-menemoa wetekakome okome anu ipeyopikaki-kitame no moateku toapameadete tikino, motokapoatino poewa moa wetekaneya. 35 Wetekakalenokoli enekete dekoa moteketepanago layo toua wia panago wiatukoa panago kueme kaua tukoataneya. 36 Nitaneyake pinagomepupu ali kainya mati moa wetekakalenokoli namolo tokoinakale taneya.37 Nitaneyake wipitikomepa eni ali-kitame one mana kei pia makutukoamoi wa wene pikome mana ago nepa wa wetekakale nokale eneketeoote tekete ekete 38 pinagonomana ku nokona. Etename onepikoa pokaya-kiti kadimo okomekunagono pikademe tokono, one enimoatekoya-kiti toto moatono, kunuago wia tukatoe wa 39dekoa moa tayolono aua pote wia tukapaneya.

40 Nitikala taneyake ipe pinagomeone ipe yopikaki yene-pala edeletonoo-pewaYesuyo okale 41one agaleyakakoa kakoi-kitame ekete ipe yopiapotokane ali-mene dika dika toamenetete mea wia atukoo. Nititikoapa onegerepi po ku moateko toa kiyotokoamoke toameatiki ali pade-mene kimeyopikamene wa yameoo-koli okome42 Akolaline bokuke agale dikoa wiamekaneya pikono, yakoe.Yapu wiane ali-kitame i yomopa

poadeko wa paya tetepo takoawakeneyake padekagome iyomopa yapu pigi wa moawianeya. Enilepa Ali MunoAkolaliyo taneya tokome ke wakolotine mekete one kei piato wapanagome wia mekapianeya.

Eni wia mekanemopa kime oimoamokoiya-pe. 43 Kipala i ukumoyakoe. Akolaliyo kiwi talo toakewakome kiwi luku one pupu wedoatakatiki yatene moa kakoono, nepio.44 Eni yomo pigike pitakoi ali atoakaua kugu wititapeoi. Wa eni yomopigi panagoke pitakome katua taweletakatapeneya pioo wa Yesuyo okale

Matiu 21:45 42 Matiu 22:1745 yatekete Akolalike lodo yotokoaitane tobou ali-kitameka Parisi ali-kitameka ekete ina okana agale-menepa totoke akedekono, 46 i agodekatapea moatiyake toko wa kaketeeida oboa kakoi-kiti piti moteketetekete wakoi. E kakoi ali atoame iago Yesupa Akolaline agale toaweaakako ago tadeko wa wene tokoli nipiti tokale one dekoa moamokoi.

22Etename Manane Atoa Motokakome

TogemoOaWetekakale Pade Ali-kitameWak-

enemo(Luke 14:15-24)

1-3 Wa naniko Yesuyo pedoa agalepade-meneka e yene-pala okomeokome Akolaliyo ali atoa pawe toatalo tokole ooyametekuno yakoe.Tobou agome-kiti one manane atoamotokakene toge ipete kiouno,namene wa oa metane oi nokaleone pupu ali-kiti moa wetekakomeokome namene wane okouna ali-kiti enemotokapoe wa wetekaneya.Nitikale pote opokoli peyameekete kote tokono, noamouno,poe wa waamu taneya. 4 Waamutaneyake pade pupu ali-kiti moawetekakome okome anu toge tuanepikuno, manane atoa motokadeneegetekoane mekou pitimekawe kaieya wete wiane kikakakouno, wetenoe wa akapoe wa wetekakaleenemotokadete pekeneya. 5-6 Wetenoe wa opokoli yakamene lau lau toakinikileke etepea pekete eya tokalataneya. Panagome one ipe topomepanagome one sisoa yopipome wapade-kitame tobou agono pupu ali-kiti dekoa moa ya motokoa wia tukoataneya. 7 Nitaneyake tobou agotimini nakale one poyo ali-kiti moawetekakome one pupu ali-kiti wiatukane yene wia atukoa kini yapukayotokapoatino poe wa wetekaneya.8Nititikoa one pupu yene-pala okomeokome manane atoa motokakenetoge wete kiane pikene namene

wane agale oane wetekakouna-kiti wawa noamikino, toge neeetene nomotoane wamukuno, kiwilukupa eya yene enemotokapoe.9 Batete ludu pote ali atoa kotuketeekete tobou agome manane atoamotokakome toge kikakakono, noewa akapoe wa wetekaneya. 10Nitikalebatete ludu pote kotukoi peyaepetanele tane yeneka poanele taneyeneka noe wa enemoma nokolinotepa tobou agono yapu edeyatakatapeneya.

11Nitoa toge noa mekoli tobou agonokome enekale panago paya mam-ina kakeneya meadeka. 12Nitadekaleokome anu oya ali nepala ukumoyaka. Manane atoa motokakenekiku toge noadepa weneya maminakakeneya namene wane okounakekawameadekono, dekale waka-pe-kale agale wametekoa mekale13 tobou agome one pupu yene-palaokomeokome i ago kawa yonota lutuayomiyomu wa dika dika toamenetake moa pitikakapoe wa akeneya waYesuyo oka. Nimo ootokoa okomeeidapa ali atoa komo kata nina toapitikoa kawamoi. 14Nipa Akolaliyo aliatoa kainya mati oneke noe wa kayookomeka pa natetekoa takoa mokalatoko wa Yesuyo oa tukaka.

Lomane TobouAgo Sisane Takesi Kue(Make 12:13-17, Luke 20:20-26)

15 Yesuyo nimo okale yateketeParisi yenamepa Yesuyo natemokaomotoa likoa enatekoi oi pedepiadetewa eko keneya witimoa mepaneya.16Nitoapa kini totono yakoa tane ali-kitika Erodeke timini kakoa yakeneyeneka Yesu kakata poe wa moawetekakoli pote lede pitia yateketeekete Tikisa ago nepa niminimo-kama oko. Nitoa ibini akene yenekaponopene yeneka takoa enamoapaeni yene peya Akolalinele takamapekete toatikile kiyooke-kamaolaukama poko. 17Nepa nitane agonowene tekete imodo pitia yatekono,yakamene. Yu yene tone totonolitiapa Lomane ako tobou meko ago

Matiu 22:18 43 Matiu 22:40Sisane takesi kue pitikamato-pe,Pitikato-pe. Yakoono, oa ta wa okoli18 kini poane wene pianeya kakoiletetoa enekome okome wene takutapianeya kakete iki-kitame nopaedeyake likoa eneki-pe. 19 Takesipitikatiki kue lene enouno, yameowa okale panagome moa aua nomeyametekale okome 20 i kue lenetiginikepa padane lene timini-palaibinita wia mekaneyano, eniyatapateneta patuno, yakouno, oe-na-kale21peyameekete tobou ago Sisa onewaokoli okome nipa Sisa meatikiya-kitini Sisa takoa mea Akolali meatikiya-kiti ni Akolali takoa mea tamene waokale yatekete 22ekeewawene kainyapianeya tewitikoa pokoi.

Tuane Ali Atoa KamoatekoileLede Pitia Yakanemo(Make 12:18-27, Luke 20:27-40)

23 Einata einapetepa tuane aliatoa wa kamoamoi wa iki yateneSadusi yatene Yesu kakata neketelikoa enekete ekete 24 Tikisa ago,Moseseyo eya wa akeneya. Panagonoatoame one mati opikameneyakedoeinago tukalepa one wamene agoneme moa neke natono latikamene.Nipa tukanakago lukuke kawatikimati opikamotono, nitamene waMoseseyo akeneya. 25 Nipa odeneagono mana-mikiti tatono kakoa(7) kakeneya. Namolo agomeatoa moapa mati opiameneya meatuaneya. Tuademe pikome oneliti opiane ago-pala kadimo okomeokome mati opikamotono, anuatoapa ne moamene wa ootokoatuaneya. 26 Nitikale moapa mati opi-ameneya oneka mea tuaneya. Tebolotakane agomeka einatoa moa matiopiameneya tuka. Eni wamene-mikitipeyame einatoa kibutua moma-kalanekeneyake panagonoka eina atoamemati opikameneya. Peyapa tioboali mea tukala taneya. 27 Nitikalataneyake wipitikomepa einakatoakatuaneya. 28 Eni wamene-mikitameeinatoa edikoa kibutua moma-kalanekeneya. Nitaneyano, tua pokoi

ali atoa Akolaliyo kamotokaka-peteeinakatoapa mainagono natono watugoa meoo-pe wa Yesu likoa enekoliokome 29 kini wini ikimopa Akolalinebokuke piko agale-pala one telekoletokoleta wene toamekete iki. Nipapamo ekete tiki. 30 Tua pokoi ali atoakamoa pote a tibuke mea kaketepaalime atoa moamoa atoa ali poamoatoi. Nipa a tibuke Akolaline edelo-kiti keneya meoi. 31 Ali atoa tuapawa kamoa pote kakimopa Akolaliyokipala akedekonake one boku moaoi moamokoiya-pe. 32 Eya waakeneya. Noanupa Eberame AisaketaYekobe toa einago-menane Akolaliyouku wa akeneyano, onepa tuane aliatoane Akolali mena. Mea kamapiki ali atoane Akolaliyo uku waokome akedeko wa Yesuyo oka.33 Enimo okale yatekete eida oboakakoi peyame ekete imopa i olaukoakakono, yakatoe wa ka oa kakoi.

TobouKakoaAkeneAgalepaMani-Pe(Make 12:28-34, Luke 10:25-28)

34 Yesuyo one oka agaleme Sadusiali-kiti moa kautakale agale ete watopo takamele toamoko wa akedekoliyakamotekete Parisi ali-kiti Yesukakata obomoa nokoi. 35 Eni nokoiyene padame Yesu likoa enekomeokome 36 awa, Tikisa ago, yonotatua agalepa e tobou kakoa akeneagalepa mani-pe wa oka. Ni agopa Yuyenane totono pine toa olaukakago.37 Nimo okale Yesuyo okome neke AliMuno Akolalike wedoa wene mekoa meatikilepa neke tepe kolotinime toa nekeyominime toa neke weneme toa tamene.38 Tobou kakoa akene agalepa enina.39 Nike lokoapa edikane agale eyawa wia mekaneya piko. Pinali neekewa wene mekoa mea mama motoko toayete pade ali atoakeka wene mekoa meamama moamene wa wia mekaneyapiko. 40 Moseseyoka Akolaline agaletoawea akane ali-kitameka Akolalineagale akoa mema neketepa eniagaleta patu-kama kelekoa oma-kalanekeneya.

Keraisu Te-laweke Tawatekago

Matiu 22:41-42 44 Matiu 23:14Wa Yakanemo(Make 12:35-37, Luke 20:41-44)

41-42 Parisi ali-kiti eida oboakakakoa Yesuyo yatekome okomeKeraisu wa papete ibini oa pianeagopa edane ago wa wene piki-pe.Te-laweke tawatekago wa iki-pe waokale ekete Depidi-loeke tawatekagowa okoli okome 43 Depidiyo papeteKeraisupa one Ali Muno wa ikilepaEpetane Yominiyo wene takakale eyawa akeneya.44 Ali Muno Akolaliyopa anu Ali Muno-

pala eya wa oka. Nepala poi teiameki ali-kiti moane kawikoaneneke kawane komo pikouno, onenimini yono lono noke nepiamenamene wa Akolaliyo okawa Depidiyo wia mekaneya.

45 Depidiyopa Keraisu einagopaone lukoane meku Ali Muno waakeneyake Parisi yene kimepaKeraisu einagopa Depidi-loeketawatekago wa ikino, dekolo iki-pe-kale 46 odenagomeka agale topotakoa wamokoi. Nitoapa einapetetitimoa padameka agale padewa pitiayakoaka enameneya.

23Mosesene Totono Pine Toa Olaukane

YeneParisi Ali-kiti Kini Tanele

Toameamene(Make 12:38-39, Luke 11:43,46, Luke

20:45-46)1 Nitaneyake Yesuyo e oboa kakoi

yene-palaka one oya-lawe-palaka eyawa oka. 2 Mosesene totono pine toaolaukaki ali-kitika Parisi ali-kitikaMosesene agale patu kautakoa kamapiki. 3 Nitiki yename ile tamene iletamene wa okoile-kama litia tamene.Nimo ukuyake eya waneka uku. Eniyename ile tamene ile tamene waolaukaketeke pinali-kiti kini eni ikinatoa toamiki. Nitikino, kini tikilelitia toameamene. 4 Eni yenamepadeya padeya keda tokoya ali atoanekotomaneke moa aukou toa kiniwene keda takakala tiki. Nitikiyakeeni keda nateya deyaka yapetekoa

ate motokamiki. 5 Eni yename elekule tikilepa eko ali atoame kiwikei pia kamotoa tekete keleyo-kamatiki. Nipa Akolaline agale tiginideya pipiake wia mekatekoa metekabeke lobutukoa pono yonoke pomedekoa togotoa ni kini tokoo kakenemamina nami-menekeka padeyapadeya koniyoya ua tukaketepaludu takoa-kama ua tukoa tiki.6 Toge kikoikaka ibini akene yenemeatikita meada wa pote mepokalatiki. Losu yapu peketeka tobou ali-kitimeatikita meada wa pote mepokalatiki. 7Makesikeka ali atoame TikisagoTikisago ke wa kiwi kei pimotada wayakala tiki. 8 Nitikino, anu oya-lawekime pade edikameamene. Kiwi peyawamene-mikiti-kama meki. Kiwitalo tukulu Tikisa ago wa kei piaoatiki agopa odene agodo no i kaku.9 Kiniketai wa oatiki agopa a tibukemeko Akolalino, itonoke meko agoedikoa atai wa wameamene. 10 Eteali atoame kiwi Ali Muno wa keipiamomotamene. Kini Ali Muno waoatiki agopa noKeraisu odene. 11Kiwipanagome one ako ago kawou wadookagopa one oya-mikitanele takamapamene wane uku. 12 Onepa ako agokaku wa wene pikagopa Akolaliyokeku moa kakoo. Onepa keku agokaku wa wene pikagopa Akolaliyo akomoa kakoo.

Wene Takuta Pianeya Mekoi-kitikeAkenemo

(Make 12:40, Luke 11:39-42,44,52,Luke 20:47)

13Ae, kini totono pine toa olaukakiali-kitika Parisi ali-kitika wenetakuta pianeya mekino, Akolaliyokibu moono, nepio. Kini eya tomayakike ni uku. Akolaliyo talo tokotake ali atoa poadete tikili ka wiaketekatapekala tiki. Nipa one takepoamouketeke tiki. 14 Ae, kini totonopine toa olaukaki ali-kitika Parisi ali-kitika wene takuta pianeya meki.Nipa nepo atoa-kiti oa yotokoa kiniyapu eya kode keneya motikiyakeeka ali atoame kiwi kei pimotoa ledekowitikete kutupea pa agale likoa

Matiu 23:15 45 Matiu 23:28pikala tiki. Ae, Akolaliyo kiwi kibumotokomepa dika dika toamene tetemeoono, nepio. 15 Ae, kini totonopine toa olaukaki ali-kitika Parisi-ali-kitika wene takuta pianeya mekino,Akolaliyo kibu moono, nepio. Kinipeku lawetatiki agopa tuku tomapato wa ka ludu pote ue dipikekamea pote tuku toma yaki. Tuku toaenamutuketepa kini pekunoa tamenewa lawetekili kini tiki poanele moapatukoa poane take poko.

16 Ae, leneta lianeya mekete eteali atoa etepea lia aua yaki-kitiAkolaliyo kiwi kibu moono, nepio.Ali atoa olaukaketepa eya wa ikilitekene ni uku. Panagome-kiti okometobou losu yapu tia ile tou waootokoake toamokomepa kini totonotetekakoya mena wa iki. Nipa toboulosu yapu paya tetepo takoa iki.Nitikiyake panagomepa eni toboulosu yapu keneke golo kueme latiapianeya-kiti tia ile tou wa ootokoaketoamokomepa kini totono tetekakowa iki. Nipa eniya-kiti tobouya tetepotakoa iki. 17Ae, leneta lianeya meketetiki. Eniyatapa Akolaliyo maniyatobouya tetepo takako-pe. Toboulosu yapu patu. Tobou losu yapukeneke pianeya tokome one wa takoamotane golo kueme latianeya-kitipatu. 18 Ni panagome-kiti Akolalikelodo yoai tiki walai tia ile tou waootokoake toamokomepa kini totonotetekakoya mena wa iki. Nitikiyakepanagome-kiti eni walaike lodo yotikimelepu tia ile tou wa ootokoaketoamokomepa kini totono tetekakowa iki. 19 Ae, leneta lianeya meketeiki. Eniyatapa Akolaliyo maniyaakoya tetepo takako-pe. Walai patu.Walaike pianeya tokome onewa takoamotane melepu patu. 20 Panagome-kiti Akolalike lodo yoai tiki walai tiaile tou wa okomepa nipa mone eniwalaike lodo yotikiya-kitika kikilikoatia pikome toko. 21Ni tobou losu yaputia ile tou wa okomepa nipa mone eniyapu keneke meko ago Akolali one-kitika dekoa kikilikoa okome toko.22Ni tibu tia ile tou wa okomepa nipa

Akolaliyo ali atoa talo toamekowalai-pala Akolalita dekoa kikilikoa okometoko.

23Ae, kini totono pine toa olaukakiali-kitika Parisi ali-kitika wenetakuta pianeya mekino, Akolaliyokiwi kibu moono, nepio. Eya tomayakike ni uku. Kini yamanu luduwitakoya nee deya-kiti pilia moaoi moteketepa yonota tua pikolopaodene katekamoa ipa Akolalineya watakoa pikakala tiki. Nipa Akolaliyotobou kakoa yametanele wawatoameketeke tiki. Akolaliyopa eyatamene wa tobou kakoa yametaneya.Ali atoa takoa enekilepa kiyoke-kama tamene. Ete ali atoa mamamoa auapeamene. Onekele wedoatakama pamene wa tobou kakoayametaneyano, enika enile tamene.24 Ae, leneta lianeya mekete ali atoaetepea lia aua yaki-kiti eya tou toapale-kama tiki. Neneku uele tuaneyapikolo enekete moa mitikatekoanomoa naki. Nitiketeke kamelo kaiue nakakome tuaneya pikolo eneketemoa mitikameneya ue nomoa naki.

25Ae, kini totono pine toa olaukakiali-kitika Parisi ali-kitika wene takutapianeya mekino, Akolaliyo kibumoono, nepio. Eya toma yakikeni uku. Mete okolo eya lede abekootapeou toa tekete ekolo pa abekamotoa tokoo abe kootapekala tiki.Nipa kepeneme epeteku wa oake kinitepenepa lene pia mone panagoneya-kiti moadiya wa enika eni poaneletoma yaki. 26Ae, leneta pianeya mekiParisi ali-kiti kini mete abe kogilepanamolo takoa ekolo kootapeamene.Nitikolipa tokoo-kitika abe kawamoo.

27Ae, kini totono pine toa olaukakiali-kitika Parisi ali-kitika wenetakuta pianeya mekino, Akolaliyokibu moono, nepio. Akolaliyokipa tuane ali atoa oloyo tane tatetepo takoa wako. Tokoo kalotokoapianeyake ekolopa tono koloa kawakepene meleputa lomukome kegowitianeyata koloko. 28Kini kepenemekiyo akene wene pianeya meanetetepo tokoyake tepene wene takuta

Matiu 23:29 46 Matiu 24:4-5pianeya mea e ku poane wenekapianeya mea tiki.

Edikakoi Ali-kiti Akolaliyo Kibu MooWa

Yesuyo Pubu Akenemo(Luke 11:47-51)

29Ae, kini totono pine toa olaukakiali-kitika Parisi ali-kitika wene takutapianeya mekino, Akolaliyo kibumoono, nepio. Eya tikike ni uku.Akolaline agale papete toawea akaneali-kiti oloyo taneka nateya yapudeya wikakoa ni wene kiyo akeneyameane yene oloyo taneka kalotokoatiki. 30 Nitikete ekete Akolaline agaletoawea akane ali-kiti meane-petetoto meoo tokapa nipa tone kaua-mikiti-pala kibutua eni ali-kiti wiatukamoo toka wa ikilika 31 kipala eyawane uku. Akolaline agale papetetoawea akane ali-kiti wia tukaneyenepa kini kaua-mikiti wa wini ikipanitane yeneke tagooya wa ekete iki.32 Pegetoa kini kaua-mikitame toapotokoa nami kakalogane yano opikime wipitiamene. 33 Kipa kayaneyagono-mikiti. Akolaliyo poane takemoa pitikademe tokono, manikaedoa petoa poadete-pe. 34 Dikaneyene kipala eya wane ukuno yakoe.Akolaline agale toawea akane ali-kitika wene muno meane ali-kitikaone agale pine toa olaukakoi ali-kitika wini moane wetekakolu eniyene-pala eya tokala toi. Padeka-kiti yomo lekaneyake wia tukoa nipadeka-kiti kini losu yapu kenekelayo toua wia ni kini pitikoika etetakoa litikala toi. 35 Enipa kini kaua-mikitame papete toma nekenele opiwa kimeka tokala toi. Kini kaua-mikitame padele toamene ali-kitipa puputua wia tukama nekeneya.Titikilepa Keineyo wamene Ebelewia tukaneya. Wipitikilepa pade ali-kitame Berekaiane mana Sekaraiatobou losu yapu kenekewia tukaneya.Nipa eyata pakeke tobou losu yapuolege takoa tipi tane yapu luku-palalodo yoai tane walaita eniyata pakeke

Berekaia wia tukaneya. 36 Kini kaua-mikitame toma-kala nekeneke namiwiapa Akolaliyo kabe koukoa kiwikibu moono, nepio wa Yesuyo oka.

YesuyoYerusalemeMamaMotokomeAkenemo

(Luke 13:34-35)37 Ae, Yerusaleme ta neke wida

pitikoi yename Akolaline agaletoawea akane ali-kiti wia tukama-kala nekeneya. Ni neeke widaAkolaliyo moa wetekane ali-kitikakueme kaua tukakala tane toa opii patiki. Nitaneyake ogadame-kiti idini-kiti pawena keneke luumoa pitikoutoane tekene neke wida pitikoi yenepawe toanemoadene tokounake koitekatite toa wakala tokoina. 38 Ae,Yerusaleme ta nepa tumu tokamotoaneke wida pitiki yene toa pootapeoi.39 Ae, neme no papete wa enekilekatoamoo. Nipa no i agopa Ali Munopatu kautakoa kama nokono, Akolalineme wedoa mekamene-ye wa nowete wa makutukoa moameneyakepaanu lene timini wa pade enamoo waYesuyo Yerusaleme ta-pala oka.

24Tobou Losu Yapu Tumu Tokaneya

Piatekamo(Make 13:1-2, Luke 21:5-6)

1 Yesu tobou losu yapu tewitikoapokaka one oya-lawe nekete eketei tobou losu yapu kue pawe kenekeekolo wianeya kako yapu-kiti ena waokoli okome 2 wini wianeya kakoya-kiti enekamene. Enika eniya latianekue odeneka kibutukoa piameneyapeya wia tadekatapeneya tumutokaneya pioo wa Yesuyo oka.

Yesuno Agale Yakoa Motane YenameTete Moatekoimo(Make 13:3-13, Luke 21:7-19)

3 Yesu Olipe-pini tono wanekepome mepoka. One kidene eidapaka witimoa mekale one oya ali-kitinekete ekete neme ina okanakalepamanipete taatekoa toko patu. Wipitiata patakale ne wakapea noatekatigotokalepa edeya wa adeka pipioo-pe wa okoli okome 4-5 eni okounakale

Matiu 24:6 47 Matiu 24:27wete taatekameneyake pade ali-kitame anu ibini lede wedekoanekete ekete Keraisu taatekoanenukuno, noe wa ali atoa peya matioa yotokoino, wedoa lene kia nepikoameamene. 6 Enipetepa uu wa poitoa kakoimo yakoa ni pade take poitago wa okoimo kugu yakoa toino,piti moameamene wane uku. Enilepataatekoa namolo takoa toatekoyakewipitia ta pade tigotokoa wetepatamoo tokolo ni uku. 7 Nipa eku yatename poi tato wa kamoa poiteitakutukakala toi. Ni e ku tobou ali-kitike lukoa mekoi yatene ete oto wapoi toa winali yoi. Eka kuka takekakobu igi nome momani toa tokalatoo. 8 Enika enilepa atoame matiopiademe namolo takoa mukiti nakotoa keneya too.

9 Enipetepa pade ali-kiti kipala ko-timi yotaneya meketepa tete takoawia tukakoatino toe wa dekoa moaeko yeneke lia aua poi. Nipa nopalaodene ibini pedane yene tokale teketepadeka padekata mekoi peya kipalakotimi yoa meoi. 10 Enipetepa aliatoa kainya matiyame Akolalineletakoake wakete panagome panagomoa poi teiane yenane yonoke pia ekaokata kotimi luutakutukoamema poi.11Ni ali kainya matiyamepa Akolalineagale akakuno, yakoe wa ali atoa peyamati oa yotokama poi. 12 Ele kulepoanelepa ate toma ponokale tokomeali atoa kainya mati wene mekanaliyoma pokoinakale tewitikoa wakalatoi. 13 Nitoa kakolika nooke wene tu-goa mea togakoi-kitipa toa motaneyamea kama poi. 14 Papetepa Ako-laliyo ali atoa pawe toa talo tokometokomo ta piko peyake mekoi-kitameyakamotoa oa pupitikatapeoi. Ni-titikaneyakepa wipitia ta patoo waYesuyo oka.

Yerusaleme Yename TeteMoatekoimo

(Make 13:14-23, Luke 21:20-24)15 Tobou losu yapu olege takoa

tipi tane yapu luku kenekepa kitauoko wa okoiya witakale enoi. NipaAkolaline agale akane ago Danieleyo

papete oa piane toa taatekoa tokaleenoi wa Yesuyo oka. (I boku wianemekaku agome eya wane uku. Inawiane mekakumopa wene taneyameamene.) 16 Yesuyo nimo ootokoaeya wa oka. Enile taatekoa tokaleeneketepa eya tamene. Yudea takemeki-kitipa nipa tono-kiti pake paketoa pitoa pote paigakoa mepamene.17 Yapu liti ko meapa kini yapukeneke pikoina mopameneya papitoa pamene. 18 Ipe toa kawapatigini mamina kotokoa pikanamopameneya pa pitoa pamene. 19Ae,mati kakene atoa-kitika mati adutanikakoa mekoi atoa-kitika enitete witaka-pete manika edoa petoapomotoa-pe. 20 Eni moatekoi tetedokalepetaka pupu toameneya komeatekoi-peteka witakalepa manikaedoa petoa pomotoa-pe. Dikane-petewitamomotoa ta wa Akolali kowitoakamene. 21 Dika dika toamenetete eni witakilepa itono tibutalatitikaneyakeka toamokale-kiti too.Eni tete witatekaneyake naniko padeedikanele wa witamoo. 22 Akolaliyoeni tete witama pomotoa yopikoakaka pakedo teigamoo tokapa ali atoapeya atutapeoi toka. Nitoi tokakeone wa takoa motane ali atoa elamotokome tokome pegene kakoateigoo.

23 Enipetepa pade ali-kiti neketeekete Keraisu ku nokono enoe, inokono enoe wado okolipa kapeneagale eni ekete toino, yakameamene.24 Kapene yename eya wa wini onoi.Keraisu nuku wa oa Akolaline agaleakama nuku wa kiwi oa yotokadetepadele padele telekole tokala toi.Nitikete Akolaliyo takoa motane aliatoaka tolopi toadete wili toa kaketeoyake nitamele toamokale wakala toi.25 Enika enile wete taatekameneyakepapete i agale eni wene takapikuna.

26 Pade-kitamepa Keraisu enak-agopa ali piamene ta ludu yakowa oino, yakoa ponameamene.Ni Keraisu enakagopa yapu lukukeika paigakoa meko wado okolipaeni pade yakameamene. 27 No

Matiu 24:28 48 Matiu 24:46Ali Yatenane Oyago wakapeanenekenepa katiapale keleyo piatapekotoane keleyo nokolu peyame eneketeenetapeoi.

28 Ali tuaneya lomua kakata kegonaki ini kiti odepeta koukoanote pukapuka toa yaita kawei wa Yesu oka.

Ali Yatenane Oyago WakapeaNoatekamo

(Make 13:24-27, Luke 21:25-28)29 Enika eni tete witoa kawa peya

tokale eni eni lou yomiyomu takoatokene-kitika pa toamoa too. Atibuke tagoi-kiti kotia pitoa too.Ni tibuke tele taneya mekiya moapeteka peteka takoa too. 30 Nitoakawa wipitikale eni eni Ali YatenaneOyago noanu adekapa a tibuke witoo.Nitikale ta piko peyake mekoi yateneali atoa tumai keneya mekete komokata pitikoa kawa enekoli no AliYatenane Oyago wedo patu meanepa teleta toawineya nokolu enoi.31Nika yeteka yukukataka anu papetetakoane moopikou-kiti peya odenekamoa obokamotoane tekene edelo ali-kiti moane wetekou. Nitikolupa atibuke pu wa beta pikoa kakomokaleyatekete moa obotapeoi wa Yesuyooka.

Yomo Pikike Pedoa Akenemo(Make 13:28-31, Luke 21:29-33)

32 Yomo piki witakole wene taneyameamene. Papete yeneneke pagekaua luno pitikakolo eneketepapoto toko tokene-mene tigotatekolotoko wa wene tiki. 33 Eina toaanume okounakale-kiti witatapekaleeneketepa inakago wakapea noatekoeni tigotokona wa wene toi. 34 Etenenimini toatekomo ukuno, yakoe.Ipete meki peya wete tuuta-peameneyake kipala ina okounakale-kama taatekoa too. 35 Itono tibutatakoa pootapekolika anu agalepa papia-kama kawoono, yakoa moamenewa Yesuyo oka.

Yesu Wakapea Noateko OiPadameka Wene Toamiki(Make 13:32-37, Luke 17:26-30, 34-36)

36 Enika enile wipitia toatekolepapadameka ipeteka i lou pinikataatekoa too wa wene toamiki.A tibuke meki edelo ali-kitamekawene toamiki. Akolaline mananoanumeka wene toamuku. AtaiAkolaliyo odene wene toko. 37 NoAli Yatenane Oyago wakapeanenokou-petepa Noa einago meane-pete tanele too. 38 Noa meane-petepa ete yene paya nou toa meketenee ue eyake wene piitikaneya meaalime atoa moa atoa alike pote tokalataneya. Nipa Noa tube ue dipi kenekepome mepokaleka 39 edikoa payanou toa meaneya. Nitoa mekoikakotikatapea ue atepea kaugu pokometoa atukatapeneya. Eina toa aliatoa paya nou toa mekakoane no AliYatenane Oyago wakapeane nekenekotikatapeane nou. 40 Nipetepa alitakuta ipe toata kakoita panagoeida kamotoa Akolaliyo padenaago takoa moa poo. 41 Ni atoatakuta odenekata kawa kini witi kukugutukoa kakoita pade atoa eida pakamotoa padena atoa takoa moa poo.42 Nopa kini Ali Muno kotikatapeanewakapeane nouno, wedoa lene kianepikoa meamene. 43 Eya wanekaukuno, yakamene. Yapu pinagome-kiti onekeya kode monatekagolikonu ipete noo wa wene tootokapa yapu bulukoa kode agomeonekeya monamomotoa tokome atupiameneya wedoa yopia kawoo toka.44 Eina toane no Ali Yatenane Oyagokotikatapeane nouno, wedoa lene kianepikoa meamene wa Yesuyo oka.

Pupu Ali Takutame Pupu TakaketeTanemo

(Luke 12:41-48)45 Tobou agonole-kama wedoa

wene toa takako agoke ukunoyakamene. Tobou agome dikaneago-pala eya wa oa too. One aliatoapa neme yopikamene wa oapakini nee eya noatekoi toa oneme-kama tatia lawetekamotoa moakakoo. 46 Nitimotokome ta padekapome mea wakapea nokome enekaleoneme tamene wa oa pokanakaledo

Matiu 24:47 49 Matiu 25:18pa takama pekedekale enekomepake wa one kolotini natekoa too.47 Nipa onekeya peya neme-kamayopikamene wa moa kakoo. Enipaniminimo uku. 48-49 Tobou agonoletakoa potokako agomepa nipa eyaoa too. Tobou ago wete wakapeanoamoo wa oapa one odene pupuyene layo toua wia ni bia ue nokoapia leau akeneya mekoi ali-kiti-palaopia mekome bia ue eya nokoa piatoo. 50 Paya nou toa nitoa mekakatobou ago kotikatapea nokome51 einago dika dika toamene tetemeoo. Nitoapa wene takuta pianeyameki yene-pala opia mea kawati wakiwi pakeke moa mekoo. Eidapaali atoa komo kata nina toa pitikoakawamoi wa Yesuyo oka.

25TuatoaNoi Kakoake (10) PedoaAken-

emo1 No Ali Muno wakapeane nokou-

pete Akolaliyo ali atoa pawe toatalo tokome tokale ooyametekuno,yakamene. Noi kakoa (10) tuatoa-kitame eya taneya. Panagome onetu pia kakene atoa moademe nokaleekete einago kotua patoe wa kinilaboke olipe ku page peia kapetekoaaua pokala taneya. 2-4 Ko kakoa(5) tuatoa yatenamepa aua keleapaya nou toa pa pekete nanikopeiatekoi pagepa mete padeke auapoameneyake e pade ko kakoa(5) tuatoa yatenamepa paya noutoameneya naniko peiatekoi pagepamete pade-mene kapetekoa auapokala taneya. 5 Einago noatekateigoa pekete kago keteponokenepia kakoiyake wete noamokale atutogoikoa mea einaka piimu taneya.6 Pitikakoa likonu panagome kayooa kakome okome atoa moatekago inekedekono, kotua wete poe-ye wakayo oa kakomo yatekete 7 kamoakini labo moa nodoka nodoka tokalataneya. 8 Nititikoa ona ko kakoa(5) paya nou toa nokoina tuatoayatename ekete oya, tone labo pene

tuademe tokono, kini olipe ku pagepade manoe oikoli ekete mena.9 Toto peyane labo udukateko toakotuke aua noamokoo patuno, kiniwinika tuku toa sisoake olipe kupage topo topoe wa okoi. 10 Poe waokoli poadete pokoika atoa moatek-ago nekeneya. Nokale paya noutoameneya nepikoa kakene tuatoa-kiti einagono atoa motokadete togekikakane yapu one-pala opia potemepaneya. Nitikoli panago nomekago ketekitikaneya. 11-12Nitaneyakeona tuatoa yatenewakapeanekeneya.Nekete ekete kamo koniyali totoi note kakono, kago pekanamenewa kayo okoa kakoli okome kiwiwene toamuku wa pekanameneyawa Yesuyo oka. 13 Nimo ootokoaokome atoa moatekago nokome tanetoane noka edikoane kotikatapeanewakapeane nouno, wedoa lene kianepikoa-kama kamene wa Yesuyooka.

Pupu Ali Tebolome Tobou Agono KuePikoa Metekakete Taneleke Pedoa

Akenemo(Luke 19:11-27)

14 Akolaliyo ali atoa pawe toa talotokole ooyametekuno, yakamene.Panago ta tetemada poademe kakomeone pupu takane ali-mene one kakutanoe wa kayo oa moapa one iya-kitikime pikoa metekamene wa onekeyatatikamu taneya. 15 Nitikomepapanago ko kakoa tawisini (5,000) kinamea ni panago tatigi kakoa tawisini(2,000) kina mea ni panago odenetawisini (1,000) kina mea taneya.Enipa kini pupu takoukete tele tanekotuke tatikamotokome pekeneya.16 Pokale ko kakoa tawisini (5,000)kina motokanakagome eni kuemetine pikoapa wa ko kakoa tawisini(5,000) kina tokoo motokaneya.17Eina toa tatigi kakoa tawisini (2,000)kina motokanakagome eni kuemetine pikoapa wa tatigi kakoa tawisini(2,000) kina tokoo motokaneya.18 Odene tawisini (1,000) kinamotokanakagomepa nitameneya one

Matiu 25:19 50 Matiu 25:35eina metekana kue moa pome itonowetia potipipaneya.

19 Kue pinago ta tetemadapome mea kawa oto wa wakapeanokome okome auna kue-kiti pikoametekakete edele-kala takakoi-pe wapitia yatekale 20 ko kakoa tawisini(5,000) kina motokanakagome onenamolo motokana toa peya etemeetekoa eina nine kueme tinepikoa motokane ko kakoa tawisini(5,000) kinaka metaneya. Metekomeokome Ali Muno nemenapa no kokakoa tawisini (5,000) kina meapokana. Wa ko kakoane tawisini(5,000) kina tokoo motokakouno, inawa metaneya. 21 Nitikale one AliMunagome motokome okome ouo,anukulepa neme wedoa takadeko.Enilepa nateleke neme wedoatakadekono, opa padele-kiti tubelemati takatekole ne yameou. Opa nekeAli Muno nopala kolotine meatoaneuku wa one kei pia kakeneya.22 Nitaneyake tatigi kakoa tawisini(2,000) kina motokanakago nokomeokome Ali Muno nemenapa no tatigikakoa tawisini (2,000) kina meapokana. Tatigi kakoane tawisini(2,000) kina tokoo motokakouno, inawa metaneya. 23Nitikale okome ouo,anukulepa neme wedoa takadeko.Enilepa nateleke neme wedoatakadekono, opa padele-kiti tubelemati takatekole ne yameou. Opa nekeAli Muno nopala kolotine meatoaneuku wa tobou agome one kei pia kak-eneya. 24 Nitaneyake odene tawisini(1,000) kina motokanakago nokomeokome Ali Muno nekeya kamu tokolomeke eya toko. Panagono ipe nemepadeyaka matamokoyake one eniipe kakoya nee neme wakoa mokalatoko. Wa panagome matane yomopaeni yomo ku neme kotia moa nako.25 Nepa dikane agono wene tekenepiti tokale mekene nekena kue itonowetiane kaukalogakou. Nekena kueina wa ete metekale 26Ali Munagomekikoa okome okome nepa kote aukeneya moa loyo-kala kako agomekenooke eya wa ko okana. Panagono

ipe padeya matamekeneke one eniipe kakoya nee wakoane moanewa panagome matane yomopa kukotiane moane noane tuku wa nemenooke ko okana. 27 No nitane agonokuepa bage pikapikinakeya, dekalewaka-pe. Bage pikapoo tokapa anukueme tine pikane kue-pala oto moutoka wa kikoa ootokoa kakome 28 oneete pupu ali-kiti-pala okome one kuemoe. Mootokoapa noi kakoa (10,000)kina pikoa kako ago metekapoe waakeneya. 29 Nitaneyano, Akolalinepeku wedoa nakagopa nipa Akolaliyoone peku wedoa lawetema pokalekamo tomapou toa etenewedoa tomapoo. Akolaline peku alekoa nomapokagopa nipa onekeya nateyakaeniya peya Akolaliyo takoa wamootapeoo. 30 Pupu takoa potokakoagopa yomiyomu dika dika toamenetake moa pitikamotoane uku. Eidapakime kolukoa ali atoa komo kata ninatoa pitikoa kawamoi wa Yesuyo oka.

Wipitia Ta Patakale Ali Yatenane Oy-agome

Ali Atoa Takoa Enekome Oatekamo31 No Ali Yatenane Oyago a tibuke

pone meane wakapeane nekenepanipa anu edelo ali peya-pala opianepa teleta tootapeneya nou. Nitikeneali atoa talo tekene meatekou walaikeyati yati toologane walaike ponemepou. 32 Nitikolu anu leneke tapadeka padekata mekoi yatene peyakoukoa note-kama kanoi. Notekanokolipa talo tokagome-kiti sipisipi kaikameme kaika eka okata takoamoa kakako toane tou. 33 Nipa sipisipi kai tetepo takakou ali atoa anunimini yono lono moane kakoanememe kai tetepo takakou ali atoaewa yono lono moane kakoane tou.34 Nititikoanepa no Ali Muno niminiyono lono kakoi yene-pala ekeneAgetaiyo pewe wia kako-kiti kipa onetalo toko take menoatino noe. Enitaapa Akolaliyo itono tibuta latika-peteka kini wa nodokakapianeyano,noatino noe wane ou. 35 Nipa kimeeya toma nokoinake ni uku. Kobutokale mekolu enekete nee moa

Matiu 25:36 51 Matiu 26:6-7lawetekoina. Ue nodo tokale mekoluenekete ue nomoa lawetekoina.Mone pade take ago nokounakekini yapu nee noano, noo wa nomakutukoa motokoina. 36 Maminakawameneya mekolu enekete imamina kawano, ina wa kini maminametekoina. Yene tokale pikolu mamamoa auapenokoina. Po yapu pitikoluweye akadete ugu nokoina waneeni yene-pala ou. 37 No Ali Munoagome nimo okolu yatekete eniwene kiyo akeneya mekoi yenameeya wa oi. Ali Muno neme eni okatoapa manipete kobu tokale mekaleenekete nee moa lawetekoto-pe.Manipete ue nodo tokale mekaleenekete ue nomoa lawetekoto-pe.38 Manipete mone pade take agonokale enekete moa makutukoamotokoto-pe. Manipete maminakawameneya mekale enekete kawa-teko mamina ina wa metekoto-pe.39-40 Yene taneya pikataka po yapupitikataka manipete ugu nokoto-pewa yatekoli no Ali Munoyo ekenewidikoa anu ponopeneya meane aliatoa auapekoipa nopala eina dekoaauapekoina wane ou.

41Nititikoane kakene anu ewa yonolono moane kakakouna ali atoa-palaeya wane ou. Akolaliyo wakomewakene yene no tewitikoa poe.Setanuka one edelo ali yateneka potemepomotoa nodokakapiane toe minemepoatino poe. Kime eya tokoinakeni uku. 42 No kobu tokale mekolueneketeke nee moa lawetamokoina.Ue nodo tokale mekolu eneketekeue nomoa lawetamokoina. 43 Monepade take ago patukakolu eneketekeno makutukoa moamokoina.Mamina kawameneya mekolueneketeke kawatekou mamina moameamokoina. Yene tokale pikoutakapo yapu pitikoutaka ugu noteauapenamokoina wane ou. 44 Nimookolu ekete ae, Ali Muno manipetene kobu tokale mekale eneketekenee wanakoto-pe. Manipete uenodo tokale mekale eneketeke uenomoa lawetamokoto-pe. Manipetene mamina kawameneya mekale

eneketeke kawateka mamina inawa meamokoto-pe. Manipete nemone pade take ago patukakaleeneketeke makutukoa moamokoto-pe. Manipete ne yene taneyapikataka po yapu pitikataka ugunote auapenamokoto-pe wa okoliekene 45 anu ponopeneya meane aliatoa auapeamokoipa nipa nopaladekoa eina auapeamokoina wane ou.46 Nitikoina wane wakou-kiti poanetake pote mekete dika dika toamenetete moi. Nitikoiyake wene kiyoakeneya mekoi-kiti pa mea kama poiwa Yesuyo oka.

26Yesu Wia Tukatekoi Oi Pedoa Pi-

anemo(Make 14:1-2, Luke 22:1-2, Yone 11:45-

53)1-2 Yesuyo einaka einamo oa

peya takatekoapa one oya-lawe-pala okome okome edelo agopatukane wa ibini iki toge kikilepapatepeyo toi. Enipa nimini uku-pe. Enipetepa mone pa yenameno yomo lekaneyake wia dekoatukamotoa panagome Ali YatenaneOyago no moa meoo wa Yesuyo oka.3 Einapetepa eya yene Akolalike lodoyotokoai tane tobou ali-kitika Yuyenane totono pine toa olaukaneali-kitika ete Kanosolo ali-kitikakoukoapa ako odene mekome lodoyotokane tobou ago Kayapasene yapuponete meponaneya. 4 Eida ponetekoukoa meketepa Yesu paigakoa moawiatekoi oi pedoa pikete ekete 5 paali atoa toto-pala wene poa wili walaiwa kakayano, tone toge kiko-petepadekoa moamato wa oa tukaneya.

Yesuno Wagoke Padeya KalonoTaneya

Pekoa Yotokanemo(Make 14:3-9; Yone 12:1-8)

6-7 Yesu Besani take kedimenakeneya mekanakago Saimoneeinagono yapu meka. One eni yapumekome nee nakaka pade atoamepadeya kalono taneyapa epetanekueme latiane mete keneke mekoa

Matiu 26:8-9 52 Matiu 26:27-28aua nome Yesuno wagoke pekoayotokatapeka. One eni kalono taneyatopo toamoapa kue akomati wetekoamotokaneya. 8-9 Einatoame tokaleenekete Yesuno oya ali-kiti einatoa-pala wene pokete ekete ina pekoayotokakilepa pale tokanano, edeyaweike toka-pe. Inakeyapa totomemoa topo too tokapa kue tubeya moaponopene ali atoa tatikoo toka wako oa kakoi. 10 Nimo okoli yatekomeYesuyo okome i atoane wene dekolopotokaki-pe. Einapa anu koniyolemati takakana. 11 Ponopene aliatoa enabuna kiwi pakeke mekalatikino, no pade kiwi pakeke pa tekeimeku. 12 Ina kalono taneya anutiginike pekoa yotokakanapa notuaneya piateku tigotokolo tokomenina nodokoa takapikana. 13Nitikanatokolo eya wane uku. Anukumo tapiko peyake oa pupitikama peketepai atoame i takakanakamoka oapupitikama poi. Nipa ta piko peyakemekoi yename one wene taneyamemotoa nitoi wa Yesuyo oka.

YesuMoaMeateka Oi Pedoa Pianemo(Make 14:10-11, Luke 22:3-6)

14-15 Yesuyo nimo okale one tukukakoa (12) oyali-kiti pade YudaseIsekariose einagopa Akolalike lodoyotokoai tane tobou ali-kiti mekoitapokome okome Yesu einago kiniyonoke moane piouno, kue edelameoi-pe-kale ekete nipa silepa kuelene padeka kabe kakoa (30) meoonota wa okoli 16 einapete laigoa Yesumoa metekome toatekale wenekibutuma yakeneya.

Yesu One Oya-lawe-pala OpiaMekome

Toge Nee Nakenemo(Make 14:12-21, Luke 22:7-14, 21-23,

Yone 13:21-30)17Yu yename mono mono wamene

palawe wane-kiti yoatekoi oi nokaleYesuno oya-lawe one mekata neketeekete edelo ago patukane wa ibinioko toge nee maida nodokoa piatoa-pe wa okoli okome 18-19 Yerusalemeta panago wini meoono, eya wa

yatekapoatino, poe. No Yesu wipi-tikene toateku tigotokolo tekene anuoya-lawe-pala opiane mekene togenee nouno, oyake wida nonou-pewa yatekapoe wa wetekaka. Oneeni okana toa pote yatekatekoa kinitoge nee eya eida einagono yapunodokapianeya.

20-21 Ta likaka Yesu one oya-lawe-pala eida opia mekome toge neenakome okome etene nimini ukunoyakamene. Kiwi padame no-palapoi teiane yenane yonoke moa pioowa okale 22 odene odene wa mekoipeyame ete yatekete ekete winiokolepa noanume toatekumo ekeoko-pe wa wene keda toologaneyamekete yakakala tokoli okome23 nopala odene okolo kagonoke neemoa tadoata nako agopa no moameateko ago too. 24 Nipa Akolalinebokuke Ali Yatenane Oyago nopalaeni toatekamo papete wia mekapianetoane taatekoane tuou. Ae, nowitikamotoa moa meatekagomedika dika toamene tete moo. Enitete moamademe tokome einagoopiameneya too tokapa nipa epetootokake opa ae wa okale 25 onemoa meatekago Yudaseyo Yesu-palaokome neme wini okagopa no patu-kale okome eeno, nimini oko waYesuyo oka.

Yesuyo One Oya-lawe Palawe-pala

Gerepi Po KuUeta LawetekomeAken-emo

(Make 14:22-26, Luke 22:15-20, 1 Ko-rine 11:23-25)

26 Eni nee noa mekete Yesuyopalawe wane moa Akolali-palake wa popimotokome one oya-lawe tatikamu tokome okome ipaanu tiginino, moa noe wa moalaweteka. 27-28 Nititikoapa gerepi poku uekametekemekaneya katekamoaAkolali-pala ke wa ootokoa okomeAkolaliyo oi pedoa pikana toanekadimo uku. Ipa anu kamateno,ali atoa peya mati kini tomapokoi poaneleke Akolaliyo po letu

Matiu 26:29 53 Matiu 26:48-49mekakana keetapeane agopa tak-oukenepa anu kamate ponamotouno,kiwi peyame iya moa noe. 29 Niminiukuno, yakamene. Atai Akolaliyotalo toko take kipala opiane mekenegerepi po ku ue weneya wa moanenouno, papete pade wa nakilekatoamou wa Yesuyo oka. 30 Nitoapa lopade oomoteketepaOlipe-pini tonokepote witapokoi.

Pitayo Yesu Wawa Akatekamo(Make 14:27-31, Luke 22:31-34, Yone

13:36-38)31Olipe-pini tonoke pome mekome

Yesuyookomeopi likonukiwi peyameno wawa tia tadatapeoi. Nipa Ako-laline bokuke nopala eni toatekoilekepanagome papete eyawawiamekapi-ane toa taatekoa toi.No Akolaliyo sipi sipi kai-kiti talo tokago

witikolu one sipi sipi kai-kiti tiatadoa pootapeoi wa Akolaliyooa piane toa panagome wiamekaneya.

32 Eina wia mekapiane toanetaatekoane tukolu Akolaliyo moakamotokakalepa kiwi naniko nomo-toane no namolo takoane Galilitake pone mepou wa okale 33 Pitayookome i ali peyame ne wawa tiatadatapekolika noanume ne wawanepoamou-kale okome 34 nepala iukumodo yakamene. Opi likonuali ogadame ka wete wameneyakeneme no i ago wene toamuku watebolo-peta oade toko-kale okome35ne witikete nopala dekoa witikolikane einago wene toamuku wanewawamou wa okale ete peyamekaeina okana toa ootapekoi.

Yesuyo Gesemani Take KowitikomeAkenemo

(Make 14:32-42, Luke 22:39-46)36 Yesu one oya-lawe-pala Gese-

mani wa ibini akene take opia pomekakome okome no yeka tutu ponekakene kowitipukuno, ita nepiameamene wa ootokoapa 37 PitaSebedine manata-pala aua pokomeela matiyame tuaneya tepene-pala mama mati motaneya poka.38 Pokome okome no wene kedame

tukakolo tuadene meku. Mugili-pala topelekono, tone ita opiamekete nepikoa meatoane uku waoomotokomepa 39 nami-takakoa ekokeneya kidene pome itonoke auapitalogoa kowitikome okome ataimeteke noateku ue enekupa no tetemoatekulu tokono, neme ete moapedekamedekalepa nitikamene. Nipaanu wene pikule toa wane ekenewamukuno, neke wene pikole touwa kowitimotokome 40 one oyali-mene mekoita wakapea pokomeenekale atu pia meadekoi. Nitadekolikamotokakome Pita-pala okomelou pini odeneka nopala lene kianepikamele toamoko-pe. 41 Setanuyokiwi likoa enekayano, lene kiamekete kowitamene. Lene kianenepiane meou wa wene pikiyaketigini popeyo noamokolo atu winipia meadiki wa Yesuyo oomotokome42 kutu keneya taku takoapetapome kowitipokome okome Ataineme no moateku tete ete moapedekamele toamokalepa nipa enitete mootapeou wa kowitimotokome43wawakapea nokome enekale pa atupia meadekoi. Atume moa maleoutakakale pitakoi. 44 Nitadekoli ekokeneya wa pokome one namolokowitikanakamo tebolo takoa kowiti-motokome 45one oyali-menemekoitawawakapeanokomeokomepakoometuaneyamekete atu-kala piameki-pe.No Ali Yatenane Oyagopa Akolalineagale tagoa toamiki yename wimotoamoa meateko ago ku nokono, 46wetekamokoa kawe. Kotua pekete pato waoka.

Yesu Dekoa Motanemo(Make 14:43-50, Luke 22:47-53, Yone

18:3-12)47 Yesuyo nimo oa kakaka one

tuku kakoa (12) oyali-kiti padeYudase wete eina noka. Nokale alipeya mati koukoa kepete tue layokatekamo katekamo toa obomoanokoi. Nipa Akolalike lodo yotokoaitane tobou ali-kitameka Kanosoloali-kitameka Yesu einago dekoamotokapoatino poe wa wetekakolinokoi. 48-49Wetekakoli nekete Yudase

Matiu 26:50 54 Matiu 26:66Yesu kakata wete nome awa Tikisagowa ootokoa Yesu nunu oka. Enipapapete Yesu dekoa monatekoi yene-pala oi pedoa pikana toa toka. Nipaone pone nunu opokou agopa Yesueni toono, dekatapea moamenewa okana toa toka. 50 Nitikaleanu oya edade noko-pe wa Yesuyookaka Yudase-pala opia nokoi ali-kiti one kakata note dekoa monokoi.51Nitikoli Yesuno oyali pade eniya litikakome panago wiou wa one kepetetue witimoapa panagono kapidipine takoa pitikaka. Einakagopaako odene mekome Akolalike lodoyotokane tobou agono pupu ago.52 Nitikale Yesuyo one oyago kikoaokome okome panagome kepete tueeya moa panago kawa tukakalepaoneka kepete tueme kawa tukoino,neke wini kepete tue wete lua. 53 Opiagetai kowitikene ekene edelo ali egeegeta wakala kadukoa no mekutamoa weteka-ye wanedo kowitikolupaeni eni yakoa wetekoo. Enipawene toameke ni toka-pe. 54 Nimowane kowitamele tokoyake Akolalinebokuke papete wia mekapiane toataatekamedekolo tekene enimowamadene waku wa Yesuyo oka.

55 Einata einapete Yesuyo eoboa kakoi yene-pala okome kinikepete tue layo tigini-pala nidikoaaua nikino, nopa kode ago tetepotakakete dekoa moadete niki-pe.Ta pataka abuna kiwi kakakoanetobou losu yapu keneke keleyoolaukoane mekounake no eida dekoamonamokoina. Dekale wakoti-pe.56 Akolaline agale toawea akane ali-kitame papete wia mekapiane toataatekamedekolo ni tiki wa okale oneoya-lawe peyame one tia wawa pitoapootapekoi.

Kanosolo Ali-kitame Yesuno KoisoAkanemo

(Make 14:53-65, Luke 22:54-55, 63-71,Yone 18:13-14, 19-24)

57 E yename Yesu dekoamoomoteketepa eya agono yapuako odene mekome Akolalike lodoyotokoai tane tobou ago Kayapase

einagono yapu aua pekeneya. EinagoKayapasene yapu eya ali-kiti Yuyenane totono pine toa olaukane ali-kitika Kanosolo ali-kitikawete ponetekoukoa meponaneya. 58 Kini koukoameponaneta Yesu aua pokoli Pitakutu mati kawatati toma nome tobouagono kela pawe patukoa einagonopupu takane ali atoa pakeke nomemenaneya. Yesu-pala tokale enoatogademe ni noka.

59 Eida Akolalike lodo yotokoaitane tobou ali-kitameka ete Kanosoloali peyameka Yesu wia tukatekoioi pedoa pikete ekete eya tato.Yesu i agome padele poanele tokaleenekoo wa kapene wakatiki ali-kitituku toa moato wa tuku tokoa kawa60 moa kakakoli dika dika wa kapenewakaneyake one wia tukatekoilepade piameneya. Nitaneyake alitatakuta nekete ekete 61 Akolalinewikakane tobou losu yapu onemekeaweane tadekatekoane wa tatebolo-peta lia patakale eni-menemoane awitikakoane wa wiou waokale yatekoo wa okoli 62 ako odenetobou meane ago kamokakomeokome neme okale yatekoinakamoeni akoa ikino, neme pademo topotakoa enike oo-pe wa okale 63 agalewametekoa pa kakeneya. Nitikaleako tobou agome okome okomepa mea kama pokago Akolaliyoyakakamotono, nepa one manaKeraisu tadekalepa wete a-na waokale okome 64 nimini wini oko.Kiwi peya-pala ukuno yakoe. Nanikono Ali Yatenane Oyagopa telekole-kama toko ago Akolaline niminiyono lono kawane tibu wedo patumeane wakapeane nokolu enoi waokale 65 ako tobou ago pinali onekakene mamina tiawea iyatapekomeokome oyakeno, i agome Akolali-pala taumada toa okolo tone kalemeyatekono, i agome toka poaneledika dika wa akoa omotoa pade ali-kiti totome wa tuku toateko toamena. Akolali-pala taumada toaokale kime yatekoinano, 66 opa i ago-pala edele tato-pe-kale ekete i ago

Matiu 26:67-68 55 Matiu 27:12wia tukamedekona wa topo takoaakeneya.

67-68 Nititikoa one lene timiniketekelipu toa yotokoa yumili mutoapia wia taneya. Wa pade ali-kitamekala witikete ekete Keraisu nepa teyowitikato-pe. Yakoono, toawea wete a-na wa tea agale oa kakeneya.

Pitayo Yesu Akoa Wakenemo(Make 14:66-72, Luke 22:56-62, Yone

18:15-18, 25-27)69 Nitoa kakoika Pita akolono

pomale meaneya pupu atoa padePita mekata nokome okome nekaGalili Yesu-pala opia yake toka waonokale 70e yenepeya kakakoa okomemena, neke wini oko agale yakamukuwa oomotokome 71 kago keteponokepome kakale pupu atoa padameenetekoa eniya liti kakoi yene-palaokome okome i agopa NasareseYesu-pala opia yakago-kale 72 Pitayookome agetai tia neme eni okagopaenamuku ago wa akeneya. 73Wa nanikeneya eniya liti kakoi-kiti one kakatanekete ekete nepa Galili yenameiki toa okono, Yesuno oya-lawe-pala opia yakago tadeko-koli okome74 kapenedo wakadekolupa Akolaliyono kibu momotouno, Akolaliyoyakakamotoane nimini ukuno, kiniwini iki agopa wene toamuku wa oakakaka eina eina ali ogada ka oa kaka.75 Nitikalepa Yesuyo eya wa okanaali ogada ka wameneka neme noeinago wene toamuku wa tebolo-petaakoa wawade toko wa okana weneponokale Pita akolono pome komokata pitikoa kapaneya.

27Yesu Pailaseke Aua Pekenemo(Make 15:1, Luke 23:1-2, Yone 18:28-

32)1 Podolikama ta patakale Akola-

like lodo yotokoai tane tobou alipeyameka ete Kanosolo ali-kitamekaYesu wia tukatekoi oi pedoa piitikoa2 one yonoke kapa po kakamoteketeta yopikago Pailase mekata aua potekakapaneya.

Yudase Tukome Tuanemo(Aposelo 1:18-19)

3-4 Yesu wia tukatekoi oi pedoapiadekoli yatekome one wimotoamoa metekanakago Yudase yaametukome eya topaneya. Akolalike lodoyotokoai tane tobou ali-kitika eteKanosolo ali-kitika koukoa mekoitapokome okome padele toamene agowimotoane pa puputuane moanemetekouna. Poanele eni tekenetadekuno, kinike silepa kue lenepadeka kapidi kakoane (30) motok-ouna wa kini einoe wa ete metekaleekete enipa tone pupu menano,neke pupu toko-la wa paya nou toakakoli 5 eina kue tobou losu yapukeneke pitikamotokome pome ponopaneya. 6-7 Nitaneyake Akolalikelodo yotokoai tane tobou ali-kitameeina kue lenewekotoamotekete eketeipa ali wia tukateko kueno, tonelosu pupu toadete oyake moamatowa wene kibututukoa mekete eyataneya. Mete latia tane agomekamo tua moai toake wakenetapaeina kueme topo toa motekete eketemone pade ta kawa note mea tukoiyene i itonoke oloyo toai tato watopo toa motaneya. 8 Nitaneyatokome opika eni itonopa lokeyoitono wa ibini ikiya. 9 Enile teketepaAkolaline agale toawea akane agopade Yeremaiayo eya wa papete oapiane toa taatekaneya. I toaweaneuku agopa Iserele yename silepa kuelene padeka kapidi kakoa (30) wetekoamoato wa oi pedoa pianeya. 10 Enikuemepamete latia tane agome kamotua moai taneta topo toa motaneya.Nipa Ali Muno Akolaliyo nopala okatoa taatekaneya wa Yeremaiayo oapianeya.

Pailaseyo Yesu Pitia Yakanemo(Make 15:2-5, Luke 23:3-5, Yone 18:33-

38)11 Yesupa ta yopikago Pailase

einagono leneke kakale Pailaseyopitia yatekome okome nepa Yu yenepeya lukoa meki tobou ago-pe-kaleokome nopa einago wa wini okana waakeneya. 12Nitaneyake Akolalike lodo

Matiu 27:13-14 56 Matiu 27:31

yotokoai tane tobou ali-kitameka eteKanosolo ali-kitameka i agome dikadika wa akoa okolika Yesuyo padeagaleka wametekoa pa kakeneya.13-14 Nitikale enekome Pailaseyookome opa nipa padele padelepaneme tanemo-kala akoa ikino, nekeyakoa edemo oo-pe-kale Yesuyopademoka topo takameneya agalewametekoa pa kakale ta yopikagowene kainya mati pia kakeneya.

15 Edelo ago patukane wa ibiniakene toge oi ponokale-kama tayopikago Pailaseyo eya tokala taneya.Yu yenamepa po yapu pitane agopade po kotokoa one yapu wetekakawa takoa okoi agopa Pailaseyopo kotokoa wetekakala taneya.16 Einapete eya ago Barabasi po yapupitaneya. One poanele tanemo tapiko peyake oa pupitikatapeneya.17Ali atoa Pailasemekata koukoa notekakoli Pailaseyo one tanele tokomeokome mani ago po kotokoanewetekakamotoa iki-pe. Barabasi-pe,Keraisu wa ibini iki agopa Yesu-pewa akeneya. 18 Nipa e yename Yesu-pala aua nikilepa pa puputua wenepokete ni tokoi wa wene tokomeakeneya. 19 Nika one koiso yakoameateka walai witipitoa mekakoaone natoname agale wetekakomeokome wini nami kawamene ago-pala padele tikileka toamoa waneuku. Ete pia pulete enekounakalekenopa lata potokakome wene kedamati tokolo mekene ni uku wapubu oa wetekaneya. 20 NitaneyakeAkolalike lodo yotokoai tane tobouali-kitameka ete Kanosolo ali-kitameka e oboa kakoi yene oakamotokakete ekete Pailase-palaeya atoe. Barabasi po kotokoawetekakoano, winago Yesu wiatukakamotono ta wa atoe wa oakamotokaneya. 21Nitikoli Pailaseyo eyene pitia yatekome okome mainagopo kotokoane wetekakamotoa iki-pe-kale ekete Barabasi wa okoliokome 22 Keraisu wa ibini iki agoYesupa edekamene wa iki-pe-kaleekete winago yomo lekaneyake wia

dekakamotono ta-koli okome 23 onepoanele edele taneyake iki-pe-kaleagale telo oa kamotokoa kaketeekete winago yomo lekaneyake wiadekakamotoa ta wa awitikoa tikatika taneya. 24 Nitikoli kini eni wenepilikoa kawikamotoa wili toake poiedikoa kamotokakaya wa wakomeeya taneya. Kini lene yoto kakomeue nomoa okolo kagonoke pekoapia yono tadakome okome i namikawamene ago wia tukatiki pedoapikile kote tokolo wakene tukuno,enoe. Kini wia tukapoe-kale ekete25 totome poanele tadekolopa nipaAkolaliyopa winago kamate yotokakenami wia kibu motikilepa totokatone mati-kitika oyake kibu momapomotoa oko wa okoli 26 PailaseyoBarabasi neke yapu pa wa po kotokoawetekaneya. Nitoapa Yesu powapime wiamene wa one poyo yenemetekale witikoli yomo lekaneyakewia dekapoatino, poe wa nitatekoipoyo ali-kitike metaneya.

Poyo Yename Yesu Paya TetepoTakanemo

(Make 15:16-20, Yone 19:2-3)27 Poyo ali-kitame Yesu

moomotekete Pailaseyo ta talo toameka yapu aua pote kakapaneya.Nitoapa ete poyo ali-kiti peya one enikakata koukoa mootokoa eya taneya.28 One kakene mamina kotokoa piapakikome kiane mamina petene pademoa kakaneya. 29 Nititikoa kaganikakene po ludu moa makatikoaone wagoke lobutukakoa ni tauwewata wakoa moa one nimini yonokelaukakoa neuwe tukupia meketeekete Yu yene lukoa meki Ali Munone mea kamene wa paya tobou agotetepo takoa kakeneya. 30 Nitoapaoneke tekelipu toa yotokoa oneyonoke laukakoina tauwe wataodomoa one tobou wia taneya.31 Nititikoa one tokoo kakakoinamamina petene kotokoapa onenamolo kakene mamina wa moakakamotekete yomo lekaneyake wiadekadete aua pekeneya.

Matiu 27:32 57 Matiu 27:53Yesu Yomo Lekaneyake Wia Dekoa

Tukanemo(Make 15:21-32, Luke 23:26-43, Yone

19:17-27)32 Poyo yename Yesu-pala eni

aua poadete pekete Sairini take agoSaimone kotukete ekete i ago wiadekateko yomopa neme aukoano, noowa dekoa moa aukaneya. 33 Nitoapote Gologosa wa ibini akene takewitapeneya. (Gologosa tone agalekeeketepa ali wago wa ekete oko.)34Gologosa take eni aua potewitaketegerepi po ku ue-pala kou taneyobotonota eletekoa lawetekolimituaenetekoa noamademe wakeneya.35 Nitikale yomo lekaneyake wiadekatekoa kakete one kakenemamina-mene tatiato wa tadutootokoa tatite taneya. 36 Nititikoawitipitoa mekete nepikoa meaneya.37 Nitaneyake one wago pitia lekaneyomo munoke pipiake eya wa wiamekatekoa dekaloganeya. I agoYesupa Yu yene lukoa meki tobouago. Enipa Yu yename one koiso akoaakenemo eni wia mekaneya. 38 Yesuwia dekaketepa kode agota takuta ekaokata yomo padetake wia dekaneya.Nipa panagoYesunonimini yono lonowia dekoa padena ago one ewa yonolono wia dekoa taneya. 39Nitaneyakeeida ponokoi-kitame tedu meteketeekete 40 beita, nepa tone tobou losuyapu odepeta keatapeanepa wa tatebolo lia patakale eni luku wa wiouwa okanakago pinali neke toa moa-na. Nepa Akolaline mana tadekalepayomo lekaneya ludu ketipea koa noo-na wa tema ponokala taneya. 41 Einatoa Akolalike lodo yotokoai tanetobou ali-kitameka Mosesene totonopine toa olaukane ali-kitameka eteKanosolo ali-kitameka tea tedumetekete ekete 42 i agome ete padeali atoa toa motokoyake pinali onepadewa toamoamele toamoko. Beita,i agopa Iserele yene lukoa mekitobou ago patu. One wia dekaneyomo ludu koa nokale eneketepa iagopa Keraisu tadeko wa oneke wenetugoo. 43 I agomepa Akolalike wene

tugoane meku wa okano, Akolaliyoone toane mou wa wene piadekalepanitoo. Onepa Akolaline mana kakuwa okagopa Akolaliyo toa motokaleenato wa tea agale okala taneya.44 Nimo okoi toa Yesu-pala odenekawia dekakoina kode agotameka teaagale okala taneya.

Yesu Tukome Tuanemo(Make 15:33-41, Luke 23:44-49, Yone

19:28-30)45 Lou mataike ponome kakaka

(lou pini 12 kilokoke) ta peya likat-apeneya. Lou pene webokaka (loupini 3 kilokokeka) ta pa likoa kak-eneya. 46 Lou pene webokaka (loupini 3 kilokoke) tadiya Yesuyo kayotelo ootapekome okome Eli Eli lamasabakani wa kayo akeneya. Enipa anuAkolali anu Akolali neme no dekolotewitikoa wako-pe wa okome ak-eneya. 47 Nimo okale yatekete eniyaliti kakoi-kitame ekete enipa Ilaidakayo okome toko-koli 48 panagometeyapea pome ue takamoateka obiwane mopaneya. Mootokoapa koutane gerepi po ku uele tadamoatauwe wata munoke togototokoa auanokome mitumoa na wa kabunukepia lete lete taneya. 49 Nitikale ete-kitame ekete winile toameneya wa.Ilaidayo toa monoko patu. Tokaleenato wa pa eida nepikoa kakoli50 Yesuyo agale wa telo ootapekomeone Yomini takoa pomotoa tukometuaneya.

51 One eni tukakapa eina einakuna tobou losu yapu kenekeeya mamina Akolali meko lonowa akene yapu luku olege toaketekalogane mamina petenepaete oto wa iyawea tukaketikaneya.Itono-pala momani toa kakene kue-kitika kautakutukaneya. 52 Tuaneali atoa oloyo taneka peetapeneya.Peetapekalepa Akolalinele wedoatakama pote tuane yene padeka-kiti kamotokaneya. 53 Wa nanikoYesu kamoa pokale kiwi oloyo tanekatewitikoa Akolaline Yerusalemetake pekete ali atoa kainya matimekoika pono yamepokala taneya.

Matiu 27:54 58 Matiu 28:554 Tobou poyo agomeka ete poyo ali-menameka pa eida nepikoa kakolimomani toa ele kule toa kakaleenekete ekee wa nenei moteketeekete etene i agopa Akolaline manatadeko wa akeneya. 55 Pade atoa-kitika kainya mati eka mati kaketeenekoa kakeneya. Eni atoa-kitipaGalili ta kawa Yesu auapema nekeneatoa. 56 Eni kakoi atoa pakeke eyaatoa-mene lukoa kakoi. Padatoaone ibini Magadala Maria. Padeatoaka Maria. Eni Mariapa YameYosepetane nine. Ni pade atoakaSebedi manatane nine.

Yesuno Tigini Kota Keneke Moa Pi-panemo

(Make 15:42-47, Luke 23:50-56, Yone19:38-42)

57 Ta likaka kamo ago padeArimasia take ago Yosepe Pailasemekata pekeneya. Einagoka Yesunooyago. 58 Einago Pailase mekatapome kowitipokome okome Yesunotigini moane pipouno, mea ta wayakapokale Pailaseyo one poyoyene yopikago-pala okome Yesunotigini i agono motokapoano pawa okale nitaneya. 59 NitaneyakeYosepeyo mootokoapa weneya aketane mamina petene moa tatilogoaYesuno tigini pia ewetetapeneya.60 Nititikoapa pala padaneta kokapi-ane kota kenekemoa pipaneya. Pinalione tigini naniko piatekata penekokoa wetipikanata eni piitikoa kuemakai mati uoya koketekoa moakabunu ketekalogoapa pekeneya.61 Yesuno tigini eni moa pikalepaMagadala Maria-pala padena Mariataeina kota eko keneya pimotoameaneya.

PoyoAli-kitameKotaYopikoaKaken-emo

62 Toge kiatekoiya nodokaneoi nokale podolikama eya ali-kitiAkolalike lodo yotokoai tane tobouali-kitika Parisi ali-kitika Pailasemekata koukoa pote kakete ekete63 eina kapene yotokakanakago wete

tuameneya mekome okome one tu-aneya pianeke ta tebolo takoa pataka-petepa kamoane pou wa oka. 64Nimooka toa lede taatekamotoa tekete oneoyali-kitame one tigini kode moaaua pote padeka potipitikoa eketeYesu einakagopa kamoa pekedekowa oadete tiki. Nitiketepa einagomeali atoa namolona oa yotokaka toamoa patukoa oa yotokaku peketetoadete tiki. Nitikaya tokolo onetigini pipaneta neke poyo yename tapataka tebolo-petapa wedoa yopiakamotamene wa Pailase-pala ak-eneya. 65Nimookoli okome one oyali-kiti kota keneke poamomotoa toatikitoa topoatino poe. Poyo ali-kiti-palaaua poe wa okale pote nitipaneya.66Nipa kota kabunu ketekalogane kueeka oka kebonoke kalapage kiitikoakini adeka mekaneya. Nititikoapoyo ali-kiti kime yopikoa kawe wakakamotekete pekeneya.

28Yesu One Tuaneya Pikata Kamoa

Pekenemo(Make 16:1-10, Luke 24:1-12, Yone

20:1-10)1 Yu yene kini ko mea

pupu toamatekoi-pete ponokalepodolikama ta tuei teigaka MagadalaMaria-pala padena MariatamepaYesuno tigini pipane kota enepatowa enepaneya. 2 Poadete pokoikamomani mati taneya. Nipa Ali MunoAkolaliyo moa wetekane edelo agoa tibu kawa nokome kota kabunuketekalogane kue moa ete koketekoakakoa einakeya waneke meaneya.3 Edelo agono lene timinipa katiapalekeneya lou yati yati tootapea, onekakene maminaka kilue kale keneyaake tootapea taneya. 4 Nitane agoenekete kota yopikoa kakene poyoali-kiti piti mati tokale tekete kolukolu wa tuatekalime temotele keneyatoa pitaloganeya.

5 Wa naniko einatoata nokoliedelo agome okome okome pitimoameowane uku. Yomo lekaneyakewia dekakoina Yesu tuku tonikino

Matiu 28:6 59 Matiu 28:20wene tekene ni uku. 6 Inakagoita piamokono, onena papeteokana toa taatekoapa kamokoapoka. One pianeta luku ino, enoe.7 Enemoteketepa Yesuno oyali-kitieya wa wete akapamene. InakagoYesu wete kamoa pokano, kiwi Galilitake naniko ate nomotoa one namolotakoa pokano, aida penekete enoino,eneponamene wa akapamene. Kita-pala oatekumopa ina ukuno, weteakapoe wa okale 8 akolono wetewititapeketeta piti tokaleka kolotininakale Yesuno oyali-kiti oadeteteyapea pekeneya. Nipa wedia kawapekeneya. 9Nitoata pokoli Yesu kotuanokome okome wete kamene-ye waokale one kakata note pitalogoa onekawata tebea motekete kei pikoliokome 10 piti moameo. Anu ame-mikiti eya wa akapoe. Ate Galili takenote no enenamene wa akapoe wawetekaneya.

Poyo Ali-kiti Yerusaleme TakePekete Akenemo

11Einatoata poadeteta pokoika einakota yopikoa kakene poyo ali padeka-kiti Yerusaleme ta Akolalike lodoyotokoai tane tobou ali-kiti mekoitapekete kini enekoinakamo peya dikadika wa toawea akeneya. 12 Nitikolieni yene ete Kanosolo ali peya-palakoukoa mekete edato patu wa kinitoatekoi oi pedoa piitikoapa poyoali-kiti kue tubeya moa meteketeekete 13 ali atoa kotukete-kama eyawa okala tamene. Likonu kiwi atupitikakoa Yesuno oya-lawe notetigini kode moa pekete tokoi waakamene wa akeneya. Eya wakaakeneya. 14 Toto-pala i toaweaikimopa ta talo toko ago Pailasey-odo yatekome kiwi wia tukademetokalepa one wene kekoono, pitimoameo wa oa tukaneya. 15 Nitikolikue moomotekete pote kipala einaokoinakale taneya. Opika einakaeinamopa Yu yene mekika oapupitikaneya.

Yesuyo One Oya-lawe Mekoita

Galili Take Nokome Oa Pianemo(Make 16:14-18, Luke 24:36-49, Yone

20:19-23, Aposelo 1:6-8)16 Yesuno tuku melepu kakoa (11)

oya ali-kiti one Galili take i tonokeate kotua namene wa papete oapikana toa kotua ponete 17 Yesuenekete neuwe tukupia kei piakakoi. Nitiketeke padeka-kiti poometaneya kakoi. 18 Nitikoli one oya-lawe kakoiya liti nome kakomeokome tibu-pala itonota neme-kamayopia kamene wa Akolaliyo no moakakakano, eya tamene wane uku.19 E ku yatene peyame anukumoyakoa momotono, Agetaine ibinikaone mana anu ibinika one EpetaneYominine ibinika wedekoa ali atoaue motokama yamene. 20 Nipakipala tamene wane olaukakouna toalitia tamene wa olaukama yamene.Itono takoa poateka ta pataka-petekakiwi yopikoane-kala kama pouno,nitamene. Ee nimini wa Yesuyo oka.

Make 1:1 60 Make 1:17

MAKEYesunomo Makeyo WiaMekaneya

Ali Atoa Ue Motokama YakeneYoneyo

Mo Wima Yakenemo(Matiu 3:1-12, Luke 3:1-18, Yone 1:19-

28)1 Ipa Yesu Keraisuke epetekoa ak-

ene agale titiane akakuna. 2 Namolonamolo papete Akolaline agaleakane ago pade Aisaiayo eya wa wiamekaneya. Nipa Akolaliyo mana-palapapete oa piane toa wia mekakomeokomeNe naniko pomotoane anu agale oa aua

yawatekago namolo takoanemoanewetekou. Nitikolu pokomene poateka ka nodokakamapoo. 3 Nipa ali piamene ta ludupanagome eya wa mo wimayawoo. Ali Muno noateko kanodokakapia, one yawateko ka-kitika kiyotokakapia toatino toewa einago taatekoa nokomemo wima yawoo wa Aisaiayopapete wia mekapianeya.

4 Eina wia mekapiane toapa Yoneali piamene ta ludu taatekoa nokomeeya wamowima nekeneya. Kini tokoipoaneleke Akolaliyo kiwi wiou wapo letumekakana keetapemotono enipoanele tewitikoa wawa ue moamenewa ali atoa ue motokaneya. 5 NipaYudea ta piko peyake Yerusalemetakeka ali atoa peya one mekata notekini tokoi poanele i i wa toaweaootapekoli nipa ue moe wa Yodaneuele kakome ue motokakala taneya.

6 Yone einago taatekoa nokomepakamelo kai pineme latiane maminakawa ni pitimekawe kai kepenemelatiane matiu kawa taneya. Onenakene neepa apio-pala koyapoego ueta nakeneya. 7 Nitaneagome mo wia kakome okome nolitimotokakome ele kule telekoletoa no moa patukako ago noademetoko. Nokolopa auapeane one kawa

yene kekatukuyake pa ago tekenemeamukakene kekamele toamoko.8 Opii kiwi pa ue motokakene tuku.Einago nokomepa Epetane Yominimotokademe toko wa oma yakeneya.

Yesuyo Ue MootokaneyakeSetanuyo Likoa Enoai Tanemo(Matiu 3:13-4:11, Luke 3:21-22, 4:1-13)

9 Eina-petepa Yesu Galili ta kenekepiko Nasarese ta kawa Yone kakatanokale Yodane uele ue motokaneya.10 Nitikale Yesu uele kawa akamatanuke pogatekoa pokome enekaleeina eina tibu patetepikale EpetaneYomini weuwe keneya tibu meaketipea nome pinali oneke pitanokaleenaneya. 11 Nitikale a tibukeagale ludu nokome okome anumanago nepa anu kolotini ago.Neke tokoleke no kolotine meku waakeneya. 12Nitikale eina eina EpetaneYominiyo Yesu ali piamene takepoano pa wa aua pekeneya. 13 Auapekeneyake lene timini togoikoapadeka noi kakoa (40) ta lia patakatoa Setanu nome likoa enoai taneya.Eidapa yo tane kai eya pakeke pomemekake edelo ali-kiti note auapeauape toa kananeya.

Yesuyo Mou Tagi Tane Ali TuyonoOne Litima Noe Wa Kayo Oa

Motanemo(Matiu 4:12-22, Luke 4:14-15, 5:1-11)

14YonepoyapumoapitikatekaneyakeYesu Galili take pokome eni taludu Akolalinemo ali atoane weneepetekakome tanemo i i wa mo wimayakeneya. 15Nitikome okome eina oapiane agale taatekoa toateko-petepaopi. Akolaliyo kiwi talo tokole keleyowitateko tigotoma nokono, kininamolo poane wene wia wawa kiniwene epetekoane uku agaleke wenematoa meamene wa oma yakeneya.

16NitoaGalili uematanu ludu koko-toma ponokome enekale odene wa-mena Saimone Aderutame kini taneletekete mou tagi toa kakoli enaneya.17 Enekome okome mou tagi toamou toa ali atoa motokakete toatikileolaukouno, no litima noe wa okale

Make 1:18 61 Make 1:4118 eina eina kini tagi ka tewitikalogoaYesu litima pekeneya. 19 Yesu eniyaliti kutu pokome enekale odene wa-mena Yame Yoneta Sebedine manataue dipike mekete tagi ka pilianekalipua mekoli enaneya. 20 Enekomeokome yukuyagota wete noe wa kayooma ponokale eina eina pupu yenekaetene-pala ue dipike memotoa Yesulitima pekeneya.

Ipono Awitaneya Meane AgoLatekanemo

(Luke 4:31-37)21 Yesuyo Kapaneame take pato

wa einali-mene-pala opia pomemepaneya. Pome mekomepa ko meapupu toamene-pete losu yapu pomeolaukapaneya. 22 One eni olaukakaleyatekete peyame ekete Mosesenetotono pine toa olaukaki yenameikina toa i agomepa wamokono, oneweneme-kama pademo pademo titi-tikoa okono, opa agale pinagomepa iokono, yakatoe wa ka oa kakeneya.

23Einata einapete poane ipono awi-taneya meane ago losu yapu mekometelo okome okome 24 Nasarese Yesunepa toto mekota edade noka-pe.Toto wiade noka-pe. Nepa Akolaliyotakoa moa kakapiane ago toko-la watayo ootapekale kikoa okome okome25 agale wia teiano, winago tewitikoawete takoa pa wa okale 26 einagoitonoke aua pitikoa petekakoakawa tayo telo ootapekome takoapekeneya. 27 Nitikale enekete e yeneete oto wa yakaate tekete ekete oneeni oka agalepa edane agale patuno,one weneme-kama pademo pademotititikoa okoya tokome ipono-kitameka oneme okole-kama yakoatiki wa ka oa kakeneya. 28Nitaneyakeone tanemo Galili ta piko peyakeweteoa pupitikatapeneya.

Eya Kuya Yene Tane Ali AtoaLatekanemo

(Matiu 8:14-17, Luke 4:38-41)29 Enile toomotokome Yesu losu

yapu tewitikoa pome SaimoneAderutane yapu pato wa YameYoneta-pala opia pekeneya. 30 Eni

yapu pene nome mekaka Saimonenatonane nine one kaue poto yenetaneya piko wa okoli 31 einakatuepikata pome yono moa kamo-tokaneya. Nitikale eina eina potoyene teitakale latoa kakome kini neetakoa lawetaneya.

32 Einata einapete lou penepipaneyake eya kuya yene taneyamea ipono awitaneya mea tane yenepeya aua pato wa kini oya-mikitameYesu mekata aua nekeneya. 33 Enitake pitane ali atoa peya note kagoliti kolike apua takoa kakeneya.34 Nitikoli enekome eya kuya yenetaneya nekene-kiti latekoa ipono-kitika takoa poe wa wetekoa taneya.Nipa ipono-kitame i agopa Yesu toko-la wa wene tokoli tokome agale witoawameo wa takoa wetekatapeneya.

Yesuyo Galili Ta LuduMoWima Yak-enemo

(Luke 4:42-44)35Podolikama tawetepatameneyake

Yesu kamomotokome ali piamenetake kidene pome kowitipaneya.36 Nitadekale Saimoneyo tuku topatowa one oyali-kiti-pala opia pometuku toawineya pekeneya. 37 Nitoatuku toawineya pote enamutuketeekete nepa kuka ku ali atoa peyametuku toa kaki-koli okome 38 ete yekata ludu pitiki ali atoaka anu akamayakuna agale oane mema pamedeku.Taatekoane eina agale akadene ninokouno, tone opia pekete patononoe wa pekeneya. 39 Patono noewa pokomepa Galili ta ludu losuyapu kaka toa Akolaline agale mowia akama pome ipono-kitika takoawetekoa taneya.

Yesuyo Kedime Nakene AgoLatekanemo

(Matiu 8:1-4, Luke 5:12-16)40 Kedime nakene ago pade

Yesu kakata nome wadini tukupiakowitikome okome nemedo noepetekouno wene pikepa nipa oyakeepetekoano ta wa kowitikale 41 elamotokome yoname mitikatekakomeokome nitouno ta. Neke eni yene

Make 1:42 62 Make 2:14takoa pomotoane uku wa okaka42 eina eina takoa pokale latoakakeneya. 43 Yesuyo nititikoakakome pubu okome okome etenepade ali atoa enekeka anume nelatekakumo kotukoa ikileka toamoa.44 Nitameneya eyaka topamene. Ne iagopa kedi pitaneya mekanake opi ilatoa kakona wa yete pade ali atoamewene tomotoapa Moseseyo tamenewa papete oa pianele topamene.Nipa Akolalike lodo yotokoai tokoago mekota peke oneke padeya lodoyotokatekoya aua poke mepoanopa wa wetekaneya. 45 Yesuyo nimookale yakoake tagatapea ta pikopeyake one eni latekakanakamooa pupitikatapeneya. Nitikaletokome ali atoa pitikoika Yesu keleyopoukome toake ali atoa apua takakayatokale padeka lono katekoa pomeali piamene ta ludu pima yakeneya.Nitoa pokake ali atoa koukoa onekakata note-kala kakeneya.

2Yesuyo Muku Muku ToameneyaPa Pia Meane Ago Latekanemo(Matiu 9:1-8, Luke 5:17-26)

1 Yesu eina-meneke yawa meawa wakapea Kapaneame take nomemenaneya. Nitikale Yesu wa wakapeanomeoneyapumekowaokoimokugu2 yakatekoa ali atoa koukanokolipakeika yapu luku kawatekoi pakekapiameneya. Akolono kago ludu-kitika nateya pakeka piameneyaedeya takatapeneya. Nitaneyakeyapu keneke kakome Akolalinemo ii wa oa kakaka 3 ali tuyonome eya agomukumuku toameneya pa pia kakeneago leyo leyo toa aua nekeneya.4 Nipa yapu edea takatapeneyatokome Yesu kakata pinele auanamele toamokale aka yalini luduaua penaneya. Nitoa ponete yalinikea po kakoa leyo-pala keti Yesu kakapitia tewitikaketikaneya. 5 Yesu iagome kini oyago oyake latekameletoko wa wene tekete tadekoile

enekome Yesuyo yene tane ago-pala okome anu mana neke tomanoka poaneleke Akolaliyo po letumekakana keetapekene neke poanelekogakunawa okale 6Mosesene totonopine toa olaukane ali-kiti eniya litimekete kini tepene eya wa wenepia meaneya. 7 Imopa i okono,edekolo oko-pe. Ali atoame tomanokoi poaneleke mekane po letu keawakilepa Akolaliyo odene tokono,i agome Akolali tekome oko wawene poaneya meaneya. 8 Kini eniwene pikoile tetoa enekome Yesuyookome wini tepene wene kibutukoamekipa dekolo tiki-pe. 9 I ago-palaukule tamele tadeko wa kime wenetomotoanepa yene tane ago-palaedemo wane omotoa iki-pe. I agoneke toma noka poaneleke Akolaliyopo letu mekakana keetapeku waneomotoa iki-pe. Wete kamoa neaua nokoina leyo-pala aua pa waneomotoa iki-pe. 10-11 No Ali YatenaneOyago itonoke mekenepa ali atoametokoi poaneleke Akolaliyo po letumekakana keetapeamele tadeko wakime wene tomotoanepa yene taneago-pala eya wane uku. Ne auanokoina leyo-pala moa aua nekeyapu poano, kamokoa pa wa akeneya.12 Nimo oka oka e yename nepikoamemotoa einago kamokakome oneaukoina leyo-pala moa aua pekeneya.Nitoa pokale enekete ali atoa kakoipeyame ka oa kakete ekete namolokatoamokoinakalepa i tokono enatoewa Akolali kei pia kakeneya.

Yesuyo One Pukuka MatiuNe Litima Namene Wa Kayo Oa

Motanemo(Matiu 9:9-13, Luke 5:27-32)

13 Nitaneyake Yesu Galili uemine matanu wa pome kapaneya.One eni kakata ali atoa peya noteoboa kakoli Akolaline agale olaukoakakeneya. 14 Nititikoa pokomeenekale eya ago Lipai Alepiasinemana takesi kue motokoai tane yapukeneke mekale enekome okomeno pukuka tone patono noo wa

Make 2:15 63 Make 2:25-26oma ponokale kamomotokome Yesupokaka litima pekeneya. 15 One yapunee natono noo, pata wa Matiuyokoua pokale Yesu pome mekomenee noa meaneya. Nitikale takesikue motokama yakene ali-kitika Yuyenane totono litia toamene ali-kitika Yesu-palaka one oyali-kiti-palaka eida opia mekete nee noameaneya. Dikane ali kainya matione pokaka litima pekeneya. 16 Yesudikane yene-pala opia mekome neenakale enekete Parisi ali-kitamekaMosesene totono pine toa olaukaneali-kitameka Yesuno oya-mikitipitia yatekete ekete Yesupa dikaneyene-pala opia mekome nee noamekono, edekolo tokoto-pe wayakananeya. 17 Nimo akedekoliyatekome Yesuyo okome dokosaagomepa yene toameneya mekuwa iki-kiti edoa nome latekamotoa-pe. Yene taneya meku wa iki-kitipanipa nome latekanoo. Nipa poaneletoamuku wa iki yene kini namolopoane wene wia wawe wane oadenenokouya mena. Poanele tuku wa iki-kiti odene auapeadene nekene ukuwa Yesuyo akeneya.

Akolali Wedoa Kowitadetepa Nee EyaTekei

WawaNoameneyake Pitia Yakanemo(Matiu 9:14-17, Luke 5:33-39)

18 Wa padepete ali atoa uemotokama yakene ago Yoneneagale litia tane yenameka Parisi ali-kitamekaAkolaliwedoa kowitadetepanee eya tekei wawa noamoa pameaneya. Nitaneyake pade ali-kitiYesu kakata note yatekete eketeneke agale yakoa nepala opia yakiyenamepa enile toamiki. Edekolotoamikiti-pe wa yakaneya. 19 Nitikoliokome panagono atoa motokakitaatoa motokagono oya-mikiti onepalawedikete wediapa nee eya edoa wawanoameneya pa memotoa-pe. 20 Wananiko ete yename atoa motokagopadeka aua poatiki wini tigotomanokona. Eni toateko oi noka-petepa

nee noameneya wawa pa meoi waYesuyo akeneya.

21 Nimo ootokoa kakome pedoaagale pade okome okome panago onemamina namoloya pilikalepa weneyapue moa namoloya eni pilikatalapukoa lipuko patu. Nitamoo-li.Enile tootokoado uele abe kogalepaweneya pueme ete ete toa edemapokome pilikutu too wa Yesuyoakeneya. 22 Wa agale pade pedoaokome okome gerepi po ku ueweneya mekalepa meme kai tabemelatiane mete namoloyake oyake peiamoamoo. Eniyakedo peikalepa gerepipo ku ue weneya tokome lako yatikawa mono mono okome kaua pakayoa pootapeoo. Nipa eni kai tabemelatiane meteka kaua ti tae witapeoo.Pene po ku kotiketepa metekapeneyake tia lobutua piamedeko waYesuyo akeneya.

Ko Mea Pupu ToamatekoilekePitia Yakanemo(Matiu 12:1-8, Luke 6:1-5)

23 Yu yene kini ko mea puputoamene-pete pade Yesu panagonowiti ipe ludu pokaka one oyali-kiti one-pala opia pekete witiku deya tukaka pekete kotimapekeneya. 24 Nitikoli enekete Parisiyename Yesu-pala ekete tone komea pupu toamateko-pete kekoawawa toamatekole eni tikino, kukotia eni pupupa dekolo tikiti-pe-koli okome 25-26 Depidi one-palatoa yakene ali-kitika kobu tokaletanemo oi moamokoiya-pe. Eyataneya. Tobou ago Soloyo Depidi litiaaua pokale toa yakomepa kobumetuaneya tokome Akolaline wikakaneyapuke lobutukoa kapaneya. NitoapaAkolaline pikane palawe wane moanootokoa one oyali-kiti i nee noatinonoe wa moke toa tatika tatikataneya. Akolalike lodo yotokoaitane ali-kitame odene dikane palawewane namele taneyake nitaneya.Enipa ako odene mekome Akolalikelodo yotokoai tane tobou agoAbiasa meane-pete kini kekaneleke

Make 2:27 64 Make 3:19

Depidiyo taneya. 27 Yesuyo nimoootokoa kakome okome Akolaliyoali atoa auapekomepa ko mea puputoamatiki-pete pa ko meamene wa oapianeya. Ko mea pupu toamene-petepadeya padeya kekaneya latikamotoaakeneya mena. 28 No Ali YatenaneOyagomepa ali atoa ko mea puputoamiki-pete mekete toatikileka i iwane oyameane talo toane meku waYesuyo akeneya.

3Yono Lokane Ago Latekanemo(Matiu 12:9-14, Luke 6:6-11)

1 Wa pade-pete Yesu losu yapuwa pokome enekale yono lokaneago pade eida mekale enaneya.2 Nitaneyake pade-kitamepa Yesuyoi ago epetekako patu wa lenewikaneya. Nipa ko mea puputoamene-pete kini kekanele tomo-tadiya wa kakete taneya. 3 NitikoliYesuyo yono lokane ago-pala okomeokome oto noke kanoo wa ootokoakakome 4 e yene yatekome okometone ko mea pupu toamoko-petepaedele tokala tato-pe. Ali atoa-palapapadele padele epetanele tato-pe.Poanele tato-pe. Tuamele tokoagopa toa moato-pe. Wia tukato-pe wa okale agale waametekoa pakakeneya. 5 Tepe kolotini lupitootapeneya kakoile enekome kotimiluaneya kawa tepe-pala we tokalekaka. Nitoapa o yene leneme enoaunukamu tootokoa kakome yonolokane ago-pala okome neke yonokutu lido akoano ta wa okale lido akoaenekale one yono epetekakadeka.6 Nitikale enekete Parisi ali-kitiErodeke timini kawa yakene yene-pala akolono koukapeketepa Yesuwiato wa one wia tukatekoi oi pedoapianeya.

Ali Atoa Yesu Litima Nekenemo7 Nitaneyake one oyali-kiti-pala

Galili ue mine pato wa tewitikoapekeneya. Eni pokaka Galili yenepeya mati lewi lewita pia obomoanekeneya. 8 Nipa Yudea ta pikopeyakeka Yerusaleme takeka Idumea

ta piko peyakeka Yodane ue eka-lono piko takeka Taia Saidone tataliti enika eni pitane ali atoa Yesukakata note-kala kakeneya. One tomayakenemo kugu yatekoiya teketenitaneya. 9 Nitaneyake ali atoata ikakoyame one dekoino, ue dipikepone mepouno, ue dipi nodokakoaoto aua noatino poe wa one oyali-kiti-pala akeneya. 10 Nipa yenetane ali atoa peya mati latekakaleenekete ete yename kini tane yenelatekamotoa Yesu mitikada wa lekoaapua takatapeneyake ni akeneya.11 Ipono awitaneya meane yenekanokoli kini eina awitane iponameYesuno lene timini enekete onekawane aua pitakete ekete nepaAkolaline mana wa okala taneya.12 Nimo okoli ipono-kiti kikoa okomeokome no i agopa dikane ago wawidikoa toawea wameo wa kikoaakeneya.

Yesuyo One Oyali-kiti Tuku Kakoa(12)

Takoa Motanemo(Matiu 10:1-4, Luke 6:12-16)

13 Nititikoa tono pade lewia pomekakome one takoa moateka ali-kiti noe wa kayo okale nekeneya.14-15 One-pala opia yawatekoi ali-kitituku kakoa (12) one Aposelo ali wamoa kakakilepa Akolalinemo mo wiaoawineya pote ali atoake awitaneipono takoa wetekoa tomotoataneya. Nipa one tele patu kautakoakakete nitimotoane wetekou wamoa kakaneya. 16 Eya ali-kiti takoamotaneya. Pade Saimone one padeibini Pita wa oa metaneya. 17Ni YameYoneta Sebedine manata. Yesuyoeinagotane ibini pade Boanesisi waibini oa metaneya. Boanesisi wapatono witikagota wa okome akeneya.18 Ni Aderu ni Pilipi ni Batolomiuni Matiu ni Tomasi ni Alepiasinemana Yame ni Tadiasi ni Kenanetake Saimone 19 ni Yudase Isekariose.Yudase einagopa Yesu poi teianeyename wimotoa moa meateka ago.

Yesu Tobou Ipono Belesebulene TelePatu

Make 3:20 65 Make 4:5Kautakoa Kako Wa Tea Akenemo(Matiu 12:22-32, Luke 11:14-23, 12:10)

20 One oya-lawe eni takoa moomo-tokome Yesu wakapea yapu nomemekale ali atoa wa obomoa noteedea takatapeneya. Edeya takat-apekoli Yesuka one oya ali-kitika neenoatekoi pake toameneya. 21 Enitanemo kugu yatekete onekameyoekete ekee, leau akeneya yakometokono, enemopato wa Yesu moapikoa kawadete nekeneya.

22 Mosesene totono pine toaolaukane ali-kiti Yerusaleme takawa keti note kakete ekete Yesui agokepa Belesebule awinomemekome toko. Ako odene mekotobou ipono Belesebulene tele patukautakoa kakome tokome ipono-kititakoa wetekakala toko wa tea agaleakeneya. 23 Nitaneyake Yesuyo aliatoa one kakuta noe wa mootokoapapedoa agale-mene okome okomeSetanu pinali one tiko wa edoatakoa wetekamotoa-pe. 24 Pitikalipuutakutukoa meketepa nipa wiliwalai wa tadatapeoi. 25 Wa odeneyapu pitiki-kiti ete oto wa poitatoa winali yotoketepa kini eniyapu pa tumu tokaneya pimotoawawa poi. 26 Edikoapa Setanuone yagono-mikiti-pala poi toamekomepa nipa one tele tetoa tiitae oa witikatapeneya tokome oneyeneka ete toa atuma poi wa Yesuyoakeneya.

27 Nimo ootokoa kakome pe-doa agale pade okome okometelekagome-kiti one yapu pikoya-kiti pa yopia mekalepa kode agomeyapu bulukoa nome onekeya oyakemoa pamele toamoko. Nitameletoamokoyake kode ago kotikatapeadonokomepa telekago poome lutuapiilogoa onekeya peya oyake kodemoa poo.

28 Ali atoame padele padelepoanele toa Akolali tea kawakawa nanikodo ae, inapa poaneletekene tadeku wa wakolipa nipaAkolaliyo kini eni poanele tokoikepo letu mekakanapa keetapea wawakibu moamoo. 29 Wa panagome

Epetane Yominilepa Setanule tetepotakakalepa Akolaliyo one enipoanele tokake po letu mekakanapakeamokome etene kibu moo. Dikaneagome toka poanelepa pa pia kakaleAkolaliyo kogakileka toamoo waYesuyo akeneya. 30 Enipa Parisi ali-kitame Yesu i agoke poane iponoawinome mekome toko wa okolitokome ni akeneya.

Yesuno Nine Wamene-mikiti OnekeNekenemo

(Matiu 12:46-50, Luke 8:19-21)31 Nimo oa kakaka Yesuno nine

wamene-mikitika koli note kaketeekete Yesu oto noo wa akoe wapanago moa wetekaneya. 32 NitikoliYesu kakaya liti oboa meane aliatoame ekete nekaua neke wamene-mikitika koli a note kakete ne noowa iki-koli okome 33 agauapa te-pe,anu wamene-mikitipa te-lawe-pewa ootokoa kakome 34 one unukoamekoina ali atoa enoa unukakomeokome agaua-loe anu wamene-mikitipa ika i mekina. 35 Akolaliyo tawa okole-kama litia tiki-kitipa agauaanu wamene laine-mikiti enina waYesuyo akeneya.

4Nee Lene Pitikama Poko AgokePedoa Akenemo(Matiu 13:1-9, Luke 8:4-8)

1 Wa padepete Yesu Galili ue minematanu pome olaukoa meaneya. Ni-taneyake ali atoa lewi lewita piaobomoa note-kala kakoli tokome uedipike pogatekoa pome mepaneya.Nitoapa e yene ue matanuke etekeneya kamotoa onepa ue dipikemekome 2pademo pademo oa metek-ilepa pedoa agale oa meaneya.

3 Nitoa olaukoa mekome okomekipala i ukumo yakoe. Ipe pinagome-kiti ipe ludu nee lene pitikamapekeneya. 4 Nitima pokale neelene padekapa ka ludu paka tadoapitaneya. Nitaneta ini-kiti pukaneyanote pitoai toa napekala taneya. 5 Ninee lene padekapa kue pake paketadoa pitaneya. Tokoo itono nateya

Make 4:6 66 Make 4:22

deya pianeya tokome wete tumikalataneya. 6Wa naniko lou tigini kakalewete eni tototokoa tuaneya. Tekeitono kekulu wetekameneya tokomeloume ni yoa tukatapeneya. 7 Ni neelene padekapa tonipo pake tadoapitaneya. Nitaneta tonipo eya neelene-pala odeneka dekoa witakometukatapeneya. 8Ni nee lene padekapaitono epetaneyake pitakome leauakatapea witakome ku tukala taneya.Ku tukilepa padekapa ku kapidi kakoakakoa (30) tua ni padekapa ku egeodepeta kadukoa wa tuku melepukakoa (60) tua ni padekapa ku egetakupeta kadukoa (100) tua tokalataneya. 9 Kipala i ukumo yakou wakale piiyakoa kaki-kiti kime yakoatiwane uku wa Yesuyo akeneya.

10 Naniko Yesu one kidene mekataone mekoya liti oboa meketeyatekoina yene padeka-kitameone tuku kakoa (12) oyali-kiti-pala note eni pedoa okana agalepine pitia yakananeya. 11 Nitikoliyatekome okome Akolaliyo one aliatoa talo tokolepa papete kaukoamema nekeneyake opi kiwi keleyoooyameteku. Nitikuyake ete ali atoa-palapa nipa pedoane agale-kamaoane meteku. 12Nipa Aisaiayo papetewia mekapiane toane taatekoanetuku. Eya wa wia mekapianeya.I toaweane uku yenamepa kini leneme

enekoile enoa moamoa kinikaleme yatekoimo yakoamoamoa toi. Akolalikedo tepekolotini pekoa pioi tokapakini poanele tokoike po letumekakanapa kea kibu moamootokake pa etepea pomotoa wawoowa Aisaiayo wia mekapianeyawa Yesuyo akeneya.

Yesuyo Nee Leneke Pedoa AkeneAgale

Pine Toawea Akenemo(Matiu 13:18-23, Luke 8:11-15)

13 Yesuyo nimo ootokoa kakomeokome ina pedoane okouna pinewene toamikino, ete idikoanepedoane oma pokou-kitipa edoayakoa moadete-pe. 14 Ne lene

pitikama yako ago adeka pikounapaAkolaline agale oa aua yako agokeokouna. 15 Nee lene padekapa kaludu tadoa pitane adeka pikounapaeya tiki yeneke okouna. Pade-kitameAkolalinemo yakoa lukakili eina einaSetanu nome katekamoa poko. 16Neelene padekapa kue pake pake tadoapitane adeka pikounapa eya tiki-kitike okouna. Pade-kitame einagaleyakoapa eina eina ke wa lukoa wediameki. 17 Nitiketeke einagale kinitepene teke wetekameneya tokomeAkolalinele pa tekei takaki. Wananiko ele kuleme ke enekakalemea ni ete-kitame kipala poi teigolimea tekete Akolalinele takoake wetetewitikoa wawei. 18 Padeka neelene tonipo pake tadoa pitane adekapikounapa eya tiki-kitike okouna.19 Pade-kitame einagale yakoa moakekini kepene mama moa kini kamoya-kitike wene pitikakoa mea eya kuyamoadiya wa tepi tokale mea tikilienika enileme Akolaline agale moakautako. Nipa nee lene ku tuamoutoa keneya pa meki. 20 Padeka neelene itono epetaneyake pitane adekapikounapa eya tiki-kitike okouna.Pade-kitame einagale yakoapa inapaAkolaline peku wa noa tiki. Nitikipaipe nee kakoya ku tuma pou toapadekapa ku padeka kapidi kakoa(30) tua ni padekapa ku ege odepetakadukoa (50) tua ni padekapa ku egetakupeta kadukoa (100) tua toko waYesuyo akeneya.

Tole Udukatekoapa Okolo MoaKauamoi

Wa Pedoa Akenemo(Luke 8:16-18)

21 Panagome-kiti labo udukoapaokolo moane kaulogou wa yapuaua noko patu. Walai kene kekulumoane piou wa aua noko patu. E'e,edikakoya mena. Labo piatekota-kama moa pikala toko. 22 Padelepadele kaukoa toma yakolepa nanikokeleyo witatekole toko. Padeyapadeya paigakoa pikoya-kiti nanikokeleyo pikale peyame enetapeoi.

Make 4:23 67 Make 4:4123 Kipala i ukumo yakou wa kalepiiyakoa kaki-kiti kime yakoati waneuku wa Yesuyo akeneya.

24 Nimo ootokoa kakome okomekipala i oane metekulu yatekimopawedoa yakoa moamene. Kime etemetekoi toa eni luku kotuke otokamokala toi. Nipa ako pade-menekaoto mokala toi. 25 Akolali one i pekuwedoa nako agopa nipa Akolaliyo onepeku-kama lawetema poo. Akola-line peku alekoa noa toko agopa nipaone eni lawetane peku nateya deyakatakoa pootapeoo wa Yesuyo akeneya.

Ipe Nee Kakoya Witakoleke PedoaAkenemo

26 Yesuyo nimo ootokoa kakomepedoa agale pade okome okome27Akolaliyo one ali atoa talo tokolepai wane adeka piane uku. Panago ipeludu one nee lene pitikama yakanataeni nee lene tumia witoa kako.Nipa ta lia patako toa-kama pinagopitikome kamotokome tomotoa toko.Tumia witakole pinago agopa tokolomekoyake toko. 28Pinagome nee lenematalogoa paya nou toa mekoyakekadene tumia atepea witama nometidiyo wia ku tua toko. Enilepaitonome-kama toko. 29 Ku tuanodokoa kibutua kakale eina einapinagome wakoa mootapeoo. Nipaone wakoane momotoa toko wa epeimoa nome wakoa mootapeoo waYesuyo akeneya.

Kalipe Lene Deya Witakoleke Aken-emo

(Matiu 13:31-32,34, Luke 13:18-19)30 Yesuyo nimo ootokoa kakome

okome Akolaliyo one ali atoa talotokolepa edeya wane adeka pikupatu. Edemo wane pedoane agaleuku patu. 31 Akolaliyo one ali atoatalo tikilepa kalipe lene deya itonokewitako toa toko. Eni lenepa etenenateya wane deya tokome eteyayomo leneme moa patukako. 32 Enilene deya panagome moa itonokepitikakolo tumikomepa ate toa eteyayomo moa patukatapeko. Nipa yaitamati eni kakome yenene yeteka

yukukata tubeya wetekako. Yeneneetene tubeya wetekakolo tokome inipukaneya note eni yomo todoke yenewiamele toko wa Yesuyo akeneya.

33 Yesuyo Akolaline agale i i wa eyene oa metekomepa enika eni pe-doa agale okala taneya. Nipa kiniyakoa moatekoi kotuke oa mekalataneya. 34Akolalinemo eni oa metek-ilepa agale pedoa-kama oa mekalataneya. Nitaneyake one oyali-kiti-palapa kini-mene mekete einaka einapedoa agale peya pine ina ina watoawea okala taneya.

Yesuyo Pupulege Tadalita Tei-takanemo

(Matiu 8:23-27, Luke 8:22-25)35 Einapete lou wete pipaneka

Yesuyo one oyali-kiti-pala okomeokome eka ue mine matanukewitatono patono noe wa eina uedipike lewia pome mekale 36 ali atoamatanuke eida koukoa memotoawawa one oyali-kitika eina ue dipikepeapetekoa pote mea Yesu-pala opiamea pekeneya. Mea pokoika aliatoa ue dipi pade-kitike mea opiapekeneya. 37 Mea poadete pokoikapupulege tadalita kotikatapea uu wanoka matiyame ue pewikanokomeue dipike patua pitoa atukademetaneya. 38 Atukademe tokaka Yesuue dipi kuka lono nali yomo mokoaatu pia meaneya. Nitikale one oyali-kitame one kamotokakete eketeAe, Tikisa ago toto ue nakoono,mamamoameke atu piameko-pe-koli39 Yesu kamokakome pupulege kikoaokome okome kapakoa kawia wa waokale pupulege teigaloganeya. Uemineka tooko lapa eyakawaametekoakilikoa meeloganeya. 40 Nitikaleone oyali-kiti-pala okome okomeedekolo piti motiki-pe. Kipa nookewene tugamekete pitipa motiki-pewa okale 41 piti tube mati motaneyatokome kini kini oote tekete eketepupulege ue minetameka onemeokole-kamadopa i tokono, Yesupaedoa ali kakome tokoto patu wa kaoa kakeneya.

Make 5:1 68 Make 5:235

Yesuyo Ipono Ti AwikolokaneyaMeane Ago Epetekanemo(Matiu 8:28-34, Luke 8:26-39)

1 Yesu one oya-lawe-pala ue dipikeeni mea pote Galili ue mine ekamatanuke Gerasa yatenane takewitapaneya. 2Witapekome ue dipikemea matanuke katepitoa pome kaludu yakaka poane ipono awitane agopade one kotua nekeneya. Einagopatuane ali atoa oloyo toai taneka kawanekeneya. 3 Einago tuane yene oloyotoai taneka yakene agopa padamekadekoa moa kawikamele toameneya.Kapa poomeka lutua kawikameletoameneya. 4 Kawikoa enekolikakapa tepo mekakakoi kugutukoatadekatapea pitoa pome ni kapapoo kakakoi kekolokoa pitoa pokalataneya. 5 Likonu loyoka eni ta ludukatono tono wanekeka yakome ka oatigini-pala aloame koboa taneya.

6 Nitima yawa kawapa padepetepadeka mati kakome enekale Yesunome kakale enekome one kakatateyapea nome wadini tukupiamekome 7 ka telo okome okomeako odene meko Akolaline manaYesu nepa edade noka-pe. Akolaliyoyakakoane ukuno, no tete meamoanowa-ye wa kowitaneya. 8 Nimo wakowitikomepa Yesuyo poane iponone winago takoa pa wa okale tokomeni akeneya. 9 Nimo okale yatekomeokome neke ibini te-pe wa okaleokome i agoke toto peyamati awinotemekoya tokome ibinipa ipono tiwa ootokoa 10 kowitikome okometoto i ta wawa padeka poe wa moawetekamea wa kowitoa kakeneya.11Nipete einakeya liti tono kebonokekai peya mati kimi ke noa kakeneya.12Nitikoli tokome ipono-kitame Yesukowitikete ekete toto kunuka kunukai-kitike awiponoono, moa wetekoata wa kowitaneya. 13 Nipa poe waYesuyo okale takoa pootapeketee kai-kitike awipaneya. Nitikolieinaka eina kai tono payanekekawa palake ketipea kikilikoa pote

atukolokapaneya. Nipa ege egetakadukoa (2,000) tadiya kai ue nakoatukolokapaneya.

14 Nitikoile enekete kai egetaneyene toomoa pote ali atoa ta latiapitikoikaka tayo yapu luduka enitanemo oa pupitikama pekeneya.Nitikoli yatekete edele taneyake ikitipatu wa enadete nekeneya. 15 Yesukakata eni note enekoli ipono tiawitaneya yakanakago wene kiyoakaneya mea pue wa moa kakeneyameadeka. Nitaneya mekale eneketeekee wa piti tokale kakoli 16 eidakakete enile tokale enekoi yenameete dika dika wa ipono awitaneyameane ago-pala tanemo oa ni kai-kiti-pala tanemoka i i wa toaweaakeneya. 17 Nitaneyake e yenamei take meameneya, wete pade takepoano pa wa Yesu kowitaneya.18 Nitikoli eni ta tewitikoa ue dipikepeapetekoa poademe kakaka iponoawitaneya yakanakagome okomenepala odenekata yatono pato waYesu kowitikale okome 19nitamatono,neke take ali atoa mekika pokemepamene. Nipa no Ali Munoyone ela motekene epetekakoumoneke ali atoa toawea oma poanopa wa akeneya. 20 NitaneyakeDekapolise ta ludu yakome Yesuyoone epetekakanakamo i i wa toaweaoma yakale yatekete peyame ekee wawene kainya pianeya kakete ka oakakeneya.

Yesuyo Dairasine Konakoma Kamo-tokoa

Mamina Nami Mitikane AtoaEpetekanemo

(Matiu 9:18-26, Luke 8:40-56)21 Yesu ue dipike wa peapetekoa

pome mea eka matanuke wakapeapekeneya. Wakapea pome katepitoakakale ali atoa peya mati one mekatakoukoa note kakeneya. 22 Nitoakakoika losu yapu talo tane ago padeDairasi wa ibini akene ago nomeYesu enekome one kawane witipi-toa kowitikome okome 23 anu kon-akoma pene tuademe toko. One latoa

Make 5:24 69 Make 6:2yamotono, tuoukome pikota ne nokeyono pia epetekakoano ta-kale okome24 nitouno patoe wa einago-pala opiapekeneya. Opia poademe pokaka aliatoa lewi lewita pia note apua takamanekeneya.

25-26 Eni ali atoa pakeke eya atoamali tuku kakoa (12) ponoka toa ka-mate yokoa kakome yeneme tuaneyameane atoa litima nekeneya. Einatoapapete dokosa ali-kiti mekoikaepetekamotoa pokala taneyake kee-kama enekakale meaneya. Latekamo-toa pokala taneyake epetekameletoamokale one kue peya takoawetekaneyake pa ete toa yene tubetoma pekeneya. 27 Nitane atoameYesu toma yakenemo kugu yakaneyatokome einali atoa pake pake Yesunomukiti lono lekama nome one tokookakene mamina nami mitikananeya.28 Nipa i agono kakene maminanamidomitikakenepa latoane pou wawene pikome taneya. 29 Nitoa nomemitikakale eina eina one kamatepegetoa yotokana toa yoameneyakakome eina teigome tadeko wawene taneya. 30 Nitikale Yesuyoone tele padeke weamutukometadekono wene tokome eina einakutu peketapekome ali atoane kabetapake pitikoa okome okome noanuteyo mitikakato-pe-kale 31 one oya-laweme ekete ali atoa apua takoa neunukamoa mitikakoa tikino, edekolooko-pe wa okoli 32 one mitikananetuku toa enademe enapemu taneya.33Nitikale einakatoa one epetekakanawene tokome pitime kolu kolunokale Yesu kakata nokome kawanewitipitakome one-pala tokanakamotoawea akeneya. 34 Enimo okaleYesuyo okome anu kono nookewini wene tugake tokoleme nelatekakolo uku. Neke tepe kolotinikilikoa pimotono pa. Neke taneyene teiganeya poano pa wa Yesuyoakeneya.

35 Nimo oa kakaka tobou agonoyapu pitikoi yene pade-mene neketeekete neke konopa tukome tukano,mone i Tikisa ago polipo takakoa

kawamea wa onaneya. 36 Nimoomotoake Yesuyo losu yapu talotane ago-pala okome okome no iagome neke kono oyake latekameletoko wa piti toameneya meamenewa oomotokome 37 Pita YametaYamene wamene ago Yone toa kouapomepa ete yene noameo wa kini-mene pekeneya. 38 Losu yapu talotane agono yapu eni koua pokomeenekale ali atoa ete palo oto palotoa kakete komo kata pitikoa kakolienoa yakaneya. 39 Nititikoa yaputuapea pokome okome dekolo kalekene natekoa komo ka pitikoa kaki-pe. I akoma tukome tuaneyamenano,pa atu pia meko wa akeneya. 40Nimookale yatekete e ali atoame one yautakakoli kiwi peya akolonopoewawialititapeneya. Nititikoa etene ninetakaone koua nokana ali-meneka patononoe wa einakoma yene taneya pianeyapu luku pekeneya. 41Nitoa pokomeakoma-pala okome okome Talisakumi. Enipa tone agalekepa i akomadeya yakoa wete kamoa wane ukuwa okome akeneya. 42 Nimo okaoka kamokoa yakeneya. Mali tukukakoa (12) penane akomapa Yesuyoeni kamotokaneya. Yesuyo eniletokale enekete one-pala kakeneyename ekee wa ka oa kakeneya.43 Nitikoli okome anume tukumoali atoa enekete natemoka toaweawameamene. I akoma nee moalawetoe wa Yesuyo akeneya.

6Nasarese Yename Yesu Akoa Waken-

emo(Matiu 13:53-58, Luke 4:16-30)

1 Yesuyo einakoma latekamo-tokome one pine take wakapea pomemepaneya. Koua pato wa one oyali-kitika pote mepaneya. 2 Eidapa komea pupu toamene-pete Yesu losuyapu pome Akolalinemo olaukoakakeneya. One eni olaukoa kakomeokamo yatekoi-kiti peya matiyameka oa kakete ekete i agopa teyoolaukaneya-pe. Edane peku nootokoaokoto patu. Namolo enamokoonakale

Make 6:3 70 Make 6:20padele padele telekole i agome itoko. 3 Beita, i agopa pa kodou ago.One nine Maria i mea one wamene-mikiti Yame Yosi Yudase Saimoneeinago-mene i mea tiki. One laine-mikitika tone i take meki wa one-pala wene pokete paya tetepo takoawakeneya. 4Nitikoli okome Akolalineagale toawea akakagopa ete yenamekei pimotoake one ta pine yenamekaone kako yenameka one yapu pitikiyenameka paya tetepo takoa wakalatiki wa Yesuyo akeneya. 5Nitaneyakeeni take mekome padele tubeletamele toameneya. Nilepa tameletoameneyake yene tane ali atoayono pia latekakilepa pa natetekoalatekaneya. 6 One take yene onekewene tugameneya mekoileke Yesuwene kainya pianeya meaneya.

Yesuyo One Oyali-kiti Ta PadekaPadeka

Moa Wetekanemo(Matiu 10:5-15, Luke 9:1-6)

Yesuyo one eni ta tewitikoapome ali atoa pitikoika yakomeAkolalinemo olaukama yakeneya.7 Nitoapa one oyali-kiti tuku kakoa(12) one kakuta koukoa noe wa kayooa mootokoapa einapete titimoatakuta takuta wa moa padeka padekawetekakome eya wa akeneya. Noanutele patu kautakoa kama yaketeali atoake awitane poane iponotakoa wetekakala tamene. 8 Nitimayaketepa palawe wane aua poamoaka ua poamoa kue lene ua poamoapa poatino poe. 9 Enika eniya auapoameketeke iti toua moa kawayene mekoa tamene. Tigini kawatikimamina takuta aua poamoa odenekawatoa pamene. 10Nitoa pima yawapade take pote meketepa yapu yapuyawameneya odene yapu-kama meakawa pokala tamene. 11Wa pade yapupitikoi ali atoame kini yapu noatinonoe wa makutukoa moamoa kiniagaleka yakoa moamoa tokolipa kinieni yapu tewitikoa pekete kini kawakekakene kege koketikoa pamene.Akolaliyo kiwi kibu moateko adeka

pia nitamene wa Yesuyo akeneya.12 Nimo okale e ali-kiti pote ali atoakini namolole tewitikoa wawe wa mowima pekeneya. 13 Nitima pekete aliatoake awitane ipono takoa wetekoaeya kuya yene tane ali atoa kainyamatike peto pekoa latekoa taneya.

Ali Atoa Ue Motokama Yakene YoneKabe Teiganemo(Matiu 14:1-12, Luke 9:7-9)

14 Yesuyo toma yakenemo aliatoame otoka otoka tokoimo kuguErodeyoka yakaneya. Pade-kitameekete ali atoa ue motokama yakanak-ago Yone tuaneyake wa kamoanomepa nipa tubele mati toateko teleeni luaneya yakome toko wa oa 15wapade-kitame ekete e'e, mena. I agopaIlaida wa oa wa pade-kitame ekete iagopa Akolaline agale papete toaweaakane ago tetepo takoa meko wa oataneya.

16 Yesuyo toma yakenemo kugueni yatekome Erodeyo okome ekee,ali atoa ue motokama yakanakagoYonepa kabe teigoa tukamotoanetokounake wa kamoa nokome tokowa akeneya. 17 Namolo Erodeyopaone poyo ali-kitame Yone dekoa moakapa po kakoa po yapu pitikamotoatikilepa eya atoa Erodiasine weneepetekademe taneya. Nipa Yoneyoeya tokale tokome taneya. Erodeyoone kale atoa wamenago Pilipinatono Erodiasi one motaneyake18 Yoneyo Erode mekata nokalatokome okome neke kale atoakode motekepa toto Yu yenanekekanele wini toka wa lugutukoakikoa okala taneya. 19 NitikaleErodiasi einatoa Yone-pala timininakale mekome wia tukamotadiya wawene pikake enapete pade nitameletoameneya. 20 Nipa Erodeyo Yonewia tukamene piti tokale mekomemamamoa yopikale tokome nitameletoameneya. Erodeyopa Yone einagoepetanele-kama toa wene kiyoakeneya mea toko ago wa wenetaneya. Eni wene tokome mama moayopikome one agalepa yakada wa one

Make 6:21 71 Make 6:39-40mekuta ne noo wa motokome yakoaitaneya. Nitoa yatekome wene kainyamati pianeya meake wedia yakakoameaneya.

21 Nitaneyake Erodiasiyo Yonewia tukatekale pa nepikoa meaneya.Nitoamekakoa Erodeyopa one opianeoi ponokale eya taneya. Oneketimini kakoa yakene yeneka onetobou poyo ali-kitika Galili take ibiniakene ali-kitika kini toge kikakakunotoge nee natono noe wa agale oawetekakale nekeneya. 22 Kini notekoukoa mekoita Erodiasine kononome tiabu toa kakale Erodeyokaone togeke nekene yenameka ke wawedia meaneya. 23 Erodeyo ke wawedikome okome agetai tia, anukuya-kiti pade memotono wenedo pikepanipa iya mano wa oano ta. Anumeyopiku ta kounale oto pia yameawa okaleka oto piane yameou waErodeyo okale 24 akolono nine kakatapokome okome aua edeya manowane ou-pe wa yatekale ninameokome poke imo akapa. Ali atoaue motokama yakanakago Yonekabe teigoa one wago wane okolokagonoke pia oto memotoa toanota wa akoano pa wa niname oawetekaneya. 25 Nimo okale teyapeaErode mekata pokome okome aliatoa ue motokama yakanakago Yonekabe teigoa wago wane moa okolokagonoke pia oto memotoa toano tawa akaneya. 26Nimo okale yatekomeErode elapa tube mati toa kakeneya.Nitikomeke one namolona etene tiawa okana agale tetekakomepa one-pala opia mekete toge nee nakoiyenane wene potokamedekale eyataneya. 27 One poyo ago pade moawetekakome okome Yone kabe teigoawago wane aua notokoano pa wamoa wetekaneya. 28 Nitikale pomeYone po yapu pitikata kabe teigoaone wago wane okolo kagonoke piaaua nome eina tuatoa metekaneya.Nitikale moa ninane aua potokaneya.29 Nitaneyake Yonene totono yakoaone opia yakene yename Yone

kabe teiganeya wa okoimo yateketeYonene tigini monote aua pote kotakeneke pipaneya.

Ege Egeta Kadukoa (5,000) Ali AtoaNee Lawetanemo(Matiu 14:13-21, Luke 9:10-17, Yone

6:1-14)30 Yesuno oyali-kiti Yesu kakata

oto wa wakapea note kini padelepadele toma pokoinakamoka agaleolaukama pokoinakamoka i i wa oamekala taneya. 31 Nitikoli okome opikini pupu ko meatino, ali piamenetake patono noe wa akeneya. Nipakini mekoita ali atoa nekete peketetoa kakoli kini nee toa noatekoiletoamokale tokome ni akeneya.32 Nitoapa ue dipike peapetekoapote ali piamene take mea potewitapeneya.

33 Nitoa pokoli ali atoa kainyamatiyame enekete ekete kunu pikipaYesu one oya-mikiti-pala poko-lawa kini kini tubeya take pitikoikakawa one pome witatekata ka ludupote teigoa kapaneya. 34 Teigoakakakoa Yesu ue dipi mea nomekatepitoa kakome enekale einali atoaeida oboa kakedekoi. Einali atoaenekome okome i ali atoa talo tokagokawamokono, egetamene sipi sipikai keneya meki wa ela motokomepademo pademo oa olaukoa kak-eneya. 35 Ta pene lima lima tokakaone kakata one oya-mikiti neketeekete ipa ali piamene taano, 36 ta-pala lima nokono, ali atoa ta latiapitikika tayo yapu luduka i yene kininoatiki nee topo toamopamenewa oawetekoa ta-koli okome 37 kini noatikineepa kime motokoa lawetamene-kale ekete neme edemo wa oko-pe. Ege kadukaka kapidi kakoa-petakadukoa (1,000) kina kueme kini neemotokapote otowa lawetemotoa oko-pe wa akeneya. 38 Nimo okoli okomekini palawe wane edela piko patuno,enepoe wa okale pote enoa wakapeanekete ekete palawe ko kakoa-pala (5)de mou yomo deya takuta toa piko-koli okome 39-40 i ali atoa kiwi peyapoma ludu tutu tutu wa payapono

Make 6:41 72 Make 7:4pia kilikoa meetapeo wa okalepadeka-kiti ege odepeta kadukoa(50) padeya payapono pia mekalatoa wa padeka-kiti ege takupetakadukoa (100) padeya payapono piamekala taneya. 41 Nitikoli Yesuyopalawe wane ko kakoa (5)-pala demou yomo takuta toa moa pikoakakome ate tibuke nepikakome kewa Akolali-pala ootokoa popimo-tokome one oya-mikiti metekomeokome tatikapoatino poe wa mekalataneya. Wa eina toa de mou yomotakuta popimotokome mekala tokalemoomotekete tatika tatika topokoli42 peyame moa noa tagatapea kitipumeaneya. 43 Nootokaneyake palawemou kugu paka pitaneya wekotoamoa ua ka katika tuku kakoa (12)mako puputua moa pianeya. 44 Enipalawe nakoina-kiti ali-kama takoa oimotikilepa ege egeta kadukoa (5,000)nakedekoi.

Yesu Ue Tali Ludu Yakenemo(Matiu 14:22-33, Yone 6:15-21)

45 Yesuyo e yene lawetetekoakakome one oya-mikiti-pala okomeokome ue dipike peapetekoa pote ekamatanuke Besaida take kiwi namolotakoa mepoatino poe. I ali atoa kinikini pitikika pipoatino poe wanewetekamotekene nouno, patepoewa one oyali-kiti wetekaneya. 46 Eoboa kakoi yene pipoatino poe wawetekatekoapa Akolali kowitademetono tobouke lewia pome mepaneya.47 Ta likaka Yesuno oyali-kiti uedipike mea muke pekete kakoliYesu matanuke kidene kakeneya.48Nitoa kakome enekale pupulegemeue dipi kiwi nokoina lono kutuwa popokoa aua poademe tokoakakale enaneya. Pa nitikoa kakaleta patademe tuei teigaka Yesu ue taliludu kautoa nekeneya. 49Nitoa nomepatukademe ponokale eneketepaipono nokono wene pikete ka oakakeneya. 50Nipa peyame one nokaleenekete tekete piti mati moteketeakeneya. Nitoa ka oa kakoikaokome no i nukuno, tepe kolotinikilikoa pimotono piti moameo wa

ootokoa 51ue dipike pome kipala opiameaneya. Pome mekale pupulegeteitatapeka. Nitikale enekete oneoya-mikitame ekee wa wene kainyapianeya meaneya. 52 Nipa Yesuyopalawe wane moa tokanakale enoakeile tokanakago wa wene toameketetaneya.

Genesarese Take Yene Pitikoi-kitiYesuyo Epetekanemo(Matiu 14:34-36)

53Ue mine eka matanuke witapoteGenesarese take katepitoa kakete uedipike po kakoa yomoke kebetelo-ganeya. 54-55 Nitaneyake eni takeyename enakago eni noko wa eni taludu yekeika yukukata teyapea oaw-ineya pekete kini yene taneya pikoi-kiti leyo leyo toa onemeko wa okoita-kama aua nokala taneya. 56 NipaYesu ali atoa pitikoika de takeka tubetakeka tayo yapu luduka yakaka kiniyene tane ali atoa makesike-kamapiponokala taneya. Nitikete ekete iyene tane-kitame neke mamina namimitikatekamotono ta wa kowitikalataneya. Nitikoli one mitikatekakoipeya latoa pokala taneya.

7YuYenaneKaua-mikitameKekaneyaLatikama Nekenemo(Matiu 15:1-9)

1 Padepete Parisi ali-kitikaMosesene totono pine toa olaukaneali-kitika Yerusaleme ta kawa noteYesu kakata oboa kananeya. 2 Oboakakete enekoli Yesuno oya-lawepadeka-kiti kini yono abe koameneyamekete nee nakedekoi. Nipa kinikekanele eni tadekoi. 3 Parisiyenameka ete Yu yene peyameka kinikaua-mikitame toma nekenele teketekini yono abe kootokoa nee moa naki.Pa moa nakiya mena. 4 Nipa makesikawa yapu note nee moa noadetepakiwike kewenoko poanele eni kogunawa yono abe namolo takoa kogalatiki. Kini kapoka nee yoatiki metekakapame latiane okoloka abe koa enile

Make 7:5 73 Make 7:23tokala tiki. Kini kekanele takayakekatekoa nitikala tiki.

5 Nitikiya tokome Parisi ali-kitameka Mosesene totono pine toaolaukane ali-kitameka Yesu yateketeekete neke oyali-kiti kini yono abekoameneya nee pa moa nakipa tonekaua-mikitame kekaneya latikaneletekete tikino, edekolo tikiti-pe-koliokome 6 wene takuta pianeya mekiyene kini eni toatekoilekepa Aisaiayopapete eya wa wia mekapianeya.I toaweane uku ali-kiti kini kabunume

no kei pikilepa kini tepene payawene pianeya meketeke tiki.7 Nitikino, kini kowitikoimopaedoane yakamotoa-pe. Kinikaua-mikitame titia olaukaneleile tamene ile tamene waolaukama pikino, yakamou-liwa Akolaliyo wene takanetoa Aisaiayo papete wiamekapianeya.

8 Ae, Akolaliyo tamene wa akenemoete pimotoa wakete kini kaua-mikitame titia olaukanele litia tiki.9Nipa kini kaua-mikitame titia tanelelitia toadetepa Akolaliyo tamenewa akenele wakete onekele pa ledetakama yaki. 10 Moseseyo papeteeya wa akeneya. Neketai nekauatakei pia mape moamene. Panagomenitameneya etene nineta akoa tekalepaeinago moa wia tukamene wa Moseseyoakeneya. Nimo wapa akeneyake kimeeya wa iki. 11 Panagome-kiti oneetene nineta-pala okome okome ae,agetai agauata kita ada atue deyatamekiyake kita auapeane padeyameatekuyapa kobane latikakouyatekene meamele toamoko. (Kobanelatikaku wa tone agaleke eketepanipa Akolaline pikaku wa ekete oko.)12 Einagome nimo ootokoake nanikoeinakeya etene nineta meou wameademe tokale kime ekete kobanelatikakanano, meamea wa iki. 13NipaAkolaline agale ete pimotoa wawakini kaua-mikitame toma nekenelelitikete ile tamene ile tamene waolaukoa enile pale tokala tiki waYesuyo akeneya.

Ali Atoa Wene Moa Koiganeleke Ak-enemo

(Matiu 15:10-20)14 Yesuyo eida oboa kakoi yene

one kakuta noe wa kayo oa mo-tokome okome kipala i ukumo wedoayakoa moamene. 15 Kimane kenekeaka ketipeamoa nokotikako neemepapinali onewene oyakemoa koigameletoamoko. Nitamele toamokoyakepinali one tepene meaneya poanewene atepea kabunuke witako agale-mepa pinali one wa moa koigameletoko. 16 (Yakouwa kale piiyakoameki-kiti kime yakoati wane ukuwa Yesuyoakeneya.)

17 Nimo oomotokome yapu pomemepokale one oyali-kiti nekete eketeneke ina pedoa okana agalepa pineedoa pikoto-pe wa yakanokoli okome18 ae, ete ali atoame wene toamikino,opika kime wene toamekete iki-pe. Panago one kimane keneke akaketipea noa nokotikako neemepapinali onewene oyakemoa koigameletoamoko. 19 Nee eya moa nakolopaeinagono kimane keneke pometepene ponome me me toa wate pu latia patukatapekala toko.Nitikome tokono, one wenekepatukoa koigamele toamoko waYesuyo akeneya. (Nipa eya kuya neepeya Akolaliyo ali atoame nomotoa-kama latia pikaneyano, odeneyakakekaneya latikakile toameamene waokome akeneya.) 20 Nimo ootokoakakome okome e ku poane wenetepene meaneya yawa kabunuwitakolemepa pinali one wene moakoigakoya. 21 Nipa tepene meaneyayawa witako toa tokome pamokomeani panagoneya kode moa ni ali wiatukoa ni mone padane atoa lia 22 nieya kuya tepi moa ni ele kule koianeletoa ni ali atoa oa yotokoa ni abeyaletoa ni mone panagoneya poi moa niete ali atoa-pala akoa agale oa ni eteyene paya tetepo takoa ni ele kulepale toa 23 enika enilepa aline tepenemeaneya yawa witako toa pine yenekiwi moa koigamele toko wa Yesuyoakeneya.

Make 7:24 74 Make 8:6Yesuke Wene Tugoa Meane Atoame

Tanemo(Matiu 15:21-28)

24 Yesuyo enimo oomotokomeTaia ta liti piane take pekeneya.Nitoapa panagono yapu eida ponepaigakoane meouno wene pianeyakeoyake nitamele toameneya. 25 Yapupome mekaka eina eina atoa padameYesu nome meko wa okoimo yakoanome one kawane witipitaneya. Onekonakoma deyake ipono awitaneyatokale ni nekeneya. 26 EinatoapaGeriki yatene atoa Sairoponisia takeopianeya. Nitane atoame Yesukowitikome okome anu konokeawitane ipono neme takoa wetekakoata-kale 27 Yesuyo pedoa agale eteokome okome nee eya nako-pete-kama mati-kiti namolo takoa neelawetamedeko. Mati-kitane neetatia wa padeya tue tine-kiti kakoitapitikakopa nipa poko wa Yesuyoakeneya. 28 Nimo okaleka wa eteeinatoame agale topo takakomeokome winimopa nimini okoyakemati-kitame moa noa kugu pikapanee naki walai keneke tue tine-kitikakoita pitakale tue tine namele tokowa okale okome 29nekewini okomokeeya wane uku. Neke konakomakeawitane ipono wete takoa pokometokano, pa wa wetekaneya. 30Nitikaleone wakapea pokome enekale oneakoma walai waneke kilikoa kawiapikale enaneya. Oneke awitane iponotakoa pekedeka.

Yesuyo Kale Kene Keteaneya AgaleAmele Toameneya Meane Ago

Epetekanemo31 Yesu Taia ta tewitikoa Galili ue

mine wakapea poademe pokomepaSaidone Dekapolisi tata patukoapekeneya. 32 Nitaneyake pade ali-kitame kale kene ketea agale liyo liyopitane ago Yesu kakata aua neketeekete i ago yono pia epetekakoanota wa kowitinokoli 33 einago moaali atoa kakoita wawa one kideneeko aua pekeneya. Nitikomeeinagono kale kene yono pitikoatekelipu tootokoa einagono keke

mitikakatekaneya. 34Nitoapa tibu ateenekakome kenemada ootapekomeokome Epasawa akeneya. Epasawapawete peetapea wa okome akeneya.35 Yesuyo Epasa wa okale eina einaeinagono kale kene peetapea kekeepetekoa tokomeone agale yapetekoawitoa akeneya. 36 Nitikale Yesuyoe yene-pala okome ete ali atoakotukete anume i tukumo toaweaikileka toameamene wa akeneya.Toawea ikileka toameamene waokala taneyake one eni tanemo oapupitikama yakeneya. 37 Nipa wenekainya mati pianeya kakete ekete iagome ele kule tikilepa epetanele-kama toko. Kale kene keteaneyameane-kiti epetekakolo agale yakoani agale amele toameneya meane-kitiepetekakolo agale oa tiki wa ka oakakeneya.

8Ege Egeta Kadukoa (4,000) Ali AtoaNee Lawetanemo(Matiu 15:32-39)

1 Enipete-mene ali atoa peyamati Yesu kakata wa obomoa notekananeya. Kini nee noatekoiyatoamokale enekome Yesuyo oneoyali-kiti one kakuta noe wa kayo oamotokomeokome 2 i oboa kaki ali atoamama moane ela motekene uku. Tatebolo pataka toa no-pala opia yaketekini noatiki nee peya takatekoa pakaki. 3 Padeka-kiti ta tetemada pianote kaki. Nee noameneya kinikini yapu tadoa poatino poe wanedowetekakolupa yapu poadete pokoikapake kobume tukete witipitoinowetekamele toamoko-kale 4 oneoyali-kitame ete Yesu-pala agaletopo takoa yatekete ekete ipa alipiamene taano, kini noatiki neeedoa motokoa lawetemotoa-pe waokoli okome 5 ni kini palawe wane-kiti edela piko-pe-kale ekete tatonokakoa (7) odene piko wa okoli6 i poma ludu meetapeo wa e aliatoa mekatapeneya. Nititikoapatatono kakoa (7) palawe wane moapikoa kakome Akolali-pala ke wa

Make 8:7 75 Make 8:25ootokoa popimotokome one oyali-kiti metekome okome i ali atoatatikapoe wa mekala taneya. Nitikalemootokoa e ali atoa mekoi toa neepikama yakeneya. 7 De mou-menekamoa eina toa Akolali ke wa ootokoapopimotokome metekome okome imouka tatikapoe wa okale 8 pikamayakoli noa tagatapea kitipu meaneya.Nitaneyake nee kugu pika wekotoamoa ka katika tatono kakoa (7)mako puputumoa pianeya. 9 Eni neenakene-kiti oi motokolipa ege egetakadukoa (4,000) tadiya nakedekoi.

10 Eni ali atoa kini kini yapu yaputadoa poatino poe wa wetekatekoaone oyali-kiti-pala ue dipike wete enipeapetekoa pome mea Dalamanusatake witoa pekeneya.

Tibuke Padele Tubele WitakamotonoTa Wa

Parisi Yename Yesu Likoa Enanemo(Matiu 16:1-4)

11 Einapete Parisi yene padeka-kiti Yesu kakata note one-pala agaleete oto topo takoa oa kakete eketeneke toma yakole Akolaline tele patukautakoa kake tadekalepa nipa atibuke padele telekole witakamotonota wa likoa enaneya. 12 Nitikolitepe we tokale kakome okome ae,ipete meki yene kimepa no neketokolepa Akolaline tele patu kautakoakake tadekalepa nipa padele tubeleyamea ta wa ikipa edekolo likoaeneki-pe. Enile pade yameamouwa oomotokome 13 e yene tewitikoapome ue dipike wa peapetekoa pomemea eka matanuke witoa pekeneya.

Parisi Yene Erode Kini Yisi Kugu Ki-wike

Weamutukaya Kekatekoa YameneWa Akenemo

(Matiu 16:5-12)14 Yesu eni mea pokaka one

oyali-kitame palawe wane-kitipawene kayapea ua noameneya tukutoa kakoli odene wane piadeka.15 Nitadekale Yesuyo one oya-lawepubu okome okome Parisi ali-kitikaErode einagoka kini yisi kugu kiwikeweamuoono, wedoa yamene wa okale

16 kini kini yakate tekete ekete tonenoateko palawe wane-kiti wene kaya-pea ua noamokoonake ni okome okowa akeneya. 17 Nitikoli kini tepenepiane wene tetoa enekome okomekini palawewaneuanoamokoinakepaedekolo oa kaki-pe. Anume tokouleenetekoake wene toamekete iki-pe.Kini kolotini lupi tootokaneya meki-pe. 18 Kini lene kamotoake anutokoule enoa moamokoi-pe. Kini kalekene kamotoake anu okoumo yakoamoamokoi-pe. Nipa anume tokolukime enekoinakalewene kayapetapeamekete iki-pe. Nipa eya tokouna.19 Palawe wane ko (5) kakoane moaneali atoa ege egeta kadukoane (5,000)lawetekolu nootokaneyake kugu pikawekotoa moapa ka katika edela makopuputumoa pikoi-pe-kale ekete kakatika tuku (12) kakoa mako puputuapikoo-koli okome 20ni pade-petenakapalawe wane tatono (7) kakoanemoane lawetekolu ege egeta kadukoa(4,000) ali atoame nootokaneyakekugu pika wekotoa moapa ka katikaedela mako puputumoa pikoi-pe-kaleekete ka katika tatono (7) kakoamakopuputua pikoo-koli okome 21 einatokoule enetekoake wene toameketeiki-pe. Eina tokouna toane wa tameletokolo mekene tukutumo wa Yesuyoakeneya.

Besaida Take Leneta LianeyaMeane Ago Epetekanemo

22 Yesuyo Besaida take pato waone oyali-kiti-pala pome mepaneya.Nitikale pade yename leneta lianeyameane ago oneke aua note kow-itikakete ekete i agopa yonamemitikatekoano ta-koli 23 Yesuyo patawa einago yono moomotokome enita kago ketepono patukoa akolonopekeneya. Nitoapa one lenetatekelipu takatekoa yono pikomeokome padeya eneko-pe-kale 24 ateenekakome okome ali-kiti enekilepatukuyake yomo-kiti yakene tetepotoko wa akeneya. 25 Nimo okaleeinagono lene yono wa pikalewedoa nepikoa pikale one leneta

Make 8:26 76 Make 9:3epetekatapekale padeya padeyapeya keleyo pikolokakale enaneya.26 Nitikale Yesuyo okome winikawini ali atoa pitikika poameneyaneke yapu patukake poano pa wa oawetekaneya.

Yesu Nepa Keraisu Wa Pitayo Aken-emo

(Matiu 16:13-20, Luke 9:18-21)27 Sisaria Pilipai take pato wa Yesu

one oya-lawe-pala eni take ali atoapitikoika poademe pokome okome aliatoame no te kakulu okala tikiti-pewa yatekale ekete 28 ali atoa padeka-kitame ne i agopa ue motokamayakanakago Yone wa oa ni pade-kitame ekete ne i agopa Ilaida waoa ni pade-kitame ekete ne i agopaAkolaline agale toawea akako agopade wa oa tiki-koli okome 29 nimowapa akedikiyake anu oya-lawe kimeno te kaku wa iki-pe-kale Pitayoete topo takakome okome nepaKeraisu wa papete takoa kakapianeago wa okale okome 30 no YesupaKeraisu taatekoane nekedeku wa aliatoa kotukete etene toawea ikilekatoameamene wa oa tukaneya.

Yesuyo One Tete Moa TuatekamokeAkenemo

(Matiu 16:21-28, Luke 9:22-27)31 Nitoapa Yesuyo one tuatekamo

i i wa enipete titimoa toaweaokome okome no Ali YatenaneOyagome tete-kala moane kawou.Nipa Kanosolo ali-kiti ni Akolalikelodo yotokoai tiki tobou ali-kiti niMosesene totono pine toa olaukakiali-kiti enika eni ali-kitame no kotetokale wawa wia tukoi. Nitikolika tatebolo takoa pataka-pete kamoanepou wa Yesuyo akeneya. Nipakeleyo toawea akeneya. 32 Nimookale Pitayo pata wa Yesu-pala ekokeneya aua pome kakome kikoaokale 33 Yesu kutu peketapekome oyene enekome okome i ago Setanune anu mukiti lono kuka ponokekapono, winipa Akolaline wene pikotoa wamoa, pa aline wene piko toaokono, wa wa kikoa akeneya. 34Nimoootokoa kakome one oya-lawe e oboa

kakene yene peya one kakuta noewa kayo oa motokome okome no iago litima nou wa wene pikagopanekele tewitikoa wamene. Nipa newia dekatiki yomo-pala aua noutoa keneya tete mokoa kakeka nolitima namene. 35 Kepene mamamotokome tukaya wa piti motokoagopa etepea tua atua poo. Onekepenemamamoamokome Akolalineepetane agale-pala no i agotake oyaketuouwawene pikagopa toamotaneyamea kama poo. 36 Panagome-kitione yomini atukome atumotoakeitonoke pia kawa tokoya peyamootapeadekalepa edeya weikemoamoo. 37 One yominido atukomeatukalepa edeyame oto wa topo toamomotoa-pe. 38 No kaku-pete mekiyene Akolalinele takamoa poaneletoa mekino, kiwi panagome no-palaanu agaleta ya motokome wakalepano Ali Yatenane Oyagome einagokaya motekene wawou. Nipa Agetaipa teleta tootapeneya meko toanemeane one wene kiyo akeneyameki edelo ali-kiti-pala odenekawakapeane nekene nitou wa Yesuyoakeneya.

91 Yesuyo nimo ootokoa kakome

okome etene nimini ukuno yakoe. Itakaki yene kiwi padeka-kiti wete tu-ameneyake Akolaliyo ali atoa pawetoa talo tokomepadele telekole tokaleenoi wa Yesuyo akeneya.

Tono Tobou Waneke Yesu PaTootapeneya

Kakenemo(Matiu 17:1-13, Luke 9:28-36)

2 Ko melepu kakoa (6) tapatatekaneyake Yesuyo Pita YametaYone toa kidene-mene ete witimoaaua pome tono kakene matike lewiapome kapaneya. Nitoapa o ali-menekakakoa one lene timini yono eyayati yati tootapeneya kakeneya. Onekakene mamina-pala yati yati toa aketootapeneya. 3 One eni mamina aketootapene toapa padameka mamina

Make 9:4 77 Make 9:23abe koaka edikoa ake takameletoameneya. 4 Nitaneya kakata IlaidaMoseseta aida kotikatapea neketeYesu-pala ko oa kakeneya. 5 Nitikolienekome Pitayo okome Tikisa agokimene ko oa kakita toto-menekaodeneya kakono, ke wa oko. Nemenitika wa okalepa aga yapu teboloMosese Ilaidata kini tutu tutu wawikakoo wa akeneya. 6 Nipa oneoateka agopa tokale tokome pamoeni akeneya. Nipa Yesuno oyali-menepiti tubeya tokale tokome akeneya.7 Nimo oa kakaka wedome agopatakoa kauma nekeneya. Nitikakaeni wedo keneke agale ludu nokomeokome anu mana anu kolotini agowini kakono, one oka toa yakoatamene wa akeneya. 8 Nimo okakawete enetapekoli eina kakoinakagotakawameadekoi. Kimene-pala Yesuodene einata kakedeka.

9 Wa naniko eni tonoke ketikoma nekete pake Yesu kakomeokome Ali Yatenane Oyago no tuanekamoameneyakepa kimename opienekoinakamo pa kini luaneya memayamene wa Yesuyo oa tukaneya.10 Nitaneyake eni oa tukakanaluaneya yawa meake Yesu onetuanekewa kamoane pouwa okanapaedeleke okato patu wa ete oto wapitia yakakala taneya. 11 NitoapaYesu yatekete ekete Mosesene totonopine toa olaukaki ali-kitame eyawa olaukakala tiki. Keraisu nanikotaatekoa nomotoa Ilaida one namolotakoa noo wa ikino, enipa edekoloikiti-pe-koli okome 12 Ilaida einagomepadeya padeya peya nodokapiademenamolo takoa noo wa papete wiamekapiane toa eni iki. Nimini ikiyakeeya wane ukuno yakamene. AliYatenaneOyago einagopa ete yenametete mea paya tetepo takoa wawei wapapete wia mekapianemopa edeyakewia mekaneya-pe wa yakatekoakakome okome 13 Ilaida einago wetewakapea nekeneyake pade ali-kitikini wene ponoka toa litia teketeone tete mekala taneya. NipaAkolaline bokuke einagoke papete

wia mekapiane toa taatekoa taneyawa Yesuyo akeneya.

Ipono Awitaneya Meane MatiEpetekanemo

(Matiu 17:14-21, Luke 9:37-43)14 Yesu one oyali-meneka one

ete oya-lawe kakoita keti wakapeapote enekoli ali atoame o yeneunukamoa kakoli enaneya. Eni pakeMosesene totono pine toa olaukaneali-kitika eida kakete o yene-palaneno oa kakoli enaneya. 15 Yesu eninokale enekete eina eina e ali atoapeyame ekee wa ka oa teyapea potemakutukoa motaneya. 16 NitikoliYesuyo e yene yatekome okomekinipa o yene edeyake agale topotakoa oa kaki-pe-kale 17 eni pakelukoa kakene ago padame topotakakomeokomeanumanagoke agalewamoko ipono awitaneya tokaleneeke auane nou wane ni nokou.18 Anu manake ipono awinokome-kama itonoke moa aua pitikakalatoa kako. Nitikale timini kabunukelako kaua yotokoa one kime notonoto toa mekome one pakunu tautokome temotele toa kako. Nitikalatokolo tekene neke i oyali-kitame eniipono takoa wetekakoe wane auanenokounake takoa wetekaku peketewili toa wakoi wa okale okome 19 ae,no kaku-pete meki ali atoa kimeAkolalinemo yakoa moamikino, kinieni poanewene tewitikoawamotoaneedoane nepianemeamou. Nekemanamati no kakuta aua noo wa okale 20 eyename Yesuke aua nokale iponameYesuno lene timini enekome einaeina mati peteka peteka toa kakaleitonoke aua pitalogakome weleamekale timini kabunuke lako kauayokoa kakeneya. 21 Nitikale Yesuyomatiyane etene yatekome okome eniipono manipete titia awinaneya-pewa okale okome wete dee matikelukakoa taneya. 22 Nipa lugutukoawia tukademe iponame toe mineaua pitikakome uele pitikakome toakakoyano, neme oyake tamedekalepatoto ela moa auapeamene wamatiyane etename kowitaneya.23Nitikale Yesuyo einagome oka agale

Make 9:24 78 Make 9:41toopitikakome okome tamedekalewa neme wini okopa nooke wenetugoa mekagomepa padele padeletatamele tokale too-kale 24 eina einamatiyane etename telo okome okomeneeke wene tugakilepa tekenekewedoane toamuku. Neeke wedoanewene tugoane memotono auapea tawa kowitaneya. 25 Nitikale kinitakakoita ali atoa teyapea koukanokolienekome Yesuyo poane ipono kikoaokomeokome kale kene ketekoa agalewamoa toko ipono ne wini mati takoapoke wa pade awinamea wa oa tukale26 iponame ka telo ootapekome enimati itonoke aua pitikoa weletekoakawa takoa pekeneya. Nitikale enimati tukome tuane tetepo taneyapa pikale enekete e yene kainyamatiyame tuadeko wa okoli 27Yesuyomati yono moa kamotokakalekamokoa kakeneya. 28 Yesuyo enimati latekatekoa yapu nome mekaleone oyali kidene-mene ete witimoakakete ekete totome eni iponooyake takoa wetekamele toamokano,edekome tokato patu-koli okome29 kini weneme dikane ipono takoawetekamele toamokoyake Akolalikowitoa kaketepa oyake toi waakeneya.

Yesuyo One Tuatekamo Wa ToaweaAkeneya

(Matiu 17:22-23, Luke 9:43-45)30 Yesu one oya-laweka eni

ta tewitikoa pote Galili ta luduyakeneya. Nipa Yesuyo one oyali-kiti olaukama pokome tokometake yename polipo takakayatokale yotokamotokome pekeneya.31 Nitoa olaukama pokome okomeno Ali Yatenane Oyagopa pade ali-kitame wimotoa panagome ete moameademe toko. Moa metekale wiatukakolika ta tebolo takoa pataka-pete Akolaliyo moa kamotokoo waokale 32 yatekete one oyali-kitamewene toameketeke neme wini okopaedemo wa okato-pe wa yakapamenepiti tokale pa meaneya.

Ako Meateko Agopa Mainago Wa

Agale Toonali Yoa Kakenemo(Matiu 18:1-5, Luke 9:46-48)

33 Yesu one oyali-kiti-pala Ka-paneame take nomemenaneya. Nitoayapu tuapea nome mekome one oya-lawe yatekome okome kiwi ka luduyakete edemo oa agale toonali yomayakoi-pe-kale agale waametekoapa meaneya. 34 Nipa ako toboumeateko agopa mani ago patu waoa takoa pili pili toma nekeneyatokome agale waametekoa meaneya.35Nitikoli Yesu onewitipitoamekomeone mekuta noe wa one oyali-kitimotokome okome etene ako agokawouno wene piko agopa nipanepa pa keku ago tetepo takoa ete-kitanele takama pamene wa ootokoamekome 36 pade mati deya one oyali-lawe kakoi pake moa kakaneya.37 Nitoa mati tebemotokome okomepanagome-kiti noke toa dikanemati deya makutukoa motokomepanipa nopala eni dekoa makutukoamotokome too. Panagome-kiti nomakutukoamotokomepanipanomoawetekakago-pala dekoa makutukoamotokome too wa Yesuyo akeneya.

Toto-pala Poi TeiamokagomepaNipa Toto Mape Wikome Too Wa Ak-

enemo(Luke 9:49-50)

38 Yoneyo Yesu-pala okomeokome Tikisa ago anu ukumone yaka. Panagome neke ibiniwedekoa oapa ali-kitike awitaneipono takoa wetekakala tokaletotome enekoo. Einagopa toto-palaopia yakago toamokolo tokome wapade dikameamene wa kikoa okoo-kale 39 Yesuyo okome one tokalepatoma pomotono wa pade edikoawameamene. Panagome-kiti anuibiniwedekoa eni telekole tootokoapano akoa agale wamoo. 40 Toto-palapoi teiamoko agomepa nipa totomape wikome too. 41 Kipala niminiukuno yakoe. Panagome-kiti kiwiKeraisuno ibini pedane yene kakino,ue noomotokapouno nepio wa mamamoa nomotokoa lawetekalepa one eni

Make 9:42 79 Make 10:11tokake nami noanume wiane pewewiou wa Yesuyo akeneya.

Yono Kawa Lene Eyame Pinali Ne Toa

Potokakalepa Teia Wamene WaOlaukanemo

(Matiu 18:6-9, Luke 17:1-2)42 Dikane mati nooke wene tugoa

meko mati etepea pomotoa likoaenoa labakagopa Akolaliyo kibumotokome dika dika toamene tetemeoo. Ae, eni tete mea kibumoamomotoapa papete mati wetelikoa enameneyake laukakoa tubekue matiyame one kabe kautoa kusaue muke keti pitikaneya too tokapaepetoo toka. 43 Nipa neke yoname-kiti pinali ne toa potokadekalepayono teitapeamene. Yono dukutaneyake mea kawateko take pokemea kakedekalepa nipa epetoo.Nitameneya yonota takuta kakeneyakawa poane take pekedekalepa aenipa poo. 44 Eidapa toe nokoa-kamakakolo tugoa moamele toamoko.45-46 Neke kawameka pinali ne toapotokadekalepa teitapea wamene.Neke kawa teitapea duku yawakakeka mea kawateko take pokemea kakedekalepa nipa epetoo.Nitameneya neke kawata takutakakeneya poane take moa pitikaneyamea kakedekalepa ae, nipa poo.47 Neke lenemeka pinali ne toa po-tokadekalepa lene toa wamene. Nekelene tootapeneya yakeka Akolaliyotalo toko take pokemea kakedekalepanipa epetoo. Nitameneya nekeleneta takuta kakeneya poane takemoa pitikaneya mea kakedekalepaae nipa poo. 48 Ae, eni poanetakepa toe nokoa-kama kakolo oyaketugoa moamele toamoko. 49 Tooeni nakiyapa epetaneya tokolo uku.Too kabuka naki nee-kitike noa pukitoa ali-kitikepa dikoa toele tadekoo.50 Toopa epetaneyake me pokomemeke toamokolopa edoa wa meketakamotoa-pe. Kiwi too kalonotou toa keneya ete oto wa odenewene piitikoa meamene wa Yesuyoakeneya.

10Alime One Atoa WawaAtoame One Ali Wawa Tokoleke

Olaukanemo(Matiu 19:1-12, Luke 16:18)

1 Yesuyo nimo oomotokome Galilita tewitikoa Yudea ta ludu yawa Yo-dane ue ketoa eka lono piane takepome mepaneya. Eidaka ali atoa onemekata koukoa nokala tokoli Yesuyoone tanele tokome Akolalinemo i i waolaukoa kakeneya.

2 Parisi ali-kitika one mekata eidanote likoa enekete ekete panagome-kiti one atoa pa wa wakomepanipa Yu yene tone totono litiapatamele toa toko-pe wa natemoomotadiya wa kakete okoli okome3 nikepa Moseseyopa edele tamenewa akeneya-pe-kale ekete 4Moseseyopapete one totono yametekomeokome padagome one atoa pa wawawademepa nipa namolo takoane wakene wakuna wa edikoa pipiawia meetekoapa pa wa wetekameletoko wa Moseseyo akeneya-koliokome 5 Moseseyo eni akenepaYu yene kini kaua-mikiti kolotinilupi tootapeneya mekoli tokome niakeneya. 6 Nimo ikilepa taneyakenamolo namolo Akolaliyo kamatemeaneya-kiti titikome latikilepa aliatoata takuta wa-kama latikala taneya.7 Nitanelekepa alime atoa motokomepanipa etene nineta tewitikoa wawa oneatoa-pala lipukoa meoo. 8 Nipa namolotakuta letetakutukoata meaneyakenaniko odene tigini tetepo tokale meketeliputakutukoata meoi. Nitoa mekoli ipai ago ipa i atoa wa tutu tutu wa ibiniamele toameneya tokome i adonawa odene tetepo takoa oi. 9 NipaAkolaliyo moa lipukane ali atoatapadameka moa letekatakutukameletoamoko wa Yesuyo oa pekeneya.

10 Nitoa yapu pome mekale oneoyali-lawe note yatekete ekete einaagale pinepa edoa pikoto-pe-koliokome 11panagomeone atoa ne pawawetekatekoa pade atoa motokomepanipa mone koua piamateko atoamotokome toko. Nipa namolo

Make 10:12 80 Make 10:31atoa eni toa potokakome toko.12Atoameka onekane wawa pome ekoalike pokomepa nipa koua piamatekoalike eni pokome toko wa Yesuyoakeneya.

YesuyoMati-kiti Epetekamotoa Kow-itanemo

(Matiu 19:13-15, Luke 18:15-17)13 Wa padepete pade-kitame kini

mati-kiti one yoname mitikakamotoaYesu kakata aua nokoika one oya-laweme noameo wa kikoa akeneya.14Nitikoli enekome Yesu wene pokaleokome wini mati-kiti oto nomotono,etoe. Akolaliyo one talo tokotapakinino, noe wa yametekilepa dikanemati-kiti yametekono, oto nomotonotoe. 15 Nimini ukuno yakoe.Panagopa mati-kiti Akolalike lukoamekete tiki toa lukoa meamademewakomepa nipa Akolaliyo talo tokotake oyake pamele toamoo waootokoa kakome 16 eni mati-kititebemoa pikoa kakome Akolaliyopewe wia yopimotoa tokome yonopia kowitikaneya.

Kamo Tane Agoke Akenemo(Matiu 19:16-30, Luke 18:18-30)

17 Yesu poademe tokaka panagoteyapea nome wadini tukupiamekome okome epetanele tokoTikisago nepa eya wane yatekeneuku. Edele tekene pa meane kamapou-pe-kale okome 18nopa epetaneletoko ago wapa wini okono, dekolooko-pe. Epetanele-kama toko agopaAkolali odene kako. Wa pade lokoakakawamoko. 19 Moseseyo tamene wapapete wia mekanemo neme wenetoko. Ali pade wia tukamoa ni monepadane atoa liamoa ni monekeya kodemoamoa ni padago-pala pa puputuaakoa agale wamoa ni panagoneya oayotokoa moamoa ni neketai nekauata keipia tamene wa Moseseyo akeneyano,enipa neme wene toko-kale okome20Tikisa ago eni akenele-kama tualikelaigoane yakoane toma nuku waakeneya. 21 Nimo oa kakaka Yesuyoeinago nepikakomepa wene einagokemekakome okome wenepa tadekoy-ake odenele odene katekoa wene

toameadekono, neke pikoya peyatopo toa kue mootokoa ponopeneali atoa enoa tatia meetapeamene.Nitikepa neke kamoya a tibuke aumakakeneya enoo. Nitatekoyano, nolitima namene wa okale 22 yatekomewene keda taneya wawa pekeneya.Nipa uu kamo tane ago tokometaneya.

23 Nitikale Yesuyo one oyali-kitienoa unukakome okome ae, kamotane yene Akolaliyo talo toko takepikilepa etene wili tokoa kawapapiki wa akeneya. 24 One eni okaagalemepa one oyali-kitane wenekainya pikaneya tokome okome ae,anu mati-kiti kipala i ukumo yakoe.Akolaliyo talo toko take pikilepaetene wili wedoa tokoa kawapa poi.25 Kamelo kaido noi keneke-kitipatukoa ponokomepa nipa wedoawili toa kawamoapa patukoa ponoo.Kamo tane ago Akolaliyo talo takeponokomepa nipa wili tokoa matikawapa ponoo wa Yesuyo akeneya.26 Nimo okale yatekete wene kainyapianeya kakete pitia yatekete eketekamo yeneke winimodo niminiakedekalepa Akolaliyo mani ali atoatoa moamoo wa okoli 27 one oya-lawe nepikakome okome ali atoametoamatikilepa Akolaliyo oyake tameletoko. Padele padele peya tamele tokoago tokome kamo tane ali-kitika onetake nomotoa ka patekamele toko waokale 28Pitayo okome ne litima noad-etepa tonekeya peya tewitikoa wawanoko-kale okome 29 nimini ukunoyakoe. Panagome Akolaline epetaneagalekeka noanukeka tokome oneyapu one etene nineta one lainewamene-mikiti one mati-kiti onetoka ipe eya tewitikoa wakomepa30 nipa itonoke pa mekome enikaeniya lukukepa ege takupeta kadukoa(100) oto mokala too. Nipa yapu ninewamene laine-mikiti mati-kiti ipeeya moapa tete-pala mokoa kawoo.Nitoa mea tukale Akolaliyo one talotuku take mea-kama kamene wamoa kakoo. 31 Akolaliyopa ako yenekainya mati keku kakoa wa keku yene

Make 10:32 81 Make 10:47kainya mati ako kakoa too wa Yesuyoakeneya.

Yesuyo One Tuateka Tebolo TakoaAkenemo

(Matiu 20:17-19, Luke 18:31-34)32 Yerusaleme take poadete ka

ludu pekete one oya-lawe nanikonomotoa Yesu one namolo kawapekeneya. Nitoa pokale one oya-lawe wene kainya pianeya litia noteete ali atoa kutu keneya piti taneyalitia note taneya. Nitikoli Yesuyoone oyali tuku kakoa (12) eko keneyawitimoa aua pome kakome i i wa eteyename one-pala toatekoimo toaweaakeneya. 33 Nitikome okome kipala iukumo yakoe. Opa ate Yerusalemetake poadete poko. Pote kakolono Ali Yatenane Oyago panagomemoa eya yenane yonoke Akolalikelodo yotokoai tiki tobou ali-kiti niMosesene totono pine toa olaukakiali-kiti kini yonoke pioo. Nitikale nowiatiki oi pedoa piitikoapa mone payeneke aua pote mepoi. 34 Nitikolimotekete tegene matoa tekeliputoa yotokoa po wapime wia toi.Nititikoa wia tukakolika ta tebolotakoa patatekaneyake kamoane pouwa Yesuyo oa pianeya.

Yame Yoneta Yesuke Lokoa TobouAgota

Meoukete Akenemo(Matiu 20:20-28)

35 Yesu Yerusaleme take kutupoademe pokaka Sebedine manataYame Yoneta Yesu kakata note kaketeekete Tikisago totame takamene waokole neme takoano ta-koli okome36 anume edele takamotoa iki-pe-kale ekete 37ne pa teleta tootapeneyameke ali atoa pawe toa talo tokakaneeke lokoa totaka panago nekenimini yono lono mea padena agoneke ewa yono lono mea yopiouketeoko-koli okome 38wene toameketekeiki. Akolaliyo no ne naa wa yame-tekana ue metepa no tete tubeyamoatekou adeka pikano, noanunoateku tetepa kitameka eni noatekutoa noukete iki-pe. Noanume uemou toa tete moateku toa kitameka

moukete iki-pe-kale ekete 39 nitatota-koli okomenoanumenoateku uepakitameka noadete tiki. Noanume uemou toa tete moateku toa kitamekamoadete tiki. 40 Nitadete tikiyakeali atoa talo toane mekouta eka okayono lonota kita tatikatakutukoanemekamele toamoko. Eka okatameatiki agotapa Akolaliyo i i wa wetewene toopianeyano, anume oyakeyameamele toamoko.

41 E agotame nimo akedekoliyatekete o yene Yame Yoneta-palawene poaneya kakete ko oa kakeneya.42 Nitikoli Yesuyo one kakuta noe wakayo oa motokome okome mone payatenane tobou meki ali-kitame kiniali atoawete toe toewa tika tika-kamatiki. Kini ibini akene ali-kitamekaali atoame kinikile-kama takamotoayopikala tiki. Enipa nimini ukutu-pe.43 Nitikala tikino, anu oya-lawe kimepade edikameamene. Nitameneyatobou ago meou wado wene piketepakinikile toamekete kini oya-mikitanepupu takama pamene. 44 Nipaako odene mekene talo tou wadowene piketepa nipa kueme topo toamoa egetane ago keneya kini oyapeyanele takama pamene. 45 No AliYatenane Oyago taatekoane nikilepaete yename anukule takamotoanenokouya mena. Nitameneya ete-kitanele takoane ni ali atoa peya matianu kamateme oto toane moadene ninokou wa Yesuyo akeneya.

Yesuyo Leneta Lianeya Meane AgoBatimiasi Epetekanemo(Matiu 20:29-34, Luke 18:35-43)

46 Yesuyo nimo oomotokome oneoyali-kiti-pala Yeriko take pomemepaneya. Wa naniko pato wa eni tatewitikoa pokale ali atoa iti itita kawaobomoa pekeneya. Kini ponatekoiyaliti leneta lianeya meane ago pademeaneya. Einagopa Timiasine manaBatimiasi wa ibini akeneya. Nitaneagome ali atoa padeya-kiti manoe-kala oia meaneya. 47 Nitoa batetematanuke eida mekome yatekaleNasarese Yesu wini ponokona wa

Make 10:48 82 Make 11:14oma ponokoinakamo yatekometelo ootapekome okome Depidi-loeke tagene ago Yesu neme no elamoamene-ye wa kayo oa meaneya.48 Nimo wa kayo okale e yene kainyamatiyame einago kikoa ekete eketeoyakeno, wa wa okoli kayo telokamotokoa okome okome Depidi-loeke tagene ago no ela moamene-ye wa ka oa kakeneya. 49 NitikaleYesuyo yatekome witimoa kakomeokome winago oto nomotono, akoewa okale leneta liane ago kayo oaekete Yesuyo ne kayo okono, weneweye ootokoa wete kamokoa noo wakayo okoli 50 one tokoo kakene puetakatapea ate tigatekoa Yesu kakatanokale 51 Yesuyo yatekome okomeanume edele takamotoa oko-pe-kaleokome Ali Muno anu leneta kikakoawane uku-kale okome 52nopa i agomene oyake latekamele toko wa nookewene tugoa mekolemepa neke lenetaepetekakono, opi poano pa wa okaleeina eina lene kikatapeneya Yesupokaka litima pekeneya.

11Yesu Yerusaleme Take Nekenemo(Matiu 21:1-11, Luke 19:28-40, Yone

12:12-19)1 Yesu one oya-laweka Yerusaleme

take tigotokoa witapadete peketepaOlipe-pini tonoke latiane BesepaseBesani tatake witakete Yesuyo eyataneya. 2 One oyali-kiti takutamoa wetekakome okome kuka kutake poatino poe. Eni take witoakaalaukete enekoli dogi kai tine eidapo kakoa kebetaneya kakale enoi. Enidogi kai tine patu panagoka wetemea yawameneyano, po kotokoaoto aua notokamene. 3 Kotokoamoadete kakoli panagome dekolomoadete tiki-pe wa okalepa eyawa akamene. Ali Munoyo padeletoatekole pikolo ni motokoa poko.Opi oto wa i wetekademe tokowa akamene wa oa wetekaneya.4 Nitikale pote enekoli dogi kai tineyapu kago tiginike kebeteloganeyabatete muke kakedekale kotokoa

motaneya. 5 Nitikoli eniya litikakene yename enekete ekete monedekolo kotokoa motiki-pe wa okoli6 Yesuyo oa wetekakanakamo i i waokoli nipa nitoe wa wetekaneya.7 Nitikoli dogi kai aua Yesuke neketekini tokoo kakene mamina petenekotokamoa dogi kai patu tatikakoliYesu mea pekeneya. 8 Nitoa meapokaka ali atoa peya matiyame kinitokoo kakene mamina kotokamoaone mea poatekaka bateteke piatatikawineya pekeneya. Wa padeka-kitame li ludu pote yomo yenenedeya tewia moa batete ludu tatikamapekeneya. 9 Nitikete namolo kawapokoi-kitameka naniko ketea kawanokoi-kitameka agale kamotokakamotoka toa ke ke wa oawineyapekete eketei agopa Ali Muno patu kautakoa kama

nokono, Akolali neme pewewia yopia kamene. 10 Tonekaua ago Depidiyo papete aliatoa talo tokome tane toa opienakale wa witademe tokono,Akolali neme yopia kamene.A tibuke meki peya one keipiamene-ye wa kolotine to-gete oawineya pekeneya.

11 Nitawineya pokoli YesuYerusaleme take witakome toboulosu yapu keneke pome kakome eidapia kawa tokoya peya enetapeneya.Nitoapa ta lima nokale tokome oneoyali-kiti tuku kakoa-pala (12) patowa Besani take pome pipaneya.

Yesuyo Yomo Pikipa Ku Wa TuamoaWa

Kikoa Wakenemo(Matiu 21:18-19)

12 Besani ta piimoteketepodolikama pekete Yesu kobu tokale13 ete enapekome enekale padekamati yomo piki pade tata pitikaneyakakale enaneya. Nitoapa ku tuaneyapatu wa pinele pome enepokale tatapitikoa kakomeke ku tuameadeka. Kutuamateko-pete tokome taneya. 14Kutuameneya kakale enekome kikoaokome okome ku wa tukile toamea.Padameka neke ku wa kotia noamoi

Make 11:15 83 Make 11:32wa kikoa akeneya. Eni kikoa okakaone oyali-kitame yakakoa kakeneya.

Yesu Tobou Losu Yapu PokomeTanemo

(Matiu 21:12-17, Luke 19:45-48, Yone2:13-22)

15 Yesuyo yomo piki kikoaoomotokome one oya-lawe-palaYerusaleme take pome kapaneya.Nitoa tobo losu yapu pome kakomepaeida-kama eya kuya topo toa kuemoa tane yene poe wa wia tikatapeani e ku take latiane kue topo toaYudea kue lene ete mea tokoi yenekini walai-kiti moa pekatapea ni inipuluma yoa tane yenane walai-kitikamoa pekatapea taneya. 16 Nititikoakakome okome i tobou losu yapuludu kini topo toatikiya wa pade auanoameo wa agaleme oa ketekaneya.17 Nititikoa kakome okome anui yapupa e ku yatename no Akolalikowitoai toatiki yapu wa oi wa papetewia mekapianeyake kimepa kodeyename kodeya paigakoa moa piaitane kota tetepo takakino, poe wawia tikatapeneya.

18 Yesuyo eni tanemo kuguyatekete eya ali-kitame Akolalikelodo yotokoai tane tobou ali-kitameka Mosesene totono pine toaolaukane ali-kitameka one katekoawia tukatekoi oi pedoa wili tokoakakeneya. Nipa ali atoa peyame Yesui agome imopa i okono yakato wa kaokala tokoli tokome one pitimoteketetaneya. 19 Nitaneyake ta likaka Yesuone oyali-kiti-pala Yerusaleme tatewitikoa pekeneya.

Totoa Ala Tootapeneya Kakene YomoPiki

(Matiu 21:20-22)20 Podolikama likonu witia kamo-

motekete penekete enekoli einayomo piki totoa ala tootapeneyakakale enaneya. 21 Nitaneya kakaleenekome Pitayopa Yesuyo okanawene patukakale okome Tikisa agoneme abelana kikoa okana yomo pikitotoa ala tootapeneya kakono, enawa okale okome 22 Akolalike-kamawene tugoa meamene. 23 Ipa nimini

ukuno yakoe. Panagome-kiti poometoameneya kakome one kowitikumotaatekoa toowawene tugoamekalepaeya too. I kako tono mati ne wetetoa poke kusa ue mu kuta poke kapawado okalepa Akolaliyo yakoa too.24 Nitoa kowitikete-kama Akolaliyowete yakoa tane tetepo takoakowitikala tamene. Nitikolipa onemeetene yakoa too. 25-26 One kowitoakaketepa kini a tibuke meko ataiyokini poanele-kala toma pokoikepo letu mekakana kea wakomekibu moamomotono eya tamene.Panagome-kiti nepala padele poaneletokake po letu mekakanapa keanewakene kibu moamou wa nami etewiameamene wa Yesuyo akeneya.

Yesu Neke Tokole Te Patu KautakoaKake

Toko-pe Wa Pitia Yakanemo(Matiu 21:23-27, Luke 20:1-8)

27 Yesuyo nimo oomotokomeone oyali-kiti-pala Yerusaleme takewakapea nome kananeya. EnipeteYesu losu yapu ludu yawa mekakaAkolalike lodo yotokoai tane tobouali-kitika Mosesene totono pine toaolaukane ali-kitika Kanosolo ali-kitika 28Yesu eni yakata nekete eketeneke tokolepa te patu kautakoa kaketoko-pe. Teyo tamene wa okole toko-pe wa yakanokoli okome 29 kipalakayakatekumo pikono, yakoe. Otowa topo takoa okoli yatekenepanipa anume toma yakulepa i agopatu kautakoane kakene tuku wanetoaweane ou. 30 Yoneyo ali atoa uemotokama yakilepa tene peku noatoka-pe. Akolaline peku patu. Onekaua-mikitane peku patu. Yakouno,oe-na-kale 31 kini kini yakate teketeekete edemo wa ato-pe. EnipaAkolaline peku wa totome okolopanipa Yone einagome oka agaleedeyake yakoa moamokoi-pe waoono, nimo wamato. 32 Nitameneyaone kaua-mikitane peku noa tokawado okolopa ete ali atoame totowia tukatikiyano. Yone einagopaAkolaline agale toawea akane agotadeko wa ikiya tokome nitoino,

Make 11:33 84 Make 12:15enimowakawamatowa ete Yesu-palaekete 33 totome wene toamokono,tene peku noa toka patu-koli okomenipa anu toma yakulepa i agopatu kautakoane kakene tuku wanewamou wa Yesuyo akeneya.

12Panagono Gerepi Po Ipe Yopikane-

kitameTanele Adeka Pikome Akenemo(Matiu 21:33-46, Luke 20:9-19)

1 Yesuyo agale pade pedoa okomeokome panagome-kiti one ipetootokoa gerepi po matatapeneya.Nitoa pawe toa unukatekoapa onepupu yename po ku kotia pitikoakawame kautoa tia lobutatekoikagono wetia latipianeya. Payapon-alime ta enapea yopia meateka luduyapuka atepea wipianeya. Nitoapa alipade-mene one ipe yopikamene wayamemotokome ta tetemada pomemepaneya. 2 Nitaneyake ku putuakibutukakoa kaka-pete pinagomeeya taneya. One pupu ago pademoa wetekakome okome anu ipeyopikaki ali-mename no moatekutoapa meadete tikino, motokapoanopa wa moa wetekaneya. 3 Nitikalenokale enekete one ipe yopikaneali-mename einago layo tiginimemoomoa pitikoa pupuli wia padeyakameameneya pa pomotoa wetekaneya.4 Nitaneyake pinagome pade pupuago moa wetekakale nokale eneketewia wago bulukoa ya motokoawetekaneya. 5 Nitaneyake pinagomewa pade ago moa wetekakalenokale wia tukaneya. Nitaneyakepinagome one pupu ali-kiti wamoa wetekakala tokale einakale toapadeka-kiti layo toua wia padeka-kiti wia tukakala taneya. 6 Pinagomenitima pome wipitikomepa odeneago katekapitikaneya. Einagopaone kolotini ago. One eni manaagopa kei pia makutukoa moi wawene pikome einago ne pa wa moawetekaneya. 7 Wetekakale nokaleenekete ipe yopikane yename oote

tekete ekete pinagono mana kunokona. Etename one pikoa pokaya-kiti kadimo okome kunu agonopikademe toko. One moatekoya-kititoto moatono, wia tukatoe wa 8dekoamoa wia tukamotekete gerepi poipe tayo lono lia aua pitikapaneya.9 Nitikala taneyake ipe pinagomeedoo-pe. Nipa eya too. Wakapeanokome one ipe yopikoa potokaneali-mene wia atukatapea kiwi lukukepade-mene kime yopikamene wayameademe toko. 10Akolaline bokukeagale dikoa wia mekaneya pikono,yakoe.Yapu wiane ali-kitame i yomopa

poadeko wa paya tetepo takoawakeneyake padekagome iyomopa yapu pigi wa moawianeya. 11 Enilepa Ali MunoAkolaliyo taneya tokome ke wakolotine mea kei piato wa wiamekapianeya.

Eni wia mekanemopa kime oimoamokoiya-pe wa Yesuyo akeneya.12 Yesuyo eni pedoa okamo yateketeekete pedoa i agome ina okanaagalepa totoke akedekono, i agodekatapea moatikiyake toko wakakete eida oboa kakoi ali atoa pitimotekete tekete wakeneya.

Takesi Kue Pitikaneleke PitiaYakanemo

(Matiu 22:15-22, Luke 20:20-26)13 Wa naniko Yesu-pala poi teiane

yename eya taneya. Parisi ali padeka-kiti ni Erodeke timini kakoa yakeneali padeka-kiti moa wetekakete eketeYesuyo natemoka omotono, likoaenepoatino poe wa moa wetekaneya.14 Nitikoli pote lede pitia yateketeekete Tikisa ago nepa niminimo-kama oko. Nitoapa ibini akeneyeneka ponopene yeneka takoaenameke Akolalinele takama peketetoatikile kiyoke-kamaolaukako. Nepanitane agono wene tekete imodopitia yatekono, yakamene. Yuyene tone totono litiapa Lomaneyatenane ako tobou ago Sisa onetakesi kue pitikamato-pe, pitikato-pe wa akeneya. 15 Nitikolipa wene

Make 12:16 85 Make 12:31takuta pianeya kakete akediki wawene tokome okome kime nopaedeyake likoa eneki-pe. Kue lenepade enouno, aua noe wa okale 16 auanote metekoli moa enekome okomei kue lene tiginikepa padane lenetimini-pala ibinita wia mekaneyano,eniyatapa teneta patuno, yakounooe-na-kale ekete tobou ago Sisa onewa okoli okome 17 ni tadekopa Sisameatikiya-kiti ni Sisa takoa mea,Akolali meatikiya-kiti ni Akolalitakoa mea tamene wa Yesuyo okaleyatekete ekee wa one eni okamokewene kainya pianeya kakeneya.

Tuane Ali Atoa Moa Kamo-tokatekamo

(Matiu 22:23-33, Luke 20:27-40)18 Sadusi totono litiane ali padeka-

kiti Yesu kakata nikilepa agale paleneyakadete nekeneya. Eni yene kinitotono piane toa litiapa tuane aliatoa kamoamoi wa iki. 19 Nitane ali-kiti Yesu kakata nekete likoa eneketeekete Tikisago nepala i okomoyakamene. Moseseyo one totono wiamekakome okome panagono atoamemati opikameneyakedo einagotukalepa one wamene ago nememoa neke natono latikamene. Nipatukanakago lukuke kawatiki mati-kitiopikamotono, nitamenewaMoseseyoakeneya. 20 Odene aline mana-mikititatono kakoa (7) kakeneya. Namoloagome atoa moapa mati opiameneyamea tuaneya. 21 Nitaneyake oneliti taku takoa opiane agomeeinatoa moapa mati opiameneyamea tuaneya. Nitaneyake tebolotakoa opiane agomeka einatoa moamati opiameneya mea tuaneya.22 Eni wamene ali tatono kakoame(7) einatoa kibutua moma-kalanekeneyake panagonoka einatoamemati opikameneya. Nipa tiobali meatukala taneya. Nitikala taneyakewipitikome einatoaka tuaneya. 23 Eniwamene-mikitame einatoa edikoakibutua moma-kala nekeneyano,tua pokoi ali atoa Akolaliyo moakamotokaka-pete einakatoapa maniagono natono wa tugoa meoo-pe

wa likoa enaneya. 24 Nimo oa likoaenekoli okome kini wini ikimopaAkolaline bokuke piko agale-pala onetelekoleta wene toamekete ni iki.Enipa nimini ukutu-pe. 25 Tuaneali atoa kamoa pote a tibuke meakaketepa alime atoa moamoa atoaalike poamoa toi. Nipa a tibukeAkolaline edelo-kiti keneya meoi.26 Ali atoa tuapa kamoa pote meakakimopa Moseseyo one bokukewia mekaneya. Nipa itipono oakakene yomo deyake Akolalineagale ludu nokome akenemo eya wawia mekaneya. Noanupa EberameAisaketa Yekobe toa einago-menaneAkolaliyo uku wa Akolaliyo oka toawia mekaneya. Eni wia mekanemopakime oi moamokoiya-pe. 27Moseseyoenimo wia mekaneyano, onepa tuaneali atoane Akolali mena. Mea kamapiki ali atoane Akolaliyo uku waokome akedeko. Sadusi ali-kitikime ali atoa tuapa wa kamoa potemea kawamiki wa ikipa nipa aeAkolalinemo etene agopa moteketeiki wa Yesuyo akeneya.

Tobou Kakoa Akene Agale Pitia Yak-enemo

(Matiu 22:34-40, Luke 10:25-28)28 Nitoa agale topo takoa kakoika

Mosesene totono pine toa olaukaneago pade nome yakakoa kakeneya.Nitoa yatekale Yesuyo eni Sadusiali-kiti-pala agale muno kakoa oametekale yatekome okome yonotatua agalepa e tobou kakoa akeneagalepa mani-pe wa wa okale okome29 tobou kakoa akene agalepa dikoapiko. Iserele yatene anu ukumoyakoe. Tone Ali Muno Akolaliwa oateko agopa Ali Muno odenemeko. Oneke lokoa dikane ago padekawamoko. 30 Nitane ago kini AliMuno Akolalike wedoa wene mekoatikilepa neke tepe kolotinime toaneke yominime toa neke wenemetoa neke teleme toa tamene. 31 Nikelokoa tobou kakoa akenepa dikoapiko. Pinali neeke wa wene mekoamea mama motoko toapa yete padeali atoakeka wene mekoa mea mama

Make 12:32 86 Make 12:43-44moamene. Eni agaletamepa kekuagale peya moa patukaneya waYesuyo akeneya. 32 Nimo okaleeinagome okome neme wini okopanimini eke okono, Akolali wa oatekoagopa one odene meko. Ni onekelokoa dikane ago pade meamoko.33 Tone Akolalike wene mekoatikilepa nipa tone tepe kolotinimetoa tone weneme toa tone telemetoa tagatapeamedeko. Ni pinali tonewa wene mekoa mea mama motokotoapa yete pade ali atoakeka wedoawene mekoa mea mama moamedeko.Eni totonota litia teketepa nipasipi sipi kai eya Akolalike mea lodoyotikina toa moa patukoa epetanele-kama eni tiki wa einagome akeneya.34Nitoa wenemunomeaneya kakomeokale yatekome Yesuyo okome nepaAkolaliyo ali atoa pawe toa talotokota dekama nekedeko wa Yesuyoakeneya.

Yesuyo nimo ootokaneyakepadameka agale pade wa pitiayakoaka enameneya.

KeraisuWa Papete Ibini Akene AgokePitia Yakanemo(Matiu 22:41-46, Luke 20:41-44)

35 Yesu tobou losu yapu kakomeolaukakome okome Mosesene totonopine toa olaukaki ali-kitame Keraisuwa papete ibini oa piane agokeeketepa onepa Depidi-loeke tawatekoago wapa olaukakala tikino, edekoloiki-pe. 36 Depidiyo papete Keraisukeokomepa einagopa one Ali Munowa akeneya. Eni akenepa EpetaneYominiyowene takakale Depidiyo eyawa wia mekaneya.Ali Muno Akolaliyo anu Ali Muno ago-

pala eya wa akeneya. Nepala poiteia meki-kiti moane kawikoaneneke kawane komo pikouno,anu nimini yono lono nokenepia menamene wa AkolaliyoKeraisu-pala akeneya.

37 Depidiyo enimo wia mekakomeKeraisu einagopa one lukoane mekuAli Muno wa akeneyake kimepaKeraisupa Depidike tawateko ago

wa ikino, edekolo iki-pe wa Yesuyoakeneya.

Mosesene Totono Pine Toa OlaukaneYene

Titi Toma Pamene Wa Pubu Aken-emo

(Matiu 23:1-36, Luke 11:37-54, Luke20:45-47)

Yesuyo nimo oa kakalepa onekakata iti itita oboa kakoi peyame kewa yakakoa kakeneya. 38 Nitimotoaolaukakome okome Mosesene totonopine toa olaukaki ali-kitame tomayakile titi toma pamene. Kiniludu mamina epetaneya wititapeakakeneya yawa ni makesike aliatoame ke wa walikitikakete yonomomotada wa yawa tiki. 39 Losuyapukeka tobou ali-kiti meatikitameada wa pote mepokala tiki. Togekikakaka ibini akene yene meatikitameada wa pote mepokala tiki. 40 Ninepo atoa-kiti oa yotokoa kini yapueya kode moa ni eka ali atoame kiwikei pimotoa lede kowitikete kutupeapa agale likoa pikala tiki. Ae, dikakiyene Akolaliyo kibu motokomepadika dika toamene tete meoo waYesuyo akeneya.

Nepo Atoame Akolaline KuePitikakanemo

(Luke 21:1-4)41 Wa padepete Yesu tobou losu

yapu keneke kue pitikoai tokoi meteliti pome witipitoa mekome enekaleali atoame kue pitikakala tokolienekoa meaneya. Nitoa enekoamekaka kamo tane yene peya matinote kue ako mati pitikanokalataneyake 42 ponopeneya meane nepoatoa pade nome dee kue wanetapitikananeya. Eni dee kue wanetakoukoapa tuane kue odene latiko.43-44 Nitikale enekome Yesuyo oneoyali-kiti noe wa kayo oa motokomeokome nimini ukuno yakoe. Ikamo ali atoa peyamepa kinikiyatubeya pa pimotoa keku-mene odenemoa pitikakala tokoi. Nitikoiyake iatoamepa onekeya nateya deyake onepiko toa eni moa pitikatapeka. One

Make 13:1 87 Make 13:15nee eya topo toa moateka kue peyaeni pitikakome tokome e yene peyamoa patukaka wa Yesuyo akeneya.

13Tobou Losu Yapu Tumu Tokaneya

Piatekamo(Matiu 24:1-2, Luke 21:5-6)

1 Yesu tobou losu yapu kawaakolono witakaka one oyali padameokome okome i tobou losu yapu-kitipa koniyoya kue epetaneyamekoniyo takoa wianeya kakono enawa wedia kakome okale okome 2 itube yapu-kiti wedoa enekamene.Eniya-kiti latiane kue wili walaiakatapeneya pioo. Nipa odenekakibutukoa piameneya peya wiatadekaneya pa tumu tokaneya pioowa Yesuyo akeneya.

Ke Enekakale Mekete TeteMoatekoimo

(Matiu 24:3-14, Luke 21:7-19)3Yesu tobou losu yapu eka waneke

kamotoa Olipe-pini tono wanekepome mepaneya. One kidene eidapaka witimoa mekale Pita YametaYone Aderuta einago-mene notekakete ekete 4 neme okanakalepamanipete taatekoa toko patu. Enikaenile toateka tigotokalepa edeya waadeka pipioo-pe-koli okome 5-6 inaokounakale wete taatekameneyakepade ali-kitame anu ibini ledewedekoa nekete ekete Keraisutaatekoane nukuno, noe wa ali atoapeya mati oa yotokoino, wedoalene kia nepikoa meamene. 7 Nitoanepikoa mekoi-petepa kini ta luduuu wa poi toa kakoimo yakoa nipade take poi tago wa okoimo kuguyakoa toino, piti moameamene waneuku. Enilepa taatekoa namolo takoatoatekoyake wipitia ta pade tigotokoawete patamoo tokolo ni uku. 8 Ni eku yatename poi tato wa kamoa poiteitakutukakala toi. Ni e ku tobouali-kitike lukoa mekoi yatene eteoto wa poi toa winali yoi. Eka kukatakeka momani mati toa kobu igi-pala nokala too. Enika enilepa atoame

mati opiademe namolo takoa mukitinako toa keneya too.

9 Pade ali-kitame kiwi koiso akouwa Kanosolo ali-kiti koukoa mekoikalia aua pokala toi. Wa pade ali-kitamekiwi wiou wa kini losu yapukekalayo toua wieino, lene kia nepikoameamene. Ni ako odene tobou mekoiali-kiti mekoika ni kiwike lokoa tayopia mekoi-kiti mekoika lia auapote koiso akakala toi. Nitikolipakini lene yoto kakete anukumotoawea akakala toi. 10 Nipa wipitiata wete patameneyake namolo takoae ku yatene pitikoi toa anukumooa pupitikatapeoi. 11 Kini enikoisoke lia aua pokoika edemo ukupatu wa tepene li li wa kamotoameameamene. Enipetepa Akolaliyowene takaka toa okala toi. Nipapademo pademo ikilepa kini wenemetitia pade wamoi. Epetane Yominikiwike awinokome a wa oka toa okalatoi. 12 Enipetepa wamenagome-kitiwamene wia tukamotoa moa meoo.Etename-kiti one matika wimotoamoa meoo. Wa mana kono-mikitamekini etene nineka wia tukamotoamoamekala toi. 13 Anu oya-lawe kiwi no-pala odene ibini pedane yene tokaletekete ete yene peya kipala kotimi yoameoi. Enika eni ke enekakale meakenooke wene tugoa mea togakoi-kitipa Akolaliyo toa moo wa Yesuyoakeneya.

Yerusaleme Yename Ke EnekakaleMekete

Tete Mati Moatekoileke Oa Pianemo(Matiu 24:15-28, Luke 21:20-24)

14 Kitau oko wa okoiya onekawamatekata moa kakaneya enoinonepio wa Yesuyo pubu oa pianeya.(I boku wiane mekaku agome eyawane uku. Ina wiane mekakumopaoi moteketepa pine toa wene taneyameati wane uku.) Yesuyo eni oapianele taatekoa tokale eneketepaeya tamene. Yudea take mekoi-kiti tono pake pake toa pitoa potepaigakoa mepamene. 15 Yapuliti koo meapa kini yapu pikoinamopameneya pa pitoa pamene.

Make 13:16 88 Make 13:3716 Ipe-kiti toa kawapa tigini maminakotokoa pikoina mopameneya papitoa pamene. 17 Ae, mati kakeneatoa-kitika mati adu tanikakoa mekoiatoa-kitika tete eni witakale manikaedoa petoa pomotoa-pe. 18 Enitetepa kalapetaka witamomotoa tawa Akolali kowitima pamene. 19 Enitete mati witakilepa itono tibutalatitikaneyakeka toamokale-kiti too.Eni tete witatekaneyake naniko padeedikanele wa witamoo. 20 Akolaliyoeni tete witama pomotoa yopikoakaka pakedo teigamoo tokapa aliatoa peya atuoi toka. Nitoi tokakeone wa takoa motoka ali atoa elamotokome tokome pegene kakoateigoo. 21 Enipetepa pade ali-kitinekete ekete Keraisu ku nokonoenoe, i nokono enoe wado okolipayakameamene. 22 Kapene yenameeya wa wini oi. Keraisu nuku wa oaAkolaline agale akamanukuwa oa toi.Nitoa kiwi oa yotokadetepa padelepadele telekole tokala toi. NipaAkolaliyo takoa motane ali atoakatolopi toa paka aua poadete wili toakakete oyake nitamele toamokalewakala toi. 23 Nitoino, enika enilewete taatekameneyake papete i agaleeni wene takapikuna. Lene kia wedoanepikoa meamene.

Ali Yatenane Oyali WakapeaNoatekamo

(Matiu 24:29-31, Luke 21: 25-28)24 Enika eni tete witoa kawa

peya tokale taatekoa eya too. Louyomiyomu takoa tokene-kitika patoamoa too. 25 A tibukeka tagoi-kitikotia pitoa too. Ni tele taneya tibukemekoiya peya moa peteka petekataneya tokome ete otowa yawa kawei,26 Nitoa kawa wipitikale enekolinopa Ali Yatenane Oyago wedo patumeane pa teleta toawineya noadenenokolu enoi. 27 Nitaneya wakapeanenekenepa lou witia noko lonoka loupipoko lonoka yeteka yukukataka anupapete takoane moopikou-kiti peyaodeneya moa obokamotoane tekeneedelo ali-kiti moane wetekou.

Yomo Piki Tokoleke Pedoa Akenemo(Matiu 24:32-35, Luke 21:29-33)

28 Yomo piki witakole wene taneyameamene. Papete yeneneke pagekaua luno pitikakolo eneketepapoto toko tokene-mene tigotatekolotoko wa wene toi. 29 Eina toaanume okounakale-kiti witatapekaleeneketepa inakago wakapea noatekoeni tigotokona wa wene toi. 30 Etenenimini toatekomo ukuno yakoe.Ipete meki-kiti peya wete tuuta-peameneyake kipala ina okounakale-kama taatekoa too. 31 Itono tibutatakoa pootapekolika anu agalepa papia-kama kawoo wa Yesuyo akeneya.

Yesu Wakapea Nikilepa IpeteTaatekoa

Noo Wa Padameka Wene Toamiki(Matiu 24:36-44)

32 Enika enile toatekolepa ipetetaatekoa too wa padameka wenetoamiki. A tibuke meki edelo ali-kitameka wene toamiki. Akolalinemana noanumeka wene toamuku.Atai Akolaliyo odene wene toko.33 Enika enile toateko-pete agopatokolo mekino, wedoa lene kianepikoa-kama meamene. 34 Kipalaina okouna toane opika pedoaneagale ukuno, yakoe. Panago tatetemada poademe one yapu kakomeeya toko. One pupu takaki ali-mene pupu tutu tutu wa takamotoatatikamu toko. Nitoapa kagokepayaponali kako agoka wedoanepikamene wa kakamotokomepoko. 35 Yapu pinago kotikatapeawakapea noademe tokono, payapon-ali kako ago toko toa wedoa lenekia nepikamene. Piadete mekikanoko patu. Tube likonu nokopatu. Titia ogada ka oko-pete nokopatu. Likonu kama witia noko patu.36 Atu pia mekakoa kotikatapeanokayano, wedoa nepikoa kamene.37 Kipala i ukumopa ali atoa peya-pala kikilikoane ukuno, wedoa lenekia nepikamene wa Yesuyo akeneya.

Make 14:1 89 Make 14:1414

Yesu-pala Kotina Tanemo(Matiu 26:1-5, Luke 22:1-2, Yone

11:45-53)1 Yu yenamepa kini kaua-mikiti

Idipi take mekakoa edelo ago patukoawia tukamenele oi pikoa meketepamalike-kama toge kima nekeneya.Eni toge kia mono mono akamenepalawe wane-kiti yoa noatekoi oitigotokoa nekeneya. Eni toatekoita takupeta pa ete pikale Akola-like lodo yotokoai tane tobou ali-kitameka Mosesene totono pine toaolaukane ali-kitameka Yesu wiadeteedoa yotokoa dekoa moato patu wawili tokoa kakeneya. 2 Nitikete eketetoge kikoo-petepa dekoa moamato.Pa ali atoame toto-pala wene poawili walai wa kaweino, enipete dekoamoamato wa oa tukaneya.

Yesuno Tobouke Padeya KalonoTaneya

Pekoa Yotokanemo(Matiu 26:6-13, Yone 12:1-8)

3 Wa pade-pete Yesu Besani takekedime nakeneya mekanakago Sai-mone einagono yapu meaneya. Eidamekome nee nakaka atoa padamepadeya kalono taneya alabase kuemelatiane mete keneke mekoa auanekeneya. Eniyapa nado wa ibiniakeneya. Kue ako mati wetekoamootokoa aua nome mete kautukoakalono taneya Yesuno wagoke pekoayotokatapeneya. 4 Nitikale eneketepade kakoi-kiti wene poaneya kaketeoote tekete ekete ina pekoa yotokak-ilepa pale tokano, edeya weike toka-pe. 5 Inakeyapa totome topo toakue moo tokapa nipa kina kue egekadukaka ko melepume kakoa (300)moa ponopene ali atoa tatikoo tokawa einatoa-pala poanemo oa kakoli6 yatekome Yesuyo okome i atoanewene dekolo potokaki-pe. Oyakeno,wawe. Einapa anu koniyole takakana.7 Ponopene ali atoa enabuna kiwipakeke mekala tikino, kini wenewitikolo-kama oyake auapeameletoko. Noanupa kiwi pakeke pa tekei

meku. 8 I atoame nopala padeleepetekoa toatekale eni tokona. Inakalono taneya anu tiginike pekoayotokakanapa no tuaneya piatekutigotokolo tokome nina nodokoatakapikana. 9 Nitikakona tokolo eyawane uku. Anukumo ta piko peyakeoa aua yakoi-kitame oa pupitikamapeketepa i atoame ina takakamo-kitika oa pupitikoi. Nipa ta pikopeyake mekoi-kitame one wenetaneya memotoa nitoi wa Yesuyoakeneya.

Yudaseyo Yesu Moa Meateka OiPedapianemo

(Matiu 26:14-16, Luke 22:3-6)10 Nititikaneyake Yesuno tuku

kakoa (12) oyali-kiti panago YudaseIsekariose einagome eya taneya.Akolalike lodo yotokoai tane tobouali-kiti mekoita pokome okome Yesueinago kini yonoke moane piou waopaneya. 11 Nimo okale yateketewedia mekete ekete nipa ne kuemeoono, nitoa ta wa okoli einapetelaigoa Yesu moa metekome toatekalewene kibutuma yakeneya.

Edelo Ago Idipi Ta Patukoa IsereleYene

Toa Motane Oi Nokale Toge NeeNakenemo

(Matiu 26:17-25, Luke 22:7-14, 21-23,Yone 13:21-30)

12Yuyenamemonomono akamenepa palawe wane-kiti yoa toge kikilepanamolo ta pataka-pete eina togekewia kiatekoi sipi sipi kai tine-pala moa wia kikala taneya. Eniletoatekoi-petepa Yesuno oyali-kitiYesuke nekete ekete edelo agopatukane wa ibini oko toge neemaidanodokoa piatoa-pe wa okoli okome13 Yerusaleme pekete enekoli alipade one wagoke ue mete kakalogoaaua nome kotukale enoino, einagolitima pamene. 14 Litia peketepaone tuapea poka yapu pinago-palaeya wa akamene. Tikisa agomei toge kia noatekoyapa one oya-lawe-pala opiane mekene nouno,neke ugu yene note meatiki lono

Make 14:15 90 Make 14:32yamea ta wa akamene. 15 Nimo okoliyatekome pinagome ako yuane yapuyametekome totomeateko walai-kiti-pala nodokapianeya yameoono, eidapote kakete tone toge kia noatekoyanodokamene. Nodokapoatino poe waYesuyo one oyali takuta takoa moawetekaneya. 16 Nitikale Yerusalemetake pekete enekoli Yesuyo einaokanakale nimini tadeka. Nitadekaleeinata kini toge kia noatekoiyanodokaneya.

17 Nititikaneyake ta likaka Yesuone ete oya-kiti-pala eida nomemenaneya. 18 Nitoapa eina neenoa mekete Yesuyo okome etenenimini ukuno yakamene. Anu oya-lawe nopala opia mekete nee naki-kiti kiwi padame no-pala poi teianeyenane yonoke moa pioo wa okale19 odene odene wa mekoi peyameYesu ete yatekete ekete Ali Munowini okolepa noanume toatekumoeke oko-pewawene keda toologaneyamekete yakakala tokoli okome 20 anutuku kakoa (12) oya-lawe kiwi panagono-pala opia mekome odene okolokagonoke nee moa tadoata nakoagopa no moa meatekago too. 21NipaAkolaline bokuke Ali Yatenane Oyagonopala eni toatekamo papete wiamekapiane toane taatekoane tuou.Ae, no witikamotoa moa meatekoagomepa dika dika toamene tetemoono, eni tete moamademe tokomeeinago opiameneya too tokapa nipaepetoo tokake opa ae wa Yesuyoakeneya.

Yesuyo One Oyali-kiti Palawe Wane-pala

Gerepi Po Ku Ueta Moa LawetekomeAkenemo

(Matiu 26:26-30, Luke 22:14-20, 1 Ko-rine 11:23-25)

22 Eni nee noa mekete Yesuyopalawe wane moa Akolali-pala kewa popimotokome tatikamu tokomeokome ipa anu tiginino, moa namenewa moa lawetaneya. 23 Nititikoagerepi po ku ueka meteke mekaneyakatekamoa Akolali-pala ke wa oa one

oyali-kiti metekale peyame moa yu-moa nakeneya. 24 Nitikoli okomeAkolaliyo ali atoame wenele toatekoitotono oi pedoa pikana toane kadimooane piku. Ipa anu kamate. Aliatoa peya matike tukene anu kamateponomotou. 25Kipala imopa etene ni-mini ukuno yakoe. Akolaliyo talo tokotake kipala opiane mekene gerepi poku ue weneya wa moane nou. Ni-tatekuyake papete pade wa nakilekatoamou wa oa 26 peya takakome eniketea lo pade oomoteketepa Olipe-pini tono waneke pote witapaneya.

Yesuyo Pita Neme No I Ago WeneToamuku

Wa Akoa Waoo Wa Oa Pianemo(Matiu 26:31-35, Luke 22:31-34, Yone

13:36-38)27 Yesuyo Olipe-pini tonoke

pome mekome okome kiwi peyameno wawa tia tadatapeoi. NipaAkolaline bokuke nopala toatekoilekepanagome papete eya wa wiamekapiane toa taatekoa nitoi. Akolalinoanume sipi sipi kai-kiti talo tokoago witikolu one sipi sipi kai tadoapootapeoi wa wia mekaneya. 28 Einawia mekapiane toane taatekoanetukoluka Akolaliyo moa kamotokoo.Nitikale kamoane kiwi naniko nomo-toane no namolo takoane Galili takeponemepouwa okale 29Pitayo okomei ali peyame ne tia tadatapekolikanoanume ne tiane padeka poamou-kale okome 30 nepala i ukumodoyakamene. Opi likonu ali ogadameka takupeta wete wameneyakeneme no i ago wene toamuku watebolo-peta akoa wawade toko-kaleokome 31 ne witikete nopala dekoawitikolika ne einago wene toamukuwane wawamou wa Pitayo okale etepeyameka oneme eina okana toaokala taneya.

Yesu Gesemani Take Pome Kowiti-panemo

(Matiu 26:36-46, Luke 22:39-46)32 Nimo okoli Yesuyo patoe wa

Gesemani take pome mepaneya.

Make 14:33 91 Make 14:53Nitoa mekome Yesuyo one oyali-kiti-pala okome no yeka tutu ponekakene kowitipukuno, ita meamenewa ootokoapa 33 Yame Yoneta Pitatoa aua pokome ela matiyametuaneya tepene-pala mama matimotaneya pekeneya. 34 Nitaneyakakome okome no wene keda matitokolo tuadene meku. Mugili-palatopelekono, ita nepikoa meamenewa oomotokome 35 nami-takakoaeko keneya kidene pome itonokeaua pitalogoa kowitaneya. Nipaonepala toatekale katekakamotoakowitaneya. 36 Nitoa kowitikomeokome Atai padele padele peya nemetamele toko. Meteke no noateku ueenekupa no tete moatekulu enipatokono, ete pedekakamene. Nimowane kowitikuyake anu wene pikuletoa wane ekene wamuku. Neke wenepikole tou wa kowitimotokome 37 oneoyali-menemekoitawakapeanokomeenekale atu pia meadekoi. NitadekoliPita yatekome okome atu pia meko-pe. Pa nateya opia me me tekenepikamele toamoko-pe. 38 Setanuyokiwi likoa enekoyano, wedoa lenekia mekete kowitamene. Lene kianenepiane meou wa wene pikiyaketiginipa popeyo noamokolo atu winipia meadiki wa Yesuyo oomotokome39 kutu keneya wa pome kowitikomeone namolona okana toa lokoa kow-itaneya. 40 Nitoa kowitimotokomewa wakapea nokome enekale pa atupia meadekoi. Atume moa maleoutakakale pitaneya. Nitoa atu kiyokiyo kamokakete one-pala oatekoiagopa tokale meaneya. 41Nitaneyakeeina toa pome mea tebolo takoawakapea nokome enekome okomekiwi pa koome tuaneya mekete atu-kala pia meki-pe. Opi oyakeno. No AliYatenane Oyagopa Akolaline agaletagoa toamiki yename witikamotoamoa meateko ago ku nokono, 42wetekamokoa kawe. Kotua pekete pato waakeneya.

Yesu Dekoa Motanemo(Matiu 26:47-56, Luke 22:47-53, Yone

18: 3-12)

43 Yesuyo enimo oa kakaka onetuku kakoa (12) oya ali-kiti padeYudase wete eni nekeneya. Nokaleali peya mati koukoa kepete tuelayo katekamo katekamo toa obomoanekeneya. Nipa eya ali-kiti Akolalikelodo yotokoai tane tobou ali-kiti ni Mosesene totono pine toaolaukane ali-kiti ni ete tobou ali-kiti enika eni ali peyame Yesu dekoamotokapoatino poe wa wetekakolinekeneya. 44-45 Wetekakoli neketepaYudase Yesu kakata wete nomeawa, Tikisago wa ootokoa Yesununu akeneya. Enipa papete Yesudekoa monatekoi yene-pala oi pedoapikana toa nitaneya. Nipa onepone nunu opokou agopa Yesu enitoono, dekatapea moa tapu toaaua pamene wa oi pedoa pikanatoa taneya. 46 Nitikale Yudase-pala opia nekene ali-kitame Yesudekoa monaneya. 47 Nitikoli onekakaya liti kakene oyago padamepanago wiou wa one kepete tue witi-moapa panagono kapidi pine takoapitikaneya. Einakagopa ako odenemekome Akolalike lodo yotokoai tanetobou agono pupu ago. 48NitaneyakeYesuyo e yene-pala okome kinikepete tue lua note layo tigini-palanidikoa aua nikino, kode ago tetepotakakete no dekoa moadete niki-pe. 49 Ta pataka abuna tobou losuyapuke kiwi kakakoane keleyo poneolaukoane kakounake no eida dekoamoamokoina. Dekale wakoti-pe.Akolaline bokuke nooke papete wiamekapianele taatekoa toono, toewa okale 50 one oya-lawe peyameone tia wawa pitoa pootapeneya.51 Nitikoli tuali pade odene puepetene ewetetapea kakeneya Yesuaua pokoika litima pekeneya. Nitikalepade-kitame dekatapekoli 52 one puelaukalogakome pa pitoa pekeneya.

Yesu Kanosolo Yenane Leneke MoaKakanemo

(Matiu 26:57-68, Luke 22:54-55, 63-71,Yone 18:13-14, 19-24)

53 E yename Yesu dekoamoomoteketepa ako odene mekome

Make 14:54 92 Make 14:72Akolalike lodo yotokoai tane tobouagono yapu aua pekeneya. Einagonoyapupa eya ali-kiti Akolalike lodoyotokoai tane tobou ali-kiti niKanosolo ali-kiti ni Mosesene totonopine toa olaukane ali-kiti eida weteponete koukoa meponaneya. 54 Yesueinagono yapuke aua pokoli Pitakutu mati kawatati toma nome tobouagono kela pawe patukoa one puputakane yene pakeke nome menaneya.Nome mekome yono toe yame yametoa meaneya.

55 Nitikakoa Akolalike lodoyotokoai tane tobou ali-kitamekaete Kanosolo ali peyameka Yesuwia tukatekoile wili toa kawatuku taneyake one koiso akoa wiatukatekoile pade toameneya. 56 Nipaali kainya matiyame dika dika wakapene wakakete eketeke odenemowameneya. 57 Nitaneyake pade ali-kiti kamokoa kakete kapenewakaketeekete 58 i agome eyawa okale yatekoo.I kako tobou losu yapu alime wianeyakeaweane tadekatapeou. Wa tatebolo-peta lia patakale eni pana-mene moomoane alime yono petekoawiamene yapu awitikakoane wa wiouwa oka wa akeneya. 59 Nimo wakaeketeke padame pade oa padamepade oa odene kotu kakameneya.60 Nitikoli ako tobou meane agokamokoa e yenane lene yoto kakomeYesu pitia yatekome okome nemeokale yatekoinakamo eni akoa ikino,neme pademo topo takoa enikeoo-pe wa okale 61 Yesuyo agalewametekoa pa kakeneya. Nitikaleako tobou meane agome wa pitiayatekome okome nepa Keraisu totoYu yatename kei-kama piatekoago Akolaline mana-pe-kale okome62 eeno, nopa einago. Ni nanikoAli Yatenane Oyago nopa telekole-kama toko ago Akolaline niminiyono lono kawane tibu wedo patumeane wakapeane nokolu enoi waokale 63 ako tobou ago pinali onekakene mamina tiawea iyatapekomeokome okome oyakeno, i agome tanepoanele i i wa toawea omotoa wa

pade ali-kiti totome wa tuku toa moakakateko toamena. 64 I agome Akolalitaumada toa okale kime yatekoinano,edele tato-pe-kale peyame ekete i agowia tukamedekona wa ootapeneya.65 Nititikoa pade-kitame Yesuketekelipu toa yotokoa one lenetayoname ketekakoa kawa yumilimutua pia witikete ekete nepa teyowitikato-pe wa tea agale akeneya.Nitoapa i ago moe wa tobou agonopoyo ali-kiti metekoli motekete kalawikala taneya.

Pitayo Yesu Akoa Wakenemo(Matiu 26:69-75, Luke 22:56-62, Yone

18:15-18, 25-27)66 E yename ako yapu nitoa kamo-

toa Pita akolono tobou agono yapupomale pa eida meaneya. Eidapatobou agono pupu takane atoa padenokome enekale 67 Pitayo one yonotoe yame yame toa mekale enekomeokome neka i Nasarese Yesu-palaopia yake toka-kale okome 68 mena,neke wini oko agale yakamekenewene toamuku wa oomotokome kagoketeponoke pome kapaneya. 69 Pomekapokale eina pupu takane atoa wanokome Pita enekome eniya liti kakoiyene-pala okome i agoka Yesuno oyalitadeko wa okale 70 eina toa Pitayookome no pade one oyago mena waakeneya. Wa naniko keneya eniyaliti kakoi-kitame Pita-pala ekete nepaGalili take agono, Yesuno oya-lawe-pala opia yakago tadeko wa okoliokome 71 kapene wakadekolupa Ako-laliyo no kibu momotouno, Akolaliyoyakakoane etene nimini ukuno, kiniwini iki agopa wene toamuku wa oakakaka 72 eina eina taku takoa aliogadame ka oa kakeneya. NitikalepaYesuyo eya wa okana ali ogadametaku takoa ka wetewamokaka no i agowene toamuku wa neme no tebolo-peta akoa wawade toko wa Yesuyookana one wene ponokale akolonopome komo kata pitikoa kapaneya.

Make 15:1 93 Make 15:2015

Pailaseyo Yesu Pitia Yakanemo(Matiu 27:1-2, 11-14, Luke 23:1-5,

Yone 18:28-38)1 Podolikama ta pene patakaka

Akolalike lodo yotokoai tane to-bou ali-kitika Kanosolo ali-kitikaMosesene totono pine toa olaukaneali-kitika eni yene peyame Yesu wiatukatekoi oi pedoa pia meaneya. Ni-titikoa one yonoke po kakamoteketePailase mekata koiso akakamotoa auapote kakapaneya.

2 Nitikoli Pailaseyo Yesu yatekomeokome nepa Yu yene peya lukoameki ako tobou ago-pe-kale okomenopa einago wa wini okana wa ak-eneya. 3 Nitaneyake Akolalike lodoyotokoai tane tobou ali-kitame Yesui agome dika dika wa akoa okalatokoli 4 Pailaseyo Yesu wa yatekomeokome opa nipa padele padelepaneme tanemo-kala akoa ikino, nekeyakoa edemo oo-pe-kale 5 Yesuyoagale wametekoa pa kakale Pailasewene kainya pia kakeneya.

Yesu Wia Tukamotoa Oa Tukanemo(Matiu 27:15-26, Luke 23:13-25, Yone

18:39-19:16)6Edelo ago patukanewa ibini akene

toge oi ponokale-kama Pailaseyo eyatokala taneya. Yu yenamepa poyapu pitane ago pade po kotokoaone yapu wetekaka wa takoa okoiagopa moa wetekakala taneya. 7 Einatoge kiane-pete Yu ali-kiti po yapumoa pitikaneya meanepa Lomaneyene-pala poi kamotokoa pade aliatoa witaneyake ni moa pitikaneyameaneya. Nitane ago pade Barabasipo yapu eida moa pitikaneya. 8 Yuyene Pailase mekata obomoa notekakete ekete eina tokala tokanatoa opika nitoa ta wa koukoa noteonaneya. 9 Nitikoli okome Yuyene kiwi peya lukoa meki ago pokotokoane wetekakamotoa iki-pe wayakaneya. 10 Nipa e yename Yesuaua nikilepa pa puputua wene poketeni tokoi wa wene tokome akeneya.11Nitaneyake Akolalike lodo yotokoai

tane tobou ali-kitamepa eida oboakakene ali atoa oa kamotokaketeekete Pailase-pala eya wa atoe.Barabasi einago po kotokoa wetekakawa atoewa oa kamotokaneya. 12Nimowa kayo okala tokoli Pailaseyookome kiwi Yu yene peya lukoameki agopa edekamene wa iki-pewa okale 13 winago yomo lekaneyakewia dekakamotono ta wa kayo oakakoli okome 14 one poanele edeletaneyake iki-pe-kale agale telo oakamotokoa kakete ekete winagoyomo lekaneyake wia dekakamotonota wa awitikoa tika tika taneya.15 Nitikoli Pailaseyo e yenane weneepetekademe tokome Barabasi moapo kotokoa wetekakaneya. Niti-tikoapa Yesu po wapime wiamene waone poyo yene moa metekale witikoliyomo lekaneyake wia dekakoatinotoe wa nitatekoi poyo yene moametaneya.

Poyo Yename Yesu Taumada ToaKakenemo

(Matiu 27:27-31, Yone 19:2-3)16 Nitikale poyo yename Yesu

moomotekete tobou ago Pailaseyo tatalo tokome meka yapuke aua potekakapaneya. Nitoapa ete poyo alipeya koukoa mootokoa eya taneya.17Kikome kiane mamina petene pademoa kakaneya. Nititikoa kaganikakene po ludu moa makatikoaone wagoke lobutukaneya. 18 Nitoalobutukakoa yono wia pitikaketeekete Yu yene lukoa meki Ali Munone mea kamene-ye wa taumada toakakeneya. 19 Nitoapa tauwe watawakoa moa one tobou wane wiaoneke tekelipu toa yotokakala taneya.20 Edikoa paya tobou ago tetepotakatekoapa one tokoo kakakoinamamina petene kotokoa one namolokakene mamina petene wa moakakamotekete yomo lekaneyake wiadekadete aua pekeneya.

Yesu Yomo Lekaneyake WiaDekanemo

(Matiu 27:32-44, Luke 23:26-43, Yone19:17-27)

Make 15:21 94 Make 15:4121 Yesu-pala eni aua pokoika

Sairini take ago Saimone tayo lonokawa nokome kotukale eneketeekete i ago wia dekateko yomopaneme aukoano noo wa dekoa moaaukaneya. Saimone einagopawamenata Alekesada Rupusitaneetene. 22 Nitoa aua pekete Gologosawa ibini akene take witapaneya.Gologosa tone agaleke eketepa aliwago wa ekete oo. 23 Nitaneta Yesu-pala aua pote witakete gerepi po kuue-pala mire yobotonota eletekoalawetekoli noamademe wakeneya.24 Nitikale yomo lekaneyake wiadekatekoa kakete ekete one kakenemamina-mene tatiato wa poyo ali-mename tadu tootokoa tatite taneya.

25 Einata einapete lou pini pogikakoake (9 kilokoke) Yesu wia dekalo-ganeya. 26 One eni wia dekaloganeyomo munokepa pipia eya wa wiamekatekoa dekaloganeya. I agopa Yuyene lukoa meki tobou ago. Nipaone koiso akoa akenemo eni wiamekatekoa dekaloganeya. 27 Yesu eniwia dekaketepa kode agota takuta ekaokata yomo padetake wia dekakalataneya. Nipa panago Yesuno niminiyono lono wia dekoa padena ago oneewa yono lono wia dekoa taneya.

28-29 Nititikaneyake eida ponokoi-kitame tedu metekete ekete beita,nepa tone tobou losu yapu odepetakeatapeanepa wa ta tebolo liapatakale eni luku wa wiou waokanakagono, 30 pinali neke toamoano, yomo lekaneya ludu ketipeakoa noo-na wa tema ponokalataneya. 31 Eina toa Akolalike lodoyotokoai tane tobou ali-kitamekaMosesene totono pine toa olaukaneali-kitameka dikoa tedu mea ootetekete ekete i agome ete pade aliatoa toa motokoyake pinali one padewa toa moamele toamoko. 32 Beita,Keraisu Iserele yene lukoa mekitobou ago one wia dekane yomoludu koa nokale eneketepa i agopaKeraisu tadeko wa totome wene toowa tea agale okala taneya. Yesu-palaodeneka wia dekane kode agotameka

edikoa tea agale okala taneya.

Yesu Tukome Tuanemo(Matiu 27:45-56, Luke 23:44-49, Yone

19:28-30)33 Lou mataike ponome kakaka

(lou pini 12 kilokoke) ta peyalikatapeneya. Lou pene webokaka(lou pini 3 kilokoke) pa ta likoakakeneya. 34 Einapete lou penewebokaka (lou pini 3 kilokoke) Yesuyotelo kayo okome okome Eloi Eloi lamasabakani wa kayo akeneya. Enipa anuAkolali anu Akolali neme no dekolotewitikoa wako-pe wa tone agalekeekete oko. 35 Nimo okale yateketeeniya liti kakoi-kitame ekete enipaIlaida kayo okome toko wa akeneya.36 Nitoa yakatekoa panagome okomeue nodome tukome ni oko wa teyapeapome ue takamoateka obi wane pademopaneya. Mootokoapa kou tanegerepi po ku uele tadamoa tauwewata munoke togototokoa aua nomekakome mitumoa na wa kabunukepia lete lete tokome okome Ilaidayoi ago kiitapea monoko patuno,tokale enato wa nepikoa kakeneya.37 Nitoa nepikoa kakoli Yesu teloootapekomepa tukome tuaneya.38 One tukakapa eina eina kunatobou losu yapu keneke eya maminapetene Akolali meko lono wa akeneyapu luku olege toa ketekaloganemamina petenepa ete oto wa iyaweatukaketikaneya. 39 Nika Yesu lenetimini takoa piane lono kakene toboupoyo agome Yesu tukome tokaleenekome okome ae i agopa niminiAkolaline mana tadeko wa enekoakakeneya. 40 Pade atoa-kitika ekamati kakete enekoa kakeneya. Enikakoi atoa-kiti pakeke eya atoa-mene kakeneya. Pade MagadalaMaria. Ni padena Maria onepa YameYosepetane nine. Pade atoa oneibinipa Salomi. 41 Einatoa-menepaYesu Galili ta ludu pima yakaka oneauapema yakeneya. Yerusaleme takeYesu-pala opia note kanane atoa-kitika eida nepikoa kakeneya.

Make 15:42-43 95 Make 16:13Yesuno Tigini Kota Keneke Moa Pi-

panemo(Matiu 27:57-61, Luke 23:50-56, Yone

19:38-42)42-43 Ta likaka ibini akene Kanosolo

ago Arimasia take ago Yosepe Pailasemekata pekeneya. EinagomepaAkolaliyo ali atoa keleyo talotoatekale nepia meaneya. Ni agopapodolikama ko mea pupu toamateka-pete tokale tokome Pailase mekataatiki toa pokome Yesuno tiginimoane pipouno, mea ta wa opaneya.44 Nimo Yesu wete tuameneyakeoko wa Pailaseyo wene pikome onetobou poyo ago ne noo wa kayo oamotokome okome Yesu winakagotukome tuka-pe-kale okome 45 wetetukome tuka wa okale okome nipamopoano pa wa Yosepe yametaneya.46 Nitikale pome mootokoapa aketane mamina petene moa tatilogoaYesuno tigini pia ewetetapeneya.Nitimotokome aua pomepa palapadaneta kokapiane kota kenekepipaneya. Nitaneta Yesuno tiginipiitikoa kue makai uoya koketekoamoa kabunu ketekalogoa pekeneya.47 Yesu eni moa pipokata eyaatoatame Magadala Maria Yosesenenine Mariatame enaneya.

16Yesu Kamoa Pekenemo(Matiu 28:1-8, Luke 24:1-12, Yone

20:1-10)1 Yu yene kini eina ko mea pupu

toamatekoi-pete ponotekeneyakelou pipokaka eya atoa-mene Mag-adala Maria Yamene nine MariataSalomi toa Yesuno tiginike pekoayotokoa kalono takatekoiya topotoa motokapianeya. 2 Nitaneyakepodolikama egeme ta tuei teigakakamomoteketepa Yesuno tigini moapipane kotake pekeneya. 3 Poadetepekete kini-mene oote tekete eketeeina ketekalogane kue teyo etekoketekoa moa pikako patu wa omapekeneya. 4Nitoa pekete enekoli pakakoketekaneya kakale enaneya. Einakota kabunu ketekalogane kuepa yau

petene makai wane uoya. 5 Yesunotigini pipane kota keneke eida tuapeapekete enekoli tuali pade ake tanemamina kakeneya nimini yonolono mekale enekete ekee wa pititokale kakeneya. 6 Nitikoli einagomeokome piti moameo. Eina wiadekakoina Nasarese Yesu kime tukutonadikiyake inakago ita piamokono,wete kamokoa poka. One pianetaluku ino enoe wa yametaneya.7 Nitikome okome Yesuno oyali-kitika Pitaka yakamotono imo waakapamene. Inakago wete kamoapoka. Kiwi Galili take nanikonomotoa one namolo takoa pokono,eni take penekete enoi. Yesuyo kipalanamolo okana toaGalili take peketepaenoino, poatino poe wa akapamenewa edelo agome einatoa-mene-palaakeneya. 8 Nimo okale eina kotakeneke kawa akolono pitoa pekeneya.Kolu kolume tua wene-pala kainyapianeya tokome taneya. Nitoa pititokale tekete pade ali atoa eneketekatoawea wametekaneya.

Yesuyo One Lene Timini

Magadala Maria Yametanemo(Matiu 28:9-10, Yone 20:11-18)

9 Egeme ta pataka-pete lou witianokakaYesu kamoapekeneya. Kamoapokome one lene timini MagadalaMaria namolo takoa yametaneya.Namolopa einatoake tatono kakoa(7) ipono awitaneyake Yesuyo takoawetekakaneya. 10 Einatoame Yesuenemotokomepa one-pala opiayakene ali-kiti komo oa tumaimekoita pome opaneya. 11 Yesukamokoa yakole enoane nuku waeni opokaleka nimini okono wenepiamekete pa tumai meaneya.

12 Wa padepete ali takuta padekalono kebono takoa piane take poadetepokoli Yesu padele tootapeane tig-ini kakeneya nokome one lene timiniyametaneya. 13Nitikale enemoteketewa wakapea ete yene mekoita poteile enekoo wa opokoli enika yakoamoameneya.

Make 16:14 96 Make 16:2014 Wa naniko one oyali-kiti tuku

melepu kakoa (11) yene oboamekete ne nakoita nokome one lenetimini yamenaneya. Nitinokomepaone wete tuameneyake mekomeokanakamoyakoamoamokoli tokomekikoa akeneya. One tuake kamoanokale enemotekete toawea onokalatane-kitame okoimoka kolotini lupitootokaneya mea yakamokoli tokomenika kikoa akeneya. 15 Nititikoakakome okome ali atoa ta pikopeyake pitiki toa anukumo oapupitikakapoatino poe. 16 Anukumoyakoa mootokoa ue motokoi yenepaAkolaliyo toa mokala too. Nita-meneya anukumo yakoa moamokoiyenepa nipa Akolaliyo kibumootokoawawoo. 17 Anukumo yakoa motokoiyenamepa Akolaline tele patukautakoa kakete tadiki wa ete-kitamewene tomotoa eya telekole toma poi.No ibini wedekoa ipono-kiti takoawetekoa ni weneya agaleke pademopademo oa 18 ni ali tania tukakoyakaya katekamoake tuamoa ni alitukakoya ue moa noake tuamoa toi.Ni eya kuya yene taneya mekoi-kitikayono pikoli latoa pokala toiwaYesuyooa kakeneya.

Yesu A Tibuke Atepea Aua Pekenemo(Luke 24:50-53, Aposelo 1:9-11)

19 Ali Muno Yesuyo one oyali-kiti-pala eni ko ootokoa kakale Ako-laliyo one tibuke atepea aua pokalepome Akolaline nimini yono lonomepaneya. 20 Nitaneyake one oya-laweme Yesunomo ta piko peyake oapupitikama pekeneya. Nipa Ali Munoagome auapea yopia kakale ele kuletelekole-pala toma yakeneya. Ni-tikoli enekete ali atoame inapa niminiakediki wa Yesunomo yakoa mokalataneya.

Luke 1:1 97 Luke 1:20

LUKEYesunomo Lukeyo WiaMekaneya

Lukeyo Yesunomo TiopilasineWia Mekakaneya

1 Kamo koni ali Tiopilasi neke iboku wiane mekakakuno, yakamene.Padele padele toto pakeke Akolaliyotaatekoa tanemo pade ali-kitame dikadika wa wete wia mekoa enekalataneya. 2 Nipa Yesuyo tititikakometoma yakale enema yakene-kitameYesunomo toto olaukama yaketeokoi toa wia mekakala taneya.3 Noanumeka enika enile-kamatitianeta laigoane wedetekoanepitiane yakama nokouya tekeneneke takoane i i wane wianemekakene uku. 4 Pade-kitame newete olaukakoimo-kiti etene inapanimini akedeki wa neme wene toawane ni tuku.

Yone Opiatekamo Edelo AgomeSekaraia-pala Toawea Akeneya

5 Erodeyo Yudea ta yopia meane-pete Akolalike lodo yotokoai taneago pade Sekaraia Abaia ti yateneago eida eni take meaneya. Onenatonopa Eronoke tagene atoa Elis-abesi wa ibini akeneya. 6 Sekaraiaadona Akolaline leneke wene kiyo ak-eneya meapa Yu yenane totonoka AliMunoyo ile tamene ile tamene wayametane agaleka tagameneya meaepetekaneya. 7 Tiobali atoata tokomeElisabesiyo mati opiamele toamokaleada atueta pa meaneya.

8-9 Wa padepete Akolalike lodoyotokoai tane yatene-kiti tutu tutuwa yotokama nekene toa Abaia timelodo yoa meatekoi oi nokale onetime tadu toa enetekoa ekete opi iago neke-peteno, lodo yotokapa watakakoli Sekaraia tobou losu yapukepome lodo yotokapaneya. 10 Einataeinapete palima keneya padeya Ako-lalike kalono takoa lodo yotane-pete

ali atoa akolono oboa nekete Akolalikowitoa kakeneya. 11-12 NitikakoaAkolaliyo moa wetekane edelo agopaAkolalike palima keneya padeyalodo yotokoai taneta nimini yonolono eida nome kakale Sekaraiayoenekome wene kainya pianeyatokome pitime tuaneya kakeneya.13 Nitaneyake edelo agome okomeokome piti moamea. Neme kowitikeokamo Akolaliyo yateka tokoloneke atue deya Elisabesiyo nekemati opikademe tokono, eni matiopikalepa Yone wa ibini amene. 14Enimati opikete wene yapekale kolotinemeoi. Ete ali atoa peya matiyamekake wa wedikoa meoi. 15 Eni matitubetoa kakomepa Akolaline lenekeibini akene ago kawademe toko.Nitikagome gerepi po ku ueka leauakateko ueka nakile toamoo. Oneninane tepene meaneya EpetaneYomini oneke awinokome tepenelobutua tagatapeoo. 16 Iserele yateneali atoa peya mati kini Ali MunoAkolali tewitikoa wawa pekene-kitieinagome oto toa moo. 17 Nipatelekago Akolaline agale papetetoawea akane ago Ilaidayo tele tanetoa too. Nitoa etene mana-mikitipaodene wene pikoa ni Akolalineagale tagoa toamiki yenepa wenekiyo akeneya meki-kiti mea tikitoa nimini peku noa tomotoa too.Enipa Ali Muno ago noatekoya tokoloali atoame nepia memotoa tokomeedikoa nodokakama yawoo wa edeloagome akeneya

18-19Nimo okale Sekaraiayo okomenopa ada toane koto kakou ago, anunatonoka atue deya mekono, nemewini okopa nimini toatekomo okonoedoane wene tuku patu-kale okomenopa Geberiele Akolali-pala opiane-kama kaku agome uku. Akolaliyo iepetane agale no neme toawea akapawa neeke wetekakolo nekene uku.20 Eni toaweane ukule taatekatekooi ponoka-pete nimini taatekoatoatekoyake neme yakoa moamoko.Nitikoya teke enile wete taatekoatoameneyakepa neke kekeme agale

Luke 1:21 98 Luke 1:42-43amele toamokale agale wametekoapa meoo wa edelo ago Geberieleyoakeneya.

21 Nitikakoa ali atoame Sekaraiaakolono witoa nomotoa nepiakakeneya. Nipa einago edekolo wetenoamoko patu wa nepia kakeneya.22 Wa naniko einago akolono witoanokome ali atoa-pala agale ameletoamokale pa kakeneya. Nitoayoname agale adeka pia oa kakaleenekete tobou losu yapu kakomepulete keneya padele enadeko waenoa wene taneya.

23 Sekaraiayo tobou losu yapu Ako-laline pupu takoa mea peya takatekaoi ponokale one yapu wakapea pomemepaneya. 24 Wakapea pome meanatono koua pitikale mati kakeneya.Elisabesi mati kakeneya meapa to-kene ko kakoa (5) ponomotoa witi-moa one yapu eida pa meaneya.25 Nitoa mekome okome namolopano tiobo atoa meane tekene yametuaneya mekouyano, opipa Akolaliyono auapekolo tekene eni ya teigoanewaku wa Elisabesiyo akeneya.

Mariayo Yesu OpiatekamoEdelo Agome Oa Pianeya

26 Elisabesi one mati kakeneyameaneyake ko melepu (6) tokenenome kakaka Akolaliyo edelo agoGeberiele Galili ta keneke pianeNasarese take poano pa wa moawetekaneya. 27 Nipa ali poameneyatuatoa mekata eni wetekaneya. Einaatoapa Depidike tagene ago Yosepeyomoademe tu pia kakene atoa oneibinipa Maria. 28 Einatoa mekataedelo ago nokome okome kamo koniatoa Akolaliyo pewe wia kakene atoaAli Muno agome ne auapea yopikowa okale 29 yatekome one eni okaagaleke wene kainya pianeya kakomeno-pala ina okana agalepa edemowa okato patu wa wene kibutuakakeneya. 30 Nitoa kakaka edeloagome okome okome anu oyatoaMaria piti moamea. Akolaliyo nepewe wia kakono, piti moamea.31 Ne mati kakeneya meade toko.

Neke eni opika matipa Yesu wa ibinioa piamene. 32 Eni matipa ibiniakene ago kawoo. Ako odene mekoAkolaline mana wa peyame ibini oi.Ali Muno Akolaliyo neke kaua agoDepidiyo talo tane taapa ne tobouago meke yopia-kala mea wa enimati yameoo. 33 Nitoa yametekaleYekobeke tama nokoi-kiti yopia-kalakama pokomepa wipitiameneya patalo toa-kala kama poo wa edeloagome akeneya.

34-35 Nitikale okome nopa alipoameneya mekuno, mati edoaneopimotoa-pe wa okale okomeEpetane Yomini neeke awinademetoko. Nipa ako odene meko Akolalione telekoleme ne kaunoademe toko.Nitikale tokome neme opikatekamatipa Akolaline mana wa peyameibini oi. 36 Neke wamene atoaElisabesika mati kakeneya meko.One atue deyameke mati kakeneyameko. Namolo tiobo atoa-kalaakeneyake opipa mati kakeneyameko. Nipa tokene ko melepu kakoaponomotoa mati kakeneya meko.37 Enilepa Akolaliyo padele padeletapeya tamele toko agome ni toko-kaleokome 38nopa Akolaline pupu takakuatoano, neme wini okolepa niminitaatekoa tomotoane uku wa okaleedelago tewitikoa pekeneya.

Maria Elisabesi Mekata Ugu Peken-emo

39-40 Einapetepa Mariayo Sekara-iane yapu pou wa one yapu Yudeatake tono tonota kakeneka wetepekeneya. Nitoa one yapu tuapeapokome Elisabesi-pala ke wa oa tebeamotaneya. 41 Nimo okale Elisabesiyoyatekaka eina eina Elisabesinetepene kakene mati tepene peloa toakakale Epetane Yomini Elisabesikeawia tagatapeneya. 42-43 NitikaleElisabesiyo telo okome okome eteatoa peya pa memotoa Akolaliyo netakoa pewe wia kako. Neke opiatekomatika pewe wia kawademe toko. Ae,anu Ali Muno agono nine nepa anuyapu opi noke kako. Ne dikane atoa

Luke 1:44 99 Luke 1:66no pa atoa mekuta edekolo noko-pe. 44 Neme no tebemoa kake okamoyakakakounaka eina eina anu tepenekakene mati wedikome tokome peloatoa kaka. 45 Ali Muno agome oawetekapiane agale yakoamotoko atoanepa kolotine meoo. Nepala einaoa pianele nimini taatekoa too wayakoa moteke tokale tekene ni ukuwa Elisabesiyo akeneya.

Mariayo Lo Akene Agale46Nimo okale Mariayo eya wa lo oa

kakeneya.Anu tepene meaneya yawane Ali

Muno kei pikene uku.47-48 Anu yomini-pala kolotine

mekene no toa motokagoAkolali-pala ke wane oanemeku. Ni edoa-mo.

One pupu takaku atoa pa ponopeneyamekuyake takoa moa pewewia kako. Nitikono, opititimoa ali atoa opia tagamapokoi peyame i atoa nopaAkolaliyo pewe wia kakeneatoa wa no kei pia oi.

49 Telekago Akolaliyo padele padeletubele mati toa no auapekalatoka. Onepa kiyo akenele-kama toko agono, one ibinipapaya tetepo takamikiya.

50 Ali atoa oneke nate wene pianeyamea opia tagama piki toaoneme ela moa yopia meko.

51 Akolaliyo ele kule telekole-kamatoma nekeneya. Nipa pineyene kini wa kei pia mateagale okoi-kitipa wia tadekat-apeneya.

52 Ni eka kuka take mea telekole toayopiane tobou ali-kitipa kekumekoa ponopene ali atoa akomoa kakoa taneya.

53 Ni kobume tuaneya meane-kitinee epetaneya lawetaneyakekamo tane ali atoa wanakomepoe wa wetekaneya.

54Kiwi yatene ela moane auapeou waoa pikana toa wene taneyamekome onekele takamanekene Iserele yatene auapeayopia kakeneya.

55 Nipa tone kaua-mikiti-pala oapikana toa eni taatekoataneya. Enipa Eberamekaoneke tama pokoi yeneka kiwipeya ela moane auapeane-kala kama pou wa oa pikanatoa taatekoa taneya waMariayo lo oa kakeneya.

56 Tokene tebolo tadiya ponomo-toa Maria Elisabesine yapu pa eidameaneya. Nitoa meemotokome oneyapu wakapea pome mepaneya.

Elisabesiyo Yone Opianemo57 Elisabesi one mati opiateka

oi nokale ali mati opianeya.58 Nitaneyake Ali Muno agomeElisabesi ela mati motokome matiopimotoa tanemo yatekete one oyayene one yatene ali atoa peya wediameaneya.

59-63 Wa ta pataka ketepo (8)kakoake eina matiyane kepeneteigakoli enadete nekene yename oneetenane ibini Sekaraia wa ibini atowa okoli niname okome e'e mena.Yone wa ibini ato-kale ekete kitayatene ago Yone wa ibini akeneago odeneka kawamokono, Yonewa ibini okopa edekolo oko-pe waakeneya. Nitoapa matiyane etene-pala yoname adeka pia pitia yateketeekete i matipa te wa ibini oo-pe-koliagale wiane mekatekuya manoe wayoname adeka pia moa witikome imati one ibinipa Yone toko-la wawia mekakale enekete wene kainyapianeya kakeneya. 64 One ibinipaYone toko-la wa wia mekakakaeina eina one kabunu yapekomekekeme agale amele tokale Akolalikei pia kakeneya. 65 Nitikalepa enitake meane yene peya piti tokalemeaneya. Nitaneyake eni tanemoYudea tono pake pake piane taludu oa pupitikatapeneya. 66 Einakaeinamo yakane-kitame wene kibutuamekete ekete i matipa tubetoakakomepa edoa kako patu wa wenekibutua meaneya. Ali Munono yonotatono piadeko wa wene tekete niakeneya.

Luke 1:67 100 Luke 2:7Sekaraiayo Lo Akene Agale

67 Nitaneyake Sekaraia EpetaneYomini oneke awia tagatapeneyakakome Akolaliyo taatekoatoatekamo eya wa oa kakeneya.68 Toto Iserele yatene yopiko ago Ali

Muno Akolali kei piato. Kiwiauapeou wa one ali atoa totooto toa motaneyano, nitato.

69 Nipa kei yene toto toa mopamenewa telekole-kama tokagomoa kakakomepa onekelepapete takane ago Depidi-loeke tagene ago eni moakakaneya.

70 Nipa namolo namolo papeteone agale toawea akane ali-kiti-pala dikou dikou wa oapikana toa toawea akanele enitaatekoa taneya.

71 Nipa kiwi yatene-pala poi teiamekoi-kitika kipala kotimiwene lua mekoi-kitika etepedeka pedeka toane kiwitoane mou wa oa pikanatoa taatekakome einago moakakaneya.

72 Nile tikilepa tone kaua-mikiti elamoane yopiou wa oa pikanatoa taatekoa taneya. Ni neeketama pokoi yene auapekenedikou dikou wa Eberame-palapapete oa pikana toa wenekayapeameneya mea taatekoataneya.

73-74 Toto eni auapeatekamopa tonekaua ago Eberame-pala oa to-gotopianeya. Nipa kipala poiteia mekoi-kitike kiwi toanemotokolu onekelepa atiki toatakama pomotou wa oa to-gotaneya.

75 Nipa oneke tama pokoi yene totomea epetekateko toa mea niwene kiyo akaneyamea tomo-toa tokome nitaneya. Enipaone leneke-kama mea kamapekete tomotou wa Akolaliyototo auapeatekamo Eberame-pala papete oa togotopianeya.

76 Nitaneyano, anu i mati deya nepaako odene meko Akolalineagale akako ago wa peyame

oi. Ali Muno noateka kanodokakapikilepa one nanikonomotoa ne namolo takoapeke nodokakapima poo.

77 Nipa ali atoa Akolaliyo kiwi toamotikilepa kini poanele tomayakoinake po letu mekakanakeetapea too wa neme wenetakama-kala poo.

78 Tone Akolaliyo one ali atoa elamoa poti ko akenewene-kamapianeya mea tokome tototoa moateko ago a tibu meanoateko ta patakademe toko.

79 Yomiyomu keneke meemoteketetua poateko-kiti totoke pa enitakalogakilepa tepe kolotinikilikoa pimotoa meateko kayamea toowa Sekaraiayo lo oakakeneya.

80 Eni mati tubetema pokometigini kawa yomini-pala tele taneyameaneya. Nipa Iserele yenane lenekekakome Akolaline agale akateka oiwete noameneyake ali piamene taludu pima yakeneya.

2Mariayo Yesu Opikome Tanemo(Matiu 1:18-25)

1Einaka einapete ako odenemeanetobou ago Sisa Ogasasiyo eya taneya.Ta piko peyake pitiki ali atoane ib-ini bokuke wia mekoatino toe waoneke lokoa ta talo tane yeneke agaleoa wetekamu taneya. 2 Ali atoamekoi toa oi eni motikilepa eya agoKuwiriniusiyo Siria ta talo toameane-pete titia taneya. 3 Nitane-pete aliatoa kini kini opiane take-kama ib-ini oa pipokala taneya. 4 Yosepeeinagoka nitaneya. Nipa Galili takeneke piane Nasarese ta kawa Yudeata keneke Beseleme wa ibini akenetake pekeneya. Depidi-loeke tamanekene ago tokome Depidi opiane Be-seleme take ibini eni oa pipaneya.5 One moademe tu pia kakene atoaMaria-pala opia pome nitaneya. Oneeni atoapa mati kakeneya mepaneya.6 Eni takepa one mati opiateka oinokale ali mati opia pianeya. 7 One

Luke 2:8 101 Luke 2:26namolo mati eni opikome maminaludume togototapea pitimekawe kaieya nee pikoai taneya waneke moapianeya. Nipa ali atoa dekoa piai taneyapu edea takatapeneya tokome eidapaka lono mea mati opia pianeya.

Edelo Agome Sipi Sipi Kai Talo TaneAli-kiti-pala Toawea Akenemo

8 Einaka einata ta likale sipi sipikai talo tane ali pade-kitame kini sipisipi kai li ludu talo toa kakeneya.9NitikakoaAliMunoyomoawetekaneedelago kiwi kakoiya liti kotikata-pea nome kakale Ali Muno agono patoologaneya. Nitaneyake pitime tu-aneya kakoli okome 10 ali atoa peyawedikateko agale oanemetekuno, pitimoameo. 11Opi Depidi opiane takepakiwi toa moateko ago opianeya piko.Ali Muno Keraisu wa oatiki agokeuku. 12 Ena mati ino enoe wa wenetomotoane tekene one adeka i oanemeteku. Mamina ludume togotanematipa pitimekawe kai eya nee pikoaitaneya waneke wini pioono, enoat-ino poe wa edelo agome akeneya.13Nitikaka eina eina edelo ago kakataone a tibuke meane yagono-mikitikotikatapea obomoa note kaatapeaAkolali kei pikete ekete14 ako tibuke pa tootapeneya meko

Akolali-pala ke wa one kei pi-ato. Itonokepa one wa takoamotokome pewe wia yopikolomeki-kiti poi wia pitikaneyamekino, ke wa oa kakeneya.

Sipi Sipi Kai Talo Tane Ali-KitameYesu Tuku Toa Enanemo

15 Nimo oomotekete edelo yatenea tibuke wakapea pekeneya. Ni-taneyake sipi sipi kai talo tane ali-kitame oote tekete ekete Ali Munoyoina wetekakale nome okanakaleBeseleme take enepatoewa 16 teyapeapote enekoli Maria Yosepeta eidakakoli enaneya. Eina matikapitimekawe kai nee pikoai taneyawaneke pikale enaneya. 17 Nitoa en-emoteketepa edelo agome kiwi-palaeina matike toawea onokanakamo

i i wa oa pupitikama pekeneya.18 Kini eni oa pupitikanemo yatekoipeyame i ikino yakatoe wa wenekainya pianeya yakakoa meaneya.19Nitaneyake Mariayo einaka einamoone lukoa mekome enilepa edeletoatekolo toko wa wene kibutukoameaneya. 20 Sipi sipi kai talotane ali-kiti kini kawa nokoinalono wakapea pikilepa Akolali-pala ke wa oa one kei piawineyapekeneya. Nipa edelo agome kiwi-pala eina toawea onokanakale peyataatekatapeadekale ni taneya.

Matipa Yesu Wa Ibini Akenemo21 Ta pataka ketepo (8) kakoakepa

matiyane kepene teigamotoa auapoatekoi oi nokale Yesu wa ibiniakeneya. Nipa Maria mati wetekawameneyake edelo ago nokomeibini toawea oa pikana toa taatekoanitaneya.

Simione-pala Anatame Tobou LosuYapu

Kakete Yesu Enekala Tanemo22 Moseseyo one totono yame-

tekome tamene wa akene toa eyataneya. Mariayo mati pene opimoatokome enipete-mene mati pikoapia pa witimoa meaneya. Nitoamea teigakomepa Maria Yosepetameeni mati Akolaline takoa meadeteYerusaleme take aua pekeneya.23 Nipa namolo takoa opiane ali matiAkolaline takoa meamene wa Ali Munoagono totono wia mekaneya pianetoa litia taneya. 24 Nitoa aua potemetekete Akolalike padeya mea lodoyotaneya. Nipa ini takuta mayaputakutaka puluma inideya takutaka mealodo yamene wa Ali Muno agonototono wia mekaneya piane toanitaneya.

25Yerusaleme take eya ago Simionemeaneya. Einagopa wene kiyoakatapeneya mekome Akolalinele-kama takoa meaneya. Nitoamekomepa Iserele yene ela moa aua-peatekago taatekoa nomotoa nepiameaneya. Nitane agoke EpetaneYomini awinaneya. 26 Awinome

Luke 2:27 102 Luke 2:46mekome okome Ali Muno agomemoa kakapiane ago Keraisu taatekoanokale ne tuameneya mea enoano,poti nepia meamene wa papete wenetakapianeya. 27One eni papete okanatoa taatekakome Epetane Yominiyotobou losu yapu poano pa wa Simionewetekakale pokome enekale Mariaana Yosepetame Mosesene totonopiane toa tekete mati Yesu Akolalinetakoa meadete 28 aua nokoli enaneya.Enetekoa moa tebemoa kakomeAkolali kei pia kakome okome29 Ali Muno ago neme no-pala

papete oa pikanakale opitaatekoa tokono, nekeletakama nuku ago nopa tepemataketikaneya tuane pou-ta-la.

30-31 E ku yatene kakakoa ali atoatoa moade nodokakole anuleneme i enekene tekene niuku.

32 Ali Muno neke toma pokolepa imatiyame e ku mone yatenei i wa pa takalogou toa wenetakakala too. Nitikale eniyename ke ke wa Isereleyene kei pia kakala toi waSimioneyo Akolali kei piakakeneya.

33 Nimo okale yatekete etenenineta wene kainya pianeya kak-eneya. 34 Nitaneya kakoli Simioneyokini kowitikakome okome i ali atoatai mati toa pewe-kama wia kamenewa Akolali kowititikoa Maria-pala eyawa akeneya. I matiyamepa Isereleyene padeka-kiti kaia logamotoatoa ni padeka-kiti ate kamotokoatoo. Akolaliyo one yatene nani toamoateka adeka pikome i mati moakakapianeyake padeka-kitame oneakoa wawei. 35 Nitaneyake ali atoapeya mati kini tepene pikoi wenekeleyo witoo. Neepa kepete tuemelagotaneya meou toa wene kedametuaneya meoo wa Simioneyo Maria-pala akeneya.

36 Akolaline agale pine wene toatoawea akane atoa pade Aana wa ib-ini akene atoa Yerusaleme take eidameaneya. Einatoapa Aasa ti ago

Panuelene kono. 37 Einatoa malitatono (7) kakoa ponomotoa ana-palameaneya. Wa naniko ana tukale nepoatoa mekome tobou losu yapuke-kama pome mekala taneya. Nipa taete likoa oto likoa Akolalinele takoamekome nee tekei wawa Akolali kow-itikala taneya. Eina atoapa mali egeodepeta kadukoa wa pagini kakoa(84) ponomotoa mea kakene atoa.38 Einata einapete einatoa nokomeAkolali-pala ke wa oa kakeneya. Ni-toapa Akolaliyo Yerusaleme yene ototoa moatekale nepia meane ali atoa-pala eni mati koo oa kakeneya.

Nasarese Take Wakapea PoteMepanemo

39 Ali Muno agono totono pianeletoa peya takamotekete Maria anaYosepetame mati-pala aua kini Galilita keneke piane Nasarese take waka-pea pote mepaneya. 40 Eidapa enimati tubetoa kakeneya. Nipa tig-ini kawa wene muno mea tagat-apeneya mea tokale Akolaliyo pewewima pekeneya.

Yesu Tuali MekomeTobou Losu Yapu Pekenemo

41 Edelo ago patukane wa ibiniakene toge oi penane toa-kamaYesuno etene nineta Yerusalemetake eni toge lobutupokala taneya.42 Yesu opitikaneyake mali tukukakoa (12) ponokale eni malikekaeinakale toa one-pala Yerusalemetake aua pote toge lobutupaneya.43 Nitoa mea togamotekete kinitake wakapea poadete pekeneya.Wakapea pomotoa mana Yesuyo kitawameneya Yerusaleme take pa eidameaneya. 44 Etene ninetamepa Yesukita-pala opia yakoina-kiti pake lukoanokono wene pia pote ta likakete kinioya-mikiti kini yatene ali atoa paketuku tokoa kaketeke enameneya.45 Nitimotekete Yerusaleme takewakapea pote tuku topokete 46 tapataka teboloke tuku tokoa kakeneya.Nitoa tobou losu yapu pote enekoliAkolaline agale olaukane ali-kitipakeke lukoa mekale enaneya. Nipa

Luke 2:47 103 Luke 3:11eni ali-kitame okoimo yakakoa meapademo pademo pitia yakoa meatokale enaneya. 47 One eni oka agaleyakane yene peyame ekete pademopademota i wene toa togatapekono,one topo takoa oko agale yakatoewa ka oa kakeneya. 48 Eida nitoameadekale enekete etene ninetawene kainya mati pianeya kaketeniname okome anu mati neketaitotame ne mama motekete tukutokoa kakono, dekolo tota wameneyawidikoa pa ita meke toka-pe-kaleokome 49 dekale tuku toa kakoiya-pe. Agetainele one yapu kenemekene takamedekuno, 50 enipawene toamekete iki-pe-kale one enioka agale edoa okoto patu wa wenetoameneya.

51 Yesu etene nineta-pala wakapeaNasarese take nome mekome kitameokoile-kama litia taneya. Nitimanekenemo-kama Maria pa oneluaneya mekome wene kibutukoameaneya. 52 Yesu eida tubetemapikilepa tigini kawa wene munomeaneya mea taneya. Nitawineyapokale enekete Akolalika ali atoakaoneke wene mekoa meaneya.

3Yone Taatekoa Nekenemo(Matiu 3:1-12, Make 1:1-8, Yone 1:19-

28)1-2 Sekaraiane mana Yone ali

piamene take meaneya Akolaliyo iago neke toatekole toano ta wa oimetane-petepa eya tobou ali-kitameYu yene talo toa meaneya. Akoodene tobou meane ago TaibiriaseSisayo e ku yatene peya talo toamekale mali wagene melepu (15)kakoakepa oneke lokoa eya ali-meneta tutu tutu wa yopia mekala taneya.Podiase Pailaseyo Yudea ta yopia niErodeyoGalili ta yopia ni onewameneago Pilipiyo Ituria Terakonaise tatayopia ni Laiseniasiyo Abilini ta yopiamea taneya. Nitikala tokoika Anasi-pala Kayapasitapa ako odene meketeAkolalike lodo yotokoai taneya. 3 Enimalikepa Yone one mekata tewitikoa

pokome Yodane ue liti piane ta ludueya wa mo wima yakeneya. Kini tokoipoaneleke Akolaliyo kiwi wiou wa poletu mekakana keetapemotono kinipoanele tewitikoa wawa ue moamenewa oma yakeneya. 4 Nipa Akolalineagale toawea akane ago pade Aisaiayopapete wia mekapiane toa taatekoanokome akeneya. Aisaiayo eya wawia mekapianeya.Ali piamene ta ludu panagome eya wa

mo wima yawoo. Ali Munoago wini noono, one noateko kanodokakamene. One yawatekoka-kitika kiyotokakapiamene wataatekoa nokome oo. 5 Tubeyakako tono-kitika dee tono-kitikakilikoa odene kotu kakatapeneyakawoo. Eni pake kagonopikokaka ogotapeneya pioo.Ka koianeya pikokaka kiyoakatapeneya pia ka poaneyapikokaka epetetapeneya piatoo. 6 Nipa Akolaliyo ali atoatoa motokome tokale peyameenoi wa Aisaiayo papete wiamekapianeya.

7 Ali atoame ue moadete onemekata-kama obomoa nokoli Yoneyoenekome okome beita, kayaneyagono-mikiti kipa Akolaliyo kibumoateko tigotoma nokono petoatino,oto ita poe wapa teyo pubu okoloniki-pe. 8 Kini namolonakaletewitikoa wakedekolipa ete-kitameenemotono, epetanele toma pamene.Nipa eya wa wameamene. KipaEberamene kaua-mikiti mekono,Akolaliyo kiwi edoa kibu momotoa-pe wa wameamene. Akolaliyo ipiko kue wane-kiti moa Eberamenekaua-mikiti oyake latikakamele toko.Nitamele tokono, kipa Eberamenekaua-mikiti kako wa edoa mateagale oadete-pe. 9 Yomo-kiti kutuameadekale enekomepa pinagometue moa kawa toele pitikoo. Kipatueme kawa pitikateko tigotokolotekene ni uku wa akeneya.

10 Yesuyo nimo okale ekete ae,totome edeko patu-koli okome11 panago neke tigini mamina takuta-kiti pikalepa nipa ponopenago

Luke 3:12 104 Luke 3:28pade pa kakale enekepa pade tatiaeinago meamene. Ni panago nekenoateko nee pikalepa nipa panagonee toameneya pa mekale enekepaneke nee tatia meamene wa Yoneyoakeneya. 12 Nitikale takesi kuemotokama yakene ali padeka-kitikaYone mekata ue moadete neketeekete Tikisago totomepa edeko patu-koli okome 13 ali atoa-kitaneke takesikue moteketepa takesi kue moatikikotuke-kama moamene. Ako pade oayotokoa moameamene wa akeneya.14 Poyo ali-kitameka Yone pitiayatekete ekete totome edoo-pe-koliokome ali atoa-kitaneke kue odoamoamoa yete pade ali atoa-pala paakoa agale wamoa tamene. Ni kinipoyo pupu tokoike kue moteketepako wameneya moateku toane i oyakemotukuno, ke wa moamene waakeneya.

15 Nitaneyake peyame one wip-itikome toatekale nepia kakeneya.Nipa wene kainya pianeya kaketeekete i ago Akolalinele takamotoamoa kakapiane ago Keraisu taatekoanoko patu wa wene kibutua meaneya.16 Nitikoli okome noanumepa kiwipa ue motokakala tukuyake nokeku kamotoa panagomepa elekule telekole toa noademe toko.Nokolopa auapeane one kawa yenekekatukuyake no pa ago tekene oyakekekamele toamoko. Einago nokomeali atoa pa ue motokamokomeEpetane Yomini-pala toeta mo-tokademe toko. 17Einago nokome eyatou toa ali atoa takoa moo. Witi kutakoa motokagome-kiti one tapeporakatekamoa nokome witi ku kuguwitikatekoapa yaku pupulegemepopokoa aua pomotoa ate tibupokotoa pitikakala too. Nitoapa kuone kakata wa pitoa auma kakale witiku lobutua piko yapu keneke moapitikoai too. Nititikoa yakupa koukoamoa pa nokoa-kama kako toe mineaua pitikoai too wa Yoneyo akeneya.

18 Nitikomepa emo kumotaoa metekome ali atoane weneepetekateko toa Akolalinemo edikoa

oa mekala taneya.Erodeyo Yone Po Yapu Moa

Pitikanemo(Matiu 14:3-5, Make 6:17-20)

19 Wa naniko Galili ta yopianeago Erodeyo wamene Pilipi natonoErodiasi kode moa one natonolatikaneya. Nitaneyake YoneyoErode kikoa okalepa 20 poanele atetoawineya pome wipitikome Yone poyapu moa pitikaneya.

Yesuyo Ue Motanemo(Matiu 3:13-17, Make 1:9-11)

21 Yoneyo ali atoa peya ue mo-tokatekaneyake Yesuka nokome uemotaneya. Ue mootokoa Akolalikowitoa kakaka tibu peaneya pikaleeya taneya. 22 Epetane Yomini iniweuwe tetepo takatapea nome onekepitoa awinokale a tibuke agale ludunokome okome i ago neepa anumanaanu kolotini ali. Neke tokoleke kolo-tine meku wa akeneya.

Yesuno Kaua-mikiti Adameke Titi-moa Opia

Tagama Nekenemo(Matiu 1:1-17)

23 Yesuyo Akolalinemo olaukamayakilepa mali padeka kapidi tadiyakakoa (30) penaneyake titikometaneya. Yesu einagopa Yosepenemana wa ali atoame wene pianeya.Yosepa onepa Ilaine mana. 24 IlaionepaMasatenemana. Masate onepaLipaine mana. Lipai onepa Melekainemana. Melekai onepa Yanainemana. Yanai onepa Yosepene mana.25 Yosepe onepa Matataiasine mana.Matataiasi onepa Emosine mana.Emosi onepa Neamene mana. Neameonepa Eselaine mana. Eselai onepaNakaine mana. 26 Nakai onepa Mea-sine mana. Measi onepaMatataiasinemana. Matataiasi onepa Semenemana. Semene onepa Yosekenemana. Yoseke onepa Yodane mana.27 Yoda onepa Yoanane mana. Yoanaonepa Resane mana. Resa onepaSerabapelene mana. Serabapeleonepa Sialetielene mana. Sialetieleonepa Neraine mana. 28 Nerai onepaMelekaine mana. Melekai onepa

Luke 3:29 105 Luke 4:11Edaine mana. Edai onepa Kosamenemana. Kosame onepa Elemadamenemana. Elemadame onepa Erenemana. 29 Ere onepa Yosuane mana.Yosua onepa Eliesane mana. Eliesaonepa Yorimene mana. Yorimeonepa Masatene mana. Masateonepa Lipaine mana. 30 Lipai onepaSimionene mana. Simione onepaYudane mana. Yuda onepa Yosepenemana. Yosepe onepa Yonamenemana. Yoname onepa Elaiakimenemana. 31 Elaiakime onepa Melianemana. Melia onepa Menane mana.Mena onepa Matasane mana. Matasaonepa Nesanene mana. Nesaneonepa Depidine mana. 32 Depidionepa Yesine mana. Yesi onepaObedene mana. Obede onepa Boasinemana. Boasi onepa Salemonenemana. Salemone onepa Nasonenemana. 33Nasone onepa Aminadapenemana. Aminadape onepa Ademinenemana. Ademine onepa Anainemana. Anai onepa Eseronene mana.Eserone onepa Peresine mana. Peresionepa Yudane mana. 34 Yuda onepaYekobene mana. Yekobe onepaAisakene mana. Aisake onepaEberamene mana. Eberame onepaTirane mana. Tira onepa Neonomana. 35 Neo onepa Serakene mana.Serake onepa Reuno mana. Reuonepa Pelekene mana. Peleke onepaEbene mana. Ebe onepa Selanemana. 36 Sela onepa Kenanene mana.Kenane onepa Apakesadene mana.Apakesade onepa Siemene mana.Sieme onepa Noanemana. Noa onepaLameka mana. 37 Lameke onepaMetusalane mana. Metusala onepaInokenemana. Inoke onepa Yaredenemana. Yarede onepa Malalenemana. Malale onepa Kenanene mana.38 Kenane onepa Inosono mana.Inoso onepa Setene mana. Seteonepa Adamene mana. Adame onepaAkolaline mana.

4Setanuyo Yesu Likoa Enanemo(Matiu 4:1-11, Make 1:12-13)

1 Yesupa Epetane Yomini onekeawia tagatapeneya mea Yodaneue tewitikoa pekeneya. Nipa

Epetane Yominiyo Yesu ali piameneta ludu aua yakaka ta patakapadeka noi kakoa (40) ponakatoa eida pima yakeneya. 2 Eidapima yakaka Setanu nokome likoaenekala taneya. Enipete-menepanee nakileka toametekoa enika pimayawa wipitikomepa one kobumetuaneya meaneya. 3 Kobu tokalemeaneya Setanuyo nokome likoaenekome okome ne Akolaline manatadekalepa nipa i piko kue wanepaneke noateko palawe wane latianota-kale okome 4 Akolaline bokukeeya wa wia mekaneya pikono yaka.Mea kawadetepa pa nee-kama moanoameamene wa wia mekaneyano,wini okole toamou wa Yesuyoakeneya.

5-6 Nitaneyake Setanuyo Yesu tubetono tobouke moa aua pokome kaka-paneya. Nitoapa ako tobou ali-kitame yopiane ta piko peya ode-peta yametapekome okome eni tapiko peya ni eni ta-kitike koniy-oya peya ne ako odene tobou agomeke talo toa wane ne yametapeou.Enika eniya peyapa noanume yopianememotoa yametaneyano, anu wenelitikene takoane moane yameatekuago oyake yameou. 7 Anu kawanewitipitake kowitikalepa enika eniyapeyane yameouno tawa likoa enekaleokome 8 Akolaline bokuke eya wakawia mekaneya pikono, yaka. Neke AliMuno Akolalike odene nate wene piitikoakowitamene. Losule tikilepa onekeleodene takoa tamene wa wia mekaneyapikono, wini okole toamou wa Yesuyoakeneya.

9Nitikale Yesu Yerusaleme take auapome tobou losu yapu munoke moakakakome okome ne Akolaline manatadekalepa nipa ita kawa keti tiga-na.10 Neekepa Akolaline bokuke eya wawia mekaneya pikolo tekene ni uku.Akolaliyo ne i agopa wedoa yopia kamene

wa one edelo yatene yameoo.11 Nitikale ne tugoa ogo eyanakaya tokale kini yonamelekanamoi.

Luke 4:12 106 Luke 4:31Enimopa Akolaline bokuke wiamekaneya pikono, nepala padelekatoamoono, tigaketika. 12 Setanuyonimo okale Yesuyo okome neke AliMuno Akolali likoa enameamene wawia mekaneya pikono, wini okoletoamou wa wakeneya. 13 NitaneyakeSetanuyo padele padele ta-la walikoa enoai toa teko tokale naniko walikoane enou wa tewitikoa pekeneya.

Nasarese Yename Yesu Akoa Waken-emo

(Matiu 13:53, Make 6:1-6)14 Yesu Galili take wakapeane pou

wa Epetane Yominine tele patu kau-takoa kakome pekeneya. Nitaneyakeone toma pekenemo eni ta pikopeyake oa pupitikaneya. 15 Nipa losuyapu kaka toa Akolalinemo olaukamapokaka peyame imopa i okono yaka-toe wa one kei pia kakeneya.

16 Yesu one tubetekane takeNasarese take pome mepaneya. Eidakoo mea pupu toamene-pete onetanele tokome losu yapu pome Akola-line agale oi moademe kamokakale17 panagome Aisaiayo wia mekaneboku ina wa moa metaneya. Nitikalemoa eya agale wia mekaneta tuku toalewea enekome oi motokome okome18AliMunoAgonoYomini nooke awinoka.

Nipa eya toma pomotoa no moakakakome toka. One epetaneagale ponopeneya-kiti oanemeane ni poo yapu pitiki-kiti kiniyapu pamele tokono poe waneoane ni leneta lianeya meki-kitikini lenetame enamele tokonoenoe wane oane ni wene moakautakaneya meki-kiti weneyapetekakuno poe wane oane19 ni Ali Muno agome one ali atoatoa moateka oi meane tomotoano moa kakapika wa papetewia mekanemo Yesuyo oi moakakeneya.

20 Eni oi mootokoa kakome Yesuyoboku ewetetekoa losu yapu yopianeago ete wa metekome witipitoameaneya. Nitikaka losu yapumekoi peyame one nepikoa pianeya.21 Nitikoli okome wini oi moanemetekounakale opi taatekako. Kime

yakakoa mekika taatekako wa okale22 peyame koniyo agalepa ina toaweaoko wa one kei pia kakeneya. Nitoawene kainya pianeya kakete eketei agopa Yosepene mana agomekeimopa i oko-la wa oa kakeneya.

23 Nitikoli okome kini pedoa ik-ina agale no-pala toopitikakete eyawa oi. Dokosago pinali neke walatekamene wa oa ni eya waka oatoi. Kapaneame take neme tomapekenemo totome yakakole-kiti nekepine take ikaka toa ta wa no-pala oi.24Nitoino, kipala i ukumo yakoe. Ako-laline agale toawea akakagopa onetake yename one makutukoa motik-ileka toamiki. 25Nimini ukuno yakoe.Akolaline agale akane ago Ilaida Is-erele take mekakoa mali teboloketa pitamoa wa mali tuyono takakatiginalo ta wete pitameneyake kobuigi mati nokoa kakeneya. Nitane-pete Iserele take nepo atoa peya matimeaneya. 26 Einapete Akolaliyo Is-erele nepo meane atoa-kiti pa memo-toa Ilaida pa wa wetekakomepa moneSaidone ta liti piane Sarepase takemeane nepo atoa odene auapeanopa wa wetekaneya. 27 One agaleakane ago Ilaida Iserele take mekakoaone eni take kedime nakene ali atoakainya mati meaneya. NitaneyakeIlaidayo one ta pine yene odenekalatekameneyake mone Siria take agoNemane latekaneya wa Yesuyo ak-eneya.

28-30 Nitikale losu yapu mekoipeyame kiwi yatene Iserele yatenepaya tetepo takakome oko wa Yesu-pala kotimi luaneya mea kamo-motekete tayo lono wia lititapeneya.Kini ta liti tono tobouke palapadaneta pedekoa keti pitikatoe walia aua pekeneyake kiwi pake papatukoa pekeneya.

Yesuyo Panagoke Awitane IponoTakoa Wetekanemo(Make 1:21-28)

31 Nitimotokome Galili ta pikokaKapaneame take keti koa pomemepaneya. Eida mekomepa ko mea

Luke 4:32 107 Luke 5:7pupu toamene-pete Akolalinemo ii wa eni yene olaukoa kakeneya.32 Nitikale ekete agale pinagome iokono yakatoe wa ka oa kakeneya.

33 Einata einapete poane iponoawitaneya meane ago losu yapumekome agale telo okome okome34 Nasarese Yesu nepa toto mekotaedade noka-pe. Toto wiade noka-pe. Nepa Akolaliyo one wa takoamoa kakapiane ago toko-la wa tayoootapekale Yesuyo ipono kikoaokome okome agale wia teiano,35 wini ago tewitikoa wete takoapa-kale einago ali atoa pake moapitikatekoa wa padele toameneyatakoa pekeneya. 36 Nitikale eneketepeyame oote tekete ekete one okoagalepa edane agale patu. Agalepinagome i okono, Akolaline telepatu kautakoa kakomepa takoa poewa okolo ipono-kitameka yakoatakoa pokala tiki wa ka oa kakeneya.37 Nitaneyake one tanemo ta pikopeyake oa pupitikatapeneya.

Yesuyo Pitane Natonane NineLatekanemo

(Matiu 8:14-17, Make 1:29-34)38-39 Yesu eina losu yapu tewitikoa

pome Saimonane yapu tuapea pomemepaneya. Eidapa Saimonanekaue one natonane nine poto yenetane matiyame tuaneya pianeya.Nitaneyake Yesu i atoa nemelatekamene wa kowitikakoli onepianeta pome poto tane yene kikoaokome okome takoa pa-kale takoapokale eina eina kamokakome kininee takoa lawetaneya.

Yesuyo Ali Atoa Peya MatiLatekanemo

40 Lou pipokaka eya kuya yenetane ali atoa kini oya-laweme Yesumekata aua nidikoa pokala tokoliyono pia latekamu taneya. 41 Ipono-kitika ali atoa peya mati takoa potekayo oa ekete nepa Keraisu Akolalinemana toko-la wa takoa pokoli agalewameneya poe wa Yesuyo kikoa ak-eneya. Nipa i agopa Keraisu tadekowa wene tekete okoli ni akeneya.

Yesu Losu Yapu Kaka Toa PokomeAkolalinemo Oa Mekala Tanemo

42-43 Ta patakale Yesu ali piamenetake kidenali witimoa pekeneya.Nitaneyake ali atoame tuku tokoakawa one mekata note kakete eketetone pitiko ta tewitikoa poameawa kowitoa wili toa kakoli okomeAkolaliyo ali atoa talo tokome tokomoeni epetane ko ete yeka ye taludu pitiki ali atoaka oane memapamedeku. Taatekoane einagaleakamotoa ni moa wetekaneya tokolotuku wa Yesuyo akeneya. 44 NitoapaYudea ta ludu kutu pima yakome losuyapu kaka toa Akolalinemo oa memapekeneya.

5Yesuyo One Oyali Tuyono-meneKayo Oa Motanemo(Matiu 4:18-22, Make 1:16-20)

1 Wa padepete Yesu Genesareteue mine matanu pome kakata aliatoamepa Akolalinemo olaukakomoyakatoe wa apua takatapeneya.2-3 Nitikoli enekale ue dipi takuta uemine matanu liti pianeya enaneya.Nipa pine yename eina ue dipita papimotoa mou tagi ka abe koa kakolienetekoa ue dipi padeke pogatekoapome mepaneya. Nitoapa i uedipi ue talike ete keneya modonotakoa piano ta wa okale pinagoPita nokome modono takoa pikalemekome olaukoa meaneya.

4 Nitoa olaukatekoa mekomeSaimone-pala okome mou tagitatono, ue muke pote tagi kapitikapoe-kale okome 5 mou tagitoa ta patakakoonake mou odenekamotikile toamokoo. Moamokoyaketa wa okalepa nitou wa 6 one oya-lawe-pala mea pome tagi ka wapitikapaneya. Nititikoa mou kobeyokobeyota tagi kake moa ua ue dipikeoto lia kakoika mou kedame kapiliamele tokale enekete 7 padenaue dipike mea nekene oya-laweauapenoe wa lene lagatikamotaneya.Nitikoli nekete tagi ka poti limo limo

Luke 5:8 108 Luke 5:24toa motokoli kini ue dipita moumeedea takatapeneya.

8 Edea takatapea ue kekuluatukademe tokale enekome SaimonePita Yesuno kawane witipitakomeokome Ali Muno nopa poanele tukuagono, no tewitikoa poano pa waakeneya. 9Nipamou kobeyo kobeyotatagi kake moa utukete tekete Pitaone-pala opia mea nekene ali-kitikawene kainya pianeya meaneyake niakeneya. 10 Sebedine manata YameYoneta Saimone-pala kibutua moutagi tokala tane agotaka wene kainyapia kakeneya. Nitikoli enekomeYesuyo Saimone-pala okome pitimoamea. Opi titimoa mou tagi toutoa ali atoa moma poade toko waakeneya. 11 Nitikale ue dipita mou-pala ueminematanuke lia aua neketekinikiya peya tewitikalogoaYesu-palaopia pekeneya.

Yesuyo Kedi Pitane Ago Latekanemo(Matiu 8:1-4, Make 1:40-45)

12 Ali atoa pitikoi ta pade pomemekaka kedi pitane ago pade Yesukotuaneya. Kotua enekome auapitalogoa kowitikome okome AliMuno neme no epetekouno wenepikepa nipa oyake epetekoano ta-kale 13 yoname one mitikatekakomeokome nitouno ta. Kedime nakeneyaneke yene takoa pomotoane ukuwa okaka eina eina one kedimenakene yene takoa pootapeneya.14 Nitaneyake Yesuyo okome okomepade ali atoa enekeka anumene latekakumo toawea wamea.Nitameneya eyaka tamene. Ne iagopa kedi pitaneya mekanake opi ilatoa kakona wa yete pade ali atoamewene tomotoapa Moseseyo tamenewa papete oa pianele topamene.Nipa Akolalike lodo yotokako agomekota peke padeya Akolalikelodo yotokatekoya mepamene wawetekaneya.

15 Nimo wa oa wetekakaleka onetanemo ta piko peyake oa pupitikat-apeneyake one agale yakapato wa aliatoa kini tane yene-pala latekamo-toa one pome meane toa obonokala

taneya. 16 Nitaneyake Yesu ali pi-amene ta-kitike lugutukoa pokomeAkolali kowitikala taneya.

Muku Toameneya Pia Kakene AgoLatekanemo

(Matiu 9:1-8, Make 2:1-12)17 Wa padepete Yesuyo olaukoa

kakaka Parisi ali-kitika Mosesenetotono pine toa olaukane ali-kitikaeida meaneya. Nipa Galili Yudeatata piko peya kawa Yerusalemekakawa note menaneya. E yenemekakoa Yesu Ali Munono tele patukautakoa kakome yene tane ali atoalatekakala taneya. 18 Nitikaka mukumuku toameneya pa pia kakene agopade one oya-laweme leyo leyo toaaua nekete yapu keneke Yesunokawane moa piadete tuku toa wilitoa kakeneya. 19 Nitaneyake aliatoa edea takatapeneya tokome pakepiameadekale yapu yalinike leyo leyotoa lewia aua pote kakeneya. Nitoapayalini keatapea kene pikatekoaeinakago leyoke pikoa leyo nami-meneke poo kakoa ali atoa pake Yesukaka pitia tukaketikaneya. 20 Yesu iagome kini oyago oyake latekameletoko wa wene tekete tadekoileenekome yene tane ago-pala okomeokome anu oya neke padele padelepoanele toma nokake mekane po letukeetapeku wa akeneya. 21 Nitikaleyatekete Mosesene totono pine toaolaukane ali-kitameka Parisi ali-kitameka eya wa wene pia kakeneya.Ali atoa kini padele padele poaneletoma nokoike mekane po letu kee-tapekilepa Akolaliyo-kama tokono,beita i agome Akolali latitapea onepaya tetepo takakome oko wa wenekibutua kakeneya. 22 Kini eni wenepikoile tetoa enekome Yesuyo okomewini tepene wene kibutukoa mekipadekolo tiki-pe. 23 I ago-pala edemowane omotoa iki-pe. Neke padelepadele poanele toma nokake mekanepo letu keetapeku wane omotoaiki-pe. Wete kamokoa pa waneomotoa iki-pe. 24 No Ali Yatenaneoyago itonoke mekenepa ali atoamepoanele toma pokoike mekane po

Luke 5:25 109 Luke 5:39letu keetapeane wamele tadeko wakime wene tomotoanepa i ago-palaeya wane uku. Ne aua nokoina leyo-pala moa aua neke yapu poano,kamokoa pa wa eni pa pia kakeneago-pala okale 25 eina eina e yenaneleneke kamokakome one eina auanokoina leyo katekamoa Akolali keipima pome one yapu mepaneya.26 Nitikale enekete peyame eketeekee, namolona enamokoonakaleilepa i tokono, enatoe wa Akolalikenate wene pia kei pia kakeneya.

Yesuyo One Pukuka Patono Noo WaLipai Takoa Motanemo(Matiu 9:9-13, Make 2:13-17)

27 Nitaneyake Yesu eida tewitikoapokome enekale eya ago Lipai waibini akene agopa takesi kuemotokoaitane yapu mekale enaneya. Enekomeokome no pukuka tone patono noowa oma ponokale 28 onekeya peyatewitikalogoa wawa Yesu pokakalitima pekeneya.

29 Lipaiyo one yapu Yesunotoge mati kikakakale ali peya matinekete kita-pala opia mekete neenakeneya. Takesi kue motokamayakene ali-kitika ete ali-kitika notemekete nakoli enekete 30 Parisiyenameka Mosesene totono pine toaolaukane ali-kitameka Yesuno oyaali-kiti-pala eya wa ko oa kakeneya.Takesi kue motokama yaki yenetone totono litia toamiki yenekatoge nee wini opia mekete nakino,dekolo tikiti-pe wa koa oa kakeneya.31 Nitikoli yatekome Yesuyo e yene-pala okome okome dokosa agomepayene toameneya meku wa iki-kiti edoa nome latekanomotoa-pe.Yene taneya piku wa iki-kitipa nipanome latekanoo. 32 Nipa poaneletoamukuwa iki-kiti kini namolowenewia wawe wane oane auapeadenenokouya mena. Poanele tuku waiki-kiti odene kini namolo wene wiawawe wane oane auapeadene nokouwa Yesuyo akeneya.

Akolali Wedoa Kowitadetepa Nee Eya

Tekei Wawa Noamikileke PitiaYakanemo

(Matiu 9:14-17, Make 2:18-22)33 Yesuyo nimo okale e yename

ekete Yonene agale litia tiki-kitame padepete-kiti Akolali we-doa kowitadetepa nee eya tekeiwawa noameneya pa mekala tiki.Parisi ali-kitameka dikakiyakeneke oya-mikitame toamikino,dekolo toamikiti-pe wa okoli okome34 panagono atoa motokakili atoamotoko agono oya-lawe one-palawedikete wediapa nee eya edoa wawanoameneya pa memotoa-pe. 35 Wananiko ete yename atoa motokagopadeka aua poatiki wini tigotomanokona. Nipetepa wene keda taneyamekete nee wawa noameneya pameoi wa Yesuyo akeneya.

36 Nimo ootokoa agale pade pe-doa okome okome namolo pue pi-likalepa panagome wene pue petenemoa pade wane pilimoa namolo puepilikata lapukoa lipuko patu. E'emena. Eniledo tokalepa wene puepilianeya piake eni wene pueke pil-imotane wanepa namolo pue-palaodele taneya piamoo wa Yesuyo ak-eneya. 37 Gerepi po ku ue weneyamekalepa pinagomememe kai kepen-eme latiane mete namoloyake oyakepeia moamoo. Eniyakedo peikalepagerepi po ku ue weneya tokome lakoyati kawa mono mono okome kauapaka yoa pootapeoo. Nipa memekai kepeneme latiane mete namoloyatokome oyake pukoa mono monoamele toamokale kaugale gerepi poku ue pata paka ponoo. 38Nitameneyagerepi po ku ue weneya mekalepanipa meme kai kepeneme latianemete weneyake-kama peia mokalatoo. 39 Panagome-kiti gerepi po kuuepa mete keneke mea kakene matimoa nakomepa iyapa mea kakeneyatokome etene meke toko wa nako.Nootokoapa gerepi po ku ue weneyanoamademe wakala too wa Yesuyoakeneya.

Luke 6:1 110 Luke 6:186

Yu Yename Kini Koo Mea PupuToamene-pete

Ele Kule Tane Pupu Kekoa WawaToamenemo

(Matiu 12:1-8, Make 2:23-28)1 Ko mea pupu toamene-pete pade

Yesu witi ku ipe ludu pokaka oneoya-laweme witi ku deya kotia moayoname puputua yaku takoa pukapeanoma pekeneya. 2 Nitikoli eneketeParisi ali-kitame ekete Yu yene toneko mea pupu toamateko-pete kekoawawa toamatekole wini tikino, kukotia eni pupupa dekolo tikiti-pe-koli okome 3 tobou ago Depidiyokaone-pala toa yakene ali-kitamekakobu tokale tanemo oi moamokoiya-pe. 4 Eya taneya. Depidi kobumetuaneya meaneya tokome Akolalinewikakane losu yapu tuapea pokomeAkolaline pikane palawe wane-kitimoa nakeneya. Nootokoa one-palatoa yakene-kiti-pala i nee noatino noewa tatikoa metaneya. Nipa Akolalikelodo yotokoai tane ali-kitame odenedikane palawe wane namele taneyaketaneya. 5No Ali Yatenane Oyagomepaali atoa ko mea pupu toamiki-petemekete toatikile i i wane oyameanetalo toane tuku wa Yesuyo akeneya.

Ko Mea Pupu Toamene-pete YonoLokane Ago

Epetekanemo(Matiu 12:9-14, Make 3:1-6)

6 Ko mea pupu toamene-petepade Yesu losu yapuke pokomeAkolalinemo olaukoa kakeneya.Eidapa nimini yono lokane ago pademeaneya. 7 Nitane ago mekaleenekete Mosesene totono pine toaolaukane ali-kitameka Parisi ali-kitamekaYesuyo i ago epetekakopatuwa lene wikaneya. Nipa kini puputoameneya koo meko-pete kekaneletomotadiya wa kakete lene wikaneya.8 Nitikoli kini tepene pikoi wenetetoa enekome yono lokane ago-palaokome tone lene yoto noke kanoowa okale kamokakome kini lenekenome kakeneya. 9-10 Nome kakale

okome kipala i ukumo yakoe. Toneko mea pupu toamoko-petepa edeletokala tato-pe. Ali atoa-palapa padelepadele epetanele tato-pe, poaneletato-pe. Tuamele toko agopa toamoato-pe, wia tukato-pe wa e yeneleneme enoa unukamu tootokoakakome okome neke yono kutulido akoano ta wa okale lido akoaenekale one yono epetekatapeneya.11 Nitaneyake e yename Yesu-palakotimiwenemati luaneya kakete one-pala toatekoi oi pedoa pia kakeneya.

Yesuyo One-pala Opia Yawatekoi AliTuku Kakoa (12) Takoa Motanemo(Matiu 10:1-4, Make 3:13-19)

12Enipete-mene Yesu tono toboukeAkolali kowitipou wa pome mekomekowitoa ta patakaneya. 13Ta patakaleone agale yakoa motane yene onemekuta ate kanoatino noe wa kayooa mootokoa mekome ali tuku kakoa(12) one wa takoa moa one Aposeloali wa ibini oa metaneya. 14 Eya ali-kiti takoa motaneya. Saimone einagomotokome one pade ibini Pita wa oametaneya. One wamene ago Aderumoa ni Yame Yoneta ni Pilipi Ba-tolomiuta 15ni Matiu Tomasita Alepi-asinemana Yame toamoa ni Saimoneone pade ibini Selote ago moa 16 niYamene wamene ago Yudase moa niYudase Isekariose one wia tukamo-toa moa meateka ago moa taneya.Mootokoapa one Aposelo ali-kiti waibini oa metaneya.

Yesuyo Ali Atoa Olaukoa Kini TaneYene

Latekoa Tanemo(Matiu 4:23-25)

17 Yesu one eni Aposelo ali-kiti-pala keti koa pokome kotu kakoa pi-ane take kakeneya. Eidapa one agaleyakoa motane yene peya mati eteali atoa peya mati-pala oboa kak-eneya. Nipa Yudea ta piko peyaYerusaleme taka kusa ue matanukepiko Taia Saidone tataka kawa oneagale yakadete note oboa kakeneya.18 Kini tane yene-pala latekamotoa

Luke 6:19 111 Luke 6:35note kakeneya. Poane ipono awi-taneya mekete tete mokoa kakene-kitika nokoli kini ipono takoa poewa latekakala taneya. 19 One telepaali atoake weamutukakala tokomelatekamu tokale tekete peyame onemitikada wa wili toa kakeneya.

Keraisuno Ali AtoaMekete Toatikimo(Matiu 5:1-12)

20 Einata einapete Yesuyo oneoyali-kiti nepikakome okomekiwi ponopeneya pa meki-kiti kolo-

tine meati wane uku. Ako-laliyo one pawe toa talo tokoeni taapa kinino noe wa kiwiyameoo tokolo tekene ni uku.

21 Opi kobume tuaneya meki-kitikakolotine meati wane uku.Wipitikete ulu yau toa meoitokolo tekene ni uku.

22 Ete yename kipala kotimi weneluaneya mea ete pilia kawatea agale oa tikilika kolotinemeati wane uku.

Nipa no Ali Yatenane Oyagono agalekime litia tikile enekete i aliatoa kime poanele-kama tikiwa kiwi paya tetepo takoawakilika kolotine meati waneuku.

23 Eni yename nitikolika a tibukepine epetaneya-kama enatikiyano,nitoa kamotono ke wa kolotine meatigawineya yamene. E yename kipalaenika enile teketepa nipa kini kaua-mikitame papete Akolaline agaletoawea akane ali-kiti-pala tomanekenele tekete toi.24 Ae, kamo tiki-kiti Akolaliyo kiwi

kibu moono, nepiamene.Itonoke kini moatekoiya wetemootapeneya tokome a tibukewedianeya mea kawamoi.

25Ae, opi nee noa tagatapeneyameki-kiti wipitiketepa kobume tu-aneya meoi.

Ae, opi paya nou toa ulu yau toa yaki-kiti wipitiketepa tumai meakomo kata pitikoa kawei.

26 Ae, ali atoa peyame kiwi kei pikiliyakakoa kakete eya wa wenetamene. Papete Akolaline

agale akama nuku wa oakeagale oa yotokane ali-kitipakini kaua-mikitame ke wa keipikala taneya.

Poi Teiane Yename TokoileTopo Takakete Toatekomo(Matiu 5:38-48, 7:12)

27 Anu agale yakoa tiki-kiti kinimekete toatikimo ukuno yakoe.Kipala poi teiane yeneke wenemekoa meamene. Kipala kotimiwene luaneya meki-kiti auapekalatamene. 28 Kiwi tea agale iki yene-pala agale epetekoa topo takoaoa ni kiwi tete mekala tiki-kitanekowitikakala tamene. 29 Panagome-kiti neke nimini yono-lono wanewitikalepa ewa yono lono waneka wiawa yameamene. Ni panagome-kitineke tokoo mamina petene odomoapokalepa tigini maminaka moa wameamene. 30 Panagome-kiti nekeyapade mano wa oikiledo tokalepanipa one eni oikoya meamene. Nipanagome-kiti nekeya pade manowa wameneya pa moa pokaleka otowa moameamene. 31 Eko pade aliatoame neke wene momotoapa nipakini weneka moamene.

32 Kiwike wene mekoa meki yenetakoa kini kolotine yene wa eteoto wa wene mekanali yotikilipaAkolaliyo kiwi edoa kei pimotoa-pe. Akolaline agale tagoa toamikiyeneka ete oto wa wene mekanaliyokala tiki. 33 Ni kipala epetaneletiki yene takoa ete wa epetaneletopo takakilipa Akolaliyo kiwi edoakei pimotoa-pe. Akolaline agaletagoa toamiki yenameka edikakalatiki. 34 I agome onekeya nani otomemotoane tuku wa nekeya padenami kakoa metekolopa Akolaliyone edoa kei pimotoa-pe. Akolalineagale tagoa toamiki yenameka edikoapadeya padeya ete oto wa mea namikakanali yokala tiki. 35 Kime pade ni-tameamene. Kipala poi teiane yenekewene mekoa auapekala tamene.Kinikiya pade tatia meteketepanani oto memotoane tuku wa

Luke 6:36 112 Luke 6:49nami kakakileka toameamene. Pametekete meamene. Nitikolipa akoodene meko Akolaliyopa kipa onemana kono-mikiti mekete ni tikino,ke wa kiwi pewe-kama wioo. Nipapanagoneya moapa ke wa wameneyapa motiki yeneka poanele tiki yenekaela moa auapeko ago tokome nitoo.36 Kiniketai Akolaliyo ali atoa edikoaela moa auapeko toa yete pade aliatoa ela moa auapekala tamene.

Yete Pade Ali Atoa KikoaAkameamene

(Matiu 7:1-5)37 Yete pade ali atoa kini

tanele poanele tadeko wa kikoaakameamene. Nitikalepa Akolaliyoneeka edikoa kikoa akamoo. Yetepade ali atoa akoa agale wamokalepaAkolaliyo neka akoa agale wamoo.Yete pade ali atoame nepala poaneletokoike mekakana po letu nemekeetapekalepa nipa Akolaliyo nekepoanele tokake po letu mekakanakeetapekala too. 38 Nekeya namikakameneya pa metekalepa nipaAkolaliyo topo takoa yano kakoameoo. Nipa neke meteka toa yetepade ali-kitame ako-kama tetekoakeda takoa ete mekala toi. Nememeteka toa Akolaliyo ete wa topotakoa mekala too. Nitoono, nekeyakeda takoa-kama mekala tamene waYesuyo akeneya.

39 Nimo ootokoa agale pade pedoaokome okome leneta lianeya meaneago padame leneta lianeya meaneago pade moa aua yamele toko-pe.E'e mena. Tugama yakeneya tokomeeinagota odeneka kobuke pitaketetapitoi. 40 Sukili matiyame-kiti onetikisago moa patukamele toamoko.Nitamele toamokoyake tikisagomepadele padeleta olaukatapekalepaoyagome adekake kakoa tamele too.

41-42 Anu oyago neke leneke yomopudunukau pomotoake neme wenetoamokoyake neke oyagono lenekedokugu deya pekeneya eneke eya wa-kiti oko. Neke leneke kugu deyapekeneyano toane motokada wa-kiti oko. Dekolo oko-pe. Wene

takuta pianeya meko ago neke lenekepudunukau pekene yomo pinali nekewa namolo takoa toa moamene.Mootokoapa neke leneme wedoaenamele tokolo meke neke oyagonolene pekene kugu deya oyake toamotokamele toko.

Yomo Ku Tukoke Pedoa Akenemo(Matiu 7:16-20, 12:33-35)

43 Yomo epetaneyapa nipa oneku poaneya tuamoo. Wa yomopoaneyapa nipa one ku epetaneyatuamoo. 44 Yomo-kiti ku tukoleeneketepa ipa epetadeko ipa poadekawa takoa enamele toko. Noyokepayomo piki ku kotia moamele toamoani tonipo pookepa gerepi po ku kotiamoamele toamoa toko. 45 Epetaneagomepa one tepene epetane wenepiane toa yawapa epetanemowitakoaoko. Poane agomepa one tepenepoane wene piane toa yawapapoanemo witakoa oko. Enipa tepenepiko toa kabunumepa witakoa okalatoko.

Yapu Epetaneyaka PoaneyakaWikete Tanemo

(Matiu 7:24-27)46 Nopa Ali Muno Ali Muno wa

okala tikino. Kipala tamene waneukule litia toameketeke ikino, AliMuno wapa dekolo iki-pe. 47 Nooketegetekoa mea anu agale yakoa tokoagomepa nipa eya tane agome tanetoa toko. 48 Panagome-kiti yapuepetekoa wikilepa itono wetiketikoakue yaupea mati piadekata kue pe-tene wane-kiti moa kibutukoa pia eniwaneke yapu wianeya. Nitaneyake taloboa pitikoa ue leau akoa yoa yapukepewikapokomeke muku muku takoakilikoa aua pamele toameneya. Kueyaupea matike wianeya tokome pakakeneya. 49 Anu agale yatekomekelitia toamoko agomepa nipa eya taneagome tane toa toko. Panagome-kitiyapu wikilepa ue kibi wetiketikoa kueyaupea enamoa pa kibike tokoo yapuwianeya. Nitaneyake ta loboa pitikoaue leau akoa yoa pewikapokomeyapu odepeta kilikoa aua pekeneya.

Luke 7:1 113 Luke 7:19Bu wa wia tadekoa kikilikoa auapootapeneya wa Yesuyo akeneya.

7Tobou Poyo Agono Pupu Ago

Latekanemo(Matiu 8:5-13)

1 Ali atoame yakakoa Yesuyoenika enimo oa peya takamotokomeKapaneame take pome mepaneya.2 Eidapa tobou poyo ago pademeaneya. Einagono pupu ago padeone kolotini ali tuademe yene taneyapianeya. 3 Yesu nome meko waokoimo yakatekoapa poyo agomeeya taneya. Yu yatene tobou alipade-mene moa wetekakome okomeanu pupu ago latekakoano noowa kowitikapoe wa Yesuke moawetekaneya. 4-5Nitikale nekete eketetobou poyo agome toto yatenekewene mekoa mekome tone losu yapupade wikakakano, one auapekilepatamele tokono, one pupu agolatekakoano noo wa kowitikakoliokome 6 nitouno patoe wa opiapekeneya. Nitoa tigotokakoa pomekakale tobou agome one oya ali-mene moa wetekakome okome eyaakapoatino poe. Ali Muno no paago mekuno, anu yapu ne noo waneedoane omoto-pe. Tokamota. 7 Nekakota widaka noamouno wenepikene ukuno, nepa pa wida kakewete latoa kamene wado okalepa anupupu ago latoa kawoono, nitoano ta.8 Nopa tobou ago padeke lokoanemekene ta wa okole-kama tuku. Ninooke lukoa meki poyo ali-kitamepatoe wane ukule-kama yakoa tiki.Panago ne pa wane-kiti ukulupayakoa poko. Wa panago no mekutaoto noo wane-kiti ukulupa yakoanoko. Anu pupu ago-pala ile tawane-kiti ukulupa yakoa ukule toko.Edikoapa anu pupu ago latoa ka waokalepa latoa kawoo wa Yesu akapoewa poyo agome one oyali-mene moawetekaneya. 9Nitikale note akanokoliyatekome Yesu wene kainya pianeyakakome one-pala obomoa nokoinayene-pala ete peketapekome okome

imopa i akedekono yakoe. Moneagomeke ipa akedeko. Iserele agoodeneka nooke edikoa wene tugoameadekole enamuku wa Yesuyoakeneya. 10Nimo okale yakamoteketeeina oa wetekakale nekene ali-kititobou agono yapu wakapea poteenekoli pupu ago latoa kakedeka.

Yesuyo Neeni Take Tuane Ago Kamo-tokanemo

11 Naniko keneya Yesu Neeni takepoademe pokale one oya-lawemekaete yene peya matiyameka one-pala opia pekeneya. 12 Eni tapawe kago keteponoke tigotokoawitanokaka pade-kitame tuane agooloyo topadete akolono leyo leyotoa aua pekeneya. Aua pokoli takeyene peya matiyame tuane agononine-pala opia pekeneya. Eina tuaneagopa nepo meane atoane loma mati.13 Leyo leyo toa aua pokoli enekomeYesuyo einatoa ela motokome okomekomowamea wa ootokoa 14 tuane agoauane eina leyo pomemitikakale leyoaua pekene ali-kiti witimoa kakoliokome tuali wete kamokoa waneuku wa okale 15 kamokoa mekomeagale oa meaneya. Nitikale Yesuyonine-pala okome neke mana inawa metaneya. 16 Nitikale eneketee yene peya tepene piti lobutukalekakete Akolali kei pikete ekete totopake Akolaline agale akakago tubelemati toko ago i nokono, Akolali oneyatene toto mekota ugu nokono,ke wa oa kakeneya. 17 NitaneyakeYesuyo eni tanemopa Yudea takekaeni ta unukoa piane ta-kitikeka oapupitikatapeneya.

Yesu Pitia Yakamotoa Yoneyo AlitaTakuta

Moa Wetekanemo(Matiu 11:2-19)

18 Yonene agale yakoa motaneyename Yesuyo eni tanemo-kama i iwa Yone akanokoli 19 one oyali takutanoe wa Yoneyo kayo oa mootokoaAli Muno Yesuke wetekakome okomenepa i wa ibini oa piane ago taatekoanoko-pe. Panago taatekoa noo

Luke 7:20 114 Luke 7:34tokolo totome nepia kamotoa oko-pe. Oano ta wa akapoatino poewa wetekakale 20 nekete ekete aliatoa ue motokama yako Yoneyo eyaakapoatino poewawetekakale nokoo.Nepa eina noatekago taatekoa noko-pe. Einagale taatekoa panago nootokolo totome nepia kamotoa oko-pe wa akapoatino poe wa Yoneyowetekakale nokoo wa akananeya.21 Nitikoli einata einapete Yesuyoeya kuya yene tane ali atoa kinitanele-kiti latekoa ni kiwike awitaneipono-kitika takoa poe wa wetekoa nileneta lianeya meane-kitika lenetakikakoa enika enile toa kakeneya.22Nitoapa einagota-pala okome Yonemekata wakapea pekete kini enoayakoa tokoinakale i i wa akamene.Leneta lianeya mekoina-kiti lenekikatapeneya yawa ni kawa okeaneyayakoina-kiti pogoa kautoa pote nikedime nakeneya mekoina yene kinikedi yene takoa pokolo latoa kawa nikale keneta keteaneya mekoina-kitikale pekaneya yawa ni tuane yenekamotokaneya kawa ni ponopene aliatoame Akolalinemo yakakoa meatiki wa Yone akapamene. 23 No iagoke wene tugoa mea wawamokoago kolotine meoo waka akapamenewa Yesuyo einagota Yone mekatakutu wa wetekaneya.

24 Yoneyo moa wetekane agotawakapea pokoli Yesuyo eida oboakakoi yene-pala Yoneke okomeokome kime ali piamene takeYone enepeketepa edanele enadetepokoiya-pe. Tauwe wata pupulegememuku muku toa kakale enepokoiya-pe. E'e mena. 25 Nipa edaneago enadete pokoiya-pe. Panagomamina epetaneya kakeneya kakaleenepokoiya-pe. E'e mena. Maminaepetaneya-kama kawa kamoya mool-ogoa tiki-kiti ako tobou ali-kitaneyapu-kala meki. 26 Nipa edaneyaenadete pokoiya-pe. Akolaline agaleakama yakago enadete pokoiya-pe.Eeno, Yonepa nitane ago. Akolalineagale papete toawea akane ali peyakeku kamotoa Yone einago ako ago

kako. 27 Yone einagokepa Akolaliyomana-pala papete akenemo wenetakakale panagome Akolaline bokukeeya wa wia mekapianeya.Ne naniko pomotoane anu agale oa

aua yawateko agopa namolotakoane moane wetekou.Nitikolu einago pokome nepoateka ka nodokakapimapoo wa panagome wiamekapianeya.

28 Kipala i ukumo yakoe. Papeteatoame opiane ali peya keku kamo-toa Yone einagopa ako kako. Onepanitane agoke eya wane uku. Anuuku agale yakoa mootokoa Akolalikelukoa meki-kitipa keku ali atoamekeYone moa patukako wa Yesuyo ak-eneya. 29 Yesuyo okamo eni yateketeali atoa peyameka takesi kue mo-tokama yakene ali-kitameka ee ni-mini okono, Akolaliyo kiyoke-kamatokono, ke wa Akolali kei pia kak-eneya. Yoneyo kiwi uemotokaneyakeni akeneya. 30 Parisi ali-kitamekaMosesene totono pine toa olaukaneali-kitameka nitameneya. Nipa Ako-laliyo kini toatekoile wene toopianetoa toamadete wakeneya. Yoneyokiwi ue motokameneya tokome ni-taneya.

31 Nitaneyake Yesuyo eya wa ak-eneya. No kaku-pete meki-kitipakini tikileke ikilepa edeya adeka pianeuku patu. Eya adeka piane ukuno,yakoe. 32 Mati-kiti makesike ulutoonali yotokete padeka-kitame eka emati-kiti-pala kayo ekete eketetiabu toa kawati wa totome tulutu

eya pukapekokolo yateketeketoamokoi. Nitamokoile eneketetoto tumai meou toa komolo oa kakoloka enika enilekakote tokale tumai meamadetewakoi wa ulu tootapeketeakeneya wa Yesuyo pedoaagale akeneya.

33Nitoapa pine toawea okome okomeYone einago nokome padeya neekagerepi po ku ueka noameneyakeipono oneke awitaneya tokome nitoko wa kime tea agale oa kakoi. 34No

Luke 7:35 115 Luke 7:49Ali Yatenane Oyago eya kuya neekagerepi po ku ueka nakule eneketeekete no i agopa nee kitipu kakoanoa gerepi po ku ue noa pia toko.Takesi kue motokama yaki ali-kiti-palaka Akolaline agale tagoa toamikiyene-palaka no i agome oya patupiko wa kime akoa agale iki. 35 Nimowapa ikiyake tone agale yakoa motikipeyame ekete mone inapa Akolalinepeku noa tadiki wa Yesuyo akeneya.

Poanele Toa Meane Atoame YesunoKawatake

Padeya Kalono Taneya PekoaYotokanemo

36Parisi ago padame Yesu one yapunee noano noo wa okale nipa patawa einagono yapu pome mekomenee nakeneya. 37 Eni takepa poaneletoa meane atoa pade meaneya.Yesu Parisi agono yapu ponomemekome nee nako wa akenemoyatekome padeya kalono taneyaaua Yesu mekata nekeneya. Nipaalabase wa akene kueme latianemete keneke mekoa aua nekeneya.38 Nitoapa Yesuno mukiti lono nomekakome komo oa kakeneya. Yesunokawatake komo loboa pitikakometege takaneyake one ludukiya witanepineme kawake pitane komo koa onekawata nunu oa eina kalono taneyapekoa yotokoa taneya.

39 Nitikale enekome one yapumeatono noo wa Yesu-pala akeneParisi ago tepene wene kibutukomeokome i agodo Akolaline agaleakako ago meadekalepa nipa ione kawata mitikamotoko atoapapoanele toa meane atoa wa wenetoo wa wene kibutukoa meaneya.40Nitikale Yesuyo einago-pala okomeokome Saimone nepala agale ouno,yakamene wa okale okome Tikisagonipa yakouno, amene-kale okome41 ali takutame odenagonoke kuenami kakoa oia motaneya. Nipapanagome kina egeme kadukoa(50) nami kakoa oia motaneya. Nipadena agome kina noime kadukoa(500) nami kakoa oia motaneya.

42 Wa naniko einagota kini eni namiwiatekoi oi nokale kue toamokaleenekome pinagome onena kue otowa moamou wa kinike eina kue otomoameneya. Nile tokalekepa panagokue pinalike wene mekoa keneyamemotoa padena ago oneke wedoawenemekoameaneyano, kue pinalikewedoa wene mekoa mekago maniago-pewa pitia yatekale 43Saimoneyookome kue tubeya nami kakoa oiamotokagopa pinalime oto wa tubeyamoameneyano, einago tadia pinalikewedoa wene mekoa meaneya waokale okome wini okopa nimini okowa Yesuyo akeneya.

44 Yesuyo nimo ootokoa einatoalono peketapekome Saimone-palaokome i atoa i mekono ena. Nopaneke yapu tuapeane ugu nokouna-pete anu kawake kakene kege koatek-ouna uepa pelesi kagonoke nemepekoa pikamokana. Nitamokanake iatoamepa anu kawake kakene kegeone komo ueme tege takoa onepineme kogoa tokana. 45 Nemepano nunu wamokanake i atoamepaneke yapu nokounata titimoaanu kawata pa nunu okoa meko.46 Nemepa anu wagoke welo eyapekoa yotokamokanake i atoamepaanu kawatake padeya kalono taneyapekoa yotokatapeka. 47 Nitikakano,nepala ukumo yakamene. I atoaone i wene wedoa mekoa mekometokolepa one poanele padele padeletoma nokake mekane po letu wetekekamu taneya tokome ni toko. Wapanago one poanele natele tuku wawene piko agopa one poanele tokakemekane po letu keaneya mekomepanipa one eni po letu kekane agokewene wedoa mekamoko wa Yesuyoakeneya.

48 Nimo ootokoa Yesuyo einatoa-pala okome neke poanele tomanokake mekane po letu kekamutaneya wa okale 49 one-pala opiamekoi-kitame oote tekete ekete iagomepa i atoame poanele tomanokake mekane po letu kekamu tukuwa okome okopa edane ago mekome

Luke 7:50 116 Luke 8:13oko patu-koli 50 Yesuyo einatoa-palaokome nooke wini wene tugoa meketokolekepa ne toa motaneya mekono,tepe kolotini mataketikaneya poanopa wa wetekaneya.

8Pade Atoa-kitame Yesu Auapema

Nekenemo1 Naniko keneya Yesu ali atoa

pitikoika tubeya takeka nateya takekakutu pima yakomepa Akolaliyoali atoa talo tokome tokomo kiniwene epetekanemo i i wa mo wimayakeneya. Nitima pokaka one oya-lawe tuku kakoa (12) ali-kitame kouapekeneya. 2 Pade atoa-meneka kouayakeneya. Einatoa-kitipa namoloipono awitaneya mea eya kuya yenetaneyamea taneyakeYesuyo kini taneyene latekoa ipono-pala takoa poe walatekaneya. Pade atoapa Maria onepade ibini Magadala. Einatoake iponotatono kakoa (7) awitaneyake Yesuyotakoa poe wa wetekaneya. 3 Padeatoapa Yoana. Einatoapa eyago Kuusanatono. Einagopa ako tobou meaneago Erode onekeya-kiti yopikoakakene ago. Pade atoapa Susana.Einatoameka pade atoa-kitamekaYesu one oya-laweka auapeatonopato wa opia yakete kinikiya tatiaauapema yakeneya.

Nee Lene Pitikama Pekene AgokePedoa Akenemo(Matiu 13:1-9, Make 4:1-9)

4 Ali atoa peya mati Yesu kakataobonaneya. Nipa ta pitikoi peyakawa obomoa note kakala taneya.5 Nitaneyake Yesuyo agale pade pe-doa okome okome ipe pinagome ipeludu nee lene pitikama pekeneya.Nitima pokaka nee lene padekapaka ludu paka tadoa pitaneya. Ni-taneta ali atoame kawame kautoakugutukaneya pikata ini pitoa notenapekala taneya. 6 Ni nee lenepadekapa kue yaupea patu paka ta-doa pitaneya. Nitaneta tumiakeitono kau tootapeaneta tokome weteeni tototokoa tuaneya. 7 Ni nee

lene padekapa tonipo pake tadoa pi-taneya. Nitaneta tonipo nee lene-pala odeneka dekoa witakome tukat-apeneya. 8Ni nee lene padekapa itonoepetaneyake pitakome leau akatapeawitakome ku tukilepa ege kadukakatatigime kadukoa (100) tukala taneyawa Yesuyo akeneya. Nimo ootokoatelo mati okome okome kipala ukumoyakou wa kale piiyakoa kaki-kiti kimeyakoati wane uku wa akeneya.

Akolaliyo Ali Atoa Pawe ToaTalo Toatekale Papete Kaukoa

Meaneya(Matiu 13:10-17, Make 4:10-12)

9 Nitaneyake Yesuno oya-lawemeneke ina pedoa okana agale pineedoa piko-pe wa pitia yatekoliokome 10 Akolaliyo one ali atoa talotokome tokolepa papete kaukoamema nokoyake opi kiwi keleyooyameteku. Nitikuyake ete ali atoa-palapa pedoane agale-kama oanemeteku. Enipa kini leneme enekileenoa moamoa kaleme yatekimoyakoa moamoa tomotoane tekene nituku wa Yesuyo akeneya.

Nee Lene Pitikama Yakene Agoke Pe-doa

Akene Agale Pine Toawea Akenemo(Matiu 13:18-23, Make 4:13-20)

11 Ina pedoane okouna agalepine dikoa pikono, yakoe. Ipenee lenepa Akolaline agale toko-la.12 Nee lene ka ludu tadoa pitaneadeka pikounapa eya tiki yenekeokouna. Akolaline agale yakatekoapa mekilika Setanu nokome einagalekini tepene meaneya katekamoapoko. Nipa einagale yakoa motikiliAkolaliyo toa motokaya tokolo nikatekamoa poko. 13 Padeka neelene kue yaupea patu tadoa pitaneadeka pikounapa eya tiki yenekeokouna. Pade ali atoame eina agaleyakoapa ke wa lukoa wedia meki.Nitiketeke einagale kini tepene tekewetekameneya tokome Akolalinelepa tekei takoa meki. Wa naniko kiwietepea pomotoa ele kuleme likolopa

Luke 8:14 117 Luke 8:29Akolalinele takoake tewitikoa waki.14 Padeka nee lene tonipo paketadoa pitane adeka pikounapa eyatiki yeneke okouna. Pade-kitameeinagale yakoa motikiyake kinikiyamama moa ni kini kamoya-kitikewene piitikoa mea enika eniletikilemeAkolaline agalemoakautako.Nitane yene tokome ku tuamou toaetepea yaki. 15 Padeka nee lene itonoepetaneyake pitane adeka pikounapaeya tiki yeneke okouna. Pade-kitameeinagale yatekilepa wene epetaneyamea yakoa motiki. Nipa ipe kakoyanee ku wedoa tuou toa Akolalineletakoa togaki wa Yesuyo akeneya.

Labo Toeleke Pedoa Akene Agale(Make 4:21-25)

16Panagome-kiti labo toele udukoayapu aua nokomepa eya toamoko.Okolo moa kaulogamoa ni walaikenekeka piamoa toko. Nitameneyaali atoa yapu tuapea nikita pa keleyowitamotoa tokome labo piatikiyawaneke-kama udukoa piko. 17 Padelepadele kaukoa toma yakolepa nanikokeleyo witatekole toko. Padeyapadeya paigakoa pikoya-kiti nanikokeleyo pikale peyame enetapeoi.18 Nipa Akolaline agale paya nou toayatekayano, wedoa yakoa moamene.Akolali one i peku wedoa nako agopanipa Akolaliyo one pekupa wedoalawetema poo. One peku alekoanakagopa nipa one alekoa nakenepekupa wene toane noane tuku wawene pikoyake Akolaliyo agopa takoaatukoo wa Yesuyo akeneya.

YesunoNineWamene-mikitikeAken-emo

(Matiu 12:46-50, Make 3:31-35)19 Einapetepa Yesuno nine

wamene-mikitika nokoli ali atoameedea takatapeneya tokome onekakata lekoa poatekoi kene piamead-eka. 20 Nitoa pa kakoli enekomepanagome nekaua nekameyo-mikitine enadete akolono note kakina waokale okome 21 Akolaline agale yakoatiki ali atoapa agauaka anu wamene-mikitika eni wa Yesuyo akeneya.

Pupulege Tadalita Uu Okoa Kak-eneya

Kawikanemo(Matiu 8:23-27, Make 4:35-41)

22 Padepetepa Yesu one oyali-kiti-pala ue dipike peapetekoa pomemepokome okome ue mine ekamatanuke mea patoe wa okale meapekeneya. 23 Mea pokoika Yesu meaatu pitaneya. Atu eni pitikakoaue mine pupulege tadalita uu oaketipea awitikanokome ue-palapewikanokome ue dipi patua pitoaatukademe taneya. 24 Nitademetokale one oyali-kiti one pitikayaliti tegeteka tegeteka toa meketekamotokakete ekete Ali Muno AliMuno toto ueme atukamedekono,kamoa wa okoli kamokakomepupulege-pala pewikakoa kakeneueta kikoa okome okome kapakoa wawa okaka teigalogakome tooko lapaeyaka wametekoa kilikoa meelogaka.25 Nitoa teitatapekale one oya-lawe kikoa okome okome nookewedoa wene tugamekete tadiki waokale oote tekete ekete pupulege ueminetameka i agome ta wa okoleeni yakoa tokono, Yesupa edoa alikakome tokoto patu wa piti tokaleka oa kakeneya.

Yesuyo Ipono Awitane AgoLatekanemo

(Matiu 8:28-34, Make 5:1-20)26 Galili ue mine eka matanuke ue

dipike eni mea pote Gegesa yenanetake witapaneya. 27 Galili ta-palaeni tata eni ue mineme oto piitaku-tukaneya. Yesu eni ta matanukekatepitakaka ipono awitane agopade ali atoa pitikoika kawa kotuanekeneya. 28 Einagopa koto maminakawamoa yapu kilikoa piamoa taneya.Nipa ali atoa oloyo toai taneka payakeneya. Ni ago Yesu kotukomeone kawane pitakome ka telo okomeokome ako odene meko Akolalinemana Yesu nepa nopala edele toadenoka-pe. No tete meamoano, wa-ye wa kowitaneya. 29 Nipa Yesuyopoane ipono ne winago takoa pawa okale tokome kowitaneya. Eni

Luke 8:30 118 Luke 8:48ipono einagoke lugutukoa awinokaleete ali-kitame dekoa moa kapa pokakoa kapa tepomekoa tokala taneya.Nitikolika kugutukoa tadekatapekaleiponame einago ali piamene taludu leau akoa aua yakala taneya.30 Nitane ago Yesuyo yatekomeokome neke ibini te-pe wa okaleokome anu ibinipa pitikali waakeneya. Nipa oneke ipono peya matiawikolokaneya tokome ni akeneya.31 Nitaneyake ipono-kitame Yesukowitikete ekete geyo nine piane koakeneke wetekamea wa kowitaneya.

32 Nipete einakeya liti tono ke-bonoke kai peya mati kimi ke noakakeneya. Nitaneyake ipono-kitamekowitikete ekete toto opi kunukakunu kaike awiponoono, wetekoa ta-koli okome 33 nipa poe wa okaletakoa pootapekete e kai-kitike aw-ipaneya. Nitikoli einaka eina kai tonopayaneke kawa palake ketipea kiki-likoa pote atutapeneya.

34Nitikoile enekete einaka eina kaiegetane yene pitoa pootapekete aliatoa ta latia pitikoikaka tayo yapuluduka eni tanemo oa pupitikamapekeneya. 35 Nitikoli yatekete edeletaneyake ikiti patu wa enadetenekeneya. Nitoa Yesu kakata noteenekoli ipono takoa pootapeane agomamina kakeneya Yesuno kawanewene kiyo akaneya mekale eneketeekee wa piti mati tokale kakeneya.36 Nitikoli eida kakete enile tokaleenane yename ete dika dika waYesuyo ipono awitaneya yakanak-ago latekanemo toawea akeneya.37 Nitikoli yatekete eni Gegesa takemekoi peyame kini ta tewitikoapa wa Yesu kowitoa kakeneya.Nipa tepene piti lobutukale kaketeni akeneya. Nitikoli ue dipikepeapetekoa poademe kakaka 38 iponotakoa pootapeneya mekagome Yesune-pala odenekata yatono patowa kowitikale okome nitamatono,39 neke yapu poano pa. Akolaliyo ne-pala tokamo tubele eni tokana ali atoaeneke toawea oano pa wa wetekakaleali atoa ta latia pitikoika pokome

Yesuyo tubele toa one latekoa tanemoi i wa oa pupitikama pekeneya.

Tobou Agono Kono TuaneyakeKamotokanemo

(Matiu 9:18-26, Make 5:21-43)40 Yesu Galili ue mine oka lono

wakapea nokale ali atoame ke wawedia makutukoa motaneya. Nipapeyame one nomotoa nepia kaketeni taneya. 41 Nitoa kakoika Dairasiwa ibini akene ago losu yapu yopik-ago nokome Yesuno kawane witipi-takome one yapu wete noo wa kow-itoa kakeneya. 42 One konakomaone odene opiane kono tuademe yenetaneya pikale ni akeneya. One konoopitikaneyake mali tuku kakoa (12)tadiya ponokale tuatoa meaneya.

Einagome ne noo wa kowitikalenitouno patoe wa Yesu poademepokale ali atoame Yesu apua takoaunukamoa pekeneya. 43 E aliatoa pakeke eya atoaka mali tukukakoa (12) ponoka toa kamateyokoa kakene atoaka Yesu litimanekeneya. Papete einatoa dokosaali mekoika latekamotoa pokalataneyake padameka one latekakiletoameneya. 44 Nitaneyake einatoaYesuno mukiti lono lekama nokomeone tokoo kakene mamina namimitikatekaneya. Nitikale eina einaone kamate pegetoa yotokana toayoameneya teitatapeneya. 45NitikaleYesuyo noanu teyo mitikakato-pewa okale peyame no mena wa okoliPitayo okome Ali Muno ali atoaapua takoa ne unukamoa mitikakoatikino, dekolo oko-pe-kale okome46 padame no mitikakile toka. Anutele padeke weamutukome tadekoloni uku wa Yesuyo akeneya. 47Nitikaleinakeya teitakale akedekono, i agomitikakoule one-pala kaukoanemeamele toamoko wa einatoa kolukolu nokale Yesuke nokome kawanewitipitaneya. Nitikome e yenekakakoa eya takamotoane yonamemitikatekakou wa onemitikatekakaleeina eina latekakanakamo toaweaokale okome 48 anu kono nookewini wene tugoa meke tokoleme ne

Luke 8:49 119 Luke 9:11latekakolo uku. Neke tepe kolotinikilikoa pimotono pa wa wetekaneya.

49 Yesuyo nimo oa kakaka tobouagono yapu pitikakago pade nokomeokome neke konakoma tukometukano, mone i tikisa ago polipotakakoa kawamea wa okale yatekome50 Yesuyo tobou ago-pala okomeokome no i agome neke konooyake latekamele toko wa pititoameneya mekalepa latoa kawoo waoomotokome 51 yapu pome kakomeokomePitaYonetaYame toa akomaneetene ninetaka no-pala opia namene.Ete yene akolono meati wa tuapeapekeneya. 52 Nitaneta tumaikenekene ali atoa peya tuatoake komokata pitikoa kakeneya. Nitikolienekome Yesuyo okome i akomatukome tuaneya menano, pa atupia mekono, komo wameo wa okale53 peyame i akoma etene tukometukano wene tekete tokome Yesu yautakaneya. 54Nitimotoake eina akomatukome tuaneya pianeta pokome oneyono mootokoa kayo okome okomeanu akoma wete kamoa wa okaka55 one yomini wakapea nokale wetekamokoa kakeneya. Nitoa kakaleokome one nee wete takoa lawetoewa Yesuyo akeneya. 56 Nitaneyakeetene nineta wene kainya pianeyakakoli okome anume i tukumo toaweawamea. Pa kini lukoa meati wa oatukaneya.

9Yesuyo One Oya-lawe Tuku Kakoa

(12)Akolalinele Takama Pomotoa

Wetekanemo(Matiu 10:5-15, Make 6:7-13)

1 Yesuyo one oya-lawe tuku kakoa(12) one kakuta oboa noe wa kayo oamotokome okome noanu tele patukautakoa kakete eya toma poatinopoe. Ali atoake awitane iponotakoa poe wa wetekatapea kini taneyene latekoa toma poatino poe wamoa wetekaneya. 2 Nipa Akolaliyoali atoa pawe toa talo tokometokomo i i wa oa aua yawa kini tane

yene latekoa tomotoa wetekakomeokome 3 kiwi eni peketepa pa pimayamene. Nipa iti toua moamoa kaua poamoa palawe waneka kuekaua poamoa tamene. Kini tiginimamina odene kakeneya peketepade-pala aua poamoa tamene.4 Nitoa pima yawa ta padeka potemeketepa yapu yapu yawameneyaeida odene yapu-kama mea kawapokala tamene. 5 Nitima yakoli padeyapu pitikoi-kitame kini yapu noe wamakutukoa moamokolipa nipa kiniyapu tewitikoapa Akolaliyo kiwi kotemotokolo tukuwa kini kawake kakenekege koketikoa tewitikoa pokalatamene wa Yesuyo wetekaneya.6Nitaneyake ali atoa ta latia pitikoikapima yakete Akolalinemo i i wa mowia kawa kini tane yene latekoatoawineya pekeneya.

Erodeyo Yesunomo Yakanemo(Matiu 14:1-12, Make 6:14-29)

7 Tobou ago Erodeyo enika eniletanemo-kama yakatekoapa wenekainya pianeya meaneya. Yesukepapade-kitame ekete ali atoa uemotokama yakana Yone tukometuaneyake wa kamoa noko wa oa, 8wapade-kitame ekete Ilaida taatekoanoko wa oa wa pade-kitame eketeAkolaline agale papete akane agotukome tuaneyake kamoa noko waagale oa takoa pilia kakeneya. Nimookoimo yakatekoa Erode wene kainyapianeya meaneya. 9 Nitikome okomeYone kabe teigamotoane tokounano,i tanemo-kama yateku agopa te patuwa Yesuno lene timini enademeakeneya.

Yesuyo Ege Egeta Kadukoa (5,000) AliNee Lawetanemo(Matiu 14:13-21, Make 6:30-44, Yone

6:1-14)10 Yesuno Aposelo ali tuku kakoa

(12) Yesumekatawakapea nekete kinitoma yakoinakamo i i wa ootapekoliokomenipa padeka poti witimoteketepatono noe wa Besaida wa ibini akenetake aua pekeneya. 11 Nitaneyake

Luke 9:12 120 Luke 9:27Besaida take pekete tiki wa aken-emo yakamotekete ali atoa one enimekata litia nokoli onememakutukoamotaneya. Nitoapa Akolaliyo ali atoatalo tokome tokomo i i wa toawea oakini tane yene latekoa taneya.

12 Lou eni pene pipademe tokakaone oya-lawe tuku kakoa (12)one kakata eida nekete eketeipa ali atoa piamene taano, aliatoa ta latia pitikika tayo yapuluduka pote nee topo toa pipoatinopoe wa wetekamene-koli okome13nitamouno, kini noatiki neepa kimemotokoa lawetamene-kale ekete toneneepa palawe wane ko kakoa-palamou yomo takuta toa eni-meneodene pikono, i ali atoa adekoanoatiki toa totome nee edoa topotoa motokapomotoa-pe wa akeneya.14Nipa e yene kakene toa oi motokoliali ege egeta kadukoa (5,000) tadiyakakedekoli ni akeneya. Nitaneyakei yene ege kadukako toa-kama (50)payapono pia mekala tomotono toewa Yesuyo okale 15 e yene peya edikoakilikoa mekatapeneya. 16 Nitikolipalawe wane ko kakoa-pala mouyomo takuta toa moa pikoa kakomeate tibuke nepikakome Akolali-palake wa ootokoa popimotokome i aliatoa tatikoatino poe wa one oya-lawe mekala taneya. 17 Metekalemoa tatika tatika topokoli peyamemoa noa tagatapea kitipu meaneya.Nitaneyake kugu paka pitaneyawekotoa moa ua ka katika tuku kakoa(12) mako puputua moa pianeya.

Pitayo Yesu Nepa Keraisu WaToawea Akenemo(Matiu 16:13-19, Make 8:27-29)

18WapadepeteYesuwitimotokomepome mekome kowitikata one oya-lawe one-pala eida opia mekoli pitiayatekome okome ali atoame no tekaku wa ikiti-pe wa okale ekete19pade-kitamene einagopa ali atoa uemotokama yakanakago Yone wa oa nipade-kitame ne einagopa Ilaida wa oani pade-kitamene einagopaAkolalineagale papete toawea akane agotuutukaneyake wa kamoa nokome

toko wa iki wa okoli okome 20 nimowapa akedikiyake kime no te kakuwa iki-pe-kale Pitayo okome nepaKeraisu Akolaliyo one wa papetetakoa kakapiane ago wa akeneya.

Yesuyo One TeteMoa Tua ToatekamoToawea Oopianemo(Matiu 16:20-28, Make 8:30-9:1)

21 Nitaneyake Yesuyo okomeokome Pitayo ina okamo odeneago-palaka toawea wameamene waootokoa okome 22 no Ali YatenaneOyagome tete-kala moane kawou.Nipa Kanosolo ali-kitika Akolalikelodo yotokoai tiki tobou ali-kitikaMosesene totono pine toa olaukoatiki ali-kitika enika eni ali peyameno kote tokale wawa wia tukoi.Nitikolika ta tebolo takoa pataka-pete Akolaliyo moa kamotokoo waYesuyo akeneya. 23 Nimo ootokoae yene peya-pala okome no i agolitima nou wa wene pikagopa nekeletewitikoa wamene. Nipa ne wiadekatiki yomo aua nou toa tetemokoa kakeka no litima namene.24 One kepene mama motokometukaya wa piti motoko agopa etepeatua poo. Nitameneya no einagoketoane tuou wa one kepene mamamoamoko agopa pa mea kama poo.25Panagome-kiti one yomini atukomeatumotoake itonoke pia kawa tokoyapeyado mootapeadekalepa edeyaweike moamoo. 26 Panagome nokaanu olaukakou agaleka ya motokomewakalepa nipa no Ali Yatenane Oyagotelekole toane wakapeane nekeneoneka ya moane waou. Agetaikaone wene kiyo akeneya meki edeloali-kitika pa teleta tootapeneyameki toane meane wakapeanenekene nitou wa Yesuyo akeneya.27 Nimo ootokoa okome ita kaki-kitipadeka-kiti wete tuameneya meketeAkolaliyo ali atoa pawe toa talo tokoleenoi wa Yesuyo akeneya.

Yesuno Lene Timini Eya PaTootapenemo

(Matiu 17:1-8, Make 9:2-8)

Luke 9:28 121 Luke 9:4628 Yesuyo einaka einamo

ootokaneyake ta pataka ketepo kakoa(8) tadia ponokale paka witimo-tokome pome tono tobouke Akolalikowitademe ate lewia pekeneya. NipaPita Yameta Yone toa aua pekeneya.29 Aida kowitoa kakaka one lenetimini padele tootapea one kakenemaminaka yati yati toa ake tootapeataneya. 30 Nitaneya kakata ali takutaMosese Ilaidata kotikatapea neketeone-pala ko oa kakeneya. 31 Nipa pateleta tootapeneyata kaketepa onekepapete oa piane toa taatekakomeYerusaleme take pokome tuatekako oa kakeneya. 32 Nitoa kakoikaPita one oyagotaka pia kadukatapeamea kamokoa enekoli Yesu patootapeneya kakenele enoa one-pala opia kakene agotaka enoataneya. 33 Einagotame Yesu tewitikoapoadete pokoika Pitayo okomeAli Muno kiwi ko oa kakita totoodeneya kakono, epetekono, nemenitika wa okalepa nipa aga yaputebolo Mosese kita Ilaida toa kiniwikakakala too wa akeneya. Enipawene bebo akatapeneya kakomewene toamokome akeneya. 34 Enimooa kakaka wedome agopa takoakauma nokale Pita one oyalitakapiti tokale kakeneya. 35 Nitoa pititokale kakoika wedo keneke agaleludu nokome okome wini agopaanu mana anu takoane kakapikouagono, one oka toa yakoa tamenewa okale 36 yakoa enekoli Yesuodene kakedeka. Nitaneyake kinieni enekoinakamo enipete-mene pakini luaneya mea odenago-pala i i watoawea ikileka toameneya.

Ipono Awitaneya Meane MatiLatekanemo

(Matiu 17:14-18, Make 9:14-27)37 Podolikama eni tono tobou

wane koa pokoli ali atoa peya matiobomoa Yesu kotunaneya. 38 Nitoaoboa kakoita panagome kayo okomeokome Tikisago, anu manago ipikono, ena. Onepa anu odeneopikouna agono, enoa latekakamene.39 Oneke ipono awinokolo ka wa

telo ootapekala toko. Nitane iponoawinokome peteka peteka tokolotimini kabunuke lako kaua yotokoakakala toko. Nipa mati tewitikoapoamademe wakala toa dika dikatoamene tete mekala toko. 40Nitikalatokolo tekene neke oya-laweme eniipono takoa wetekakoe wane auanenokounake takoa wetekaku peketewili toa wakoi wa etename akeneya.41 Nitikale yatekome Yesuyo okomeae ipete meki-kiti kime Akolalineletakamoa wene moa koiganeya meatikino, kini eni poane wene tewitikoawamotoane edoane nepiane meamouwa ootokoa matiyane etene-palaokome neke mana mati no kakutaaua noo wa okale 42 manago nokanoka ipono awinokome itonoketelo moa pitikoa peteka petekatakaneya. Nitoa kakaka takoa pa waYesuyo ipono takoawetekakomematilatekaneya. Nitoapa neke mati inomoa wa etene metaneya.

43 Nitaneyake Akolaline tele patukautakoa kakome tokale enekoipeyame ilepa i tokono enatoe wa kaoa kakeneya.

Yesuyo One Tuatekamo Lokoa AkeneAgale

(Matiu 17:22-23, Make 9:30-32)Yesuyo padele padele tokaleke e

ali atoa peya wene kainya pianeyakakete ka oa kakoika Yesuyo oneoya-lawe-pala okome 44 kiwi-palai ukumo wedoa yakoa moa wenetaneya meati. No Ali YatenaneOyalipa pade ali-kitame wimotoapanagome ete moa meademe tokowa okale 45 yateketeke kini weneagopa takatapeneya tokome wenetoameneya. Nika neme wini okopaedemo wa eke oko-pe wa yakamenepiti tokale meaneya.

Kiwi Kako-kitipa Mainago Ako Ago-pe

Wa Oa Takoa Pili Pili Toa Kakenemo(Matiu 18:1-5, Make 9:33-37)

46 Yesuno oya-laweme kiwi kako-kitipa mainago ako tobou meatekoago-pe wa oa takoa pili pili toa

Luke 9:47 122 Luke 10:4kakoika 47 kini tepene pikoi wenetetoa enekome mati pade motokomeone kakaya liti kakakome okome48panagome-kiti dikane de mati deyanooke toa makutukoa motokomepanipa no eni dekoa makutukoamotoko. Ni panagome-kiti nomakutukoa motokomepa nipa nomoa wetekaka ago dekoa makutukoamotoko. Anu oya-lawe kiwi kekuagopa Akolaliyo ako ago tetepo takoameko wa Yesuyo akeneya.

Kipala Poi Teiamoko AgopaKipala Kibutua Kako Ago Eni Wa Ak-

enemo(Make 9:38-40)

49 Yoneyo Yesu-pala okome okomeAli Muno anu ukumo yakamene.Panagome neke ibini wedekoapaali atoake awitane ipono-kiti takoawetekakala tokale totome enekoo.Einago toto-pala opia yako agotoamokolo tokome wa pade dikameawa kikoa okoo-kale okome 50 toakamotono, wa pade edikoa kikoawameamene. Kiwi-pala poi teiamokoagopa kiwi-pala oya kakoa auapekoago eni wa Yesuyo akeneya.

Sameria Yename Yesu Wakenemo51 Akolaliyo Yesu a tibuke aua

poateka tigotokale Yerusaleme poadawa pitimoa pekeneya. 52 Nitoapoademe pokome ali pade-menepatepoe wa wetekakale pote Sameriayenane ta padeke Yesu noatekalenodokakadete pekeneya. 53 Nitikolieni take yename ekete einago Yesumone Yerusaleme take poademepokono, Yu ago tadekono, makutukoamoamato wa wakeneya. 54 Nitikolienekete one oyalita Yame Yonetameekete Ali Muno toe a tibuke itiponoakeneya pitakome i yene wianootapemotono ta wa totame Akolalikowitikamotoa oko-pe wa okoli55Yesuyo ete peketapekome wawe waeinagota kikoa oomotokome 56 oneoya-mikiti-pala pade take pekeneya.

Yesu Litima Pekete Toatekomo(Matiu 8:19-22)

57 Yesu one oya-laweka ka ludukutu potokakoa panagome Yesu-pala okome okome ne pokoka litimapou-kale okome 58 yanai ini eya kinipiatiki yene pikoyake Ali YatenaneOyago pade no naliyomo mokoanepiatekuyaka toamoko wa akeneya.59Wa panago-pala one pukuka litimanamene-kale okome agetai tuaneyapikono, oloyo toomotekene neelitima nou-kale okome 60 Akolalineletakamekete tuaneya piou toa pameki-kitame tuane ali atoa oloyotomotono, tokamota. Akolaliyoali atoa pawe toa talo tokomo oapupitikapoano pawaYesuyo akeneya.61 Wa panagome okome Ali Munone pokoka litima noadene tukuno,nitadeneke namolo takoane anuyapu pitiki-kiti tebeane lionate opou-kale okome 62 panago one nokanalono kabe takakoa pou toa tokomeone namolo tokanakaleke wenepiitikaneyamekomepa nipa Akolaliyotalo toko take pamele toamoko waYesuyo akeneya.

10Yesuyo One Oya-lawe 72 Takoa Mo-

tokomeAkolalinemo Oa Pupitikamotoa

Wetekanemo1 Wa naniko Ali Munoyo one oya-

lawe ege odepeta kadukoa wa lenekolo kakoa (72) ali-kiti takuta takutawa takoa moa wetekakala taneya.Ali atoa ta latia pitikika tayo yapuluduka one nani noateku toa kiwinamolo takoa pima yawatino poe wawetekaneya. 2 Wetekakome okomeipe nee kakoya wakoa momotoanodokoa kibutukakoa kakoyakeeni ipe ludu wakoa moatiki yenenatetekoa kakino, Akolali eya wakowitikamene. Ipe nee kakoya wakoamou toa neke ali atoamotokamotono,neke pupu yene wete takoa moawetekoano ta wa Akolali kowitamene.3Poatino poe wane wetekakilepa lenepianeya yo tane tue-kiti yakika sipisipi kai tine moane wetekou toanetukuno, eya toma pamene. 4 Kue

Luke 10:5 123 Luke 10:20ka ua poamoa ni padeya-kiti uatikikaka ua poamoa ni kawa yenekamekoa poamoa tamene. Pake pakeali atoa kotuketeka ko wameneyapa ponokala tamene. 5 Yapu padetuapea peketepa i yapu pitiki-kititepe kolotini mataketikoa meamenewa namolo takoa amene. 6 Nitoaootokoa kakete enekoli wene koakeneya mekago meadekalepa kiniokoi agale einagoke weamutukomeone tepe kolotini mataketikoamekoo. Dikane ago pade eidameameadekalepa nipa kini oametekoi agale pedekome pinali-kiti kiwike weamuoo. 7 Panagonoyapu tuapea peketepa pa eida-kama meamene. Nee ue eya takoametekoiya moa namene. Ni edoa-mo. Panagome-kiti panagono puputakakolopa one eni pupuke kueeya moateko toa pupu pinagomemeamedekolo ni ukuno, yapu yapupimayawameamene. 8Ali atoa ta latiapitikoika pokoli makutukoa moteketeue nee eya takoa lawetekoli padeyakekaneya latikameneya peya moanamene. 9Nitoapa yene taneya pikoi-kiti kini tane yene latekoapa eyawa oa tamene. Akolaliyo ali atoapawe toa talo toateko tigotokamanoko wa amene. 10 Wa ta padekapokoli makutukoa moamokolipa nipakini yapu ludu patukakete ekete11 kini ta ludu piko doo tone kawakekakeneya opi tadekakilepa kiwi pubuekete tokono, eya wa wene taneyameati. Akolaliyo ali atoa pawe toatalo toateko tigotoma noko wa eniyene tewitikoa pamene. 12Ae, wipitiata pataka-pete Akolaliyo ali atoatakoa enoa kibu motokomepa kiwimakutukoa moamokoi yene dika dikatoamene tete meoo. Nipa Sodometake yename poanele tubele-kamatokoike nami wia tete meteka toamoa patukoa tete ako mati meoo waYesuyo akeneya.

Korasine Besaida Kapaneame Ta-meneke

Pitikoi Yename Yesu WakeneyakeAkenemo

(Matiu 11:20-24)13Ae, Korasine ta-pala Besaida tata

pitiki yene kiwi pubu ukumo yakoe.Kiwi pakeke ele kule tubelemati tomayakounakale mone Taia Saidone tataludu toma yawou tokapa nipa kininamolole tewitikoa wakete palu wa-tea kuku yotokatapea toi toka. Moneyenameke dikoa wete toi tokake kimepade nitamokoina. 14 Akolaliyo aliatoa takoa enoa kibu motoka-petepamoneTaia Saidone tata pitane ali atoatete meoo. Ae, eni tete meteka toamoa patukoapa Korasine Besaide tatapitiki yene kiwi dika dika toamenetete meoono, nepiamene. 15 Ae, winiKapaneame take pitiki yenepa Ako-laliyo kiwi a tibukemoa kamotokoonowene pianeya meki-pe. Akolaliyo ni-tameneya poane take poe wa kiwimoa pitikoo.

16 Anu oya-lawe kini agale yatekiyenamepa anu agale-pala dekoayateki. Kini agale yakamoa kiwiwaki yenamepa anu agale-pala dekoayakamoanowaki. Anu agale yakamoano waki yenamepa no moa wetekakaagono agale-pala dekoa yakamoa onewaki wa Yesuyo akeneya.

Moa Wetekane Ali-kiti WakapeaNekenemo

17 Yesuyo ege odepeta kadukoa walene kolo kakoa (72) moa wetekaneali-kiti one mekata wedianeyawakapea nekete ekete Ali Munoneke ibini wedekoa ta wa okoolepoane ipono-kitameka yakoa tokoi-koli okome 18 Setanu a tibu kawapitakitikakale enekou. Nipa katiapaletane tetepo tootapekome pitakaleenekou. 19 Yakoe. Ali taniatukako kaya-kitika kaala-kitika wiakautakoa ni kiwi-pala poi teiane agoSetanuno tele moa kawikoa toino,anu tele patu kautakoa kakete nitoiwane eni toatekoi tele lukakouna.Nitikounano, padameka kiwi toapotokamele toamoo. 20 Takoa poewa ikili ipono-kitame yakoa tikikewedia kawameamene. Nitameneya,Akolali a tibuke mekome kini ibini

Luke 10:21 124 Luke 10:35one bokuke wia mekaneyano, keewa wedoa wedia kamene wa Yesuyoakeneya.

Yesu Wedia Kakome Akolali Ke WaAkenemo

(Matiu 11:25-27, 13:16-17)21 Einata einapete Yesu Epetane

Yomini patu kautakoa kakomewedikome okome Atai Ali Muno itonotibuta yopia kako ago nepala ke waneuku-ye. I uku agalepa pa nana matikeneya meki-kiti i i wa neme wenetaka taka tokoyake itono peku wenetoa naki-kiti wene takameke pa nekeluaneya mekono, ke wane ni uku.Atai, neke widikakepa neke epenewene-kama piko toa litiapa dikouwa wene toopikanakale taatekoatoko wa Yesuyo Akolali-pala akeneya.22Nimo ootokoa okome Agetaiyo onetele patu kautakoa kama pamene waone peku no lawetetapeka. Nopadikane ago wa padameka wenetoamikiyake Atai Akolaliyo wenepatoko. Atai Akolali onepa dikane agowa padameka wene toamikiyake onemana noanume wene tuku. I alimei atoame Agetai wene tomotou wanetakoanemoane kakaku-kitamekaAtaiAkolali wene tiki wa Yesuyo akeneya.

23 Nimo ootokoa kakomepa ete-kitame yakamomotoa one oya-lawekakoi lono ete peketapekome okomekime i enoa kakile-kiti enoa motikiali atoapa kolotine meoi. 24 Kipalai ukumo yakoe. Kini leneme enoakaleme yakoa tikiya-kiti ali kainyamatiyame enoane yakoane toadiyawa papete nepia meaneya. Nipa Ako-laline agale toawea akane ali-kiti niakomeane tobou ali kainyamatiyamenepia meake enoa yakoa toameneyamea pa tuma-kala nekeneya.

Sameria Take Agome Yu Ago Aua-peanemo

25 Mosesene totono pine toaolaukoa tane ago pade Yesu kakatanokomepa i agopa wene meaneago patu wa pitia yatekome okomeTikisago, edele tekene meane kamapou-pe-kale okome 26 neme winiokolekepaMoseseno totonoke edemo

wa wia mekaneya-pe. Eni agale oimotikilepa edemo wa wia mekanemooi motoko-pe-kale okome 27 nekeAli Muno Akolalike wedoa wene mekoameamene. Nipa neke tepe kolotinime toaneke yominime toa neke teleme toa nekeweneme toa tamene. Ni pinali neke wawene mekoa mama motoko toapa yetepade ali atoakeka wene mekoa mamamoamene wa wia mekaneya piko waokale okome 28 neme wini okopanimini eke okono, wini okana toatoma pekepa nipa mea kama poo waakeneya.

29 Yesuyo nimo okale one wenemuno meaneya mekome akenetetepo takamotoa okome okomeMoseseyo yete pade ali atoake wenemekoa mama moamene wapa edaneali atoake okomeakeneya-pewaokaleYesuyo eya wa pedoa agale akeneya.30 Panago-kiti Yerusaleme ta piimo-tokome Yeriko take keti poademepekeneya. Poademe pokomepaali wia kinikiya odomoa pokalatane ali-kiti kotukale one maminaeya odoa moa layo toua witaneya.Nitikete einago tuademe pimotoapekeneya. 31 One eni tuademepikata Akolalike lodo yotokoai taneago pade ka ludu naniko nokomeenetekoake pa pimotoa eka kebonokekokotokoa patukoa pekeneya. 32 Wananiko Lipai yatene ago pade einataeinago tuademe pikata nokomeenetekoake eina toa pa pimotoaeka kebonoke kokotokoa patukoapekeneya. 33 Nitikala taneyakemone Sameria take ago ka ludunome enekale einago tuademepikale enetekoapa ela moa 34 pinelepome one witaneka peto-pala gerepipo ku ueta pekoa yotokatapeatogotokaneya. Nititikoa one dogikai tali waneke mekoa ali atoa dekoapiai tane yapuke aua pome pikoameaneya. 35 Nitoapa podolikamatewitikoa poademe kakome eni yaputalo tane ago kina takuta metekomeokome i ago pikoa meano ta. Neeue eya lawetekoya-kiti i kueme topotoa motokakale adameadekalepa

Luke 10:36 125 Luke 11:13nipa oto wakapeane nekene namiwiane kue pade meou wa pekeneya.36 Eni witane ago tuademe pikataali tebolo nokala taneyano, odeneagome einagopa one oyago tetepotakaneyano, mani ago-pe-kale okome37 one ela moa auapeka agopa einagoeni wa okale okome nipa one enitane toa toomoa pamene wa Yesuyoakeneya.

Maasa Mariatane Yapu Yesu UguPekenemo

38 Yesuyo pato wa one oya-lawe-pala kutu pome ali atoa ta latiapitikoi take witapaneya. Nitikale atoapade Maasa wa ibini akene atoameone yapu ne noo wa makutukoamotaneya. 39 Nitaneyake einaatoane wamene atoa Maria wa ibiniakene atoa Yesuno kawane nomemekomepa one olaukoa oka agaleyakakoa meaneya. 40 Nitoa mekakaMaasa one pupu nami namita kakaletokome tepe we taneya mea Yesumekata nokome okome anu wameneatoame anu kidene nee eya takoanepupu tomotoa wawa i nome mekono,neme no ela motekepa nipa noneke wamene atoa auapeano pa wawetekamene wa okale okome 41 ae,anu oyatoa Maasa ne-pala ukumoyakamene. Pa pupu toatekoya-kalatokoa kake teke wene keda taneyamea tepe-pala we tokolo winipa oko.42 Padele epetaneledo katekoa nemetoameadeko. Enilepa Mariayo anui laweteku peku noada wa yakakoameko. One i yakoa motokoya padamekatekoamoamele toamokowaYesuyoMaasa-pala akeneya.

11Kowitikete Oatekomo Olaukanemo(Matiu 6:9-13, 7:7-11)

1WapadepeteYesu padeka kowitoameaneya. Kowititikoa mekale oneoyago pade nokome okome Yoneyoone ue motokane yene kowitiketetoatekoile olaukane toa toto olaukoata-kale okome 2 Akolali kowitiketepaeya wa kowitikala tamene.

Atai, neke ibinipa ali atoamepaya tetepo takameneya keipimotono ta.

Neke ali atoa pawe toa talo toano ta.3 Ta patako toa-kama tone noateko

nee moa lawetekala tamene.4 Tone tokoo poaneleke po letu

mekakana keetapeamene.Toto-pala poanele tokoi yene peya

kini eni tokoi poaneleke to-tome po letu mekakoo toakeetapekete tekete ni oko.

Padele padeleme toto etepea liamo-motono, yopikoa kamene waAkolali kowitikala tamene waYesuyo akeneya.

5-6 Yesuyo enimo ootokoa okomeanu oya-lawe kiwi panago tubelikonu ta likale-kiti neke oyagonoyapu peke eke anu oyago padepadeka poademe anu yapu dekoapinoko. Nitikoyake one lawetatekunee piamokono, palawe wane tebolonami kakoane mouno mea ta waneme kowitikale okome 7 anu kagoketeaneya kako. Anu mati-kitikano-pala atu pia mekino, kamoanemeamele toamokono, teko takameawa-kiti oo. 8 Nimo okaleka manowa neme oai toa kakale enekomekamoa nokome neke moateko toa-kama moa menoo. Nipa ne i agopaone oyago kakono, moanemenadawamoa menokoya mena. Pa neme manowa oai toa kakaleke nitoo. 9 Nipakipala eya wane ukuno yakoe. Akolalikowitoa kakolipa yakoa too. Padeya-kiti tuku toa kaketepa enamuoi. Kagowi wi toa kakolipa pinagome kagopekanokale tuapea poi wane uku.10 Eni uku toa kowitoa kaka agomepanipa one eni kowitikaya moo. Padeyatuku toa kaka agomepa nipa one enituku tokaya enamuoo. Kago wi wi toakaka agopa nipa pinagome pekanoo.11 Anu oya-lawe kiwi panago nekemana agome mou pade nouno meata wa-kiti okalepa ali tania tukakokaya pade neme yotokoa meoo-pe.12 Ogada mu nouno mano wa-kitiokalepa kaala pade yotokoa meoo-pe.Nitamoo. 13 Kiwi poanele-kala tiki-kitameke kini mati-kiti epetaneya

Luke 11:14 126 Luke 11:28takoa mekala tiki. Epetaneya takoamoa mekala tiki toa moa patukakomea tibuke meko kiniketaiyopa oneEpetane Yomini kiwi meoo. Nipa onekowitikoi ali atoake awipoano pa wamoa wetekoo wa Yesuyo akeneya.

Yesu Belesebule Patu KautakoaKakome

Ipono-kiti TakoaWetekakoWa Aken-emo

(Matiu 12:22-30, Make 3:20-27)14 Wa padepete Yesuyo panagoke

awitane ipono takoa pa wawetekaneya. Agale amele toameneipono eni takoa wetekaneyake einaagale wamene agome agale titiaokale yatekete e ali atoa wene kainyapianeya kakeneya. 15Nitikete padeka-kitame ekete beita ipa ako odenemeko tobou ipono Belesebulenetele patu kautakoa kakome ipono-kiti takoa wetekako wa akeneya.16 Wa padeka-kitame likoa eneketeekete neke tokolepa Akolali patukautakoa kake tadekalepa a tibukepadele tubele witakamotono ta waakeneya. 17 Nitikoli kini tepenepikoi wene tetoa enekome okomeako odene meko tobou agokelukoa meki yenedo kako poi toameketepa wete atutapeoi. Odeneyapu keneke pitiki-kitika ete otowa puutakutukoa meketepa nipayapu-kiti kilia tadatapeou toa tadoapootapeoi. 18 Edikoapa Setanunoyatene puutakutukoa meketepa edoamea kamotoa-pe. Mea kawamoi.Noanupa eni tobou ipono Belesebu-lene tele patu kautakoane kakeneipono takoa poe wane wetekakalatuku wa wini iki. 19 NoanupaBelesebulene tele patu kautakakeneipono-kiti wetekaku wa ikino, kinitotono litia tiki ali-kitame ipono-kititakoa wetekaketepa te patu kautakoakakete tiki-pe. Anume takoanewetekakene tukuna toa tikino, kimeno ina akoa kakinapa kapene wakoaakediki. 20 Akolali patu kautakoanekakene ipono-kiti takoa poe wanewetekakala tukuno, Akolaliyo one aliatoa pawe toa talo tokotapa kiwi pakewini witadeko.

21 Telekagome tue poyo dolo eyamana patu pikoa mekome yapuyopikalepa onekeya peyapa kodemoameneya pa eida pia kawoo. 22Waone tele moa patukoa tele tubemati tane ago nokome einago moakautakome eya too. Einagome onetue poyo eya ika iyamepa ete yenewiane litiouwa pikoa kakanakeya-kitiodoamoa onekeya-pala kodemoa auapokome one yene tatia meetapeoo.

23 No-pala lipua meamokoagomepa nipa no-pala poi eniteigome toko. No auapeamoa nomekuta ali atoa koukoa mekamokoagomepa nipa ali atoa tadekoalitikome toko wa Yesuyo akeneya.

Ipono One Mekanata WakapeaNekenemo

(Matiu 12:43-45)24 Ipono pade panago takoa

pokomepa eya toko. One koomeatekota ta pitamene ta ludutuku toa kawa teko tokolo wako.Nitoa wakomepa one takoanewawane nokounata wakapeanepone mepou wa wene piitikoa25 wakapea pome enepokolo einatado pokoa kalotokaneya kakedeko.26 Nitaneya kakolo enemotokometuku topokome ipono-kiti tatonokakoa (7) one poanele natele tomotoapoanele pine wia tagoa tiki ipono-kiti enamua einata aua noko. Auanokolo einakagoke awitikete awitikilitokome one namolo poanele natelekatoa meake wipitikomepa poaneletubele-kama toma yako wa Yesuyoakeneya.

Ali Atoa Kolotine Meatikimo27 Yesuyo enimo ootokoa kakale

atoa pade ali atoa oboa kakoitakakome kayo okome okome i agone opia pikoa mea adu tanikakoameane atoapa kolotine meko-kaleokome 28 winipa nimini okoyakekolotine wedoa meki-kitipa Akolalineagale yakatekoa toma yaki-kiti eni waYesuyo akeneya.

Yesuyo Padele Tubele Tomotoa

Luke 11:29 127 Luke 11:42Likoa Enanemo(Matiu 12:38-42)

29 Ali atoa Yesu kakata note-kalaapua takoa kakoli enekome okomeipete kaki yename poanele wedoatoma yakina. Nipa no i ago Akolalipatu kakedekalepa padele tubelematiwitakamotono ta wa likoa enekina.Nitikiyake Yona einago-pala tubelemati tane toa tokale enoi. Padelepade enamoi. 30 Akolaliyopa i agoYona one patu kautakoa kakedekowa Ninepa yename wene tomotoapaYona einago-pala padele tubele matitaneya. Eina toa Akolaliyopa onepatu kautakoane kakedeku wa ipetekaki yename wene tomotoapa Yona-pala tokanakale no Ali YatenaneOyago-palaka padele tubele matitoono, nepiamene. 31Ae, Akolaliyo aliatoa takoa eneka-pete Siba take akomeane tobou atoa kamokoa kakomeokome Yesu kaka-pete mekoi Yuyene kime toa potokaneya wa kiwiakoa agale oo. Ni edoa-mo. Einaatoa mone atoameke Solomononopeku noademe ta padeka mati meanekeneya. Nitaneyano, kipala ukumoyakoe. Tobou ago Solomono kekukamotoane no ako ago nukuyakekime pade anu peku noamadete waki.32 Ae, Akolaliyo ali atoa takoa eneka-pete Ninepa take yeneka kamokoakakete ekete Yesu kaka-pete mekoiYu yene kime toa potokaneya wakiwi akoa agale oi. Ni edoa-mo.Yonayo Akolaline agale Ninepa taludu mo wima pokale yateketeeni yene Akolalike tepe kolotinipekoa piitapeneya. Mone yenamekenitaneya. Nitaneyano, kipala ukumoyakoe. Yona einago keku kamotoaneno ako ago nukuyake Yu yene kimepade anu peku noamadete waki waYesuyo akeneya.

Labo Toleke Pedoa Akenemo(Matiu 5:15, 6:22-23)

33 Panagome-kiti one laboudukakomepa nipa bokosi wanekeneke potipiamoa okolo petene moapekoa kautamoa tokome eya toko.Labo piatiki walaike-kama moa piko.

Nipa ali atoa yapu tuapea nekete enipapa keleyo toa kakale enemotoani toko. 34 Eina toa labo toele yapupa takalogou toa kini lenetame tepekolotini eya pa takalogako. Lenetadoepetaneya kakepa nipa tepe kolotinipa takatapeneya kawoo. Ae, nekeleneta poaneyatado kakepa nipatepe kolotini yomiyomume agopatakatapeneya kawoo. 35 Tepe kolotinipa takatapeneya meku wa oakeyomiyomu keneke mekaya tokalewedoa meamene. 36 Yomiyomudedeyaka toameneya tepe kolotini patakatapeneya mekopa nipa labomepa takalogou toa ne pa takatapeneyakawoo wa Yesuyo akeneya.

Parisi Ali-kitika Mosesene TotonoPine

Toawea Olaukane Ali-kitika KikoaAkenemo

(Matiu 23:1-36, Make 12:38-40)37 Yesuyo nimo oa kakaka Parisi

ago padame one yapu nee noanonoo wa okale nipa pata wa pokomenee mekome nakeneya. 38 Nee noamekale Parisi agome enekale oneyono uele tadameneya pa mekomenakale enekome wene kainya pi-aneya meaneya. 39 Nitaneyake AliMuno agome okome ne-pala ukumoyakamene. Parisi ali-kiti kini meteokolo eya abe kogilepa ekolo abe pakamotoa lede tokoo abe kootapekalatiki. Nipa kepeneme epeteku wa oakekini tepene panagoneya moadiya watepi moa enika eni poanele tomayaki. 40 Ae, paya nou toa mekete tiki.Akolaliyo tokoo pikoya-kiti latikilepaekolo pikoya-kitika latikome latia pi-aneya. Nitaneyano, tokoo ekolokaabe kootapeamediki. Enipa niminiuku-pe. 41 Kini mete okolo kagonokeneke pianeya-kiti tatikoa ponopeneali atoa meteketepa nipa kini meteokolo eya abe kootapeneya piou toamea epetekoino, nitamene.

42 Ae, Parisi ali-kiti kime dika dikatoamene tete moino, nepiamene.Ni edoa-mo. Kini yamanu luduwitakoya nee deya-kiti pilia moa

Luke 11:43 128 Luke 12:3oi moteketepa yonota tua pikolopaodene katekamoa ipa Akolalineya watakoa pikakala tiki. Ae, ali atoametanele kiyotokoa takoa enoa Akolalikewene mekoa mea enika enile toboukakoa tamedikiyake toamekete panatele tokala tiki.

43 Ae, Parisi ali-kiti kime dika dikatoamene tete moino, nepiamene. Niedoa-mo. Losu yapu peketeka ibiniakene yene meatikita meada wa potemepokala tiki. Makesikeka ali atoameTikisa ago Tikisa ago ke wa kiwikei pimotada wa yakala tiki. 44 Ae,Parisi ali-kiti kime dika dika toamenetete moino, nepiamene. Ni edoa-mo.Kipa tuane yene oloyo toai tanekatetepo taneya meki. Nitimotoakeali atoame enameneya paya nou toateteponokala tiki wa Yesuyo akeneya.

45 Nitaneyake Mosesene totonopine toa olaukane ago padame Yesu-pala okome Tikisa ago winipa anuyagono-mikiti-pala dekoa akake oko-kale okome 46 Ae, Mosesene totonopine toa olaukaki ali-kiti kime dikadika toamene tetemoino, nepiamene.Ni edoa-mo. Ali atoa padeya padeyakeda tokoya kini kotomaneke moaaukou toa kini wene keda takakalatiki. Nitikiyake eni keda nateyadeyaka yapetekoa ate motokamiki.47 Ae, dika dika toamene tete moino,nepiamene. Ni edoa-mo. Akolalineagale papete towea akane ali-kitioloyo taneka kalotokoa yapu deyawikakakala tiki. Kini kaua-mikitameeni ali-kiti wia tukama nekeneyaketiki. 48 Nipa kini kaua-mikitametanelepa epetanele tane tetepo takoatiki. Kini kaua-mikitamepa Akolalineagale toawea akane ali-kiti wiatukama nekeneya. Kimepa eni ali-kiti oloyo taneka kalotokoa pikalatiki. 49 Kime nitoi wa Akolali wenemuno meaneya mekome eya wa oapianeya. One agale akatiki ali-kitikaone agale oa aua yawatiki Aposelo ali-kitika kiwi mekoika moane wetekakalatou. Nitikolu nokoli enekete Yu yenekime padeka-kiti wia tukoa wa padeka-kiti tete mekala toi wa oa pianeya.50 Namolo namolo titimoa kini kaua-

mikitame one agale akane ali peyawia tukama-kala nekeneya. Eniwia tukama nekeneke nami papetewiameneyake opi kabe koukoa namiwiapa ipete kaki-kiti kiwi Akolaliyokibu moono, nepiamene. 51 Titikilepawamene agome Ebele wia tukaneya.Wipitikilepa tobou losu yapu kenekeSekaraia wia tukaneya. Nipa eyatapake Akolalike lodo yoai tane walai-pala tobou losu yapu olege takoatipi tane yapu lukuta eniyata pakeSekaraia wia tukaneya. Eni ali-kitiwia tukama nekeneke nami papetewiameneyake opi kabe koukoa namiwiapa ipete kaki-kiti Akolaliyo kibumoademe toko.

52 Ae, Mosesene totono pine toaolaukaki ali-kiti kime dika dikatoamene tete moino, nepiamene.Akolaliyo talo toko take one pekunopadete ali atoa kago keteponopatukoa ponadete tokoiyake eni kagopeatekoi kii kime toa pokoina. Nipakiwi patukoa poamadete wakoiyakeete ali atoa patukoa ponomotoapapukamokoina wa Yesuyo akeneya.

53 Nimo oomotokome pokaleMosesene totono pine toa olaukaneali-kitika Parisi ali-kitika one-palatimini luaneya i i wa pitia yakoaitoma pekeneya. 54 Nipa natemokaomotadiya wa kakete one likoa enoaitoma pekeneya.

12Wene Takuta Pianeya Meki Yeneke

Akenemo(Matiu 10:26-27)

1 Eina ali atoa ege egeta kadukoaapua takakete ete oto wa mukumuku toa kakoli enekome Yesuyo oneoya-lawe-pala okome Parisi ali-kitikini yisi kugu kiwike weamutukayakekatekoa yamene wane uku. Enipawene takuta pianeya mekike ekeneuku. 2 Padele padele kaukoatoma yakenele peya naniko keleyowitatapeoo. Padeya padeya paigakoapianeya-kitika naniko keleyo pikalepeyame enetapeoi. 3 Nipa likonukakete okoi agalepa ali atoa lou pake

Luke 12:4 129 Luke 12:20kakete yakatapeoi. Ekolo kini yapukeneke kago keteketikoa kakete oioi wa okoi toa pade-kiti yapu yalinilewia kakete i i wa toawea ootapeoi.

Akolali Piti Moamene(Matiu 10:28-31)

4 Anu oya-lawe kiwi-pala i ukumoyakoe. Yete pade ali-kitame kiwiwiouwa lama moa lagotoa tukatekoapawa naniko kiwi-pala padelekatamele toamoo. Dikaki ali-kiti pitimoameamene. 5 Kini piti moatikiagopa eya ago. Akolaliyo panagowia tukatekoa poane take pa wa moapitikamele tokono, Akolali einago pitimoamene wane uku.

6 Dee ini deya ko kakoa (5) topotoa kue motikilepa dedeya tuanekue takuta odene mokala tiki.Enipa nimini ukutu-pe. Dikane inideyapa dedeyaka Akolaliyo odenekakatekameneya peya talo toa kako.7 Ni ago Akolaliyo anu oya-lawekini wagoke witako pineka kako toaoi moa talo toa kako. Ni agomeini deya-kiti mamapa moake payatetepo takakome kipa one kolotiniyene wa wedoa mama moa talo toakakono, ete-kitame kipala padeletoatikilekeka piti moameamene waYesuyo akeneya.

8 Kiwi-pala i ukumo yakoe. Panagoali atoane leneke kakome no i agonopeku noane tuku wa toawea okalepaeina toane no Ali Yatenane OyagoAkolaline edelo ali-kitane leneke kak-ene einagopa anu peku noa tokagowane toaweane ou. 9 Wa panagoali atoane leneke kakome no i agokote tokolo waku wa okalepa einatoane no Ali Yatenane Oyago Ako-laline edelo ali-kitane leneke kak-ene einagopa kote tokolo waku wanewaou.

10 Panagome-kiti no Ali YatenaneOyago tea agale akakalepa one enipoanele tokake po letu mekakanaAkolaliyo oyake kekile too. Wapanagomedo one Epetane Yomini teaagale akakalepa nipa one eni poaneletokake po letu mekakana Akolaliyokekile toamoa etene kibu moo.

11 Anu oya-lawe kipa ete-kitamekini losu yapukeka tobou ali-kiti mekoikaka Kanosolo ali-kitimekoikaka lia aua poi. Nitikolipeketeka edemo uku patu, edemotopo takoane uku patu wa tepene li li wa kamotoa meameamene wane uku.12 Nitikoi-petepa Epetane Yominiyokini oatiki toa i i wa wene taka takatoo tokolo tekene ni uku wa Yesuyoakeneya.

Kamo Ago-pala Pubu Akenemo13 Ali atoa kabeta pake kakome

panagome Yesu-pala okome Tikisaago, agetaiyo kadimo okana toa anuwamene agome toameneya toneke-taineya tatia no meamokono, neke-taiyo kadimo okana toa ta wa nemeakamene wa okale 14 Yesuyo kikoaokome okome kini koiso yatekamenewa no teyo moa kakaneya-pe.Kinikiya tatikatakutukamene wa noteyo takoa motaneya-pe. Padamepade mena wa Yesuyo ootokoakakome okome 15 padeya padeyamoadiya wa tepi motokayano, wedoayamene. Panagome-kiti one kamoyamoa auma kakakomepa one eniyapatu edoa kautakoa mea kamotoa-pewa Yesuyo akeneya.

16 Nimo ootokoa kakome agalepade pedoa okome okome kamotokago pade one ipe nee kakoyawitakome leau akatapeneya.17 Nitaneyake one nee kakoya wakoamoa lobutua piatekata toamokaletokome edeku patu wa wenekibutukoa mekome okome 18 iletou. Namolo yapu-mene keaweaneeni-mene moomoane awitikakoaneliapeane wiou. Nititikoanepa witiku anukuya eya kuya peya lobutuanepiane tagatapeou. 19 Nitikene ekeneanukuya tubeya eni pikuno, malipeya mati ponomotoane eniya patukautakoane kama puku. Opi potikilikoane mekene nee ue eya noanepiane wediane meou wane ou wakamo agome akeneya. 20 Nimoakeneyake Akolaliyo one-pala okomepaya nou toa meke wini okono,opii ta likale tuke tuoono, neke

Luke 12:21 130 Luke 12:36nodokapike lobutukapianeya teyomoa noo-pe. Pinago ne noamoo waAkolaliyo akeneya. 21Nipa panagomeone kamoya moa auma kakakomekeAkolalinele takamokalepa Akolaliyoone peku alekoa nakene ago tetepotakoa waoo wane ekene uku waYesuyo akeneya.

Akolalike Wene Tugoa MeketeToatekomo

(Matiu 6:25-34)22 Yesuyo one oya-lawe-pala

okome okome kini kepene mamamoameamene. Nipa noateku neepaedoane moane naku patu, kawatekumaminapa edoane tatepe toanemotuku patu wa edikoa wene kedataneya meameamene. 23 Akolaliyokini tigini yominita tobou kakoamama moapa kini noatiki neemamina eya kekuya tetepo takoayopiko. 24 Ini pukaneya yaketetikile enekoapa eya wa wene taneyameamene. Nipa edikakiya. Neelene matamoa ipe kakoya nee wakoamoamoa kini nee moa piatiki yapueya wiamoa tikiyake Akolaliyo talotoa egeteko. Akolaliyo ini eya kekuyatetepo takoa mama moapa anu oya-lawe kiwi akoya tetepo takoa wedoamama motoko. 25 Anu oya-lawekiwi panago tukina toane tuamekenelou pini odeneka pa meou wa tepeate keti enoai tekeka padele tameletoamokolo tukina toa tuoo. 26 Nateleeni tamele toamokono, eteleke edoamama moamoo. 27 Taage kalugaeya witakole enekoapa eya wa wenetaneyameamene. Nipa edikakoya. Poitiamamina latia toamokoyakewedoakalaneya witako. Ako odene meanetobou ago Solomonoyo maminaepetaneya-kama moa kakome wedoakalakitikoa kakala taneyake tagekaluga eya kalaneya moa patukameletoameneya. 28 Taage kaluga eya eili ludu pa tekei witako. Nipa opitou toa tekei witakoyake podolikamaalime wakoa moa toele pitikako.Edikoa pa tekei witakoloka Akolaliyotalo toa kalotokako. One dikaneago tokome kini kawatiki mamina

moa meoono, dekolo wene kedataneya meki. Ae, Akolalike inapawedoa wene tugameneya mekiyatadiki. 29 Nee eya edoane moanenaku patu, ue eya edoane nomoanenaku patu wa enika eniya mamamoameamene. Nipa wene kedataneya meameamene. 30 Ta pikopeyake mone yatene ali atoame enikaeniyamamamoma yakino, kime padenitameamene. Anu oya-lawe kiniwenepa kiniketai Akolaliyo moademetokoto-mo. 31 Nipa one talo tokotake mekene toateku peku noada wawene piitikaneya meamene. Nitoamekolipa kini noatekoi nee maminaeyaka Akolaliyo motokoa meoo waYesuyo akeneya. 32 Anu oya-lawekipa sipi sipi kai keneya natetekoamekino, kiniketai Akolaliyo one talotoko taapa kinino noe wa yameademeokono, one epene wene piko toalitia tokome tokono, piti tokolomeameamene wa Yesuyo akeneya.

A Tibuke Pia Kawateko KamoyakeAkenemo

(Matiu 6:19-21)33 Kinikiya peya topo toa kue moa

ponopene yene tatia meetapeamene.Kini kue uatiki kapa kego noamatekoka-kama takoa moamene. Nipa kinikamoya a tibuke auma kakou toaepetanele toma pamene. Kini enikamoya a tibukepa kode agome kodemoamoa tiyome teia noamoa toko.34Eni ukupa, ali atoa kini kamoya pikotakepa wene piitikaneya yakili tekeneni uku. Nipa kini kamoya a tibukeauma kakane tetepo takoa meamenewane ekene uku.

Tobou Ago Wakapea Nomotoa Nepi-amene

35 Tobou agonole takada wa matiudeka deka toa kawa labo-pala udukoawedoa nodokoa kamene. 36 Nipa eyayename tiki toa tamene. Tobou agopade panagono atoa motokakete togekikoita lobutupome mea wakapeanomotoa one pupu yename wedoanepikoa kaki. Nipa one nokome kagowi wi tokoka eni eni kago pekapadete

Luke 12:37 131 Luke 12:54nepikoa kaki. 37 Atu piameneyawedoa nepikoa kakili enekome tobouagome eya toademe toko. One pupumamina moa kakome nee noatinonoe wa kayo oa moa mekatapekomekini nee takoa lawetademe toko. Nipake wa kini kolotini natekademe toko.38 Likonu toe lene taku takoa motiki-peteka tebolo takoa motiki-petekatobou ago nokome enekolo wedoanepikoa kakili enekome ke wa kinikolotini natekademe toko. 39 Enikepaeya waneka ukuno, yakamene. Yapupinagome-kiti onekeya kode moapoatekago ipete noo wa wene tootokapa yapu bulukoa onekeya-kitikode motokaya tokale lene kia wedoanepikoa kawoo toka. 40 Eina toaneno Ali Yatenane Oyago kotikatapeanenouno, wedoa nepikoa kamene waYesuyo akeneya.

Panagotame Panagono PupuTakakete

Taneleke Pedoa Akenemo(Matiu 24:45-51)

41Yesuyo nimo okale Pitayo okomeAli Muno neme wini pedoa okoagalepa neke oya tone takoa oameteko patu. Ali atoa peya kikilikoaoa meteko patu wa okale Ali Munoagome okome 42 tobou agonole-kamawedoa wene toa takako agoke ukuno,yakamene. Tobou agome dikaneago-pala eya wa oa too. One aliatoa neme yopikamene wa oapa kininee eya noatekoi toa oneme-kamatatia lawetekamotoa moa kakoo.43Nitimotokome ta padeka pomemeawakapea nokome enekale tamenewa oa pokanakaledo pa takamapekedekale enekomepa ke wa onekolotini natekoo. 44 Nipa onekeyapeya neme-kama yopikamene wamoa kakoo. Enipa nimini uku. 45 Onepupu takakagomedo onekele takoapotokakomepa eya tadiya too. Tobouago wete wakapea noamoo wa tobouagono pupu takakoi ali atoa layotoua wia nee bia ueka nokoa pialeau oa yawa too. 46 Paya nou toanitoa mekaka tobou ago wakapeakotikatapea nokome einago dika

dika toamene tete meoo. Nipatobou agonole takoa potokane yenepitikoika moa kakoo.

47 Tobou agono wene pikale wenetokomeke nodokoa meamoa oneokaleka toamoka agopa tobou agomekibu motokome layo toua wedoawikala too. 48 One wene pikalewene toamoka agome padele kibumoatekale tokalepa tobou agomekibu motokome layo toua wedoawiamoo. Nipa Akolaliyo padelepadele toatekale yametekagomepaone eni yametekanakale wedoa tomapamedeko. Pade-kitame kinikiyakeda takoa metekoli motokagomepaone eni motokana toa ete wametekome etene ako meamedeko.Nipa ako mano wa okoli ako-kamameamedeko wa Yesuyo akeneya.

Ali Atoa Puutakutukoa Mekimo(Matiu 10:34-36)

49 Itono ludu toe pitikadene nekeneuku. Ae, toe wete udukamotadiyanowene pikene uku. 50 Ue moutoane dika dika toamene tetemoadene meku. Ae, enile wetetaatekameneyake wene keda matitaneya meku. 51 Noanumepa aliatoa poi teigoa wawa poti kilikoamemotoane nekedeku wa wene piki-pe. Nopa nitateku ago mena. Ali atoapuutakutukoa memotoane tekeneni nokou. 52 Opi titimoa odeneyapu pitiki ali atoa ko kakoa (5)tadiya puutakutukoapa takutamepade wene pia tebolome pade wenepia puutakutukoa meoi. 53 Etena-kitietene pade wene pia mana pade wenepia ete oto wa letetakutukoa mea ninina-kiti nine pade wene pia konopade wene pia letetakutukoa mea niatoa-pala anane nine one kaua atoataete oto wa letetakutukoa mea tokalatoi. Ali atoanitoamemotoaneni nukuwa Yesuyo akeneya.

Padele Tokale Eneketepa IleToatekolo

Toko Wa Wene Toa Oatekomo(Matiu 16:2-3)

54 Yesuyo eida oboa kakene aliatoa-pala eya waka akeneya. Lou

Luke 12:55 132 Luke 13:13pipoko lono wedo witoa nokoloeneketepa ta eni noo tadeko waikina. Nimo ikina toa taatekoa taeni noko. 55 Ni pupulege keikalono titimoa nokolo eneketepa nipapoto tubeya too tadeko wa ikina.Eni ikina toa taatekoa poto enitoko. 56 Ae, wene takuta pianeyameki yene kipala i ukumo yakoe.Itonokeka a tibukeka padele witakoleeneketepa ile taatekoa toatekolo tokowa kime tetoa eneki. Nitikiyake ipetekiwi pakeke witakolepa ile taatekoatoatekolo toko wa tetoa enamiki waYesuyo akeneya.

Poi Teiane Ago-palaOdene Wene Pia Enamene(Matiu 5:25-26)

57 Ipa poanele tadeko ipa epetaneletadeko wa kini weneme dekolotakoa enamiki-pe. 58 Panagome-kiti i ago neme poanele tokanano,pata wa koiso yatekakago mekataaua pokalepa eya tamene. I agoame koiso wamatono, odene wenetapiata wa oa enamene. Nitameneyaeniledo toamokalepa koiso pitiayatekakago mekata lia aua pokalepitia yatekatekoa one poyo agometekale moa ne po yapu pitikoo.59 Nitikale neke take oto noatekakuedo odene tuane kue wanekakatekoa wete meameneyake nepaeida pa pioo wa Yesuyo akeneya.

13KiniNamololeWawaTewitikameketepa

Tuei1 Einata einapete Galili yene-pala

tanemopa eida kakoi ali padeka-kitame Yesu-pala toawea akeneya.Nipa Galili yename kini sipi sipikai wia Akolalike lodo yoa kakakoaPailaseyo wia tukapoatino poe waone poyo ali-kiti moa wetekanemoi i wa toawea akeneya. 2 Nitikoliyatekome Yesuyo okome Galilitakepa ete yename poanele tanetoa moa patukoa o yename poaneletubele taneya tokome tete mati nimotaneyano wene piki-pe. 3 Kipalai ukumo yakoe. Kini namololedo

tewitikoa Akolalike tepe kolotinipekoa pia toameketepa kimeka dikadika toamene tetemoa tuei. 4Siloametakepa ludu yapu ta enapeatekoiyayapu kilikome tanemo yakamokoiya-pe. Kalabe kakoa (18) ali atoa enikilikome witaneya. Yerusalemetakepa ete yename poanele tanetoa moa patukoa o yename poaneletubele taneya tokome ni kilikomewitaneyano wene piki-pe. 5 Kininamolole tewitikoa Akolalike tepekolotini pekoa pia toameketepakimeka dika dika toamene tete moatuei wa Yesuyo akeneya.

Ku Tuamene Yomo Pikike Pedoa Ak-enemo

6-7 Yesuyo nimo ootokoa kakomeagale pade pedoa okome okomeipe pinago pade one gerepi poipe pakeke yomo piki pade eidamataneya kakeneya. Ku wete tukopatu wa enepokale ku tuameadeka.Nitadekale ipe talo takaka ago-palaokomemali tebolo ponokale-kama kutuko patu wane enenokala tokounakeku wete tuamokala tokono, dekoloipe pakeke pa kamotoa toko-pe. Wetekawa pitikamene wa okale 8 taloagome okome Ali Muno opa kawapitikamato. Tokene tuku kakoa (12)ponomotoane wedoane lati lati toanekai te tagolota moane pitikoai tou.9 Nitikoludo ku tukale enekepa pakamota. Nitameneya ku tuamokalepanipa kawa pitikato wa talo agomeakeneya wa Yesuyo akeneya.

Yesuyo Mukiti Tukuane AtoaLatekanemo

10Komea pupu toamene-pete padeYesu losu yapu pade pome olauka-paneya. 11 Eida atoa pade meaneya.Einatoapa ipono awitaneya tokomemali kalabe kakoa (18) ponoka toamukiti tukuaneya kiyotokakameletoameneya meaneya. 12 Einatoaenekome Yesuyo nee noo wa kayooa motokome okome anu oyatoaneke taneya mea kakene yenepa opitakoa pokolo uku wa 13 one yonoeinatoake pikale eina eina mukitikiyotokakaneya kawa Akolali kei pia

Luke 13:14 133 Luke 13:30kakeneya. 14 Nitikale enekome losuyapu yopikagomepa i ago Yesuyotone ko mea pupu toamateko-petekai atoa eni latekako wa wene poaneyameaneya. Nitoapa e yene-pala okomeokome tone pupu tikilepa ko melepu(6) kakoa-peta-kama tokoyano,enipete-kama oyake latekamotoanamele tokono, tatono takoa (7) tapatako-petepa tone pupu toamateko-pete nitamele toamoko wa wenepokome okale 15 Ali Munagome eniyene peya kikilikoa okome okomewinipa wene takuta pianeya meki.Tone ko mea pupu toamateko-petekakini pitimekawe kai dogi kai eyakolago taneta akolono ue mekoka uenomotoa aua pokala tiki. 16 I atoapaEberameke taagene atoa mali kalabekakoa (18) ponoka toa eina yenetaneya mea kamotoa Setanuyo moalabakaneya. Nitaneyano, tone puputoamateko-peteka one pa pia kakeneyene dekolo takoane wetekamotoawamiki-pe wa okale 17 one-pala wenepoaneya meane-kiti yaame tuaneyakakeneya. Nitaneyake ete peyameone tubele toma pekeneleke ke wawedia kakeneya.

Kalipe Lene Deyake Akenemo(Matiu 13:31-32, Make 4:30-32)

18 Yesu pa eida kakome okomeAkolaliyo one ali atoa pawe toa talotikilepa edoa toko patu. Edeya waneadeka piane uku patu. 19 Kalipe lenedeya panagome-kiti yamanu moapitikakalepa tumia witakome wetinitootapeneya kaka. Nitaneya kakalepaini pukaneya note yeneneke yenewikala taneya wa Yesuyo akeneya.

20 Yesuyo eya waka akeneya.Akolaliyo ali atoa pawe toa talotokolepa edeya wane adeka piane ukupatu. 21 Pade atoame-kiti yisi kugudeya moa palawe kugu odene bekokepitikoa eletekaneya. Nitikalepapalawe kugu keneke alama pokomeeina palawemonomono akatapeneyawa Yesuyo akeneya.

Nateya Edetekane Kagoke Pedoa Ak-enemo

(Matiu 7:13-14, 21-23)22 Yesu Yerusaleme poademe

pokome pitikali pitikoikaka aliatoa natetekoa pitikoikaka pimapekeneya. Nipa Akolalinemo i i waolaukamapekeneya. 23Nitimapokakapanago oneke nokome okome AliMuno eya wane ne yatekene ukuno,yakamene. Akolaliyo ali atoa toamotikilepa natetekoa toa motokopatu-kale okome 24 Akolali mekotapoatiki ka keteponopa kago nateyaedetekaneya kakono, eni kago kenekepatukoa ponadetepa wili toa kamenewane uku. Ali atoa peya matiyamepatukoa ponadete wili toa kawa tekotokale wakala toi tokolo ni uku.25 Yapu pinago kamoa pokome kagoketepono loko pitikoo. Nitikale kagoketeaneya kakale ali atoa kiwi eidanote akolono kago koloikoa kaketeekete Ali Muno Ali Muno i kagowete pekanamene wa okoli okomemanika kawa niki-pe. Kiwi wenetoamuku wa oo. 26 Nitikale eketenepala odeneya opia mekete neeue eya nakoonano, nepa tone yapuludu noke olaukanokala tokonano,wene toamuku wapa dekolo oko-pewa okolika yapu pinagome okome27 kiwi kawa nikita wene toamukuno,poanele-kala toa kaki-kiti no wetetewitikoa poewawia lititapeoowa oo.28 Eidapa komome kabe kawamokalekomo kata pitikoa kawei. NipaEberame-loe Aisake-loe Yekobe-loeAkolaline agale toawea akane ali-kitieni yene peya Akolaliyo talo toko taeida e kaki wa enoa kagoke poadetenote kakolika wa kiwi etepea wialititapeoo. 29 Yu yene kipa oyakepatukoa ponamele toamokaleka e kumone yatene-kitipa lou witia nokolonoka lou pipoko lonoka yekeikayukukataka kawa note eni kagokeneke patukoa ponete Akolaliyo talotoko take toge lobutukala toi. 30 Aliatoa padeka-kiti ketea kawake wanamolo ponete kaponoi. Wa padeka-kiti namolo kawake wa ketea kawaponete kaponoi wa Yesuyo akeneya.

Luke 13:31 134 Luke 14:11Yesuyo Yerusaleme Ela Motokome

Akenemo(Matiu 23:37-39)

31 Einata eina-pete Parisi alipadeka-kiti Yesu eni kakata neketeekete ako tobou ago Erodeyo newia tukademe okono, i ta wetetewitikoa pa-koli okome 32 winiagale oa yotokako agokepa agalepade oane wetekakuno, akapoe.Opi podoliyotapa ali atoake awitaneipono takoane wetekoane yenetane ali atoa latekoane toane wa tatebolopeta patakale anu toatekoulepeya takoane wipitiou. 33 Nipaopi podoliyota eko patepeyo-kitikaenile toma pekene Yerusaleme takepamedeku. Ni edoa-mo. Akolalineagale papete toawea akane alipeya Yerusaleme ta eida-kama wiatukakala taneyano, noka eida tuadeneeni pukuna.

34 Ae, Yerusaleme ta neke widapitikoi yenamepa Akolaline agaletoawea akane ali-kiti wia tukama-kala nekeneya. Ni Akolaliyo neekewida moa wetekane ali-kitika kuemekaua tukakala tane toa opii patiki. Nitaneyake ogadame idini-kiti pawena keneke lumoa pitikoutoane tekene neke wida meki yenepawe toane moadene tokounakekoite katite toa wakala tokoina.35 Ae, Yerusaleme ta nepa pa tumutokamotoa neke wida pitiki yene toapootapeadete tiki. Ae, no papete waenekileka toamoo. Nipa no i agopa AliMuno patu kautakoa kama nokono,Akolali neme wedoa mekamene-ye wa no wete wa makutukoamoameneyake anu lene timini wapade enamoo wa Yesuyo Yerusalemeta-pala akeneya.

141 Yu yene ko mea pupu toamene-

pete Yesu ibini akene Parisi agopadane yapu nee noademe pomemepaneya. Nitikale eida oboameane yename lene tuaneyamewia meaneya. 2 Eidapa tigini yoalobutukatapeneya meane ago Yesunoleneke nome kakeneya. 3 Nitikale

enekome Yesuyo Mosesene totonopine toa olaukane ali-kitika Parisiali-kitika pitia yatekome okomeMosesene totono litiapa tone ko meapupu toamateko-pete yene tane-kiti oyake latekamele toko patu-kale 4 agale waametekoa pa mekoliyoname moa latekakome opi poanopa wa wetekaneya. 5Nititikoa okomekiwi panago one pitimekawe kaidogi kai eya koa pokalepa pinagomeedoo-pe. Ko mea pupu toamateka-peteka eni eni pokome one kai ate liamotokomepa pupu eni tokome too.Enipa nimini uku-pe-kale 6 agale topotakamele toameneya.

Toge Lobutupote Mekete Toatekomo7 Wa padepete Yesuyo agale pade

pedoa akeneya. Nipa toge neenonamene wa agale oa wetekaneyakenekene ali-kitame ibini akene yenemeatekoi walai tuku toa potemepokoile enekome tokome ni ak-eneya. 8 Nitikome okome panagomemanane atoa motokakomepa togekikakakuno noe wa agale oawetekakale nekepa ibini akene agomeateka walai poke mepameamene.Ni edoa-mo. Ne keku kamotoa akotobou meka agopa toge yopikagomene noo wa agale oa wetekakale nokapatu. 9 Ako ago nekedekale togeyopikagome ne poke mekata nokomeokome i ago ako ago meatekota newini mekono, i ago wida memotono,ne pawaokalepa nepa yaame tuaneyapoke etene keku ago meatekatamepoo. 10Wa tobou agome ne no waagale oa wetekakale nekepa keku agomeatekata mepamene. Nitikalepatoge yopikagome ne mekata nokomeokome anu oya ne ako walaike nomekuya liti menamene wa oo. Nipane-pala eida odeneya mekete neenakoi peya mekakoa yopikagome nekei pioo. 11Nipa pinali onewa ako agotetepo takakalepa Akolaliyo one kekuago tetepo takoo. Pinali one wa kekuago tetepo takakalepa Akolaliyo akoago tetepo takoo.

Luke 14:12 135 Luke 14:3012Yesuyo nimo ootokoamekomepa

ne noo wa agale oa wetekakanakago-pala okome toge kikepa neke oya-laweka nekameyo-mikitika neke takekamo yeneka toge kikakakuno, noewa kayo oa moameamene. Ni edoa-mo. Enika eni yenamepa nanikotoge kikakakuno, noo wa neke namiwiei. 13 Toge kikepa ponopeneyamea yono poaneya mea kawaokeaneya mea leneta lianeya meatiki-kiti noe wa kayo oa moamene.14 Dikane yename neke nami wialawetatikiya toamokale tokome nekenami wiamele toamoo. Nitameletoamokaleka Akolaliyo ke wa nekenami wioo. Nipa wene kiyo akeneyameane yenemoa kamotokaka-pete kewa neke nami witikale kolotine meoowa Yesuyo akeneya.

Togeke Noamadete Wakene YenekeAkenemo

(Matiu 22:1-10)15 Yesuyo nimo okale yatekome

one-pala eida opia mekome nee nakaago padame okome Akolaliyo talotoko take mekete nee nakoi yenepakolotine meoi-kale 16 Yesuyo agalepedoa okome okome panagome-kiti toge mati kikakouno, ipetenoe wa ali atoa peya matikeagale oa wetekaneya. 17 Eni oiponokale tobou agome pupu ago-pala okome namene wane agaleoane wetekakouna-kiti nee nodokoapikono, noe wa akapoano pa wamoa wetekaneya. 18 Nitikale peyamenamele toamoko wa waamu taneya.Panagome okome itono pade penetopo toane motukuno, enepadenenoamukuno, ela toko wa wakeneya.19 Wa panagome okome kogonopitimekawe kai yonota tuane (10)pene topo toane motukuno, eni kaitoane enepadene wida noamukuno,ela toko wa wakeneya. 20 Wapanagome okome anu atoa penemotukuno, namele toamoko wawakeneya. 21 Peyame nitoa wakolipupu ago tobou agoke wakapeanokome eina wakete akenemo i i

wa toawea onaneya. Nitikale yapupinago kotimi wene mati luaneyamekome pupu ago-pala okometone pitiko ta piko peyake bateteluduka ka luduka wete pa. Nipaponopeneya mea yono poaneya mealene lianeya mea kawa okeaneyamea tiki-kiti enemopoano pa wawetekaneya. 22 Nitikale enemoaaua nokome okome Ali Muno nekeokale toane enemoane nokounakeali atoa meatikita pa pikono, dekupatu-kale okome 23 ta kebonokekatayo tayotaka pa pitiki ali atoa noe watika tika toa aua noo. Anu yapu edeatakatapemotoane ukuno, enemopa.24 Eina namolo takoane noe waneoane agale wetekakolu wakoina-kitianu toge nee nomotoane wamukuwa tobou agome akeneya wa Yesuyoakeneya.

Yesu Litiadete Tonekeya Wawa-tekomo

(Matiu 10:37-38)25 Yesu pokaka ali atoa obomoa

litima nokoli Yesu ete peketapeakakome okome 26 panagome-kiti etene nineta mati atoawamene laine-mikiti kote motanetetepo takameneya tewitikoawawamokomepa no oyake litianamele toamoko. One kepenemama moa tuamene piti motaneyamekomepa no oyake litia nameletoamoko. 27 Ni one wia dekatikiyomo-pala aua poamademe wawoutoa anukule takama pokome tete-pala moamademe wakomepa nipa nooyake litia namele toamoko.

28 Kiwi panagome one ta ena-peateko yapu ludu yapuwiademe-kitieni yapu wiane peya takateku kueoyake piko patu wa wene kibutukapiameoo. 29 Eniledo toamokomepa nipaitono pedoa yapu wete wia peyatakameneyake one kue pootapeoo.Nitikale enekete ete peyame ekete 30 iagome one yapu titia eina wikanakeoyake wia peya takamele toamokolopa pegene kakalogoa wako wa ya mo-tokoa oi.

Luke 14:31 136 Luke 15:1431 Ni tobou ago padame eko tobou

agono yatene-pala poi toademe-kiti namolo takoa eya too. Ekoyatene wia litikome toateka oipedoa pia mekomepa one yatenenatetekoameke eni yatene pitikalioyake kutu litiku patu wa wenekibutukoa meoo. 32 Pitikali oyakekutu litiamele toamoko wa wenepikomepa eya too. Pitikali ta padekamati nome dekakoa pitikota oneoyago-mene moa wetekakomepa poipia enepamene wa moa wetekoo.33 Eina toa kinikiya peya tewitikoanewaou wa wene kibutua meameketepano oyake litia namele toamoko waYesuyo akeneya.

Paya Kusake Akenemo(Matiu 5:13, Make 9:50)

34 Kusa eni nakiyapa epetaneyatokolo uku. Nitaneyake me pekenekusapa edoa wa meke takamotoa-pe. 35 Dikane kusapa ipe ludukanee yabunu kai te eya pitikoai tik-itaka moa mitikatekole toamokolopinagome paka miitapeko. Kale pi-iyakoa kaki-kiti kipala i ukumo yakoamoamene wa Yesuyo akeneya.

15Katepitoa Pekene Sipi Sipi Kai(Matiu 18:12-14)

1 Takesi kue motokama yakeneali-kiti Mosesene totono tagoatoamene yene peyame Yesuyo okamoyakadete one mekata obonokalataneya. 2 Nitikoli Parisi ali-kitamekaMosesene totono pine toa olaukaneali-kitameka Yesu akoa lubulubupikakete ekete i agomepa Mosesenetotono tagoa toamiki yene maku-tukoa moa odeneya opia mekomenee nako wa okoli 3 Yesuyo eyawa pedoa agale akeneya. 4 Kiwipanagome sipi sipi kai ege takupetakadukoa (100) egetekale-kiti odenedokatepitoa pokalepa pinagome ete (99)sipi sipi kai ali piamene take koukoakakoika pa kamotoa eina katepitoaatupokana kai pitia tuku toma poo.5 Nitoa enamua motokome wedia

kawa kotomaneke wia apulogoawakapea noo. 6 Yapu eni nomekakome one oya-lawe one yapu litimekoi peya kayo oamotokomeokomeauna katepitoa atupokana sipi sipikai enamuane moane nekene ukuno,wedikete wediatono noe wa kayooo. Enipa nimini uku-pe. 7 Eina toaMosesene totono tagoa toamene agoodenemeka one namolole poaneletewitikoa wakalepa a tibuke mekoipeya wedia kawei. Nipa pade ali-kiti ege takupeta kadukoa (99) kininamolole poanele wete tewitikoawakeneya tekete wene kiyo akeneyamekoi yeneke wedekilepa teketekeeinago odene agoke wedoa wediketekolotine meoi wa Yesuyo akeneya.

Atuane Kue Leneke Pedoa Agale Ak-enemo

8 Pade atoame-kiti one kue leneyonota tua pikoyakewa pade odenekaatukolopa nipa eya toko. One laboudukoa yapu do wedoa pokamapokome tuku toa kawa enamuamotoko. 9 Enamua motokome oneoya-lawe one yapu liti meki peya-pala okome auna atuane kue leneenamuane motukuno, wediketewediatono noe wa kayo oa motoko.10 Eina toapa Mosesene totono tagoatoamokome etepea pome atupokaago odeneka one namolole poaneletewitikoa wakalepa Akolaline edeloali-kitame ke wa wedoa wedia kaweiwa Yesuyo akeneya.

Atupane Ago Eteneke WakapeaNekenemo

11Yesuyo eya waka pedoa akeneya.Panagono manata takuta kakeneya.12 Padepete putunagome etene-pala okome atai neme kadimooa no tatikoa meatekoya-kiti opimouno, wete tatikoa meano ta-kale etename tatikoa metaneya.13 Nitaneyake ta pade-mene liapatakale putunagome onekeya peyamoa ta tetemada pome mepaneya.Nitoa pale toa mekome onekeya peyapaka wetekamu taneya. 14Wetekamutaneya pa mekale one eida mekatakobu igi mati witaneya. Nitaneyake

Luke 15:15 137 Luke 16:3kobume tuaneya mekome tokome15 ta pinago pade mekata pokomeokome neke takateku pupu padepiko-pe wa yakapokale tayo lono onekai kakane lono one kai egetekapawa wetekaneya. 16 Eida egetekakoamekata kobume tukomepa kai nakineepa nou wa wene pianeyakepadameka one noatekaya lawetekiletoameneya. 17Nitaneyake one poanewene wia wakome okome Agetainepupu takaki yene peya nee noa kitipu-kama mekiyake nopa nee noamoanekobume tuaneya i mekuno, 18 agetaimekota wete wakapeane poada.Pekene ekene atai, Akolaline lenekekakene poanele tokou. Ne-palakapoanele eina tokou. 19 Nopa dikaneagono, neke mana wa neme ameletoamokono, neke pupu ago tetepotakoa pa pupu yameano ta waneopou wa 20 kamomotokome oneketaimekata poademe pekeneya.

Nitoa noademe nokale etenameenekome elame tuku wa teyapeapome kotua tebea nunu oa kakeneya.21 Nitikale mana agome okomeAkolaline leneke poanele tokou.Nepalaka poanele eina tokouno,nopa neke mana wa neme ameletoamokono, pa pupu ago tetepo takoapupu pade yamea ta wa kowitaneya.22-24 Nitikaleka etename pupu yene-pala okome manago atupane ago inokono, tuaneyano wene pikounake inome kakono, one kawateko maminaepetane mati wete moa kakakoa oneyonoke makai wane moa mekakoakawa yeneka moa mekakoa toe.Togeke wiadete lamotoa egetekoonapitimekawe kai tine wete moa wiakikakamene. Toge kia wediketewediatoe wa okale toge nodokoa piawedia kakeneya.

25 Nitoa kakakoa namolo ago ipetoa kawa wakapea nome yapu litikakome yatekale tulutu oa kawapitikoa wedia kakoimo yakaneya.26 Nitoa yatekome one pupu agopade ne noo wa kayo oa motokomeokome i yatekumopa edele teketeikiti-pe-kale okome 27 neke wamene

opi noka. Nitikale neketaiyo onetuamoa padeleka toameneyanoke wa wedia kakomepa tone to-geke kiadete lamotoa egetekoonapitimekawe kai tine wia kikakakometoko wa okale 28 yatekome kotimiwene luaneya kakome kini wediakakoita poamademe wakale eteneako lono one kakata pokome nenoo wa kowitikale 29 okome atai,mali peya mati ponomotoaneneke agale odepetaka tagameneyameane neke pupu pa takoanekakou. Nitikouyake meme kai tinei metekuno, neke oya-lawe-pala wiakia noa wedia kawati wa odenekameamokana. 30 Nitamokanakeneke mana putunago wakapeanokalepa togeke kiadete lamotoaegetekoona pitimekawe kai tine wiatoge kikakaka. Neke kamoya-kitimoa pokome pamoko atoa-pala opiamekome paka wetekamu taneyaketoka-kale 31 etename okome totaodeneyata mea kakoona. Anukuyapeyapa nekeno, dekolo wene poaneyakake oko-pe. 32 Neke wamene agotuane tetepo taneyake opi i noko.Atua pekeneyanowene pikounake opii eneku. Nikepa kewawediamekilepatamele toko wa etename akeneya waYesuyo akeneya.

16Kepene Mama Motokagoke Pedoa

Akenemo1 Yesuyo one oya-lawe-pala eya

waka pedoa akeneya. Kamo agome-kiti onekeya neme yopikamene wapanago moa kakaneya. Nitikaleyopikoa meaneyake pade-kitameekete winagome nekeya-kiti pakawetekamu toa talo toa potokakakowatoawea onokoli 2 kamo agome ne noowa yopikaka ago kayo oa motokomeokome neme toa potokanemo-kitionikino, anukuya-kiti neme yopikakeoi pima neke tadekale enouno, eniwia pika boku aua namene. Anukuya-kiti neme wa oyake yopikameletoamokolo uku wa kamo agomeakeneya. 3 Nitaneyake one toateka

Luke 16:4 138 Luke 16:17wene kibutua mekome okome kamoagome no ne pa wa wetekademetoko. Itono wetiane ipe enika enipupu toateku tele meamoko. Ekopade ali-kitaneya oiane moameneya motukuno, deku patu. 4 Kamoagome pa wa wetekakale pa pimayakenepa ali atoame kini yapu ne noowa nomakutukoamomotoane tekeneile tou wa wene kibutukapianeya.5 Nititikoapa one Ali Muno agonokepadeya-kiti nami kakoa motaneyene peya odene odene wa kayo oamokala taneya. Nitoapa panago-pala okome neme tobou agononami wia ete meatekoyapa edelapiko-pe-kale okome 6 olipe yomoku uepa mete keneke mekoane egetakupeta kadukoane (100) namiwiane meamedeku wa okale okomeeina ete meateko oipa bokuke wianemekakouna pade pilia wawa koikoaeni lukuke ege odepeta kadukoa(50) oi wia mekamene wa akeneya.7 Nitoapa padago-pala okome tobouagono nami wia ete meatekoyapaedela piko-pe wa yatekale okomewiti ku kake uane kite toane egekadukaka kapidime kadukoane(1000) nami wiane ete meamedekuwa okale okome eni oipa bokukewiane mekakouna pade pilia wawakoikoa eni lukuke ege kadukakawageneme kadukoa kakoa (800) oiwia mekamene wa akeneya.

8 Einagome dikoa toa potokakalekatobou agome okome pinali nekekepene mama moteke toatekalewedoa wene kibutukapiadeko waone kei pianeya wa Yesuyo akeneya.Nimo ootokoa okome itono peku noatiki-kitame kini yagono-mikiti-palatoatikile wedoa wene toa tikilepa pakeneke Akolalinele takama yaki-kitimoa patukoa tiki wa Yesuyo akeneya.

Kue Pikoa Mekete Toatekomo9 Yesuyo nimo ootokoa okome

kini kamo tikilepa yete pade aliatoa-pala tatiane oya kakoane touwa tamene. Nipa eni kamoyawetekamu tootokoa pa mekepamea kawateko take namene wa

makutukoa momotoa teke nitamene.10Panagome-kiti one natele toatekaleepetekoa tokomepa nipa tubeletoatekaleka epetekoa too. One nateletoatekale toa potokakomepa nipatubele toatekaleka toa potokoo.11 Nipa itonoke kamoya-kitipa kimepikoa mea potokadekolipa nipa oneepetaneya pia kawateko kamoya talotakamene wa teyo edoa memotoa-pe. 12 Panagoneya talo takoapotokadekalepa nipa one kamoyapade ne pa metekene metekuno, moata wa teyo edoa memotoa-pe.

13 Panagome yono tatikatakutukoaali takutane pupu oyake takameletoamoko. Nitoado tokomepa panago-pala kotimiwene luaneyamekomewapadena agoke wene mekoa mekomepupu takakala too. Ni panagokewene tugoa mekome wa padena agopaya tetepo takoa too. Nipa Ako-lalinele takakilepa kamolekeka wenepiitikaneya mea tamele toamoko waYesuyo akeneya.

Yesuyo Akenemo-mene(Matiu 11:12-13, 5:31-32, Make 10:11-

12)14 Yesuyo nimo okale Parisi ali-

kitame yakakoa kaketeke tea agaleoa kakeneya. Nipa kini kueke-kamawene piitikaneya mekete ni taneya.15 Nitikoli okome ali atoame kiwi keipimotoa tekete kini leneke wene kiyoakeneyameane tetepo takoamekilikaAkolaliyo kini wini tepene piko wenetetoa eneko. Ali atoame tobou kakoakei pikiya-kitipa Akolaliyo kote mo-tuku wa kotimi wene luaneya meko.

16 Papete Moseseyo one totono i iwa yamea wia mekaneya. Akolalineagale toawea akane ali-kitameka oneagale i i wa toawea akama nekeneya.Wa naniko Yone taatekoa nekene-pete titimoa weneya totono Ako-laliyo ali atoa talo tokome tokomokini wene epetekakomo oa aua yak-ili e ku ali atoa Akolalike lukoameadete togo togo oa kakili uku.17 Nimopa wane ekeneke eya wanekauku. Itono tibuta oyake takoa pamele

Luke 16:18 139 Luke 17:4tokoyakeMosesene totono pademokakatekamele toamoko.

18 Panagome one natono wawaeko pade atoa motokomepa nipamone moamateko atoa eni motoko.Aname wakene atoa panagomedomotokomepa nika mone moamatekoatoa eni motoko wa Yesuyo akeneya.

Kamo Ago-pala Lasarusitake Aken-emo

19 Yesuyo agale pade pedoa okomeokome kamo ago pade ta patakaabuna kamokakome kudulu pagenemamina eya kawa nee epetaneya-kama noa taneya. 20 Einagono kagoketeponoke ponopene ago padeone ibini Lasarusi tono pageneyanome piai taneya. 21 Nipa kobumetuaneya mekome kamo agono walaikeneke pitaka nee kugu noadiyanowene pia taneya. Nitikata tue-kiti nekete one tono li abetoaitaneya. 22 Ponopene ago nitoapa mea tukale edelo ali-kitame atibukemoa aua pote Eberamene yonokounoke kakapaneya. Kamo agokatukale oloyo taneya. 23 Nitaneyakepoane take pome mekome dika dikatoamene tete mokoa kakome ateenapekome enekale ta padeka matiLasarusi Eberamene yono kounokekakale enekome kayo okome okome24 atai Eberame noanu ela moamene-ye. Toe itipono okoa kakota ikakene tete dika dika toamenemokoane kakuno, winago Lasarusione kadapi yono munoke ue takamoaanu keke ko akakanomono, pa waoto wetekamene-ye wa kayo okale25 Eberameyo okome anu manane itonoke mekepa epetaneya-kama motokana. I ago Lasarusinitameneya edawe mekana. Opai ago wedia mekoyake nepa tetemokoa wini kako. 26 Nika ne-pala toto-pala kobu tubeyamepilikaneya mekono, ika meko-kitiwinika nouno wene piketeka winikanamele toamoa winika meki-kiti otonamele toamoko-kale 27-28 yatekomekamo agome okome winimopanimini okoyake eya tamene wane

ne kowitikene uku-ye. Agetaineyapu anukameyo-mikiti ko kakoa (5)mekete tikino, no tete i mokoanekakuta note menokayano, wini agoLasarusi eni yeneke wetekakamene-ye. Nipa kini tiki poanele tewitikoawawati wa pubu akapomotono tawa kowitikaneya. 29 Nitikale Eber-ameyo okome Mosesene totonokaAkolaline agale papete toaweaakane ali-kitane agaleka pa kinioi momotono ta-kale okome 30 ae,atai Eberame anukameyo-mikitameenimo oi moamoi-li. Tukometuane agodo kamomotokome kinimekoita pome pubu opokalepakini poanele tewitikoa waweino,wini ago wetekakoa ta-kale okome31Moseseyoka Akolaline agale papetetoawea akane ali-kitameka wiamekane agale yakoa moameketepanipa tukome tuane ago kamomo-tokome mekoita pokome okamokaetene yakamoi wa Eberameyoakeneya wa Yesuyo akeneya.

17Ali Atoa Likoa Eneki Yeneke Pubu

Akenemo(Matiu 18:6-7, 21-22, Make 9:42)

1 Yesuyo one oya-lawe-pala okomeokome ali atoame poanele tomotoapadele padele witakala too. Ae,poanele tomotoa likoa enekoi yenametete mokoa kawei. 2 I mati deya-kiti odeneka padame likoa enekalepanipa Akolaliyo kibu motokome dikadika toamene tete meoo. Ae, enitetemea kibumoamomotoapapapetemati wete likoa enameneyake padealimedo laukakoa tube kue matiyameone kabe kautoa kusa ue muke ketipitikakalepa epetoo. 3 Kipalaka eniletakayano, wedoa meamene.

Neke oyago padame ne-pala padelepoanele tokalepa kikoa oa moamene.Nitikale one poane wene wiawakalepa nipa one poanele tokanakepo letu mekakana keetapeamene.4 Nipa ta pataka abuna tatono (7)kakoapeta poanele ne-pala one tokalatoake wa tatono (7) kakoapeta ne-pala poanele eina tekene tadeku wa

Luke 17:5 140 Luke 17:26-27one poane wene wia wakala tokalepaone poanele tokala tokanake po letumekakana kekala tamene wa Yesuyoakeneya.

Akolalike Wene Tugoa MeketeToatekole

5 Yesuno oyali-kitame one-palaekete Ali Muno Akolalinele akole-kama takama poono, mane maneoano ta-koli 6Ali Muno agome okomekalipe lenepa dedeyameke witakomeleau akatapea witako. Akolalineleedikoado takamapeketepanipa i kakoyomo sikamine yomo teke toomoapoke kusa ue muke kapa wa okaletoomoa poo wa Yesuyo akeneya.

Tobou Agono Pupu TakaketeToatekole

7 Kiwi padago neke pupu takakoagomepa neke ipe takoaka neke kaiegetekoaka toa peya takamotokomeneke yapu wakapea nokale enekenee wete nonamene wa neme oo-pe. 8 E'e mena. Eya wa oo. Neeue eya nouno, mamina pade moakawa nee takoa lawetoano ta. Neenootokoane mekolu neke nee ue eyanoano ta wa neme oo. 9 Eniletamene wa okale einagome yakoatokalepa ke wane uku wa neme oo-pe. E'e mena. 10 Akolalinele dikoatakamene. Oneme tamene wa okatoa-kama yakoa teketepa one-palaeya wa amene. Tone toatekole paeina tokoono, toto pa yene-pala ke waedoa oade-pe wa amene wa Yesuyoone oya-lawe-pala akeneya.

Yesuyo Kedime Nakene Ali-kitiLatekanemo

11 Yesu Yerusaleme take poademepokome Galili Sameria tata otokepake yakeneya. 12 Nitoapa aliatoa pitikoi ta pade pome kakakakedime nakene ali noi kakoa (10) onekotuadete eka mati witimoa kakete13 kayo telo ekete ekete Tikisa agoYesu toto ela moamene-ye wa kayooa kakeneya. 14 Nitikoli enekomeokome Akolalike lodo yotokoaitiki ali mekita pekete kini lenetimini yameatino poe wa wetekakalepoadete pokoika eina kedime nakene

yene takoa pootapeadeka. 15 Takoapekedekale enekome odene ago Yesukakata wakapea nekeneya. NipaAkolali kei telo oa pima nokome16 Yesuno kawane aua pitakome kewa akeneya. Einagopa mone Sameriatake agomekenitaneya. 17NitaneyakeYesuyo okome kiwi kedime nakene alinoi (10) kakoapa kiwi peya latamokoi-pe. Latekakilepa taneyano, eina pogikakoa (9) ali-kiti edekoti-pe. 18 Ae,e ali-kiti Akolali kei pinamikiyake oago odene mone agomeke Akolali kewa one kei pinoko wa Yesuyo ootokoaeinago-pala okome 19 kamokoa pa.Nooke wini wene tugoa mekoleme neeni latekaneya tokolo uku wa Yesuyoakeneya.

Akolaliyo Ali Atoa Pawe Toa TaloToateka

Tigotokale Toatekale(Matiu 24:23-28, 37-41)

20 Parisi ali-kitamepa Akolaliyo aliatoa pawe toa talo tikilepa manipetetoo-pe wa yatekoli okome Akolaliyoeni talo tokoyapa kini leneme en-emotoa keleyo witamoo. 21 Onetalo tokoyapa ku witakono enoe, ewitakono enoe wa padameka wamoi.Akolaliyo talo tokoyapa kiwi pakekewete witaneya tokolo ni uku waYesuyo akeneya.

22 Nimo ootokoa one oya-lawe-pala okome no Ali Yatenane Oyagowakapeane none meatekou ta patakaodene enadiya wa kime wenepia meketeke wa pade enamoi.23 Enipetepa pade-kitame winago otonoademe ku nokono, enoe wa oa, wapade-kitame e nokono enoe wa oatoino, eni yene litia poameamene.24 No Ali yatenane Oyago wakapeanenekenepa katiapale a tibu ekakukata keleyo piatapeko toane patootapeneya nokolu peyame eneketeenoi. 25 Nitatekuyake namolotakoanepa tete-kala mokoane kawou.Nitimotoa no kaku-pete meki-kitameno tewitikoa wawadete tiki.

26-27 Eya ago Noa meane-pete etemekoi peya paya nou toa mekete

Luke 17:28 141 Luke 18:11gerepi po ku ue eyake wene pi-itikaneya mekete alime atoa moaatoa alike pote tokala taneya. NipaNoa one tube ue dipi keneke pomemepokaleka edikoa paya nou toameaneya. Nitoa mekoika ue meatagatapekome eni yene wia atukat-apeneya. Eina toa ali atoa payanou toa mekakoane no Ali YatenaneOyago wakapeane nekene kotikata-peane nou. 28 Eyago Loto meane-peteka etemekoi peyame nee noa eyakuya topo toa moa ipe lene matoayapu wia enika enile toma nekeneya.29Nitoa mekoika Loto one Sodome tatewitikoa pokale eina eina Akolaliyotibuke toe-pala itipono okoa kakenekuguta pitikoa wia atukatapeneya.

30 No Ali Yatenane Oyagowakapeane nokou-pete mekoi aliatoameka einago Loto meane-pete tanele pa enile tokoa kawei.31 Enipetepa panago neke pikoya-kiti yapu keneke pimotoa yapu litikoo meapa nipa mopada wa yapukeneke poameamene. Eida mea pitoapamene. Panago neke ipe toa kawapawa yapu wakapea poameamene.Eida kawa pitoa pamene. 32 Lotoeinagononatono-pala tanele kipalakatakayano, kakoika wete tewitikoapitoa pamene. 33 Nipa onekele-kamatokome tukaya wa piti tokolo kepenemamamotoko agopa one yomini-palaetepea tua poo. Wa padekagome onekepene mama moamokome tukayawa piti moamoko agopa tukomekaAkolaline take mea kama poo. 34 Eyawaneka ukuno yakamene. Enipetepaadona odene walaike atuta pitikoita-kiti pade eida pimotoa Akolaliyopadena takoa moa poo. 35Atoa takutakini witi ku kugutukoata kakoita-kitipadatoa eida pa kamotoa Akolaliyopadena atoa takoa moa poo waYesuyo okale 37 ekete Ali Muno nemewini okotapa manika patu wa okoliokome ali tuaneya lomua kakota kegonaki ini-kiti odepeta koukoa notepuka puka toa yaita kawei wa Yesuyoakeneya.

18Koiso Yateka Agome Nepo Atoa Aua-

peanemo1 Yesuyo agale pade pedoa ikilepa

Akolaliyo yakoa toatekole nepia meawawamekete one kowitoai toatikiadeka pikome eya wa akeneya.2 Pitikali ta latia pitikoi take koisoyakateka ago pade eida meaneya.Einagopa Akolaliyoka ali atoamekaone akakaya wa piti moameneyaatiki toa meaneya. 3 Eni take nepomeane atoa pade einago mekatanokome okome panagome no-palapoi teia mea toa potokakono, noauapea anu koiso yatekoano ta wakowitoai taneya. 4 Nitikale pade-mene yakameneya meake wa nanikowene kibututukoa mekome okomeAkolaliyoka ali atoameka no akakayawane piti moameneya atiki toanemekuyake 5 i atoamepa no tekotakakoa kakono, no mekuta-kamaone koiso yatekoano ta wa kowitoa-kala kakayano, auapeane one koisoyatekada wa akeneya.

6 Ali Muno agome nimo ootokoakakome okome koiso yatekak-agome okomo yakamene. Wenekiyo wameneya mekomeke okono.7 Akolaliyopa one wa takoa motane-kitame ete pia oto pia one kowitoaitoa kakolipa kini koiso yatekamoo-pe.Koiso yatekatekoa wete auapeamoo-pe. 8 Kini koiso wete yatekoaauapekala too. Nitatekoyake noAli Yatenane Oyago wakapeanenekene enekolu ali atoa nooke wenetugoa meadekoli enou-pe wa Yesuyoakeneya.

Parisi Ago Takesi KueMotokane Ago-take

Pedoa Akenemo9 Yesuyo agale pade pedoa ikilepa

pade ali atoa wene kiyo akeneyameku wa kini wa kei piketeke ete-kiti paya tetepo takoa meanelekeeya wa akeneya. 10 EyagotameParisi ali takesi kue motokamayakene agotame Akolali kowitadetetobou losu yapu pekeneya. 11 Pote

Luke 18:12 142 Luke 18:30

kakete Parisi agome one one kakomemate agale keneya oa one tepenekowitikome okome Akolali ne-pala iukumo yakamene. Ete-kitame padeali-kitaneya oa yotokoa moa elekule poanele toa atoa lia moa nitoatikiyano, noanumepa nile toamuku.Kuna agopa takesi kue motokamayako ago ku kakono, nopa einagokeneyamenano, ne-pala kewane uku.12 Ta patako tatono kakoa (7) ponokotoane-kama takupeta nee wawanepa mekala tuku. Anu motukuyapeya yonota tuane pikala toane padekatekoane moane neke pikakala tukuwa kowitoa kakeneya. 13 Takesi kuemotokama yaka agome nitamokomeete witimoa kakeneya. Nitoa atetibuke nepikamene ya tokale kakomeone palanu wi wi toa kakome okomeae, poanele-kala tuku agome ukuno,Akolali no ela moamene-ye wakowitoa kakeneya. 14 Nitoa kowitaneagopa Akolaliyo poanele toamene agotetepo takaneyake yapu pekeneya.Padena ago mena. Nipa pinali onewa kei piko agopa Akolaliyo kekuago tetepo takoo. Wa pinali one wapaya tetepo takako agopa Akolaliyokei pioo wa Yesuyo akeneya.

Yesuyo DeMati Deya-kitike Akenemo(Matiu 19:13-15, Make 10:13-16)

15 Wa pade-pete pade-kitamekini de mati deya-kitika yonamemitikakamotoa Yesu kakata auanokoli one oya-laweme noameowa kikoa okoli 16 Yesuyo okomewini mati-kiti oto nomotono, etoe.Akolaliyo one talo tuku taapa kininonoe wa yametekilepa dikane mati-kiti yametekono, oto nomotono toe.17 Nimini ukuno yakoe. Panagopamati deya-kiti Akolalike lukoameketetiki toa lukoameamademewakomepanipa Akolaliyo talo toko take oyakepamele toamoko wa Yesuyo akeneya.

Kamo Tane Agoke Pedoa Akenemo(Matiu 19:16-30, Make 10:17-31)

18 Tobou ago padame Yesuyatekome okome epetanele tokoTikisa ago, edele tekene meane kama

pou-pe wa okale okome 19 nopaepetanele toko ago wapa winiokono, edekolo oko-pe. Epetanele-kama toko agopa Akolali odenekako. Wa pade lokoaka kawamoko.20 Moseseyo tamene wa papete wiamekanemo neme wene toko. Eyawa wia mekaneya. Mone padaneatoa lia moamoa ni ali wia tukamoani monekeya kode moamoa ni panago-pala pa puputua akoa agale wamoa nineketai nekauata kei pia mama moatamene wa Moseseyo akeneya waokale okome 21 eni akenele-kamatualike laigoane yakoane toma nuku-kale okome 22wenepa eni tadekoyakeodeneledo katekoa toameadeko.Neke pikoya peya topo toa kuemootokoa ponopene ali atoa tatiameetapeamene. Nitikepa neke kamotoatekoyapa a tibuke auma kakeneyaenoo. Nitatekoyano, no litimanamene wa Yesuyo akeneya. 23Nimookale yatekomepa uu kamo tane agotokome wene keda taneya kakeneya.24 Nitikale enekome Yesuyo okomeae kamo tiki yene Akolaliyo talotoko take pamene poto tube matitoko. 25 Kamelo kaido noi keneke-kiti patukoa ponokomepa nipa wedoawili toa kawamoapa patukoa ponoo.Kamo tane ago Akolaliyo talo tokotake ponokomepa nipa wili tokoamati kawapa ponoo. Nipa onetake pamene poto mati toko waYesuyo akeneya. 26-27 Nimo okaleyatekoi-kitame ekete kamo yenekewinimodo nimini akedekalepa nipaAkolaliyo mainali atoa toa mootokolo-pe wa okoli okome ali atoametoamatikilepa Akolaliyo oyake tameletoko-kale 28 Pitayo okome totomepatone yapu tewitikoa wawa ne litimanoko-kale okome 29 nimini ukunoyakoe. Panagomepa Akolaliyo aliatoa pawe toa talo tokomo oamema poademe tokome one yapuone natono onekameyo-mikiti oneetene nineta one mati-kiti tewitikoawakomepa 30nipa itonoke enika eniyaluku ako-kitika mokala too. Nitoamea tukale Akolaliyo one talo tukutakemea kamapamenewamoa kakoo

Luke 18:31 143 Luke 19:10

wa Yesuyo akeneya.Yesuyo One Tuatekamo Tebolo TakoaOa Metaneya(Matiu 20:17-19, Make 10:32-34)

31 Yesuyo pato wa one oya-lawe-pala eko keneya aua pokome okomekipala i ukumo yakoe. Opa totoate Yerusaleme take poadete poko.Pote kakolopa Akolaline agale papetetoawea akane ali-kitame no Ali Ya-tenane Oyagoke wia mekapiane toa-kama aida taatekoo. 32 Nipa ete Yuyename no dekoa moa mone yenaneyonoke moa pikoli paya tetepo takoatea kawa tekelipu toa yotokoa 33 powapime wia toi. Nitoa wia tukolikata tebolo takoa pataka-pete kamoanepou-kale 34 one oya-laweme nateyaweneka toameneya. Nipa eni okamokaukoa keneya okale tokome einaagale pine agopa tokale meaneya.

Yesuyo Leneta Lianeya Mekome EyaKuya

Oia Meane Ago Latekanemo(Matiu 20:29-34, Make 10:46-52)

35 Yesu Yeriko ta tigotokakoawitapademe nokaka leneta lianeago pade eida one ponatekaya litikue eya oia moa meaneya. 36 Nitoamekome yatekale ali atoa peyaobomoa ponokoimokamo yatekomeokome ipa edele tikiti-pe-kale ekete37 Nasarese Yesupa wini ponoko-kolikayo okome okome 38 Depidi-laweketaagene ago Nasarese Yesu nemeno ela moamene-ye wa ka wikoakakeneya. 39 Nitikale namolo kawapenane-kitame kikoa ekete eketeoyakeno, wa wa okolika kayo telokamotokoa okome okome Depidi-laweke taagene ago no ela moamene-ye wa kayo akeneya. 40 Nitikaleyatekome Yesu witimoa kakomeokome winago no kakuta aua noewa okale one kakaya liti pinelenome kakale Yesuyo yatekomeokome 41 anume edele takamotoaoko-pe-kale okome Ali Muno anuleneta kikakoa wane uku-kale okome42 nooke wene tugoa mekolemepaneke leneta epetekakono, neke

leneta kikoa yeka ete ena wa okale43 eina eina one leneta kikatapeneya.Nitaneyake Akolali kei pia kawa Yesulitima pekeneya. Enile tokale eneketepeyame Akolali-pala ke wa kei piakakeneya.

19Sakiasiyo Tanemo

1 Yesu Yeriko ta nome patukoaponokaka 2 uu kamo ago Sakiasieida nepia kakeneya. Einagopatakesi kue motokama yakene yeneyopiane ago. 3 Yesu edane ago patuwa nepia kakale ali atoame Yesuponatekaka apua takoa edetapeneya.Nitaneyake totono ago tokomeone lekoa pokome kawateka kenepiameadeka. 4 Nitadekale teigoateyapea pome Yesu ponatekayaliti kakene yomo sikamo yomokelewia pome nepia meaneya. NipaYesu enademe taneya. 5 Eida nepiamekata Yesu nokome lene ate pitikoaenekome okome Sakiasi neke yapuopi no pipato. Wini yomo koa wetenoo-kale 6nipa pata wa koa nome oneyapu wedia aua pekeneya. 7 Nitikaleenekete e yene peyame Yesu oa lubulubu pikakete ekete poanele tokoagono yapu eni pome pipoko wa kooa kakeneya. 8 Nitaneyake Sakiasione yapu nome kakome Yesu-palaokome Ali Muno anukuya peya tati-takutukoane padekapa ponopeneya-kiti meou. Wa namolopa pade ali-kitaneke kini kue oane yotokoanekode keneya motadekolupa nipapine yene kini nami wianepa enioane yotokoane motokouna toanetuyonopeta kadukoane ete mekalatou-kale okome 9opi neke yapu pitiki-kiti Akolaliyo toa motoko wa ootokoaokome i agopa etepea pekene agokeAkolaliyo oneka Eberame-laweketaagene ago wa toa motoko. 10 Nipano Ali Yatenane Oyagome pakaetepea pekene yene tuku tou wanetoane moadene nokou wa Yesuyoakeneya.

Luke 19:11 144 Luke 19:27Tobou Agono Pupu Takane Ali-

kitameOne Kue Pikoa Metekakete Tanemo(Matiu 25:14-30)

11E yename einaka einamoyakakoakakoika Yesuyo agale pade pedoa ak-eneya. Nipa one Yerusaleme taketigotokakoawitanokono, Akolaliyo aliatoa pawe toa talo tokoyapa itonokeopii witako wa e yename wene pikolitokome ni akeneya. 12 Nitikomeokome tobou ago pade ta tetemadameane yename kini ako tobou agomoa kakamotoa poademe eya taneya.13 One pupu ali-kiti noi kakoa (10)noe wa kayo oa motokome kini kinikakoi toa kina kapidi kakoa (20)tatikoa mekala taneya. Metekomeokome oto noadene pukuno, i kuemetine pikoa motokamene wa meemo-tokome pekeneya. 14 Nitaneyake oneeina take mekoi yename one-pala ko-timi wene luaneya mekete pade ali-kiti moa wetekakete ekete winagometoto talo tamene kote tokolo wako waakapoe wa wetekaneya.

15Wananiko ete takemekoi-kitameeinago kiwi yopiateko ago ne mea wamoa kakatekaneyake one ta pine lonowakapea nekeneya. Nokome pupuago pade-pala okome kue metekounaali-kiti enemotokapa. Auna kuemetine pikoa motokakoimo yakouno,enemotokapa wa moa wetekaneya.16Nitikale namolo agonokomeokomeAli Muno nemena mea pokana kinakapidi kakoa (20) kina moane tinepikoanepa ege kadukaka kadapimekadukoane (200) kina motokakouno,ina wa metekale okome 17 epetekoaneme eni tadeko. Eni pupupanateleke nemewedoa tadekono, pupupade tubele yameou. Pitikali talatia pitikika noi kakoa (10) ta-kitine tobou ago mea yopikamene wayametaneya. 18 Wa taku takoa nokaago nokome okome Ali Muno nemenamea pokana kina kapidi kakoa (20)kina moane tine pikoanepa egekadukaka tatigime kadukoane (100)kina motokakouno, ina wa metekaleokome 19 nipa pitikali ta latia pitikika

ko kakoa (5) ta-kiti ne tobou ago meayopikamene wa yametaneya. 20 Wapanago nokome okome Ali Munonemena mea pokana kina kapidikakoa (20) kina mootokoane maminamoane togotoane potipikakou.21 Nepa telekago teke padeya-kitipanekeya menake pa neme mokalatoko. Panagono ipe neme padeyakamatamokoyake noa meko. Nepadikane agono wene tekene piti tokalemekene neke kue pa potipikakouno,ina wa metekale 22 Ali Muno agomeokome nepa poanele toko agomekeoko. No telekago padeya-kiti anukuyamenake mokala toane ni panagonoipe padeyaka matamukuyake noanemeku wa nooke winipa ko okono,neme wini oko toane padele telekoletoane ne kibu mouno, nepia. 23 Nemeane pokouna kuepa bage edekalemoa pikamoka-pe. Bage pikoo tokapaanu kueme tine pikane kue-palaoto mou tokake nitameke padelekatoameneya pa potipiadeko wa kikoaakeneya. 24 Nitoapa eida yakakoakakoi yene-pala okome winagonokeone kina kabidi kakoa (20) pikoa kakokina moe. Mootokoapa kina egekadukaka kadapime kadukoa (200)kina pikoa kako ago metekapoe-kaleekete 25 ouo, oyagome one kina egekadukaka kadapime kadukoa (200)kina pikoa kakoyake okoto-pe waokoli okome 26 kipala i ukumo yakoe.Akolaline peku wedoa nakagopa nipaAkolaliyo one peku wedoa lawetemapokale kamo toma pou toa wedoatoma poo. One peku alekoa nomapokagopa nipa onekeya nateyakaeniya peya Akolaliyo takoa wamootapeoo. 27 Kiwi talo tamene kotemotoko wa no-pala poi teia meketewakoina yenewete dekoamotokapoe.No kakakoa wia tukoatino, dekoamotokapoe wa tobou agome akeneyawa Yesuyo akeneya.

Yesu Yerusaleme Nokale Ali AtoameKe Wa Wedia Kakete Makutukoa

Motanemo(Matiu 21:1-11, Make 11:1-11, Yone

Luke 19:28 145 Luke 19:4812:12-19)

28 Yesuyo nimo omotokomeone oya-lawe-pala patono noe waYerusaleme take ate witapademepekeneya. 29 Nitoa pome Olipe-piniwa ibini akene tonoke latiane tataBesepase Besani tatake tigotokakoawitapademe kakome one oyalitatakuta moa wetekakome okome30 kuka ku take poatino poe. Potewitoa kaalaukete enekoli dogi kaitine po kakoa kebetaneya kakaleenoi. One patu panagoka wetemea yawameneyano, po kotokoaoto aua notokamene. 31 Kotokoamoadete tokoli enekome panagomeokome dekolo kotokoa motiki-pe waokalepa eya wa akamene. Ali Munoyopadele toatekole pikolo ni motokoapoko wa akamene wa Yesuyo oawetekaneya. 32 Nitikale pote enekoliAli Muno agome okanakale tadeka.33 Nipa po kotokamotokoika pineyene nekete ekete i dogi kai tinepaedeyake po kotokoa motiki-pe-koliekete 34 Ali Muno agome padeletoatekole pikolo ni toko wa moapekeneya. 35Nitoa Yesuke aua neketekini tokoo kakene mamina petenekotokamoa tali waneke tatikoa Yesumekoa aua pekeneya. 36 Nitikoli meapokaka kini mamina kotokoa one enimea poatekaka pia tatikakawineyapekeneya. 37 Nitaneyake Olipe-pini togoikoa ketipea koa poademetigotokoa kakata one agale weteyakoa motane yene one-pala obomoapote eida titimoa Akolali kei telopima pekeneya. Nipa Yesuyo telekoletoma pokale enekoinakalekeka ke waAkolali kei pima pekete ekete38 Ali Muno patu kautakoa kako

tobou ago i nokono, Akolalineme pewe wia yopiamene-ye. A tibuke meki-kiti tepemataneya mekete tikino,Akolali kei piatoe wa omapekeneya.

39 Nitaneyake e yene pakekeobomoa nekene Parisi ali padeka-kitame one-pala ekete neke oya-mikiti wawe wa oa kawikamene-koli

okome 40 kipala i ukumo yakoe. Iyenedo kawia mekolipa nipa i pikokue wane-kitameka ke wa wedia kayooi wa Yesuyo akeneya.

Yesuyo Yerusaleme Ela Motanemo41 Nitoapa Yesu Yerusaleme

tigotokoa nome enetapekome komoloboa pitikoa kakome okome 42 ae,opika kini tepe mataneya poatikikaapa kini leneme keleyo pikoloenemotadiyano wene pikuyake opakauaneya tokome oyake enameletoamoko. 43Ae, Yerusaleme ta nepalapoi teia mekoi-kiti wini nekete kobumoa unukatakutukoa dekali toameoi.44 Nitoapa neeka neke wida pitikoipeyaka moa kaua kugu witikoi. Nipaneke yapu pawe eya latia kakenekue peya keawea tadekamu toi. Ae,Akolaliyo kiwi auapeademe widanekedeko wa wene toamokoli tokomenitoi wa Yesuyo komo oa kakeneya.

Yesu Tobou Losu Yapu PokomeTanemo

(Matiu 21:12-17, Make 11:15-19, Yone2:13-22)

45 Nimo oomotokome YesuYerusaleme take tobou losu yapupome kakome eya kuya eida-kamapadeya padeya topo toai tane ali-kiti wia tikatapekome okome 46 anui yapupa no Akolali ali atoame kowitoaitoatiki yapu wa wia mekaneyakekimepa kode yename kodeyapaigakoa moa piai tane kota tetepotakakino, poe wa wia tikatapeneya.

47 Ta pataka abuna Yesu toboulosu yapu pome olaukakala taneya.Nitaneyake Akolalike lodo yotokoaitane tobou ali-kitika Mosesenetotono pine toa olaukane ali-kitikaete tobou yene-pala koukoa meketeone katekoa wia tukatekoi oi pedoapia kakeneya. 48 Nitikolika ali atoapeyame one oko agale yakatoe wayakakoa kakeneya tokome one wiatukatekoile toamokale wakeneya.

20Te Patu Kautakoa Kako-pe

Luke 20:1 146 Luke 20:19Wa Yesu Pitia Yakanemo(Matiu 21:23-27, Make 11:27-33)

1 Wa pade-pete Yesu tobou losuyapu pokome ali atoa olaukoa niAkolalinemo kini wene epetekanemoi i wa mo wia kawa tokale Akolalikelodo yotokoai tane tobou ali-kitikaMosesene totono pine toa olaukaneali-kitika one kakata nekete ekete2 ne tokolepa te patu kautakoakake toko-pe. Teyo ta wa okoletoko-pe wa pitia yatekoli okome3 kipalaka yakatekumo pikono, yakoe.4 Yoneyopa ali atoa ue motokamayakilepa tene peku noa toka-pe.Akolaline peku patu. One kaua-mikitane peku patu. Yakouno, oe-na-kale 5 kini kini yakaate teketeekete Akolaline peku noa toka wadookolopa nipa einagome oka agaleedeyake yakoa moamokoi-pe waoono, nimo wamato. 6 Nitameneyaone kaua-mikitane peku noa tokawado okolopa ali atoame kuekatekamoa pitikoa wia tukoi. Aliatoame Yone einagopa Akolalineagale akakago wa wene pikete teketenitoino, 7 enimoka wamato wa eteYesu-pala ekete Yoneyo mainalinepeku noa toka patu. Wene toamoko-koli okome 8 nipa noanu tomayakulepa i ago patu kautakoanekakene tuku wane kipala toaweanewamou wa Yesuyo akeneya.

Panagono Gerepi Po Ipe YopikoaPotokane Ali-kitike Akenemo(Matiu 21:33-46, Make 12:1-12)

9 Yesuyo e yene-pala agale padepedoa okome okome panagome oneipe toa gerepi pomatatekoapa one ipekime yopikamene wa pade ali-meneyamemotokome ta padeka pokomeeida mea kakeneya. 10Wa naniko einaipe gerepi po ku putua kibutukakoakaka-pete eya taneya. One pupuago pade moa wetekakome one ipeyopikaki ali-mename one moatekutoapa moke toa memotono pa wawetekaneya. Nitikale nokale one ipeyopikane ali-mename layo tiginamemoomoa pitikoa pupuli wia padeyakameameneya pa pomotoa wetekaneya.

11 Nitaneyake pinagome pade pupuago moa wetekale einagoka layomewia kawa yamotokatekoa pa pomotoawetekaneya. 12Nitaneyake pinagometebolo takoa ago moa wetekaneyakeeinagopa wia kamate ponokoa pakalono moa pitikaneya. 13 Nitaneyakeipe pine agome edeku patu wawene kibututukoa kakome okomeanu kolotini ago anu mana moanewetekou. Einagodo nokale eneketepaone kei pia makutukoa moi wamoa wetekaneya. 14 Nitikale nokaleone ipe yopikane ali-mename ootetekete ekete pinagono mana kunokona. Etename one pikoa pokaya-kiti kadimo okome kunu agono pinepikademe tokono, one moatekoya-kiti totomoatono, onewia tukatoewa15 tayo lono aua pote wia tukapaneya.

Nitikala taneyake ipe pinagome eniyene-pala edele tonoo-pe. 16 Nipaeya too. Wakapea nokome oneipe yopikoa potokane ali-mene wiatukatapea kiwi luku pade-mene kimeyopikamene wa yameo wa Yesuyookale e yename ekete ae wini okoleAkolaliyo taatekoa toamomotamenewa okoli 17 leneme nepikoa pikomeokome Akolaline bokuke eya wa wiamekanemo pine edoa piko-pe.I yomopa poadekowa yapuwiane yename

paya tetepo takoa wakeneyakepanagome i yomopa yapu pigi wamoawianeyawa panagomewiamekaneya.

18 Eni yomo pigike pitakoi ali atoakaua kugu witikatapeneya piei. Waeni yomo pigi panagoke pitakomekatua tawele takatapeoo wa Yesuyoakeneya.

Mone Lomane Ako Tobou AgonoTakesi Kue

Pitikakato-pe Wa Pitia Yakanemo(Matiu 22:15-22, Make 12:13-17)

19 Yesuyo nimo okale yateketeMosesene totono pine toa olaukaneali-kitameka Akolalike lodo yotokoaitane tobou ali-kitameka ekete iagome ina pedoa okana agalepatotoke akedekono, dekatapea moatoe

Luke 20:20 147 Luke 20:40wa einapete einata one moadetewili toa kakeneya. Nitiketeke ekakoi yene piti motekete tokomewakeneya. 20 Nitoapa eya toatekoioi pedoa pia taneya. Ta yopia mekoagome koiso pitia yakakamotono,i ago moa meato wa pade ali-kiti Yesu kakata moa wetekakolinekete one oka agale yakoa motanetetepo takoapa natemo omotadiyawa kakeneya. 21 Nitikete ekete nememane oa olaukoa tikilepa kiyoke-kama toko. Nipa ali atoa peya midipikoapa Akolalinele takama peketetoatikile kiyoke-kamaolaukako. Nepanitane agono wene tekete ido pitiayakoono, yaka. 22 Tone totono litiapaako odene tobou meko ago Sisanetakesi kue pitikamato-pe, pitikato-pe. Yakoono oa ta-koli 23 one enilabatekoi wene pikoile tetoa enekomeokome 24 kue lene pade enouno,yameo wa okale yametekoli okomei kue lene tiginikepa padane lenetimini-pala agaleta wia mekaneyano,eniyatapa teneta patu wa okale ekete25 tobou ago Sisa one wa okoli okomenipa Sisa meatikiyapa one takoa mea,Akolali meatikiyapa ni Akolali takoamea tamene wa okale yateketepa26 ali atoa kakakoa i agome natemoomotato wa kamele toameadekowa one eni okamoke wene kainyapianeya tekete agale wametekoawakeneya.

Tuane Yene Kamoatikike PitiaYakanemo

(Matiu 22:23-33, Make 12:18-27)27 Sadusi totono litiane ali padeka-

kiti Yesu kakata nikilepa agale paleneyakadete nekeneya. Eni yene kinitotono litiapa tuane ali atoa wakamoamoi wa iki. Nitane ali-kiti Yesukakata nekete likoa enekete ekete28 Tikisa ago, Moseseyo one totonowia mekakome okome panagonoatoame one mati opikameneyakedoeinago tukalepa one wamene agoneme moa neke natono latikamene.Nipa tukanakago lukuke kawatikimati-kiti opikamotono, nitamene waMoseseyo akeneya. 29 Nipa odene

aline mana-mikiti tatono kakoa (7)kakeneya. Namolo agome one atoamoapa mati opiameneya one meatuaneya. 30 Nitikale one liti takutakoa opiane agome einatoa moapamati opiameneya mea tuaneya.31 Tebolo takoa opiane agomekaeinatoa moapa mati opiameneyamea tuaneya. Eni wamene tatonokakoame (7) einatoa kibutua moma-kala nekeneyake panagonoka eina-toame mati opikameneya. Peyatiobali mea tukala taneya. 32 Nitikalataneyake wipitikomepa einakatoakatuaneya. 33 Eina wamene-mikitameeinatoa edikoa kibutua moma-kalanekeneyano, tuane ali atoa Akolaliyomoa kamotokaka-pete einakatoapamainagono natono wa tugoa meoo-pe wa likoa enekoli okome 34 opimeki-kitipa alime atoa moa atoaalike pote edikatakutukakala toameki. 35 Nitikiyake tua potepaweneya take mea kawatiki-kiti eidamea kaketepa alime atoa moamoaatoa alike poamoa toi. 36 Eidapaedelo yene keneya mea kawei. Nipatukolipa Akolaliyomoa kamotokakaleone mana kono-mikiti mea kawei.Nitoa mea kakete wa tukile toamoi.37 Tuane ali atoa Akolaliyo moakamotokakamo Moseseyoka wiamekaneya. Nipa itipono oa kakeneyomo deyake Akolaline agale ludunokome akenemo wia mekakomepaAliMuno agoke eyawawiamekaneya.Ali Muno einagopa Eberame AisaketaYekobe toa einago-menane Akolaliwa wia mekaneyano, 38 onepa tuaneali atoane Akolali mena. Mea kamapiki ali atoane Akolali wa okomeakedeko. Ali atoa one patu-kamakautakoa kakete mea kama piki waYesuyo okale 39Mosesene totono pinetoa olaukane ali padeka-kitame eketeTikisa ago, agale muno kakoa winiokana wa akeneya. 40 Nipa one-palaagale pade wa pitia yakamene pititokale akeneya.

Keraisu Onepa Tene Mana(Matiu 22:41-46, Make 12:35-37)

Luke 20:41 148 Luke 21:1141 Nitaneyake Yesuyo e yene-

pala okome Keraisu wa papeteibini akene agoke ikilepa Depidi-loeke tawateko ago wa ikino,dekolo iki-pe. 42-43 Papete DepidiyoAkolaline bokuke lo agale pade wiamekakomepa Keraisuke eya wa wiamekaneya.Ali Muno Akolaliyo no lukoane meku

Ali Muno-pala eya wa oka. Ne-pala poi teia meki-kiti moanekawikoane neke kawane komopikouno, nepia meamene waAkolaliyo oka wa Depidiyo wiamekaneya.

44 Nipa Depidiyo Keraisu einagopaone lukoane meku Ali Muno wa ak-eneyake kimepa Keraisupa Depidi-loeke tawateko ago wa ikino, dekoloiki-pe wa Yesuyo e ali-kiti-pala ak-eneya.

45 Nitaneyake ali atoa peyameyakakoa kamotoa Yesuyo one oyali-kiti-pala okome 46 Mosesene totonopine toa olaukaki ali-kitame tomayakile titi toma yamene. Eniyenepa kini ludu mamina epetaneyawititapea kakeneya yawa ni makesikeali atoame ke wa walikitikakete yonomomotada wa yawa ni losu yapukekatobou ali-kiti meatikita meada wamepokala tiki. Toge kikoikaka ibiniakene yene meatikita meada wamepokala tiki. 47 Ni nepo atoa-kitioa yotokoa kini yapu eya kode keneyamotikiyake eka ali atoame kiwi keipimotoa lede kowitikete kutupea paagale likoa pikala tiki. Ae, Akolaliyodikaki yene kibu motokomepa dikadika toamene tete meoo wa Yesuyoakeneya.

21Nepo Meane Atoame Onekeya PeyaAkolaline Takoa Metanemo(Make 12:41-44)

1 Yesu kabe togapia ate enekaletobou losu yapu keneke kue pitikoaitokoita tobou yene nekete kueeya pitikakala tokoli enaneya.2 Nitaneyake nepo atoa pade

ponopene atoa nome tuane kuetatakuta pitikananeya. 3-4 Nitikaleenekome okome nimini ukuno yakoe.I kamo yene peyamepa kinikiyatubeya pa pimotoa keku-mene odenemoa pitikakala tokoina. I atoamepaonekeyapa nateya deyake one pikotoa enimoapitikatapeka. Onenee eyatopo toa moateka kue eni pitikakometokome e yene peyamoa patukaka waYesuyo akeneya.

Tobou Losu Yapu Tumu Tokatekamo(Matiu 24:1-2, Make 13:1-2)

5 Pade-kitame tobou losu ya-puke ekete ipa todolo yapu. Kueepetaneyameka Akolaline takoametaneyameka koniyo takoa wianeyakakono, enoewaokoli 6Yesuyookomekime i enekoa kakiya-kitipa eni wianekue odeneka kibutukoa piameneyapeya wia tadekatapeneya pa tumutokaneya pioo wa Yesuyo akeneya.

Ke Enekakale Mekete TeteMoatekoimo

(Matiu 24:3-14, Make 13:3-13)7 Yesuyo nimo okale eida kakoi-

kitame ekete Tikisa ago neme inaokanakalepa manipete taatekoa tokopatu. Enile toatekale tigotomanokale edeya wa adeka piipioo-pewa okoli okome 8 ina okounakalewete taatekoa toameneyakepa pade-kitame anu ibini lede wedekoa neketeekete Keraisu taatekoane nukuno,noe wa oa ni pade-kitame eniletaatekoa toateko tigotokoa nokono,noe wa kiwi oa yotokoino, wedoalene kia nepikete yakoapoameamene.9 Nipa kini ta ludu uu wa poi toakakoimo yakoa ni pade take poitago wa okoimo kugu yakoa toino,piti moameamene. Enilepa taatekoanamolo takoa toatekoyake wipitia tapade tigotokoa wete patamoo tokoloni uku wa Yesuyo akeneya. 10 Nimoootokoa okome e ku yatename poitato wa kamoa poi teitakutukakalatoi. Ni e ku tobou agoke lukoa mekiyatene ete oto wa poi toa winaliyoi. 11 Momani-kala tube mati toaeka kuka takeka kobu igi nome

Luke 21:12 149 Luke 21:30poane yene igi nome tokala too. Atibukeka ali atoa piti takatekole-kitiwitoa ni Akolaliyo one toateka adekapiipikomepa padele padele tubelemati witakakala too.

12 Enilepa wete taatekoatoameneyake ete-kitame kiwi dekoamoa tete mekala toi. Nipa kini losuyapuka po yapuka lia aua pokalatoi. Ni ako odene tobou mekoi ali-kiti mekoika eni ali-kitike lokoa tayopikoi ali-kiti mekoika lia aua potekoiso akakala toi. Anukule takamapokoileke nitoi. 13 Nitikoi-petepakini lene yoto kakete anukumo ii wa toawea akakala toi. 14 Nipaedemo wane uku patu wa kini wakei piatekoimo wene kibutukapi-ameamene. 15 Noanumepa kiwiwene taka taka tokolu tokome agalemuno kakoa okoli kipala poi teigoiyename moa kautakamele toamoaagaleka topo takamele toamoa too.16 Kiniketai kinikaua kinikameyokiwi-pala po piane yene kini oya-mikiti enika eni yene peyameka eteali-kitane yonoke kiwi moa pikala toi.Nitima pekete kiwi padeka-kiti wiatukakakileka toi. 17Nipa kipa no-palaodene ibini pedane ali atoa tokomeete yene peya kiwi-pala kotimiyoa meoi. 18 Nitiketeke kiwi-palapadeleka tamele toamokale tobouwitako pine odeneka toa potokameletoamoo. 19 Eni ke enekakale meakenooke wene tugoa mea togaketepakini wa toa moino, poapeneyakamene wa Yesuyo akeneya.

Yerusaleme Ta Wia TadekatapeneyaTumu Tokatekamo(Matiu 24:15-21, Make 13:14-19)

20 Poyo yatene Yerusaleme takeobomoa note dekali toa unukatapeakakoli eneketepa Yerusaleme ta wiatadekatapeneya tumu tokateko oitigotokoa nekedeko wa wene toi.21 Nitikoi-petepa Yudea ta ludupitikoi-kitipa nipa tono pake paketoa pitoa pote paigakoa mepamene.Yerusaleme pitikoi-kitipa nipa kinieni ta wete toa pitoa pamene. Tayokakoi-kitipa nipa Yerusaleme take

pitoa poameneya paka lono pitoapamene wane uku. 22 EnipetepaAkolaliyo ali atoa kibu motikilepaone bokuke papete wia mekapianetoa-kama taatekoa too tokolo niuku. 23 Ae, mati kakene atoa-kitikamati adu tanikakoa mekoi atoa-kitikaeni tete witaka-pete manika edoapetoa pomotoa-pe. Ae, enipetepaitonoke dika dika toamene tetewitoo. Akolaliyoka one Yu yatene-pala kotimi wene luaneya meoo.24 Nitaneyake kipala poi teianeyename kiwi padeka-kitipa tuemekawa tukoa ni padeka-kitipa e kuyatenane ta piko peyake tadekamutoa aua pootapeoi. Yerusaleme taapamone pa yatene-kitame kautoa wiatadekatapekoli pa tumu tokaneyapioo. Nipa Akolaliyo eni moneyatene-kiti kiwika wiou wa moaatukateka oi ponokaleka pa tumutokaneya pioo wa Yesuyo akeneya.

Ali Yatenane Oyago WakapeaNoatekamo

(Matiu 24:29-31, Make 13:24-27)25 Nitaneyake a tibukepa lou to-

kene tagoi moa padele padele tokaleeneketepa ae ile toatekolo toko waenekala toi. Kusa ue mekokaka uuokoa kawa pewikoa kawoo. Itonokekae ku yatene tepe we tokale wenekainya pianeya meoi. 26Nipa itonokepadele padele wipitikome toademetokale nepia meketepa pitime tuketepitakala toi. A tibuke tele taneyamekiya peteka peteka tokale eneketenitoi. 27 Enika enile toka-petepa noAli Yatenane Oyago wedo patumeanepa teleta toawineya noadene nokoluenoi. 28 Enika enile titia witakaleeneketepa nipa Akolaliyo kiwi toamoateko oi tigotokamanoademe tokowa wene weye akeneya meamene waYesuyo akeneya.

Yomo Pikike Pedoa Akenemo(Matiu 24:32-35, Make 13:28-31)

29 Yesuyo agale pade pedoa okomeokome yomo piki eteya yomokawitakoleke ukunu, yakamene. 30Lunopitikakolo eneketepa poto tokotokene-mene tigotatekolo toko wa

Luke 21:31 150 Luke 22:12kime wene tiki. 31 Eina toa anume inaokounakale-kiti witakale eneketepaAkolaliyo ali atoa pawe toa talotoateko eni tigotokona wa wene toi.32 Etene nimini toatekomo ukuno,yakamene. Ipete meki-kiti peya wetetuutapeameneyake kiwi-pala inaokounakale peya taatekoa too. 33Nipaitono tibuta takoa pootapekolikaanu agalepa pa pia-kama kawoo waYesuyo akeneya.

Taatekoa Toatekale Wedoa NepikoaMeamene

34 Ina okounakale pubu wameneyaodepeta wako pitigatapekome tokotoa taatekoa toademe tokono, wedoameamene. Nipa pale paleta toa nibia ue nokoa pia ni kini toatekoilenami namita kakalewene keda taneyamekayano, wedoa meamene. 35 Enikaenile taatekoa tokomepa ali atoa tapiko peyake pitikoi toa taatekoa too.36 Enika enile-kama taatekoa toka-pete no Ali Yatenane Oyago kakoutakatepitoa note kanadetepa lene tu-aneyame wia mea Akolali kowitimapamene. Nipa katepitoa noatekoi telelukamotoa kowitamene wa Yesuyoakeneya.

37 Ta pataka abuna Yesu toboulosu yapu pome olaukapokala taneya.Nitimotokome likonupaOlipe-piniwaibini akene tonoke ete wa pomepipokala taneya. 38 Nitaneyake oneeni olaukakome oka agale yakadetepaali atoa peya likonu witia tobou losuyapu-kama note obonokala taneya.

22Yesu Wia Tukatekoi Oi Pedoa Pi-

anemo(Matiu 26:1-5, Make 14:1-2, Yone

11:45-53)1 Edelo ago patukane wa ibini

akene toge kikete pa palawe yisikugu pitikamoa yotane palawe yoanoatekoi oi tigotokoa nekeneya.2 Nitaneyake Akolalike lodo yotokoaitane tobou ali-kitameka Mosesenetotono pine toa olaukane ali-kitameka Yesu edoa katekoa wiato

wa wili tokoa kakeneya. Nipa ete aliatoa piti motekete taneya.

YesuMoaMeateka Oi Pedoa Pianemo(Matiu 26:14-16, Make 14:10-11)

3 Yesu-pala tuku kakoa (12) opiayakene ali-kiti pade Yudase einagokeSetanu awinaneya. Einagopa onepade ibini Isekariose. 4 EinagopaAkolalike lodo yotokoai tane tobouali-kitika tobou losu yapu talo tanetobou ali-kitika koukoa mekoitapokomepa Yesu kini yonoke moa pi-ateka oi pedoa pianeya. 5Nitaneyakewedia mekete ekete nipa nee kuemeoo-koli okome 6 nitikouno toewa tewitikoa pokomepa Yesu moametekome toatekale wene kibutumayakeneya. Nipa ali atoane kabetapake kawamokale nitou wa wenekibutuma yakeneya.

Edelo Ago Patukane Wa Ibini AkeneToge

Kikete Tanemo(Matiu 26:17-25, Make 14:12-21, Yone

13:21-30)7 Yu yename yisi kugu

pitikameneya pa palawe wane-kiti yoa toge kikilepa sipi sipi kaitine-pala moa wia kikala taneya.Nipa edelo ago Idipi ta patukakaleAkolaliyo Iserele yene toa motaneoi wedekoa nitaneya. 8 Eni sipi sipikai wiateka oi nokale Yesuyo PitaYoneta moa wetekakome okomeedelo ago patukane toge kiatono,eni toge nee wete nodokakapoatino,poe wa wetekakale ekete 9 eni togenee manika nodokatoa-pe wa okoliokome 10 Yerusaleme take potekaalaukete enekoli ali pade onewagoke ue mete kakalogoa auanome kotukale enoino, einago litimapote one tuapea poka yapu tuapeapamene. 11 Tuapea pote yapu pinagoenekete ekete Tikisa agome okomeone oya-lawe-pala opiane mekenetoge nee nouno, neke ugu yenenote meai tiki yapu luku yameanota wa oka wa akamene. 12 Kitamenimo okoli yatekome pinagome akoyuane yapu luku yametekilepa toto

Luke 22:13 151 Luke 22:31meateko walai eya nodokapianeyayameoono, eidapa tone toge nee eyanodokakoatino, poe wa Yesuyo oneoyali-kiti takuta moa wetekaneya.13 Nitikale pote enekoli Yesuyo einaokanakale tadeka. Nitadekale einatakini toge kia noatekoiya nodokaneya.

Yesuyo Palawe Wane Gerepi Po KuUeta

Moa Lawetekome Akenemo(Matiu 26:26-30, Make 14:22-26, 1 Ko-

rine 11:23-25)14 Nee noatekoi-petepa Yesu

nokome one Aposelo ali-kiti-palawalai waneke lewitoa meaneya.15 Nitoa mekome okome anumoatekou tete wete moamekenepaedelo ago patukane toge kiko-petekipala opiane mekene nee noadiyanowene-kama piane mekou. 16 Edeloago patukane toge nee nakilepaAkolaliyo talo toko take mekenetoateku adeka pikene tuku. Papetewa pade noamadeneke tuku waootokoa 17 gerepi po ku ue metemekaneya katekamoa Akolali-palake wa ootokoa okome kiwi peyatatia noatino noe. 18 Nipa gerepipo ku uepa Akolaliyo talo toko tawete witameneyake papete wa padenoamou wa akeneya.

19 Ni palawe waneka moa Akolali-pala ke wa ootokoa popimotokometatia metekome okome ipa anutiginino, kiwike toane i metekuno,moa noe. Noe wane metekilepa imekete toko toapa no wene taneyamea toma pamene wane metekuwa metaneya. 20 Nitaneyake neenootokoa mekete eina toa Yesuyookome i gerepi po ku ue metekemekaneya noe wane metekilepakiwike toane anu kamate ponatekoadeka piane meteku. Nipa Akolaliyooi pedoa pikana toane tekene kiniwenele litia toatiki totono kadimooane yametekene uku. 21 Nimowanepa ukuyake eya waneka ukuno,yakoe. Mone yename no wiatukamotoa moa meateko agopaone yono i walaike anu yono-palaodeneka pianeya. 22 No tukilepa

Akolaliyo papete wene toopikanatoane taatekoane tuou. Ae, nowimotoa moa meateko agome dikadika toamene tete moo-kale 23 oneoya-lawe ete oto wa yakaate teketeekete ina okanapa mainagometoademe tokolo oko patu wa oote toakakeneya.

YesunoOya-laweAkoOdeneMeadeteTogo Togo Oma Pekenemo

24 Yesuno oya-laweme agale oatakoa pili pili toa kakete ekete totopamainago ako ago meko patu wa togotogo oa kakoli 25Yesuyo okome monepa yatenane tobou ali-kitame kiwikelukoa meki-kiti pupu toe toe wa tikatika tiki. Nitikilipa kiwike lukoameki-kitame kipa toto auapeki yeneno, kewa kiwi kei piki. 26Anu oya-lawe kimepade edikameamene. Nitameneyaako ago nepa pene ago tetepo takoameamene. Tobou ago nepa pa pupuago tetepo takoa meamene. 27 Alitakutapa panago nee mekome nomo-toa padena agome one nee takoalawetekolo-kiti ako agopa mani ago-pe. Nee mekome nako agopa ako agoeni. Noanupa kini pupu ago mekeneuku.

28 Ke enekakale mema yakoukaanu oya-lawe kime no kagekamayakoinano, 29 Agetaiyo no ne tobouago mea wa ali atoa yopianemeatekou ta yameteka toane tekenekime ali atoa yopia meatiki ta opiyametekene uku. 30 Nipa anu talotoateku ta no-pala opia mekete neeue eya nomotoane nitiku. Eni ukutoapa tobou ali meatekoi walai-kitikeeidamekete Iserele yatene tukukakoa(12) tatite toa takoa enoa akakala toiwa Yesuyo akeneya.

Pitayo Yesu Wawa Akatekamo(Matiu 26:31-35, Make 14:27-31, Yone

13:36-38)31 Saimone Saimone ne-pala

ukumo yakamene. Ali-kitame witiku yaku-pala eletekoa pianeyapeteka peteka tiki toa Setanuyo nei agopa edikoane toadene mano waAkolalineke oia motokome akeneya.

Luke 22:32 152 Luke 22:5332 Nitaneyake Akolalinele takamapokeke tewitikoa wakaya tokaleneke kowitikakene uku. Wa nanikopale toake eni wene wia wakepaneke oya-lawene wene weye akakalatamene-kale okome 33 Ali Muno nepo yapu pitikakolika wia tukakolikanoka po yapu pitikoa wia tukoatomotoane uku-kale okome 34ne-palai ukumodo yakamene. Opi ali ogadata patameneka wete ka wameneyakenemepa no i ago wene toamukuwa tebolo-peta akoa wakala too waYesuyo akeneya.

35 Yesuyo nimo ootokoa okomenamolopa Akolalinemo oa pupi-tikapekete kue ka nee uatekoi kakauameneya kawa yeneka mekameneyapa toma poe wane wetekakounake papima yakoi-pe-kale ekete e'e mena-koli okome 36 opidopa kini kue uatikikaka nee eya uatiki kaka pikolopanipa moa aua pamene. Tue padetoamokolopa nipa tokoo kakenemamina takoa topo toa moa luapamene. Ni edoa-mo. 37 Ete-kitamei agopa Akolaline totono tagoa toamokoago wa akoa wawei wa wia mekapianeagalepa nooke tugoa taatekamedeko.No toatekoumo wia mekapiane agaletaatekateko tigotomanokowaYesuyoakeneya. 38 Nitikale ekete Ali Munotue takuta i pikono, ena-koli okomenipa oyake toko wa pekeneya.

Yesuyo Olipe-pini Tonoke PomeKakome

Kowitanemo(Matiu 26:36-46, Make 14:32-42)

39 Yesuyo nimo oomotokome onetanele tokome Olipe-pini tonokepekeneya. Eni pokaka one oya-lawelitima pekeneya. 40 Nitoa eida pomekakome kipala okome kiwi likoaenekaya wa Akolali kowitoa kamenewa ootokoapa 41 alime kue mitapekokotuke keneya pome neuwe tukupiakowitoa meaneya. Nitoa kowitikomeokome 42 meteke no noateku ueenekupa no tete mati moatekuluenipa tokono, Atai neme ete wiapedekamedekalepa nitikamene.Nipa anu wene pikule toa wane

ekene wamukuno, neke wene pikoletou wa Yesuyo kowitoa meaneya.43 Nitoa kowitoa mekaka edelo agopade one weye akademe tibu kawanekeneya. 44Nitaneyake tepe we tokamatiyame wedoa kowitoa mekalepoliga kamate wane keneya pilipitapilipita toa kakeneya. 45 Nitoakowitatekoa kamomotokome oneoya-lawe mekoita wakapea pokomeenekale elame tuaneya tokome atupia meadekoi. 46 Nitadekoli okomedekolo atu pia meki-pe. Setanuyokiwi likoa enekaya wa kamokoakowitoa kamene wa Yesuyo akeneya.

Yesu Dekoa Monanemo(Matiu 26:47-56, Make 14:43-50, Yone

18:3-11)47 Yesuyo nimo oa kakaka ali peya

mati obomoa nekeneya. Yesunooyago pade Yudaseyo eni yene liaaua nokome Yesu nunu oademepinele nekeneya. 48 Nitoa nunuoademe tokale Yesuyo okome noAli Yatenane Oyagopa pa yenamemotokamotoa nunu eke toko-pewa akeneya. 49 Nitaneyake Yesu-pala toadete tokoile enekete oneoya-laweme ekete tone tuemewia litiato-pe wa oa 50 one oyagopadame panagono kapidi pine takoapitikaneya. Nipa Akolalike lodoyotokoai tane ako tobou agono pupuago nimini yono lono kakene kapidipine takoa pitikaneya. 51 Nitikaleenekome Yesuyo okome oyakeno wawa einagono kapidi luku mitikatekoaete wa kakakaneya. 52 NititikoapaAkolalike lodo yotokoai tane tobouali-kitika tobou losu yapu talo tanetobou ali-kitika Kanosolo ali-kitikaone eni dekoa moadete nekene yene-pala okome kini tue lua layo tigini-pala nidikoa aua nikino, nopa ali wiakode moa toko ago tetepo takoa tiki-pe. 53 Ta pataka abuna tobou losuyapu keneke kiwi kakakoane eida-kama pone olaukakounake dekoamoamokoina. Opi i dekoa monikilepayomiyomu yopikago patu kautakete

Luke 22:54 153 Luke 23:4toatiki-pete tokome ni tiki wa Yesuyoakeneya.

Pitayo Yesu Akoa Wakenemo(Matiu 26:57-58, 69-75, Make 14:53-54,

66-72, Yone 18:12-18, 25-27)54 Nitaneyake eni yename Yesu

dekoa moapa ako odene mekomeAkolalike lodo yotokoai tane tobouagono yapu aua pekeneya. Auapokoika Pita kutu mati kawati tomanekeneya. 55 Eina tobou agono yapupawe keneke pade-kitame pomale toeyoa payapono pia unukoa meaneya.Pita oneka eni yene pake pome lukoamepaneya. 56 Nitaneyake tobouagono pupu atoa padame enekale Pitatoe paake mekale leneme nepikoapikome okome i agoka Yesu kuyago-pala opia pima yakome taneya waokale okome 57 anuyatoa, no winagowene toamuku wa akeneya. 58Nanikokeneya panagome Pita enekomeokome neka Yesuno oyago-kaleokome e'e, nopa one oyago mena waakeneya. 59 Lou pini odene tadiyaponotekaneyake padekagome okomei agopa Galili agono, Yesu kuyago-pala opia pima yakeneya tadeko-kale okome 60 winipa pa okono,neme wini oka agale agopa tokolomeku wa oa kakaka eina eina aliogada ka oa kakeneya. 61 Nitikale AliMuno ago Pita kakata peketapekomenepikoa pianeya. Nitikalepa AliMunoagome eya wa okana opi ali ogadaka wameneka neme no einago wenetoamuku wa tebolo-peta akoa waoowa okana wene ponokale 62 akolonopokome komo kata pitikoa kakeneya.

Poyo Ali-kitame Yesu Tea Agale Ak-enemo

(Matiu 26:67-68, Make 14:65)63 Yesu eida yopia kakene ali-

kitame one tegene matoa layo touawikala taneya. 64 Mamina nateyakamoa one lene timini mutuapa onewane kapidi eyake kala dekoawitiketeekete ne teyo witikato-pe wa wikalataneya. 65 Nitoa pademo pademokaoa potokoa tea agale okoa kakeneya.

Yesu Koisoke Lia Aua Pote Kakanemo(Matiu 26:59-66, Make 14:55-64, Yone

18:19-24)66Ta patakaka Yu yenane Kanosolo

ali peya Kanosolo yapu koukoameponaneya. Nipa Akolalike lodoyotokoai tane tobou ali-kitikaMosesene totono pine toa olaukaneali-kitika eida koukakoita pade ali-kitame Yesu-pala aua note kakakoliekete 67 nepa Keraisu wa papeteibini oa piane ago tadekalepa wetea-na wa okoli okome eeno, nopaeinago wane okoluka kime yakoamoamoi. 68 Noanumedo kiwi agalepalene yatekolupa agale topo takoawamoi. 69 Nopa einago tadeko wayakoa moamokolika opi titimoaneno Ali Yatenane Oyagopa telekole-kama tokoAkolalinenimini yono lonomeane kama poukene tuku wa okalepeyame ekete 70 nipa Akolaline manakaku wa eke oko-pe-koli okome nopaeinago wa wini ekete iki-kale ekete71 one koiso akoa oatekomopa pinalione kabunume ina okanano, onepademo okamoka wa pade yakatekotoa mena. Oyake yatekoona wa oatukaneya.

23Yesu Pailase Mekata Lia Aua Peken-

emo(Matiu 27:1-2 11-14, Make 15:1-5,

Yone 18:28-38)1 Nimo ootokoa eni yene peya

kamomotekete Yesu Pailase mekatalia aua pote kakapaneya. 2 Nitiketeone akakete ekete i agome Yu aliatoa peya paka paleke lia motokomeeya wa okale yatekoo. Tobou agoSisane takesi kue pitikameo wa oani onepa ako tobou meateku agoKeraisu taatekoane nuku waka oapotokakale yatekoo wa Yesu akaketeokoli 3 Pailaseyo Yesu yatekomeokome nepa Yu yene peya lukoa mekitobou ago-pe wa okale okome nopaeinago wa wini okana wa akeneya.4 Nitikale Pailaseyo Akolalike lodoyotokoai tane tobou ali-kiti ni eidaoboa kakoi peya-pala okome i agome

Luke 23:5 154 Luke 23:26padele poaneleka toameadeko waokale 5 e yename Yesu wedoa akaketeekete Yudea ta piko peyake i agome ii wa olaukoa ali atoa oa kamotokamayako. Nipa kebono ta Galili take laigoatone i Yerusaleme take tugoa nitikowa one akoa akeneya.

Yesu Erodeke Aua Pekenemo6 E yename Galili ta ibini okoli

yatekome Pailaseyo okome i agopaGalili ago-pe wa yakaneya. 7 NitoapaYesupa Erodeyo talo toko take meaneago tadeko wa wene tokome i agoErode neme pitia yakakamenewa oneYerusaleme take ugu nome mekatamoa wetekaneya.

8 Nitaneyake Erodeyo i agopaYesu toko-la wa wedia kakeneya.Nipa Yesuyo tubele toma yakenemoyakatekoapa one mekuta padeletubele nokome tokale onemekaenadiya wa nepia meapa opinekedeko wa wedia kakeneya.9Nitikome pitia yakoai tokale Yesuyoagaleka wametekoa pa kakeneya.10 Nitoa kakaka Akolalike lodoyotokoai tane tobou ali-kitamekaMosesene totono pine toa olaukaneali-kitameka dika dika wa onewedoa akoa kakeneya. 11 Erodeyokaone poyo ali-kitameka one payatetepo takoa tegene matoa taneya.Nitaneyake mamina epetane matimoa kakoapa Pailase mekota aua poewa kutu wetekaneya. 12 EinapetepaPailase Erodeta oya kakoa liputaku-tukaneya. Namolopa poi teiameetakutukoake nitaneya.

Yesu Yomo LekaneyakeWia Dekamo-toa

Pailaseyo Moa Metanemo(Matiu 27:15-26, Make 15:6-15, Yone

18:39-19:16)13 Nitaneyake Pailaseyo Akolalike

lodo yotokoai tane tobou ali-kitikaKanosolo ali-kitika one mekutanoatino noe wa kayo oa motokomeokome 14 i agopa no mekuta lia auanekete ekete i agomepa Lomaneyateneke lukoa meamato wa kiwiYu yatene oa kamotokama yako

wa akoa okoina. Kiwi kakakoaneone pitiane yatekeneka kini akoaokoina toa padeleka toameadeko.15 Erodeyoka one pitia yakatekoapaone koiso akatekale piameadekaleoto wetekakona. 16-17 Yakoe. Onewia tukatekole piameadekono, eyatatoane uku. Poyo agome po wapimewikala tomotoane tootokoane pokotokoane wetekou wa Pailaseyookale 18 kini kabunu koukotukoakayo ekete ekete winago wiatukakamotono ta. Eyago Barabasipo kotokoa oto wetekaka-ye wa katelo okoa kakeneya. 19 Barabasieinagopa Lomane tobou agome poyapu pitikakilepa Yerusaleme takeLomane yene-pala poi kamotokoa aliwia tukoa taneyake pitikaneya.

20 Nitane ago po kotokoa otowetekaka-ye wa kayo okolikaPailaseyo Yesu po kotokoane wetekouwa wene pikome kini wene wiawamotoa oa enekale 21 ete wa kayoekete winagopa yomo lekaneyakewia dekakamotoa wia dekakamotoawa kayo okala tokoli 22 Pailaseyotebolo takakome okome i agomepadele poaneleka toamedekono, onewiane tukatekule piamoko. Onepoanele edele taneyake iki-pe. Papo wapime poyo agome wikalatomotoane tootokoane po kotokoanewetekou wa okale 23 agale telo oakamotokakoa kakeneya. Nipa onewiadekakamotoa tika tika tekete nenomemoa patukakoli 24 Pailaseyo nitikoutoe wa eya taneya. 25 Eyago Lomaneyene-pala poi kamotokoa ali wiatukoa taneyake po yapu moa pitikaneago Barabasi po kotokoa wetekaneya.Nipa e Yu yenane wene litia taneya.Nitoapa i ago Yesupa moa kini wenelitia topoewaYu yenemoametaneya.

Yesu Yomo Lekaneyake WiaDekanemo

(Matiu 27:31-44, Make 15:21-32, Yone19:17-27)

26 Nitikale aua pokoika Sairinitake ago Saimone tayo lono kawanome kotukale dekoa motaneya.Nipa one mukitike eina lekane yomo

Luke 23:27 155 Luke 23:48aukakete ekete Yesu i ago namolokawa pomotono, iyapa neme liaaua notokamene wa dekoa moaaukaneya. 27 Yesu eni pokaka aliatoa obomoa litima nekeneya. Nipaatoa-kitika one elame tukete komokata oawineya litima nekeneya.28 Nitikoli peketapekome okomeYerusaleme atoa-kiti nooke padekomo wameamene. Nitameneya kinimati-kitikeka pinatoa-kiti kiwikekakomo oa kamene. 29 Ae, dika dikatoamene tete moatiki tigotoma noko.Enipetepa eya wa oi. Kini mati-kitame eni tete motokaya tokalemati opiamoa adu tanikakoa meamoapa tioboya meki atoa-kiti kolotinemeamele toko wa oi. 30 Nitoa tubetono-pala kayo oa ekete kilikete toto wio-ye wa oa ni de tono-pala kayo oa eketekilikete toto kauta-ye wa kayo oa toi.31 Ae, yomo weneyake dikoa tikino,kau toa tuaneya kakalepa edele toi-pe wa Yesuyo akeneya.

32 Yesu wia tukadete aua peketepapoanele tane agotaka wia tukadeteaua pekeneya. 33 Nitoa ali wagowa ibini akeneta tugoa kaketeYesu eida yomo lekaneyake wiadekaneya. Poanele tane agotakayomo padetake wia dekaneya. Nipapanago one nimini yono lono wiadekoa padena ago one ewa yono lonowia dekoa taneya. 34 Nitoa kakoliYesuyo kowitikome okome Atai wenetoamekete tikino, kini i tikike poletu mekoa kibu moameamene wakowitikaneya. Nitaneyake poyo ali-kitame one mamina-mene tatiato watadu toa tatite taneya.

35 Pa ali atoa eida kakete nepikoakamotoa tobou ali-kitame tegenematakete ekete i agome ete ali atoatoa motaneyake i dekaneya kako. Iagopa Akolaliyo one wa takoa moakakapiane ago Keraisu tadekalepanipa pinali one wa toa moono, tokaleenato wa tea agale oa kakeneya.36 Poyo ali-kitameka one tegenematakoa pinele nekete kou tanegerepi po ku ue ne na wa meteketeekete 37nepaYuyenepeya lukoameki

tobou ago tadekalepa pinali nekewa toa moa-na wa ya motokaketeakeneya. 38Yesu eni wia dekakete onewago pitia lekane yomomunoke pipiaeya wa wia mekoa dekaloganeya. Iagopa Yu yene peya lukoameki tobouago wa wia mekoa dekaloganeya.

39 One-pala odeneka wia dekaneago poanele tane ago padameYesu-pala oa potokakome okomenepa Keraisu patu. Nepa einagotadekalepa pinali neke wa toamotekepa totaka toa moa-na wa oapotokaneya. 40 Nitikaleka padenaagome o ago kikoa okome nepa iago-pala wia tukatekoi oi pedoapia wia dekaneyano, Akolali pitimoameke oko-pe. 41 Totapa tonetokoo poaneleke nami wia kibumotaneyano, i agome padelekatoameneyake pa wia dekaneyakakono, dekolo oa potokako-pe wakikoa ootokoa 42 Yesu-pala okomeAli Muno neke talo toko take pokemekepa no wene taneya meamene-kale okome 43nimini ukuno, yaka. Opinepa no-pala ali atoa mea epetekakitake Paradaise take odenekameoo waYesuyo akeneya.

Yesu Tukome Tuanemo(Matiu 27:45-56, Make 15:33-41, Yone

19:28-30)44 Einapete lou matai ponome

kakaka (lou pini 12 kilokoke) tadiyata lia kadukaneya. Lou penewebokaka (lou pini 3 kilokoke) tapa likatapeneya. Lou pa toameneyatokome taneya. 45 Kuna toboulosu yapukeka eya mamina Akolalimeko lono wa akene luku olege toaketekalogane mamina ete oto iyaweatukaketikaneya. 46 Nitikaka Yesuyotelo ootapekome okome Atai anuyominipa takoa pomotoane ukuno,neme moa ta wa ootokoa tukometuaneya.

47 Enile tokale enekome toboupoyo agome okome i agopa namikawamene ago tadeko wa Akolali keipia kakeneya. 48 Einali-mene wiadekakete tokoile enadete obomoanekene yename enika enile tokale

Luke 23:49 156 Luke 24:13enemotekete kini kini yapu yapuwakapea pekeneya. Nipa tepewe tokale kini palanu wi wi tomapekeneya. 49Yesuno oya-lawe peyakaone-pala Galili ta kawa Yerusalemetake opia nekene atoa-kitika eka matikakete enika enile tokale enekoakakeneya.

Yesuno Tigini Kotake Moa Pipanemo(Matiu 27:57-61, Make 15:42-47, Yone

19:38-42)50-51 Panago Arimasia take ago

Yosepe Kanosolo agomeke eteKanosolo ali-kitame Yesu wiadekatekoi oi pedoa pianele litiatoameneya. Einago wene kiyoakeneya mekome epetanele-kamatane ago tokome Akolaliyo ali atoapawe toa talo tokale nepia meaneya.52Einagome Pailaseke pokome okomeYesuno tigini mouno, mea ta waopokale 53 nipa mopoano pa wayametekale pokome toa motaneya.Nitoapa ake tane mamina petenemoa tatilogoa Yesuno tigini piaewetetapeneya. Nitimotokomepome pala padaneta kokapiane kotakeneke moa pipaneya. Nipa tuaneago odeneka wete moa pipamenetaeni moa pipaneya. 54 Yu yene komea pupu toamatekoi oi tigotokalenodokoa meane-pete enile taneya.

55Yesuno tigini enimoa pipokalepaeya atoa-kiti Yesu-pala Galili takawa Yerusaleme take opia nekeneatoa-kitame einago Yosepe litimapekeneya. Nitaneyake eni kotakeneke one tigini pikome tokaleenemotekete 56 Yerusaleme takewakapea pekete one tigini kalonotakatekoiya nodokoa pianeya. Ni-toapa Mosesene totono piane toatekete ko mea pupu toamene-peteyapu pa ko meaneya.

24Yesu One Tuaneya Pianeta Kamoa

Pekenemo(Matiu 28:1-10, Make 16:1-8, Yone

20:1-10)1 Egeme ta tuei teigaka einatoa-

mename eina kalono taneya ete pia

nodokoa pianeyapa aua pato waYesuno tigini pipaneta pekeneya.2 Nitoa pekete enekoli one pipanetakota kabunu ketekalogane kue etekoketekaneya kakedeka. 3 Nitoatuapea pote kakete enekoli Ali MunoYesuno tigini piameadeka. 4 Nitoawene kainya pianeya kakoika alitatakuta mamina yati yati tane matikakeneya kotikatapea kini kakoiya litinote kananeya. 5Nitikoli enekete pitimoa keti walikoa kakoika einagotameekete i kota kenekepa tuane aliatoa piai toatikiyano, yomini meaneago dekolo oto tuku toa niki-pe.6Kime tuku toniki agopa wete kamoapoka. One Galili take kakome kipalaokana agale wene kayapeaneyatokome ni niki-pe. 7 Eya wa okana.Panagome Ali Yatenane Oyago moapoane ali-kitane yonoke pikale yomolekaneyake wia dekoi. Nitikolika tapataka teboloke piane kamoane pouwa okana wa einagotame okoli 8 ewinimopa nimini akediki wa one einaokana wene kibutukete akeneya.

9 Nitoapa Yesu pipaneta tewitikoaone tuku melepu kakoa (11)oyali mekoita pekete kini enoayatekoinakamo i i wa one oya-lawe-palaka ete yene-palaka toaweaakeneya. 10 Nipa Yesuno Aposelo alimekoita pote toawea opikilepa eyaatoa-mene Magadala Maria YoanataYamene nine Maria toa ni kiwi-palaopia pekene atoa-kiti enika eni atoa-kitame toawea opaneya. 11 Nitikoliyatekete pamo akene tetepo tokaleyakoa moameneya. 12 NitaneyakePita kamomotokome Yesu pipanetateyapea pome kota kabunuke kakomewatekoa enekale tigini togotanemamina odene pa pikale enaneya.Nitoapa edele taneya patu wa wenekibutuma pome wakapea pekeneya.

Yesu One Oyata Takuta-pala EmeaseTake

Opia Poademe Pokome Akenemo(Make 16:12-13)

13 Einapetepa Yesuno oyata takutaEmease take poadete pekeneya.

Luke 24:14 157 Luke 24:35Emease ta Yerusaleme tata paketuku melepu kakoa (11) kilomitatadiya pianeya. 14 Emease takeeni poadete pekete Yerusalemetake tanemo koota oma pekeneya.15 Nitoa koota oma pokoika Yesuyomoa tikitikamotokome opia pokale16 one lene timini agopa moteketepade eina opia pokono wene piapekeneya. Nipa padeleme kini lenetalikatapeane tetepo taneya pekeneya.17 Nitikoli opia pokome okome kootawini oma pikimopa edemota iki-pe-kale weneta keda taneya witimoakakeneya. 18 Nitoa kakete panagoKeliopasi wa ibini akene agomeokome okome Yerusaleme mekipeyamewene tomotoake neme odeneabela ikonota tanemo wene toamekeoko-pe-kale ete kita-pala okome19edemoke iki-pe-kale eketeNasareseYesuke oko. Einago Akolaline agaleakakagome Akolaline lenekeka aliatoane lenekeka padele padele toapademo pademo oa tikilepa telekole-kama toa toka. 20 Nitima yakanakeAkolalike lodo yotokoai tiki tobou ali-kitameka tone ete tobou ali-kitamekaeya tokoi. Einagopa mone agome wiatukateka koisoke aua pokoi. Nipayomo lekaneyake wia dekamotoawakoi. 21 Inakagopa toto Isereleyene oto toa moatekago taatekoanokono wene pikoonake wia dekakoi.Eyakeka wene keda taneya meko.Einago wia dekatekaneyake ta patakotebolo eni patukakona. 22-23 Nikata tuei teigaka tone oyatoa padeka-kitame one pipaneta enepokoli onetigini piameadeka. Piameadekaleenemotekete toto mekoota wakapeanekete tone wene kainya pikaketeekete pulete keneya enekolo onepipaneta edelo ago takuta eida kakolienekoo. Enekolo ekete inakagokamoa poka wa okoi wa einatoa-kiti toto mekoota note onokoi.24 Nitikoli tone oya-lawe pade-meneone pipaneta pekete enekoli einatoa-kitame okoina toa tadekale eneketekeYesu pade enameneyawa einagotameYesu-pala akeneya.

25 Nimo okoli kita-pala okomeokome ae, kolotini lupi toa payawene pianeya mekete iki. Akolalineagale papete toawea akane ali-kitame Keraisuke wia mekapianemolugutukoa oi mokala teketeke yakoamoamekete tadiki. 26 Keraisuyoeni tete moa meemotokome onepa teleta tootapeneya mekanatawakapea poo wa wene toamokoi-pe wa akeneya. 27 Nimo ootokoapaMoseseyoka Akolaline agale papetetoawea akane ali-kitameka wiamekanemoke titimoa Keraisuke oapiane agale peya pine i i wa toakibutukakutu toa ootapeneya.

28 Nitoa oma pomepa one oyatapote piatekoita tigotokale patukoapoademe keneya tokale ekete 29 talima nokome lou-pala pipademetokono, tone piatono noo wakowitikoli nipa piatoe wa yaputuapea pekeneya. 30 Nitoapa oneoyata-pala walaike opia mekomepalawe wane moa Akolali-pala ke waootokoa popimoa metekale 31 einaeina kini leneta kikatapeneya i agopaYesu tadeko wa wene tokoli agopatakatapea pekeneya. 32 Nitaneyakeoyagota ootakutukakete ekete ataiyoinakago tota-pala ka ludu ko omanokome Akolaline bokuke wiamekane agale pine toa kibutukakututoa ootapekale kolotine yakamanokoo wa akeneya.

33 Nitoa eina eina kamomoteketeYerusaleme wakapea pekete enekoliYesuno tuku melepu kakoa (11) ali-kiti ete ali atoa-pala koukoa mekolienaneya. 34 Nitikoli ekete Ali MunoSaimone Pita mekata ponokome lenetimini yametaneyano, one tuakewetekamotadeko wa e yename kita-palaakeneya. 35 Nitikolipa Yesu ka luduopia nokome akenemoka palawewane popimoa metekale i agopa Yesutadeko wa kitame wene tanemoka i iwa toawea akeneya.

Yesu One Oya-lawe Pakeke NomeKakenemo

(Matiu 28:16-20, Make 16:14-18,Yone 20:19-23, Aposelo 1:6-8)

Luke 24:36 158 Luke 24:5336 Kitame nimo oa kakoika Yesu

kiwi pakeke nome kakome okometepe kolotini mataketikoa meamenewa okale 37 ekee, yomini pade nomekako wa piti moa kakeneya. 38 Nitoakakoli okome tepene li li wa kawapome taneya mea tikino, dekolo tiki-pe. 39 Noanu i kakuno, anu yonokawata enoe. No yominido tokolopanipa melepu tono eya kakeneyakawamuku wa ootokoa 40 oneyono kawata enoe wa yametaneya.41 Nitikale wedoa wedia kakete iagopa Yesu tadeko wa wene toakekamoa noamene tetepo takoa wenekainya pia kakoli enekome okomeno noatekuya pade piko-pe-kale42 yotane mou kugu moa metekoli43 kiwi kakakoa moa nakeneya.

44 Nootokoa kakome okome nowete tuamekene kipala opianeyakene eya wane okouna wenetakakene ukuno yakoe. Moseseyoone totono yamea ni Akolaline agaletoawea akane ali-kitame agale wiamekoa ni Depidi-loeme lo agalewene kibututukoa wia mekoa tanepano nekene toatekoumo i i wa wiamekapikala taneya. Nooke eni wiamekapiane toa-kama taatekoa toowane okouna wa Yesuyo akeneya.45 Nitoapa Akolaline bokuke onekewia mekapiane agalepa ipa iyakeakeneya, ipa iyake akeneya wa wenetakatapeneya. 46 Nitikome okomeeya wa papete wia mekapianeya.Keraisu taatekoa nome tete moa meatukomeke ta pataka teboloke kamoapoo. 47 E ku yatene-kitameka kinitokoi poanele tewitikoa wakolipaeni poaneleke po letu mekakanaAkolaliyo keetapea agopa takatapeo.One eni toatekamopa Yerusalemetake titimoa ta piko peyake i i waKeraisuno ibini wedekoa oa pupitikoiwa wia mekapianeya. 48 Eni papetewia mekapiane toane taatekoanetoma nokoule anu oya-lawe kimeenekoinano, i i wa oawineya pamene.49 Agetaiyo i ago moane wetekouwa papete oa pika ago kiwikeawinomotou. Einago a tibu mea

kiwike awinokome tele lukademetokono, Yerusaleme take nepiameamene wa Yesuyo akeneya.

Yesu A Tibuke Ate Kamotokoa AuaPekenemo

(Make 16:19-20, Aposelo 1:9-11)50 Nitimotokome Yesuyo one oya-

lawe-pala Besani take aua pokomeone yono ate kamotokoa kakomeAkolaliyo i yene pewe wia ta wakowitoa kakeneya. 51 Nitoa kawatewitikoa pokale Akolaliyo moaa tibuke aua pekeneya. 52 Auapekeneyake one oya-lawe neuwetukupia one kei pia kaamoteketeYerusaleme take wedianeya wakapeapote mepaneya. 53 Nitaneyake toboulosu yapuke-kama oboa mea Akolali-pala ke wa oa one kei piai toakakeneya.

Yone 1:1 159 Yone 1:19

YONEYesunomo Yoneyo WiaMekaneya

Akolaline Agale1 Namolo namolo titikome padeya

deyaka wete latia piameneyakepanago pa mea kakeneya. Einago oneibinipa Akolaline Agale. AkolalineAgalepa Akolali-pala opia-kamameaneya. Akolaline Agalepa onekaAkolali. 2 Namolo namolo einagopaAkolali-pala odeneka meaneya.3 Padeya padeya peya AkolalineAgaleyo Akolali patu kautakoakakome latianeya. Padeyaka oneweneme titia alaneya mena. Akola-line Agaleyo-kama latikala taneya.4 Padeya padeya peya alama nikilepaAkolaline Agale patu-kama kautakoakakete alama nekeneya. Eniyapeya alakakagome ali atoa pa takoameko. 5 Yomiyomu keneke eni patokoa kakolopa yomiyomume moaatukamele toamoko.

6 Panagopa Akolaliyo moawetekakale taatekoa nekeneya.Einago one ibinipa Yone. 7 Einagotaatekoa nokomepa eni toko pa kooademe noka. Nipa ali atoa peyameeni oka yakoa motekete AkolalineAgaleke wene tugamotoa tokome oneko oma noka. 8 Einagopa pa pinagomena. Pa pinago ko oademe taatekoanoka. 9 Pa pine agome ali atoa peyapa takalogakoya. Yone meane-peteeni papa itonoke noademe nekeneya.

10 Einago itonoke taatekoanokalepa einago i nekedeko wa aliatoame one wene toamokoi. Akolalipatu kautakoa kakome itono eyalatia pianeyake one latikanakeya-kitame one wene toamokoi. 11 Oneyatene mekoika eni nokoyake oneyename one makutukoa moamokoi.12 Nitaneyake one makutukoamotokoi-kiti kipa Akolaline manakono-mikiti meamele toko wa moa

kakapika. Nipa one ibinike wene tu-goamekoi-kiti nitika. 13Akolaliyo onemati-kiti opiou toa eni yenepa onemana kono-mikiti moa latikakilepaone tanele tokome toko. Nipa aliatoame mati opikete tiki toa mena.One eni mana kono-mikiti itono aliketageneya mena. Kiniketaipa Akolalione.

14Akolaline Agale einagopa ali latiatoto pake pa tekei nome meka. Eninokomepa pewe wia tagatapeneyamea nimini peku-pala nootapeneyamea toka. Nome mekale enekolopa teleta tootapeneya mekale totomeenekoo. Nipa oneketaiyo one manaodene ago eni peku lawetekale noatoma yakale enekoo.

15 Yoneyo one ko oai toka.Nitoa kayo oma yakome okome nonamolo takoa opianago kakulukano moa patukademe toko. Nowete opiameneyake one wete meakama nekene ago tokome no moapatukademe toko. One nanikotaatekoa nokagomeke no moapatukademe toko wane okounak-agopa einago eni wa Yoneyo kayooma yakeneya.

16 Akolaline Agaleyo etenane pekutoto peya lawetekilepa pewe wimanokome toka. 17 Ali atoame papetelitia toatekoi totono Moseseyo i iwa yametaneya. Nitaneyake YesuKeraisu etenane peku nootokoataatekoa nokomepa ali atoa totopewe-kama wia niminimo-kama oatokome wenele litia toateko totonoyameteka. 18 Padameka Akolalinelene timini enameneyake Akolalinemana odene ago one yono kounokekakago nokome etenanemo i i watoawea oka.

Ali Atoa Ue Motokama YakeneYoneyo

Oma Yakenemo(Matiu 3:1-12, Make 1:1-8, Luke 3:1-

18)19 Yerusaleme tobou Yu yename

eya ali-kiti Akolalike lodo yotokoaitane ali-kitika Lipai yatene ali-kitikatakoa moa Yone kakata poe wa

Yone 1:20 160 Yone 1:41wetekaneya. Nipa ne ali te-pewapitiayakoatino poe wa moa wetekaneya.20 Nitikoli pitia yakanokoli Yoneyoagale kauameneya toatapea okomeokome nopa Keraisu mena-kale ekete21nipa nepa ali te-pe. Nepa Ilaida-pe-koli okome e'e mena wa okale eketenipa nepa Akolaline agale toaweaakamotoa totome nepia meko ago-pewa okoli okome e'e mena wa akeneya.22 Nimo okale e yename ekete totomoa wetekakoi-kiti kakita peketeoateko toa oa mano. Nepa te-pe. Needane ago wa yakoai tokoli okome23 Akolaline agale papete toaweaakane ago Aisaiayo eya wa oa pianetoane taatekoane nuku.Ali piamene ta ludu panagome eya wamo

wima yawoo. Ali Muno noatekoka nodokakapia one yawatekoka-kitika kiyotokakapia toatinotoe wa taatekoa nokome oo waAisaiayo papete oa pianetoane taatekoane tuku waYoneyo akeneya.

24 One eni pitia yakanane yenepaParisi ali-kitame moa wetekane yene.25 Eni yename Yone eya waka pitiayakaneya. Nipa nepa Keraisu menaIlaida mena Akolaline agale toaweaakatekago mena wa ekeke ali atoaue motokakono, edekolo toko-pe-koli okome 26 noanume kiwi pa uemotokakuno, kiwi pakeke panagotaatekoa nome kakoyake kime agopamotiki. 27 Nopa namolo takoaopianeyake moa patukatekagokeuku. One auapeane one kawayene kekatukuyake pa keku agotekene kekamele toamoko wa Yoneyoakeneya.

28Enilepa Yodane ue ekomatanukeBesani take Yoneyo ali atoa ue mo-tokoai tane take taneya.

Akolaline Sipi Sipi Kai Tine29 Podolikama Yone eida kakome

enekale Yesu noademe nokaleenekome okome Akolaline sipi sipikai tinepa ita noademe ku nokono,enoe. Ali atoame toma yakoi poanelekogoa mitapeatekago enina. 30 Nonamolo takoa opianago kakuluka

one wete mea kama nekene agotokome no moa patukademe tokowane okounakagopa einago eni. Onenaniko taatekoa nokagomeke no moapatukademe toko. 31Noanumepa oneagopa motokou. Nitikouyake Isereleyename one nokale enekete einagoi nekedeko wa wene tomotoanetekene ali atoa ue motokama nukuwa Yoneyo oka. 32 Nitoa Yesukeokome okome Yodane uele kakeneenekolu Epetane Yomini ini weuwekeneya a tibu mea ketipea nomeoneke awinome mekale enekou.33 Einago papete agopa motokounakeAkolaliyo ali atoa ue motokapamenewa no takoa moa wetekakagome nowene takapikome okome EpetaneYomini panagoke awinome mekaleenade toko. Epetane Yomini aliatoake awinomotoa einagome too waAkolaliyo nopala oka. 34 Akolaliyoeina okanakale taatekoa tokaleenekouya tekene einagopa Akolalinemana tadeko wane toaweane ukuna-ye wa Yoneyo oka.

Yesuyo Namolo Takoa Motane Oyali-mene

35 Podolikama Yone one oyalitakuta-pala opia kakome enekaleYesu ponokale enekome okome36 Akolaline Sipi Sipi Kai Tine kuponokona wa okale 37 yatekete oneoyagota Yone tewitikoa pote Yesulitima pokoi. 38 Nitikoli Yesuyo etepeketapekome enekale einagota onelitima nokoli enekome okome edeyatuku toma niki-pe-kale ekete Labainepa manika mekato-pe wa yatekoi.(Labai wapa Tikisa ago wa eketeakeneya.) 39 Einagotame nimo okoliokome nipa enenoe-kale one mekayapu pote enepaneya. Nipa louwegoukaka (4 kilokoke) tadiya tokaleeida mea pitaneya. 40 Yoneyo okaleyakamoteketeYesu litimapokoi agotapade Saimone Pitane wamenagoAderu. 41Einagomewamene Saimonetuku toa enamutukome okomeMesaia wa papete ibini oa pianeagopa wete enekoo wa opoka.(Mesaia Geriki agaleke eketepa

Yone 1:42 161 Yone 2:10Keraisu wa oi.) 42 Aderuyo SaimoneYesuke aua nokale Yesuyo enekomeokome nepa Yonene mana Saimone.Opii titimoa nepa Sipasi wa ibini atowa Yesuyo oka. (Sipasi Geriki agalekeeketepa Pita wa oi. Nipa kakene kuewa ekete oi.)

Yesuyo Pilipi Natanieleta EnoaMotanemo

43 Podolikama Yesu Galili takepouno wene pia poademe pokomePilipi kotukome okome no pukukapatononowa enemomapoka. 44Pilipionepa wamena Aderu Pitata-palaBesaida take odene-mene meane ago.45 Einago Pilipiyo eyago Natanieleenemotokome okome Moseseyo onetotono wia mekakomeka Akolalineagale papete toawea akane ali-kitamekini boku-mene wia mekaketekaMesaia taatekoa noatekamo dekoawia mekaneya. I wa papete wiamekapiane ago totome enekoo.Einagopa Nasarese Yesu Yosepenemana tadeko wa Pilipiyo okale46 Natanieleyo okome Nasarese takepadele epetanele edoa witamotoa-pewa okale okome nipa einago enoanonoo wa Pilipiyo akeneya. 47 Nimookale yakamotokome noademenokale Yesuyo enekome Natanielekeokome etene Iserele ago ku nokona.Pademoka oa yotokamene ago eniwa oka. 48 Nitikale Natanieleyo Yesuyatekome okome neme nopa edoawene toko-pe-kale okome Pilipiyone no wa pade wete wamokake neketake yomo piki todoke mekale noita mekene enekou wa Yesuyo oka.49 Nitikale okome Tikisa ago nepaAkolaline mana toto Iserele yenelukoa meateko ago toko-la wa okaleokome 50 nepa neke take yomo pikitodoke mekale ita mekene enekouwane okounake nooke wene tugako-pe. Ina okounapa pa nami waneokouna. Nanikodopa padele telekolei moa patukatekole-kiti enade tokowa ootokoa okome 51 kipala niminiukuno yakoe. A tibu peaneya pikayakeneke edelo ali-kiti no Ali Yatenane

Oyagomekouta keti nekete ate peketetoa kakoile enoi wa Yesuyo oa pika.

2Kena Take Panagono Atoa Mo-

tokanemo1Ta takupeta patatekaneyake Galili

ta keneke piko Kena take panagonoatoa motokakoita Yesuno nineka eidapome mepaneya. 2 Einata einapetepaYesu neke oya-lawe-pala namenewa agale oa wetekakoli oneka noka.3 Nome mekaka e yename gerepi poku ue napetapeneyake niname Yesu-pala okome kini noatiki gerepi po kuue piamoko-kale okome 4 anu oyatoaanukule toateku-petepa opi menano,anu toatekule neme witakoa akameawa okale 5 niname yapu pupu takaneyene-pala okome okome oneme toewa okole-kama tamene wa oka.

6Yu yene kini tanele teketepa alinewene moa koigakoya i koguna waadeka pikete nee eya noadete meketeyono abe kogakiya. Nitimotoapa yapuyename kamo itonome toa latianemete uoya ko melepu (6) kakoamoa pianeya. Tone derame metekepanagome-kiti ue nomoa eni meteodeneke pekoai tokomepa ko melepu(6) kakoa-peta nomoa pekakalepanipa adoo. 7 Yesuyo yapu pupu yene-pala okome okome ue nomoa i mete-kiti wete kapetekoe-kale ue nomoapekoai toa kapetekaneya. 8 Nitikoliokome enimete kenekemeko ue padenomoa moa toge kimotoa yopikagomekota aua poe-kale ue nomoa moaaua potokakoi. 9Nitikoli yopikagomemoa yuumoa nakome okome ekeeipa epetane gerepi po ku ue tadekowa nakomeke nomotokoika wenetoamoka. Wene toamokaleka einaue nomotokoi yename wene tokoi.Nitaneyake toge yopikagome atoamotokago ne noo wa okale nokaleokome 10 tone toge kikoa mekete-kama gerepi po ku ue epetane matinamolo takoa moa laweteko. Nitikoloali atoa noa tagoa kitipu mekoli pagerepi po ku ue moa laweteko. Nemepade nitamoko. Nipa neke gerepi po

Yone 2:11 162 Yone 3:6ku ue epetane mati pa pikoa mea opiimoa laweteko wa toge yopikagomeoka.

11 Yesuyo enile tokapa ele kuletelekole pene toademe enileme titika.Nipa Galili pikoka Kena take toka.One eni toka telekole eni eneketepaone tuku (12) kakoa oya-lawe onekewene tugakoi. 12 NititikaneyakeYesu Kena ta tewitikoa pokome onenine wamene-mikiti one oya-lawe-pala Kapaneame take pa tekei pomemepoka.

Yesu Tobou Losu Yapu Pekenemo(Matiu 21:12-13, Make 11:15-17, Luke

19:45-46)13 Edelo ago patukane wa ibini

akene toge kiatekoi tigotokale YesuYerusaleme take ate pome mepoka.14 Nitoapa tobou losu yapu pokomeenekale pade-kitame pitimekawekai sipi sipi kai ini puluma eyatopo toa mea pade-kitame kini kuepiane leyo waneke kue topo toa meatokoli eneka. 15 Enetekoa po wapimoa eina ali-kiti kini sipi sipi kaipitimekawe kai-pala akolono wiatikatapeka. Nitoapa kue topo toakakene yene kini kue piane leyo-kiti moa pekatapea kini kueka wiatadekatapea toka. 16 Nitoapa inipuluma topo tane yene kikoa okomeokome Agetaine yapupa kini makesiyapu tetepo takameo. Wini inipuluma-pala wete aua poe wa wiatikatapeka. 17 Nitikale eneketepaAkolali neke yapu mama moane talotukuleke tete moane tuadene mekuwa papete wia mekapiane toa enitaatekoa tadeko wa one oya-lawemewene tokoi.

18 Yesuyo enile tokale eneketee Yu yename ekete neme winitokolepa Akolali patu kautakoa kaketadekalepa padele telekole toanota-koli okome 19 i tobou losu yapukeawea tadekatapekolipa ta tebolo-peta lia patakale eni-mene moaneawitikakoane wa wiou-kale ekete20 i tobou losu yapupa wia mekoliege odepeta kadukoa (46) malipenaneyake nemepa ta tebolo-petalia patakale oyake moa awitikakoa wa

wioo-pe wa okoi. 21Yesuyo eni okapapinali one tigini-pala toatekoilekeokome oka. 22 Yesu tuaneyakeAkolaliyo moa kamotokakalepaone oya-lawemepa einapa enikeakedeko wa wene tokoi. Nitiketepaeina papete wia mekapiane agalekaYesuyo eina okana agaleka etenetaatekaneya tadeko wa wene tokoi.

Yesuyo Ali Atoa Peyane Tepene PikoWene

Tetoa Enekomo23 Edelo ago patukane wa ibini

akene toge kia mekoi-pete YesuYerusaleme take nome mekomepadele padele telekole tokale eneketeali atoa kainya mati oneke wenetugakoi. 24 Nitikolika ali atoapeyane tepene piane wene tetoaenekome tokome e yene-pala oyapatu piamoka. 25 Nipa kini tepenepiane wene tetoa enekago tokome iago-kiti one tepene ede wene piko-pewa ete-kiti pitia yatekileka toamoka.

3Yesuyo Nikodimasi Olaukakome Ak-

enemo1 Parisi ago pade Nikodimasi wa

ibini akene agopa Kanosolo agomeaneya. 2 Ta lianeya keneke einagoYesu mekata nokome okome TikisagoAkolaliyodo auapeamokalepa padelepadele telekole neme tokolepapadameka oyake toamoino, nepaAkolalimekota kawanoke olaukakagotadeko-kale okome 3 nimini ukunoyakamene. Panago wa lokoa opi-amene agopa Akolaliyo talo toko taoyake enepamoo-kale Nikodimasiyookome 4 ali wetini tane agopaniname edoa wa lokoa opimotoa-pe. Niname wa opimotoa tokomewetini ago one ninane tepene oyakepamele toko wa eke oko-pe-kaleYesuyo okome 5 etene nimini ukunoyakamene. Panagome ue moamoaAkolaline Yomini awiameneya pamekomepa nipa Akolaliyo talotoko take pamele toamoko. 6 Aliatoame mati opikilepa pa kini kotu

Yone 3:7 163 Yone 3:28pia-kama tiki. Epetane YominiyoAkolaline mati-kiti opikakilepa onekotu pia-kama toko. 7 Ne wa lokoaopimotoane uku wane ukunake wenekainya piameamene. 8 Pupulegepopokakomepa one weneme-kamatitia popokako. Nitoa popokakomeee okamo yateketeke titia nokotaenamoa pokota enamoa tiki. EnipaEpetane Yominiyo Akolaline matiopikakome toko adeka eni pikene ukuwa Yesuyo akeneya.

9 Nimo okale Nikodimasiyo okomeneme wini okopa edoa tomotoaoko-pe-kale okome 10 neka Isereleyenane totono olaukoa tokagomekei ukumo wene toamoko-pe. 11 Etenenimini ukuno yakamene. Enipa tonewene tokomo oa mea tone lenemeenekoya toawea oa tokoyake ali atoakime yakoa moamiki. 12 Itonoletikile-kitike oane metekumopa kimeyakoa moamikino, a tibuke tikile-kitike oane metekoumopa edoayakoa moadete-pe. 13 Padamekaa tibu enepikile toameneya. NoAli Yatenane Oyago a tibu kawaneketipeane nuku agome odene aidamekene enekoumo toaweane uku.14 Moseseyo ali piamene take kayayomini latia yomo ludu munokedekoa moa kakaneya. Moseseyoeni tane toa pade ali-kitame no AliYatenane Oyago dikoa yomo ludukedekoa kamotokoi. 15Nipa nookewenetugoa mekoi peya pa mea-kala kamapomotoa nitoi. 16 Akolaliyopa ta pikopeyake pitiki-kiti one kolotini yenewa wene mekoa mekome tokome onemana odene agopa ali atoake tumotoamoa wetekaneya. Nipa manake wenetugoa mekoi-kiti tuapa atuameneyamea-kala kama pomotoa tokometaneya. 17 Moa wetekakomepa kinitanele poanele tadikino, poane takepoe wa koiso akamotoa wetekaneyamena. Toa momotoa tokomeni moa wetekaneya. 18 Manakewene tugoa meki-kiti koiso akoakibu moamatekoyake manake wenetugamiki yenepa poane take wetekouwa koiso wete akoa pianeya. Nipa

one mana odene agono ibinike wenetugamadete wakili tokome toko.19 Nipa pa pinago kiwi mekoikanekeneyake poanele pa toma pou wawene pianeya mekete eni pa wawayomiyomuke wene mekoa mekino,kiwi kibu moatekulepa eni wa kinikoiso wete akoa pianeya. 20 Poaneletoma yaki-kitame eni papa kote moawaki. Nitoapa kini poanele keleyowitakaya tokolo pa keneke witoanoamokala tiki. 21 Nitikiyake niminipeku noa tiki yenepa eni pa kenekewitoa nokala tiki. Nipa kini tikilepaAkolali patu kautakoa kakete tadikiwa ete-kitame wene tomotoa tiki waYesuyo oka.

Ali Atoa Ue Motokama YakeneYoneyo

Yesuke Akenemo22 Nititikaneyake Yesupa Yudea

take pato wa one oya-lawe-palaopia pome eida tayo lono meakakome ali atoa ue motokakala toka.23 Nitikakoa Yonepa Salime ta litipiane Inone take mekome ali atoaue motokakala taneya. Nipa enita ludu ue kainya yotokale tokometaneya. Eidapa ali atoa nekete kiwiue motokoano ta-koli ue motokakalataneya. 24 Enilepa Yone po yapu wetemoa pitikameneyake taneya.

25Yu yename kini losule tekete abekoganelekepa Yoneyo okagale yakaneali padeka-kitame pade Yu ago-pala ete taka oto taka toa kakeneya.26 Nitoapa Yone kakata nekete eketeTikisa ago nepala Yodane ue ekalono opia kakanakago neme onekemoakakagome ali atoa ue motokakalatoko. Nitikolo peyame ne tewitikoaone kakota-kama pokala tiki-koliokome 27 panagome Akolalineletakakilepa a tibuke meko Akolaliyoone peku lawetekolo nakomepa oyaketoko. Pa one weneme tokoya mena.28 Nopa Keraisu wa papete ibini oapiane ago taatekoane noamuku. Onenaniko nomotoa Akolaliyo no namolotakoa wetekakolo nuku wane kipalaokouna. Enipa nimini ukutu-pe.

Yone 3:29 164 Yone 4:1429 Atoa tu pikagopa atoa moatekagoeni. Einatoa motokolopa one oyapatu piane agome one kakoya litikakome one okagale yatekome wediakako. Opa no einago keneya wedianekolotini toane kaku. 30 Ali atoameanu oyago Yesuno ibini kamotokakamotoka tekete anu ibini etepeawene kayapema pamediki wa Yoneyoakeneya.

A Tibu Kawa Nokago31 Yoneyo nimo ootokoa kakome

okome a tibu kawa noko agome eteyene peya moa patukoapa etene akoago kako. Itonoke alane agopa paitono peku noa tokome one kaua-mikitame olaukama nekenemo oamekala toko. A tibu kawa nok-agomepa ete yene peya moa patukoaetene ako ago kako. 32 A tibukemekome yakoa enoa tokaya-kiti ii wa toawea onaneyake padamekayakoa moamiki. 33 Nitikiyake onetoawea okomo yakoa motiki-kitameyatekete ekete Akolalipa niminimo-kama oko ago tadeko wa iki. 34 NipaAkolaliyo moa wetekakale nokagomeAkolaline agale-kama akakoloyatekete ni iki. Akolaliyo one EpetaneYomini einagoke awia tagatapemotoametekome metaneya. 35 Nitoapaeinago one mana agoke wene mekoamea tokome padeya padeya peya oneyonoke moa pianeya. 36 One manakewene tugoa meki-kiti pa mea kamapoadete tiki. One mana kote moawaki-kitame mea kama poatiki taenamekete pa etepea tua poadete tiki.Nitiki yene-pala Akolaliyo kotimi yoameko.

4Yesuyo Sameria Atoa-pala Ko Oa

Kakenemo1-2Ali atoa uemotokakilepa Yesuno

oya-laweme tokoiyake Yesuyo padenitamoka. Yesuyo nitamokoyakepade-kitame ekete Yesuyo ali atoaue motokakilepa Yone moa patukoatoko wa okoi. Kini eni okoimo kuguParisi ali-kitame yakadekoli 3 Yesuyo

one oya-lawe-pala Yudea ta tewitikoaGalili take wakapea poademe poka.4 Galili take eni poademe Sameria tapatukoa pamedeka. 5 Nitoa pokomeSameria ta keneke piko Saika takepome kaka. Namolo namolo Saikata liti Yekobeyo one itono pade otopia mana Yosepe yametaneya. 6 Eniyametane taapa Yekobeyo oloyo padeeida moa ue mekaneya. NitanetaYesu ka ludu noka matiyame koometukome eina oloyo kabunuke komepoka. Nipa lou matai ponomekakaka (lou pini 12 kilokoke) tadiyaeida pome ko mepoka.

7-8 Eida mekakoa one oya-lawemenee topo toa moadetepa ali atoapitikoika kutu pokoi. NitikolipaSameria atoa padame ue nomoademenokale Yesuyo okome ue nouno,mano wa okale okome 9 nepa Yuagomeke no Sameria atoa ue nouno,mano wa wini okono, dekolo oko-pewa akeneya. Nipa Yu yene Sameriayenetapa etene pilia kakeneyatokome ni akeneya. 10 NitikaleYesuyo okome Akolaliyo ne moameatekoyawene toamoa ni ue nouno,nomoa mano wa okago wene toamoatoko. Eni wene too tokapa nipanoateku ue pade nouno, nomoamano wa neme noanu-palaka ootoka. Nimo oo tokapa lene toa yoa-kala kawateko ue meou toka-kaleokome 11 kamo koniyali i oloyopa ketikokaketikaneya mati pikono, ita uenomoatekomete pade ne toamokono,yoa-kala kawateko uepa neme edoanomoa no meteko patu. 12 I oloyopatone kauago Yekobeyo papete moapikaneya. Nitaneyake onemeka onemana-mikitameka one egetaneya-kitameka i oloyoke-kamaue nonokalataneya. Yekobeyo enile taneyakeneme pade ue meou wa wini okopatone kauago Yekobeyo tane toa moapatukake oko-pe-kale Yesuyo okome13 i oloyo moa mekane uepa padamenomoa nakomepa wa nodo tokalatoo. Nitatekoyake noanume meatekuue nakomepa wa ue nodo toamoo.14Noanume meateku uepa ali atoane

Yone 4:15 165 Yone 4:38tepene ue lene peleou toa yoa-kalakawoo. Nipa kiwi mea kama pomotoatoo wa Yesuyo akeneya.

15 Nimo okale einatoame okomekamo koniyali wini oko uepa nonouno, mea ta. Eni ue nakolupa wanodo toamokale mekene i ue nomoaitoamou-kale okome 16nekane otonoowa kayo oano pa. One-pala oto nekenamene-kale okome 17 anukane padekawamoko-kale okome winipa niminioko. 18 Neke ali ko kakoake pokalatoka. Opi poke mekagopa nekanemena. Enipa nimini oko-kale okome19 kamo koniyali winimopa niminiokono, nepa Akolaline agale toaweaakakago tadekono, eya wane neyatekene uku. 20Tone kaua-mikitameyete tono waneke-kama Akolalikei pia kowitoai toma nekeneya.Nitaneyake Yu yene kime ekete totopeyame Akolali kei pia kowitikilepaYerusaleme take-kama tamedekowapa iki-kale okome 21 anu oyatoanepala ukumo yakoa moamene.Naniko Agetai kei pia kowitikilepayete tonokeka Yerusaleme takekakowitamekete kini kini mekika tokalatoi. 22 Sameria yene kipa kini keipia kowitikiyapa agopa tokolo paetepea kowitoa meki. Akolaliyo aliatoa toa motikilepa toto Yu yenepake titia toko. Nitikono, toto Yuyenepa tone kei pia kowitikoyapai wa wene toko. 23 Nitikoyakeeya toatiki etene tigotoma noko.Agetai kei pia kowitikete toatikitoa kowitiki yenepa Akolali wenekeluaneya mekete nimini peku noatekete tepene kowitikala toadetetiki. Akolaliyo dikaki-kitame onekei pia kowitimotoa okono, nitadetetiki. 24 Akolali onepa yomini-kamatoko. Onepa nitane agono, one keipia kowitiki yenepa Akolali wenekeluaneya mekete nimini peku noatekete tepene kowitikala tamedikiwa Yesuyo akeneya. 25 Nitikaleeinatoame okome eyago Mesaianoademe tokono wene tuku. Einagonokomepa Akolalinemo-kama toto-pala toawea akoo-kale okome 26 neta

kakome ko oa kakagopa einago eni waYesuyo akeneya. Einatoame Mesaiawapa Keraisuke okome akeneya.

27 Einata einapete one oya-lawewakapea nekete enekoli Yesuyomoneatoa-pala ko oa kakedeka. Nitadekalewene kainya mati pianeya kaketekeedeya moade oko-pe. I atoa-paladekolo ko oko-pe wa Yesu yakamokoi.

28 Nitaneyake einatoame one uemete eida piilogoa one yene pitikoikawakapea poka. Pome kakome oneyene-pala okome 29 noanume tomanokoule-kama toawea okagopa kumekome toko. Einagopa Keraisuwa papete ibini oa piane agopatuno, enoatino noe wa akeneya.30 Nitikale yakamotekete Yesukenoadete nekeneya.

31 Noadete nokoika Yesuno oya-laweme one tika tika toa kakete eketeTikisa ago neke nee pade moa na-koli okome 32 no noateku neepa padepikoyake kime pade wene toamiki-kale 33 one oya-lawe yakaate teketeekete padame one nee pade wetemoa lawetaneya patu-koli okome34 no moa wetekakago one wenepikole toane oneme tamene waokole-kama toane peya takakupa anunoateku nee eni. 35 Kime eya wapedoa agale ikina. Tokene tuyonopatukakalepa ipe ludu kakoya neewakoa moa yapu ludu piato waikino, noanume ukumodo yakoe.Ipe kakoya-kitipa wakoa moatekotoa opii nodokoa kibutua kakono,enoe. 36 Wakoa motokako agomepanipa mea kama poatikiya eni wakoamoma poko. Wakoa motokamapokoka pinagome ke wa nami wiapupu poi motoko. Nipa matakago-pala wakoa motokakagota wediketewedia meki. 37 Kini pedoa agaleikina toapa panagome ipe matamapekeneka padame wakoa motokamapoko. 38 Nipa poliga yoameneyaipe matama poamenekeka eniyawakoa motokama poati wane kiwiwetekakouna. Ete-kitame poligayoa ipe eida matama pekeneka eni

Yone 4:39 166 Yone 5:5yene luku pekete eni yenaneya wakoamotokama piki wa Yesuyo oka.

39 Einatoa pitika take yenepaYesuke wete noameneyake kainyamati oneke wene tuganeya. Nipanoanume toma nokoule-kamakuyagome toawea oka wa einatoameokale yatekete tekete Yesuke wenetuganeya. 40 Nitimotekete Yesumekata nekete kowitikete ekete totopitiko take noke meano, noo-kolipokomepa ta taku-peta patamotoaeida mea kaka. 41 Nitoa mekomeokale yatekete eni yene padeka-kitikaoneke wene tugakoi. 42 Nitiketeeinatoa-pala ekete namolopa nemenai agome tokale kotukoa onokanakedooneke wene tugakoo. Opipa iago toto pake kakome agale oametekolo yatekete tekete oneke wenewedoa tugako. I agopa ali atoa toamoatekago tadeko wa okoi.

Yesuyo Tobou Agono ManaEpetekanemo

43 Ta taku-peta patatekaneyakeYesuyo eni ta tewitikoa Galili takepome mepoka. 44 Yesu eni pokapaeya wa okanake poka. Akolalineagale toawea akakagopa one takeyename paya tetepo takoa wakiya waokana. 45 Galili nome mekale einayename one makutukoa motokoi.Nipa edelo ago patukane wa ibiniakene toge kia mekoi-pete YesuYerusaleme take pome mekometelekole tokanakale-kama enekoiyatokome ke wa makutukoa motokoi.Nipa kiwika eina toge lobutupeketeone telekole tokoinakale enekoiyatekete one makutukoa motokoi.

46 Yesu Galili ta ludu pima yakomeKena take pome mepoka. Nipa paue moa gerepi po ku ue latikanatake wa pome mepoka. Nitikata tatalo tokagoke lukoa meane tobouago pade one mana Kapaneametake yene pimotoa wawa Yesukotua noka. 47 Nipa Yesu Yudeata kawa Galili take nome kako waokoimo yatekoya tokome noka. Yesukakata eni nokomepa one manapene tuademe pikono, Kapaneame

take poke epetekakoano poa ta wakowitikakale okome 48 Agetainepeku noane tukule padele telekoletoane kini wene kainya pikakuleenameketepa nipa nooke wenetugakile toamoi-kale 49 tobou agomeokome kamo koniyali oto lukakoatukayano, wete pata wa kowitikaleokome 50 neke mana tuamoono,poano pa wa okale einagome Yesuyonimini oko wa wene tokome onetake wakapea poka. 51 Poademepokale one pupu yene kotua neketeekete neke manapa tuameneya penelatoa meko wa onaneya. 52 Nitikolimanipete lataka-pe wa okale eketeabela lou matai tetekakale (lou pini1 kilokoke) one poto yene teitaka-koli 53 etename wenemoa pitikakomeabelana Yesuyo neke mati tuamoo waokale eina eina latakome tadeko wawene taneya. Nitaneyake einago oneyapu pitikoi peya-pala Yesuke wenetuganeya. 54 Yesuyo ele kule telekoletikilepa Yudea ta tewitikoa Galili takepome mekome telekole taku takoaeida tokome enile toka.

5Tau Tootokaneya Piane Ago

Epetekanemo1 Nititikaneyake Yu yene kini

losule tekete toge kia mekoi-peteYesu Yerusaleme ate wakapea poka.2Yerusaleme take sipi sipi kai wa ibiniakene kago pikane lono ue mine pademeaneya. Eni ue mine matanukeali atoa todo takatekoya ko kakoawianeya kakeneya. Eni ue minepaIberu agaleke Beteseda wa ibini iki.3 Eni todo takatekoya keneke eya aliatoa leneta lianeya kawa okeaneyatau tootokaneya piane ali atoa oboaitaneya. Nipa ue bua buawa kaumotoanepia meai taneya. 4 Padepete-kiti Akolaline edelo ago ue mukeketipea nokale ue bua bua okala toka.Nitikalepa uele namolo takoa pomepitikagopa one tanele epetekakalelatoa pekeneya. 5 Nitanetapa panagotau tootokaneya pia mekale malipadeka tuku kakoa (38) penaneya.

Yone 5:6 167 Yone 5:276 Einago pikata Yesu nokome enekaleeida tau tootokaneya pia kakeneyanowene tokome yatekome okome nepalatoa poade oko-pe-kale okome7 kamo koniyali nopa eni ue buabua okoka auapea aua poatekagotoamokolo pa piane meku. Eniue muke ketipeane poadene wilitoane mekulu panago namolo takoapatukakala toko-kale okome 8 wetekamokoa neke tatia pitikoya-palamoa aua pa wa okale 9 eina einalatoa kamokakome one tatia pitikaya-pala moa aua poka. Yu yene kini komea pupu toamatekoi-petepa eniletoka. 10 Nitikale e Yu yename einalatoa poka ago-pala ekete opi Yuyene tone ko mea pupu toamateko-pete kekaneya latikakole toa neketatia pitikoya-pala aua ponokopatone kekanele wini toko-koli okome11 no epetekoa wetekakagome neketatia pitikoya-pala moa aua pa waokolo tuku-kale ekete 12eni neke tatiapitikoya-pala aua pa wa okagopa te-pe wa yakaneya. 13 Nitikolipa einalatane agome one epetekakanakagoagopa motaneya. Nipa ali atoa kabetapake Yesu wete witimotokome pokaletokome ni agopa motaneya.

14Naniko Yesuyo einago tobou losuyapu kakale kotukome okome anuoyali nepa opi latoa kakono, nekenamolona tane yene moa patukoananiko wa ke tubeya enekakayano,neke toma poka poanele-kiti wakewamene wa okale 15 yakamotokomeeina Yu yene mekoita pokomepaone latekakagopa Yesu tadeko waopaneya. 16 Yesuyo enika eniletikilepa Yu yene kini ko mea puputoamatekoi-peteka tokale tokomeenipete titimoa one tete meaitokoi. 17 Nitikolipa Yesuyo okomeAgetaiyopa i pupu-kama toko. Nokaone peku noane pupu-kama tuku waoka. 18 Nimo okamoke Yu yenameYesu wia tukadete wedoa wili toakakeneya. Nipa kini ko mea puputoamateko-pete kekaneya latikakolepupu eni tokono, Akolalipa oneketaiwaka oa tokono, onepa Akolali-pala

midi piane tetepo takakome oko wani wioukete taneya.

Mea Kama PoadetepaYesu Patu Kautakoa Kamene

19 Nitaneyake Yesuyo okomenimini ukuno yakoe. Padeleka noanuweneme titiane toamuku. Agetaiyotokole enoane kotukoane tuku. NipaAgetaiyo peku lawetekolo one mananoanume noane tuku. 20 Agetaiyonopa one kolotini ago one mana wanooke wene mekoa mea tokome onepeku lawetoa tagako. Agetaiyo eniyametekana toa moa patukakomepadele padele telekole toatekouleyameoo. Nipa kini wene kainyapianeya memotoa tokome nitoo.21 Agetaiyo tua pekene ali atoa meakama poati wa moa kamotokakotoane one mana noanumeka ali atoaanu weneme takoane motekene meakama pomotoane tuku. 22Agetaiyo aliatoa kini toma yakoile pitia enoapapoane takeka epetane takeka takoawetekakoya mena. Nitameneya kinitoma yakoile neme pitia enoapapoane takeka epetane takeka takoawetekakamene wa Agetaiyo no moakakapika. 23 Nipa ali atoamepa onekei piai tiki toa one mana noka keipiai tomotoa tokome toka. One manano kei piamiki ali atoamepa Agetaino moa wetekakago kei piameketetiki. 24 Etene nimini ukuno yakoe.Anu agale yakoa motekete no moawetekakagoke wene tugoa meki-kitipa mea kama piki. Nipa kinipoanele-kala toma yakike namiwianekibu moamukulupa poane ali atoatua pote atuatiki ta tewitikoa meakama piki. 25 Etene nimini ukuno,yakoe. Tua pekene ali atoameAkolaline mana noanu tobotoboyakakoa kawatiki tigotoma nomedekanoko. Enilepa wete taatekoatoko. Nitikono, anu tobotobo yatekoi-kiti kamomotekete mea kama poi.26 Agetai one weneme mea kamanoko agomepa one mana noanukaanu weneme meane kama nomotoatoka. 27 Nipa no nepa Ali YatenaneOyagono, one patu kautakoa kake

Yone 5:28 168 Yone 6:2ali atoa takoa enamene wa moakakapika. 28 I ukulu yatekimoke wenekainya piameamene. Nimini taatekoatoatekomo ukuno, yakamene. Oloyotane yene peyame Ali YatenaneOyago anu tobotobo yakamotekete29 kiwi oloyo taneka tewitikoa kamoapoi. Nipa epetanele toma yawatukoi yene kamoapa mea kamapoi. Poanele toma yawa tukoi yenekamoa pokolipa kini poanele-kalatoma yakoike nami wiane koisoakoane kibu mou. 30 Noanu wenemepadeleka titiane toamuku. Nipa aliatoa takoane enekilepa Akolaliyoolaukakome oko toane tuku. Nilepaanu wene litiane toamuku. Nomoa wetekakagono wene pikole-kama tou wane tuku. Nitikuno, kinikoiso yakoane ile tadiki wane ikilepakiyoke-kama tuku.

Yesu Kei Piki-kiti31 Pinali anu wa keido pikenepa

nimini ekene wamou. 32 Panagomepano kei pikoya. Einagome anukumotoawea akedekopa nimini akedekonowene tuku. 33 Pitia yakatekoi yeneYone kakata kime moa wetekakolinokoli Yoneyo anukumo toaweaakedeko wane uku. 34 Nimo ukuyakepadameka no auapea kei piatiki toamena. Kipa nooke wene tugakolitoanemoadawanewene piane tekeneYoneyo anukumo toawea akedekomowene takakene ukuna. 35 Yoneeinagomepa labo keneya ali atoa patakalogakoya. Nitane tokale kimeone pake wedia meato wa oneketegetekapote me me tokoina. 36Yoneeinagome anukumo toawea ikilepapa nami deya akeneya. Agetaiyotamene wa no yametekana toanetoma yakilepa nipa ali atoame noi agopa Agetaiyo moa wetekakagotadeko wa wene tomotoane tuku.37 Agetai no moa wetekakagomekaanukumo toawea okoya. KimeAgetaine agale yatekileka toamoa onelene timini-pala enekileka toamoatiki. 38 Agetaiyo moa wetekakagonooke wene tugamekete tekete oneagale kime yakoa luamele toamoko.

39 Mea kama poatekomo Akolalinebokuke e wia mekaneya pikono, oimoato wa kime one boku lewea tukutokala tiki. Ae, Akolaline bokukewia mekane yename no ko-kamaakeneyake kime no wene toamiki.40 Nipa mea kama poono wenepiketeke nooke noamadete wakalatiki.

41 Ali atoame no kei piamikilikakei pikilika nitoa kamotoane pa atikitoane meku. 42Kini tepene piko wenekeleyo tetoane enekulu Akolalikewene mekoa meameadiki. 43 Agetaipatu kautakoane kakene nukulukakime no makutukoa moamikino,oneke wene mekoa meameadiki. Ae,panago one wenemedo kiwi mekoitawini nokalepa ke wa makutukoa moi.44 Akolali wa oko agopa odene agokako. Einagome kiwi kei piamikilikatokamota wa paya nou toa meketekini kini ete oto wa kei pinaliyokala tiki. Nitikino, nooke edoawene tugadete-pe. 45 Kini poanele-kala toma yakoilepa Agetai-pala ii wane kiwi akoane wamouno, noi agome kiwi akoane ou wa wenepiameamene. Mosese einagopakiwi mape moatekago wa wenepianeya mekiyake einagome kiwiakoa agale oo. 46Moseseyo one boku-meneke no ko oa wia mekaneya.One wia mekanemo kime yakoa moitokapa nipa anume ukumoka yakoamoi tokake 47 Moseseyo nooke wiamekapianemo yakoa moamikino,anume ukumo edoa yakoa moadete-pe wa Yesuyo oka.

6Yesuyo Ege Egeta Kadukoa (5,000) AliNee Lawetanemo(Matiu 14:13-21, Make 6:30-44, Luke

9:10-17)1 Nititikaneyake Yesu Galili ue

mine eka matanuke ue dipike meapome mepoka. Eni Galili ue minepaTaibiriase waka ibini akeneya. 2 Yesueni pokalepa ali atoa peya matiyameone litima nokoi. Nipa one padele

Yone 6:3 169 Yone 6:27padele telekole tokome yene tane-kiti epetekakale enekoiya teketelitima nokoi. 3 Nitaneyake Yesutono padeke ate lewia pokomepaone tuku kakoa (12) oya-lawe-palaaida witipitoa meka. 4 Edelo agopatukanewa ibini akene toge kiatekoitigotokale enile toka. 5 Yesu aidamekome kabe togapia enekale ali atoaobomoa noadete nokoli enekomePilipi-pala okome i yene lawetatekoneepa manika topo toa motokoo-pewa yateka. 6Nipa nee moa lawetatekawene tokomeke pa Pilipiyo oatekamoyakademe oka. 7 Nitikale Pilipiyookome ege kadukaka kadapimekadukoa (200) kinadowetekoa palawewane-kiti motokakolopa adamoo-kale 8 yatekome Yesuno oyago padeAderu Saimone Pitane wamenagoeinagome okome 9 i kakomatiyamepabali palawe wane ko kakoa-pala(5) mou yomo takuta toa pikoakako. Eniya-mene moa lawetekolokaadamoo. I ali atoa kainya matimekino, tokamato wa oka.

10 Eidapa poma piitapeneya. Aliatoa peya pomale meetapemotonotoe wa Yesuyo okale mekatapekoi.Nitaneyake ali-kiti mekoi toa oimoteketepa ege egeta kadukoa(5,000) tadiya meadekoi. 11 Yesuyoeina palawewane-mene ematiyanekemoa Akolali-pala ke wa oa popi-motokome poma ludu meetapekoiyene tatikatapeka. Mou yomotakamoa einakale tokale peyame noatagatapea kitipu mekoi. 12 Peyamenoa tagatapea kitipumekoli enekomeYesuyo one oya-lawe-pala okomepadeyaka kateaneya pikayano, neekugu piko wekotoa moa pikoe-kale13 wekotoa mootapekoi. Nipa balipalawe wane namolo ko (5) kakoamoa lawetekoyake kuguwekotoamoaua ka katika tuku kakoa (12) makopuputua moa pikoi.

14 Yesuyo eni telekole tokaleenekete peyame ekete i agopa Ako-laline agale toawea akademe noatekoago tadeko wa okoi. 15 Nitaneyake

kini Ali Muno kakadete one dekoamonoino wene tokome tonoke wawitimotokome kidene poka.

Yesu Ue Mine Tali Ludu Yakenemo(Matiu 14:22-33, Make 6:45-52)

16 Ta likaka one oya-lawe uemineke ketipea pekete 17 ue dipikepogatekoa pote mea Kapaneametake poadete pokoi. Ta wete likakaYesu noameneyake 18 pupulege matinokome ue pewikamoa pitikaka.19 Nitoa kakaka one oya-lawe uedipike mea kilomita ko melepu (6)tadiya ponokolipa Yesu ue tali ludutigotokakoa nokale enekete neneimotokoli okome 20 no nukuno, pitimoameo-kale ekete 21 nipa ue dipikenoke meno-koli nome mekale einaeina ue dipi kini mea poatekoita weteeina witapoka.

Ali Atoame Yesu Tuku Tanemo22 Podolikama oka matanuke

kakoina yename eya wa wenetaneya. Ete piapa ue dipi odene ikalono nome pika. Yesupa one oya-lawe-pala eni ue dipike opia meapoameneyano, kini-mene kidenemea pekete tadiki wa wene taneya.23 Eni wene taneya kakoika ue dipi-kiti Taibiriase ta pia nekeneya. NipaAli Munagome palawe moa ke walawetekale ali atoame nakoinata litinekeneya. 24 Nitaneyake Yesu oneoya-laweka meameadekoli eneketeYesu tuku topato wa eni ue dipi-kitikepogatekoa pote mea Kapaneame takepekeneya.

Yesu Onepa Ali Atoa Mea Kama Po-motoa

TokoNeeWaAdeka PikomeAkenemo25 Eni yename Yesu eka matanuke

tuku toa kawa enekete ekete Tikisaago ikamanipete noka-pe-koli okome26 etene nimini ukuno yakoe. Kimeno tuku toma nikipa, no einagometelekole tokale enekoonakale Ako-laline tele patu kautakoa kakometadeko wa no tuku toma nikiyamena. Pa palawe wane lawetekolunoa tagakoinake ni tuku toma niki.27 Pa lomuateko nee-kama pupu

Yone 6:28 170 Yone 6:53toa moato wa wene piameamene.Nitamoano, pia kawateko neeka moanatowa eniya neekewene piitikaneyameamene. No Ali Yatenane Oyagomelawetateku pekuke uku. Eni pekupaone patu kautakoa kake lawetamenewa Atai Akolaliyo no moa kakapikatokolo ni uku wa Yesuyo oka. 28Nimookale ekete kime Akolalinele edoatakako patu-koli okome 29 Akolaliyomoa wetekakale nokou ago nookewene tugoa meketepa nipa onewene pika toa tekete toi-kale ekete30 neke peku pine enoono, padeletelekole toa yameano ta. Neeke wenetugamotoapa edele toa yameteko-pe.31 Tone kaua-mikiti ali piamene ta ludupima yaketepa maana nee moa nomayakeneya. Nipa Moseseyo a tibu pianekene nee lawetekale noma yakeneya.Eni tanemopa Akolaline bokukewia mekaneya piko-koli okome32 nimini ukuno yakoe. Eina tibu pianekene nee lawetane agopa Mosesemena. Tibu nee eteneyapa Agetaiyolawetekoya. 33 Akolaliyo lawetekoneepa a tibu mea ketipea nokome aliatoa mea kama pomotoa tokago eniwa okale ekete 34 kamo koniyali wininee-kama lawetekala toano ta-koliokome 35 ali atoa mea kama pomotoatoko neepa no. Nooke nokagopakobu tokale mekileka toamoo. Nookewene tugoamekagopa ue nodo tokalemekileka toamoo. 36 Ae, kime noenekala toake wene tugamiki. Nipakipala okouna toa tekete no wenetugamiki. 37 Agetaiyo takoa moanooke wetekaka peya nooke noi.Nitoa nokoli odene agoka wianelitiamou. Ni edoa-mo. 38 A tibumeane ketipeane nekenepa anu wenelitiane tou wane nokouya mena.No moa wetekakagono wene pikatoane litiane tou wane ni nokou.39 No moa wetekakagome no pa wawetekakomepa oneme takoa no moameteka yene odeneka katekameneyapeya yopima pone togamotono wenepikomewetekaka. Nipa eni yene peyawipitia ta patakale kamotokamenewa wetekaka. 40 Agetaiyo no pawa eni wetekakilepa one mana no

enekete wene tugakoi peya meakama pomotoa tokome toka. Wipitiata pataka-pete eni yene moanekamotokou wa Yesuyo oka.

41 A tibu pia nekene neepa onewa Yesuyo okale yatekete tekete Yuyename Yesu akoa ko oa kakete ekete42 beita, i agopa Yosepene mana Yesu.One nine etenetapa totome wenetokono, one a tibu meane ketipeanenuku wapa edekolo oko patu wa ko oakakoli okome 43 kini kini oa meki ko-pala ete tewitikoa wawe. 44 Panagonooke tegetekoa nikilepa one wen-eme tamele toamoko. Agetaiyo nookeoto limo limo tokolopa nipa nameletoko. Nitikolopa wipitia ta patakaletakoane kamotokou. 45 Akolalineagale toawea akane ali-kitame eya wawia mekapianeya. Ali atoa peya Ako-laliyomanemane oa olaukoo. Eni wiamekapiane toa Akolaliyo olaukanetoa yakoa lukoi peya nooke noi waneuku. 46 Enipa panagome Agetainelene timini enaneya wane ekene wa-muku. Akolali-pala kawane nukuago no odene Agetaine lene timinienoane nuku. 47 Etene nimini ukuno,yakoe. Nooke wene tugoa meki peyamea kama poadete tiki. 48 Ali atoamea kama pomotoa toko neepa no.49 Kini kaua-mikiti ali piamene taludu pima yakete maana nee moanakeneya. Eni nee moa noake tukalataneya. 50 A tibu pia nekene neepadikaneya. Panagome eni nee moanakomepa nipa tukile toamoo. 51 Papia kama poko nee wane ukupa a tibumeane nuku ago nooke uku. Eni neemoa naki peyapa mea kama poadetetiki. Nee na wane meateku neepa anutigini. Enipa itonoke meki-kiti meakama pomotoane meadene tuku waYesuyo oka.

52 Nimo okale e Yu yename etetaka oto taka toa kakete ekete iagome one tigini toto edoa lawe-tademe okoto patu wa ko oa kakoliokome 53 etene nimini ukuno yakoe.Ali Yatenane Oyago noanu tigini ka-mateta moa noameneya meketepanipa kini weneme oyake mea kama

Yone 6:54 171 Yone 7:7poamoi. 54 Anu tigini kamateta noaitoko agopa mea kama poatekago eni.Dikane ali atoapa wipitia ta patakaletakoane kamotokou. 55 Anu tig-inipa ali atoame noatiki nee eteneya.Anu kamatepa ali atoame noatiki ueeteneya. 56 Anu tigini kamateta noaitokagopano-pala lipukoameko. Nokaone-pala lipukoane meku. 57 Meakama noko ago agetaiyo no moawetekakolo nekene one patu kau-takoanepa meane kama puku. Ni-tiku toa no noai tiki-kitipa no patukautakoapa mea kama poadete tiki.58 A tibu mea ketipea nekene palawewanepa enina. Eni palawepa kinikaua-mikitame nakene maana neekeneya mena. Eni nee noai toaketukala taneya. I nee noai tiki-kitipamea kama poadete tiki wa Yesuyooka. 59 Yesuyo einaka einamo oaolaukakilepa Kapaneame take losuyapu keneke kakome toka.

Ali Atoa Mea Kama Pomotoa TokoAgale

60 Yesuno agale wete yakoamotane yene peyamatiyame einagaleyatekete ekete i olaukoa oko agalelitia tamene poto tokono, teyoedoa yakoa tomotoa-pe wa okoi.61 Nimo ko oa kakedekoli Yesuyotetoa enekome e yene-pala okomeanu uku agalekepa wene poaneyamekete iki-pe. 62 Ali Yatenane Oyagono kawane nokouna lono wakapeaneatepeane pokolu eneketepa ede wenepioi-mo. 63 Mea kama pomotoapaEpetane Yominiyo toko. Tiginitele takateko peku-kama nakagopamea kama pamele toamoko. Inaagale oane metekilepa Yomini patukautakoa kaketemea kama poatikimooane metekouna. 64 Ae, eni ukuagale yateketeke kiwi padeka-kitinooke wene tugoa meamiki waYesuyo oka. Nipa namolo papeteoneke wene tugamokoi yeneka onewia tukamotoa meatekagoka i i wawene toopia mekome tokome nioka. 65 Nitikome okome Akolaliyo kapatekoa nooke wetekako yene odene

nooke namele toko wane okounapaenike ekene okouna wa Yesuyo oka.

66 Enipete titimoa Yesuno agaleyakoa motane yene kainya matiyameYesu tewitikoa wawa one-pala walokoa yawamokoi. 67 NitikolipaYesuyo one tuku kakoa (12) oya-lawe-pala okome kimeka no tewitikoawawa poadete iki-pe-kale 68 SaimonePitayo okome Ali Muno ne wawapeketepa toto teeke pomotoa-pe.Mea kama poateko agale pinagopane odene toko-la. 69 Nepa Akolaliyoonekemo-kama akamotoa takoa moakakapiane ago tadeko wa totomewene toko-kale okome 70 kiwi tukukakoa (12) ali-kitipa anume takoanemotokounake kiwi panagopa iponanepeku nakago wa Yesuyo oka. 71 Eniokapa Saimonane mana YudaseIsekarioseke okome oka. Nipa Yesuyoone oya-lawe tuku kakoa (12) takoamotokome einagoka motaneyakemone yename one wia tukamotoaeinagome moa meoo tokale oka.

7Yesuno Wamene-mikitame One-pala

Akenemo1 Nititikaneyake Yu yename one

wia tukadete tokoli tokome YesuYudea ta ludu yawamademe Galilita ludu pima yaka. 2 Einapetepa Yuyene kini losule tekete aga kelekoayapu wia toge kiatekoi tigotokalepa3Yesuno wamene-mikitame one-palaekete tone Galili ta tewitikoa Yudeatake poano pa. Neme toma yakolepaneke agale yakoa tiki yenameenemotono pa. 4 Panagome-kiti ibiniakene ago meou wa wene pikomepaone toma yakole kebono take yawapaigakoa keneya toamokono, nekeile toma yakepa ta piko peyake keleyotoma poano pawa Yesu-pala akeneya.5 Nipa one wamene-mikitika onekewene tugamekete okoi. 6 Nitikoliokome kini toatikilepa kini wenelitiapa ipeteka kupeteka tameletokolo tikino, no pade nitamuku. Anutoatekule taatekoane tuku-petepa opimena. 7 Itono peku noai tiki-kitame

Yone 7:8 172 Yone 7:28kipala kotimi yoa meamele toamoko.Anumepa eni yene kini tikilepapoanele-kama tikiwane akoane ukulutokome nopala kotimi yoa meki. 8 AYerusaleme togeke kini poe. No padepoamuku. Anu toatekule taatekoanetuku-petepa opi menano, poamukuwa Yesuyo ootokoa 9 one Galili takepa eida meka.

Yerusaleme Take Aga Kelekoa YapuWia Toge Kia Mekoita Yesu Nokome

Tanemo10 One wamene-mikiti wete pote

toge lobutupokoli Yesu onekapokome keleyo poameneya paigakoakeneya poka. 11 Nitaneyake toboumeane Yu yename toge kikoamekete Yesu tuku toa kakete eketeYesupa edekato-pe wa oa kakeneya.12Nitikolipa pa ali atoa kini kini oboakakete ekote ekota oi oi wa kaketepade-kitame ekete Yesu einagopaepetanele tokago wa oa wa pade-kitame ekete einagome ali atoa oayotokakome toko wa oa taneya.13Nimo oa kaketeke kini tobou ali-kitipiti motekete tekete Yesu ko keleyowitoa akaya wa mama moa meaneya.

14 Toge kia meane tiginalo tadiyaYesu tobou losu yapu pokomeolaukoa kaka. 15 Nitikale yateketee Yu yename ka oa kakete ekete iagopa tone totono pine toa olaukakiali-kitame olaukameneyake imopai okono, edoa wene toa okotopatu-kale Yesuyo okome 16 anuolaukoane ukumopa anu wenemepade titiane wamuku. No moawetekakagome akoano ta wa okomo-kama oane mekala tuku. 17 Onewene pikole toada wa tiki-kitamepaanu olaukakumopa anu wenemetitiane olaukadekoluka Akolaliyoakoano ta wa okomo olaukadekolukaoyake takoa enamele too. 18 Padagoone weneme pademo pademo titiaokomepa ali atoame one kei pimotoatokome ni oko. Ali atoame onemoa wetekakago kei pimotou wawene pia oko agomepa pademokakapene yokamoa niminimo-kamaoa mekala toko. 19 Moseseyo one

totono yametaneyake kiwi padamekalitia toamiki. Eni totonodo litiketetoi tokapa no wia tukadete wilitoamoi tookano, dekolo tiki-pe waYesuyo okale 20 peyame ekete nepateyo wia tukademe wili toa kako-pe. Beita, neeke ipono awinomemekolo teke ni oko-koli okome21 tone ko mea pupu toamateko-peteka padele telekole toane pade agoepetekakoule kime enekoina teketewene kainya pianeya ko oa kaki.22 Moseseyo eya wa akeneyake tiki.Kini ali mati opiketepa one kepeneteigamotamene wa oa pianeya. Enioa piane toa litiapa ali matiyanekepene teigatiki oi ponokolopakini ko mea pupu toamatiki-petekateigakina. Nipa Moseseyo onekaua-mikitame tanele litia tokomeakene toa tikina. 23 Nipa Moseseyoakenele tetekamedekolo kini ko meapupu toamatiki-peteka ali matiyanekepene teigakete pupupa eni tikina.Nitikinano, opi kini ko mea puputoamatiki-peteka ali pade pupu toaneepetekakolu tekete nopala kotimi yoamekino, dekolo tiki-pe. 24 Padametanemo pine enameneya kaketepa paakoa agale wameamene. Pine pitiayakatapea kiyoke-kama toa okalatamene wa Yesuyo oka.

Yesu I Agopa Keraisu Taatekoa NokoPatu

25 Einapete Yerusaleme yenepadeka-kitame ekete Yesu i agopatobou ali-kitame wia tukadete wilitoa kaki ago patu. 26 Ekee, i keleyonome kakome okoyake pademokatopo toa ikile toamikino, tone tobouali-kitame i agopa Keraisu wa papeteibini oa piane ago taatekoa nekedekowa wene tiki patu. 27 Beita, i agoone tobotoi ta totome wene toko.Keraisudo taatekoa nokalepa onetobotoi ta i wa padameka wenetoamoi wa okoi.

28 Nitaneyake Yesu tobou losuyapu eida pa olaukoa kakome agaletelo okome okome kime nopa iago wa wene toa ni no kawanenokouna ta i waka wene toa iki.

Yone 7:29 173 Yone 7:49Eni wenepa tikiyake anu wenemenokouya mena. No moa oto wetekakaagome niminimo-kama okoyake kimepade one wene toamiki. 29 Wenetoamikiyake one wenepa anumetuku. Einago mekota kawanenuku. No ne pa wa oneme no otowetekakono, einago wenepa tuku-kale 30 one dekoa moadete wili toakakoiyake one moatekoi-pete wetetaatekameneya tokome one dekoamoamokoi. 31 Nitikolika eida oboakakoi-kiti kainya mati Yesuke wenetugakete ekete Keraisu taatekoanokomepa i agome telekole tokolemoa patukademe toko patu. E'e menawa oneke wene tugakoi.

Yesu Dekoa Motokapomotoa PoyoYene

Moa Wetekanemo32 Eida oboa kakoi yename Yesuke

einaka einamo oi oi wa okoli Parisiyename yakaneya. NitaneyakeAkolalike lodo yotokoai tane tobouali-kitame Parisi yenameka toboulosu yapu yopiane poyo ali-kiti Yesueinago dekoa motokapoe wa moawetekaneya. 33 Wetekakoli nokoliYesuyo okome kipala opiane me metootokoanepa wakapeane no moawetekakagoke pou. 34 Pokolupa kimeno tukupa teketeke oyake enamoi.No pone kawatekutapa kiwi oyakenoamoi. 35 Yesuyo nimo okale eYu yene kini kini yakate teketeekete totome tuku toa enamatekotakepa maida poademe oko patu.Toto yatene ali atoa Geriki take toapote mekika i agoka pokome Gerikiagale yakoa iki yene olaukapademeokome okoto patu. 36 I agomepa onetuku tekete enamoi wa oa one ponekawateku takeka kiwi noamoi watoto-pala oa tokono, edemo okomeokoto patu wa oa kakoi.

Ue Lene Toa Ue Yokoa KamaPoatekomo

37 Toge kikoa mea wipititapeane-pete Yu yename kini tobou kakoakiatekoi toge eni kia peya takakoi.Nitikolipa Yesu oneka nome kakome

agale telo okome okome ue nodometuki-kitipa ue noukete nooke notenonamene-ye. 38 Akolaline bokukepapete wia mekapiane toapa nookewene tugoa meki-kiti kini tepenepaue lene toa ue-kiti yokoa kamapoo wa Yesuyo oka. 39 Nipa onekewene tugoa mekoi-kitike peneawinome meateka Yominike okomeoka. Einapetepa Yesu one pa teletatootapeneya mekana take wete wamoa kakameneya tokome EpetaneYomini ali atoake wete awinomemeameneya.

Ali Atoa Ete Otota Puutakutukanemo40Yesuyo eni oka agale yakane yene

padeka-kitame ekete i agopa Akola-line agale toawea akatekago taatekoanekedeko wa oa 41wa padeka-kitameipa Keraisu wa papete ibini oa pi-ane ago taatekoa nekedeko wa oataneya. Nitaneyake padeka-kitameekete Keraisu wa papete ibini oa pi-ane agopa Galili ta edoa taatekoanomotoa-pe. 42 One noatekalekepapanagome Akolaline bokuke eya wawia mekapianeya. Keraisu einagopaDepidi-loeke tawa noo wa oa Depidimeane Beseleme take taatekoa noowa wia mekapianeya. Enipa totomenimini okoto-pe wa akeneya. 43 NipaYesuke e ali atoa ete oto wa puu-takutukoa agale toa kakoi. 44Nitoapapadeka-kitame one dekoa moadeteokoiyake padamekadekoamoamokoi.

Tobou Ali-kiti Yesuke WeneTugamenemo

45 Tobou losu yapu yopiane poyoali-kitipa Akolalike lodo yotokoaitane tobou ali-kiti Parisi ali-kitikakoukoa mekoita wakapea nokoliekete Yesu einagopa dekolo auanoamiki-pe wa okoli ekete 46 namolookoli yakamokoonakamo einagomeoa kaka tokolo dekoa moadetepoteke wawa noko-koli 47 Parisiyename ekete einagome kiwika oayotokakome toka patu. 48 Tobou ali-kiti toto odene agoka oneke wenetugamoko. 49 Beita, i oboa kakiali atoame einagono agale yakoamotikilepa Mosesene totono wene

Yone 7:50 174 Yone 8:19toamekete tiki. Akolaliyo dikane aliatoa poane take pomotoa wako waParisi yename akeneya. 50Nimo okolikini yagono ago pade Nikodimasinamolo Yesu mekata pekene agome eyene eya wa yakaneya. 51Tone totonolitiapa panagono koiso akaketeeya toamoko-pe. Pinali one keipikome okomo wete yakameneyakeneke tanele ile tadeko wa totomeakoa agale oko patu. E'e mena waNikodimasiyo okale 52e yename eketeneka Galili ago kake teke ni oko-pe. Akolaline boku moa lewea oimoamene. Nitikepa Akolaline agaletoawea akane ago odeneka Galili taketaatekoa noameadeko wa wene toowa oomotekete 53 kini kini yapu yaputadoa pootapeneya.

8Parisi Yename Motane Atoa Eko Ali-

palaKoua Pitikale Enekete Tanemo

1 Nitaneyake Yesu Olipe-pinitonoke pome ate lewia mepoka.2 Wa podolikama likonu witia toboulosu yapuke pome kapokale ali atoapeya one kakata obomoa note kakoliwitipitoa mekome olaukoa meka.3NitoamekakaMosesene totono pinetoa olaukane ali-kitame Parisi ali-kitameka atoa pade Yesuke lia auanokoi. Nipa motane atoa eko alikepokome koua pitikale enemoteketeaua nekete e yenane lene yoto moakakakoi. 4 Nitikete ekete Tikisa ago iatoame eko alike pome koua pitikaletotome enekoo. 5 Moseseyo onetotono yametekomepa dikane atoakueme kaua wia tukakala tamenewa akeneyano, opi neme edemo oo-pe wa yatekoi. 6 Nipa Yesu natemoomotadiyawa kakete pa likoa eneketeokoi. Nitikoli Yesu one keti itonokewaliketikakome kadapi yoname oleaadekoa meka. 7 Nitoa mekale e yenepa eida kakete yaka yaka tokoli Yesumukiti kiyotokakome okome kiwipake poanele toamoko ago kakopatuno, einatoa kue moa pitikoawitikilepa einagome titia tomotoane

uku wa ootokoa 8 wa keti itonokewalikitikakome olea adekoa meka.9 Nitikale e yene odene odene wakatepita katepita toa pekete ada-kiti namolo kakoa pokala tokoi.Nipa Yesu einatoa-pala pa kamotoapootapekoi. 10 Nitikoli Yesu wamukiti kiyotokakome enekale einatoaodene kakedekale enekome okomene akoa okoina yenepa dekoti-pe.Ne poanele tadekono, kibu mouwameneya wakoti-pe-kale okome11 kamo koniyali padameka no akoawamokoi-kale okome noanumekane poanele tadeko wane akoanewamuku. Neke poanele tokole wakewawano pa wa oka.

Yesuyo Itonoke Meki-kiti PaTakakoya

12 Nititikoa Yesuyo e yene-palaagale pade okome okome nopaitonoke meki-kiti pa takakuya. Nolitima niki-kitipa yomiyomu kenekeyawamekete ali atoa mea kamapomotoa toko pa keneke yawa meoi-kale 13 e Parisi ali-kitame ekete pinalinekewa kei pikopawinipa pa oko-koliokome 14 pinali anu wa kei pikenekanimini uku wane uku. Noanu kawanenokounata wa pone kawatekutapinali anu wene tekene ni uku.Nitikuyake no kawane nokounatawa pone kawatekuta kime padewene toamiki. 15 Kimepa panagometanemo pitia yakatekoa ile tadeko waakoa ikilepa kini kaua-mikitame tomanekenele tiki. No pade nitamekeneali atoame tanele ile tadiki waneakoane wamuku. 16 Ali atoa kinitanele pitiane yakatekoane ile tadikiwanedo akoane ekenepa pine toaneou. No moa wetekakago Agetaiyono auapekala tokolo tekene ni uku.17 Kini totono wia mekane bokukeeya wa wia mekanemo kiwi wenetakakene uku. Takutamedo padeletokale enoa nekete i i wa odene kotutakakoa eketepa nimini ekete oi. 18Nipapinali anu wa kei piane uku. Agetaino moa wetekakagomeka no kei piatoko. Agetai totame odene kotutakakoa oko wa Yesuyo okale ekete19 neketai edekato-pe-koli okome

Yone 8:20 175 Yone 8:40kime no pade wene toamoa Agetaikawene toamoa tiki. Kime no wene toitokapa Agetaika wene toi toka waYesuyo oka.

20 Yesuyo nimo ikilepa tobou losuyapu keneke losu kue pitikoai tanemete pianeya liti kakome olaukoaoka. Nitikalepa padameka one dekoamoamokoi. Nipa one moatekoi oiwete ponameneya tokome dekoamoamele toameneya.

One Poatekouta Kiwi Oyake NoamoiWa Yesuyo Akenemo

21 Yesuyo eya waka oka. No itatewitikoane puku. Pokolupa kimeno tuku toa teko tokale wakete kinipoanele pa etepea toma pote tukalatoi. No poatekuka kiwi pade nameletoamoko wa Yesuyo oka. 22 Nimookale e Yu yene oote tekete eketei agome one poatekuka toto padenamele toamoko wa okopa pinalione wa wia tukatekomo okome okopatu-koli okome 23 kipa kini pinetaapa keti itono lono. Noanu pinetaapa ate tibu lono. Kipa kinikaua-mikitane peku noa tiki. Noanupaeni peku noane toamuku. 24 Kinipoanele pa etepea toma pote tuoiwane okouna toa taatekoa tuutapeoi.Nipa nopa i ago tadeko wa wenetoameketepa nitoi wa oka. 25 Nimookale ekete nipa nepa ali te-pe-koliokome namolo titikene nopa i agowane okala tokounapa einago eni.26 Kini toma yakoinakale pitianeyakatekoane ile tadiki wane akoaneoatekumo-kiti ete pa piko. Nitikoyakeanu weneme pademoka wamuku.No moa wetekakagome pine toayameteka toane itonoke mekiyene-pala toaweane oadene tuku.Einagomepa niminimo-kama okolouku wa Yesuyo oka. 27 Nitikalepaoneketaike okono wene toamokoliokome 28 no Ali Yatenane Oyago moayomokewia dekoa ate kamotokatekoakakete ae no i agopa eina noatekagotadeko wa wene toa eya waka wenetoa toi. No einagome padeleka oneweneme toamokome oneketaiyoolaukakana toa-kama oa mekala

tokome tadeko wa wene toi. 29 Nomoa wetekakagopa nopala odenekatayako. One wedia memotoane toatekutoane-kama tukulu tokome toko.Nipa nepa egetiniya yamene wa notewitikamoko. 30 Yesuyo nimo oakakaka e yene kainya mati onekewene tugakoi.

Eberameke Tagene Yeneke Akenemo31 Yesuyo oneke wene tugakoi

yene-pala okome anume oanemeteku agale yakoa teketepa nipaanu oya-mikiti etene meoi. 32 Nipaanu agale pine i i wa wene tootapeamekete tekete namolo egetiniyameake pekumati-kiti latioi. 33Yesuyonimo okale ekete totopa Eberameketagene yene. Mone padane yapukeegetiniya mekileka toamoko. Ni-tikono, toto egetiniya-kiti namolomeake peku mati-kiti latioi wapadekolo oko-pe-koli okome 34 niminiukuno yakoe. Poanele toma yaki-kitipa kini poanele tikileme pineyene kiwi moa kautako. Nitikoloegetiniya meane tetepo taneya meki.35 Egetini ago pade one egetekagonoyapu eida mea kawamokoyake yapupinagono mana eida-kama mea kako.36No yapu pinagono managome kiwiegetiniya-kiti peku lawetekolupanipaetene peku mati-kiti latioi. 37 KipaEberameke tama nekeneyano wenetuku. Eberameke tagene yenamekeno wia tukadete tiki. Nipa anu oanemeteku agale kini tepene alatekopake piamokolo ni tiki. 38 NopaAgetai-pala opiane kakene enoaneyakoane tokou toane ukuno, kipakiniketaiyo peku lawetekale noa tomayaki wa Yesuyo oka.

39 Nimo okale one-pala topotakakete ekete toneketaipa Eberame-koli okome kipa nimini Eberameketagene yene kawei tokapa nipaEberameyo toma yakenele toi tokake40 no wia tukadete iki. Nipa Akolaliyoone nimini peku lawetekome okatoane niminimo-kama oane metekuagoke wia tukadete iki. Eberameyoniminimo akene ali-pala enile

Yone 8:41 176 Yone 9:4toameneya. 41 Ae, kiniketaine pekunoa tiki wa Yesuyo okale eketetoneketaipa Akolali. Panago mena.Toto pade pakeleya-kiti mena-koliokome 42 kiniketaido Akolali tootokapa nooke wene mekoa meoitoka. Nipa Akolaline yono kounokekawane nokolu tokome nitoi toka.No nikilepa anu weneme noamokou.Akolaliyo pa wa wetekakale nokou.43 No nitane ago anu oane metekuagale dekolo wene toamiki-pe. Anuoane metekumo yakoa moameletoamokolo ni wene toamiki. 44 Kipakiniketai Setanuno mana-mikiti.Kiniketaine wene pikole-kama toadawa wene pia meki. Tititikakomeeinagome ali wia atukama nekeneya.Einagopa nimini patu kautakoakawamoko. Nimini peku nakilekatoamoko. Onepa kapene wakoa okoago. Oneke-kama kapene wakoa ikiagale alama noko. Nitikono, kapenewakoa ikilepa one tepene meanetoa-kama yawa oko. 45 Noanumepaniminimo-kama ukulu tekete no iagome nimini oko wa nooke wenetugamiki. 46 No i agome poaneletokale enekou wa teyo oo tokolo-pe.Padameka wamoi-li. Nipa niminimo-kama ukulupa ipa nimini oko wadekolo wamiki-pe. 47 Akolaline mati-kitame one agale yakama piki. KipaAkolaline mati-kiti mena. Nitikono,one agale yakamiki wa Yesuyo oka.

48Nitikale e Yu yename ekete nepamone Sameria take agono, neekeipono awinome mekale wini oko.Enipa totome nimini okoto-pe-koliokome 49 nooke ipono awinamoko.Noanumepa Agetai kei piane ukuyakekimepano taumada toa iki. 50Nitikipano kei piati wane none wamuku.Panagome pade no kei piai toko.Einagopa peyame tikile pitia yakoakini tanele ile tadiki wa pine toaakako. 51 Etene nimini ukuno yakoe.Anu uku agale yakoa tiki-kitipa tuapote atuameneya pa mea kama poad-ete tiki-kale 52 e Yu yename eketeneeke ipono awitadekono wene to-tome toko. Neke agale yakoa tiki-kiti tua pote atuameneya pa mea

kama poadete tiki wapa oko. Beita,Eberameka tua Akolaline agale pa-pete toawea akane ali-kitika tuma-kala note taneyake oko. 53 Tone kauaEberamewete tuaneyano, one kakenetoa ne moa patukoa ako kake oko-pe.Akolaline agale papete toawea akaneali-kitika tuutapeneyake oko. Ne alilatike oko-pe-koli okome 54pinali anuwa keido pikenepa nipa pata pamoekene tou. Nokei piai toko agopaAge-tai. Einagopa kini Akolali wa ikiyake55 one wene toamiki. Nitikiyake onewenepa anume tuku. Onedo wenetoamuku wane ou tokapa nipa kimekapene wakoa iki toane ekene toutokake one wene toane oneme okole-kama yakoane tuku. 56 No nokouleenademe tokome kini kaua Eberamewedia kolotine meaneya. Nokouleenekome wene yaapeneya meaneyawa Yesuyo oka. 57 Nitikale e yenameekete nepa opitikaneyake mali egeodepetaka kadukoa (50) wete pon-ameneyake okono, Eberamepa nemeedoa enoa oko-pe-koli okome 58 etenenimini ukuno yakoe. Eberamepawete opiameneyake no pa meanekama nuku wa Yesuyo oka. 59 Nimookale e Yu yename i ago wiato wakue katekamotokoli Yesu paigakoakeneya pome tobou losu yapu wawapoka.

9Leneta Lianeya Opiane Ago

Epetekanemo1 Yesu kutu ponokomepa leneta

lianeya opiane ago pade enemaponoka. 2 Einagopa Yesuno oya-laweme enekete ekete Tikisa ago iago leneta lianeya mekopa dekaletaneya patu. Etene niname poaneletokoli taneya patu. Pinali one poaneletokale taneya patu-koli okome 3eteneninameka einagomeka poanele padetoamokoiyake Akolaline telekolewinagoke witakale enekamotoa nitaneya. 4 Lou pa kakolopa no moawetekakagono pupu totome takamapamedeko. Ta likalepa padamekaone pupu oyake takamele toamoo.

Yone 9:5 177 Yone 9:275 Itonoke pa yawane mekenepa aliatoa peya pa takama pukuya waYesuyo oka. 6 Nimo ootokoa itonoketekelipu tooketikoa tekelipu kakeneitono wane moa kege latia einagonolenetake yotokaka. 7Nitikome okomene ue Siloame mineke poke kegekoba wa wetekakale pokome lenekekakene kege koomotokome lenetakikatapeneya wakapea nekeneya.(Tone agaleke Siloame wapa moawetekaneya wa ekete oo.) 8 Nitikaleone yenameka one namolo padeya-kiti oia moa mekale enekoina aliatoameka einago enekete ekete iagopa ina namolo padeya-kiti oiamoa mekanakago patu wa akeneya.9 Nitikoli padekame ekete eeno,einakago i noko-koli wa padekameekete einakago mena, one keneyaago i noko-koli einagome okomeno einago i nuku-kale ekete 10 nekeleneta edoa epetekaneya-pe wa okoliokome 11 Yesu wa ibini iki agomeitono wane moa kege latia anulenetake yotokoa wetekakome okomeue Siloamemineke poke kege kobawawetekaka. Nitikale pone kege koguluanu leneta kikatapeneya wa akeneya.12 Nitikale ekete einagopa manikakako-pe-koli okome agopa tokono,manika patu wa akeneya.

Parisi YenameLeneta Lianeya Mekanakago Pitia

Yakanemo13 E yename leneta lianeya

mekanakago Parisi ali-kitike auapekeneya. 14 Yesuyo itono moa kegelatia einagono leneta epetekakilepaYu yenane ko mea pupu toamatekoi-pete toka. 15 Einago nokale eneketeParisi yename one leneta edoaepetekaka-pe wa yatekoli okomeanu lenetake kege yotokakale kegekootokoanepa opi enamele toko-kale 16 Parisi ali padeka-kitameekete tone ko mea pupu toamateko-pete kekanele eni tokano, einagopaAkolaliyo moa wetekakago mena-koli padeka-kitame ekete enika enitelekole tokolepa poanele tokagome

edoa tomotoa-pe wa akeneya.Nitoapa ete oto wa puutakutukoaagale toa kakoi. 17 Nitoa lenetalianeya mekanakago wa yateketeekete einagonomo neme edemo waakako-pewa yatekoli okome einagopaAkolaline agale akako ago toko-la waakeneya.

18 Leneta lianeya opianeyake opienamele toko wa einagome okalekae Yu yename yakoa moamadetewakoi. Nitoapa einagono etenenineta noe wa agale oa wetekakolinokoli yatekete ekete 19 i agopa kinimana-pe. Kitame opia pitikaketepaleneta lianeya opikoiya-pe. Opi waedoa lene epetekaneya meko-pe-koliekete 20 winagopa tone mana. Oneleneta lianeya opikooya. Enido wenetokoyake 21 one leneta epetekanelewene toamoa one leneta epetekaneagoka wene toamoa toko. Winagowetinagoke taneyano, one-palatanemopa one oademe tokono, kinipitia yakoe wa akeneya. 22 Nipa Yuyenane tobou ali-kiti piti moteketeakeneya. Eni tobou yename wetenaoi pedoa pikete ekete Yesu einagopaKeraisu wa papete ibini oa piane agotaatekoa nekedeko wa okoi-kitipalosu yapuke wa noamomotato waoi pedoa pianeya. 23 Nitaneyakeeinagono etene ninetame ekete onewetinagono, one pitia yakoe wa eteneniname akeneya.

24 Nitikoli wa lokoa Parisi ali-kitamepa leneta lianeya opianeyamekanakago ne no wa kayo oamotekete ekete Akolaliyo yakakoanimini oano ta. Neke lenetaepetekakagopa poanele tokagonowene totome toko-koli okome 25 onepoanele tokago patu. No wenetoamuku. Eni wenepa toamukuyakenamolo leneta lianeya mekounakeopi leneta epetekakaneya kakunowene tuku-kale ekete 26 onemeedele toka-pe. Neke leneta edeletoa epetekaka-pe wa yatekoliokome 27 anumena namolo okounayakamoake wa dekolo yateki-pe.

Yone 9:28 178 Yone 10:9Kimeka one agale litia too wa wenepikete iki-pe wa okale 28 poanemo oakakete ekete nepa eni pa agono agalelitia tokoyake totomepa Mosesenetotono litia toko. 29AkolaliyoMosese-pala ko oa kakeneyano wene totometokoyake eni pa agopa one kawa nokolonoka totome wene toamoko-koliokome 30 ae, kime einago akakipa nowene kainya pikoa kakina. Einagomeanu leneta epetekakaleka one kawanekene lono pade wene toameketeiki. 31Akolaliyopa poanele toma yaki-kitame kowitoa ikimoyakoa toamoko.Nitikoyake one wene pikole toadawa oneke nate wene pia kowitiki-kiti kini kowitoa ikimo yakoa tokowa totome wene toko. 32 Itono tibutalatiane-peteka opika leneta lianeyaopiane agono lene epetekakaneyawa akenemo padameka yakameneya.Namolo yakamokoonakale einagometitia toko. 33 Einagopa Akolaliyomoa wetekamoo tokapa enilepaoyake toamoo toka wa ena lenetalianeya mekanakagome okale 34 eyename agale topo takakete eketenepa poaneleke alaneyake totomoa olaukade oko-pe wa ootokoaeinago dekoa moa losu yapu akolonopitikapaneya.

35 Einago losu yapu akolonomoa pitikaneya wa okoimo Yesuyoyakatekoa pome kotukome okomenepa Ali Yatenane Oyagoke wenetugako-pe-kale okome 36 kamokoniyali winagoke wene tugoanemeouno, one te-pe wa yatekaleokome 37 einagopa neme weteenekona. Opi neta ko oa kako-kale okome 38 Ali Muno neeke wenetugaku wa neuwe tukupia one keipia kaka. 39 Nitikale Yesuyo okomeitonoke nikilepa ali atoa takoaneenoane akadene nokou. Nipa lenetalianeya meki-kiti epetekoane nileneta kianeya meki-kiti lenetalikoane toadene tekene nokou waoka. 40 Yesuyo nimo okale yateketeone-pala eida opia kakoi Parisi ali-kitame ekete tone lenetaka lianeyakakolo oko-pe-koli okome 41 kini

lenetado lianeya kaketepa nipa kinitiki poanele wene toamekete tiki.Eniledo wene toamekete tikilipakoiso akoane oateku pade piamoko.Leneta liameneya mekete oyakeenamele tokowa ikili yatekene tekenekini poanele tanepa wene teketeketadikino, koiso akoane oateku padepa piko wa Yesuyo oka.

10Sipi Sipi Kai Talo Agoke Pedoa Aken-

emo1 Yesuyo okome okome etene

nimini ukuno yakoe. Panagopa sipisipi kai-kiti kolago taneya kakitakago pikaneta noameneya eko patapaigakoa lewia nokomepa nipa sipisipi kai-kiti kode mou wa wene pianoko. 2Kago pikaneta noko agopa sipisipi kai-kiti talo tokago eni. 3 Einagonokolo kagoke payaponago kakoagome kago pekakolo lobutunoko.Nitoa lobutua kakome okolo sipi sipikai-kitame yakakoa mekili kini ibiniodene odene wa oa moa akolonoaua poko. 4 Nitoa peya akolono auapomepa one namolo kawa pokolo onesipi sipi-kiti kawatuku pitoa pokalatiki. Nipa talo tokagono tobotoboyatekete tekete one pokoka litimapiki. 5 Nitikiyake mone pade agonokolopa litima poameneya pakapitoa piki. Nipa mone pade ali-kitanetobotobo wene toamekete teketepitoa piki wa Yesuyo oka.

6 Yesuyo nimo pedoa okalepa eyename ike oko wa wene tokoiyamena. 7 Nitoa agopa moa mekoliYesuyo lokoa okome okome etenenimini ukuno yakoe. Sipi sipi kai-kiti kolago taneya kakita lobutatikikago keteponopa no. 8 No wetenoameneyake pade ali-kiti nikilepasipi sipi kai-kiti kode moato wanoai taneya. Nitaneyake sipi sipikai-kitame kini agale yakameneya.9 Sipi sipi kai-kiti kolago taneyakakita lobutatiki kago keteponopano. Ali atoa anu kawane eni notelobutunokoli pawe toane mou.Nitikolupa akolono wititapekete

Yone 10:10 179 Yone 10:33pote nee noa yawa kawa oto walobutunokala toi. 10 Kode agonokomepa eya kuya kode moa ali wiaatukoa enika enile-kama toademenoko. Nitikoyake noanu nekenepaali atoa mea kama pomotoane tekenenokou. Nipa pewe wia tagatapeneyamea kama pomotoane tekene nokou.

11 Nopa sipi sipi kai talo toaneepetekaku ago. Talo toa epetekak-agopa sipi sipi kai-kitike tuademetoko. 12 Ipa kue moadene tukuwa talo tokagomepa eya toko. Isipi sipi kai-kitipa one mena watalo toa mekome enekolo lene pianetue tubeyame sipi sipi kai-kiti wianoademe nokolo enekomepa sipi sipikai-kiti tewitikalogoa pitoa poko. Ni-toa pitoa pokolopa tueme sipi sipi kai-kiti deka deka toa wia noa tadekat-apeko. 13 Einagopa kueke-kama wenepiitikaneya mea talo tokome tokomesipi sipi kai-kiti mama moameneyapitoa poko. 14 Nopa sipi sipi kaitalo toane epetekaku ago. Anu sipisipi kai-kiti wene taneya meku. Anusipi sipi kai-kitame no wene taneyameki. 15 Nipa Agetaita tone wenetoko toa anu sipi sipi kai-kiti tonetone wene toa meko. Nitoanepa anusipi sipi kai-kiti talo toane meanetuou. 16 Anu sipi sipi kai padeka-kiti anu kolago tukuta wete koukoanote kawamiki. Eni sipi sipi kai-kitikaoto auane namedeku. Nitikolupa anuagale yakakoa meoi. Nipa kiwi talotuku ago nooke-kama lukoa meoi.17 Agetaiyo no wene taneya mekilepaeya toatekuleke toko. Kamoane poad-ene tekene anu sipi sipi kai-kiti talotoane meane tuou. 18 Padameka nooyake wia tukamatikiyake pinali anuweneme tuou. Tukileka kamoane pik-ileka anu weneme tuku. Nipa Age-taiyo ta wa oka tokolo tukuwa Yesuyooka.

19 Yesuyo eni okagaleke e Yu yeneete oto wa puutakutukoa agale toakakoi. 20Nitoa kainyamatiyame eketeoneke ipono awinome mekome leauakakolo ni okono, one okomo yakam-atoe wa okoli 21 pade-kitame eketeipono awitane agomepa enika eni

agale oyake amele toamoko. Lenetaliane agopa iponame one leneta edoakikakamotoa-pe wa okoi.

Yu Yename Yesu Kote Moa Waken-emo

22 Yu yename tobou losu yapukago peane oi pikoa mekete toge kiameaneya. Niti tane tokene-menepakeke nitaneya. 23 Eni toge kiamekoi-pete Yesu tobou losu yapunokomepa Solomono wa yomini kayooa ibini akene lono eida yawa meka.24 Nitikaka Yu yene Yesu kakatakoukoa nekete ekete neme toto wenekainya pikoa-kala mekona, nepaKeraisu wa papete ibini oa piane agotadekalepa wete toawea a-na wa okoliokome 25namolo toaweane okounakenooke wene tugoa meamiki. Agetaipatu kautakoane kakene toma yakulekini leneme enekipa nopa einakagotadeko wa kime wene tomotoanetukuyake 26 nooke wene tugoameamiki. Kipa anu sipi sipi kai-kiti toamekete tekete ni wene tugoameamiki. 27 Anu sipi sipi kai-kitamepa anu tobotobo yatekala tiki.Nitikino, anu sipi sipi kai-kiti i iwane wene taneya meku. Nitikulutokome no litima niki. 28 Anu enisipi sipi kai-kiti atua poameneya meakama pomotoane tuku. Nitikuno,padameka anu yono tatonoke odoamoamele toamoko. 29 Eni yenenekeno, talo toano tawa nometekagoAgetaiyo ete yene peya moa patukoaako kako. Nitane agono yonotatonoke padameka sipi sipi kai-kitiodoa moamele toamoko. 30 Agetaitatone odene wene pia liputakutukoameko wa Yesuyo oka.

31 Yesuyo nimo okale yateketee Yu yename i ago wiatoe wakue wa katekamotokoi. 32 Nitikoliokome Agetai patu kautakoanekakene ele kule epetekoane tikilepakiwi kakakoane tokounano, edeletokounakaleke no wia tukadete kuekatekamotiki-pe-kale ekete 33 nekeepetekoa tokanakaleke pade newiadete kue katekamotokoya mena.Nepa pa agomeke Akolali latike

Yone 10:34 180 Yone 11:16okanano, Akolali-pala tea agale einaokanakamoke ne wiadete toko-koliokome 34 kipa Akolaline yagono-mikitiwane okou wa Akolaliyo akenemoone bokuke wia mekaneya piko.Enipa nimini ukutu-pe. 35 Oneagale oa metekale yakane yenepaAkolaline yagono-mikiti wa eni wiamekaneya piko. One bokuke wiamekane agalepa niminimo-kama wiamekane agaleno, padame pademokaoyake katekoa wawamele toamoko.36 Akolaline mana kaku wane ukulukime ekete enipa Akolali paya tetepotakake oko wa iki. Nipa Agetaiyoonekele-kama takamotoa takoa moawetekakale nokou agoke ikino, dekoloiki-pe. 37 Agetaiyo ta wa okale-kitido tagoane toameadekolupa nipanooke wene tugameamene waneuku. 38 Nipa oneme ta wa okole-kama takama yakeneke uku. Enipanimini oko wa anu uku agale yakoamoameketeka anu toma yakule-kitikewene tugoa meamene. Nitoa wenetugoameketepa nipaAkolali noo-palalipua mekolo nopa one-pala lipuanemekuno wenepa toi wa Yesuyo okale39eYu yenameonewadekoamoadetewili toa kakoli paka petoa poka.

40 Nitoapa wakapea pome Yodaneue ketoa Yoneyo pegetoa ali atoaue motokoa kakana lono enika pomemepoka. 41 One eni pome mepokataali atoa peya mati nekete ekete Yoneeinagomepa ipa Akolaline tele patukautakoane kakene tuku wa padeletelekole toamokanake i agonokemoakakana-kama nimini akedeko waokoi. 42Nitoapa e ali atoa kainya matieinata einapete Yesuke wene tugakoi.

11Lasarusi Tuaneyake Moa Kamo-

tokanemo1 Besani take eya ago Lasarusi

one lainatoata Maria Masata-palameaneya. Einagopa eida yene piameaneya. 2 Eina yene tane agonolainatoa Masayo padeya kalonotaneya Yesuke pekoa yotokatekoaone kawata pinatoa one pineme

kogane atoa. 3 Laine ago yenemetuupitakale one lainatoatame Yesukeagale oa wetekakete ekete Ali Munoneke oya patu piane ago opi yenepia meko wa agale oa wetekaneya.4 Einago tuko wa akedekoli yatekomeYesuyo okome yene taneya piaketuamoo. One yene tokopa ali atoameAkolali kei pimotoa tokome toko.Ni Akolaline mana no one patukautakoane kakene tokoule eneketenoka kei pimotoa tokome toko.

5 Yesuyo Masa wamena lainagoLasarusi toa wene mekoa meaneya.6 Nitaneyake Lasarusi yene pia mekowa akedekoli yatekome one mekatata takupeta patamotoa pa eida meka.7 Nititikoa one oya-lawe-pala okomeYudea take wakapea pato-kale ekete8 ekee, Tikisa ago nepa ikononapakedopa ne wiadete Yu yenamekue katekamotokoina take wa poadeoko-pe-koli okome 9 eeno, pou toe.Ta pataka abuna lou nome kakomeyateta matai teteponome wa keikaponome kakala toko. Nipa lou pinituku kakoa (12) ponokala toko. Enipanimini ukutu-pe. Panago loyo yawamekomepa lou pa enoa yakometugala toamoko. 10 Nitameneyayomiyomu keneke yawa mekomepaone poka ka ludu pa takatekoyatoamokolo tokome tugala toko waYesuyo oka. 11Nimo ootokoa kakomeokome tone oyago Lasarusipa pa atupitikome tokono, kamotokapuku-kale 12 one oya-laweme ekete atu piameapa one weneme latoa poademetoko wa okoi. 13Nipa Lasarusi tukometoka wa Yesuyo okome okoyakeo yename wene toamekete okoi.14 Nitikoli Yesuyo keleyo okomeokome Lasarusi tukome toka. 15 Noita nepiane mekakoa einago tukometokano, ke wane wediane meku. Nipakiwi nooke wedoa wene tugamotoanetekene wete poameneya nepianemekuno, opi one tuaneya pikota patowa okale 16 eya ago Tomasi one padeibini Didimasi wa okala tane agomeone oya-lawe-pala okome Besani takeYesu-pala tukete tupatono, one-pala

Yone 11:17 181 Yone 11:44opia patoe wa oka.

17 Yesu Besani take pome kakomeyatekale Lasarusine tigini kotakeneke moa piitikaneyake ta tuyono-peta lia patakala toka wa okoimoyateka. 18Besani taapa Yerusaleme taliti piane ta. Eni taata pake kilomitatebolo tadiya pianeya. 19 MasaMariatane lainago tukome tuaneyakeete Yu yene kainya matiyame kiniwene epetekadete Besani take tumaimenaneya.

20 Yesu noko wa okoimo yakamo-tokomeMasa pome Yesu kotupaneya.Nipa Maria yapu memotoa wawapome kotupaneya. 21 Nitoa kotuaenekome okome Ali Muno nedo itawete noke meoo tokapa anu anaiago tuamoo toka. 22 One tuaneyapikoyake neme oa kowitikole-kamaAkolaliyo yakoa tokono wene tukuwa Masayo okale okome 23 neke anaituake kamoa poo-kale 24 einatoameokome nimini wini oko. Wipitiata pataka-pete Akolaliyo tuane aliatoa moa kamotokakalepa anu anaiagoka kamoa poo wane wene tuku-kale okome 25 nopa tuane ali atoamoane kamotokakuya. Ali atoa meakama pikilepa no patu-kama meakama piki. Nooke wene tuganeyameki-kiti tuake mea kama poadetetiki. 26Nookewene tugoameano patukautakoa kaketemea kamapiki-kitipatua atukileka toamoi. Ina okounaagalepa no i agome nimini oko wawene toko-pewa okale okome 27eeno,winimopa nimini oko. AliMuno, nepaKeraisu wa papete ibini oa piane ago.Akolaline mana noo wa oa piane agone taatekoa nekedekowaMasayo oka.

Yesuyo Komo Oa Kakome Akenemo28 Nimo oomotokome Masa

wakapea wamenatoa Maria mekataete keneya kakome oi oi ootokoaokome Tikisa ago wete nokome nenoo wa akapa wa wetekakolo nukuwa okaka 29 Maria wete kamokoaYesu mekata noka. 30 Yesu Besanitake wete nome kawameneya Masayoone kotua enepokata eida pa meka.31 Maria wete kamokoa pokaleenekete one wene epetekadete tumai

menane yenamepatowa litimanokoi.Nipa laine ago pipane kotake komoopademe toko wa wene pia nokoi.

32 Maria Yesu mekata eni nokomeone kawane aua pitakome okomeAli Muno anu anai agopa wetetuameneyake nedo ita noke meootokapa tuamoo toka wa oka. 33 Nimoootokoa komo oa kawa ni one-pala opia nokoi Yu yeneka komooa kawa tokoli enekome Yesu tepewe tokome wene keda mati taneyakakome okome 34 one tigini maidapipokoi-pe wa okale ekete AliMuno ne noke enenoo-koli 35 Yesukomo loboa pitikaka. 36 Nitikaleenekete e Yu yename ekete i agopaLasarusike wedoa wene mekoameaneya tadekono, enoe wa okoi.37 Nitoapa padeka-kitame ekete iagomepa eina leneta lianeya meaneagono leneta epetekakanano, inaLasarusi wete tuameneyake nootokapa oyake tuamomotoo toka waokoi.

Yesuyo Lasarusi Kamotokanemo38 Yesu wa ela mati tokale Lasarusi

pipaneta poka. One eni pipanetakota kabunupa kue makai matiyameketekaloganeya. 39 Yesu eidapome kakome okome kue ete moapedeka wa okale tuane agono laineMasayo okome Ali Muno einagotuutukaneyake ta tuyono-peta liapatakala taneyano, kotimi too waokale okome 40 dekolo oko-pe. Nepanooke wene tugoa mekepa Akolaliyopadele telekole tokale enoo waneokouna wene kayapeaneya kakeoko-pe wa okale 41 pade-kitamekue ete moa pedekakoi. NitikoliYesuyo a tibu enekakome okome Ataianume kowitoane ukule neme weteyakoa tokono, ke wane uku. 42 Anukowitikule-kama neme yakoa tokonowene tekene uku. Nipa ina ikilepano i agopa neme moa wetekakalenekedeko wa i oboa kaki yenamewene tomotoane tekene uku waYesuyo ootokoa 43 kayo telo okomeokome Lasarusi wete kamokoa noowa okale 44 tuane agopa one kawa

Yone 11:45 182 Yone 12:4yonota pueme togotapeneya kawaone lene timini pade mamina tiginipaatapeneya kawa taneya kamokoanoka. Nitikale Yesuyo e yene-palaokome pa pomotono, togotane puekekatapeo wa oka.

Yesu Wia Tukatekoi Oi Pedoa Pi-anemo

(Matiu 26:1-5, Make 14:1-2, Luke 22:1-2)

45 Maria mekata ugu nekeneYu yene kainya matiyame Yesuyoeni tokale enekete tekete onekewene tugakoi. 46 Nitikolika padeka-kiti Parisi ali-kiti mekoika peketeYesuyo tokamo i i wa kotukapaneya.47 Nitikoli yatekete eni Parisi ali-kitameka Akolalike lodo yotokoaitane tobou ali-kitameka ete Kanosoloali-kiti peya koukoa noe wa agaleoa wetekakoli nokoli ekete edeletato patu. Einago Yesuyo telekoletoma yakono, 48 enile toma yamotoatotomedo wakolopa ali atoa peyaoneke wene tugoai toi. NitikolipaLomane yatename tone tobou losuyapu toto yatene peya-pala wiatadekatapeoi wa akeneya. 49 NitikoliKanosolo ago pade Kayapasi enimalike ako odene mekome Akolalikelodo yotokoai tane tobou agomeokome kime nimo ikilepa nateyaweneka toamekete iki. 50 I agodoali atoa peyake tumotokolopa nipaepetoo. Nitamokolopa Lomaneyename toto yatene wia atukakolipanipa poo wa Kayapasiyo akeneya.51 Nimo ikilepa one weneme titiawameneya. Eni malike ako odenemekome Akolalike lodo yotokoai tanetobou ago tokome Akolaliyo wenetakane toa oa pianeya. Nipa Yesu Yuyateneke tuatekamo eni oa pianeya.52 Ni Yu yateneke odene tuameneya,Akolaline mana kono-mikiti e kuyatene ta piko peyake pilikolokaneyamekoika Yesuyo toa motokomeodeneka koukoa mekatekamoka oapianeya. 53 Nitaneyake enipetetitimoa Kanosolo ali-kitame Yesu wiatukatekoi oi pedoa pima pekeneya.

54 Nitaneyake Yesu Yu yene pakekekeleyo yawameneya ali piamene ta litiEpereime wa ibini akene take pomemepaneya. Nipa one tuku kakoa (12)oya-lawe-pala opia pome mepoka.

55 Einapete edelo ago patukanewa ibini akene toge kiatekoi tig-otokale tekete Yu yene kini kinipitikoika kawa a Yerusaleme takepenekete eya taneya. Kini losuletekete tigini yono mamina mete eyauele tadakala taneya. Nipa kiniwene moa koigakoyapa i koguna waadeka pikete taneya. 56-57 Papeteeya yene Akolalike lodo yotokoai tanetobou ali-kitameka Parisi yenamekaekete Yesu nome mekata eneketepatoto Kanosolo ali-kiti onamene wa oatukaneya. One dekoa moadete ni ak-eneya. Nitaneyake ali atoame Yesutuku toa kawapa tobou losu yapu potekakete kini kini yakate tekete eketeede wene piko-pe. Yesu einagopatogeke noamoko patu, noko patu waokala taneya.

12Besani Take Yesuke Padeya Kalono

TaneyaPekoa Yotokanemo(Matiu 26:6-13, Make 14:3-9)

1Edelo ago patukanewa ibini akenetoge kiatekoi ta pataka ko melepu(6) kakoa ete pimotoa Yesu Besanitake Lasarusi mekata pome mepoka.Lasarusi einagopa tuaneyake Yesuyomoa kamotokane ago. 2 Lasarusimekata Yesuno nee takaketepaMasayo eni nee moa Yesu one oya-laweka lawetekala toka. Lasarusioneka Yesu-pala nee pikane walaikeodeneka opia meka. 3 Eida mekakoaMariayo padeya kalono taneya metekeneke mekoa aua noka. Eniyamotokakome kue peya mati wetekoamotokaneya. Einakeya aua nomeYesuno kawatake pekoa yotokatekoaone pineme kogaka. Nitoa mekaleyapu mekoi peyake einakeya kalonotootapeka. 4 Nitaneyake Yesunooyago pade Yudase Isekariose

Yone 12:5 183 Yone 12:24Yesu wimotoa moa meatekago kookome okome 5 ina kalono taneyaete wa topo teketepa kina egekadukaka ko melepume kadukoa(300) moa ponopene yene tatikoameamedekoyake i atoame paka paletadeko wa oka. 6Nipa ponopene yenemama moamokomeke oka. Yesu onetuku kakoa (12) oya-lawene kue kaYudaseyo ukoa yakome eni kue kodenoma yakeneyame oka. 7 Yudaseyoko oa kakale Yesuyo okome oyakenowa. Anu tigini kota keneke moapiei tokolo i atoame enakeya papikoa kamotono, wa 8 Ponopeneyenepa enabuna kiwi pakeke mekalatikino, noanupa kiwi pakeke patekei mekuno, i atoame enilepa toakamotamene wa Yesuyo oka.

9 Yesu Besani take nome mekowa okoimo yakamotekete Yu yenepeya mati eida obomoa nokoi. Eninikilepa Yesu odene enadete nokoiyamena. Tuaneyake Yesuyo moa kamo-tokakanakago Lasarusika enadetenokoi. 10 Nitaneyake Akolalikelodo yotokoai tane tobou ali-kitameLasarusi oneka wia tukatekoi oipedoa pianeya. 11 Nipa Lasarusieinagokepa Yu yene kainyamatiyamekiwi tewitikoa wawa Yesuke wenetugoa mea litikoli tekete taneya.

Yesu Yerusaleme Take NoademeNokale

Ali Atoame Ke Wa Kei Pima Neken-emo

(Matiu 21:1-11, Make 11:1-11, Luke19:28-40)

12 Podolikama Yesu Yerusalemewini noademe noko wa okoimoyakamotekete eina toge lobu-tunekene yene pote 13 yo tali tewiamoa aua Yesu nokaka kotua nokoi.Nitoa kayo oma nekete ekete Akolalikei piatoe. Ali Muno patu kautakoakama noko ago i noko. I agopatoto Iserele yene lukoa meko agono,Akolali neme pewewia yopiamenewakayo oma nokoi. 14 Yesu eni nikilepaAkolaline bokuke papete oa pianetoa taatekakome dogi kai tine pade

enoa moa one patu mea noka. 15 Einapapete oa piane agalepa dikoa wiamekaneya piko.Saione take pitiki yene kipala ukuno,

yakoe. Opi kiwi lukoa meatek-ago dogi kai tine patu mea wininokono, piti moameo wa wiamekaneya piko.

16 Eina papete wia mekapiane toaYesuyo taatekoa tokale eneketekeone tuku kakoa (12) oya-lawemewene toamokoi. Wa naniko Yesutukale Akolaliyo moa kamotokatekoaa tibuke one pa teleta tootapeneyamekanata ate aua pome mekakalekaeina oa piane agale wa wene moapitikoa wene tokoi. Nipa Yesuke dogikai moa aua nokolo mea pokanapaAkolaline bokuke oneke oa pianeleeni taatekakoona wa wene tokoi.

17 Yesupa Lasarusi kota kenekepipaneta pokome ne noo wakayo oa kamotokakale odeneyakakete enekoi-kitame kini einaenekoinakamo ta piko peyake oapupitikatapeneya. 18 NitaneyakeYesuyo eni telekole tokamo yatekoiyatekete Yerusaleme noademe nokataali atoame patoe wa obomoa kotuapokoi. 19 Nitikoli enekete Parisi ali-kiti kini kini oote tekete ekete ta pikopeyake pitiki-kiti one pokoka litikalatikino, totome i ago oyake katekameletoamoko wa akeneya.

Yesuyo One Tuatekamo Oa Pianeya20 Akolali kei pia kowitadete

Yerusaleme take toge lobutunokoiyene padeka-kitipa Geriki agale yakoaakene yene. 21 Eni yenepa eya agoGalili ta keneke piko Besaida takeopiane ago Pilipi kakata neketeekete kamo koniyali totopa Yesuenadete oko wa onokoi. 22 Nimookoli Pilipi pome Ederu opokaleAderu Pilipita pote Yesu opokoi.23 Nitikoli Yesuyo okome okomeAgetaiyo no Ali Yatenane Oyagopa teleta tootapeneya mekounataate moa kakateko-pete opi toko-la. 24 Nimini ukuno yakoe. Witi kuwane deya yapu tateke-kiti kidene papikomepa nipa kidene eni pa pioo.

Yone 12:25 184 Yone 12:42Nitatekoyake itonokedo padame moapitikakalepa keti lomukome ate witoaku peya mati tukala too. 25 Onekepene mama motokome tukayawa piti motaneya mekagopa etepeatua poo. Nitameneya one kepenemama moamoko agopa Akolaliyotoa motokale a tibuke mea kamapoo. 26 Anu pupu takama poko agopano litima namene wane uku. Anupupu takama yako agopa nopalaodenekata yatoane ni uku. Anukuletakama yaki-kitipa Akolaliyo kiwikei pia kawoo. 27 Opi anu wenekeda tane matiyame kakene ukuno,edemo wane uku patu. Tete metekoi-pete Agetai neme eni tete ete moapedekamene wane uku patu. O'omena. Eni tete moadene nokouyatekene enimo wamou. 28 Atai nepa teleta tootapeneya meke pekulaweteka toane tokoule ali atoameenekete ne kei pimotono tawaYesuyookale a tibuke agale ludu nokomeokome nitimotoane wete tokouyano,wa lokoane toadene tuku wa oka.

29Nitikale eida kakoi yene padeka-kitame yatekete ekete tono tadiyawitiko-koli padeka-kitame ekete e'emena. Edelo agome tadiya onepalako okome toka wa okoiyake 30Yesuyookome einagale ikilepa noanumeyakamotoa tokome wamokanano,kime yakamotoa tokome okana-la.31 Akolaliyo itonoke meki-kiti takoaenoa akateko-petepa opi toko. Itonoyopia mekago Setanu Akolaliyo wialitiademe toko. 32 No dekoa moaate kamotokakolipa ali atoa peyanoanuke limo limo toane mou waYesuyo oka. 33 Yesuyo nimo ikilepaone tukome toatekaleke okomeoka. 34 Nitikale e yename agaletopo takakete ekete tone totonobokuke eya wa wia mekanemooi motekete oko. Mesaia einagotaatekoa nokomepa pamea kama poowa wia mekapianemo oi motokoo.Nitikoono, Ali Yatenane Oyagoyomoke wia dekoa kamotokoi wawini okopa edemo wa eke oko-pe.Ali Yatenane Oyago te-pe wa yatekoli

35Yesuyo okome kiwi pakeke papameme tootokoa poademe toko. Eni patokoa kakoka pa yawa-kala kamene.Pa yawa kakoika ta likaya tokolouku. Yomiyomu keneke yaki-kitipaka yomiyomume agopa takatapekolotugama yakili tekene ni uku. 36 Kiwipakeke pa pa tokoa kakono, eni pakewene tugoa meamene. Nitiketepaeni pane mana kono-mikiti latioi waYesuyo oka.

Yu Yene Yesuke Wene TugameneyaMeanemo

Yesuyo enimo oomotokome eniyene tewitikoa wawa paigakoamepoka.

37 E yene kakakoa Yesuyo enika enitelekole toma yakaleka e yene onekewene tugamokoi. 38 Nipa Akolalineagale toawea akane ago Aisaiayo pa-pete oa piane toa taatekoa tokoi. Eyawa oa pianeya.Ae, Ali Muno totome oa metekoo agale

teyo yakoa motaneya patu.Ali Munagome padele padeletelekole yametekale teyo enoamotaneya patuwa enilepawetetane tetepo takoa oa pianeya.

39 Aisaiayo eya waka oa pianeyatokome e yene oneke wene tugameletoamokale pa mekoi.40 Akolaliyo kini leneta likoa kolotini lupi

takoa taneya. Nipa enekoiyaenoa moamoa yatekoiya yakoamoamoa tomotoa ni taneya.Enipa oneme uku agale yateketetekete oneke tepe kolotini pekoapikete ekete kiwi latekoano ta waakaya tokolo tuku wa Akolaliyookolo uku wa Aisaiayo papetewia mekapianeya.

41 Nipa Yesuyo etenane peku noapadele padele telekole tokaleAisaiayopapete enepikome tokome Yesunomoeni wia mekaneya.

42 Asaiayo nimo papete oa pi-aneyake Yu yenane tobou ali-kitikainya mati Yesuke wene tuganeya.Nitiketeke eya taneya. Parisi ali-kitame kini losu yapu-kiti oto wanoameamene wa wia litikaya tokalekini Yesuke wene tugakoinakamo

Yone 12:43 185 Yone 13:14witakoa wameneya. 43 Nipa aliatoame kiwi kei pimotadiyano wenewedoa pianeyake Akolaliyo kiwikei pimotadiyano wene wedoa pi-ameneya. Nitikete kini Yesuke wenetugakoinakamo toawea wameneya pakini luaneya meaneya.

44 Yesuyo kayo telo okome okomepanago nooke wene tugakomepanipa no moa wetekaka agokeka wenetugakome toko. 45 Panagome noenekomepa nipa no moa wetekakaago eni enekome toko. 46 No itonokepa tootapeneya nikilepa nooke wenetugoa meki-kiti yomiyomu kenekepa yawa meamomotoane tekenetokou. 47 Anu agale yatekomeketoamokagopa one koiso akoane kibumoamou. Itonoke nikilepa ali atoatakoane enoane akadene nokouyamena. Ali atoa toane moadenetekene ni nokou. 48 No wawa anuagale yakamoko agopa one koisoakoa ikilepa eyame toademe toko.Wipitia ta pataka-pete anume okounaagalemepa einago koiso akoa oademetoko. 49Anu oane metekouna agalepaanu weneme titiane wamokouna. Nomoa wetekakago Agetaiyo anumeekene toatekou toa imo amene, imoamene wa mane oa olaukoa toka.50 Agetaiyo one totono litia tamenewa ikilepa ali atoamea kamapomotoatokome ni oko. Nitikono, agale oanemetekilepa oneme amene wa okatoane-kama uku wa Yesuyo oka.

13YesuyoOneOya-laweneKawakeKak-

eneKakene Koganemo

1Edelo ago patukanewa ibini akenetoge podolikama kiadete Yu yenamenodokoa meaneya. Nitaneyake Yesu ita tewitikoane Agetaike poateku tig-otoko wa wene taneya meaneya. Eniwene tokome one oya-lawe itonokemekika kiwike tuou wa wene mekoameateka kotuke kakoa wene mekoamea togaka.

2 Ta likale Yesu one oya-lawe-pala opia mekome nee nakakaSetanu Saimonane mana YudaseIsekarioseke wete awinomemeaneya.AwinomemekomeYesumone yenaneyonoke moa piateka wene moapitikaneya. 3 Nitaneyake Yesuyopaoneketaiyo padeya padeya peya oneyonoke moa piadeko wa wene toani Akolali-pala kawane none waoneke wakapeane puku waka wenetoa tokome eya toka. 4 Nee takoapiane walai liti mea kamokakome onetokoo kakene mamina kotokoa piamamina pade moa tene lutulogoa eyatoka. 5 Ue nomoa okolo kagonokepekoa pia one oya-lawene kawakekakene kege kogoa one tene lutanemaminame ue kogama poka. 6 Nitoakogama pome Saimone Pita mekatatugakale Pitayo okome nepa AliMuno agomeke anu kawake kakenekege kogade toko-pe-kale okome7 i takakulepa opi wene toamekeokoyake naniko wene toade toko-kale Pitayo okome 8 nopa pa alino,kawake kakene kege kogamoano,kogamea wa okale okome nekekawake kakene kege kogamokolupanipa nepa anu oyali toamoo-kale9 Saimone Pitayo okome Ali Munonipa anu kawake odene kogameneya,yono wagokeka takake takoa ta-kaleokome 10 panago kege koomotokomeone yapu pokomepa one kawakekakene kege odene wa koamedeko.Opi kiwi kege kogatapeneyamekiyakeodene agodo abe kogameneya mekowa Yesuyo oka. 11 Nipa one wimotoamoa meatekago i wa wene toopikometokome odenagodo kege kogameneyameko wa oka.

12 Nitoapa Yesuyo one kotokoapikana mamina wa moa kawa onemea nokana walai waneke pomemepoka. Nitikome okome kini inatakakoulepa pine i wa wene tiki-pe. 13 Kime nopa Tikisa ago waoa Ali Muno wa oa tiki. Enipaoa epetekakili uku. Nopa edikaneagono, nimini ekete iki. 14 Nopakini Ali Muno wa oa kini Tikisa ago

Yone 13:15 186 Yone 13:35wa oa tiki agomeke kini kawakekakene kege kogakouna. Nitikounatoa kini kinika kawake kakene kegeete oto wa kogakala tamene waneuku. 15 Kinikile takakounapa nipakinikile dikoa ete oto wa takaketetoatikile adeka piane metekenetokouna. 16 Nimini ukuno yakoe.Pupu agome-kiti one tobou ago oyakemoa patukamele toamoko. Panagonoagale aua yatekako agomeka one moawetekako ago oyake moa patukameletoamoko. 17 Ina okounakale opiwene taneya meki. Eni wene taneyamekete litia tokolipa Akolaliyo pewewitikale kolotine meoino, wedoa litiatamene wane uku. 18 Enipa kiwipeyake ekene wamuku. Kipa anumetakoane motokou-kiti kini tepenepiki wene tetoane enoane tekene niuku. Nipa Akolaline bokuke eya wapapete wia mekapianemo taatekootokolo ni uku. Nopala opia mekomenee nakagomepa no ne wiou wa kawatapia witiko wa wia mekapianeya.19 Enilepa wete taatekameneyakeuku. Wa naniko taatekakale eneketeekete ina okana agalepa opi enitaatekakono, onepa i ago wa okananimini akedeka wa wene toi. 20 Etenenimini ukuno yakoe. Anume moanewetekakolu nokago makutukoamoteketepa nipa nopala dekoaeni makutukoa motekete toi. Nomakutukoa moteketepa nipa no moawetekakago-pala dekoa makutukoamotekete toi wa Yesuyo oka.

Yudaseyo Yesu Mone Yenane YonokeMoa Piatekamo(Matiu 26:20-25, Make 14:17-21, Luke

22:21-23)21 Yesuyo nimo ootokoa one wa

ela mati tokale kakome okomeetene nimini ukuno yakoe. Kiwipadame no mone yenane yonokemoa pioo wa okale 22 one oya-lawe kini kini enete tekete onepateyo moa piatekoyake oko patuwa okoi. 23 Einata Yesuno oyalipade Yesuno kotomaneke lewikoameka. Einagopa Yesuno kolotiniago. 24 Einagopa Saimone Pitayo

lene lagatikamotokome okome enipateeke oko-pe wa neme yakoa a waokale 25 einago Yesuno kotomanekelewikoa mekome okome Ali Munoneme teeke oko-pe-kale okome 26 inee kugu moane okolo kagonoke uelepitikatekoane laweteku agopa einagoeni wa ootokoa moa uele pitikatekoaSaimonane mana Yudase Isekariosene na wa meteka. 27 Nitikalemotokaka Setanu Yudaseke aw-inaneya. Nitikale Yesuyo okomeneke toatekole wete ta wa oka.28 Nitikalepa Yesu-pala walaike opiamekoi-kiti padameka inapa ike okawa wene toamokoi. 29 Nipa Yudasekini kue ka ukoa yaka ago tokalekini toge kia noateko nee topo toamotokapa wa Yesuyo okoto patu.Ponopene yene auapea padeya-kiti mepa wa okoto patu wa wenepikoi. 30 Nitaneyake Yudaseyo einanee kugu moa noomotokome wetewititapekome poka. Ta eina liatagatapeneya.

Wenele Toatikimo31 Yudase pootokaneyake Yesuyo

okome Ali Yatenane Oyago nowipitiane tukule enekete kei piatiki-pete opi toko-la. Ni Akolaline pekunoane wipitiane tukule ali atoameenekete Akolalika kei pikala toi.32 Enilepa pa teleta tootapeneyamekoAkolali patu kautakoane kakenetukupa nipa Akolaliyo one pa teletatootapeneya meku peku noa ta wano lawetademe toko. Enilepa opiitoko. 33 Anu mati deya-kiti kipalame me tootokoane puku. Pokolupakime no tuku toa kawa teko tokalewawei. Yu yene-pala okouna kipalaopi lokoane uku. No poatekuka kiwioyake namele toamoko. 34 Nameletoamokoyake kini wenele toatikitotono opi oane metekuno, yakoe.Kiwike wene mekoane mekene tukutoa kini kinika edikoa wene mekanaliyoma pamene. 35 Kini kini wenemekanali yoma pokoile eneketepapeyame no inakagono agale litimatikina wa wene toi.

Yone 13:36 187 Yone 14:19Pitayo Yesu Akoa Wawatekamo(Matiu 26:31-35, Make 14:27-31, Luke

22:31-34)36Saimone Pitayo Yesu-pala okome

Ali Muno nepa manika poade oko-pe-kale okome no pukuka opi pade neoyake litia noamoo. Nanikodopa oy-ake litia noade toko-kale okome 37AliMuno opi anume ne litiane toamukuwapa dekolo oko-pe. Neeke toane oy-ake tuadene uku-kale okome 38nooketoapa nimini tuade oko-pe. Etenenimini ukuno yaka. Ali ogadame kawameneka no wini agopa enamukuago wa no tebolo-peta akoa waoo waYesuyo oka.

14Oneketai Mekota Ponadetepa One

YotoPitia Namene Wa Yesuyo Akenemo

1Wene keda taneya meameamene.Akolalike wene tugoa meapa nookekawene tugoa meamene. 2 Agetaineyapukepa yapu luku peya mati piko.Nile toamokome too tokapa nipayapu luku peya piamoko wane outokake nopa kiwi note meatikitanodokakadene puku. 3 No ponekini meatikita nodokakatekoanepawakapeane nekene anu yapu noewane enemonou. Nipa no mekoutanopala meatoane mou. 4 No enitake poateku ka kime wene tiki waYesuyo okale 5 Tomasiyo okome AliMuno ne poke meateko taapa i watotome wene toamokono, ne poatekoka totome edoa wene tomotoa-pe waokale okome 6Agetaike poatiki kaapano. Akolaline nimini pekupa no. Aliatoa mea kama pikilepa no patu-kama kautakoa kakete tiki. Agetaikeponadetepa padameka no koekoaponamoino, no yoto pitia namene.7 Nodo wene tekete toi tokapa nipaAgetaika wene toi toka. Nitoi tokakeopi titimoa Agetai wene toa one lenetimini enoa tiki wa Yesuyo oka.

8Yesuyo nimo okale Pilipiyo okomeAli Muno neme Atai wa oko agopayameano ta. Yametekalepa wenekeaneya meoo-kale okome 9 kipala

kotona opiane yawane kakounakePilipi neme no wene toameke oko-pe. Kime no eneketepa nipa Agetaikaeni dekoa eneki. Neketai yameata wapa edekolo oko-pe. 10 NopaAgetai-pala lipuane meku. Agetaipanopala lipua meko. I ukumopa no iagome nimini oko wa wene toamiki-pe. Kipala oane meteku agalepa anuweneme titiane wamuku. Agetainopala lipua mekome onekele tomapokome oko toane uku. 11 Agetainopala lipua meko. Nopa Agetai-pala lipuane meku. Eni ukupa no iagomenimini okowawene toatiwaneuku. Kipala i ukumo yakoake no wenetoameketeka Akolalinele takamayakuleke nooke wene tugamene.12 Etene nimini ukuno, yakoe. Nookewene tugoa meki-kitipa anume tomayakule-kiti kimeka toi. Nipa Agetaimekota pokolu tokome anu tomayakou toa moa patukoa padele padeletubele-kiti toma poi. 13 Anu ibiniwedekoa kowitikoile-kama yakoanetou. Nipa agetai patu kautakoanekakene auapekolu tekete ali atoamekee wa one kei pimotoane tekenetou. 14 Anu ibini wedekoa kowitikoileetene yakoane tou wa Yesuyo oka.

Epetane Yomini Wini Noo Wa Oa Pi-anemo

15 Yesuyo nimo ootokoa kakomeokome kiwi nooke wene mekoameketepa nipa anume tamene waneokoule-kiti yakoa toi. 16 Nitikolipakini kowitikakolu Agetaiyopa kiwiauapeateka Epetane Yomini kipalaopia meemoa pomotoa wetekoo.Niminimo-kama oko Yominike uku.17 Itono peku noai tiki yenameeni Yomini enamoa wene toamoatekete oyake makutukoa moameletoamokolo pa meki. Nitikiyake anuoya-lawe kime eni Epetane Yominiwene tiki. Kipala opia yawa kiwikeawinome mea tokolo tekete ni wenetiki. 18 Kiwi egetiniya kamotoanetewitikoane poamou. Nitamekenekiwi oto wa enemonou. 19 Nanikeneya itono peku noai tiki yenameanu lene timini wa enamatikiyake

Yone 14:20 188 Yone 15:6anu oya-lawe kime wa enoi. Nomeane kama pokolu tokome kiwikadikoa mea kama poi. 20 Kipala inaukule taatekaka-petepa no inakagooneketai-pala lipua meko wa wenetoa ni kiwi nopala lipua meko wawene toa ni no inakago kipala lipuameko wa wene toa toi. 21 Anumetamene wane uku toa yakoa tomapoko agopa nooke wene mekoameko ago eni. Nooke wene mekoamekagokepa Agetai wene mekoameoo. Noanuka einagoke wenemekoane meane anu pono yamekalatou wa Yesuyo oka.

22 Nimo okale Yudaseyo yatekomeokome Ali Muno itono peku noaitiki yene katekoane kiwi odenepono yamenokala tou wapa edekolooko-pe wa oka. Einagopa YudaseIsekariose mena. 23 Yudaseyo enimookale Yesuyo okome nooke wenemekoa meko agomepa anume oanemeteku agale yakoa too. NitikalepaAgetai einagoke wene mekoa meoo.Einagokepa Agetai tota note awiamenoo. 24 Nooke wene mekoameamiki yenamepa anume ukuagale yakoa toamiki. Eni ukumoyatikinapa anu weneme titianewamuku. No moa wetekakagomeamene wa okamo-kama okala tuku.25 Ina okounapa kipala pa opianemekene ukuna. 26 Kiwi auapeatekoagopa Agetaiyo moa wetekakilepano patu kautakoa kakome auape-motoa wetekoo. Nitikale awinomemekomepa pademo pademo peyaolaukoa ni kipala okouna peya i i wawene taka taka too. 27 Tepe kolotinimataketikaneya meatiki peku lawe-toane puku. Nipa no kilikoane mekutoa kiwika kilikoa meamene wanepuku. Kini kaua-mikitame pa itonopeku lawetane toane lawetamukuno,wene keda taneya meamoa piti wiamitapeamene. 28 Oto wakapeanenoadeneke kiwi tewitikoane pukuwane okolu kime yatekoina. Ni-tikoinano, kiwi nooke wene mekoameadekolipa nipa no i ago one etenemekota pome kapademe oko wa

wedia meoi. Nipa oneketai onemoa patukoa ako odene meko agomekota eni pome kapademe tokowa wedia meoi. 29 Kipala ina ukule-kiti wete taatekameneyake opi oanepiku. Nipa taatekakale eneketepaenapa i tadeko wa nooke wedoa wenetugamotoane tekene ni uku. 30Kipalako okoane piamele toamokolo uku.Itono yopikago Setanu noademenokolo tekene ni uku. Setanu einagonokoyake oneme no yopiatekole padetoamokolo uku. 31 Eya waneka uku.Ta piko peya pitiki-kitame eya wawene tomotou. No i ago oneketaikewene mekoa mekono, oneme tamenewa okole-kama toa togako wa wenetomotou. Opi kamoa ika tewitikoapatoane uku wa Yesuyo oka.

15Yesu Onepa Gerepi Po Pine

1 Yesuyo eya wa pedoa okomeoka. Etene gerepi po pinepa no.Agetai onepa gerepi po ipe talo toalati lati tokago. 2 Nooke agetamutoa tatia piko gerepi po yenene kutuamokolopa talo tokagome teiamitikakala toko. Tatia piko gerepipo yenene ku tukolopa ku wedoatuma pomotoa tokome aeyo wiakakoya teia lati lati toko. 3 Anumeoane metekouna agalemepa kinitokoi poanelepa aeyo wia kakoyateia waou toa kogoa kiwi weteepetekaneya. 4 Kipa nopala lipuamekolipa nopa kiwi-pala lipuanemeou. Po yenenedo pine-pala lipuameamokomepa nipa one wenemeku tuamele toamoo. Kiwika dikoanopala lipua meameketepa nipa kutuamele toamokale pa meoi. 5 Gerepipo pinepa no. Kipa po yenene-kiti. Panago nopala lipua mekolowa no onepala lipuane mekulupanipa toneta liputakutukoa mekoloeinago ku wedoa tuma poo. No etekamotoa wawa kini tutu wameketepakini weneme padeleka toamoi. 6 Taloagome pa yenene teia yawe pitikakoloala toa kau tootapeko. Nitikolooboa pia toele pitikakolo toeme

Yone 15:7 189 Yone 15:26napetapeko. Nopala lipua meakewako ago-pala enakale too. 7 Nopalalipua mea kiwi olaukakouna tepenemoa mekoa tokolipa kini wene litiakowitikoile-kama Akolaliyo yakoatoo. 8 Kipa ku wedoa tuou toamea epetekakolipa ete-kitame noinakagono peku kime nakedikino,ke wa Agetai kei pikala toi. 9 Agetainooke wene mekoa meko toanekiwike wene mekoane meku. Kiwikewene mekoane mekene pawe toanetalo toa memotoa tekete nopalalipua meamene. 10 Agetaiyo ta waoko toane takama yakilepa agetainooke wene mekoa mekome pawetoa talo toa memotoane tuku. Enatoa noanume tamene wane ukutoa kime takama yaketepa nipakiwike wene mekoane mekene pawetoane talo toane memotoa teketetoi. 11 Kipala i ukupa no wedianemeku toa eni yano kakoa kiwiwedia mea kadukama pomotoanetekene ni uku. 12 Eya tamene waneuku. Kiwike wene mekoane mekutoa kini kini wene mekanali yomapamene. 13 Panago one oya-lawekewene wedoa mekoa mekomepa nipaone oya wateaneya kamotoa onekawiamene wa ketekako. Eni wenemekoa mekome tokolepa padamekaoyake moa patukamele toamoko.14 Anume tamene wane uku toateketepa nipa anu oya-lawe kaketetiki. 15 Opi titimoane kipa anu pupuyene wane wamuku. Pupu agomepaone pupu pinagonole takakilepapinagono tepene piko wene tetoaenamokome tokolo tekene ni uku.Opi kipa anu oya-lawe wane uku.Nipa Agetaiyo no peku lawetekatoane kiwi lawetekouna tekene niuku. 16 Kipa kini weneme no takoamoa litikoina mena. Noanume kiwitakoane motokouna. Nipa kawakawateko ku wedoa tuma pomotoanetekene takoane motokouna. Kuwedoa tuma pokolipa nipa anu ibiniwedekoa kowitikoile-kama Agetaiyoyakoa too. 17Kipala ina okounapa kinikini wene mekanali yoma pamenewane ekene okouna.

Itono PekuNoai Tokoi-kitameYesunoOya-lawe-pala Kotimi Yoa

Meatekoimo18 Itono peku noai tiki-kitame

kipala kotimi yoa meadekolipa nipanopala namolo kotimi yoa mekoinatoa tiki wa wene taneya meamene.19Anu oya-lawe kime itono peku noaitekete toi tokapa eni yenamekipa kiniyagono-mikiti wa kiwike wenemekoameoi toka. Nitoi tokake kipa kiniyagono-mikiti mena wa kotimi yoameki. Nipa eni yene pa kamotoanewawane anu oya-lawe kipa anu wanetakoane motokouya tokome kipalakotimi yoa meki. 20 Nitikino, kipalapapete eya wane okouna wene taneyameamene. Pupu agome-kiti oneyopikago oyake moa patukameletoamoko wane okouna. Nipa padeali atoame noodo tete meteketepananiko kiwika dikoa tete mekala toi.Ni anu agaledo litia teketepa kiniagaleka yakoa moi wane okouna.21 Kipa anu oya-lawe tokale teketekipala kotimi yoa mea tete mekalatoi. Enipa no moa wetekakago wenetoameneya mekete ni toi. 22 Nonone eni yene-pala ko wamou tokapanipa i yename poanele tikilepa wenetoamekete tokoino, nami wiane kibumoateku toa mena wane ou toka.Nitou tokake no none olaukakoumoyatekoiya tekete ae poanele tikilepawene toamekete tokoo wa kini wakei piamele toamoko. 23 Dikaneyename nota kotimi yoa meketepanipa Agetai-pala dekoa kotimi yoameki. 24 Kiwi pakeke padame namolotoamokoinakale ele kule telekoletoamou tokapa nipa kini poaneletikilepa wene toamekete tokoino,nami wiane kibu moateku toa menawane ou toka. Nitou tokake ele kuletelekole tokoule eneketeke Agetaitota-pala kotimi yoa meki. 25 Nipanopala kotimi yoa mekilepa pa puputuatiki wa kini totono bokuke papete wiamekapiane toa taatekoa tiki. 26 Kiwimama moa auapeateko EpetaneYomini Agetai-pala opia mea kakoago taatekoa nokome no ko oademe

Yone 15:27 190 Yone 16:19toko. Niminimo-kama oko Yominikeuku. Eni Yomini anu oya-lawe kiwikeawinome memotoane wetekakoluAgetai mekata mea noo. 27 Anu oya-lawe kimeka no ko oma poi. NipaAkolalinele titiane takakouna-petelaigoa nopala opia yakoina tekete nitoi wa Yesuyo oka.

161 Yesuyo nimo ootokoa kakome

okome kipala ina okounapa nookewene tugoa meake tewitikoa wakayatokale okouna. 2 Yu yename kinilosu yapu-kiti oto wa noameamenewa kiwi wia litikala toi. Wa nanikokiwi wia tukaketepa kini Akolalineletakaku wa wene pia wia tukakala toi.3 Nipa Agetai tota wene toameketetekete nitoi. 4 Eni toatekoile taatekoatokoli eneketepa ena okana enitaatekakowawene tomotoane tekeneni papete oane piku.

Epetane Yominiyo TokomoAkolalinele titiane takakouna-pete

enimo wamokouna. Nipa kipalapa opiane meadene mekene tekenewamokouna. 5 Papete wamokounakeno moa wetekakago mekota waka-peane poateku tigotokolo tekene en-imopa opi toaweane uku. Nitikuyakene manika poade-pe wa padamekawamiki. 6 Enimo ukulu yatekete kiniwene keda mati taneya kaki. 7Niminiukuno yakoe. Kiwi tewitikoanepikilepa kiwi auapeou wane tuku.Kiwido tewitikoane poamokolupanipa kiwi mama moa auapeatekagonoamoo. Kiwi tewitikoane pekenepanipa kiwi mama moa auapeatekoago kiwike awinomotoane moanewetekou. 8 Nitikolu nokomepaEpetane Yominiyo eya too. Itonopeku noai tiki-kitame kini tikileepetekoa tokoo wa wene pikoinakepoanele tekete tadeko wa wenetomotoa too. Ni kiyotokoa meketetoatekoleka ni Akolaliyo ali atoatakoa enatekoleka kime wene tokowa wene pikoinake wene toameketetadeko wa wene tomotoa too. 9 Nipano Keraisuke wene tugamadetewaketepa epetekoa tokoo wa wene

pikoinake ae poanele tekete tadekowa itono peku noai tiki yenamewene tomotoa too. 10 Ni no inakagowene kiyo wameneya meane agotetepo takakilepa paya wene piatekete tadeko waka wene tomotoatoo. Nipa Agetai mekata wa atewakapeane pokolu tokome anu oya-lawe kime anu lene timini wa enamoitokolo tokome nitoo. 11 Ni no koisoakoa eketepa epetekoa tokoo wawene pikoinake Akolaliyo itono yopiamekago Setanuka koiso wete akoaokome tadeko wa itono peku noaitiki yename wene tomotoa too.12 Kipala pademo pademota oanemeatekuyake opi kime oyake yakoamoamele toamoko. 13 Niminimo-kama oko Epetane Yomini nokomeniminimo-kama i i wa wene taka takatoo. Nipa one weneme pademokatitia wameneya one yatekamo-kama toawea oo. Padele padelenani toatikileka i i wa toaweaoo. 14 Nitoapa no nakouna pekukime noa tomotoa tikilepa aliatoame no kei pimotoa tokome too.15 No nakouna peku kimeka noatomotoa Epetane Yominiyo too waneokouna. Nipa Agetaiyo onekeya peyanekeno yopiamene wa one peku nolawetekale tekene ni okou wa Yesuyooka.

Yesuno Oya-lawe Wene Keda TaneyaMeake

Wedia Meatekoimo16 Yesuyo nimo ootokoa kakome

okome one lene timini enamatikitigotoko. Wa nani keneya onelene timini kime wa enoi wa okale17 one oya-lawe padeka-kiti kini kiniyakaate tekete ekete one enamatikitigotoko wa oa wa nani keneyaone lene timini kime wa enoi waoa toka. Oneketaike puku wakaokanano, edemo wa okome okotopatu wa ootokoa ekete 18 tigotokowapa edemo wa okome oko patuno,totome wene toamoko wa okoi.19One oya-laweme one pitia yakadeteokoli Yesuyo enekome okome noenamatiki tigotoko wane oane wa

Yone 16:20 191 Yone 17:4nani keneya anu lene timini kime waenoi wane oane tokounapa edemowane ekene uku patu wa kini kiniyakate tekete ikino, 20 nimini ukunoyakoe. Kiwi komo ue uu keneyakaua okoa kamotoake ete yene wediameoi. Nitikolika kiwi wene kedataneya meake wa naniko kolotinemeoi. 21 Atoame-kiti one mati peneopiademe welea mekome wene kedataneya meko. Nitoake naniko onemati opia pikomepa mati opianepikuno wene tokome wene yaapekalemeoo. Nipa one namolo motokanatete wene kayapetapea wedia meoo.22 Kiwi mekete tikileke mati kakeneatoa adeka pikene uku. Opi wenekeda taneya mekiyake wa kotuaneenekolupa wene yaapekale kolotinemeoi. Wene yaapekale eni mekoilepadameka oyake kautoa agopatakamoi. 23 Kipala ina ukule taatekoatoka-petepa kime no padelekeka pitiayakatiki toa mena. Etene niminiukuno yakoe. Anu ibini wedekoakowitikoile-kama Agetaiyo yakoa too.24 Papete padeya mano wa anu ibiniwedekoa kowitikileka toamokoinano,opi titimoa padeya mano wa anuibini wedekoa kowitikolipa Akolaliyoyakoa too. Wedia meatiki kotukekakoa wedia meadetepa dikoakowitikala tamene wa Yesuyo oka.

Itono Peku Noai Tiki-kiti MoaneKawikatapeku Wa Yesuyo Akenemo

25 Yesuyo nimo ootokoa kakomeokome ina okounapa pedoane agale-kama okounano, naniko pedoaneagale teigoane wakenepa Agetai kokeleyo toaweane ou. 26 EnipetepaAgetai kowitikilepa anu ibiniwedekoa kowitikala toi. NitikolipaAtai kini kowitikile yakoa ta wanewamou. 27 Agetai kiwike wenemekoa mea tokome one weneme kinikowitikoile yakoa too. Nipa anu oya-lawe kiwi nooke wene mekoa meani no i ago etene Akolali-pala opia-kama mea nekedeko wa kime wenetoa tikili tokome kiwike wene mekoameko. Nitikono, kini kowitikoileyakoa too. 28 Agetai mekata meane

itonoke nokou. Opi itono tewitikoaneAgetai mekota wakapeane puku waYesuyo oka.

29 Yesuyo nimo okale one oyali-kitame ekete opi pedoa agalewamokono, enipa keleyo toawea oko.30 Padeya padeya peya neme wenetootapekono, tone pitia yakatekomone wete yakamokoyake neke wenemetoawea okono, nepa Akolali-palaopia-kama mea nekedeko-koli okome31 ina okounapa no i agome niminioko wa nooke wene tugakete ikipatuno, 32 pade-kitame kiwi moatadekakolipa no kidene kamotoakini kini yapu yapu tadoa pootapeoi.Eni toatiki tigotoma noko. Kime notewitikoa wakolika Agetai nota opiameoono, anu kidene kawamou. 33 Inaokouna oane pikilepa kiwi nopalalipua mekete kilikoa memotoanetekene okou. Itonoke meketepa keenekakalemea tete-kalamomayawei.Nitatikiyake itono peku noai tiki-kitinoanume wete moane kautakouyano,piti moameneya atiki toa meamenewa Yesuyo oka.

17Yesuyo One Oyali-kitane Kow-

itikanemo1 Yesuyo nimo ootokoa tibuke

atepea enekakome okome Ataienapetepa opino. Ne pa teletatootapeneya meke peku lawetekalenoane toane wipitiatekule ali atoameenekete no kei pimotono ta. Nipaali atoamepa nepa dikane ago tadekowa neka kei pimotono ta wane uku.2Atai, ali atoa peya nooke-kama lukoamemotoa teke no moa kakaka tokoloni uku. Nipa neme takoa moa nometekanakeya peya noanu ne patumea kama pomotono ta wa no moakakaka. 3 Atai nepa nimini Akolali.Neke yagono ago pade kakilekatoamoko. Neme moa wetekakagoYesu Keraisu no i kakene uku. Ali atoamea kama pikilepa Atai tota wenetaneya mekete tiki. 4 Neke pa teletatootapeneya meke peku lawetekatoanenoane tekenepanipa ali atoamenepa dikane ago tadeko wa ne kei

Yone 17:5 192 Yone 17:23pimotoane tekene tokou. Ni neketakatekoule i i wa neme yametekanatoane peya takakene uku. 5 Ataiitono tibuta wete latiameneyakenepala opiane meane kakolu nepa teleta tootapeneya meke pekulawetekale noane tokouna. Opi nepatu kautakoane kakene enakale watoane meouno ta.

6 Itono peku noai tiki-kiti katekoawawa neme takoa moa no metekanaali-kiti-pala neke ibini i wanetoaweane okou. I ali-kitipa nekekeneme no moa metekale neke agaleyakoa litikoi. 7 Yakoa litikete teketeopi eya wa wene tiki. Neme nolawetekana peku peya neeke-kamatitiadeko wa wene tiki. 8 Neme nomane oa olaukakana toane i ali-kiti-pala i i wane toaweane okoluyakoa motokoi. Nitoapa no nepalaopiane meane kawane nekedekuwa wene toa ni nemepa no moawetekadeko waka wene toa tiki. 9 Iali-kitane kowitikakene uku. Nipaneme takoa moa no metekana ali-kitane kowitikakene uku. I ali-kitipaneke tokolo ni uku. Nitikuyakepa itono peku noai tiki yenanekowitikakene wamuku. 10 Anukuya-kama neke. Nekeya-kama anu. Anupeku lawetekulu i ali-kitame noatikilepa ete ali atoame no kei pimotoatiki. 11Opi i ali-kiti itonoke pa meketekamotoane tewitikoane neeke nuku.Atai nepa epetanele-kama tokagono,neme takoa moa no metekana yeneneke ibini kautakoa kawa kamotono,pawe toa talo toa kamene. Nipatoneta odene wene piitikoa meketetoko toa anuoya-laweka edikoa odenewene piitikoa memotono ta. 12Nemetakoa moa no metekana oya-lawe-pala opiane yakenepa neke ibinikautakoa kawa kamotoane talo toanemekou. Eni yene talo toma nekenepaatuatekago odene katekaku. Enipaneke bokuke padame papete wiamekapiane toa taatekamotoa einagokatea poka.

13 Opi neeke nuku. Anu oyali-kitipa no wediane meku toa kotukekakoa wedia memotoane tekene

itonoke pa mekenepa imo toaweaneuku. 14 Neme oa metekana agalepaanu oya-lawe-pala toaweane akakou.Nitikouyake itono peku noai tiki-kitame i yenepa kini yagono-mikiti mena wa kotimi yoa meki.Nipa noanume itono peku noanetoamuku toa anu oya-mikitamekanoa toamikili tekete kipala kotimiyoa meki. 15 Nitikili tekene anuoya-lawene kowitikakilepa itonokemeaneya moa a tibuke kakoano tawane kowitikamukuno, Setanuyotoa potokademe tokale pawe toatalo tamene wane ni kowitikaku.16 Noanupa itono peku noanetoamuku toa anu oya-mikitamekanoa toamiki. 17 Neke agalepanimini pekuno, anu oya-mikitipatakoa moano ta. Nipa neke niminipeku laweteke nitoano ta. 18 Atainekele takamotoane itonoke moawetekakana toanepa anu oya-lawemeneke agale oa pupitikakamotoanemoane wetekakou. 19 Anu oya-mikiti auapeadenepa Atai nekele-kama takou wane ne patu kautakoanekaku. Nipa anu oya-mikitame nekenimini peku noa nekele-kama takamapomotoane tekene tuku.

Yesuyo Ali Atoa Peyane Kow-itikanemo

20 Anu oyali-kitane odene kow-itikakene wamuku. Anu oya-mikitame neke agale oa memapokoli yakoa moa nooke wenetugakoi peyane kowitikakene uku.21 Eni yene peya odene wene-kamapiitikoa memotono ta. Atai tonetaliputakutukoa meko toa eni yenepeya tota-pala lipua memotamene.Nipa itono peku noai tiki-kitame noinakago neme moa wetekadeko wawene tomotono nitamene. 22 Nepa teleta tootapeneya meke pekulawetekana toane anu oya-mikitilawetekala tokou. Nipa toneta odenewene piitakutukoa meko toa kinikinika odene wene piitakutukoamemotoane tekene tokou. 23 Edikoamekolipa nipa nopa kipala lipuanemekolu nepa nopala lipua meoo.

Yone 17:24 193 Yone 18:14Anu oya-mikiti kini kini odene wenepiitakutukoa meatiki kotuke kakoamemotono ta. Nitoa mekoile eneketeitono peku noai tiki-kitame eya wawene toi. Neme no inakago moawetekadeko wa wene toa ni ne nookewedoa wene mekoa meko toane anuoya-lawekeka wene mekoane mekuwaka wene toi.

24 Atai neme takoa moa nometekana-kitipa no wida nonemeatekuta nopala opia memotoaneuku. Itono tibuta wete latiameneyakene nooke wene mekoa mea teke nekepeku lawetekana. Eni peku noane pateleta tootapeneya meane tokounatoane wida wameane tokolu anu oya-mikitame enemotoane uku. 25 Atainepa wene kiyo akeneya-kama meko.Itono peku noai tiki-kitame nepadikane ago wa wene toamikiyakenoanume wene tuku. Anu i oya-lawemepa ne dikane agome no moawetekadekono wenepa tiki. 26Ne ko ii wane anu i oyali-kiti-pala toaweaneokala tokou. Nitikouno, wa toaweaneoma pou. Enipa ne nooke wenemekoa meko toa anu oya-mikiti kinikini wene mekanali yoma pomotoanetekene tou. Nipa nopa kipala lipuanemeadene tou wa Yesuyo Akolali-palaoka.

18Yesu Dekoa Motanemo(Matiu 26:47-56, Make 14:43-50, Luke

22:47-53)1 Yesuyo Akolali-pala einaka

einamo oomotokome pome one oya-lawe-pala Kiderone wa ibini akeneue ketoa poka. Ketoa pome oneoyali-kiti-pala yomo olipe ipekemepoka. 2 Yesupa one oya-lawe-pala eni ipeke lugutukoa koukoamepokale tokome one wiateka oipedoa pianago Yudaseyo kini enipokoita wene taneya. 3 Eni wenetokome Yudase eida nikilepa poyoali-kiti-palaka tobou losu yapu talotane ali-kiti-palaka koua noka. NipaAkolalike lodo yotokoai tane tobouali-kitameka Parisi ali-kitameka moawetekaneyake nokoi. Neketepa peti

tole labota udukoa kibutua lama eya-pala aua nidikoa nokoi. 4 NitaneyakeYesuyopa onepala toatekoile peyawene toopianeya tokome eni yenekotua pokome yatekome okome tetuku toniki-pe-kale ekete 5 NasareseYesu wa okoli okome ni agopa notoko-la wa oka. Eni nokoi yenepakekeYesuwimotoamoameatekagoYudase oneka kaka. 6 Yesuyopani agopa no toko-la wa okaka eyene kutu witimotekete itono auapitakolokakoi. 7 Nitikoli Yesuyo walokoa yatekome okome te tuku toniki-pe-kale ekete Nasarese Yesu-koliokome 8 ni agopa no toko-la waneokounano, kime no dekoa moadetetuku tonadekolipa nipa anu oyali-kitipa pomotono toe wa oka. 9 Eni okapaAtai neme moa no metekana yenepeya talo toane odeneka katekakiletoamuku wa papete oa pikana toataatekamotoa ni oka.

10 Saimone Pitayo one kepete tueluaneya kakome padago wiou wawitimoa kagome nimini yono lonokapidi pine takoa pitikaka. Einagopaako odene mekome Akolalike lodoyotokoai tane tobou agono pupuago. Einago one ibinipa Malakasi.11 Einagono kapidi pine takoapitikakale Yesuyo Pita-pala okomeneke kepete tue wa ete lua. Agetaiyono noatekou ue mete keneke mekoametekilepa no tete moatekolu toka.Eni tete edoane momotoa wamoko-pe wa Yesuyo oka.

Yesu Anasi Mekata Aua Nekenemo12 Poyo yeneka kini tobou agoka

tobou losu yapu talo tane ali-kitikaenika eni yene peyame Yesu dekoamoa yonotake kapa po kakamotekete13 Anasi mekata namolo takoa auapokoi. Anasi onepa Kayapasinenatonane etene. Eni malikepaeinago Kayapasi ako odene tobouago mekome Akolalike lodo yotokoaitaneya. 14 Kayapasi einagome Yesutuatekamo ete Yu yene-pala papeteoa pikome okome ali atoa peyake

Yone 18:15 194 Yone 18:32odenagodo tukalepa nipa epetoo waakene ago.

Pitayo Yesu Wakenemo(Matiu 26:69-70, Make 14:66-68, Luke

22:55-57)15 Eya agota Saimone Pita-pala

Yesuno pade oyagotapa Yesu auapokoika litima nokoi. Ako odenemekome Akolalike lodo yotokoai tanetobou agomepa Pita-pala opia nokaago wene tokale tokome einagomeYesu koua ako tobou agono yapupomale pome mepoka. 16 NitikalepaPita akolono kago keteponoke panepia kaka. Nepia kakalepa akotobou agome wene tane ago akolonopokome kago ketepono yopia kakaatoa-pala agale ootokoa Pita enemoayapu keneke aua noka. 17 Nitikaleeina kago yopia kaka atoame Pita-pala okome neka einagono oyali-pe-kale Pitayo okome e'e mena wa oka.

18 Niti tokale tokome tobou losuyapu talo tane ali-kitameka poyoyenameka totoi moa koukoa toeyokoa kakete kini yono toe yameyame toa kakoi. Nitikoita Pitaka nitipaletoa kaka.

Anasiyo Yesu Pitia Yakanemo(Matiu 26:59-66, Make 14:55-64, Luke

22:66-71)19 Ako odene mekome Akolalike

lodo yotokoai tane tobou agome Yesuone oya ali-kitikeka one olaukanemo-kitikeka pitia yakoai tokale 20 Yesuyookome ali atoane lene makono-kama kakenepa olaukakala tokou.Nipa sinokoke losu yapu-kitikekaYu yene peyame oboai tiki toboulosukeka kakene olaukakala tokou.Nitoanepa pademoka paigakoanewamokouna. 21 Nitikounano, noedekolo pitia yateko-pe. Anu agaleyatekoina yename anu olaukakounawene tekete tikino, eni yene pitiayaka wa oka. 22 Yesuyo nimo okakaone kakaya liti kaka poyago padameYesu yoname witikome okome tobouago-pala widikoa wamea wa kikoaokale 23 okome oane potokadekolupa

anu oane potokakoumo i wa a-na. Oane potokameneya niminiakedekolupa no edekale witikato-pe wa oka. 24 Nitikalepa Anasiyo iago Yesu ako tobou ago Kayapasikeaua poe wa one poyo ali-kitike moametekale kapa po pa kakeneya auapokoi.

Pitayo Winago Wene Toamuku WaYesu Akoa Wakala Tanemo(Matiu 26:71-75, Make 14:69-72, Luke

22:58-62)25 Pita one yono toe poto yame

yame toa kakaka padame yatekomeokome neka einakagono oyali-pe waokoli okome e'e, no mena wa oka.26 Nitaneyake ako odene mekomeAkolalike lodo yotokoai tane tobouagono pupu ago pade Pitayo kapidipine takoa pitikane agono wamenagoeinagome Pita enekome okome nepaeinakago-pala ena ipe kakale enek-ouno, nimini ukutu-pe-kale 27 Pitayowa lokoa mena wa okaka eina eina aliogada ka oa kaka.

Pailaseyo Yesu Pitia Yakanemo(Matiu 27:1-2,11-14, Make 15:1-5,

Luke 23:1-5)28 Yu yename Kayapasine yapu

tewitikoa pote kini ta talo toa meaneago Pailasene yapu Yesu-pala auapokoi. Nipa likonu witia pokoi. Ni-toapa edelo ago patukane wa ib-ini akene toge nee noadete meketetekete mone Lomane tobou agonoyapu poamadete wakoi. Nipa kinikekanele tekete toge nee noamokayatokale mone yatene agono yapu poa-madete wakoi. 29 Nitikolipa Pailaseeni Yu yene kakoita akolono pokomeokome edeya namike i ago koiso akoaiki-pe-kale ekete 30 i agopa poaneago toamoo tokapa nipa ne kakotaaua noamoo toka-koli 31 Pailaseyookome kini totono piko toa kinipitia yakoatino, aua poe-kale eketetoto Yu yename ali pade oyake pitiayateketeka wia tukamelepa toamokowa okoi. 32 Nimo ikilepa Yesuyoone tukene toatekoule i wa oa pikataatekamotoa tokoi.

Yone 18:33 195 Yone 19:1233Nitikoli Pailase one yapu keneke

wakapea pokome Yesu ne noo wakayo oa motokome okome nepa Yuyene peya lukoa meki tobou ago-pe wa yatekale okome 34 winimopaneke weneme titia yateke oko-pe.Ete-kitame no ko okoimo yakoa tekepitia yateko-pe-kale 35 Pailaseyookome nopa Yu ago wene pikeoko-pe. Beita, neke Yu yenamekaAkolalike lodo yotokoai tiki tobou ali-kitameka ne dekoa moa nooke auanikino, neme edele tokake tikiti-pe-kale okome 36 noanume itono talotukuya mena. Noanumedo itono talotekene tou tokapa Yu yename nodekoa moamomotoa tekete anu oya-laweme poi kamotokoi toka. Nitoitokake pade ta talo tukuya tokolopoi kamotokamiki-kale 37 Pailaseyookome nipa nepa ako tobou ago waeke oko-pe-kale okome nopa akotobou ago wa neme wini okona. Nopaako tobou ago memotoa ni opianeya.Ni nimini peku lawetadene tekeneitonoke opiane mati latitapeanenokou. Nimini peku noai tiki-kitameanu agale yakoa motiki wa okalePailaseyo okome 38 nimini peku wapaedemo wa eke okoto patu. PailaseyoYesu-pala nimo ootokoapa Yu yenekakoita akolono wakapea pokomeokome i agopa one wiane tukatekulepade piameadekono, 39 eya wane uku.Malike-kama edelo ago patukanewa ibini akene toge kikoi-petekini totono litiane po yapu pitaneago pade po kotokoane wetekakalatukuna. Opi kiwi Yu yenane ako tobouago po kotokoane wetekamotoa iki-pe wa Pailaseyo okale 40 e Yu yenameete wa kayo telo ekete ekete winagomenano, Barabasi moa wetekaka-yewa kayo okoi. Barabasi einagopa poikamotokane ago.

191 Nitaneyake Pailaseyopa i ago po

wapime wiamene wa one poyo ali-kiti Yesu moa meteka. 2 Metekaleone poyo yename kagani kakene po

ludu moa makatikoa one wago lobu-tukakoa ni kikome kiane mamina pe-tene moa kakoa tokoi. 3 Nitoapa onekakata nekete ekete Yu yenane akotobou ago nepa kawa kamene-ye waone kabunu kugutukoa wikala tokoi.

4 Nititikaneyake Pailase Yu yeneoboa kakoita akolono wa wakapeapokome okome i agopa wianetukatekule piameadekolo tekene kiwikakita oto auane nukuno, enoe waoka. 5 Nitikale Yesu one wago kaganikakene po makai lobutukaneya kawani kikome kiane mamina petenekawa taneya akolono witoa noka.Nitikale Pailaseyo e Yu yene-palaokome einakago ino, enoe wa oka.6 Yesu eida nome kakale eneketeAkolalike lodo yotokoai tane tobouali-kitameka tobou losu yapu talotane ali-kitameka kayo ekete eketewinago yomo lekaneyake wia dekaka-ye wia dekaka-ye wa kayo okala toakakoi. Nitikoli Pailaseyo okome onewiane tukatekule piamokono, kinimoa yomo lekaneyake wia dekapoewa okale 7 e Yu yename ekete iagopa Akolaline mana kaku wa oka.Nimo ikilepa toto Yu yenane totonopaya tetepo takakome tokano, toneeni totono litiapa dikane ago wiatukamedeko wa Pailase-pala okoi.

8 Nimo okoli yatekome Pailasepitime tuane matiyame 9wa wakapeayapu keneke Yesu kakata nokomeokome ne manika kawa noka-pe-kaleYesuyo agale wametekoa pa kaka.10 Nitoa kakale Pailase okome nepo kotokoane wetekamele toko. Niyomo lekaneyake wia dekamotoanemoane meamele toko. Nepalaeni toateku wene toameke tekeagale wametekako-pe wa okaleokome 11 Akolaliyodo neme eniletomotoa wamokalepa neme nopalapadeleka toatekale toamoo. Nikepawia tukakamotoa no neeke moawetekakago Kayapasi one eni poaneletokoleme neke i poanele tokole moapatukako wa Yesuyo oka. 12 Nimookale yakatekoapa Pailaseyo i agopapo kotokoane wetekamedekuno,

Yone 19:13 196 Yone 19:28edoane tuku patu wa wene kibutukoameka. Nitikale e Yu yenamekayo ekete ekete nemedo winagopo kotokoa wetekakepa nepa AliMuno Sisane oyali toamoko. Akotobou ago meku wa okagopa Sisaluku tobou ago kawou wa okomeoko. Nimo okagopa agopa Sisa-pala poi teiane ago tadeko wa okoi.13 Nimo okoli yakatekoa PailaseyoYesu akolono aua pokomepa koisoyopikome meateka walaike witipitoameka. One eni pome mekatapa kueyaupea tatianeya piko poma wa ibiniikiya. Iberu agalekepa eni pomapaGabasa wa ikiya. 14 Einapetepaedelo ago patukane wa ibini akenetoge podolikama kiadete nodokoameane-pete. Nitane-pete lou mataipene teteponademe tokaka Pailaseyoe Yu yene-pala okome kiwi Yuyenane ako tobou ago ino enoe waokale 15 kayo ekete ekete winagoaua pa. Yomo lekaneyake wiadekakoano, witika-ye wa kayo okalatokoi. Nitikoli Pailaseyo okome kiniako tobou ago yomo lekaneyakewiane dekakamotoa iki-pe-kaleAkolalike lodo yotokoai tane tobouali-kitame ekete tone ako tobouagopa Sisa odene. Winago mena-koli 16 yatekome Pailaseyo Yesu yomolekaneyake wia dekamotoa moameteka.

Yesu Yomo Lekaneyake WiaDekanemo

(Matiu 27:32-44, Make 15:21-32, Luke23:26-43)

Nitikale poyo yename Yesu dekoamoa aua pokoli 17 Yesuyo one lekaneyomo moa aulogoa ali tobou waibini akene take poka. Eni ta ibiniIberu agaleke eketepa Gologosawa ikiya. 18 Eidapa Yesu yomolekaneyake wia dekaketepa padealitaka eka okata yomo padetake wiadekakakala tokoi. 19 Nititikaneyakeyomo lekaneya munoke dekatekoipipia Pailaseyo eya wa wia mekaneya.I ago Nasarese Yesupa Yu yenane akotobou ago wa wia mekaneya. 20 Nipa

Iberu agaleke Latine agaleke Gerikiagalekeka eina odenemo-kama wiamekaneya. Yesu wia dekanetapaYerusaleme ta liti piane ta tokomeali atoa peyame einagale enemaponokala tokoi. 21 Nitikoli eneketeAkolalike lodo yotokoai tane tobouali-kitame Pailase-pala ekete i agopaYu yenane ako tobou ago wa nemewia mekamikinakeya. Eya wa wiamekoano ta. I agome okome onepaYu yenane ako tobou ago kaku wa okawa wia mekoano ta-koli okome 22 eniwiane mekakouna pa taneya kamotawa oka.

23 E poyo ali-kitame Yesu yomolekaneyake wia dekatekoa kakete onekakeneya-kiti moa kini-mene kakoitoa tuyonome tatite toa kakoi. Nipaone mamina pade petene mati etepimotoa tokoi. Eni mamina petenepalipukile toameneya pa odene petenemati. 24 Odene petene mati tokomepoyo ali-mename oote-mene teketeekete i mamina petene pilite toam-atono, tadu toa enatoe wa okoi. Nipaeya wa papete wia mekapiane toataatekakoi.Anu kakuya-kiti moa tatite toa anumam-

ina petenepa tadu toa moa tokoiwa panagome wia mekapi-aneya.

Eina wia mekapiane toa poyo ali-mename taatekoa tokoi.

25 Yesu wia dekaneya kaka yomoliti one nine eida kaka. One ninanewamenatoa Kelopasine natono Mariani Magadala Mariataka eida kakoi.26One kolotini oyago one nine kakayaliti kakale enekome Yesuyo nine-palaokome anuyatoa neke mana wini waoa 27 ni one oyali-pala okome nekauawini wa oa toka. Nimo oka-pete titi-moa one oyagome einatoa-pala oneyapu aua pome mekoa talo toa meka.

Yesu Tukome Tuanemo(Matiu 27:45-56, Make 15:33-41, Luke

23:44-49)28 Yesuyo nimo ootokoapa padele

padele one toatekule toane peyatakaku wa wene tokome eya toka.

Yone 19:29 197 Yone 20:2Akolaline bokuke oneke wia mekapi-ane toa taatekamotoa tokome okomeue nodome tuku wa oka. 29 Eidapamete pade kou tane gerepi po kuue kapetaneya pianeya tokome padeali-mename ue takamoatekoi obiwane moa eni gerepi po ku ueletadamoa yomo isope luduke kakamoaone kabunuke udakoa lawetekoi.30 Nitikoli Yesuyo mitumotokomeokome opa anu toatekule toanepeya takaku wa ootokoa one kabewaliketikakome one yomini takoapomotoa tukome tuka.

Yesuno Modono LamameLagotanemo

31 Einapetepa edelo ago patukanewa ibini akene toge kiadete nodokoameane-pete Yu yename Pailasemekata pekete ekete eni wia dekaneali-menane kawa pedoa tukoa yomolekaneyake kitapea momotono tawa akeneya. Nipa podolikamako mea pupu toamatekoi-peteibini akene ta pataka-pete tokomeeinago-mene yomo lekaneyake padekaneya kakoli enekaya kekatekoani akeneya. 32 Nitaneyake Pailaseyomoa wetekane poyo ali-meneneketepa Yesu-pala odeneka wiadekane alitane kawata pedekaneya.33 Nitoapa Yesu wia dekaneya kakatapekete enekoli one wete tuadekaleenekete one kawata pedekamokoi.34 Pedekamekete poyo ago padameone lama moa Yesuno modonolagotoka. Nitikaka eina eina kamateueta odeneka ponoka. 35 (Eniletokale enekagomepa one eni enekanatoawea oka. One toawea okamoeinapa nimini uku wa einagomewene taneya meko. Kiwika Yesukewene tugamotoa tokome ni oko.)36 Enika enile tikilepa Akolalinebokuke papete eya wa wia mekapianetoa taatekamotoa taneya. I toaweaneuku agopa one tono odeneka pedekamoiwa wia mekapianeya. 37 EnilekepaAkolaline bokuke eya waka wiamekaneya piko. Kini lamame wialagotokoinakagopa nepikoa piei.

Yesuno Tigini Moa Kota Keneke Pi-panemo

(Matiu 27:57-61, Make 15:42-47, Luke23:50-56)

38Nitaneyake Arimasia take meaneago Yosepe einago Pailase mekatapokome Yesuno tigini mou ta wakowitipaneya. Eni Yosepepa Yesunoagale litikomeke ete Yu yene pitimoa mekome tokome Yesu litikuwa toawea wameneya. EinagoYosepeyo Yesuno tigini mou ta wakowitikale Pailaseyo nipa mopa wayametekale pokome toa moa auapekeneya. 39 Nitoa aua pokakaNikodimasi koua pekeneya. Einagopata lianeya keneke Yesu enepaneago. Einagome Yesuno tigini kalonotakatekaya de yomota mire aloutapage-pala aua pekeneya. Nipa kedatube mati taneya padeka kapidikakoa (30) kilo moa aua pekeneya.40 Nitoa pekete einagotame ake tanemamina yagalogoa kakete Yesunotigini toa moa pianeya. Nitoapaeina kalono taneyata pekoa yotokoaewetoa togotaneya. Nipa Yu yenametanele taneya. 41 Yesu wia dekaneyakakeneka yamanu pade pianeya.Eidapa tuane ali atoa piai toatekoikota pene kokapianeyake tuane agoodeneka wete pipameneya. 42Ko meapupu toamatekoi nodokoa meane-pete tokome Yosepe Nikodimasitameekete kitau oono, Yesuno tigini wetepipata wa eni kotake moa pipaneya.Nipa one wia dekaneya liti piane kotatokome taneya.

20Yesu Tuaneyake Moa Kamo-

tokanemo(Matiu 28:1-8, Make 16:1-8, Luke 24:1-

12)1 Egeme ta pa lianeya keneke

Magadala Maria Yesuno tigini pipanekotake nekeneya. Nokome enekalekota kabunu ketekalogane kuepetene ete koketekoa piadekale2 enemotokome wa wakapea eyagotaPita-pala Yesuno kolotini oyagotamekoita teyapea pokome okome

Yone 20:3 198 Yone 20:23tone Ali Munono tigini kota kenekepianeta pade-kitame moa aua peketetokoi. One aua pote pipokoikatoto agopa toko wa Mariayo opoka.3 Nitikale Pita-pala Yesuno padeoyagota Yesu piane kotake teyapeapokoi. 4-5 Nitoa teyapeata peketepadena agome Pita moa patukoanamolo kakoa pome kota kabunukekakome watekoa eneka. EnekaleYesuno tigini togotane ake tane puepa pikale enekomeke kota keneketuapea poamoka. 6 Nitaneyake Pitaone naniko nome kota keneke wetetuapea pokome enekale ena aketane pue eneka. 7 Wago togotanepueka eneka. Enekale tigini togotanepue-pala odeneka piameneya ekokeneya ewetaneya pikale eneka.8 Nititikaneyake kotake namolokakoa nome kakagoka tuapea pomeenekome ipa Yesu kamoa pokometadeko wa wene toka. 9 Nipa ipaAkolaline bokuke wia mekapianetoa taatekoa tokome tadeko waeinagotamewete wene toamokoiyaketoka. 10 Nitoapa Yesuno oyagota kiniyapu wakapea pokoi.

Yesuyo Magadala Maria PonoYametanemo

(Matiu 28:9-10, Make 16:9-11)11 Nitikakoa Maria ako lono kota

kabunu liti pa kakome komo oawatekoa enekale 12 edelo ago takutaake tane pue kakeneya mekolienaneya. Nipa panago Yesunowago piane luku mea padena agoone kawata piane luku mea tokolienaneya. 13 Enoa kakale edeloagotame Maria-pala ekete anuyatoane komo edekolo oko-pe-koli okomepade-kitame anu Ali Muno moapekediki. Nitadikiyake one moa potepipokoika agopa tokolo komo oanekaku wa ootokoa 14 peketapekomeenekale Yesu kakale enaneya.Enekile tokomeke Yesu kakono wenetoameneya. 15Nitikale Yesuyo okomeanuyatoa ne komo edekolo oko-pe.Te tuku toko-pe wa okale einatoamei agopa yamanu tokago wa wenepikome okome anuyali nemedo Yesu

moa padeka pipadekalepa one moapikatapa i wa oano ta. One tiginimopouno, yamea ta-kale 16 YesuyookomeMaria wa okale peketapekomeLabonai wa akeneya. Nipa Iberuagaleke akeneya. Labonai wapaTikisago wa okome akeneya. 17 Nimookale Yesuyo okome Agetai mekotawete atepeane poamukuno, adekoatebekoa kakono, wa. Nitamoano,anu wamene-mikiti mekita eyawa akapoano pa. Agetai kiniketaimekota atepeane wakapeane puku.Anu Akolalike kini Akolalike atewakapeane puku wa akapoano pawa oa wetekaneya. 18 Nitikale MariaYesuno oya-mikiti mekoita pokomeokome Ali Muno enoane nuku waootokoa kakome okome i ukumopaYesuyo no enekome okamo uku waoka.

Yesuyo One Oya-mikiti PonoYametanemo

(Matiu 28:16-20, Make 16:14-18. Luke24:36-49)

19 Eina ta pataka-pete egeme talianeya keneke Yesuno oyali-kitameete Yu yene piti motaneya meketetekete odene yapu keneke kago lokotooketikoa odeneya oboa mekoi.Nitoa mekoika Yesu kiwi pakekenome kakome okome kilikaketikoameamene wa ootokoa 20 one modonoone yono tatonotaka enoe wayameteka. Nitikale one oya-lawemekini Ali Muno enekete kolotini nakamatiyame wedia mekoi. 21 Wediamekoli Yesuyo wa lokoa okomeokome kilikaketikoa meamene.Agetaiyo onekele takamotoa no moawetekaka toane noanume kiwi dikoaAkolaline agale oa pupitikakamenewane wetekaku wa oka. 22 Nimoootokoa one oyali-kiti mekoi patupoome pukapekome okome EpetaneYomini kiwike awinome memotoanetuku. 23 Nitikuno, ali atoa padekapakini poanele tokoike Akolaliyo poletu mekakana keetapemotoane ukuwa kime takoa okolipa nipa po letukeetapekale nami kawameneya meoi.Wa ali atoa padekapa kini poaneletokoike Akolaliyo po letu mekakana

Yone 20:24 199 Yone 21:11keemotoane wamuku wa kime takoaokolipa po letu keamokale namikakeneya meoi wa Yesuyo oka.

Yesuyo Tomasi-pala Akenemo24 Yesu one oyali-kiti pakeke eni

nokalepa one oyago pade Tomasikatekoa meamoka. Einago onepade ibinipa Didimasi. Didimasiwapa wamene-pala odeneka opianeago wa ekete ikiya. 25 Einagonaniko nokale o ali-kitame eketetone Ali Muno enekoo-koli okomeone yono tatonoke pitime wianetakodo enamoane eni lukuke yonopitikamoane lama lagotane lukukekayono pitikamoane tokouya tekeneAli Muno kamotadeko wane wamou.Eniledo tekenepa kamotadeko waneou wa Tomasiyo oka.

26 Wa ta pataka tatono kakoa (7)ponotekaneyake eina toa Yesunooyali-kiti eni yapu keneke odeneyaoboa mekoi. Nipetepa Tomasikaeni pakeke meka. Nitoa kago lokotooketikoa mekolika Yesu one oyali-kiti pakeke nome kakome okomekilikaketikoa meamene wa ootokoakakome 27 Tomasi-pala okome nekekadapi yono i pia anu yono tatonoenoa ta. Anu modonokeka neke yonopitikoa ena. Nipa poome toameneyanookewene tugoameamenewa okaleokome 28 nipa nepa anu Ali Muno,nepa anu Akolali wa okale 29 Yesuyookome Tomasi neme no i eneke tekeno i ago kamotadeko wa wini oko.Anu lene timini enameketeke noeinago tuake wa kamotadeko wanooke wene tugoamekoi-kitipa etenewedia meoi wa Yesuyo oka.

30 Yesuyo one oyali-kiti kakakoapadele padele telekole tomapokanakamo peya i bokuke wianemekamele toamokolo padele-kititokamo katekoane wiane mekamuku.31Nipa i boku wiane mekakilepa Yesuonepa Keraisu wa papete ibini oapiane agono, onepa Akolaline Manatadeko wa kime wene tomotoanetekene tuku. Nika one ibinipatu kautakoa kakete mea kamapomotoane tekene tuku.

21Yesu Taibiriase Ue Mine Nokome

Tanemo1 Naniko Yesu Taibiriase ue mine

matanu one oyali-kiti mekoitanokome pono wa yameteka. Nipaenile taneya. 2 Eya ali-kiti SaimonePita ni wamene-pala odeneka opianeago Tomasi ni Galili ta keneke pianeKena take ago Nataniele ni Sebedinemanata ni Yesuno oyali padeta eidaodeneya oboa mekoi. 3 Eida mekomeSaimone Pitayo o yene-pala okomenopa mou tagi topada wa okale eketenipa pato wa ue dipike peapetekoapote mea ue muke mou tagi topokoi.Nitoapapadeyakamoameneyapa tagitoa ta patakakoi. 4 Nitikolipa ta penepatakaka Yesu ue mine matanukenome kakalepa one oyali-kitameyuku agopa Yesu wa wene toamokoi.5 Nitikoli Yesuyo kayo okome okomeanu oya-mikiti mou pade motokoi-pe wa okale ekete e'e, mena wa okoliokome 6 kini tagi ka moa nimini yonolono moa pitikoa enoe wa okale einaokana lono moa pitikakoi. Nitoapamou kedame wa oto lia moameletoameneya.

7 Enile tokalepa Yesuno kolotiniagome Pita-pala okome ipa Ali Munowa oka. Ipa Ali Muno wa okaleyatekome Saimone Pita one mamina-mene kotokoa pianeya tokome onetokoo kawateka mamina wa moakawa uele tigapitaka. 8 Nitikale oyename ue dipike mea tagi ka moumekapetaneya lia aua matanuke nokoi.Nipa ue mine matanu ete keneya (90mita) pimotoa ue dipike mea peketeuele pitikapokoi tagi ka lia aua nokoi.9 Nitoa matanuke katepitoa kaketeenekoli palawe wane-kiti mou yomo-kitika toe totoike yotaneya pikaleenekoi. 10 Nitikoli Yesuyo one oyali-kiti-pala okome kini tagi toa motokoimou pade-mene takoa aua noe waokale 11 Saimone Pita ue dipike pomekakome tagi ka tube moume kapeapitaneya lia aua matanuke noka.Eni mou oi moapa ege tebolo-petakadukoa (153) mou utadeka. Mou

Yone 21:12 200 Yone 21:25kainya matiyame kapetaneyake tagika piliameneya. 12Nitaneyake Yesuyokiwi-pala okome nee nonoe wa okalepeyame ne te-pe wa yakamene pitimoa kakoi. Nipa i agopa Ali Muno wawene tekete ne te-pe wa yakamokoi.13 Nitikoli Yesu toele nee pikatapokomepalawewane-kitimoa tatikoamouka moa tatikoa toka. 14Nipa Yesutukale moa kamotokatekaneyakeone oyali-kiti pono tebolo takoayametekilepa enile tokome toka.

Yesuyo Pita-pala Akenemo15 Nee nootokoa mekoli Yesuyo

Saimone Pita-pala okome Yonenemana Saimone i yene nooke wenemekoa meki toa neme moa patukoanooke wedoa wene mekoa meko-pewa yateka. Nitikale okome Ali Munoneeke wene mekoane mekuno nemewene toko-kale okome nipa anu sipisipi kai tine-kiti egetekamene waYesuyo oka. 16 Nitoa wa lokakomeokome Yonene mana Saimone nenooke wenemekoameko-pe wa okaleokome Ali Muno no neeke wenemekoanemekunonemewene tokowaokale Yesuyo okome anu sipi sipi kai-kiti egetekamene wa oka. 17 Nitoapatebolo takakome okome Yonenemana Saimone ne nooke wene mekoameko-pe wa yateka. Yesuyopane nooke wene mekoa meko-pewa tebolo takakome okamoke Pitawene keda taneya kakome okomeAli Muno neme pademo pademopeya wene tootapekono, neeke wenemekoane mekuno weneka toko-kale okome anu sipi sipi kai-kitiegetekamene. 18 Nimini ukunoyakamene. Ne tuali mekepa nekematio moa kaamotekepa neke weneponoka toa yakala toka. Nitikalatokoyake ne ada mekepa nekeyonota lido ootapea kakale panagomelutua tau toologoo. Nititikoapa nepoamateka lono moa aua poo waYesuyo oka. 19 Eni okapa ali atoameAkolali kei pimotoa tokome Pitatukome toatekaleke okomeoka. Nimoootokoa kakome okome no litimanamene wa oka. 20 Yesuyo nimookale Pita peketapekome enekale

Yesuno kolotini agome litima nokaleeneka. Einagopa Yesuno ete oyali-kiti-pala opia nee noa mekomeYesuke ete lewikakome okome AliMuno ne wimotoa moa meatekagote-pe wa yatekanakago. 21 Einagoenekomepa Pitayo Yesu yatekomeokome i ago-palapa edele toko patuwa okale 22Yesuyo okome wakapeanenokoluka i agodo pa mea kamotouwane wene toopikolupa neke pupumenano, no litima namenewaYesuyooka. 23 Yesuyo nimo okamokepa oneagale yakoa motane yene pitikoikaeya wa oa pupitikaneya. Einagopatuamoo wa oa pupitikaneya. Yesuyonimo pade wa wamokake taneya.Eya wa oka. Wakapeane nokoluka iagodo pa mea kamotou wane wenetoopikolupa neke pupu mena waYesuyo Pita-pala oka.

24 Einago Yesuno oyagome enikaenimo peya i i wa toawea oa ibokuke koukoa wia mekoa toka. Oneeni toawea okamopa niminimo-kamaakedekono wene totome toko.

Wipitia Wia Mekanemo25 Yesuyo padele padeleta

toma yakamo peyado bokuke wiamekaketepa boku peya mati wiamekama poo. Nitikolopa eni boku-kitame itono edea takatapeoonowene piku wa i boku wia mekakagono i mekene uku.

Aposelo 1:1 201 Aposelo 1:16

APOSELOAposelo Ali-kitameYesunole TakamaYakete Tanemo

1 Anu oyali Tiopilasi, Yesuyotitikome tane-pala wipitikometaneta ni titikome olaukane-palawipitikome olaukaneta i i wane nekenamolo bokuke kabe koukoane wianemekakakou. 2 Nipa Akolaliyo a tibupene ate moa aua poameneyakeEpetane Yomini patu kautakoakakomepa one takoa motane Aposeloali-kiti tamene wa oa tanemokawiane mekatapekou. 3 Yesuyotete-kala mootokoa tukale moakamotokatekaneyake one tuakekamotadeko wa one Aposelo ali-kitame wene tomotoa tokome elekule toa pono yametekala taneya.Nipa ta pataka padeka noi kakoa(40) ponoka toapa Akolaliyo aliatoa pawe toa talo toko ko-pala oamekala taneya. 4-5 Wa padepeteone oya-lawe-pala opia mekome neenoa mekome okome Yerusaleme tatewitikoa poameamene. Agetaiyokiwi auapeou wa okanakale taatekoatomotoa eida nepia meamene.Yoneyopa ali atoa pa ue motokamayakoyake Agetaiyopa one EpetaneYomini kiwike awinomotoa moawetekoo. Kiwike noo wane oanepikolu yatekoina ago awinoatekotigotokono, Yerusaleme tewitikoapoameneya eida nepia meamene waakeneya.

Yesu A Tibuke Moa Aua Pekenemo6 Wa naniko odeneya koukoa

mekete one yatekete ekete AliMuno tone takepa mone yeneyopinaneyano, i taapa pine yene toneyopiatono, mone yene neme litiawetekoa eni luku Yu yene totomeyopimono wene piko-pe wa yatekoliokome 7 padele padele witatekooipa Agetaiyo one wene litia oipedoa pikala toko. One eni pedoapiko toa kime oyake wene toamiki.

8 Eni wene toamikiyake EpetaneYomini kiwike awinome meoo.Nitikalepa one tele patu kautakoakakete eya toma yawei. Anumetoma yakoule kime enekoinapa tapiko peyake oa pupitikama yawei.Nipa Yerusaleme Yudea Sameriayeka yukuka takeka nitoi wa Yesuyoakeneya. 9 Nimo okalepa o yenameenekakoa Yesu a tibuke moa auapekeneya. Nipa enekoa kakoliwedome agopa takaneya.

10 Nitaneyake a tibuke nepikoapikoli ali takuta ake tanemamina kak-eneya kiwi kakoiya liti kotikatapeanote kananeya. 11Nitikete ekete kiwiGalili yene a tibu dekolo pa nepikoapiki-pe. Ina Yesupa ate tibu moa auapokanakago tibuke pokana toa dikoawakapea nokale enoi wa edelo ago-tame akeneya.

Yudase Luku Mataiasi TakoaKakanemo

12 Nitaneyake Yesuno oya-laweOlipe-pini tono keti toa Yerusalemetake wakapea pekeneya. Olipe-pinitono Yerusaleme tata pake odene(1) kilomita pianeya. 13 Yesuno oya-mikiti Yerusaleme take eni peketepaako yapu kini oboai tane yapu potemepaneya. Eidapa eya ali-kiti oboameaneya. Pita Yoneta mea ni YameAderutameani Pilipi TomasitameaniBatolomiu Matiuta mea ni Alepiasinemana Yamemea ni Saimone one padeibini Selote wa ibini akene ago mea niYamene mana Yudase mea taneya.14 Eni ali peya lugutukoa odeneyaoboa mekete Akolali kowitikalataneya. Nipa Yesuno nine Maria nipade atoa-kiti ni Yesuno wamene-mikiti eni yene-pala koukoa meketekowitikala taneya.

15 Einapetepa eni yene egetakupeta kadukoa wa lene kolo kakoa(120) ali atoa koukoa mekoita kinilene makono Pita kamokoa kakomeokome 16 anukameyo kipala ukumoyakamene. Papete Epetane Yominiyowene takakale Depidiyopa Yudaseyotoatekamo Akolaline bokuke wiamekapianeya. Yesu wimotoa moa

Aposelo 1:17 202 Aposelo 2:10-11metekanakagoke uku. EinagoYudaseke papete wia mekapianetoa taatekamedekale taatekoa toka.17 Yudase einagopa Yesuyo onekeletakamotoa takoa motokale toto-palaopia yakona wa Pitayo akeneya.

18 (Yudasepa one toka poanelekekue mootokoapa itono pade topo toamotaneya. Nitoapa aka mati kawapitakale tepe kolotini tookolokaneya.19 Eni tanemo Yerusaleme take mekoipeyame yakatapeneya tokome eniitonopa Akeledama wa ibini akeneya.Akeledama wapa lokeyo itono waekete akeneya.)

20 Enilekepa Pitayo okome okomelo akene bokuke eyawawiamekaneyapiko.Einagono itonopa tumu tokaneya pi-

motono, odenagoka eida meamo-motono toe wa wia mekapi-aneya.

Eya waka wia mekapianeya.Einago pupu lukupanagome tomotatowa

wia mekapianeya.21 Eni wia mekapiane toa taatekoa

taneyano, einago luku eya ago moakakato. Ali Muno Yesu toto-pala opiayaka toa-kama kagekama yakanak-ago pade takoa moa kakato. 22 NipaYoneyo ali atoa ue motokama yakalelaigoa toto-pala opia yawa ni Ako-laliyo Yesu tibuke ate aua pokaleka pakagekama yawa tokanakago pade Yu-dase luku moa kakatoane uku. Yesutukale Akolaliyo moa kamotokakaleenekoonakamopa dikane ago padetoto-pala yakome oma pomotoanetekene ni uku wa Pitayo akeneya.

23 Nitikale nitato toe wa ootokoaali takutane ibini takoa akeneya.Panagopa Yosepe, Basabasi waka ibiniakeneya. One pade ibinipa Yasasi.Padena agopaMataiasi. 24Einagotaneibini takoa oa Akolali kowitikete eketeAli Muno ali peyane tepene wenepikolepa neme lekoa enamele tokono,neme takoa motokagopa i wa totomewene tomotono ta. 25 Yudase onepoatekata poademepa Aposelo agomea Yesunole takoakewakanano, oneluku panagome Yesunole takakome

memotoono, neme mainago takoamotoko-pe wa kowitoa kakeneya.26 Nitoapa einagono ibini moadetegutu lua kea mea Mataiasine ibini itadekowaenoa einagomoakakaneya.Nipa ali tuku melepu kakoa (11) ali-kitipa Aposelo ali-kiti wa akene toaeinagoka Aposelo ali wa akeneya.

2Epetane Yomini Ali Atoake Awina-

meno1 Pedikose wa ibini akene ta

patakalepa Yesuno oya-mikiti peyaodeneka oboa meaneya. 2 Nitikoikaa tibuke pupulege mati uu oa kawanekene tetepo tootapekome eni yeneodeneya koukoa mekoi yapu lobutuatagatapeneya. 3 Nitikale eni yeneete oto enete tokoli toe itiponokeneya kini kini tobouke tete tete toapitakolokakale enaneya. 4 EpetaneYomini kiwike awia tagatapekomewene taka taka tokale ta padekapadeka yakoa akene agale-kitikepademo pademo oa kakala taneya.

5 Einata einapete ta piko peyakemea Akolalinele wedoa takama yak-ene Yu yene Yerusaleme take togekikoa mekoika note oboa meaneya.6 Eni uu okamo yatekete eni Yu yeneeida eni uu okata obomoa pote ka-paneya. Pote kakete yatekoli Yesunooya-mikitame e yene kini kini takemekete yakoa akene agale-kitike Ako-lalinemo oa kakoli yatekete wenekainya pianeya kakeneya. 7 Nitoaka oa kakete ekete i yene peyapa paGalili yenameke ikino, 8 tone toneta-kitike mekete yakoa oko agale-kitikepa okala tikili totome yateko.Edoa wene toa iki patu. 9 Totopa eyata-kitike kawa nokoya wa kini kinita ibini takoa okala taneya. Pasiani Midia ni Ilame ni Mesopotemia niYudea ni Kapadosia ni Podase ni Esia10-11 ni Perisia ni Pabilia ni Idipi niSairini ta liti piko Libia ni Lome enikaeni ta kawa nokoo. Toto padeka-kiti etene Yu yene mea ni padeka-kiti namolo pa yateneke Yu yene-palalipua mea tokoo. Ni toto padeka-kiti

Aposelo 2:12 203 Aposelo 2:29Keriti Arebia tata kawa noko. Totopata piko peyake tutu tutu wa kawanoko. Opi tone yakoa oko agale-kitike i yename Akolaliyo tubele tomapokomo i i wa mo wia kakili totomeyateko. 12Nitoa wene kainya pianeyakakete kini kini yakaate tekete eketeopi-la, edele toatekolo iki-pe wa kaoa kakeneya. 13 Nitikolipa padeka-kitame tea agale kikoa ekete beita ipagerepi po ku ue noa pia tekete leau oakakete iki wa akeneya.

Pitayo Mo Wia Kakome Akenemo14 E yename enimo okoli Pita one

tuku melepu kakoa (11) oya-mikiti-pala kamokoa kakome telo okomeokome no yatene Yu ali-kiti ni iYerusaleme take pitiki peya kimeyatekimopa pine toaweane ukuno,wedoa yakoe. 15 Totome gerepi po kuue nokoa pia tekete leau oa kaki wakime ikino, opi lou pini 9 kilokokepatotome gerepi po ku ue sisoake edoamoa nokoa pimotoa-pe. 16 Totomepade nitamokoo. Ipa eya ago Yoeleyopapete oa piane toa taatekoa toko.Eya wa oa pianeya.17 No Akolaliyopa wipitia ta patateka

tigotokale toatekoumo ukunoyakoe. Ali atoa peyakeanu Epetane Yomini moanewetekakolu kini tepene lobutuatagatapeoo. Nitikalepa kinimana kono-mikitamepa anuagale toawea akoi. Kini tuali-kitamepa pulete keneya padelepadele yametekoule enoi. Kiniada yatename pule pitikoitapule enekala toi. 18 Enipete-menepa anu Epetane Yomini anupupu yeneke moane wetekakoluali-kitikeka atoa-kitikeka awiatagatapekale anu agale oapupitikakama poi. 19 A tibukepaele kule tubele witakoaneitonokepa padele padele telekolewitakoane tekene anu tele pineyametekala tou. Nitikolupakamate yokoa kawa toe nokoakawa lodome eya kuya peyaagopa takoa too. 20 Ni lou moayomiyomu takatapeoo. Tokenekakamate pagene tetepo taneya

kawoo. Nipa Ali Muno pa teletatootapeneya noateka tigotokaleenika enile too. 21 Nitikalepa AliMuno wa-ye wa kowitikoi peyaAkolaliyo toa moo wa Yoeleyowia mekaneya.

22 Pitayo nimo ootokoa okomeIserele yene kipala i ukumo yakoe.Kiwi pakeke ele kule telekole tomayakanakago Nasarese Yesuke uku.Einagome Akolaline peku noa tadekowa kime wene tomotoa tokomeAkolali patu kautakoa kakome enikaenile toma yakana. 23 Akolaliyopapete wene toopiane toa taatekoatekete Iserele yene kime one-pala eyatokoina. Poane peku nakene yenameyomo lekaneyake wia dekakamotoamoa metekoina. 24 NitikoinakeAkolaliyo moa kamotokaka. Nipawakome labakaneya kawou toa Yesutuane ali atoa tete mokoa kaki takepome mepaneyake Akolaliyo toamotoka. Eida labaneya kameletoamokale tokome toka. 25 EnilekepaDepidiyo Akolaline bokuke papeteeya wa wia mekapianeya.Ali Muno Akolalipa anu lene timini

takakoane pikou lono-kamakakale enekou. Anu nimini yonolono kakome no yopikolo tokomepadelemeka no toa potokameletoamoko. 26 Nitikono, kolotininakolo wediane meane ke waneuku. Nipa tukile toatekuyakeAkolaliyo toatekole nepianemeane wediane mekene uku.27 Tuane ali atoa pote meki takeanu yomini mea kamotoa nemewawamoo tokolo tekene ni uku.Nipa nekele-kama takamotoatakoa motokago noanu tiginilomumotoa wawamoo. 28 Pameane kama poateku kaapa iwa neme no wete yamepikana.Nopala odenekata opia yakilepanipa wediane meane tagamotoateke too wa Depidiyo papetewia mekapianeya.

29 Pitayo nimo ootokoa okomeanukameyo tone kaua Depidi-loekeeya wane ukuno, yakoe. Einagotua pokale oloyo taneya. One

Aposelo 2:30 204 Aposelo 2:47oloyo tane lukupa tone take pa piakakeneya. 30 Einagomepa Akolaliyotoatekamo papete toawea wiamekapikala taneya. Nitane ago-palaAkolaliyo eya wa akeneya. Neeketawateka ago pade ne luku ako odenemekome ali atoa pawe toa talo toakawoo wa oa togotaneya. Akolaliyonitoo wa Depidiyo wene tokomeeya taneya. 31 Akolaliyo toatekalepapete enepikomepa Keraisu moakamotokatekamoke eya wa wiamekapianeya. Einagopa tua pekene aliatoa pitikoika mea kamotoa Akolaliyowawamoka. One tigini lomumotoawawamokome moa kamotokaka waDepidiyo wia mekapianeya. Nipaenile wete tane tetepo takoa wiamekapianeya. 32 Eni wia mekapianetoa Akolaliyo taatekakomepa inaYesu wete moa kamotokaka. Enipatoto peyame leneme enekoomo uku.33 Einagopa Akolaline nimini yonolono ate moa kakaneya kakome opieya toka. Oneketaiyo one EpetaneYomini ne meou wa papete oatogotopikana toa taatekoa metekalemoapa one Epetane Yomini toto meatagatapeka. Nitikale tone tepenelobutua tagatapekolo tokome totomeimo oa ika ile tokolo kime yakoa enoatiki. 34-35 Depidi-loe a tibuke wetepoameneyake eya wa akeneya.Ali Muno Akolaliyo anu Ali Muno-pala

eya wa oka. Nepala poi teiameki yenepa moane kawikoaneneke kawane komo pikouno,anu nimini yono lono nookemenamene wa oka wa Depidiyowia mekapianeya.

36 Iserele yene kiwi peya-pala eyawane ukuno, yakoa moe wane uku.Ina Yesu kime lekane yomoke wiadekakoinapa Akolaliyo moa Ali Munowa oa Keraisu wa oa kakaka wa Pitayoakeneya.

37 Pitayo nimo okale yateketee Yu yene tepe tebemo tebemotoa kakeneya. Nitoapa Pita-palaete Aposelo ali-kiti-palaka eketeame-loe poanele eni tekete tadeko.Tone toatekole agopa tokono, edele

tomotoa iki-pe wa okoli okome 38 kinipoanele toma yakoinake Akolaliyopo letu mekakanapa keetapeapoanele wia mitikakamotono, kinipoanele tewitikoa Yesu Keraisupatu kautakoa kakete ue moamene.Nitikolipa Akolaliyo one EpetaneYomini metekale kiwike awinoo.39 Akolaliyo one Epetane Yominimeou wa papete oa togotokomepakiwika kini mana kono-mikitika tatetemada pitikoi yeneka metekenemeou wa oa pianeya. Nipa tone AliMuno Akolaliyo one takoa moa kayooateko yene peya one Epetane Yominimeademe oko wa Pitayo e Yu yene-pala akeneya. 40Nitoapa e yenemamamotokome pademo pademo okomeokome i take poane peku lawetaneyenepa kini poanele toma yakoikeAkolaliyo kibu moono, eni poaneletokoi yene-pala odeneka dekoa kibumotokaya tokolo pilia wawati waPitayo pubu oa kakeneya. 41 Enikaenimo oa kakale ali atoa kainyamatiyame yakoa moa ue motaneya.Nipa eina ta pataka-pete ege egetakadukoa (3,000) ali atoa tadiyaYesunoyatene-pala lipuaneya.

Yesuno Peku Nakene-kiti MeketeTanemo

42Eni yenamepaAposelo ali-kitameolaukane toa litima pekete odenewene piitikoa koukoa mekala taneya.Nitoapa palawe wane popimoa moketoa noaAkolali kowitoa tokala taneya.43 Aposelo ali-kitame telekole tomayakoile enekete peyame ka oa kaketeekete Yesuno tele patu kautakoakakete tadiki wa okala taneya.44 Yesunomo yakoa motokoi peyapaodeneya koukoa mea kinikiya ete otowa tatikamu taneya. 45Nipa kini oya-lawe padeya toamokale enekete kiniitono eya topo toa kue moa moketoa mekala taneya. 46 Nitima peketeta pataka abuna tobou losu yapukeobopokala taneya. Nitimotekete kiniyapu-kiti obopekete palawe wanepopimoa moke toa nokala taneya.Nipa kolotini nakale odene wene-kamapianeyamekete taneya. 47Nitoa

Aposelo 3:1 205 Aposelo 3:20mea Akolali kei pia kakoli eneketeete peyame ke ke wa kiwi pewewiai taneya. Nitikakoa Ali Munoyota pataka abuna ali atoa toa momapokomepa one yatene-pala moalipukoai taneya.

3Kawata Lepo Taneya Meane Ago

Epetekanemo1Wa pade-pete lou wegoukaka (lou

pini 3 kilokoke) Pita Yoneta toboulosu yapu pekeneya. Nipa Yu yenetobou losu yapu pote kowitoai tane-pete pekeneya. 2 Nitoata peketeenekoli kawata lepo taneya opianeagopa one oya ali-mename toboulosu yapu kago ludu mekadete leyoleyo toa aua ponokoli enaneya.Ta pataka abuna koniyo kago waibini akene kagoke tuapea toboulosu yapu ponokoi yenaneke kueoia mokala tomotoa eida aua potemekoai taneya. 3 Eina mekoaitaneta Pita Yoneta tobou losu yapulobutadete tokoli enekome einagomekue mano wa okale 4 Pita Yonetameeinago nepikakete Pitayo okometota nepikamene wa okale 5 padeyamouno wene pikome nepikaneya.6 Nitikale Pitayo okome silepa kuegolo kueka toamokoyake padeledone auapeane touno, 7 Nasarese YesuKeraisu patu kautakoane kakeneukuno, kamokoa pa wa ootokoa onenimini yono moa katekamotokaleeina eina one kawata one kawalamenetaka tele tootapeka. 8Nitikaletigoa kamokoa kakome opi yameletoko wa yakeneya. Nitoa Pita Yoneta-pala tobou losu yapu opia pomeAkolali kei pia tigawineya pekeneya.9-10 Nitima pokale enekete peyameekete ekee i agopa tobou losu yapukoniyo kagoke-kamamekome kue oiamekanakagono, ke ke wa one-palatokanakaleke ka oa kakeneya.

Pita Tobou Losu Yapu Kakome Aken-emo

11 Pita Yonetame latekakoinak-agomepa einagota yono mokoa

kakaka ali atoa wapokamoa poteunukamoa kakeneya. Nipa Solomonowa yomini kayo oa ibini akene lonoka akeneya teyapea pote kakeneya.12 Nitikoli enekome Pitayo e yene-pala okome Iserele yene anu oya-lawe edekolo wene kainya pianeyakakete tota lene wikoa kaki-pe.Totame Akolalinele wedoa takamayakete tekete i agopa tone telemekamotokakoono wene pikete tiki-pe. Tone teleme pade latekameletoamokoyake 13Akolaliyo latekaneya.Nipa one patu-kama kautakoa kakoago Yesupa ali atoame kei pimotoatokome taneya. Tone kaua-meneEberame Yekobeta Aisake toa yopikoakako Akolalike uku. Eni YesupaPailaseyo pitia yakakamotoa kimeaua pote mepokoina. Nitikolipitia yakatekoa i ago po kotokoanewetekou wa okake Yu yene kiniYesu tumotono wene pikete wakoina.14 Nipa Akolaliyo one wa takoa moakakapikago Yesu wene kiyo akeneya-kama mekago eni wakoina. Nitoapaali-kiti wia tukakala tane ago Barabasipo kotokoa wetekaka-ye wa okoina.15 Nitoapa ali atoa poome mekoawene takoa latikagopa kime wiatukakoli tua pokanake Akolaliyo moakamotokakale kamoa poka. EnipaYone totame enekoomo uku. 16 Inakawata lepo taneya mekanakagokime i enoa wene tiki agopa Yesunoibinike wene tuganeya tokome weyeakatapeneya. Nipa Yesuno ibiniwedekoa one patu kautakoa kaketelatekatapeneya kime eni enekina.

17 Ame-loe Yesu einakago wiatukakoinapa kimeka kini tobou ali-kitameka wene toamekete tokoinanowene tekene uku. 18 EinapaAkolaliyo wene takane toa one agaletoawea akane ali-kitamepa Keraisuyotete moa tuatekamo papete wiamekapikala taneyano, kime Yesuwia tukakilepa Akolaliyo papetewene toopiane toa taatekakete tadiki.19 Nipa kini toma yakoi poanele Ako-laliyo moa kogamotono, kini namolopoane wene wia wawe. 20 Nitikolipa

Aposelo 3:21 206 Aposelo 4:11Ali Munoyo kiwi weye akoa pewewia too. Nitoapa kiwi auapeouwa one takoa moa kakapikanakagoeina Yesu wa lokoa oto wetekoo.21 Nitatekoyake papete Keraisu atibuke nepia meoo. Nipa Akolaliyoone agale papete toawea akane ali-kiti wene takakana toa taatekakomeone namolo latikanakeya peyaweneya latimotoa Keraisu a tibukenepia meoo. 22 Moseseyo einagoKeraisuke papete eya wa oa pianeya.Kini Ali Muno Akolaliyo one agaletoaweane akamotoa no moa kakakanatoa naniko kini wamene ago pade oneagale toawea akamotoa moa kakoo.Nitoono, einago taatekoa nokome toewa okale-kama tamene. 23 One nokomeoka toa yakoa moamokagopa Akolaliyoone yatene pakeke katekoa atukoo waMoseseyo oa pianeya wa Pitayoe Yu yene pubu okome akeneya.24 Nimo ootokoa kakome okometotome ipete taatekoa toatekoomopaeya ago Samueleyoka toawea oapianeya. One eina toawea oa pianetoa Akolaline agale toawea akaneali peya lokama nekete akeneya.25 Kini papete toawea akapianeleni Akolaliyo kiwi yatene auapeouwa kini kaua-mikiti-pala papeteoa togotaneleka kime pikoa kaketeopi taatekakolo enoa yakoa tiki.Enipa Eberame neeke taamoa pokoiali atoake tekene e ku yatene ta pikopeyake tama pote mekoika talo toanepewe wiou wa Akolaliyo Eberame-pala oa togotopiane toa taatekoatokoleke uku. 26 Akolaliyo papeteoa togotopikana toa taatekakomepaonekele-kama takama pokago kiwikenamolo takoa moa wetekakana. Nipakini toma yaki poanele tewitikoawawe wa kiwi pewe wia kamotoamoawetekakana wa Pitayo akeneya.

4Pita Yoneta Kanosolo Ali-kitane

LenekeKakete Akenemo

1 Pita Yonetame e Yu yene-palapa ko oa kakoika Akolalike lodo

yotokoai tane ali-kitika tobou losuyapu talo tane yene yopikagokaSadusi yeneka einagota kakoitanekeneya. 2Nipa Yesu tua pokomewakamoa pokale tokome ali atoaka tuapotepa wa kamoa poi wa einagotameolaukanemoke kotimi yoa teketenekeneya. 3 Nitoa einagota dekoamotekete ekete opi ta wete likono,kini koiso podolio akato wa poyapu pitikapaneya. 4 Nitaneyakeeinagotame okoimo yakane yenepeya matiyame kini okoimo yakoamotaneya. Nitaneyake Yesunomowete yakoa motane yene-pala eniyene kibutukoa oi moapa ali-kamatakoa oi motokoli ege egeta wakalakadukoa (5,000) kakedekoi.

5 Podolikama Akolalike lodoyotokoai tane ako tobou ali-kitiKanosolo ali-kiti Yu yenane totonopine toa olaukane ali-kiti enika eniali peya Yerusaleme take odenekakoukoa meaneya. 6 Ako odenemekome Akolalike lodo yotokoai tanetobou ago Anasika one wamene-mikitika Kaiapasika YoneAlesadatakaeida koukoa meaneya. 7 Eni yenamePita Yoneta kini lene yoto moakakoa pitia yatekete ekete kitameabela tokoinakalepa tene tele patukautakoa kakete tokoiya-mo. Teneibini wedekoa epetekakoiya-mo waokoli 8 Pita one tepene Epetane Yo-mini lobutua tagatapeneya kakomeokome tobou ali-kiti Kanosolo ali-kiti kipala i ukumo yakoe. 9 Kawatalepo taneya mekanakagopa Yonetotame auapea epetekakoopa edoaepetekakoiya-mo wa kime totapitia yatekino, 10 kipalaka Isereleyene peya-palaka eya wane ukuno,yakamene. Kime yomo lekaneyakewia dekakoli tuaneyake Akolaliyomoa kamotokane ago Yesu Keraisunoibini wedekaneya tokome i ago kinileneke latekatapeneya kako. 11 Yesueinagokepa Akolaline bokuke eya wawia mekaneya pikono, yakoe.I yomopa poadeko wa yapu wiane

yene kime paya tetepo takoawakeneyake panagome i yomopa

Aposelo 4:12 207 Aposelo 4:31yapu pigi wa moa wianeya wawia mekaneya piko.

12 Ta piko peya pitiki ali atoa toa mo-tokagopa einago odene. Pade lokoakamena. Kiwi toa momotoa one ibiniwedekoa oatiki agopa einago odenewa Akolaliyo one ibinipa Yesu wa ak-eneya wa Pitayo akeneya.

13Nimo okale yatekete e yene ootetekete ekete i agotapa pa agotano,mane mane pine pitia yakoa luameneagotameke piti toamokolo kaketeimopa i ikino, einakago Yesu-palaopia yakoi agota tadeko wa akeneya.14 Nitoapa einagotame latekane agokita-pala opia kakale enekete teketepademoka ete topo takoa wameneya.15 Nitoapa einagota Kanosolo yapumeaneya moa akolono wetekatekoapedoa pikete ekete 16 i agota-palaedele tato patu. Padele telekoleina tokoi. Ae, kini ina tokoimopaYerusaleme take pitiki peyameyakatapekete tikino, kauatiyakeoyake kauamele toamokono, 17 eyatato. Kini ina tokoinakamo ta peyakeoa pupitikaya tokolo einakagoYesunoibini patu kautakoa kakete odeneagoka wa pade olaukameamene waato wa oa tukaneya.

18 Nitoapa oto noe wa Pita Yonetakayo oa motekete ekete einakagonoibini patu kautakoa kakete pademokawa pade olaukoa wameamene-koli19 Pita Yonetame ekete Akolalineleneke kawapa totame edele tomotoaiki-pe. Kini wene litia tomotoa iki-pe. Akolaline wene litia tomotoaiki-pe. Kini takoa oe-na. 20 Totamepade tone leneme enoa kaleme yakoatokoomo kauameneya toawea oo waakeneya. 21 Nitikoli Kanosolo ali-kitame einagota wa kikoa ootokoapapoe wa wetekaneya. Nipa edele toakibumoowawene kibutuamekoiyakeete ali atoa peyame einagotametokoinakaleke Akolali kei pia kakolitokome kibu moamele toameneya papoe wa wetekaneya. 22 Mali padekanoi kakoa (40) ponoka toa pa lepotaneya meane agoke latekakoiya

tokome ete peyame ke wa Akolali keipia kakeneya.

Yesunomo Yakoa Motane Ali AtoameAkolali Kowitikete Akenemo

23 Kanosolo ali-kitame kita wetepoe wa wetekakoli Pita Yonetakini oya-mikiti mekoita pata wapekete Akolalike lodo yotokoai tanetobou ali-kitameka Kanosolo ali-kitameka kita kikoa okoinakamotoawea opaneya. 24 Nitikoli yateketekabunu kokotukoa ekete tone AliMuno Akolali tibuka itonoka kusaueka enika eniyake meki peya nemelatikoya. 25 Nitikago neme toaweaokana toa Epetane Yominiyo wenetakakale tone kaua ago Depidi-loenekele takama pokagome eya wa wiamekapianeya.E ku yatenepa tepene poto witoa kotimi

yotaneya mea tikilepa edekolotiki-pe. Ali atoamepa pata paletoatiki oi pedoa pikilepa edekolotiki-pe. 26Ta piko peya ako toboumeki-kitame poi kamotokoani kiwike lokoa tobou meki-kitameka Ali Muno-pala oneKeraisu-palaka poi topato wa poikibutuai tonikiwaDepidiyowiamekapianeya.

27 Eina wia mekapiane toa etenetaatekadeko. Nipa nekele takamapomotoa takoa moa kakapikagoYesu itonoke nokale Erode PodiasePailaseta pa yatene-kiti-pala Isereleyatene-palaka koukoa mekete onewia tukatekoi oi pedoa pikoina.Tone i Yerusaleme take koukalogoanitikoina. 28 Enile tokoinapa Akolaline tele tootapeneya meke wenetoopikanakale taatekoa tokoina.29 Eni yename toto tete meatekoiagale amoa okoinano, neke pupuyene toto piti moameneya kaketenekemo atiki toa akoono, auapeanota. 30 Nipa nekele takama pomotoamoa kakanakago Yesu one ibinipatu kautakoa kakete yene tane aliatoa latekoa ele kule telekole tomapoono, auapeano ta wa kowitoameaneya. 31Nitoa kowititikoa mekolikiwi oboa mekoi yapu muku muku

Aposelo 4:32 208 Aposelo 5:14tootapekale Epetane Yomini kiwikeawia tagatapeneya. Nitikale peyameAkolaline agale i i wa piti moameneyakakete toawea akaneya.

Yesuno Ali Atoame Kinikiya MokeTanemo

32 Yesunomo yakoa motane yenepeya odene wene-kama pianeyameapa kinikiya-kiti anukuya mati wawamato, odeneya pikoa mekete moketato wa tatikala taneya. 33 Aposeloali-kitamepa padele padele telekoletomayaketeAliMunoYesu tua pokaleAkolaliyo moa kamotokanemo wedoaoma yakoli Akolaliyo pewe-kamawia yopia kakeneya. 34 NitaneyakeYesuno ali atoa ponopeneyamekilekatoameneya. Nipa itono pineyenameka yapu pine yenamekakini itono yapu eya topo toakue moomotekete 35 Aposelo ali-kitike aua pokala tokolipa padeyatoameneya pa mekoi ali atoa moketoa tatikakala taneya.

36 Saiperase take Lipai yatene agoYosepeyo einakale taneya. EinagopaAposelo ali-kitame Banabasi wa ib-ini akeneya. (Banabasi wapa aliatoa wene weye akakago wa eketeakeneya.) 37 Einagome one itonopade topo toa kue moomotokomeAposelo ali-kiti mekoita aua pomemeetapeneya.

5Ananaiasi Sapairatame Toa Po-

tokanemo1 Pade ago Ananaiasiyo one natono

Sapaiara-pala oi pedoa pikana toatokome itono pade topo toa kuemoapa kue padeka teia moa onewa pa pikoa pianeya. 2 Nitoapakeku kue Aposelo ali-kiti mekoitaaua pome mepaneya. Nipa kuepeya aua nome metane tetepo takoataneya. 3 Nitikale Pitayo okomeEpetane Yomini-pala kapene wakakekue padeka teia moa pikoa piakepeya iya auane nuku wa wini okopaSetanuyo eni poane wene edekalemoa lukamotoa toka-pe. 4 Eni itonowete topo toameneka nekeya-kama

pianeya. Nipa eni itonome topo toamotoka kue peya pa pikoane meadawa wene pioo tokapa itonoka kuekanekeya-kama tokome oyake pikoa ka-woo toka. Neke kapene wakatekaoipa edeyake pedoa pikato-pe. Nemekapene wakoa ikilepa pa ali-kiti toto-pala wamoka. Akolali-palapa oka waPitayo okale 5yatekome eina eina onekakata aua witipitakome tuaneya. Ni-taneyake einago-pala tanemo yatekoipeyame ekee wa piti tuuloganeyameaneya. 6 Nitaneyake tuali-kitinekete tukanakago katekamoa mam-iname ewetemotekete aua pote oloyotopaneya.

7 Lou pini tebolo tadiya pono-tokaneyake natonoka onekane-pala tanemo yakameneya atikitoa nekeneya. 8 Nokale Pitayoyatekome okome kini itonome topotoa motokoi kuepa nekaneyo kotukakoa aua noka-pe-kale okome eeno,eni kue peya aua nokome toka-kale okome 9 Epetane Yomini-palakapene wakoa enatekoi oipa edeyakepedoa pikoti-pe. Nekane oloyotopokoina tuali-kiti wakapea notea kago ludu kakete ikino, yaka.Neeka dikoa aua pote oloyo topoiwa okale 10 eina eina natonoka onekakata aua witipitakome tuaneya.Nitaneyake eina tuali-kiti nekete inaatoaka tuadeko wa moa aua poteodene oloyoke lewitikatakutukoapipaneya. 11 Nitaneyake Yesunomoyakoa motane yename ete ali atoapeyameka enimo yatekete ekee wapitime tuuloganeya meaneya.

Aposelo Ali-kitame Toma Yakenemo12Aposelo ali-kitame padele padele

telekole toma yakilepa Akolalinetele patu kautakoa kakete tadiki waali atoame ka oa kamotoa taneya.Yesunomo yakoa motane yenepeyapa tobou losu yapu kenekeSolomono wa yomini kayo oa ibiniakene lono oboai taneya. 13 Eteyename eni yene-pala lipua meadetepiti moteketeke ke ke wa kiwi keipikala taneya. 14 Nitoapa pade ali

Aposelo 5:15 209 Aposelo 5:34atoa AliMuno agokewene tugaketepaone agale yakoa motane yene-palalipuai lipuai taneya. 15 Enika eniletanelekepa ali atoame kini yenepitane-kiti moa akolono aua poteka ludu tomo tatia mekakala taneya.Nipa Pita one yomini takoa ponokalelatoa poi wa moa mekakala taneya.16Yerusaleme ta liti piane take pitikoiali atoameka yene pitane-kitikaipono awitaneya mekete tete mokoakakene-kitika koukotukoa aua nokolipeya epetekatapeneya.

Aposelo Ali-kitame Tete Motanemo17 Aposelo ali-kitame nitima

yakoileke ako odene mekomeAkolalike lodo yotokoai tane tobouagomeka one Sadusi oyali-kitamekaeya taneya. Ali atoame kiwi tewitikoaAposelo ali-kiti litiei wa wenepoaneya mekete tekete 18Aposelo ali-kiti dekoa moa po yapu pitikapaneya.19 Nitaneyake likonu Ali Munoyomoa wetekane edelo ago nokomepo yapu kago pea Aposelo ali-kitiakolono aua pokome okome 20 aliatoa mea kama poatiki totono weneletoatikimo-kama tobou losu yapupote olaukapamene wa oa pekeneya.21 Nitikale ta pene patakaka edeloagome oka toa tekete tobou losu yapupote olaukoa kakeneya.

Nitaneyake ako odene mekomeAkolalike lodo yotokoai tane tobouagomeka one oya-mikitameka eteKanosolo ali peya koukoa noe wamoaobokaneya. Iserele Kanosolo ali peyaeni koukoa mekete ekete po yapupitiki Aposelo ali-kiti enemotokapoewa poyo ali-kiti moa wetekaneya.22 Nitikoli pekete enekoli po yapumeameadekoli enekete wakapeanekete ekete po yapu kago lokopitikoa keteaneya kakale enekoo.23 Ni kago yopia kakoina ali-kitamee kago akolono nepikoa kakolienekoo. Nitoa kago pea enekolopadeka meameadeka wa akeneya.24 Nitikoli tobou losu yapu talo taneali-kiti yopikagomeka Akolalike lodoyotokoai tane tobou ali-kitameka

edoa pokoti patu wa wene kibutukoamekoika 25 pade ago nokome okomekime moa po yapu pitikakoina ali-kitipa tobou losu yapu kunu kaketeali atoa olaukoa kakina wa onaneya.26 Nitikale tobou losu yapu talotane ago one poyo ali-kiti-palaopia pokome Aposelo ali-kiti moaKanosolo yapu aua nekeneya. Nipaali atoame kue katekamoa witikayawa piti motekete tekete poti moa auanekeneya.

27 Aua note Kanosolo ali-kitanelene yoto moa kakakoli eyagoako odene mekome Akolalikelodo yotokoai tane tobou agomeokome 28 Yesunomo wa padeolaukameamene wa totome oatukakoonake onekemo Yerusalemetake oa pupitikatapeadiki. Nipa Yesuwia tukanepa toto aukakala toa ni ikiwa okale 29Pita-loeme eteAposelo ali-kitameka ekete tone Akolaliyo ta waokole-kama litia toono, pa ali-kitanewene litiamoo. 30 Tone kaua-mikitiyopikago Akolaliyopa Yesu tuaneyapikata moa kamotokaka. Kime yomolekaneyake wia dekoa tukakolikamoa kamotokaka. 31 Nitoapa ali atoatoa momotoa tokome oneke lokoaAli Muno latikoa one nimini yonokounokemoa kakaneya. Enipa Isereleyename poanele toma yakoike poletu mekakouna keetapeane waouwa taneya. Nipa tepe kolotinipekoa pikolipa nitou wa taneya.32 Kipala i okopa Aposelo ali-kititone leneme enekoomo oko. EpetaneYominiyoka enimopa wene takakalatoko. Akolaliyo one agale litia tikiyeneke awia memotoa wetekaneYominike oko wa Aposelo ali-kitameakeneya.

Kanosolo Ago Gamalieleyo Akenemo33 Aposelo ali-kitame enimo okoli

yatekete e Kanosolo ali-kiti kotimiwene mati luaneya tekete kiwi wiatukadete akeneyake 34 Kanosoloago pade Gamaliele wa ibini akeneagome eya taneya. Einagopa Parisiago Mosesene totono pine toaolaukakago ete peyame kei piane ago

Aposelo 5:35 210 Aposelo 6:7kamokakome okome i ali-kiti akolonotekei meati wa moa wetekoe wa okale35 wetekakoli okome Iserele ali-kitikipala i ukumo yakoe. Ina ali-kiti-pala toateko oipa poti pedoa piato.Kini toma yakilepa kinikile tiki patu,Akolalinele takaki patu. 36 Namoloeya ago Tiudasiyo tube ago i kakuno,noe wa poi kamotokakale egekadukaka ketepome kadukoa kakoa(400) ali-kiti one lono takoa pokoi.Nitikolipa poi keneke poyo yenameeinago wia tukakete one agale litiatane ali-kitika wia tadekatapekoi.37 Naniko Galili Yudaseyo eya toka.Ali atoame takesi kue pitikamotoakini ibini bokuke wia mekane-peteYudase kote tokale okome itapatepe kikono, poada wa ete takoapokome ali atoaka wia lokoa iyaweaaua poka. Nitikale poyo yenameeinago wia tukakete one agale litiatane yeneka wia tadekatapekoi.38 I Aposelo ali-kitipa kini tikilepa kini weneme tadekolipa weteedikoa tadatapeoino, toa kamotonotoe. 39 Kini tikilepa Akolali patukautakoa kakete tadekolipa kimeoyake ketekamele toamoo. NipaAkolali-palaka dekoa poi teigete toiwa Gamelieleyo akeneya.

40 Nimo okale yatekete eteKanosolo ali-kitame ekete nitoonota wa eina Aposelo ali-kiti noewa kayo oa motekete eya taneya.Layo tiginame wiati wa poyo ali-kitimetekoli witikoli wa motekete eketeYesuno ibini patu kautakoa kaketeonekemo wa pade wameamene wawetekaneya. 41 Nitikoli Kanosoloali-kiti mekoita tewitikoa peketewedikete ekete eina witikoinapaYesuno ibini wedekoa onekeletakakoonakaleke totome oyake yamomotoa Akolaliyo ni tadeko wapekeneya. 42 Nititikaneyake tapataka abuna tobou losu yapuka kinikini yapu luduka obopokala teketeKeraisu Yesunomo one epetane ko i iwa oma yakeneya.

6Ali Tatono Kakoa (7) Takoa Moa

Kakanemo1 Einapete-mene ali atoa

kainya matiyame Yesunomo yakoamootokoa one yatene-pala lipuailipuai taneya. Yesuno yatene enitubetema pekene-pete Geriki agaleyakoa akene Yu yename Iberu agaleyakoa akene Yu yene-pala ko oakakete ekete ta patako abuna neeeya tatia meteketepa tone nepoatoa wanakala tiki wa wene poketeakeneya. 2 Nitaneyake Aposelo ali-kitame Yesuno agale yakoa motaneyene peya noewamoa obokoameketeekete toto Aposelo ali-kitame kininee eya tatikadetepa Akolalinemoolaukoawamele toamokono, 3nee eyatatikamotoapa kini oyali-kiti tatonokakoa (7) takoa moamene. NipaEpetane Yomini awia tagatapeneyamea epetane peku noa tikilekeete-kitame kei piki ali-kiti takoamoamene. Nitikolipa toto lukukakete nee eya tatikamene watotome moa kakatekoapa 4 eni papupu wa toameneya Akolali kowitoamea Yesunomo oma yawa too waAposelo-kitame akeneya. 5 Nitikolipeyame ke wa wedia mekete neeeya tatikatekoi ali-kiti tatono kakoa(7) takoa motaneya. Einali-kitidikoa. Panago Sitipene einagopaYesuke wedoa wene tugoa meaneago. Eingoke Epetane Yomini awiatagatapeneya. Ni Pilipi ni Perokorasini Naikena ni Taimone ni Pamena niNikolasi. Nikolasi einagopa Adioketake pa yatene ago meake Yu yene-pala lipuaneya. 6 Ete yename o ali-kiti takoa mootokoa Aposelo ali-kiti mekoita aua pokoli Aposelo ali-kitame Akolali kowitoa yono pianeya.7 Nitaneyake Akolaline agale oapupitikatapeneya. Yerusaleme aliatoa peya matiyame Yesunomo yakoamootokoa one yatene-pala lipuai toakakeneya. Akolalike lodo yotokoaitane ali kainya matiyameka Yesukewene tugoa mea onekele takamapekeneya.

Sitipene Dekoa Motanemo

Aposelo 6:8 211 Aposelo 7:88 Sitipene einagopa Akolaliyo

pewe wia tagatapekale one telepatu kautakoa kakome telekoletoma yakale enekete ali atoameekete padameka toamatikilepa itokono, enatoe wa ka oa kakeneya.9 Nitaneyake Libetine wa ibini akenelosu oboai tane ali-kiti Sitipene-pala wene poaneya mekete one-palaagale toonali yoa kakeneya. Enilosu oboai tane Yu ali-kitipa eya ta-mene Sairini Alesaderia Silisia Esiaenika eni ta kawa nekeneya. 10 Eniyename Sitipene moa patukadetewili toa kawa teko tokale wak-eneya. Nipa Epetane Yominiyowene takakale agale muno pewekakoa oa kakale tokome one moapatukamele toameneya. 11 Nitoapakapene wakoa oatekoi ali-kiti tukutoa kawa motekete kue laukaketeekete i agomepa Mosese Akolalitakepoane agale okale kime yatekoowa akoa amene wa kue metaneya.12Nitikolipa eina kapene wakoa agaleokoli yatekete ali atoaka tobou ali-kitika Mosesene totono pine toaolaukane ali-kitika wene poketekamotokoa Sitipene kakata potedekoa moomotekete Kanosolo ali-kiti koukoa mekoita aua pekeneya.13Nitoapa eina kapene wakoa oatekoiali-kiti Kanosolo ali-kitane lene yotomoa kakakoli kapene wakakete eketei agomepa tone Akolaline takoawikakakoona tobou losu yapukekaMosesene totonokeka poane agaleoma yako. 14 Eya waka okale yatekoo.Nasarese Yesuyopa tone tobou losuyapu keawea tadekatapea ni totoYu yename litia toateko totonoMoseseyo yametane totono katekoaweneya totono yamea too wa i agomeokale yatekoo wa akeneya.

15Nitaneyake Kanosolo yapumekoipeyame Sitipene nepikakoli one lenetiminipa edelo agono lene timinitetepo tootapekale enaneya.

7Sitipeneyo Kanosolo Ali-kiti-pala

Akenemo1 I agome dika dika wa kapene

wakoa okoli yatekome eya agoako odene mekome Akolalike lodoyotokoai tane tobou agome Sitipeneyatekome okome i yename neketanemo-kala ikino, nimini ikiti-pe-kale Sitipeneyo okome 2 atai ame-lawe agale pade oane metekuno,yakoe. Tone kauago Eberame Aranetake wete toa pome mepameneyakeone opiane ta Mesopotemia ta paeida mekalepa pa teleta tootapeneyameko Akolali pono yamenokomeokome 3ne yemeateku takemepoano,nekameyo-mikiti tewitikoa neketa-pala toano pa wa akeneya.4Nitaneyake one Kaledia ta toa pomeArane take mepaneya. Oneketai eidamea tukalepa Akolaliyo wini ta toanopawa okale tewitikoa kiwi i pitiki takenome menaneya. 5 Einata einapeteAkolaliyo one itono nateya dedeyakayameameneyake okome nanikoneeka neeke taamoa pokoi yeneka enitake meo wane mekoane yameou waAkolaliyo oa pianeya. Eberameyo onemati odeneka wete opiameneyake niakeneya. 6 Nitikome okome neeketaamoa pokoi yenepa mone take potemepokoli eni ta pine yename kinikile-kama takamotoa kiwi tika tika toatete mea toi. Nitikoli mali ketepomekadukoa (400) ponoka toa pa edikoameku pekete toi. 7 Nitoa mekolienekene kiwi yopikoa potokakoiyene kibu motokakolupa neeke tamapokoi yename eni mone ta tewitikoaoto wakapea note mekete anukuletakama yawei wa Akolaliyo Eberame-pala oa pianeya. 8 Nitoapa ne yateneauapeouno, dikamene wa oa togo-tokome one eina auapekome toatekaadeka pikome ali yatene kepeneteigakete toatekoile yametaneya.Nitaneyake Eberameyo Aisake opiapikome ketepo kakoa (8) ta pataka-pete matiyane kepene teiganeya.AisakeyokamanaYekobe opia pikomeeinakale taneya. Yekobeyoka one alimati tuku kakoa (12) opikome-kamaeinakale tokala taneya.

Aposelo 7:9 212 Aposelo 7:299 Wa naniko tone kaua-mikiti

Yosepe-pala wene poaneya meketeeya taneya. Idipi take panagonopupu-kama takamotoa dekoa moatopo toa kue motaneya. NitaneyakeAkolaliyo einago Yosepe mama moayopikoa kakome 10 tete motane-pete-kama toa mokala taneya.Nitoapa Idipi ako odene meanetobou ago Perouyo i ago Yosepewene muno kakene ago tadeko wawene tomotoa tokome one pekulawetekala taneya. One eni pekunoa toma yakale enekome Perouyoone Idipi ta one yapulu yene peyaneme yopikoa kamene wa onekelokoa tobou ago moa mekaneya.11 Wa naniko Idipi Kenane tatakekobu igi noka matiyame ali atoakobume tukete welea meaneya. Tonekaua-mikitameka kini noatekoi neepapiamokale tuku tokoa kawa tekotokale wakeneya. 12 Nitoa meketeIdipi take nee pade piko wa okoimokugu yatekome Yekobeyo one mana-mikiti Idipi take noatekoo nee topotoa mopoatino poe wa wetekakalepatone kaua-mikiti enipete titimoaIdipi take pekeneya. 13 Wa takutakoapeta Idipi take pokoli Yosepeyoone Yosepe kaku wa one ibini toaweaakeneya. Nititikaneyake Idipi akomeane tobou agome inapa Yosepeyatene nekete tadiki wa wene taneya.14Nitaneyake Yosepeyo etene Yekobelaine wamene-mikiti peya noatinonoe wa agale oa wetekakale keti notemenaneya. Eina yene kakoi toa oimotokolipa ege odepeta kadukoawa timini mukitini patukoa padekapagini (75) kakoa ali atoa kakedekoi.15 Yekobe Idipi take eida nome meatuaneya. One mana-mikitika eidamea tukala taneya. 16 Tone kaua-mikiti eida mea tukala taneyakekini tigini leyo leyo toa ta pinelono Sekeme take aua pote tuaneali atoa piai tane kotake pipokalataneya. Eina kotapa EberameyoEmonomana-mikitaneke kueme topotoa motaneya.

17 Akolaliyo Eberame-pala neeke

tawateko yatene auapekene iletou wa papete oa piane agalewete taatekameneyake tone kaua-mikiti Idipi take eida taamoatanekeneya. Wa naniko one einagaletaatekateka tigotokalepa 18 Yosepewene toamene tobou agome Idipita yopia meaneya. 19 Einagometoto yatene oa yotokoa talo toapotokaneya. Nipa kini mati-kitipatumotono, opitikoa paka lono potepipokala toe wa tone kaua-mikiti tetemotokoa kakeneya. 20 Einapetepapade adoname koniyo mati Moseseopikete akolono pipameneya kiniyapu tokene teboloke pa ukoameketeadu lawetaneya. 21 Wa nanikoakolono moa pikoli Idipi ako tobouagono koname enamutukome onemana mati latikoa tubetekaneya.22 Nitikalepa Idipi take mane luane-kitame kini peku-mene yaamoalawetekoli noa tokome agale munokakoa oa padele padeleta wene toatoma pekeneya.

23 Mali timini mukitini patukoapadeka noi kakoa (40) ponokaleMosese one Iserele yeneke ugu pouwa wene pia meaneya. 24Nitoapa ugupokome enekale Idipi agome Isereleago witikale enekome Iserele agoauapekome Idipi ago kibu motokoawia tukaneya. 25 Nipa one yenamepano i agome kiwi toa momotoaAkolaliyo moa kakapiadeko wa wenetikino wene pikome taneya. Eniwene pikanake one yatename wenetaneya mena. 26 Wa podolikamaMosese eida wakapea pome enekaleIserele agota takuta poita tootaku-tukoa kakoli enekome okome anuoyata kita wameneta edeyake tetemeetakutukoa kaki-pe wa kawikoaenaneya. 27 Nimo okale tete metaneagome Mosese-pala wene pokomeete pedekakome okome tota yopia kawa teyo okale teke toko-pe. 28 Nemeabela Idipi ago pade wia tukadeko toanoka opi wia tukade oko-pe wa okale29Moseseyopa abelana tokounakamopeyame yakatapeadiki wa piti tokaleIdipi ta toa pekeneya. Nitoapa

Aposelo 7:30 213 Aposelo 7:44Midiane take toa pome mekome onematita takuta eida opia kakaneya.

30 Mali lene timini togoikoapadeka noi kakoa (40) ponokale eyataneya. Mosese Kati Sainai tonoliti ali piamene take pome meane-pete de yomo deyake toe itiponookoa kaka pakeke edelo ago padepono yamenokale 31 enekome wenekainya pianeya tokome pinele pomeenepaneya. Nitoa pome yatekaleAkolaliyo agale okale yakaneya.32 Yakakoa kakale Akolaliyo okomeokome neke kaua ali-mene Eberame-loe Aisake-loe Yekobe-loe einago-mene yopiane kaku Akolali no ikakuna wa okale yatekome tokomeenamene piti tokale kolu kolu moakakeneya. 33 Nitoa kakale okome newini kakotapa tipi tanetano, nekekawa yene kotokoa pia. 34 Eya waneukuno, yaka. Anu yatene Idipi taketete moa kakili enoane komoka oakakili yakoane tekene toanemoadenei nukuno, opi nepa Idipi take wakapeapoano pa wane ne moane wetekadawa Akolaliyo akeneya.

35 Mosese einagopa one yatenamewakete ekete toto yopia koiso akoata wa teyo okale teke toko-pe wawakene ago. Ni agome toto yatene toamoa talo tomotoa tokome Akolaliyotakoa moa Idipi take eni wetekaneya.Einapa Akolaliyo one edelo agoMosese kakota imo akapa wa okatoa pome yomo deyake toe itiponookoa kaka pakeke kakome akaneya.36 Nitaneyake padele padele telekoleali atoa wene kainya pikanele tomapokome one yatene Idipi ta tewitikoaaua pokome Kiane Ue ketoa alipiamene take aua pekeneya. Nitoaali piamene ta ludu aua yakilepamali lene timini togoikoa padekanoi kakoa (40) ponoka toa padelepadele telekole toma yakome taneya.37 Mosese einagomepa Iserele yene-pala papete oa pikome okomeAkolaliyo no takoa moa kakakanatoa tokome kiwi pakeke meka agopade one agale akamotoa takoa moakakoo wa oa pianeya. 38 Mosese

einagopa ali piamene take ali atoa-pala koua meaneya. Ni Kati Sainaitonoke agale akanane edelo ago-palaopia kakeneya. Ni tone kaua-mikiti-pala koua meaneya. Ni ne yatenameyakamotono ta wa Akolaliyo totomea kama pomotoa toko agale i i waMosese yametaneya.

39Mosese nitane agoke tone kaua-mikitame one agale litia toameneya.Nipa kini wenepa Idipi take pianeyamekete one wakeneya. 40 NitoapaErone-pala ko oa kakete ekete totoIdipi ta tewitikoa aua yakanakagoMosesepa Sainai tonoke kawakakono,one-pala tokale agopa tokono, tukopatu, tuamoko patu. Tone kowitatekogode-kiti latikoano ta. Nipa i ta ludunamolo kakoa toto aua yawatiki gode-kiti adeka pia yomini latikoano ta waakeneya. 41 Einapetepa eina yenamepitimekawe kai tine yomini latiakakaketeAkolali tetepo takoa padeya-kiti aua note mea lodo yoai taneya.Nipa kini yoname latikoinakeyake keke wa wedia kakeneya. 42NitaneyakeAkolali mukiti yamea mekomepaeina yename a tibuke kakene loutokene eya etepea kowitima pomotoawakeneya. Einapa Akolaline agaleakane agopadameeyawawiamekanetoa taneya.Iserele yene kipala ukumo yakoe. Mali

lene timini togoikoa padeka noi(40) kakoake ali piamene ta ludupima yakete kini pitimekawekai sipi sipi kai eya wia lodoyoma pokoi. Eni lodopa nookeyotokoiya mena. 43 Molokoeinagono mamina yapu latia auayakete eina yapu keneke lodoyoai tokoi. Ni kini kowitiko agoLepane one tagoi tibuke a kakonawa one tagoi adeka pia yominilatia aua yakoi. Moloko Lepanetakowitato wa kini yominike lodoyoma yakoinano, kini ta pine lonoete takoane lititapeane Babilonetake ete moane wetekou waAkolaline agale akane agopadame wia mekaneya.

44 Tone kaua-mikiti ali piamene taludu pima yakete meme kai kepen-

Aposelo 7:45 214 Aposelo 8:1eme latiane yapu-pala aua yakeneya.Nipa Akolaliyo Mosese kotua ko oaitane yapu-pala aua yakeneya. Einayapupa Akolaliyo Mosese-pala adekapia akene toa latianeya. 45 Einayapu-pala aua yawa tua pekete kinimana-mikiti laukoa pekeneya. Wananiko Akolaliyo Kenane take pi-tane yatene-kiti ete takoa lititapekaletone kaua-mikiti tobou ago Yosua-pala Kenane take pote awia meketepaeina yapu-pala aua pote kakapaneya.Nitoapa kini mana-mikiti eida opiakakoa tuma note wipitiketepa Depidiopiane-peteka eina yapupa eida pikoakamapekeneya. 46EinagoDepidi Ako-laliyo pewe wia yopikale okome nemeateko yapu oyake wikakou-pe wayatekale 47 Akolaliyo neme mena waakeneyake mana Solomono one lukutobou ago mekome wikakaneya.

48 Nitaneyake Ali Muno Akolalipaalime wikakane yapu mekilepatoamoko. Enikepa Akolaline agaleakane ago padame Akolaliyo okamowia mekakome okome49 Tibupa anu tene pogakoane mekuya.

Itonopa anu kawa pogakoanemekuya. Anu edeya yapuwikakadete iki-pe. Alimewikakane yapu kenekepa noedoane memotoa-pe. 50 Tibuitono enika eniya peya anume-kama latiane pikouya.

Eina akenepa Akolaliyo papete aken-emo uku wa Sitipeneyo oa kakeneya.

51 Nimo ootokoa Sitipeneyo eKanosolo ali-kiti-pala okome kepeneteigamene pa yatene meki toa kinikabe ko akameneya meki. Nipakini kaua-mikitame tane toa kimekaEpetane Yomini ete pedekakala tiki.52Kini kaua-mikitame Akolaline agaleakane ali peya padeka katekameneyatete mema-kala nekeneya. Niwene kiyo akeneya-kama meko agonoatekamo toawea oa piane ali-kitikawia tukama-kala nekeneya. Einagotaatekoa nokalepa one wia tukakoewa mone yenane yonoke kime moapikoina. 53 Akolaline totonopa oneedelo ali-kitame papete toawea akoa

metaneyake kime pikoa kaketekelitia toamekete enile tokoina waSitipeneyo oa kakeneya.

Sitipene Kueme KauaWia Tukanemo54 Sitipeneyo nimo okale yatekete

e Kanosolo ali-kiti kotimi yotokoimatiyame one-pala eei wa kimekolukoa kakeneya. 55 NitikolikaSitipenepa oneke Epetane Yominiawia tagatapeneya kakome tibuate nepikakale Akolali tele patatootapeneya kakale enoa ni Yesukaone nimini yono kounoke kakaleenoa taneya. 56 Nitikome okometibu kene peaneya pikolo enoaneni Ali Yatenane Oyago Akolalinenimini yono kounoke kakolo enoanetukuno, enoe-kale 57 e yename agaletayo ootapea kini kale kene yonameketekoa one unukamoa dekoamotaneya. 58 Nitoapa Yerusaleme takago ketepono patukoa lia pitikaketekueme kaua wia tukaneya. Nipa iago Sitipeneyo Akolali taumada toaokale yatekoo wa akoa akene ali-kitame one wia tukadete kakete kinitokoo kakene mamina kotokoa palapitikaneya. Nipa tuali pade Solowa ibini akene agono kawane palapitikaneya. 59 Nitikakoa Sitipeneyokowitikome okome Ali Muno Yesuneeke nukuno, anu yomini moa ta wakowititikoa 60neuwe tukuketikakomeagale telo okome okome Ali Muno iyene kini i poanele tikileke nami wiakibu motokameamene wa ootokoaatu piou toa tukome tuaneya.

Eni yename Sitipene wia tukamo-toa kakome eyago Solo kipala odenewene-mene pia kakeneya.

8Soloyo Yesuno Ali Atoa Tete

Metanemo1 Sitipene wia tukane ta pataka-

pete eina eina titimoa ete yenamepaYerusaleme take Yesunomo yakoamotane-kiti dika dika toamene tetemeai taneya. Nitaneyake Yerusalemeta toa Yudea Sameria tata pikopeyake tadoa pekeneya. Nitaneyake

Aposelo 8:2 215 Aposelo 8:25Aposelo ali-kiti toa poamekete pa eidameaneya. 2NitikakoaYesunolewedoatakama yakene ali padeka-kitameSitipenene tigini moa aua kotakepipekete oneke komo kata pitikoakakeneya.

3 Solo einagome Yesunomo yakoamotane yene wiane atukou wa wenepikome kini kini yapu yapu mekoitoa tuku toma pome enamutukomeakolono lia pitikoa alika atoaka poyapu pitikakala taneya.

Yesunomo Sameria Take Oa Pupi-tikanemo

4 Yesunomo yakoa motane yenepaYerusaleme ta toa ta piko peyaketadoa pekete Yesunomo mo wimapekeneya. 5 Pilipi oneka Same-ria take pokome Keraisunomo i iwa mo wia kakeneya. 6 One eniokamo yakoa one telekole tokale enoatekete ali atoame one oka agale we-doa yakakoa kakeneya. 7 Einataeinapete ali atoake awitane ipono-kiti ka akeneya takoa pokala taneya.Ni kawa yono tau taneya meane-kitini kawa okeaneya meane-kiti kainyamati epetekatapeneya. 8 NitaneyakeSameria take pitikoi ali atoa wediakakala taneya.

9 Sameria takepa Saimone wa ibiniakene ago meaneya. Einago kotomati otoi ago mekome taneleme aliatoa wene kainya pikakala taneya.Einagopa ibini akene ago kaku wamate okala taneya. 10 One nitaneago tokale kamo yene ponopeneyene peyame ekete i agopa Akolalikeneyano, Akolaline tele patukautakoa kako wa one okagale-kama wedoa yakakoa kakala taneya.11 Nipa koto mati otoi ago mekometaneleme kini wene kainya pikaneyatokome one agale wedoa yakakalataneya. 12Wa naniko Pilipi eida nomemekome eya epetane ko Akolaliyoali atoa talo tokome toko ko niYesu Keraisuno ibini oa mekalataneya. Nitikale yakoa moteketeali atoa peyame ue mokala taneya.13 Saimone einagomeka Pilipiyo

okamo yakoa moa ue mootokoapaPilipi pokaka litima pekeneya. Litimapome enekale padele padele telekoletoa ali atoa wene kainya pikoatokale enekome wene kainya pianeyameaneya.

14 Aposelo ali-kitipa Yerusalemetake eida pa meketepa Sameriayename Akolaline agale yakoamotokoi wa akedekoimo yakatekoaPita Yoneta takoa moa Sameriatake poatino poe wa wetekaneya.15Wetekakoli note meketepa EpetaneYomini eni yeneke awinome mem-otoa kowitikaneya. 16 Nipa papeteeina yename Yesuno ibini wedekoaue motaneyake Epetane Yominikiwike wete awinameneya tokomeni kowitikaneya. 17 Nitoa kinimataike yono pikoli Epetane Yominiawinaneya.

18 Aposelo agotame eni yenanemataike yono pikoli Epetane Yominiawitikale enetekoa Saimoneyoeinagota kue metekome okome19 kitame wini telekole tiki toanetoada. Nipa anume takoane mataikeyono pikou-kitike Epetane Yominiawinomotouno, yameatino toe wakue metaneya. 20 Nitikale Pitayookome neke kue-pala aua iponanepoane take pamene wane uku.Epetane Yomini Akolaliyo namikakameneya pa mekala tokoyakeneke kueme topo toane mou waneme wene pika tokolo ni uku.21 Akolaline leneke wene kiyowameneya kake tokanano, Akolalinepupu tota-pala odeneka takamayamele toamoko. 22 Wini poaneletokake Akolaliyo po letu mekakanaoneme kea mitikademe toko patu.Kea mitikakamotoa toa enoano, nekewini poane wene wia wawa onekowitamene. 23 Ae, neke tepenepoane wene mati alatapekome nimene labakome tadeko wa Pitayo okaleokome 24 poanele tekene tadekuno,neke wini okole-kiti nopala takayano,Ali Muno kowitikamene wa akeneya.

25 Nitaneyake Pita Yone-tamepa Keraisuyo toma yakale

Aposelo 8:26 216 Aposelo 8:40enekoinakamoka Ali Munono agalekamo wima yawa peya takamoteketeeni ta tewitikoa Yerusaleme takewakapea poadete pekeneya. NitoaSameria ta ludu pekete ali atoapitikoika Yesunomo oa mekutu tomapekeneya.

Pilipiyo Isiopia Take Tobou AgoYesunomo Pine Toawea Oa

Metanemo26 Wa naniko Pilipi Sameria take

eida pa mekakoa Ali Muno agonoedelo ago Pilipi mekata nokomeokomewete kamokoa pa. Yerusalemetake titimoa Gasa take keita witanebateteke pamene wa wetekaneya.Eni batetepa ali piamene ta ludupianeya. 27 Edelagome oka toatokome Pilipi kamomotokome enibateteke poademe pokome Isiopiatake ago kotuaneya. Einagopa ibiniakene tiobago. Isiopia take ako odenemeane tobou atoa Kadesike lokoatobou agomekomeeinatoane kamoyapeya yopikoa kakeneya. EinagomeAkolali kowitademe Yerusalemetake pome mepaneya. 28 Pomemea kowitimotokome Isiopia takewakapea poademe pekeneya. Nipaosi kaime lia aua pokaya waneke meapoademe pokomepa Akolaline agaleakane ago Aisaiayo wia mekane bokulewea oi moma pekeneya. 29NitikakaEpetane Yominiyo Pilipi-pala okomeeni osi kaime lia aua pokoya wanekemea ponokago kotua pamene waokale 30 teyapea kotua pokomeyatekale einagome Akolaline agaleakane ago Aisaiayo wia mekane agaleoi moa mekale yakaneya. Yatekomeokome neme wini oi motoko agalepawene toko-pe-kale okome 31 eniagale pine toawea oateko ago padeenamukuyano, edoane wene tukupatu wa ootokoa mekome okomenopala odeneya mea patono, lewiamenowa okale nitaneya. 32Nitoameaenekale einagome oi moma pometugane agalepa dikoa wia mekaneyaenaneya.I toaweane uku agopa padame sipi sipi

kai wiademe lia aua pou toa

pade ali-kitame one wiadetelia aua pekeneya. Sipi sipi kaitine pine pitukoa kakili agalewametekaneya pa kako toaeinagoka agale wametekaneyapa kakeneya. 33 Einago koisoakoa ya motokakoli padamekaone kei piameneya. Itonoke meatogameneya pa tekei mekale potewitikale pekeneyano, oneketama pokoi yene i i wa teyotoawea omotoa-pe.

Eni akenelepa wete tane tetepo takoaAisaiayo papete wia mekapianeya.

34 Einagalepa tobou agome oimoa mekome tokome Pilipi-palaokome Akolaline agale akane agometeeke akeneya patu. Pinali onekeakeneya patu. Panagoke akeneyapatu wane ne yatekene uku-kale35 Pilipiyopa einagome eina oi momapome tugakata titimoapa Yesu ko oameaneya. 36 Nitoa batete ludu opiamea potepa ue meaneya liti witaketetobou agome Pilipi-pala okome uei meadekono, ue mouno, anume uemomotoa padeleme ketekako patu-kale okome 37 poome toameneyaYesuke wene tugoa mekepa oyakemoamele toko-kale okome eeno,Yesu Keraisu onepa Akolaline manawane wene tuku wa ootokoa 38 osikai yopikago-pala okome no ponenemeouno, osi kai witimoa kamotonota wa akeneya. Nitoapa eniya wanekemea katepitoa Pilipi-pala uele ketipome kakale Pilipiyo ue motokaneya.39 Ue motokakale Isiopia ago Pilipitaue matanuke ate pogatekoa potekakoika eina eina Epetane YominiyoPilipi takoa moa aua pekeneya.Nitikalepa tobou agome Pilipi wapade enameneya one ta pine lonowedianeya pekeneya. 40 NitaneyakePilipi Asedose take witakome eidatitimoa pima yakomepa pitikali latiapitikoi ta piko peyake Yesunomooa mekutu toma pome Sisaria taketugapaneya.

Aposelo 9:1 217 Aposelo 9:199

Solo Yesuke Wene Tuganemo(Aposelo 22:6-16, 26:12-18)

1 Sitipene tuutukaneyake AliMunono agale yakoa motane yeneketeane wiou wa Solo kotimi yoameaneya. Nitoapa ako odenemekome Akolalike lodo yotokoaitane tobou ago mekata pokome eyawa akeneya. 2 Damasikase takepaKeraisunole takama piki yene tukutoane enamutukene ali-kitika atoa-kitika po kakoane oto Yerusalemetake liimoane auane nouno, eniletoateku pipia pade eni take losu yapuyopikali-kiti yamepouno, pipia wiameano ta wa opaneya. 3 Nitoa pipiamoomotokome Damasikase takepoademe tigotokakoa pokata odepetaa tibu laigoa toawineya noka pameonepayaponopia unukakale 4 itonokeaua pitalogakale agale ludu nokomeokome Solo Solo nepa no edekolo tetemekala toko-pe wa okale yatekomeokome 5 Ali Muno nepa te kake oko-pe-kale okomeneme tetemekala tokoago Yesu kakene ukuno, 6Damasikasetake wete poke mepamene. Pokemekalepa neke toatekale panagonome toawea onoono, wete kamoapa wa akeneya. 7 Nimo okaka Solo-pala opia nekene ali-kiti witimoakakete agale wametekoa pa nepiakakeneya. Agalepa eina okake alikaenaneya mena. 8 Nitaneyake Solokamokakome lene kikoa enoakeone leneta liitapeneya tadekaleenamele toamokale tokome one oya-laweme yono moa aua Damasikasetake pekeneya. 9 Nitikoli nomemekale ta tebolo-peta lia patakalepadeka enameneya ue neeka wawapa meaneya.

10 Damasikase takepa Yesunomoyakoa motane ago pade Ananaiasione eida mekata Ali Munoyo pulemenokome okome i ago Ananaiasi waokale okome nopa i kakuno, yakounooano ta-kale okome 11 eya yapu kiyoakeneya piko wa ibini akene batetekebonoke kako yapu Yudasene yapu

poke eya wa yakapamene. Tasasetake Solo neke i yapu nome meko-pe wa yakapa. Solo einago eni yapumekome no kowitoa mekome tokono,one mekata wete kamokoa poano pa.12 Solo einagome one pulete enekalepanago one ibini Ananaiasi nepa onemekata nokome one lene wa kikoaenekamotoa yono piademe nokaleenekano, one lene kikakapamene waAli Muno agoyo akeneya.

13 Nimo okale okome ekee Soloeinagome Yerusaleme take nekeagale yakoa motane yene dikadika toamene tete motokama yakowa akedekoimo yatekou. 14 IkaDamasikase takeka ne kowitoaitiki yene peya po kakoa po yapupitikamotoapa Akolalike lodoyotokoai tiki tobou ali-kitame onepipia pade wia metekoli eni pipia-pala oto aua nekedeko wa okale15 Ali Munoyo okome wete poanopa. Einagopa noanume takoanemotokou ago. Ni agome e ku payateneka kini ako tobou ali-kitikaanu Iserele yeneka enika eni yenepitiki toa anu ibini i wa toaweaoma pomotoane tekene takoanemotokou. 16 Nipa nooke toa dikadika toamene tete moma poatekoyaone ooyamepiadene tukuno, onemekota wete pa wa Ali Muno agomeokale 17 yakamotokome pome onemeka yapu keneke tuapea pome Soloenekome yono pikome okome ameSolo Damasikase take noade nokalene pono yameteka ago Ali MunoYesuyo wetekakolo nuku. Nipa nekeleneta wa kikoa enoa Epetane Yominiawia tagatapeneya mea tomotoanenuku wa okale 18 eina eina Solo onelene kidonome keneya ketekaloganetoe takoa pitakale lene kikoa enaneya.Nitoa kamokakome ue motaneya.19 Nititikoa nee pade moa nakalepopeyo nekeneya.

Damasikase Take Soloyo YesunomoMo Wia Kakome Akenemo

Soloyo Damasikase take ta pataka-mene Yesuno agale yakoa motane

Aposelo 9:20 218 Aposelo 9:38yene-pala opia meaneya. 20 NitoapaDamasikase losu yapu kako toa Yesuonepa Akolaline mana wa oma-kala yakeneya. 21 One eni okamoyatekoi peyame ekete ekee i agopaYerusaleme take Yesu kowitoai tokoiyene wia atukakanakago patu. Ikakaedikaki yene po kakamotokomeAkolalike lodo yotokoai tiki tobouali-kiti mekita liimoa aua poademenokagomeke imopa i oko wa ka oakakeneya. 22 Nitaneyake Solo Akola-line tele patu wedoa kautakoa kamapokome okome Yesu einakago onepaeina papete Keraisu wa ibini oa pianeago tadeko wa onekemo pine toaweaoa kakale Damasikase takeYu yenameone-pala agale topo takoa ameletoameneya. 23-24 Soloyo Damasikasetake nitoa mekale eina Yu yenameone wia tukatekoi oi pedoa piitikoaDamasikase ta kago keteponoke taete patakakete oto likakete toa poipiai taneya. Nitaneyake panagomepaYu yename ne wiadete tiki wa Solomekata pome pubu opokale 25 likonuone oya-laweme Solo moa pawetobou waneke pote kakete tube kakeneke uuketikoa makoke po kakoawidoa keneke akolono pomotoa ketitukaketikaneya.

Solo Yerusaleme Take PokomeTanemo

26Nitaneyake Solo Yerusaleme takepokome Yesuno agale yakoa motaneyene-pala lipuademe wili toa mekalepeyame i agopa Yesuno agale yakoamotokagomenawa piti motekete onewakeneya. 27 Nitaneyake Banabasiyoone-pala oya kakatekoa Aposelo ali-kitike aua pokome okome i agopaDamasikase take poademe pokomeAli Muno Yesu enekale Yesuyo one-pala ko oa kakeneya. Wa nanikoDamasikase take pome mekome Yesupatu kautakoa kakome onekemo atikitoa toawea akeneya wa BanabasiyoSolo kei pia kakeneya. 28 NitaneyakeSolo Yerusaleme take eni yene-palaete oto wa opia yakome Ali Munopatu kautakoa kakome onekemoatiki toa toawea oma yakeneya.

29 Nitoa Geriki agale yakoa akeneYu yene-pala agale topo takoa okaleeni yename one wiadete tuku toakakeneya. 30 One wia tukatekoioi pedoa pikoimo yakatekoa oneoya-laweme Solo moa Sisaria takenabisike wetekapekete ekete nekeTasase take wakapea poano pa wa uedipike mekoa wetekaneya.

31 Nitaneyake enipete-meneYesuno ali atoa Yudea Galili Sameriata-meneke mekete tete moameneyapoti kilikoa meaneya. Nipa EpetaneYominiyo auapekale Akolalike natewene pianeya mea onekele wedoatakama yakeneya. Nitaneyake ete aliatoa Yesuke wene tugoa mea kipalalipuai lipuai taneya.

Pita Lida Dopa Tatake PokomeTanemo

32 Pita ta piko peya pima yakomepadepete Yesuno ali atoa Lida takemekoika ugu pome mepaneya.33 Pome mekome enekale eya agoIniasi yono kawata tau toomotaneyapikale enaneya. Einagopa maliketepo kakoa (8) ponoka toa-kamapa dikaneya walaike pia kakeneya.34 Pitayo einago enekome okomei ago Iniasi nepa Yesu Keraisuyolatekakono, neke yene pitike tatikoapitikoya wete moa ewetoano,kamoa wa okaka eina eina kamokoakakeneya. 35 Nitaneyake Lida Saronetatake pitikoi peyame eina latoapokago enoai tekete tepe kolotinipekoa pia Yesuke wene tuganeya.

36 Einapete Dopa take Yesuno agaleyakoa motane atoa Tabisa wa ibiniakene atoa tuaneya. Tabisa Gerikiagaleke eketepa Dokasi wa ibini ikiya.Einatoapa epetanele-kama toa aliatoa auapekala tane atoa. 37 Einatoayene pia mea tukale one oya-lawemeueme abe kogatekoa ako yapu moapipaneya. 38 Lida taapa Dopa tanamike pikale tokome Yesuno agaleyakoa motane yename ekete PitaLida take ponome mekome tokono,wida meameneya tone Dopa takewete noo wa Pita enemopoe wa ali

Aposelo 9:39 219 Aposelo 10:17takuta moa wetekaneya. 39 Nitikolipekete ne noo wa kowitikoli nipapatoe wa Pita einagota-pala opiapekeneya. Nitoa tumai yapu nokaleeinagotame ako yapu aua pokoli nepomeane atoa-kitame Pita unukamoakakete kini tigini mamina eya pikoakakete ekete ika iyapa i tuane atoametone takoa mekala toka wa Pitayamea kakete komo oa kakeneya.40 Nitikoli Pitayo peya akolono moawetekatekoa neuwe tukua Akolalikowitaneya. Nitoa peketapekometuane atoa enekakome okomeTabisa wete kamoa wa okaka lenetakikatapeneya. Nitoa Pita enekomekamokoa meaneya. 41 Nitikale oneyono moa katekamotokome nepomeane atoa-kitika ete Yesuno agaleyakoa motane-kitika noe wa kayo oamotokome einatoa i latoa kakona wayametaneya. 42 Nitaneyake Pitayotanemo Dopa take oa pupitikaneyakeeni take mekoi peya mati Ali Munokewene tuganeya. 43 Pita onepa Dopatake eida pa mea kakeneya. Nipa kaikepeneme padeya padeya latia taneago Saimonane yapu meaneya.

10Pita Koniliasi Mekata Pokome

Tanemo1 Sisaria takepa Koniliasi wa ibini

akene ago meaneya. EinagomepaItali wa ibini akene poyo yateneyopia meaneya. 2 Einagomeka oneyapu meane ali atoameka Akolalineletakama pote oneke nate wene pialukoa meaneya. Nitane ago tokomeonekeya-kiti ponopene Yu yenetatikoa mekala toa Akolali kowitoaitoa taneya. 3 Wa padepete lou we-goukakaka (lou pini teboloke) tadiyapule pitikome enekale Akolalineedelo ago pade nokale enaneya.Edelo ago eni nokome okome iago Koniliasi wa okale 4 piti tokalenepikoa pikome okome Ali Munoedade noke kake oko-pe-kale okomeAkolaliyopa neke kowitike okamoyakoa nekeya-kiti tatiametekale enoatokome ne wene taneya mekono,

5 Saimone Pita enemotokapoe waneke pupu ali pade-mene Dopa takemoa wetekamene. 6 Einagopa kaikepeneme padeya padeya latia tokoago Saimonane yapu tube kusa ue litimekome tokono, nitamene wa edeloagome akeneya. 7Nimo oomotokomepokale Koniliasiyo eya taneya. Onepupu ali takuta ni oneke lukoameane poyo ago pade Akolalinelewedoa takama yakene ago einago-mene noe wa kayo oa motokome8 one pulete enekanakamo-kamatoawea okome okome Dopa takePita enemotokapoatino poe wawetekaneya.

9 Podolikama einago-mene Dopatake tigotokakoa nokoika PitayoAkolali kowitademe one meka yapuyalini waneke ate lewia pomemepaneya. Nipa lou mataike ponomekakale taneya. 10 Nitoa mekomekobu tokale nee noademe akeneya.Nitane-pete yapu pine yenamenee noatekoi nodokakete kakoika11 Pita pule pitikome enekale tibupeaneya pikata mamina petenenami-meneke po kakoa itonoketukaketikakale enaneya. 12 Enimamina kagonoke eya kuya kaikaya ini lobutaneya pikale enekakoa13 agale ludu nokome okome Pitane wete kamoa eniya-kiti moa wianamene wa okale okome 14 AliMuno wini okolepa toamou. Nemeyametekoya-kitipa toto Yu yenamekekaneya latikoa noamokoya-kititoko-la. Enika eniya pade wetenoamokouya tekene noamou-kale15 agale ludu wa nokome okomeika iya nomotoane latikakou waAkolaliyo yametekaya-kitipa nekekekaneya wa wamea. Eniyapa moana wa akeneya. 16 Enilepa tebolopetatokala taneya. Nititikaneyake einamamina petene a tibuke wetekatekamotaneya.

17 Nitikale Pita atu kamokoamekome eni pulete enekuyapaedoa tokoto patu wa wene kibutuamekaka Koniliasiyo moa wetekaneali-mename Saimone one yapu

Aposelo 10:18 220 Aposelo 10:36manika kako-pe wa pitia yakatekoaone meka yapu kago keteponokenote kananeya. 18 Nitoa kayo eketeekete Saimone one pade ibini Pita waiki ago wida meko-pe wa yakaneya.19 Nimo kayo ekete kakoika Pitayoone pulete enekanakalewene kibutuamekale Epetane Yominiyo one-palaokome ali tebolome ne tuku tomanote kei kagoke kakete tikino, 20wetekamoa kotua pa. Poome toameneyaeni ali-mene-pala opia pamene.Anume oto wetekakolu tokome ninikino, opia pamene wa okalepa21Koniliasiyomoawetekane ali-menekakoita pokome okome kime tukutoniki agopa no i kakuno, edekolotuku toniki-pe-kale ekete 22 poyoyatene tobou ago Koniliasiyo poewa wetekakale nokoo. Einagomeepetanele-kama toa Akolalike potiwene pia lukoa mekagopa Yu yenepeyame one kei piai tiki. Onemekata Akolaliyo one edelo agopade wetekakale nokome okomePita oto nomotono ta. One nokomeokamo neme yakamotoane ukuno,one mekota neke pupu ali pade-mene wetekamene wa edelo agomeKoniliasi-pala oka toa toto ni nokoo-koli okome 23nipa i yapu piatono noewa makutukoa motaneya.

Pimotokome podolikama Pitaeinago-mene-pala opia pekeneya.Dopa takeYesuno agale yakoamotaneali pade-kitika kipala opia pekeneya.24 Pita eni yene-pala Sisaria takenoademe nokale Koniliasiyo onewamene laine-mikiti one oya-laweenika eni ali atoa obokoa yapu nepiameaneya. 25 Nitaneyake Pita oneyapu eida tuapea noademe nokakaKoniliasi kotua pokome Pitanekawane keti pekoa pitakome ke waone kei pianeya. 26Nitikale Pitayo oneyono moa katekamotokome okomenoka pa agono, winile toameano,kamokoa kawamoa katekamotaneya.27 Nititikoa one-pala ko oma pomeyapu pokome enekale ali atoa peyamati eida oboa mekoli enaneya.28 Enekome okome no Yu yatene tone

kaua-mikitame kitau laukane toa payatene ali-pala opia poamoa yapu-kitika ugu poamoa toko. Eni kitaunoanumeka laukoane mekouyakeAkolaliyo pule metekome okomeodene agoka pa yatene ago wawamoa kitau laukameamene waoka. 29 Nitikale tekene Koniliasiyomoa wetekane ali-mene no mekoutanokoli koamoane wete oto nukuno,no enemonomotoa einago-meneedekale moa wetekakoiya-pe waPitayo yatekale 30 Koniliasiyo okomeeko ikouna ipetepa lou pini tebolokeAkolali kowitoane mekolu panagoyati yati tane mamina kakeneya anulene timini lono kotikatapea nomekaka. 31Nitikome okome Akolaliyopano neke kowitoai teke okamo yakoanekeya-kiti tatia ponopene ali atoamea tokale enoa tokome ne wenetaneya mekono, eya toano ta. 32Dopatake Saimone one pade ibini Pita waiki ago eya agono yapu pitimekawekai eya kepeneme padeya padeyalatia toko ago Saimone one yaputube kusa ue matanu liti ponomemekome tokono, einago enemopoewa neke pupu ali pade-mene moawetekamene wa edelagome okale33 eina eina ne oto nomotoane anupupu ali pade-mene moane neekewetekakou. Ne epetekoa teke opinokono, ke wane uku. Akolaliyoneme awa oka toa yakoono, Akolalineleneke toto peya i oboa mekono, wetea wa Koniliasiyo akeneya.

Pitayo Koniliasi Yatene-pala OaMetanemo

34-35 Koniliasiyo nimo okale Pitayookome papetepa Akolaliyo no Yuyatene odene one wa takoa moayopikoa mekono wene pianeyamekou. Opa e ku pa yatene onekenate wene pianeya lukoa mekete kiyoakenele toma yaki peyaka Akolaliyoone wa pawe toa talo toko wane wenetuku. 36 One agalepa Iserele yenemekoika oa memotoa Akolaliyo YesuKeraisu moa wetekaneya. Nitikalenokome Akolali-pala poi teigoa wawaodene wene pianeya meatekoimo i i

Aposelo 10:37 221 Aposelo 11:5wa oawineya yakeneya. No Yu yatenee ku pa yatene peyaka yopia mekoAli Muno Keraisu Yesuyo nitaneya.37 Kipala i uku agalepa Yudeata piko peyake oa pupitikanemokimeka yatekete tokoi. Yoneyo aliatoame ue moatekoimo oma yawaue motokatekaneyake Galili taketitimoa oa pupitikanemoke uku.38 Enipa Akolaliyo Nasarese YesukeEpetane Yomini moa awitikoa telelukoa tokale ele kule epetanele toani Setanuyo moa kautane yene peyalatekama yawa taneya. Akolaliyo oneauapekala tokale nitaneya.

39 Yu yatenane ta piko peyakeYerusaleme takeka Yesuyo padelepadele toma yakale-kama toneleneme enekooya tekete dika dikawa toawea amele tokolo uku. Yesuyonitaneyake tobou ali-kitame dekoamoa yomo lekaneyake wia tukakoi.40 Nitikolipa ta tebolo takoa pataka-pete Akolaliyo Yesu moa kamo-tokatekoapa ali atoa mekoika ponoyamepomotoa taneya. 41 Nitaneyakeali atoa peya pono yametaneyamena. One toma yakale enemotoaAkolaliyo takoa kakapikana yeneodene pono yametekala toka. Nipaone kamoa pootokaneyake onepalaopia mekete nee ueka nokala tokooyene toto odene pono yametekalatoka. 42 Nitikome okome onekemoali atoa-pala i i wa akama yamene.Ni wipitia ta pataka-petepa aliatoa peya tua pokoi-kitika yominimeaneya mekoi-kitika kini koisoakoane omotoa Akolaliyo one moakakapika wa akama pamene wa ponoyamenokome oka. 43 EinagokepaAkolaline agale papete toawea akaneali peyame eya wa ekete akeneya.Oneke wene tugoa mekoi peyapaAkolaliyo kini poanele toma yakoikepo letu mekakana keetapea mitikoo.Nipa Yesuno ibinike tokome nitoo waPitayo akeneya.

Pa Yatene Ali AtoakeEpetane Yomini Awinanemo

44 Pitayo nimo oa kakaka oneagale yakakoa mekoi peyake EpetaneYomini awinaneya. 45 Nitikaleenekete eya yene Yesuke wenetuganeya mea Pita-pala opia nekeneYu ali-kiti wene kainya pianeya.Nipa Akolaliyopa Epetane Yominikiwike namolo awitikakana toa i payatenekeka awitikadeko wa wenekainya pianeya kakete akeneya. 46Eniyename agopa tane agaleke Akolalikei pia kakoli yatekete tekete niakeneya. 47 Nitikoli Pitayo okomeEpetane Yominipa totoke namoloawinokana toa i pa yatenekekaawinadekono, ue motokameo wateyo omotoa-pe. 48 Yesu wedekoaue moamene wa okome eni yene uemotokaneya. Nitikale Koniliasiyoone yenameka ue mootokoapa kipalaopia mea kamene wa Pita kowitikolitokome ta pataka pade-meneke eidapa meaneya.

11Pita YerusalemeTaWakapea Pokome

OneToma Yakanakamo Toawea Aken-

emo1 Mone pa yenameka Akolaline

agale yakoa motiki wa akedekoimopaAposelo ali-kitame yakaneya. Yudeta piko peyake Yesuke wene tugoameane yene peyameka yakatapeneya.2 Wa naniko Pita Yerusalemetake ate wakapea nome mekaleeina ali padeka-kitame one kikoaakeneya. Nipa Akolaline mati-kitilatiadetepa ali mati yatene kepeneteigamedeko wa akene yename Pitakikoa ekete ekete 3 nepa kepeneteigamene pa yatene agono yapupoke one yene-pala opia meke neenakeneya. 4 Nitikoli Pita one yakometokanakamo titikome toka-palawipitikome tokata eya wa toaweaakeneya.

5 Dopa take Akolali kowitoanemekene pulete keneya enekolua tibuke padeya mamina petenenami-meneke po kakoa no pitikou

Aposelo 11:6 222 Aposelo 11:26pitia ketipea tukaketikakale enekou.6 Leneme nepikoane pikolu eya kuyayo tane kai eteya egetamene kaikaya ini enika eniya peya lobutuapianeya enekou. 7 Nitoane yatekoluagale ludu nokome okome Pita newete kamoa eniya-kiti moa wia nawa okale 8 yatekene ekene Ali Munowini okolepa toamou-li. Neme noyametekoya-kitipa toto Yu yenamekekaneya latikoa noamokoya-kiti.Enika eniya pade wete noamokouyatekene noamou-kolu 9 agale ludu wanokome okome Akolaliyo nomotoalatikaneya-kitipa neke kekaneyatokolo noamuku wa wamea waoka. 10 Enilepa tebolopeta tokalataneya. Nititikaneyake eni maminapetene a tibuke ate katekamotaneya.11 Nitikale eina eina ali tebolono mekou yapu kotikatapea notekakoi. No enemonomotoa moawetekaneyake Sisaria ta kawa nokoi.12 Nitikoli Epetane Yominiyo nopalaokome poome toameneya wini ali-mene-pala opia pamene wa okaleopiane pokou. Nitikolupa Yesukewene tugoa mekoi ali ko melepu(6) kakoa nopala Siseria take opiapokoi. Einali-kiti i note kaki. Totopeya pote Koniliasine yapu tuapeapokolo 13 Koniliasiyo one puleteenekana toa kekome okome edeloago pade one yapu nome kakomeokome Saimone one pade ibini Pitawa iki agopa Dopa take mekometokono, enemotokapoe wa neke pupuali pade-mene moa wetekamene.14 Einago nome mekomepa neekaneke yapu pitiki-kitika toa moatekoagale oa meoo wa edelo agome okatoa Koniliasiyo nopala oka. 15Nitikaleagale titikene okouka Epetane Yominieni yeneke awia tagatapeka. Nipatotoke namolo awinokana toa toka.16 Nitikale enekene inapa Yesuyonamolo wa oa pikanakale taatekoatadeko wane wene tokou. NipaYoneyo ali atoa ue motokaneyakeoneme ue motokou toane EpetaneYomini kiwike awitikou wa oa pikanawene tokou. 17 Nipa Yesuke wene

tugakoo-kiti totoke Akolaliyo oneEpetane Yomini awitikakilepa namikakameneya tokana toa eni payenekeka awitikakano, ipa Akolaliyotadekono, one wene pika toanetagamedekale eni yene uemotokakouwa Pitayo e yene-pala akeneya.

18 Nimo okale yatekete e yenamePita wa kikoa wameneya Akolali keipikete ekete pa yatene ali atoaka meakama poadetepa oneke tepe kolotinipekoa pimotoa tadeko wa Akolali keipia kakeneya.

Adioke Yene YesukeWene Tuganemo19 Yu yename Sitipene wia

tukatekoa ete ali atoa tete mo-tokakala tokolipa Yesuke wene tugoameane-kiti Yerusaleme ta toa PinisiaSaiperase Adioke ta-meneke tadoapekete Yu yene takoa Yesunomo oamekala taneya. 20 Eni yene padeka-kiti Saiperase Sairini tatake opianeali-kiti Adioke take pote mekete AliMuno Yesunomo pa yatene ali atoa-palaka oa mekala taneya. 21 Nipa AliMunoyo auapea yopikale oa mekalatokoli eni pa yatene ali atoa peyamatiyame yakoamotekete oneke tepekolotini pekoa pia lukoa meaneya.

22 Nitaneyake Yerusaleme takeYesuke wene tugoa meane-kitamepaeni tanemo yatekete tekete Banabasitakoa moa Adioke take poano pa wawetekaneya. 23 Nitaneyake BanabasiAdioke take nome mekome enekaleAkolaliyo eni yene pewe witikometadekale enekome wedia mekomeokome Ali Munagole wedoa takamapamene wa kini wene weye akakalataneya. 24 Banabasi einagopa epenewene pianeya meane ago. EpetaneYomini oneke awia tagatapeneyatokome Yesunole wedoa takamayakeneya. Nitane ago Adioke takeeida mekakoa eni yene peya mati AliMuno-pala lipukala taneya.

25 Wa padepete Banabasiyo Soloenemopou wa Tasase take tukutopaneya. 26 Tuku toa kawa enamu-tukome Adioke take pata wa wakapeaaua pekeneya. Nitoa Adioke takepoteta mekete odene malike Yesuke

Aposelo 11:27 223 Aposelo 12:12wene tugoa meane yene-pala obokalataneya. Obokala tekete ali atoa peyamati olaukoa kakeneya. Yesuke wenetugoa mekoi-kitipa Keraisuno ali atoawa ibini ikilepa eida Adioke take titiataneya.

27 Einapete pake Akolaline agaleakane ali pade-kiti Yerusaleme kawaAdioke take keti note menaneya.28 Note meketepa eya ago Agabasiyookome ta piko peyake kobu igi matinoo wa oa pianeya. Nipa EpetaneYominiyo wene takaka toa akeneya.(Eni kobu igi mati taatekakilepaLomane ako tobou ago Kelodiasiyota piko peya yopia meane-petetaneya.) 29 Agabasiyo nimo okaleyatekete Yesuke wene tugoa mekoipeyame kini Yudea take meki oya-mikiti auapeato wa padeya-kitikini pikoi toa takoa oboa pikakalataneya. 30 Nitatekoa Banabasi Solotametekete ekete Yudea take Yesukewene tugoa meki yene yopiki ali-kitimetekapoatino poe wa wetekaneya.

12Pita PoYapuPitaneyaToaMotanemo

1 Eina-pete laigoa tobou agoErodeyo Yesuke wene tugoa mekoiyene padeka-kiti tete motokakalataneya. 2 Nitikomepa one poyo ali-kitame Yonene wamene ago Yamekabe teigamotoa taneya. 3 Nitikaletokome Yesuke wene tugamene Yuyene wedia mekoli enekome enatoane Pitaka mou wa one poyo ali-kitame dekoa motokamotoa moawetekaneya. Enilepa Yu yenamemono mono akamene palawe yoanakenewa ibini akene toge kiamekoi-pete taneya. 4Nitikale Pita dekoamoaaua note po yapu pitikakoli one poyoali-kiti tuyono tuyono wa yopikakalatomotaneya. Nipa Yu yename enitoge kia nootokoa mekoika Pitamoane eni Yu yenane lene yotokakoane pitiane yakou wa Erodeyowene pikome taneya. 5 Nitikale Pitapo yapu eida pia mekalepa Yesuke

wene tugoa mekoi-kitame Pitanekowitikoai taneya.

6 Erodeyo podolikama Pita moanepitiane yakou wa wene pia pitikakoaPita po yapu pitikome atu pitikatapoyo ago takuta one kouna takoadekamoa pitaneya. Nipa kapa potatakuta kakoa kebetoa pitikaneya.Akolono kago keteponokeka poyoali pade-kiti eida kakete yopikoakakeneya. 7NitikakoaAliMuno agonoedelo ago Pita pitikata kotikatapeanome kakale one po yapu pitikatapa toa kakeneya. Nitaneyakeedelo agome Pitane podene wiakamotokakome okomewete kamokoakamene wa okaka one yonoke kakanekapapota kotokoapitaneya. 8Nitikaleedelo agome okome neke matiumoa kawa neke kawa yeneka moamekoa ta wa okale nitaneya. Nitikaleokome neke tokoo mamina petenekalobutukoano, no pukuka namene waoa pekeneya. 9 Nitikale Pitayo litimapokomeke edelo agome tokalepaniminile toko wa wene toameneya.Nipa ipa pulete tukutu patu wa wenepia pekeneya. 10 Nitoa edelo agoPitata poyo ali tuyonome yopia kakoikago patukoa penaneya. Wa einatoa poyo ali tuyonomeka pade kagoyopia kakoita patukoa ponetekoakapame latiane kago keteponoketugoa kapaneya. Nitikoli ena kagoone weneme pekale akolono witoatapekeneya. Nitoa batete ludu pote kakatepake edelo agome Pita tewitikoapekeneya.

11 Pokalepa Pita one-pala tokaleniminile tadeko wa wene tokomeokome Erodeyoka Yesuke wenetugamene Yu yenameka no i agotete meou wa wene pokoinakeAkolaliyopa one edelo ago moawetekakale toa motokome tadeko waakeneya.

12 Nitoa eni wene kibututukoapaYone one pade ibini Make einagononine Mariane yapu pekeneya. Eniyapu keneke ali atoa peya mati oboamekete Pitane kowitikoa meaneya.

Aposelo 12:13 224 Aposelo 13:313 Pita eni yapu kagoke pome kakomewi wi tokale yatekome yapu pupuatoa pade Rodayo kago pekademenome yatekale 14 Pitayo okomokaleyatekome wedikome tokome kagopekameneya yapu kouna lonoteyapea pokome okome Pita kagokene akolono ku nome kakome toko-kale ekete 15 leau eke oko-koli okomee'emena. Pita kagoke ku kakome tokowa okala tokale ekete ni tadekopaPita one edelo ago latia nomekakome toko wa wene toameketeakeneya. 16 Nitikakoa Pitayo akolonokago wi wi toa kakale note kagopeetapekete enekete ekete ekee inapaPita tadeko wa ka oa kakeneya.17 Nitikoli Pita yoname kawikatekoakakomepa Ali Munoyo edelo ago moawetekakale po yapu nome akolonoaua pokanakamo i i wa toaweaakeneya. Nimo ootokoa kakomeokome kipala i ukumo Yameka anuete oya-mikitika mekoika toaweaakapoe wa oomotokome padeyapekeneya.

18 Podolikama pene ta patakakapoyo yename ekete ekee inakagoPita manika pokome pokato patuwa poome kau kau yakeneya.19 Erodeyopa einago wete tuku topoewa okale tuku tokoa kawa teko tokalewakoli eya taneya. Ete piapa Pitayopia kakoina poyo ali-kiti pitiayakatekoapa einago yopia potokadekiwa ootokoa kakome i poyo ali-kitiwia tukoe wa ete poyo ali-kiti moametaneya. Nitimotokome ErodeYudea ta tewitikoa Sisaria take ketipome mepaneya.

Erode Tukome Tuanemo20 Erodeyopa Taia Saidone

tatake pitikoi yene-pala kotimi yoameaneya. Nitikalepa eni yene koukoanekete one pitika yapu luku talotokago Bilasasiyo kiwi auapemotoaoya kakatekoa Erode mekata neketeekete tone noateko neepa neke take-kama topo toa monokala tokono,odene wene piato wa kowitaneya.21 Nitaneyake ipete wa namene

wa oi metekana-pete eni yene wanokoli Erodeyo tobou ago kawatekamamina-mene moa kawa tobou agomeateka walaike pome mekomeeni yene-pala agale oa metaneya.22 Nitikale yatekete kayo ekete eketeinapa alime oko toa mena. Akolaliyooko toa eni okono, yakatoewa kayo oakakoli 23eina eina Akolaline edelo agopadame one winaneya. Erodeyopaipa Akolaliyo wene takako toane ukuwa Akolali kei piamokale tokometaneya. Nitikalepa pukiname tepenoa teianeyake tukome tuaneya.24 Nitaneyake Akolaline agale tapiko peyake oa pupitikama pekeneyatokome ali atoame yakoa moma-kalapekeneya.

25 Banabasi Solotame Yerusalemepekete tatikoa metekatekoiya-kititatikoa meemotekete Adioke takewakapea pekeneya. Nipa Yone onepade ibini Make einago-pala auapekeneya.

13Banabasi SolotameYesunole TakamaYamotoa Takoa Moa Wetekanemo

1 Adioke take losu yapu oboai toaAkolalinele takakoi-kitipa padekameone agale toawea akoa padekameonekemo pine toa olaukoa taneya.Eya yename nitoa meaneya. Banabasini Simione ni Lusiasi ni Maneyene niSolo. Simione one pade ibini Naisawa akeneya. Lusiasi onepa Sairinitake ago. Maneyene einagopa Erode-pala tau takoa egetane ago. EniErodepa tubetoa wetini toa kakomeGalili ta yopia kakeneya. 2 EniyenameAkolalinele takoamekete neewawa mekoika eya taneya. EpetaneYominiyo kiwiwene takakome okomeBanabasi Solotame anu pade puputakamotoane kayo okouno, anueni pupu takamotoa einagota moakakamene wa akeneya. 3 Nitikaleeni yename nee wawa kowititikoapanitato wa yono pia wetekaneya.

Saiperase Take Tanemo

Aposelo 13:4 225 Aposelo 13:214 Epetane Yominiyo okana toa

tekete wetekakakoli Banabasi SolotaSelusia take keti pote pipaneya.Piimoteketepa tube ue dipikepeapetekoa mea Saiperase take potemepaneya. 5 Saiperase ta keneke pikoSalamise take pote mekete Yu yenanelosu yapu kaka toa Akolalinemo oamekutu toma pokoli tuali Yone opiapokome auapema pekeneya.

6 Saiperase ta ludu pima yawa ekamatanu lono Pepose take peketeotoi ago pade Ba-Yesu wa ibiniakene ago kotuaneya. Einago Yuyatene agomepa Akolaline agaleakama yakuna wa oa meake otoiago mekome ali atoa oa yotokakalataneya. 7 Einagopa Saiperase tayopia kakago Sesiasi Polasi-pala opia-kama yakene ago. Eni ta yopikagoSesiasi Polasi wene muno meane agotokome Akolaline agale yakademeokome Banabasi Solota oto nomotoawa agale oa wetekakale nekeneya.8 Nitikoli tobou agome kini agaleyakoa motokaya tokale Elimasi waibini akene agome kita-pala neno oakakeneya. (Einago Geriki agalekeElimasi wa ibini ikilepa otoi agowa ekete iki.) 9 Nitikale Solo onepade ibini Polo wa akene agomeeya taneya. Epetane Yomini onekeawia tagatapekale kakome eina otoiago nepikakome okome 10 nepa nipaSetanuno peku noa tokagono, padelepadele kiyo akenele-kiti moa agopatakade wili tokoa kawa poanele-kama toa ali atoa oa yotokoa toko.Akolaliyo nimini akene agale pamotetepo takoa koigaku peke toapamanipete wako patu. 11 Akolaliyone kibu moono, nepia. Opii-meneneke leneta liitapeneya yake loupaka enameneya pa yawa meoo waPoloyo okale eina eina one lene libutakatapekome yomiyomume agopatakaneya. Nitikale one yono moaaua yawatekago tuku toa kakeneya.12 Nitikale enekome ta yopikagomeokome Ali Muno agonomo i agotameolaukoa kakipa etene nimini akediki

wa wene kainya pianeya kakomeyakoa motaneya.

Pisidia Ta Keneke Piko Adioke TakeTanemo

13 Nitaneyake Poloyoka one oya-mikitameka Pepose ta tewitikoaue dipike peapetekoa mea potePabilia ta keneke piko Peka takewitapeneya. Eidapa Yoneyo oyene tewitikoa Yerusaleme take wawakapea pekeneya. 14 Nitaneyakeo yename Peka ta tewitikoa Pisidiata keneke piko Adioke take potemepaneya. Eidapa ko mea puputoamene-pete losu yapu tuapea potewitipitoa meaneya. 15 Nitoa mekoliMosesene agale tiginika Akolalineagale papete toawea akane ali-kitameakene agale tiginika oi moa peyatakakete losu yapu talo tane ali-kitame eya taneya. Agale wetekaketeekete oya-lawe i oboa meki aliatoa auapeatiki agale oa meadeteeketepa yakamotono oe wa akeneya.16Nitikoli Polo kamokoa kakomeyonopitikakome okome

Iserele ali-kitika Akolalike natewene pia one kowitoai tiki pa yateneali-kitika kiwi peya-pala i ukunoyakoe. 17 Iserele yenane Akokaliyotone kaua-mikitipa one wa takoamotaneya. Nitaneyake mone Idipitake pote mea kakoli pewe wia kakaleeida pitikali opia tagatapeneya.Wa naniko Akolaliyo padele padeletelekole toa eni ta tewitikoa auapekeneya. 18 Nipa mali padekanoi kakoa (40) ponoka toa-kamatone kaua-mikiti mama moa alipiamene take egetoa aua yakeneya.19 Nitimotokome Kenane ta ludupitane yatene tatono kakoa (7) yatenewia atukoa eni yatenane ta tone kaua-mikiti kini wa yametaneya. 20 Nipamali ege kadukaka pogime kadukoa(450) mali ponoka toa edikoa pewewia yopia kakeneya.

Nititikaneyake kini tanele takoaenoa akatekoi ali-kiti Akolaliyomoa kakama pome wipitikomepaone agale akane ago Samuelemoa kakaneya. 21 Nititikaneyake

Aposelo 13:22 226 Aposelo 13:36tone kaua-mikitamepa kini AliMuno meatekago neme takoa moakakakamene wa Akolali kowitoaitokoli Bedamine yatene ago Kisenemana Solo takoa moa kakakaneya.Nitaneyake mali padeka noi kakoa(40) ponoka toa Solo einago AliMuno mekome talo toa kakeneya.22 Akolaliyo einago Solo katekatekoaone luku Depidi kini Ali Munomoa kakakaneya. Nitoapa Depidikei pikome okome i agopa Yesinemana Depidi nota odene wene pianeyayakagono, anu wene pikule-kama too waone kei pianeya. 23 Wa wipitikometoto Yu yatene toa momotoa tikilepaeinago Depidike tagakago Yesumoa kakaneya. Nipa kiwi yateneauapekene dikouwa papete oa pikanatoa taatekoa taneya. 24 Yesu wetetaatekoa noameneyake Yone namolotakoa nokome Iserele yene peya kininamolo poane wene wia wawa tepekolotini pekoa piatino, ue moamenewa mo wima yakeneya. 25 One enipupu toa peya takateka tigotokalekakome okome nopa edane agokakunowenepiki-pe. Papete oa pianetoa taatekoa noatekagopa no mena.Nopa einago menake one nanikonomotoane no namolo takoane nuku.Einago nokolopa one auapekilepatoatekuyake pa ago tekene one kawayeneka oyake kekamele toamoko waYoneyo oka.

26 Anu oya-mikiti Eberameketagene yeneka Akolalike nate wenepia kowitoai tiki mone yenekaAkolaliyo ali atoa toa moatekaagale oa wetekakilepa totoke oawetekaneya. 27 Yesu taatekoa nokaleYerusaleme take pitikoi yenamekakini tobou ali-kitameka einago eninekedeko wa wene toameneya. Onewene toamekete koiso akakoipa nipaoneke papete oa piane toa taatekoataneya. Einapa kini ko mea puputoamiki-pete-kama Akolaline bokukeoneke wia mekane agale oi mokalatikiyake taneya. Nipa Akolalineagale papete toawea akane ali-kitame oneke papete wia mekapiane

agale oi mokala tikiyake nitaneya.28 Einagopa Pailase mekata auapekete i ago wia tukakoano ta waakeneya. Nipa one wia tukatekoinami kawameadekaleka pa puputuataneya. 29 Nitoapa Akolaline bokukeoneke papete wia mekapianele-kamatoa peya takatekoapa one tigini yomolekaneyake wia dekaneya toa moapatukoi-kiti piadete kokapiane kotakemoa pipaneya. 30 Nitaneyake oneeni tuaneya pikata Akolaliyo moakamotokaneya. 31 Nititikaneyake eyayene Galili ta laigoa onepala opiayawa Yerusaleme take pokoina oya-laweponoyametekala taneya. Nipa takainya mati pataka toa tokala taneya.Nitikale enekoiya tekete one eni oya-laweme toto Iserele yatene-pala dikadika wa toawea oma yaki. 32-33 EinapaYesunomo kini wene epetekateko kototome eya wa toawea oko. Akolaliyokiwi yatene auapekene dikou wa tonekaua-mikiti-pala papete oa pikanatoa taatekoa tokomepa kiwike tageneyene toto kako-pete Yesu tukale moakamotokaneya. Eni toatekalekepaAkolaline bokuke taku takoa samo loagale eya wa wia mekaneya piko.Nepa anumana. Opi nopa neketai latiane

meku wa Akolaliyo mana-palaakene toa wia mekaneya piko.

34 Akolaliyopa one tukale moa kamo-tokakale tigini wa lomuamatekalekeeya wa akeneya.Auapekene dikou wane Depidi-pala

kiyo akenele toatekoumooane pikouna toane neauapekene taatekoane tou waAkolaliyo mana-pala akeneya.

35 Enilekepa panagome Akolalinebokuke eya waka papete wiamekaneya.Nekele-kama takama pomotoa takoa

motokago tukalepa lomumotoaneme wawamoo wa wiamekapianeya.

36 Depidiyo Iserele yene yopiamekome Akokalinele takoa peyatakatekoa tua pekeneya. Nitaneyakeone kaua-mikiti oloyo toai tanetakeone yename oneka oloyo tokolipa one

Aposelo 13:37 227 Aposelo 14:1tigini eida lomuaneya. 37 Depidipanitaneyake Akolaliyo moa kamo-tokane agopa lomukile toameneya.38 Nipa anu oya-lawe kiwi eya wanewene takakene uku. Einago Yesuyotokalekepa Akolaliyo kini poaneletoma yakoike po letu mekakanakeetapea mitikoo wa totome kipalatoawea oko. 39 Akolaline lenekepoanele toamene yene meadeteMosesene totono litia tootapeatowa kime wili toa kawa teko tokolotetekoa poanele pa tiki. NitikiyakeYesuke wene tugoa meki peyapaAkolaliyo poanele toamene yenetetepo takoa wene keaneya meko.Yesu tukaleke ni toko. 40 Akolalineagale papete toawea akane ali-kitamepubu akene toa kipala takayano,wedoa meamene. Akolaliyo akenetoa eya wa pubu akeneya.41 Tedu mea ya takoa tiki-kiti kipala

eya wane uku. Anume tukuleenoa ka oa tuati. Kiwi meki-petepa padameka namolotoamokoinakale toadene tekeneni uku. Enilepa i i wa panagometoawea okaleka kime yakoamoamoiwa akeneya wa Poloyoe yene-pala oa kakeneya.

42 Nitaneyake Polo Banabasitameeni losu yapu tewitikoa poadetekakoika e yename ekete ye puputoamatiki-pete wakapea note enikaenimo wa oa menamene wa kowi-taneya. 43 Nitoapa kini losule toapeya takatekoa padeka-kiti Yu ali-kitameka Yu yene-pala lipuane payatene ali-kitameka Polo Banabasitalitia pekeneya. Litia nokoli e yene-pala ko oma pekete ekete Akolaliyokiwi pewe wima pomotono, onekelewedoa takamoa pamene wa omapekeneya.

Polo Banabasitame YesunomoPa Yatene Ali Atoa-pala Oa

Metanemo44Wa ye ko mea pupu toamatekoi-

petepa eni take pitane ali atoapa natetekoa kamotoa ete peyameAli Munagonomo yakadete koukoanekeneya. 45 Koukoa note kakoli

enekete Yu yene wene mati poolo-ganeya kakete Polo-pala neno oa teaagale oa taneya. 46Nitikolika Polo Ba-nabasitame piti moameneya kaketeekete Akolalinemo oa metekilepa Yuyene kipala namolo takoa ato watotome oa metekoyake kote tokolowaki. Nipa kipa Akolaline take meakamele toamene tetepo takakete ikilitokome kiwi tewitikoa wawamone payeneke poo. 47 Tone Ali Muno agometamene wa oka toa toadete toko. Eyawa oka.E ku mone pa yatene-kiti pa

takalogamene wane kiwi moanekakapikouna. Nipa e kuyatene ta piko peya pitiki toapekete kiwi toane motukumooa pupitikakamotoane tekenetokouna wa Ali Muno agomeoka wa Poloyo akeneya.

48Nimo okale yatekete e pa yatene aliatoame ke wa Ali Munono agale keipia kakeneya. Nitaneyake Akolaliyomea kama pomotoa takoa moopi-ane ali atoa peyame Yesunomo yakoamotaneya.

49 Ali Munono agale eni tapiko peyake oa pupitikatapeneya.50 Nitaneyake Yu yenamepa PoloBanabasitane agale yakamatoe waAkolalinele takama yakene ibiniakene atoa-kitika eni take toboumeane ali-kitika oa kamotokamayakeneya. Nitoapa einagota tetemeetekoa kini ta tewitikoa poe watikatapeneya. 51 Nitikoli einagotamekiwika tewitikoa wako wa kinikawake kakene kege tadamoteketeAikoniame take pote mepaneya.52 Nitaneyake Yesunomo yakoamotane yename ke wa wediameaneya. Nipa Epetane Yominikiwike awia tagatapeneya kolotinemeaneya.

14Aikoniame Take Tanemo

1 Adioke take tokoinakale Aiko-niame takeka wa einakale taneya.Polo Banabasita Yu yenane losu yapupote kakete Akolaline agale wedoa

Aposelo 14:2 228 Aposelo 14:20

oa metekoli yatekete Yu yenekamone pa yeneka peya matiyame ee,nimini iki wa Yesuke wene tuganeya.2 Nitaneyake kini agale yakamadetewakoi Yu yenamepa i agotameikimo yakamatoe wa mone pa yeneoa kamotokakoli mone yenamekaeinagota-pala kotimi yoa meaneya.3 Nitikolika eida mea kakete AliMunagonomo oa metekilepa pitimoameneya taneya. Nipa Ali Munoyoali atoa pewewia talo tokome tokomoeni oa mekala tanepa ina okoinapanimini akediki wa e yename wenetomotoa tokomeAliMunoyo einagotatele lukakale padele padele telekoletoma yakeneya. 4 Nitaneyake enitake pitane yene padekamepa Yuyenane totono litia tato wa oawa padekamepa i Aposelo agotaneagale yakoa litiato wa puutakutukoameaneya. 5Nitaneyake Yu yenamekamone pa yenameka kini tobou ali-kiti-pala koukoamekete einagota tetemea kueme kaua tukatekoi oi pedoapianeya. 6 Eina koina tanemo kuguyateketepa einagota wete kamokoaAikoniame ta tewitikoa eya ta ludutoa yakeneya. Likionia ta kenekepiko Lisira Debi tatake ni eni tata litikebono piko ta-kitikeka toa yakeneya.7 Nitoa toa yawa Yesunomo-pala oaaua yakeneya.

Lisira Debi Tatake Tanemo8 Lisira takepa niname kawata

lepo taneya opiane ago pade kawakautoa pikileka toamene ago eidameaneya. 9 Einagomepa Poloyo agaleokale yakakoa meaneya. NitikalePoloyo one nepikoa pikale Akolaliyoone epetekamele toko wa einagomewene piadekale enekome telo okomeokome 10 neke kawata kiyotokoakamokoa ka wa akeneya. Nitoaokaka tigatapekome yawa kakeneya.11 Poloyo enile tokale enekete eyename kini Likionia take akeneagaleke ekete pule alita tone yagonoali latitapea toto pakeke i note kakiwa ka oa kakeneya. 12 NitiketepaBanabasi tobou pule ali Siasi wa ibini

oa wa Polo Emesi wa ibini oa taneya.Polo mo wia kakago tokale Emesi waibini akeneya. 13 Pule ali Siasike lodoyoai tane yapupa Lisira ta eko keneyawikakaneya kakeneya. Eni yapu talotokagomeka ete yenameka i agotakelodo yatoe wa akeneya. Nitoapa taloagome yomo tidiyo pilia moa pokeapetoa pitimekawe kai-meneka moata keteponoke aua pekeneya.

14 Kitake lodo yoadete tokoimoyatekete Polo Banabasita wenepoaneya kakete kini kakene maminaiyatapeneya. Nitoapa eida oboakakene yene pakeke teyapea kayooawineya pekete ekete 15 ame-lawe dekolo tiki-pe. Totapa kiniyagono alita, pule alita menano,lodo yoa enile paya nou toa meketetikile tewitikoa wawa Akolalike tepekolotini pekoa piati wa kipala oko-ye. Einago Akolali pa mea kamanokagome tibu itonota tube uetoa latia eniya-meneke yakoiya-kitika latia taneyano, oneke wenetugamene. 16 Einago Akolaliyopanamolo papete ta piko peya pitaneyatename kinikile etepea tomayamotoa yopia kakeneya. 17 Kinikiletoma yakolika wawamokome eya toapewe wima nekeneya. Kini paguama aua eya mekateka ta nomotoatoa ni nee noatekoi kotuke meakolotini kakoa taneya. Ipa Akolaliyotokome toko wa wene tomotoani taneyano, oneke odene wenetugoa meamene wa Aposelo agotameakeneya. 18 Nimo okolika e yenamekitake lodo yoo-li wa neno oa kakolipoti oa kawikoa motokoli wakeneya.

19Wa naniko Yu yene Adioke Aiko-niame tata kawa nekete i agota wiatukatono toe wa Lisira take ali atoaawitikatapea Polo dekoa moa kuemekaua tukaneya. Nitoapa tukometukono wene pia tayo lono lia auapote pipaneya. 20 Nitaneyake oneoya-lawe one pikata unukapia kakolikamokamotokome Lisira take waka-pea pekeneya. Podolikama Solo Ba-nabasitame Lisira ta tewitikoa Debi

Aposelo 14:21 229 Aposelo 15:8take pote mepaneya.

Solo Banabasita Siria Ta Keneke PikoAdioke Take Wakapea Pekenemo

21Debi take Yesunomo eni epetaneko einagotame oa kakoli ali atoapeya matiyame yakoa motaneyakekini nokoina toa wakapeata poteLisira Aikoniame tata pima potePisidia ta keneke piko Adioke taketugapaneya. 22 Nitoa pimata peketekini agale yakoa motokoina yenemama motekete ekete Akolalinelewedoa takamoa yamene. Ni toneAkolaliyo talo toko take poadetepa keenekakale-kama mea poo wa omatapekeneya. 23 Kini losu yapu kakapeyakeka kiwi talo toatekoi ali-kititakoa moa kakakala taneya. Nitoanee wawamea Ali Muno kowitikaketeekete i yene neeke wene tugoamekino, talo toa kamene wa kinikowitikakala taneya.

24 Nitoapa Pisidia ta ludu pimatapote tewitikoa Pabilia take potemepaneya. 25 Pabilia ta kenekepiko Peka take Ali Munagonomo oameemotekete Atalia take keti potemepaneya. 26 Eni ta tewitikoa uedipike peapetekoa mea pote Adioketake wakapea nekeneya. Nipa iagotame nekele takama poadetetikino, neme talo toa pewe wimapamene wa kowitikakoina take kinieina pupu toa peya takamoteketewakapea nekeneya.

27 Note meketepa Yesuke wenetugoa meane yene peya moaobokaketepa Akolali patu kautakoatakama pekete tokoinakamo i i watoawea akeneya. Ni e ku moneyatename Yesunole takamotoaAkolaliyo ka patekoa yametanemokatoawea akeneya. 28 NititikoapaYesuke wene tugoa meane yene-palaeida mea kakeneya.

15Aposelo Ali-Kiti Yerusaleme TakeKoukoa Mekete Akenemo

1 Polo Banabasita Adioke takeeida pa mekakoa pade ali-kiti

Yudea ta kawa nekete Yesuno agaleyakoa motane ali-kiti olaukaketeekete Mosesene totono litiketekini kepene teigamotono toe.Toamokolipa Akolaliyo kiwi toamoamoo wa olaukaneya. 2 NitikoliPolo Banabasitame eni yene-palaagale liitakutukakoli Adioke yenekoukoa mekete eya taneya. PoloBanabasita Adioke ali pade-menekatakoa moa kakakete ekete Aposeloali-kiti Yesuno yatene yopiki ali-kitika Yerusaleme take mekika eyawa yatekapoe. Toto pa yatene ali-kitameka Moseseyo akene toa kepeneteigamotoa iki-pe wa yatekapoe wawetekaneya. 3 Wetekakoli PinisiaSameria tata ludu pima yaketepapa yatene-kiti Akolalike wenetuganemo toawea oma pekeneya.Nitikoli yatekete eni tatake Yesunoagale yakoa motane yename kewa wedia meaneya. 4 Nitaneyakekutu pima yawa Yerusaleme takepote kakoli Aposelo ali-kitamekaYesuno yatene yopikoi ali peyamekaeinago-mene makutukoa motaneya.Nitikolipa Akolali patu kautakoakakete tokoinakamo i i wa toaweaokoli 5 yatekete eya ali-kiti Parisitotono litia toake Yesuno yatene-palalipua meane ali-kiti kamokoa kaketeekete pa yatene eya wa olaukamene.Yesunomo yakoa mootokoapa aliyatene kepene teigoa Moseseyoyametane totono litia toa tamene waolaukamene wa akeneya.

6 Nitaneyake Aposelo ali-kitikaYesuno yatene yopikoi ali-kitikakoukoa mekete edemo ato patu wawene kibutukoa meaneya. 7 Nitoaete oto wa agale takoa meapa Pitakamokakome okome ame-loe agalepade ukuno, yakoe. Akolaliyonamolo namolo kiwi pakeke notakoa motikilepa pa yatene mekoikaYesunomo oanemema pomotoa toka.Nipa eni pa yename Yesunomo yakoamoa oneke wene tugamotoa tokomeni toka. 8 Ali atoa peyane tepenepiko wene tetoa enekago Akolaliyopa

Aposelo 15:9 230 Aposelo 15:23one Epetane Yomini eni pa yenekekaawipomotoa wetekaka. Nipatotoke namolo takoa awinomotoawetekakana toa toka. Einapa monepa yeneka oneme takoa motokometadeko wa totome wene tomotoatokome ni toka. 9 Edikakomepatoto Yu yatene eni pa yateneta midipikoa toka. Nitoa eni pa yatene aliatoane tepene poane wene takoakoikakilepa pa Yesunomo yakoamoa oneke wene tugakoike ni toka.10 Nitikano, tone kaua-mikitametoma nekenele tamene wapa edekoliiki-pe. Tone kaua-mikitamekatotomekaMoseseyo akene toa kepeneteigatekoa one totono litia toadetewili toa kakilepa edoa litia tootapekopatu wa wene keda taneya meketetokoo. Eni pa yatene alime Mosesenetotono litia tamene wa ikilepa Akolalitoa enekete tikino, 11 wameo. ToneAli Munago Yesuyo toto Yu yenetoa motikilepa eni pa yatene toamotokome toko toa toko. Nipa oneweneme pewe witikome toa motokowa totome wene toko wa Pitayoakeneya.

12 E koukoa mekoi peyame agalewametekoa Banabasi Polotameokoi agale pa yakakoa mekolipa oagotame Akolali patu kautakoa kamapekete pa yatene mekoika padelepadele telekole kini wene kainyapikakoile toma yakoinakamo i i watoawea akeneya. 13 Nitoa oa peyatakakoli Yame kamokakome okomeame-loe agale pade ukuno, yakoe.14 Akolaliyo pa yatene-kitika mamamotokome eni yene padeka-kitione wa pegetoa takoa motokometanemo Pitayo ina toawea okano,15 Akolaliyo edikakomepa one agalepapete toawea akene ali-kitame oapiane toa taatekoa tadeko. Eya wawia mekaneya piko.16 Nititikaneyake wakapeane nekene eya

tou wa Akolaliyo oka. Depidineyapu kilia tadoa tumupikake eni-mene wa moane awitikakoanewikou. 17 Nitikolupa ete yenee ku pa yatene peyame no tukutomanoi. Nipa anuwane takoane

moane kakapikou-kitame nitoi.18 Kipala i ukupa i i wanenamolo namolo wene takapikouago Ali Munoyo uku wa oneagale akane ago padamewia mekakaneya wa Yameyoakeneya.

19 Yameyo nimo ootokoa okomeile tatoane uku. Akolalike tepekolotini pekoa piane pa yatene aliatoane wene moa keda takakayano,ile tamene ele toameamene wa tikatika toamato. 20 Nitameneya eyadotewitikoa wamene wa eni yenekepipia wia wetekatoane uku. Payagode-kitike lodo yotane nee tawe eyawawa noameamene. Koua piamatikiali atoa-pala koua piameamene.Kamate ponamomotoa tokome kabedekoa tukane sipi sipi kai tu eyaeniya melepu moa noameamene.Kamateka moa noameamene wapipia wia wetekatoane uku. 21 Aliatoa ta pitikoi peyake namolonamolo titimoa Mosesene totonopamo wia oma nekeneya. Opika komea pupu toamiki-pete-kama losuyapu kako toa one totono oi moatoawea okala tikino, ta piko peyapitiki pa yatename one totonowete yakatapekete tiki wa Yameyoakeneya.

Pa Yatene-kitike Pipia WiaWetekanemo

22 Yameyo nimo okale ete Aposeloali-kitameka Yesuno ali atoa yopi-ane ali-kitameka Yerusaleme takelosu oboai tane yene peyame oatogotokakete ekete agalepa widikoawia wetekato. Polo Banabasita-palaopia pote Adioke take pipia-palaaua potokamene wa tone oyagotatakuta takoa moa wetekato wa oatukaneya. Nitoapa Yudase one padeibini Basabasi einago-pala Sailasitatakoa motaneya. Ibini akene agotaeni takoa motaneya. 23 Nitoa pipiawia wetekakete eya wa akeneya.

Yesuke wene tugoa meki-kitiAdioke Siria Silisia ta-meneke mekikakini pipia wia wetekako-ye. NipaAposelo ali-kiti Yesuno ali atoa yopiki

Aposelo 15:24 231 Aposelo 16:3ali-kiti kini oya-mikiti totome wiawetekaketepa mea epetekamene waoko-ye. 24 Toto-pala opia mekoiali padeka-kiti kini ta-meneke ugunote mekete kini wene potokoabebo akatapea tadikimo totomeyateko-ye. Einapa totome amenewa okoomo wamekete pa kiniwene kibutua akediki. 25 Nitadikiliyatekete ali takuta takoa moa tonekolotini agota Banabasi Polota-pala wida wetekato wa totomeoa togotokakoo-ye. 26 EinagotaBanabasi Polotame tone Ali MunoYesu Keraisunole takama yakilepatukaya wa piti moamekete atiki toataneya. 27 Einagota totome oi pedoapikoona toa tekete eyagota YudaseSailasita takoa moa wida wetekako-ye. Einagota wida neketepa tonepipiawiawetekakomokini kabunumekotukoa oa meoi. 28 Eyado tewitikoawamene wa Epetane Yominiyokatotomeka kipala oadete oko-ye.Kini wene keda takakaya tokolopademo-kitika wamoko. 29 Payagode-kitike lodo yotane nee eyawawa noameamene. Kamate moanoameamene. Kamate ponamomo-toa tokome kabe dekoa tukane sipisipi kai tu eya eniya melepu moanoameamene. Koua piamatiki aliatoa-pala koua piameamene. Enikaenile takaya kekatekoa yaketepa nipaepetekoa mekete toi. Tone agale enipeya tokono, wete kamene-ye wa wiamekaneya.

30 Nitoapa kini takoa motokoinaalita i pipia-pala aua poatino poewa mea wetekakoli Adioke takepekeneya. Nitikete Yesuke wenetugoa meane yene peya obokoa einapipia yawa metaneya. 31 Nitikolimoa oi mootokoa ekete ipa weneyapeateko agaleno, ke wa wediakakeneya. 32 Einagota YudaseSailasitapa Akolaline agale toaweaakane agota tekete Yesuno ali atoaeida mane mane oa kaketepa telelukoa wene weye akoa taneya.33 Nitoata mea kakolipa kita takoamoa wetekakoina yene mekoita

wakapea poatino, tepe kolotinikilianeya poe wa kini oya-lawemeete wa wetekakoli 34 (Sailasiyowakapeane poamou wa eida pameaneya.) 35 Polo BanabasitakaAdioke take eida mea kakete ali atoaolaukoa Ali Munagono agale-palatoawea akoa taneya. Pade ali kainyamatiyameka einagotame tane toataneya.

Polo Banabasita PilitakutukaketeTanemo

36 Wa naniko Poloyo Banabasi-pala okome tone namolo pote AliMunagono agale oa metekoona ta-kitike einaka eina ali atoa edoa mekipatuno, wakapea enema pato waakeneya. 37 Nitikale Banabasiyoeya ago Yone Make-pala aua pato-kale 38 Poloyo wakome okomenamolona einagomepa tota-palaAkolalinele takama yawake Pabiliatake pegene kakalogoa wawa pokanawa wakeneya. 39 Nitoa neno oaletetakutukaneyake BanabasiyoMake-pala aua tube ue dipikepeapetekoa pome mea Saiperase takewitapaneya. 40 Nitaneyake PoloyoSailasi takoa moa poademe kakalekini oya-kitame i agota pewe wia talotoa kamene wa Akolali kowitikakoli41 Sailasi-pala aua pome Siria Silisiatata ludu pima pekeneya. Nitoa enita-kitike Yesuno ali atoa koukoai tanetoa pokomepa Akolalinele wedoatakama pomotoa mane mane omapekeneya.

16Polo Sailasita-pala Timosi Opia

Pekenemo1 Poloyo nitima yakome Debi

take pome mepaneya. Wa nanikoeni ta tewitikoa Lisira take pomemepaneya. Eidapa Yesunomo yakoamotane ago pade one ibini Timosimeaneya. One ninepa Yu atoa Yesukewene tugoa meaneyake one etenepaGeriki yatene ago. 2 Lisira Aikoniametatake mekete Yesunomo yakoamotane ali-kitame einago Timosi keipiai taneya. 3 Poloyo one pukuka

Aposelo 16:4 232 Aposelo 16:20Timosi-pala auane pouno wenepikome tokome Timosine kepeneteigamotaneya. Nipa eni take pitikoiYu yene peyame Timosine etenepamone Geriki ago wa wene teketeTimosi aue paia titi tokaya tokalenitaneya. 4 Nitimotokome eni taludu ali atoa pitikoika Timosi-palapima yakome eya taneya. Yerusalemetake Aposelo ali-kitameka Yesuno aliatoa yopiane ali-kitameka pa yatene-kitame Yesunole takama peketetoatekoi oi pedoa pikoina totonodika dika wa oa mema yakeneya.5Nitikolipa Yesukewene tugoameaneyename Yesunole wedoa takamoapokoli ete ali atoa kainyamati Yesunoali atoa-pala lipuai lipuai taneya.

Polo Teroase Take Mekome PuleteEnanemo

6 Poloyo one oya-lawemeka enita tewitikoa Esia ta ludu agale omapoadete tokoli Epetane Yominiyomenawa ka ketekakale Perisia Galesiatata ludu pima yakeneya. 7 Nitoapima yawa Misia ta kebonoke tugoaBisinia ta ludu kutu poadete tokoliYesuno Yominiyo mena wa okale8 Misia ta patukatapea pote Teroasetake keti witoa pekeneya. 9 Eida talikale Polo pule pitikome enekaleMasedonia take ago pade kakomekowitikome okome Masedonia taketoto auapenamene wa kowitikaleyakoa enaneya. 10 Nitoa Polo piakamokakome pule kekale totomeyatekete ekete einapa eni takepitiki yene-palaka totome Yesunomoonomotoa tokome Akolaliyo kayo oaakedekono, patoe wa Masedonia takepoatekole nodokoa kakoo.

Pilipai Take Eya Atoa LidiaYesuke Tepe Kolotini Pekoa Pianemo

11 Nitoapa ue dipike peapetekoapote mea Teroase ta tewitikoaSamoterese take pote witakoo.Piimotekete podolikama Niapolisetakepotemepokoo. 12Eni ta tewitikoaka ludu pote Pilipai take mepokoo.Pilipai taapa Masedonia ta pikokaLomane yatene awia note latianeta. Eni ibini akene takepa ta pataka

pade-mene toto mea kakoo. 13 Eidameketepa ko mea pupu toamatekoo-pete eni ta kago ketepono patukoaeka yotane ue matanuke pokoo.Nipa ali atoame eida kowitoai teketetiki wa tuku toma pokoo. Nitoaenamutukete witipitoa mekete eidaoboa kakoi atoa-kiti-pala ko oamekoo. 14 Tone ko okoomo yakakoakaka atoa pade one ibini Lidia.Einatoapa Taiataira take kuduluue paigene mamina latia taneya.Onepa pa yatene atoameke Akolalikowitoai taneya. Nitane atoa AliMunagome wene takakale mekomePoloyo okamoyakoamotoka. 15Yakoamootokoapa one yapu pitikoi yenepeya-pala ue motaneya. Nitikomeokome kimeno i atoapaAliMunagokewene tugoa meko wa wene piketepanipa anu yapu meatono noe wa totokowitikale nipa pato wa one yapupote mepokoo.

Polo Sailasita Po Yapu Pitanemo16 Wa padepete eina kowitoai

taneta poadete pokolopa kueme topotoa moa egetane atoa padame totokotuka. Einatoa ipono awitaneyamekomepa naniko witatekole papetetoawea oa pikala taneya. Nipa e ku aliatoa-pala toatekale toawea oa pikomekinike kue moapa one egetane ali-kiti kamo takaneya. 17 EinatoamepaPolo-loe toto pokooka litia kayo omanokome okome ako odene meko AliMunoAkolaline pupu takama yaki ali-kiti i pinikino, enoe. Akolaliyo tototoa motokome toko agale oa memapinikino, yakoe wa kayo oma noka.18 Ta pataka pade-mene enile tomanokale Poloyo yakama pome tekotokale ete peketapekome ipono-palaokome Yesu patu kautakoane kakeneukuno, einatoa takoa pa wa okakaeina eina takoa poka. 19 Nitikaleone egetane ali-kitame ekete ae iatoame naniko toatekomo opi ameletoamokono, tone kamo edoa tokopatu wa wene poaneya kakete PoloSailasita dekoamotaneya. Dekoamoamakesike liimoa aua pote Kanosoloyenane lene yoto kakapokoi. 20Nitoa

Aposelo 16:21 233 Aposelo 16:40

koiso yatekakoi-kiti mekoita auapote kakakete ekete i agotapa Yuagotano, tone i take pitiki yeneeya toa kamotokaki. 21 Toto i takepitiko yenepa Lomane yateneke iagotame kini totono pianele olaukoatikino, tone kekanele tomotoa teketeni tiki wa akoa okoi. 22 Nitikolipaeida oboa kakoi-kitame eni yene-pala kibutua kakete winagota wiatoewa kayo oa kakoli koiso yakakakoiyename Polo Sailasita poyo ali-kitikemetekete ekete i agotane maminakotokoa pia layome wiamene wamoa metekoi. 23 Nitikoli moa wiaitoa kawa po yapu pitikapekete poyapu yopikago-pala ekete winagotawedoa nepikoa kamene wa pekeneya.24Nitaneyake po yapu yopiane agomeeinagota moa ekolo yapu kenekepome pitikapokome kini kawata tautoologoa pekeneya.

25 Nititikaneyake tube likonu PoloSailasitame Akolali kowitoa lo oamekoli ete po yapu pitane-kitameyakakoa mekoika 26 momani tokamatiyame eni po yapu lokokoa auayakome kago-kiti peya odepeta wiapeetapekala taneya. Po yapu pitane-kiti kini yono kawatake kakanekapa po-pala kotokoa pitaneya.27 Nitaneyake po yapu yopiane agopia kamokoa pokome enekale poyapu kago peya peetapeneya pikaleenekome okome ekee po yapu pitane-kiti wete pitoa pootapekete tiki waone kepete tue witimoa pinali one wawia tukademe kakeneya. 28 Nitikaleenekome Poloyo kayo telo okomeokome toto peya i kakono, pinali nekewa wia tukamea wa kayo akeneya.

29 Nitikale yopiane agomepa toleudukoa aua noo-ye wa kayo oamoomotokome po yapu keneketeyapea pokome Polo Sailasitanekawane aua pitaneya. 30 Kolu kolunokale aua pitoa mea kamokakomeeinagota akolono moa aua pokomeokome kamo koniyalita Akolaliyono toa momotoanepa edele tou-pe-kale ekete 31 Ali Munago Yesuke

wene tugamene. Nitikalepa Akolaliyoneeka neke yapu pitiki peyakatoa moo wa ootokoapa 32 po yapuyopikago one yapu pitikoi peyaAli Munagonomo oa metaneya.33 Oa peya tokale tube likonu poyapu yopikagome einagota moakiwi layome witaneta kamate koatogotokaneya. Nitoa eina einaeinagomeka one mati atoa peyamekaue motaneya. 34 Ue mootokoapayopikagome Polo Sailasita one yapuaua pokome kini nee takoa lawe-taneya. Nitaneyake einagoka onemati atoaka Akolalike wene tugaketetekete ke wa wedia meaneya.

35 Podolikama likonu witia koisoKanosolo ali-kitame kini poyo ago-mene moa po yapu yopiane agomekata wetekakete ekete winagotapoe wa wetekamene wa akapoewa wetekaneya. 36 Nitikoli poteakapokoli po yapu yopikagome Poloopokome okome koiso Kanosolo ali-kitamepa Sailasi kita wetekakamenewa oa wetekadikino, tepe kolotinikilikoa pimotono pamene-kaleokome 37 abelapa Sailasi totametokoomo pitia yakamekete ali atoanelene yoto pa puputua layome wikalatokoi. Totapa Lomane yatenagotaketokoi. Nititikoa po yapu pitikakoina.Opa tota paigakoapa edoa pomotoaiki-pe. Paigakoa poamoo-li. Einaali-kiti oto nekete Sailasi tota kaludu wetekamotoane uku wa Poloyoakeneya. 38 Nitikale poyo ago-mene koiso Kanosolo ali-kiti mekoitawakapea pekete Poloyo okanakamotoawea opokoli ekete ekee einagotapaLomane yatene agotake witiketetadekowa piti moa kakeneya. 39Nitoapo yapu pekete einagota-pala eketepoanele tekete tadekono, ela tokowa akolono wetekapaneya. Nitiketeekete tone i ta tewitikoa pamene wakowitikoli 40 po yapu tewitikoa poteeinakatoa Lidiane yapu pekeneya.Nitoapa kini oya-mikiti eida eneketepiti moatoane toamuku wa kini weneepetekoa mea pekeneya.

Aposelo 17:1 234 Aposelo 17:1717

Polo Sailasitame Tesalonaika TakeTanemo

1 Polo Sailasitame Pilipai tatewitikoa Abipolise Apolonia tatapatukoa pote Tesalonaika taketugapokoi. Eni takepa Yu yenane losuyapu pade eida kakeneya. 2 EidapaPolo one tanele tokome losu yapupokala toka. Nipa Yu yene ko meapupu toamatekoi ta tebolo patakatoa-kama pome kakome Akolalinebokuke wia mekane agaleke eniyene-pala agale topo takoa okalatoka. 3Nipa Akolaline bokuke Yesukewia mekapiane toa pine toaweaokome okome Keraisu tete moa tuakekamoa pikilepa nipa Akolaliyo wenetoopiane toa taatekoa tamedekaletaneya. Kipala i toaweane uku agoYesu onepa eina papete Keraisu waibini oa piane ago wa Poloyo okalatoka. 4 Nitikale e Yu yene padeka-kitame one agale yakoa moa PoloSailasita lono takanokoi. Akolalikenate wene pia lukoa meane pa yateneali atoa peya matiyameka ibini akeneatoa padeka-kitameka einagota-palalipunokoi.

5 Nitaneyake Yu yename einagota-palawene poaneyameapa nego nomayakene ali-kitimakesike loyomekoikatuku toa moomotekete yapu ludueni take yene oa kamotokama poteeya ago Yesone one yapu pekeneya.Nipa einagota moa akolono aliatoane lene yoto moa kakato watuku topaneya. 6 Nitoa tuapetapeatuku toa teko tokale yapu pinagoYesone dekoa motaneya. Keraisunoagale yakoa motane ali padeka-kitika dekoa moa lia aua Kanosoloali-kiti mekoita pekeneya. Nitoakayo ekete ekete ta piko peyake keenekawineya yaki agota opa tone taketugoa note mekete tiki. 7 EinagotapaYesoneyo makutukoa motokome oneyapu pikoa meko. Einagotamekakini oya-mikitameka ako tobouago Sisane totono tetekakete eketetoto peya lukoa meateko tobouago pade meko. Einagono ibinipa

Yesu wa iki wa kayo oa kakeneya.8Nitikoli yatekete eida oboa kakoi-kitiKanosolo ali-kitika ekee wa tepe ateketi enoai toa kakeneya. 9NitaneyakeKanosolo ali-kitame Yesone einagoone oya-mikitika kikoa ekete eketewa dikamoatino, opi kini oto toatikikue meo wa okoli metekoli kini yapuludu poe wa wetekaneya.

Polo Sailasita Beria Take MeketeTanemo

10 Ta likaka Yesuke wene tugoameane ali-kitame Polo Sailasita Beriatake poe wa moa wetekakoi. Nitikolipekete eni take Yu yenane losuyapu wete eni pokoi. 11 Eni takepitane Yu yenepa Tesalonaika Yuyene keneya mena. Epene wenepianeya mekete Yesunomo weteyakoa motekete ekete i ago Poloyoimo ikilepa Akolaline boku kenekepiko agale kotuke oko patuno, tukutoa enato wa Akolaline boku tapataka abuna lewea enoai toa kakoi.12 Nitoapa padeka-kitame nimini eniakedeko wa Yesuke wene tugakoi.Ibini akene Geriki atoa padeka-kiti Geriki ali padeka-kitika Yesukewene tugakoi. 13 Nitaneyake PoloyoBeria take Akolaline agale oa mekalatoko wa akedekoimo yakamoteketeTesalonaika Yu yene nekete Beriatake ali atoa oa kamotokakoi.14-15 Nitikolipa Sailasi TimositaBeria take pa kamotoa Yesuke wenetugoa meane yenamepa Polo ne itameamoano, kusa ue matanuke wetepa wa Polopa ka ludu Atena takewetekapaneya. WetekamoteketeBeria take wakapea nokoi. NipaPoloyo Sailasi Timosita one mekutaoto nomotoane ukuno, akapoatinopoe wa wetekakale nokoi.

Poloyo Atena Take Mekome Tanemo16 Sailasi Timosita nomotoa Polo

Atena take eida nepia mekome wenekeda taneya meaneya. Nipa iya-kiti kowitato wa padeya padeyaadeka pia latia kakane yomini-kitieida kaatapekale enekome tepe wetokale meaneya. 17 Tepe we tokalemekome tokome eya taneya. Yu

Aposelo 17:18 235 Aposelo 17:34yenane losu yapu pokome kakomeYu yene-palaka Akolalike nate wenepia lukoameane pa yene-palaka agaletopo takoa okala taneya. Makesikekata pataka abuna pokome ali atoakotua enekome agale topo takoa oakakeneya. 18 Nitikalepa Epikurianetotono litia tane ali-kitame Sitoiketotono litia tane ali-kitameka Polo-pala agale topo takoa okala taneya.Nitoapa padekame ekete i pamookagome edemo okome oko patu waoa wa padekame ekete mone gode-kitike oko patu wa oa taneya. NipaYesu tua pekeneyake Akolaliyo moakamotokanemo yatekete tekete niakeneya. 19 Nitoa Polopa Ariopagasewa ibini akene Kanosolo yapu auapekete ekete neke eina okanapanamolo yakamokoonamo okanano,pine yakadete oko. 20Neke kuka kakeokanapa monekemo ena okanano,pine toawea oano ta wa akeneya.21 (Atena ta pine yene toa nekeneyeneka loyo-kamamekete eya taneya.Padele padele weneleke agale topotakoa oa ni titia oko agale-kitikayakoa tokala taneya.)

22 Polo eni Ariopagase wa ibini ak-ene Kanosolo yapu eida pokome eniyenane lene yoto kamokoa kakomeokome anuoya-laweAtena takemeki-kiti agale pade oane metekuno yakoe.Kini yapu ludu yakene enekolu e kugode-kitike lodo yotokoile enekou.23 Nitikene kini yoname latia kakoakowitane gode-kiti enema penekeneeyaka enekou. I agoke lodo yotikilepaone ibinipa wene toameketeke tokowa wia mekanemo oi motokou. Einawene toameketeke kowitiki godepapaya nou toa kowitikiyake noanu-mepa wene tuku. Onekemo ouno,yakoe. 24 Einago Akolaliyopa itono la-tia eniya patu witoa kakoya peya latiataneya. Einagopa tibu itonota yopiameko Ali Munagono, alime wikakanelosu yapu keneke meamele toamoko.25 Einagomepa ali atoa toto wenetakoa poome mekoa padeya padeyapeya kini wa latia pikaneyano, one

auapeato wa tone yoname mitikoalatikoonakeya edoa meamoo. 26 Eku yatene peyapa odenago Adameketawa ta piko peyake alama pomotoaoneme taneya. Eni yatene peyapakini titimoa alama noatekoi oi kiniatua tadatekoi oika oneme pedoa pi-aneya. Kini tutu tutu wa ta latiapima poatekoikaka oneme oto pikapi-aneya. 27 Nipa e ku yatename onetuku toma yakete tugawineya lau lauenoa enamumotoane tuku wa taneya.Nipa tone tonemekoya litimekomeketaneya. 28 Enikepa panagome eya waakeneya. Akolaliyo totopawene takoapoomemekoa tokono, one patu-kamakautakoa kama yako wa akeneya. Eniakene toa kini lo agale wene kibutuaakene yenameka eya wa akeneya. To-toka Akolaline mati-kiti wa akeneya.

29 Totopa Akolaline mati-kitino,golo silepa eya kamo kue pa kuekamoa one adekapa i wa totome edoalatiato-pe. 30 Namolopa ali atoameone adeka pia eya kuya yomini latiakowitikilepa one wene toameketetekete ni tiki wa Akolaliyo kibumoameneya. Opa ali atoa peyakini poanele tikile tewitikoa wawewa oa tukako. 31 Nipa ali atoapeya kini toma yakoile kiyoke-kamatakoa enoa akateka oi Akolaliyowete meepianeya tokome ni oko.One takoa moa kakapiane ago onepatu kautakoa kakome takoa enoaakoo. Nimini eni akedeko wa totopeyamewene tomotoapa one enimoakakapikanakago tua pokale Akolaliyomoa kamotokaneya wa Poloyo oka.

32 Tuane ago moa kamotokanemookale yatekete padeka-kitame oneyau takoa kakoi. Nitaneyake padeka-kitame ekete neke wini okomo wayakoono, padepete wa onamene waokoi. 33 Nitikoli Poloyo eni Kanosoloyapu tewitikoa poka. 34 Pokalepa eniyene padeka-kitame einapa niminioka wa one-pala lipua mea Yesukewene tugakoi. Nitane yenepa panagoAriopagase Kanosolo ago Dayonisi-asi ni padatoa one ibini Damarisi.Pade ali atoaka Polo lono takanekete

Aposelo 18:1 236 Aposelo 18:18Yesuke wene tugakoi.

18Polo Korine Take Ponome Mekome

Tanemo1 Nititikaneyake Poloyo Atena

ta tewitikoa Korine take pomemepokome 2 Yu ago pade eidakotuaneya. Einagopa Podase takeopiane ago Akuwila wa ibini akeneago. Einagopa Lome take toa pomemepaneyake ako tobou ago Kelodi-asiyo Yu yene peya Lome ta tewitikoapoe wa tikatapekale Akuwila onenatono Perisila-pala Lome ta toaKorine take pome mepaneya. EinagoAkuwila adonane yapupa Polo ugupome mepaneya. 3 Akuwila adonamemamina yapu latia taneya. Polo oneodene pupu tokago tokome eida kita-pala mekome mamina yapu latiameaneya. 4 Nitoa mekome ko meapupu toamatekoi-pete-kama losuyapu pokome Yu yene-palaka Yuyene lono takanane Geriki yene-palaka agale topo takoa okala taneya.Nipa Yesunomo yakoa momotoa toaenekala taneya.

5 Wa naniko Sailasi TimositaMasedonia ta kawa note mekoliPoloyo eni pa pupu tewitikoa wawaYesunomo-kama Yu yene-pala oamekala toka. Nipa Yesu onepa einaKeraisu wa papete ibini oa pianeago taatekoa nekeneya wa oa mekalatoka. 6 Nitikale e Yu yene one-palaneno oa poanemo oa kakoli onetokoo kakene mamina petekakoakakome okome Keraisunomo oanemetekolu yakamadete wakoikeAkolaliyo nami wia kibu moono,nepio. Enipa kini kogono. Opititimoane Keraisunomo e ku payatene pitikika oma pukuno, Yuyene kiwi pa tuati wane tewitikoanewakuna wa oka. 7 Nitoa e Yu yenetewitikoapa kini losu yapu kakaya litikakene yapu pome mepoka. Nipa eyaago Tisiasi Yasasi Akolalike lukoameakowitikagonoyapu eni pomemepoka.8Wa naniko eina Yu yenane losu yaputalo tane ago Kerisipasi einago one

mati atoame Poloyo okamo yakoamoa Ali Munagoke wene tugakoi.Korine take mone pa yatene ali atoapeya matiyameka Poloyo okamoyakoa mootokoa ue mokala tokoi.

9Wa padepete ta likale Ali MunoyoPolo pule metekome okome pitimoamemeneya agale wedoa oameemoa pamene. Agale teigoawawameamene. 10 Ne auapeanekouane pekene tekene ni uku. I takepitiki ali atoa kainyamati nooke lukoamekino, ete-kitame ka ketekoa netete metekileka toamoi wa akeneya.11 Akolaliyo eina okana toa PoloKorine take eida mekome ali atoaolaukoa meka. Nipa tokene kalabekakoa (18) ponoka toa Akolaline agaleolaukoa meka.

12Eina-pete-mene Lomane yenameeyago Galio neme Geriki ta talotoa meamene wa moa kakakoli talotoa mekakoa Yu yene koukoa Polodekoa mootokoa Galioyo koiso yopiamekata aua pokoi. 13 Nitikete eketei agomepa toto Yu yene Akolalikenate wene pia kowitikete toatekoleolaukakomepa tone totono piko toatoamokono, neme pitia yatekoanota-koli 14 Poloyo agale awa oademekakaka Galioyo e Yu yene-pala okomekipala i ukumo yakoe. I agome padelepoaneleka tone totono tetekanelekatokaledo nooke lia aua noi tokapanipa kipala poti ko ootokoane winagopitiane yatekou toka. 15 Nitikoutokake kimepa pa natele deyakekakini totono tetekanekeka i ago papuputua lia aua nikino, enika enidikane notokanemopa yakamouno,16 kini pitia yakoatino, poe wa onekoiso yapuke tikatapeka. 17 Nitikalekini losu yapu talo tane ago Sosenisidekoa mootokoapa koiso yapu ekokamotoa layo toua wikala taneya.Nitoa kamotoa Galio paya nou toameaneya.

Polo Adioke TakeWakapea Pekenemo18 Polo Korine take eida pa mea

kakeneya. Wa naniko Siria take

Aposelo 18:19 237 Aposelo 19:8wakapeane pukuno, poti kamene-ye wa one oya-mikiti-pala oomo-tokome ue dipike peapetekoa pomemea Korine ta tewitika. Nipa PerisilaAkuwilata-pala opia pokome Senek-eria take pome dekoa pipokome eyatoka. Ile tou wa Akolali-pala pa-pete oa pikana toa taatekoa tokomeone tobou pine eida pitukamotoka.19Nitoapa ue dipike peapetekoa pomemea Epesase take witapaneya. Ei-dapa Akuwila adona tewitikatekoapaYu yenane losu yapu pome kakomeeni yene-pala agale topo takoa kaka.20 Nitikale eni yename kiwi mekotapoti mea kamene wa kowitikoli waka.21 Wawa tewitikoa poademe kakomeokome Akolaliyo pa wa wetekakalepanipa nani oto none menou wa oomo-tokome ue dipike peapetekoa pomemea Epesase ta tewitikoa Sisaria takewitapeka.

22 Nitoa Sisaria take ete katepitoaka ludu pome Yerusaleme ate pomemepoka. Eida Yesuno yene-pala ko oameemotokomeAdioke take keti pomemepoka. 23 Eidapa Polo mea kawapome Galesia Perisia tata ludu pimayakomepa Yesuno ali atoa peya weneweye akama yaka.

Apolosi Epesase Korine TatakeTanemo

24 Yu ago pade one ibini ApolosiAlesaderia take opianeyake toa nomeEpesase take menaneya. Einagopaagale muno pewe kakoa oa kakeneagome Akolaline bokuke wia mekaneagalewene agopamoameneya tepeneyakoa luaneya. 25 Ali Munagonoletakama pokome toatekale olaukaneago tokome Yesunomo i i wa kiyoke-kama wedoa olaukakala taneya.Einagomepa Yoneyo ali atoa uemotokama yakome olaukanemoyakoa motaneyake Yesuyo EpetaneYomini ali atoake awitikanemo weteyakameneya. 26Nitane ago Yu yenanelosu yapu pokome olaukakilepapiti moameneya taneya. Nitikaleyatekete Akuwila Pirisilatamekini yapu aua pekete Akolalineletakakome toateka ko pine toa olaukoakakeneya. 27 Wa naniko Apolosi

Geriki take poademe okale one oya-laweme auapekete eya taneya. Gerikitake Yesuke wene tugoa meaneyene meateka pipia wia mekaketeekete i ago Apolosi wida nokalewedoa makutukoa moamene wawia mekakaneya. Nitoa metekoliApolosiyo moomotokome Geriki takepome mekome eya taneya. Akolaliyopewe wia kakale tekete Yesuke wenetugane-kiti wedoa auapekala taneya.28 Nitikome okome Yesu onepaKeraisu wa papete ibini oa piane agowa Akolaline bokuke Keraisuke wiamekane agale pine toawea akeneya.Nipa kini lene yoto kakome Yuyene-pala agale muno pewe kakoaoa kakale ete agale topo takameletoameneya.

19Polo Epesase Take Ponome Mekome

Tanemo1 Apolosi einago Korine take

mekakoa Polo tono tono pake kaludu pima yakome keti Epesase takeponoka. Nitoapa Yesuno agale litiatane yene eida kotukome yatekomeokome 2 Yesuke wene tugakolipaEpetane Yomini kiwike awinoka-pe-kale ekete e'e mena. Eni Yomini koyatekileka toamokoo-koli okome 3 uemotikilepa tene agale litia tokoi-pewa okale ekete Yonene agale wa okoli4 Poloyo okome Yoneyo ali atoa uemotokakilepa kini poanele tewitikoawamotoa taneya. Nipa one liti nanikonokagoke wene tugamene wa oataneya. Eni akenepa Yesuke okomeakeneya wa Poloyo oka. 5 Poloyoenimo okale yatekete eni yenameAli Munago Yesuno ibini wedekoaue motokoi. 6 Nitikoli Poloyo kinimataike yono pikale Epetane Yominikiwike awinokale agopa tane agalekeemo kumo oa ni Akolaline agaletoawea akoa tokoi. 7 Enilepa ali tukukakoame (12) tadiya tokoi.

8 Polo Yu yenane losu yapupokome Akolalinemo i i wa pitimoameneya kakome oa mekala

Aposelo 19:9 238 Aposelo 19:25toka. Nipa Akolaliyo ali atoa talotokome tokomo yakoa momotoaagale muno pewe kakoa oa mekalatoka. Tokene tebolo ponoka toanitikala toka. 9 Nitikale eni yenepadeka-kitame Poloyo okamo kotetokale yakamadete wakete ali atoakakakoa Yesunolepa pale tane tetepotakoa tea agale oa kakoi. NitikoliPoloyo e yene tewitikakomeone agaleyakoa motokoina yene takoa moa eyaago Tiranasi one sukili yapu pato wapoka. Nitoapa ta pataka abuna eida-kama one eina oya-lawe-pala agaletopo takoa oa kakala toka. 10 Malitakutake Poloyo nitikala taneyakeEsia take pitikoi Yu ali atoa mone payatene ali atoa peyame Ali MunagoYesunomo yakatapekoi.

Sipane Mana-mikitame Tanemo11 Polo Akolali patu kautakoa

kakome ele kule telekole toma yaka.12 Nitikalepa Epesase yenamepaPoloyo pikoa kakene pue nateyawane-kiti moa aua pote yene taneali atoa tiginike letetekapokoli kinitane yene takoa pootapekala taneya.Ali atoake awitane ipono-kitika takoapokala taneya.

13 Ipono takoa wetekakala taneotoi ali padeka-kitame Ali MunagoYesuno ibini wedekoa ipono takoawetekoa enekala taneya. Nipa ipono-pala ekete one agale toawea akamapomotoa Polo moa kakapiane agoYesu einagono ibini wedekoa eyawa oko-ye. Winago takoa pa waokala taneya. 14 Sipa wa ibini akeneYu agono mana tatono kakoame(7) enile taneya. Sipa einagopaAkolalike lodo yotokoai tane tobouago. 15 Einagono mana-mikitameYesuno ibini wedekoa okoli iponopadame okome Yesu wene toanePoloka wene toane tukuyake kiwiwene toamukuno,mainali-kitame iki-pe wa okale 16 one awitikanakagomeeina ali-kiti aukamoa pokome wiaatukaneya. Nitikale yapu meaakolono wititapekete teyapea pitoapekeneya. Nipa kini mamina

kawameneya kamate tuawineyapekeneya. 17 Eni tanemopa Epesasetake meane yene Yu yeneka payeneka eni yene peyame yakat-apeneya. Yakatapekete piti motaneyamekete Ali Munago Yesuno ibinikamotokaneya. 18Nitaneyake Yesukewene tugoa meane ali atoa peyamatiyame kini poanele pa kaukoatoma yakoinakamo i i wa toaweaakeneya. 19 Otoi ali padeka-kitamekini boku-kiti oboa moa pala pitikoawakete ali atoane lene yoto toeleyotaneya. Kini boku-kiti moteketewetekane kue oi moteketepa egeegeta kadukoa (50,000) silepa kue lenewetekadekoi. 20 Enika enile tanele-kitikepa Ali Munagonomo ta pikopeyake oa pupitikatapea Setanunopeku moa kautakama pekeneya.

Epesase Take Ali Atoa Oa Kamo-tokanemo

21 Nititikaneyake Poloyopa Mase-donia Geriki tata ludu pima yawaneYerusaleme take pone mepou wawene pianeya mekome okomeYerusaleme take pone meemotekeneLoma takeka pou wa oka. 22 Nimoootokoa eya agota one auapea kouayakoi agota Timosi Erasasi kitanamolo takoa pote mepoatino poewa Masedonia take wetekatekoa Esiatake one pa eida meaneya.

23 Einapetepa Esia take meaneyene Ali Munagonoleke poanewene pianeya mekete ali atoa oakamotokaneya. 24 Eni poane wenepaDemiteriasiyo pine wia titianeya.Einagomepa silepa kueme pule atoaAtemisine losu yapu adeka pia yapuyomini deya latikala taneya. Enide yapu-kiti kenekepa eni takeyename pule atoane yomini moakakoa kowitoai taneya. Pule atoanelosu yapu yomini latia topo teketepaDemiteriasi einagomeka one enipupu takane ali-kitameka kamo tomapekeneya. 25 Einagome one puputakane ali-kitika eni odene pupu taneali-kitika moa obokakome okomepule atoa Atemisikepa tone kamo

Aposelo 19:26 239 Aposelo 20:2toma poko. 26 Nitikoyake tone ikaiyapa Poloyo paya tetepo takamapokolo kime enoa yakoa tiki. EnilepaEpesase take odene toamoko. ToneEsia ta piko peyake pima yakomeokome pule ali atoa eyane yomini kiniyoname mitikoa latikoinakeya-kitipaAkolaline yagono mena wa oma yako.Nipa ali atoa peya matiyame oneagale etepea litia tomotoa tokometoko. 27 Nitikono, ali atoame tonetoko pupupa poane pupu wa waketepule atoa Atemisika one tube losuyapuka paya tetepo takoi. Esia takeneke pitiki yene ete ta piko peyapitiki yene toto peyame einatoaneletakama pokoyake nitoi tokolo uku waDemiteriasiyo akeneya.

28 Nimo okale yatekete e yene ko-timi wene luaneya kakete agale telooa kakete ekete toto Epesase yenanepule atoa Atemisi ako atoa meko wauu kayo okoa kakeneya. 29NitaneyakeEpesase ta piko peyake ali atoa uukayo oma yakete ete patuka otopatuka toa kakeneya. Nitoapa Mase-donia agota Gayasi Arisakasita Polo-pala opia yakene agota dekoa moakini oboai taneta lia aua pekeneya.30 Nitikolipa Poloyo eni yenane leneyoto kakene agale oukene eida pouwa okale one agale yakoa motokoinayename poamea wa agaleme lauanelauane tokoi. 31 Esia take Polo-pala oya kakane tobou ali padeka-kitameka Poloke agale oa wetekaketeekete ani yene oboa kakita poameawaokoi.

32 Eida oboa kakoi yene wenebebo ootapeneya kakete padekamepapade kayo oa padekamepa padekayo oa taneya. Nitaneyake padekayene peya matiyame edekale nokotupatu wa wene kibutua kakeneya.33 Nitaneyake Yu yename Alesadatakoa moa eni yenane lene yotokakakoli pade ali-kitame one-palakayo okolipa ina poto witakanapai tokaleke taneya wa Alesadayooademe yoname kawikoa enekaleekete 34 beita i agopa Yu ago tadeko

wa peyame eya wa uu kayo oakakeneya. Toto Epesase yenane puleatoa Atemisi einatoapa ibini akeneatoa wa kayo okala taneya. Nipalou pini takutake pa einakamo-kamakayo oa kakeneya.

35 Nitaneyake Kanosolo yapuyopiane agome eni yene kawikoamotokome okome Epesase yeneame-loe kipala agale pade oanemetekuno yakoe. Ibini akene puleatoa Atemisi one losu yapupa totoEpesase yename talo toa meko. Atibu pia ketipea pitane kuepa ipapule atoane adeka tadeko wa totomeenamua moa talo toko. I ukumopa tapiko peya pitiki-kitame wene taneyameki. 36 I ukumopa padameka kapeneagale winipa oko wa wamoino,padele tikilepa mekamotekete pitoatoameneya poti kilikoa mea toati.37Kime i alita oto lia aua nikilepa tonelosu yapu keneke pikoya-kiti kodenoamoa pule atoa Atemisi taumadatoamoa tokoinake tokoi. 38 Eyaago Demiteriasiyoka one pupu ali-kitameka padagono koiso akouketedotadekolipa nipa koiso oatekoi-peteKanosolo ali-kiti oboa mekoita koisoakamotono toe. 39 Padele tanemokapitia yatekamotoapa nipa Kanosoloali-kiti-pala ali atoa peya oboamekoi-pete kini koiso aua namene. 40 Opiali atoa oa kamotokakilepa kimetokoi wa Lomane tobou agome totokikoa akaya tokolo uku. Totodokikoa okalepa tone kei pia oatekomotoamoono, wawe wa einagome einayene moa kawikaneya. 41 Nimoootokoa kakome eni yene poe wawetekaneya.

20Polo Masedonia Geriki Tata Ludu

Yakenemo1 Eni yename agale oa kaw-

itikaneyake Poloyo Yesuno agalelitia tane yene moa obokakome kiniweneke tele lukoa mea opi pukunopoti meamene wa Masedonia takepoka. 2 Masedonia ta ludu pimayakome ali atoane wene epetekoa

Aposelo 20:3 240 Aposelo 20:19pademo pademo oma-kala pomeGeriki take tugapoka. 3 Geriki taketugapokome tokene teboloke eidamea kaka. Nitoapa Siria take uedipikemea poademe tokaka Yu yename onewia tukatekoi oi pedoa piadekoimoyakatekoapa Masedonia ta ludu ekapatukoane pou wa poka. 4 Pokaleeya ali-mene one-pala opia pokoi.Beria take opiane ago Pirasine manaSopata ni Tesalonaika take opianeagota Arisakasi Sekadasita ni Debitake meane ago Gayasi ni Timosini Esia take opiane agota TikikasiTeropimasita eina ali-kiti Polo-palaopia pokoi. 5 Nipa toto nanikonomotoapa einali-kiti Polo-pala kaludu opia pote Teroase take tugoanepia meaneya. 6 Nitikakoa totomeeya tokoo. Pilipai takepa yisi kugupitikamene palawe wa ibini akenetoge kiatekoi oi nokale eni toge neenoomotekete ue dipike peapetekoapotemea Pilipai ta tewitikoo. Nitoapata ko kakoa (5) pataka-pete Teroasetake e ali-kiti wete pote mepokoitawitoa nekete ta tatono (7) kakoa-petapatamotoa eida mea kakoo.

Polo Teroase Take Pome MepokomeTanemo

7 Toto Teroase take eida meapata pataka egeme palawe wanepopimoa noadete oboa mekoo.Poloyo podolikama poademe tokomeagale oa-kama kawa tube likonuteigakaka. 8 Toto eida oboa mekootaako yapukepa labo peya matiudukaloganeya noa kaka. 9 Tualipade one ibini Yutikasi eida widoawaneke yakakoa meka. Poloyo agaleoa-kama kakakoa einago atu togoikoamea widoa waneke pitiku pokometoa togoikamotokome itono keitapitaka. Nipa eni yapu kibutatetoa walai tebolo tatima pekeneyakeako yapuke pia togoikamotokomepitaka. Nitikale o yename ketitoa pekete ekete ae tuadeko wakamotokoa motokoi. 10 Poloka ketitoa pokomeeinagopatu auapitakometebea motokome okome i agopatuameadekono, mama moameamene

wa oomotokome 11 ate wa ako yapupomemekome palawe wane popimoanootokoa e yene-pala agale wa topotoa-kala kawa ta patakakoa poka.12 Nitaneyake eina tuali tuake walatoa kakalepa pade-kitame one yapukoua pokoi. Nitoapa peyame ke wawene weye akeneya meaneya.

Poloyo Teroase Ta TewitikoaMailitase Take Pome Mekome

Tanemo13 Nitaneyake Poloyo one naniko

Asose take ka ludu nouno, kiwinamolo takoa mepoatino poe watoto-pala okale nipa Asose takekotua ue dipike ne enemonoo waue dipike peapetekoa pote meaAsose take witapokoo. 14 Asose takepote mekooka Polo ka ludu pimanome toto kotukale ue dipike moaaua pote Mitiline take witapokoo.15 Podolikama pupulegeme popokoaaua pokale ue dipike mea poteKiose ta eka pimotoa oka patukoapokoo. Nitoa pote podolikamaSamose take witapokoo. Eidapiimotekete podolikama ue dipikemea pote Mailitase take witapokoo.16 Mailitase take witapikilepa Esia takeneke piko Epesase ta aka pimotoakeika lono kokotoa pote witapokoo.Nipa Pedikose wa ibini akeneta patakilepa wete toameneyakePoloyo Yerusaleme take wete ponemepouno, Esia take oyake ponemeamele toamoko wa wene pianeyatokomeMailitase take pitimoa pokoo.

Poloyo One Epesase Oya-mikiti KiwiWa Enamou Wa Lionate Oomo-

tokome Pekenemo17 Polo Mailitase take pome

mekomepa eya ali-kiti Epesase takeYesuke wene tugoa meane yeneyopiane ali-kiti noe wa agale oawetekakale 18 note mekoli Poloyoeya wa oka. Kini Esia take kiwipakeke namolo laigoane toma-kamanokouna pupupa kime wene tiki.19 Yu yename no wiatekoi oi pedoapikala tokoli ke enekakaleka AliMunagoke nate wene pianeya meanekomo oane meane tekene onekele

Aposelo 20:20 241 Aposelo 21:1takama yawane togakouna. 20 Nipakiwi epetekoa mekete toatekoimopanatemoka kipala kauanewamokouna.Enimopa ali atoane lene yoto kakeneoane kini yapu ludu pone kakeneoane tokouna. 21 Nipa Yu yenekamone pa yateneka kiwi peyamepadele padele poanele tewitikoawawa Akolalike tepe kolotini pekoapia tone Ali Munago Yesuke wenetugoa meamene wane oma yakouna.22 Opi Epetane Yominiyo pa wawetekakolo tekene Yerusaleme takepoadene tuku. Nipa eni take mekiyename nopala toatikile agopa tokolomekeneke poadene tuku. 23 Eniwenepa toamukuyake ali atoa tubetake pitikika yaku toa EpetaneYominiyo eya wa wene takakala toko.Pade-kitame no nepa dekoa moapo yapu pitikoa ke enekoi wa nowene takakala toko. 24Nitoi tokolokaanu kepene mama moamukuno,tuadekolupa tuou. Ali MunagoYesuyo ta wa no ooyametekale-kama peya takadene uku. NipaAkolaliyo ali atoa pewe wima pokometokomo Yesunomo toaweane akamapone togadene uku. 25 Kiwi pakekeAkolaliyo ali atoa talo tokome tokomoi i wane mo wima yakounano, anulene timini kime wa pade enamoi.26 Kiwi panagomedo poanele toaetepea tua atupekedekalepa padameno i ago neme eni yene edekale pubuwamokato-pe wa amele toamoo.Ni edoa-mo. 27 Akolaliyo wenepiko toane-kama wina peetapeaneokouna. 28 Akolaliyo mananekamateme topo toa motane yenepaeni ali atoa sipi sipi kai tetepo takoayopia kamene wa Epetane Yominiyokiwi takoa moa kakakanano, talo toayopikakete paya nou toameamene.Kiwika etepea poinalino, wedoayamene. 29 Kiwi tewitikoanepootokaneyake poane ali-kiti kiwipakeke note menoi. Nipa lenepianeya yo tane tueme-kiti sipi sipikai mama moameneya tania wiatadekou toa kiwi toa potokoinowene tekene uku. 30 Anu oya-lawe

kiwi padeka-kitameka poanele tagoaAkolalinemo moa koigoa uku peketetoi. Ali atoame kiwi litimotoa teketetoi. 31 Nitikaya tokale tekene malitebolo ponoka toane-kama kiwi peyapubu okala tokouna. Nipa ete piaoto pia ta pataka abuna komo okoanekakene pubu okounano, lene kilikoapiameneya wedoa meamene.

32 Opa Akolaliyo yapu wiou toakiwi pewe witikome peku lewetemo-toane uku. One peku noa tomapote wipitiketepa a tibuke Akolaliyoone wa takoa moma poko ali atoanepikoa katekakoya pine enoa moi.33 Kiwi pakeke yawane mekenepapanagono kue mamina eya eniyamoadiya wane tepi moameneya yak-ouna. 34 Nopala opia yakoina oya-lawe tone noateko neeka tone kawa-teko maminaka enika eniyapa anuyoname pupu toane kue mootokoanetopo toane mokala tokouna. Enipakime wene tiki. 35 Padele padeletoma yakilepa dikoa pupu wedoatoa ponopeneya-kiti mama moa aua-peatoane uku wane oyamema yak-ouna. Nitikouna toa litia teketepanipa Ali Munago Yesuyo akene toawene taneya mea tamene. Eya waakeneya. Panagome panagonokepadeya moa pikoa mekomepa we-dia meko. Wa einagome onekeyapade nami kakameneya eko ago pametekome metekomepa etene wedoakolotine meko wa Yesuyo akeneya waPoloyo oka.

36 Poloyo enimo ootokoapa eniyene peya-pala neuwe tukupiamekome Akolali kowitoa meka.37Nitikale peyame komo okoa kaketePolo tebeamoa nunu oa kakoi. 38Nipaone lene timini kime wa enamoiwa eina okanakamoke e yene elametuaneya kakete tokoi. Nititikoapaone mea poateka ue dipi pikatawetekapokoi.

21Polo Yerusaleme Take Pekenemo

1 Totome eni yene poti kamene walionate ootokoa ue dipike peapetekoa

Aposelo 21:2 242 Aposelo 21:21pote mea Kose take pitimoa potewitapokoo. Eida piimoteketepodolikama Lodese take potewitapokoo. Lodese take piimoteketePatara take pote witapokoo. 2 Eidaue dipi nome piai tokata peketepaPinisia take poateka ue dipi padeenamutukete peapetekoa pote meapokoo. 3 Nitoa Saiperase ta ekapikale nami enemotekete eni taapaewa yono lono eka pimotoa poteSiria ta keneke piko Taia takewitapokoo. Nitoa witapekete etekatepitoa pokoo. Nipa eina uedipike moa pikoina kopapu pupuali-kitame yawa moa piatekoi taeni witapeketepa katepitoa pokoo.4 Eida Yesuno agale litia tane yenetuku toa enamutuketepa ta patakatatono (7) kakoake eni yene-pala meakakoo. Nitikolopa Epetane Yominiyowene takakale tokome eni yenamePolo nepa Yerusaleme poamea wapubu okoi. 5 Nitikoiyake tonepoatekoo oi nokalepa eni ta tewitikoapokolo e yename wetekapekete kinimati atoa-pala ta kago keteponopatukoa kusa uematanuke tugapokoi.Nitikete toto peya neuwe tukua piaAkolali kowitikoo. 6 Nititikoapatebetagutukoa kawa ue dipike lewiapote kakete wete kamene-ye waootokoa pogatapea mekolo kini kiniyapu yapu wakapea pokoi.

7 Nitikolipa Taia ta tewitikoa poteTolemesi take witakete ete katepitoapotepa Yesunomo yakoamotane yenekotukete ke wa tebetekoo. Nitoapata pataka odeneke eni yene-palaeida mekoo. 8 Wa podolikama eni tatewitikoa ka ludu pote Sisaria takepote mepokoo. Nipa Yesunomo oaaua yakene ago Pilipi one yapu potemepokoo. Namolopa ponopene aliatoa auapea yopikamotoa tatono(7) kakoa ali-kiti takoa motikilepaeinago takoa motaneya. 9 Einagonokono tuyonopa alike wete poameneatoa one-pala eida mea Akolalineagale toawea akakala taneya. 10 Kinietenane yapu ta pataka pade-menetoto pa eida mekooka Akolalineagale toawea akane ago pade Yudea

ta kawa noka. Einago one ibinipaAgabasi. 11 Einago nome kakomePolono matiu kotokoa moa pinalione kawa yonota matiume tautoologaka. Nitikome okome EpetaneYominiyo okana toanepa YerusalemeYu yename i matiu pinago poomelutua pa yatenane yonokemoa piatikiadeka pikene tuku-kale 12 yateketeeida pitikoi yene toto peyame Polokowitikete ekete Yerusaleme poameawa kowitikolo okome 13 edekolokomo oa anu wene keda mati takoaiki-pe. Yerusaleme yename nopoome lutukolika oyake lutumotou.Tuadekolupa Ali Muno Yesuke oyaketuou wa okale 14 totome poamea wakowitikoa kawa teko tokale eketenipa Ali Munagono wene pikoletaatekakoano pa wa okoo.

15 Wa naniko tonekeya-kiti moanodokatekoa Yerusaleme take poowa poadete tokolopa 16 eina Sis-aria yene padeka-kitame pekete patowa eya agono yapu Yesunole kotokakome takama yakene ago Nesoneone yapu toto wetekapokoi. Nipaeinago Saiperase take opiane ago-pala toto meatekooya tokale ni oneyapu wetekapokoi.

Polo Yame Mekata Ugu Pekenemo17Yerusaleme takewitakolopa tone

oya-mikitame ke ke wa toto maku-tukoa motokoi. 18 Wa podolikamaYame enepato wa Poloyo toto-palakoua pome enekale Yesuno ali atoayopia meane ali peya one mekataeida oboa meadekoi. 19 Kini oboamekoita eida pome kakome Poloyoe yene yono mootokoapa i i wa eku pa yatene mekoika Akolali patukautakoa kakome toma yakanakamotoawea oka. 20 Nitikale yateketee yename Akolali kei pia kakoi.Nitoapa Polo-pala ekete ame i taketoto Yu yatene ali atoa ege egetawakala kadukoa Yesuke wene tugoameketepa Mosesene totono wedoalitia tiki. 21 Ete Yu ali-kitame eniyene-pala eya wa akeneya. Neeinago Poloyo e ku pa yatenanetake toa pote meki Yu yene eya

Aposelo 21:22 243 Aposelo 21:34tamene wa olaukama yakome toko.Mosesene totono tewitikoa wawa kiniali matiyane kepene teigamoa kinikaua-mikitame tanele litia toamoatamenewa olaukama yakome tokowane akoa iki. 22 Opi ne noke mekomoyakoino, edato-pe. 23 Ne einagomeMosesene totono litia tadeko wa eniYu yene wene keaneya memotoateke eya tamene. Tone oya ali-kitituyonome ile too wa Akolali-palaoa togotokoina toa tekete padeya-kiti kekoa wawa noamoa toboupine pituameneya meki. 24 Einali-mene-pala kibutua kake Akolalineleneke poanele takoa koikatapeneyameadete toatikile tamene. Nitoaoneke padeya lodo yoatikiyamotokoameamene. Nitikalepa einali-menameAkolali-pala ile too wa papete oatogotokoina toa toa peya takaketepakini tobou pine pitutapeameletoo. Neme eni yene auapea eniletokale enekete peyame eya waoi. Ne i agome Mosesene totonolitia tokono, ete yename ne akoaokoinapa kapene wakoa akediki waoi. 25 Yesuke wene tugoa meki payatene ali atoame edikoa toatikitoa mena. Nipa eya-mene odenekekoa wawa noameamene wa totomeoi pedoa pikoona toa pipia wiawetekakoo. Iponole toa toge kianeneeka kamateka noamoa ni kamatekakeneya kabe dekoa tukane kai taweeya kia noameamene. Ni pamokotoameamenewa e ku pa yatene-kitikepipia wia wetekakoo wa Yesuno aliatoa yopiane ali-kitame Polo-palaokoi.

26 Nitaneyake podolikama Poloyoeinali-mene moa aua poka. NitoapaAkolaline leneke poanele takoakoikatapeneya meadete toatekoileeinali-mene-pala odeneka toomo-tokome tobou losu yapu poka.Nitikome okome Akolaline lenekepoanele takoa koikatapeneya mead-ete toatekole ipete toa peya takadetetoko. Ipete kime lodo yotokatetomotoa tone tone sipi sipi kai eyaaua note menoo wa Akolalike lodoyotokoai tane ali-kiti-pala eina oi

mepaneya.Polo Tobou Losu Yapuke Dekoa

Motanemo27 Ta tatono (7) kakoa patakale

enile toa pea takatekoi tigotokalePolo tobou losu yapu pome kaka. Ni-tikale enekete Esia ta kawa nekeneYu yename eida kakoi peya oa kamo-tokoa Polo dekoa motokoi. 28 Nitoakayo ekete ekete Iserele yene toneame-lawe toto wete auapenoe. Iagomepa ta piko peyake ali atoaolaukama yakome toto Yu yene akoaagale oa tone totonoke poanemo oatone i tobou losu yapuka paya tetepotakoa olaukama yako. Opi i tobou losuyapu keneke pa yatene ali-mene moaaua nikilepa tone kekanele eni tokowa kayo oa kakoi. 29 (Kime eni tokoipaEpesase take opiane ago TeropimasiYerusaleme ta ludu Polo-pala opiayakale enekoiya tekete Poloyo enipa yatene ago kini tobou losu yapuaua nokome toko wa wene pikete nitokoi.)

30 Nitikolipa Yerusaleme takemekoi peya timini nakale padekapadeka kawa teyapea nekete Polotobou losu yapu kakata note onedekoa motokoi. Dekoa moa akolonolia pitikakoli eina eina yopikoi-kitame kago-kiti ketekala tokoi.31 Nitaneyake one wia tukadete wilitoa kakolipa ako tobou meane poyoagomepa Yerusaleme take meki-kitikotimi yoa kamokolokaki wa okoimoyatekome 32 eina eina oneke lokoapoyo ali-kiti yopiane ago-meneka papoyo ali-kitika moa kepoke ketipeateyapea kikilikoa aua eni Yu yeneoboa kakoita pekeneya. Nitikaleenekete e yename Polo ikimu wiawakoli 33 tobou ago pinele pomePolo dekoa motokome okome i agopakapa po takuta kakoa kebetamene waootokoa kakome okome i agopa maniago-pe. Edele tokale tokoiya-pe wayateka. 34 Nitikale eida oboa kakoi-kiti padame pade oa padame pade oaate keti toa kakoli tokome pine pitiayakamele toamokale kakome okome

Aposelo 21:35 244 Aposelo 22:14i ago ate poyo yene tone pawe kagokawa motane yapu aua patepoe wapoka. 35 Nitikale Polo a yapu atepoademe tili waneke keku keneyakakale e Yu yename apua takoakobeyo pote edelogakoli tokome poyoali-kitame kini yoname leyo toa Poloyonoto yonoto toa aua pokoi. 36Nitoaaua pokoika eni yename litima notekayo ekete ekete winago wia tukakoewa awitikama nokoi.

Polo Pinali One Wa Kei Pikome Aken-emo

37Nitaneyake poyo ali-kitame Poloa yapu tuapea aua poadete tokoikaPoloyo ako tobou poyo ago yatekomeokome nepala agale pade ukuno, neoyake yateko pe-kale okome ekeeGeriki agale wene toa oko. 38 Nipanepa eya ago toameadeko. Ali atoawia tukakala tane ali ege egetakadukoa (4,000) poi kamotokoa moaali piamene take aua pekene Idipi agone toameadeko wa okale 39 Poloyookome nopa Yu yatene ago Silisiata keneke piko Tasase take opianeago. Nopa eni ibini akene take agono,e Yu yene-pala agale pade ouno,oyake-pe-kale okome 40 eeno, amenewa okale Polo tili waneke kakomeyoname e yene kawikoa kakale agalekawilogakoli Iberu agaleke eya waoka.

22Poloyo Yerusaleme Yu Yene-pala Ak-

enemo1 Ame atai-loe pinali anu kei piane

oatekumo ukuno, yakoe wa okale2 yatekete ekete ekee i agome toneIberu agaleke eni oko wa agale teitoawawa kakoli okome 3 nopa Yu agoSilisia ta keneke piko Tasase take opi-aneyake Yerusaleme take tubetoanekakene eya ago Gamelielene sukilikepokouya. Einago Gamelieleyo tonekaua-mikitame litia toma nekenetotono litia olaukatapekale yakoanetokou. Nipa kime Akolalinele wedoatakama niki toane noanumekawedoane takama nuku. 4 Nitikenepa

i weneya totono litia tiki yenetete meane wiane tukoane alikaatoaka kebetoane po yapu pitikoanetokou. 5 Kipala i ukumopa ako odenemekome Akolalike lodo yotokoaitoko tobou agomeka ete Kanosoloali peyameka no einagome niminieni oko wa no kei pia amele toko.Eni tobou ali-kitame kini oya-mikitiDamasikase take mekika i pipiameamene wa pipia wia metekolimoomotekene Damasikase takepokou. Nipa weneya totono litia tiki-kiti kibu momotoane oto Yerusalemetake liane auane nou wane pokou.

6 Damasikase take poadene pekenetigotokakoane witapokouta loumataike pene kelema ponokale atibuke pa toa kaka matiyame ketitoawineya nome no ewetemoa pikale7 itonoke auane pitakene yatekolupadame agale okome okome SoloSolo no edeyake tete mekala toko-pewa okale 8 yatekene ekene Ali Munonepa te kake oko-pe-kolu okomeneme tete mekala tokago NasareseYesuyo uku wa oka. 9 Nitikakenopala opia nokoi ali-kitame enitoka pa eneketeke nopala agale oakakamo yakamokoi. 10 E yenameyakamokolika ekene Ali Muno anumeedele tomotoa oko-pe-kolu okomeDamasikase take poke mepamene.Pokemekale neke toatekale Akolaliyokotukapikale-kama i i wa panagomenokome oono, wete kamoa poano pawa oka. 11 Eni toka pame anu lenetalikaneya tokome nopala opia nokoiali-kitame anu yono moa aua poteDamasikase take mekapokoi.

12 Eni takepa Mosesene totono we-doa litia tokago Ananaiasi meaneya.Damasikase Yu yene peyame one keipiai taneya. 13 Einago no mekoutanokome okome ame Solo nekeleneta wa kikoa ena wa okaka einaeina leneta kikakatapeneya enekolueinago kakale enekou. 14 Nitikoluokome ame tone kaua-mikitaneAkolaliyopa eya tomotoa ne moakakapianeya. One wene pikole wenetoa toa ni wene kiyo akeneya-kama

Aposelo 22:15 245 Aposelo 23:3mekago enoa ni einagome nepalaagale awa okale yakoa tomotoatokome ne moa kakapianeya.15 Nitaneyano, neke leneme enoakaleme yakoa tokanakamo ali atoapitikoi toa pima yake i i wa akamapoo. 16Edoa ita nepiameade-pe. Nekepoanele koa mitikakamotono, Yesunoibini wedekoa ue moamene. Wetekamoa wa Ananaiasiyo oa poka.

17 Nitaneyake Yerusaleme waka-peane none mekou. None mekenetobou losu yapu pone kowitikoanekakene pulete keneya enekolu 18 AliMuno no kakouta nokome okomeanukumo neme oa metekolo i takemeki-kitame yakamadete wakino, i tawete tewitikoa pa-kale ekene 19 AliMuno papete losu yapu kaka toanepikilepa neeke wene tugoa mekoi-kitipo wapime wiane po yapu pitikoanetoadene tokouno, i take meki-kitameanu eni toma yakounakamo yateketetokoi. 20 Neke agale akama pok-ago Sitipane ete Yu yename wiatukakoina-pete noka e yene-pala opi-ane kakene oyakeno toe wane eyatokou. E Yu yename einago wiatukadete kini tokoo mamina kotokoapitikakoita eni mamina nepikoanekakou wane Ali Muno-pala okou.21 Nimo okolu okome e ku pa yateneta tetemada mekika ne pa wane newetekouno, wete pa wa Ali Munoyonopala oka wa Poloyo oka.

Onepa Lomane Yatene AgoWa Polo Pinali One Wa Kei Pianemo

22 Poloyo agale okoa kakale e Yuyename yakakoa meaneyake onewipitikome okale yatekete agaletelo oa kamotokakete ekete i agopakatekoa wato. Wete wia tukatowa ka oa kakoi. 23 Nitikete kinitokoo kakene mamina kotokoa kogoaitono kugue-pala moa ate tadekoatokoi. 24 Nitikakoa ako tobou poyoagome okome Yu yename i ago-palawene pokete uu kayo oa kakino,one tanemo tete nakome omotono,tone a yapu aua pote layo touawipoe wa oa poka. 25 Nitikale e

poyo ali-kitame aida aua peketewiadete kebetelogakili Poloyo kiwiyopikago one lutukoiya liti kakaleeya wa yateka. Lomane yatene agopaone tanemo-kiti koiso yopikagomewete pitia yakameneyake oyakelayo toua wiamele toko-pe waokale 26 yakamotokome einagomeako tobou poyo ago mekata wetepokome okomemone i agopa Lomaneyatene ago tadekono, edoa layotoua wimotoa-pe wa okale 27 tobouago Polo kakata nokome yatekomeokome nepa Lomane yatene ago-pe-kale okome eeno, nopa Lomaneago kaku-kale okome 28 ae nopa payatene ago opianeyake tubetoanekakene Lomane yatene ago latiadenekue peya mati metekou wa okalePoloyo okome Lomane agome noopianeyawa oka. 29Nimo okalepa onepitia yakatekoi ali-kiti ete witimoakakoi. Ako tobou poyo agoka iagopa Lomane yatene agoke kapa pokakakou wa pitime tuaneya kaka.

Polo Kanosolo Yenane Lene Yoto Kak-enemo

30 Podolikama ako poyo tobouagome eya toka. I agome edeletaneyake Yu yename akoa agale ikitipatuno, pine toane pitiane yakouwa Polo kakane kapa po kotokaka.Nitoapa Akolalike lodo yotokoai tanetobou ali-kiti ete Kanosolo ali peyakoukoa noe wa agale oa wetekakalekoukoa note mekoli Polo moa auapome kini lene yoto kakapoka.

231 Poloyo e Kanosolo ali-kiti

nepikoa pikome okome anu oya-mikiti tubetelaukene Akolalineleneke tepeme epetanele ta waokale-kama toma nokou. Opi-kitikapa edikoane toma yaku wa oka.2 Nimo okalepa ako odene mekomeAkolalike lodo yotokoai tane tobouagoAnanaiasiyo Polo kakaya liti kakoiali-mene-pala okome winago kabunukugutukoa wia wa okale 3 Poloyookome yapu ekolopa kego nakeneya

Aposelo 23:4 246 Aposelo 23:20kamotoake akolono kegelepa koniyotakoa peno yotokou toa wini toko.Mosesene totono litia neme no pitiayakamedeko. Nitameneya eni totonotetekake eke no i ago wio wapa winimeke okono, pale wini tokona waPoloyo okale 4 one kakaya liti kakoiali-kitame Polo-pala ekete ako odenemekome Akolalike lodo yotokoai tokotobou ago-pala wini oa potokako-koliokome 5 ae anukameyo einagopa akotobou ago mekono wene toamekeneokou. Neke ako tobou ago-palapoanemo wameamene wa Akolalinebokuke wia mekaneyake tokou. Elatoko wa Poloyo oka.

6 Nimo ootokoa enekale e Yu yenepadekapa Sadusi yene wa padekapaParisi yene kakedekoli enekomekayo okome okome anu oya-lawenoka Parisi ago. Agetaika Parisiago. Tua pekene ali atoa kamoapomotoane nepikoane mekenewediane mekuleke pade-kitame nokoiso akaki wa okale 7 yatekete einaeina Parisi ali-kiti Sadusi ali-kitiete oto agale oa pilia puutakutukoakakoi. 8 (Einapa Sadusi totono litiatiki Yu yenamepa tua pokoi ali atoawa kamoa poamoi wa olaukoa niedelo ali-kitika ali atoane yominikameamiki wa olaukakiya. NitikiyakeParisi yenamepa tua pokoi ali atoakamoa poi wa olaukoa ni edelo ali-kitika ali atoane yominika meki waolaukakiya.) 9 Poloyo oka agaleke eyename agale telo oa kamotokakoi.Nitoapa Yu yenane totono pine toaolaukane ali padeka-kitipa Parisi yenetekete kamokoa kakete agale teloekete ekete i agome poanele padelekatoameadeko. Edelo agomeka yominipadameka onepala ko akeneya patuwa okoi. 10Nitikoli peyame uu wa eteotowa pili pili toa kakoli enekome akotobou poyo agomepa e yename Polokawa yono tekea tadekakaya tokaleone poyo ali-kiti keti wetekakomeokome kei ago odoa moa tone poyoyapu oto aua noatino poe wa ketiwetekaka.

11 Podolikama ta likaka Ali Munoone pono Polo yamenokome okomeanukumopa Yerusaleme wini akamapokana toa Lomane takeka akamapoano, piti moameneya wediameamene wa oka.

Polo Wia Tukatekoi Oi Pedoa Pi-anemo

12 Podolikama ta patakaka Yuali pade-kitame Polo wia tukatekoioi pedoa pianeya. Nipa one wetewia tukameneyake ue neeka wawanoamato wa taneya. 13 Eni oipedoa pikilepa padeka noi kakoa(40) alime taneya. 14 NitimoteketeAkolalike lodo yotokoai tane tobouago-kitika Yu yene yopiane ali-kitikaoboa mekoita pekete ekete Polo wiatukateko oi pedoa pia noko. One wetewia tukameneyake ue neeka wawanoamato wa oi pedoa pikooyano,15 eya tamene. Ete Kanosolo alipeya kime tobou poyo agoke agalewia wetekakete ekete winago Poloone tanemo pine toa pitia yakoono,Kanosolo yapu oto keti aua namenewa agale oa wetekamene. Polo einagooto noameneka kutu dekakoa poi piawipoono, einago oto nomotono, agaleoa wetekakamene wa onaneya.

16 Polo wiatekoi oi piadekoimoPolono awene matiyame yatekomepoyo ali-kitane yapu pome awenepubu opaneya. 17 Nitikale yatekomePoloyo poyo ali-kiti yopikago padenepala agale pade ouno, wete nowa kayo oa motokome okome imatiyamepa neke ako tobou ago-pala agale pade oademe tokono,one mekota aua pa-kale 18 tobouago mekata aua pokome okomepo yapu pitikago Poloyo no kayooa motokome okome i tualimetobou ago nepala pademo oono,ne mekota aua pa wa okolo auanenuku wa akeneya. 19 Nitikale toboupoyo agome matiyane yono moapaka witimoa aua pome yatekomeokome nopala edemo oade noka-pe-kale okome 20 Yu yename kinioi pedoa piane toa eya wa oa toi.Winago Poloyo tanemo pine toa pitia

Aposelo 23:21 247 Aposelo 24:1yakoono, podolio winagopa oto ketiKanosolo ali-kiti koukoa mekootaaua namene wa ne oa yotokoaagale oa wetekoino, 21 kini okoimoyakameamene. Padeka noi kakoa(40) ali-kitame one wiadete poi piamekete tiki. Nipa agetai tia one wetewia tukameneyake nee ueka wawanoamatowaoi pedoapiane toapoi piamekete tiki. Ipete auanenouwanemeoi metadekamo yakoukete nepiamekete tiki wa matiyame akeneya.22 Nimo okale tobou agome okomewini okagalepa eko ali-kiti enekepatobou ago-pala imo wane okou wawamoano pa wa wetekaneya.

Polo Sisaria Take Moa Wetekanemo23 Nititikoa tobou agome oneke

lokoa tobou meane poyo ali takutawete noe wa kayo oa motokomeokome ka ludu kawame poatiki poyoali kadapime kadukoa (200) takoamoa ni osi kai patu mea poatikipoyo ali ege odepeta kadukoa wakapidi kakoa (75) takoa moa ni lamatigine poatiki poyo ali kadapimekadukoa (200) takoa moa tamene.Ta likaka 9 kilokoke eni poyo ali-kiti-pala Sisaria take aua poatino,wete takoa mopamene. 24 Polomea poateko osi kai-meneka takoamoamene. Nitoapa onepala padeletakaya tokale osi kai patu mekoawedoa yopikoa-kama aua pamene.Nipa ta yopikago Pilikisi mekota auapamene wa akeneya. 25 NititikoapaSisaria ta yopikago Pilikisike pipiawiawetekakome okome 26 nopa KelodiasiLisiasiyo i pipia wiane mekaku. Kamokoniyali Pilikisi neeke agale deyawiane wetekakene eya wane ukuno,yakamene. 27 Ne mekota moanewetekaku agopa Yu yename dekoamoa wia tukadete tokoiyake toanemopokou. Nipa one Lomane yateneago tadekale yakamotekene anupoyo ali-kiti-pala auane pone toanemopokou. 28Nitoanepa i agopa koisoedeyake akoa iki-pe wane pitianeyakadenepa Yu yenane Kanosoloali-kiti oboa mekoita auane pokou.

29 Nitoane pitiane yatekolupa one poyapu pitikakene one wiane tukakenetoatekoule piameadeka. Yu yene pakini totono i agome tetekakala tokowa ni koiso akoa akedekoi. 30 Wananiko Yu yename einago poi piamea wioukete oi pedoa pianemoyatekenepa eina eina ne mekota iago moane wetekou wane neekewetekaku. One koiso akaki yeneka nemekota koiso akapoatino poe waneneeke wetekakuna. Anu agale enipeya. Wete meamene-ye wa akotobou poyo agome ta yopia meaneagoke eni pipia wia wetekaneya.

31Tamenewa akenele litia teketepalikonu poyo ali-kitame Polo-pala auapote Adipaterise take dekoa pipokoi.32 Piimotekete podolikama osi kaipatu mea nokoina poyo ali-kitamePolo-pala Sisaria take aua pote-kamakamotoapa kawamenokoina poyo ali-kiti Yerusaleme take kini poyo ya-puke wakapea pokoi. 33 Nitikolio yename Polo-pala aua pote Sis-aria take witakoi. Nitoapa ta yopi-ane ago Pilikisi mekata pekete pipiametekete einago Polo ina wametekoi.34Nitikoli ta yopiane agomepipiamoaoimootokoa Polo nemani take ago-pewa yatekale okome Silisia ago kaku-kale okome 35 ne koiso akatekoi yeneoto nokolipa neme tanemo pitianeyakou wa ootokoa kakome one poyoali-kiti-pala okome i agopa ErodeyoYu yene talo tokome meko yapuaua pote mekoa yopikoa kamene wameteka.

24Yu Yename Polo Koiso Akakete Aken-

emo1 Ta ko kakoa (5) patakalepa

ako odene mekome Akolalike lodoyotokoai tane tobou ago AnanaiasiKanosolo ali padeka-kiti-pala kouaSisaria take keti nekeneya. Lomanetotono wene toa koiso akene agoTetalasi einagoka eni yene-pala opianekeneya. Enika eni yenepa tayopikago Pilikisi mekata note Polokoiso akananeya.

Aposelo 24:2 248 Aposelo 24:212 Nitaneyake koiso yopikagome

Polo ne noo wa kayo oa motokaleTetalasi kamokakome agale titikomeokome kamo koniyali Pilikisi nemepatone ta talo toa epetekakolo tokometoto peya kotona kilikoa meko.Ele kule poaneleka neme oa piliamotokakana tokome toto peya meaepetekako. 3 Ta pataka abuna ekakuka meko toa totome nepala ke-kamaoko. 4Agaledo ludukiya okolupane koome tukayano, pa tigini ouno,toto ela moa yakamene. 5 WinagoPolo enekakole-kama tokagopa Yuyene pitiki toa pima yakome oakamotokama yako. Nasarini totonolitia tiki yene kini tobou ago padewini kako. 6 Winagome tobou losuyapuka toa potokoa eneka. Nitikalepatone totono litikete pitia yakoa koisoakato wa totome dekoa motokolo7 ako tobou poyo ago Lisiasi onepoyo yene-pala teyapea nome einagotelo odoa moa poka. 8 Nititikoapawinago Polono koiso akako-kiti totone mekota koiso aua poatino poe wawetekakale nokoo. Winagome tomayakole totome ni koiso akakopa inapanimini akedeki wa wene toadepaone tanemo neke pitia yakamene waTetalasiyo oka. 9 Nitikale e Yu yenepeyameka Polo koiso akakete eketeeeno, Tetalasiyo nimini oko wa oakakoi.

Polo Pinali One Wa Kei Pikome Aken-emo

10Nitikolipa Polo pinali one wa keipimotoa tokome tobou ago Pilikisikabe togoikakale Polo kamokakomeokome nemepa toto Yu yenane takotona yopikoa kakanano, pinalianu wa kei pikilepa atiki tootapeanetuku. 11 Yerusaleme take Akolalineletakoane kowitoane toadene i tatewitikoane pone mekilepa ludupitikoane meamokou. Ta tuku (12)kakoa wete patameneyake oto wanokou. Einapa nimini akedekoluneme oyake pitia yakou. 12 AidaYerusaleme take pone mekenepatobou losu yapu keneke ete Yuali-kiti-pala mokota wamoane kini

sinokoke losu yapu-kiti kenekekakini yapu luduka ali atoa oanekamotokamoane tokou. Enile tomayakoule i Yu yename enekoiyamena. 13 Nopa neme poaneledikoa tokale enekou wa padamekaneke leneke kakete oyake toaweawamoi. 14 Eya wane toaweane ukuno,yakamene. Yu yene tone kaua-mikitane Akolali onekele takamanekenepaweneya totono litiane tuku.Eni weneya totonopa i yenamepakapene totono wa iki. Mosesenetotonoka Akolaline agale toaweaakane ali-kitame wia mekane agalekaeni agale peya noanumeka yakoanemotokouyake iki. 15 I yenameAkolaliyo taatekoa toatekole nepiameki toane noanuka kolotinemekenenepiane meku. Nipa epetanele tomayawa tuane yeneka poanele tomayawa tuane yeneka Akolaliyo moakamotokamotoane nepiane meku.16 Nitikenepa Akolaline lenekeka aliatoane lenekeka kiyo akenele-kamatou wane toane enekala tuku.

17 Mali pade-mene ta tetemadapima yawane Yerusaleme takewakapeane nokou. Nipa no yateneponopene ali atoa kue eya tatikoaneAkolalike padeya lodo yoane toadenenokou. 18 Eida tobou losu yapukeneke Akolaline leneke poanelekoikatapeneya kakene enile toanekakouka Yu yename no enamutukoi.No eida kakouka ali peya matikawamoa uu wa oa kawamoa tokoi.19 Einata einapete Esia ta kawanekene Yu yeneka kakoi. Eni yenamepadeya namike no koiso akatekoimopiadekalepa ne mekota koiso akanoitokano, noameadiki. 20 Eni yenepaoto noameadikino, i note kakiYu yenamepa no Yerusaleme takeKanosolo ali-kitane lene yoto kakolupitia yakoai tokoino, no poaneletadekolupa eni poanele tokoumoneme yakakakolo toawea omotoaneuku. 21 Yu yename anu koiso akak-ilepa eya tokouleke tiki. Kanosoloali-kitane leneke kakene kayo ekeneekene Akolaliyo tua pekene ali atoa

Aposelo 24:22 249 Aposelo 25:11moa kamotokoowane okounakamokeanu koiso akaki wane kayo okou.

22 Polono koiso yatekakago Pi-likisiyo eina weneya totono wenetane ago tokome poti yakakoameka. Nitoapa Poloyo enimo okamoyatekome okome koiso opipa eidanami kakalogoa watoe. Tobou poyoago Lisiasi oto nokalepa neke tanemopitiane yakatapeouwaoka. 23Nitoapaone poyo ali-kiti yopikago Poloyametekome okome i ago Polo poyapu wa pitikapekepa mama moanepikoa kamene. Nipa padeya-kiti toamokalepa one oya-mikitamemotokoa aua nomotamene wa oapoka.

24 Ta pade-mene patatekaneyakePilikisi one natono Derusila-palaeida nekeneya. Einatoapa Yu atoa.Pilikisi eni nokomepa Polo otonomotamene wa kayo okale nokomeali atoa Keraisu Yesukewene tugaketetoatekoimo toawea okale yakakoameka. 25 Nipa ali atoa wene kiyoakeneya mekete toatekoimo ni uamoa yawatekoimo ni Akolaliyo aliatoa takoa enoa akatekamo Poloyo ii wa toawea okale yakakoa mekomePilikisi tepe lagotokale piti tokalemekome okome wa padepete padele-kiti toamekene yakameledo toka-petepa namene-ye wane kayo ouno,opi pa wa wetekaka. 26 Pilikisieinagome Polo kayo oa moa yakoamekilepa Poloyo one yapu poukomekue memotoa ni taneya. Eni wenepianeya mekomepa ipete kue metekopatu wa lugutukoa kayo oa moapaone-pala ko lede okala taneya.

27 Mali takutake Pilikisiyoedikakala taneya. Nitaneyake oneluku eya ago Posiasi Pesasi Yudeata yopiademe nokale Pilikisiyo Yuyenane wene epetekadene tuku waPolo po yapu eida pa memotoa wawapoka.

25Poloyopa Ako Tobou Ago Sisayo One

Koiso

Yatekamotoa Akenemo1 Pesasi einago Yudea take nome

mekomepa ta tebolo takoa patakaleSisaria ta tewitikoa Yerusaleme takeate pome mepaneya. 2-3 NitikalepaAkolalike lodo yotokoai tane tobouali-kitika ete tobou ali-kitika Pe-sasi mekata nekete ekete Polonokoiso akoono, oto Yerusaleme takenomotono, agale oa wetekoano ta waakeneya. Nipa Polo nokata poi piamea wiadete ni akeneya. 4 NitikoliPesasiyo agale topo takakome okomePolo einago Sisaria take pa eida meakamotou. Sisaria take keti poatekutigotokono, 5 einagome poaneletadekalepa one koiso akadete kinitobou ali padeka-kiti nopala opia ketinomotamene wa Pesasiyo akeneya.

6 Ta pataka ketepo (8) kakoa patunoi (10) kakoa patu Pesasi eni Yuyene-pala Yerusaleme eida mea kawaSisaria take keti wa wakapea pomemepaneya. Nitoapa podolikamakoiso yopikago meateka walaikepome mekome kunago Polo oto auanoe wa okale 7 Polo nome kakaleYerusaleme kawa nokoi Yu yenameone kakata unukoa kakete ekete iagome dika dika toamene poaneletoka wa okala tokolika kini eni akoaokoimopa niminimo wameadekoi.8 Nitikoiyake Polo pinali one wa keipikome okome toto Yu yatenanetotonoka tone tobou losu yaputotonoka tetekamoane ako tobou agoSisane totono tetekamoane tokou waoka.

9-10 Nitikale Pesasiyo e Yu yenanewene epetekademe tokome Polo-pala okome i yename nepala akoaikimopa Yerusaleme take pekenepitiane yakouno, patoa-pe wa okaleokome e'e, mena. Tobou agoSisayo anu koiso Lome take pitiayatekamotoane uku. Noanu koisopaLome take eida akamediki. Yuyene toane potokakileka toamokou.Enipa neme wene toko. 11 Lomaneyatenane totono tetekakouleke nowia tukameledo tokalepa nipa nowia tukamotoane keku. Yu yename

Aposelo 25:12 250 Aposelo 25:26nopala akoa ikimopa niminimowameadekolipa nipa i Yu yenaneyonoke teyo no moa meoo tokolo-pe.Ako tobou ago Sisayo anu tokoumoLome take eta pitia yatekamotoaneukuno, koiso opi ita wamato waPoloyo oka. 12 Nitikale Pesasi onekoiso auapekoi ali-kiti-pala oboamekome dikou wa oa togotokakomePolo-pala okome tobou ago Sisayoneke tokoumo pitia yatekamotoaneuku wa wini okono, tobou ago Sisamekota moane wetekou wa oka.

Polo Tobou Ago Ageripane LenekeKakome Akenemo

13 Ta pade-mene patatekaneyaketobou ago Ageripa natono Benaisi-pala Sisaria take ugu nomemenaneya. Nipa Pesasine yonomoa agale akademe nekeneya.14 Ageripa adona ta pade-menepataka toa eida meetekaneyakePesasiyo tobou ago-pala Polo ko oakakome okome Pilikisiyo i Yudea tayopia mea tewitikakomepa padagopo yapu pa mea kamotoa wawapoka. 15 Noanupa ate Yerusalemepokolupa Akolalike lodo yotokoaitane tobou ali-kitika ete Kanosolo ali-kitika no mekouta nekete einagonokoiso akakete ekete Polo winagopitia yakatekoa kibu motokamenewa akanokoi. 16 Nitikoli ekene totoLomane yatenane totonopa dikakoya.Koiso yakoa meketepa odene lonoyakamoko. Nipa pade-kitamedopanagono koiso akakilipa einagonokome pinali one kei pia enemotoatoko. Nipa one koiso akaki yenaneyonoke toto Lomane yatename pamoa pikoya mena wane okou. 17 EinaYu yene nopala opia oto Sisaria takenokoli podolikama koiso yopianemeatekou walaike pone mekeneeinago Polo oto motokapoe wanepoyo ali-mene moane wetekakou.18 Nitikolu einago nome kakale oneakoa agale okoi-kitame kamologoa i iwa one akoa oa kakoi. Nipa einagomepadele padele poanele tanemotoawea oino wene piane yatekolu

pamo-kama akakala tokoli yatekou.19 Nipa kini losu totonoke einago-pala agale toonali yoa ni panago oneibini Yesu tuake wa kamoa pekeneyawa Polo einagome akenemoke wenepokete akoa okoli yatekou. 20Nitoaneyakakoane mekenepa edoane pinetoane pitiane yakou wane wenepikene i ago Polo-pala eya waneokou. Yerusaleme pekene ne wapitiane yakouno, patoa-pe waneokolu okome 21 e'e, mena. Ako tobouago Sisayo anu koiso yatekamotoaneukuno, ita po yapu pa piane meouwa oka. Nitikalepa i ago Sisa mekotamoane wetekouno, po yapu wapitikoa poti nepikoa kamene waneanupoyo ali-kitimetekouwaPesasiyoakeneya. 22 Nitikale AgeripayoPesasi-pala okome einagome agaleokale onemeka yakou-kale okomenipa podolio yakamene wa Pesasiyoakeneya.

23 Podolikama Ageripa-pala Be-naisita ali atoa koukoai taneta notemenokoi. Poyo ali-kitane ako tobouali-kitika eni take ibini akene ali-kitika kaloa tukoa eida kibutua nokoi.Nitikolipa Pesasiyo Polo oto auanoe wa agale oa wetekakale nokale24 Pesasiyo okome tobou ago Ageripaame-loe nepalaka ita oboa kaki-kitikipalaka agale oane meteku. Toneleneke kakagoke ukuno, yakoe. ISisaria takeka Yerusaleme takekaYu yene peya nooke-kama neketekayo telo ekete ekete i poane agopatoto mekota meamele toamokono,neme wia tukakamene wa tikakoakakala tokoi. 25 Nitikoiyake onetanemo pitiane yakatapekolu onewiane tukatekoule oneme padetoameadeka. Nika tone ako tobouago Sisayo one koiso yatekamotoaneuku wa i agome oka tokolo Sisamekota moane wetekakuno wenepikene uku. 26 Sisake pipia wianewetekatekuyake i agome tanemoi wane wiane wetekatekumo padepiamoko. Tobou ago Ageripa nepawene tane agono, nemedo opi pitiayakoa wane i ago neke leneke moane

Aposelo 25:27 251 Aposelo 26:16kakakuno, neme pitia yakatekoaokamo yatekene i agome tanemoi wane wene tekene pipia oyakewiane wetekou. 27 Nipa po yapupitikago Sisake moane wetekakilepaone koiso akoa ikimo i wane wianewetekamekenepa nipa pale tekenetou. Nitamedekuno, neme pitiayatekamene wa Pesasiyo Ageripa-pala oka.

26Ageripane Leneke Kakome Polo

PinaliOne Wa Kei Pikome Akenemo

1Nitikale Pesasiyo Polo-pala okomepinali neke wa kei pia agale oanota wa okale Poloyo agale oademeyono kamotokakome pinali one wakei pikome okome 2 ako tobou agoAgeripa i Yu yename no koiso akoaikili pinali anu wa kei piane ik-ilepa ne kakakoane ukuno, ke wanewediane kakene uku. 3 Nipa noYu yatenamepa kini kaua-mikitametanele po pitia toma pikileka emokumo pili pili toa ikimoka neme wenetootapekolo tekeneni ukuno, i ukumopoti yakakoa meamene.

4 No yatene pakeke mekenetokoumo tualike laigoane Yerusalemetake pone mekene tokoumo Yuyene peyame wene tiki. 5 NipaParisi yename tone losu totono-kama litia tikilepa ete Yu yene peyamoa patukakete tiki toane litianetokou. Nitima nokoule Yu yenamekoto enoa wene taneya mekino, noauapeadetepa einapa nimini okowa no kei piatikiyano, omotonota. 6 Opi anu koiso akoa ikilepaeyake tiki. Akolaliyo toto Yu yenanekaua-mikiti auapeatekamo papeteoa piane toa taatekakolo kolotinenepiane mekulu tokome koiso akoaiki. 7Enile taatekakolo toto Yu yatenetuku (12) kakoa yateneka kolotinenepia meki. Nitoa nepia meketeonekele ete pia oto pia wedoa takamapiki. Ali Muno Ageripa, Akolaliyooa piane toa taatekakolo nepianemekuleke Yu yename anu koiso akoa

iki. 8 Akolaliyo one eina oa pikanatoa taatekoa tokomepa tua pekeneyenemoa kamotokamele toamokowawene pikipa edekolo wene piki-pe.

9 Papetepa padele padele toaneNasarese Yesuno ibini paya tetepotakou wane wene piane mekou.10 Yerusaleme take nitoane mekeneYesuno agale litia tane yene peyamati po yapumoane pitikakala tokou.Nipa Akolalike lodo yotokoai tanetobou ali-kiti patu kautakoane kakenetokou. Nitoanepa eina ali atoa wiatukatekoi oi pedoa pikolika oyakeno,toe wane okala tokou. 11 Losu yapukakoka ali atoa kibu moane ni Yesukepoanemo omotoane toane enekalatokou. Nitoanepa Yesuno ali atoa-pala kotimi yotokou matiyame moneta-kitike toa pekene ali atoaka tukutoane moane tete mekala tokou waPoloyo oka.

Polo One Tepe Kolotini Yesuke PekoaPianeleke Akenemo(Aposelo 9:1-19, 22:6-16)

12 Damasikase takeka enakale touwane pokou. Nipa enile toatekoupipia Akolalike lodo yotokoai tanetobou ali-kitame wia metekoli moanepokou. 13 Poadene pekene enekolulou mataike keleponokaka a tibulaigoa pa toka matiyame pitoa nopayapono pia unukakale enekou.Kamo koni tobou ago Ageripa, einapapa lou pa toko toa moa patukaka.Nitika pame nopala opia pokoi ali-kiti toto payapono pia unukakale14 toto peya itono aua pitakolopanagome Iberu agaleke nopalaokome okome Solo Solo no edeyaketete mekala toko-pe. Pinagome layotoua witikolo pitimekawe kaime etepedekaku pokome toa tete motokotoa pinali neke wa tete motokakalatoko-kale yatekene ekene 15 AliMunago nepa te kake oko-pe-koluokome neme tete mekala tokagoNasarese Yesuyo ukuno, 16 opa wetekamokoa ka. Ne pono yametekilepaanukule takama poatekago moanekakadene tekene tuku. Nitikuno,ne pono yametekumoka ne naniko

Aposelo 26:17 252 Aposelo 26:32yameatekoule-kitika i i wa ali atoapitikika toawea akama pamene.17 Iserele yatene pitikikaka e ku payatene pitikikaka anukumo akamapa wane wetekakenepa ne auapeaneyopiane-kala kawou. Nipa eniyename ne-pala padele tokolipatoane mokala tou. 18 Eni ali atoayomiyomu keneke mekete tikino, patokota meati wa kini lene kikakoayamema pamene. Eni ali atoa Se-tanuke lukoamekete tikino, Akolalikelukoa meponomotamene. NitikalepaAkolaliyo eya too. Eni yene no Yesukewene tugakolipa kini poanele tomayakoike po letumekakanapa keetapeapoanele wia mitikoo. Nitoapa onewa takoa motane yene odeneya moaobokakomepa onekeya-kiti kini wayameoo wa Ali Munoyo nopala okawa Poloyo oka.

19 Nitikome okome tobou agoAgeripa eina pulete enekounakaletagamoane onekemo akama yakou.20 Onekemo akama yakilepaDamasikase ta laigoane tokou.Nititikoane Yerusaleme takeka Yudeata luduka pa yatene-kiti pitikikakapima yakene ekene kini namolopoane wene wia wawa Akolalike tepekolotini pekoa piamene. Tepe kolo-tini nimini pekoa pianeya meadikiwa ete-kitame wene tomotono,epetanele toma pamene wane omapokou. 21Nitikolu tokome Yu yenametobou losu yapu pone kakouta noenamutukete wia tukadete wili toakakoi. 22 Nitaneyake Akolaliyo noauapekala tokano, opika einakaeinamo ita kakene ikilepa ibini akeneyene-pala ibini wamene yene-palakauku. Nipa Moseseyoka Akolalineagale toawea akane ali-kitamekapapete oa piane toane ikilepapademoka anu weneme titianewamekene eya wane uku. 23 Keraisutaatekoa nokome tete moa meatuamedeka. Nome tukomeke ali atoananiko kamoa pomotoa one namolotakoa kamoa pamedeka. Kamoapokomepa Akolaliyo Yu yeneka e kupa yateneka toa moa pa takatekamo

i i wa toawea amedeka wa PoloyoAgeripa-pala oka.

24 Polo pinali one wa kei pikomenimo oa kakaka Pesasiyo teigakomeokome i ago Polo leau oa kake winiokono, pademo pademota yakoa lu-aneya teke pinali neke wa wene beboakatapeadeko wa telo okome okaleokome 25 kamo koniyali Pesasi, leauekene wamukuno, poti uutukoanekakene ipa niminimo uku. 26 Akotobou ago Ageripayo anu ina uku-mopa yatekala tokome tokano, onemekakoane ikilepa atiki toane kak-ene uku. Ina ukule-kitipa paigakoataneya menano, ee nimini wa onemewene toko. 27 Tobou ago Ageripane eya wane yatekene uku. Akola-line agale toawea akane ali-kitamepapete wia mekapiane agalepa enipanimini akediki wa neme wene toko-pe. Ee nimini wa neme wene tokowa Poloyo oka. 28 Poloyo nimo okaleAgeripayo okome wini agale tigini ik-ilepa noanume Keraisunole takamo-toa oko-pe-kale okome 29 agale tig-ini ekeneka ludu pitikoane ekenekaAkolaliyo eya tomotoane kini kow-itikakene uku. Tobou ago neka anuagale opi yakoa meki-kitika kiwi peyano keneya ago latimotono ta wanekowitikakene uku. Noanu yono kapapo kakaneya kaku toa dikaneya kamo-toane wamuku wa Poloyo oka.

30 Nitikale tobou ago Ageripanatono Benaisita Yudea ta talo taneago Pesasi toa kipala opia mekoipeya kamotokoa pokoi. 31 Nitoaakolono pote ootakutukakete eketei ago wia tukatekoleka po yapupitikatekoleka pade piameadeko waoma pokoi. 32 Nitikoli AgeripayoPesasi-pala okome ae i agomepaSisayo one koiso yatekamotoane ukuwa wamoo tokapa padele poaneletoameadekono, poano pa wa nemeone po kotokoa wetekatekale piootoka wa oka.

27Polo LomeTakeUeDipikeMeaPeken-

emo

Aposelo 27:1 253 Aposelo 27:181 I yene totopa ue dipike Itali take

ipete mekoa wetekato wa oi pedoapiane ta patakale Poloka ete po yapupitane yene padeka-kitika tobou poyoago Duliasine yonoke moa pianeya.Duliasi einagopa ako odene meanetobou ago Sisane poyo yatene ago.2 Nitaneyake Esia ta matanu ludu uedipi noai tane ta-kitike kutu pimapoademeAderamitiame ta pia nekeneue dipike toto peapetekoamea pokoo.Eya ago Masedonia keneke pianeTesalonaika take opiane ago Arisakasitoto-pala opia mea poka. 3 Nitoa uedipike mea pote podolikama Saidonetake witakoo. Eidapa Duliasiyo Polomama motokome okome neke oya-lawe mekita eta kokoa mepoano pa.Neke noateko nee eyametekete toino,pa wa okale katepitoa pome mepoka.4 Wa naniko eni ta tewitikoa pokolopupulegeme oto-kama popokakoakaka. Nitaneyake Saiperase tamepupulege pedekale popokamoka lonoete keneyapimotoa kokotoa ponokoo.5 Kokotoma ponetepa Silisia Pabiliatata matanu ete pimotoa kusa uemuke penekete Lisia keneke pianeMaira take witaponokoo. 6 Enitakepa tobou poyo agome totomea poateko ue dipi pade tuku toakakeneya. Nitoapa Itali take kutupoademe Alesaderia pia nekene uedipi enetekoapa pato wa toto moamekaka. 7 Nitikale mea pokolo tapataka pade-mene pupulegeme oto-kama popokakoa kaka. NitikaleNaidasi ta patukoa kutu poadete wilitokoa kawa teko tokale paka lonoKeriti take pokoo. Nitoapa Kerititame pupulege pedeka lono kokotoaSalomone ta patukoa ponokoo.8 Keriti matanu eko keneya pimotoapotii wa kutu kokotoa ponete kusaue koianeka tugaponokoo. Nipa Lasiata liti pupulege popokamoko lono uedipi pinoai taneta tugaponokoo.

9 Ta kainya mati patakamotoa eidamea kakoo. Mea kakooka Yu yenekini losule tekete nee tekei wawanoamatekoi oipa wete penaneyakepupulege tadalita uu wa noka tokenetaatekoa nome kaka. Nitaneyake

Poloyo eya wa pubu oka. 10 Ame-loe opido mea pokolopa ue dipi wiakaua kopapu atua ali-kiti tua too wapubu oka. 11 Nitikaleka tobou poyoagome Poloyo okamo yakamokomeeya agota ue dipi yopikago ue dipipinagota kini agale yakoa toka. 12Eidaue dipi pinoai tane takepa pupulegetadalita taatekoa noka tokene-menepoti kilikoa piamele toamokale teketeue dipike mekoi-kiti peya matiyamePinikisi ta kutu pipote enato wa oipedoa pikoi. Keriti ta keneke la-tiane Pinikisi taapa pupulege we-doa popokoa kawamene ta tokome nitokoi.

Pupulege Tadalita Uu Wa NokaMatiyame

13 Wa nani keneya pupulege potikawia popokakale eneketepa kini oipedoa pikoona toa Pinikisi take oyakemea tugapoo wa wene pikete enita tewitikoa pokoi. Nitoa Keriti tamatanu eko keneya pimotoa kokotoaponokoi. 14 Eni ta pene tewitikoapokooka pupulege mati Keriti lonotitimoa popokawineya noka. 15Nitoaue dipi dekoa popokakale pupulegepine wia noka lono poadete wili toakawa teko tokale wakolo pupulegemedekoa aua poka. 16 Nitikale pakakatekoa mea penekete tube kusa uemuke piane ta Kooda wa ibini akeneta patukoa ponokoo. Eni de taamepupulege pedekale peneketepa pokakamoa lia aua nekene ue dipi deyaoto tube ue dipike liimoa kakadetewili tokoa kakoo. 17 Ate liimoakakatekoapa tube ue dipi pilage wiapedoa pitakaya tokale pupu yenameue dipi kouna lono poome lutuatagatapekoi. Nititikoapa pupulegemeue dipi Libia ta matanu liti ue kekulukibi tono keneya kakeneta popokoaaua pokome wia mitikoa kaugayatokale eya tokoi. Ue dipi pigikelekane yomoke tukane maminapetene keawea moa pikoi. Nitikolipupulegeme ue dipi pa popokoaaua poka. 18 Podolikama pupulegeuu wa popokoa kawa aua pokalepupu yenamepa ue dipi yaapemotoa

Aposelo 27:19 254 Aposelo 27:40kopapu moa kusa uele pitikakalatokoi. 19 Wa podolikama ue dipi wayaapemotoa ue dipi pupu toatekoiyawane-kiti po eya moa kusa uelepitikakala tokoi. 20Nitoapa ta patakapade-mene lou tagoi wedome agopatakatapeneya pa mea ponokoo. Nipapupulege tadalita pa uu wa okoa kakamatiyame toto peya tua atuamedekowa wene pia mekoo.

21 Pupu ali-kiti nee wawanoameneya pa pupu tokoa kakoipake Polo kini lene yoto pomekakome okome ame-lawe Keriti ta opitewitikoa poameo wane okounakaleyakoa tikinakeya. Yakoa toi tokapanipa i ke enekakoa kawa kinikiyatadoa atua padele toamoo toka.22 Opi wene yaapeaneya meamene.I ue dipi uele atuatekoyake odeneagoka tua atukile toamoono, pitimoameo. 23 Akolaliyo nopa onewa takoa motoka tokolo onekeletakama puku agome uku. Etepiapa oneme wetekane edelo agono kakouta nokome okome 24 oyaPolo piti moamea. Nepa ako tobouago Sisane leneke poke kamedeko.Nitamedekono, Akolaliyo ne pewewitikome wini yene peyapa nekeya-kiti wa neke yonoke pikano, odeneagoka tua atukile toamoo wa edeloagome onokano, 25 wene yapeaneyameati. Akolaliyo eni akedekopataatekoa too wane oneke wenetugakene uku. 26 Kusa ue mukepiane ta deya eni matanuke i uedipi pewikoa pitikatekoyake uku waPoloyo oka.

27 Atoa leme (14) kakoa tapataka-pete pupulege pa popokakoakakomepa ue dipi Ederia wa ibiniakene kusa ue lono ete otota papopokoa aukoa kaka. Nitikale tubelikonu pupu yename pade ta namikunuka piko patu wa eya tokoi.28 Ue kekulu piane itono pikometokole enadete po namike kue uatukatekoa eina adeka pikutu toaenema pokoi. Itono kebonoketugakaya wa tokoi. Nitoa titikete pouele pitikoa limo limo toa motekete

yonota lido akoa kotu pia enekolipakapidi (20) kakoa adekake itonotadeka. Kuku keneya pekete wapitikoa limoa enekoli wagene melepu(15) kakoa adekake itono tadeka.29Ue tigotoma pekedekale eneketepaue kekulu tube kue pikata pewikoapitikakaya tokale eya tokoi. Ue dipipa lauaneya pimotoa tekete mabokakeneya wane tuyono tene lono pokakoa uele pitikakoi. Pitikatekoa tawete pata pata wa kowitoa kakoi.30 Nitoapa pupu yene tube ue dipitoa poadete eya tokoi. De ue dipiue talike moa tukaketikakoi. Nipamabo kakeneya pade-mene ue dipitimini lonoka uele pitikadete keneyalede eni yotokoa tokoi. 31 Nitikolienekome Poloyo poyo tobou agokakata pokome okome wini pupuali-kiti tube ue dipi keneke toto-palaodeneka meamokolipa Akolaliyo kiwitoa moamoo-kale 32 poyo ali-kitamede ue dipike kakoa tukane po-menewakamu toa de ue dipi paka pomotoawakoi.

33 Ta pene patama nokaka Poloyo eyene kowitikome okome ta patakaatoa leme (14) kakoa-peta keenekakale mea nee noameneyano,nee pade opi moa noe. 34 Kipalapadeleka toamoono, ue dipi katepitoapoadetepa nee noatino noe waootokoapa 35 e yene kakakoa palawewane moa Akolali-pala ke wa oapopimotokome naka. 36 Nitikaleenekete peyame ke wa wedia meamoa nakoi. 37 Eni tube ue dipiketoto meko yene ege kadukaka oimoapa koome kadukoawa lene timinitogoikoa kolo (276) kakoa meadekoo.38 Nee adekoa nootokoapa pupu ali-kitame ue dipi wa yaapetekakoi. Nipaue dipi keneke lobutua pikoina witiku moa kusa uele pitikakoi.

Ue Dipi Kusa Ue Matanuke Wia Mat-aloganemo

39 Ta patakale enekoli e taapamaida ta patu wa padeka lono kusaue koianeka kibi piitapekale eneketeue dipi kuka tugakoa pia enatowa eya tokoi. 40 Ue dipi lauaneya

Aposelo 27:41 255 Aposelo 28:15pimotoa uele pitikakoinakeya-menepo wakamu toa wakoi. Nititikoapaue dipi kiyotokoa pomotoa tenelono poome kebetoa kakane yomopeteneta po keetapekoi. Timinilonoka mamina petene pigikelekane yomoke ate moa tukakoi.Pupulegeme ue dipi matanukepopokoa aua pomotoa tekete nitokoi. 41 Nitikoli pupulegeme ue dipipopokoa aua pokome ue kekulu kibitono keneya kakeneta wia matalo-gaka. Tene anakoa kamotoa wagoue kibike wia mataloganeya kaka.Nitikale tene lonopa ueme lokokoakawa pedoa tadekakolokaneya.42 Nitaneyake poyo ali-kitamepa poyapupitikatekoi yene yonoto pia pakapetoa pokayano, wia tukato wa wenepikolipa 43 kiwi yopikagome Polotoane mouno wene pikome tokomewia tukameo wa oka. Nitikomeokome uele yonoto pia wene tiki-kiti kiwi namolo takoa uele pitoamatanuke yonoto pia poe. 44 Ete-kiti kipa yomo pilage-kitika uemewia pedekolokane yomo-kitikatebetaneya pia pamene wa oka. Oneeni okana toa petoa peketepa padekaue nakameneya peyamatanuke witoapokoi.

28Molita Take Mekete Tanemo

1 Toto matanuke eni petoa potekaketepa eni taapa Molita ta tadekowa wene tokoo. 2 Eni take meaneyename toto mama moa wedoaauapekala tokoi. Nipa ta nokomeniti-pala tokale tokome toe moayotokakete kiwi peya noe wa maku-tukoamotokoi. 3Nitikakoa Poloyo toeadali wekotoa moa toele pitikakaletoe potome kiimotokale tokome aliwia tukako kaya yomo adali pakemeaneya witimotokome nokomePolono yono waneke tanianeya tuka.4 One yono waneke tanianeya tukaleenekete eni take yename ekete ekeei agopa ali wia tukane ago tadeko.Ue nakameneya petoa nokanakekayame tania tukamedekale tuoono,

enato wa enekakoi. 5 EnekakoliPoloyo kaya toe pake tadekatekoakakale one-pala padeleka toamoka.6 Nitikale one tigini yoa lobutukopatu, one kakota aua pitakome tukopatu wa nepikoa kakoiyake padelekatoamokale enekete kini wene wiawakete ekete i ago tuamokono, pulalitadeko wa okoi.

7 Eniya liti eya ago Pabiliasi oneitono-mene pianeya. EinagopaMolita ta talo toa meane ago.Einagome toto makutukoa mo-tokome ta pataka teboloke one yapumoa mekoa nee epetaneya takoalawetekala toka. 8 Einagono etenetepe moa poto yene taneya pianeya.One yene taneya pikata Polo pokomeAkolali kowitikoa yono pia epetekaka.9 Nitaneyake eni kusa ue muke pianeta deyakepa yene pitane ali atoa Polomekata note-kala kakoli epetekakalatoka. 10Nitaneyake eni yename ke watoto peya pewe wia kakoi. Wa nanikoue dipi padeke mea poadete mekookatone mea pekete noatekoya eya uedipike moa pikoai tokoi.

Molita Ta Tewitikoa Lome TakePekenemo

11 Molita ta tokene teboloke meakawa pade ue dipike lewia pote meapokoo. Eni ue dipipa Alesaderiata pia Molita take nekeneya. Nipapupulege tadalita taatekoa nokatokene-meneke pa eida pianeya.Eni ue dipipa pinagome pulaliSusine manata yomini kayo eketeKasito Polokosita wa ibini akeneya.12 Ue dipike peapetekoa mea poteSairakuse take witapekete ta patakateboloke eida mekoo. 13 Eidamea tewitikoa pote Risiame takewitapokoo. Podolikama pupulegetoto nokoo lono titia popokaka. Nitoapopokoa kawa aua pokale ta patakatakutake Puteoli take witapokoo.14 Eidapa Yesunomo yakoa motaneyene kotukolo ekete ta pataka tatono(7) kakoa-peta kipala opia meato wamakutukoa motokoi. Nitikoli eidamea kawa tewitikoa Lome take pokoo.15 Nitoa ka ludu poadete pokolopa

Aposelo 28:16 256 Aposelo 28:31Lome take mea Yesunomo yakoamotane yename toto noatekomoyakamotekete kotua nokoi. Padeka-kitame Apiase Makesike kotua notewa padeka-kitame eni ta patukoaPasidia Yapu Tebolo wa ibini akenetake kotua note tokoi. Nitikolienekete Poloyo Akolali-pala ke wa oawene weye akeneya kutu poademepoka. 16 Toto Lome take pote kakoloLome ta yopia meane yename Polopo yapu pitikamekete yapu padekeneke one yopiateka poyo ago-palameamele toko wa moa mekakoi.

Polo Lome Take Mekome Tanemo17 Ta tebolo takoa patakale

Poloyo Lome take meane Yu yenanetobou ali-kiti kiwi noe wa agale oawetekakale obomoa nokoli okomeanukameyo toto Yu yatene-palapadeleka toamoane tone kaua-mikitane totonoka tetekamoanetokoluka Yerusaleme Yu yename nodekoa Lomane yenane yonoke moapikoi. 18Nitikoli no pitia yakatekoa noi ago wia tukatekole piameadekono,neke yapu pa wa wetekadete tokoli19 Yu yename mena-kama okoi.Nitikoli ekene kini koiso tokamotono,ako tobou ago Sisayo anu koiso pitiayatekamotoane uku wane okou. NipaYu yatene koiso akoane ouno wenepiamekeneke okou. 20 Ina ukulekepaanu oya-lawe kipala agale oadenetekene oboa noe wane agale oanewetekakouna. Ete Iserele yenameAkolaliyo taatekoa tokale nepiameketewediameki toane noanumekanepiane mekuleke kapa poo kakoakebetaneya kaku wa Poloyo oka.

21 Nimo okale ekete Yudea Yuyenameka nekemo pade oto wiawetekamoa toto mekota nekene Yuyenameka enika enimo wamoa neakoa akene agale pademoka wamoatokoi. 22Enilepa toamokoiyake ta pikopeya pitiki-kitame eni weneya totonolitia tiki yene akoa ikino, pinali nekewa kei piatekomo yakoono, 23 ipetewa oto nekete yakoo wa oi mea pokoi.Eni oi nokale eina ali peya matiPolo mekata obomoa nokoli Poloyo

Akolaliyo ali atoa talo tokome tokomoi i wa toawea oka. Nipa MoseseyokaAkolaline agale toawea akane ali-kitameka Yesuke papete oa piane toapine toa olaukakome okome Yesuonepa eina Keraisu wa papete ibinioa piane ago wa onekemo olaukoameka. Nipa Yesuke wene tugamotoatoa enekome likonu witia titimoaolaukoa mea ta likaka. 24 Nitikalepadeka-kitame winipa nimini oko waone okamo yakoa moa wa padeka-kitame yakoa moamadete wakoi.25 Nitoa odene wene piameneyatewitikoa pokoika Poloyo agale padeoa metekome okome ae EpetaneYominiyopa tone kaua-mikiti-palaoatekamo Akolaline agale toaweaakane ago Aisaia wene takakome eyawa akeneya.26 I yatene kini kaleme yakoa meake

yakoa moamoa leneme enoameake enoa moamoa toi. 27 Iyatene kolotini lupi taneyamekete kaleme wedoa yakameletoamokolo mea lene-pala laka-putukoa yawa tiki. Enipa lenemeenoa moa kaleme yakoa moateketepa ipa Akolaline pekuno,noa tato wa nookedo tepe kolotinipekoa pikolipa latekou waAisaiayo toawea akaneyano,enipa nimini akedeko.

28 Kipala i ukumo yakoe. Akolaliyoali atoa toa motokome tokomo e kupa yatene pitiki toa oa pupitikaneya.Nitaneyake eni pa yename one enitokomo yakoa moi wa Poloyo oka.29 (Nimo okale yakamotekete e Yuyene onemekata tewitikoa pote agaletetoa oma pokoi.)

30 Polo mali takutake Lome takemekilepa one pitika yapu pinago kuemea topo tootokoa meka. One eniyapu nokoi peya Poloyo ke wa maku-tukoa mokala toka. 31 Nitoapa Ako-laliyo ali atoa talo tokome tokomo AliMunoYesu Keraisunomoka i i wa atikitoa mea olaukakala toka. Nitikalepaenika enimoolaukameawapadamekawamokoi.

Lomane 1:1 257 Lomane 1:17

LOMANEPoloyo Lome YenekeWia Wetekane Pipia1Polo nopa Keraisu Yesunole-kama

takama yaku ago mekene uku. Ako-laliyo ali atoane wene epetekako-mopa one agale patu kautakoanekakene oane auane yamotoa tokomenopa one wa kayo oa motoka tokoloni uku.

2 Enimopa Akolaliyo kiwi yateneauapekene dikouwa one agale toaweaakane ali-kiti namolo namolo papetewene taka taka tokale one bokukewia mekama-kala nekeneya. 3-4 Eniepetane ko ikilepa toneAliMunoYesuKeraisu ko uku. Einagopa ali latianikilepa Depidi-loeke tawa nekeneya.One yomini-pala mekome epetekoa-kama tikilepa Akolalinemana tokometaneya. Nome mea tua pokale Ako-laliyo moa kamotokakilepa i agopaone manago one tele patu kautakoamea kakono wene tamene wa taneya.5 Kipa one Aposelo ali-kiti meamenewa toto pewe witikome takoa motik-ilepa Yesu einagome taneleke toka.Nipa e ku yatename Yesunomo yakoamootokoa oneme tamene wa akenetoa litia toa one kei pia tomotoatokome toka. 6Wini Lome take mekiyene kiwi padeka-kitikaAkolaliyo onewa takoa motaneya. Nipa Yesukelukoa memotoa tokome taneya.

7 I agale wiane mekakilepa winiLome take meaneya Akolaliyo kipaone kolotini yene wa takoa motane-kitike wetekou wane tuku. Kini kow-itikakilepa eni yene pewe wia kilikoamemotono toe wane toneketai Ako-lali tone Ali Muno Yesu Keraisutakowitikaku-ye.

Polo Lome Take Poateka Wene Pi-anemo

8 I pipia titiane wiane mekakenepaYesu Keraisu patu kautakoane kakeneAkolali-pala ke wane uku. Kiwipeyake ke wane ikilepa kini Yesukewene tugoa mekete tikimo ta piko

peyake meki-kitame yakatapeadikilitekene ni uku. 9Akolaline leneke kak-ene eya wane uku. One kowitikene-kama kiwi wene taneya kowitikoaneuku. Nipa onekele wedoane takamayawou wane one manake epetekoaakene agale oane mema yakene uku.10 Nitoane Akolali kowitikenepa noLome takeka moa wetekateko wenepikepa moa wetekoa ta wane onekowitoane okala tuku-ye. 11 EpetaneYominiyo no wene takaka toane ki-wika olaukadene tekene kiwi enadiyawane kowitoane uku. Kipa one telepatu kautakoa kama pomotoanetekene ni uku. 12 Nipa tone Yesukewene tugoa mekete tokomo yakaatetoa mape wiitakutukoa meatoaneekene uku. 13 Anu oya-lawe eya wawene taneya meamene. Yesunomopaete pa yatene-kiti pitikoi toaneoane mema yakolu padeka-kitameyakoa motokoi toa wini Lome takekakime yakoa momotoane tou wanelugutukoane noadene tokala tokou.Nitikala tokouyake papukamokalewete noamokou. 14Geriki agale yakoaiki yene ni Geriki agale yakameneyene ni wene meameane yene niwene muno meane yene enika eniyene peyame yakamotoane tekeneYesunomo ta piko peyake toaweaneoma pamedeku. 15 Nitamedekuno,wini Lome ta ludu kiwi mekika tu-gatekoane Yesunomo oane meadiyawane wene piane mekene uku.

16 Yesunomo toaweane amene yatoamokolo meku. Onekemo yakoamotiki peyapa Akolaliyo telekoletokome toa mokala toko. Ete payatene naniko toa moademe Yuyene namolo takoa toa motokono,one eni tokomo edoane amene yamomotoa-pe. 17 Akolaliyo ali atoapapoanele toamene yene tetepo takoatoa motikilepa pa kini Yesuke wenetugakileke ni toko. One eni tokoko ikilepa Yesunomo toaweane uku.Enilekepa one bokuke eya wa wiamekaneya piko. Akolaliyo poaneletoamene tetepo takane yene meemoapikilepa titiketeka wipitiketeka oneke

Lomane 1:18 258 Lomane 2:3wene tugoa mekete tekete nitoi.

Akolali Ali Atoa-palaKotimi Yoa Mekomo

18Akolaliyo a tibumekome enekoloone nimini agalepa ele kule poaneletoa kaukoa agopa takatapeki yenameonekele takamoa poanele-kama tikilienekome kotimi yoa meko. 19 Nipaone kakome tokole wene toatiki toapadeya padeya kiwi pakeke keleyowitakakala tokoyake paya nou toapoanele pa toma yakili tokome kotimiyoa meko. 20 One kakome tokolekini leneme enamele toamokoyakeitono tibuta latia piane-peteka opikaone latia pianeya-kiti leneme keleyoenamele toko. Keleyo enekete teketeone tele taneya meemoa pokona,Akolali wa amele toko wa amediki.Akolali kawamoko wa edoa omotoa-pe. 21 Akolali onepa dikane agowa wene taneya meketeke onekei piatiki toa kei piamoa ke wawamoa tokoi. Nitoapa kini wenepabebo akatapea yomiyomume agopatakatapea taneyamekoi. 22Nipawenemuno kakeneya meku wa oake kauakaloa kakete tokoi. 23 Nitoapa patootapeneya meemoa poko Akolalikowitoake wakete kini yonamelatikoinakeya-kiti kowitoai tokoi.Nipa eya adeka ali ini kai kayaenika eni yomini latia kakoa etepeakowitima pokoi. 24 Nikepa ele kulepoanele touno wene pikoile pa tomapomotoa Akolaliyo wakeneya. Nipapamoko mea kini kini tigini toapotokatakutukakete ya tanele toma-kala pomotoa wakeneya. 25 Nitaneyename Akolalinemo ete pimotoawawa kapene peku noai taneya.Nitoapa padeya padeya peya latiapiane ago Akolali kowitamoa onekeletakamoa tekete one latia pianeya-kiti adeka pia yomini latia kakoakowitima nekeneya. Nitaneyake aliatoa toto peyame one kei enabunapia-kala kamedeko. Ee nimini.

26Eni yename etepea poanele tomapokoikeAkolaliyopa pamokomea kinitigini toa potokoa ya tanele toma

pomotoa wakeneya. Nitikalepa kiniatoameka toa potokakete kinikanetebea piameneya atoa yatene kinikini wa kinikane latikoa tebea pikalataneya. 27 Alimeka kini atoa tebeapiameneya ali yatene kini kini waatoa latikoane tebeane piouno wenekibutumayakeneya. Nipa kini kini eteoto wa ya tanele tuku pekete toapakini tiginike wa kini tokoinakalenami wipitinokala taneya. 28 NipaAkolali edeya weike wene taneyameamoono, tokamotato wa payanou toa mekoli enekomepa kinitoamatekoile-kama toma pomotoawakeneya. 29 Nitaneyake kini tepenee ku poane wene witoa tagatapeneyamea eya toma yakeneya. Poane pekunoa toa ni padeya padeya tepi moani lenee pia ni epetanele toma yakoiyene-pala poane wene pia ni ali wiatukoa ni neno-kama oa ni kapenewakoa ni kotu kabunu kawa 30ni akoaagale oa ni Akolali-pala kotimi yoa niete yene paya tetepo takoa ni mateagale oa ni ele kule poanele titia toani etene ninetane agale tagoa toamoa31 ni ete ali atoake wene meameneyamea ni ne auapeane ile tou wa oaketoamoa ni ete yene mama moamoaela moamoa tiki. 32 Enika eniletikileke Akolaliyo one totono litikomekibu moa tukoono wene teketeke patoma yaki. Nika kini eni tikina toaete yename toma yakile eneketepaepetanele tiki wa kei pikala tiki.

2Akolaliyo Ali Atoa Takoa Enatekamo

1 Anu oya enika eni poaneletikipa poanele mati eni tiki waneme-kiti kikoa akakilepa pinalineke wa kikoa eke toko. Nemekaenika eni poanele toma pekekeokono, pinali neke wa kei piameletoamoko. 2 Enika eni poanele tomayaki-kitipa Akolaliyo kini tanemopitia yakoa kibu motikilepa kiyoke-kama tokono wene totome toko.3 Enika eni poanele nemeka pa tomayakeke ete yename poanele tikimopitia yakoa toawea akakepa nipa

Lomane 2:4 259 Lomane 2:22Akolaliyo ete yene kibu motokomenepa kibu moamoono wene pianeyameke toko-pe. 4 Akolaliyo ne pewe-kama wia poti mama moa tokoyakeone eni tokolepa neme pale tanetetepo takoa meko patu. Nipa nekepoanele tewitikoa oneke tepe kolotinipekamotoa nepia mekome tokomeni pewe-kama wia kako wa nemewene toamoko patu. 5 Ae, oneketepe kolotini pekamade kolotini lupitaneya meke toko. WidikakolekepaAkolaliyo nepala kotimi yoa meakibu moo. Nipa ali atoa-pala kotimiyoa mea kiyoke takoa eneka-petepanitoo. 6 Enipetepa Akolaliyo aliatoa kini kini toma yakoileke namiwia topo takakala too. 7 Pade-kitame epetanele toma yaketepa nipaAkolali pa tootapeneya meko toakiwika meadiya wa wene pia meani Akolaliyo kiwi kei piatekale toaenekala toa ni mea kama poatiki katuku tokoa kawa tekete epetaneletoma yaki. Nitiki yene-pala Akolaliyoke wa topo takakome mea kamapomotoa toademe toko. 8 Pade-kitame nitameneya kinikile-kama toanimini agale yakamadetewawapoanepeku noa tikilipa nipa Akolaliyotopo takakome kotimi yoa mea tetemeademe toko. 9 Poanele toma yakipeya Akolaliyo eni tetemea ke enekoamekakilepa Yu yene namolo takoa niYu yeneke lokoa pa yatene ali atoakikilikoa toademe toko. 10 Epetaneletoma yaki peya Akolaliyo one patootapeneya meko toa memotoatokome kei pia tepe kolotini kilikoapikoa toademe toko. Nipa Yu yatenenamolo takoa ni kiwike lokoa payatene ali atoa kikilikoa toademetoko. 11 Nipa Akolaliyo Yu yatene aliatoa e kupa yatene ali atoa takoa enoaakakilepa Yu yatene e ku pa yatenemidi piitapeane tetepo takoa toko.

12 Akolaliyopa Mosesene totonoyakamene pa yatene ali atoamepoanele tokoileke nami wia kibumotikilepa nipa one totono etepimotoa koiso akoa kibu moa atukoo.Eni totono yametane Yu yename

poanele tokoileke nami wia kibumotikilepa nipa eni totono kimetetekadiki wa eni totono litikomekoiso akoa kibu moo. 13 Akolaliyoali atoa poanele toamene yenetetepo takoa wene keaneya mekilepaMosesene totono yatekoileke tokoyamena. Eni totono litia tokoileke nitoko wane ekene uku. 14 Moseseyoone totono pa yatene ali atoayameameneyake padeka-kitamekini weneme epetanele toma yaki.Nipa eina totono yakoa motanetetepo takoa tiki. Enipa kini tepemeepetekoa tamene wa oko toa tiki.15 Ile poanele tadeku ile epetaneletadekuwa tepeme takatakutukakono,Akolaliyo Mosesene totono kinitepene lukane tetepo takoa tiki.16 Akolaliyo ali atoa takoa enekilepakini tepenemeaneya yawa takoa enoaakakala too. Nipa Keraisu Yesu onepatu kautakoa kakome nitikamotoo.Enipa Yesunomo pine toane oanemetekuna toa too.

Yu Yene Mosesene Totonoke LukoaMeanemo

17 Ae, anu oyago neme-kiti Yu agokaku wa oa ni Mosesene totonoketugoane meku wa oa ni AkolaliyoYu yatene-pala oya kakoa meko wamate agale oa toko. 18 Eya wakaneme-kiti oko. Akolaliyo wene pikolewene taneyamekuwa oa niMosesenetotono olaukaneya tekene epetanele-kama takoane tuku wa oa 19 ni lenetalianeya meki-kiti yono moane kayameane auane pone ni yomiyomukeneke meki-kiti pa takoane tukuwa oa 20 ni Mosesene totonokepaAkolaliyo wene takanemo niminimo-kama kabe koukoa wia mekaneyapikono, eni totonopawenemeamene-kiti i i wane olaukoane mati-kitikamane mane oane tuku wa enikaeni mate agale neme-kiti okala toko.21 Ae, anu oyago ete yene wini manemane ekeke pinali neke wa manemane wamokono, dekolo toko-pe.Panagoneya kode moameamene wamane mane ikilepa kode noake okopatu. 22 Mone padane atoa tebeapiameamene wa mane mane ikilepa

Lomane 2:23 260 Lomane 3:8

padane atoa tebea piitikoake okopatu. Pa yene kini yoname latiakakoa lodo yoa kowitikiya-kiti kotemotuku wa neme ikilepa kini losuyapu keneke pianeya-kiti kodemoakeoko patu. 23 Mosesene totonopa neYu yatename pikoa kako wa neme-kiti mate agale ikilepa eni totonotetekama peke Akolali ya takatekoakeoko patu. 24 Nilekepa Akolalinebokuke eya wa papete wia mekaneyapiko. Yu yene kini toma pikilekepa payatene-kitame ekete ipa Akolaline yate-nameke tikiti patu wa one ibini temapiki.

25Mosesene totono litia teke peneopiane matiyane kepene teigamotoatokolopa nipa Akolaliyo eni matipaone wa takoa motoko. Ae anuoyago nedo kepene teiganeya meakeMosesene totono tetekakolopa nipaAkolaliyo nepa kepene teigameneago tetepo takoa meko. 26 Monepa yatene agome one kepeneteigameneya meake eni kiyo akenetotonodo litia tokolopa Akolaliyoeinagopa kepene teigane ago tetepotakakome one yatene ago wa takoamotoko. Enipa nimini uku-pe.27 Nika dikane pa yatene agopaone kepene teigameneya meakeeni totono litia tokomepa ne-kitieya wa kikoa akademe toko. Nepakepene teiganeya meko Yu agomeeni totono bokuke wia mekaneyapikoa kakeke tetekakala tadeko wa nekikoa akademe toko. 28 Yu agopa onetepene paya wene pimotoake kepeneteiganeya mekomepa nipa one eniadekapa yoname pa tokoo pianeyapata pale taneya. 29Akolaliyo panago-kiti i agopa one nimini Yu yateneagono, one wa takoa motoko agopaone adekapa kepene tokoo pianeyamena. One tepene pianeya. Eniadekapa Epetane Yominiyo pianeya.Nipa Mosesene totono litia taneyamena. One eni tepene piane adekapaali atoame enoa kei piamikiyakeAkolaliyo enoa kei piko.

31 Akolaliyo toto Yu yateneka e ku

pa yateneka takoa enameneya midipiitapeane tetepo takoa mekono,toto Yu yenepa edeya weike kepeneteigako patuno, tokamota, pa meatowa totome amele toko patu. 2 E'emena. Akolaliyo toto Yu yatene elekule toa pewe wia yopia meko. Toboukakoa pewe eni witikomepa one agalepikoa kamenewa toto yatene takoa oametaneya. 3 Nitaneyake toto yatenepadeka-kitame one agale yakoamoamokoi. Nitikoino, Akolaliyo kiwiyatene auapekenepa dikou wa oapikana toa taatekoa toamoko patu.4 E'e mena. Ali peyamedo kapenewakoa okolipa Akolaliyo niminimo-kama oo. Enilekepa Akolalinebokuke one-pala akenemo eya wa wiamekaneya piko.Pademo pademo ikilepa niminimo-

kama wini oko wa peyame oi.Peyamedo ne koiso akoa eketepapadele padeleta neme tikilepaniminile-kama tadeko waka oiwa padame wia mekaneya.

5Totomepoanele tikilepaAkolaliyoniminile tokole keleyo witamotoatokono, tone eni tokoo poanelekeAkolaliyo kibu motokomepa poaneleonemeka toko wa totome ameletoko-pe. Enipa itono peku noaitiki-kiti paya nou toa mekete ikinatoane uku. 6 Akolaliyo nitikometoamoko. Akolali onedo kiyoke-kama meamokome too tokapa nipaali atoa edoa takoa enoa akamotoa-pe. 7 Panagome eya wa-kiti paya noutoa mekome oo. Yomiyomume tolepa wedoa witakako toapa anu kapenewakoane uku agaleme Akolalinenimini agale keleyo witakakala toko.Nitikolo peyame one kei pikala tikino,Akolaliyo eni kapene wakoane ukuagaleke edoa kibu momotoa-pe wapanagome-kiti oo. 8 Nimo wadoikilepa epetanele witamotoa teketepoanele toma pato wa okome oo.Pade ali-kitamepa noanuka enimouku wa no akoa akedikili yateku.Dikoa kapene yokaki yene nami wia

Lomane 3:9 261 Lomane 3:26

enatiki toa Akolaliyo kibu moademetoko.

Kiyo Akenele-kama Toko AgoOdeneka Meamoko

9 Nipa toto Yu yene meaepetekakete ete pa yatene moapatukakono, Akolaline leneke atikitoa meamele toko wa totome mateagale amele toko patu. E'e mena.Yu yeneka e ku pa yateneka totopeyapa tone toko poaneleme moalabakaneya meko. Enipa kipala weteolaukakounakamo uku. 10 NikepaAkolaline bokuke eya wa wiamekaneya piko.Kiyo akenele-kama toko ago odeneka

meamoko. 11 Akolalinemowene taneya meko ago odenekameamoko. Akolali mekotapoateko ka tuku toa kako agoodeneka meamoko. 12 Ali atoapeyame Akolali tewitikoa waketeetepea pale toma pekeneya.Epetanele toko ago odenekameamoko. 13 Nipa tuane agopade oloyo tootokoa itonomekauameneka kotimi atepea nokotoa kini tomo pookepa poanemoatepea witakala toko. Kini keke-mepa ete yene oa yotokakala tiki.Kini kabunumepa kayame taniatukou toa oa potokakala tiki.14 Kini kabunumepa ele kulemeke enekakolo memotoa ete yene-pala poanemo oa kaki. 15Lene piamekamotekete pitakete ete yenepa wia tukapokala tiki. 16 Padekapadeka yaketeka ete yene tetemea ke enekakole toma yaki.17 Tepe kolotini kilikoa meameneagopa tokolo meki. 18 Akolalipiti motikileka toamiki wapanagome Akolaline bokukewia mekaneya.

19 Moseseyopa ile tamene iletoameamene wa one totono yametik-ilepa eni totonoke lukoa mekoi peyakikilikoa yametaneya. Nitaneyano,Akolaliyo koiso akaka-petepa poanelepadeleka toamene ago no i meku wateyo oo tokolo-pe. Peyame one enitotono tetekakala tiki. 20 Padamekaeni totono litiane tootapekuya tekene

Akolaline leneke poanele toameneyameku wa amele toamoko. Enitotonomepa ali atoane poanele i i wakeleyo wene taka taka tokolo tekeneni uku.

Akolaliyo Ali Atoame PoaneleToameneya

Meane Tetepo Takoa Wene KeaneyaMekomo

21 Opa eina namolo totono etepimotoa Akolaliyo one ali atoapapoanele toamene yene tetepo takoawene keaneya mekome toko totonoyameteko. NipaMoseseyo one totonowia mekakomeka ni Akolaline agaletoawea akane ali-kitame kini bokuwia mekaketeka i i wa deka dekatoa wia mekapiane toa opi taatekoayameteko. 22Akolaliyo one ali atoapapoanele toamene yene tetepo takoawene keaneya mekilepa pa kini YesuKeraisuke wene tugakileke toko.Nipa oneke wene tugoa meki peyamidi piitapeane tetepo takakometoko. 23 Yu yateneka pa yatene-kitika toto peyame Akolaline totonotetekaketepa one mekome tokolekotuke adekoa meamele toamokolopa meko. 24 Nitikoyake KeraisuYesuyo toto oto toa moademetuaneya tokolo Akolaliyo pa pewewitikome totopa poanele toameneyene tetepo takoa wene keaneyameko. 25 Ali atoa kini poaneletokoike tua atukayano, neke kamateponomotoa tuamene wa AkolaliyoKeraisu Yesu moa wetekaneya. Nipaali atoa oneke wene tugakolipa kinipoanele tokoike po letu mekakanakeetapea wene keaneya meademetokome ni wetekaneya. Nitoapakini tokoi poanele oneme enoawawameneyake one leneke poaneletoameneya meane tetepo takakometanele eni yametaneya. Papetepa aliatoame poanele tokolika Akolaliyotigotokoa layo wete pitikameneya.26 Nitaneyano, opi onepa poanele-kama kote motokago mekomeketadeko wa totome wene tomotoatokome Keraisu tone tokoo poaneleke

Lomane 3:27 262 Lomane 4:11tumotoa moa wetekaneya. OpaAkolaliyo Yesuke wene tugoa meki-kitipa poanele toamene yene tetepotakoa wene keaneya meko.

27 Akolaliyo toto toa momotoatekete tone wa kei pia mate agaleoko patu. E'e mena. Ni edoa-mo.Mosesene totono litiane tootapekeneepetanele-kama tuku wa padamekamate agale amele toamoko. Akolaliyototopa poanele toamene yene tetepotakoa toa motikilepa tone Yesukewene tugoa mekoleke ni toko. 28Nipapanagome-kiti Mosesene totonolitia tootapeamokomeke Yesukewene tugakolopa Akolaliyo einagopapoanele toamene ago tetepo takoawene keaneya meko. 29 Akolaliyo payatene-kiti wawa Yu yatene takoatalo toa meko patu. E'e mena. Yuyateneka e ku pa yateneka totopeya Akolalike-kama lukoa meko.30Akolali wa oateko agopa one odenemeko. Ni agomepa kepene teiganeagoka kepene teigamene agokaYesuke wene tugakolopa poaneletoamene ago tetepo takoa wenekeaneya meko. 31 Nipa Yesuke wenetugoane mekuno, Mosesene totonoedeya weike litiku patuno, tokamotawane ekene ukutu-mo. E'e mena.Yesuke wene tugoa meketepa nipaMosesene totono wedoa pikoa kako.

4Eberame Akolalike Wene TuganelekePoanele Toamene Ago Tetepo

Takanemo1 Nipa tone kaua ago Eberameke

edemo ato patu. 2 Eberameyoepetanele toma pekenelekedo Ako-laliyo onepa poanele toamene agotetepo takoo tokapa nipa Eberamepinali one wa kei piamele tootoka. Nitoo tokake Akolaline lenekekakome pinali one wa kei piameletoameneya. 3 Akolaline bokukeEberameke eya wa wia mekaneyapiko. Akolaliyo tou wa ikilepanimini taatekoa toatekomo eni okowa Eberame Akolalike wene tugoa

meaneya. Nitaneleke AkolaliyoEberame poanele toamene agotetepopa ni takaneya.

4 Panagome-kiti panagono puputakakolopa pupu pine agome topotoa kue eya ete metekilepa iya papuputuane ne pewe witikene metekuwa metekoya mena. 5 Akolaliyopa puputua pewe wiou toa tokomepoanele tiki ali atoapa poaneletoamene yene tetepo takoa wenekeaneya meko. Nitikono, panagome-kiti Mosesene totono litia toota-peamokomeke Akolalike wene tu-gakolopa Akolaliyo one eni wene tu-gakoleke einagopa poanele toameneago tetepo takoa wene keaneyameko. 6 Mosesene totono litiatootapeamele toamokaleka Akolaliyopoanele toamene tetepo takaneagopa kolotine meatekaleke Depidiyopapete eya wa wia mekaneya.7 Akolaliyo kini poanele tokoike po letu

mekakana kea wawa ni kinipoanele moa agopa takatapeataneya mekoi-kitipa kolotinemeoi. 8 Nipa poanele tomayakaleka Akolaliyo poaneletoamene tetepo takane agopakolotine meoo wa wia mekapi-aneya.

9 Kolotine meoi wa ikilepa kepeneteigane Yu yeneke odene akeneyapatu. Kepene teigamene yatene-kiti kikilikoa okome akeneya patu.Nikepa eya wane okouna. EberameAkolalike wene tuganeleke Akolaliyo onepoanele toamene tetepopa ni takaneya.10 Nipa Eberame einagopa poaneletoamene ago tetepo takakilepaAkolaliyo manipete titia taneya-pe. Eberame one kepene weteteiganeya mekale titia taneya-pe. E'e mena. One kepene weteteigameneya pa mekale titia taneya.11 Nititikaneyake Eberame pinali onewa kepene teigamotaneya. Nipaone kepene wete teigameneya pamekome Akolalike wene tugakaleAkolaliyo one poanele toamene agotetepo takane adeka eni pianeya.Akolaliyopa naniko pa yatene-kitika

Lomane 4:12 263 Lomane 4:25kepene wete teigameneya pa meketeoneke wene tugakoileke poaneletoamene yene tetepo takateka adekaeni dekoa piipianeya. Nitaneyano,eni yene peyane pinepa Eberame.12 Kepene teiganeya meki Yu yenekakini pinepa Eberame. Eberameone kepene wete teigameneya pamekome Akolalinele takama yakenetoa Akolalike wene tugoa meki Yuyeneke uku.

Akolaliyo Dikou Wa Oa Piane ToaTokome

Oneke Wene Tugaki-kiti Auapekomo13 Oneme latiane pikou taapa

nemeka neeke tama pokoi yenamekayopia mema pomotoane yameou waAkolaliyo Eberame-pala oa pianeya.Akolaliyo nimo ikilepa Eberameyoone totono litia tokale tokomeakeneya mena. Eberame onekewene tugoa mekale tokome niakeneya. Nipa Akolaliyo Eberamepoanele toameneya meane agotetepo takakome tokome ni akeneya.14 Akolaliyo nitameneya eina papeteoa pikana toa taatekoa tokome kinitotono litia tiki-kitido one manakono-mikiti latikoa auapekome tootokapa Akolalike wene tugakilepaedeya weike toko-pe wa totomeoatekole pioo toka. Ni Akolaliyo dikouwa Eberame-pala eina oa pikilepapata pamo eni akedeko waka oatekolepioo toka. 15 Nitoo tokake padamekakini totono oyake litia tootapeameletoamokono, Akolaliyo kotimi yoamea kibu moo. Ae, kini litia toatikitotonodo piamokolopa Akolaliyo aliatoa kini totono tetekakala tiki waakamele toamoko.

16 Akolaliyo one papete oa pikanatoa taatekoa tikilepa ali atoa onekewene tugakileke toko. Kini totonolitia tikileke tokoya mena. Ali atoaauapekilepa pa pewe witikene tou wawene toopikana toa toko. Ni Eber-ameke tagoi yene peya auapeou wawene toopikana toa toko. NitikomeMosesene totono litia tiki Yu yenetakoa auapekoya mena. Eberame

tane toa oneke wene tugoa meki payeneka pa pewe witikome auapeko.Nitikono, toto peyapa Eberamenemana kono-mikiti wane uku. 17 E kuyatene opia tagateko ago ne moanelatikuna wa Akolaline bokuke wiamekaneya pikono, Akolaliyo Eberameeinagopa toto peyane kaua ago tetepotakoa meko. Eberame wene tugoameane ago Akolaliyopa tuane aliatoa moa kamotokoa ni eya kuyawete witamene-kiti witamotoa kayooa toko. 18 Akolaliyo dikou wa oapikana toapa edoa taatekoa tameletoko patu wa Eberameyo oake potinepia meaneyano, Akolaliyo e kuyatene peya mati Eberameke tamanekene tetepo takoa meko. Nipaneeke tama pokoi yenepa tagoi keneyaaloa tagatapeoi wa oa pikana toataatekoa toko. 19 Eberame einagopamali ege takupeta kadukoa (100)tadiya ponokale koto kawane kakuago tuadene meku wa wamoa nitiobatoa Sera atue deya tokomeone mati opikamele toamoko wawamoa tokome Akolalike wene tugoameaneya. 20 Nipa poome toameneyanepia mekilepa Akolaliyo oa pikanatoa taatekoa toamoko patu wawameneya one taatekoa toatekale panepia meaneya. Nitoapa Akolalike-kama wene wedoa tugoa mea onekei pia taneya. 21 Nipa Akolaliyo touwa oa pikana toa taatekoa tameletoko wa wene taneya meaneya.22 One eni wene tuganelekepaAkolaliyo Eberame einagopa poaneletoamene ago tetepopa ni takaneya.23 One wene tuganeleke poaneletoamene ago tetepopa ni takaneyawapadame wia mekakomepa Eberamekeodene akeneya mena. 24 Totokekaakeneya. Tone Ali Muno Yesutuaneya pikale moa kamotokaneago Akolalike wene tugoa meko-kititotoke uku. 25 Einago Yesupa tonetokoo poaneleke tumotoa Akolaliyomoa wetekaneya. Nitoapa totopapoanele toamene yene tetepo takoawene keaneya meademe tokome one

Lomane 5:1 264 Lomane 5:16moa kamotokaneya.

5Akolaliyo Ali Atoa Toa MotikilepaKini Yesuke Wene Tugakileke Toko

1 Tone Yesuke wene tugakolekeAkolaliyo totopa poanele toameneyene tetepo takoa wene keaneyamekono, poi pitikolo tokome potikilikoa meamele toko. Tone Ali MunoYesu Keraisu nome mea tuaneleketoko. 2 Oneke wene tugakolo tokomeone etename pewe wia yopikotameamene wa yametaneyake totoeida-kama meko. Nipa a tibukeAkolali pa tootapeneya meko toatotokameemoa poowa kolotine yako.3 Ke enekakolo meake wedia-kamameko. Nipa Akolaliyopa onekeletakoa wawameneya poti takoatogakete toatekole ooyametekono, kewa kolotine meko. 4 Ke enekakolomeake onekele poti takoa togootokolo enekome Akolaliyo totopanitatiki yene tadeko wa kei pioo.Toto kei pioo wa wene teketepanipa one wipitikome toatekaletaatekoa too wa nepia meko. 5 Nitoanepia-kala mekilepa eya wa wenetaneya nepia meko. Oneme totokewene mekoa tagatapeko wa wenetomotoapa one Epetane Yominitotoke moa wetekaneyano, onetaatekoa toatekale nepia mekilepapoi nokotikameneya nepia meko.6 Pinali tone wa toa moameletoameneyake toto poanele toko-kitike Keraisu taatekoa nome meatuaneya. Nipa Akolaliyo onetuateka oi meepikana toa taatekoatuaneya. 7 Panagome-kiti Mosesenetotono litia kiyo akenele tokagoketuamou wa wene pikomeke neeepetaneya-kama lawetoa auapekoagoke tuademe oko patu. 8 Totomepoanele toma yakoloka kiwi toanemou wa Keraisu nome mea tuaneya.Nipa kipa one kolotini yene wa wenetomotono ta wa Akolaliyo okanatoa nitaneya. 9 Yesuno kamateponokaleke Akolaliyo totopa poaneletoamene yene tetepo takoa wene

keaneya meko. Nitikono, Akolaliyoali atoa-pala kotimi yoa mekome kibumotoka-pete Yesuyo toto kei pia toamoo tadeko. 10 Totome Akolali-palapoi teia meko-peteka etenane wenekekou wa manago Keraisu totoketuaneya. Nitaneyake tone Akolali-pala odene wene pianeya mekono,Akolaliyo toto-pala edoa kotimi yoamea kibu momotoa-pe. Opa kiwitoanemou wa Yesu one etenemekotamea kakono, Akolaliyo toto kibumoamoo. 11 Kibu moamoo wa wenetaneya mekete eya wa oa toko. ToneAli Muno Yesu Keraisuyo taneleketotopa one etene-pala oya kakoamekono, Akolali-pala ke wa kolotineyako.

Poloyo Eyagota Adam KeraisutakeAkenemo

12 Adam odene agokepa poanetotono itonoke tageneya. Eida enitageneme enipete titimoa ali atoatuma-kala nekeneya. Ali atoa peyamepoanele toma-kala yakete teketenitaneya. 13 Moseseyo one totonowete yameameneyake ali atoamepoanele toma yakeneya. Nitaneyakeeni totono piameneya tokomeAkolaliyo kini eni poanele tokoikepo letu pikoa mea kibu moatekaleepade piameneya. 14Nitaneyake Adameinagoke titimoa Moseseke tugoapaali atoa peya tuma-kala nekeneya.Kini poanele tikilepa Adam einagomeAkolaline totono tetekakome taneletoameketeke tuma-kala nekeneya.

Adam einago mekilepa nanikotaatekoa noateka ago Keraisuadeka pia meaneya. 15 Nitaneyakeeinagotapa odenele tane agota mena.Odene ago Adam einagome poaneletanelekepa ali atoa peya mati tuma-kala nekeneya. Wa Akolaliyo padeleakole tikilepa eya taneya. Panagome-kiti panago nami kakameneya padeyapa meou toa padena ago YesuKeraisu moa wetekaneya. Nitikalenokome ali atoa peya mati pewewia tagama pekeneya. 16 Akolaliyoali atoa nami kakamoa Keraisu pa

Lomane 5:17 265 Lomane 6:11wetekaneleka odene ago Adameyotitia tane poaneleka odene kotukakoa taneleta mena. Odene agomepadele poanele tanelekepa oneketagoi peya Akolaliyo koiso akoanekibu mou wa oa pianeya. Wa aliatoame poanele-kala toma yakolikaAkolaliyo Keraisu moa wetekakilepakipa poanele toamene yene tetepotakoane wene keaneya meou wawetekaneya. 17 Odene ago Adameyopoanele titia tanelekepa ali atoapeya tuatekoi peku laweteko agokelukoa mea tuma-kala nekeneya. WaAkolaliyo padele akole tikilepa aliatoa peya poanele toamene tetepotakoane wene keaneya meada wanami kakamoa pewe-kama wia kako.Nipa padena ago Yesu Keraisu patukautakoa meki-kitipa tobou ali atoalatia meemoa pomotoa toko. 18 Titiatane poanele odenelekepa ali atoapeya kibu moamele taneya tokometuma-kala nekeneya. Nitaneyakepadele kiyo akenele odenelekepaali atoa peya poanele toamenetetepo taneya meamele tokolomeemoa poadete tiki. 19 Odeneago Adam einagome Akolaline agaletetekanelekepa ali atoa peya matipoanele tane yene tetepo taneyameaneya. Nitaneyake padena agomeAkolaliyo tamene wa okana toa litiatootapeanelekepa ali atoa peya matipoanele toamene yene tetepo taneyameoi.

20 Moseseyo one totono yametek-ilepa ali atoame ele kule poanelekeleyo toma pomotoa taneya. Ni-taneyake ali atoame poanele tomapekene toa Akolaliyo pewe wimapokome moa patukatapeneya. 21 Aliatoa kini toma pekene poanelemekiwi moa laboa yopima nekeneyatokome tuma-kala nekeneya. Ako-laliyo pewe wia yopima pikilepa aliatoa poanele toamene yene tetepotakoane wene keaneyameou wa toko.Nipa tone Ali Muno Yesu Keraisu patukautakoa kakete meemoa pomotoatokome ni toko.

6Tone Keraisu-pala Lipuaneya Mea

Tukomo1 Ina okounakalekepa nipa eya wa

amele toko patu. Totome poaneletoma poko toa moa patukakome Ako-laliyo pewe ate toa wima poo. Peweate toa wima pomotono, poanele patoma pato wa ato-pe. Enimowamato-li. 2 Poane peku laweteko agoke lukoamekoota mea tuumotekete pou toatone namolo poane wene wia wak-eneya mekono, eina namolole edoapa toomoa pato-pe. Enile pa tomapoamato-li. 3 Anu oya-lawe totomeYesuno ibini wedekoa ue motikilepanipa one-pala dekoa tuou toa tokoo.Enipa wene toamikiti-pe. 4 Totomeue motikilepa one-pala dekoa tukolomoa oloyo taneya piou toa tokoo.Nipa Akolaliyo pa teleta tootapeneyamekome Keraisu moa kamotokakanatoa totoka wete moa kamotokakalemeou toa weneya totono litia tomapoadete ue motokoo.

5 Tone Keraisu-pala odeneka dekoatuou toa mekono, one moa kamo-tokane toa totokamoa kamotokaneyameemoa poo. 6 Nitoono, totomeeya wene toko. Tone namolo poanewene tepene pa meaneya yomolekaneyake Yesu-pala odeneka wiadekaneya kawou toa mekilepa einanamolo wene wia wawadete toko.Nipa tone poaneleme toto moalabaneya mekota tewitikoa poadetetoko. 7 Ali pade tua pokolopanipa one poaneleme one wa moalabakamele toamoko. 8 Keraisu-palaodeneka dekoa tuou toa meketepaeya wa wene toko. Toto tuake wakamomotekete one-pala lipukaneyameemoa poo. 9 Keraisupa onetukalemoa kamotokaneya tokomewatuamoo. Wa tuamateko ago tokometukileme one wa lauaneya piamoo.10 One tukilepa ali atoa tone tokopoanele wia atukatapea taneyano, wapade tuamoo. Opi Keraisu meemoapikilepa Akolalinele-kama takoameemoa poko. 11 Nitikono, kipa kinitokoi poaneleme kiwi moa labaneyamekoita mea tuane tetepo takoa

Lomane 6:12 266 Lomane 7:4meamene. Nitikete Keraisu Yesu patukawa kelekoa mekete Akolalineletakoa mema pamene.

12 Kini tokoi poaneleme kiwi moalabakoa talo tomotoa laukameamene.Nipa ele kule poanele toatiki weneponoko toa litia toameamene.13 Kini yono kawa lene eyamepoanele tomotoa laukameamene.Nitameneya Akolali neeke-kamalukoane meou wapa tuake kamoapekene yene tetepo takoa meamene.Nipa yono kawa lene ika iyame nekeletakakilepa epetanele-kama tou waoneke lukoa meamene. 14Kini papetelitia toatekoi totono litiku pekete toateko tokale wakoi. Opi pewe-kamawia kako agoke lukoa mekete tikino,kini tokoi poaneleme kiwi wa moalabakoa talo tamele toamoko.

15 Ina okounakalekepa totome eyawa amele toko patu. Eina namolototonoke lukoa meameneya pewe-kama wia kako agoke lukoa mekono,poanelepa atiki toa tamele tokono,tato wa ato-pe. E'e mena. 16 Nekele-kama takouno, kueme topo toamoa egetamene wa panagoke lukoameketepa nipa einagome ta wa okale-kama litia toi. Enakale toa poaneleke-kama lukoa meketepa poaneleetepea toa tua poi. NitameneyaAkolali neke agale-kama yakoanetou wa oneke lukoa meketepa oneleneke poanele toameneya meanetetepo taneya meemoa poi. Enipanimini ukutu-pe. 17 Anu oya-lawekiwi papete poaneleke-kama lukoameake opi lukoa meamekete tiki.Naniko olaukane totono pine toa litiatekete tikino, Akolali-pala ke waneuku. 18 Kipa poaneleke-kama lukoamekoita Akolaliyo toa motaneyano,opa kiyo akeneleke-kama lukoameatiki yene latitapeneya meketetiki. 19 Anu oya-lawe kipa wenemeamene yeneno, kime yakatikitoane eya wane uku. Papete kinikawa yono lene kabunu ika iyamepoanele tou wa poaneleke lukoamekete abeyale ele kule ya taneletoma yakoi. Opi nitameneya kinikawa yono ika iyame kiyo akenele

tou wa epetanele toma pamene.Nipa panagome kueme topo toamoa egetaneya meou toa meketekinikile toameneya Akolalineletakamapamene. 20Papete poaneleke-kama lukoameketepa epetanele tomapamedeku wa wene toamokoi. 21 Opipoanele-kama tekete tadeko wa yatokolo mekete tiki. Eni ya taneletoma yakoinake edeya nami enekoi-pe. Widikoado pa toma yaketepapadeya epetaneya moameneyatua atutapeoi. 22 Nitatekoiyakekipa kini tokoi poaneleme moalabakaneya mekoitake Akolaliyo toamotaneya. Opa kueme topo toamoa egetaneya meou toa onekele-kama takama yakete tiki. Nitoapapadeya epetaneya mou toa wenekiyo akeneya mekete mea kamapoadete tiki. 23 Eya wane ekeneuku. Poane pekudo noai teketepaku poaneya enou toa etepea tua poi.Akolaliyo kiwi pa pewe witikomepeku lawetekale noai teketepa kuepetaneya enou toa mea kama poi.Nipa tone Ali Muno Keraisu Yesu patukautakoa kakete nitoi.

7Adona Mekete Toatiki Adeka Pi-

anemo1 Anu oya-lawe kipa Mosesene

totono wene tiki yeneno, eyawane uku. Panago tuameneyapa mekomepa eni totonome moalauaneya meko. 2 Motane atoapade one ana pa mekolopa nipa ekotutu pade alike pamele toamoko.Anado tukolopa nipa tutu padealike oyake pamele toko. 3 Anawete tuameneyake eko pade alikepokolopa nipa ete-kitame i atoa nepamone poamateko alike wini pokono,pamoko atoa tadeko wa iki. Wa anadotukolopa kinita adona mekete toatikitotonome moa lauaneya meamoko.Nipa tutu pade alike pokolopa i atoanepa pamoko atoa wa padamekaamele toamoko.

4 Anu oya-lawe kipa yomolekaneyake Keraisuno tigini-palaodeneka wia dekane tetepo taneya

Lomane 7:5 267 Lomane 7:20mekete tikino, Mosesene totonomemoa lauaneya meamekete tiki. Opaatoa pade ana tukolo pade alike poutoa kipa Keraisuke lukoa mekete tiki.Ku wedoa tuou toa onekele takamapomotoa tokome Keraisu einagotukale Akolaliyo moa kamotokaneya.5 Papete tone poane wene litiatokoo-petepa Mosesene totonomemena wa akenele ele kule poaneletoada wa totome wene pia tokalatokoo. Nipa poane ku tuou toa tuaatua poatekoole tokoo. 6 Papetepatoto poo yapu piou toa Mosesenetotonome moa lauaneya mekoo.Opa toto moa labakanele litia toamea tuou toa mekono, Mosesenetotonome moa lauaneya meameletoamoko. Opi weneya totono EpetaneYominiyo wene takakole totome litiatokono, eina namolo totono wiamekane toa litia toateko toa mena.

Tone Toko Poaneleme Toto MoaKoigako

7 Ina okounakalekepa edemo atopatu. Eina totonokepa poaneletageneya wa totome amele toko patu.E'e mena. Eina totonomepa poanelei i wa yametaneya. Mone panagoneyatepi moameamene wa-kiti yameamootokapa nipa eina toadiyano wenepapoane wene piadeku wane wenetoamou toka. 8 Eina totonome menawa okale tekene eya kuya moadiyawane tepime tuaneya yakou. Einatotonodo piamoo tokapa poanelepa ii wane tetoane enamele toamoo toka.9 Papete eina totono yakameneyamekenepa epetanele tukuno wenepianeya mekou. Wa naniko einatotono wene tokou-pete laigoapa elekule poanele tepene pia tagatapekale10 ae, nopa tuane atuane poateku agotadeko wane wene tokou. Nipa einatotonomepa no meemoane pomotoayamepianeyake etepeane pone tuouwane wene tokou. 11 Anu tepenepoanele witakomepa eni totono litiatootapeke meemoa poo wa no oayotokokale litiane tootapeane enoanemeane teko tokale wakou. Tekotokale wakenepa ae nopa tuane

atuateku ago tadeko wane wenetokou.

12 Eina totonopa Akolalineletakakete toateko totono. Einatotono wia mekanepa Akolalineletakakete toateko agale kiyo akeneagale epetane agale kabe koukoawia mekaneya. 13 Eina epenemo-kama wia mekane totonomekeno tuane atuane pomotoa toko-pe. Mena-li. Toto wia tukakilepatone toko poaneleme-kama toko.Nipa no auapeateko totonomeke notuane atuateku ago tadeko wanewene tomotoa tikilepa anu tomayaku poaneleke toko. Nitikono,ele kule tikilepa dika dika toamenepoanele eni tekene tadekuwanewenetomotoa toko.

Tone Tepene Kako Poi Tokomo14Eina totonopa Epetane Yominine

weneke alaneya wa totome wenetokoyake no pa itonole tuku agomeku. Nipa poane peku lawetekoagome kueme topo toamoa egetekalemeou toane poanelememoa lauaneyameku. 15 No nitane agome ele kuletoma yakilepa wene bebo ootapeneyameane tuku. Nipa padele epetanelepatoadiyano wene pianeke toamoaneni padele poanelepa kote motukuno,toamou wane wene pianeke tokalatuku. 16 I poanelepa toamounowene pianeke wa tekenepa nipaeina totonopa epetaneya wane wenetekeneke tuku. 17 Poanele eni tukupaanu weneme tukuya mena. Anutepene poane wene witakome tawa okole-kama tuku. 18 Eya wanewene tukumoka uku. No itono pekunaku agopa anu weneme epetanelepadeleka toamuku. Nipa padeleepetanele toadiyano wene pianeketamele toamokolo wakala tuku.19 Nipa padele epetanele tounowene pikule toamukuyake padelepoanele toamou wane wene pikuletokala tuku. 20 Poanele toamounowene pianeke wa tekenepa nipa anuweneme tukuya mena. Anu tepenepoane wene witakome ta wa okole-kama tukuya.

Lomane 7:21 268 Lomane 8:1421 Edikakilepa moa koigane totono

litiane tou toane tuku. Padeleepetanele tou wane wene piku-pete-kama padele poanele toatekuwene patukatapekala toko. 22 Anutepemepa Akolalinele takou wanewediane mekuyake 23 anu lene yonokawa eyamepoane totono litia tou toatokome tepene epene wene piku toamoa kautakala toko. Nipa lene yonokawa eyame tane poanelemepa pinalino wa moa labakala toko. 24 Ae, nowene kedame tuaneyamekuno, pinalinowamoa laboa atukama eni pokoya-kitike teyo toa motoko patu. 25 Notoa motikilepa Yesu Keraisu onemetoono, one tokaleke Akolali-pala kewane uku.

Nipa Akolaline totonome moalauaneya meada wane wene pikuyakepoane peku naku ago tekene anulene yono kawa eyame poane totonoetepea litiku pokome toko.

8Epetane Yomini Totoke Awinome

MekilepaMeemoa Pomotoa Tokomo

1 Toto Yesu-pala lipua meko-kitipa Akolaliyo tone poaneletokooke nami wia kibu moatekolepiamoko. 2 Ni edoa-mo. Papeteeina namolo totono litiku peketetoapa tone tokoo poaneleme totoetepea tuma pomotoa taneyakeopi Epetane Yominine totono litiatekete Keraisu Yesu patu kautakoakakete meemoa poko. 3 Tone wenepikoole etepea litia toma pokoyatokome Mosesene totonome totooyake moa kiyo akamele toameneya.Nitaneyake tone toko poaneleketumotoa Akolaliyo one mana itonokemoa wetekakakalepa toto poaneletoko ali-kitane lene timini tigini eyakakeneya nome mea tuaneya. 4 Nipaali atoapa kini tokoi poaneleke kibumoa wia tukamedeko wa eina namolototono wia mekapiane toa taatekoatokome toto luku Yesu tuaneya.Nitaneyake tone poane wene pikolelitia toamekete Epetane Yominiyowene takako toa litia toko-kitipa

Akolaliyo poanele toamene yenetetepo takoa wene keaneya meko.

5 Kini poane wene litia itonoletoma yaki-kitame kinikileke-kamawene piitikaneya yaki. EpetaneYominine wene litia tiki-kitameEpetane Yominineleke-kama wenepiitikaneya yaki. 6 Kini poane wenepianeleke wene piitikaneya yaki-kitipa kinikile etepea toa tua poi.Epetane Yominineleke-kama wenepiitikaneya yaki-kitipa meemoapekete tepe kolotini-pala kilikoameoi. 7 One wene pikole-kamatokagome Akolali-pala poi teia meko.Dikane agome Akolaline totono litiatoamademe wawa tagakala toko. Oneeni totono litia tamele toamokolotokome ni toko. 8 Kini wene pikile-kama litia tiki-kitame Akolaline wenekekamele toamoko.

9 Anu oya-lawe kiwi pade edikoameameneya kini namolo poanewene litia toamekete tiki. NipaEpetane Yominiyo wene takako toalitia tekete tiki. Akolaline EpetaneYomini kiwike awia nome mekolopanitikete tiki. Keraisuno EpetaneYomini awinameneya meko agopaKeraisuno oyago mena. 10 Keraisukipala lipua mekalepa Akolaliyo kipapoanele toamene yene tetepo takoamekome kini yomini-pala meemoapomotoa too. Kini tokoi poanelemekini tigini wia tukakaleka nitoo.11 Nika Yesu tukale moa kamotokaneago one Yomini kiwike awinomemekalepa Keraisu moa kamotokaneago Akolaliyo kiwika tuaneya pikoikamoa kamotokoo. Nipa one EpetaneYomini kiwike awinome mekaletokome nitoo.

12 Akolaliyo nitoono, anu oya-lawe one Epetane Yominine wenepikole-kama totome litia tamedeko.Tone namolo poane wene pikolelitikileka toamato. 13 Kini poanewene pikoiledo litia teketepa etepeatua poi. Nitameneya kini namololepoanele tokoilepa Epetane Yominipatu kautakoa kakete tewitikoawawapa meemoa poi. 14 EpetaneYominiyo wene takako toa litia tiki-

Lomane 8:15 269 Lomane 8:30kitipa Akolaline mana kono-mikitieni. 15 Kime papete Akolali pitimotaneya meketepa kueme topotoa moa egetane yename pinagopiti motaneya meou toa mekoi.Akolaline Epetane Yomini kiwikeawinikilepa edikoa pa mea kamotoatokome awinaneya mena. Akolalinemana kono-mikiti latikademe niawinaneyano, Akolali kowitikilepaAtai wa totome kayo oa tokala toko.16 Nitikolopa Epetane Yominiyokatone yominimeka kipa Akolalinemati-kiti tekete ni tiki wa toto wenetakakala tiki. 17 Totopa Akolalinemati-kitino, Atai Akolaliyo onekeya-kitipa kini wa nani yameoo. Onekeyaeni motikilepa Keraisu-pala lipuamea odeneka motekete moo. Nilepatoatekoyake papete Keraisuyo tetemokoa kakene toa totomeka tetemokoa kako. Nipa one pa teletatootapeneya meko toa meadetetekete ni toko.

Wipitikete Mea Epetekatekomo18 A tibuke Akolali pa tootapeneya

meko toa meateko peku naketepamea epetekoono, opii-mene tetemotikilepa pa nateya motanetetepo takoa moatoane uku-ye.19Akolaliyopa one peku mati-kiti ino,enoewa toto keleyomoa yameatekoleone eteya latianeya peyame nepiamekilepa eni toateko ta wete patawete pata wa nepia meki. 20Akolaliyolatianeya peyapa etepea pata pale toaalama nekeneya. Nilepa kini wenemetaneya mena. Akolaliyo papete wenetoopiane toa taneya. NitaneyakeAkolaliyo wipitia toatekale potinepia mema nekeneya. 21 PapeteAkolaliyo one eteya latianeya peyapoo yapu moa pitikou toa etepealomuma pomotoa wakeneyakewipitikome eya too. One peku mati-kiti poaneleme moa labakanetake toamotokome toka toa tokome one eteyalatianeya peya pewe wia kawa patakalogoo. 22 Namoloka opika oneeteya latianeya peyame eni toatekota patamotoa nepia mekilepa matikakene atoame mati opiademe ka oa

welea meko toa toko. Enipa totomewene tokomo uku. 23 Totomekaedikoa nepiameko. Nipa toto tuaneyapikolo Akolaliyo moa kamotokoaone mana kono-mikiti latikatekolenepia meko. One eni toatekoletitia tokome one Epetane Yominitotoke moa wetekaka tokolo wetetoa togamene wa totome kenemadaoa nepia meko. 24 Akolaliyo enikaenile toa togatapeoo wa oneke wenetugoa meketepa toto toa momotoanepia meko. Padele toatekaledowete taatekoa tokale eneketepa panepia meamoo. Wete taatekaneyatokome nepia meateko toa mena.25Wa padele toatekale wete taatekoatoameneyake nepia meato wawedia mekilepa pegene kakalogoawawameneya poti nepia mea togako.

26 Epetane Yominiyoka totoauapekomo uku. Toto taba ali atoameedemo oane kowitiku patu wa Akolalikowitadete wili toa meko. Nipa tonetepene meaneya kabunume toaweaamele toameneya mekete pa kene-mada oa meko. Edikakilepa EpetaneYominiyo mama moa auapekomekowitikakolo toko. 27 Akolaliyotakoa motane ali atoane edikoakowitikakilepa Epetane YominiyoAkolaline wene pikole-kama litiatoko. Nitikolo tokome ali atoanetepene meane toa tetoa enekagoAkolaliyo one Epetane Yomininewenepikole-kamawene taneyameko.

28 Padele padele ke enekakole-kama Akolaliyo kabe koukoa talo toamekilepa oneke wene mekoa meki-kiti mea epetekamotoa tokome nitoko. One papete wene toopikana toataatekoa kayo oa motane ali atoakeuku. Enipa totome wene tokomouku. 29 Akolaliyo one papete takoamoopiane-kitipa one mana kakotoa kamotou wa moa kakapianeya.Nipa mana Keraisuke lokoa onemana kono-mikiti memotoa taneya.30 Mana Keraisu kako toa kamotoamoa kakapikana yene noe waAkolaliyo kayo oa motaneya. Nitoamemotoa kayo oa motokana yenepapoanele toamene yene tetepo takoa

Lomane 8:31 270 Lomane 9:6meaneya. Nitane yenepa a tibuke patootapeneya meemoa poatekoi pekulawetaneya.

Keraisuyo Taneleke Akolaliyo TotopaOne Kolotini Yene Wa Yopia Mekomo

31 Kipala ina okounakalekepatotome edemo oko patu. Ako-laliyo edikoa auapekono, toto-pala teyo edoa poi teia memotoa-pe. 32 Akolaliyopa one manapa kamotono, wateamene wawamokome toto peyake tumotoataneya. Nitaneyano, toto auapekilepapadele padele epetaneleka toa pewe-kama wia kakome too. 33 Akolaliyoone takoa motokana yenepa poaneletoamene yene tetepo takoa wenekeaneya mekono, one eni aliatoamepa poanele tiki wa teyo akoaagale omotoa-pe. 34 One eni aliatoa poane take pomotono ta waAkolali-pala teyo edoa akamotoa-pe. Keraisu Yesu totoke tuaneya.Tuaneya pikale Akolaliyo moakamotokatekaneyake etenane niminiyono lono pome kakome waye watoto kei pikome toko. 35 Keraisueinago totoke wene wedoa mekoamekono, edeyame moa letekamotoa-pe. Padele padeleme ke enekakolomekilepa wene kedame tuaneyamea ni tete mokoa kawa ni kobumetuaneya mea ni kawateko maminatoameneya pa mea ni kotikanetamea ni pade-kitame wia tukadetetikili mea tokoloka Keraisu toto-pala lipua-kama mekono, padamekamoa letekamele toamoko. 36 Enikepapadame papete Akolaline bokuke eyawa wia mekapianeya.Akolali, totopa ne yatene ali atoano, ta

patako abuna ete-kitame kiwiwiou wa totopa sipi sipi kaitetepo takoa wikala tiki wa wiamekapianeya.

37 Nitaneyake totoke wene mekoameko ago Keraisu patu kautakoakakete eni yene moa kautalogako.38-39 Akolaliyo kipa one kolotini yenewa totoke wene mekoa meko toaKeraisuka totoke wene wedoa mekoa

meko. Toto tua pokolokapamekolokaKeraisu totoke pa wene mekoa-kala mekono, edelo ali-kitamekaipono-kitameka toto moa Keraisu-pala pilikamele toamoko. Opi-menewitakole-kiti nani witatekole-kitia tibuke tokole-kiti keti itonoketokole-kiti enika enilemeka toto moaKeraisu-pala pilikamele toamokonowene tuku. Ee nimini.

9Poloyo Iserele YeneMamaMotanemo

1 Kipala imo ikilepa Keraisupatu kautakoane kakene niminiuku. Kapene yokakene wamuku.Winimopa niminimo oko wa EpetaneYominiyo no wene takakolo tekeneni uku. 2 Nipa wene kedame tuanematiyame uku. Tepe-pala we tokolomeane kakene uku. 3 Enipa Akolaliyono yatene luku nopa kekaneyalatikoa wawou toa no mukiti yameatewitikoa wamotadiyano wenepianeya mekene uku. Nipa nomoa Keraisu-pala pilikoa no lukuIserele yatene no yatene ali atoamoa lipukoa toamomotadiyano wenepikene uku. 4 Papete no yatene aliatoapa Akolaliyo kipa one wa takoamotokome one mana kono-mikitilatikaneya. Nitoapa kiwi pakekeone toko paka witakaneya. Ni kiwiauapekene dikouno ile tamene wa oatogotoa ni kini litia toatekoi totono ii wa yamea taneya. Kini losule teketetoatekoileka i i wa yamea ni kiwitoa moatekago moa wetekatekamooa mea taneya. 5 Iserele yatenepaeya ibini akene ali-mene EberameAisaketa Yekobe toa einago-meneketama nekeneya. Einali-menekeKeraisuka tageneya. Einagopa akoodene mekome eya kuya peya talotoa meko ago Akolalino, one-pala kewa oa-kala mema patoane uku. Eenimini.

6 Kipala eni ikilepa Akolaliyo touwa papete oa pikana toa taatekoatoameadeko wane ekene wamuku.Akolaliyo i ali atoa one wa takoamotikilepa Iserele yene peya takoa

Lomane 9:7 271 Lomane 9:23moameneya. 7 Akolaliyo papeteEberame-pala okome okome manaAisake tama pokoi yenepa nekekaua-mikiti tetepo takoane meouwa akeneyano, Eberameke tageneyene peyapa Akolaline mana kono-mikiti mena. 8 Eya wane ekene uku.Akolaliyo one mana kono-mikiti i iwa takoa moa latikakilepa Eberameketama nekeneya tokome tokoya mena.Ne-loeke tagene yene auapekenedikou wa Eberame-pala papete oatogotokana tokome ni toko. 9 Oneeni toatekalekepaAkolaliyo Eberame-pala eya wa oa pianeya. Nepala oanepikouna toane taatekoane toatekou oinokalepa oto wakapeane nokolu nekenatono Serayo neke mati opikoo waakeneya.

10 Nika Rebekayo one matitatakuta opikilepa odene ago tonekaua ago Aisakene opikaneya.11-12 Eni matita wete opikameneyakeAkolaliyo papete odene mati onewa takoa moopikome einatoa-palaokome namolo agome putunagonopupu takoa meoo wa oa pianeya.Nipa eni matitame padele poanelekaepetaneleka wete toameneyakeakeneya. Akolaliyo edikakomepa kinipadele taneleke taneya mena. I agotakoane mou wa wene toopikilepaone wene litia tadeko wa ali atoapeyame wene tomotoa tokomeni taneya. 13 Akolaliyo one enitokanakaleke akene toa panagomeone bokuke wia mekakome okomeYekobeke wene mekoane mekeneke Isokote tokolo waku wa wia mekaneya.

14Akolaliyo edikakomepa nipa kiyowamenele eni toko wa totome ameletoko patu. E'e mena. 15 EnilekepaAkolaliyo Mosese-pala eya waakeneya. Panago ela moane auapeounowene pikenepa nipa ela moane auapeou.Wa panago mama moane auapeounowene pikenepa nipa mama moaneauapeou wa Akolaliyo akeneya.16 Nipa Akolaliyo edikakomepa tonetokolekeka tonewenepikolekeka kipaone wa takoamotokoyamena. Pa onewene litia tokala toko. 17 Enilekepa

Akolaliyo Idipi tobou ago Perou-pala akenemo one bokuke eya wawia mekaneya piko. Ne tobou agomeamene wane moane kakakilepanepala telekole tokoule-kiti ete-kitameenemotoane tekene tokouna. Nipata piko peya pitiki-kitame anu ibinikamotokamotoane tekene nitikounawa Petou-pala akeneya. 18 Akolalinitane ago tokome panago elamoane auapeouno wene pikomepanipa eni toko. Wa panagome oneagale yakamademe wamotoapa onekolotini lupi takatapeko.

Akolaliyo Pade Ali Atoa Kote Mo-tokome

Wa Pade Ali Atoa Ela MotokomeTokomo

19 Akolali onepa nitane agono, anuoya-lawe kiwi panagome-kiti eya wakikoa oko patu. Akolalinewene pikoleteyo edoa tagamotoa-pe. Padamepade menano, Akolaliyo poanelewini tiki wa tone poanele tokookekoiso edoa akamotoa-pe wa oko patu.20 Anu oya-lawe ne-kiti pa ali kakekeAkolali widikoa kikoa ikilepa edekolooko-pe. Panagome-kiti kamo itonomoa mete pade latikolopa one enilatiko meteme eya wa amele toko-pe. No dikane mete edekolo latiko-pe wa kikoa amele toko-pe. 21 Metelatikagome kamo itono wane mutuamoa mete takuta-kiti latikilepa iyakeneke epetaneya-kama lobutou walatia wa iya keneke nee yabunu eyalobutou wa latia toko. One pineago tokome one wene kibutukoamea tokome padeya epetaneyakapoaneyaka oyake latiamele toko.

22Eni toko toaAkolaliyo eya taneya.Poaneleke kotimi wene mati luaneyameaneya. Nitoa padele padele tubeletoa keleyo kibu moademeke one kibumoa wia atukateka yename poaneletokoi tokoi kibu moamoa poti nepiameaneya. 23 Nitaneyake one elamoa yopiateka-kitipa a tibuke onekeneya pa teleta taneya meemoa po-motoa one wa takoa moopianeya.

Lomane 9:24 272 Lomane 10:8Nipa one eni peku a tibuke lawe-toane tagatapeou wa takoa moopi-aneya. 24Totopa onewa eni takoamo-tokomepa padeka-kiti Yu yatene aliatoa padeka-kiti ete pa yatene ali atoatakoa motaneya. 25 Enilekepa Ako-laliyo akene toa Oseayo one bokukeeya wa wia mekakaneya.Papete pa yatene tetepo takakene

wakouna ali atoapa no yatenewane oane wa papete wenemekamekene wakouna moneyenepa anu kolotini yene waneoane tou. 26 Papete kipa noyatene mena wane okounatakepa eida kipa meemoanepuku Akolaline mana kono-mikiti wane ou wa Oseayo wiamekakaneya.

27 Eina toa Akolaline agale toaweaakane ago Aisaiayo Iserele yatenekeeya wa kayo akeneya. Iserele yene kipaue kibi keneya oi moamele toameneyakainya mati mekolika Akolaliyo panatetekoa one wa toa moo. 28 Ali Munoagome ali atoa peya kini poanele tokoikenamiwiapa kotikatapea koiso akanokomekibu mootapeoo wa Aisaiayo akeneya.29Nipa Aisaiayo papete eya waka wiamekapiane toa too. Telekole-kama tokoAli Munagome natetekoa kiwi meati waali lene moamoo tokapa nipa SodomeGomora tatake meane ali atoa keneyatoto yateneka tua atutapeoo tokawa wiamekapianeya.

Iserele Yename Yesunomo Waken-emo

30 Nipa eya wane ekene uku.Akolaliyo kiwi poanele toamene yenetetepo takoa wene keaneya memotoae ku pa yatename toa enameneyakeAkolaliyo eni pa yenepa poaneletoamene yene tetepo takoa meaneya.Nipa kini Keraisuke wene tugakoiketaneya. 31 Nitaneyake Yu yatenameAkolaline leneke poanele toameneyameato wa wili tokoa kawa teko tokalewakeneya. 32 Edekale taneya-pe.Keraisuke wene tugamekete teketeMosesene totono litia tootapeadetewili tokoa kawa teko tokalewakeneya.Nipa Akolaliyo takoa moa piane kue

waneke ogo witikale kaialoganeya.#33 Enilekepa Akolaline bokuke eya wawia mekaneya piko.Anume tukule enoe. Saione take kuewane

takoane moane piku. Ali atoa ogowitikolo kaialogamotoane tuku.Nipa puku pekete toa tugamo-toane tuku. Nitikuyake kuewane adeka pikene uku agoke aliatoa wene tugoa meketepa onekeya tokale mekileka toamoi wapanagome wia mekapianeya.

101 Anu oya-lawe kipala ukumo

yakamene. No yatene Isereleyatene Akolaliyo toa momotadiyawane kini kowitikakala tuku. 2 Noyatene ali atoame Akolalinele wedoatakadete wili tokoa kawake onewene kekatikile agopa tokolo patapale tiki. 3 Nipa Akolaliyo ali atoapoanele toamene tetepo takakometokole agopa tokolo kini weneme oneleneke poanele toameneya meoonowene pianeya mekete tiki. NipaAkolaliyo kipa poanele toameneyene tetepo takoa wene keaneyamemotoa toatikile toamadete waki.4 Keraisuyo Mosesene totono litiatootapea mea tukome eni totonoteiganeya. Nitaneyano, opa Akolaliyoali atoapa poanele toamene yenetetepo takoa wene keaneya mekilepaKeraisu einagoke wene tugoa mekilitokome toko.

5 Papete Moseseyo one totonoyametekilepa poanele toamene tetepotaneya meemoa poadetepa nipa itotono-kama litia tootapeamene wayametaneya. 6-7Opa ali atoapaYesukewene tugoa mekili tokome Akolaliyopoanele toamene yene tetepo takoawene keaneya mekoke eya wa wiamekaneya piko. Eya wa wameamene.Kipa poanele toamene tetepo taneyameadetepa teyo Keraisu enemotokopatu. Nipa ate tibukeka tuane aliatoa pote meki takeka teyo enemopokopatu wa wameamene. Keraisu oneweneme itonoke wete nome mea tuawa ate kamoa pekeneyawa panagomewia mekaneya. 8 Eya wa okome

Lomane 10:9 273 Lomane 10:21akeneya. Onekemopa ta tetemadaakenemo mena. Kini kabunu kenekekakini tepeneka wete lukaneya wa wiamekakome akeneya. Enipa Yesukewene tugatikimo totome toaweaokomoke uku. 9 Totome eya watoawea oko. Yesu einakagopa kini AliMuno wa kini kabunume peetapeaoa ni einakago tukale Akolaliyomoa kamotokaneya wa eni tanemotepene lua tokolipa Akolaliyo kiwitoa moo. 10 Nitoono, kini tepeneYesunomo yakoa moa luketepapoanele toamene tetepo taneyameoi.Ni kini kabunume Yesuke wenetugakoinakamo toawea eketepa toamotaneya meoi. 11 Enilekepa Ako-laline bokuke eya wa wia mekaneyapiko. Yesu einagoke wene tugoa mekoi-kitame ya moamoi wa wia mekaneya.12 Enipa Akolaliyo Yu yateneka eku pa yateneka takoa enameneyaodene yatene tetepo takoa meko.Yu yatene e ku pa yatene-kitikaodene ago oneke-kama lukoa meki.One ibini wedekoa kowitiki peyapaeinago Akolaliyo pewe-kama wiakako. 13 Enilekepa Akolaline bokukeeya wa wia mekaneya piko. AliMunono ibini wedekoa kowitikoi peyaoneme toa mokala too wa panagomewia mekaneya.

14 Einagokedo ali atoa wenetugoa meameketepa auapeanota wa one edoa kowitimotoa-pe.Onekemodo yakameketepa onekeedoa wene tugamotoa-pe. Ni pakamekoika pade-kitame onekemo oaaua noamokolipa onekemo edoayakamotoa-pe. 15 Akolaliyo onekemooa aua yawatekoi yenedo moawetekamokalepa onekemo yakameneyene mekoika Yesunomo edoa oaaua nomotoa-pe. Akolaliyo enitaatekoa toatekalekepa Aisaiayowia mekakome okome tone weneepetekamotoa agale oa aua niki yenepakawame kautoa ku nikimokono, ke wamakutukoa moato wa wia mekaneya.16 Onekemo oa menokolika peyameyakoa motaneya mena. EnilekepaAisaiayo wia mekakome okome Ali

Muno nekemo totome oametekoonakamopa natetekoame yakoa motokoi wa wiamekapianeya. 17 Nimo ikilepa eyawane ekene uku. Ali atoa Yesukewene tugakilepa pade ali-kitame oametekimo yatekete ni tiki. Enimooa metekilepa Yesunomo-kamaeni oa meteki. 18 Nipa eya waneyatekene uku. Iserele yene pakamekete tekete onekemoyakameneya-pe. Yakatapeneya-li. Eya wa wiamekaneya pikolo tekene ni uku.Onekemopa ta piko peyake oa pupitikat-

apeneya. Kini agalepa e ku takeoa tugatapeneya wa panagomewia mekaneya.

19 Eya waneka yatekene uku. Ako-laliyo kiwi wakome e ku pa yatenetakoa moo wa Iserele yename wenetoameneya-pe. Wene tootapeneya-li. Akolaliyo eni papete wene toopi-anele taatekoa tokale Iserele yenamewene toamokaya tokale Moseseyonamolo Akolaliyo oka toa eya wa wiamekaneya.No Akolaliyo pa yatene mama motokoule

enekete Iserele yene kime eniyatene-pala wene poaneya meoi.Nipa wene meamene pa yateneela moane auapekoule eneketekotimi wene luaneya meoi waMoseseyo Iserele yene-palaakeneya.

20 Wa naniko Aisaiayo one Isereleyatene piti moameneya mekome eyawa akeneya.No tuku toamokoi pa yatenameke no i

ago Akolali meadeko wa wenetokoi. No i ago Akolali edaneago patu wa pitia yakameneyakeeni pa yene pono yamepokou waakeneya.

Nipa enilepa wete taatekoa tanetetepo takoa wia mekaneya. 21 Payateneke nimo okomeke Isereleyateneke eya wa akeneya. Anuyatenemakutukoanemoadene kawane talikakouyake kolotini lupi taneya meketeanu agale tagoa toamiki wa Akolaliyoakene toa Aisaiayo wia mekaneya.

Lomane 11:1 274 Lomane 11:1511

Akolaliyo Iserele Yatene MamaMotanemo

1 Akolaliyo nimo akeneyano, eyawane yatekene uku. Akolaliyo oneIserele yatene wakeneya patu. E'emena. Noanupa Iserele yatene agoEberameke tageneya. Bedamine tipitikene ukuno, Akolaliyo Isereleyene peya wakeneya wa edoa oadete-pe. 2 Akolaliyo namolo namoloone wa takoa motane yatenepawakome wawameneya. Akolalinebokuke Ilaidayo Iserele yatenamepoanele-kala tokoike Akolali-pala kooa akanemo agopa tokolo meki-pe.Eya wa akeneya. 3 Neke i yename nekeagale toawea akakoina ali-kiti wia tukoani neeke lodo yoadete kue moa latianewalai-kiti wia tadekoa tokoi. Nekeletakaku ago anu kidenali meku. Eniyename noka wia tukadete wili toa kaki-kale 4 Akolaliyo edemo akeneya-pe.Eya wa akeneya. Ege egeta kadukoa(7,000) ali-kiti nooke pa lukoa meketepaya gode Beale einagonole takamiki. Eniali-kiti wawamoane pa yopiane kaku waAkolaliyo Ilaida-pala akeneya. 5Opikaone Iserele yatene pa natetekoaone wa takoa motikilepa pa pewewitikome tokome toko. 6 Eni yenepaone weneme pewe witikome one watakoa motikilepa nipa kini padeleepetanele tikike nami witikometokoya mena. Kini padele epetaneletikilekedo takoamotokolopa nipa oneweneme pa pewewitikome ni tokowaamele toamoko.

7 Nipa eya wane ekene uku.Iserele yename kini moatekoiyatuku tokoa kawa teko tokale wak-eneya. Moameneyake Akolaliyo panatetekoa one wa takoa motaneyename motaneya. Ete-kitipakolotini lupi takatapeneya meketemoameneya. 8 Enilekepa Akolalinebokuke eya wa wia mekaneya piko.Akolaliyo eni yenane wene moa agopa

takatapeneya tokome opika kinileneme enekile enoa moameletoamoa kini kaleme yatekimoka

yakoa moamele toamoa tokolo pameki wa wia mekaneya piko.

9 Depidiyoka dikane yeneke Akolali-pala okome okomeI yene kini toge nee mekete nakoika

kini yukakoina wakoke moalabakou toa kibu moamene.Kini toge nee eyake wenepiitikaneya yaku pekete toaogo witikale pitamotamene.10 Kini leneta lianeya mea etepeatugawineya yamotamene. Keenekakale-kama memotamenewa Depidiyo akeneya.

11 Eya waneka yatekene uku. Ako-laliyo eni Iserele yene etepea tugaw-ineya yamotoa wakome wako patu.E'e mena. Iserele yene etepea pikilitokome Akolaliyo e ku pa yatene toamokala toko. Nipa eni pa yatenetoa motoko toa kiwika toa momo-tadiya wa Iserele yename wene pimo-toa tokome ni toko. 12 Iserele yenameYesunomo yakameneya tokome Ako-laliyo kiwi luku ta piko peya pitikipa yatene-kiti kamo takou toa pewewima poko. Nipa Iserele yene kinimoatiki toa moameneya pa memotoawakomepa e ku pa yatene kamo takoutoa pewe wima poko. Wa naniko onepapete wene toopikanakale taatekoaIserele yeneka oto wa motokomepakiwi peya pewe wia tagatapeoo.

13 Opi kiwi pa yatene ali atoa-pala ukuno, Akolaliyo kiwi pa yatenemeki toane onekemo oane auaneyamotoa no takoa kakaka tokolo niuku. Nikepa pinali anu wa kei pi-amele toko. 14 Kipala i ukupa kiwipa yatene Akolaliyo pewe witikalemekoile enekete no yatename kiwikadikoa meadiya wa wene pimotoanetekene uku. Nipa no yatene aliatoa padeka-kiti toane moadene niuku. 15 Akolaliyo one Iserele yatenetewitikoa wakomepa e ku pa yatene-pala oya kakaneya. Nitaneyano,naniko onena yatene oto wa moapewe witikalepa ali atoa peya tuakewa kamoa pou toa wedianeya-kamameoi.

Lomane 11:16 275 Lomane 11:3016 Panagome-kiti one noateko

palawe yotokome pade deya Ako-laline takoa pikakolopa nipa Ako-laliyo eni palawe peyapa one watetepo takoa wene keaneya meko.Yomo pade pinedo Akolalineyawapa yenene-kitika Akolalineya wakikilikoa oko. 17 Ni ipele olipeyomodo yenene pedaneya kakoloenekomepa pinago tayo lono pomepaya olipe yomo yenene teimoanome eina pedane luku kibutukoalutua kakako. Eina toa Akolaliyokiwi pa yatene-kiti moa one yatenepakeke moa kakaneya. Nipa onematane yomo-pala moa lipukou toakiwi weye akoa meko. 18 Nitikono,anu oya-lawe kime eni wakeneIserele yenepa pedane yomo yenenewa paya tetepo takameamene.Eya wa wene taneya meamene.Yenenekepa yomo pine witakoyamena. Yomo pinekepa yenenewitakoya. 19 Kime eya wa mate agaleiki patu. Pinagome eina pedaneyomo yenene wakilepa kiwi moa luakakademe ni toko. Tamele tadekowa iki patu. 20 Winimopa niminiikilika eya wane uku. Akolaliyo onenaIserele yene wakilepa Yesunomoyakoa moamokoli tokome ni taneya.Nitoapa kiwi pa yene moa luakakakilepa Yesunomo yakoamotokolitokome ni taneya. Nitaneyano,kini wa kei piamoano, Akolali pitimoamene-ye. 21 Akolaliyo onenaIserele yatene wakene toa pa yenekiwika wakayano, wedoa meamene.22 Akolali nitane ago tokome padeka-kiti ela motokome wa padeka-kitikote tokolo wakome toko wa wenetaneya meamene. Onekele takoakewakene-kiti kote tokolo wakomekeanu oya-lawe kiwi ela moa yopiko.One ela moa mekome yopikota pamea kakilipa nipa kiwi ela moa yopia-kala meko. Mea kawameadekolipaAkolaliyo kiwi-palaka pilia wawoo.23 Onena Iserele yename ae poaneletekete tadeko wa Yesunomo yakoamotokolipa oto toa motokome kiwipegetoa kakoina luku wa moa kakoo.

One nitane ago tokome tameletoko. 24 Kipa matameneya pakawitakoya olipe yomoke teimoa onemataneya kako olipe yomoke luatogotoa kakakona. Nipa ali-kitamepadele lugutukoa toamikile Akolaliyoeni tokona. Iserele yatenepa onemataneya kako olipe yomono, kiwikakoina lukudo wa moa kakakomepanipa ali-kitame kini matane yomoyopikete lugutukoa tikile eni too.

Akolaliyo Ali Atoa Peya Ela Mo-tokomo

25 Akolaliyo papete ali atoa-palakaukoa meanemo toaweane uku. Anuoya-lawe kini wa kei pia mate agaleakaya tokolo ni uku. Iserele yenameYesunomo yakoa moamoa tugi ak-eneya meake pa edikaneya mea tog-amoi. Nipa Akolaliyo takoa moopianepa yatene ali atoa peya oneke lukoamenokoli Iserele yene onekewa lukoamenoi. 26 Nitikoli Akolaliyo onenaIserele yene peya toa moo. Nipa eyawa wia mekapiane toa taatekoa too.Kiwi toa moateka ago nikilepa Saione

ta kawa noo. Eni nokomepaYekobeke tagoi-kiti kini Akolalinetotono tagoa poanele tokoile moakogatapeoo. 27 Kini tokoi poanelemoane kogatapekilepa nipa kiwiauapekene dikou wane papeteoane togotokouna taatekoane touwa Akolaliyo akeneya.

28 Iserele yename Yesunomoyakoa moamikili Akolaliyo poi teiamekilepa nipa kiwi luku e ku payatene ali atoame Yesunomo yakoamomotoa tokome toko. NitikoyakeIserele yatene papete one wa takoamotaneya tokome kiwi opia tagaaneali-mene wene taneya mea Isereleyateneke pa wene mekoa meko.29 Akolali nitane agono, i yateneone wa takoa moa pewe witikilepaone wene wia wawamokome patoa togako. 30 Papete kiwi payatene ali atoame Akolaline agaletagoa toamokoino, opi Akolaliyoeya toko. Onena Iserele yatenameone agale tagoa toamikili tokome

Lomane 11:31 276 Lomane 12:9kiwi pa yatene-kiti ela moa yopiameko. 31 Akolaliyo kiwi pa yeneela moa yopikolo tokome onenaIserele yename Akolaline agaletagoa toamiki. Nipa Akolaliyokiwika eina toa ela moa yopimotoatekete tiki. 32 Eya wane ekene uku.Papetepa ali atoa peya one agaletagoa poanele etepea toma pomotoaAkolaliyo wakilepa eya tou wa wenetoopikome taneya. Wipitikene kinipoanele tokoike nami wiameneyakibu moamikilepa kiwi peya pa elamotekene tou wa wene toopikometaneya.

Ali Atoame Akolali Kei Pikete Oat-ikimo

33 Akolaliyo toto kamo takou toaedikoa pewe wia kako. Wene munomeane ago tokome pademo pade-mota wene tootapeneya meko. Onetoateka wene toopiane toa pine edoatoa ato-pe. One wene toopianetoa taatekoa tikilepa dikoa toko wapadameka toawea akamele toamoko.34 Enilekepa eya wa wia mekaneyapiko.One tepene piko wene i i wa teyo tetoa

enoa toawea omotoa-pe. AliMuno ago teyo olaukamotoa-pe.35 Ali Muno agome padeya tukuamemotoa onekeya pade metik-ilepa teyo tomotoa-pe wa wiamekaneya piko.

36 Padeya padeya peya Akolaliyo-kama latia pianeya. Enika eniya peyaoneme pa yopia-kala kako. One keipimotoa tokome ni toko. Nitiko agokei pia-kala mema patoane uku. Eenimini.

12Akolalike Padeya Mea Lodo You ToaYono Kawa Eyame Onekele Takama

Yamene1 Anu oya-lawe kipala ina ok-

ounakalekepa eya wane uku. Ako-laliyo toto edikoa ela moa mekono,one kalono takoa padeya lodo youtoa eya tamene. Tepe kolotiniyono kawa ika iyame nekele-kamatakou wa one wene kekama pamene.

Nitou wa onekele wedoa takamapamene. 2 Itono peku noa tiki-kitametiki toa toameamene. Nitameneyakini namolo poane wene wia wawaAkolalike-kama wene piitikaneyameamene. Nitiketepa Akolalinewene pikole wene toa toi. Nipapadele padele epetanele ni Akolalinewene kekatikile ni onekele takaketetoatikile i i wa wene toa toi.

3 Akolaliyo one agale oa aua poanopa wa no pewe wia moa kakakatokolo kiwi peya-pala eya waneuku. One peku kiwi tutu tutu walaweteko toa noa teketepa odenele-kama toameneya onekele tatite toatakoa mekino, onekele takakenetuku toa neme ta wa mate agalewameamene. 4 Eni uku toapa yonokawa lene timini tepe kolotini eyaodeneya kaaloganeyake eniya-kitameodenele-kama toamoa ele kule tutututu wa tatite toa tiki. 5 Eina toatoto Keraisu-pala lipua meko-kitipeya mati mekoyake odene agoKeraisuno tigini kaalogane tetepotaneya meko. Nipa ete oto waliputakutukoa meko. 6 Akolaliyototo pewe witikome peku tutututu wa laweteko toa noa teketepaodenele toamoa onekele tutu tutuwa tatite toa takako. One agaletoawea akateko peku lawetekolopanipa onekele takakete toatekoleyameteko toa litia toawea akato.7 Ete-kitanele takamedekolopa nipakinikile takama pato. Akolalinemoolaukamedekolopa nipa onekemoolaukato. 8 Ali atoame onekeletakoa togamotoa tekete kini weneweye akoa auapeamedekolopa nipanitato. Padeya toameneya pa meki-kiti tonekeya tatia meamedekolopanipa keda takoa mekala tato. Aliatoa yopia kamedekolopa nipa wedoayopikoa kato. Ke enekakolo meki-kitiela moa auapeamedekolopa nipa kowameneya wene epetaneya mea tato.

9 Tepene poane wene pimotoakepa kabunume i ago neeke wenemekoane meku wa wameamene.Ele kule poanele peya kote moa tititoma pamene. Ele kule epetaneleke-

Lomane 12:10 277 Lomane 13:7kama wene piitikaneya meamene.10 Kipa Keraisuno wamene laine-mikitino, ete oto wa wene mekanaliyoma pamene. Nipa kini kini eteoto wa kei pikala tamene. 11 AliMuno agonolepa kote au keneya moatakameneya poga poga toa takamapamene. 12 Akolaliyo wipitikomeepetekoa tokale nepia mekilepawedia mea nepia meamene. Nipake enekakale meketeka Akolalinelepoti takoa togato wa one kowitikalatamene. 13 Akolaline ali atoa padeya-kiti toameneya pa mekolipa kinikiyapade tatia meamene. Ni pade ta kawanoka ago eneketepa nee noano noowa makutukoa moamene.

14 Panagome-kiti ne tetemetekalepa nipa topo takoa poanemowameamene. Nitameneya einagopewe wia kamene wa Akolalikowitikamene. 15 Panago-kiti wediamekalepa nipa one-pala wediatameamene. Wa panago-kiti komooa kakalepa nipa ela moa one-palakomo oata meamene. 16Wene odenekotuta kakatagutukoa meamene. Eteyene paya tetepo takoa meamoano,ponopene yene-palawedoa oya kakoameamene. Ni anume tuku toa nemeta wa mate agale wameamene.

17 Panagome-kiti ne toa po-tokakalepa nipa padele poanele topotakoa toameamene. Nitameneyapadele padele tikilepa ali atoaneleneke epetanele-kama tamene.18Wene odene kotuta kakatagutukoameato wa ete yene-pala oya kakoaenekala tamene. 19 Panagome-kitine toa potokakalepa kibu motikilekatoameamene. Nipa Akolaliyo einago-pala kotimi wene luaneya mekomekibu motokamotoa nepiamene. Eyawa wia mekaneya piko. Padele padelepoanele tokoike kibu motokilepa no AliMunagoyo-kama nami wiane touwa wiamekaneya piko. 20 Akolaliyo nitoono,kibu moamoano, eya tamene.Nepala poi teiane ago kobume tuaneyamekalepa one nee takoa lawetamene. Uenodome tuaneya mekalepa ue nomoalawetamene. Nitikalepa one poaneletaneke ya tokale meoo. 21 Einago kibu

moateka wene ponoka toa neke wenemoa koigakayano, epetanele tomapamene. Nitikepa poanele moakautoo.

13Ta Talo Tiki Ali-kitike Lukoa

Meatekomo1 Kanosolo Kapomane eya ali-

kitame tamene wa okoi toa litiatamene. Enika eni yenepa Akolaliyoone wene toopikana toa tokome moakakakala taneya. Nipa e ku yatenemekoi toa tatikamu toa moa kakakalataneya. 2 Kini okoile toamadetewawa tagaketepa nipa Akolaliyomoa kakane ali-kiti eni wakete toi.Nitikolipa Akolaliyo koiso akoa kibumoo. 3 Epetanele toma yaketepanipa Kanosolo Kapomane ali-kitiedoa piti moadete-pe. Poanele tomayaketepa nipa kibu motokaya wa pitimoamele toko. Piti moameneya atikitoane meou wa wene piketepa nipaepetanele toma pamene. Nitikolienekete ta talo tokoi-kitame kewa kiwi kei piei. 4 Kiwi talo toaepetekamotoa tokome AkolaliyoKanosolo Kapomane ali-kiti moakakaneyano, nitoi. Anu oya-lawekime poanele toma yaketepa nipakibu motokaya wa piti moamene.Kiwi kibu moatiki tele lukatapeneyakakino, kini tokoi poaneleke namiwiakibu motikilepa Kanosolo Kapomaneali-kiti Akolali patu kautakoa kaketetoi. 5Eni yename okoi toa litia tikilepanipa kibu motokaya wa piti moatamene. Ni tepeme epetekoa tamenewa oko toane tamedeku waka litiatamene. 6 Takesi kue pitikakilepanipa ta talo yename Akolaline puputakoa mekili tekene pitikamedeku watiki. 7 Nipa Kanosolo Kapomane ali-kiti meatiki toa meamene. Takesikue pitikamedekalepa takesi kuepitikamene. Kasetome takesi kuemeamedekalepa kasoteme takesikue meamene. Panagoke nate wenepianeya lukoa meamedekalepa onekenate wene pianeya lukoa meamene.Ni panago kei piamedekalepa one keipiamene.

Lomane 13:8 278 Lomane 14:6Ali Atoake Wene Mekoa Mekete

Toatekomo8 I agome onekeya nani oto

memotoane tekene anukuya pade opimeteku wa edikoa ete oto wa namikakanali yoameamene. Eya tamene.I ago nooke wene mekoa memotoanetekene oneke wene mekoane meadawa ete otowawenemekanali yamene.Edikaketepa nipa Akolaline totonolitia toatiki kotu kakoa tekete tiki.9Kini totono dikakoya. Panagono atoa-pala koua piamoa ni ali atoa wia tukamoani panagoneya kode moamoa ni ete aliatoa akoa agale wamoa ni panagoneyatepi moamoa ele kule poanele peyatoameamene wa wia mekaneya piko.Enika enile toameamene wa akenepanipa pinali neke wa wene mekoa meamama motoko toa ete ali atoakekawene mekoa mea mama moamene waMoseseyo okome akeneya. 10 Ekoali atoake wene mekoa mekagomepaeko ali atoa-pala toa potokakilekatoamoko. Eko ali atoake wene mekoamekomepa nipa eina totono litiatoateko kotu kakoa litia tootapekometoko.

11 Kime edikoa meketepa einaoipa opi nekedeko wa wene taneyameamene. Akolaliyo toto toa moowa papete Yesuke titia wene tugoameketepa enile tomotoa poti nepiamekoo. Opa eni toateko tigotomanokono, atu piameameneya kamokoanepia meamene. 12 Kolopa pilia tapatademe tokono, likonu poaneletoma pokoonakale tewitikoa wato.Nitoapa pa keneke poi topadete tuekotokoto eya moa pikoa kawou toaepetanele toma pato. 13 Nipa pakeneke yakete toateko toa epetekoameato. Bia ue eya noa piamoa nipamoko atoa-palaka padane atoa-palaka koua piamoa ni neno wamoani panagoneya tepi moamoa edikoatoamato. 14 Nipa poi topadete moakawatiki mamina moa kawou toaAli Muno Yesu Keraisu-pala lipuameamene. Wene ponoka toaneele kule poanele toada wa wenekibutukoa meameamene.

14Yesunomo Wedoa Yakoa Moamoko

AgoEla Motekete Toatekomo

1Panago Yesuke wene tugoameakewedoa lipua meamokolopa nipa one-pala oya kakaketepa one kekanelelatikoa toamokoleke neno wameneyapa makutukoa moamene. 2 Yesukewene wedoa tugoa mekagomepapadeyaka kekaneya latikoa wawamoanee melepu eya atiki toa moa nako.Wa panago Yesuke wedoa wenetugoameamokagomepa one kekaneletamene piti moa mekome kai melepueya wawa ipe witakoya nee takoamoanako. 3 Eya kuya peya moa nako agonemepa kekaneya wawa noamokoago paya tetepo takameamene. Ipewitakoya nee odene takoa moa nakoago nemepa o ago-pala kekanelewini toko wa kikoa wameamene.Kita odeneletapa toamiki agotakeAkolaliyo kita onewa takoamotaneyatokolo ni uku. 4 Panagono puputakako ago one tokolepa ete-kitameedoa takoa enemotoa-pe. Epetaneletadekaleka poanele tadekaleka onepupu pinagome odene takoa enameletoo. Nimo ukuyake pupu agomepinagonole takoa togoo. Nipa AliMuno agome one patu poapeneyakautakoa kamene wa one telelukakale takoa togoo.

5 Panagome-kiti ta patako padeAkolaline takoa oi pikoa kako. Wapanagome e ku ta patako takoa enam-eneya ta patako peya midi pianetetepo takako. Enipa kini kogonono,mainagome tokole litiane tuku patuwa wedoa wene kibututukoa litiatamene. 6 Panagome-kiti ta patakopade Akolaline takoa oi pikoa mek-ilepa Ali Muno agono wene pikoletukuwawene pia toko. Wa panagomemelepu eya moa nakilepa Ali Munoagono wene pikole tuku wa wenepia toko. Nipa Akolali-pala ke waootokoa nako. Panagome tawe eyawawa noamikilepa nika Ali Munoagono wene pikole tuku wa wene pia

Lomane 14:7 279 Lomane 15:1toko. NipaAkolali-pala kewaoawawanoamoko. 7 Itonoke pa meadetekatua poadeteka tone tone wene pikole-kama litia tamele toamoko. 8 Totopapa meketeka tua peketeka Ali Munopatu kautakoa kakete toko. Nipa pameketeka tua peketeka tone AliMunoagoke-kama lukoa meko. 9 EinagoKeraisu tuake wa kamoa pikilepatoto pa meketeka tua peketeka AliMuno oneke lukoa memotoa tokomeni taneya. 10 Wipitia ta pataka-peteAkolaliyo toto peya one leneke moakakoa koiso akoono, neke oyagometokolepa edoa takoa enoa akade-pe.Neke oyago edoa paya tetepo takade-pe. 11 Eya wa wia mekaneya piko.No tuamateku ago Ali Munoyo uku. Ali

atoa peya no kakakoa wadinitukukala toi. Peyame no Akolali-pala ke wa kei pia kawoi wa wiamekaneya piko.

12 Eni toateka oi witaka-petepa totopeya tone toma pokoonakale i i watone tone toawea okala too. Akolalineleneke kakete nitoo.

13Nitoono, papete ete oto wa akoaagale wamatoane uku. Nitameneyakini oya-mikitame etepea poaneletoma pomotoa tikile-kiti toamato waoa togotamene. 14 Enipa Ali MunoYesu patu kautakoane kakene eyawane uku. Padeya nee odeneyakatotome kekaneya latikoa wawatekotoa mena. Nitoa wawateko toamenake panagome-kiti iya neepakekaneyano, waou wa wene piakenakomepa poanele eni tokome too.15 Dikane ago neke oyago kakakoaone kekaneya pade neme-kiti moanakepa nipa one wene keda takaketoo. Nipa oneke wene mekameneyameke too. Einagokeka Keraisu nometuaneyano, einago kakakoa onekekaneya pade moa noameamenewane uku. 16 Nipa neme-kiti eyakuyanee kekaneya latikameneya atikitoa namele tokoyake ete-kitame kinikekanele wini toko wa ne akoa agaleakaya tokolo ni uku. 17 Akolalikelukoa meketepa nipa edikoa eyakuya nee ue edoa takoa enato-pe.Nitameneya eya tato. Akolaliyo

totopa poanele toamene yene tetepotakoa wene keaneya memotato waone-pala odene wene pia kilikoa meani Epetane Yomini awinaneya meatekete wedia meato. 18 Keraisunoleedikoa takaketepa nipa Akolalinewene kekatekole eni tekete too.Nitikolo enekete eko ali atoame kewa toto kei piei.

19 Kipala ina okounakalekepa tonetepe kolotini kilikoa meatekole toaenato. Nipa Keraisunole wedoatakadetepa ete oto wa auapenaliyatoane uku. 20 Panagome-kiti Ako-lalinele takoa meake wakaya tokalekini nakoi nee melepu eyake nenooa piliameamene. Padeya padeyanee melepu eya ali atoame noatekoitoa latia pikaneya. Nitaneyake onekekaneya wawa noamokago etepeapomotoa one kekaneyamoa naketepapoanele tekete toi. 21 Dikane agokini oyago pade etepea pokaya tokaleone kekaneya melepu gerepi po kuue eya titi takoa noameketepa nipaepetekoa tekete toi. 22 Padeya padeyaue nee melepu namele toko wa wenepiketepa kini wa lukoa meamene.Akolaliyo wene tokono, eya kuyanamele toko wa toawea wameamene.Panagome-kiti eya kuya nee melepunamele toko wa wene pia tikilepaone tepeme mena wa wawameneyatokopa kolotine yawatekago eni.23 Panagome padeya nee-kiti nameletoamoko patu namele toko patuwa poome taneya mekomeke moanakomepa poanele eni toko. Nipa onetepeme ta wa wameneyake tokomepapoanele eni toko. Padele padeletikilepa ipa kiyo akeneleno, tamenewa tepeme wameneyake tokomepapoanele eni toko.

15Eko Ali Atoane Wene Moa Aua-

peamene1 Totopa Yesunole wedoa takama

poko-kiti tonekele toameneya eyatatoane uku. Padele padele kekaneletamene piti motaneya mekete

Lomane 15:2 280 Lomane 15:18Yesunole wedoa takama poamiki-kitipa mama moa auapeato. 2 Eko aliatoame Yesunole wedoa takama po-motono, wene epetekoa auapeatoaneuku. 3 Keraisu itonoke nikilepaonekele toademe nekeneya mena.One eni nokome oatekamo panagomeAkolaline bokuke papete eya wawia mekaneya. Atai, pade-kitamenepala taumada toa ikili yatekenepanipa no-pala odeneka dekoa poanemoakene tetepo takoane yateku wa wiamekapianeya. 4 Akolaline bokukewia mekanemo peya wia mekakilepatotoka ke enekakale meake wediamemotoa olaukatekoimo eni wiamekaneya. Nipa ke enekakale meakeonekele poti takoa togane yeneAkolaliyo auapekana toa totokaauapeoo wa nepia memotoa taneya.5 Nitaneyano, onekele poti takoatogamotoa auapeko ago Akolali-palaeya wane kini kowitikaku. KeraisuYesuyo nekele-kama takako toapaanu oya-mikiti odene wene-kamapianeya mea takamotono ta wanekini kowitikaku. 6 Nipa odene wenepianeya mea kabunu koukotukoatekete tone Ali Muno Yesu KeraisunoAkolali oneketai kei pia kamotoanetuku.

7 Nitikuno, Keraisu Yesuyo kiwimakutukoa motane toa teketekini kini ame anai wa ete oto wamakutukoa moamene. Akolalineibini kamotokamotoane tekene niuku. 8 Enipa eya wane ekene uku.Keraisuyo Yu yenanele takademenokomepa Akolaliyo kiwi yateneauapekene dikou wa tone kaua-mene-pala papete oa pikanakaletaatekamotoa tokome nekeneya.9 Ni Akolaliyo kiwi pa yeneka elamotokome makutukoa motoko wa payename Akolali kei pimotoa tokomenekeneya. Akolaliyo eni taatekoatoatekaleke eya wa wia mekaneyapiko.Pa yatene ali atoa dekoane mekene Ako-

lali kei piato wane ne kei pianeneke ibini wedekoane lo agaleoane tou.

10 Eya agale tiginika wia mekaneyapiko.Kiwi pa yatene ali atoa Akolaliyo takoa

motane Yu yene-pala wediketewediamene wane uku.

11 Eya waka wia mekaneya piko.Kiwi pa yatene ali atoa peya Ali Muno kei

piai tamene. Ta piko peya pitikiyene kiwi peya nitamene.

12 Aisaiayoka eya wa wia mekapi-aneya.Yesi-loeke tawateka ago pade taatekoa

noo. E ku pa yatene talo toa-kala kawademe noo. Pa yatene-kitame one tokale nepia meketewedia meoi wa papete wiamekaneya.

13 Einagome tokale nepia meketewedia memotoa toko ago Akolali-palaeya wane kini kowitikaku. Anu oya-mikiti neeke wene tugoa meketepatepemataketikoawediamemotono tawane kowitikaku. Nipa one EpetaneYominine tele patu kautakoa kaketekolotine mea nepia memotoanetekene kowitikoane uku-ye.

Poloyo Yesunole Takakome Tanemo14 Anu oya-lawe kiwi wene

epetaneya-kama mea ni Yesunomoyakoa mootapea ni kini kini eteoto wa wene toa olaukoa tikinowene tekene uku. 15 Widikoameketeka padele toatikile wenekayapea toamokaya tokolo pademotelekomo wa wiane wetekaku-ye.Akolaliyo no pewe witikome moakakaka tokolo tekene ni uku. 16 Nomoa kakakilepa e ku pa yatenepitikika Yesu Keraisunole takamapomotoa toka. Nitikale tekeneAkolaliyo ali atoa wene epetekakometokomo eni oane auane yakilepaoneme eya tomotoane tuku. Payatene ali atoame onekemo yakoamotokoli Epetane Yominiyo wenemoa kiyo akakome i yenepa neke wametekale momotoane tuku. Nipa anupadeya-kiti oneke meane lodo yotanetetepo takoa wene keaneya mekomemomotoane tuku. 17 Nilepa KeraisuYesu-pala lipuane mekene tuku wanepinali anu wa kei piamele tokolouku. 18Nitamele tokoyake eya takama

Lomane 15:19 281 Lomane 16:4pokoumo odene kiwi wene takakeneuku-ye. Pa yatene ali atoameAkolaline agale yakoa tomotoanetikilepa Keraisu Yesu patu-kamakautakoane kakene onekemo oaneonekele takama yawane tekenetokou. 19Nipa padele padele telekoleali atoane wene kainya pikaneletoma yakilepa Epetane Yomininetele patu kautakoane kakene tokou.Keraisunomo-kama eni oane auaneyakenepa Yerusaleme take laigoaneIlirikume take tugakou. 20 Nipaete ali-kitame onekemo wete oaaua pokoika poamou wane ali atoayakameneya mekoika-kama oaneauane yakou. 21 Enipa Akolalinebokuke eya wa wia mekane toanetaatekoane tokou.I uku agonomo oa aua poamene take

pitikoi-kitame einago enoi. Nieinagonomo yakameneya mekoi-kitame onekemo yakoa moi.

Polo Lome Take Ugu Poateka WenePianemo

22 Ete yatene eka e paka pakapitikoi toane Yesunomo oane auaneyakouya tekene Lome take widawete noamokou. 23 Opa i ta-kitikeYesunole takoane peya takaneyameane ni mali peya mati ponokale-kama wida ugu none menadiyanowene pianeya meane tekene eyawane uku. 24 Sipeine take poadenekini Lome take dekoane menadeneuku. Nipa anu oya-lawe kime anuwene epetekoa auapemotoane widame me tootokoane Sipeine takepoadene uku. 25 Nitadeneke namolotakoane Yerusaleme take Akolalineali atoa ponopeneya meki-kiti kueeya tatikadene puku. 26 Anu enitatikatekuyapa Masedonia Gerikitatake Yesunomo yakoa motaneyename no takoa mekala tokoi. NipaYerusaleme take Akolaline ali atoapadeka-kiti ponopeneya meketetikino, iya aua poke tatikapoanopa wa mekala tokoi. 27 Enipa kiniweneme tokoi. Nipa papete Yuyename kamoya meou toa kini weneepetekanemo Yesunomo oa aua

mepokoinake ke wa kini tigini kamo-toa tekete kinikiya kue eya etepeameamedekoli ni tokoi. 28 MasedoniaGeriki tata pitikoi yename kini enimetekoiya peya Yerusaleme takeauane pone tatikamotekene Sipeinetake poadene kini Lome take widadekoane pinou. 29Nipa wida nikilepaKeraisuyo no pewe wia tagatapeneyanouno wene tekene uku.

30 Anu oya-lawe eya tamenewane uku-ye. Papete no-palapadele takayano, no auapea wedoakowitikamene-ye. Tone Ali MunoYesu Keraisu patu kautakoa kaketenitamene. Epetane Yominiyo wenetakako toa tone tone ete oto wa wenemekanali yoa mekono, anu wedoakowitikamene-ye. 31Nipa Yudea takeYesunomo yakoa moamene yenaneyonoke no toa momotoa tekete anukowitikamene. Akolali-pala eya wakakowitikamene. Yerusaleme takepekene kue eya tatikoane metekoluone yename ke wa momotono ta wakowitikamene. 32 Nitikolipa widaLome take kolotine none menou.Nipa Akolaliyo nitimotou wa wenepiadekalepa wida ko mekene tepekolotini kilikoa pimotoane meou.33 Tone tepe kolotini kilikoa pikakoago Akolaliyo anu oya-lawe kiwi peyayopia-kala kamotoane uku-ye. Eenimini.

16Poloyo Agale Lionate Akenemo

1 Tone oya atoa Pibi wida noademetoko. Einatoapa Yesuno ali atoaSenekeria take mekika auapekoatoa. 2 Einatoa Ali Muno-pala lipuamekono, nokalepa Yesunomo yakoamotane yene makutukoa moteketetiki toa makutukoa moamene. Onepadeya-kiti toamokalepa kinikiyapade tatia meamene. Einatoame aliatoa kainya mati auapekilepa nokaauapea tokano, nitamene.

3 Perisila Akuwilata YesuKeraisunole no-pala kibutua takakoiali atoata-pala wete meamene waakamene-ye. 4 Wini ali atoatameno toa motikilepa nooke toa kita

Lomane 16:5 282 Lomane 16:21oyake tuoo wa tokoi. Wini adonameauapekala tokoinake Yesuno payatene ali atoame ta piko peyakeoboa mekika kita-pala ke wa amediki.Noanume odene mena. 5 Winiadonane yapu Yesunole takoa oboaitiki yene-palaka wete meamene waakamene-ye.

Anu kolotini ago Epinitasi one-palaka wete meamene wa akamene-ye. Esia takepa ete yene Yesukenaniko wene tugamotoa one namolotakoa wene tugaka. 6 Kinikilewida wedoa takama yakana atoaMaria one-palaka wete meamenewa akamene-ye. 7 No Yu yateneagota Aderonikasi Yuniasita no-palaodeneka po yapu pitikoinakagotaeinagota-palaka wete meamene waakamene-ye. Einagotapa ibini akeneAposelo agota. No Keraisuke wetewene tugameneyake einagota onekewene tugoa meaneya. 8 Eya agoAbelietasi one-palaka wete meamenewa akamene-ye. Ali Munago-palalipua mekolo wene mekoane mekuagoke uku. 9 Eya ago Ebanasitoto-pala kibutua Keraisunoletakama yakanakago one-palaka wetemeamene wa akamene-ye. Anukolotini ago Sitekisi one-palaka wetemeamene wa akamene-ye. 10 Apelisieinagopa Yesu Keraisuke wedoa wenetugoa mekago wane uku. One-palaka wete meamene wa akamene-ye. Eya ago Arisobulasi one yapupitiki yene-palaka wete meamenewa akamene-ye. 11 No Yu yatene agoErodiono one-palaka wete meamenewa akamene-ye. Eya ago Nasisasione yapu pitiki yene Ali Muno-palalipua meki-kiti eni yene-palaka wetemeamene wa akamene-ye. 12 AliMunagonole wedoa takama yakiatoata Teraipina Teraiposata kita-palaka wete meamene wa akamene.Ali Munagonole wedoa takama yakoatoa anu kolotini atoa Pesisi one-palaka wete meamene wa akamene-ye. 13 Ali Munagonole wedoa takamayakoleke ibini akene ago Rupasi nina-palaka wete meamene wa akamene-

ye. One niname nopa one manatetepo takoa meko. 14 Eya ali-meneAsinekitasi ni Peligono ni Emisi niPatobasi ni Emasi eni ali-mene-palakawete meamene wa akamene. Ni eniali-mene-pala odeneka obokala tikioya-mikiti-palaka wete meamenewa akamene-ye. 15 Ni eya agotaPilologasi Yuliata ni eya ali atoataNeriasi laina ni Olibasi ni Akolalineali atoa eni yene-pala odenekaobokala tiki-kiti kiwi peya-palakawete meamene wa akamene-ye.16 Yesunole takoa oboa mekete-kama ke wa yono ete oto wa mokalatamene. Yesuno ali atoamepa e kutake oboai tikika mekete ekete kiwipeya wete meamene wa agale oawetekakamene wa no-pala iki-ye.

Poloyo Wipitikome Akenemo17 Anu oya-lawe kipala eya wane

uku-ye. Pade ali-kitamepa kimeete oto wa neno oa pili pili toamekete Yesunole takoa wamotoatoi. Nipa kiwi wida mane mane oaolaukane toa tetekoa toino, dikaneali-kiti titi takama yamene. 18 Dikaneyename tone Ali Muno Keraisunoletakameneya kinikile-kama tiki. Nitoawene meamene ali atoa enekete tabapo pitikoa oa yotokakala tikino, lenekia wedoa meamene-ye.

19 Anu oya-lawe kini Yesuno agalelitia tekete tikimo ta piko peyakeoa pupitikaneyano, ke wane wedianemeku. Ke wane ikilepa one agalelitia tekete ele kule epetanele toatik-ile wene toa tomotoane uku. Ele kulepoanele tamene agopa momotoaneuku. 20 Tone tepe kolotini kilikoapikako agoAkolaliyo toto auapekilepatone kawame Setanu kautoa witi-tapemotoa pene tokono, nepiamene.Tone Ali Muno Yesuyo kiwi pewe wiayopia kamotoane kini kowitikaku-ye.21 Yesunole takama yakilepa no-palakibutua tokago Timosi einagomepakiwi peya wete meamene wa oko-ye. No Yu yatene ali-mene Lu-siasi Yesoneta Sosipata toa einali-menameka kiwi peya wete meamene

Lomane 16:22 283 Lomane 16:27wa iki. 22 Poloyo oko toane anu yon-ame wiane mekoane meku ago noTetiasiyo wete meamene wane uku.Nipa Ali Muno-pala lipuane mekeneuku-ye. 23 Gaiasi einagomeka wetemeamene wa oko-ye. One yapu nenoo wa no makutukoa moa mekak-agoke uku. One yapukepa Yesuno aliatoa oboai tiki. I take gapomane kusekuse ago Erasetasi ni tone oyago Ku-wotasi einagotameka kiwi peya wetemeamene wa iki-ye.

24 (Tone Ali Muno Yesu Keraisuyokiwi peya pewe wia yopimotoaneuku-ye. Ee nimini.)

Poloyo Akolali Kei Pikome Akenemo25Akolali kei piatoane uku. Oneme

eya tokoke ni uku. Yesu Keraisunomoali atoane wene epetekakene ukumoolaukaku toa wedoa litia tomotoakiwi tele takoa auapekala toko. Oneeni auapeatekamopa papete onekaukoa mema nekeneyake 26 oneagale toawea akane ali-kitame ii wa wia mekama-kala nekeneya.Nititikaneyake tuameneya meemoapoko ago Akolaliyopa e ku yatenepeyame yakoa moa litia tomotono,onekemo oa pupitikakama pamenewa oa tukaneya.

27Akolali wa oatekagopa one odenemeko. Pademo pademota padelepadeleta peya oneme odene wenetokono, one kei pia-kala katoaneuku. Nipa Yesu Keraisu patu kautakoakakete enabuna nitatoane uku-ye. Eenimini.

1 Korine 1:1 284 1 Korine 1:17

1 KORINEPoloyo Korine YenekeNamolo Takoa WiaWetekane Pipia

1 Polo nopa Akolaliyo no i agoKeraisu Yesuno Aposelo ago moanekakou wa one wene litikome kayo oamotoka agome uku. Nipa tone oyagoSoseni-pala opianemekene i pipiawiawetekato wane wiane wetekakilepa2 Akolaline yene wini Korine takemeki-kitike wetekaku-ye. KeraisuYesuyo taneleke Akolaliyo kipa onewa takoa moa one-pala lipukaneya.Nitoa onekele takama pamene wakayo oa motikilepa eya yene ta pikopeya mekete tone Ali Muno YesuKeraisuno ibiniwedekoa one kowitoaitiki yene kikilikoa kayo oa motaneya.Keraisu onepa kini Ali Muno meatone Ali Muno mea toko. 3 ToneketaiAkolali-pala Ali Muno Keraisu Yesu-tame pewe wia tepe kolotini kilikoapikamotoane kini kowitikakene uku-ye.

Poloyo Akolali-pala Ke Wa Akenemo4 Akolali kowitikene-kama ke

wane okala tuku. Nipa anu oya-lawe kiwi Keraisu Yesu-pala moalipukakome pewe wia kakolo tekeneni uku. 5 Keraisu-pala eni moalipukakome kamo takou toa onepeku lawetaneya. Nitikale noa teketeete onekemo toawea akatapea oneniminimo pine toa wene taneya meatiki. 6Keraisunomopa totome okoonatoa kime yakoa mootokoa wedoa litiatoma nikili tekene ni uku. 7 Nitoameapa tone Ali Muno Keraisu Yesuwakapea nomotoa nepia meketetiki. Nipa one peku nateya wanekakatekameneya noa tagatapeketekolotine mea nepia mekete tiki.8 Widikoa nepia mea togamotoatokome one tele patu poapeneyakautakoa kamene wa kiwi yopia-kalakawoo. Nipa tone Ali Muno YesuKeraisuyo ali atoa takoa enoa akaka-pete Akolaliyo kipa poanele toamene

yene tetepo takamotoa tokome nitoo.9Akolaliyopa onemana toneAliMunoYesu Keraisu-pala odene wene pialipua memotoa tokome kiwi kayo oamotaneya. Nitane agome tou wa oatogotoka toa-kama taatekoa too.

Yesuno Agale Yakoa Motane YenameOa Takoa Kakete Pili Pili Tanemo

10 Anu oya-lawe, Yesuno ibiniwedekoane eya tamene wane kiwikowitikene uku-ye. Odene wene-kama pianeya meamene. Ete otowa pili pili tomotoane wamuku.Nipa ete oto wa wene odene kotutakakatakutukoameamene. 11Anu oya-lawe kiwi oa takoa pili pili toamekiwaeya atoa Kelowi-lawene yapu pitiki-kitame akedikili yatekene ni uku-ye.12 Eya wane ekene uku. Kiwi padeka-kitame no Polo einagoke lukoanemeku wa oa wa padeka-kitameApolosike lukoane meku wa oa wapadeka-kitame Pitake lukoane mekuwa oa wa padeka-kitame Keraisukelukoane meku wa ete oto wa pili pilitoa mekete tiki. 13 Beita, Keraisupaali atoane nateya nateya wa edoamoke takamotoa-pe. No Polopakini poaneleke yomo lekaneyake wiadekaneya tokolo ni iki-pe. Panagomekiwi ue motokakilepa Polo anu ibiniwedekoa ue motokaka tokolo ni iki-pe.

14-15 Anu oya-lawe kiwi kainyaue motokamokouna tekene Akolali-pala ke wane uku. Panagome-kitino Polo pinali one ibini wedekoa aliatoa ue motokaka wa akaya tokoloni uku. Wida none mekenepa eyaagota Kerisepasi Gayasita odeneue motokakou. 16 O'o, eya agoSitepanasi one yapu pitiki-kitikaue motokoane tokou. Ali atoapade-meneka wida ue motokakoupatuno, wene agopa tokoyake uku.17 Keraisuyo no takoa motokomepaali atoa ue motokama poano pa wawetekamokome onekemo oa auapoano pa wa wetekaneya. Nipaali atoame one yomo lekaneyaketuanemo wene kayapeaneya meketeno Polo-kama wene taneya mekaya

1 Korine 1:18 285 1 Korine 1:30tokale eya wa oa toka. Agale munopewe kakoa wameneya EpetaneYominiyo wene taka taka toko toa oaaua poano pa wa no moa wetekaka.

Keraisu Akolaline Tele Patu Kau-takoa

Kakome One Peku Nootapea AgaleOko

18 Keraisu one yomo lekaneyaketuanemopa tua atua poadete pikiali atoame pamo tetepo takoawaki. Nitikiyake Keraisuyo toamoma poko-kiti totome eya wawene toko. Einakamopa Akolaliyopadele telekole tokome ali atoatoa motanemo eni wa wene toko.19 Enilekepa Akolaline bokuke eya wawia mekaneya piko.Wene muno meane yene kini mane

mane olaukakoi toane moanebebo akakala tou. Agale logoniokoi-kitika kini agale munopewe kakoa okoi toane pamotetepo takoane wakala tou waAkolaliyo akeneya.

20 Nitaneyano, kiwi pakekepa wenemuno meane yene ni pademo pade-mota wene toa iki yene ni agale munopewe kakoa ete taka oto taka toawenetoa pitia yateki yene enika eni yeneedoa kei piato-pe. Itonoke kini kaua-mikitame lawetane pekupa Akolaliyopaya peku tetepo takoa wakeneyano,kei piamato.

21 Akolaliyo one papete wenetoopikana toa taatekoa tikilepa aliatoame kini kaua-mikitane pekunootokoapa one wene toameneyamemotoa taneya. Nipa Keraisunomomo wia kakoimo yakoa oneke wenetugakoi-kiti toane moada wa wenepikome taneya. Ete-kitame enimopapamo tetepo takaneyake nitaneya.22Nitaneyake Yu yenamepa Akolaliyopadele tubele tokale eneketepanipa nimini akediki wa oo wayakamokala tiki. Geriki yenamepaeya kuya peku noane tagadiyanowene pikete Keraisunomo yakoakepamo tetepo takoa waki. 23Nitikiyakeanu oya-lawe totomepa Keraisuyomo lekaneyake tuanemo-kama

mo wima yako. Nitikolo yateketeYu yenamepa winimopa ya tanemoekete tiki wa yakoa moamiki. E kupa yatene ali atoamepa winimopapamo ekete tiki wa paya nou toameki. 24 Nitikilika Akolaliyo one watakoa motane yene Yu ali atoamekae ku pa yatene ali atoameka eya waoa tiki. Keraisu einakago Akolalinetele patu kautakoa kakome one pekunootapea etene agale logoni okagotadeko wa onekemo yakoa motiki.25 Akolaliyo mana tumotoa moawetekanelepa wene muno meaneyename pale tane tetepo takakiyakekime kotukoa toamatekoile Akolaliyoakole eni taneya. Akolaliyo enitanelepa telekole-kama tiki yenametaba tanele tetepo takakiyake kimekotukoa toamatekoile Akolaliyo akoleeni taneya.

26 Anu oya-lawe kipala imo ukunoyakamene. Akolaliyopa kime Keraisulitia tomotoa kayo oa motikilepa kipaedane ali atoa takoa motokato-pe.Wenemeane-kiti telekole tomayakoi-kiti ibini akene ali atoa enika eni aliatoa kainya mati takoa motokato-pe. E'e mena. Dikane ali atoa onewa takoa motikilepa pa natetekoatakoa motoka. 27 Nipa ete-kitameleau akene tetepo takoa wakene yeneAkolaliyo one wa takoa motaneya.Enipa wene muno meane yene yatakademe ni taneya. Ete ali atoametabaya tetepo takoa wakene yeneAkolaliyo one wa takoa motaneya.Enipa telekole toma yakoi yene yatakademe ni taneya. 28 Ponopeneyeneka paya tetepo takoa wakeneyeneka padeya padeya itonoke wetewitameneya-kitika Akolaliyo one watakoa motaneya. Itonoke ali atoamepadeya padeya tobou latikakiya peyaagopa takoa wawademe tokomenitaneya. 29 One leneke odeneagoka pinali one wa kei piamomotoatokome taneya. 30 Nitane agomekiwi pa ali atoa mana Keraisu Yesu-pala moa lipukaneya tokale etenanepeku i i wa lawetaneya. Nitikomepa

1 Korine 1:31 286 1 Korine 2:14i yene totopa poanele toameneyene tetepo takoano ta wa oneetene yametaneya. Ni etenanelekiyo akenele takakete toatekoleyamea ni tone toko poaneleme totomoa labakanetake toa motaneya.31 Nitaneyano, Akolaline bokuke wiamekane toa tatoane uku. Eya wa wiamekaneya piko. Kini wa kei piameneyaAli Muno-kama kei pia kamene.

2Keraisu Yesu Yomo Lekaneyake Tu-

anemo1 Kiwi mekoika wida none mekene

Akolalinemo i i wane oane metek-ounapa wene muno meane agokeneya wamoane agale muno pewekakoane wamoane tokouna. 2 Nipawida kipala opianemekenepa KeraisuYesunomo one yomo lekaneyaketuanemo-kama oane meouno wenepiane nekene okouna. 3 Onekemooane meatekou tele meameneyataba tekene tokome pitime kolukolu nokale pa poti mekene okouna.4 Enimopa mo wiane kakene ikilepaagale muno pewe kakoane tabapo pitikoane tekene okouna mena.Nitamekene anu ukumopa nimini eniakedeku wa kime wene tomotoaneEpetane Yominine tele patu kau-takoane kakene okouna. 5 Nipa kimeKeraisunole takama yakilepa kinikauane peku patu kautakoa kaketetomotoane wamokou. Akolaline telepatu kautakoa kakete tomotoaneokouna.

Akolaline Peku6 Nimo ukuyake Keraisunole

takatiki kotu kakoa tiki-kiti olaukak-ilepa agale muno pewe kakoane tuku.Nipa itono peku noa tiki yene ni kinitobou meki yene enika eni yenameagale muno pewe kakoa olaukakinatoane wamuku. Eni yename kinikiletikilepa etepea pata pale tomayaki. 7 Noanu agale muno kakoaneolaukakumopa Akolaliyo itono wetelatia piameneyake dikou wa wenetoopia kaukoa mema nekenemouku. Ali atoa one keneya pa teleta

tootapeneya meemoa pomotoatokome one peku lawetou wa wenetoopianemoke uku. 8 Enimopa ipetetobou meki ali-kiti padameka wenetoamokoi. Eni wene toi tokapanipa Ali Muno etene Akolali patootapeneya mekome peku lawetaneago yomo lekaneyake wia dekamoitoka. 9 Eni yename Akolaliyo papetewene toopianemowene toameneyakeone bokuke eya wa wia mekaneyapiko.Akolaliyo oneke wene mekoa meki-

kitane padeya padeya nodokoapikaneya. Nipa kini lenemeenamoa kaleme yakamoatokoinakeya ni kini namolowene toamokoinakeya nodokoapikaneya wa panagome wiamekaneya.

10 Akolaliyo one eni wene toopikanatoapa i i wa totome wene tomotoatokome one Epetane Yomini totokemoa wetekaka. Ali atoa-pala kaukoameaneya peyapa one eni Yominiyotetoa enekala toko. Nipa Akolaliyototo-pala kaukoa meaneya one te-pene pianeyaka tetoa enamele toko.11 Panagome-kiti eko agono tepenepiko toa lekoa enamele toamokoyakepinaline yominime one tepene pikotoa tetoa enamele toko. Eina toa Ako-laline tepene piko toa one EpetaneYominiyo odene tetoa enamele toko.12 Akolaliyo one eni Epetane Yominitotoke moa wetekakilepa nipa totopewe witikome laweteko pekupa i iwa wene toa noa tomotoa tokometoka. Eni pekupa tone kaua-mikitamelawetane peku mena.

13 Nitaneya tokome totome manemane ikilepa tone kaua-mikitamepeku lawetekoina toa wamoko.Epetane Yominiyo i i wa wene takataka toko toa oko. Nipa EpetaneYomini awitaneya meki-kiti totometakoa mane mane oko. 14 NitikoyakeEpetane Yomini awiameneya mekoagomepa one wene takako toa yakoamoamademewako. Onewene takako-mopa pamo tetepo takakome ni toko.Nipa one wene takako toa pine toatetoa enemotoa toko Epetane Yomini

1 Korine 2:15 287 1 Korine 3:17einagoke nome awinamokolo tokomeoyake yakoa moamele toamoko.15 Epetane Yomini awitaneya mekoagomepa padele padele tanele peyatakoa enamele toko. NitikoyakeEpetane Yomini awitaneya mekoagono tepene piko toa padameka ii wa takoa enoa akamele toamoko.16 Enikepa Akolaline bokuke eya wawia mekaneya piko.Ali Muno ago ete wa olaukademepa teyo

Ali Munono tepene piko toa tetoaenemotoa-pe.

Nimo wa wia mekaneya pikoyake anuoya-lawe totomepa Keraisuno wenepikole wene taneya meko.

3Akolalinele Takakete Toatekomo

1 Anu oya-lawe kiwi mekoika noneagale oane metekilepa kipa EpetaneYomini awitaneyameane yene tetepotakoane amele toamokale tekeneitono peku nakene yene tetepotakoane okouna. Keraisuno nanamati tetepo takoane okouna. 2 Nipawetini ali atoame nakiya nee nameletoameneya meane nana mati tetepotakoane adu-kama lawetou toaneokouna. Opika eniya nee nameletoameneya pa nana mati keneyamekete tikili uku. 3 Itono peku noaitekete tikili ni uku. Anu oya-lawekiwi ete oto wa wene poaneya meapilitakutukoa mekete tiki. Widikoapapa itonole toma yakete tiki. Enipanimini ukutu-pe. 4 Nipa panagomeno Poloke lukoane meku wa oa wapanagome Apolosike lukoane mekuwa ikilepa pa itono peku noai tiki-kitame tiki toa ekete tiki.

5 Apolosi totapa edane agota-pe.Totapa Akolaline pupu takakagotapa agota. Akolaliyo one pupu tutututuwa tatikamu tokomeApolosi totameteka toa takaketepa Keraisunomowina oa metekolo tone oya-lawekime yakoa motokoina. 6Noanumepanee lene matakakouna. Wa nanikoApolosi nome ue nomoa pekoaitoa itono ko akakakana. Totamenitipia pokolo ipe kakoya atepea

witakakilepa Akolaliyo-kama toko.7No nee lene matakakou ago-pala uenomoa pekoai toa itono ko akakakaagota tota kei edekale piei-pe. Totakei piameneya ipe kakoya witakakoago Akolali odene kei piamene.8 Akolaliyopa nee lene matakakoule-pala e agome itono ko akakaletaodeneleta tane tetepo takoa meko.Nipa onekele tutu tutu wa takakookotu kakoa pupu poi mokala toademetoko. 9 Apolosi totame one enipupu takakilepa Akolali-pala kibutuatoko. Anu oya-lawe kipa Akolaliyoone ipe wa tetepo takoa one yapuwaka tetepo takoa toko. 10 Akolaliyono pewe witikome peku lawetekatoane noane tikilepa kodou agotekene ete yename yapu wiatekoiadeka piane kue petene wina moanetatikalogakouna. Nitikalogakounatapanagome eni kue petene patukelekoa yapu ate toa wima poko. Eniyapu wikilepa wedetekoa tamenewane kiwi peya-pala uku. 11 Kuepetene wina moane tatikalogakounawane ukupa Keraisu Yesu adeka pianeuku. Yapu wiketepa eni kue wawapade kue moa tatikamele tokoyamena. 12 Eni patu kelekoa yapu atetoa wikilepa pade-kitame yapuyaepetaneya golo silepa enika eni kamokue takoa moa tiki. Nitikiyake pade-kitame kini yapuyapa paya yomokapeti youka tua dekoa kakene kalayouka takoa moa wiki. 13 Wipitia tapataka-petepa toe nokoa kawateka tapatoa pitoo. Nitikalepa kini wikoinayapu toeme nakome tokale peyakakete enoi. 14 Nitikolipa epetekoawikoina yapu peya toeme noamokaleenekome Akolaliyo pine yene kei piapewe wikala too. 15Wia potokakoinayapu toeme napetapekale pineyene kini enekete anu pupupa igiwiane yotekene tadeku wa kini yapunomotoa katepitoa poi. Nipa toeitipono okata mea katepitoa pou toapoi.

16 Kipa Akolaline yapu tokome oneYomini wini kiwike nome mekono,enipa wene toamiki-pe. 17Panagome-

1 Korine 3:18 288 1 Korine 4:9kiti Akolaline wikakane yapu keaweatadekakalepa Akolaliyo oneka wiaatukoo. Eni yapupa one wikakaneyapu tokome nitoo. One yapu waneukupa anu oya-lawe kiwike uku.

18 Kini wa oa yotokakaya tokoloeya wane uku. Kiwi panagomedoone kauane peku nootapekouyatekene wene muno meane ago imeku wa wene pikolopa nipa einago-pala eya wane uku. Leau akeneago tetepo takoa meamene. Nipawene muno meane ago meadepanitamene wane uku. 19 Akolaliyo kinikaua-mikitane pekupa paya tetepotakakolo tekeneni uku. Enilekepa onebokuke eya wa wia mekaneya piko.Akolaliyopa wene muno meane ali-kitikini yukakoinawakoke kiniwa labamotoatoko. 20 Eya waka wia mekaneyapiko. Wene muno meane yene kiniwene pikilepa pata pale toatiki wene pikiwa Ali Munoyo wene taneya meko.21 Nitikono, i agoke lukoane mekuwa one taneleke mate agale edoaoadete-pe. Eya kuya peyapa Akolaliyokini wa yametaneyano, mate agalewameamene. 22 Apolosi Pita toto-menepa Akolaliyo moa kakakilepakiwi peyane takoa taneya. Itonokakini wa latia pikaneya. Nitaneagome padele padele witakakilepakinikile-kama takoa toko. Nipa kipapa memotou wa oa tumotou waoa tikilepa kiwi auapeou wa wenepia toko. Opika nanikoka ele kulewitakakilepa kiwi auapeademe toko.23Ni kipa Keraisuke-kama lukoameki.Keraisu onepa Akolalike-kama lukoameko.

4Keraisuno Aposelo Ali-kitike Aken-

emo1 Totopa Keraisuno pupu takama

yako ali-mene. Akolaliyo one papetekaukoa meanemo kime toaweaakamenewa totomoa kakaka. Totopadikane ali-kiti wa wene taneyameamene. 2 Tobou agono pupu yopiameko agomepa tobou agonole wedoatakamedeko. 3 Anu oya-lawe kimeka

koiso yatekaki-kitameka anu tobouagonole takakene tukule takoa enoaakamene piti moamekene atiki toanemeku. Anu tokounakalepa pinali anuwa takoane enoane ipa epetanele ipapoanele tadekuwane amele toamoko.4 Anu tepeme ne poane ago tadekowado no kikoa akamokolopa poanelepadeleka toamokou wane ameletoamoko. Anu toma yakule takoaenoa akakilepa Ali Munago onemeodene tamele toko. 5 Nipa papetepaipa poanele tadeko ipa epetaneletadeko wa takoa enoa akameamene.Ali Muno wakapea nokome okaleyakato wa nepia meamene. Onewakapea nokomepa yomiyomukeneke taneleka ali atoane tepenepiane weneka keleyo witakakala too.Nipetepa ali atoa peya kini epetaneletokoike Akolaliyo odene odene wa keipikala too.

6 Anu oya-lawe kipala i ukupakiwi auapeou wane Apolosi tota-palatanele adeka piane uku. Nipa kinitotono wia mekane toa litia tamenewa ikina toane pine toweane eyawane uku. Tikisa ali pade kei pia wapade tikisa ali kei piameneya payatetepo takoa teketepa poanele teketetikino, toameamene. 7Kiwi tobou ali-kiti latikete tiki-pe. Kinikiya peyapaAkolaliyo-kama takoa metaneya.Nitaneya-kiti kini teleme motanetetepo takoapa edeyake mate agaleoadete-pe.

(Anu oya-lawe kipala i ukumomepakiwi ya takadene wamuku. Anu mati-kiti latikoane mama motekene maneoane moadene uku.)

8 Eya kuya moada wa wene pikoinatoa kime wete mootapekoinano, kipakamo yene mekete tiki. Apolositota pa kamotoa kiwi ta talo tiki ali-kiti latia ete yene yopia meki patu.Ae, kime ali atoa yopia memotoaneuku. Nipa toto Aposelo ali-kiti kipalakibutua ali atoa yopiato wane wenepikounake 9 ali atoa edelo ali-kitikakakakoa Akolaliyo toto Aposelo ali-kiti-pala eya toko. Tobou agome-kitione-pala poi teiane yene one takewiane tukapou wa po kakoa ketea

1 Korine 4:10 289 1 Korine 5:7kakoa lia aua pou toa Akolaliyo totoAposelo ali peya paya tetepo takoameko. 10 Toto Aposelo ali-kitameKeraisunole takakilepa leau akenetetepo taneya mea tokoyake anu oya-lawe kime Keraisunole takakilepawene muno meaneya mea teketetiki. Totopa taba taneya mekoyakekimepa telekole toma yakete tiki. Ete-kitamepa kiwi kei pikiyake toto payatetepo takoa waki. 11 Opika tone neeue wananeya mea tone epetaneyakawateko mamina toameneya pameko. Ete-kitame toto layo touawikala tiki. Tone piateko yapukatoameneya pa pima yako. 12Tone neeeya moadetepa tone yoname puputokoa kako. Panagome-kiti toto-palapoanemo okolopa agale epetaneyatopo toa oko. Pade ali-kitame tetemetekili agale wametekoa poti meko.13 Panagome-kiti toto pa puputuaakakolopa oya kakoa enekala toko.Opika ete ali atoame toto Aposelo ali-kiti pa kege nee yabunu eya tetepotakoa wakala tiki.

14 Anu oya-lawe ina ukumomepakiwi ya takadene wamuku. Anukolotini mati-kiti tetepo takoanemane oane motekene uku. 15 NipaKeraisu Yesunomo olaukakene anumati-kiti latikakouna tekene uku.Kini Keraisunole takama yamotoayopikoi ali-kitido ege egeta wa-kala kadukoa (10,000) meadekolikakiniketaipa no odene i mekene uku.16 Nitikuno, noanume toma yakutoa kime toma yamene wane kiwiwedoane kowitoane uku-ye. 17 Kimenitimotoane tekene Timosi winimoane wetekaku. Einagopa Ali Munoagonole wedoa takama yako agoanu mana latikoane wene mekoanemeku. Einago Timosi wini nokomepaKeraisu Yesu patu kautakoane kakenetukumo kiwi wene takakome oo. Nipalosu yapu kako peyake olaukakulelitiane tukumo wene takakome oo.

18 Anu oya-lawe kiwi padeka-kitame no wete noamou wa payanou toa mekete ikipa enipa kime ali-kiti latikete iki-pe. 19 Ali Munagome

ka yametekalepa wini wete nouno,nepio. Nekenepa eni yene kiniiki agalepa pa agaleme iki patu.Akolaline tele patu kawa kelekoamekete iki patu wane enenou.20 Akolaliyo talo toa mekilepa paagaleme tokoya mena. Telekole-palatoa toko. 21 Kiwi meki take nekenepalayo tigini taatekaneya nomotoa ikipatu. Kiwike wene mekoane meanepoitali nomotoa iki patu.

5Korine Take Poanele Tane Agoke Ak-

enemo1 Anu oya-lawe widapa panagome

mone panagono atoa koua mekowa akedikili yateku. Eni poanelepaAkolaline agale yakamene yenamekatoamatikile toko. Ali padame oneetenane natonopa one natono moalatikako wa akedikili yatekene ni uku.2 Enile pa toa memotoake kini wa keipia mekete tiki. Tumai yapu meoutoa mekete eni toko poaneleke komooa meamedikiyake tiki. Eni poaneletoko agopa kini losuke wa noamoano,pa wa wetekamene wane uku.3Noanupa ta padeka mati i mekenekakiwike wene kakakoane meku.Nipa wida kipala opiane meanetetepo taneya mekenepa winagomepoanele mati tokake nami wianekibu moateku wene kibutupikeneukuno, yakamene. 4 Wida Ali MunoYesuno ibini wedekoa oboa mekoi-petepa no-kitika kipala opianemeanetetepo taneya meouno, Ali MunoYesuno tele patu kautakoa meketeeya tatoane uku. 5 Eni poanele tokoagopa Setanuyo one tigini wia tukoutoa ke enekakoa kamotono, watoaneuku. Wipitia ta pataka-pete Ali MunoYesu wakapea nokome einagonoyomini toamomotoane tekeneni uku.

6 Kini wa kei pikilepa poanelewini tekete tiki. Palawe wane monomono omotoa yisi kugu deyakapitikakilipa mea tagatapekome monomono oologako. Enipa niminiukutu-pe. Winagono poanele kiwipeyake weamutukakaya tokolo niuku. 7 Kipa weneya palawe yisi

1 Korine 5:8 290 1 Korine 6:9kugu pitikameneya yotane palawetetepo taneya meamene. Namoloyisi kugu mitikatapea wawou toatekete kini namolole wawa weneletoma pamene. (Papete Iserele yatenepoane Idipi ta wete tewitikoa poade-tepa palawe yisi kugu pitikameneyapa yotaneya. Nitoapa edelo agomekiwi wia tukamomotoa tekete sipisipi kai tine wia kagoke kamatetadekamu taneya.) Sipi sipi kai tinetou toa Keraisu tone toko poaneleketuaneya. 8 Nitaneyano, eina namolotoge kikete tane toa tekete monomono akene palawe peya yisi kugu-pala dekamoa mitikoa waou toa tonenamolo lene pia poanele tokoonakalewato. Wenele toma patoane uku.Nipa kiyo akene wene-kama pianiminimo-kama oa tatoane uku.

9 Kiwike pade pipia wiane winiwetekakene eya wane okouna.Pamoko mea enile poanele tikiyene-pala odeneka yawameamenewane okouna. 10 Nipa Yesunomoyakamene yeneke wamokouna.Dikane yenamepa atoa lima yawa nieya kuya moadiya wa tepime tuaneyamea ni mone panagoneya yotokoamoa ni kini yoname latikoinakeyaAkolali tetepo takoa kowitoai tiki.Enika enile tiki ali atoado timayaketepa itono tewitikoa poi. Dikaneyeneke wamokouna. 11 Eya yenekeokouna. Yesunole takama yaku waiki-kitameke atoa lima yawa ni eyakuya moadiya wa tepime tuaneyamea ni kini yoname latikoinakeyaAkolali tetepo takoa kowitoa ni ekoali atoa akoa agale oa ni bia ue eyanoa pia ni panagoneya yotokoa moaenika enile tiki ali atoake okouna.Nee natono noo wa dikane yenemakutukoa motikileka toameamene.

12-13 Yesunomo yakamoa kipalawida oboamoa tiki-kitipa kini tanelepitiane yakoane akateku toanemena. Akolaliyo pitia yakoa akoo.Yesunomo yakoa moa kipala oboaitiki ali atoa kini tikile pitia yakoaakakilepa anu oya-lawe kime toi.Nipa kipala obokala toake etenane

natonopa one natono moa latikakagowini poane ago pa wa tikatapea wamene.

6Keraisuno Ali Atoa Ete Oto WaKoiso-nali Yotekete Tanemo

1 Kiwi panagome-kiti panago-pala padeya namike koiso oatekalepikalepa Akolaline agale yakameneago mekata koiso yatekamotoa edoaaua poadete-pe. 2 Wipitia ta pataka-pete Akolaline ali atoamepa eteyename toma nekenele pine toaakatikiyano. Ae, papete nateletokoleka kime pine toa akameletoamoko-pe. 3 Totome Akolalineedelo yatename toma nekenelekakoiso yakoa akakilepa tubele enitoatekoyano, opi papete natele aliatoame tikile kime koiso akameletoamoko-pe. 4 Nitamele tokoyakekiwi pakeke padeya namike koisooatikile witakolopa Akolaline agaleyakameneya pa ali-kiti mekika koisoaua poadete tiki-pe. 5 Kiwi yatakadene eya wane yatekene uku.Kiwi panagotame padeleke agaletoonali yotikilipa kini koiso wenetoa yatekako ago wida meamoko-mo.6 Pine toa akateko ago padeka tetepotoamokolo kini kini koiso akanaliyokala tekete tiki. Nipa Akolalineagale yakamene-kiti kakakoa teketetiki.

7 Kini kini koiso akanali yoteketetikino, Akolalinele takakilepa patapale tadiki. Eya toatikiyano. Padamekipala toa potokakalepa ete topotakameneya toa kamotono wamene.Kinikiyado yotokoa motokalepa mo-motono wamene. 8 Edikoa epetekoatamedikiyake kini kini ete oto wapoanele topo takoa kinikiya ete otowa yotokoa mokala tiki. Yesunoali atoameke ame wa iki ago-palakaedikakala tekete tiki. 9Edikoa poaneletoma yaki-kitipa Akolaliyo one talotuku taapa kinino inoewa yameamoo.Yameamoono, pine yene kini wa oayotokoa poanele takayano, eya wawene taneya meamene-ye. Eya toma

1 Korine 6:10 291 1 Korine 7:4yaki ali atoapaAkolaliyo one talo tukutaapa kinino inoe wa yameamoo. Aliatoa pamoko mea ni kini yonamelatikoinakeya Akolali tetepo takoakowitoa ni mone padane atoa lia moani ali yatene kini kini wa atoa latikoakoua pia 10 ni panagoneya kode moani eya kuya moadiya wa tepime tu-aneya mea ni bia ue eya nokoa kawani eko ali atoa pa puputua akoaagale oa ni panagoneya yotokoa moaenika enile toma yaki-kitipa Akolaliyoone talo tuku taapa kinino inoe wayameamoo. 11 Papetepa kiwi padeka-kitame enika eni poanele tokoinakeopa Akolaliyo kini eni tokoi poanelepeya kootapea ni kipa one wa takoamoa ni poanele toamene yene tetepotakoa wene keaneya mea toko. Nipakipa Ali Muno Yesu Keraisuno ibinikautakoa mea tone Akolaline Yomini-pala lipua mea tikili tokome ni toko.

Pamoko Mea Eni PoaneleToameamene

12 Panagomedo ele kule peyatamele tokolo tuku wa nopalaokalepa eya wane topo takoaneou. Ele kule peyame tigini wenetamoa epetekakoya mena. Padelepadele peya tamele tokoyakepadeleme no moa koigakaya tokolopadele-kiti katekoane toamuku.13 Padagome-kiti eya waka oo.Akolaliyo imu latikomepa nee ueponome meatekoya eni latia ni neeueta latikomepa imuke ponomemeatekoyata eni latia taneya wa oo.Einagome nimini okoyake Akolaliyowipitikome nee ueta imu toa takoawawoo. Tone tigini latikilepa pamokomea eni poanele tomotoa taneyamena. Ali Munagonole takamotoani latianeya. Nitoapa tone tiginiyopia memotoa Ali Muno moakakaneya. 14EinagoAliMuno tuaneyapikale moa kamotokane toa oneeina telekole tanele tokome totokatuaneyake moa kamotokoo.

15 Kipa Akolaliyo Keraisuno yonokawa eya tetepo takoa yopiko.Enipa wene toamiki-pe. Nitikono,

Keraisuno yono kawa eya tetepotane-kiti moa pamoko atoa-palaedoa koua piato-pe. Koua piamato-li. 16 Panagome-kiti pamoko atoa-pala koua pitikolopa kini tiginitaodene tigini tetepo tootapeko.Enilekepa Akolaline bokuke eya wawia mekaneya piko. Kinita odenetigini tetepo tootapeneya meoi wa wiamekaneya. 17 Panago Ali Muno-palalipua mekomepa nipa onepala odenewene pia meoo.

18 Pamoko toa enile poanele tikikatiti toa pitoa pamene. Panagomedoetele poanele-kiti tokomepa onetigini toa potokamokoyake pamokotokomepa pinali one tigini wa toapotokako. 19 Kini tiginipa EpetaneYomini nome meateko yapuno, enipoanele toameamedeku wa wenetoamiki-pe. Eni Yominipa Akolaliyomoa wetekaneya. Nipa kini tiginipakini wa talo tamele toamoko. Kinitigini talo toko agopa Akolali. 20 Kipaone wa oto toa motokomepa onekamoya ete topo toamou toamananekamateme oto toa motaneyano, kinitiginime ele kule tikilepa ete-kitameAkolali kei pimotada wa tamene.

7Adona Mekete Toatikimo

1Namolo anu oya-lawe kime nookepipia pade wia wetekakilepa alimeatoa oyake moamele toko-pe wa pitiayakoa wetekadikino, opi eya waneukuno, yakamene.

Panagomedo one atoa moameneyapa mekomepa nipa epetoo. 2 Nimoukuyake eya waneka uku. Monekoua piamateko alika atoaka kouapia ta-la wa Setanuyo kiwi likoaenekayano, adona-mikiti latiamene.3 Adono-mikiti eya tamene waneuku. Kinita mekina toa koua pikalatamene wane uku. 4 Enipa eyakeuku. Pade atoa one tigini pinatoaone wa talo tamele toamokoyakeonekaneyo oyake talo tamele toko.Nika panago one tigini pinali onewa talo tamele toamokoyake oneatoame oyake talo tamele toko.

1 Korine 7:5 292 1 Korine 7:185 Nipa nekaneka nekatoaka kouapiamene kote moameamene. Akolaliwedoa kowitoa meatono, opi-menekoua piamato wa enipete-mene kouapiamokolipa epetoo. Wa nanikoSetanuyo likoa enekale eko aliatoa leneme kode nakaya tokaleAkolali kowititikoa meapa nipa kinitamekina toa wa koua pikala tamene.6 Enipa anume tikamoane pitikakeneenile tamene wane wamuku. Pakiwi mama motekene uku. 7 Nopaatoa moameneya pa pima yakuno,kiwi peya idikoa memotadiyanowene pikuyake amele toamokolowaku. Enipa Akolaliyo toto latikilepaodenele-kama toa latianeya mena.Panago-kiti atoake wene kamotokoamea wa panago-kiti atoake wenekamoameneya mea tomotoa latikalataneya.

8 Tualika tuatoaka nepo atoaka nopa meku toado mekolipa epetoo. 9 Pameouno wene piake kini leneme ekoalika atoaka kode noa mekolipa nipaali neme atoa moamene ni atoa nealike pamene wane uku. Eko alikaatoaka leneme kode noa mekayano,nitamene.

10 Opi adono-mikiti kipala eyawane uku. Nipa Ali Munagomeakoano ta wa no wene takaka toaneukuno, anu weneme wamukuno,yakamene. Ali pekene atoa nekanetewitikoa wawameamene wane uku.11 Eni uku toa toameneya nekanetewitikoa wakepa nipa eko alikepoameamene. Pa mea tuamene. Pameane tuamou wa wene pikepa nipanekanake wa wakapea pamene. Atoamotane ago neke natono tewitikoawawameamene.

12 Opi ete ali atoa-pala eya waneikilepa Ali Muno agome akoano tawa okomo wamuku. Anu wenemetitiane ukuno yakamene. Yesunomoyakoa motaneya meko ago-pala eyawane uku. Neke natono Yesunomoyakoa moameneya mekomeke i agonepala kouane meane tuou wa neeketegetekakoa mekolopa nipa nekeeni natono takoa wawameamene.13 Ni Yesunomo yakoa motaneyameko atoa-pala eya wane uku.

Nekane Yesunomo yakoamoameneyamekomeke i atoa nepala kouanemeane tuou wa neeke tegetekakoamekolopa nipa nekane tewitikoawawameamene. 14 Nipa eya waneekene uku. Pade atoa nekaneYesunomo yakoa moameneya mek-agomeke nepala pa lipua mekolopanipa Akolaliyo nekane kitapa onewa takoa yopiko. Eina toa panago-kiti neke natono Yesunomo yakoamoamene atoameke nepala pa lipuamekolopa nipa Akolaliyo neke natonokitapa onewa takoa yopiko. Akolaliyokita yopiamokome too tokapa nipakini mati-kiti Yesunomo yakamenemati-kiti tetepo takoa waoo toka.Nitoo tokake eni mati-kiti onewa takoa yopiko. 15 Adono-mikitialimeka atoameka Yesunomo yakoamoameneya mekome ne wawanepou wado okalepa kinita letetaku-tukamele tokono, one pomotamenewane uku. Akolaliyo toto onewa takoa motikilepa adono-mikitikilikoata memotoa tokome tokolo niuku. 16Atoa-kiti nekaneyo newaounowene pikaake poamade wakepa nipaAkolaliyo one toa momotoane tukuwawene pike teke toko patu. Panago-kiti neke natonamenewawane pounowene pikaake poamomotoa lauanelauane tekepa nipa Akolaliyo one toamomotoane tuku wa wene pike teketoko patu.

Akolaliyo Kiwi Kayo Oa Motokale

Mekoina Toa Pa Edikoa Meamene17 Akolaliyo kiwi kayo oa mo-

tokale mekoina toapa pa edikoameamene. Papete Akolaliyo kiwidikoa memotoa latia kakaneyano,pa edikoa meamene. Enipa Yesunoali atoa oboai tiki losu yapu kakokayakene tamene wane oma yakumokipalaka uku. 18 Panago-kiti nepapapete Yu yatene ago teke kepeneteiganeya mekaka Akolaliyo kayo oamotoka patuno, eni adekapa koikoaenameamene. Wa panago-kiti nepapapete pa yatene ago teke neke

1 Korine 7:19 293 1 Korine 7:36kepene teigameneya mekaka Ako-laliyo kayo oamotoka patuno, kepeneteigamotou wa wene piameamene.19 Akolaline wene kekadepa onemeta wa okale-kama litia tamene.Kepene teiganeya mekoloka kepeneteigameneya mekoloka Akolaliyoi ago nepa one wa talo toa kako.20 Akolaliyo ne kayo oa motokalemekana toapa pa edikoa meamene.21 Panago-kiti Akolaliyo ne kayo oamotoka-pete panagono pupu-kamatakamotoa kueme topo toa moaegetaneya meka patuno, wene kedataneya meamoa pinagonole pa takoameamene. Wa naniko one eni puputewitikoa wawateka ka piadekalepaonekele tewitikoa wawa nekele tomapamene. 22 Panago nepa kueme topotoa moa egetaneya mekaka Ali Munoagome kayo oa motikilepa nipa nepata pine ago tetepo takakome taneya.Wa panago-kiti nepa ta pine agomekaka Ali Muno agome ne kayooa motikilepa nipa nepa Keraisunopupu-kama takateka ago tetepotakakome taneya. 23 Akolaliyo kipaone wa oto toa motikilepa mananekamateme taneyano, nipa kuemetopo toa moa egetane yene tetepotakoa meameamene. 24 Anu oya-lawe Akolaliyo kiwi kayo oa motokalemekoina toapa pa edikoa meamene.Nipa one-pala lipua mea nitamene.

Ali Atoa Peya Mane Mane Akenemo25 Opi ali poamene atoa-kiti

atoa moamene ali-kiti eya tamenewane ikilepa Ali Muno agomeakamene wa okamo wamuku. Paanu weneme uku-ye. Nipa AliMuno agome ela moa pewe witikoagome ukuno, yakoa moamediki.26-27 Opi-mene ke enekako-peteno,eya tamene. Panago ne-kiti atoawete motokaneya mekepa nipaneke natono poano pa wa takoawetekameamene. Wa panago ne-kiti atoa wete motokameneya pamekepa nipa atoa moameamene.28Panagoneme-kiti atoamounowenepia motekepa nipa poanele toameketoo. Wa pade atoa ne ali pekepa

nika poanele toameke too. Padeali atoata adona meketepa poaneletoamekete tiki. Imo ikilepa adono-mikiti ke enekakolo mekaya tokolomama motekene uku.

29 Anu oya-lawe kipala ina uku-mopa eya wane ekene uku. Toneitonoke meateko toa pa natetekoapikono, opi titimoa eya tamene. Atoamotane ali-kitipa atoa moameneyameane tetepo takoa meamene. 30 Nikomo oa meki yenepa wene kedatoameneya meane tetepo takoameamene. Ni ulu yau taneya mekiyenepa wediameneya meane tetepotakoa meamene. Ni topo lene kianeyenepa kinikiya toamene tetepotakoa meamene. 31 Ni kamo tomayaki yenepa kini kamoya-kitikewene piitikaneyameameamene waneuku. Itonoka kini kamoya-kitikapia kawameneya takoa poademetokolo ni uku. 32 Kini kepenemama moameneya memotadiyanowene pikene uku. Eni wene pianemekene kipala eya wane uku. Atoamoameneya pa mekagome Ali Munoagonole takakilepa Ali Munoke-kamawene piitikaneya mea toko. AliMuno ago wedikou wa wene piamekome ni toko. 33 Atoa motaneagome nitamoko. Einagome onenatono wedikou wa itonoleke wenepiitikaneya meko. 34 Nipa wenetakuta pianeya mekome kilikoameamele toamoko. Nitikoyakeali poamene atoamepa Ali Munoagonole-kama takou wa one-palaodene wene pianeya mekomeonekele wedoa takama poko. Alipekene atoame pade nitameneya,onekane wedikou wa itonoleke wenepitikaneya meko.

35 Kipala i ukumopa kiwi auapeouwane wene pikene uku. Padelekekanele latikoa toameamene waneekene wamuku. Nipa Ali Munagonoletakatiki kotu kakoa takakete odenewene pianeya mea epetanele tomapamene wane ekene uku.

36 Tuali neme-kiti neke tuupianeatoa wetini toma ponokale eneke ekeanu tuatoa pa mea kakayano edeku

1 Korine 7:37 294 1 Korine 8:13patu wa wene pikepa eya tamene.Neke eni tuatoake wene kamotokoamekepa nipa neke natono latikoamoamene. Kita adonado meketepapoanele toamekete toi. 37 Watuali pade neme-kiti wene wedoakibutukatekoapa neke tuupianeatoa moamou wa oneke-kama wenekamotokameneya mea moamekepapoanele toameke too. 38 Wa neketuupiane atoa motekepa epetaneleteke too. Nitameneya moamadewakepa wedoa epetanele teke too.

39 Ali pekene atoapa nekane tu-ameneya pa mekolopa nipa nekane-pala lipua meamene. Wa nekanedotukolopa tutu pade agoke oyakepamele toko. Nipa Yesunole takakoagoke pomotoane uku. Pa agokemena. 40 Wa pade atoa nepa nepoatoameane tuouwawene piamekepanipa kolotine meoo. Eni agalepa anuweneme ukuyake Akolaline EpetaneYominiyo no wene takakomo ukunowene pikene uku.

8Iponoke PadeyaMea LodoYotanelekePale Yakanemo

1 Ipono eyake lodo yotane neemelepu eya oyake namele toko wano agale pale yakadikimoke eyawane uku. Iponameka paya gode-kitameka toto oyake lauane lauanetamele toamoko wa toto peyamewene toko wa akediki. Eni wenetaneya meketepa wene toameneyene paya tetepo takakayano, dikaneali atoa auapeato wa kiwike wenemekoa meamene. 2 Panagome-kitipademo pademo pine toane wenetaneya meku wa wene pia mekomepanipa wene toateko kotu kakoa wenetoamoko. 3 Panago-kiti Akolalikewenemekoamekolopa nipa Akolaliyoeinagopa wene taneya meko.

4 Ipono eyake lodo yoa nakimelepukepa eya wane uku. Melepueya mea lodo yotikilepa nipa payagode-kitike tiki. Eni gode-kitipanimini gode mena. Nimini godepaAkolali odene. One yagono ago

pade kawamoko wa totome wenetoko. 5 A tibukeka itonokeka kinigode peya mati kakete tiki wa ete-kitame melepu mea lodo yokalatiki. Paya gode-kiti paya ali muno-kitika peya mati mekilika 6 tonekowitateko agopa Atai Akolali odene.One weneke-kama padeya padeyapeya alatapekala taneya. One-palalipua meato wa onekele takama yako.Ni tone Ali Muno odene ago kako.EinagoYesu Keraisuyo padeya padeyapeya latia kakaneya. Einago patu totokautakoa kako.

7 Pade ali-kitame paya gode-kitikemelepu eya mea lodo yoma-kalanekeneya. Opika kini namololewene kayapeameneya mekete eyatiki. Dikane melepu nakete eketepaya godeke lodo yotane melepui nakono, kitau oko wa wenekatoganeya mekete naki. 8 Anuoya-lawe toto eniya melepupanoameketeka naketeka edikoapaAkolaline wene oyake kekameletoamoko. Noamokoloka nakolokaAkolaliyo odenele tane tetepo takoameko.

9 Dikane melepu oyake nameletokoyake tone oya-lawe padeka-kitame kitau oko wa namene pitimotaneya mekino, kini wene toapotokakaya tokolo kiwi eya wenetakakene uku-ye. 10 Yesunomo wenetootapeane ago ne-kiti lodo yoai tikiyapuke meke eniya melepu nakaleenekome dikane melepu namenepiti motane agome eya wa oo. Enimelepupa paya godeke mea lodoyotaneyake ne i agome nakono,onemeka noada wa naku pokome too.11 Nipa neke eni oyago Keraisunomowedoa wene toamene agokeKeraisuyo toa moademe tuaneyakeone kitau okoya neme nakalemeone wene moa bebo akakale tokomeetepea atua poo. 12 Neke oyagoKeraisunomo wedoa wene toameneago edikoado toa potokoa wene beboakakepa nipa Keraisu-pala dekoatoa potokake toko. 13 Nitikono,anu nakoulekepa anu oya ago pade

1 Korine 9:1 295 1 Korine 9:15etepea pekedekalepa nipamelepu eyawa noamekene noamadene wakenewaou. One etepea pokaya tokalenitou.

9Aposelo Ali-kitike Akenemo

1 Nopa Polo anu wene litikeneele kule tamele tokolo meku. NopaAposelo ago. Tone Ali Muno Yesuenekilepa tokou. Kipa Ali Munago-pala lipua memotoane tikilepakodou agome-keneya one yapuwikakou toane tokouna. Nipa onepatu kautakoane kakene tokouna.Enipa nimini ukutu-pe. 2 Ete-kitame no paya Aposelo ago tetepotakoa wakiyake kiwi Korine yenamenitamekete tiki. Kiwi olaukakounatoa litikete Ali Muno agonole wedoatakakete tiki. Nitikili enekete ete-kitame ekete kiwi olaukane agoPolopa etene Aposelo ago tadeko waiki. Nipa kiwi Korine yeneke pikounaadeka enou toa enekete iki. 3 Pade-kitame no akoa agale ikilika pinalianu wa kei pikenepa eya wane uku.

4 Keraisunole takama yakukeonekemo yakoa motokoi yenekenee ue eya oyake oiane moamouwa iki-pe. Oyake mou-li. 5 EteAposelo ali-kitameka Ali Munagonowamene-mikitameka Pita-lawemekaYesunomo oa aua yaketepa natonoYesunomo yakoa motane atoa-pala aua yakala tikino, noanumepanatono-pala oyake auane poamukupatu. Auane pamele too-li. 6 Kimepaete yene auapekiyake no PoloBanabasita tone nee eya moadetepatone yoname pupu toa momotonowene piki-pe. 7 Poyo agome-kiti onenoatekonee eyamotikilepa pinali onekue wetekoa motoko patu. Nitamoo-li. Panagome-kiti ipe toa gerepipo matoa lati lati tokopa nipa kutukolopa oneme kotia noamoko patu.Kotia noo-li. Wa meme kai egetekoagome-kiti atoa meme kai adu peianoamoko patu. Adu peia noo-li.

8 Wini adeka piane ikilepa padelepadele itonoleke ukuyake enilekepa

odenemo keneya Mosesene totonowia mekane bokuke eya wa wiamekaneya piko. 9 Pitimekawe kaimewiti ku yaku takoa kawame kautoa yak-ilepa witi ku-pala noma yamotono, timinipo toameamene wa wia mekaneya. Eniwia mekanepa Akolaliyo pitimekawekai mama motoko wa okome akeneyapatu. 10 Akolaliyo toto mamamotoko wa adeka pikome akeneyapatu. Ee nimini ni okome akedeko.Panagome-kiti ipe toa itono wetiakugutukama pome wa panagomeeni ipele witakoya wakoa momapome tokopa nipa takutame eni ipewitakoya nee padeya moane nouwa wene pia tokala tiki. 11 Widaipe nee lene matou toa tekete kiniyomini tele takatekomo totome oametekoonano, kinikiya tone tiginitele takatekoya totome oyake oiamoamoko patu. Oyake oia moo-li. 12 Ete ali-kitame Yesunomo widaoa metikili ke wa oa kinikiya padeete tatia meamediki. Nitamedikino,toto keda takoa meamene wa totomeamele toko.

Nimo wa amele tokoyakekinike padeya deya oia motikilekatoamokoo. Nipa totomeKeraisunomooa aua yakilepa padeya-kiti ete mem-otoa tekete ni tiki wa kime onekemoyakoa moamokaya tokale totomekinike padeyaka oia moamokoona.13 Eya wene taneya meamene. Toboulosu yapu keneke Akolalinele takakiali-kitame one pikane nee eyapade takoa moa naki. Ni Akolalikemelepu eya mea lodo yotokoaitikita pupu takaki ali-kitame eniyapade takoa moa naki. 14 Eina toaAli Munagome tamene wa akenetoapa onekemo oa meteki-kitameoa metekilipa nipa take yename kewa kinikiya pade takoa meamediki.15 Nitamedikiyake kinike padeyakaoiane moamokouna. Opika i pipiawiane wetekakilepa kinikiya padememotoane tukuya mena. Kobumetuadekolupa oyake tuou wane uku.Nipa kue eya oiane moamekeneYesunolepa pa takama yaku wane

1 Korine 9:16 296 1 Korine 10:2pinali anu wa kei pikoumopa patapamo eni akedeko wa padame noakaya tokolo uku. 16 Yesunomo oaneauane yakilepa Akolaliyo tamenewa oka tokolo tukuno, anu wenemetoamukuno, pinali anu wa edoanekei pimotoa-pe. Yesunomodo oanemeamokolupa Akolaliyo no kibumoo. 17 Yesunomo anu wenemedoakama yakenepa eni pupuke neekue eya oyake oiane moamele toko.Nitamele tokoyake onekemo akamayakilepa anu weneme toamuku.Akolaliyo onekele takamene wa okatokolo tuku. 18 Nipa Yesunomoakama yakukepa edeya motuku patu.Yesunomo oane metekilepa namikakamoane tuku wane kolotine yaku.Nipa onekemo akama yakukepapadeya-kiti oiane moamele tokoyakepadeyaka oiane moamuku wanekolotine yaku.

Poloyo Akolalinele Takama YakomeTanemo

19 Padameka onekele-kamatakoano ta wa no-pala ameletoamokolo tekene pa atiki toanemeku. No nitane agomeke padeali atoame Yesunomo yakoa mo-motoane tekene kini pupu-kamatakateku ago tetepo takoane meku.20 Nitoane Yu yatene mekika ponemekenepa eni yename Yesunomoyakoa momotoane tekene kini totonolitiane tuku. Ni pade Mosesenetotonome moa lauaneya meki-kitimekika pone mekenepa noanuka onetotonomemoa lauane tetepo takoanemekene kini tikile litiane tuku.21 Wa e ku pa yatene mekika ponemekenepa nipa eni yene Mosesenetotonome moa lauameneya mea tikitoane tuku. Nipa eni ali atoamekaYesunomo yakoa momotoane tekenetuku. Enipa Akolaline totonome moalauameneya meane tuku wane ekenewamuku. Keraisuno totonome moalauaneya meane tuku wane ekeneuku. 22Yesuke wene tugoameake kinikekanele tamene piti motaneya mekiyene mekika pone mekenepa nipaYesunole wedoa takama pomotoane

tekene kini tikile litiane tuku. Nitimayakenepa e ku yatene ali atoa padeka-kiti Akolaliyo toa momotoane tekenekiwi mekika pone mekenepa kinitikile litiane tuku. 23 Yesunomoedikoane oane pupitikama yakilepanipa Akolaliyo dikane ali atoa pewewima pokome noka dekoa pewewimotoane tekene tuku.

24 Ali-kiti teyapea pote moapatukanali yotokete tikimo uku.Teyapea-kama peketeka odeneagome odene namolo agomemoatekoya wane motoko. Nitikono,eniya wane moadiyano wene pia toutoa Yesunole wedoa takama pamene.25 Ele kule toa moa patukanali yotikipeya kini tigini kini wa wedoalauane lauane toa meki. Nipa aliatoame namolo ago kei pia meatikiyawanepa moadiya wa wene pia tiki.Eniya wanepa pa yomo tatamelatiane makai wane tokome wete alatootapeademe tokoyake tiki. TotomeYesunole takakilepa oneme kei piameatekoya pa pia kawatekoya mouwa toko. 26Noanu teyapeane pikilepapone wipitiatekuta lene mekoanepuku. Nika yumili mutoa pia winaliyotiki ali-kitame eko ali-kiti odepetawia pitikadetepa ulu takameneyawedoa wiou toane eya toane-kalakaku. 27 Anu tiginipa anu wene pikutoa litia tomotoane tekene lauanelauane toane meku. Nipa Yesunomoete ali atoame yakoa momotoaneoane meetekoanedo paka etepeanepokolupa Akolaliyo no meatekoyameamoo wane tuku.

10Yu Yenane Kaua-mikiti Etepea

Pekenemo1 Anu oya-lawe Moseseyo tone

kaua-mikiti Idipi ta tewitikoa auapokale tanemo kiwi wene takakeneuku. Eina yene peya ka yametekilepatibu yali yapu a tibuke todo takamaponokome taneya. Nitima ponokakaKiane Kusa Ue ketoa eka lonopootapeneya. 2 Tibu yali yapu todotakama ponokaka kusa ue ketakilepa

1 Korine 10:3 297 1 Korine 10:21nipaMoseseke lukoamekete one-palaodeneka bapetaise ue motekete moutoa taneya. 3Nika Akolaliyo lawetanenee-kama peyame moa nokalataneya. Maana wa ibini akene neekeuku. 4 Eina toa Akolaliyo yametanekakene kue pake ue lene togatapeyame ue nomoai toa nakeneya.Eni kuepa Keraisuke uku. Eina kuekipala opia pou toa Keraisuyo kininoatekoiya moa lawetema pekeneya.5 Enika eni tubele tokale eneketekekainya matiyame etepea tomapekeneya. Nitikoli Akolaliyo wenepoaneya mekomepa kibi yati kakeneta ludu pima yawa tua tadatapemotoawakeneya.

6 Akolaliyo nile-kala tikilepa toto-palaka toateka adeka piipianeya.Nipa eina yename padeya padeyapoaneyake wene piitikaneya meatane toa totome toamomotoa taneya.7 Nitaneyano, tone kaua-mikitipadeka-kitame eya kuya yomini latiakakoa kowitane toa toameamene.Enilekepa Akolaline bokuke eya wawiamekaneya piko. Ali atoa kini nee uekoukoamekete natoe wa noa tagatekoapakamoa tiabu toa kakeneya wa wiamekaneya piko. 8 Eina yene padeka-kitame mone koua piamatekoi atoakoua pitane toa toameamene. Einayene edikoa meketepa odepeta egeegeta wa-kala kadukoa (23,000)tuutapeneya. 9 Wa padepete kinipoanele tokolepa Akolaliyo enoakani nako patuno toa enato waeina yename toa enekoi-pete kaya-kitame peya mati tania tukakalataneya. Anu oya-lawe toto-palakaenile takaya kekato. 10Wa tone kaua-mikiti padeka-kitame eni maana neekote tokale wakete Akolali-pala kooa akene toa toameamene. Nitaneali atoa wia tukatapemotoa Akolaliyodikateka edelo ago moa wetekaneya.

11 Akolaliyo tone kaua-mikiti-palaenile-kala tikilepa ete yene-palakatoateka adeka pikome taneya. Nitoto mane oa moatekamo i i waone bokuke wia mekamotaneya.Toto ipete meko-kitipa wipitia ta

patatekoya liti tigotokakoa meko.12Nitikono, poapeneya kaku wa wenepiko ago neeka etepea pokayano,wedoa yamene. 13 Setanuyo kiwilikoa enekilepa nipa ete ali atoa peyalikoa eneko toa kiwika likakala toko.Nitikolo ete pedekamele toamokayatokolo Akolaliyo yopia-kala kako.Ke enekakale meake poapeneyakamotoa tokome eni poanele tititakoa poatekoi ka yametekala too.Nipa nitou wa oa pikana toa taatekoatoo.

14 Nitoono, ete ali-kitame padeyayomini latikoinakeyake lodo yoakowitoa tikika titi toma pamene.15 Kiwi wene muno meane yene-pala ukuno, wene wedoa kibutukoameamene-ye. 16 Gerepi po ku uemeteke mekaneya moa Akolali-palake wa ootokoa mekete naketepa nipaKeraisuno kamate patu kautakoamekete one-pala odene wene-kamapia nako. Palawe waneka moapopimoa naketepa Keraisuno tiginipatu kautakoa mekete one-palaodene wene-kama pia nako. Enipanimini uku-pe. 17 Anu oya-lawetoto kainya mati mekoyake odenetigini kaaloganeya meou toa meketenako. Odene palawe wane-kama moapopimoa nokala tekete ni uku.

18 Iserele yenamepa Akolalikepadeya mea lodo yotikilepa padekapaAkolaline takoa yoa ni padekapa kiniwamoa naki. Nipa Akolali-pala odenewene-kama pia tiki. 19 Pa yateneali-kitame paya gode-kitike melepueya mea lodo yotiki wane ukupanipa paya gode-kiti meane tetepotakakene uku patu. Ni melepu eyamepaya gode-kiti wene kekamele tokowane ekene uku patu. 20 E'e mena.Akolalinemo yakamene pa yenamemelepu eya lodo yotikilepa iponoeyake mea yokala tiki. Akolalikemena. Edikakilepa ipono-pala odenewene-kama pia tiki. Anu oya-lawekiwi ipono-pala odene wene piameameamene. 21 Ali Muno agonotakane meteke mekane gerepi poku ue naki yenepa iponane takane

1 Korine 10:22 298 1 Korine 11:7gerepi po ueka namele toamoko.Ali Munagono takane walaikemekete nee naki yenepa iponanetakane nee eya namele toamoko.22 Ae, Akolalinele-pala iponaneletaodeneka takakete takakilepa nipaAkolali toto-pala wene poaneyamemotoa toa eneki patu. Onepatelekagono, toto kibumotokalepa oneedoa ete pedekato-pe.

Kekaneya Latikaneleke Akenemo23 Pade-kitame ekete totopa

Keraisuno ali atoano, opi tonekekaneya latikakoole peya tameletoko wa iki. Ae, kini kekanelekatamele toko wa padele padele peyatikilepa nipa epetanele-kama tiki-pe. Padele padele peya tikilepa nipakini oya-mikiti auapekile-kama tiki-pe. 24 Kinikile-kama toameneya ete-kitaneleka takakala tamene waneuku. 25 Makesike piko melepu eyaiyapa iponaneya patu wa pinagopitia yakamoa pa tatepe toa moapamene wane uku. Eniya melepunakilepa atiki toa mekete nomotoaneni uku. 26 Itonoka itono ludu pia kawatokoyaka eniya peyapa Akolalineya waone bokukewiamekaneya pikolo uku.27 Akolalinemo yakamene agome-kitione yapu nee noano noo wa melepueya takoa lawetekalepa nipa iyapaiponaneya patu wa pitia yakamoapa moa namene. Einagomedo ee waokalepa namene ya moono, pa moanamene. 28Wa panagome-kiti nepalaokome i melepupa iponoke mea lodoyotaneya wa okalepa noameamene.Einago wene keda takakayano,noameamene. 29 Ne wene kedataneya mekayano, noameamenewane ekene wamuku. Nepala okagomama motekene uku. Nikepapanagome eya wa-kiti oko. EinagopaYesunomo wedoa wene toamene agotokome eniya melepu namene pitimotokome okano, nitane agono weneedoane litiane tomotoa-pe. 30Akolali-pala ke wane ootokoanepa oyakenamele toko. Eniya melepu moanenakolupa tone noamatekoya wini

nako wa dikane agome no edoa kikoaakamotoa-pe wa panagome-kiti oko.

31 Nimo wado okalepa eya wanetopo takoane ou. Melepu nee ue eyamoa nakeka padele padele tekekaete-kitame Akolali kei pimotoanetekene tamedeku wa tokala tamene.32 Yesunomo yakoa motane yeneYu yatene ali atoaka pa yatene aliatoaka wene poaneya mea etepeapokayano, kini wene moa koigakilekatoameamene. 33 Noanume padelepadele tikilepa ali atoa peyane weneepetekoane enoane tokala tukuno,kimeka tamene. Anukule-kamatouno wene pianeya pima yakuyamena. Akolaliyo ete ali atoa toamomotoane tekene kiwi peyaneletakama yaku.

111 Keraisuyo tane toane litiane tuku

toa kime toma pamene.Losu Yapu Oboa Mekete Toatekomo

2 Kime no wene taneya-kamamea ni anu mane mane oaneolaukakounakale wedoa pikoa kaketetikino, ke wane kiwi kei piane uku-ye. 3 Eya wane kiwi wene takakeneuku-ye. Toto ali yatenepa Keraisuke-kama lukoa meko. Atoa yatenepakinikaneke-kama lukoameki. KeraisueinagopaAkolalike-kama lukoameko.4 Panagome nunagu wateaneyakakome Akolali kowitoa one agaletoawea akoa tokomepa one lukoameko ago Keraisu ya takakome toko.5 Pade atoame nunagu wateameneyakakome Akolali kowitoa one agaletoawea akoa tokomepa onekaneeni ya takakome toko. Nipatobou pine pitutapeneya kakenetetepo takakome toko. 6 Nunaguwateamademe wako atoapa onetobou pine pitutapemotoane uku.One pine pitukayawa yamotokomekateigaya wa ya motokomeka onenunagu wateaneya-kama mem-otoane uku. 7 Ali yatenamekowitoa kaketepa kini tobou pinekauatiki toa mena. Akolali pateleta tootapeneya meko ago adeka

1 Korine 11:8 299 1 Korine 11:27pianeya kakili tekene ni uku. Atoayatenepa mea epetekane ali yateneadeka pianeya kaki. 8 Akolaliyoali latikilepa atoa moa latianeyamena. Wa atoa latikomepa ali moalatianeya. 9 Akolaliyo ali latikomepaatoane latikaneya menake waatoa latikome aline latikaneya.10 Nitaneyano, ipa onekaneke potilukoa meadeko wa edelo yatenameenekete omotoa tekete atoa yatenenunagu wateaneya-kama meamediki.11 Nitamedikiyake Ali Muno-palalipua meketepa alime atoa mapemoa atoame ali mape moa tiki.Nipa onekele tutu tutu wa takameletoamokolo ete otowamapemootaku-tukakala tiki. 12 Nimo ikilepa eyakeuku. Namolo atoapa alike latianeya.Opi ali mati opikilepa atoa yatenametokoya. Eniletapa padele padele peyatitia toko ago Akolali oneme titiataneya.

13 Kipala i ukumo wene kibutukoameamene. Pade atoame-kiti nunaguwateameneya kakome kowitikomepanipa epetekoa toko patu. E'e mena.14 Panago pine kiliga kotomanekepianeya kakilepa nipa ya tanele enitoko. 15 Atoa pade one pinepa lapiakotomaneke pianepa nipa koniyoyawa totome kei piko. Akolaliyo atoalatikilepa one pine ludu taneyawitakome tobou kaumotoa taneya.16 Ina ukulekepa panagomedo nenooa kakalepa eya wane ou. Kipalai ukupa ete Aposelo ali-kitameodenemo-kama oa olaukakala tiki. Tapiko peyakeka Yesuno yatene ali atoapeyame eni totono litia tiki.

Gerepi Po Ku Ue-pala PalaweWanetaNakete Toatekomo(Matiu 26:26-29, Make 14:22-25, Luke

22:14-20)17Kime eya tikilekepa kei piamuku.

Kiwi losu yapu keneke oboameketepaYesunole wedoa takamekete toa po-tokakala tekete tikili uku. 18Yesunoletakoa oboa meketepa neno oa pilipili tokala tiki wa namolo takoa akoaakedekimo yatekene ni uku. Eni

yatekenepa i i wa akedikimo padenimini ekete tiki wane wene piku.19Neno oa pili pili toa mekilepa Ako-laliyo kei piateko ali atoa i i waete-kitame takoa enemotoa tikino,tamele toko. 20 Ae, palawe wane-palagerepi po ku ueta noadete koukoameketepa ali atoake Yesu tuanemowene taneya mekete namedikiyakeeyaka pale tokala tiki. 21 Pade aliatoa kobume tuaneya pa memotoakiwi padeka-kitame nee ue eya wetenoa tagatapekala tiki. Nipa gerepipo ku ue noa pia leau oa mekalatiki. 22 Ae, widikakilepa kini yaputoameneya tokome losu yapu kenekeoboa mekete tiki-pe. Yesunomoyakoa motane ali atoa paya tetepotakoa ni ponopene ali atoa ya takoatoadete ni tiki-pe. Widikakikepakipala edemowane uku patu. Kiwi keipiane-pe. Kei piamou-li.

23 Ali Muno agome no olaukakatoane kiwi olaukakouna. LikonuYudaseyo Ali Muno Yesu one-palapoi teiane yenane yonoke pene moapiameneyake Ali Munagome palawewane moa eya taneya. 24 Akolali-pala ke wa ootokoa popimotokomeokome ipa anu tiginino, moa noe.Kiwike tuateku adeka pikene ni uku.Kiwi oboa mekete-kama no wenetaneyamea dikoamoa nokala tamenewa akeneya. 25 Eina toa kini neenootokoa mekete Ali Munagomemete moa metekome okome i gerepipo ku ue meteke mekaneya noewane metekilepa Akolaliyo oi pedoapikana toane wenele litia toatikitotono kadimo oane yametekenetuku. Eni totono taatekoane tikilepaanu kamate ponomotoane tou. Imeteke mekane gerepi po ku uemoa nakete-kama no wene taneyameamene wa Ali Munagome akeneya.26 Nitaneyano, Ali Munago wetewakapea noameneyake palawe wanepopimoa noa gerepi po ku ue noatekete-kama one tukome tanele i iwa ete ali atoa wene takakete toi.

27 Ali Munono palawe wane-palagerepi po ku ueta paya nou toa

1 Korine 11:28 300 1 Korine 12:11moa nakagomepa Ali Munono tiginikamateta paya tetepo takakomepoanele eni tokome too. NitikalepaAkolaliyo kibu moo. 28 Nitikayano,eya tamene. Panagome-kiti enipalawe wane popimoa noa metemoa gerepi po ku ue noa toadememekomepa pinali one tepene poanewene pikutu patu wa tetoa enam-edeko. 29 Ni edoa-mo. Panagome-kiti palawe-pala gerepi po ku uetamoa nakilepa Ali Munono tigini wenetoameneya mea tokalepa Akolaliyokibu moamele too. 30 Edikakilekepaanu oya-lawe kiwi kainya mati yenetaneya mea tigini motaneya mea tiki.Ni padeka-kiti tua pokala taneya.31 Eniya wete noameneyake tonetepene poane wene pikutu patu watetoa enekolopa Akolaliyo toto kibumoamoo. 32 Enika eni ke enekakoleenemotoa tikilepa Ali Munagometoto mane oa motokome toko.Nipa itono peku noai tiki-kiti kibumotokomepa toto kibu moamademeni toko.

33 Anu oya-lawe kime Ali Munoagono palawe-pala ueta moanoadete oboa meketepa kini oyaali atoa peya obonomotoa nepiameamene. 34 Papetedo kobumetuaneya meketepa nipa pa nee uetakini kini yapu yapu mekete namene.Noomotekete losu yapu pote koukoamekete Ali Muno agono palawe-pala gerepi po ku ueta poti meketenamene. Nitikolipa Akolaliyo kiwikibu moateko toa mena.

Kipala pademo oatekumo-kiti papikono, wida none mekene ouno, panepia meamene.

12Epetane Yominiyo Peku Lawetekomo

1 Anu oya-lawe Epetane Yominiyopeku lawetekomo wene takadeneukuno, yakamene.

2 Papete kiwi pa yatene ali-kitameYesunomo wete yakoa moameneyakekini yoname mitikoa latikoinakeya-kitike padeya mea lodo yoai tomo-toa Setanuyo lia aua pokala taneya.

3 Nitaneyake opi eya wane wenetakakene uku. Epetane Yomini aw-inome wene takako ago odenemekaYesu einagopa Akolaliyo wakene agowa ikilepa toamoko. Ni EpetaneYomini awinome wene takakagomeodene Yesu einagopa one Ali Munowa amele toko.

4 Yesunole ele kule takatekopekupa odene ago Epetane Yominiyo-kama lawetekala toko. 5 Ele kuletoateko peku noa teketepa odeneago Ali Munagonole-kama takakalatoko. 6 Ele kule tikilepa odene agoAkolaline tele patu-kama kautakoakakete tokala toko. 7 Epetane Yominitoto peyake tutu tutu wa awinomemekome peku lawetekilepa tonetone auapenali yomotoa tokomeni toko. 8 Nitoa panago-kiti wenemuno meaneya mekome oatekopeku lawetoa wa panago emo kumopine toa oateko peku lawetoa toko.Enilepa odene ago Epetane Yominiyo-kama toko. 9 Ni panago-kiti Yesukewedoa wene tugoa meateko pekulawetoa wa panago-kiti yene tane aliatoa latekateko peku lawetoa toko.Enilepa odene ago Epetane Yominiyo-kama toko. 10 Ni panago-kiti elekule tubele toateko peku lawetoa wapanago-kiti Akolaline agale toaweaakateko peku lawetoa toko. Ni onepeku lawetekolo panagome-kiti eyawa wene toa toko. Ete-kitame ikimoyatekomepa imopaEpetaneYominiyoaka wa akene toa akedeko, imopaEpetane Yominiyo aka wa akene toamena wa wene toa takoa eneko.Ni Epetane Yominiyopa panago-kiti agopa tane agaleke emo kumooateko peku lawetoa wa panago-kitienika enimo pine toa oateko pekulawetoa toko. 11 Ele kule toatikipeku lawetekilepa odene ago EpetaneYominiyo-kama toko. Nipa onewene litia tokome kini toatiki pekulawetekilepa odene odene wa takoamoa lawetekala toko.

Kawa Yono Eya Koukalogoapa Ali WaOkomo

1 Korine 12:12 301 1 Korine 12:3112 Anu oya neke kawa yono tobou

tigini eya tutu tutu wa kawakeodeneya koukalogakoya. Eina toatoto peyapa odene ago Keraisunotigini tetepo taneya meko. 13 NipaYu yene pa yene kueme topo toamoa egetane yene ta pine yene totopeyake odene ago Epetane Yominitutu tutu wa awikolokamotoa uemotokaneya. Ue eni motokakilepakabe koukoa odene ago Keraisu-pala lipukoa taneya. Nitoapa ueepetaneya nomoai toatekota yameoutoa one peku namene wa Akolaliyoone Epetane Yomini toto metaneya.

14 Tone tiginipa odene tiginikeyono kawa enika eni wane kainyatutu tutu wa kako. 15 Nipa nekekawame-kiti nepala okome onepayono menano, tigini-pala lipukoyawane mena wado okalepa pinagoneke kawapa paya wane tetepo takoawaoo-pe. 16 Neke kapidime-kitinepala okome onepa lene menano,tigini-pala lipukoya wane mena wadookalepa pinago neke kapidipa payawane tetepo takoa waoo-pe. 17 Anuoya ne-kiti kapidi eya kawameneyalene-kama kaatapeneyameadekalepapademo okoimo edoa yakade-pe.Nika neke timini eya kawameneyakapidi-kama kaatapeneya mead-ekalepa padeya kalono tokoya edoayakade-pe. 18 Akolaliyo one wenelitia tokome lene kapidi timinikabunu yono kawa eya koukalogoaali latianeya. 19 Nitameneya lenedoodene latikomepa nipa ipa ali latikuwa amele toameneya. 20 Neke lenekapidi yono kawa enika eni wanekainya mati kakoyake nepa odene aliwini kako.

21 Lenemedo yono-pala agalemeokomepa neke toatekole padepiamoko wa paya tetepo takoawawamele toamoko. Ni lene timin-imedo kawa-pala agaleme okomepaneke toatekole pade piamokowa payatetepo takoa wawamele toamokolouku.

22 Eya waneka uku. Tone tabatokoya-kitido toamokalepa pa tiobali

atoa meoo. 23 Ni tone paya tetepotakakoya-kitipa mama moteketewedoa kalako. Nipa lenemeenamatekoya-kiti padame enekayakekoa mamina moa kawa paigako.24Nitikoyake tone leneme enatekoya-kitipa koniyoya tokome maminamekaukoyamena. Enika eni peya latianeago Akolaliyo yono kawa lene timinieya kibutukoa ali latikilepa tonepaya tetepo takakoya-kiti mamamotekete kalamotoa tokome taneya.25 Nitikome enika eni peya payatetepo takakoya-kitika koniyoya-kitika ete oto wa auapenali yomotoatokome kibutukoa ali latianeya.26 Nitaneyano, yonome-kiti tetemotokomepa eteya-kitameka teteodeneka moa kako. Wa panagomepade wanedo takoa kei pikolopaeteya-kitika odeneka wedia kako.

27 Eina toa Akolaliyo kiwi koukalo-gakilepa odene ago Keraisuno yonokawa tigini eya tetepo takoa toko.Nipa onekele tatite toa takamotoatokome toko. 28 Akolali nitiko agometone Yesunole takatekoole tutu tutuwa tatimo tatimo taneya. Nipanamolo takoa Aposelo ali-kiti moakakoa ni taku takoa one agale toaweaakatekoi yene moa kakoa ni tebolotakoa onekemo olaukatekoi yenemoakakoa taneya. Ni liti padele padeletubele toatekoi yene moa kakaneya.Nititikoa eya kuya yene tane ali atoalatekatekoi yene ni ali atoa aua-peatekoi yene ni one ali atoa talotoatekoi yene ni agopa tane agalekeemo kumooatekoi yenemoa kakakalataneya. 29 Eni peyapa Aposelo ali-kiti mena. Peyame Akolaline agaletoawea akakiya mena. Peyame Ako-lalinemo olaukakiya mena. Peyamepadele padele tubele tamele tokoyamena. 30 Peyame yene tane ali atoalatekamele tokoya mena. Peyameagopa tane agaleke amele tokoyamena. Peyame eni agopa tane agalekeakene toa pine i i wa toawea ameletokoya mena. 31 Padameka enikaenile-kama tamele toamokoyakeAko-

1 Korine 13:1 302 1 Korine 13:13

laliyo tobou kakoa laweteko pekunoada wa eni toatikileke wene pi-itikaneya meamene.

Eteya totono peya moa patukakototono opi i yametekuno, yakamene.

13Eko Ali Atoake Wene Mekakete

Toatekomo1 Ali-kitame yakoa iki agalekeka

edelo ali-kitame yakoa iki agalekekaemo kumo agale muno pewe kakoaneamele tokolo ikilepa tekeneke eko aliatoakedo wene mekameneya meanetadekolupa nipa wagome-kiti doudou oko toane ni tue kabeke lokopianeya loko lapa oko toane tekenepata pamo eni ekene tou. 2 Akolalineagale toaweane akateku peku noaneni one papete kaukoa mema neken-emoka pademo pademotaka wenetootapeane ni oneke wedoane wenetugakouya tekene tono-kiti padekatoa kapomotoane toane enika enilepatekeneke wa eko ali atoakedo wenemekameneya meane tadekolupanipa paya ago mekene pata paleeni tekene tou. 3 Ponopeneya-kitiauapekene anukuya peya tatitapeaneni Yesunolewedoane takamayakilepano-pala poi teiane yename notoele wia pitikamotoane toaneenika enilepa tekeneke wa eko aliatoakedo wene mekameneya mekenetadekolupa nipa ipe yolo enadenekeneya enipa pata pale tekene tou.

4 Eko ali atoake wene mekoameateko kotu kakoa wene mekoamekagomepa nipa eya toomoa poko.Ete-kitame meteki tetepa ete topotakameneya poti mokoa kawa nieko ali atoa mama moa auapeakinikiya tepi moamoa ni mate agalewamoa pinali one wa kei piamoatoko. 5 Edikoa mekomepa ya taneletoamoa onekele-kama toamoa toko.Ni mekamotokome pitakome kotimiyoamoa ni ete yename one-palapoanele tikileke oi moameneyapo letu mekamoa toko. 6 Ni eteyename padele padele koiga koiga

tikile enekome wediamokome ni ete-kitame ele kule kiyo akenele tikilienekomewediameko. 7Ni ete-kitameone-pala padele poanele tikilipa kinitanemo i i wa wete toawea wamoapa luaneya meko. Naniko epetekoatiki patuno nepiane enou wa keenekakolo meake poapeneya kako.

8 Eko ali atoake wene mekoameateko kotu kakoa wene mekoameketepa nipa wene mekoa meawawamoko. A tibukeka nitimapoo. Opi papete Akolaline agaletoawea akateko peku noa ikilepatokoyake a tibuke toawea akatekotoa mena. Opi agopa tane agalekeoateko peku noa ikilepa tokoyakenaniko a tibuke agopa tane agalekepademoka wamoo. Opi emo kumotawene toateko peku nakoyake naniko atibuke enika enimo wene toateko toamena. 9 Opi totome Akolaline agaletoawea akakilepa one agalepa namideya yakou toa yakoa toawea akako.Emo kumowene tikilepa nika pa namideya wene toko. 10 Nipa Akolaliyoone papete wene topikanakaletaatekoa toa togatapekalepa namolopeku nootokoa tekei tokoonakaletotome wa pade toamoo. 11 Nodee mati deya mekene agale oaneni ile tou wane wene piane ni elekule toatekou wene kibutukoanemeane tikilepa anu yagono mati-kitame tokoile-kama tokou. Opiwetini ago kakene tekene no demati deya mekene toma yakounakaletewitikoane wawane wa toamuku.12 Opi Akolaliyo tokolepa ue minekeyomini takane tetepo tokolo tokometotome keleyo enamokoyake nanikotone leneme pogakoa enetapeoo. Opionekemopa pademo-kiti katekoanewene toamukuyake naniko wenetootapeou. Nipa no toma yakumo-kama oneme wene tootapeko toanenitou.

13 Eya tebololepa a tibuke potemeketeka pa toma-kala poo. Ako-lalike wene tugoa mea ni one pekunoane tagatapeada wa nepia mea niete otowawenemekanali yoa too. Enitebolole a tibukeka pa toma peketepa

1 Korine 14:1 303 1 Korine 14:17ete otowawenemekanali yoma pikiletobou kakoa too.

14Epetane Yominiyo Peku Lawetekomo

1 Eko ali atoake wene mekoanemeateku peku noane tagadiya wawene pianeya meamene. Nike lokoaetele toatikileke wene piitikaneyameapaAkolaline agale toaweane akouwa eni toatiki peku tobou kakoatoa enamene. 2 Agopa tane agalekeoko agome eko ali atoa-pala okoyamena. Akolali-palapa oko. Nipapapete kaukoa meanemo yominimewene takako toa oko. 3 NitikoyakeAkolaline agale toawea akakagomeeya toko. Akolaline yapu wikakoutoa onekemo i i wa eko ali atoaolaukoa ni ile tamene ile tamene wamane mane oa toko. Ni ke enekakolomeki-kitane wene epetekakala toko.4 Agopa tane agaleke oko agopapinali one wa auapeko. Akolalineagale toawea akako agomepa yapuwikou toa Yesuno ali atoa mapemoa auapeko. 5 Kiwi peyame agopatane agaleke omotoane ukuyakeAkolaline agale toaweane akou watobou kakoa omotoane uku. Niedoa-mo. Panagome-kiti Akolalineagale toawea akakomepa nipa padeleakole tokome agopa tane agaleke okoago moa patukako. Wa panagome-kiti agopa tane agaleke pademokaukoa ootokoa kakome pine inawado toawea akakomepa ete ali atoaauapeko.

6 Nipa wida none mekenepaAkolaliyo wene takanemo toaweanewamoane onekemo pade pineina wane wene takamoane oneagale toaweane akamoane pademoolaukamoane tekene agopa taneagale-kamado ekenepa kiwi edoaneauapemotoa-pe. 7 Panagome-kitimoio wiane tulutu oane tuku waoake oa potokakolopa ete-kitameiya lo oa tadeko wa edoa wenetomotoa-pe. 8 Wa panagome-kitipoyo ali-kiti poike kamotokademebeta wiake wa wia potokakolopa

nipa poike kamoa pomotoa tokomebeta wia tadeko wa teyo poikepoademe nodokamotoa-pe. 9 Enakaletoa Akolalinemopa yakatiki toa oameamekete agopa tane agalekedopademo oa meteketepa nipapupulege popokakome okomoatuponoko toa pata pamo eketetiki. Nitikilipa ete-kitame onekemoedoa yakoa momotoa-pe. 10 Aliatoa kini kini take mea kini yakoaiki agale okala tiki. Nipa kini oya-mikitame yakatiki toa-kama okalatiki. 11 Panagome-kiti nopala pademoikilepa tokoyake one yatenameyakoa iki agaledo yakamukulupaeinago totapa monekagota tetepotakatakutukoameko. 12Kimenitikayatokolo eya wane uku. Akolaline pekunoane tou wa kime wene pia mekino,one yapu wikakou toa Yesuno aliatoa wedoa mape wiatiki peku noaitamene.

13 Kipala ina ukulekepa eyawaneka uku. Agopa tane agalekeokagomepa einagale pine toaweaneoateku peku lawetamene wa Akolalikowitimotoane uku. 14 Noanume-kiti agopa tane agalekedo oanekowitikenepa nipa anu yominimewene takaka toane kowitikene tou.Nipa anu kowitikene okoumo agopatokale kowitikene tou. 15 Nipa edekupatu. Eya tou. Anu yominime wenetakakalepa agopa tane agaleke kow-itikala tou. Wa padepete-kiti noanuyakoane uku agaleke kowitikala tou.Nika anu yominime wene takakalepaagopa tane agaleke lo okala tou. Wapadepete-kiti noanu yakoane ukuagaleke lo okala tou. 16 Anu oya-lawe neke yominime wene takakotoapa agopa tane agaleke Akolali-pala ke wa oa one kei pia kowitoakakoka neke okagale yakamokoagodo nome yatekomepa edemo okopatu. Nipa neke kowitike okomoyakamokome tokome winimopanimini oko wa einagome ameletoamoko. 17 Nipa agopa tane agalekekewa kowitike okomo epetekoa ekekaeinago auapeamoko.

1 Korine 14:18 304 1 Korine 14:3318 Noanumepa agopa tane agaleke

kowitikilepa kiwi moane patukoanelugutukoane tukuno, Akolali-palake wane uku. 19 Nitikuyake eyawaneka uku. Yesuno ali atoa koukoamekika agopa tane agaleke agaleludukiyado okoane kakenepa ali atoawedoane auapeamuku. Nitameneyakini yakatiki toane agale tiginidoekenepa wedoane auapeku. NipaYesuno ali atoa koukoa mekika kiniyakatiki toane amedeku wane wenepikene uku.

20 Anu oya-lawe kini toatikilewene kibutua mekilepa papete matimekete tokoina toa toameamene.Nitameketeka de matiyame-kitipoanele tamene agopa tokolo mekotoa meamene. Ni pade Akolalineletakatikile wene kibutua meketepawetini yename tiki toa tamene. 21Kinilitia toatekoi totono i i wawiamekanebokuke eya wa wia mekaneya piko.I yatene ali atoa-palapa mone pa yename

kini yakoa okoi agaleke pademopademo oa metekapomotoanewetekakoluka yakamadetewakala toi wa Ali Munagomeoko wa papete wia mekaneya.

22 Nitaneyano, panagome-kitiagopa tane agaleke ikilepa nipaipa Akolaline agale patu kautakoakakome akedeko wa Yesunomoyakamene yename wene tomotoaeni oko. Nipa Yesunomo yakane aliatoa-palapa okoya mena. Panagome-kiti Akolaline agale toawea akakilepanipa Yesunomo yakoa motaneyename yakatiki toa eni oko. NipaYesunomo yakoa moamene yene-palapa okoya mena. 23 Nipa ali atoakoukoa mekete agopa tane agale-kitike Akolali odene-pete kowitiketekowitikolido kini agale yakameneyeneka Yesunomo yakamene yenekanote yateketepa ipa leau ekete ikiwa oi. 24-25 Wa peyame Akolalineagale keleyo toawea akoa kakoika paagoka Yesunomo yakamene agokanome yatekome eya wa oa too. Ae,nimini iki. I agaleme anu tepene pikuwene keleyo witakakono, no poane

ago tadeko wa one namolo wene wiawakome one kakata aua pitakomeAkolali kei pia kowitoo. Nitikomeokome kiwi pakeke Akolali nimininome kakedeko wa toawea oo.

Losuke Akolalinele WedetekoaTakatikimo

26 Anu oya-lawe inapa eya waneekeneuku. Kiwi koukoamekete-kamaeya tokala tamene. Kini papete wenekibutupikoina teketepa panagome loagale oa ni panagome mane maneoa ni panagome Akolaline agaletoawea akoa ni panagome agopa taneagaleke pademo oa ni panagomeagopa tane agaleke akene toa pinetoa oa tamene. Nipa padele padeletikilepa Akolaline yapu wikakoutoa one ali atoa auapekala tamene.27 Agopa tane agaleke oatikimopikolopa takuta tebolomeka odeneodene wa okala tamene. Nitikilipaagale pine toawea akakagome i iwa ete yename yakamotoa toaweaakakala tamene. 28 Pine toaweaakateko ago kawamokolopa nipaAkolaliyo odene yakamotono, kinieni oatikimopa toawea wameneyakini tepene lukoa meamene. 29 WaAkolaline agale toawea akatikimopikolopa ali takuta tebolomeka i i waokala tamene. Nitikili yatekete ete-kitame ipa Epetane Yominiyo wenetakakomo iki patu wa takoa enekalatamene. 30 Namolo agome Akolalineagale toawea akoa kakoka Akolaliyoimo akamene wa one mekoya litimeka ago pade wene takakolopanipa namolo agale akakanakagomeagale teigoa witipitoa memotoaneuku. 31 Nipa Akolaline agale toaweaakakilepa kiwi peya wene weye akoaolaukoa toatiki toa odene odene watokala tamene. 32 Akolaline agaletoawea akako agopa pinali one wayopia kakome uutukoa poti toaweaakakala toko. 33 Akolaliyopa kimeone agale toawea akakilepa togo togowametekoa uutukoa poti akamotoaokono, odene odene wa toaweaakakala tamene.

1 Korine 14:34 305 1 Korine 15:11Yesuno ali atoa ta piko peya koukoa

mekete-kama 34 atoa yatename agalewametekoa poti memotoane uku.Nipa agale wameneya pa yakakoamemotoane uku. Kini totono pikotoa ali yateneke lukoamekiya tokomenitimotoane uku. 35 Pademo pitiayakatikimo pikolopa nipa kini kiniyapu yapu wakapea pote meketepakinikane pitia yakakala tamene. Niedoa-mo. Atoa yatene losu yapumekete agale ikilepa ya tanele enitekete tiki.

36 Beita, Akolaline agale kimewida titia akakoo wa anu agaleyakamekete iki patu. One agalepaete ta-kitike oa tugameneya kiwimekita wida odene oa tuganeyawaka iki patu. 37 Kiwi panagome-kitiAkolaline agale toaweane akaku agoone meku wa wene pia ni EpetaneYomini oneke awitaneya meku wawene pia tokopa nipa i pipia oimotokomepa eya wa oa tomotoaneuku. No Polo einagome kiwike i wiawetekadekomopa Ali Muno agomeakamene wa akene toa akeneyatadeko wa yakoa momotoane uku.38 Anu i ukumo yakoa moamokomepamo tetepo takoa wakalepa oneokamoka yakoa moameamene waneuku.

39 Kipala ina ukulekepa Akolalineagale toaweane akadiya wa wene pi-aneya meamene. Pade-kitame agopatane agale oa kakilipa edikoa wameowa wameamene. 40 Padele padelekoukoamekete toatikilepawedetekoapoti tokala tamene.

15Yesu Tuaneyake Akolaliyo Kamo-

tokanemo1 Anu oya-lawe Yesunomo pa-

pete olaukakounakamo opa wenetakadene uku. Onekemo i i wane oanemetekolu kime yakoamotokoina. Opaeinagale patu poapeneya kautakoakakete tiki. 2 Yesunomo i i waneolaukakounakamo wedoa pikoakakilipa einagaleme kiwi toa motoko.

Paya nou toa yakadekolipa kiwi toamotokoya mena.

3 Noanu yakoane motokou toanetobou kakoane kipala eya waneolaukakouna. Akolaline bokukepapete wia mekapiane toa taatekoaYesu nome tukilepa tone tokoopoaneleke ni taneya. 4 One tiginimoa aua pipaneyake ta tebolotakoa pataka-pete Akolaliyo moakamotokaneya. Nipa one bokukepapete wia mekapiane toa taatekoataneya. 5 Nitikale kamoa pokomeone lene timini eya yene yamepokalataneya. Namolo takoa Pita yameawa naniko one Aposelo ali-kitikoukoa mekoita pome pono yameataneya. 6 Nititikaneyake one oyaliatoa ege kadukaka pogi kakoapetakadukoa (500) koukoa mekoita pomepono yamepaneya. Einapete ponoyametane ali atoapa natetekoatukoiyake ete peya mati pa meki.7 Wa naniko one wamene ago Yamemekata pome pono yametekoa oneAposelo ali peya koukoa mekoitawa pome lene timini yamea taneya.8Nititikaneyake wipitikome no-kitikaone Aposelo ago latikome no ponoyamenoka. Nopa atoame mati koulalakapea opiane tetepo tane agoketoka.

9 Papete Akolaline ali atoa tetemeemoane pokounake Yesuyo nopapaya ago keku Aposelo ago tetepotakoa wakinakeya tokake toamead-eko. 10 Nopa dikakou agoke Ako-laliyo pewe witikome one Aposeloago takoa moa kakakilepa pata paletoameadeko. Papete poane agomekenaniko Akolalinele wedoane takamapekene ete Aposelo ali peya moanepatukatapekou. Nipa anu wenemetokouya mena. Akolaliyo pewe-kamawia yopia kakale tekene tokou. 11 Nipade Yesunomopa noanumeka oanemeane ete Aposelo ali-kitameka oamea tekete odenemo-kama oamekalatoko. Kime yakoa motokoinakamokeuku.

Akolaliyo Tuane Ali Atoa Kamo-

1 Korine 15:12 306 1 Korine 15:31tokatekamo

12 Toto Aposelo ali-kitame eya waolaukakoona. Akolaliyopa Keraisutuaneya pikata moa kamotokaneya.Nimowa olaukakoonake kiwi padeka-kitamepa Akolaliyo tuane ali atoamoa kamotokamoo wa akedikiliyateku. Edekolo enimo wa iki-pe. 13 Kini eni akedikimodo niminiakedekalepa nipa Akolaliyo manaKeraisuka moa kamotokameneya.14 Ni mana Keraisudo moa kamo-tokameadekalepa onekemo kipala oametekoonakamo pata pamo okoo. NiKeraisudo kamoa poameadekalepaoneke wene tugoa mekilepa pata paletekete tiki. 15 Ni pade AkolaliyopaKeraisu moa kamotokameneyakemoa kamotokaneya wa totomedoeketepa onekemo uku pekete toakapene agaleka oko. Ni tuaneali atoado moa kamotokamootadekalepa mana Keraisuka moakamotokameneya. 16 Akolaliyo tuaneali atoado moa kamotokamead-ekalepa mana Keraisuka moa kamo-tokameneya. 17 Ni mana Keraisudomoa kamotokameadekalepa kiniKeraisuke wene tugoa mekilepapata pale tekete tiki. Kini tokoipoaneleka kogameneya pa meketetiki. 18Nika Akolaliyo Keraisudo moakamotokameadekalepa Yesuke wenetugoa mea tuane ali atoa etepea tuaatua pekeneya. 19 Papete itonokemekete Yesukewene tugoameatekolepikoyake wa wipitiketedo etepea tuapoo tadekalepa kini Yesuke wenetugakilepa pata pale tadiki wa ekoyene peyame toto ela moa kawei.Nipa ete yene ela motiki toa moapatukoa toto ela mati mokoa kawei.

Adam Keraisutame Tokala Tanemo20 Mana Keraisu tuaneya pikale

Akolaliyo moa kamotokaneya-li. Pegetoa mana moa kamo-tokakilepa toto tua pokolo moakamotokateka adeka eni piipikometaneya. 21 Namolo ago Adameyopoanele taneleke oneke tagene aliatoa peya tuma-kala nekeneya. Wapadenakago Keraisu tuake wa kamoa

pekeneya tokome toto tuake wakamoa poo. 22 Toto peyapa Adameinagono peku noai tekete etepeatuma-kala poko. Nitoake padenakagoKeraisuno peku noai teketepa tuakewa kamoa poo. 23 Kamoa pikilepapato takoa toameneya Akolaliyowene piko toa too. Pegetoapa manaKeraisu tuake kamoa pekeneya. Onewakapea noka-pete oneke lokoapatoto Keraisuke wene tugoa mekoo-kiti kamoa poo. 24 NititikaneyakeKeraisu einagome e ku tobou mekoiyene ta piko peya yopia mekoi toamoa agopa takatapeoo. Nitoa meawipitia ta patakakome ika iya nekeno,yopia kamene wa etene Akolaliyameoo. 25 Nitatekoyake papeteone-pala poi teia mekoi peya onekawane moa lukademe tokome eyakuya peya yopia kawoo. 26 Nitoamea wipitikome ali atoa tumotoatokoya moa agopa takatapeoo.27Akolaliyo padeya padeya peyamanake-kama lukoa memotoo wa panagomewia mekapianeya tokome nitoo.Nipa eya wa wia mekakome okomeakeneya mena. Padeya padeyapeya manake lukoa memotoa tokoago Akolali oneka Keraisuke lukoameoo wa okome akeneya mena.28 Padeya padeya peya Keraisukelukoa mekolipa nipa KeraisukaAkolalike lukoa meoo. Nipa eteyapeya oneke lukoa memotoa toko agoAkolalike lukoa meoo. Akolali odeneako ago memotoa tokome nitoo.

29 Akolaliyo tuane ali atoadomoa kamotokameadekalepa pade-kitame tuane ali atoa luku uemotikilepa edadete tiki-pe. Nipaue moameneya mea tuane ali atoaluku ue motikilepa edeya weike tiki-pe. 30 Tuane ali atoa kamoa poamoitadekalepa nipa Keraisunomo onemoa kamotokanemo ete pia otopia tete-pala moane oma yakilepaedeya weike tuku patu. 31 Ta patakaabuna ete-kitame no wia tukameletokokaka pima yaku. Nitoanepatone Ali Muno Yesu Keraisu patukautakoane kakene tokounakaleke

1 Korine 15:32 307 1 Korine 15:50pinali anu wa kei pikilepa eya waneuku. Onekemo oane metekolu kimewedoa yakoa motokoinano, winiKorine take Keraisunole takamayakilepa pata pale toameadeku.32 Epesase take ali wia nomotoamoa egetane laione kai-kiti-pala poitou toane dika dika toamene tetemoma yaku. Tuane ali atoado kamoapoamoi tadekalepa Keraisunole tete-pala moane takama yakilepa edeyaweike tuku patuno, pa itonole tekenetadekuno, tokamota wane ou. Nipapodoliyopa tuatekoyano, opa payanou toa mekete nee ue eya nokoakato wane ou. 33 Poanele tiki yene-pala opia yakilipa kini tiki poanelemekini wenemoa koigako wa kime ikina.Tuane ali atoa kamoa poamoi waiki yene titi takoa wamene. 34 Kininamolo epetane wene pianeya meatokoina toa wa toomoa pamene. Elekule poanele toma pikile tewitikoawamene. Kiwi ya takadene eya waneuku. Kiwi padeka-kitame Akolaliwene toamekete tiki.

Padele Tane Tigini KakeneyaKamoa Poatekomo

35 Panagome-kiti eya wa oko patu.Akolaliyo tuane ali atoa moa kamo-tokakilepa edoa too-pe. Edane tiginikakeneya kamoa poi wa okale ekene36 beita, leau akene agome keneyawini oko. Witi ku eya itono kenekedolomuameneya pikomepa nipa kadeneoyake tumiamoo. 37 Nika itono luduwiti ku eya matakilepa pa ku deya-kama mataki. Pine pudunukau tiginipade matakiya mena. 38 Eya kuyanee lene witakomepa Akolaliyo wi-tateka wene kibututukoa latia pianetoa-kama eya kuya tigini kakeneyawitakala toko.

39Ni Akolaliyo eya kuya latikomepaodenele tane tigini-kama kakoalatianeya mena. Ali latikome niali tigini kakoa ni kai ini mou eyalatikome eya kuya tigini tutu tutuwa kakoa latikala taneya. 40 A tibukekakoya-kiti latia kakoa ni itonopatu eya kuya pia kawa tokoya latia

kakoa tikilepa enika eni koniyoyaodenele tane tigini-kama kakoalatianeya mena. 41 Lou tokene tagoieni koniyoya odenele tane pa toakakoya mena. Tagoi-kitipa padekapakikateka pukateka toa kawa wapadekapa nile toameneya pa tokoakawa toko.

42 Edikoapa tuane ali atoa kamoapoi. Nipa lomuatekoi tigini kak-eneya mea tuutukaneyake Akolaliyotuamatekoi tigini-kama kakoakamotokakala too. 43 Nipa oloyokeneke paya wane-kiti pianeyakeAkolaliyo koniyoya-kiti latia kamo-tokoo. Ni popeyo noamatekoi tiginioloyo keneke pianeyake Akolaliyotele takatapea kamotokoo. 44 Paitonole toatekoi tigini kakeneyamea tuaneyake moa kamotokakilepaAkolali-pala opia mea kawatekoitigini kakeneya moa kamotokoo.

Itonoke meketepa pa itonoletoateko tigini kakeneya mekono, atibuke meketepa Akolali-pala opiameateko tigini kakeneya mea kawoo.45 Enilekepa Akolaline bokuke papeteeya wa wia mekaneya piko. Adamnamolo ago latikilepa poome mekoawene takoa taneyake padenakagowipitikome nekene Adam einago aliatoa a tibuke meemoa pomotatekaago latianeya. 46 Akolaliyo tonea tibuke meemoa poateko tiginipanamolo takoa latianeya mena. Itonopatu mea toateko tiginipa namolotakoa latianeya. Wa naniko a tibukemeemoa poateko tigini latia kakoo.47 Namolo ago latikilepa itono kugumoa latianeya. Padenakago nikilepaa tibu kawa nekeneya. 48 Itono kugumoa latiane agome itonole tomayakene toa one yagono-mikitameitonole toma yaki. Wa padenakagoa tibu mea nekene ago one yagono-mikitame one peku noa one taneletiki. 49 Papete totopa namolo agonoyagono-mikiti mekoyake nanikopadena ago a tibu mea nekene agonoyagono-mikiti mea kawoo.

50 Anu oya-lawe kipala eya wane

1 Korine 15:51 308 1 Korine 16:10ekene uku. Itonole toateko tiginikakeneya meapa Akolaliyo pawe toatalo toko take oyake pamele toamoko.Lomuateko tigini kakeneya meapameemoa poateko take oyake potemepamele toamoko. 51 Akolaliyopapete wene kibutukapia kaukoameanemo toaweane uku. Totopadeka-kiti wete tuameneyake eyatoo. One wipitikome toateka oiponokale eina eina toto peya moaweneya tigini latia kakakala too.52 Nipa beta ka okaka katiapale tokotoa too. Beta witika-petepa tuaneali atoa tuamatekoi tigini kakeneyamoa kamotokoo. Nititikoa totokamoa weneya tigini latia kakakala too.53Nipa namolomaminawawaweneyamoa kawou toa tone lomuateko tiginikotokoa eni luku tuamateko tiginikawoo. Nipa papete itono patu patekei meateko tigini takoa wawapamea kama poo. 54 Nipete Akolaliyotuatekoi ali atoa meemoa pamenewa weneya tigini latia kakakalepawa tukile toamoi. Enipa Akolalinebokuke papete eya wa wia mekapianetoa taatekoa too.Ali atoa tumotoa tokoya-pala Akolaliyo

poi toa moa patukatapekoyano,55 ali atoa tumotoa tokoyametoto edoa moa atukamotoa-pe.Edoa tete memotoa-pe wa wiamekaneya piko.

56 Kalame ali tania tukou toa tonetokoo poaneleme toto wia tukako.Tone toko poaneleme toto eni moakautakilepa Akolaline totono litiatootapeamele toamokolo tokome nitoko. 57 Nitikoyake Akolali-pala kewa atoane uku-ye. Tone Ali MunoYesu Keraisu patu kautakoa kaketepatoto tumotoa tokoyamoa kawikameletokolo tekene ni uku.

58 Nitamele tokono, anu kolotiniyene kipala i ukumo yakoa moapoapeneya kamene. Nipa AliMunagonole wedoa takama pato waone patu kautakoa kakete tamene.Nitiketepa onekele takakilepa patapale tekene tadeku wa oatiki toamena. Enipa kini wene tikimo ukuno,nitamene.

16Ponopene Yu Yene Kue Tatia

Metanemo1 Yudea take Yesuno ali atoa

ponopeneya meki-kiti auapeakue koukoa wetekatikimo ukuno,yakamene. Galesia ta ludu Yesunoali atoa oboa mekika yakene tamenewane okoule kimeka tamene. 2 Komea pupu toamiki-pete-kama eyatamene. Kini kini pupu toa motokoikue pade Yudea take meki ponopeneali atoane takoa pikakala tamene. Nowete noameneyake kini kini meatikitoa pikapikala tamene. Nitikolipawida nokolu kue wa pitikatekoi toamena. 3 Eni uku toa tootokaneyakenekenepa eya tou. Kime takoa moakakakoi ali-kitane pipia witikoanemetekene ekene iya kue Yerusalemetake meki-kitane aua potokoano,pipia-pala aua pote mepoatino poewane meane wetekou. 4Nitikou-petenoka Yerusaleme take pamedekalepaeni ali-kiti nopala opia ponoi.

Poloyo Korine Yene TameneWa Kow-itanemo

5 Korine take wida nikilepaMasedonia ta ludu pima yawane nou.6 Nipa niti toko tokene-meneke widameane kawouno wene pikene uku.Wa ta padeka poatekou wene nokalepoadene mekolu nipa poano pa wakime no auapea wetekamotoanetekene ni uku. 7 Wida pa tekeimeemotekene pou wane wenepiamekene tekene opi noamuku.Ali Muno agome wida none meanekawatekou ka yametekalepa nipanani none meane kawou.

8Wida noadeneke papete Pedikosewa ibini akene ta pataponomotoaneEpesase take ita pa nepiane meku.9 Nipa i take meki yene Yesuke wenetugamotoane toateku pupu Akolaliyoyametekolo tekene i take opi-menepa meku. Pade-kiti kainya matiyamenopala poi teia mekilika tuku.

10 Timosi wida nome mekalepaone tepe kolotini kilikoa pianeyamemotoa tamene. Einagome AliMunagonole takakilepa noanumetakama yaku toa tokono, wedoa

1 Korine 16:11 309 1 Korine 16:24makutukoa moamene. 11 Padamekaeinagopaya tetepo takameneya. Tepekolotini kilikoa pikoa oto no mekutawetekamene-ye. Einago Timosianu ete oya-lawe-pala opia wakapeanomotoane nepiane mekene tekeneni uku.

12 Opi anu oyago Apolosike ukuno,yakamene. Anu ete oyali-kiti-palaKorine take ugu poano pa wane oanekakoluka naniko pamedekalepa nipapouno, opi oyake pamele toamoko wawaka.

Poloyo Wipitikome Akenemo13 Lene kilikoa piameneya wedoa

meamene. Akolalinele takakilepaone patu poapeneya kautakoakakete tamene. Kini kepene mamamoameneya tele lukatapeneyakamene. 14 Padele padele tikilepakini oya-laweke-kama wene mekoamekete tamene.

15 Wini ago Tepanasi one matiatoa mekete tikimo kime wene teketetiki. Kini Geriki take ete yene Yesukewete wene tugameneyake einago onemati atoaka wete wene tugakoi. Ni-titikoapa Akolaline ali atoa wedoaauapekala tokoi. 16 Dikanele tikiyeneke poti lukoa mea auapeamene.Nipa Akolaline ali atoanele takamapiki yene peyake lukoa mea aua-peamene. 17 Eyago-mene TepanasiPotunetasita Akaikasi toa no mekutaugu note mekili tekene ke wanewediane meku. Eni yene nikilepakiwi peya nekene tetepo tokolo uku.18 Einago-mename no wedikakilepakiwi namolo wedikakoina toa tiki.Dikaki ali-kiti kei piai tamene.

19 Esia ta pikoka eka kukata Yesunoali atoame kiwi wini Korine takemeki-kiti wetemeamenewa iki-ye. NiAkuwila natono Perisilatameka kiniyapu keneke oboai tiki yenamekameaepetekamene wa kiwi wene taneyamekete iki. Nipa Ali Munago patukautakoa kakete iki. 20 I take toneoya peyameka kiwi Korine take meki-kiti wete meamene wa iki-ye. Widakoukoa mekete-kama kini kini yonoete oto wa mokala tamene.

21 I agalepa anume oane memamema tuku toa panagome wiamekakoyake eya wane wipitikeneukumo no Polo noanu yoname wianemekakuno, enamene-kutu. Kiwipeya wete meamene-ye. 22 PadagoAli Muno Keraisuke wene mekoameamokolopa nipa Akolaliyo onewakome wamotoane uku.

Ali Muno nepa wete wakapeanamene-ye. 23 Ali Muno Yesuyokiwi pewe wimoa pomotoanekowitikakene uku-ye. 24 Keraisu Yesupatu kautakoane kakene kiwi peyakewene mekoane mekene uku. Wetemeamene-ye.

Opa anu agale eni.

2 Korine 1:1 310 2 Korine 1:14

2 KORINEPoloyo Korine YenekeTaku Takoa WiaWetekane Pipia

1 Polo nopa tone oyali Timosi-pala opiane mekene i pipia wianewetekaku-ye. Nipa Akolaliyo papetewene toopiane toane taatekakeneKeraisu Yesuno Aposelo ago mekeneuku. Enipa Akolaline ali atoa winiKorine take meki-kiti ni Geriki tapiko peyake Akolaliyo one wa takoamotane yene peyake i pipia wianewetekakuno, yakamene. 2 Toneetene Akolali-pala Ali Muno YesuKeraisutame kiwi peya pewe wia tepekolotini kilikoa pikoa tamene wanekini kowitikakene uku-ye.

Poloyo Akolali-pala Ke Wa Akenemo3 Tone Ali Muno Yesu Keraisuno

Akolali one etene-pala ke wa-kamaoa one kei pia tatoane uku-ye. Akolalieinagome toto peya mama moaauapekala tokolo tekene ni uku.4 Nitiko agomepa toto ke enekakolomeko-pete-kama auapekala toko.Nipa paapa toamoko. Ke enekakolomekolo auapekilepa nipa ete aliatoa ele kuleme ke enekakolo mekilienekete totome kiwika edikoa elamoa auapemotoa tokome ni toko.5Keraisuyo papete tetemokoa kakenetoane noanumeka tete mokoanekakupa nipa Akolaliyo no i agopamana Keraisu-pala lipua mekometokome tetemotokowa padele padeleakole toa no wedoa mama moaauapekala toko. 6Noanu ke enekakolomemotoa tikilepa Akolaliyo eya wawene pia toko. Anu oya-lawe kimetete motiki-pete-kama noanumemama moane auapekene kiwi toamotaneya poatiki ka yamemotonowene pia toko. Nipa noanumetete-kala motekeneka onekele potitakoane togaku toa kimeka tetemoteketeka nitikala tomotoa tokomeAkolaliyo no mama moa auapekalatoko. 7 Nitikono, anu oya-lawe kime

nile-kama toi wane wene taneyameku. Nipa pade-kitame no tetemekala tikina toa kiwika tete mekalatikilipa nipa Akolaliyo no mamamoa auapeko toa kiwika mama moaauapeko wane wene taneya mekeneuku.

8 Eya wa wene taneya meamenewane kiwi wene takadene uku. Esiata ludu pima yakenepa tete-palamokoane kakou matiyame tuatekutigotoko wane wene keda toolo-ganeya pima yakou. 9 Nipa Akolaliyoanu po-kitika tewitikademe tokowane wene piane mekou. Akolaliyoeni ke enekakale memotoa tikilepanoanume eya tomotoa tokome toka.Anu weneme padeleka toamekeneone patu-kama kautakoane kamotoatokome toka. Tuane ali atoa moakamotokako ago Akolaliyo nitika.10Akolali nitane ago tokome einapeteno tukaya wa toa motokana toawaka tokala toatekoleno, enakaletoa wa toa mokala too waneoneke wedoane wene tuganeyayawane pitiku. 11 Akolaliyo noedikoa auapekala tomotono, anukowitikakala tamene. Ali atoa kainyamatiyame kowitikakala tokoli yakoatokalepa nipa no einago pewe wiakakome tokono, kewa peyamatiyameokala toi.

Poloyo Papete Toateka Wene WiaWakenemo

12 Pinali anu wa kei pianeoatekumopa anu tepeme a wa okotoane atiki toane mekene ukuno,yakamene. Ali atoa pitikoi toanepima yakene Akolaline weneke titiatanele tikilepa anu oya-lawe kipalaetene wene epetaneya meane kiyoakenele-kama tokouna. Enipa anukaua-mikitane peku noane tokounamena. Akolaliyo pewe witikomeyametekale toma yakouna. 13 Nitimayakou agome i wiane wetekakumopakime oi motekete wene toatiki toane-kama uku. Pademoka potipianeoane yotokamuku. 14 Opi papete nomekene tukule kime nateya wenetaneya mekiyake Ali Muno Yesu

2 Korine 1:15 311 2 Korine 2:7wakapea noka-pete noanume kiwi keipikou toa kimeka no kei piamele toowa wene tootapeadete tiki.

15 Kime no kei pioino etene wenetokouya tekene eya tou wane wenekibutuane mekou. Masedonia takepoadene kiwi mekita wida dekoanepinou. 16 Wida meemotekeneMasedonia take pone meane widawa none menou. Enipa anu oya-lawe kiwi taku takoane auapeouwane wene kibutuane mekou. Nianu oya-lawe kimepa no Yudea takewakapeane pomotoa auapeoi wanekawene kibutuane mekou. 17Wida nouwane okounake wete noamokoupanipa noanume mekamotokomepitakome akedeko wa kime ikipatu. Nipa pa itonole toma yaki-kitame toamadeteke ile tou wapamo ekete tiki toane noanumekaakedeko wa iki patu. 18 Kime eniwene pikaya tokolo eya wane uku.Nou wane ikilepa nipa Akolaliyoniminimo-kama oko toane okou.Noamadeneke wida none menouwane wiane mekakene okouna mena.19 Akolaline mana Yesu Keraisu oneko Sailasi Timosita totome i i wakipala oa metekoonakago einagomedikou wa ootokoapa one wene wiawawameneya one oka toa-kama toko.20 Nika Akolaliyo dikou dikou wa okatoa-kama mana Yesuyo nitikou ta-la wa kabe koukoa taatekoa toko.Yesu one nitane ago tokolo teketeAkolaliyo niminimo-kama oko agotadeko wa totome one kei piaitoko. 21 Anu oya-lawe toto Yesupatu poapeneya kautakoa kamotoatikilepa Akolali einagome toko.Nitimotou wa Keraisunole takamotoatoto takoa motokome eya taneya.22 Toto-pala wipitikome epetekoatoateka adeka pikome papete oneYomini totoke moa wetekaneya. Nipakipa one wa one adeka tone tepenepiou toa taneya.

23 Akolaliyo yakakoane kipala eyawane ukuno, yakamene. Korine takewida nou wane okounake noamok-oupa nipa kini padele poanele tokoikekikoane akakolu ya motokayano,noamou wane noamokou. 24 Enipa

Akolalinele takama yaketepa iletamene ile tamene wane tika tikatoadene wamuku. Onekelepa kiniweneme wedoa takama yaketetikino, eyaka toadene uku. Onekelewedia mekete takama yamotoaneauapenouno, nitima yatoane uku.

21 Nipa eya tuku wane oane

togotokou. Wida padepetenanekeneka kiwi kikoane akakolutekete wene keda toologaneyamekoina. Wa taku takoane kiniwene keda takakaya tokolo opi wanone meamadene waku. 2 Kiwiwado wene keda takakolupa nipaanu wene teyo epetekamoo. Anuoya-lawe kime odene anu weneepetekamele toko. Padame pademena. 3 Nipa noamekene pipia padewiane wetekakouna. Nipa no wetewida wa wakapeane noameneyakeanu wene epetekatiki-kiti kime noeinagono wene keda takakaya tokoloeina poanele tewitikoa wato wakime wamotoane tekene ni wianewetekakouna. No wediane mekolupakiwika wedia meoi wane wenepikene tokouna. 4 Eina pipia wianewetekakilepa wene keda toologanemati meane tepe-pala we taneyameane tokouna. Nipa komo oanemekene wiane wetekakouna. Kiwiwene keda taneya memotoa tekenewiane wetekakouna mena. Anu oya-lawe no einagome kiwi mama moakakome ni tadeko wa kime wenetomotoane tekene tokouna.

Korine Yename Poane Ago ElaMoatekoimo

5 Panagome wene keda takanelekeikilepa einagome no wene kedatakaka wane wamuku. Kiwi padeka-kiti wene keda takakome toka waneekene uku. Nipa padele tubele tanetetepo takamadene tekene einagomekiwi peya wene keda takakome tokawane ukuya mena. 6 Opa kiwi peyamatiyame einago kibu moatekoikotuke kakoa kibu motekete tokoino,oyakeno, wapade kibumoameamene.7 Opika einago wene kedame moa

2 Korine 2:8 312 2 Korine 3:2-3pagetekaneya etepea pokome pokayatokolo one eina poanele tokakenami wiitapeane tetepo takoa mamamoamene. 8 Onekepa namolo wenemekoa mekoina toa opika pa wenemekoa meadiki wa einagome wenetomotono, nitamene wane kiwikowitikene uku-ye. 9 Kime tamenewane ukule-kama litia tiki patuno,toane eneku wane wene pikenekini pipia pade wiane wetekakouna.10 Padame poanele tokake po letumekakoina kea wakolipa noanumekaenakale tou. Tamedekalepa nitou.Nitou wane einagome poaneletokake nami wiitapeane tetepotakoane mama motikilepa Keraisunoleneke kakene anu oya-lawe kiwiketuku. 11 Setanuyo toto-kitika etepeapomotoa oa yotokakaya tokolonitatoane uku-ye. Einago Setanuyoedikanele ele kule poanele toatekowene pianeya-kama meko wa totomewene toko.

Polo Teroase Take Kilikoa Meamen-emo

12 Keraisunomo oneke epetekoaakene agale mo wima pou waneTeroase take ponene mekenepaAli Munagome ena toatekou kawete patekakaneya tadeko wanewene tokou. 13 Nitikeneke toneoyago Taitasi eida meameadekaleenekene eni take yenewetemeamenewane tewitikoane Masedonia takemeponokou. Nipa Teroase take tepekolotini kilikoa piameneya mekenetokou.

Poloyo Akolali-pala Ke Wa Akenemo14 Nitikouyake Akolaliyo toto-

pala eya tokoleke ke wane uku.Tobou poyo agome keneya toto moakawikoa Keraisu-pala lipukoa auayako. Nipa ta piko peyake meki-kitame padeya kalono tokoya yakoutoa Keraisunomo yakamotoa tokometoko. 15 One take toa motaneyapoatiki-kitika etepea tuma poatiki-kitika meki toa totome Keraisunomooa aua yakolopa Akolaliyo ke waokomepa Keraisu eni yene pakekeyakome kalono takama yakene tetepo

takoa wedia meko. 16 E yenameKeraisunomopa yateketeke kiwi tuapoatiki kotimi yakane tetepo takoakote tokolo waki. O yename ipa totomea kakatekoyano, yakoa moato wapadeya kalono tokoya yakane tetepotakoa wedia meki. Ae, Akolalineleedikoa takakilepa teyo adekoa tameletoko-pe. 17Pade ali-kitame kuemoatowa Akolaline agale pa itonoya tetepotakoa oa aua yakilepa paya wenepianeya mea tiki. No pade nitamuku.Keraisu-pala lipuaneya meaneyaAkolaliyo onekele takapoano pa wano moa wetekaka tokolo tekene oneleneke kakene onekemo odene wenepianeya mekene oma yaku.

3Weneya Totonoke Akenemo

1 Nimo wane ukupa nipa pinalianu wa kei pikene uku wa kimewene piki-pe. Ni no nekene okoumoyakoa moamene wa pade take meki-kitame pipia pade kiwike wini wiawetekamotoa iki-pe. Kimeka padetake meki-kitame no makutukoamomotoa tekete pipia pade eniyeneke wia wetekadete iki-pe. Etetikisa ali-kitame dikane pipia moaaua yawa yameamele tokoyake nopade nitamele toamoko. 2-3 Ete aliatoame no makutukoa momotoawia mekane pipiapa anu oya-lawekiwi. Keraisuyo no moa wetekakaleonekemo olaukanokolu kime yakoamootokoa mekete tokoinakamokeuku. Einakamopa ete ali atoapeyame yawa oi momotoa anutepene wia lukane tetepo taneyayaku. Nitaneya yakulu eneketeeinakamopa Keraisuyo wia lukaneyatadeko wa nimini pipia moa oi moutoa oi mootokoa no makutukoamokala tiki. Mosesene totonopapadeya pa takoa poatekayame kuepeteneke wia mekaneya. NitaneyakeYesunomo kipala olaukakolu yakoamotokoinakamopa mea kama pokoAkolaline Epetane Yominiyo tonetepene wia lukako.

2 Korine 3:4 313 2 Korine 3:184 Kipala eni ukupa Akolalinele

takakilepa Keraisu patu kautakoanekakene tuku wane Akolaline lenekeatiki toane kakene amele tokolotekene uku. 5 Akolalinele edikoanetakama yakenepa padeleka anuweneme tukuya mena. Akolaliyoone peku lawetekolo nootokoanetuku. 6 Nipa Akolaliyo one ali atoai weneya yameteku totono olaukoata wa eni toatekou peku no laweteka.Weneya totono wane ukupa bokukewia mekanemoke wamuku. EpetaneYominiyo wene takakomoke uku.Eina namolo totonopa kueke wiamekanepa padameka litia toota-peamele toamokale tokome aliatoa peya tua atuamediki wa wiamekaneya. Nitaneyake EpetaneYominiyo weneya totono wenetakakilepa mea kama pomotoatokome toko.

7 Eina namolo totonopa Akolaliyokue peteneke wia mekoa Moseseyametekale one pa Moseseke wea-mutukaneya. Ali atoame tetekaketetua atuatekoi totono yametaneyaketaneya. Eni papa takoa poatekake oIserele yename Mosesene lene timininepikoa piamene piti motaneyakakeneya. 8 Opi Epetane Yominiyototo mea kawateko totono i i wawene takakilepa Moseseyo einapa tootapeneya kakome tanelenatele tetepo takakome padeleakole eni toko. 9 Eina namolototonopa ali atoame lituku peketetoa tua poatekoike Akolaliyo papeteyametekilepa one tibuke pa teletatootapeneya mekome tanele namiyametaneya. Wa wipitikome aliatoame poanele toamene tetepotakoane wene keaneya meou wa meakawatiki totono yametekomepa onetelekole keleyo yameteko. 10 Nipaeina namolo totono pa tootapeneyakakome yametanelepa natele tanetetepo takakome padele akole enitoko. 11 Eina namolo totono patekei piatekake yametekilepa patootapeneya kakome taneya. Wawipitikome pa pia kawateko totono

yametekilepa ali atoa totome kei piakawatekole akole eni toko.

12 I weneya totonopa pa piakawatekoya tokolo Yesunomo atikitoane oane auane yaku. 13Moseseyoeina namolo totono Iserele yeneyametekilepa one lene timinimamina waname kauaneya kakometaneya. Nipa Iserele yename onelene timini pa takaneya takoa pokaleenekaya tokale nitaneya. Totomepade nitameamedeko. 14 Moseseyoeina totono edikoa yametekale Isereleyene kolotini lupi taneya meketewedoa yakoa moameneya. Opikakiwike tama nekene Yu yename einatotono oi moteketepa kini wenepamamina waname kauaneya meoutoa wene toameneya mea oi mokalatiki. Keraisu-palado lipuaneyameketepa eina mamina wane takoawakene tetepo takoa mea einatotono pine piko toa wene tootapeoi.15Nitamekete opika Mosesene totonooi motekete-kama kini wenepamamina waname kauaneya meoutoa wene toameneya mea oi mokalatiki. 16 Nitima yakiyake Akolalinebokuke eya wa wia mekaneya pikonoyakamene. Kini tepe kolotini AliMunoke pekoa pikolipa kini wenemoa kauanemamina wane takoa poo.17 Ali Muno wane ukupa EpetaneYominike uku. Eni Yomini ali atoatotoke awinome mekolopa nipa einanamolo totono eyame toto moalabakanele tewitikoa atiki toa yameletoko. 18 Totopa tone lene timinimoa kauane mamina wane takoawakeneya meko. Nitaneya meko-kitikepa yomini pokoke pinalineyomini pome meou toa one EpetaneYomini awinoko. Awinome mekomepa teleta tootapeneya meateko pekulawetekilepa Keraisu meko kotuke-kama meemoa pomotoa lawetelawete toko.

4Akolaline Kamoya Itonome La-

tianeya

2 Korine 4:1 314 2 Korine 4:17Keneke Lobutua Piko Wa Pedoa Ak-

enemo1 Akolaliyo no ela motokome one

weneya totono pikoa katekamenewa yametekale tekene ke enekakalemekeneka onekele pa takama yaku.2 Nitoanepa pade-kitame paigakoamekete ya takanele toamadene wak-ene pademoka oane yotokamoaneonekemo koigamoane tuku. NipaAkolaline leneke kakene onekemoali atoame yakatiki toane toaweaneikilepa peyame imopa nimini eni okowa yakamotoane toane enekala tuku.3 Nitikuyake pade-kiti kini wenepamaminawanamekauane tetepo takoamekete yakameneya meki. Etepeatua atuma piki ali atoake uku. 4 Itonoyopiameko ago Setanuyo dikane yeneYesunomo yakoa moamene yenanelene likatapeneya. Akolaline pekunoa tootapeko ago Keraisu einagonopa enekaya tokale ni taneya. Nipaonekemo yakoa motokaya tokaletaneya. 5 Onekemo olaukakilepaanukumo wamekene Yesu Keraisueinagopa tone Ali Muno wane oaneonekemo-kama olaukoane tuku. NipaYesuke tekene anu oya-lawe kinikiletakama yakene uku. 6 Akolaliyoyomiyomu keneke pa toologamenewa akene agome tone tepeka patakaloganeya. Nipa one pa teletatootapeneya kakome lawetane pekumana Keraisuyo noomotokomenokome tanele totome wene tomotoatokome taneya. Nipa etene Akolalionepa dikane ago tadeko wa wenetomotoa ni taneya.

7 Akolaliyo onekemo i i wa totowene takakilepa one kamoya-kitikamo itonome latiane mete kenekepaya waneke moa lobutua piou toatoko. Nipa onekemo totome oaaua yakilepa one tele patu kautakoakakete tadeki wa ali atoame wenetomotoa tokome toko. 8 Ele kulemeke enekakolo pima yakuyake enike enekakoleme no moa kautameletomoko. Padepete-kiti toatekuleagopa tokolo mekeneke anu wenemoa bebo akatapeneya meamuku.

9 Ete-kitame no tete meadetelitikala tikiyake Akolaliyo pade notewitikoa wawamoko. Pade-kitameno ne wiouno nepia wa wikalatikiyake wia tukamele toamoko.10 Yesu wia tukane toa noka wiatukamotoane nepiane-kala meku.Nitoane tuameneya Keraisu patukautakoane mekulu enekete ete-kitame ekete Keraisu einagopa tuakepa meadeko wa wene tiki. 11 Itonokemekene Yesunole takama yakuketa pataka abuna pade-kitame nowiadete tokala tikiyake onekele patakama yaku. Enipa no tuateku agokemea kama poko Yesuno tele patukautakoane meadeku wa ali atoamewene tomotoane tekene tuku. 12 Anuoya-lawe kiwike toane tuou waneYesunole takaku pekene toanepa nipakiwi mea kama pomotoane tekenetuku.

13 Akolaline bokuke panagome pa-pete eya wa wia mekane toane enituku. Akolalinemo toaweane ikilepaoneme no auapekala too wane ni tokouwa einagome wia mekaneya. NitanetoanepaAkolaliyo noka auapekala toowane onekemo i i wane toaweaneuku. 14Nipa eya waneka wene taneyamekene uku. Ali Muno Yesu Keraisutuaneya pikata moa kamotokane agoAkolaliyo noka moa kamotokoo. NipaYesu-pala lipuane mekulu tokomenitoo. Ni pade anu oya-lawe ki-wika moa kamotokakome toto peyaone mekata odeneya koukoa mekat-apeoo. 15 Ele kule tete motikilepaanu oya-lawe kiwike oyake motukuwane Keraisunomo oane pupitikamayaku. Nipa eya wane wene taneyamekene tuku. Akolaliyo kiwi pewewia kakomo eni okono ke wa peyamatiyame kouka kouka toa one keipikala toi.

Poloyo One Motane TetepaNatele Tetepo Takanemo

16 Eni wene taneya mekenepawawada wane tewitikamuku. Anutigini idima pokoyake ta patakaabuna Akolaliyo anu wene weyeakakala toko. 17 Opi-mene ke

2 Korine 4:18 315 2 Korine 5:15enekakolo mekupa nipa Akolaliyoone tibuke pa tootapeneya meanekawateku peku noane tomotoanodokakome toko wane wene tekeneeni tetepa pa natele tetepo takoanemeku. 18 Nikepa itonoke pia kawatokoya-kitike wene piitikaneyameamekenepa a tibuke opi-meneenamukuya-kitike wene piitikaneyameku. Itonoke leneme enekuya-kitipa pa tekei pia takoa poademetoko. Nitatekoyake a tibuke opi-meneenamukuya-kitipa takoa poameneyapa pia kawademe toko.

5Tone A Tibuke Meateko Yapu

1 Kipala ina ukupa eyake uku-ye. Opi-mene pa mamina yapukeneke meou toane itonoke pa tekeimeku. Eni yapu keaweane mitikoutoane tuane pokolupa nipa Akolaliyoa tibuke latikane yapu anu meanekawateku yapu ipa nekeno, noo wayameoo. 2 Nipa ae, a tibuke meanekawateku yapu opi pone mepadiyawane kenemade oane meku. 3 Atibukepa tigini kawameneya pa yo-mini meamou. Akolaliyo latikaneyapu lobutou toane weneya tiginikakeneya meane kawou. 4 Anu imamina yapu keneke opi-mene wenekedame tuaneya mekene kenemadeoane meku. Enipa wete tukene tu-ada wane ekene ukuya mena. Anui takoane wawateku tigini luku atibuke pa meane kawateku tiginimoane kawadiya wane ekene ukuna.5 Namolo tigini takoane wawane waweneya tigini kakeneyameane kamo-toa toko agopa Akolali one. Nitikoagome enile toateka adeka piipikomepapete one Yomini totoke awinomememotoa moa wetekaneya.

6 Nitaneyake eya wane atiki toaneyaku. Akolaliyo nitatekoyake pa-pete anu i tigini kakeneya pima yak-ene Ali Muno mekota wete ponemepamele toamokolo paka lono pameku. 7 Nitikenepa Akolaliyo wipi-tikome toatekole anu leneme enam-ekeneka oneme tou wa okana toa

nimini tatekoa too wane oneke pawene tugoanemeku. 8Nipa anu tiginitakoane wawane Ali Muno-pala opi-anemepadiya wane atiki toanemeku.9Nitoanepa itonoke pamekeneka onemekota pone mekeneka one weneepetekamedeku wane onekele-kamatakama yaku. 10 Wipitia ta pataka-pete toto peya Keraisuyo koiso yopiamekota pote kapamedekolo tekeneni uku. Enipetepa tone tigini kak-eneya mekete tokole peya epetekoatokooleka toa potokakooleka onemenami wia topo takakala too.

Keraisuyo Ali Atoa One Etene-pala

Oya Patu Kakakome Tanemo11 Ali Munoyo tone toma-kala

pokooke nami wia topo takoo wanepiti tokolo mekene tekene ali atoameonekemo yakoa momotoane wilitoane kaku. Nopa edikakene odenewene piane tuku wa Akolaliyo wenetoko. Anu oya-lawe kimeka Polonopa dikane ago wa wene tomotoaneuku. 12 Enipa pinali anu wa keipikene ukuna mena. Pade ali-kitameno akoa agale okoli yatekete kimei i wa no kei pimotoane tekeneni uku. E yename kini wa keipia mate agale ikilepa kini tepenepoane wene pimotoake kepenemeepeteku wa agale epeneya-kiti witoaoa kaki. 13 Padeka-kitame no Pololeau akeneya yakene ni uku wa ikipanipa ele kule tukulepa Akolalineletakaku wane topo takoane uku. Wapadeka-kitame no Poloyo utanele-kama tuku wa ikipa nipa enilepaali atoa kiwike tuku wane topotakoane uku. 14 Edikakilepa Keraisutotoke wedoa wene mekoa mekometanele wene tekene ni tuku. Keraisuodene ago toto peya luku tuaneyano,Akolaliyo toto peya tuane yene tetepotakoa meko. 15 Ali atoa peya lukueni tukilepa nipa itonoke meketekinikile-kama toamekete one wenemoa onekeleka takamotoa tokometaneya. Kiwi luku tukale moakamotokane ago Keraisuke uku.

2 Korine 5:16 316 2 Korine 6:816 Onepa nitane agono, opi

titimoapa itono peku noai tiki-kitame tikina toa tatoane wamuku.Nipa panagono tepene meaneyatetoa enameketeke pa tokoo lenemeenetekoapa i agopa dikane ago tadekowa takoa enoa akatoane wamuku.Noanumeka papete edikakenepaKeraisu einagopa pa agono wenepikou. Nitikouyake opi eni wenewiane wakene eya wane uku.17 Panago Keraisu-pala lipuaneyamekopa nipa one namolo wenewia wawa weneya ago latitapeko.Nipa one namolole tewitikoa wawawenele toma yako. 18 Ali atoatoto weneya yene latikilepa Akolalioneme-kama tokoya. Papete totopeyame one-pala poi teia mekolokapoi wiane pitikouno, e yeneke tuanopa wa Keraisu moa wetekaneya.Nitaneyake ete ali atoaka one-palawene odene pia lipunomotoa tokometone eni takakanakamo kime oaaua pupitikakapoati wa toto moakakaka. 19 Einakamopa Keraisu nometuaneleke Akolaliyo ali atoa ta pikopeyake one-pala wene odene pialipunomotoa tokome kini poaneletoma pokoike po letu mekakana keawakenemo kekutu. Nipa einakamo oaaua pupitikakapoatino poe wa tototakoa moa kakaka.

20 Nitikano, tone Keraisuno agalepatu kautakoa kama yako. Nitimayaketepa Akolaliyo kiwi kowitoutoa kowitikete one-pala poi teigoawatoe-ye wa kiwi kowitiko. EnipaKeraisunole takakete ni oko-ye.21Keraisu einagopa poanele padelekatoamene agoke Akolaliyo tone tokopoanele kabe koukoa moa onekeawitikaneya. Nipa toto luku poaneletane ago tetepo takaneya. Akolaliyoedikakomepa kipa one yagono yenelatitapeneya memotoane tukuno,Keraisu-pala lipua meamene watotopa poanele toamene yene tetepotakaneya.

61 Akolalinele takakilepa one-pala

odeneka tekete toko. Nitikete tekete

kipala eya wa kowitoa oko-ye. Ako-laliyo kiwi pewe witikome toa motik-ilepa pata pale takayano, one enitanemo wedoa yakoa moamene-ye.2Akolaliyo one eni toatekamo papeteoa piane toane ukuno yakamene.Kiwi pewe wiatekou-petepa kini kow-

itikoimo yakoane tou. Kiwi toanemoatekou-petepa auapeane touwa Akolaliyo akeneya.

Eina oa piane toa taatekoa toateko-petepa opino nepio wane uku-ye.

Poloyo Tete Mokala Tanemo3 Padele poanele tokouke-kiti

ete-kitame Keraisunomo yakoamoamokaya tokale Akolalinele we-doane takama yaku. 4Nipa no i agopaAkolalinele takama yaku ago tadekowa ete-kitame wene tomotoanetekene eya toma yaku. Ke enekakolomekeneka tete mokoane kakenekawene keda taneya mekeneka onekeleele kule poti takoane togakalatuku. 5 Padepete-kiti pade-kitameno layo toua wia ni po yapukamoa pitikoa ni no i ago wiato waali atoa oa kamotokoa enika eniletokala tiki. Nitikala tomotoanekeonekele pa takama yakene padepete-kiti ko meamoane ni atu piameletoameneya meane ni noateku neetoamokolo pa pima yaku. 6 Nitimayakeneka poane wene piamoaneni Keraisunomo wene tootapeaneni utanele-kama toane ni epenewene-kama piane tuku. Ni EpetaneYomini nome awinaneya meane ni aliatoake wene mekoane tagatapeanetuku. 7 Nitoanepa niminimo-kama toaweane oane Akolaline telepatu kautakoane kawane tuku. NiAkolaliyo no poanele toamene agotetepo takakome olaukanele enitikilepa nimini yoname lama pikoanekawane ewa yoname kotokotopikoane kawane tou toane tuku.8 Nitoane kaku agopa pade-kitameno kei pia wa pade-kitame no payatetepo takoa wakala tiki. Ni padeka-kitame no i agopa poanele toko agowa akoa agale oa wa pade-kitame noi agopa epetane ago wa oa tiki. Nopa

2 Korine 6:9 317 2 Korine 7:5niminimo-kama oane auane yakuagoke pade-kitame no kapene agotetepo takoa wakala tiki. 9Nopa ibiniakene ago menake anu toma yakumota piko peyake oa pupitikaneya.Pade-kitame no i agopa tuateku agotadeko wa wakiyake no tuameneyamekene uku. Ni pade-kitame no iago wiato wa layo toua witikiyakeoyake wia tukamele toamokolowakala tiki. 10 Wene keda taneyamekeneke wedianeya-kama meku.Nipa ponopene ago mekeneke aliatoa peya mati kamo takou toanepaAkolaline peku naku toa kiwikanoatino toewane lawetekala tuku. Nopadeya deyaka toamokolo mekenekeAkolalineya-kama moateku ago imekene uku-ye.

11 Ae, wini Korine take meki-kiti kipala ina ukupa anu tepenemeaneya-kama eni yawane ootapeku.Kiwike wene mekoane mekene niuku. 12 Noanu kiwike wene mekoanememotoake anu oya-lawe kiwi padenooke wene mekoa meamekete tiki.13 Kipala eya wane ikilepa anu mati-kiti tetepo takakene ni uku. Noanukiwike wene mekoane meku toa topotakoa nooke wedoa wene mekoameamene.

Poloyo Pubu Akenemo14 Akolalinemo yakoa moameneya

meki-kiti-pala lipua meameamene.Wene kiyo akeneya meki-kiti poanele-kama tiki-kiti-palaedoa lipua memotoa-pe. Pa-pala yomiyomuta edoa odenekamatutukamotoa-pe. 15 Keraisu-pala Setanuta edoa odene wenepianeya memotoa-pe. Yesunomoyakoa motane ago-pala onekemoyakoa moamademe wakene agotaedoa odene wene pianeya memotoa-pe. 16 Akolaline wikakane yapukenekepa iponole edoa tomotoa-pe.Enipa totopa mea kama poko agoAkolaline wikakane yapuno, iponoleedoa tato-pe. Nikepa Akolaliyo eyawa akeneyano, yakamene.Anu wane takoane motokouna yatenepa

anu yapu tetepo takoane kiwi

pakeke none menou. Nikanoanupa kini Akolali wane oanekipa anu yatene wane oane touwa Akolaliyo akeneya.

17Nitaneyake Ali Muno Akolaliyo eyawaka akeneya.Ete-kitame poanele-kama toma yakile

tewitikoa wamene. Dikaneali atoame poanele tikina toatoameamene. Eya kuya poaneyapeya titi toa wamene. Nitikolipakiwi makutukoane mou. 18 Nipanoanupa kiniketai wane oanekipa anu mana kono-mikiti waneoane tou wa ali atoa peyatelekole-kama toa talo tokoago Ali Munoyo akeneya.

71 Anu kolotini yene Akolaliyo kiwi

auapekene dikou wa oa pianeyatokolo tekete tone tigini wenetamoa koiga koiga tokoya-kiti takoawatoane uku. Nitoapa oneke natewene pianeya mekete wene kiyoakeneya meateko kotuke kakoa wilitoa meato.

Poloyo Wedia Mekome Akenemo2 Nopa kini tepene moa mekou

toa nooke wene mekoa meamene-ye. Noanumepa kiwi odene ago-palaka toane potokakouna mena. Niodene agono wene moane koigoaneodene agoneya yotokoane moanetoamokou. 3 Kipala ina ukupa kiwikikoane akakuna mena. Kipalanamolo okouna toane wa lokoaneuku. Nopa kiwike wedoane wenemekoane mekuno, itonoke pameamedekolupa nipa kipala odenekameou wane meou. Tuamedekolupanipa kipala odeneka tuou wanetuadene meou. 4 Kiwike wenemataneya mekene kiwi ko mate outoane okala tuku. Nipa ele kule keenekakolo mekeneka tepe kolotinikilikoa pimotoane wedianeya-kamameku.

5 Masedonia take pone mepo-keneka tepe mataketikoa meameletoameneya meku pekene toane eyakuya keda enamutukala tokou. Nipapade-kitame nopala neno oa kakoli

2 Korine 7:6 318 2 Korine 8:4ae, Yesunomo olaukakouna yenameYesunole takoake wakaya wanepatepe we tokale mekou. 6 Nitoanemekouyake wene keda taneya meki-kiti mamamoa auapeko ago Akolaliyono mama moa auapekome nomekouta Taitasi moa wetekaneya.7 Nitikale nokale enekene weneepetaneya meane ni kiwi ko okamoyatekene wediane kawane tokou.Taitasi einago eni nokomepa kimeone wene epetekakoinakamo i i wa oaeya ko-pala oa toka. Kime no enadiyawa wene pianeya mea ni no-palapoanele tokoinake elame tuaneyamea ni no mama moa tokoi ko oka.Nimo okale yatekene anu namolowedikoane mekouna toane moanepatukoane wedoane wediane kakou.

8 Papete anu pipiame kini wenekeda takaneya tadekale wianewetekamikinakeya wane wenepikounake opi pade eni wenepiamuku. 9Nopa opi wedianemekeneuku. Anu pipiame kini wene kedatakaneyake ukuna mena. Kini wenekeda takaneya mekete tekete kininamolo poane wene tewitikoa waketetokoinake uku. Kini wene kedatakakilepa Akolaline wene piane toataneyano, anu eina pipiame kipalatoa potokaneya mena. 10 Akolaliyoali atoa wene keda taneya memotoatikilepa nipa kiwi toane mou wa tonepoane wene wia wamotoa tokometoko. Nitikono, one eni tokole kotemotuku wa edoa wene piato-pe.Itono peku noai tiki-kiti wene kedataneya meketepa nipa kini poanewene tewitikoa wawamekete tuaatua pokala tiki. 11 Kime anu einapipia moa oi mootokoapa Akolalinewene motekete wene keda taneyamekete eya tokoi. Onekele wedoatakama yawa ni kiwi pakeke yatanele tokagome toka toa kime padenitamokoo wa pinali kini wa kei piani poane agome tokake Akolaliyokiwika kibu moamedeko wa pitimetuaneya mea tokoi. Nitoapa no Polokiwi mekita nomotadiya wa wenepianeya mea ni onepa edoa mekopatu wa no mama motaneya mea

ni eina ya tanele tokago kibu moatowa one kibu moatekoi oi pedoa piatokoi. Widikakilepa kime poaneletadiki wane akoane oatekoulekatoamokoi. 12 Kini eina pipia wianewetekakilepa nipa eina ya taneletane agoka oneme ya takane agokaauapeou wane wene piane tokounamena. Kime widikanele tikilepa noPoloke wedoa wene mekakete tadekowa kime wene tomotoane tekene nitokouna. Akolaline wene moteketetadeko wa tomotoaneka tokouna.13 Kini wini tekete tikimo yatekouyatekene wene epetaneya mekene uku.

Nika Taitasi einago no mekoutawedianeya noka matiyame anuwene epetekatapeneya mekene uku.Kiwi peyame one wedoa auapeketeone tepe kolotini kilikoa pikaketetadiki. 14 Papete Taitase-pala kiwi keipikene mate agale ou toane i i waneokouna toa kotuke kakoa epetekoawini tekete tadikino, einapa pamowamekene tadeku. Kipala niminimo-kama oane mekala tokouna. Taitasi-pala i i wane kiwi kei pikilepaeinakamoka nimini eina ekene tokou.15 Taitasi einago wida nokale onewene pokaya piti motokakete oneokamo yakoa tato wa kime wedoamakutukoa motokoi. Nitikoinawene kibutukoa mekomepa kiwikewene mekoa tagatapeko. 16 Nitamele tadeko wane wedianeya-kamamekene uku.

8Kinikiya Moke Tamene Wa PoloyoKorine Ali Atoa Mane Mane Oa

Olaukanemo1 Anu oya-lawe, Akolaliyo one

yene Masedonia take meki-kitipewe-kala witikome tokomo ukunoyakamene. 2 Eni yene ele kule keenekakale meketeka wedoa wediketeeya tokoi. Etene ponopene aliatoameke kinikiya moke toa meatowa ete yene tatia metekilepa kedatakoa mekala tokoi. 3 Nipa kinipikoya-kiti dedeya pimotoa ako-kama metekilepa kini weneme tokoi.4 Nitikete Akolaline yene Yudea

2 Korine 8:5 319 2 Korine 8:19take meki-kitipa kime auapeoonota wa no wedoa yakoa kowitoaitokoi. 5 Eni yename kuedo meoowa ekete okoino wene pikouyakeeya toatekoilekeka akedekoi. Kueeyaka meadeteke namolo takoaAkolali nekele takoo wa pinali-kiti kiwika kini Akolalike meteketemetekoi. Nititikoapa Akolaline wenemotekete no Polo neka auapeoo waoa tokoi. 6 Nitikolipa eya tokou.Taitasi einagome papete ponopeneYu yene auapeademe anu Korineyene kinike kue eya wida koukoa moatogameneyake pake teigoa poka. Opakime titikete epetekoametekoinakalewipitimotoane tekene Taitasi nepaKorine take papete titipikanakalepeya takatapeano pa wane kowitikou.7 Kime ele kule tikilepa wedoa-kamatekete tiki. Nipa Keraisuke wenetugoa mea one agale muno pewekakoa oa onekemoyakoamoa onekeletakoa nooke wene mekoa mea enikaenile wedoa-kama tekete tiki. Nitimapikina toapa ponopene Yu ali atoamamamoteketemeatikiya keda takoamemotoane uku-ye.

8 Ina ukulepa kime toe wanetika tika toamuku. Masedoniayename kinikiya moke toa epetekoametekimo kipala oane metekenepaeni yename tikina toapa Korineyene kini weneme toamiki patu, kiniweneme tiki patu wane wene pianemekene ni uku. 9 Tone Ali Muno YesuKeraisuyo ali atoa pewe witikometanemo ukuno, yakamene. One uukamo agomeke kiwi auapeademeponopene ago latia nekeneya.Ponopene ago latia nome mekomekiwika kamo takou toa etenane pekulawetaneya. Enipa kini wene tikimouku.

10 Yena malike ponopene Yuyene auapeato wa kime titiketetadekoinakaleke eya wane ukuno,yakamene. Yu yene auapekilepa eteyename naniko auapemotoa Korineyene kime namolo takoa auapeatowa wene pia titia tadekoinano,11 opi toa pegetetapeamene. Papeteeni toatekoileke wene piitikaneya

meadekoinano, opi eina papete wenepiadekoina toa wedoa toa pegete-tapeamene. Kini kue eya meatikikotuke kakoa keda takoa meamene-ye. 12 Panagome-kiti onekeya-kitipade moke toane meou wa wediamekome one meatekoya pa dedeyapikale tokome tubeya meamokalepaAkolaliyopa einagoneya tubeyatoamoko wa wene tokome wenekeaneya meoo.

13 Kiwika ponopeneya meatino,kinikiya ete yene meetapeamenewane wamuku. Kiwika ete yenekaodene kotu kakoa meati wane ekeneuku. 14 Opipa Yu yene pa mekilitekete kinikiya moke toa meameletoko. Wa nanikopa kiwi padeya-kiti toameneya wida pa mekolipanipa eni Yu yenamepa kinikiya oyakepikale tekete ete wa meamele too.15 Edikanelekepa Akolaline bokukeagale dikoa pianeyano, yakamene.One noateka nee tubeya motoka

agomepa one eni motokapapupitini kawameneya meka. Wapanagome-kiti pa dedeyamotokaagopa kobu toamokale meka wapanagome wia mekaneya.

Taitasi One Oyagotame Tanemo16 Kiwi mama motekene auapeou

wane wene piane-kama meku.Akolaliyopa Taitasi no-pala weneodene kotu kakamotoa tokoloonemeka kiwi auapeada wa wenepia mekono, Akolali-pala ke waneuku. 17 Kiwi wida mekita Taitasine poo-pe wane yatekolu nitounota wa oka. Nipa kiwi enadiya wawene tokoa kakeneya tokome oneweneme wida noo. 18 Taitasi widamoane wetekakilepa tone oyago padeone-pala opia nomotoane moanewetekaku. Einagome Keraisuno aliatoa koukoai tikika onekemo oa auayakome tokoleke peyame one keipiai tiki. 19 Nika einagopa Keraisunoeni ali atoame moa kakakete eketeno Poloyo ponopene Yu yene kuetatia meademe Yerusaleme take auapotokakale i agoka pomotono tatoewa einago nooke oto wetekakoi. Eni

2 Korine 8:20 320 2 Korine 9:9kue totome moa aua potokakilepanipa ponopeneya meki-kiti mamamotekete ni aua potokaki wa peyameAli Muno kei pimotoa tekete ni toko.

20 Keraisuno ali atoame keda takoametekoiyapa kime tatia potokakoi wapade-kitame toto akoa agale akayatokale egelemoke toameneya tatikat-apeoo. 21 Nipa Akolaliyo enekono,kiyoke-kama tato wa ali atoane leneyoto kakete too.

22 Taitasi-pala tone oyagota Korinetake wida moane wetekakenepapanagoka kita-pala opia pomo-toane moane wetekaku. EinagomeAkolalinele ele kule takakilepawedoa-kama tadeko. Ni ago kiwikewene mataneya mekome tokomeoneka wida nou wa wedia meko.23 Taitasi einagopa no-pala oya patupikagome kiwi pakeke Akolalineletakoa mekanakagoke uku. One-palawida opia niki alitapa Keraisunoali atoa kini koukoai tikika meketetakoa moa kakane alita. Einagotametikilekepa ete-kitame Keraisu keipikala tiki. 24 Einago-mene widanokoli wedoa makutukoa moamene.Nipa kimeneke wene mekoa meketeni tadiki wa einago-mename wenetomotono nitamene. NitikolipaKeraisuno ali atoame e ku takemekete yatekete ekete ee niminiKorine yene ete yeneke etene wenemekoa meadiki wa oa ni Korine yenekiwi kei pikoumopa nimini akedekowa oa toi.

9Keraisuno Ali Atoa Auapea

Toatekomo1 Akolaline yene Yudea take

ponopeneyameki-kiti auapea kue eyakoukoa toatikile kiwi olaukateku toamena. 2 Kime enile toadete niko nikotoa kakoino wene tokouya tekeneMasedonia yene-pala eya wane okou.Tone Geriki take meki oya-lawe kimeeni toatekoile yena malike titiketetokoi wane mate agale ou toane kiwikei pikou. Nimo yatekete teketeMasedonia yene peya matiyame

kimeka tou wa tokoi. 3 Nipa winiGeriki take meki-kiti kime ponopeneYu yenane kue koukoa pikadetetiki wane kiwi kei pikoumopa patapamo neme akedeko wa padamenopala akaya tokolo eya tuku. Gerikiyename kue koukoa pikamotonopoe wane tone eni oyali-mene widamoane wetekaku. 4 Kiwi wini mekitaMasedonia yene no-pala opia neketeenekoli Geriki yene kime eni kuewete koukoa pikameadekolipa nipaGeriki yene kiwi kei pata pamoakedeku wane yaame tuou. Korineyene kiwika yaame tuei. 5 Nitikayatokolo anu i oyali-mene kiwikewini moane wetekaku. Nipa Gerikiyene kinikiya keda takoa koukoapikapioo wa papete oa lutukoinatoa toa pegetetapemotono, kiwinamolo takoa poe wane wini moanewetekaku-ye. Nipa kue memotoanetika tika tukuya mena. Pa kiniweneme keda takoa memotoanetekene ni tuku.

6 Eya wene taneya meamene. Ipepinagome-kiti one ipe ludu nee lenenatetekoa matakopa nipa wipitikomeone ipe kakoya nee natetekoa noameoo. Wa panagome-kiti one ipeludu nee lene wedoa matakopanipa wipitikome one ipe kakoya neetubeya noa meoo. 7 Nipa kinikiyapaiya meou wa kini wene toopikalatokoina toa metekilepa eya tamene.Panagome tika tika tokolo tukuwa meamoa ni koteme tukuyaketuku wa meamoa tamene. Wediamekete tamene. Wedia metekoagopa Akolaline kolotini ago eni.8 Akolaliyo kiwi pewe witikomeeya kuya ako-kama meamele toko.Nitamele tokono, ta pataka abunakini mamina nee enika eniya ako-kama motekete tekete padeya-kitimoke toa ponopene yene auapeameamele toko. 9 Enikepa Akolalinebokuke eya wa wia mekaneya pikono,yakamene.Onekeya-kiti moke toa ponopene yene

keda takoamekala toko. One kiyoakenele pa pia kawademe toko

2 Korine 9:10 321 2 Korine 10:12wa panagome wia mekaneya.

10 Akolaliyo ipe pinago nee lenematatekoya mea ni tone noatekonee mea tokome eyaka too. Kutuou toa kinikiya ako-kama moketoa epetekoa mema pomotoa tokomekini metekoina luku pupitini kakoamekala too. 11 Nipa kinikiya eyakuya moke toa keda takoa mekalatomotoa tokome kamo takou toaone eni toatekoi peku lawetekalatoo. Nitikalepa toto Aposelo ali-kitame kinikiya moa ponopene aliatoa mekoika aua potokoa metekolotekete kainya matiyame Akolali-pala ke wa oi. 12 Kinikiya edikoamoke toa meteketepa nipa Akolalineali atoa padeya-kiti toameneya pamekoli auapekala toi. Nika ali atoapeya matiyame Akolali-pala ke waomotoa toi. 13 Edikakolipa kimeauapekoi-kitame eya wa oa toi. KimeKeraisunomo yakoane motokou waikilepa nimini akediki. Onekelekawedoa takama yakino, kinikiya kedatakoa moke toa metekilepa kiwiYerusaleme take ponopeneya meko-kiti ete yeneka mama moteketeni tadiki wa Akolali kei pikala toi.14 Eya waka oa toi. Akolaliyo kiwipewe wia tagatapeneya meketeni tadiki wa kiwike-kama wenepiitikaneya mekete kini kowitikamapoi. 15 Akolaliyo toto auapekomeKeraisu moa wetekaneyano, totomeke wa ikilepa edemo wamoo.

10Polo Pinali One Wa Kei Pianemo

1No Poloyo kime eya tamene wanekowitikilepa Keraisuyo poti ko akenewene pianeya mekome ou toanemekene uku. Nipa kiwi kakakoanepa taba ago mekene ukuyake wapadeka pone mekene kiwike pademopademo wiane wetekakilepa telekagotetepo takoane tuku wa iki agomeuku. 2 Pa itono peku noai tukuwa no paya tetepo takakete iki-kitimekita wida none mekene wedoanekikoane akou. Kipalaka edikoanekikoane akamouno, wini yename

no paya tetepo takakete waki toatoameamene wane kiwi kowitoaneuku-ye. 3 Polo nopa itonoke mekuagomeke pa itono peku noai tiki-kitame poi tekete tiki toane toamuku.4 Itono peku noai tiki-kitame poyo tueeya pikoa kawa poi topikiyake anumepade nitamekene Akolaline telepatu kautakoane kaku. NitoanepaSetanuyo yopia meko taapa pawekago keaweane tadekakatapeku.5 Nitikenepa eni yename ali atoaAkolaline peku noamomotono tatowa kini wene kibutua iki agalemeka ketekakili kilikatapeku. Nipaali atoame Keraisunole takamayakete oneke-kama wene piitikaneyamemotoane tuku. 6 PanagomeKeraisunole odeneleka kote moakatekoa takameadekalepa kibu mou.Nitadeneke anu oya-lawe kimeKeraisunole takatiki kotuke kakoatakamotoane nepiane meku.

7 Kiwi padeka-kitame no payatetepo takakilepa anu tepenemeaneya tetoa enameketeke tiki. Eyename kipa Keraisuno yene kakowa wene piketepa nipa no Polokaone yatene ago kaku waka wenepiamediki. 8 Ali Munoyopa one yapuwikakou toane kiwi auapemotoatokome no moa kakaka. Nipa poaneyapu keaweane mitikoane wawoutoane kiwi kibu momotoa taneyamena. Nopa dikane ago wane mateagale ou toane okala tekeneka niminiuku. Nimo wanepa edekolo ameneya momotoa-pe. 9 Kini pipia-menewiane wetekakilepa no einagomekiwi piti takademe ni toko wa wenepimotoane tokala toamuku. 10 Kiwipadeka-kitame nooke eya wa iki.No einagome kini pipia witikilepaagale kou takoa telekomo-kama oatokoyake kiwi mekota nome mekomepa taba agome keneya pamo okalatoko wa iki. 11 Nimo iki-kiti kipanipa eya wene toatino, yakamene.No padeka mekene dikou dikouwane ukuna toanepa kiwi mekoitawini nekeneka odenemo-kama ouno,nepio.

12 Kiwi padeka-kiti kini wa kei

2 Korine 10:13 322 2 Korine 11:9pia mekino, no pa keku ago anumetuku toa e yene kimeka toati wanekini yagono ago tetepo takoanemate agale amene ya motaneyamekene uku. Kini tokoole elekule teyo adekoa toko patu waadeka-nali yotuku pekete toapapale tekete tiki. 13 Noanume padenitamuku. Akolaliyo no toatekoulei i wa yametikilepa Korine yeneauapeamene wa eni pupu kikilikoayameteka. Pinali anu wa kei pianeikilepa Akolaliyo yameteka toanetukuleke odene anu wa kei piameletoko. 14 Akolaliyo eni oyametekatoanepa ete ali-kiti naniko nomo-toane kiwi wini mekoita no namolotakoane Keraisunomo oane auanenokouna. Nitikouna tekene enilekepamate agale ekene ile tokouna waneamele tokolo uku. 15-16 Nipa padeali-kiti namolo takoa pekete taneleanume titiane tane tetepo takoanemate agale wamuku. Mate agalewamekene eya wane uku. KimeKeraisunole namolo takama yaketetokoinakale moa patukoa wedoatakama yakolipa Akolaliyo padekaeko-mene yametekale onekemoeida-kitika oane auane pou. Nipapanagome Keraisunomo wete opanetake pekene onekele takakenedikakou dikakou wane mate agalewamou. 17 Mate agale ikilepa nipaAkolaliyo tokoleke-kama mate agaleamene wa Akolaline bokuke wiamekaneya piko. Eni wia mekane toatatoane uku-ye. 18 Panagome ile tukuwa pinali one wa kei pia okopa nipaAkolaliyo einagopa ibini akene agotetepo takakoya mena. Ali Munoyokei piko agopa ibini akene ago eni.

11Kapene Aposelo Ali-kitike Pubu Ak-

enemo1 Opi leau akene agome keneya

kipala eya-mene oatekumo potiyakakoa meamene wane uku. O'o,kimepa ae no Polo dikane agokemama moa yakato wa kini wenemeyakoino, yakamene wane wamuku.

2 Akolali kiwike wene mekoa meamama motokome toko toane tekeneeya wane uku. Etename-kiti onekono ali odene agoke poateko wenetoopikome pade ali-palaka kouapiamea wa yopia meko toane kiwiKeraisu odeneke poatino pade alikeeko poameo wane kipa anu konotetepo takoane yopiane mekeneuku. 3 Papete namolo atoa Ipiyopakayame oa yotokakale yatekometane toa kimeka nitikaya tokolouku. Nipa Keraisuke-kama wenepiitikaneya mea onekele wedoatakama yakiyake panago nome poanepeku lawetekolo noa etepea pokayatokolo ni uku. 4 Ae, dikane ali-kitikiwi wida mekika nekete Yesunomoi i wa olaukakilepa noanumeolaukakouna toa olaukamikiyakewete yakoa mokala tekete tiki. NiEpetane Yomininemo ni Akolaliyokiwi toa motokome tanemo i i waolaukakilepa kiwi olaukakouna toaolaukamikiyake ee nimini iki wawete yakoa mokala tekete tiki. Nipamonekemo eni yakoa moa ni moneYomini kiwike awitaneya mea teketetiki. 5 Ekee, enika enimo olaukakiali-kitipa ibini akene Aposelo ali-kiti tetepo takoa olaukakiyake nomoa patukamele toamokono wenepikene uku. 6 Nopa agale munopewe kakoane amele toamokoyakeYesunomowene tootapeneyamekeneuku. Onekemopa emo kumota keleyoolaukakala tokouna.

7 Yesunomo Akolaliyo kiwi toamotokome tanemo kiwi oanemetekilepa kue oiane moamekene patokouna. Nipa kipa ibini akene yenememotoane tekene noanupa payaago latiane mekene tokouna. Enilepapoanele tokotu patu. 8 Kiwi pakekeYesunomo oane mema yakoukaYesuno yatene ete ta-kitike meketeanu kue moa wetekakala tokoi.Kiwi auapeadene eni yenaneke kuemotokolupa pade-kitame eni kuekode motokouyano wene pikoi. 9 Nipade kiwi pakekemekene anu kue eyatoamokaleka kinikiya manoe wane

2 Korine 11:10 323 2 Korine 11:26oikouna mena. Nitamokounake anumoatekouya peya Masedonia takeyename aua notokakala tokoi. NipaKorine yene kime no Polo kue eyaedoa moa meteko patu wa wene kedataneyamekaya tokolo opika nanikokakinike padeyaka oiane moamuku.10Keraisuno nimini peku naku agomeukuno yakamene. Geriki ta ludupima yakene eya wane mate agaleoma yaku-ye. Yesunomo Korineyene kipala oane metekeneka kinikekue dedeyaka moametekakala tokouwane oma yaku-ye. Padameka enimowamea wa amele toamoko. 11 Nimoikilepa kiwike wene mekameneyamekene ni ukutu-pe. E'e mena.Kiwike wene mekoane mekunoAkolaliyo wene toko.

12 Yesunomo oane metekilepakue eya oiane moameneya pa oanemeteku toane pa enakale tou. Nipaibini akene wa tetepo takoa ikiAposelo ali-kitamepa Yesunomooa metekete kue-pala oia momapikiyake noanume tuku toa kimekatoko wa mate agale wamomotoanetou. 13 Edikaki ali-kitipa kapeneAposelo ali-kiti. Keraisuno Aposeloali-kiti nekete oko wa ikilepa kiwioa yotokaketeke iki. 14-15 Wini yenekini lukoa meki ago Setanuyo tokonatoa tekete tiki. Enipa tamele tadiki.Setanu einagopa pa tootapeane edeloago tetepo takoa meamele toko.Eina toa wini yename Setanunoletakakilepa Akolalinele takane tetepotakoa tekete tiki. Eni namipa kini wiaenatikiyano.

Poloyo Tete Mokoa Kakenemo16 Eya wane lokoane uku. No

Polo leau akeneya mekene ni ukuwa wene piameamene. Nopa leauakene ago wado wene piketepa nipakipala i mate agale oatekumo deyapa yakakoa meamene. 17 Kipala imate agale ou toane oatekumopaAli Munoyo amene wa oka toanewamuku. Pa leau akene ago tetepotakoane mekene imopa amelepatokono oadawane uku. 18Kiwi pakekemeki ali kainyamati kini itonole toma

yakike kini wa kei pikala tikino, nokamate agale oada. 19Kipa wene meaneyene meko wa wene piketeke wenemeamene yename ikimo yakamenekote tokolo waku wa wamekete payakakala tekete tiki. 20Widikoamekilipadali-kitame kinikile-kama takoewa tika tika toa ni kinikiya tolopitoa moa ni kiwi paya tetepo takoa nikini kabunu kugutukoa wia tikilika papoitali-kiti mekete kini ikimo yakoamokala tekete tiki. 21 Ae, no pa tabaago tekene kipala enika enile tameneya moane mekene toamokouna.

Nitamokounake wini yene dikadika wa kini wa kei pia mate agaleokolipa pinali anu wa kei pianemate agale ikilepa odenemo-kamaou. Nipa wene meamene agomekeneya eya wane ou. 22-23 Kipa Iberuali-kiti wa oa kipa Iserele yatenepitiko wa oa Eberameke tama nokowa oa tiki. Noanupa Iberu agomeku. Noanupa Iserele yatene agopitiku. Noanupa Eberameke tageneago. Kipa Keraisunole takama yakowaka ikiyake leau akene agomeeya wane uku. Onekelepa kimepanatele takama pomotoane noanumewedoane takama yaku. Nipa winiyene moane patukoane eya tetemomayakou. Po yapumoapitikaneyapa pikala toane po wapime wiateigala taneya yawane ni lugutukoanetuadene pikala tokou. 24 Ko kakoa-peta Yu yename no moa po wapimewia teigala tokoi. Nipa eina-pete-kama padeka tuku melepu (39)kakoa-peta wiai tokoi. 25 Tebolo-peta layome wikala taneya pikalatokou. Wa padepete padeka yenameno ne wiou wa kue katekamoapitikakala tokoi. Ni tebolo-peta kusaue ludu ue dipike meane pokolu uedipi paka puku pokome toa uemenakakake petoane pokala tokou. Wapadepete edikane-pete ta lia patoatomotoane kusa ue ludu yonotopiane kawane tukouyake petoanepokou. 26 Nipa ele kule ke enekakalepima yakolu yotane ueme dekoa auapome ni kode ali poi pia mekoika

2 Korine 11:27 324 2 Korine 12:9patukoane pone ni no yatene Yu ali-kitameka pa yatene ali-kitameka nonewiouno nepiawa padele padele toapotokakala tokoi. Enipa ali atoameta latia pitikika tayo lonoka kusa uemukeka ni oya patu piato wa no oayotokakoi yene pakekeka tuatekouletonokaka-kama pima yakou. 27Padelepadele toatekoule nami kakale komeameneya pima yakou. Padepete-kiti atu piamele toamokale noatekounee ueka toamokale pa pimayakou. Padepete-kiti nee noameneyapupu toane kawane ni kawatekoumaminaka piatekoutaka toamokalenitime tuaneya pima yakou. 28 NikaYesuno ali atoa ta piko peyakemekikaedoa meki patu wa ta pataka abunakiwike wene pitikaneya mekene tepekolotini kilikoa piameneya pimayaku. 29 Panago-kiti tele meameneyapa taba ago mekopa nipa dikakagomamamotekenenoka taba ago tetepotakoane meku. Wa panagome-kitipanagopa etepea pomotoa likoaenekopa nipa einago likoa eneko ago-pala wene poaneya meku.

30 Anu wa kei piane mate agaledoikilepa eya wane ou. Nopa tabaagono, ele kule ke enekakolomekilepa Keraisuno tele patu-kamakautakoane meku. 31 Ali Muno YesuKeraisuno etene ali atoame kei-kamapiatiki Akolaliyopa noanume nimoikilepa kapene agalewamukunowenetoko. 32Nipa taba agomekolu tanemoi ukuno, yakamene. Damasikasetake mekolu ako tobou ago Aretasioneke lokoa ta yopiko agome nodekoa moademe eya taneya. Onepoyo ali pade-mene takoa moa enita keteponoke no einago ponoono,nepia kaponoe wa moa wetekaneya.33 Nitadekale yatekete anu oya-laweme no ne noo wa eni taunukatapeane pawe kago tobouwaneke ate lewia aua ponote kaketeno tube ka keneke uutukoa po kakoaketi akolono poti tukaketikakoliitonoke yaatekoane pitoane ponokou.

12Poloyo Pulete Enanemo

1 Ae, kipala mate agale ou toanepinali anu wa kei piane ikilepa pamoakene tetepo takakene ukuyake AliMunoyo no pulete pitikouta yame-tekala tokamo eya wane amedekuno,yakamene. 2 Akolaliyo Yesu-palalipuane meku ago no moa keku tibutiginita takuta patukatapea tebolotakaka tibuke one mekota dekoa moaaua pome eida kamotokapoka. Enipapa pulete pitikouta enekou patu,nimini moa kamotokapoka patu.Akolaliyo wene tokoyake no padewene toamuku. Nititikaneyake maliali leme (14) kakoa ponaneyake opieinakamo toaweane uku. 3-4 Enimopawa lokoane uku. No einagopaAkolaliyo eina Paradaise wa ibiniakene tibuke dekoa moa aua poka.Enipa pulete pitikouta enekoupatu. A tibuke pone kapokoupatu. Akolaliyo wene tokoyake nopade wene toamuku. Einata emokumota yakakoane mekouyake paalime keamatekomo tokolo tekeneanu lukoane yamedeku. 5 Nopalaeni tokamoke mate agale ou toaneamelepa tokoyake pinali anu wa keipiamou. Nitamatekuyake no taba agoke enekakolo mekene tukuleke mateagale oada. 6 Mate agaledo ekenepaniminimo ekene tekene leau akeneagome keneya ekene toamouno, ete-kitame no kei ako pikaya tokolotekene mate agale wamadene waku.Ete-kitame no kei pikilepa nipaanume tukule leneme enoa anumeukumo kaleme yakoa tokoinakalekeodene no kei pimotoane uku.

7 Akolaliyopa ako tibuke ele kuletubele-kama yametekale tekenepinali anu wa kei wedoane pikayatokale eya toka. Setanuno edeloago pade no einagono tigini toa po-tokaneya memotono, tete metekapawa yametaneya. 8 Nitaneyake ae,einakeya takoa wamotoane ukuwane tebolo-peta Akolali kowitikalatokouyake 9 eya wa oka. Onekele

2 Korine 12:10 325 2 Korine 12:21

takateko kotuke kakoa takamo-toanepa ne taba ago takoane telelukoane pewe wima puku wa oka.Nimo okano, Keraisuno tele nokeawinomotoane tekene nipa nopataba agomeke nekele edikoane takouwane mate agale ou toane wedianemekene uku. 10 Nipa Keraisunoletakama yakulu tekete ete-kitame noya takoa tete mea tiki. Ke enekakolomeane piti tanele enoane tukuyakekilikoane mekene uku. Nipa notaba agomeke Keraisuno tele patukautakoane kakene tekene telekagotetepo taneya mekene uku.

Poloyo Korine YeneMamaMotokomeAkenemo

11 Inapa pinali anu wa kei piane ik-ilepa leau akene agome keneya tokou.Kimeka no kei piamele taneyaketoameadekili tekene ni tokou. Nopa agomeke kiwi pakeke kapenewakoa meki ali-kiti etene moanepatukamele tokolo mekene uku.Kimewini yenepa ibini akene Aposeloali-kiti tetepo takakiyake uku. 12Kiwipakeke wida mekenepa no i agopaAkolaliyo moa wetekaneya tadekowa ka oa wene tomotoane tekeneetene Aposelo ali-kitame tikina toanetubele-kama toma yakouna. 13 Kiwipakeke edikoane mekenepa edelekatekoane toamokotu-pe. Eya odenekatekoane toamokouna. Yesuno aliatoa ete ta-kitike mekoika kinikepadeya-kiti oiane motokouyakeKorine yene kinike padeyaka oianemoamokouna. Beita einapa kipa payatetepo takakene tadekuno, ela tokowane edoane omotoa-pe.

14 Opi wida tebolo takoane ugunoadene meku. Wida none mekenekini kue nee eya oikilepa toamou.Kini kue eyake wene piitikaneyameamekene kiwike wene piitikaneyamekene ni uku. Mati deyameetene nineta kue nee eya moke toameamoko. Etene ninetame kinimati deya-kiti nee eya moke toameamediki. 15 Ae, kiwi auapeadeneanukuya peya tatiane meetapeou.Kiwike toane tuamedekolupa nipa

tuou. Kiwike dikoane wene wedoanemekoane tomotoake nooke wenenateya mekoa meki patu.

16 Nipa no Polo kiwi pakekeKeraisunole takama yakene kinikekue eya keleyo oiane motane tetepotoameneyake kinikiya tolopi toanemotekene tokou wa nopala wenepianeya mekete no akoa iki patu.17 Kiwi tewitikoane padeka ponemepokenepa kinikiya-kiti motokapo-motoane tekene panago kiwike winimoane wetekakou wa kime no akoaiki patu. 18 Taitasi einago Korinetake wida poano pa wane kowitoanewetekakilepa padenakago one-palaopia nokagoka moane wetekoanetokouno, einago Taitasi wida nokomekinikiya tolopi toa motoka patu. E'emena. Einago tota odene wenetapiitikoa mekete odenele-kama tomayako. Enipa nimini ukutu-pe.

19 Kime koiso yakoa memotoanekakene ou toane pinali anu wa keipikene ni uku wa koto wene pianeyameki patu. No pade nitamekene Ako-laline leneke kakene ikilepa Keraisu-pala lipuane kakene uku. Enipaanu kolotini yene kime Keraisunolewedoa takamotoane tekene auapeouwane mama motekene uku. 20 Widanekene enekolu kiwi mekete toatekoitoa mekete toameadekoli enekayawane ni uku. Kipala wene poaneyanoatekouke no nomotoa wedianeyanepia mekete tadeko wa kime akayatokolo tekene ni uku. Kini kini eteoto wa neno oa wene poaneya meabu wa kotimi taneya mea pili pili toaakoa agale oa kotu kotu toa kawaete yene paya tetepo takoa agaleoa kamotokoa enika enile toonaliyotokayanowene pikene uku. 21Widawa none mekolu kini tokoileke kiwikakakoa Akolaliyo no ya takakayanowene piku. Kiwi padeka-kitamekini namolole toma yakoina teketeeko atoa moa ni motane atoa ekoalike pote ni pamoka mea enika enipoanele pa toma yakete tiki. Ae, enikaeni poane wene wia wawameadekolienekene tumai keneya meou.

2 Korine 13:1 326 2 Korine 13:1413

Wipitikome Pubu Oa Lionate OaTanemo

1 Wida wa ugu nikilepa tebolotakoa-peta tou. Akolaline bokukewia mekapiane toapa ali takutatebolome-kiti panagome poanele tokaleenekoinakamo i i wa odenemo-kamaakoa okolipa oyake yakoa moameletoo. 2 Papete wida taku takoaneugu nekenepa kiwi padeka-kitamepoanele tokoi-kiti ni kiwi peyakikilikoane pubu okounano, opi tapadeka mekene eya wane lokoaneukuno yakamene. Wida wa nekenepoanele tokoi peya kibu mouno,nepio wane uku. 3No Polo Keraisunoagale patu kautakoa kakome okopatuno, one nokome tokale enato wanepia mekili tekene eya waneka uku.Keraisu einagome kiwi pakeke tabatokole toamokome telekole-kamawitakamotoa toko. 4 Ete yenameone yomo lekaneyake wia dekakolipa taba ago keneya eni tuaneyakeopi Akolaline tele patu kautakoa-kala kako. Noanuka one keneya tabaago meku. One-pala lipuane agopa taba agomeke kinikile takadeneone-pala opiane Akolaline tele patukautakoane kawane meou.

5 Kime Keraisunole takama yakopatu wa kini tepene piko wene tetoaenekala tamene. Einago Keraisu Yesukipala lipua meko wa wene toamiki-pe. Lipuaneya mekome-li. Enidowene toameadekalepa nipa onekelepata pale takama yakete tokoi.6 Wida nekene tokoule eneketepano i agome Keraisunole pata paletakamokono, kipa kibu moameletoko wa oino wene piku-ye. 7 Nipade Akolali kini kowitikakilepapoanele odeneleka toamomotonota wane tuku. Nitikuno, telekoletoane kibu moatekoule toameketekiyo akenele toma pekedekolipaepetoo. No i ago Keraisuno agalepatu kautakoa kakono, poanele tiki-kiti kibu moamele toko wa kimedowene toamekete no paya tetepotakoake epetanele tadekolipa nipaepetoo. 8 Akolaliyo nimini peku

lawetekale noa toma pekedekolipanipa enile toma poameo wane kaedoane ketekamotoa-pe. Ka ina inawaneka yamema pamedeku. 9 KimeKeraisunole wedoa takama pikilipanipa telekole toane kibu moatekutoa mena. Enipa wene epetaneyamekene uku. Kime Keraisunoletakama poatiki kotuke kakoa takamapomotono ta wane kini kowitikakeneuku-ye. 10 Akolaliyo one yapuwikakou toane kiwi auapemotoatokome no moa kakaka. Nipa poaneyapu keaweane mitikoane wawoutoane kiwi kibu momotoa taneyamena. No dikane agome kini poaneletokoileke kibu moamou wanepa nipapapete i take mekene pubu oane ipipia wiane wini wetekaku-ye.

11 Anu oya-lawe, i pipia wianepeya takakenepa eya wane uku.Keraisunole takama poatiki kotukekakoa toadete wili toma pamene.Kipala i kowitoane ukumo yakoatamene. Odene wene-kama pianeyameamene. Tepe kolotini kawiapianeya meamene. Edikoa mekolipaAkolali totoke wene mekoa mea tonetepe kolotini kilikoa pikoa toko agokipala opia mea kawoo.

12 Yesunomo yakoa motane-kitienekoita yono mano wa kini yonomokala tamene.

13 I take Akolaliyo one wa takoamotane yene peyame kiwi wetekamene wa kiwi lionate iki.

14Kiwi peyane eya wane kowitikak-ene uku-ye. Ali Muno Yesu Keraisuyopewe-kama wia ni Akolali kiwikewene mekoa mea ni Epetane Yominikiwike awinomemekomeodenewenepikoa tomotoane uku.

Opa anu agale eni.

Galesia 1:1-2 327 Galesia 1:17

GALESIAPoloyo Galesia YenekeWia Wetekane Pipia1-2 No Poloyoka nopala odeneka

meki oya-lawemeka Keraisuno aliatoa wini Galesia ta ludu meki-kitikiwike i pipia wini wia wetekako-ye. Iagale oane wetekakilepa pa ali-kitaneagale patu kautakoane kakene ukunamena. No Aposelo ago takoa moakakakilepa pade ali-kitame taneyamena. Eya agotame Yesu Keraisu nione tuaneya pikale moa kamotokaneago Akolalitame tokoi.

3 Toneketai Akolali-pala Ali MunoYesu Keraisutame kiwi pewe wia tepekolotini kilikoa pikoa tomotoane kinikowitikakene uku-ye.

4 Keraisu einagomepa ipetepoanele toomoa piki-kiti etepeapomotoa wakome anu oya-lawe tototoa moademe tone poanele tokookenome tuaneya. Nipa toneketaiAkolaliyo wene toopiane toa taatekoataneya. 5Nitaneyano, Akolali kei pia-kala katoane uku-ye. Ee nimini.

6Ae, Yesunomopa wida pene yakoamootokoake pade olaukanemoetepeayakoa litikete tiki. Nipa Akolaliyokiwi eni yene pewe wia oto toamotakapoano pa wa Keraisu moawetekaneyake onekemo tewitikoawakete tiki. Nitikili tekene wenekainya mati pianeya mekene uku.7 Pade olaukanemo wane ukumopaKeraisunomo mena. Pade-kitamekini wene moa bebo akakete tiki.Nipa onekemomoa koigoapa pademopamo olaukadete wili toa kaketetiki. 8 Yesunomo kipala namoloolaukakounakamopa panagome moakoigoa olaukakalepa nipa Akolaliyoeinago wakome wamotoane uku.Noanumeka a tibu kawa nokoedelo alimeka onekemo moa koigoaolaukadekolopa Akolaliyo wakomewamotoane uku. 9 Kipala ina namolookouna toane wa lokoane uku.Keraisunomo kime namolo yakoa

motokoinakamopa panagome moakoigoa olaukakalepa Akolaliyo einagowakome wamotoane uku-ye. 10 NoPoloyo eni ukupa nipa Akolaliyoka aliatoameka no kei pimotoane tekene niuku wa wene piki-pe. Ali atoamedono kei pimotoane enoane tekenetou tokapa nipa Keraisunole kapenewakoane takou toka.

Polo Aposelo Ago Takoa MoaKakanemo

11 Anu oya-lawe kipala i ukumoyakamene. Yesunomo oane auaneyakumopa alime wene kibututukoamea toawea akenemo mena. 12 Nikapanagome oa metekale yakoane mo-tokoumo mena. Panagome-kiti imoyakoamoa tawano olaukakoyamena.Kipala i ukumopa edikanemomenakeYesu Keraisuyo i i wa no-pala toaweaoka.

13 Ete Yu yename Akolalineletakama piki toane noanumekawedoane takama pokoumo kimeyatekoimo wa wene takadene ukuno,yakamene. Papete einakale tekeneYesunomo yakoa motane ali atoaela moameneya kiwi wiouno nepiowane wiane atukadene wili toanekakou. 14 Ni toto Yu yatenaneletakakenepa anu yagono-mikiti peyamati moane patukoane anu kaua-mikitane peku-kama nootokoanewedoane toomoane pokou.

15 No nitatekou ago agauayo peneopiameneyake Akolaliyo one watakoa mootokoa no pewe witikomekayo oa motokagome eya wa oatoka. 16 One managono pekunoa tamene wa no kayo oa moakakaka. Nipa onekemo mone payatene pitiki toane mo wima-kalapomotoa tokome ni toka. NitikalepaYesunomo wete yakoa motaneago mekata-kiti poamoane 17 niAkolaliyo namolo takoa moa kakaneAposelo ali-kiti Yerusaleme takekoukoa mekoitaka poamoane tokou.Nitameneya Arebia take wete ponemepokou. Eidapa Yesuyo onekemoi i wa no olaukatapeka. Wa nanikoArebia ta tewitikoane Damasikase

Galesia 1:18 328 Galesia 2:10take wakapeane pone mepokou.18 Nitoanepa tebolo takaka malikePita mekota ugu pone mepou wanewene pikou toane Yerusaleme takepone Made takutake one-pala eidaopiane mekou. 19 Einata einapeteeya ago Yesuno wamene ago Yamekaenekouyake ete Aposelo ali-kitienamokou.

20 Kipala i oane wiane mekak-ene ukumopa niminimo-kama uku.Akolaliyo yakakoa kamotoane kapenewakamuku wane uku-ye.

21 Yerusaleme take meemotekeneSiria Silisia tata ludu pima yakou.22 Eina-petepa Yesuno ali atoa Yudeatake pitikoi-kiti anu lene timiniwete enameneya meketepa 23 ete-kitame no ko okoimo odene yakakalataneya. Nipa no einagome Yesunoali atoa kiwi tete meemoa yakoyakeopi Yesunomo oa aua yako waete-kitame no ko okoimo yakakalataneya. 24Nitoa yakatekoapa anu enitokouleke Akolali kei pia kakeneya.

2Ete Aposelo Ali-kitamePolo Makutukoa Motanemo

1 Wa mali ali leme (14) kakoaponetekaneyake Banabasi-pala opi-ane Yerusaleme take wa wakapeanepone mepokou. Taitasi einagoka patowane moane auane pokou. 2 NipaAkolaliyo no wene takakale tekeneeya toadene pokou. Yesuno yateneibini akene ali-kitame yakamotoaneYesunomo mone pa yatene-kitimekika oane auane yakene ukumotoaweane oadene pokou. NitoanepaYesunole wete takakouleka enipetetakakouleka pata pale takaya tokaleeni ali-kiti-pala paka witimoanepone mekene i i wane toaweaneootapekou. 3 Nitikolu ekete nipanemepa Keraisunole wedoa takamayake tadekono, i ago Taitasi moneGeriki agoke Mosesene totono pikotoa kepene teigateko toa mena waone makutukoa motokoi. 4 Nipa Yuyatenane totono litia tokoi ali pade-kitame Yesunomo yakoa motane

tetepo takoa eya tokolika makutukoamotokoi. O yename Taitasine kepeneteigamotoa toa enadete toto pakekelede note menokoi. Ni pade Yesunoali-kiti totome kini totono tewitikoaYesunole atiki toa takakete tokooleenadete tokoi. Nipa kini tanele-kama litia tomotoa kini totonokemoa labakadete tokoi. 5 NitikolipaYesunomo Galesia yene kiwi olaukak-ounakamo moa koigakaya tokaleo Yu yename okoimo pademokayakamokou.

6 Nitikene ibini akene tetepo taneAposelo ali-kiti pakeke mekenekepa atiki toane mekou. Toto takoaenateko agopa Akolali odene tokaletekene atiki toane mekou. Nitoanepakiwi pa yatene ali atoa Yesunomooane metekouna toane e yene-palai i wane toaweane okolu yateketeno neme onekemo pademo katekoawameadeko wa wameneya eya waokoi. 7 Akolaliyopa toto Yu yatenepitiko toa Keraisunomo oa auayamotoa takoa Pita moa kakaka.Einakale tokome Polo neme onekemoe ku pa yatene pitikoi toa oa auayamotoa takoa moa kakaneya tadekowa okoi. 8 Keraisunomopa Pita nemeYu yatene pitiki toa oa aua yawanota wa takoa moa tele lukaka agoAkolaliyo no Polo neme e ku payatene pitiki toa oa aua yawano tawa no takoa moa tele lukaka tokaleni okoi. 9 Nitikete Yame Pitata Yonetoa tobou meane tetepo tane ali-mename ekete ee nimini okono, Polonemewinile tomotoa pewewitikilepaAkolaliyo tadeko wa ootokoa kaketeeya tokoi. Banabasi tota kini yagonoagota latikete tone yono moteketeekete nipa ete Aposelo ali-kiti kimeYu yatene pitiki toa Yesunole takamapoono, Banabasi kitame e ku payatene pitiki toa onekele takamapoatino poe wa okoi. 10 Nimoootokoa kakete ekete eya odene wenekayapeameneya toatino toe. I takeponopeneya meki-kiti mama moaauapema pamenewa okoi. Einapa touwanewene pianeya-kamamekouyakeokoi.

Galesia 2:11-12 329 Galesia 3:1Poloyo Adioke Take Pita Kikoa

Akanemo11-12 Wa naniko Pita toto mekoota

Adioke take nome mekome eya toka.Yameyo moa wetekane Yu yene wetenoameneyake mone pa yatene aliatoane yapu pome nee nopokalatoka. Wa naniko eni Yu yene notemekoli einapete titimoa pa yateneali atoa mekoika pamene kote tokalewaka. Eni Yu yename eya wa okoiya.Pa yatene alime Yesunomo yakoamootokoa kini wa kepene teigamotoatoamokolipa titi toa wamene waokoiya. Pitayo kini eina paya wenelitiane tetepo takakome kepeneteigamene ali-kiti-pala mekome neenamene piti tokale waka. Nitikalepaone ponoke kakene ekene widikoapatoa potokako wane kikoane akakou.13 One eni paya wene pia toka toapaone Yu yatene oyali-kitame enipene nokoi Yu yene piti moteketetekete kini okoile litikala tokoi.Nitikoli enekome Banabaseyokaetepea litia toka. 14 Nitoa Yesunomoone niminimo pine piko toa litiatoameadekoli enekene e yenane leneyoto kakene Pita-pala eya wane okou.Pita nepa Yu agomeke o Yu yenewete noameneyake pa yatene agotetepo takoa mekanano, pa yateneali-kitame toto Yu yenane totonoedoa litia tomotoa-pe. Litia toatikitoa mena wane okou.

Yu yeneka Pa Yeneka Yesuke WeneTugakilekepa

Akolaliyo Toa Motokomo15 Nimo ootokoane Pita-pala eya

waneka okou. I ago Pita totapaIserele yatene agota. Mone pa yateneagota mena. 16 Nitane agotameeya wa wene toko. Akolaliyo oneali atoapa poanele toamene yenetetepo takoa wene keaneya mekilepaMosesene totono litia tootapekileketokoya mena. Enipa pa Yesukewene tugakileke toko. Totameka Yuyatenane totono litia tootapeameletoamokoyake Keraisu Yesuke wenetugoameko. Akolaliyo totapapoanele

toamene agota tetepo takamotoatekete ni toko. Ni edoa-mo.Mosesene totono litiki yene Akolalineleneke poanele toameneya meanetetepo taneya meamele toamoko.17 Akolaliyo totopa poanele toameneyene tetepo takoa wene keaneyamemotoa toa enekete Yesuke wenetugoa meketeka e ku pa yatenamepoanele tikina toa totomeka poaneletadekolopa nipa totome poanele patomotoa Keraisuyo enoa wako-pe.Enoa wawamoo-li. 18 Namolo yapukeaweane waou toane tekene noYu yatenane totono ete pimotoanewakou. Nitikouyake enimene wamoane awitikakoane wiou toanetekene eni totonodo wa litianetootapeane enekenepa nipa ae nopaAkolaline totono tetekaku ago tadekowane ou. 19 Yu yatenane totonolitiane tuku pekene toanepa aetootapeamele toamokono, nopatuateku ago tadeko wane litianetoaneke wakou. Nipa Akolali patukautakoane mema pou wane nitikou.Opi Keraisu-pala yomo lekaneyakeodeneka wia dekane tetepo taneyameku. 20 Nitikuno, itonoke pamekuyake Keraisu nopala lipuameko. Nipa itonoke pa mekenekanooke wenemekoamekome tuademenekene agoke wene tugoane meku.21 Edikakenepa Akolaliyo no pewewia talo toko ka tewitikoane wakuyamena. Panagome-kiti Akolaliyoone poanele toamene ago tetepotakamotoa tokome Mosesene totonolitia tootapeamele too tokapa nipaKeraisu totoke tukilepa pata pale tootoka.

3Mosesene Totonome Moa Lauaneya

MeameketeKeraisuke Wene Tugoa Meatekomo

1 Ae, wini Galesia take wenemeameneya meki-kiti kini wene teyomoa bebo akaneya-pe. Yesu totokeyomo lekaneyake tuanemo wedoanetoaweane okolu yatekilepa one enitukale kini leneme enoa mou toa

Galesia 3:2 330 Galesia 3:15yakoamotokoinake opi yakane tetepotoameneya mekete tiki. 2 Nitiketetikino, eyado yakouno amene.Akolaliyo one Epetane Yominikiwike moa wetekakilepa Mosesenetotono litia tootapekoinake taneya-pe. Yesunomo kipala toaweaneokounakamo yakoa motokoinaketaneya-pe. 3 Yesu einagonole titiatakakilepa Epetane Yomini patukautakoa kakete tokoinano, opionekele takoa togadetepa kini wen-eme touno wene pia tikiti-pe. 4 Ae,ele kuleme ke enekakale meketekaYesunole poti takama yakilepa papata pale tokoti-pe. 5 Akolaliyo oneEpetane Yomini kiwike wetekatekoakiwi pakeke padele padele tubelewitakakala tikilepa nipa Mosesenetotono litia tootapekoinake toko-pe.E'e mena. Yesunomo kipala toaweaneokounakamo yakoa motokoinake nitoko.

6 Nipa Akolaliyo Eberame-pala-kiti tanemo wene kibutua meamene.Akolaliyo ne auapekene ile tou waokalepa nimini taatekoa toademe okowa Eberame oneke wene tugoa meaneya.Nitikale tokome Akolaliyo Eberamepoanele toamene ago tetepo takaneya.7 Nitaneyano, eya wene toa waneuku. Akolaliyopa one oka toa-kama taatekoa too wa oneke wenetugoa meki-kiti Yu yeneka pa yenekaEberamene mana kono-mikiti tetepotakoa meko. 8 Akolaliyopa e ku payatene oneke wene tugoa mekoikepoanele toamene yene tetepo takoapewe wiatekamo i i wa Eberame-pala papete oa pikome okome e kuyatene ta piko peyake pitikoi toane pewewiane kawou. Nipa ne nooke wenetugoa mekoleke nitou wa Eberame-pala akeneya. One bokuke papetewia mekapianemo eni uku-ye. 9 Oneoka toa-kama nimini taatekoa too waEberameAkolalikewene tugoameanetoa meki-kitipa Akolaliyo Eberame-pala kikilikoa pewe witikome poaneletoamene yene tetepo takoa meko.

10 Akolaline wene kekadeneMosesene totono litiane tootapeouwa wene pianeya meki-kitipa

Akolaliyo wawa kibu moademetokolo uku. One bokuke eya wa wiamekanemoke ni uku. Panagome-kitiMosesene totono litia tokomeke odenelekakatekoa toamokolopa Akolaliyo wawakibu moademe toko wa panagomewia mekaneya. 11 Mosesenetotonome moa lauane ago odenekaAkolaline leneke poanele toamenetetepo taneya kamele toamokolouku. Akolaline bokuke eya wa wiamekanemoke ni uku. Akolaliyo poaneletoamene tetepo takaneya meki-kiti onekewene tugoa mekete tekete ni mea kamapiki. 12 Mosesene totonomedo moalauaneya kaketepa nipa Keraisukewene tugoa meatiki toa mena waneuku. Moseseyo tamene wa akenele-kamalitia tokagopa one eni totono patu meakamedeko wa Akolaline bokuke wiamekaneya pikolo tekene ni uku.

13 Totome eni totono litiatootapeamokolo tokome Akolaliyokipa poane yene wa waoo tokakeKeraisuyo oto toa motaneya. Nipaetename oneka poane ago tetepotakakome wamotoa tokome toto lukutuaneya. Eni tuatekalekepa Akolalinebokuke eya wa wia mekaneya piko.Yomo lekaneyake tuko agopa Akolaliyopoanele tane tetepo takoa wakene ago eniwa wia mekaneya piko. 14 KeraisuYesu edikoa tukilepa AkolaliyoEberame nepala titiane tokounatoane tekene pa yatene ali atoakata piko peyake pitikoika pewe wiouwa okana toa taatekamotoa tokometuaneya. Nipa oneke wene tugoamekolo tokome etename EpetaneYomini totoke wetekateka wenetoopikana toa taatekamotoa nitaneya.

Mosesene Totonokeka Ni AkolaliyoEberame

Yatene AuapeouWaOa PianemokekaAkenemo

15 Anu oya-lawe kipala ina ukunapine piko toane wene takadene eyaadeka pikene ukuno yakamene. Alitakutame-kiti dikoa auapenali yatowa oa togotokoimo wia mekakolipapadekagome pademoka katekamele

Galesia 3:16-17 331 Galesia 3:29toamoa wa eni pake pademoka lukoawia mekamele toamoa toko. 16-17 Eyawane ekene uku. Akolaliyo Eberame-pala ne yatene auapekene dikou waoa piane toa adini moameneya pa piakako. Nitikono, ege kadukaka malipogi kakoapeta (430) ponaneyakeMoseseyo yametane totonome einaoa piane agale pademoka katekoawamele toamoko. Akolaliyopa dikoudikou wa one yono timinike pitikoutoa oa pikome Eberame-palakaoneke tawatekago-palaka akeneya.Nipa Eberameke tawateka ago wapanagome Akolaline bokuke wiamekakilepa Eberameke tawatekoiyene peyake wamokome odene agoKeraisuke akeneya. 18 Akolaliyo tototoa motikilepa Mosesene totonolitia tootapekooleke too tokapanipa Eberame-pala dikou wa papeteoa pikana toa taatekoa tokome nitoa motoko wa totome oatekoolepiamoo toka. Nitoo tokake Akolaliyototo one mana kono-mikiti latikoatoa motikilepa Eberame pa pewewitikome dikou wa one-pala papeteoa pikana toa taatekakome ni toka.

19 Moseseyo one totono yame-tekilepa edekale taneya-pe. Pa-pete poanele-kitipa i i wa Isereleyename wene tomotoa tokome niyametaneya. Ni pade Akolaliyomone pa yeneka toane motikilepaneeke tawatekago kitake tou waEberame-pala kikilikoa akene agoKeraisu nokaleka papete pa tekeilitia tomotoa yametaneya. Einatotonopa Moseseyo one yatenanepikoa katekamotono, one kakataakapoatino poe wa Akolaliyo oneedelo ali-kiti moa wetekaneya.20 Papete Akolaliyo Eberame-palai i wa e ku pa yatene ali atoakatoa moateka totono yametekomepapanago neme yametekoano pawa takoa moa wetekaneya mena.Nitameneya Akolali oneme pomeyamepaneya.

PapeteAli Atoa Etepea PokayaTokaleMosesene Totonome Moa Kolago

Tanemo

21 Moseseyo naniko yametanetotonome Eberame-pala papeteakene agale moa kautako wane ekeneukutu-pe. E'e mena. Akolaliy-opa ali atoame totono pade litiatootapekoike meemoa pamene wapoanele toamene yene tetepo takoatoa moamele too tokapa nipa enitotono litia tane yene takoa toa mootoka. 22 Nitoo tokake itonoke mekipeya poaneleme moa labaneya mekiwa panagome Akolaline bokuke wiamekakomepa eya wa okome akeneya.Meemoa pikilepa odene agoka oneweneme tamele toamoko. Tameletoamokoyake Akolaliyo Eberame-pala papete oa piane toa tekete aliatoa Yesu Keraisuke wene tugoameketepa meemoa pamele toko.

23Papete tone wene tugoameatekoago wete taatekoa noameneyakeAkolaliyo toto etepea pokaya tokaleeya taneya. Mosesene totonome moakolago taneya memotoa yopimoanekeneya. Keraisuke wene tugoameatekoi ka nani yameou wataneya. 24Nipa padane mati-kiti moaegetekane agome tou toa tokomepapete Mosesene totonome i i watoto Keraisuke poatekoo ka yamemanekeneya. Nipa Keraisu nokalepaoneke wene tugakolo Akolaliyototopa poanele toamene yene tetepotakamotoa tokome nitaneya. 25 OpiYesuke wene tugoa meateko oipanekedekono, Mosesene totonomeKeraisuke poateko ka i wa yameatekotoa mena.

26 Nipa kiwi peya Keraisu Yesukewene tugoa mekili tokome Akolaliyoone mana kono-mikiti latikako.27Keraisu-pala lipuamea uemotokoi-kiti kiwi peya weneya mamina moakawou toa Keraisu keneya meki.28 Nitaneya meki-kiti kiwi peyapaAkolaliyo midi pikoa mekome Yuyeneka Geriki yeneka ta pine yenekata pine yename moa egetane yenekaali yateneka atoa yateneka takoaenamokome odene yatene tetepotakoa yopiko. Keraisu-pala lipuamekili tokome ni toko. 29 Nipa

Galesia 4:1 332 Galesia 4:19Keraisuno yatene ali atoa mekilitokome Akolaliyo kiwi peyapaEberameke tagene yene tetepo takoameko. Nitoapa onekeya-kiti ne meouwa Eberame-pala papete oa pikanatoa taatekoa tokome kiwikameademetoko.

4Papete Egetiniya MeakeOpi Akolaline Mati-kiti Mekomo

1 Eya wane ekene okou. Etename-kiti onekeya peya mana agomemootapemotoane uku wa kadimooa mea tukoyake papete matikepawetini yename egetinago tetepotakoa yopiki. 2 Nipa etename i agowetinago kakale one moatekoyapeya meetapeamene wa metane oiwete noameneyakepa papete wetiniyename eni matika one moatekoyakaetename okana toa tekete yopikoakaki. 3 Eina toa totoka papete Keraisuwete noameneyake mati keneyamekete itono peku noa tokoi yenekelukoamekoo. 4Wananikoonemetaneoi noka-pete Akolaliyo mana Keraisuatoane tepene mea nomotoa moawetekaneya. Poano pa wa moawetekakale nomemekome Yu yenanetotonoke lukoa meaneya. 5 Nipatotoka papete Yu yenane totonomemoa lauaneya meko-kiti oto toamoademe tuaneya. Akolaline manakono-mikiti latikademe ni taneya.

6 Kiwika one mana kono-mikitimeko wa wene tomotoapa Akolaliyomanane Yomini kini tepene lobutu-ano pa wa totoke moa wetekaneya.Nipa Atai Atai wa kayo okala toko Yo-mini eni wetekaneya. 7 Nitaneyano,kipa one mana kono-mikiti meki.Pa egetini mati-kiti keneya meamiki.Nipa Akolaliyo kipa one mana kono-mikiti moa latikakilepa onekeya-kitikiwi meou wa toko.

Poloyo Galesia Yene Mama Mo-tokome Akenemo

8 Papete kime Akolali wenetoameneya mekete paya gode-kitipaAkolali tetepo takoa eniya-kitike

egetiniya keneya lukoa mekoi. 9 Opipade nitameneyaAkolali wene taneyameki. O'o, Akolaliyo kiwiwene taneyameko wane ikinakeya. Ae, nitaneyameki yename kini namolole tewitikoawakoinake opi wa tekete tiki. Enipaya-kitike egetini mati keneya walukoa meadete iki patu. 10 Nitoa kininamolo losu tanele tekete i ta pataka-pete ile tato, i tokeneke ile tato, imalike ile tato wa toge kia lodo yoaenika enile etepea tuku pekete tiki.11 Ae, kiwi pakeke Yesunole takamayakounake ipe yolo enadene keneyaeinapa pata pale tekene tadeku wanewene pikene uku.

12 Anu oya-lawe kime Yesunomoyakoa momotoane tekene Yu ya-tenane totonoke lukoane meanekewaatekoane kiwi pa yene mekoinatoane mekounano, opi anu tukule-mene tamene. Kime no-pala padelepoanele tokoina mena. 13 Namolonawida none mekene Yesunomotoaweane ikilepa no yene tokaletekene pade-mene meane toaweaneokouna. Enipa nimini ukutu-pe.14 No yene taneya mekolu eneketepaae ni edato patu wa no kote moapaya tetepo takamokoi. Nitameketeeyaka tokoi. Akolaline edelo agonekene tetepo takoa makutukoamotikilepa no Keraisu Yesu tetepotakoa tokoi. 15 Ae, kiwi namolokolotine mekoinake opi edikoameamekete tikino, edekolo tikiti-pe.Namolona anu wene epetekadetepakini lene toa moa meamele tootokapa kini leneka no meoi tokakeopipa pade wene pianeyamekete tiki.16 Niminimo oane metekulu teketenopa kipala poi teiane ago tetepotakoa waki-pe.

17 Einapa no oa ketekakoinayenamekiwi oya kakoa enekilepa paletoatiki wene pianeyameketeke teketetiki. Nipa no ete pilia wawa kinikilewedoa takama pomotoa tekete ni tiki.18 Wini yename kiwi oya kakoapakipala epetanele toatiki wene piatikipa nipa toa epetekaki. Kiwipakeke mekoluka padeka mekolukaenabuna wini yename edikoa toaepetekamotoane uku. 19 Anu mati

Galesia 4:20 333 Galesia 5:2deya niname-kiti mati opiademewelea kawou toane kiwi Keraisunoyagono-mikiti wa latikou wane wenekeda taneya meku. 20 Ta padekamekene i pipia wiane wetekakilepakiwi kakakoane ko oadiya wane wenepikene tuku. Nipa kime tokoilekewene kainya mati pianeya mekenekipala edemo uku patu wane tuku.

Eeka Seratame Ali Mati OpikalaTanemo

21-22 Kiwi padeka-kiti Mosesenetotonoke wa lukoane meou wa wenepiki-kiti kipala eya wane yateku.Mosesene totono wia mekaneyapakeke Eberameyo opiane ali matitatakutake akenemo wene tiki patu.Pade matipa one kueme topo toamoa egetekale pupu takane atoaEekayo opikaneya. Padena matipata pine atoa Serayo opikaneya.23 One pupu takane atoa EekayoEberamene mati opikakilepa atoayatename mati opikina toa epeneatoa mekome opikaneya. Nitaneyakepadena atoa ta pinatoa Serayo onemati opikakilepa Akolaliyo papete oapikana toa taatekoa taneya. 24 Einaatoatame mati opikala tanepa eyaadeka pikene uku. Akolaliyo aliatoa auapeane talo touno dikamenedikamene wa oa togotane totonotakuta adeka pikene uku. Eeka waneibini uku atoapa Mosese Sainai tonowaneke kakomemotane totono adekapikene uku. Oneke tagene tetepotakaku yenepa egetini yatename tapine yenane pupu-kama takou toaMosesene totonoke lukoa meemoaniki. 25 Eeka einatoaka oneke tagenetetepo takaku yeneka egetiniya meoutoa Mosesene totonoke lukoa meki.Dikane yeneke ikilepa Arebia takekakene Sainai tono wane adekapikene uku. Sainai wane ukupa Yuyenane Yerusaleme ta wane koniyowene pikakene uku. 26 A tibuke pikoYerusaleme ta wane ikilepa ta pineago Akolaline peku mati tagene tawane adeka pikene uku. Eni taapatone nine tetepo takoane uku. 27 AYerusaleme wane adeka piane uku

atoakepa Aisaiayo Akolaline bokukeeya wa wia mekaneya.Tiobo atoa nepa wedia meano ta. Mati

mukiti nakolo welea opiamekekeAkolali-pala ke wa kayo oa kolo-tine meano ta. Tiobo atoamekemati opikala tikilepa ete atoa-kitimoapatukoa too tokolo ni ukuwawia mekaneya.

28 Akolaliyo papete oa piane toataatekoa peku mati Aisake opianetoa anu oya-lawe kiwi mone payeneke one peku mati-kiti latikaneyameki. 29 Atoa yatename matiopikina toa opiane ago Eekanemana agomepa eya taneya. NinameEpetane Yominine tele patu kautakoamekome opiane ago Aisake tete meaitaneya. Eina toa opika Mosesenetotonoke lukoa meki-kitamepaEpetane Yominiyo Akolaline pekumati latikane yene tete meai tiki.30 Nikepa Akolaline bokuke agaledikoa piko.Kueme topo toa moa egetane atoa-

pala one matita paka lono moapitikamotoane uku. Etenamekadimo oa meatekoya-kitipata pine atoane mana agomemootapemotoane tekene ni uku.Padena atoane mana agomepadeyakamoamoowaAkolaliyoakene toa panagome wiamekaneya.

31 Nipa ina adeka pikene ikilepa eyawane ekene uku. Anu oya-lawe to-topa eina egetane atoake tama nokoyene mena. Totopa ta pine atoaketama nokoya.

5Kolago Tokale Mekoinata Wakapea

Poameo1 Totopa kueme topo toa moa

egetaneya meou toa Yu yenanetotonome kolago taneya kenekemekoo. Nitaneya mekolo Keraisuyooto toa motaneya. Eni kolago taneyakeneke mekoinata panagome wa moakakakayano, poapeneya kamene-ye.

2 Nikepa no Poloyo eya waneuku. Yu yename kini ali yatene

Galesia 5:3 334 Galesia 5:20kepene teigamene wa okoile teketepaKeraisuke edeya weike wene tugoameki-pe. 3 Enipa wa lokoane uku.Kiwi pa yatene ali-kiti kepeneteigamedeko wa teketepa nipa Yuyenane totonome tamene wa akenetoa-kama litia tootapeamediki. 4 Ae,Akolaliyo kipa poanele toameneyene tetepo takamotoa enoa teketeMosesene totonoke lukoa meketepanipa Keraisu ete pilia wakete tiki.Nika Akolaliyo kiwi pewe witikometalo tokota tewitikoa wakete tiki.5 Totome pade nitamekete eya toko.Akolaliyo totopa poanele toameneyene tetepo takamotoa one EpetaneYomini patu kautakoa kakete nepiameko. Nipa onekewene tugoameketewedia mea nepia meko. 6 TotopaKeraisu Yesu-pala lipua mekoloAkolaliyo poanele toamene yenetetepo takakilepa kepene teiganeagoka kepene teigamene agoka midipikoa toko. Nipa Keraisuke wenetugoa mekete ete oto wa wenemekanali yotokoke ni toko.

7 Ae, papetepa Yesunole wedoatakama pokoinano, opa eina niminiokouna toa litia toake wamotoa teyotoka-pe. 8 Kiwi oneke noe wa kayooa motokago Akolaliyo tokoya mena.9 Edikakilekepa Yu yename eya wapedoa agale ikina. Yisi kugu dedeyakapalawe keneke pitikakiyake pupitikoakotuke kaatapeko. 10 Ali Munopatu kautakoane kakene mane oanemotukumo kime yakoa toino wenetekene uku. Kini wene moa beboakakagopa ibini akene ago tadekalekapa ago tadekaleka Akolaliyo kibumoo.

11 Anu oya-lawe, Akolaline wenekekadetepa ali yatene kepeneteigamene wane wamuku. Nimowane ekene ou tokapa Yu yename notete meemoa poamoi toka. Ni Yesuyomo lekaneyake totoke tuanemopaya tanemo wini oko wa nopala wamoitoka. 12 Kiwi pa yene ali yatenekepene teigamene wa kini wene beboakoa tika tika tiki Yu ali-kiti kini waeya tomotoane uku. Pine yene kini

kepene wa teigilepa kini mu-kitikawa teia mitikamotoane uku.

Epetane Yominiyo Wene Takako ToaTeketepa

Mosesene Totonoke Lukoa MeatekoToa Mena

13 Anu oya-lawe Akolaliyo kipaone wa kayo oa motikilepa einakolago taneya keneke mekoinatatewitikoa pomotoa tokome taneya.Nitaneyano, opa eina namolototonome laukameneya atiki toameamele toko. Atiki toa meameletokoyake ele kule poanele tou wawene ponoka toa litia toameamene.Nitameneya ete oto wa wene mekoamea auapenali yoma pamene. 14 Einatotonome tamene wa akenemopeyapa agale tigini odeneme kabekoukaloganeya piko. Pinali neeke wawene mekoa meko toa eko ali atoakekawene mekoa meamene wa akenemokekutu. 15Nitamekete tue yatename-kiti ete oto wa tani-nali yoa tiki toatoma peketepa nipa kini kini wiaatutakatapeoi.

16 Eya wane ekene uku. EpetaneYominiyo tamene wa okale-kamatoma peketepa nipa ele kule poaneletoada wa wene ponoka toa litiatoamoi. 17 Kini poane wene witakoleEpetane Yominiyo tamene waokole eni takutale ete oto wa poitootakutukakolo tokome padeleepetanele tou wa wene pia toateko tokolo wakala tiki. 18 EpetaneYominiyo tamene wa oka toa litiatoma peketepa nipa Mosesenetotonoke lukoa meatiki toa mena.

19 Poane wene witako toa litiateketepa nipa ele kule poanele tomapiki. Nipa moamene atoa-palakapamoko atoa-palaka koua pia abeletoa potokoa eya kuya ya tanele toa20 ni kini yoname latikoinakeya Ako-lali tetepo takoa kowitoa ni nakeneyatomo eya moa ali wia tukoa ni eteyene-pala kotimi yoa ni agale oatakakete pili pili toa ni panagoneyamou wa one-pala wene poaneya meani lene pia bu oa ni ako ago kawouwa kinikile-kama toa ni neno oa ni

Galesia 5:21 335 Galesia 6:13ete oto wa puutakutukoa pilitapea21 ni panagoneya tepi moa ni leau ueeya nokoa kawa ni eniya ue nootokoaagale telo oa edikanele toma piki.Enika enileke papete pubu okounatoane wa lokoane uku. Dikama yakiyenepa Akolaliyo one talo tuku taapakinino noe wa yameamoo.

22 Epetane Yominiyo tamene waoko toa litia toko agome eya tomapoko. Ete ali atoake wene mekoamea ni kolotine mea ni tepe kolo-tini kilikoa pimotoa mea ni padameone-pala poanele tokaleka poti wenepianeya mea ni epetekoa mea ni neauapekene dikou wa oa piko toa-kama taatekoa toa 23 ni poti ko akenewene pia ni utanele-kama toa potiyawa toko. Nile toma poko agopawinile toamea wa one eni tokole-kititeyo enoa kekanele latikamotoa-pe.24 Yesuke lukoa meko-kiti totomepatone poane wene witika toa ele kulepoanele toadiyawawene pikoonakalepeya yomo lekaneyake wia dekou toatewitikatapekoo.

25 Epetane Yomini patu kautakoakaketemeemoa peketepa nipa onemetamene wa okole-kama toomoa patowane uku. 26 Nipa anume tukutoa kimeka tamene wa tone wa keipia mate agale oa ni i ago mekotoane noka meada wa one-pala wenepoaneya mea edikoa ete oto wa wenepotokanali yoamato.

6Ali Atoa Peya Auapeatekomo

1 Anu oya-lawe kiwi panagomepadele poanele tadekalepa nipaEpetane Yomini patu wedoa kautakoameki-kiti dikane ago mane oamoamene wane uku. Nipa Setanuyokiwika likoa enekayano poti mamamoa tamene. 2 Nitikaya wa keenekakale mekete kini kini auapenaliyoma pamene. Nitiketepa Keraisunototono litia toatekoi toa tekete toi.3 Panagopa pa agomeke ibini akeneago meku wa wene pikomepa pinalionewa eni oa yotokakome toko. 4Kinitoma yakilepa kini wa takoa enekalatamene. Nitiketepa ipa epetanele

tadeku wa wene piketepa kini wakei piamele tokoyake anume tukutoa kimeka tamene wa mate agalewameamene. 5 Kini wene moa kedatakanele eya witakoyapa keda tanekopapu tetepo takoa kini kini wiaapua pamene.

6 Keraisunomo olaukane agomepaone kamoya eya one tikisa ago tatiameamedeko.

7 Ele kule tikilepa eya wa wenetaneya mea tamene. PadamekaAkolali oa yotokamele toamoko. Ipepinagome-kiti eya kuya matakoyawakoa moa nou toa panagomeepetaneleka poaneleka tikilepa namiwia enatekoyano. 8 Panagome-kiti one poane wene witako toaneele kule poanele toada wa wenepia tokopa nipa pinali one wa wiaatukademe toko. Wa panagome-kitiEpetane Yomininele takama yakolopaEpetane Yominiyo topo takoa meakama pomotoa toko. 9 Nitikono,ete pia oto pia yete pade ali atoaauapekala tamene. Koome tukenewaku wa tewitikoa wawamokolipanipa Akolaliyo nami wiateka oiponokale tone moatekoya meoo.10 Nitatekoyano, eko ali atoa-palapadele epetanele tamele toka-pete-kama peya-pala epetanele tato waneuku. Nipa Keraisuke wene tugoamekiali atoa takoa padele padele epetanelewedoa tato wane uku-ye.

Poloyo Pubu Oa Lionate Oa Tanemo11 I pipiapa i i wane oane mema

mema tuku toa panagome wiamekakoyake opi wipitikene noanuyoname wiane mekaku. Ee nimini,uoya eni wia mekaneyano, Poloyowia mekaneya tadeko wa wenetomotoane tekene tukuno, enamene.

12 Kiwi pa yene kini ali yatenekepene teigamotono tamene wa tikatika tikilepa wini Yu yenamepa ledeeko Yu ali-kitame kiwi kei pimotoatekete tiki. Nika eko Yu yenameKeraisu yomo lekaneyake tuaneleya tanele tetepo takoa mekete kiwitete metekaya wa piti moteketetiki. 13 Wini Yu yenepa kini kepene

Galesia 6:14 336 Galesia 6:18teiganeya mekete Mosesene totonolitia tootapeamikiyake pa yene kini aliyatene kepene teigamotono tamenewa tika tika tekete tiki. Mone payename Yu yatenane totono litiatiki wa mate agale oadete ni teketetiki. 14 Noanume anu tukuleke mateagale wamekene Ali Muno KeraisuYesu yomo lekaneyake tuaneleke-kama ou. Yomo lekaneyake enitukilepa nipa itono-pala nootayomo lekaneyake one-pala odenekadekoa witane tetepo takoa tuaneya.Nitaneyano, ele kule itonoleme nowa moa koigamele toamoko. 15 OpiAkolaliyo totopa poanele toameneyene tetepo takakilepa tokoo kepeneteiganeyaka teigameneyaka takoaenamokome toko. Totopa weneyayene latitapeneya tokome ni toko.16 Kipala ina okounakale litia tiki-kitipa Akolali neme ela moa tepekolotini kilikoa pikoa tamene wanekini kowitikakilepa Akolaline ali atoapeyane kikilikoane kowitikoane uku-ye.

17 Opi eya wane wipitikene uku.Pade-kitame no wikala taneyakeanu tigini ipu taneya mekuno,Yesuno adeka pia tetane tetepotaneya mekuno, padameka no watete memotoane wamuku. 18 Anuoya-lawe Galesia take meki-kitipaAli Muno Yesu Keraisu kipala opiayakome kini yomini pewe wiakamotoane kowitikakene uku-ye.

Ee nimini.Opa anu agale eni.

Epesase 1:1 337 Epesase 1:18

EPESASEPoloyo Epesase YenekeWia Wetekane Pipia1 Polo nopa Akolaliyo one wene

litikome Keraisu Yesunomo oaneauane yamotoa takoa kakaka Aposeloago i mekene uku.

Epesase take Keraisu Yesu-pala lipua mekete onekele-kamatakama yaki-kitike i agale winioane wetekaku-ye. 2 Eya alitatoneketai Akolali-pala Ali MunoYesu Keraisutame kiwi pewe wiatepe kolotini kilikoa pikamotoanekowitikoane uku-ye.

Keraisu-pala Lipua Meki-kitipaAkolaliyo Pewe Wia Yopikomo

3 Akolali tone Ali Muno YesuKeraisuno etene one kei piatowane uku-ye. Totopa Keraisu-palalipua mekolo one tibuke meou toameamene wa pewe witikome onepeku lawetekala tokolo ni uku-ye. 4 Nitikagome itono wete latiapiameneyake Keraisu-pala lipuamemotoa tokome toto takoa moatekawene toopianeya. Nipa one lenekeepetanele-kama toa ni ete-kitameakoa oatekoile toamoa tomotoataneya. 5 Nitoapa Yesu Keraisuyotoatekaleke kipa one mana kono-mikiti latikou wa wene toopikilepapapete dikou wa one epene wenelitikome taneya. 6 One kolotini agoKeraisu-pala lipua mekolo tokometoto nami kakameneya pewe-kamawia kako. Nipa totome one pekunoa toma yakole enekete ete-kitameonepa dikane ago tadeko wa one keipimotoa tokome toko.

7 Manane kamate ponaneyatokome totopa one wa oto toamotokome tone poanele tokooke poletu mekakana keemu toa wako. Nipakamo takou toa pewe-kama witikometoko. 8 Nitikomepa padele padeletawene toa toa pademo pademotawene toa oa toko toa kabe koukoaeni toko. 9 One eni toatekamo

papete kaukoa mema nekeneyakeopi i i wa toto wene takakomepa oneepene wene toopikana toa tokomemana Keraisuyo taatekoa toatekamoeni wene takako. 10 One eni wenetoopikana toa taatekoa toateka oiponokalepa a tibukeka itonokeka piakawa tokoya peya Keraisu einagoke-kama lukoa memotoo.

11 Totopa Keraisu einago-palalipua mekolo Akolaliyo one wa takoamotikilepa dikou dikou wa wenetoopikana toa-kama taatekoa tok-agome papete wene toopikanakaleeni taatekoa toka. 12 Nipa Keraisuwete noameneyake one noatekoyapegetoa nepia meatekoo-kiti tonetoma yakooleke ete-kitame one keipiai tomotono wene pia toka.

13 Kiwi toa moatekamo einaniminimo kini wene epetekanemopa yatene kimeka yakoa mootokoaKeraisuke wene tugakoi. NitikolipaAkolaliyo kiwika one yene wa oakini tiginike one adeka pia tetoutoa one Epetane Yomini kiwikemoa wetekaneya. Nipa dikou wapapete oa pikana toa taatekoa taneya.14 Nipa kipa one yene wa kiwi ototoa moateka adeka eni pikilepa atibuke one peku lawetatekale namiyametekome taneya. Ali atoameone pa teleta tootapeneya mekometokaleke kei piai tomotoa tokometaneya.

Poloyo One Oya-lawene Kow-itikanemo

15 Nikepa kini Ali Muno Yesukewene tugoa mea ni Akolaline yenepeyake wene mekoa mea teketetikimo titiane yatekou-pete laigoane16 Akolali-pala ke wane okala tuku.Nitoane kiwi wene taneya mekeneeya wane kowitikaku. 17 Tone AliMuno Yesu Keraisuno Akolali pateleta tootapeneya meko Atai wa keipiateko ago neke kakole wene takat-apemotono, neke Yomini Epesaseyeneke moa wetekamene. Nipa wenemuno mekamotono ta wane kinikowitikakala tuku. 18 Akolaliyo kiwipewe-kamawiademe tokome noatino

Epesase 1:19 338 Epesase 2:12noe wa kiwi kayo oa motaneya. Nione takoamotokana yene kamo takoutoa one pa tootapeneya mekome tokopeku kiwi lawetouwaonemana kono-mikiti latikaneya. One eni tanelekini leneme keleyo enemotoa toutoa tokome one Yominiyo i i wa kiwiwene taka taka tomotoane tekenekini kowitikoane uku-ye. 19 Ni onekewene tugoa meko-kiti toto yopiakakome telekole mati tokole wenetakamotoane kowitikoane uku. 20Oneeni telekolepa Keraisu tuaneyake atibuke one nimini yono lono kounokewa moa kakakome tokana telekolekekutu. 21 Keraisu einago aida opipa kakomeka naniko wa wakapeanokomeka ako odene mekome e kutobou yene ibini akene yene edeloyene peya talo toa-kala mema poko.22 Nipa kiwi peya Keraisu einagoke-kama lukoa meamene wa Akolaliyoone etene ako tobu meatekago latiakakakilepa onekemo yakoa motaneyene peya one losu yatene auapeouwa taneya. 23 One eni yenepaKeraisuno tigini tetepo tootapeneyameki. Eni yene eya kuya peya einagolobutua tagatapeko.

2Keraisu Patu Kautakoa KaketeMeemoa Poatekomo

1 Kipa papete Akolaline totonotetekoa poanele toma yakete teketetuane ali atoa tetepo tokale meaneya.2 Papete nitima yaketepa pa itonole-kama toma yakoi. Nipa tibu tigi-nalo mea potokaki yene yopikoa kakoagome toe wa okale-kama litia tokoi.Akolaline totono tagoa toamiki yenepeku laweteko ago Setanu kekutu.3 Papete toto peya eni yene-pala opiamea odenele toa mekete tone poanewene ponoka toa litiapa ele kulepoanele toadiyano wene pia tomayakoo. Nipa ete yename etepeatuku pekete tokoi toa tone weneme-kama Akolaliyo kibu moatekale tomayakoo.

4 Nitikoyake kaku metekaya waela mati moa meko ago Akolalitotoke wene mekoa meko matiyameeya toka. 5 One totono tetekamapokooke tone yomini takoa pomeatupane tetepo tokale meaneyakemea kama pamene wa toto Keraisu-pala moa lipukoa kamotokaka.Nipa pa pewe witikome toto toamotoka. 6 Keraisu-pala eni moalipukoa kamotokakomepa one-palaodeneka a tibuke mea kawatekota iwa yamepika.

7 Enipa Keraisu Yesu-pala lipuamekolo toto edikoa mama moa pewe-kama wia tokamopa mali ponokaabuna peyame yakamoata pomotoatokome ni toka. 8 Akolaliyo kiwi toamotikilepa kini Keraisuke wene tu-gakoileke ni pewe witikome taneya.Kini padele epetanele tokoike namitukukome taneyamena. Onewenemepa pewe witikome taneya. 9 Padeleepetanele tokouke ni toka wa kimemate agale akaya tokale ni taneya.10 Nitika agome one latikanakeya to-topa Keraisu Yesu-pala moa lipukak-ilepa ele kule epetanele toma pomo-toa tokome toka. Nipa tone padelepadele epetanele toatekoole papete ii wa wene toopikana toa toma pomo-toa toka.

Akolaliyo Yu Yeneka Pa YenekaKeraisu-pala Lipukoa Yopikome

Tokomo11 Nipa eya wa wene taneya

meamene. Papete kiwi mone yatene-kiti etepea pa mekoi. Nitimotoa Yuyene kini wa kei piketepa kepeneteiganeya meko yene wa oapa kiwimone yenepa kepene teigamene yenewa paya tetepo takoa wakoi. Yuyename kepene teigilepa kini kaua-mikitame toma nekenele litiketekini tiginike tokoo pa yonameadeka pia teiganeya. 12 Eya wakawene taneya meamene. PapeteKeraisu-pala lipuameneya meketepaIserele yene-pala pilia mekoi. NipaAkolaliyo Yu yene auapekene yopiouwa papete oa pikana toa taatekoatokomepa kiwi mone yatene-kiti

Epesase 2:13 339 Epesase 3:8wakome auapeameneya. Nitaneyakeoneme auapemotoa nepia meameletoamokale kiwi pa yename Akolalimeamene tetepo takoa mekoi.13 Papete kipa ta tetemada meou toaAkolali-pala lipuameneya mekoiyakeopi Keraisu Yesuno kamateme oto toamotaneya mekili uku.

14 Papete kiwi pa yename Yu yene-pala poi teia mekoiyake poi teigoawawe wa Keraisuyo odene wene moapikaneya. Nitane agomepa odeneyagono yateneta meati wapa totoete oto wa pilia memotoa olegetane mamina iyakatapeneya. 15 NipaYu yename litia toatekoi totonopaKeraisuyo eni katekakilepa one tiginilekane yomoke dekaneya kakaletaneya. Nipa poi teigoa wamotoanetuku wa ali takutake odene ago latioutoa toto yateneta pinali one-palamoa lipukademe ni taneya. 16 Nipayomo lekaneyake eni tukomepa eniyatenetame Akolali nepala poi teigoawamotoane tukuno, odene yatenetetepo takoa moamene wa Akolaliyametaneya. 17 Keraisu einagoitonoke eni nokome toto yatenetamone pa yatene-pala Yu yateneta poiteigoa wawe wa mo wima yakeneya.Nipa kiwi pa yatene ta tetemadameou toa Akolali-pala lipuameneyameki-kitika ni one take meki Yuyeneka odene wene moa pikaneya.18Ni agoKeraisuyo tanelekeAkolalineYomini toto yatenetake awinomemekomepa Atai Akolali mekotapoatiki ka i wa toto yametekala toko.

19Nikepa Akolaliyo kipa pa yenewawamoa one Yu yene pakeke pa tekeimeatiki yene tetepo takamoa toko.Nitamokome one takoa motokanayene-pala kikilikoa yapulu yene wayopia meko. 20 Nika kipa yapuyawa moapa eya toko. One agalepapete toawea akane ali-kitika oneAposelo ali-kitika motene wa oaKeraisu Yesupa pigi wa oa tokomekiwi pa yene eni yene patu kautakoameamene wa yapu wiko. 21 NipaAkolaliyo toto peya Keraisu-pala moalipukoai tikilepa Ali Munagono tobou

losu yapu wikakama pou toa eni toko.22Ni kiwi pa yatene ali atoaka einago-pala moa lipukoai tikilepa Akolaliyoone Yomini nome meateko yapuwikakakome toko.

3Polo Einagopa Pa Yatene Meane Toa

MekomeKeraisunomo Pine Toawea Oma Yak-

ene Ago1 Kipala ina ukulekepa no Polo

Akolali kakakoane neuwe tukuanekowitoane meku. Nipa KeraisuYesunole takou wane einakamo kiwipa yatene ali atoa oane metekoukepo yapu pitikaneya mekeneke kinikowitikakoane meku-ye. 2 Akolaliyokiwi pa yatene pewe witikometokomo oane memotoa no takoamotokamopa kime yatekete tokoi.3 Akolaliyo one eni toateka wenetoopikanakamopa papete one kaukoamema nekeneyake no-pala i i watoawea oka. Kipala einamo tiginideya wete wiane wetekakounakamokekutu. 4 Nimopa i i wane pipiakewiane wetekakolu wida nokale moaoi moteketepa nipa Keraisu nokometoatekamo eina papete kaukoa memanekenemo no einagome wenepa itadeko wa oi. 5 Eina toatekamopapapete tone kaua-mikiti-pala kaukoamema nekeneyake one Epetane Yo-miniyopa one takoa motane Aposeloali-kitika one agale toawea akane ali-kitika eya wa wene takakala taneya.6 One kaukoa mema nekenemo pinetoaweane ukuno, yakamene. Kipapa yateneke Akolaliyo one pekumati wa oa one Yu yene-pala dekoaodene yatene tetepo takoa toko.Ni one Yu yene auapekene dikoudikou wa papete oa pikana toataatekakome kiwika kikilikoa toamokala toko. Nipa Keraisu Yesunomoyakoa mootokoa oneke wene tugoamekili tokome toko.

7 Keraisunomo pa yatene-kitipitikoika oane auane yamotoa Ako-laliyo no takoa moa pewe witikilepaeni toatekou tele lukoa toka. 8 One

Epesase 3:9 340 Epesase 4:4takoa motane yene peya ako kamo-toane no etene keku agoke toka. Nipapa yatene ali atoa kini weneme tukutoa moamatekoi kamo takou toaneKeraisunomo oane auane yamotoatokome toka. 9One eni kaukoa memanokana toa taatekakome toatekale ii wane ali atoa peya pine toaweaneomotoaka tele lukaka. Padeya padeyapeya latiane ago Akolaliyo nitika.10 Nitoa wipitikomepa eya toka.One ali atoa pa yatene-kitameka Yuyatenameka Keraisunole odenekatakakete takakoile enekete a tibuketobou meane yenameka ibini akeneyenameka Akolaliyo ele kule tikilepawene muno kakenele-kama tadekowa wene tomotoa toka. 11 Itonotibuta wete latiameneya mekomenitimotou wa wene toopiane toapatone Ali Muno Keraisu Yesu taatekoanokome taneya. 12 Keraisu einagokewene tugoane meku wa one-palalipukete tekete Akolali mekota tugoapamele toko wa piti moameneyaatiki toa meko. 13 No ke enekakolomekumo yateketeka onekele takoawawameamene. Nipa no Polo poyapu ina pitikaneya mekilepa totoketoa pitikaneyamekome toko wa wenetele taneya meamene.

Poloyo Kowitikome Akenemo14 Kipala ina ukulekepa Atai

Akolaline leneke wadini tukuanemeku. 15 Onekepa a tibukekaitonokeka e ti ku ti wa iki yatenepeya odene ibini oologoapa Akolaliti wa oko. Ni ago-pala eya wanekini kowitikoane uku-ye. 16 Akolalieya kuya peku wedoa lawetekoago eni yene kiwi kamo takoutoa teke neke peku lawetamene.Kini yomini weye akaneya memapomotono, neke Epetane Yomini awiamepa wa moa wetekamene wanekowitikoane uku-ye. 17 Keraisupaoneke wene tugakoike kini tepenelobutuamemotoane uku. Nipa yomo-kiti teke itono kekulu ete oto wawetekou toa Akolali patu kautakoapoapeneya kakete ete oto wa wenemekanali yoma pomotoane tekene

kini kowitikoane uku-ye. 18 Inakowitikakene ukuna toa teketepanipa Keraisu kiwike wene mekoamekome kinikile ele kule takakole ii wa wene toi. Nipa Akolaliyo takoamotane yene peya-pala kikilikoawene toi. 19 Keraisu einago kiwikewene mekoa mekome tokolepa ii wa kini weneme oyake wenetoamatikiyake Akolali neme wenetakamene wane kini kowitikoaneuku. Nipa one peku-kama lawetekalenoa tagatapemotoane tekene nikowitikoane uku-ye.

20 One peku noa tomotoa lawetekoagomepa one eni telekole tokometone kowitikomo yakoa tikilepaakole-kama toko. One eni toatekolepaadekake kakoa tomotoa edoa kow-itiko patu wa toto agopa tokolomekoyake one weneme toko.21 Nitikono, one peku laweteko toapaone yatene totome noa tokolekekani Keraisu Yesuyo noa tokolekekapeyame Akolali onepa dikane agotadeko wa mali ponoka toa-kama onekei pia-kala mema pomotoane uku.

4Odene Wene Pianeya Meamene

1 Kipala ina ukulekepa eya tamenewane wedoane kowitoane uku-ye.Nipa Ali Muno agonole takamayakouke po yapu moa pitikaneyameku agome uku. Akolaliyo onekeletakakete toatekoile i i wa kiwi kayo oamoa yametekana toa wedoa takamapamene. 2 Nipa oneke nate wenepia ua mootokoa poitali atoa memapamene. Nitoa poanele ete topotakamekete ete oto wa wene mekoaauapenali yoma pamene. 3 EpetaneYominiyo kiwi odenewenemoa pikoayametekana toa edikoa pamema poteenato wa poi teigoa wawou toa odenewene pianeya mema pamene. 4 EnipaAkolaliyo kiwi peya kokotukoapaodene tigini tetepo takoa meko. Nione Epetane Yomini odene ago kiwipeyake awinome meko. Ni Akolaliyonoe wa kiwi kayo oa motikilepa nipapadele toatekale odeneleka tobou

Epesase 4:5 341 Epesase 4:23kakoa nepia memotoa tokome toka.5 Ni tone Ali Muno wa oko agopaodene ago Yesu Keraisu kako. Nioneke wene tugoa mekilepa totopeya odene wene pia toko. Ni uemotikilepa toto peyame odenele toamotoko. 6 Ni Akolali ali atoa totopeyame atai wa oateko agopa odeneago kako. Ni agopa oneke-kamatoto peya lukoa meateko ago totopeya-pala lipua mekilepa one patukautakoa kama pomotoa toko.

7 Toto peya edikoa odene yagono-mikiti mekoloka Keraisuyo one pekulawetekilepa one peku odeneya peku-kama lawetekoyamena. Nitamokomeone peku lawetemo lawetemo toatekawene toopikana toa tokome panagopadeya peku lawetoa wa pade agopadeya peku lawetoa toka. 8 One enitoatekalekepa Akolaline bokuke agaledikoa oa pianeyano, yakamene.I toaweane uku agopa a tibuke ate-

pea pokomepa po yapu pitaneyene peya mati noe wa moapekeneya. Ali atoa eya kuyapeku-pala lawetekala taneya waenile wete tane tetepo takoapapete wia mekapianeya.

9 Atepea pekeneya wapa edekaleakeneya-pe. Enipa einago namolotakoa tibu mea itonoke ketipea nootokale okome akeneya. 10Eina ketipeanekene ago wane ikilepa itonotibutake meetapeademe tokome tibupatukatapea ate wakapea pekeneagoke uku. 11 Ni agome ali atoa eyakuya peku lawetekilepa padeka-kititakoa Aposelo ali-kiti latia kakoani padeka-kiti one agale toaweaakamotoa takoa moa ni padeka-kiti onekemo oma yamotoa takoamoa ni padeka-kiti ali atoa yopiaolaukoa tamene wa takoa moakakoa taneya. 12 Nipa Akolalineali atoame Keraisu einagonole elekule takaketepa one tigini pewekakeneya kamotoa tokome eni yenetakoa peku lawetekala taneya. 13 Oneeni peku noa toma pote togaketepanipa oneke-kama wene tugoa meani Akolaline mana one mekole i i

wa wene taneya meoo. Wene odenepianeya mekete nitoa meoo. Nipawetini ali atoa meatiki toa mekilepaKeraisu meko toa kotu kakoa meoo.

14 Nitikete nana mati meketetokoona toa wawa toamokolopapa agale wene kibututukoa okoi-kitame toto tolopi toa oa yotokameletoamoo. Nipa ueme-kiti ue taginidikoa aua poko toa ni pupulegeme-kiti do popokoa aua poko toa toto eteoto wa liku pekete tamele toamoo.15 Edikoa meamekete yete pade aliatoake wene mekoa mea niminimo-kama oma pato. Nitoapa Keraisu tonetobou wane tou toa akomeko ago oneadeka piane toa-kama litikete one-pala lipua-kala mema pato. 16 Ni agoKeraisuyo toto kipa one lene timiniyono kawa eya wa tetepo takoa yopiamekome one-pala lipua piateko toamoa pia kibutukakala toko. Nipatone tone ete oto wa auapea wenemekanali yoma pekete one tiginilaama pomotoa toko.

Keraisu Patu Kautakoa KaketeWenele Toma Yakomo

17 Nikepa Ali Munono ibiniwedekoane eya tamene wane ukuno,yakamene. Mone pa yatene aliatoame paya wene kibututukoa tikitoa wawa toameamene. 18 Dikaneyenepa kini wene yomiyomume moaagopa takatapeneya meki. Kiniwene logonipa keteaneya tokomeAkolalinemo yakoa moameneya pameki. Nipa one patu kautakoakawamekete pata paka etepea yaki.19 Nitiki yename ya tanele tameneya moameneya mekete abele toadawa ele kule poaneleke-kama wenepiitikaneya mea tokala tiki.

20 Kime pade Keraisunole takaketetoatekoimo yatekilepa enika enipoanele litia toatekoimo yatekoinamena. 21Onekemopa one nimini pekunoa tanele i i wa totome olaukakoloyatekoina. 22 Ele kule poanele toadawa papete wene pia tokoinakalemekini wene moa koiganeyano, kiwiolaukane toa tekete eni poane wenewia wawe. 23 Kini namolo tepene

Epesase 4:24 342 Epesase 5:14pikoi wenewawawenele litia tamene.24 Nipa Akolali kako toa adekakekakoa weneya ali atoa latitapeneyamekete kiyo akenele-pala epetaneletatoomoa pamene.

25 Toto peyapa odene agoKeraisuno tigini tetepo tootapeneyamekono, kapene wakoa agale wawaete oto wa niminimo-kama omapamene. 26 Yete pade ali atoa-pala kotimi yoteketeka Akolalinetotono tetekoa poanele toameamene.Lou wete pipameneyake eni kotimiyotokoina teigamene. 27 Setanukiwi pakeke lukoa menokayano, oneka pikatekole pade toameamene.28 Kode ago nepa kodeya motikilepawa toameamene. Nitameneyaponopene ali atoa auapeou waneke yoname nimini pupu tokoakawa auapekala tamene. 29 Kinikabunumepa pademo poanemo kaila-pagale eya awa ikileka toameamene.Nitameneya yete pade ali atoaauapekete oatikimo amele tokalepamane mane oa auapeamene.30 Akolaliyo papete kipa one wa ototoa moateka adeka kini tiginike piatetou toa Epetane Yomini kiwike moawetekaneyano, one Yominine wenepotokameamene. 31Nika yete pade aliatoa-pala wene poaneya meamoa eteoto wa kotimi yoonali yoamoa timiniyoamoa bu neno wamoa akoa agalewamoa tamene. Enika enile peyatewitikoa wamene. 32 Nitoapa kinikini ete oto wa oya kakoa mama moatamene. Nipa Keraisuyo tanelekeAkolaliyo kini tokoi poaneleke poletu mekakana keemu tane toapakini kini ete oto wa poanele tokoikepo letu mekatakutukakoina keetapeawamene.

5Pa Keneke Mekete Toatekomo

1 Nipa Akolaliyo kipa one kolo-tini yene wa yopia mekono, onemeko toane meadiya wa wili toameamene. 2 Keraisu totoke wenemekoa mekome tukilepa Akolalinetakakome kalono takoa one wa lodoyotane tetepo takoa tuaneyano, one

meadeko toa kini kini wene mekanaliyoomoa pamene.

3Pamokomea abeyale toa eya kuyaako-kama mou wa wene pia enikaeni poanele tikimopa Akolaline yate-name kotukamoa ko wamatikimono,enika enile toameamene. 4 Nikaagale ko oa kaketepa ali atoa yatakatikimo emo kumo pamo ikimokailapagale enika eni wamatikimopawamoa Akolali kei pikala tamene.5 Nimini ukuno, yakamene. Pamokomea abeyale toa eya kuya ako-kamamou wa wene pia tiki yenepa AkolaliKeraisutame kini talo toko take meakawatino noewa oto toamoamoi. Eyakuya ako-kamamouwawene pikilepanipa Akolali keku kakoa pa itonoya-kiti tobou kakoa mea tiki.

6Pade-kitamekiwi oa yotokaketepaenika enilepa poanele mena wa pamooa yotokakayano, yakameamene.Enika eni poanele tokoike Akolaliyoone agale edikoa tagoa toamikiyene-pala kotimi yoa mekome etenekibu mokala too. 7 Nitoono, dikaneyene-pala oya patu pia yawameneyakini tokoile titi toma yamene.8 Papetepa kipa yomiyomu kenekeyawa pitikoiyake opa Ali Muno-pala moa lipukaneya tokome patakatapeneya mekete tikino, papinagono yatene yawa pitikete toatikitoa yawa piamene. 9 (Pake yaketepanipa ku epetaneya tuou toa ele kuleepetanele toa wene kiyo akeneyameaniminimo-kama oa tikiya.) 10 Ele kuleteketepa Ali Munono wene edoanemotuku patu wa one wene pikoletetoa enamene. 11 Yomiyomu kenekeyawa pitiki yename pale tiki toatoamoatino, titi toma yamene. Kinitikilepa poanele eni tadeku wa wenetomotono, mea epetekamene. 12 Eniyename paigakoa tikilepa etene yatanele-kama tikino, kini eni tanele i iwa ko ikilepa toamatoane uku. 13 Eniyenedo pa takatapeneya meketepanipa kini tanele poanele eni tadekuwa wene tekete pa pine agono pekunoa toi. 14 Pa tokoyamepa padeyapadeya peya keleyo witakakala toko.

Epesase 5:15 343 Epesase 6:1Nikepa Akolaline bokuke agale dikoaoa pianeyano, yakamene.Atu piameko agopa kamokoa kamene. Ne

tuaneya pikota kamoa pamene.Keraisuyo ne pa takalogoono, ni-tamene wa panagome papetewia mekapianeya.

15 Nipa kiwika etepea pokayano,kinikile wedetekoa toma pamene.Paya peku noamoano, nimini peku-kama noa tamene. 16 Opi-menepapoanele-kala witako-peteno, loyopa meamoano, padele epetaneletoa ali atoa auapeatikita pikalepaauapeamene. 17 Nipa paya wenepiameneya Ali Munagono wenemoada wa one wene pikole tetoaenamene. 18 Kini wene moa beboakakayano, leau akateko po ku ue eyanokoa kawameamene. NitameneyaEpetane Yomini kiwike awia meatagatapemotono, 19 oboa mekete-kama losu lo oa Samo lo oa Akolali keipikiya lo oa tamene. Nipa Akolaliyoyakamotono, lo oa moyo eya wiatikilepa kini tepene meaneya yawaone kei pia tamene. Etene wedoa oatamene. 20 Nipa kipala padele padeletokaleke Ali Muno Yesu Keraisunoibini wedekoa enabuna Atai Akolali-pala ke wa amene.

Adona Mekete Toatikimo21 Keraisuke poti wene pianeya

mekete tekete kini oya-laweke oyakelukoane meamele toko wa kekuali atoa tetepo takoa meamene.22 Atoa yatene Ali Muno agokepoti wene pianeya lukoa meatikitoa kinikaneke poti wene pianeyalukoa meamene. 23-24 Ni edoa-mo.Keraisuyo Akolaline ali atoa totokokotukoapa one tigini wa tetepotakoa toa monaneya. Nitane agopatone tobou wane tetepo takoa oneke-kama lukoameamedeko. Nitamedekotoa atoa yatene kinikaneke lukoameamene wane uku.

25 Ali yatene kinikatuke wenemekoa mea mama moamene. Keraisueinago Akolaline ali atoa totoke wenemekoa mekome tuane toa nitamene.Einagome eya wa wene pia tuaneya.26 Akolaline ali atoame poanele

tanele peya kogatapekilepa eniyene Akolaline takoane motokadenetouno, one agale yakoa mootokoa uemomotou wa wene pikome taneya.27 Nipa Akolaline ali atoapa onetuupiane atoa tetepo takoane mouwa wene pia tukilepa ipu pia tebo toaenika eni tokoya takatapeane etenekoni atoa latiane mou wa taneya.Nipa padameka akoa oatekoiletoameneya kiyo akenele-kama toamemotou wa taneya. 28 Edikoapaali yatene kini natonoke wenemekoa mekilepa kini tigini wa mamamotekete tiki toa tamene. Panagoone natonoke wene mekoa mamamotikilepa pinali one wawenemekoamama motokome toko. 29 One tiginiwa kote motikilepa odene agomekatokoya mena. Peyame kini kepenemama moapa nee moa naki. EnipaKeraisuyo Akolaline ali atoa mamamotokome talo toko toa tiki. Niedoa-mo. 30 Keraisuyo Akolaline aliatoa mama motokome talo tikilepaeni yenepa one lene timini yonokawa eya wa tetepo takoa mekomeni toko. 31 Ina ukulekepa Akolalinebokuke agale pade wia mekapianetoa tokome panagome-kiti one atoamootokoapa one etene nineta mekoitatewitikoa pome one atoa-pala lipuameoo.Papete letetakutukoa meake enipeteodene tigini latitapeneya kawou toaliputakutukoa meoi. 32 Enipa pine i iwa tone weneme oyake toawea ameletoamoko. Akolaline ali atoa toto-pala Keraisu liputakutukoa mekomouku. 33 Nipa eya wane ekene uku.Ali yatene kini wa wene mekoamea kepene mama moa tiki toakini natonoke wene mekoa mamamoamene. Atoa yatene kiwikakinikaneke poti lukoameamenewaneuku.

6Mati-kitikeka Etene Ninetakeka Ak-

enemo1 Mati yatene kipala eya wane

ukuno, yakamene. Kini etene nine-tame agale okoli yateketepa Ali Munoagono wene pikole tou toane yakoane

Epesase 6:2 344 Epesase 6:19tamedeku wa litia tamene. 2 NipaAkolaline bokuke wia mekane toa kinietene nineta kei pia poti lukoa meamene.(Akolaliyo yonota tua agale oametek-ilepa einagaleme titikome ali atoamea epetekakete toatekoimo-pala luaakeneya.) 3 Eya wa akeneya. Meaneepetekou wa wene pia ni itonoke ludupitikoane meou wa wene pia meketepanipa etene nineta kei pia poti lukoameamene.

4 Etene yatene kini mati-kititimini natekatikile toameamene.Nitameneya Ali Muno agonoletakakete toatikile olaukoa manemane oa tamene.

Egitini Yene Ta Pine Yenetake Aken-emo

5 Kueme topo toa moa egetaneyene kini pupu pine yename tamenewa okoi toa litia tamene. NipaKeraisuyo tamene wa akene tetepotakoa kinikile wedoa takamene. Nipakiwi kikoa akakaya wa piti moteketepine yeneke nate wene pianeyameamene. Kinikile edikoa takakilepaodene wene pianeya mea tamene.6 Pupu pine ago kakakoane keipimotoane tekene onekele wedoanetakatekuyake opi kote aumoane tukuwa paya wene pia toameamene.Kipa Keraisuyo moa egetane yeneno,Akolaline wene pikole toa e yenanelewedoa takama pamene. 7 Nipapanagono pupu takakilepa ipa AliMuno agono takou toane tuku waepene wene pia tamene. 8 Eya wakawene taneya meamene. Ta pineyenameka kini kueme topo toa moaegetane yenameka ele kule epetaneletiki toa Akolaliyo kei pia epetaneletopo takakala toademe toko.

9 Edikako toapa ta pine ago nekemoa egetane yene kaku wia tikatika toameneya eya wa wene taneyamea talo toa epetekamene. Kuemetopo toa moa egetane yeneka ta pineyeneka kiwi peya lukoa meki agoa tibuke mekome kiwi peya odeneyagono-mikiti tetepo takoa talo toameko.

10 Eya wane wipitiane uku-ye. Ali Muno ago-pala lipua meaone tele patu kautakoa kamene.11 Setanuyo kiwi tolopi toateka wenekibututukoa mea ele kule tokaleete pedekadetepa eya tamene. Poitikilepa iya-kiti moa kawa poi tamenewa Akolaliyo yametekanakeya peyamoa tamene. 12 Totome eni poitikilepa pa tonomelepu kakene yene-pala poi toamekete eya yene-palatoko. Setanuke lokoa ta padekapadeka tatite toa yopia ni padelepadele telekole toa ni ele kulepoanele witakoa meki tobou yene-pala poi toa kako. Nipa a tibukeSetanuno peku noa tiki ipono yatene-pala totome poi toa-kala kako.13 Nipa enika eniya-pala poi wedoatomotoa Akolaliyo yametekanakeyapeyapa wete moa kamene waneuku. Setanuno yatename kipalapoi tonokoli poapeneya kakete etepedekamu toa kamene wane ni uku.

14 Nitoa poi toadete kawou toa eyatamene. Matio wedoa moa kamene.Enipa Akolaline nimini peku noatamene wane ekene uku. Ni palanukauatiki kapa petene moa kamene.Enipa wene kiyo akeneya meamenewane ekene uku. 15 Ni kawa yenemoa mekamene. Enipa Akolaliyoali atoa-pala poi teigoa wakomo kiniwene epetekakomo oada wa toaweaoma pamene wane ekene uku. 16 Nipoane ago Setanuyo itipono okoakakene wata yodokale kotokoto moaua ete pedekatapeamene. EnipaKeraisuke wene tugoa meamenewane ekene uku. 17Ni tobou kauatikikapa nunagu moa wateamene. EnipaKeraisuyo kiwi toa motaneleke wenepiitikaneya meamene wane ekeneuku. Ni Epetane Yominiyo yametanekepete tue moa pikoa kamene. EnipaAkolaline agale yakoamootapeamenewane ekene uku. 18 Nipa EpetaneYominiyo wene takako toa ete piaoto pia emo kumo yakoa kowitikalatamene. Auapeano ta wa Akolalineali atoa peyane wedoa kowitikamapamene. 19 Anuka kowitikamene-

Epesase 6:20 345 Epesase 6:24ye. Nipa Akolaliyo papete kaukoamema nekenemo Keraisu taatekoanokome tanemo oane meatekoutaAkolaliyo amene wa oka toanepiti moameneya toaweane ouno,no einago auapea ta wa Akolalikowitikamene-ye. 20 Onekemo oaneauane yakouke po yapu pitikaneyamekene uku. No nitaneya mekuagome Keraisunomo piti moameneyawedoane akateku toane akamotonota wa anu kowitikakala tamene.

Poloyo Wipitikome Akenemo21 I take mekene tukoumo ni i

take mekolu nopala tanemo eya agoTikikasi kiwi mekita wida nokomeoo. Einagopa anu kolotini agomeAli Muno agonole takama yawatekotoa wedoa takama yako. 22 Ni agokiwi mekita poano pa wane wetekak-ilepa totome tokomo oa kini wene-pala weye akoa tomotoane tekene nituku.

23 Anu oya-lawe kiwi peyaneeya wane kowitikakene uku. Kinitepe kolotini kilikoa pianeya meawene mekanali yoa tomotono,kinikile-kama takama pomotono toewane Atai Akolali tone Ali MunoYesu Keraisuta kowitikoane uku.24 Tone Ali Muno Yesu Keraisukewene mekoane meane tuou wa onetewitikoa wawamiki yenepa nemepewe wia yopia kamene wane Akolalikowitikoane uku-ye.

Opa anu agale eni.

Pilipai 1:1 346 Pilipai 1:17

PILIPAIPoloyo Pilipai YenekeWia Wetekane Pipia1 I pipiapa no Polo Timosita Keraisu

Yesunole takama yako agotame wiawetekako-ye.

Nipa Keraisu Yesu-pala lipuamemotoa Akolaliyo one wa takoamotane yene Pilipai take meki-kitikiwi peyake wini wia wetekakilepalosu talo tiki ali-kitikeka losu puputiki ali-kitikeka peyake wia wetekako-ye.

Poloyo One Pipia Oi Moatekoi YenaneKowitikanemo

2 Toneketai Akolali-pala Ali MunoYesu Keraisutame kiwi pewe wia tepekolotini kilikoa pikoa toe wane kinikowitikaku-ye.

3 Kiwi wene tekene-kama age-tai Akolali-pala ke wane okalatuku. 4 Nitoane kini kowitikakilepawedianeya-kamameane kowitikakalatuku. 5 Keraisu Yesunomo kipalatitikene oane metekouna-petekaopika yakoa moa no auapema nikikeni tuku. 6 Akolaliyo kiwi pewewitikene dikou dikou wa titikometaatekoa tokana toapa Yesu Keraisuoto wakapea nokaleka pa toa-kalakawa peya takoono wene pikeneuku. 7 Kiwi mama motukumo tepenemeaneya eni yawane ekenepa kiwiwene taneya-kama mekene tokometamele toko. Ni edoa-mo. Ali atoanelene yoto kakene Keraisunomo i iwane one kei piane kakoluka opikapa po kakaneya po yapu pitikulukaAkolaliyo no pewe witikome kiwikadekoa pewe witikome witikolotokome kime no mape mokala tiki.8 Kipala i ukumopa nimini uku waAkolaliyo wene toko. Kiwike-kamawene piitikaneya mekene wenemekoane tikilepaKeraisuYesuyo tokotoane tuku.

9 Kini kowitikakilepa eya wanekowitikoane uku-ye. Wene mekanali

yotikilepa akole-kama toma po-motono ta wane Akolali kowitikakalatuku. Nipa nekemo emo kumo peyawene tomotono, ina ina wa pinepiko toa-kama wene takoano ta wanekini kowitikoane uku-ye. Ni edoa-mo. 10 Padele padele takoa enekilepaepetanele-mati toatekole i i wa kimetakoa enemotoane ni uku. NipaKeraisu wakapea noatekoya nepiamekete toatiki toapa edikoa poanewene piamoa ni ete-kitame akoaagale oatikile toamoa tomotoane uku.11 Yomo pade ku wedoa tumotoa latilati tou toa Yesu Keraisuyo auapeayopikale ele kule kiyo akenele-kamatomotoaneka uku. Nitikoli eneketeete-kitamepa Akolaline peku noatadeki wa one kei piai tomotoane niuku-ye.

Polo Keraisu Patu Kautakoa KakomeTanemo

12 Anu oya-lawe kiwi eya wanekawene takakene ukuno yakamene.Nopa poo yapu pitikaneya mekulutokome Keraisunomo oa pupitikat-apeneya. 13 Nipa i ta yopiko agonopoyo ali-kitameka ete yene peyamekano Keraisunole takama pokoukepo yapu pitikaneya meku wa wenetaneya meki. 14 Nika po kakaneyapoo yapu pitikuke tone oya-mikitikainya matiyame ekete Poloyo pitimoamokona toa kimeka Akolalineagale oadete piti moameneya meatowa Ali Muno patu kautakoa kaketeonekemo atiki toa oa aua yakete tiki.

15 Keraisunomo oa aua yakilepapade-kitame no Polo einagome tokotoanepa moane patukada wa no-pala tepene poane wene pimotoaketekete tiki. Nitikilika pade-kitameepene wene pianeya mekete teketeoa aua yakete tiki. 16 O yenameonekemo oa aua yakilepa noanumeKeraisunomo i i wane one kei pianeomotoa tokome Akolaliyo po yapumoa kakaneya tadeko wa nooke wenemekoa mekete tiki. 17 E yename nita-mekete Keraisunomo paya wene piaoa aua yakilepa no po yapu pitikene

Pilipai 1:18 347 Pilipai 2:7ke enekakolo wene keda taneyamem-otoa tekete tiki. Nipa kiwi ako alimeou wa wene pia tekete tiki. 18 Eniyename nitoa kamotoane uku. Niedoa-mo. Keraisunomo paya wenepia oa aua yaketeka epenewenepia oaaua yaketeka onekemo ta piko peyakeoa pupitikama yakete tiki wane wedi-ane mekene uku.

Eni uku toane pa wediane memapou. 19 No po yapu pitikuyake anuoya-lawe kime anu kowitikakete tiki.Yesu Keraisuno Epetane Yominiyokano weye akoa yopia meko. Nipake enekakolo mekuluka Akolaliyokini kowitikakimo yatekome nooto toa moademe toko wanewene tuku. 20 Eya toadiya wanewediane meane nepiane meku-ye.Papete tokounakale opika onekelepata pale takamekene onekemoakamene piti moamekene atikitoane oane auane yawou. Nipa tu-adekoluka tuameadekoluka Keraisu-pala lipuane mekene tokouleke ete-kitame one kei pimotadiyano wenepiane tou. 21 Itonoke mekenepaKeraisu patu-kama kautakoanemeku.Tuadekolupa nipa Akolaliyo no pewewia kakilepa akole-kama too wanetuou. 22 No tigini kakeneya itonokepa meamedekolupa nipa yomo padeku tukome toko toane one pupuwedoane-kama takamoane pou.Ae, one mekota tuane puku patu,onekele pa takamoane puku patu.Agopa tokolo meku-ye. 23 Itonoete pimotoane Keraisu-pala mekenemeadene tuane poadiyano wenepikuyake 24 kinikile takadene itonokepa meamedeku. 25 Nitamedekuno,kime Keraisunole wedianeya meatakama yamotoane tekene kipala paopiane meouno wene tekene uku-ye.26 Eni uku toane kiwi mekoita widawa wakapeane none mekolu teketeKeraisu Yesu-pala ke wa one kei piawedia tagatapeneya meoi.

27 Keraisuno ali atoa meketetoatekoi toa i i wa olaukanele tomapamene. Nitikolipa wida nonemekeneka padeka pone mekenekaeya odenemo-kama yakou. Anu oya-

lawe kime Keraisunole takakilepapoyo ali-kitame poi wedoa toa kawoutoa poapeneya kakete odene wenepianeya mea tiki wa okoimo yakou.28 Nipa kipala poi teia meki-kiti pitimoameneya atiki toa tamene. Nitimapokoile enekete eya wa wene toi.Akolaliyo toa moo tokolo ni pitimoamiki. Ae Akolaliyo kiwika wiaatukatekolo toko wa oi. 29 Akolalinitikagome kiwi takoa motikilepaKeraisuke wene tugoa mekete oneketoa tete momotoa tokome ni toko.30 Kiwi pakeke mekene poime keneyatete motokouna toane i takekapa mokoane kaku. Enipa kimeyatekete tiki. Enika eni tetepa kimekaKeraisunole takama pekete mokalatekete tikili ni uku-ye.

2Keraisu Poti Wene Pianeya Mekome

Tanemo1 Kipa Keraisu patu kautakoa

kakete tekete wene weye akaneyamekete tiki. Ni Keraisu kiwikewene mekoa mekolo tokome mamamotaneya mekete tiki. Ni EpetaneYomini-pala odene wene pianeyameki. Ni ete otowa elamoa auapenaliyotokete tiki. 2 Nipa anu weneepetekoa mekatiki kotuke kakoaeya-pala toma pamene. Yete padeali atoake wene mekoa mea padelepadele touwawene pia tikilepa odenewene-kama pia tamene wane uku.3 Padele padele tikilepa i ago ku agomoane patukoane ako ago kawouwa wene pia toamoa mate agalekawamoa tamene. Nitameneya yetepade ali atoa ako kakene tetepo takoapinali nepa keku kakene tetepo takoameamene. 4 Kinikileke-kama wenepiitikamoa yete pade ali atoa-kitaneletakamedeku wa wene pia tamene.

5 Keraisu Yesu itonoke epene wenepianeya mekome tane toa memapamene.6 Keraisu einago Akolaline yagono

ago meaneyake Akolali-palamidi pianeya meou wa wenepiamokome eya taneya. 7 Atibuke mekome tane toa

Pilipai 2:8 348 Pilipai 2:26tewitikoa wakomepa oneweneme takoa wakeneya.Nitoapa yete pade ali atoa-kitanele takateka ago latiapalene timini tono melepueya kakeneya nekeneya.8 Nipa toto ali yatenaneyagono ago latitapeneyanokomepa pa keku agotetepo takoa eya taneya.One etename tamene waokana toa litia tootapekomepayomo lekaneyake tuou watuaneya. 9 Nitikale tokomeAkolaliyo eya wa oa taneya.Ali atoa padeya padeya peyai ago neeke-kama lukoamemotoane tuku wa akoodene ibini akene ago latiakakaneya. 10 Nitaneyano,a tibukeka itonokeka itonokekuluka mekoi peya onekewadini tukua mekete eyawa oa toi. 11 Yesu Keraisu iago nepa Ali Munago kakoyatadeko wa Atai Akolali kei piaitoi.

Tagoi Keneya Pa Tokoa Kamene12 Anu kolotini yene kiwi mekoita

wida namolo mekene okouna toakime litia tokoinano, opi kipalaopiane meamuku-peteka etenewedoa toma pamene. Nipa Akolaliyokiwi toa moa togamotoapa onekeletakama pato wa pitime tuaneyameou toa oneke nate wene pianeyamea toomoa pamene. Ni edoa-mo.13Akolali einagomepa kime one wenepikole too wa wene pia tomotoatikilepa kini tepene piko wene yopiamea toko.

14 Nitikono, padele padele tikilepako wamoa ete oto wa neno wamoatamene. 15-16 Nitameneya poanepeku noa etepea toma piki-kitipakeke mekiyake e yenamepakime poanele tiki wa kiwi kikoaakamomotono, Akolalinemana kono-mikitame toatiki toa kiyo akenele-kama tamene. Nitoapa e yene kinimea kawatiki peku i lawetekuno

noa tamene wa lawetekilepa tagoi-kiti yomiyomu keneke kawou toakakete pa takoa tamene. Yesu Keraisuwakapea nokalepa kime tamenewaneokounakale edikoa litia tadekolipanipa Keraisu nekelepa pata paletakameadeku wane anu wa kei piou.

17 Pine yene kini tigini Akolalikemea lodo you toa tekete ke enekakolomeketeka Keraisunole takama yaketetiki. Kini tigini wa lodo you toa teketetiki toane noanuka anu kamatepagerepi po ku ue keneya pekamotoutoane eya tuku. Pade-kitame nowitikilika oyakewimotouwane kipalaodene wene pianeya meane wedianemeku. 18 Nitikuno, ke wa wediketewediatoane uku-ye.

Timosi Epaperodaisitake Akenemo19 Ali Muno Yesuyo anu wene

motokome ka yametekalepa nipaeya ago Timosi kiwike wete moanewetekou. Nipa einago no mekuta otowakapea nokome kiwi wida meketetiki ko onokome anu wene weyeakanoono wene pikene tou. 20 Timosieinagome kiwi wida edoa meki-pe wamama moa meko. One keneya agopade ita mekoya mena. 21 Ete yenepeyame Yesu Keraisunolepa wedoatakama yawamekete kinikileke-kama wene piitikaneya mea tiki.22 Timosi einagome Keraisunomo oaaua yakilepa no Polono mana agotou toa nopala odenekata oa auayakono, onepa dikane ago tadekowa kime wene tekete tiki. 23 I pooyapu yopikagome nopala wipitikometoatekale wene tekenepa Timosi nepoano pa wane kiwike wini moanewetekou. 24 Ali Muno agoke wenetugoane mekene noka kiwi mekitawida wete nouno wene pikene uku-ye.

25 Anu oya ago Epaperodaisikiwike wida wakapea pa wanewetekamedeku. Einago Keraisunopoyo ago keneya tokome onekemonopala odenekata oa aua yako.Kiwi lukukepa no auapemotoaoto wetekakoli nokanakagoke uku.26 Einago kiwike wene piitikaneya

Pilipai 2:27 349 Pilipai 3:11meko. Nika one yene taneyamekomopa kime yatekoiya teketewene keda taneyamekete tiki wa kiwimama moa meko. 27 Einago tuademepianeyake Akolaliyo ela motokomelatekaka. Noka ela motokome nitoka. No wene keda mati takayatokale nika toka. 28 Nikepa einagokiwike wini wete moane wetekadawane wene piane meku-ye. Onewida nokale enekete ke wa wediamemotoane tuku. Nika noanu elateigoane meadene tuku. 29 Einagowida nokale eneketepa tone oyagoAli Muno agono yatene ago i nokowa makutukoa moamene-ye. Dikaneali-kitipa ibini akene ali tetepotakoa nitikala tamene. 30 EinagomeKeraisunole takama yakome oneketoane tuou wa tuademe toakelataka. Nipa kime no auapenameletoamokale tokome oneme auapenouwa tuamene piti moamokome kiwiluku nome auapenoka.

3Poloyo One Namolo TokanakaleTewitikoa Wakenemo

1 Anu oya-lawe kipala eya wanewipitikene uku. Ali Muno agokewedia mema pamene. Kipalapegetoane okounakamo wa amenekote moamekene uku. Kiwi etepeapokaya tokolo ni ukuno, yakamene.2 Yo tane tue wane paya tetepotakoane uku yene titi toma yamene.Eni yename poanele tekete eya waolaukakete tiki. Mone pa yeneAkolaline mana-mikiti latiadetepakini kepene teigamotoa tamene wapata pale tekete toatikimo olaukaketetiki. 3 Nitimotoake Akolaliyo eniyene wakome totopa one wa kepeneteigane yene tetepo takoa meko. Niedoa-mo. Totome Akolalinele takoaone kowitoa tikilepa one EpetaneYomini awinome wene takako toatoko. Nipa ali yatene kepene teigilepaedeya weike toamoono, tokamotawa Keraisu-pala lipua mekete kewa wedia meko. 4 Panagome-kitiAkolaline mati latiadene dikaku

dikaku wa pinali one wa kei pikalepaeinagome toko toanemoane patukak-ene eya wane ukuno yakamene.5 Nopa Isereleke tawane nuku ago.Iserelene mana Bedamineyo tagaaneyatene Bedamine ti pitiku. Nitaneago nopa etene Iberu ago meku.No opitikaneyake ta pataka ketepokakoa (8) ponokale agetaiyo anukepene teigamotoka. Nitaneyakewetini ago kakene Yu yenane totonolitikilepa Parisi yatene lono pekenetokou. 6 Nitikenepa no Yu yatenanetotono wedoane toma yakilepaYesuno yatene ali atoa tete memayakene tokou. Ni Moseseyo tamenewa akenele litikilepa odenelekakatekamoane tokou. 7 Anu papetemekene tokounakalepa kamoletane tetepo takoane mekounakeopi Keraisuke lukoane mekenepaeinakale pata pale tane tetepotakoane waku. 8 Nipa anu einatokounakaleke Akolaliyo no keipioono wene pikounake opi anu AliMuno Keraisu Yesu wene tootapeanemeadene enika enile peyapa paletane tetepo takoane waku. NitoanepaKeraisu-pala lipuane meou waneenika enile tokouya peya dookogopene tetepo takoane wakenewaku. 9 Akolaliyo no Keraisu-pala moa lipukamotoane ni tuku.Nitikuno, Mosesene totono patukautakoane kawamekene Keraisuke-kama wene tugoane mekulu tokomeno poanele toamene ago tetepo takoamoa lipukako. Nipa Keraisuke wenetugoa meki peyapa poanele toameneyene tetepo takoa meko toa eni toko.10 Keraisu einago wene tootapeanemeadene uku. Ni one tuaneyapikata kamoa pokome tane tele patukautakoane meadene uku. Ni onetete mokoa kakene toanepa one-pala odenekata tuou toane tekeneone-pala odene wene piane mekenetete noma poadene uku. 11 Nipa notukoluka Akolaliyo moa kamotokootokolo nepikene oneke nate wenepiane meku.

Pote Wipitia Meatekota

Pilipai 3:12 350 Pilipai 4:8Teyapea Pitimoa Poatekomo

12 Ina ukuna toane epetekoanemeateku kotuke kakoane wete meanetogamukuyake Keraisuyo nopa onewa takoa motokome tamene wayametekale toane togatapeou wanepa toma yaku-ye. 13 Anu oya-laweeni epetekoane meane togatekutoane wete meane togamukuno wenepikuyake eya tuku. Ali-kiti teyapeamoa patukanali yotokete teyapea-kama potemukiti lono pekoa enamoutoane tekene Akolalinele pegetoanetakakoule-kitike wene piitikameneyameane one naniko takatekule timinimuno piane kutupeane wedoanetakama puku. 14 Nipa AkolaliyoKeraisu Yesuke tokome no kei piayameatekoya monoano noo wakayo okolo a tibuke mopadenepapone wipitiatekuta lene wikaneyateyapema-kama puku.

15 Keraisunole wedoa wene toatakaki-kiti kime ina uku toa litikilepanopala odene wene pianeya mea to-motoane uku. Nitamekete pade wenepianeya meadekolipa Akolaliyo i i wamane oa moa wene taka taka too.16 Nitatekoyake enile toateko totononamolo litia tomanokoona toa pa litiatoomoa pato. Pegene kakoa tewitikoawawamato.

17 Anu oya-lawe Akolalineletakama poatekoi adeka piane tomayakounakale litia toomoa pamene.Totome toma yakoona toa litiatiki-kiti kini tikileka litia tamene.18 Kipala lugutukoane okounakamoopi komo oane mekene wa lokoaneukuno, yakamene. Ali kainyamatiyame Keraisu yomo lekaneyaketuanemo pamo tetepo takoa waki.Nipa onepala poi teia mekete tiki.19 Akolaliyo e yene wia atukoo. Kinilene tepe eyame tamene wa oka toa-kama litia tootapekilepa Akolalikewene piitikameneya mea tiki. Ekoali atoa ya takanele eni toake kini wakei pia kaki. Nipa pa itonoleke-kamawene piitikaneya mea tiki. 20 Totomepade nitamoko. Totopa a tibukepote meateko yeneno, nitamato waali atoa toa motoko ago Ali Muno

Keraisu Yesu aida kawa wakapeanomotoa nepia wediameko. 21Einagowakapea nokomepa tone pa tiginimoa weneya tigini latikakala too.Nipa one pa tootapeneya kako toaeni moa kakakilepa padeya padeyapeya oneke-kama lukoa memotoatoko teleme too.

41 Nitoono, anu oya-lawe kipala ina

ukuna toa Ali Muno patu poapeneyakautakoa kamene. Kipa anu kolotiniyene enadiya wane kiwike kolotineyakene uku. Nipa Akolaliyo no keipikome sile meou toa i yene neke wakiwi no meteka tokolo uku.

Poloyo Wipitikome Mane Mane Ak-enemo

2 Anu oya atoata Yuodiya SidikitaAli Muno-pala lipua mekete odeneweneta piitakutukoa meamene wanekita kowitoane uku. 3 Anu oyanepa no-pala tauta toa yakonateke wini atoata auapeamene.Kitame eya tokoileke nitamene.Eya ago Kelemene ete oya ali-kititotome Yesunomo oa aua yakookaeinatoatame toto-pala opia yawaauapekala tokoi. Ete oya ali-kiti waneukupa Akolaliyo mea kawatiki yene ii wa one bokuke wia mekakilepa kiniibinika wia mekapiane ali-kitike uku.

4 Ali Munoke wedianeya-kamameamene. Enipa wa lokoane uku.Wedianeya-kamameamene. 5Ali atoapeyame enemotono, poti uutukoayamene. Ali Muno wakapea noatekotigotokolo ni uku. 6 Tepene mamamoameamene. Nipa ke enekakalemea ni kinikiya pade toamokalepaAkolali yakoa kowitamene. Ke wayakoa kowitamene. 7 Nitikolipakini kowitikoimo yakoa tokome tepekolotini kilikoa pikoo. Nipa KeraisuYesu-pala lipua mekete tepe kolotinikilikoa pianeya memotoa yopimoapoo. Akolaliyo edikakolepa i watotome wene toa amele tokoya mena.

8 Anu oya-lawe kipala i wipi-tiane ukule-kitike wene piitikaneya

Pilipai 4:9 351 Pilipai 4:23meamene. Pademo pademo nimin-imo ni padele padele kei piatikile nipadele padele kiyo akenele ni padelepadele wene moa koigamenele nipadele padele koniyole ni padelepadele wene epetekanele enikaenileke wene piitikaneya meamene.Nipa ele kule epetanele ni ele kulekei piatikile-kama wene taneyameamene. 9 Kiwi i i wane manemane oane olaukakouna toa toomoapamene. Nipa pademo pademookoumo yakoa moa padele padeletokoule enoa moa tokoina toa palitia toma pamene. Nitikolipa tepekolotini kilikoa pikako ago Akolalikipala odeneka meoo.

Pilipai Yename Kinikiya Pade TakoaMoa

Poloke Wetekakala Tanemo10Kime no namolomamamotekete

tokoinakale opi wa tikike Ali Muno-pala ke wane kolotine meku. Papeteno mamamotekete auapeou wa wenepikoinake auapeamele toamokalewakoinake opi wa tiki. 11 Kipala eniukupa no pa yawane pitiku wanewamuku. Padele padele witakolokano wene togoitapeane yawane pitiku.12 Nipa padepete-kiti ponopene agomeane wa padepete-kiti kamo agomeane tuku. Nitane ago tekenenoateku nee adekoa piko-petekapa pitiku-peteka ke wane oane nianukuya tubeya piko-peteka padeyadeya toamokoloka ke wane tepematakaketikoane yawane pitiku.13 Padele padele witakoloka no weyeakoa tele takako ago Keraisu patukautakoane kakene ele kule peyaadekoane tamele toko.

14 Nimo ukuyake ke enekakalemekou-pete kime no auapekoinakeke wane uku-ye. 15 Nipa Yesunomotitiane oma yakene kini winiMasedonia ta meemotekene ete ta-kitikeka oane auane pokouka kinilosuke oboai tiki-kiti kime odene noauapea kue moa wetekakala tokoina.Ete take yename mena. Enipanimini ukutu-pe. 16 Tesalonaikatake pekene pa mekoluka nitiketekue eya moa wetekakala tokoina.

17 Nimo ukupa eya kuya memotoaneoikene mena. Nitamekene auapeano mekala tokoinakeya Akolaliyokiwi kei pia nami witikakono wenepikene ni uku. 18 Eina kue eyapaEpaperodaisi neme no Polono auapotokamene wa kime keda takoamoa wetekakilepa anu wene moatagatapea tokoina. Akolaliyo eniyapaoneke lodo yoa kalono takoa metanetetepo takoa wene epetaneya meko.19 Anu Akolaliyo kini weneka moatagakomepa ke enekakale mea nipadeya-kiti toameneya pa meatokolipa kini moatekoya mekalatoo. Keraisu Yesu-pala lipua mekolitokome nitoo. 20 Toneketai Akolalionepa nitane agono, one kei-kamapima patoane uku. Ee nimini.

21 Anu i wetekaku pipia moaoi mootokoapa Keraisu Yesu-palalipua meki peya wete meamene waakamene-ye. Nopala odeneka meki-kitameka anu oya-lawe kiwi wetemeamene-ye wa iki. 22 I Lome takeKeraisu-pala lipua meki peyame wetemeamene-ye wa kabunu koukoa iki.Ako odene tobou ago Sisa one puputakoa meki yenameka anu oya-lawekiwi wete meamene wa iki.

23 Tone Ali Muno Yesu Keraisuyokini yomini pewe wia yopimotoaneuku-ye.

Opa anu agale eni.

Kolosi 1:1 352 Kolosi 1:16

KOLOSIPoloyo Kolosi YenekeWia Wetekane Pipia1 Polo nopa Akolaliyo one wene

toopikale tokome Keraisu Yesunoagale oane auane yamotoa moakakaka Aposelo ago i mekene uku.2 Tone oya ago Timosi totamepaKolosi take Akolaline ali atoaKeraisuke wene tugoa meki-kiti toneoya-lawe kiwike i pipia wini wiawetekako-ye.

Toneketai Akolaliyo kiwi pewe wiatepe kolotini kilikoa pikoa tomotoanekini kowitikoane uku.

Poloyo Akolali-pala Ke Wa Kowi-tanemo

3 Kini kowitikakete-kama toneAli Muno agono etene Atai Akolali-pala ke wa okala toko. 4 KeraisuYesuke wene tugoa mea Akolalineyatene meki peyake wene mekoatekete tikimo yatekooya tekete nioko. 5 Widikakilepa kini mea kaketemoatekoya-kitipa Akolaliyo a tibukepikoa katekako wa kolotine nepiamekete ni tiki. One eni tokomo titiayatekilepa Akolaline niminimopaKeraisunomo yatekoi-pete einapetetitia yatekoi. 6 Keraisunomo kiwiwini mekoika oa aua nekeneyayatekoimopa ta piko peyakekapupitikama poko. Nitikolo yateketeeni take meki-kitame kinikinakaletewitikoa epetekoa mema yaketetiki. Nipa anu oya-lawe kimeeinakamo titia yatekoi-pete laigoapaipa Akolaliyo ali atoa pewe witikometokomo tadeko wa kinikinakaletewitikoa epetekoa mema yaketetiki toa tiki. 7 Einakamopa tonekolotini ago Epaperasiyo i i wa kiwiolaukaneya. Keraisunole toto-palaodene wene pia takama yako agokeuku. Tou wa okole-kama tokalatoko. Einagopa toto luku wida nomemekome Keraisunomo olaukaneya.8 Einago oto nokome kiwi ko eya

wa oka. Epetane Yomini kiwikeawinaneya tokome yete pade aliatoake wene mekoa mekete tiki waoka.

9 Nikepa kiwi mekete tokoimotitikene yatekou-pete laigoane kinikowitikoane-kala meku. Eya waneoane kowitikakala tuku. Akolali nekewene pikole adekake kakoa wenetootapemotoapa Epetane Yominie yene kiwike awia tagatapekomei i wa wene takamotono ta wanekini kowitikaku-ye. 10 Nipa AliMunagono wene moteketepa onewene epetekatiki toa ele kuleepetanele-kama toomoa pomotoaneni uku. Epetane ku tuou toa elekule epetanele-kama toa ni Akolalimekome tokole i i wa ate toa wenetomotoane tekene Akolali-pala eyawane kowitikaku. 11 E yene kiwineke tele patu kautakoa kamotono, atibuke pa tootapeneya meke telekoletoko peku lawetoano ta. Ele kulemeke enekakale meake nekele poti wenepia takoa togakete wedia memotono,nitamene wane kini kowitikoaneuku. 12 Kiniketai Akolali-pala kewa omotoane uku. One wa takoamotane yename one a tibuke patakalogakota moatikiyapa kimekamoamele toko wa one mana kono-mikiti moa latikakano, ke wa amenewane uku-ye. 13 Totopa Setanukelukoa mekete yomiyomu kenekeyakooka toa mootokoapa one kolotiniago Keraisuyo talo toko take moakakaka. 14 Keraisu einagome tokaketoto eni toa motikilepa tone poaneletokooke po letu mekakana keemutokome toka.

Akolaline Yagono Ago Keraisuke Ak-enemo

15 Akolali einagopa tone lenemeenamele toamokoyake one yagonoago Keraisu Yesu ali latia totomekota nekeneya. Akolaliyopaone latikanakeya-kiti peya i agoke-kama lukoa memotoane tuku waKeraisu einagopa one namolo opianemana tetepo takoa ako odenetobou meateka ago latia kakaneya.16 Akolaliyo eya kuya peya latiou wa

Kolosi 1:17 353 Kolosi 2:3wene kibutukapikana toa Keraisu-palapa kelepitikoa latianeya. Nipatibukeka itonokeka tone lenemeenamokoya-kiti ni tone lenemeenekoya-kiti ni tibu talo toa mekiedelo ali-kiti ni kiwike lokoa toboumeki-kiti enika eni peyame onekeletakamotoa Keraisuyo-kama latikalataneya. 17 Eya kuya peya wetelatiameneyake onepa pa mea kamanekeneya. Eniya peya pia kawatoateko toa pia kawa tomotoa onemeyopimoa noko. 18 Akolaline aliatoa totopa one tigini. Onepa tonetobou wane. Mea kama pikilepaone patu-kama kautakoa kaketetoko. Akolaliyo tuane yene moakamotokakilepa einago namolotakoa moa kamotokaneya. Akoodene tobou meateka ago memotoanitaneya. 19 Ni agopa Akolaliyoone kotuke-kama memotada wa onepeku lawetetapeneya. 20 Nitoapa atibukeka itonokeka meki peya one-pala odene wene pianeya memotoaeya taneya. Mana Keraisu lekaneyomoke tuaneya kakata kamateponokale tokome poi piato wa teigoawakeneya.

21 Papete kipa poanele tomayakoiya tekete Akolali-pala wenepoaneya mekete ete pilia wakeneya.22OpamanaKeraisu yomo lekaneyakewia dekakoli tukale tokome Akolaliyokiwi oya kakoa meko. Nipa kimeeya toa memotoa tokome taneya.Onekele-kama takoo wa one lenekepoane wene takoa koikatapeneyamekete padeya namike akoa agaleoatekale toamomotoa tokome taneya.23 Edikoa meadetepa Keraisukewedoa wene tugoa mea one patukautakoa kakete poapeneya kamene.Nipa onekemo oa metane toataatekoa toatekale nepia mekoinatoa nepia mema pamene. Onekemowane ukupa ta piko peyake oapupitikanemoke uku. Einakamo oaaua yamene wa Akolaliyo Polo nokatakoa moa kakaka tokolo uku.

Akolaliyo Polo Takoa Moa Kakanemo

24 Opi tete mokoane kakilepakiwike toane motukuno, ke wanewediane meku. Nipa Keraisuyo oneyatene ali atoa totopa one tigini watetepo takakome kiwike tuku wa tetepegetoa moma yakene toane momapone togou wane tete moma yaku.25 One yatene meki-kiti kiwi auape-motoa tokome Akolaliyo noka takoamoa kakaka. Nipa onekemo pineina ina wa toaweane akatapemotoani toka. 26 Papete mali ponoka toa-kama itonoke pitikoi peya-pala oneeni taatekoa toatekamopa kaukoamema nekeneyake opa one wa takoamotane yene peetapea oko. 27Keraisukini tepene nome mekomo kamotakou toa eni peetapea ikilepa eku pa yatene-kitika one take patootapeneya mea kamotoa taatekoatokomo eni okome toko. 28 Nitikono,Keraisu einago ko-kama totomeoma yako. Nipa Akolaliyo wenetakako toa ali atoa peya mane maneoa olaukoa tikilepa Keraisu patukautakoa kakete epetekoa meatikikotuke kakoa meemoa pomotoatokome toko. 29 Nitimotou wanepupuke-kama pebetekaneya wilitoane kakilepa Keraisuno tele patukautakoane kakene tuku.

21Kipala imo ikilepa kiwika Leodisia

take meki-kitika anu lene timinienameneya meki-kitika mama matimotekene tekene kiwi peyanelewedoane takaku pekene tukumowene tomotoane uku. 2 Kini weneweye akaneya mea odene wenepianeya meato wa wene mekanaliyoa tomotadiyano wene pikene niuku. Edikoa mekolipa Akolaliyo kiwikamo takatapeou toa eya too. Onepapete wene toopianemo kaukoamema nekene toa taatekoa taneagopa Keraisu tadeko wa kime wenetootapemotoa too. 3 Etenane pekunootapeane agoke uku. Akolaliwene muno meaneya mea pademopademota wene taneyamea toko toa ii wa oneme-kama toawea okoya. Nipapotipiane kamoya-kiti yawameou toa

Kolosi 2:4 354 Kolosi 2:21tokolo uku. 4 Panagome agale munopewe kakoa i i wa kiwi oa yotokakayatokolo ni uku. 5 Ta padeka matimekeneke kiwi pakeke none menoutoane mekene enekulu kipa odenewene pianeya mea Keraisuke wedoawene tugoa mea tikile enoane tekenewediane meku.

Keraisu Patu Kautakoa KamaPamene

6 Keraisu Yesupa kini Ali Muno wapegetoa lukoa mekete tokoina toaone patu kautakoa kama pamene.7 Yomo pade pema itonoke epetekoawitakome teke yukuka yekeikatawetekou toa eya toma pamene.Kiwi olaukanele tekete Keraisu patupoapeneya kautakoa kakete onekelewedoa takama yamene. Akolali-palake wa-kala oa nitamene.

8 Pade ali-kitamepa kini kaua-mikitame emo kumo pamo olaukamanekenele litia tato wa pa itono pekulawetoa kiwi oa yotokakayano, wedoameamene. Dikane yene Keraisunoagale patu kautakoa kawameneyanitoino, yakameamene. 9 Keraisueinago tono melepu kakeneyanikilepa etenane peku-kama nakeneago eni nekeneya. 10 A tibukekaitonokeka mea telekole toa yopikipeya oneke-kama lukoameki. Keraisueinago-pala anu oya-lawe kiwi lipuamekili tokome Akolaliyo one eninakene peku lawetoa tagatapeko.11Nika kiwimonepa yenekeAkolaliyokepene teigane yene tetepo takoaone wa takoa motikilepa Keraisueinago-pala lipua mekike toko. Kinitepene witako poanele Keraisuyomoa kogamu taneyake ni toko. Nipapa alime pa tokoo kepene teigoaadeka pianeyake tokoya mena. 12Oneyene kime ue motikilepa Keraisu-pala odeneka dekoa oloyo tanetetepo taneya mea tokoi. NikaKeraisu-pala odeneka dekoa moakamotokane tetepo taneya meatokoi. Nipa Akolaliyo telekole toamoa kamotokamele toko wa onekewene tugoa mekete nitikoi. Keraisutuaneya pikale moa kamotokane

agoke uku. 13 Papete kepeneteigamene pa yene kini namolopoane wene litikete Akolaline totonotetekaku pekete tokoli Akolaliyotuane yene tetepo takoa wakeneya.Nitaneyake opa mea kama poatiwa Keraisu-pala lipukoa mekaneya.Nipa tone tokoo poaneleke po letumekakana keemu tokome taneya.14 Nipa Moseseyo yametane totonotetekaku pekete tokooke po letu pimanokana toa kibumoo tokakeAkolaliyoeni letu keemu taneya. Eni totonopayomo lekaneyake wia dekou toakatekoa wakome taneya. 15 Nitoapaa tibuke Setanuno peku noa telekoletoa meki-yene-pala eya taneya. Poitobou agome-kiti ali atoane lene yotokakome po kakoa lia aua pou toa eniyene moa kawikatapeneya. Keraisuyomo lekaneyake tukale tokometaneya.

16 Nitaneyano, pade ali-kitame uenee eya padeya kekaneya latikoani malikeka tokene kabepo kaka-peteka ko mea pupu toamoko-peteka kini losule toko toa monepa yene kime litia toamiki wakikoa akakolipa yakoa toameamene.17 Enika eni losule tikilepa Akolaliyonani taatekoa toatekale pa tekei toaadeka pima nekene toa tiki. Keraisuwete nome taatekoa taneyake tiki.18 Dikaki yene kini wa lede kekumeane ali-kiti tetepo takakete edeloyenanele takama yato wa kiwi oayotokakayano, yakameamene. Nipapulete ele kule enekou agome ukuno,yakoa tamene wa mate agale ou toaikilepa pa itono peku noa teketeiki. 19 Nilepa tone tobou kakagoKeraisu-pala moa lipukaneyake wawaetepea yakete tiki. One tigini kakakuwa Akolaliyo toto katea pitakayawa Keraisu oneke-kama dekamoalipukoai toko ago eni pilia wakete tiki.

20Kipa Keraisu-pala odeneka yomolekaneyake wia dekaneya kawa tuoutoa pegetoa nakoina itono pekupawakoinake edoa wa naki-pe. 21 Nipaiya pikoa kawamoa eya noamoapadeya mitikamoa tamene wa papete

Kolosi 2:22 355 Kolosi 3:15olaukanelepa edoa wa litia toadete-pe. 22 Enika eni pia kawamatekoya-kiti kekoa wakilepa ali-kitamekini weneme wene kibututukoaolaukanele litia tiki. Enika eni uenee eya nootokoapa wa pade oyakemoa namele toamokoyano, enikaeniyamepa kini wene edoa moakoigoo-pe. 23 E yenamepa kini losulewedoa toa ni nate wene pianeya meani kini tigini wa tete meou toa eyakuya wawa noamoa tiki. Nipa wenemuno meane yename olaukaneletuku wa tekete tiki. Padele poanele-kiti kini weneke wa witakoa kibutuatoamoo wa wene pia tikiyake patapale tekete tiki.

3Keraisu-pala Lipua Mekete

Toatekomo1 Kipa Keraisu-pala odeneka moa

kamotokane tetepo taneya meki.A tibukepa Akolaline nimini yonokounoke Keraisu tobou ago meakakono, aida meane kawateku pekunoada wa wene pianeya meamene.2 A tibuke mea kakete toatikileke-kama wene piitikaneya meamene.Pa itonoleke wene piitikaneyameameamene. 3 Kipa Keraisu-pala odeneka tuane tetepo taneyameki. Tuane alime-kiti itonolepaedoa wa tomotoa-pe. Opi KeraisuAkolali mekota mekome one yonotatonoke meati wa kiwi potipiayopikoa kako. 4 Kiwi mea kakako agoKeraisu wakapea nokale kipa onepalaodeneka kakete one kaka toa pa teletatakatapeneya kawei.

Namolole Tewitikoa Wenele TomaPamene

5 Kipa Keraisu meko toa meoino,pa itonole eya toadiya wa wene pikiletewitikoa wamene. Atoa liou abeletou enika eni poanele ele kule toanepotokou ni eya kuya ako-kama mouwa wene pia toameamene. Eya kuyaako-kama mou wa itonoya-kiti to-bou kakakilepa Akolali odene toboukakamele tokoyake tiki. 6 Ali atoame

enika enile toma yakili enekome Ako-laliyo kibu mou wa kotimi yoa meko.7 Papete kimeka enika enile toadiyawa wene pia mea etepea tuku peketetokoi.

8 Opi pade kinikinakale tewitikoawaketepa eya-kiti toameamene.Kotimi yoa ali atoa-pala bu oa lenepia eko pade ali atoa-pala akoa agaleoa tiyo moa toameamene. 9-10 Ete otowa kapene agale wameamene waneuku. Kini namolole poanele tomayakoinakalepa namolo mamina takoawawa eina luku weneya maminamoa kawou toa poane wene wawaepetane wene pianeya yakili tekeneni uku. Widikoa memotoa toko agoAkolali kotu kakoa meadete potitomapeketepa onewene tootapeneyameoi. 11 Nitoino, Akolaliyo payatene agoka Yu yatene agokatakoa enamoa ni kepene teigameneyateneka kepene teigane yatenekatakoa enamoa toko. E ku pa yatenekakueme topo toa moa egetane yenekata pine yeneka takoa enamoko. Akoodene kako Keraisu toto peyakeawinaneya mekono, Akolaliyo totopeya odene yatene tetepo takoapaKeraisuno yatene wa oko.

12 Akolaliyo onekele takamotoakipa one kolotine yene wa takoamotaneyano, eya toma pamene. Yetepade ali atoamamamoa auapeamene.Ni nate wene pianeya mea uutukoapoti yawa tamene. 13 Nipa kiwipadamedo poanele tokalepa poaneleete topo takamekete eina poaneletokake po letu mekakoina keetapeawawa ete oto wa mama moamene.Nipa Ali Munoyo kini poanele-kalatokoike po letu pima nokana kemutoa wakene toa tamene. 14 Nitoapaeya tobou kakoa tamene. Ete otowa wene mekanali yoma pamene.Nile teketepa epetekoa meatiki toaodene wene-kama pianeya meoi.15 Keraisuyo one peku lawetekomeyametekana toa wene odene pianeyamea tepe kolotini kilikoa pimotoameamene. Akolaliyo kipa one watakoa kayo oa motikilepa edikoa

Kolosi 3:16 356 Kolosi 4:10meemoa pomotoa tokome taneya.Nipa odene ago Keraisu-pala-kamamoa lipukoa odene tigini tetepotakoa taneyano, ke wa okala tamene.16Kamoya-kitimou toa Keraisunomo-kama yakoa moamene. Akolaliyowene takako toa ete oto wa olaukoamane mane oa tamene. Nitoa eyakuya lo agaleka Same agaleka ikilepakini tepene meaneya yawa Akolali-pala ke wa oa tamene. 17 Ele kuletoa emo kumo oa tikikaka Ali MunoYesuno ibini-kama wedekoa one patukautakoa kakete tamene. NitiketepaAtai Akolali-pala ke wa okala tamene.

Keraisuno Ali AtoaMekete Toatikimo18 Atoa yatene kinikaneke poti

lukoa meamene. Ali Munoke wenetugoa meketepa edikoa meamedikilini uku. 19 Ali yatene kinikatukewene mekoa mema pamene. Teteeya meameamene. 20 Mati-kitikiniketai kinikauatame okoi toa-kama litia tamene. Nile tadekolipaAli Munagono wene epetekatekoiletekete toi. 21 Etene yatene kinimana kono-mikiti timini natekatikiletoameamene. Kini wene keda taneyamea etepea pokaya tokolo ni uku.22 Kueme topo toa moa egetane aliatoa kini pine yename okoi toa-kamatamene. Pinago kakakoane no wa keipimotoane tekene onekele wedoanetakatekuyake opi kote aumoane tukuwa pale toameamene. NitameneyaAli Munagoke poti wene piitikaneyamea kinikile wedoa takamene. 23Nipapupu pinagonole takaketeka ipa AliMunagonole takou toane tuku wawedoa takakala tamene. 24 Nipakime edikakolopa Ali Munagometopo takakome one mana kono-mikiti latikakome kini moatekoyakotuke kakoa meoo wa wene taneyamea tamene. Ali Muno Keraisunoletakama yakiya. 25 Poanele tikiyene-pala Akolaliyo topo takoa kibumoademe toko. Nipa eni yene peyamidi pikoapa kini tane toa nami wiakibu mokala too.

41 Ta pine yene kini kueme topo toa

moa egetane yene talo tekete toatikitoa epetekoa talo tamene. Nipa kiwitalo toko agopa a tibuke meko wawene tekete tamene.

Poloyo Wipitikome Mane Mane Ak-enemo

2 Akolali-pala kowitikala tamene.Nipa kote au moameneya kow-itiketepa one-pala ke wa oa kowita-mene. 3 Toneka kowitikamene-ye. Akolaliyo ile tou wa papetewene toopia kaukoa mema nekeneleKeraisuyo taatekoa taneya. Oneeni tanemo totome i i wa omayakookepa po yapu po kakaneyapitikuno, onekemo toawea akatekoka yamea ta wa tone kowitikamene.4 Nipa no einagome einakamo keleyotoawea akateka toa omotono ta waanu kowitikamene-ye.

5 Keraisunomo yakoa moameneyene pakeke meketepa wene munomeaneya meamene. Keraisunomooatikika-kama onekemo i i wa toaweaokala tamene. 6 Dikane yene-pala koikilepa kini wene kakoa epenemo-kama oa tamene. Nitiketepa e yene-pala agale topo takoa auapeatiki toawene kibututukoa mea okala tamene.

Poloyo Wipitikome Akenemo7 Eya ago Tikikasi wida nokome

anu toma yaku ko peya akanoo.Einago tone nimini oya agome AliMuno agonole toto-pala odenekatakama yakomepa wedoa-kamatakako. 8 Nitane ago kiwi mekitawida wetekakilepa toto mea tokomowene takoa ni kini wene weye akoatomotoane tekene tuku. 9 EinagoTikisasi-pala eya ago Onisimasi nekaopia pamene wane wetekaku-ye.Einagopa kiwi Kolosi yatene agototo oya kakoa wene mekoa mekoago oneme tou wa okole-kama toko.Einagota kiwi mekita wida nekete iLome take tanemo-kama akatapeoi.

10 Eya agota no-pala odeneka poyapu pitiko ago Arisakasi ni Banaba-sine pewenago Make einagotamepa

Kolosi 4:11 357 Kolosi 4:18kiwi epetekoa meamene wa iki-ye.Make einago wida nokalepa maku-tukoa moamene. Onepala tamenewane papete oane wetekakounakamokime wete yatekete tokoi. 11 Ni Yesuone pade ibini Yasasi einagomekakiwi epetekoa meamene wa oko-ye.Akolaliyo ali atoa talo toa mekomo iLome take mekene oane meku-meneeni Yu ali-mename odene no mapemoameki. Nitoa auapekete anu weneweye akoa meki. Ete Yu yenameYesuno agale yakoa moake no aua-peamiki.

12Kiwi Kolosi yatene ago pade Epa-perasiyoka kiwi epetekoa meamenewa oko-ye. Einago Keraisu Yesunoletakama yako agome ete pia oto piaeya wa kini kowitikako. Akolalineke wene pikole toa meatiki toatoa togamotono ne patu kautakoapoapeneya kakete nitimotono ta wakini kowitikakala toko-ye. 13 Nitoakiwi Kolosi yene auapeou wa wedoakowitikoa kakilepa eya tatake Leo-disia Irapolise tatake meki-kitanekakowitikako-ye. Enipa etene niminiuku. 14 Eya agota tone kolotini agodokosa ago Luke Dimasita kitamekakiwi epetekoa meamene wa iki-ye.

15 Tone oya-lawe Leodisia takemeki-kiti-pala epetekoa meamenewa akamene. Eya atoa Nimepa one-palaka one yapu keneke losu toakoukoai tiki ali atoa-palaka epetekoameamene wa akamene-ye. 16 I wianewetekaku pipiapa Yesuno ali atoameyakamotono, oi motokamene-ye.Nitoa oi mootokoapa Leodisia takemeki-kitameka yakamotono, eni takemoa wetekamene. Ni Leodisia takewetekaku pipiapa Kolosi yene kimeoia moa oi moamene. 17 Eya agoAkipaisi-pala eya wa akamene-ye.Nepa Ali Muno agome oyametekanatoa onekele takoa togamene waakamene.

18No Poloyopa kiwi wetemeamenewane wipitiane ukumopa noanuyoname i witiku-ye. No po kakaneyapo yapu pitiku wa wene taneya

meamene. Akolaliyo kiwi pewe wiakamotoane kowitikoane uku-ye.

Opa anu agale eni.

1 Tesalonaika 1:1 358 1 Tesalonaika 2:4

1 TESALONAIKAPoloyo TesalonaikaYenekeNamolo Takoa WiaWetekane Pipia

1 Polo nopa i mekene uku. Sailasitota Timosi toa i pipia wia mekak-ilepa Tesalonaika take Atai AkolaliAli Muno Keraisu Yesuta-pala lipuameki-kiti kini pipia wia mekako-ye.

Akolaliyo kiwi pewe wia tepe kolo-tini kilikoa pikoa tomotoane kini kow-itikoane uku-ye.

Tesalonaika Yene Yesuke Wene Tu-ganemo

2Kiwi peyake Akolali-pala ke wa oakini ibinika i ali i atoa wa oa kini kow-itikakala toko. 3Nika tone Atai Akola-line leneke meketepa kini eya teketetikile wene kibutua meko. Keraisukewene tugoa mekete onekele wedoatakama yawa ni yete pade ali atoakewene mekoa mekete mama moa aua-pea ni tone Ali Muno Yesu Keraisuyowipitikome toatekole nepia meato wake enekakolo meketeke wedianeyanepia-kala mekete tiki.

4 Anu oya-lawe Akolaliyo kiwikewene mekoa mekome kipa onekolotini yene wa takoa motaneyanowene tekete oko. 5 Keraisunomokiwi mekoika wida oa aua neketepatone wene kibutua oko agalewamokoona. Epetane Yomininetele patu kautakoa kakete ikilepatotome niminimo-kama oko wawene tekete oa metekoona. Kiwipakeke nitoa mekete kiwi auapeatokoonakale kime wene taneyamekete tiki. 6 Kiwi pakeke tomayakoole enekete kimeka litia tatowa Ali Muno ago tone tokoolekotukoa tokoina. Nitoapa ke-kalaenekakale meketeke Keraisunomoyakoa motokoina. Nipa EpetaneYominiyo wedikakale ke wa yakoamotokoina. 7 Nitikolipa Keraisunoyatene Masedonia Geriki tata ludupitikoi peyame kini wini Tesalonaika

tokoinakale adeka moa tokala tokoi.8 Ali Muno agonomo wida mo wiakakoimopa talia koume ta kautameoutoa Masedonia Geriki tata ludu oapupitikatapeneya. Kini Akolalikewene tugoa mekete tikimoka tapiko peyake oa pupitikatapeneya.Nitaneyano, kinikimopa totomeoateko toa mena. Ta piko peya pitikiyatene ali atoame wete yakatapeketetekete i i wa kiwi Tesalonaika yenametokoi ko okala tekete tiki. 9 Nipatoto makutukoa motekete tokoi koikilepa eya wa ikiya. Tesalonaikayename nimini mea kama poko agoAkolali onekele takama pato wakini yoname latia kowitikoinakeya-kiti wakete onekele-kama takamayakete tiki. 10 Ni one mana Yesu atibu mea wakapea nomotoa nepiamekete tiki wa ta piko peya pitikiyatene ali atoame kiwi ko okala teketetiki. Kini nepikoa meki ago Yesueinagopa tuaneya pikale Akolaliyomoa kamotokaneya. Wa nanikoAkolaliyo poanele tokoi ali atoa kibumotokalepa toto toa moo.

2Polo Tesalonaika Take Mekome

Tanemo1 Anu oya-lawepa toto kini

Tesalonaika take wida ugu notemeketepa Akolalinele pata paletakamokoona. Enipa nimini ukutu-pe. 2 Nipa Pilipai take pote mekoloeni yename toto paya tetepo takoawakete tete metekoiyake toneAkolaline tele patu kautakoa kaketeonekemo Tesalonaika takeka widatoawea opato wa atiki toa onokoona.Padeka-kitame yakamato wa totooa ketekakoiyake wida note toaweaonokoona. 3 Opika onekemo yakoamoamene wa totome olaukakilepapademo koiganemo olaukakoyamena. Nipa atoa lia enile toa enato,i yene oa yotokoa enato wa tolopitoamoko. 4 Nitamekete eya toko. Iyene totome onekemo oiake akameletoko wa Akolaliyo takoa moa kakakatokolo i i wa toawea oko-ye. Nipa

1 Tesalonaika 2:5 359 1 Tesalonaika 2:20ali atoa wedikadete tekete nitatowa totome tokona mena. Tonetepene piko wene tetoa enoai tokoago Akolali wedikadete ni toko.5 Kiwi pakeke mekete taba po pitikoawamokoona. Enipa nimini ukutu-pe. Akolaline leneke kakene eyawane uku. Kinikiya lede moadeteonekemo olaukato wa olaukakoonamena. 6 Ni yete pade ali atoamekaanuoya-lawekimeka toto kei pimotoatoa enamokoo. 7 Totopa KeraisunoAposelo ali-mene tekete kinikiya kedatakoa meati wa amelepa tokoyakenimo wamokoona. Kiwi pakeke widameketepa niname-kiti one mati-kitimama moa poti pikoa mekome tokotoa tokoona. 8 Kiwike wene mekoamekoo matiyame Keraisunomo oameato wa oa metekilepa kiwi auapeamea tuadekolopa oyake tuoo watokoona. Kiwike wene mekoa mekoomatiyame nitikoona. 9 Kiwi pakekewida mekete eya toa kakoonakalekime wene taneya mekete tiki. Ako-lalinemo oa meteketepa kini wenekeda takaya tokale kue eya manoe waoia moamokoona. Nitamekete tonemoatekooya moadetepa ete pia otopia tone yoname pupu toa mekoo.

10 Nitoapa Keraisuke wene tugoameane yene kiwi pakeke wida meketepoane wene takoa koikatapeneyakiyo akenele-kama tokoona. Nitoamekete padeya namike ete-kitametoto koiso akatekoile toamokoo.Enipa Akolaliyoka kimeka enekakoatoma yakoonamo uku. 11-12 Etename-kiti one mati-kiti mama motokometoko toa totome eyaka tokoona. Kinikini mekoi toa kini wene weye akoaeya wa mane oa moa toma yakoona.Akolaliyo one talo tuku take pa teletatootapeneya mea kawatiki pekulawetou wa kiwi kayo oa motokono,one yatene meatiki toa meamenewa totome kiwi mama moa tokoona.Enipa nimini ukutu-pe.

13 Ni kime eya tokoinakalekeAkolali-pala ke wa-kama oko-ye.Akolaline agale totome oa metekoloyakatekoapa pa aline agale tetepo

takamoa ipa Akolaline agale tadekowa moa lukakoina. One eni agalepaoneke wene tugoa meki-kiti kimeyakoa toma pamene wa lawetekapekuke uku. 14 Yudea take Akolalineali atoame Keraisu Yesu patukautakoa kakete toma yakete tikitoa Tesalonaika yene kime kotukoatekete tiki. Nipa ete Yu yenameo Yu yene tete-kala metekiyakeYesunole pa takama yaki toapa winitakeka ete yename kiwika tete-kalametekiyake onekele wida pa takamayakete tiki. 15 Dikane Yu yenamepaAkolaline agale toawea akane ali-kitipapete wia tukoa Ali Muno Yesukawia tukoa taneya. Totoka poe walitia wetekakoi. Enipa Akolali timininatekoa ete yene peya-pala poi teiamea tiki. 16 Nipa Akolaliyo mone payatene ali atoa toa motokaya tokoloYesunomo toawea akateko ka ketekaketeka toa kaki. Kini poanele nitoatoma-kala pote wipitikete poanelepinepa mete eya kapetekou toa enitiki. Nitikili tokome Akolaliyo kiwikibu mouno nepio wa yopikoa kako.

Poloyo Tesalonaika YeneMekoikaWaUgu Poadiya Wa Wene Pianeya

Meanemo17 Anu oya-lawe kiwi wida

memotoa tewitikoa i take pa tekeinote mekolopa tone wenepa widanekeneyake ikapa kepene pa mekoo.Nipa kini lene timini enadiyawawenepianeya mekete wida noadete wilitokoa kakoo-ye. 18Wida nou wa wenepianeya mekete ni tokoo. No Polokiwi meki ta wakapeane noadene wilitokala tokouyake Setanu einagometoto keteka keteka toa kaka. 19 Kinilene timini enadiya wa toto wediamekilepa edoa tokoto-pe. ToneAli Muno Yesu wakapea nokalepaTesalonaika yene kini wini epetekoatokoinakale i i wa totome Yesu-pala mate agale ou toa toaweaokolo yatekome toto kei pioo wawedia meko. 20 Ee nimini, kini winitokoinakaleke Akolaliyo toto kei piootokolo wene yapekolo meko-ye.

1 Tesalonaika 3:1 360 1 Tesalonaika 4:43

1 Totome kiwi mama motokoomatiyame eya toatekoo oi pedoapia tokoo. Sailasi tota Atena takekidenalita meoono, 2 ne pa wa toneoyago Timosi wida moa wetekakoo.Timosi einagome Akolalinele takamayakome Keraisuke oa epetekaneagale oa aua yako. Einago winiwetekakilepa kini wene weye akoaYesuke wedoa wene tugoa memapomotono, mane mane akapoanopa wa wetekakoo. 3 Wini take eteyename kipala poi teia mekoli kiwiodene agoka etepea pokaya tokale nitokoo. Toto peya ke-kala enekakolomeamedeko wa kime wene teketetiki. 4 Papete kiwi pakeke widameketepa toto peyame tete mokoakamedeko wa ete yename toto-palapoi teiatekoimo oa pikoonakale widawete taatekoa tokome toko. Enipanimini ukutu-pe. 5 Nikepa kiwimama motokou matiyame Timosi-pala eya wane okou. Eni yene kipakiwi likoa eneko ago Setanuyo likoaenekale etepea pokoi patu. Kiwipakeke Akolalinele takakilepa ipeyolo enadene keneya pata pale tokoupatuno, kini Yesuke wene tugoamekete tikile enekapa wane Timosiwini moane wetekakou-ye.

Timosiyo Tesalonaika Yene KoOkome

Polono Wene Weye Akoa Tanemo6 Opa Timosi kiwi mekoita wida

tewitikoa oto wakapea nokome tonewene epetekakome eya wa oka.Eni yene kiwi Yesuke wedoa wenetugoa mea kini kini wene mekanaliyoa ni toto wene taneya mea kewa wedia mekete tiki wa oka. Eyawaka oka. Totome kini lene timinienadiya wa wene taneya meko toakimeka tone lene timini enadiyawa wene taneya mekete tiki waTimosiyo oka. 7 Kini Keraisukewene tugoa mekete tikimo totomeeni yateketepa ke-kala enekakolomea tete mokoa kawa teketeka kewa kini wini mekete tikileke weneyapekolo meko. 8 Kipa Ali Muno

patu kautakoa poapeneya kaketetiki wa tone wene latai akeneyameko. 9Widikoa mekoi ko yakatekoatone Akolaline leneke wedoa wediakakono, one-pala ke wa-kama oko-ye. 10 Nitoa ete pia oto pia Akolalikowitoa meketepa kini lene timiniwa enoo wa oa ni onekemo pademowene toamikimoka ni onekele padelekatekoa takamikileka i i wa kiwiooyamekutu toma poo wa totomekowitikala toko-ye.

11 Opa eyagota toneketai Akolali-pala tone Ali Muno Yesu KeraisutaTesalonaika take pote meateko ka ki-tame yamea toe wa totome yakoakowitiko. 12 Ni kiwike wene we-doa mekoa meko toko toapa kinikini wedoa wene mekanali yoa yetepade ali atoakeka wene mekoa memapomotono ta wane Ali Muno agokowitikaku-ye. 13 Ni kini wene weyeakoano ta wane kini kowitikakilepaeya tomotono nitamene wane kow-itikaku. Neke wene kiyo akaneyameki yene-pala opia wakapea noka-peteka anu Tesalonaika yene AtaiAkolaline leneke atiki toa kamotonota. Papete padele poanele toameneyaepetekoa-kama tomotono ta wanekini kowitikaku-ye.

4Akolaline Wene Epetekakete

Toatekole1 Anu oya-lawe kipala eya wa

wipitikete oko-ye. Akolaline weneepetekakete toatekoile totome i iwa kiwi mane mane okoona. Einamane mane okoona toa kime litiatekete tiki. Opi Ali Muno Yesuno ibiniwedekaketepa eya tamene wa kiwikowitoa oko-ye. Widikoa meki toawedoa toomoa pamene. 2 Ile tameneile tamene wa Ali Muno Yesuno agalepatu kautakoa kakete okoonakalekime wene tekete tiki. 3 Akolaliyopakiwiwene kiyo akeneyamea epetekoatoma pomotono wene pia mekono,mone koua piamatiki atoa-kiti-palakoua piameamene. 4Nitameneya kiniatoa-pala koua mekilepa Akolalinelenekeka ete ali atoane lenekekawene

1 Tesalonaika 4:5 361 1 Tesalonaika 5:5kiyo akeneya mea tamene. 5 NipaAkolali wene toameneya meki ali-kitame atoa-kiti poi motekete toapotokakete tiki toa toameamene.6 Neke oyago yotokoa one natono-pala koua pikile pade toameamene.Enile poanele tiki ali-kitipa Akolaliyokibumoo. Kipala papete pubu okoonatoa nitoono, toameamene. Ni edoa-mo. 7 Akolaliyo totopa one wa kayooa takoa motikilepa eni poaneletomotoa tokoya mena. Onekeleepetanele-kama takamotoa ni toka.8 Panagome-kiti kipala i ukule wawatoamokomepa nipa aline agalepakote tokolo wakoya mena. Akolalineagalepa kote tokolo wakoya. Nipa oneEpetaneYomini kiwike awiamepoanopa wa moa wetekakago Akolalineagale eni wakoya.

9 Keraisuno ali atoake wene mekoamekete toatikile i i wane wianemekatekule toamoko. Kini kiniwene mekanali yoma poatekoileAkolaliyo wete olaukatapeneyano,enileke pademoka wiane mekamuku-ye. 10 Ee nimini, wini Masedoniatake Yesunomo yakoa motokoi yenepeyake wene mekoa mekete tiki.Widikoa moa patukoa kini oya-laweke wedoa wene mekoa meemoapamene wa totome kiwi kowitoaoko-ye. 11 Utanele-kama toane potiyawou wa wene pianeya yamene.Ni panagome onekele toa mekaleeneketepa dikoa ta dikoa ta wa teigateiga toameamene. Ni totome manemane okoona toapa nee eya moadetekini yoname pupu toa mokalatamene. 12 Yete pade ali atoamekiwi kei pimotono nitamene. Edikoameketepa nipa ete ali-kitaneya oiamoatiki toa mena.

Ali Muno Wakapea Noatekamo13 Anu oya-lawe kipala i ukule

agopa taneya meamedikili eya waneuku-ye. Yesuke wene tugoa meatua pekene ali atoake wene kedataneya meameamene. Nipa tuaneali atoa wa kamoa poamoi wa wenepianeya meki-kiti tumai mekete tikitoa toameamene. Ni edoa-mo. 14Yesu

tuake wa kamoa pekenemo einapa ni-mini akenemo wa totome wene toko.Tuake kamoa pekeneyano, Yesu-palalipua mea tukoi peyapa Akolaliyomana-pala odeneka wakapea neketenoati wa koua noo waka totome wenetoko.

15 Ali Muno agome olaukanemopatotome i okono yakamene. Onewaka-pea noka-pete toto pa meadekolopanipa oneke wene tugoa mea tukoiyene naniko nomotoa toto namolotakoa Yesu kotua pikilepa toamoo.16 Nitamekete eya too. TitikilepaAkolaline bera ta pa piitakutukoakakaka one ako edelo agome kayotelo ootapeoo. Nitikale Ali Munoagome kotua noe wa kayo oa keti-pea noademe nokale Keraisuke wenetugoa mea tukoi ali atoa ate kamoapoi. 17Nititikaneyake toto tuameneyapa meko-kitipa one a tibuke kotuapikilepa eni yene-pala wedo pakekemoa obokaneya pekete poo. Nipaenipete titimoa Ali Muno ago-pala pamea kama kawoo. 18 Kipala i uku-momepa kini kini wene weye akanaliyoma pamene-ye.

5Ali Muno Wakapea Nomotoa Nepia

Meamene1 Anu oya-lawe ina ukulepa dikoa

taatekoa too, ipete taatekoa too watotome kiwike pipia wia wetekatekotoa mena. 2 Ali Muno ago wakapeanikilepa kode ago keneya yomiyomukeneke kotikatapea noko toa noonokime wene tekete tiki. 3Ali atoamepaipetepa kipala padele toameneyakilikoa meateko-peteno, atiki toameato wa paya nou toa mekoli eyatoo. Mati kakene atoa kotikatapeamati mukiti nou toa kiwi mekoitapoime keneya tulikatapeoo. Nitikalepetoa poatekoika agopa taneya meoi.4 Ete yene nitoa meatikiyake anuoya-lawe kipa yomiyomu kenekemeamiki. Ali Muno ago wakapeanikilepa anu oya-lawe kiwi lenekilikoa piameneya mekoika noo.5 Kiwi peyapa lou pa keneke yaki ali

1 Tesalonaika 5:6 362 1 Tesalonaika 5:28atoa. Anu oya-lawe totopa yomiyomukeneke yawamoko. 6 Ete ali atoaatu pia meou toa atiki toa mekino,edikoa meamato. Atu piameneyamea wedetekoa yatoane uku. 7 Aliatoa atu pitikilepa likonu tiki. Biaue eya nokoa kawa leau akeneyayakileka likonu tiki. 8 Toto padenitamekete lou kako-pete yawamekono, wedetekoa yakete eyatato. Poyo ago-kiti pinali one wakaumotokome palanuke kapa petenemoa awitikou toa tekete Akolalikewene tugoa mea yete pade ali atoakewene mekoa mea tato. Ni poyo agopoike poademe kakome kapa nunagumoa wateou toa teketepa Akolaliyototo toa moono, ke wa nepia meato.Ni edoa-mo. 9 Akolaliyo toto kibumoateka wene toopiamokome eyatou wa wene toopianeya. Tone AliMuno Yesu Keraisuyo toatekalekekiwi toane mou wa wene toopianeya.10 Keraisu taatekoa nokome totoketukilepa eya tomotoa tokome taneya.One wakapea noka-pete toto wete tuapekedekoloka pa meadekoloka one-pala lipua meemoa pomotoa tokometaneya. 11Nitaneyano, Akolaline yapuwikakou toa kini kini mama moaauapenali yoma piki toa pa edikamapamene.

Poloyo Wipitikome Akenemo12Anu oya-lawe kiwi pakeke Akola-

linele wedoa takama yaki-kitipa payatetepo takameamene. Ali Munoagome i yene kiwi talo toa mane oamoa tamene wa moa kakane yenekeuku. 13 Wini yename tikileke ke wakiwi wedoa kei pia wene mekoa meatamene. Kini kini odene wene pi-itakutukoa meamene. Tepe kolotini-pala kilikoa pimotoa meamene.

14 Anu oya-lawe eya tamenewa kiwi kowitoa oko-ye. Kalabowameneya yawa meki yene pupuwedoa tamene wa mane oa nipiti motaneya meki yene weneyapetekoa ni Akolalinele wedoatakama yawamiki yene auapeatamene. Ete yene peya mama moa

uutukoa poti yopiamene. 15 Ete-kitame kipala poanele tokolipa nipapoaneleme ete topo takameamenewa mane mane amene. Yesukewene tugoa meki yene-palaka eteali atoa-palaka epetanele-kama toaenekala tamene. 16 Ete pia oto piawedia meamene. 17 Ta pataka abunaAkolali kowitikala toa 18 ele kulemeke enekakale meketeka Akolali-palake wa oa tamene. EdikaketepaAkolaline wene motekete toi. NipaKeraisu Yesu patu kautakoa kaketenitimotou wa Akolaliyo wene pikaleeni tekete toi. 19Ni toe tugoa mou toatekete Epetane Yominiyo ta wa okaletagoa toamokayano, one okale wedoayakoa tamene. 20 Akolaliyo one agaletoawea akaki ali-kiti imo akamene wawene takakomopa pamo tetepo takoawawameamene. 21 Pademo pademoyateketepa nimini iki patu wa wenekibututukoa meapa kapenemo takoawawa niminimo yakoa moa tamene.22 Ele kule poanele tikile peya tititoma yamene.

23Tone tepe kolotini kilikoa pikakoago Akolali-pala totome eya wakini kowitikoa oko-ye. Neke watakoa motokana yename nekele kiyoakenele takatiki kotu kakoa tomotonota. Tone Ali Muno Yesu Keraisuwakapea nokaleka kini yomini kinitepene piko wene kini tigini moakoigameneya meketepa ete-kitamepadeya namike akoa agale oatikiletoamomotono ta wa totome kinikowitikako-ye. 24 Kipa one wa kayooa motoko agome tou wa oka toa-kama taatekoa tokala tokono, toneina kowitikakomo yakoa too. 25 Anuoya-lawe toneka kowitikamene-ye.

26 Tone wini take meki oya-mikiti-pala ke wa kini yono motokamotoaneuku-ye. 27 Ali Muno agono ibiniwedekoane eya tamene waneka uku-ye. I wiane wetekaku pipia widanokale Keraisuno ali atoa peyameyakamotono, oimotokamene. 28ToneAli Muno Yesu Keraisuyo kiwi peyapewe wia yopimotoane kini kow-itikoane uku-ye.

1 Tesalonaika 5:28 363 1 Tesalonaika 5:28Opa anu agale eni.

2 Tesalonaika 1:1 364 2 Tesalonaika 2:3

2 TESALONAIKAPoloyo TesalonaikaYenekeTaku Takoa WiaWetekane Pipia

1 I pipiapa no Polo Sailasita Timositoa wia wetekako-ye. Nipa toneketaiAkolali Ali Muno Yesu Keraisuta kitapatu kautakoa kaki-kiti kini Tesalon-aika take mekika wini wetekako-ye.

2 Toneketai Akolali Ali Muno YesuKeraisutame kiwi pewe wia tepekolotini kilikoa pikoa toe wa kinikowitikako-ye.

3 Tone oya-lawe kiwike Akolali-pala ke wa-kama amedeko. Yesunoletakama pote kini kini wenemekanali yoa tikilepa kini namolotokoinakale moa patukoa wedoatoomoa pikete tikili tekete ni oko-ye.4 Widikakilekepa Akolaline ali atoakoukoa meki toa totome eya wa mateagale ou toa oma yako. Ete yenamekipala poi teia eni ke enekakolo meatete-pala moma yaketeke Akolalikewedoa wene tugoamea onekele takoatogoa tiki wa totome kiwi kei pia omayako-ye.

Akolaliyo Ali Atoa Takoa EnekilepaKiyoke-kama Tokomo

5 Kiwi widikoa mekino, Akolaliyoali atoa kiyoke-kama takoa enootadekolo uku. One talo tuku takenoatiki yene takoane eneku wa winike enekakolo mekete tikile Akolaliyoenekakolo ni uku. 6 Akolaliyoedikoa kiyoke-kama tikilepa kiwitoa potokaki yene kibu moa too.7 Nitoapa tete mokoa kaki-kiti kiwiko meamene wa toto-pala ko mekoo.Ali Muno Yesu a tibu kawa noka-pete nitoo. One nikilepa one telekoletoma yaki edelo ali-kiti-pala opia noo.8 Nitoa toe itipono-pala oa kakeneyanokome eya too. Akolali kote tokalewene toameneya mekoi-kiti ni toneAli Muno Yesunomo litia toamadetewakoi-kiti kini eni tokoike nami

wia kibu mootapeoo. 9 Nitoa kibumotokale moa atukatapeneya meakawei. Nipa Ali Munono lene timinienameneya mea one telekole tokomepa tootapeneya mekata ketekaneyapa mea kawei. 10 Enipete Ali Munowakapea nikilepa one ali atoame onekei pia ni oneke wene tugoa mekoipeyame ke wa ka oa kawa tomotoatoo. Kimeka Yesunomo wini oametekoonakamo yakoa motokoinatekete nitoi.

11 Eni wene taneya mekete toneAkolali-pala eya wa kini kowitikakalatoko-ye. Neke kayo oa motokanayene mea epetekatiki toa Tesalonaikayeneka mea epetekamotono ta wakini kowitikako-ye. Nipa padelepadele epetanele tou wa kime wenepia ni Yesuke wene tugoa mekete iletou wa wene piki toa-kama toa tog-amotono, neke tele lukoa auapekalatamene wa kini kowitikako-ye. 12 Enikowitiko toa mea epetekakete kiniAli Muno Yesuno peku noa tokoileenekete ete yename Yesu dikaneago tadeko wa one kei pia kawei.Nipa toneketai Akolali-pala Ali MunoYesu Keraisutame kiwi pewe-kamawitikoile enekete ke wa kiwika keipikala toi.

2Akolali-pala Pine Wia Poi Teigo Ago

1 Anu oya-lawe tone Ali MunoYesu Keraisu oto wakapea nokometoto moa koukatekamo olaukaketepakipala eya wa oko-ye. 2 Ali Munoyoali atoa takoa enateko ta wetepatadeko wa emo kumo okoimokugu yateketepa eina eina wenebebo oa ka oa piti moameamene.Nipa panagome Akolaliyo akamenewa oka toane uku wa eni kuguyakoaka ni padame mo wia kakamokugu yakoaka ni panagome no Polo-laweme pipia wia wetekakome okatoane uku wa eni kugu yakoakaee nimini wa yakoa moameamene.3 Pade-kitame enika enimo oayotokakayano, eya wa wene taneyameamene. Eni ta wete patameneyake

2 Tesalonaika 2:4 365 2 Tesalonaika 3:4ali atoa peya matiyame Akolalinetotono tagama yawei. Eya agokaSetanuno peku pine wia nootapeapoanele-kama toko agoka keleyowitanoo. Akolaliyo moa atukatekaagoke uku. 4 Einago nokome eya too.Ali atoame iya godeke eya godekelodo yato wa lodo yotokoiya gode-kiti-pala poi teia paya tetepo takoawaoo. Ni ali atoame iya kowitato wakowitikoiya peya paya tetepo takoapoi teima poo. Nitoa wipitikomeonepa Akolali kaku wa Akolalinetobou losu yapu pome mepoo.

5 Inapa kipala wida mekene ok-ounakamo ukuno, nimini ukutu-pe.6Einago noateka oi ponokale taatekoanoatekoyake papete panagome kaketekako. One keleyo noateka kaketekako agopa kimewene tekete tiki.7 Akolaline totono kautoa enoai tik-ilepa opi paigakoa mea toko. Onenoateko ka ketekoa kako agopa wetetewitikoa poameneyake nitoa meko.8 Wa naniko tewitikoa pokale enipoanele-kama tokago keleyo kawoo.Nitoa kakaka Ali Muno Yesu wakapeanokome moa atukoo. Nipa one okapoomeme wia tukoa one pa teletatootapeneya nokamemoa kautoa too.9Nitatekoyake papetepa eni poanele-kama tokago Setanu patu kautakoakakome ele kule kapene telekole tokamatiyame ali atoane wene kainyapikakala too. 10 Nipa padele padelepoanele tokome tua atua poatekoiyene tolopi tokala too. Eni yenameYesuke nimini akenemopa yateketekeke wa wene mekamekete kiwi toamoatekale kote moa wakete teketetua atua poi. 11 Nikepa eni yenamekapene agale yakoamomotoa tokomeAkolaliyo kini wene moa bebo akat-apeoo. 12 Eina niminimo yakoa moa-madetewakete poanele tatowawediamea tokoi peya kibu moademe nitoo.

Poapeneya Kamene13 Tone oya-lawe Ali Munono

kolotini yene kiwikepa Akolali-palake wa-kama amedeko. Totome kewa ikilepa Akolaliyo eya tanele-kitike toko. Tibu itonota wete

latiameneyake kiwi toane mou watakoa motaneya. Nipa one EpetaneYominiyo wene takaka toa itonolewawa onekele takama pote ni oneniminimo yakoa moa tokoli toanemou wa takoa motaneya. 14Nitou waeni wene toopikana toa taatekakomeeya toka. Keraisunomo totome oaaua yakomo yakoa momotoa tokomekiwi kayo oa motoka. Nipa toneAli Muno Yesu Keraisu pa teletatootapeneya meko peku kime noatiwa kayo oa motoka. 15 Nitikanano,anu oya-lawe kipala eina okoon-akamopa kabunume oa mea pipia wiawetekakete oa tokoonakamo wedoapikoa kato wa poapeneya kamene watotome oko-ye.

16-17 Akolali totoke wene mekoamekome tokome eya toko. Toneweneweye-kama akoa ni kiwi auapekenedikouno, nepia meamene wa pewewia kako. Nitikono, tone Ali MunoYesu Keraisu toneketai Akolalita-palaeya wa kini kowitikako. Padelepadele epetanele toa pademopademoepetanemo oa tomotono, wene weyeakoa auapeamenewakini kowitikako-ye.

3Poloyo One Kowitikamene Wa Aken-

emo1 Tone oya-lawe kipala eya wa

wipitia oko-ye. Tone kowitikakilepaAkolali-pala eya wa kowitikamene.Ali Muno agonomo wete oa pupi-tikamotono ta. Onekemo kime yakoamotekete ke wa kei pia tokoonakaleete take pitiki yenameka yakoatomotono ta wa kowitikamene-ye.2 Ali atoa peyame Keraisunomoyakoa moamikiyano, eya wakakowitikamene. Poanele toa etepeayaki-kitame toto-pala padele poaneletokoli toa moamene wa tonekowitikamene-ye.

3 Ali Muno agome tou wa okale-kama toko. Nitane ago tokome kiwipoapeneya kamotoa yopia mekomepoane ago Setanu ete pedeka pedekatoo. 4 One patu kautakoa kakete eya

2 Tesalonaika 3:5 366 2 Tesalonaika 3:18wa oko-ye. Tamene wa totome kipalaokoona toa-kama kime yakoa litiketetiki. Ni padeleka tamene wa okootoa-kama litikala toino wene totometoko-ye.

5 Ali Muno Keraisu-pala eya wakini kowitikoa oko-ye. Akolali kiwikewene mekoa mekole ni onekele nemepoti takoa togakole i i wa yame yametamene wa kini kowitikako-ye.

Loyo-kala Meamea Wa Mane ManeAkenemo

6 Anu oya-lawe eya tamene wa AliMuno Yesu Keraisu patu kautakoakakete oko-ye. Kini oya-lawe padeka-kitame tone olaukakoona toa litiatoamoa loyo-kala mekete tikino,dikane yenepa titi toma yamene.7 Totome tokoonakale kime litiatamedeko wa kime wene tekete tiki.Kiwi pakeke wida meketepa loyokameamokoona. 8 Nipa kini yapu notemenoketepa kini nee eya pa moanakoona mena. Nitameneya kinikiyapa oia moamato wa kinikiya pademouketepa ete pia oto pia puputokoa kakoo. 9Nipa kinikiyapa pa oiamoamele tokoyake oia moamokoona.Nipa kini Keraisunole takaketetoatekoi adeka pia teketepa onekemopa oma yakoona. 10 Kiwi pakekemekete eya wa olaukakoona. Puputoamou wa wene pikagopa nipa nepanee noameneya pa meamene waolaukakoona. Ni edoa-mo.

11 Opi i take mekete yatekolo kiwipadeka-kiti loyo-kala meketeke eteyene pupu tikika pekete ile ta ile tawa pale toa kaki wa akedikili yateko.12AliMunoYesu Keraisuno agale patukautakoa kaketepa eya tamene watotome edikaki yene mane oa moapubu oa toko-ye. Kini noatiki neeeya moadetepa poti kilikoa mea puputokala tamene.

13 Anu oya-lawe kime yete padeali atoa auapekala tikilepa koometukene waku wa wawameneya patoa togamene. 14 I pipia wini wiawetekakete tamene wa okoomopanagome litia toamokolopa nipaonepa dikane ago tadeko wa titi toma

yamene. Poanele eni tekene tadekuwa ya momotoa tekete ni oko-ye.15 Dikane agopa kipala poi teiane agotetepo takamekete kini oyago tetepotakoa mane oa moamene-ye.

Poloyo Wipitikome Akenemo16 Kini tepe kolotini kilikoa pikako

ago Ali Munagome enabuna ele kuletokome kini tepe kolotini kilikoapikamotoa kini kowitikako-ye. AliMuno ago kiwi peya-pala opiamemotoa waka kowitikoa oko-ye.

17 I wipitiane lionate ukumopanoanu yoname witiku-ye. Noanupipia witikene-kama ipa Poloyowitaneya tadeko wa ali atoame oimotekete wene tomotoane tekenenitikala tuku. 18 Ali Muno agoYesu Keraisuyo kiwi peya pewe wiayopimotoane uku-ye.

Opa anu agale eni.

1 Timosi 1:1 367 1 Timosi 1:15

1 TIMOSITimosike NamoloTakoa Wia WetekanePipia1PolonopaKeraisuYesunoAposelo

ago i mekene uku. Eya agotametoto toa motoko ago Akolali ni YesuKeraisu one noatekoya tokolo to-tome nepia meko agotame no moakakakoiya tokolo ni uku-ye.

2 Timosi neke i pipia wiane winiwetekakilepa nepa anu managotetepo taneya mea nopala odenewene piitikoa Keraisunole takamayawa toko ago tokolo tuku. ToneketaiAkolali tone Ali Muno Yesu Keraisutakitame einago nepa pewewia ela moatepe kolotini kilikoa pikoa toe waneneke kowitikakene uku-ye.

Pamo Olaukane Ali-kitike Pubu Ak-enemo

3 Masedonia take poadene pekenetamene wane okouna wa lokoaneuku. Epesase take pa wida meakamene. Wini take padeka-kitameAkolaline agale pilia wakete kiniwene kibututukoa okoimo pamoolaukakete tikino, nitamoati wamaneoa moamene. 4 Wini yenamepa laagale Akolaline agale tetepo takoaoa ni kini kaua-mikitane ibini ii wa ete oto wa mate agale oatokala tiki. Enile toa wipitiketepapa agale-kala oa takoa pili pili toakawei. Ali atoame Akolaline wenetoopianele toadete oneke wene tugoamemotoa olaukatikiyake nile-kalatoa kaki. 5 I totono neeke winiwiane wetekakilepa ali atoa kinikini wene mekanali yoma pamenewa neme olaukamotoane tuku.Edikama yawadetepa poane wenetakoa koikatapeneya mea ni tepemeta wa oa epetekakale-kama toa niAkolalinele odenewenepiitikoa takoatamene wa olaukamotoane uku-ye.6 Pade-kitame i totono litia toakewawa pata paka pekete pa agale eteoto wa topo takoa ekete tiki. 7 Nipa

Akolaline totono olaukou wa wenepia tikilepa eni totono pine piko toawene toameketeke tiki. Nitoa i i waolaukakimoka kini wene toamenemoolaukakete tiki.

8 Totome eya wa wene toko. Ako-laline totono ali atoame litia toat-iki toa litia tikilipa epetikilepa toko.9 Akolaliyo one totono yametekilepawene epetaneya meki yene takoapubu oa tokoya mena. Eya tiki yenetakoa pubu oko. Kini totono tetekoani kini tobou ali-kitane agale tagoatoamoa ni Akolalimukiti yameawawani ele kule poanele toa ni Akolalineletakamoa kinikile itonole-kama toa nietene nine wia tukoa ni ete-kitika wiatukoa tiki yene takoa pubu oko. 10 Nimone koua piamatiki atoa-pala kouapia ni alime ali yagono kini natonolatikoa koua pia ni kini pupu-kamatakamotoa ali kode moa egetoa nikapene yokoa ni nimini agale ukuwa eketeke oa yotokoa tiki-kiti takoapubu oko. Nipa mea epetekaketetoatikile olaukanemo yakamekete elekule poanele tiki-kiti takoa pubu oko.11Wedianeya-kama meko Akolali onepa tootapeneya mea epetekakometokomopa e yene olaukoano ta wa nomoa kakaka. Nitikagome one mekotoa kotu kakoa meamiki yene takoaone totono yamea pubu okoya.

12 Tone Ali Muno Yesu Keraisuyono i agomepa onekele takameletokono, one tele patu kautakoa kaketamene wa no moa kakaka tokoloonepala ke wane uku. 13 Papete oneibini paya tetepo takoane one agaleyakoa motane yene tete meane toanelene piane ago yakou. NitikouyakeAkolaliyo no ela motokome kibumoamoka. One agale pine piko toaneagopamoane Keraisuwene toamoanetokolu tokome ni kibu moamoka.14 Kibu moamou wa tone Ali Munoagome no pewe wia tagatapeka. NipaYesu Keraisu-pala lipuane mekeneoneke wene tugoane meane yetepade ali atoake wenemekoanemeanetomotoa tokome toka.

15 Etene nimini okala tane agalepaukuno, ali atoa peyame yakoa moota-

1 Timosi 1:16 368 1 Timosi 2:15peamediki. Yesu Keraisuyo poaneletokoi yene toa moademe itonokenekeneya. Ete ali atoame tokoipoanele moane patukoane poanelepine wiane tokou ago no i mekeneuku. 16 Nopa poanele pine wianetokou agoke Keraisu Yesuyo poti koakene wene-kama pia ela motokomeno toa motoka. Nipa mea kamapoadete oneke wene tugatekoi yenepeya ela motokome toateka adeka piatoka. 17 Nitikano, ali atoa eya kuyapeya talo toa-kala kama pokago Ako-lali kei pia-kala kama patoane uku.One tuameneya pa mea kama poko.Tone leneme enamele toamoko. ToneAkolali wa oateko agopa one odenemeko. Onepa nitane agono, one ibinikamotoka kamotoka toa-kala kamapatoane uku. Ee nimini.

18 Anu mana Timosi eya tamenewane ikilepa neeke papete oa pianetoane litikene uku. Eni oa piane agalewene taneya meke poyo agome-kititou toa 19 Keraisunole wedoa takoatogamene. Ni neke tepeme ta waoa epetekakale-kama litia tamene.Pade-kitame nitamekete ue dipi patapaka pome kaua atuou toa etepeapote atutapeneya. 20 Dikane agotaAimeniasi Alekesadata einagotakeSetanu awinome tete memotoanewakou. Nipa einagotame Akolalineibini paya tetepo takoake wamotoanetekene tokou.

2Losule Wedetekoa Tekete Toatekomo

1 Eya tobou kakoa tamene waneuku-ye. Ali atoa peyane kowitikak-ilepa i ago i atoa auapeano ta, kewa kowitikakala tamene. 2 Tone akotobou ali-kitaneka ni kiwike lokoa tayopia meki peyaneka kowitikatoaneuku. Nipa Akolalinele takoa tonekeleuutukoa toa tikilepa tepe kolotinikilikoa pimotoa poti mea toadetetobou yenane kowitikato wane uku-ye. 3 Edikoa kowitiketepa epetaneletekete toko. Nitikolo yatekome tototoa motoko ago Akolaliyo epetaneleeni tiki wa wene epetaneya meko.4 Nipa ali atoa peyame one nimini

agale yakoa momotoane ukuno,toane mou wa wene epetaneya meko.5-6 Tone Akolali wa oateko agopaodene ago meko. Ni ali atoameAkolaline yono moa lipumotoa kapatu kakago odene ago meko. EinagoKeraisu Yesuyo toto peya oto toamoademe ali latia nome tuaneya.Akolaliyo papete wene toopiane toaeni taatekoa tikilepa eni toateka oiponoka-pete nitaneya. 7 One enitanemo mo wiane toaweane omotoaAkolaliyo nopa one Aposelo agotakoa moa kakaka. Enipa niminiuku. Kapene wakamuku. Nipa eku pa yatene Yesuke wene tugoamemotono, kini pitikika onekemoniminimo olaukama yamene wa nomoa kakaka.

8Ta piko peya pitiki yene natewenepianeyameayono ate pitikoa kowitik-ilepa kotimi luane wene wawa nenowamoa toa kowitimotoane uku.

9 Atoa yatenepa kini maminakakilepa kaloa wedoa tukoa kawamoapoti wene pia tamene. Kini pinepuputua pitikoa padeya padeya pinemunoke tukoa kini kabeke padeya-kiti kaloa pia enika eniyake wenepiitikaneya meameamene. 10 NipaAkolalike wene tugoane meku waiki atoame toatiki toa yete pade aliatoa mama moa epetanele tamene.11 Panagome-kiti pademo olaukoakakaka agale waametekoa potiwitimoa yakakoa meamene. 12 Nipakini losu yapu oboa mekoika atoayatename ali yatene Akolalinemoolaukoa talo toa tomotoane wamuku.Agale waametekoa poti memotoaneuku. Ni edoa-mo. 13 Akolaliyonamolo takoa ali pade Adam waibini oa latia mekoa wa nanikoatoa pade Ipi latia mekoa taneya.14 Nitaneyake Setanuyo ali Adam oayotokamoa atoa Ipi oa yotokaneya.Nitikale einatoame Akolaline totonotetekakome poanele eni taneya.15 Nitaneyake atoa yatename matiopikoli-kama Akolaliyo mama moaauapekala too. Nipa onekele takamayawa yete pade ali atoake wene

1 Timosi 3:1 369 1 Timosi 3:16mekoamea epetanele toa poti utaneletoa tokolipa nitoo.

3Akolaline Yene Yopiki-kitame Toat-

ikimo1 Nimini okala tanemo ukuno

yakamene. Panagome-kiti Yesunoali atoa yopiane meou wa wenepikomepa epetanele toateko weneeni pikome toko. 2 Yesuno ali atoayopiko agomepa ete-kitame padeyanamike koiso akatikile toamoa niatoa odene moa koua mea ni utanele-kama toa poti yawa ni epetekoamea ni yete pade ali atoa one yapunoe wa makutukoa moa ni pademopademo wene toa olaukoa too. 3 Nigerepi po ku ue nokoa kawamoa lenepiamoa poti ko akene wene pia eteyene-pala neno wamoa kueke wenepitikaneya meamoa too. 4 Ni onemati atoa talo toa epetekakilepa onemati-kitame one oka agale yakoatoa one kei-pala pia tomotoa too.5 Yopikagome nitameneya one matiatoa talo tokome toatekale agopatokale mekomepa Yesuno ali atoaedoa talo tomotoa-pe. 6 Yesuke tepekolotini pene pekoa pika agopa takoamoa kakameamene. Onepa tubeago kaku wa yopia potokakayano,takoa moa kakameamene. Setanuonepa etene ako ago kaku wa wenepikakeAkolaliyowakene toa einagokawakaya tokolo ni uku. 7 Losu yapupoamiki-kitameke kei piki alipatakoa moa kakamene. Ete-kitamekei piamiki agopa Setanuyo likoaenekome labakakolo oneke ya takayatokolo ni uku.

Yesuno Ali Atoa Yopiko Alike LokoaMea

Losule Talo Tiki Ali-kitame Toat-ikimo

8 Eina toa Yesuno ali atoa yopikoalike lokoa mea losule toatiki ali-kititakoa moa kakakilepa ete-kitame keipiki ali-kiti takoa moa kakamene.Dikane pupu toatiki ali-kitipa dikoameoi. Keke takuta kawamoa gerepipo ku ue nokoa kawamoa kue

eya moadiya wa yotokoa moamoatamediki. 9 Ni Akolaliyo ali atoa-pala papete kaukoa mema nekenemoKeraisu nokome tanemowedoa yakoamotikilepa kini tepeme ta wa oaepetekaka toa-kama toa tamediki.10Eni ali-kitiwetemoakakameneyakekini toatikile oyake tiki patu wakini losule tekete tikile leneme wiapikala tamene. Ni epetaneledo tokolieneketepa moa kakamene. 11 Eniali-kitane natono-kitameka eya toameoi. Ete-kitame kei piatikile toayete pade ali atoa-pala akoa agalewamoa utanele-kama toa tou waikile-kama toa tamediki. 12 Eni ali-kitame atoa odene moa koua meakini mati atoa kini yapu meki peyatalo toa epetekoa tamedeki. 13Yopikoagoke lokoa mea losule edikoa wedoateketepa nipa Yesuno ali atoame keipiatikile eni tekete tiki. Nipa KeraisuYesu patu wedoa kautakoa kaketeonekemo akamene piti moameneyaatiki toa meki.

Akolaliyo PapeteKaukoa Mema Nekenemo

14Timosi neke i pipiawianemekak-ilepa ne mekota wini tigotokoanenouno wene piane tuku. 15 Wetenoameadekolupa nipa i pipia moaoi mootokoapa Akolaline yatene totomekete toatekole wene toa too. Ako-laline yatene wane ukupa mea kamapoko Akolaline losu yateneke uku.One nimini akene agale wedoa pikoakamotoa tokome yapu pigi takoa moawiou toa eni yatene one wa takoamoa kakaneya. 16 Akolaliyo ali atoa-pala papete kaukoa mema nekene toaKeraisuyo taatekoa tanelepa tubelemati eni tadekono, padameka enilepapale tane tetepo takamele toamoko.Enilekepa eya wa wia mekaneya piko.Keraisu taatekoa nikilepa tono

melepu kakeneya nekeneya.Epetane Yominiyopaeinagopa kiyo akenele-kamatoko ago wa wene takaneya.Edelo ali-kitamepa einagoenaneya. Onekemopa e ku

1 Timosi 4:1 370 1 Timosi 4:16yatene pitikoi toa oa pupi-tikatapeneya. Itonoke mekoi-kitipa oneke wene tugoameaneya. Akolaliyopa einagoone pa taneya mekanata atibuke moa kakaneya wapanagome wia mekaneya.

4Kapene Tikisa Ali-kitike Pubu Aken-

emo1 Epetane Yominiyo eya wa keleyo

wene takakome oko. Naniko pade-kitame Akolalinele takoake wakalatoi. Nitiketepa keke takuta kakeneipono-kitame oa yotokanemoka Seta-nuno poane yatename olaukanemokayakoa toi. 2 Kini eni yakoa tokoimopaali pade-kiti kini tepe kolotini toekabunume keneya kelianeya meoutoa mekete poaneleka epetanelekatakoa enamoa olaukoi. Niminimo ak-ene tetepo takoa oake kapene agaleoatekoi yene keku. 3 Nitoa olaukak-ilepa ali yatene tiobali kawa atoamoamato wa oa padeya padeya neekekaneya latikoa wawa noamato waolaukoi. Yesunomo yakoa moa pinetoa wene tokoi-kitame onepala kewa ootokoa moa nomotoa-kama Ako-laliyo latia pikaneyake nitoi. 4One la-tia pikaneya peya epetaneya-kama la-tianeyano, odeneka kekaneya latikak-ile toameamene. Eniya peya onepalake wa ootokoa namele toko. Ni edoa-mo. 5 Akolaline agale piko toa ke wakowitiketepa nipa eya kuya nee peyamoa namele toko.

Keraisunole Wedoa Takako Ago6 I agale i i wane oane neeke

wetekaku toado Yesuno ali atoaolaukakepa nipa Keraisu Yesunolewedoa takake too. Oneke wenetugoa meke toatekamo onekemoolaukakounakamota eni epetanepeku lawetekolu noa tokana toapa toomoa poke olaukakepa nipatoa epetekake too. 7 Pade-kitameAkolali ko wamekete la agale oa pamooa tikino, titi takoa yakameamene.Nitameneya Akolalinele takateko

kotu kakoa enekala tamene. Ni edoa-mo. 8Tone tigini kamotoa olaukaneleteketepa tone wa auapeatekole enitoko. Akolalinele takaketepa nipatone wa wedoa auapeatekole enitoko. Nipa itonoke pa mekokakaa tibuke pote mea kakokaka meaepetekama poo. 9 Niminimo okalatanemo ukuno, peyame yakoamootapeamene. 10 Onekele takatekokotu kakoa toa enoai toa kakilepamea kama poko Akolaliyo wipitikometoatekole nepia-kala mekete teketeni toko. Einagome ali atoa peya toanemoadiya wa yopikoa mekome onekewene tugoa meki peya toa mokalatoko.

11 Wini oane wetekaku toa toe toewa neke oya-mikiti olaukoa tamene.12 Panagome-kiti i ago nepa pa tualikake tokowa paya tetepo takakayano,pademo pademo oa ele kule toatikilepa Yesunomo yakoa motaneyene mekete toatikile adeka piatamene. Nipa yete pade ali atoakewene mekoa mea ni Keraisunolewedoa takama poke ni poane wenetakoa koikatapeneya mea tamene.13 Nopa wida wete noameneyakewini ali atoa kakakoa Akolalineagale oi motokoa ni onekemo i iwa mo wia kawa pine toa olaukoatamene-ye. 14Yesuno ali atoa yopikoiali-kitame kini yono neke mataikepikoli Akolaliyo onekele takateka telelukakana. One eina tele lukakanawene kayapeamoa onekele wedoatakama yamene. 15 Ina okounawene kibutukoa mea tokala tamene.Wene kibutukoa mea tikilepa nipaneke namolo toma yakanakale moapatukoa wedoa toomoa yamene.Peyame enemotono, nitamene.16 Nepa mea potokoa pata pamoolaukoa takayano, wedetekoa meaolaukoa tamene. Mea epetekoaolaukakilepa nipa Akolaliyo neekaneke agale yakoa motokoi yeneka toamomotoa teke too.

5Yesuno Ali Atoa Yopikete Toatekomo

1 Timosi 5:1 371 1 Timosi 5:181 Ada agome-kiti poanele tokalepa

kikoa akameamene. Nekatai tetepotakoa poti mane oa moamene.Tualika epene alika neke wamene-mikiti tetepo takoa yopiamene. 2Atuedeyaka epene atoaka neke ninetetepo takoa yopia ni tuatoa yateneneke laine-mikiti tetepo takoa mealeneme kode noamoa poane wenetakoa koikatapeneyamea yopiamene.

3 Yawale yapu nepo atoa-kiti payatetepo takamoa wedoa mama moayopiamene. 4 Nepo meko atoa-kiti one mana kono-mikitika onekaua-mikitika meadekolipa one enikako yename Akolalinele takaketetoatiki toa eya tomotamene. Kinietene ninetame opia egetekoinakenami wia kini nepo atoa mama moaegetemotamene. Akolaline weneepetekatikile enino, nitimotamene.5 Pade kawameneya yawale yapuegetiniya meko nepo atoapa kidenemekome tokome Akolalike wenemataneya mea ta ete likoa oto likoaone auapeano ta wa kowitikala toko.6 Nepo atoa padame nitameneyaone kola utukole-kama tou waetepea toma pokolopa Akolaliyoeinatoapa tuane atoa tetepo takoawako. 7Nepala i ukumopa nepo atoa-kitame yakamotono, i i wa mane oamoamene. Ete-kitame kiwi kikoaakatikile toamomotono, nitamene.

8 One kako ali atoaka one etenenineta one mati atoaka mamamoamoko agopa Yesunole takoakewakene ago eni. Yesunomo yaka-madete waki-kitame ele kule poaneletiki toa einagome moa patukoapoanele tubele eni toko.

9 Yopiki ali-kitame losu bokukeibini wia mekoa egetatiki nepo atoa-kitipa dikoa epetanele tiki atoa-kiti. Ana tuutukaneyake pade alikepoamoa ni ege odepeta kadukoa watuku melepu kakoa (60) penane malimoa patukoa mea 10ni ete-kitame keipiatikile toa ni kini mati-kiti wedoatalo toa tubetekoa ni eko ali atoa kiniyapu noe wa makutukoa moa neetakoa lawetoa ni Yesuno ali atoa kiniyapu nomotoa kawake kakene kege

ueme kogoa ni ke enekakolo meki-kiti mama moa auapea ni ele kuleepetanele toa tiki. Dikoa meki nepoatoa-kiti takoa moa egetamene.

11-12 Nepo atoa padekapa tua-toaka epene atoaka takoa wawakini ibini bokuke wia mekoa ege-tameamene. Dikane nepo atoa-kitame Keraisunole-kama takouwa oa togotoake ali padeke wenekakoa etepea piki. Dikou wa ikiletagoa toamekete pade alike pikilipaete-kitame akoa agale amele toko.13 Dikane nepo atoa-kiti loyo meayapu yapu yaki. Nitoa eni poanelemoa patukoapa agale ete kotuka otokotuka toa ni ete yename namenewameneyake kini okoimo yakadetepokala toa ni pademo pademowamatikimo oa enika enile tokalatiki. 14 Enilepa Yesuno yatene atoa-kitameke tiki wa toto-pala poi teiameki-kitame poanemo akaya tokolotuatoaka epene atoaka ana tukolopaeya tomotoane uku. Ali padeke pomemea mati opikoa ana matita mamamoa pupu wedoa tomotoane uku.15Nepo atoa padeka-kitame Yesunoletakoake wawa Setanunole takamayakili tekene ni uku. 16 Nepo atoa-kitane oboa pikane kue adamokoloedoane egeteku patu wa yopiki ali-kiti wene keda taneya mekayano eyatamene. Yesuno agale yakoa motaneatoame-kiti one-pala po pianenepo atoa moa egetemotamene.Nitikolopa yopiki ali-kitame padekawameneya yawale yapu egetiniyameki nepo atoa-kiti takoa kue eyaadekoa tatia meetapeamele toko.

17 Yesuno ali atoa yopia epetekakiali-kiti-pala ke wa oa kinikiyatatia keda takoa meamene. Nitoametekilepa Keraisunomo mane maneoa olaukoa tiki ali-kiti takoa kinikiyaetene wedoa keda takoa mekalatamene. 18 Enilekepa Akolalinebokuke eya wa wia mekaneyapiko. Witi ku tatianeya pikoka yakutakoa pootapemotoa pitimekawe kaikawame kauta kauta toa pokome witiku-pala noma yamotono, timini potoameamene. Ni panagome-kiti neke

1 Timosi 5:19 372 1 Timosi 6:10pupu takakolopa one eni pupuke kuemeateko kotu kakoa meamene wapadame wia mekaneya. 19 I yopikoagome padele poanele tokale enekouwa odene agome-kiti akanokalepaone eni okamo yakameamene. Alitebolo takutame akanokolipa nipayakamene. 20 Yopiko ali-kitamepadele poanele tadekolipa nipaali atoane lene yoto moa kakoakikoa akamene. Ete-kitame poaneletamene piti motaneya memotono,nitamene.

21 Akolali Keraisu YesutakaAkolaline takoa motane edelo ali-kitika kakakoane nepala ina oanemetekule-kiti yakoa tamene waneuku. Nipa ali atoa peya edikoa talotikilepa kamo yene ponopene yenetakoa enamoa kiyoke-kama tamene.22 Yesuno ali atoa yopiateko agotakoa moa kakakilepa mekamotekepitake toameamene. Einagomepadele poanele tadekalepa one tokapoanele neeke weamutukayano,nitameamene. Ele kule poanele tititakoa toameamene. 23 Timosi nepayene mokoa kake tokono, neke eniyeneka neke tepene witakala tokoyeneka teigadepa weneya ue-kamanoameamene. Gerepi po ku ue deya-pala nokala tamene.

24 Pade-kitame kini poanelepakeleyo-kama tiki. Kini koiso weteakameneyake kini poanele tikimo tapeyake oa pupitikamotoa tiki. Pade-kitame nitamekete kini poanelepananiko keleyo witamotoa kaukoatokala tiki. 25 Eina toa panagome-kiti ele kule epetanele tokolopapeyame keleyo enamele toko.One epetanelepa kaukoa tokolokakauaneya pia kawamademe toko.

61Kueme topo toamoa egetane yene

kime pine ali-kiti kei pia pupu-palawedoa takamene. Kipa Yesuno aliatoameke pupu takoa potokaki waAkolaline ibini paya tetepo takoa toneolaukakomoka pamo tetepo takoawakaya tokolo ni uku.

2 Pinago pade Yesuno agale yakoamotane ago tadekalepa nipa i agopaamewaamele tokowa taba ago tetepotakamoano, one pupu wedoa takamapamene. Nipa pinagopa Yesunomoyakoa motane agono, Akolali onekewene mekoa mekome toko wa onepupu wedoa takamene.

Kueke-kama Wene PiitikaneyaMeameamene

Timosi nepala i ukule-kitika winiyename tamene wa mane mane oaolaukamene. 3 Akolalinele takaketetoatikile i i wa tone Ali Muno YesuKeraisunomo toawea akaki ali-kitamenimini olaukakimo ete pimotoapanagome-kiti pade olaukakomepanipa eya tokome toko. 4 Pademopademota wenepa tuku wa pinalione wa kei pikomeke nateya wenekatoameneya meko. Dikane agopaete yene-pala mokota oa neno oatoatekole piamokolopawene poaneyameko. One oko agale yateki-kiti eteoto wa wene poaneya mea ni mokotaoa ni poanemo oa ni ete yenepakipala poi teiane yene tetepo takoatiki. 5Nipa wene moa koiganeya meaniminimo agopa takatapeneya meatekete ete oto wa agale toonali yomapiki. Akolalinele takakenepa nipakamo toma pou wa paya wene piatiki ali-kitike uku.

6 Panagome-kiti Akolalineletakama yakilepa onekeya oyake pikowa tepe kolotini kilikoa pimotoamea takakomepa nipa kamo agomeou toa wedoa meamele toko.7Tonekauane tepenemea nokoo-petepadeya deyaka aua noamokoo. Wananiko itono tewitikoa tua peketepatonekeya etene padeya deyaka auapamele toamoo. 8 Tone noatekonee-pala tone kawateko maminatapikolopa nipa tonekeya adekoa pikowa epene wene pianeya meatoaneuku. Ni edoa-mo. 9 Kamo tou wawene pia meki yenepa Setanuyo likoaenekome one wakoke labakoa mokalatoko. Eni yene paya nou toa meapadeya padeya tepi motuku peketetoapa tua atutapekala toi. 10 Ali

1 Timosi 6:11 373 1 Timosi 6:21atoa kueke-kama wene piitikaneyamekilipa kini tepene padele padelepoanele witoa tagatapekala toko. Aliatoa padeka-kiti kueke-kama wenepiitikaneya meketepa Akolalineletakoake waku pekete toa tepe wetaneya meki.

Poloyo Timosi Mane Mane Akenemo11 Timosi nepa Akolaliyo one wa

takoa moa kakako agome enika enipoanele titi takoa pitoa pamene.Nitoapa eya toatekoleke-kama wenepiitikaneya mea tamene. Kiyoakenele toa ni Akolalinele wedoatakoa ni Keraisuke wene tugoa meani eko ali atoake wene mekoa meani ke enekaka-peteka Akolalinelepa takama yawa ni poti ko akenewene pia tamene. 12 Eko ali-kiti-pala teyapea moa patukanali you toakeneya Akolalinele wedoa takamoapamene. Ali atoa peya matiyameenekoa kakoika Yesuke wene tugoanemekene tuku wa ue motoka-peteAkolaliyo nepa mea kama pomotoatokome one wa kayo oa motaneyano,meane kama poatekule dekoane mouwa onekele wedoa takamoa pamene.13 Eya alita, padeya padeya peyawene takoa yomini mekoa toko agoAkolali ni Podiase Pailase kakakoaniminimo toawea akene ago KeraisuYesu einagotane leneke kakene eyatamene wane nepala uku. 14 Yesunototono pademoka moa koigamoapadeleka katekoa wawamoa wedoapikoa kamene. Ali Muno Yesu Keraisuwakapea nokaleka nitima pamene.15 One eni noateka oi ponokalepaAkolaliyo pa wa oto wetekoo. Akolalieya toko agome nitoo. Onepawedianeya-kama meko. One odeneako odene tobou ago meko. Ali Munopeya tobou meki peya oneke-kamalukoa meki. 16 One odene tuameneyamea kama poko. One pa taneyamekota odene agoka pome kameletoamoko. Padameka one enekiletoameneya. Padameka one enameletoamoko. Onepa dikane agono, totopeya telekole toa yopia kama pamene

wa one kei pia-kala kama patoaneuku. Ee nimini.

17 Kamo yene eya wa mane maneoa olaukamene. Mate agale wamoakini kamoya eyake wene piitikaneyameamoa tamene. Kini kamoyapa pia kawamoono, toto wediamemotoa pewe witikome padeyapadeyata meteko ago Akolali oneke-kama wene piitikaneya meamene waolaukamene. Nipa ele kule epetaneletikile kamole tetepo takoa tamenewa olaukamene. 18 Eyaka tamenewa olaukamene. Ele kule epetaneletoa ni yete pade ali atoa auapea nikinikiya kamu toameneya wedoamoke toa tamene. 19 Edikaketepaa tibu meemoa pekete moatikikamoya nodokoa piou toa teketetoi. Nitiketepa nimini mea kamapoatekoile pikoa kawei wa kamo aliatoa olaukamene.

20 Ae, Timosi Akolaliyo neyametakana toa-kama wedoa pikoakamene-ye. Pade-kitame onekemowawa pamo-kala ikilepa imopaniminimo-kama uku wa oake ete otowa neno oa kapene wakoa iki. Enikaenimo titi toa yakameamene. 21Pade-kitame enika enimo yakoa moteketetekete Akolalinele takoake wawa patapaka etepea pokoi.

Ne mekota wida meki-kiti kiwipeyapa Akolaliyo pewe wia yopimo-toane uku-ye.

Opa anu agale eni.

2 Timosi 1:1 374 2 Timosi 1:16

2 TIMOSITimosike Taku TakoaWia Wetekane Pipia1PolonopaKeraisuYesunoAposelo

agome Timosi nepala uku. NipaAkolaliyo ali atoa toto KeraisuYesu-pala lipua mekete mea kamapoatekoo wene toopiane toanetaatekoane akama yakene uku.

2 Anu kolotini ago Timosi nepaanu mana tetepo takoane eya waneneke kowitikaku-ye. Atai Akolali toneAli Muno Keraisu Yesutame einagoTimosi pewe wia mama moa tepekolotini kilikoa pikoa toe wane nekekowitikaku-ye.

Poloyo Timosi Mane Mane Akenemo3 Noanume Akolalinele takakilepa

anu kaua-mikitame tane toane kiyoakene wene pianeya mekene tuku.Nipa ete pia oto pia kowitikilepa newene taneya mekene ke wane Akolalikowitikala tuku. 4 Ne tewitikoanepokouna-pete ne komo yoa kakanawene taneya meku. Ae, no wedianetagatapeneya meadene ne enadiyawane wene tokoane meku. 5 Ni nekeKeraisuke wene tugoa mekana wenetaneya meku. Papete eya atoata nekekaua Yunisi nekaua Loisita Yesukewene tugoa mekoina toa neka onekewene tugoa mekono wene tekeneuku. 6 Nitoa mekono, eya tamenewane uku. Anu yono neeke pikoluAkolaliyo ne yametekanakale toepukoa natekou toa pupu lene kakoalitia tamene. Ni edoa-mo. 7 Akolaliyoone Epetane Yomini toto metekilepaete yene piti moa memotoa taneyamena. Ele kule telekole toa eko aliatoake wene mekoa poti utanele toamemotoa tokome ni taneya.

8 Nitaneyano, Ali Munoagonomo toawea amene ya tokalemeameamene. Ni no onekele takamayakouke po yapu pitikaneya mekuago-pala ya moameamene. Nita-meneya Keraisunomo toawea okooketete oyake moato wa Akolaline tele

patu kautakoa kakete oma patoaneuku. 9Akolali einagome toto toa moani onekele kiyo akenele takamotoatokome one wa kayo oa motikilepatone padele epetekoa tokoonakaleketaneya mena. One papete wenetoopikounakale taatekoane tou waone weneme toto pewe witikometaneya. Nipa tibu itonota wetelatiameneyake enilepa KeraisuYesuke tou wa wene toopikana toataatekoa taneya. 10 Einapa papetekaukoa mema nekeneyake toto toamotane ago Keraisu Yesu taatekoanokome toawea akaneya. Einagonokomepa ali atoa tua atua pomotoatokoya moa agopa takatapeneya.Ni ali atoane wene epetekakometoatekamo oa metekilepa toto meakama poateko toa i i wa keleyo oametaneya.

11 Enimo Yesunomopa Akolaliyono i ago neme mo wia olaukoatamene wa one Aposelo ago takoamoa kakaka. 12 One okana toanetokoukepa no po yapu i pitikaneyamekene tete motukuyake ya taneyameamuku. Nitameneya Akolalike-kama wene tugoane meku. Akolaliyoile tamene wa yametekanakale toanetogamotoa tokome no auapekala too.Onepa nitamele toko agono wenetuku. Ali atoa takoa enademe noka-peteka nitoa-kala kawoono, edekoloya taneya memotoa-pe. 13 Ne kiyoootokoa meke toatekale olaukakounatoa wene taneya mea tamene-ye.Nipa Keraisu Yesu-pala lipua mekeAkolalike wene tugoa mea nekeoya ali atoake wene mekoa meatamene. 14 Nika Akolaliyo Timosine yametekanakeyapa one niminiagale wedoa pikoa kamene. Totokeawinome meko Epetane Yominiyo neauapeademe tokono, nitamene.

15 Eya wa wene teke toko. Esia tapiko peyake Yesunomo yakoa motaneyene peyame no tewitikoa wakoi. Eyaagotameka Piselasi Emosenisitamekanitikoi. 16Nitikoiyake eyayo Onesipo-rasiyo no wene weye akakala tokano,Akolali neme einagono mati atoa

2 Timosi 1:17 375 2 Timosi 2:18mama moa talo toa kamene wanekowitikaku. No po yapu pitikaneyamekoluka einagome no-pala yamoamokome eya toka. 17 Lometake nome mekome eina eina noPolo manika meko patu wa tukutokoa kawa enamutuka. 18 Nitikano,Ali Muno ne wakapea nekepaOnesiporasi einago ela moamenewane Ali Muno ago kowitikoane uku.Epesase take pone mekolu einagomeele kule toa no auapekala tokana.Enipa Timosi ne wene tokomo uku.

2One Poyo Ago Tou ToaKeraisunole Wedoa Takamene

1 Anu mati Timosi nepa KeraisuYesuyo pewe witikome tele lukoakakono, one tele patu kautakoakama pamene. 2 Ali atoa peya matikakakoane olaukakounakamopa ekoali atoa olaukakala tamene. Nipa touwa iki toa-kama tiki-kiti takoa moaolaukakilepa yete pade ali atoakawene toa olaukatiki yene takoa moaolaukamene.

3 Poi wedoa tokoa kawou toa tekeke enekakale mekeka Keraisunolewedoa takama pamene. 4 Poyoagome-kiti poi tikilepa ipe yapu eyakewene piitikaneya kakome tokoyamena. Nitamokome one poi tobouagono wene epetekademe tokomepoi tokome toatekoleke-kama wenepiitikaneya kako. 5 Pade yene-palateyapea pomemoa patukanali yotokoagome-kiti yopikagome tamene waoka toa-kama litia toamokomepanipaete ali peyado moa patukakomeka silioyake moamele toamoko. 6 Ni ipewedoa tokoa kakene agome-kiti ipekakoya nee wakoa moa nakilepa eteyene naniko moa nomotoa pinagooneme namolo takoa moa namedeko.7 Nepala ina pedoane ukumopawene kibutukoa mema yamene. AliMunagome pine ina ina wa wene takataka toono, nitamene.

8 Keraisunomo eya wane oaneauane yakumo wene taneyameamene. Yesu Keraisu tuaneya

pikata Akolaliyo moa kamotokaneya.Ni agopa Depidi-loeke tageneya.9 Nimo oane auane yakouke pade-kitame kini totono tetekoane akenetetepo takoa mea no tete meapa pokakoa po yapu pitikakoi. NitiketekeAkolaline agale oyake moa lutuaketekamele toamoko. 10 NipaAkolaliyo one wa takoa motaneali atoa auapekene eni tete moanemekilepa eni yeneka Keraisu Yesuyotoa moa togakale one a tibuke patootapeneya mea kama pomotoanetekene tuku.11 Etene nimini okala tanemo ukuno

yakamene. One-pala odenekatukete tuou toa tonekelewawa toameketepa nipaonepala odeneka mea kamapoadete toko. 12 Ni tetemokoa kaketeka onekele patakama peketepa nipa one-pala odeneka tobou ali atoamea talo toa kawadete toko.Nitameneya one kote tokolowakolopa totoka kote moawawademe toko. 13 Onekeletakoake wawa toamokolokaKeraisu einagome tonekele patakoa meko. Toto auapeatekowene wia wamele toamokolotokome ni toko.

14 Wini ali atoa olaukakepa nepalaina okouna wene takoa eya wa pubuoa tamene. Pamo agale ikimoke agaletoonali yoameamene. Edikaketepanipa enika eni agale yatekoi aliatoa auapeamekete toa potokoino,wamene-ye wa Akolaline lenekekake pubu amene. 15 Akolaliyo nekei pimotoa toa enoa kawa onewene moa epetanele toma pamene.Nipa onekele takoane potokakenetadeku wa one leneke ya tokalekakayano, one niminimo pine toaoa mekala tamene. 16 Emo kumopamo iki yene titi toa wamene.Edikaki yename etepea poanele tomapoi tokolo ni uku. 17 Nika kedimenoa natipu takama pou toa kinieni okoi agale ta piko peya moamakatapeoo. Eya agota AimeniasiPailitasitameka nitoa kaki. 18 Nipa

2 Timosi 2:19 376 2 Timosi 3:8niminimo ete pimotoa wawa eyawa iki. Akolaliyo tuane ali atoamoa kamotokoa peya takaneya waiki. Nimo ikili yatekete pade-kitameekete Yesuke edeya weike wene tugoameko patuno, tokamotato wa wenebebo akatapeneya meki. 19NitikiyakeAkolaliyo yapu wiatekota kue petene-kiti moa tatilogou toa one yatenepoapeneya memotoa tokome yopiameko. Nilekepa eya wawiamekaneyapiko. Ali Muno agome one yatene aliatoa i i wa wene taneya meko. Ni AliMuno agono ibini wedekoa iki peyamekini poanele tewitikoa wamediki wa wiamekaneya piko.

20 Kamo agono yapu piko okoloeyapa golo silepa enika eniyame-kama latianeya mena. Nitameneyapadekapa mete yomo eyame la-tianeya pia ni padekapa kamoitonome latianeya pia toko. Nipadekapa etene epetaneya-kiti piani padekapa pa paya wane-kitipia tokolo uku. 21 Panagome-kitiele kule poanele tewitikoa wawawene kiyo akeneya mekomepanipa okolo epetane mati tetepotaneya meko. Nitoa padele padeleepetanele toateko toa nodokaneyapikolo pinagome enekomepa iyamepadele toatekuyano, moada wamoademe toko. 22 Nitademe tokono,tuali yatene kini paya wene witakotoa mekamotokete pitakete litiatoameamene. Nitameneya wene kiyoakeneya mea ni Akolalike wedoawene tugoa mea ni yete pade aliatoake wene mekoa mea ni tepekolotini kilikoa pimotoa mea tamene.Nipa epene wene pianeya meketeAli Muno auapea ta wa one kayo oakowitoai tiki yene-pala lipua meanitamene. 23 Emo kumo pamo eteoto wa topo takoa iki-kiti titi tomayamene. Wipitikete neno oa pili pilitoino wene teke tokono, titi tomayamene. 24 Ali Muno agonole takamayako agome dikoa meamedeko. Nenowamokome ali atoa peya mama moaauapeamedeko. Nitoa mane maneoa olaukakilepa potile-kama toa

tamedeko. 25 Nitoapa one agale oaketekaki yene mane oa motikilepapotimo-kama oa tamedeko. NipaAkolaliyopa kini namolo wenewia wakete one niminimo yakoamomotoa toko patu wa mane oamoamedeko. 26Ni Setanuyo onewenepikole litia tomotoa moa labakaneyamekita mekete poane wene wia wawapetoa piki patu wa Ali Munagonoletakama yakagome dikane yene potimane oa mokala tamedeko.

3Wipitia Ta Pene PatameneyakeTepe Witanele-kama Witatekamo

1 Eya waka wene taneya meamene.Wipitia ta patateka tigotoka-peteketepe witanele-kala too. 2 Nipetepaali atoame eya toma yawei. Eya kuyaoboane moadiya wa kinikiya kamutoamea ni ete yene paya tetepo takoamate agale-kala oa ni tea agale oani kini etene ninetame okoi agaletagoa toamoa ni panagonoke padeyamotikilepa ke wa wameneya moani Akolalinele takamoa toi. 3 Niete ali atoake wene mekamoa elamoamoa ni akoa agale oa ni uutukoapoti yawamoa ni lene pianele toani ele kule epetanele kote tokalewawa 4 ni pade-kiti-pala poaneletoadeteke lede oya patu pia ni kabeteleme wia pia tuku pekete toa ni akoago meku wa ete yene paya tetepotakoa ni kola utukole-kama tato waAkolalike wene piitikameneya meatoi. 5 Nitima yaki-kitame Akolalineletakama yakene tetepo takoake onetele patu kautamadete wawa pa ledetakoa mekino, dikane yene titi tomayamene. 6 Dikane ali padeka-kiti ekoali-kitane yapu pote mekete kini ikiagaleme paya wene pianeya mekiatoapa moa labakakala tiki. Dikaneatoa kini poaneleme kini wene moakautakolo mekete kini wene witakotoa litiku pekete toa poanele etepeatoma yaki. 7Nitoapa pademo pademoyakadiya wa yatekala teketekeAkolaline niminimo pine piko toawene toamiki. 8 Eya agotame Yanisi

2 Timosi 3:9 377 2 Timosi 4:6Yabisitame papete Mosesene agalekote moa one-pala neno oa tanetoapa dikane atoa moa labakaki ali-kitame Akolaline nimini agale kotetokale tagoa toamiki. Nitoapa wenemoa koiganeya mea Yesunole kapenewakoa takakili tokome Akolaliyokote moa wako. 9 Eni yenamenitima yaketeke edikoa toa togameletoamoko. Ni edoa-mo. Nanikokini tokoile keleyo witakale eneketepeyame ee inapa Yanisi Yabisitamepapete tane toa pale tekete tadiki wakini okoimo yakamoi.

Poloyo Timosi Wipitikome ManeMane Akenemo

10 No Poloyo edikoane meamokou.Anu toma yakounakale ne wenetaneya meko. Nipa pademo pademoolaukoane ni padele padele toatekouwene toopikouna toane taatekoanetoane ni Keraisuke wene tugoanemeane ni poti ko akene wenepianeya meane ni ali atoake wenemekoane meane ni ke enekaka-peteka Keraisunole pa takoanetogoane 11 ni ete-kitame nopala poiteigoli meane ni tete moane meanetokouna ne wene taneya meko. Eyata-mene Adioke Aikoniameta Liseratoa eni ta ludu yawane pitikene tetemotokounamati newene toko. Nitikupekene tokouka Ali Muno agome notoa mokala toka. 12Keraisu Yesu-palalipua meketepa Akolalinele takamapou wa wene pia tiki peyame enitete-kala moma yawei. 13 Ni poaneletoa kapene wakoa olaukaki-kitamepoanele tubele ate toma yawei.Nitoa mea eko ali atoa oa yotokakoliSetanuyo kiwika oa yotokoo.

14 Totome olaukakoona einapa ni-mini akedikiwa nemewedoa litia teketoko. Ne olaukakoona ali atoa totoi i wa neme wene tokono, einakaeinamo neme yakoa motokana palitia toomoa pamene. 15 Ne deemati deyake laigoa Akolaline bokukekiyo akene agale yakoa moma noka.One eni agaleme neka ete ali atoakawene muno mekamele toko. Nipa

Keraisu Yesuke wene tugakilipa Ako-laliyo kiwi toa moateko ka i wa wenetakamele toko. 16 Akolaline bokukewia mekane agalepa Akolaliyo-kamawene takane toa wiamekane agaleno,toto auapeatekomo eni. One agalemetoto eni auapekilepa pademo wenetoamokokolopa i i wa wene takoani padele poanele tokolopa menamena wa mane oa moa ni wenekiyo akeneya mekete toatekole i i wayamea toko. 17 Nipa Akolalike lukoamekete onekele takateko toa ele kuleepetanele-kama wene toa tomotoatokome ni toko.

41 Keraisu einagome padeya padeya

peya yopia-kala kawademe oto waka-pea noo tokolo tekene eya tamenewane uku. Nipa eya agotame aliatoa peya tua pokoi-kitika tuameneyapa mekoi-kitika takoa enatekagoKeraisu Yesu-pala etene Akolalitameyakakoane eya tamene wane uku.2 Yesunomo mo wima pamene. Nipaali atoame yakoa moamoi tadekalekayakoamoi tadekaleka oadawa toaweaokala tamene. Akolaline agale pinepiko toa litia toameadekolipamaneoamoa ni poanele tadekolipa kikoa akoani wene keda taneya meadekolipaweneweye akoa tamene. Nitoamamamoa olaukakilepa poti ko akene wenepia nitamene. 3Ali atoame eya toatikitigotoma nokolo tekene ni uku.Akolaline nimini agale yakamadetewawei. Nipa kini wene motekete emokumo taba po pitikakete okoi ali-kiti yakato wa edikakoi ali-kiti moakoukoa yakakala toi. 4Nipa niminimopa pimotoa tewitikoa wakete la agaleeyake wene piitikaneya mea yakakalatoi. 5 Neme pade edikameamene.Padele padele tikilepa wedetekoatokala tamene. Ke enekale meka-peteka ko wameneya poti meamene.Nitoa Keraisunomo oa aua yawa niAkolalinele takake toateko toa-kamatoa togamene-ye.

6 Akolalike sipi sipi kai eya meanelodo you toane anu kamate ponanetetepo taneya mekene uku. Nipa

2 Timosi 4:7 378 2 Timosi 4:22no tuane poateku tigotoko waneekene uku. 7 Akolalinele takakilepapoyo alime-kiti poi tewitikoa poamoutoane tokou. Ni ali-kiti teyapea moapatukanali you toane tekene pegenekakamoane poatekouta pitimoaneteyapeane pone tugapokou. NipaAkolaliyo tamenewa yametekanakaletoane togakou. 8 Nitikouya tokoloali atoa kiyoke-kama takoa enekagoAli Munoyo no wene kiyo akeneago tetepo takoa mekome eya toko.Wipitia ta pataka-pete no Polo keipikene sili meou wa wene toopiamekome anu sili pikoa metekako.Onewakapea noka-pete one eni pikoametekakoya ina wa no meoo. Nipaonewakapea nokale enadiyawanepiamekoi peya ke wa kei pia sili mekalatoo.

Poloyo Pade Ali-kitike Akenemo9 No i mekuta oto wete noke

enamene wane ne kowitoane uku-ye. 10 Eya ago Dimasiyo itonole toboukakoa mekome tokome no tewitikoawawa Tesalonaika take pomemepokatokolo ni uku. Eya ago KereseneGalesia take pome mepoka. Ni Taitasieinago Dalemesia take pomemepoka.11 Luke odene no-pala opia meko.Make einago enemopoke oto nomekuta aua namene. Akolalineletakamotoa no auapeamele tokono,enemotokapamene. 12 Eya agoTikikasi Epesase take poano pa wanemoane wetekakou-ye. 13 Timosi nenekepa anu tokoo kawatekoumaminapetene moa aua notokamene.Teroase take eya ago Kapasi nemepikoa metekamene wane meanepokouna maminake uku. Anu boku-kitika aua notokamene. Meme kaikepeneme latiane boku-menepawene kayapekileka toamoa oto auanotokamene-ye.

14 Kapa wene toa latia toko agoAlekesadayo nopala poanele tubelemati toka. One eni poanele tokakeAli Muno agome kibu motokademetoko. 15 Einagome nepalaka poaneletakayano, lene kia wedoa meamene-ye. Einagomepa tone oa aua yako

agale kotimi luaneya meka matiyameteiga teiga toka tokolo ni uku.

16 Anu koiso Lome take pegetoaakakoi-pete pinali anu wa kei pianekakolu odene agoka no lono nikiletoamoka. Peyame no tewitikoawakoi. Kini eni tokoike po letumekameamene wane Ali Muno agokowitikoane uku. 17 Peyame notewitoa wakoiyake Ali Muno agono lono nome kakome mape moatele lukoa toka. Nipa onekemopamone yatene ali atoa peyameyakamotono, toawea akoa togamenewa toka. Nitoapa layone kai kimemetanianeya toa mou toa no toamotoka. 18Nitikano, ele kule poanelewitakaleka Ali Munagome edikoa nowa toa mokala too. Nitoa nopalapadele toamomotoa tokome yopiamea wipitikomepa a tibuke one talotoko take moa kakoono, one kei piakama patoane uku. Ee nimini.

19 Eya adona Perisila Akuwilataenekepawetemeamenewa akamene-ye. Ni eya ago Onesiporasinemati atoa-pala wete meamene waakamene-ye. 20 Eya ago ErasetasiKorine take pa mekome toko. Ni eyaago Teropimasi ne yeneme tukono,Mailitase takewidamea latoa kamenewane tewitikoane pokou. 21Niti tanetokene-mene wete witameneyake nomekuta oto wete noke enamene-ye.

Eya yename Yubulasi ni Peyuden-esi ni Lainasi ni Kelodia ni neke eteoyali-kiti peyameka Timosi ne wetemeamene wa okala tiki.

22 Ali Munago neke yomini-palaopia memotoane neke kowitikoaneuku-ye.

Nepala wida meki-kiti kiwipeya pewe wia yopimotoanekakowitikoane uku-ye.

Opa anu agale eni.

Taitasi 1:1 379 Taitasi 1:15

TAITASIPoloyo Taitasike WiaWetekane Pipia

1 Polo nopa Akolaline pupu takamayawane Yesu Keraisunomo oaneauane yawane tuku agome uku.

Akolaliyopa one takoa motaneali atoame onekele wedoa takamapomotono ta wa no moa kakaka.Ni oneke nate wene pianeya lukoamemotono, one niminimo pine toaolaukamene wa moa kakaka. 2 Oneniminimo pine toane olaukakilepa aliatoa auapekene eyawaneolaukakuya.Akolaliyo itono tibuta wete lati-ameneyake one ali atoa mea kamapoatekoi wene toopianeya. Akolaliyokapene agale wakamokagome nitouwa oa pikana toa taatekoa too. Onetaatekoa tokale nepia mekilepa wediameanepimeamenewaneolaukakuya.3 One eni taatekoa toateka oi nokaletoto toa motokago Akolaliyo one einapapete wene toopikana i i wa mowima pamene wa no wene takoa moakakaka.

4Taitasi nepa no-pala kibutua Ako-lalinele takama yakolo tekene anumana tetepo takoane mekene i pipiawiane wini wetekaku-ye.

Atai Akolali-pala tota toa motok-ago Keraisu Yesutame ne Taitasi pewewia tepe kolotini kilikoa pikoa toewane neke kowitikoane uku-ye.

Taitasi Keriti Take MekomeToatekamo

5 Keriti take mekene titiane tok-ounakale neme toa togoano ta wanene wida tewitikoane pokouna. Nipawini ta ludu ali atoame ta latiapitikika Yesuno yene talo toatiki ali-kiti takoa moa kakakala tamene wanepokouna. 6 Nitikounano, nepala ok-ouna toa teke dikane ali-kiti takoamoamene. Ete-kitame akoa agale oat-ikile toamoa ni atoa odeneka moakouamea tiki ali-kiti takoamoamene.Ni kini mana kono-mikitipa Yesukewene tugoa mea kini okoi agale tag-amoa ele kule pale toamoa tadekolipa

oyake takoa moamene. Eya wawene toa nitamene. 7 Akolaline aliatoa talo takako agomepa nipa ete-kitame padeya namike akoa agaleoatikileka toamoo. Ni bu wamoaete yene paya tetepo takamoa ni biaue eya nokoa kawamoa ni lene pi-amoa ni eya kuya ako-kama mou wawene piamoa too. 8 Nitamokometalo agome eya too. One yapu nenoo wa ali atoa makutukoa moa neetakoa lawetoa ni ele kule epetanelekewene piitikaneya mea ni utanele toani wene kiyo akenele toa ni Akola-linele takakilepa odene wene pianeyamea toa ni poti wene pia yawa too.9One olaukanemopa ipa niminimono,yakoanemoamedeku wa wedoa pikoakawoo. Nitoapa one olaukane toapine ina ina wa ete yene mane maneoo. Wa pade-kitame yakamadetewakoli mane oa mokala too. Enile-kala wedoa tiki ali-kiti takoa moakakakala tamene wane uku. Ni edoa-mo.

10 Talo tiki ali-kitame tamenewa iki toa tagoa toamiki ali kainyamatiyame pademo pademo pamo oaete yene oa yotokoa tiki. Kini losuletekete ali mati yatene kepene teigakiYu yename edikakilepa ete yene moapatukoa tiki. 11 Dikaki yene ete ali-kitane yapu pekete pademo pademowamatikimo olaukaketepa kini matiatoane wene bebo akakala tiki. Ledekue moadete ni tiki. Nitikala tikino,kini agale wawewamoa kawikamene.12 Wini Keriti take yatene ago padewenemunomeane agome one yateneko ikilepa eya wa akeneya. Keritiali-kitame kapene agale oa ni yokokeneya mea ni loyo mekete neeeya nokoa kawa tiki wa akeneya.13 Einapa nimini akedekono, winiyename Akolalinele kiyoke-kamatakama pomotono, eya wa wedoakikoa akamene. 14Yu yename la agalekeneya pamo ikimo yakoa moamoani Akolaline agale ete pimotoa waki-kitame tamene wa ikile litia toamoatamene wa kikoa akamene.

15Poanewene takoa koikatapeneya

Taitasi 1:16 380 Taitasi 2:14meko agomepa nipa padeyaka kitauokoya wa wamokome eya kuya peyaepetane tetepo takoa meko. Wenemoa koiganeya Keraisuke wene tugoameamiki-kitamepa epetaneyakapoaneyaka takoa enamekete eya kuyapeya poane tetepo takoa meki. Kiniwene-pala tepeta moa koiganeyamekete ni tiki. 16 Nitoapa Akolaliwene tuku wa ikiyake padele padeletikilepa Akolali meamene tetepotakoa tiki. Dikane yenepa Akolaliyokote tokolo wako. Padele epetanelekatamele toamokolo ele kule koiganeletoma yaki.

2Ada Atue Mane Mane Akenemo

1 Keraisuno ali atoa meaepetekakete toatekoile olaukanemopine toa i i wa neme mane maneoa olaukoa tamene. 2 Ada yatene-pala eya wa mane mane amene.Gerepi po ku ue eya nokoa kawamoani ete-kitame kei piatikile toa niuutukoa poti yawa ni Akolalinelewedoa takama yawa ni ete ali atoakewene mekoa mea ni ke enekakolomeketeka ko wameneya Akolalineletakoa togamene wa mane maneamene.

3 Eina toa atue yatene-palakaeya wa mane mane amene. Ako-laliyo takoa motane atoa-kiti meaepetekatiki toa mea ni akoa agalewamoa ni gerepi po ku ue nokoakawamoa ni ete atoa-kiti meaepetekatiki toa i i wa olaukoa tamenewa mane mane amene. 4 Atueyatename tuatoa yatene i i wa anamati-kitike wene mekoa meketetoatikile olaukoa eya waka olaukoatamene wa mane mane amene.5 Uutukoa poti yawa ni eko ali-kitileneme kode noamoa ni yapu pupuepetekoa toa ni poti ko akene wenepia ni aname tamene wa oka toalitia tamene wa wini atue yatenametuatoa yatene olaukamotono ta. Ete-kitame Akolalinemopa pamo tetepotakakayano, nitimotono ta wane uku.

Tuali Yatene Mane Mane Akenemo

6 Eina toa tuali yatene uutukoapoti yamene wa mane mane amene-ye. 7 Taitasi neke yake tokaletuali yatename litia tomotono,padele padele tikilepa epetanele-kama tamene. Pademo pademoolaukakilepa pademo koiganemoikileka toamoano, poti wene kibu-tutukoa oa tamene. 8 Nepala poiteia meki-kitamepa nepala akoaagale wamomotono, kiyo akenemo-kama amene. Nipa totome natemoomotadiya wa kakoike kini wa yamomotono, nitamene.

Kueme Topo Toa Moa Egetane YeneMane Mane Akenemo

9 Kueme topo toa moa egetaneyene-pala eya wa olaukamene.Pine yename okoi toa-kama litiatamene. Nipa neno wameneya wedoatamene. Padele padele tikilepapine yenane wene epetekatikiletoa enekala tamene. 10 Kinikiyakode moameamene. Nitameneyakinikiya pikoa metekamele tokowa pine yename wene tomotono,kinikile wedoa takama pamene. Pupupine yename toto toa motoko agoAkolalinekemo kei pimotoa teketenitamene wa pupu yene mane maneamene wane uku.

11 Nimo ikilepa Akolaliyo ali atoapeya pewe witikene toane mou wapapete wene toopikanakale taatekoataneyake ni uku. 12 Einagome eyatamene wa toto wene takako. Papeteone agale tagoa toamoa itonole elekule toada wa wene pia tokoinakaletewitikoa wamene. Ni itonokemekilepa uutukoa poti yawa ni kiyoakenele toa ni oneke nate wenepianeya lukoa mea tamene wa totowene taka taka toko. 13 Nitikono,tone Akolali ako odene mekago tototoa motokago Yesu Keraisu einagopa teleta tootapeneya wakapeanomotoa totome nepia meko. Nipanokome toto pewe wia kawoono,ke wa wedianeya nepia meko.14 Einago Keraisu totoke tukilepa elekule poanele tokooleme toto moalabakaneya mekoota toa moademe

Taitasi 2:15 381 Taitasi 3:15taneya. Nitoapa oneke-kama lukoameamene wa toto takoa motikilepapoane wene koikatapeneya memotoatokome taneya. Nipa epetanele-kamatou wa wene pia tomotoa taneya.

15 Wini ali atoa i i wa olaukoa nimena mena wa mane oa moa tik-ilepa nipa nepala ina ukuna toapaAkolali patu kautakoa kake tamene.Padameka ne paya tetepo takamo-motono, wedoa meamene-ye.

3Keraisuno Ali Atoa Mea

Epetekatikimo1 Wini ali atoa eya tamene waka

wene taka taka tamene. Ta yopikiyene Kanosolo yene meba yene enikaeni yeneke poti lukoa meamene.Kini okoi agaleka yakoa toa ni elekule epetanele toadete nodokoameamene. 2 Ni odenago-palakaakoa agale wamoa potimo-kama oatamene. Yete pade ali atoa peyamama motikilepa poti ko akene wenepia tamenewawini ali atoa wene takataka tamene.

3 Totomeka papete padele padelepale toa ni tone totono litia toamoani Setanuyo oa yotokakale etepeapote ni kola utukole-kama tou wa elekule pale tikilepa enika enileme tonewene moa labakaneya mekete tokoo.Nitaneya mekete ete-kiti-pala wenepoaneya mea ni eko panagoneya tepimoa tokoo. Nipa ete oto wa topotakoapa tone tone timini luunaliyoma yakoo. 4 Nitima yakooka tototoa motoko ago Akolali ali atoakewene mekoa mekome auapeateka oinokale 5 toto toa motikilepa tone kiyoakenele tokoole-kitike tokoya mena.One weneme toto ela motokometoka. Nitoapa kini namolo poanewene wia wawano, ue moamenewa one Epetane Yomini totoke moawetekakilepa one mea kawatiki manakono-mikiti latikademe toka. 6 OneYomini eni moa wetekakilepa tototoa motoko ago Yesu Keraisu yotopitia awinome mea tagatapemotoatoka. 7 Totopa poanele toameneyene tetepo takademe pewe eni

witikome eya toka. One a tibukemea kama poateko peku lawetatekalenepia memotoa one peku mati moalatikaka. 8 Taitasi nepala ina okounaetene nimini okala tanemo ukuno,i i wa wedoa olaukama pamene.Akolalike wene tugoa meki-kitipadele padele epetaneleke wenepiitikaneya mea toma pomotoaneukuno, nitamene wane uku. Inaukupa epenemo uku. Ali atoa peyaauapeatekomo eni uku. 9 Pade-kitamepa pademo pademo pamooa pili pili toa ni kini kaua-mikititama nekenemoke agale toonaliyoa ni padele padeleke neno oa niMosesene totonoke pamo oa mokotaoa tiki. Ali atoa auapeameketepata pamo eni okala tikino, enikaenimo oa kakoika titi toma yamene.10 One agaleme ali atoa pili pili toakamotoa toko ago-pala mena wamane oa motokale yakameadekalepawa mane oa moamene. Nitikalewa yakameadekalepa einago tititoa wake wamene. 11 Dikane ali-kitipa wene moa koiganeya meketepoanele-kala tiki. Poanele eni tadekuwa wene teketeke tiki wa neme weneteke toko.

12 Panago Atemasi patu Tikikasipatu pa wane neeke wini moanewetekakolu nokalepa nipa Nikopolisetake noateka pake piadekalepawete kotuatono namene. Niti tanetokene-menekepa Nikopolise takepone mepou wane wene pikene niuku. 13 Eya agota koiso totono pinewene toa toa oko ago Sinasi-palaApolosita kini poatikika pomotono,wedoa auapeamene. Padeya-kiti toamokolopa kini moatikiyamoa meamene. 14 Padeya-kititoamokolo pa ponopeneya meki-kiti auapeato wa tone wini oya aliatoame eya tamediki. Padele padeleepetaneleke wene piitikaneya meatoomoa pamediki. Nipa nego nomayawameneya ta pataka abuna pupuwedoa toomoa pamediki.

15 Nopala opia meki peyame neTaitasi wete meamene wa iki. Winitake Keraisunole takama yakete

Taitasi 3:15 382 Taitasi 3:15totoke wene mekoa meki-kiti wetemeamene wa akamene-ye.

Akolaliyo kiwi peya pewewia yopiamemotoane kowitikoane uku-ye.

Opa anu agale eni.

Pailimone 1 383 Pailimone 19

PAILIMONEPoloyo PailimonekeWia Wetekane Pipia1 Polo nopa Keraisu Yesunole

takama yakouke po yapu pitikagomeuku.

Tone oyago Timosi totame toneoyago Pailimone neeke i agale winioane wetekako-ye. 2 Neke yapu lo-sule toa oboai tiki yene ni tono oy-atoa Apia ni tota-pala poi kibutuatou toa Yesunole takama yako agoAkipasi kiwi peayake i agale wini oawetekako-ye.

3 Toneketai Akolali-pala Ali MunoYesu Keraisutame kiwi peya pewewiatepe koltoini kilikoa pikoa tomotoanekowitikoane uku-ye.

Pailimone Ete Ali Atoake WeneMekoa

Yesuke Wene Tugoa Mea Tanemo4Neke kowitikakene-kama Akolali-

pala kewane okala tuku. 5NipaAkola-line ali atoa peyake wene mekoa meaniAliMunoYesukewedoawene tugoamea toko wa neeke akedikimoke kewane ni uku. 6 Neke Keraisuke wenetugoa meke tokomopa yete pade aliatoa eneke i i wa oa memotoane kow-itikakala tuku. Toto Yesu-pala lipuamekolo Akolaliyo kiwi pewe-kamawitikene tukule i i wa ne wene takat-apemotoane tekene ni kowitikoaneuku. 7 Ete-kitike wene mekoa meketokomo yatekouya tekene wene weyeakeneya meane ke wane wedianemekene uku. Akolaline ali atoa weyeakake tokano, ke wane uku-ye.

Onisimasi Neke Yapu Wa MoaMekamene Wa

Poloyo Pailimone Kowitanemo8 Keraisu patu kautakoane kakene

neke padele toatekole wete ta wanetika tika toane tamele tokoyakeedikoane wamadene waku. 9 Neekewene mekoane mekene tekene koakatekoane uku. Nipa no Polo adatoanemeku ago Keraisu Yesunole

takakouke po yapu pitikene anuoyago Pailimone eya tamene wanene kowitoane uku-ye. 10 Onisimasiyonepala poanele tokake po letumekakana ke wamene. Anu manatetepo takoane meku agoke uku.No po yapu yonoke po kakaneyapitikene Yesunomo oane metekolueinagome yakoa motoka tokolo niuku. 11 Papete einagome nekeletakakilepa pale tokala taneya. Opipade nitamokome nekele wedoanetakouwawenepikomeanukule-kitikawedoa takoa meko.

12 Nitikago ne Pailimone mekotawakapea pa wane wetekakilepa anukolotini ago eni wetekaku-ye. 13NipaKeraisunole takama yakouke po yapupitikenepa einago ne luku kakome noauapea memotoadiya wane pikeneketuku. 14 Nopla opia pa memotadiyawane wene pikene ne yakameneyameamedekolo waku. Neke wenemeno auapeadekalepa epetoo. Nitamekeno Poloyo ta wa tika tika tokolo tukuwaneke weneme toameadekalepaepetamoo.

15 Onisimasi einagomepa Pail-imone ne nateyame tewitikoapikilepa ne mekota wakapea pomemekome meademeke taneya patu.16 Ne mekota wini wakapea nomemenokalepa neke skueme topo toamoa eegetane ago tetepo takamoano,neke kolotini agoka tetepo takoameamene. Einagopa anu kolotiniagono, einagoke wene mekoanemeku toa moa patukoa wedoa wenemekoa mea makutukoa moamene.Nekele wedoa takoa ni nepala kibutuaKeraisunole takama yawa toono, amewa oa makutukoa moamene.

17 Neme nopala odene wene pi-itikoa mea Keraisunole takadekalepanipa nopa neke oyago wa makutukoamou toa einagoke wedoa makutukoamoamene wane uku-ye. 18 Einagomenepala padele toa potoko ni nekekepadeya nami kakoa motokanakeyawete ee meamokalepa noanumenami witikadene tuku, amene.19 Inapa no Polo anu yoname witiku-ye. Noanume nami witikadene

Pailimone 20 384 Pailimone 24tuku-kutu. Nimo ukuyake eyawaneka ne wene takakene ku. Nemea kama poateka ka no Poloyoyametekouna. 20 Nitikounano, AliMunagonole takake anuwenemoano,ipa Keraisuno takaku wa anu weneweye akoano, einago makutukoamoamene.

21 Ina ukule neme yakoa tikilepamoa patukoa akole toono wenetaneya mekene uku. 22 No nonepiatekuta nodokakapiamene wanekauku. Akolaliyo kini kowitikimo yakoatokome no ne pa wa wini noaekuka yameteko patu wane wedianenepiane mekene ni uku-ye.

Poloyo Wipitikome Akenemo23 Eya ago Epaperasi Keraisu

Yesunole takaneleke nopala odenekapo yapu yapu pitikagome nePailimone wete meamene wa oko.Eya ali-mene nopala odenekaKeraisunole takoa meki ali-meneMake Arisakasi Dimasi Luke kimekane wete meamene wa iki.

24 Tone Ali Muno Keraisu Yesuyokiwi peya pewe yopia memotoanekowitikoane uku-ye.

Opa anu agale eni.

Iberu 1:1 385 Iberu 1:13

IBERUIberu Yeneke WiaWetekane PipiaAkolaline Mana Etenane Peku Noa

Tanemo1 Namolo papete Akolaliyo tone

kaua-mikitame one agale yakamo-toapa one agale toawea akane ali-kiti i i wa akamene wa ele kuletoa wene takama-kala nekeneya.2 Nitaneyake wipitikome manago ii wa akapoano pa wa wetekakaleitonoke nokome etenanemo-kamai i wa toto yatene-pala toaweaakaneya. Etenane peku nootokoatibu itonota latia piane agomenitaneya. Tibu itonota ludu pia kawatokoya peyapa nekeno, yopikoa-kalakamene wa etename moa kakaneago kekutu. 3 Einagome Akolalipa tootapeneya mekome lawetanepeku noa tagatapeneya. Nitane agotokome Akolali kako toa kotuke-kama kako. Tibu itonota ludu padeyapadeya peya pia kawa tomotoapaone tele tane agaleme-kama yopiameko. Nitiko agopa ali atoa tonepoanele tokooke tuumotokome atibuke wa ate wakapea pome akoodene meko ago Akolaline niminiyono lono witipitoa meaneya.

Mana Agome Edelo Ali Peya MoaPatukako

4 Akolaliyo one edelo ali peya kekukakoa einagopa ako ago kakoa taneya.Nipa einagopa one mana wa ibinioapa one agale aua yaki yatene kekuibini oa edelo yatene wa ibini oataneya. 5Nitikome okomei ago nepa anu manago. Opi nopa neketai

i kakene uku wa akeneya.Nimopa edelo ago odene-palakawamokomeke mana Keraisu-palaakeneya. Ni Akolaliyo one edelo agoodenekeka eya wa wameneya.Nopa i agono etene kawadene tuku. I

agopa anu manago kawademetoko.

Nimopa edelo ali-kitike wawamokomeke Yesuke akeneya. 6Nikaone mana namolo ago itonoke moawetekademe kakome eya wa akeneya.No Akolali anu edelo ali peya i agoke

lukoa mea neuwe tukua meoi waakeneya.

7 Wa Akolaliyo one edelo ali-kitikeikilepa eya wa akeneya.No Akolaliyo anu edelo ali-kitipa anu

agale oa aua yamotoane tekenepupulege keneya latiane nianukule takama yamotoanetekene toe itipono keneya latianetuku wa one pupu yene moakakaneya.

8 Nitaneyake one manago moakakakomepa eya wa akeneya.I ago nepa Akolali. Tibu itonota ludu pia

kawa tokoya peyapa neme talotoa-kala kama poko. Nitoa talotoa mekilepa kiyoke-kama talotoa meko. 9 Nitoa epetaneleke-kama wene piitikaneya meapapoanele-kiti peya kote tokolo ko-timi yoa meko. Nitoa mekokepano neketai Akolaliyo ne takoanemotekene eya tokouna. Nekeoya yene keku kamotoane ne akomoane kakakilepa ne wedoanewedikoane tokounawa akeneya.

10 Eya waka akeneya.Namolo namolo tititikake ne Ali Munoyo

itono latia pia neke yoname tibulatia tokana. 11 Tibu itonotatakoa pootapekaleka nepa pamea kama poo. Tibu itonotapamamina kego noma pou toakeneya wetini toma pokalekaneme eya too. 12 Tokoo kakenemamina kotokoa tukua piitikoaweneya mamina moa kawoutoa tibu itonota wawa weneyalatia pioo. Nitatekoyake nepapapete mekana toa pa mea kamapekepa wetini toma poamoo waAkolaliyo mana Yesu-palaakeneya.

13 Akolaliyo mana-pala eya waka ak-eneya.Nepala poi teia meki-kiti kawikama pone

neke kawane moane pitikoai tou.Nitouno, anu nimini yono lono

Iberu 1:14 386 Iberu 2:12noke nepia menamene wa Ako-laliyo Yesu-pala akeneya.

Nitaneyake one edelo ali odene-palaka edikoa akeneya mena.

14 Nipa edelo yatenepa edaneyatene patu. Eni yatename Akola-linele takama piki. Enipa Akolaliyoone toa moateko-kiti toto auapeatinopoe wa wetekakolo auapenokalatiki. Nipa tone leneme enamokoyenameke tibumea note auapenokalatiki.

2Akolaliyo Toto Toa MotikilepaPadele Tubele Tokome Tanemo

1 Keraisu einagopa edikane agono,eya tato wane uku. Toto etepeapokaya tokolo tone yakoa mo-tokoonakale wedoa toa pikoa meato.2 Papetepa edelo ali-kitane agaletetekane yene peya Akolaliyo kibumokala taneya. Nipa einagale litiatootapeamedikiyake padele katekoatoameadiki wa kibu mokala taneya.3 Opa mana agome tubele tokomeali atoa toa motanemodo totomeyakamadete wakolopa Akolaliyowedoa kibu moo. Kibu moamomotoatekete manika petoa pomotoa-pe.Ali atoa toa moatekamopa Ali Munoago oneme titia toawea akeneya.One eni okale yakane yenamepaeinapa nimini eni akedeko wa toto-pala oa mekala tokoi. 4 Onekemoeni oa aua yakoika Akolaliyo aliatoane wene kainya pikanele elekule tubele witakakala toka. Nipaekee, Akolaline tele patu kautakoakakete ikino, nimini eni akedikiwa totome yakoa momotoa toka.Nitimotou wa Akolaliyo eyaka toka.Ele kule toatekoo peku tutu tutu walawetekamotoa one Epetane Yominitotoke moa wetekaka. Nipa one wenelitikome toka.

Toto Toa Motane Agoke Akenemo5 Akolaliyo weneya itono latiateka

wene toopia mekomepa edelo ali-kiti kime yopiamene wa yamepi-aneya mena. Ali atoame yopiatekoi

wene toopianeya. 6 Nikepa DepidiyoAkolali-pala eya wa akeneya.Ae, toto pa keku mekono, edeyake neme

wene taneya meko-pe. Totopapa ali atoano, dekolo mama moameko-pe. 7 Neme ali yatenelatikilepa pa nateyame edelo aliyatene ako kakoapa ali yatenekeku keneya kakoa toka. Nitoakepa teleta tootapeneya meku toameamenewaali yatene keiwedoapika. 8 Nitoapa padeya padeyapeya yopia kamene wa neme aliyatene yamepika wa DepidiyoAkolali-pala akeneya.

Padeya padeya peya yopia kamenewa yamepianeyake ikilepa odeneyakakatekameneya peya kikilikoa yamepi-aneya wa okome akeneya. Peyayamepianeyake opa ali yatenamepadeya padeya peya wete yopikoakawameadiki. 9 Ali yatename padeyapadeya peya wete yopiamikiyakeYesu taatekoa nome yopia-kalakako. Pa nateyame edelo ali-kiti ako kamotoa Yesu einago alilatia itonoke nekeneya. EnipaAkolaliyo ali atoa pewe wiateka wenetoopiane toa taatekoa tokome aliatoa toto peyake tuaneya. Nitikaletokome Akolaliyopa one a tibukepa teleta tootapeneya meku toa nemeamene wa one kei pia kakeneya.10 Padeya padeya peya latitikoayopia-kala meko ago Akolaliyo onemana kono-mikiti peya mati onepa tootapeneya mekuta nomotouwa eya taneya. Nitou wa oa pikanatoa taatekakomepa mana Yesuyotete moa kamotoa itonoke moawetekamedekale moa wetekaneya.Nipa toto toa moateka ka patekaneagome poanele padeleka toameneyamekome onekele takoa togateka kotukakoa tomotoa nitaneya.

11 I ali atoapa Akolaline takoanemotekene tuku wa tone poanele ko-gatapea tuane agoka eni ali atoa to-toka Akolaliyo odene yatene ali atoatetepo takoa meko. Nitikono, Yesuyototopa onekameyo wa amene ya mo-tokoya mena. Ni edoa-mo. 12 Yesu

Iberu 2:13 387 Iberu 3:9einagome etene Akolali-pala eya waakeneya.Atai Akolali ne ko ikilepa anukameyo-

pala ou. Ne kowitadete koukoamekoi peyane lene yoto kakene nekei piane kawou wa akeneya.

13 Eya waka akeneya. Akolalike-kamawene tugoane meou wa akeneya. Nimoootokoa kakome okome Akolaliyo noyametekana mati-kiti-pala i opiane kak-ene uku wa Yesuyo akeneya.

14 Akolaline mati-kiti wa akeneyene totopa tone kaua-mikitike tamanoko toa Yesu einagoka tono melepukakeneya nikilepa ali atoa tukinatoane oneka tuou wa nekeneya.Nipa ali atoa tuatiki peku lawetekoago Setanu moa kawikademe eninome tuaneya. 15 Nipa ali atoa tototukaya wa piti motaneya-kama mekotake eni nikilepa piti takoa wawano,atiki toa poe wa toa moademenekeneya. 16 Nitane agome edeloali-kiti auapekoya mena. Eberameketagene ali atoa toto auapekoya.17 Nitadene kei ali-kitane yagonoago latitapeneya meamedeku watono melepu kakeneya nikilepa eyatoademe nekeneya. Ali latitapeneyamekomepa ako odene mekome lodoyotokako ago tou toa ali atoa elamati motokome Akolalinele wedoatakademe nekeneya. Nipa Akolaliyoali atoa tone tokoo poaneleke po letumekakana keemu toa wene keaneyamemotoa tokome totoke tuademenekeneya. 18 Itonoke eni nomemekale Setanuyo likoa enoai tokaleke enekakale meaneya. NitaneyakeSetanuyo likoa eneko-kitipa onemewene toa auapeko.

3Yesuyo Ali Atoa Toa MotikilepaMoseseyo Tane ToaMoa Patukakome

Tanemo1 Nikepa anu oya-lawe no tukuna

toa Keraisunole takama yaki-kitikipala eya wane uku. Akolaliyokipa one tibuke noatino noe wakayo akene-kiti Yesuke-kama wene

piitikaneya meamene. Ako odenemekome lodo yotokako agometou toa one wene kekamotoateke onekemo akapoano pa waAkolaliyo moa wetekane agokeuku. 2 Yesu einagomepa one moakakakanakagome tamene wa okanatoa-kama tokala taneya. Nipa papeteMoseseyo Akolaline yapu yopikoutoa Iserele yatene yopikome toatekatoa toa togatapeane toa taneya.3 Nitaneyake Akolaliyo einagota keipikilepa Mosese keku ago tetepotakoa Yesu etene ako ago tetepotakoa toko. Nipa yapu-kiti epetaneyakakale eneketepa i yapupa epetaneyawa totome kei piketeke yapuwiko agokei wedoa piko toa toko. 4 Yapu padewianeya kakale eneketepa panago iagome wianeya wa oko. Eya kuyapia kawa tokoya peyapa Akolaliyo-kama latianeya. 5 Moseseyo Isereleyenepa Akolaline yapu tetepo takoamekome pa pupu agome tou toa oneeni yapulu yenanele wedoa takoameaneya. Nipa Akolaliyo nanikooatekamo Mosese einagome i i wapapete toawea akaneya. 6 Keraisutaatekoa nokome Akolaline yene talotoa meaneya. Nipa yapu pinagonomana tokome etename okana toa-kama tootapeneya. Nitane agomewipitikome pewe witikale nepiameato wa onekele atiki toa takoatogaketepa one yapulu yene too.

Ko Memotoa Yametane TakePoatekomo

7 Kipala ina ukulekepa EpetaneYominiyo papete oa piane toa litiatamene. Eya wa oa pianeya.Opi Akolaline agale yateketepa 8 kolotini

lupi tootokaneya meameamene.Papete kini kaua-mikiti alipiamene ta ludu yaketepano Akolaliyo tokale enato waanu agale yakamene kotetokale wakala tokoi, kime padenitameamene. 9 Kini kaua-mikitame edikoa no toa enekalatikilepa mali padeka noi kakoa(40) ponoka toane ele kuletelekole tokoule eneketeke tokoi.

Iberu 3:10 388 Iberu 4:810 Nitikoli eina yene-pala wenepoaneya mekene ekene i yenepakini wene piki toa litia etepea-kama yaki. Nipa anu wenepikule litia toamiki wane okou.11 Nitoane kotimi yotekeneekene kiwi ko meamene waneyametekouna take nomotoanewamuku wane okouwa EpetaneYominiyopa Akolaliyo okamoyakoa akeneya.

12 Anu oya-lawe kini tepene Ako-laline agale yakamatiki poane wenewitakomepa meemoa poko Akolalitewitikoa etepea pokayano, wedoameamene-ye. 13Nipa ele kule poaneletekete kini wa oa yotokoa kolotinilupi takakaya tokale ta pataka abunaete oto wa auapea mane oa momapamene. Naniko mena. Akolaliyoipete wa metane oi taatekako-menenitamene. 14Keraisuke pegetoa wenetugoa mekoona toa wedoa wene tu-goa mea togaketepa nipa Keraisunoyapulu yene too. 15 Akolaliyo ak-ene toane ina wiane mekakumopalokoane ukuno, yakamene.Opi no Akolali anu agale yateketepa

kolotini lupi tootokaneyameameamene. Papete kinikaua-mikiti ali piamene ta luduyaketepa no Akolaliyo tokaleenato wa anu agale yakamenekote tokale wakala tokoi. Kimepade nitameamene.

16Akolaline agale yakatekoapa litiatamene kote tokale wakilepa maniyename taneya-pe. Moseseyo Idipi tatewitikoa pato wa aua pekene yenepeyame nitaneya. 17Akolaliyopa malipadeka noi kakoa (40) ponoka toakotimi yoa mekilepa mani yatene-pala kotimi yoa meaneya-pe. Alipiamene ta ludu ele kule poaneletoma yakene yene-pala kotimi yoameaneya. Eni yenepa eni ta luduyawa tukolokaneya. 18 Ni Akolaliyo iyenepa kiwi komeamenewane yame-tekouna take nomotoane wamuku wayono timini mukitinike pitikou toaikilepa mani yeneke akeneya-pe. Oneagale tagoa toamene yeneke akeneya.19 Nimo akeneyake totome eya wa

wene toko. Eina Iserele yenameAkolaline agale yakamadete waketetekete eina yametekana ta lobutuapamele toameneya.

4Akolaline Ali Atoa Ko Meatikimo

1 Akolaliyopa kini ko mepatikitaapa i wa yamepianeya. Kiwi komeatiki wene wia wawamokono,kiwi pade pata paka pokaya wapiti motaneya meamene. 2 Einaepetane ko totome yatekilepa tonekaua-mikitame papete yakanemo eniyatekoo. Eina yename yateketekeAkolalike wene tugamekete teketepata pale toa yakaneya. 3NitaneyakeAkolalinemo yakatekoa oneke wenetugakoo-kiti totopa one ko mekotaoyake lobutua pamele toko. Nitameletokoyake oneke wene tugamene-kitike Akolaliyo eya wa oa kaketekaneya.Yono timini mukitinike pitikou toane

eya wane kotimi yoane meanetukakou. I yene kipa no komekouta etene lobutua nikilekatoamoi wa akeneya.

Tibu itonota latia mea peya takane-pete laigoa one komeemoanokomekeakeneya. 4 Akolaliyo tatono (7) takoata patakale tanemoke one bokukepanagome eya wa wia mekaneya.Tatono (7) takoa ta pataka-pete Akolaliyoone pupu toa peya takatekoa ko meaneyawa wia mekaneya. 5 Akolaliyo tonekaua-mikitike akene toa eya waka wiamekaneya piko. No ko-kama mekoutanikileka toamoi wa wia mekaneya.

6 Ali atoa padeka-kiti eidapote mepatekoiyake onekemonamolo yakane-kitame yakamadetewakete tekete pote mepameneya.7 Nitaneyake nani mati Akolaliyo aliatoa padeka-kiti eida ko mepatekoioipa ipete wa pade oi metekomeakeneya. Nipa Depidi-pala okomeokome ipeteka no Akolaline agaleyateketepa kini kolotini lupi tootokaneyameameamene wa akeneya.

8 Namolo namolo eya ago YosuayoIserele yene ko meatekoi take aua

Iberu 4:9 389 Iberu 5:7poo tokapa nipa Akolaliyo Isereleyene kini ko meatekoi-petepa ipetewa oi pade naniko meamoo toka.9 Eina oi taatekoa noka-pete oneyene toto Akolali-pala ko meameletoo. Nipa Akolali tatono (7) takoata pataka-pete laigoa ko meemoanekene toa nitamele too. 10 Akolaliko mekata poka agomepa nipa onepupu tewitikoa wawa poo. NipaAkolaliyo papete one pupu toa peyatakatekoa ko mea-kala kako toa ni-too. 11 Tone kaua-mikitame Akola-line agale yakamadete wakete etepeapekene toa toto padeka-kiti pata pakaetepea pokayano, eida ko meemoapouketepa wili-kama tokoa katoaneuku.

12 Akolaline agalemepa yominimeaneya tou toa ele kule telekoletokala toko. Nipa eka okata olokakene tueme-kiti tono puou toaaline wene yominita oyake moaleteamele toko. Ele kule toada watone wene pikole-pala tetoa eneta-peamele toko. Nipa peyane tepenepiko wene i i wa keleyo yameameletoko. 13 Akolaliyo latikanakeyaodeneyaka oneme enekaya kekoapotipiamele toamokolo uku. Einagotone koiso pitia yakateko agomepapadeya padeya peya keleyo-kamaenetapeko.

Keraisuyopa Ako Odene MekomeAkolaline Wene Kekakanemo

14 Ako odene mekome Akolalikelodo yotokako ago tou toa ibini akeneago Akolaline mana Yesuyo tonekowitikademe a tibu patukatapeaetene mekota pome mepaneyano,Yesu einagoke wene tugoane mekuwa pegetoa toawea oa wene tugoamekoona toa oneke wedoa wenetugoa meemoa patoane uku. 15 Akoodene mekome Akolalike lodoyotokou toa kowitikako agomepa iali atoapa taba ali atoano, waye waAkolaliyo yakakoa tone kowitikakalatoko. Nipa Setanuyo ali atoa totolikoa eneko toa oneka likoa enaneyatokome toto mama moa kowitikakalatoko. Nipa likoa enoai tokaleka

poanele padeleka toamene agometoko. 16 Nitikono, ali atoa pewe-kama witikago Akolali one mekoyaliti pote kapamele toko wa one lenekeatiki toa kakete kowitatoane uku.Ke enekakale mekoo-pete-kama totoela motokome auapeoono, nitatoaneuku.

51 Ako odene mekome Akolalike

lodo yotokamotoa takoa motane ali-kitike uku. Dikako ago tukale oneluku panago moa kakakilepa Ako-laliyo ete ali-kiti takoa wawa odeneago takoa moa kakako. One yateneali atoame tokoi poaneleke padeya-kiti mea lodo yoa kowitikamotoa nitoko. 2 Einagomepa wene toameneali atoa etepea pote poanele tokoikelodo yotokakilepa ae kime tiki toaneonemeka poanele tuku wa eni yenemama moa toko. 3 Nipa Akolalikelodo eni yotokakilepa oneka poaneago tokome pinali one poanele tokakelodo yokala too. 4 Nipa one wen-eme ako ago mekene tou wa tokoyamena. Akolaliyo takoa moa kakaneago tokome ni toko. Nipa papeteAkolaliyo eya ago Erone takoa moakakakale mekome tane toa toko.

5 Keraisuyoka ako odene mekeneenakale tou wa taneya mena. Ni-taneyake Akolaliyo one-pala eya waakeneya.I ago nepa anu manago. Opi nopa

neketai latiane meku wa Ako-laliyo mana-pala akene toapanagome one bokuke wiamekaneya.

6 One boku padeke Akolaliyo mana-pala eya waka akene toa padame wiamekaneya.Anu wene kekakadepa lodo you toa

teke ali atoane kowitikama poo.Eya ago Melekisedekeyo papetetokana toa nemeka too waAkolaliyo akeneya.

7 Yesu tono melepu eya kakeneyaitonoke nome mekome Akolalikowitikilepa komo kata oa kakometaneya. Nipa one tukale moakamotokatekago kowitaneya. Nitoa

Iberu 5:8 390 Iberu 6:10yoti mitikatekoa mekome kowitikaletokome Akolaliyo yakoa taneya.8 Keraisu einagopa Akolaline manakakilepa taneyake etename oka toa-kama wene toa litia tootapeademepaele kuleme ke enekakale mekomepoti utanele-kama toomoa pekeneya.9 Nitoapa etenane wene pika toakotuke kakoa tootapeneya tokomeone agale yakoa tiki peyapa one patukautakoa kakete mea kama pameletoko wa toa motoko. 10 Nitikago-pala Akolaliyo okome one wenekekadepa lodo you toa ako odenemeke ali atoane kowitikama poo.Melekisedekeyo papete tokana toanemeka too wa Akolaliyo mana-palaakeneya.

Yesunole Takama PeketepaPegene Kakoa Tewitikoa

Wawameamene11 Kipala ina ukuna i i wane oane

togatekuyake kini yakatiki toanepine ina ina wane amele toamokolowaku. Kipa tugi ootapeneya mekilitekene ni uku. 12 Kipa Yesukewene tugakilepa wete mati titiatokoina. Nitikoina tekete eko aliatoa oyake olaukamedikiyake Ako-lalinemo pegetoa olaukanemo wenekayapeaneya mekino, panagomekiwi wa olaukamedeko. Ae, nanamatiyame keneya ipe kakoya neeeya noameneya adu-kama nou toaAkolaline agale wedoa yakameneyameki. 13 Panagome-kiti adu-kamadonakomepa nipa nana matiyametokole eni toko. Einagome ali atoawene kiyo akeneya mekete toatekoileolaukanemo wene toamoko. 14 Wapanagome-kiti Keraisunomo yakoamotokomepa nipa ipe kakoya neenako agome tokole eni toko. NipaAkolaline agale pine piko toa pitiaenekala tokoya tokome epetanelekapoaneleka wene toa tetoa eneko.

61 Keraisunomo nana mati olaukou

toa pegetoa olaukanemo-kiti to-tome adekoa yatekoo. Eya wa

olaukanemoke uku. Tone namolopale tokoonakale tewitikoa wawaAkolalike wene tugoa meatekoomo2 ni ue moatekoomo ni tobou wanekeyono pia kowitatekoomo ni Akolaliyotuane ali atoa moa kamotokatekamoni poanele toma pokoi yene poanetake mea kama poe wa Akolaliyokoiso akatekamo enika enimopatotome adekoa yatekoono, 3Akolaliyoka yametekalepa Keraisunomo emokumo peya yakoa moateko toa yakoamoato.

4 Keraisunomo yakoa mootokoaonekele takoake wakoi yenepakini poane wene wia wawe wapanagome edoa wa mane maneomotoa-pe. Pegetoapa eni yenepa takalogou toa Akolaliyo pewewitikome one peku noa toatinotoe wa lawetekale Epetane Yominiawia nome menaneya. 5 Nitaneyename meke tane nee nou toaAkolaline epetane agale yakoa nione weneya tibu itonota talo tokometelekole toatekale nami enoa taneya.6Nitaneyake kote tokolo wawa etepeapeketepa nipa Akolaline manapayomo lekaneyake wa lokoa wia dekoutoa tekete tiki. Nipa ali atoaneleneke wa tegene matou toa teketetiki. Padameka eni yenane poanewene wia wawatiki ka i wa lokoayameamele toamoko.

7 Itono pikoka-kiti ta pitakalatokolo ko akaneya pikolo tokomepinagono noa meateko nee wedoawitako. Nitikoka Akolaliyo pewewia yopiko. Enipa Akolaline ali atoatotoke uku. 8 Wa pade itono pikokatonipo paya ke eya witakopa nipatonipo pitaneya tokome Akolaliyopewe wiamokome poanemo oa wako.Nitoa wipitikome toeme nomotoawawademe toko.

9 Anu kolotini yene kiwi edikoanepubu oane pedoane agale ukuyakekipa tonipo pitane itono keneya wanewamuku. Akolaliyo kiwi pewe wia to-gakomepa toamoademe tokonowenetekene ni uku. 10 Akolaliyo kini tikilepitia enekilepa kiyoke-kama toko.

Iberu 6:11 391 Iberu 7:3

Nitikono, kini wini epetekoa tomayakile oneme wene kayapeamoo.Onekewenemekoamekete tekete onewa takoamotane yene auapekoina toawida pa auapekete tikino, Akolaliyowene kayapeamoo. 11 Kini papeteepetekoa toma yakoinakale kiwipeyame wedoa toa togamene waneuku. Nipa Akolaliyo kiwi pewewitikome auapeoo wa one eni tokalekime nepia mea enemotoane niuku. 12 Onekele kote au keneyamoa takameamene wane uku. Kiwiyatene auapekene dikou wa Akolaliyopapete oa togotokana toa taatekoatokale nepia mea enemotoane ni uku.Nipa one wipitikome meatekoya-kitimoato wa oneke wene tugoa meketepoti nepia mea togaki-kitame tikilekotukoa toma pamene.

Akolaliyo Oa Pianele Etene TaatekoaToo

13 Akolaliyo ne auapekene iletou wa Eberame-pala oa pikilepaone eni agale tele takakome pinalione ibini wedekakome akeneya.One moa patukoa ako kako agokakawamokale tokome pinali one ibiniwedekakome nitaneya. 14 Nipa nepewe wiane kakilepa neeke ali atoa peyamati tama pomotoane tekene tou wa oatogotaneya. 15Nitikale Eberameyo eenimini okowapoti nepiameakakakoaAkolaliyo tou wa one-pala okana toataatekoa taneya. 16 Panagome-kitiile tou wa one agale tele takakomeikilepa one moa patukoa ako mekoagono ibini wedekoa okala toko.Koisoke-kiti kakome i i wa ako agopadane ibini wedekakome okalepaete-kitame ee nimini oko wa oneokomo yakoa motiki. 17 Akolaliyokakiwi auapekene ile touwa one yatene-pala ikilepa one ibini wedekakomeakeneya. Nipa one eni toateka wenewia wawamoo wa wene tomotoanitaneya. 18 One eni toatekale totopoome toameneya nepia memotoatokomeAkolaliyo takutale eni taneya.Ile tou wa one kabunume oa pia nipinali one ibini wedekoa oa taneya.Nileta tanelepa kapene wakamele

toamokolo tokome one wene wiawawamademe toko wa oneke potilukoa meadete toa pokoo-kiti totomeamele toko. 19 Nitoa Akolaliyowipitikome toatekale wedianeyanepia mekilepa ue dipi-kiti mabokakeneya waname uele lauaneyapiou toa poapeneya nepia meko.Nipa tone yomini meaneya etepeapoamomotoa tokome Keraisuyo eyataneya. Tobou losu yapu kenekeAkolali meko lono wa ibini akeneyapu luku olege tanemamina patetoapome kawou toa a tibuke pomemeko.20Nitoapa toto naniko nomotoa Yesueni namolo takoa pomemekome tonekowitikako. Nipa ako odene mekomeAkolalike lodo yotokoai tane agoMelekisedeke einagome papete tanetoa tone kowitikoa-kala kama poko.

7Akolalike Lodo Yotane Ago

Melekisedeke1 Melekisedeke einagopa namolo

namolo Saleme ta tobou ago mekomeako odene meko Akolalike lodoyotokoai taneya. Nitane agomeeya taneya. Eberameyo one-palapoi teiane tobou ali-kiti litimoapome wia atukamotokome wakapeanokale kotupokome Akolaliyo nemea epetekamotoane uku wamakutukoa motaneya. 2 NitikaleEberameyo eni tobou ali-kitanekewia motokanakeya-kiti moke tikilepalu takutake odeneme pakitikoa-kala (9) one pikome odene ipaneke wa Melekisedekene pikakalataneya. Tone agalekepa tobou agoMelekisedeke wapa kiyoke-kamayopia epetekako ago wa ekete oa niSaleme tobou ago wapa ali atoanetepe kolotini kilikoa pikoa yopikoago wa ekete oa too. 3 Einagopaone etene ninetapa i ago i atoawa padameka wene toamoa ni onekaua-mikiti i i wa wene toamoatiki. Ni one opiane-petepa ipetewa padameka wene toamoa ni onetukilepa ipete taneya wa wenetoamoa tiki. Ni agopa Akolalinemana keneya mekomepa ali atoame

Iberu 7:4 392 Iberu 7:17Akolaline totono tetekaneleke onekelodo yoa wene kekakoa-kala kamapoko.

4 Melekisedeke einagopa nitaneago-yo. Toto Yu yatene tagaaneago Eberameyoka poi keneke tobouali-kitaneke wia motokanakeya-kitimoke toapa lu takutake odenemepakitikoa-kala (9) one pikome odeneipa neke wa Melekisedekene pikakalataneya. Nipa einagopa etene ibiniakene ago tetepo takoa nitaneya.5NititikaneyakeMoseseyo one totonoyametekome tamene wa akene toatekete Akolalike lodo yotokamotoamoa kakane Lipai yatene ali-kitameeya tiki. Malikeka ete Yu yatene-kitame kini kamoya eya moke toapalu takutake odeneme pakitikoa-kala(9) kini wa pikete odene katekamoaLipai ti kinino moati wa pikakalatomotoa tiki. Ete yatene-kitika odeneago Eberameke tama nekeneyake tiki.6 Papete Melekisedeke einagopa Li-paike tagene ago menake Eberameyoeinakeya-kiti lu takutake odenemepakitikoa-kala (9) one pikome odenekatekamoa Melekisedekene pikakalataneya. Akolaliyone auapekenedikouwa oa togotokale yakane ago Eber-ameneke Melekisedekeyo einakeyamotaneya. Nitane agomepa Akolaliyone pewe wimotoane uku wa Eberamemakutukoa motaneya. 7 Akolaliyo nepewe wimotoane uku wa panagome-kiti ikilepa nipa ako agome kekuago-pala okoya. Nipa Melekisedekeeinagopa etene ibini akene ago waneekene uku. 8 Opika Lipai time ete Yuyatene-kitaneke kinikiya-kiti padeedikoa motikilepa nipa tuatiki ali-kitame tiki. Papete MelekisedekeyoEberameneke padeya-kiti motikilepanipa Akolaline bokuke wia mekanetoapa tuamateka agome tou toataneya. 9 Nitaneyano, totome eya waamele toko. Lipai time ete Yu yatene-kitaneke kinikiya-kiti pade edikoamoatekoiyake papete Eberameyoonekeya-kiti pade Melekesideke ipaneke wa kei pikome metekilepaoneke tawateka ago Lipai-pala

odeneka dekoa kei pikome meou toametaneya. 10 Lipai einago one kauaago Eberamene tepene meane tetepotaneya mekakoa MelekisedekeyoEberame kotupaneyake ni uku.

11 Akolaliyo one totonopa Lipaitime-kama pikoa kamotou wa Lipainemana Erone namolo takoa moakakaneya. Eni totono litia toatekoiadekake kakoa litia tomotoa Lipaitimedo ete Iserele yatene oyakeolaukamele too tokapa nipa AkolaliyoEroneke tama nekene ali-kiti lukuweneya ago Melekisedekene yagonoago moa kakamele toamoo toka.12 Nitamele toamoo tokake Akolaliyoeni totono pikoa kakene yatene wa-wou wa weneya ali moa kakakomepakini pikoa kakene totonoka wakomeweneya totono yameamele taneya.13-14 Weneya alipa Yesu Keraisukeuku. Ni ago tagilepa Lipaike taneyamena. Onepa Yekobene mana padeYudake tageneya. Papete Yuda-loeke tagene ali-kiti padameka Yuyename poanele tokoike Akolalikelodo yotokameneya. MoseseyokaAkolalike lodo yotokateka yatene i watakoa ikilepa Yuda yatene wameneya.Yuda yatene takoa wameneyakeYuda-loeke tagene ago Yesu Lipaitime tanele toademe nekeneya.

Melekesideke Keneya Ago KeraisuyoAkolaline Wene Kekakakome

Tanemo15Kipala ina okouna pine toaweane

ouno, yakamene. Akolalike lodoyotokou toa one wene kekakane agopade Melekisedekene yagono agotaatekoa nekeneya tadeko. 16 Lipaiyatene ali-kitame Akolalike lodo yoaone wene kekakakilepa nipa kauaago Lipaike tageneya tekete tiki.Kiwi luku Akolaliyo pade ago moakakakilepa einago etene telekoletoa mea kama poko ago tokale nitaneya. 17 Nitatekalekepa Akolaliyoakene toa panagome wia mekakomeokome lodo yotokago tou toa anu wenekekakakilepa pamea kama peke too. NipaMelekisedekeyo toka toa nemeka too wa

Iberu 7:18 393 Iberu 8:4wia mekapianeya. 18 Namolo totonoAkolaliyo edikoa katekoa wakilepaali atoa toto auapeamele toamenetotono tokale ni taneya. 19 Enitotonomepa odene agono wenekaoyake moa kiyo akatapeameletoameneya. Nitamele toameneyakeAkolaliyo one mekuta noatiki ka padeepetane ka ino, noatino noe wa totoyametaneya. Nitaneyake Yesu pitiapoadete wedia meko.

20-21 Lodo yotokakago tou toa onewene kekakoa ka patekoa yopimotoamoa kakakilepa Akolaliyo Yesu-palaeya wa oa lutua moa kakaneya.No Ali Muno agomepa neke toateko wene

toopikumo luutukoane ukuno,yakamene. I ago nepa lodoyotokakago tou toa teke anuwene kekakoa ka patekoa yopiakama poo. Neke nitateko wenepawiane wawamou wa Akolaliyooa togotaneya.

One namolo totono pikoa kamotoaLipai yatene takoa moa kakoaka en-imopa eni yatene-pala wameneyakeYesu-pala akeneya. 22 Nimo oa to-gotokaneya tokome totome eya wawene toko. Yesu einagome i wa eni kapatekoa yametekoa yopiko totonopaetene epetane mati totono tadeko.

23 Lipai yatene ali-kitame namolototono pikoa kakilepa peya matiyametaneya. Eni totono pikoa kawa meatuma-kala nekeneya tokolo ni uku.24Keraisu einago tuameneyamekomeweneya ka yopia-kala kama poko.25 Nitiko ago tokome Akolali mekotapoadete one yoto pitia piki peyapaoneme-kama toa mokala toko. Nipai yene kini poanele tokoike po letumekakana kemu toa wamene-ye waKeraisuyo kini kowitikama-kala poko.

26Akolalike lodo you toa tone kow-itikateko ti toko agopa Yesu tadekolouku. Onepa kiyo akenele-kama toani ete-kitame akoa agale oatikilekatoamoa ni wene moa koigameneyamea tokolo uku. Nitikagopa Akolaliyotone poanele toa mekota pilia moaetene ako tibuke ne ako ago meawa moa mekaneya. 27 Ako odene

mekete Akolalike lodo yotokoai tanetobou ali-kitame Akolaline wenekekakakilepa ta patako abuna sipi sipikai wia lodo yokala tiki. Nipa pinali-kiti kini poanele tokoike nami wialodo yootokoapa ete-kitame poaneletokoike nami wia lodo yotokakalatiki. Yesuyo pade nitameneya.Poanele toamene ago tokome sipisipi kai tetepo tootokoa pinali onewa lodo you toa tukomepa Akolalinewene kekakatapeneya. Wa padetuamoo. 28 Mosesene totono pianetoa ako odene mekete Akolalike lodoyotokamotoa moa kakane tobou ali-kitamepa ete yene peyame tiki toapoanele tokala tiki. Eina totonoyametekaneyake naniko Akolaliyo iletou wa oa togotokanakale taatekoatokome mana ago moa kakaneya.Nipa mea epetekateka kotuke kakoamekatapeane ago ne mea kamene wamoa kakaneya.

8Ako Odene Mekome Lodo Yotokako

AgoTou Toa Yesuyo Akolaline Wene

Kekakako1 Ina ukunapa eya wane ekene uku.

Ako odene mekome lodo yotokakotobou ago tou toa tokome Akolalinewene kekoa tone kowitikako agopaYesu tadeko. Einakagopa a tibukeako odene mekome talo toa mekoago Akolali meko walai nimini yonolono pome mepaneya. Opika eida pameko. 2 Eida mekome Akolaline yapueteneya keneke onekele-kama takoameko. Yapu eteneya wane ukupa al-ime wiane yapuke ukuya mena. AliMuno mekotake uku.

3Ako odenemekome lodo yotokakotobou ago moa kakakilepa Yu yenepeyane eya takamotoa tiki. Kini kow-itikakome Akolalike padeya-kiti measipi sipi kai wia lodo yomotoa tiki.Lodo yotokou toa tone kowitikakoagomeka Akolalike padeya meameletaneya. 4 Ni agopa itonokedo pamekome too tokapa Akolalike padeya

Iberu 8:5 394 Iberu 9:4mea lodo yoamoo toka. Lipai ali-kitame Mosesene totono litiapa eniletokala tikino, oneme pade nitamootoka. 5 Lipai ali-kitame edikakilepaone a tibuke tokole adeka pia tokalatiki. Nipa pa tekei tokala tiki waneuku. Moseseyo Akolaline maminayapu wikakademe kakale Akolaliyoeya wa akenemoke ni uku. Ne KatiSainaike kake enekale a tibuke no Akola-lineya adeka piane yametekounano, anumamina losu yapu wikakakilepa einayametekouna adeka pia wikakamene waakeneya.

6 Keraisuyo toto auapekometoatekale i i wa Akolaliyo lu-tua yametekilepa Lipai yenametekei toatekoile yametekanakalemoa patukoa akole toatekale eniyametaneya. Edikane toapa Akolaliyoali atoa weneya totono lutuayamemotoa Keraisuyo tikilepa einanamolo totono Mosese-pala lutuayametanele moa patukoa epetanetotono yamemotoa taneya wane uku.Ni edoa-mo. Akolaliyo eni weneyatotono tele takakome i i wa ikilepaMosese-pala agale oa epetekakanatoa moa patukoa Keraisu-pala agalewedoa oa epetekaneya.

7 Eina namolo totonopa ali atoamekiyoke-kama litia toatekoi totonoyameoo tokapa nipa eina totonoluku weneya totono yameatekalepade piamoo toka. 8 Nitatekalepade piamoo tokake Akolaliyopaone Iserele yename eina namolototono tetekakala taneke eya wakikoa akaneya.No Ali Muno agome ukuno, yakamene.

Iserele yatene Yuda yatenetakini weneya totono i i wanelutuane yameadene tuku. Enitoateku tigotoma noko. 9 Enitotonopa namolo namolo kinikaua-mikiti Idipi ta tewitikoapoe wane liane auane pekeneyametekou totono keneya mena.Eina yename namolo totonolitia toake wakoli kote tokalewakou. 10 Nitikouyake noAli Muno agome eya wanekaukuno, yakamene. Weneya

totono Iserele yatene yameatekouoi ponokalepa i i wane wenetakoane kini tepene-pala lukoanetou. Nipetepa nopa kini Akolalimekene yopiou. Kipa anuyatene ali atoa nooke lukoameoi. 11Nitoamekete panagome-kiti no Ali Muno ago ko i iwa one oya-mikiti-pala ameletoamoo. Ali atoa peya ponopeneali atoameka ibini akene aliatoameka kini weneme no AliMuno agopa dikane ago tadekowa wene tootapeoi. 12 Nipetepakini poanele tokoike po letumekakouna keane wawanewene kayapetapeou wa AliMuno agome weneya totonoyameademe okome akeneya.

13 Weneya totono wa ikilepaMosesene totonopa namoleya tetepotakoane waku wa okome akeneya.Nitaneyano, padeya namoleya kegonoma pou toa eina namolo totonotakoa poademe toko.

9Meme Kai Tabeme Wikakane Yapu

KenekeAkolalike Lodo Yoa Kowitanemo

1Akolaliyopa one Iserele yene kiwiyopiouno, dikamene wa one namolototono lutua yametekilepa onekelodo yoa kowitikete toatekoile yameani itonoke one kowitatekoi yapuwikakakete toatekoile yamea taneya.2 Eina yametane toa meme kai tabemoa yapu wikakakilepa luku takutamotokoa wikakaneya. Yapu lukupadekapa Akolaline yapu luku wamotokoa wikakoapa eya-mene tebolomoa pianeya. Labo ni Akolalineyotokane palawe piai tane walai nieniya palawe moa pianeya. 3 Eni yapuluku kago keteponokepa maminameolege taneya kakeneya. Ni padenayapu luku ali atoa kutu ponamomotoamaminame olege tikilepa Akolalimeko lono wa motokakete wikakoataneya. 4 Eni yapu luku Akolalikepadeya kalono taneya lodo yoai tanewalai moa pianeya. Eni walaipa

Iberu 9:5 395 Iberu 9:14golo kueme latianeya. Ni yomomelatitikoa golo kue paatapeane bokosipianeya. Akolaliyo lutua yametanetotono adeka pia latiane bokosikeuku. Eni bokosi keneke eya-menemoa lobutaneya. Golo kuemelatiane mete deya moa lobutuaneya.Maana nee moa kapetekane metedeyake uku. Ni eya ago Eroneone iti weneya tata pitikane itimoa lobutaneya. Ni Akolaliyoyonota tua agale wia mekane kuepetenetaka moa lobutaneya. 5 Enibokosi patupa malikeka sipi sipi kaikamate tadekaneya. Akolaliyo aliatoame tane poanele kogamotoataneya. Eni bokosi patupa kerubimewa ibini akene edelo alita yominilatia kakaneya. Nipa kini pawenatapetene takoa liputakutukakete todotakamotoa latia kakaneya. Enikaeniyake ikilepa oyake ukuno, pademopade opi wamuku.

6 Akolaliyo tamene wa akenetoa enika eniya nodokatekoa Lipaiyatene ali-kiti ako yapu lukuke-kama pote lodo yoa enile topokalataneya. 7 Eko lukukepa ako odenemekome lodo yotokane tobou agoodene pekeneya. Einago pikilepamalikeka odepeta pokala taneya.Paapa poameneya. Sipi sipi kaiwia kamate okolo kagonoke mekoaaua pekeneya. Nipa pinali onetane poaneleka ali atoa kini wenetoamekete tane poaneleka takoakogamotoa nitipaneya. 8 EnilekepaEpetane Yominiyo eya wa wenetakako. Meme kai eya tabemewikakane losu yapu ako luku kenekeLipai yatename lodo yoa enile patoomoa pikilipa nipa eka luku Akolalimeko lono wa ibini akene luku paali atoa wete ponamele toamokowa wene takako. 9 Eni meme kaieya tabeme wikakane yapupa totoipete meko ali atoame toatekooleadeka pianeya. Eni losu yapu kenekeAkolalike eya kuya mea sipi sipi kaiwia lodo yokala taneya. Nitiketekekini tepene piane wene oyakemoa kiyo akatapeamele toameneya.

10 Opika enika enile tikilepa padeyanee ue eya kekaneya latikoa wawanoamoa padeya moa noa ni tigini eyaabe koa tokala tiki. Nipa Akolaliyoeina namolole katekoa wawa weneleyametekaleka papete enika enile patekei tokala tiki.

11Keraisu taatekoa nokomepa Ako-laliyo ali atoa pewe-kama witikometokole i i wa ka patetekoa yameademeone wene kekakaneya. Nipa akoodene mekome lodo yotokako tobouago tou toa eni taneya. Nitou wa ali-kitame meme kai tabeme wikakaneyapu tuapea ponokome taneyamena. A tibuke yapu eteneya tuapeaponokome taneya. Eniyapa itonopatu latia pianeyawanemena. 12NipaAkolali meko lono eni pinikilepaodepeta tuapea penaneya. Enilewa lokoa toponamoko. Nitoapameme kai pitimekawe kai tine wiakamate okolo kagonoke mekoa auaponameneya. Pinali one penanekamatemoa aua ponokomepa ali atoaa tibuke mea kamotoa tokome ototoa motaneya. 13 Papete panagometuane agono tigini-kiti mitikoa enilelosu kekanele tokalepa nipa Akolaliyoeinagopa kekanele toamene agotetepo takamotoa tokome onekelodo yotane agome eya taneya.Meme kaika ali kai pitimekaweka wiakamate moa ni atoa kai pitimekawewia lodo yoa kuku moa einagonotiginike tadekaneya. 14 Keraisueinagopa pa mea kako Yominipatu kautakoa kakome pinali onekamate ponomotoa tikilepa one tiginiAkolalike mea lodo you toa tukometaneya. One poanele padelekatoamokomeke taneya. Nitaneyano,one kamateme tone tepene paletoateko wene takoa koikakilepa einapapete losu toma nekenele moapatukoa padele akole eni toko. Nipatotome pa mea kama poko agoAkolalinele takama pomotoa tokomeni toko.

Tone Wenele Toateko TotonoYametanemo

Iberu 9:15 396 Iberu 9:2815 Keraisu tukilepa Akolaliyo ali

atoaweneya totono lutua yamemotoataneya. Nipa Akolaliyo one wakayo oa motokana yenepa one manakono-mikiti latikoane pewe wiane-kala kawou wa papete oa pikanatoa taatekoa tomotoa taneya. Einanamolo totonoke lukoa mekete tokoipoaneleme pine yene kiwi moalabakaneyake Keraisu einago tukomeoto toa motokome nitaneya.

16 Panagome kadimo oka toamoatekoi ali-kitame einagoneyapapete moamatekoiyake einagotuadekalepa oyake moamele too.17 Panagome-kiti kadimo ootokoatuameneya pa mekomepa nipaonekeya-kama pa pikoa kawoo. Waeinago tukalepa one kadimo oka toamoatekoi ali-kitame onekeya tatiamokala toi. 18 Edikoapa AkolaliyoIserele yene kiwi auapekene ile tounodikamene wa one namolo totonoyametekome akene toa taatekamotoatikilepa kini witane sipi sipi kaikamateme taneya. 19 Akolaliyoeni totono yametekome tamenewa okana toa-kama Moseseyo i iwa toawea ootokoa kakome eyataneya. Pitimekawe tine moa wiaeniya kamate okolo kagonoke mekoaue-pala eletekaneya. Nititikoapakikome kiane sipi sipi kai pine-palayomo isope yenene deyata moa okolokagonoke tadaneya. Nitoapa enitotono wia mekane bokukeka eidakakene ali atoakeka tadekatapeneya.20 Nitikome okome i kamate kiwiketadekakilepa Akolaliyo lutukoa yame-tekana totono tele takakene tuku waMoseseyo akeneya. 21 Einakale toaMoseseyopa meme kai eya tabemewikakane yapuke kamate tadekoa nieni yapu keneke Akolalinele takadetelatia pikaneya peyakeka tadekoataneya. 22 Opika Iserele yenameeni namolo totono litiketepa enikaeniya pa natetekoa katekoa eteyapeya abe kawamene tetepo taneyapimotoa tekete kamatemoa tadekaki.Einakale toa Akolaliyo ali atoamepoanele tokoike po letumekakana kea

wamotoa tikilepa kamateme-kamatiki.

23 Enika eniyapa Akolalineya atibuke pia kawa tokoya adeka pialatitikoapa abe kawamene tetepotaneya pimotoa tokome Moseseyokamate moa tadekamele taneya.Nitamele taneyake a tibuke pikoya-kiti abe kawameneyapimotoa tokomeeina papete kamate tadekane toamoa patukamedekale Keraisuyoeya taneya. 24 Toto auapekomekowitikademepa Iserele yenamewikakane losu yapu pome kapaneyamena. Eteneya adeka pia pa tekeiwikakane yapu poamokome a tibukeetene Akolali mekota pinele pomekapaneya. 25 Nitou wa oomotokomepikilepa ako odene mekome lodoyotokako tobou agome toko toataneya mena. Einagome malikekasipi sipi kai kamate okolo kagonokemekamotokome Akolali meko lonowa ibini akene yapu luku aua pokalatoko. Keraisuyo pade nitameneyapinali one kamate Akolali mekatalugutukoa aua poameneya. 26 Akoodene mekome lodo yotokako agometokala toko toa tamele too tokapanipa itono latia piane-pete titimoapalugutukoa tete moa tukala tamele tootoka. Nitamele too tokake eya taneya.Itono takoa poateko tigotoma nokowa ali atoame tokoi poanele moakogatapeademe taatekoa nekeneya.Nipa pinali one tigini Akolalike mealodo you toa tuademe nekeneya.Enakale toademe wapa nikilekatoamoo. 27 Akolaliyo wene toopianetoa ali atoa toto odepeta tukalatoo. Tuutukaneyake Akolaliyo takoaenekala too. 28 Keraisu einagokaodepeta tukilepa taneya. Nipa aliatoa peya matiyame tokoi poanelekogademe tukilepa pinali one tiginiAkolalike mea lodo you toa tuaneya.Wa lokoa nikilepa poaneleke tuademenoamoo. One wakapea nomotoawedianeya nepia mekoi-kiti toamoademe ni noo.

Iberu 10:1 397 Iberu 10:1710

Papete Akolalike Lodo YomaNeketeke

One Wene Kekatapeamele Toamen-emo

1 Moseseyo eina namolo totonoyametekilepa Akolaliyo padele padeleepetanele naniko taatekoa toatekaleadeka pia yametaneya. Eni toatekalekeleyo yameameneya. Ue minetakane yomini keneya yametaneya.Nitane totono piane toa Yu yenamemalikeka Akolalike lodo yoa kowitimaneketeke pine yene kini wene oyakemoa kiyo akatapeamele toameneya.2 Lodo yoa enile tokoilemedo edikoakowitikoi-kitane wene moa kiyoakatapeoo tokapa nipa lodo wayoamoi toka. Nipa kini poanele moakogatapeadeko wa Akolalike lodowa yoamoi tokake 3 ae, poanele patoma yakete ni toko wa malikekalodo yotuku pekete tikili uku. 4 Alikai pitimekawe kamatemeka memekai kamatemeka kini tokoi poaneleoyakemoa kogatapeamele toamokoloni uku.

5 Nikepa Keraisu itonoke noadememekomeAkolali-pala eyawa akeneya.Atai, kei ali-kitame neke wene kekade-

tepa sipi sipi kai eya wia ipenee eya moa mea tikilika nemekote tokolo wake eya toko. Keiyeneke tuano pa wa no kawa-teku tigini latia nodokakapiko.6 Kei yename sipi sipi kai eyalodo yoa kini poaneleke padeyapadeya mea tikili enoake nemeke wa wedia moamoko. 7 Eniwene tekene nepala eya waneokouna. Akolali neke lenekeno i kakene uku. Neke wenepikole toadene nekene ni uku.Nipa neke bokuke nooke papetewia mekapiane toane taatekoanetuku wa Keraisuyo etene-palaakeneya.

8 Nipa enimo titikome ikilepa eyawa akeneya. Kei yename sipi sipikai eya wia lodo yoa eya kuya meatikile neme kote moa wako. Padeyalodo yoa ni kini poaneleke padeya meatikilika neme ke wa wedia moamoko

wa akeneya. Nipa Moseseyo einanamolo totono yametekilepa eniletamene wa yametaneyake akeneya.9 Enimo ootokoa eya waka akeneya.Akolali neke leneke i kakene uku. Nekewene pikole toadene nekene ni uku waakeneya. Nipa Akolaliyopa sipi sipikai eya witikoile kote tokale wakomeeni luku Keraisu pinali one tigini lodoyou toa tumotoa toka wa Keraisuyookome akeneya. 10 Akolaline wenepikale eni litia tokomepa ali atoatoto Akolaline takoa motokome tonetokoo poanele moa kogatapeneya.Nipa pinali one tigini Akolalikemea lodo you toa tukome taneya.Edikoapa wa pade tuamoo.

11Akolalike padeya mea lodo yotikiali peyame kini losule eni teketepata patako abuna odenele-kama toasipi sipi kai eya wia lodo yokalatiki. Ali atoame tokoi poanele edikoamoa kogamele toamokoyake tiki.12 Keraisuyo pade nitameneya. Aliatoame tokoi poaneleke odepetaone tigini lodo you toa tukome moakogatapeneya. Ali atoa peyake enitukomepa wa pade tuamoo. Nitoatuumotokome Akolali mekata niminiyono lono pome mepaneya. 13 Opikaeida pa meko. Nipa Akolaliyo ne-palapoi teiane yene neeke lukoamemotouwa onepala oa pikana toa taatekoatomotoa nepiameko. 14Keraisu pinalione tigini lodo you toa odepeta enitukomepa Akolaline takoa motaneyene wene kiyo akaneyameatekoi toameemoa pomotoa toa peya takaneya.

15 Enilekepa pine ina ina waEpetane Yominiyo toto wene takak-ilepa Akolaline bokuke wia mekanetoa eya wa titikome akeneya.16 Ali Muno agome ukunu, yakamene.

I meteku oi noka-petepa Isereleyatene nooke lukoa meketetoatikile i i wane lutuane yameou.Nipa anu eni weneya totonopakini tepene lukoane kiwi wenetakoane tou wa EpetaneYominiyo Ali Muno agomeokamo wene takakome oko.

17Nimo ootokoa Ali Muno agome eyawa okomoka oko.

Iberu 10:18 398 Iberu 10:33Anu totono tetekoa ele kule poanele

toa tokoike po letu mekak-ounapa keane wakene wenekayapetapeou wa oka waEpetane Yominiyo oko.

18 Ali atoa kini poanele edikoa moakogatapeneya meketepa nipa kinipoanele tokoike padeya-kiti wa lokoamea lodo yoatiki toa mena.

Akolalike Tegetekoa Meatekomo19 Nikepa anu oya-lawe kipala eya

waneukuno, yakamene. Akolalimekolono wa ibini akene yapu lukukepou toa one mekota Yesuno kamateyoto ludu toto atiki toa pitia pameletokolo 20 mea kama pato wa weneyaka ludu poadete poko. Nipa Akolalimeko lono wa ibini akene yapu lukuolege taneya tuane mamina Yesueinagome patetoa Akolali mekatapekene toa toto pitia poko. Patetoapekene mamina wane ukupa onelagotane tiginike uku. 21 Nika Yesuako odene mekome Akolalike lodoyotokakago tou toa Akolaline yapuluyene toto talo takoa kakono, 22Akolalikowitadete eya tatoane uku. Odenewene-kama pia ni oneke wedoa wenetugoa mea ni tone tepene poanewene takoa pomotoa ue tadatapeneyameou toa mea ni tone tiginika ueepetaneyame abe kootapeneya meaAkolalike tegetekoa mepatoane uku.23 Akolaliyo tou wa oa pianele i i wataatekoa tomotoa wedianeya nepiameketepa etepea poamato wane uku.Kiwi auapekene dikou wa oa pikoagomepa nitou wa oka toa-kamataatekoa tootapeoono, poapeneyameato. 24 Ete oto wa wene mekanaliyoa ele kule epetanele toa tatoe watone tone oa kamotokateko wenekibutukoameatoane uku. 25Akolalinelosu yatene obokala toatiki toa pade-kitame toake wakino, totome padenitamato wane uku. Wene weyeakanali yatoe wa losu yapu oboaitamene. Ali Muno ago wakapeanoateko oi tigotoma nokono, nitatowane kiwi kowitoane uku-ye.

26 Keraisu totoke tuanemopaeina niminimo yakoa mootokoake

tone namolo poanele tokoonakalepa toomoa pato wado wene piatokolopa nipa tone tokoo poanelewa kogademepa te tuoo tokolo-pe. 27 Nipa abe meaneya tukoloAkolaliyo kipa one-pala poi teianeyeneno, kibu mou wa toe minemoa pitikoa atukoo wa totome pitimotaneya meoo. 28 Panagome-kiti Mosesene totono mukiti yameawakale enekete ali takuta tebolo-wame i i wa one eni tanemotoawea okolipa nipa koiso yopianeagome einago ela moamokome wiatukamotoa wakeneya. 29 Panagome-kiti Akolaline manado paya tetepotakoa wakomepa nipa Mosesenetotono wakene agome tete motanetoa moa patukoa dika dika toamenetete moo. Weneya totono pianetoa ali atoake Keraisuno kamatepenaneyake paya tetepo takakaletokome Akolaliyo kibu moapa dikadika toamene tete meoo. NipaKeraisuno kamateme einagono wenemoa kiyo akaneyake paya tetepotakoa wawa ni pewe-kama witikoEpetane Yomini tegene matoa teatokale tokome dika dika toamenetete meoo. 30 Eya wa akene agopaAkolali tadeko wa totome wenetoko. Panagome nepala poanele tokalepanoanume nami wiane kibu motokouno,neme kibu moameamene wa akeneya.One bokuke eya wa akenemoka wiamekaneya piko. Ali Muno agomepa oneyatene ali atoa takoa enoa akakala toowawia mekaneya piko. 31Ae, tuameneyameemoa poko ago Akolaliyo ali atoadekoa moa kibu motikilepa pititanele toa toono, enile takaya wa pitimotaneya meamene.

Poapeneya Kamene32 Kiwi pa takaloganemo Ako-

lalinemo papete yakoa mootokoamekete ele kuleme ke enekakalemeake pa poapeneya mekoinawene kibutukoa meamene. 33 Nipapadepete-kiti pade-kitame kipa aliatoane lene yoto moa kakaketetegene matoa tete mea tokoi. Ni

Iberu 10:34 399 Iberu 11:7padepete-kiti dikane tete motokoi-kiti wene weye akato wa eni yene-pala kibutua kakoi. 34 Ni poyapu moa pitikane-kitipa ela moaauapekala tokoi. Ni pade-kitamekinikiya odomoa pokolika a tibukekinikiya odoa moa poamatikiya eteneepetaneya pa pia kakale enoono,tokamota wa wene epetaneya mekoi.35 Keraisunolepa widikoa atiki toatakama yakoinano, onekele takoawawameamene. Ataine take namiwia epetaneya-kama meoo tokoloni uku. 36 Ele kuleme ke enekakalemeketeka one wene pikale-kamatoa togamene. Nitikolipa Akolaliyoone yene auapekene dikou wa oapikana toa taatekoa tokome pewe-kama wia kawoo. 37Nikepa Akolalinebokuke Akolaliyo akene toa eya wawia mekaneya pikono, yakamene.Eya toateko tigotoma noko. Eina

noo wa papete oa piane agonoademe toko. Nokomepapepe meameneya wete noademetoko. 38 Wene kiyo akeneyameko agopa nipa nooke wenetuganeya meemoa poo. Nitatekoagomeke piti motokome pegenekakoa no tewitikoa wakalepamakutukoane moamou wa wiamekaneya piko.

39 Anu oya-mikiti totopa pegenekakoa Akolali tewitikoa wawaatuateko yene mena. Akolalike wenetugoa meato wa toa motaneya meko.

11Namolo Ibini Akene Ali AtoaAkolalike Wene Tugoa Meanemo

1 Akolalike wene tugoa mekilepanipa Akolaliyo papete oa pikana toataatekoa tokale enou wa totome we-dianeya nepia mea toko. Nipa oneyameatekoya-kiti opi leneme ena-mukuyake nani enou wa wene tugoameko. 2 Namolo namolo papete tonekaua-mikiti oneke edikoa wene tu-goa mekoikepa Akolaliyo kei pia kak-eneya.

3 Oneke edikoa wene tugoameketepa eya wa wene toko. Itono

tibuta ludu pia kawa tokoya peyapaAkolaline agaleme-kama witakakalataneya. Nipa enika eniya peya toneleneme enekoya-kiti eni latikilepatone leneme enamokoya moa latiapianeya wa wene toko.

Ebele Inoketa Noa Toa AkolalikeWene Tugoa Meanemo

4 Ebele Akolalike wene tugoamekome tokome oneke padeya mealodo yotikilepa wamene ago Keinemoa patukoa lodo yoa epetekaneya.Oneke wene tugakome eni tokaleenekome Akolaliyo one kei pikilepapoanele toamene ago tetepo takoataneya. Ebele einagopa namolopapetewia tukaneyake toneAkolalikewene tugoa mekete toatekoole eniyamepianeya.

5 Eya ago Inoke Akolalike wenetugoa mekome tokake i ago tumo-toane wamuku wa Akolaliyo a tibukemoa pekeneya. Einago edoa pokatopatu wa ete yename tuku toa kawateko tokale wakeneya. Akolaliyo moapekeneya tokome enamuameneya.Enilekepa Akolaline bokuke eya wawia mekaneya piko. Inoke einagopaa tibuke wete poameneyake Akolaliwedikaneya.

6 Akolalike wene tugoa meamokoagomepa Akolali wedikakile tameletoamoko. Akolalike tegetekoanemepou wa wene piko agomepa eyawa wene toko. Akolali wa iki agopanimini meko. Ni agomepa one tukutoa meki-kiti pewe wia kako wa wenetoko.

7 Eya ago Noa Akolalike wenetugoa mekome eya taneya. Akolaliyopapete pubu oopiane toa wetetaatekameneyake one yapulu yenetoa moademe ue dipi wane latipi-aneya. Edikakilepa ete ali atoa kinipoanele toa mekoile Noayo pitigamutaneya. Nitaneyake einagopa nookewene tugoa mekono, anu matimoane latikou wa Akolaliyo poaneletoamene ago tetepo takoa yopianeya.

Iberu 11:8 400 Iberu 11:22Eberame Akolalike Wene Tugoa

Meanemo8 Eberame einago Akolalike wene

tugoa mekome eya taneya. Ako-laliyo ta pade nee yameouno, winita toa poano pa wa kayo okalepa ni-touno ta wa pegetoa poamene taketoa pekeneya. 9 Nitoapa Akolalikewene tugoa mekome eyaka taneya.One eni yametane takepa mone takemepou toa monekago tetepo taneyapome mepaneya. Nipa meme kaieya tabeme tekei yapu wia yawapitikilepa mana Aisake kaua matiYekobeta-pala opia yawa pitaneya.Akolaliyo eina ta Eberame yametek-ilepa einakagota kikilikoa kini wayamepianeyake edikoa odeneka yawapitaneya. 10 Eberame nitima yak-ilepa Akolaliyo wene kibutukoa mealatiane take wipitikene pone mepouwa taneya. A tibuke pia-kala kawa-teko taake uku.

11Ni Akolalike wene tugoamekomeEberameyo mana Aisake opianeya.One ada toa mea natono Sera tioboatue deya mea tekete mati opiameletoameneyake kitame mati opimotouwa Akolaliyo oa pikana toa etenetaatekoa too wa wene tugoa mekomemati opianeya. 12 Einago ada toatuateka ago oneke-kama Iserele aliatoa ege egeta wa-kala kadukoa tamanekeneya. Nitaneyake a tibuke kakotagoi ni kusa ue matanu piko ue kibipia toko toa tama nekene matiyamewa oi moamele toameneya.

13 Eina namolo ali atoapa Akolaliyokiwi auapekene dikou wa oa pikanatoa nimini taatekoa too wa onekewene tugoamea tuma-kala nekeneya.Nipa keleyo taatekoa tokale enam-eketeke padeka mati kakete namienou toa keneya ke wa enoa moatukala taneya. Nipa kipa itonokepa tekei meateko yene wa monekaliatoa tetepo taneyamea tukala taneya.14 Opi enika enimo iki yenamepaitonopa kini pine ta mena wa eketeiki. Nipa kini pine ta pa tuku tokoakako wa ekete iki. 15 Nitane yene

kini wenepa kini mea togane take pi-motoa note kepene pa meoi tokapanipa eni take wakapea pamele tokalepoi toka. 16 Nitoi tokake kini einatake wene piitikameneya mekete atibuke latiane ta epetaneyake wenepiitikaneya meaneya. NitaneyakeAkolaliyopa eni yename onepa kiniAkolali wa kei pia okoli yatekaya waya motokoya mena. Kini mea kamapoatekoi taapa oneme latia pikaneyatokome ya motokoya mena.

17-18 Eberame Akolalike wene tu-goa mekome eyaka taneya. Akolaliy-opa mana Aisake moa oneke lodoyamene wa Eberame-pala ikilepa pa-pete Aisake einagoke neke ti ali atoaege egeta kadukoa tama poi wa oa pi-aneyake akeneya. Oneke wene tu-goa mekome tokale tetoa enademe niokale Eberameyo nitouno ta wamanaAisake moa lodo yoademe taneya.One peku mati odene agoke taneya.19 Nipa Akolaliyo tuane alika oyakemoa kamotokamele toko wa wenekibutukoa mea yoademe taneya. Ni-tademe tokale enekome Akolaliyo oy-akeno wa wa ketekakome tuane agomoa kamotokou toa mana AisakeEberame etewametekomemetaneya.

Aisake Yekobeta Yosepe ToaAkolalike Wene Tugoa Meanemo

20Aisake einago Akolalike wene tu-goa mekome eya taneya. ManataYekobe Isota kini mea epetekatikilei i wa kinita wedoa meatekoi agaleoa pianeya. 21 Ni Akolalike wenetugoa mekome eyaka taneya. Onetuateka tigotoka-pete Yosepeneman-ata takuta wedoa memotoa tokomeagale oa epetekaneya. Nitoapa iti tig-ine kakome Akolalike nate wene piakowitaneya. 22 Ni einago Yosepe onetuateka tigotokale mekomepa Isereleyene Idipi ta toa poatekoimo i i waoa pianeya. Nipetepa one tono-palaaua pamene wa oa pikilepa Akolalikewene tugoa mekome akeneya.

Mosese Akolalike Wene TugoaMeanemo

Iberu 11:23 401 Iberu 11:3623Mosesene etene nineta Akolalike

wene tugoa mekete eya taneya. Idipiako odene meane tobou agomepaIserele yene kini pene opiane alimati peya wia tukamotoa akeneyakeeina adoname one akenemo pitimoameneya meaneya. Nipa matiopia pikete enekoli koniyo matitadeko wa eneketepa tokene tebolokepotipianeya.

24 Mosese Akolalike wene tugoamekome eya taneya. Wetiniyakakomepa Idipi ako odene meane agoPerouno kono kamo atoane mana waibini amene kote tokale wakeneya.25 Nipa Idipi yene kini kolotininatekaneleke wene piitikaneya meaetepea poanele toma pokoile patekeika litia toamademe wakeneya.Nitoapa Akolaline yatename tetemotiki toane onemeka mou wa kipalakibutua tete motaneya. 26 Ete-kitameone tegene matoa poanemo okolikananiko taatekoa noatekago Keraisuketoa eni tetemotaneya. Nipa Akolaliyoone kamo takou toa pewe wimotoanepia mekome Idipi yenane kamoyapaya tetepo takoa wakeneya.

27 Nitoapa Akolalike wene tugoamekome eyaka taneya. Idipi ako to-bou ago Perouyo tete metekaya pitimoamokome Idipi ta toa pekeneya.Nipa leneme enamateka ago Akolalione-pala opia pokale enane tetepotakoa pekeneya. 28Ni Akolalike wenetugoa mekomepa edelo ago patukanewa ibini akene toge yopikome Is-erele yene-pala eya wa pubu ak-eneya. Akolaliyo Idipi take moawetekateko edelo ago kini kini mekiyapu patukatapea pomotono, sipi sipikai kamate kagoke tadekamene. Kininamolo takoa opiane ali mati yatenewia tukakayano, nitamene wa pubuakeneya.

29 Ni one Iserele yene Akolalikewene tugoa mekete Kiane Kusa Ueketakilepa itonomatanu ludu pou toaketoa pekeneya. Nitikoli Idipi poyoyene kiwika ketoa poo wa muke liti-moa pokoli ueme atukatapeneya.

Ete Yene Akolalike Wene TugoaMekete Tanemo

30 Ni Iserele yene Akolalike wenetugoa mekete eya taneya. Kuepawe kago unukatapeane Yeriko tapitikaline taapa ta pataka tatono(7) kakoapeta kawa pitikoa yawaunukakala taneya. Nitaneyake einapawe kago bu wa kilikatapeneya.31 Nipetepa pamoko atoa ReabeAkolalike wene tugoa mekomepaete Yeriko yene Akolaline agaletagoa toamene yene-pala dekoatuaneya mena. Papete Iserele alitakuta poi katepa teia Yeriko takenokoli enekome one yapu noe wamakutukoa moa potipikanake Isereleyename one wateaneya.

32 Ina ukuna toane pa okoanepiane-pe. Eya ali-kiti Gidione niBarake ni Samesone ni Yepesa niDepidi ni Samuele ni Akolaline agalepapete toawea akane ali-kiti enikaeni ali peya mati Akolalike wenetugoa mekete tokala tanemo oatekupake piamoko. 33 Nipa Akolalikewene tugoa meketepa eya toma-kalanekeneya. Pitikali-pala poi toa moakawikoa ni kini yene talo toa epetekoani Akolaliyo papete kiwi auapekenedikou wa oa pikana toa taatekoatokale enoa ni laione kaimoa kawikoaatiki toa mea 34 ni tube toe minekemoa pitikaneya kakete toe tugoa moani tueme kagoiyake petoa pote nitaba taneya meake popeyo nokaletelekole toa ni pitikalime poi tomanokolika poi lene kianeya kakete etepedekoa lititapea taneya. 35 Ni padeatoa-kiti Akolalike wedoa wene tugoamekoli kini mati tukala taneyake moakamotokaneya.

Ni Akolaline totono litia toameneyename pade-kiti po yapu moapitikakete ekete Akolalinele takoawakolipa kini yapu wetekoo-koliekete tuake kamomotekete a tibukemea kama poono, nitamoo wa tetemokoa kawa tukala taneya. 36 Eteyenamepa pade-kiti tegene matoa nipo wapime wia ni pade-kiti po yapu

Iberu 11:37 402 Iberu 12:10pitikou wa kapa po kakoa 37 ni pade-kiti kue pitikoa wia kaua ni pade-kiti soome teitakutukoa ni pade-kititueme kawa tukoa taneya. Ni pade-kitipa pa ponopene ali atoa sipi sipikai meme kai eya tabeme latianemamina kakeneya yawa pitaneya.Nipa ele kuleme ke enekakale meatete moa yawa pitaneya. 38 Enika eniyene ali piamene ta luduka tono tonokakene ta luduka kota kene pikokakakoa kene pikokaka yawa pitaneya.Eni yename kiyo akenele toma yaketetekete ete ali atoa-pala opia meameletoameneya.

39 Dikane yene peya Akolalikewene tugoa mekete taneleke keipianemoone bokukewiamekaneyakekiwi yatene auapekene dikou wapapete oa pikana toa taatekoatokale enameneya pa mea tuma-kalanekeneya. 40 Ni edoa-mo. Akolaliyoeni yene auapeateka wene toopiamekomepa ipete meko-kiti toto peyaodene kikilikoa auapekene auapeouwa wene toopianeya. Nipa totopeya mea epetekateko kotu kakoamemotoa tokome one namolo wenetoopikanakale moa patukoa padeleakole toateka wene toopianeya.

12Toneketai Akolaliyo Toto Mane Oa

Motoko1 Ali atoa peya mati Akolalike

edikoa wene tugoa mema-kalanekeneya. Nitoapa opi toto ipetemeko-kitipa edoa meki patu wa wedopia unukatapeou toa kakete eneketetiki. Nitikete tikino, eni yene meanetoameatowa teyapeamoa patukanaliyou toa eya tato. Ele kuleme kaketekakoyapeya tewitikoawato. Nipatone poanele tokoleme toto lakabeletakakoya-kiti wawa tone poatekotapitimoa pato. 2NitatowaYesu enekoapatoane uku. Yesu einago Akolalikewene tugoamea tagatapeneyano, onepitia patoane uku. Yesu einagomewipitikenepa kolotine meou wa wenetoopianeya tokome eya taneya. Yomolekaneyake wia dekaneya kakomepa

ete yename tedu mea ya motokoatomotoake ko wameneya tuaneya.Nitoa tuumotokomepa Akolali mekowalai waneke nimini yono lono pomemepaneya.

3 Ae, poanele tane ali-kitame onekote motekete ele kule toa tete mem-otoake ko wameneya poti mekometanele wene taneya meamene. Kipatepe we taneleke pitime tuku waAkolalinele takoake wakaya tokolo niuku. 4 Akolalike wene tugoa meketeele kule poanele ete pedekama nokolikiwi padeka wete wia tukameneyano,onekele edoa takoa wawadete-pe.5 Akolaliyo kipa one mana kono-mikiti latikoa mama motokome oapianemoone bokukewiamekaneyakewene kayapetapea meki-pe. Eya waakeneya.Anu mana nepala ukumo yakamene.

No Ali Muno agome ne kibumotekenemane oanemotokoumopamo tetepo takameamene. Ni nekikoane akakolupa no i agonoleedeya weike takaku patu wawene keda taneya meameamene.6 Anu kolotini yene kikoaneakoane ni anu mana kono-mikitilatikoane yopiku-kiti kibu moanetuku wa Akolaliyo akeneya.

7 Nitaneyano, ke enekakale mekoi-pete-kama inapa Akolaliyo nopa onemana tetepo takoa mane oa moatadeko wa ko wameneya meamene.Etename-kiti one matiyame poaneletokolopa kibu moa mane oa moatoamoko patu. 8Onemana-mikiti talotoapa peya kibu moa mane oa mokalatoo-li. Akolaliyo kiwido mane oamoamokomepa nipa onemana-mikititetepo takamokome pakele mati-kititetepo takakome too. 9 Itonokepatoneketai-laweme toto peya kibumoamane oa mokala tokoi. Nitikolikote tokolo yakoane moamuku wawamekete kiwi kei pia kakoo. Ni-tikoono, toneketai a tibuke mekometotomea kama pomotoamane oamo-tokolopa yakoamoamoko patu. Eteneyakoa moo-li. 10 Toneketai-lawemekibumoamane oamotikilepa pa tekeitokoi. Nipa toto auapeatekoi wene

Iberu 12:11 403 Iberu 12:25kibutukoa mea tokoi. Akolaliyo totomama motokome kibu moa mane oamotikilepa one wene kiyo akeneyameko toa memotoa tokome toko.11 Edikoa kibu motokoloka inapa tonewene keda takanele witako wa we-dia meamoko. Wa naniko kibu moamane oamoa togakale yakoamotokoiyenepa witi ku tumia witakome kuwedoa tuou toa itonoke tepe kolotinikilikoa pimotoa wene kiyo akaneyameoi.

Mane Mane Oa Pubu Oa Tanemo12 Nitaneya meoino, yono kawa

weye wameneya meou toa Akola-linele wedoa takama poamiki yenepakini yono kawa weye akaneya meaonekele wedoa takama pamene.13 Kawa okeaneya yawou toa Akola-linele wedoa takama yawamiki yenepaka pokaya tokolo kini poatiki kakiyo akoa nodokakapiamene. Kinikawa epetekou toa tekete Akolalineletakatikile i i wa yameamene.

14 Yete pade ali atoa-pala odenewene pia enekala tamene. Niwene kiyo akeneya mea epetaneletoadete wili toma pamene. Edikoameamoko agomepa Akolali enekiletoamoko. 15 Kiwi padeka-kitamepaAkolaliyo ali atoa pewe wia talotokota petekatapekayano, wedoayamene. Ni kiwi ete oto wa wenepoaneya memotoa tokoyapa kiwipakeke witakome peya matikeweamutukayano, wedoa meamene.16 Ni pamoko mea enile poaneletakayano, wedoa yamene. Ni itonopeku-kama nakene ago Isoyo tanetoa toameamene. Iso einago namoloago tokome etenaneya pine wiamoatekoyake kobu tokale meane-pete etene luku kakome moatekaya-kiti paya tetepo takoa eya taneya.Wamene ago Yekobene nee moanoademepa one eni moatekaya-kiti topo toopia wakeneya. 17 Wananiko Akolaliyo one pine wia pewewimotono, kowitikamene wa Isoyoetene Aisake kowitaneya. Komo oakowitoa kawake one eina namolo

tokanakale oyake moa koikameletoameneya. Enipa nimini uku-pe.

18 Opi kimepa Akolali kakakoakowitikilepa tone kaua-mikiti kiniKati Sainai kakoya liti kakete tane toatikiya mena. Einapete Kati Sainaiketoe itipono okoa kakene matiyamekeyomiyomume agopa takoa pupulegemati popokoa tokale tepene piti wialukaneya yakoa kakeneya. 19 Nitoayatekoli bera pia agale ludu oatokale yatekete ekete agale oyakeyatekoono, wa-ye wa tone kaua-mikitame kowitoa kakeneya. 20 Nipaagale ludu nokome okome kiwikakini pitimekawe kaika i tono kakoyaliti nokolipa kue pitikoa tukamotoaneukuno, noameo wa Akolaliyo okalepitime tuaneya kakete kowitaneya.21 Moseseyoka piti tanele enekene kolukolu motuku wa piti mea taganeyakakeneya.

22 Anu oya-lawe kime Akolalikowitikilepa Kati Sainai kakoya litikakene tetepo takoa tikiyamena. OpaKati Saione note kakene tetepo takoameki. Nipa Akolaline edelo ali egeegeta wa-kala kadukoa koukoa wediamekika nekene tetepo taneya meki.Kati Saione wane ukupa tuameneyameemoa poko Akolaliyo a tibukelatiane Yerusaleme take uku. 23 Nipaone namolo mana kono-mikiti kiniibinipa one a tibuke piko bokukewia mekane-kiti koukoa mekika potemepane tetepo taneya meki. Ni aliatoa takoa eneko ago Akolali mekotani wenemoa kiyo akane yene a tibukemea epetekatekoi kotu kakoa meaepetekaneya mekika pote mepanetetepo taneya meki. 24 Ni Akolaliyotone weneya totono yamemotoatokome tuane ago Yesu one mekotameane tetepo taneya meki. Nipaone kamate kiwike tadekaneya meki.Yesu einagono kamate ponokomepaeya ago Ebelene kamate ponokometane toa moa patukoa etenane wenekekakaneya.

25 Kiwi mane oa motoko ago Ako-laliyo okamo yakoa moamokayano,wedoa yakamene. Papete itonoke

Iberu 12:26 404 Iberu 13:12Kati Sainaike agale ludu nokomeokale kini kaua-mikitame yakoamoamokoli Akolaliyo yono lukoameamokome kibu motaneyano, opi atibuke mekome i i wa toto pubu okaleyakoa moameketepa nipa edoa petoapato-pe. 26 Papete Akolaliyo agaleikilepa itono muku takoa akeneyakeopi eya wa pubu oko. Wa padepeteitono moane muku takakenepa tibukaodeneka moane muku takouno, nepio waoko. 27 Padepete wa ikilepa one moamuku takatekoya eya kuya onemelatia pianeya-kiti takoa pomotou waokome oko. Muku takamatekoya-kitipa pia kamotoa tokome nitoo.

28 Muku takamatekoya-kiti waikilepa Akolaliyo toto oneke lukoamemotoa talo toa-kala kawateko taeni yameademe okome okono, ke waone kowitoa meateko toa oneke natewene pia piti-pala moa kowitatoaneuku. 29 Tone Akolaliyo poaneletiki ali atoa kibu motikilepa toemenootapeou toa kibu moa atukootokolo ni uku.

13Akolaline Wene Epetekakete

Toatekomo1 Anu oya-lawe kini kini ame

wa wene mekanali yotekete tikitoa wedoa toomoa pamene-ye.2 Monekali atoado kiwi mekoikanokolipa nee noatino noe wa maku-tukoa moamene. Namolo namolopade ali-kitamepa Akolaliyo moawetekane edelo ali-kiti makutukoamotikilepa i agopa edelo ago tadekowa wene toameketeke tokala taneya.3 Ni po yapu pitiki yene wenekayapeameamene. Kiwika po yapuodeneka pitane tetepo takoa meketeeni yene ugu pote kini wene weyeakapokala tamene. Ni tete mokoakaki-kitika wene kayapeameamene.Kimeka tete mokoa meane tetepotakoa mekete ela moa auapekalatamene.

4 Ali atoata adona mekilepaAkolaline leneke kiyo ootokoa-kamameamene. Nipa mone pade ali atoakoua piameamene. Koua piamatiki

ali atoa koua pikolipa Akolaliyo kibumoono, toameamene.

5 Ni kueke-kama wene piitikaneyameameamene. Kinikiyapa oyake pikowa tepe keaneya meamene waneuku. Akolaliyo kiwi tewitikoane wak-ilepa toamou wa akeneyake ni uku.6 Akolaliyo nimo akeneyano, totomeeya wa amele toko.Akolali einagopa no auapeko agono,

ete-kitame nopala poaneletokoilekeka piti moameneyameou wa toto atiki toa meketeamele toko.

7 Eya ali-kiti kiwi papete talo toamekete Akolalinemo olaukane ali-kiti wene taneya meamene. KiniAkolalinele takama pote tuanemokawene taneya meamene. Nitoapa kiniKeraisuke-kama wene tugoa meketetanele kotukoa mea epetekamene.8 Yesu Keraisu epene wene-kamapiko agopa one eni wene wiawakilepa toamoo. Namolo namoloopi opi naniko naniko epene wene-kama pianeya meko. 9 Pade-kitame emo kumo monekemo titiaokoli kime yakoa etepea pokayano,yakameamene. Toto pewe witikomewene weye akakago Akolaline telepatu kautakoa kama pato. Pade-kitame nitameneya padeya neekekaneya latikoa wawa ni padeyatakoa noa tikilepa pata pale tikino,enile toamato.

10 Keraisu pinali one tigini lodoyou toa yomo lekaneyake tukilepatoto toa moademe taneya. Memekai tabeme wikakane yapu kenekekakene tetepo taneya kakete Ako-lalike lodo yotokaki ali-kitame sipisipi kai wia lodo yoteketeka toto-pala oyake lipua meamele toamoko.11 Ako odene mekome lodo yotokakoago Akolali meko lono wa ibini akeneyapu luku pikilepa ali atoa peyametiki poaneleke sipi sipi kai eya wiakamate okolo kagonoke mekoa auapoko. Nitoapa eni sipi sipi kai tiginimoa ta ketepono patukoa pomeakolono yopoko. 12 Enile tou toaKeraisu tukilepa ali atoa pitikoika eko

Iberu 13:13 405 Iberu 13:25pimotoa ta ketepono patukoa pomeakolono tupaneya. Nipa ali atoametokoi poanele kogatapeademepaone kamate ponomotoa tuaneya.13 Nitaneyano, ta ketepono patukoaakolono one ya takoa wia dekanetapote kapou toa one-pala dekoa yatokale meato. 14 Itonokepa tonemeemoa poateko ta piamokoyakeweneya take pia kawateko takemeemoa poadete toko wa nepiameko. 15 Nipa Akolaline wenekekadetepa oneke padeya mea lodoyou toa tekete Yesu patu kautakoakakete Akolali kei pia-kala katoaneuku. One ibini wedekoa nitikala tato.16 Nitoa epenele-kama toa kinikiya-pala tatia mekala tamene. NitikolipaAkolaliyo enipa oneke padeya mealodo yotane tetepo takoawediameoo.

17 Kiwi talo toa meki-kitametamene wa okoi toa litia tikilepakiwike poti lukoamea tamene. Kipalapadele takaya tokale talo tikilepa eyawa wene taneya mea tiki. Akolaliyoali atoa takoa enekomepa eni yenekime talo toa epetekakoi-pe wa pitiayakoo wa wene taneya mea tiki. Kinikolotini toaneya mea talo tomotono,tamene wa okoi toa litia tamene. Kiniwene keda takaneya meketepa kiwiedoa talo toa auapemotoa-pe.

18 Totome ele kule tikilepaete-kitame padeya namike akoaoatikileka toamoko. Tone tepemetamene wa oa epetekako toa-kamatoko. 19 Kiwi mekita wida wetewakapeane nomotoa tekete Akolaliwedoa kowitikakala tamene.

20 Ali atoa tone tepe kolotinikilikoa pikako ago Akolaliyo toneAli Muno Yesu tuaneya pikale moakamotokaneya. Nipa ali atoa toamoateka oi pedoa piane totonopa pia kako totono tele takakomeone kamate ponomotoa tuaneyakemoa kamotokaneya. Nitaneyano,kipa one sipi sipi kai wa ako odenemekome toto talo toa-kala meko.21 Nitikono, Akolali-pala eya wanekini kowitikoane uku. Eni yenameneke wene pikole-kama tomotono,ele kule toa epetekatiki peku

lawetetapeamene. Nipa neke kolotininakeneya memotoapa Yesu Keraisupatu kautakoa kakete epetanele-kama tomotono ta wane Akolalikowitoane uku. Keraisu einago keipia-kala kama patoane uku-ye. Eenimini.

Wipitikome Akenemo22 Anu oya-lawe kiwi mama

motekene mane mane ikilepa patigini wane wiane mekakene ukuno,panagome moa oi motokakalepapoti yakakoa meamene-ye. 23 Toneoyago Timosi po yapu pitaneyakeyopiko agome ne pa wa po kotokoawetekaneya. Einago no imekuta wetenokalepa nipa kiwi mekita pata waneone-pala wida opiane nou.

24 Kiwi talo tiki yene peya ni Ako-laline ali atoa peya poti meamene waakamene wane uku. Kini oya-lawei Itali take pitiki-kitameka kiwi peyawete meamene wa iki-ye.

25 Akolaliyo kiwi peya pewe wiayopimotoane kowitikoane uku-ye.

Opa anu agale eni.

Yame 1:1 406 Yame 1:17

YAMEYameyo Yu YatenekeWia Wetekane Pipia1Yame nopa Akolali Ali Muno Yesu

Keraisutanele takama yaku agomeuku. Iserele yene tuku kakoa (12)yatene ali atoa padeka-kiti kini pineta toa eka kuka mone take potemepane-kiti kiwike i agale wini oanewetekakenepa mea epetekamenewane uku-ye.

Ke Enekakale Mekete Toatekomo2 Anu oya-lawe ele kuleme ke

enekakolo meketepa nipa kolotininoatekole tetepo takoa eya wawene taneya wedia meamene-ye.3Yesunole poti takoa togakete toatik-ile wene toa tomotoapa Akolaliyo elekule ke enekakole witakakala tokono,ke wa wedia meamene. 4 Yesunoleedikoa takatiki kotu kakoa tomapamene. Nitou wa one eni takatikipeku nateya deyaka katekameneyanoa tagatapeamene.

Padele Toatekale Agopa TokaleMekepa

Akolaliyo Wene Takamotono Kowita-mene

5 Anu oya-lawe panago neketoatekale agopa tokale mekepaAkolaliyo wene takamotono, kowita-mene. Ali atoa peya onekeya kedatakoa mekala toko ago tokome nepawene toamene ago kake kowitiko wakikoa akamokome neke kowitikale-kiti yakoa tokala too. 6 Nitoono,yakoa too tadeko wa oneke wenemataneya meke poome toameneyakowitamene. Poome taneya mekomekowitiko agopa nipa kusa ue-kitipupulegeme popokakolo ete pato otopato toa pewikou toa einago wenewili walai akeneya meko. 7 Dikoakowitiko agopa Ali Muno agomeonekeya pade edoa yakoa memotoa-pe. Padeya dedeyaka meamoo-li.8 Wene takuta pianeya meko agomeele kule tikilepa pata pale-kama toko.

Ponopene Yene Kamo Yene MeketeToatikimo

9 Ponopene ago ame wane ukuago nepa Akolaliyo ako ago tetepotakakono, ke wa wediamene. 10Kamoago amewane uku ago nepa Akolaliyokeku kakoa ponopene ago tetepotakakono, ke wa wediamene. Ketidiyo odepeta atua poko toa kamoago neka atua poo tokolo tekene niuku. 11 Lou witia nokome eni kelunopa lou potome totokakale tidiyo-pala okoa pitoo. Namolopa kalaneyakawake wete enipete atutapeoo. Ni-tiko toa kamo agome one kamo tomapokome one kamoya-pala dekamoaatua poo.

12Ele kuleme ke enekakoa kakalekaYesunole takama poka agopa etenewedia meoo. One eni tokaleenekomepa Ali Munagoyo i agoonekele takoa togateko ago tadekowa kei pia mea kama pomotoo. Nipaoneke wene mekakoi-kiti mea kamapomotou wa papete oa pikana toataatekakome nitoo. 13 Nitoono, elekuleme ke enekakoa kakale meketepainapa Akolaliyo no likoa enekometoko wa wameamene. Ni edoa-mo. Padameka one likoa enameletoamoko. Ni pade Akolaliyo ali atoalikoa enekileka toamoko. 14Akolaliyopade nitamokoyake pine yene tonetepene piko wene kamokakome totowa likoa enekala toko. Ledepa totomepoanele tomotoa ni toko. 15Eni poanewenepa atoa one mati kakeneyameou toa tone tepene mati keneyakakeneya mekoname toko. Wananiko atoame mati opiou toa toneweneke poanele witako. Eni poaneletubetema pome wipitikomepa pineago wia tukakako.

16 Anu kolotini yene kipala iukumopawene kayapekayano, wedoayakamene. 17 Tone epetaneyamotokoya peyapa Akolaliyo-kamalatia pikoa ni tone mea epetekatekopekupa oneme-kama lawetoa toko.Pa tokoya-kiti a tibuke latia kakaneagoke uku. One eni pa tokoya-kiti wedome agopa takakolo patoamokoyake one pade nitamoko.

Yame 1:18 407 Yame 2:8Pa tokoa-kala kawou toa one wenewia wawamokome epetaneya-kamatakoa mekala toko. 18 Ni agome oneweneme-kama totopa i i wa onemanakono-mikiti moa latikakilepa onenimini peku lawetekome toka. Yetepade ali atoa naniko moademekenamolo takoa totopa one mana kono-mikiti moa latikaka.

19Nitikano, anu kolotini yene agaleyakadetepa kale pimotoa meamene.Agale oa metekilepa poti wenekibututukoa amene. Tepene kotimiwene ponokalepa wete yaatapeawameamene. 20 Timini luaneyakaketepa Akolaline kiyo akene wenepikole tamele toamoko. 21 Nitameletoamokono, kini poane wene-kitikaele kule poanele toma pokoilekawakete wamene. NititikoapaAkolaliyo kiwi toa moateko pekukini tepene moa lukakana yakoamoamene. Oneke nate wene pianeyamea nitamene. 22 Toamadetekepaya nou toa yateketepa kini waoa yotokoino, wedoa yakoa tamene.23-24 Panagome-kiti toamademekeone agale paya nou toa yatekilepa eyatou toa toko. Ali pade pinali one lenetimini kakole wene kayapeademekeyomini pokoke enetekoa pou toatoko. 25Akolaline totono kabe koukoapiane boku panagome-kiti leweaenoai toa wene kayapeameneya litiatoma pokomepa etene kolotinemeoo.Akolaline totono wane ukupa aliatoa kini tokoi poaneleme kiwi moakautaloganeya mekita bulukoa toamoateko totonoke uku.

26 Panagome-kiti Akolalineletakama yaku wa wene pikomeke onekeke wedoa talo toamokomepa pinalione wa oa yotokako. Dikako agomeAkolalinele takakilepa pata pale toko.27 Pade alime nitameneya Akolalineletakakomepa eya toko. Etene ninetatuaneyake egetiniya meki mati-kitikake enekakolo wene keda taneya mekinepo atoa-kitika mama moa kiwimekika ugu pome auapekala toko.Ni itono peku noa tiki-kitame tikileoneke weamuoo kekoa titi toma yako.Atai Akolaliyo dikako ago kei pikome

okome i agome onekele takakilepapoane wene takoa koikatapeneyamekome kiyoke toko wa oko.

2Ponopene Ali AtoaPaya Tetepo Takameamene

1 Anu oya-lawe tone Ali MunoYesu Keraisu pa teleta tootapeaneago Akolaline peku nakene agoeinagonole takama peketepa kamoyeneka ponopene yeneka takoaenameneya midi pikoa makutukoamoamene. 2-3 Kiwi oboa mekita-kitikamo ago ponopene agota nikilipaedeki patu. Yonoke kamo kue wanemekoa mamina epetaneya kawanoko ago makutukakete ekete kamokoni ali i epetaneya waneke nokemenamene wa iki patu. Nitiketekepadena ago pilia tadane maminakawa noko ago-pala ekete kuka pakaponamene wa-kiti oa anu kawaneitonoke pa menamene wa-kiti ikipatu. 4 Edikakipa nipa einagotamidi piane tetepo takamekete poanewene pianeya meapa takoa enoapotokakete tiki.

5 Anu kolotini yene kipala iukumo yakamene. Ete-kitameponopeneya tetepo takoa wakeneyenepa Akolaliyo kamo takou toaneanukule takatiki peku lawetou watakoa motoko. Nipa oneke wenemekoa meki-kiti one ta yameou wawene toopikana toa taatekakomeeni ponopene yene one mana kono-mikiti latikako. 6 Anu oya-lawe kimepade nitameneya ponopene ali atoapaya tetepo takoa wakete kamo yenekei pikala tiki. Kamo yename kipatete mea koisoke lia aua pokalatikiyake nitiki. 7 Anu oya-lawe kipaKeraisuno ibini pianeyake e kamoyename one ibini paya tetepo takoataumada tiki. Enipa nimini ukutu-pe.

8 Akolaline bokukepa one toboukakoa oa metane totono dikaneyapiko. Pine yene kini wa mama moteketetiki toa yete pade ali atoa mama momapamene wa akeneya. Eni akene toa

Yame 2:9 408 Yame 2:24yakoa tootapeketepa nipa epetaneleeni tekete toi. 9 Nitameneya kamoyeneka ponopene yeneka midi pianetetepo takameketepa poanele enitekete toi. Nipa one eni akeneagale wene kibutukoa meketepaae Akolaline totono tetekakenetadeku wa oi. 10 Panagome-kitieni totono litia toma pokomekapadele nateleka katekoa toamokolopaAkolaliyopa einagome one totonopeya tetekatapeane tetepo takoameko. 11 Akolaliyopa mone padaneatoa koua piameamene wa oa ali atoawia tukameamene waka oa taneya.Nitaneyano, anu oyago neme-kitipadane atoa koua piamekeka ali padewia tukakepa nipa Akolaline totonopeya neme eni tetekatapeko. 12 Eyawa wene taneya meamene. Akolaliyoali atoa takoa enekilepa kini tokoipoaneleme kiwi moa kautaloganeyamekoita bulukoa toa moateka totonopiane toa takoa enoo. Nitoono,epenemo-kama oa epetanele-kamatoa tamene. 13 Ete ali atoa elamoamokome kini poanele tokoikenami wia kibu motokagopa Akolaliyooneka ela moamokome kibu moo. Wapade ete yene ela motokome kibumoamoko agomepa Akolaliyo kibumoamene piti moateko toa mena.

Yesuke Wene Tugoa MeketeEpetanele Toatekomo

14 Anu oya-lawe kipala eya wanekauku. Panagome-kiti Yesuke wenetugoane meku wa oake epetaneletoma poamokomepa pata pamoeni okome too. Yesuke edikoapaya wene tugoa mekalepa nipaAkolaliyo einago edoa toa momotoa-pe. 15 Kini oya ali atoa pade epetanemamina kawamoa noateko nee-pala piamoa kobu taneya kakoloenekome 16 panagome-kiti okometepe mataketikoa pamene. Tiginipoto takateko mamina kawa nee noatagoa kitipu poti pamenewa-kiti oakeone eni mamina pade meamoa onenoateko nee-pala lawetamoa pa oawetekakomepa nipa pata pamo eni

okome toko. 17Nitiko toa panagome-kiti Yesuke wene tugoane meku waoake ali atoa ela moamoa auapeamoatokomepa nipa tukome tuane agotetepo tokolo Yesukewene tugakilepapata pale toko.

18 Panagome eya wa-kiti oko.Panagome Akolalinele takakilepa paoneke wene tugoa mekome toko, wapadekagome onekele takakilepa aliatoa mama moa auapekome toko wa-kiti oko. Nimodo okalepa eya waneou. Neme-kiti ali atoa auapekiletoamekeke pa Akolalike wene tugoamekolepa enouno, yamea ta. No iagopa Akolalinele takako ago tadekowa neme wene tomotoanepa ali atoamama moane auapekule yameouwane ou. 19 Einago-pala eya wanekaou. Akolali wa oateko agopa odeneago kakono wene tuku wa nemeoko. Ae, ipono-kitameka wini okananimini oko wa wene tiki. Eni wenepatekete pa kolu kolu luaneya meki.20 Beita, paya wene pia oko ago ne-pala i ukumo yakamene. Panagome-kiti ete yene auapeamoa pa Akolalikewene tugoa mekomepa nipa tukometuane ago tetepo tokolo pata paletoko wa neme wene tomotoanetekene eya wane uku. 21 Akolaliyopatone kaua ago Eberame einagopapoanele toamene ago tetepo takoawene keaneya mekilepa edekaletaneya-pe. Eberameyo lodo yoademekue moa latiane walaike manaAisake moa pia oneke lodo yoademetokale taneya. Enipa nimini uku-pe.22 Akolaliyo enile tamene wa okaleEberameyo litia tokomepa Akolalikewene tugoa meateka kotu kakoataneya. One nitane ago tadeko waAkolaliyo Eberame einagopa poaneletoamene ago tetepo takoa meaneya.23 Nipa one bokuke wia mekapianetoa taatekoa taneya. Enipa eyawa wia mekaneya. AkolaliyopaEberame poanele toamene ago tetepotakakilepa oneke wene tuganeleketaneya. Nitaneyake Eberame koikilepa einagopa Akolaliyo oya patupiane ago wa akeneya. 24 Nipa

Yame 2:25 409 Yame 3:13Akolaliyopa panago-kiti poaneletoamene ago tetepo takakilepa paoneke wene tugakoleke tokoya mena.Einagopa oneke wene tugoa mekomeone wene pikole-pala toma pokolotokome ni toko wa wene toa waneuku.

25 Pamoko atoa Reabeyo enilekeneya eya taneya. Tobou agoYosuayo ali takuta yukuka Yeriko takatepa teia enepoe wa wetekakalepokoli one yapu noe wa Reabeyomakutukoa motaneya. Nitikome oneyename einagota poi pia mea wiatukakaya tokale kini nokoina lonokoekoa padeka lono wakapea poe wawetekaneya. Einatoapa nitane atoatadekowaAkolaliyo poanele toameneatoa tetepo takoa meaneya. Enipanimini uku-pe. 26Ali pade one yominitakoa pokome pootapekomepatukome tuoo. Edikoa panago-kitiAkolalike wene tugoa meake yetepade ali atoa auapeamokomepa nipaoneke wene tugakilepa pata paletoko. Nipa tuane agome keneya enitoko.

3Kini Keke Wedoa Talo Tamene WaMane Mane Oa Olaukanemo

1 Anu oya-lawe tikisa ago meouwa togo togo wameamene. Wipitiata pataka-pete Akolaliyo tikisa ali-kiti toto pitia yatekome tone natemookoomo natele tokoole peya pinetoa akoo tokolo ni uku. Ete yeneedikoa pitia yakamoo. 2Padele padeletikilepa toto peyame lugutukoa pe-tekakete pale tokala toko. Panagome-kiti poanemo ikileka toamokomepanipa onemea epetekateko kotu kakoamekome pinali one yono kawa eyawedoa talo tamele toko. 3Osi kai tonewene pikoka pomotoa one kimanekene kapa tigini deya tanikakoa eniyapo kakoa lauaneya talike mea poko.Dedeyameke yeka pome yukukapome tomotoa eni po ete oto li li toamea poko. 4 Ue dipi-kiti tube matipikoyake pupulege-pala uu okoa kakomatiyame popokoa aua poademe

tokaleka yopikagome one wene litiapomotoa yomo tigini wane dedeya uedipi tene lono uele tukaketikaneyakakome ete peke oto peke tokomeaua poko. 5 Nitiko toa tone kekepanateya deyameke ele kule tubele matitoane kamotokaku wa mate agaleokala toko.

Yakoe, toe kagalia dedeyamekekau taneya pakeke pome pitakomepaitipono oa yomo kakoya eya odepetanapetapeko. 6 Kekemeka toemeeni toko toa poto tanele kamotokakamotoka toko. Tone yono kawatatigini wago eya pake kako agotone keke oneke padele padelepoanele tagome tigini eya peyakeweamutukakome toa potokakalatoko. Tobou iponame one poane pekulawetekolo panago-kiti noa tomapokopa nipa toe witakome eya kuyapeya noawineya pou toa kekemepapinali one wa toa potokama poko.

7 Yoko tue ini kaya mou eya kuyapeyapa alime oiake moa kawikameletokolo padeka-kiti takoa moapa kiniagale yakoa tomotoa egetekala tiki.8 Nitikiyake odene agoka pinali onekeke wa kawikamele toamoko. Keke-mepa eteleka otoleka koiga koigatokome kayame ali tania tukou toaenile toko. 9Tone kekemepa padepeteAli Muno Atai Akolali kei pia wa pade-pete panago-pala poanemo oa toko.Akolaliyo one keneya kamotoa latianeago-pala poanemo eni oko. 10 Tonekekemepa kei pikomoka poanemokaokala toko. Anu oya-lawe totomeedikoa meameamedeko. 11 Ue lenetogilepa meke tane ue-pala poaneueta edoa odeneka lene toa yomotoa-pe. Nitamele toamoo-li. 12 Yomopikikepa yomo olipe ku oyake tu-amele toko-pe. Nitamele toamoo-li. Gerepi po ludukepa yomo piki kuoyake tuamele toko-pe. E'e mena.Edikoapa poane ue wa meke tane uelatia yoamoo.

Akolaline Peku Noa Toatekomo13 Anu oya-lawe kiwi pakeke wene

muno meane ali-kitika pademopademo wene toa iki ali-kitika

Yame 3:14 410 Yame 4:10meketepa nipa ete-kitame eeno,kipa dikane ali-kiti tadeko wa wenetomotono, mea epetekamene. Nipawene muno meane yene meatiki toanate wene pianeya mekete padelepadele epetanele toma yamene.14 Nitameneya ete yene-pala kotimiyoa wene poaneya mekete ako agokawou wa ete oto pilinali yomayaketepa kini wa kei piameamene.Akolaline nimini peku edikoa moaagopa takatapeoino, nitameamene.15 Dikane ago one nako pekupaAkolaliyo lawetane peku mena. Enipekupa kini kaua-mikitame lawetanepeku. Epetane Yominine weneketitianeya mena. Tobou iponametitia lawetekoya. 16 Ete oto wa wenepoaneya mekete ako ago kawouwa wili toma peketepa nipa wenewili walai akeneya mekete ele kulepoanele-kama toawineya peketetoi. 17 Akolaline peku nako agomenitameneya eya toko. Titikomepapoane wene takoa koikaneya meko.Nitoa mekome poi teiane yeneodene wene pikoa ni poti ko akenewene pia ni ete yename kowitikoileyakoa toa ni eko ali atoa ela moatagatapea ni ele kule epetanele toani ponopene yeneka kamo yenekatakoa enamokome ali atoa peya midipiane tetepo takoa ni odene wene-kama pia meko. 18 Poi wia pitikatikipeku laweteki yenamepa nipa neelene ipele wedoa witou toa ali atoanetepene wene kiyo akenele-kamawitakakala tiki.

4Itonoleke-kama Wene Piitikaneya

MeketepaAkolali-pala Poi Teia Mekomo

1 Kako poi toa wa kini kini pilipili toa mokota ikilepa edoa titiawitakala tokoto-pe. Ele kule poaneletoada wa ete oto wa koiga koigatikilepa tepene eida-kama titia toko.2 Panagoneya moadiya wa wene pi-apa moadete wili tokoa kawa tekotokolo pinago wia tukakete moato wawene pianeya meki. Eya kuya mou

wa moamele toamokolo kako poi toamokota okala toa kaki. Nipa eniya-kiti moameneya pa mekilepa Akolalineme mano wa kowitamekete teketepa meki. 3Wa pade-pete Akolali kow-itiketeke padeya dedeyaka moameletoamokolo pa mekilepa nipa Akola-line wene piko toa litia toameketetekete pa meki. Nipa kinikile we-dia tato wa paya wene pia kow-itikete tekete ni moameneya pa meki.4 Beita, kipa pamoko keneya meketeeyawapawene toamiki-pe. Pa itonoletoma yaki yene-pala-kama oya patupia meketepa nipa Akolali-pala poiteia mekete tiki. Itono peku naki-kiti-pala oya patu piou wa wene pikoagopa Akolali-pala poi teiane ago eni.5 Kime nitikala teketepa nipa Akola-line bokuke eya wa wia mekanemopapamo akeneya wa wene pia tiki patu.Akolaliyo totoke moa wetekane Yominieinagomepa one odene kiwike awianemeou wa toto kola ua meko wa wiamekaneya piko. 6 Totome toa po-tokakoloka Akolaliyo akole tokomepewe wedoa wima poko. Nikepa Ako-laline bokuke eya wa wia mekaneyapiko.Anume tukule kimeka toati wa mate

agale iki yenepa Akolaliyo etepedekama pokomeke nate wenepianeya meki yenepa pewe-kamawia kako wa wia mekaneyapiko.

7 Nitikono, Akolalike-kama natewene pia lukoa meamene. Tobouipono Setanupa ete pedekakolipanipa kiwi wete tewitikoa pitoa poo.8 Akolalike note tegetekoa mekolipanipa Akolali kiwike nome tegetekoameoo. Ae, poanele toma yaki-kitame kini yonoke kakene kege uemekokitikou toa kini poanele tewitikoawamene. Wene takuta pianeya meki-kiti kini poane wene wia wamene.9 Ke enekakolo tumai meou toa komokata pitikoa meamene. Yau toa meki-kiti yau teigoa wawa komo amene.Wedianeya meki-kiti wedikile teigoawawa wene keda taneya meamene.10 Ali Munono lene yoto oneke natewene pianeya mekolipa nipa kiwi kei

Yame 4:11 411 Yame 5:10pia ako moa kakoo.

11Anu oya-lawe kini kini ete oto waakoa agale wameamene. Panagome-kiti one oya ago kikoa akakilepanipa Akolaline totono dekoa kikoaakakome toko. Nitoa akakilepaeni totono litia toatekole piamenetetepo takoa mekome litia toamoko.12 Totome litia toateko totonoyameteko agopa Akolali odene.Einagome odene ali atoa padeka-kiti toa moamele toa wa padeka-kitiwia atukamele toa tokono, einagoluku kake anu oya neme eko alinetanele edoa pine toa akade-pe. Pinetoa akakilepa Akolaliyo-kama toko.Padame pade mena.

Mate Agale Wameamene13Topo lene kianeyameki-kiti kime

eya wa-kiti iki. Pitikalime latia pitikita padeka pone mali odeneke eidamekene eya kuya topo toane kuemoane kamo ago meouno, opi pukupatu, podoliyo puku patu wa oi pe-doa pikala tiki. 14 Eni oi pedoa piaikilepa podoliyo witatekolepa agopatokolo meketeke iki. Wedo pikomepapa tekei pia takoa poko toa kiwikaitonoke pa tekei mea tukala tikino,15 eya wapa amediki. Akolaliyodooyakeno enile-kiti toe wa okalepanipa tuameneya meketepa ele kuletato wapa amediki. 16Nitamedikiyakemate agale oa kini wa kei pia tiki.Edikakilepa poanele-kama tiki.

17 Nipa panagome-kiti oneepetanele toateko wene tokomeketoamokolopa Akolaliyo einagopapoanele tane ago tetepo takoa meko.

5Kamo Ali Atoa-pala Pubu Akenemo

1Kamoali atoa kipala i pubuukumoyakamene. Dika dika toamene tete-kama mokoa kawatikiyano, komokata pitikoa kamene. 2 Kini kamoyalomutapeneya pia kini mamina-pala tiome teia tadekatapeneya pia3 ni kini golo kue leneka silepakue leneka lame yotokatapeneyapia toko. Eni kuepa tatiamoakamu tokoa mekoli tokome ni lame

yotokatapeneya tadeko wa peyameenekete oi. Eni lamepa pine yenekiwike weamutukome toeme keneyanoa teikolokoo. Kinikiya toemenapetapeateko tigotoma nokoyakekamo toma piki. 4 Kini ipe puputakaki yene yotokakete eni puputakakoinake nami wia kue meamikilitekete kini kueke komo oa mekino,yakoe. Kini ipe kakoya nee motokaneyename komo oa kakimo eya agoedelo ali-kiti lukoa meki ago AliMunoyo yakakoa meko. 5 Kamo aliatoa itonoke meketepa kini wenewitika toa epetaneya-kama takoamoa obokete wedia meki. Nipaoinoke wiatiki kai paya nou toalawa kawou toa kamo yene kiwikawipitia ta patakoa kibu moateko oipaya nou toa kakete kamo toma piki.6 Nitiki yenamepa nami kawameneali atoa wia tukatekoi oi pedoa piapa wia tukakala tokoi. Nipa kiwi etewa pedekamokolika odene lono papuputua wia tukakala tokoi.

Ali Muno Wakapea NomotoaPoti Wene Piitikoa Nepia Meatekomo

7 Kamo yename nile-kala tikiyakeanu oya-lawe kimepa Ali Muno waka-pea nomotoa poti nepia meamene.Ipe toko agome-kiti nee lene ma-toa kadukatapeapa nodokoa kibu-tukoa kamotoa poti nepia meko. Nipanamolo takoa noka taame nee lenetumikoa wa naniko noka taame kutumotoa poti nepia meko. 8Ali Munowakapea noateko tigotoma nokono,one nomotoa nepia mekilepa edikoapoti nepia mea togamene.

9Anu oya-lawe kini kini ko oa akoawameamene. Akolaliyo kime poaneletadiki wa kini nami witikaya tokoloni uku. Koiso pitia yakateko agoyapu kago tuapea noademe dekamanokono, nitameamene. 10 Anu oya-lawe Ali Munono agale toawea akaneali-kitame one ibini patu kautakoakakete tanele wene taneya meamene.Eni yename one agale akama yaketetete-pala moma neketeka onekelepoti takama pote toganeyano, kimeka

Yame 5:11 412 Yame 5:20edikama pamene. 11 Ke enekako-peteka Akolalinele takama potetogaki-kitipa Akolaliyo wedikakoyene wa totome okoya. Eya ago Yobeone tanemo kime yatekoinakamouku. Ke enekakale mekomekako wameneya poti meaneya. Keenekakale memotoa wawake wipi-tikomepa Akolaliyo one papete wenetoopikana toa taatekakome Yobeeinago pewe wia kakeneya. Enipakime wene tikimo uku. Akolalieinagome ali atoa ela moa mamamoatagatapeko.

12Anu oya-lawe eya tobou kakoaneukumo yakamene. Ipa nimini ukuwaka oa ile tou waka eketepa nipaagetai tia tibu tia itono tia enika eniyatia wa wedekoa wameamene. Padeletoadetepa ee tou wa oa tamene.Toamadetepa e'e toamou wa amene.Eni tia pia okoile toamokolipa Ako-laliyo kibu moono, iya tia eya tia wawameamene.

13Kiwi panago ne-kiti ke enekakalemekepa nipa Akolali kowitamene.Panago ne-kiti kolotine yakepa nipaAkolali kei pia lo oa tamene. 14Panagone-kiti yene taneya pitikepa nipaKeraisuno ali atoa talo tiki ali-kitame neke kowitikanomotono,agale oa wetekamene. Nitikalenekete neke kowitikakete Ali Munonoibini wedekoa olipe yomo ku ueneeke pekoa yotokakoa kowitikoatoi. 15 Akolaliyo yakoa too wakowitikakolipa nipa yatekome yenetane ago latekoo. Latekakomepaeinagome poanele tokake po letumekakana keemu toa waoo. 16 Kiwiyene taneya pitiketepa Akolaliyolatekamotono, kini poanele tokoimo ii wa ete oto wa toawea oa ni kini kiniete oto kowitikoa tamene. Wene kiyoakeneya meko agome kowitikakolopanipa one kowitikakamo taatekoatoo. 17 Ilaida toto keneya alimepata noamomotoa wedoa kowitikaleAkolaliyo yakoa taneya. Nitikalepamali tebolo ponome wa tokenekako melepu (6) kakoa ponomotoa tapitakileka toameneya. 18 Nitaneyakewa kowitikale ta loboa pitakale itono

patu padeya padeya eina yano kakoawa witatapeneya.

19 Anu oya-lawe kiwi panago Ako-laline nimini ka pimotoa etepea tomapokale eina tewitikoa wakanakalelitia wa tomotoa aua nokagopa eyawa wene takamene. 20 Panagomepoanele toma pokale one eni poanewene wia wamotoa tekepa nipa onetua atua poamomotoa neme toamoteke too. Nipa einagome ele kuletoka poanele peyamati Akolaliyomoaagopa takatapemotoa teke too wawene takamene.

1 Pita 1:1 413 1 Pita 1:12

I PITAPitayo Namolo TakoaWia Wetekane Pipia1No Pita Yesu Keraisuyo one agale

oane auane yamotoa takoa moakakaka Aposelo agome uku. I agalewiane wetekakilepa anu oya-lawekiwi eya mone ta-meneke PodaseGalesia Kapadosia Esia Bisinia ta-meneke toa pote mekika wetekaku-ye. 2 Toneketai Akolaliyo papetewene toopikana toa taatekakomekipa one wa takoa motane yenekeuku. Nitane yene kiwike one EpetaneYomini awinome mekome kini wenemoa kiyo akatapeneya. Nipa YesuKeraisuyo okale-kama litia toa ni onekamateme kini namolo poane wenetakoa koikatapeneya mea tomotoataneya.

Akolaliyo Wipitia Toatekale NepiaMeato

3 Akolali tone Ali Muno YesuKeraisuno etene one kei piato waneuku-ye. Oneme eya taneleke ni uku.Mana Yesu Keraisu tuaneya pikalemoa kamotokaneya tokome anu oya-lawe toto one mea kawateko manakono-mikiti moa latikaneya. Ali atoatoto mamamotoka matiyame taneya.Nitaneya tokolo toto one take meakawoono, nepiato wa wedia-kamanepia meko. 4 Nipa a tibuke meakakete toateko pekupa one manakono-mikiti kiwi lawetou wa oapikana toa taatekoa toatekole nepiameko. One eni peku lawetekomemeatekoya-kiti lomuameneya pioo.Ni padeyameka toa potokameneyapia takoaka poamoa too. Eniya-kitipa kinikiya wa Akolaliyo a tibukepikoa metekako. 5Nipa anu oya-laweYesuke wene tugoa mekili tokomeAkolaliyo one tele patu kautakoameati wa pawe toa talo toko. Nipawipitia ta pataka-pete one papetewene toopikouna toane taatekakenekiwi toane mou wa papete pawe toatalo toko.

6 Nitikono, Akolali-pala ke wawedia kakete tiki. Opi-mene padelepadeleme ke enekakolo wene kedataneya meketeke pa wedia meketetiki. 7 Nikepa eya wane uku. Kinikamoya golo wa akene kuepa toelewia yoa enekala tiki. Nitikili payakuepa toeme takoa nootapekoyakekamo kuepa toeme noameneya tutuyeta pa piko. Eni kamo kuepa wipitiata pataka-pete takoa poatekoyaketiki. Akolaliyo anu oya-lawe kipa oneetene kamoya tetepo takoa mekomeedikoa toa enekala toko. Nitoapakini Yesuke wene tugoa mekileenekomepa Keraisu Yesu wakapeanoka-pete kiwi kei pia kini ibinikamotokademe toko. 8 Anu oya-lawekimepa Yesuno lene timini enamoakeoneke pa wene mekoa meki. Opiikaone enameketeke oneke pa wenetugoa meki. Nitikete one-pala ke waikilepa edemo wamoo wa a tibukewete pa tootapeneya meane tetepotakoa kolotine mekete iki. 9Nipa kiniYesuke wene tugoa mea togakolopakini yominipa one wa toa moo wakolotine meki. 10 Akolaliyo one aliatoa kiwi edikoa pewe wiatekamopaone agale toawea akane ali-kitamepapete i i wa toawea akama-kalanekeneya. Nitiketeka ali atoa toamotikilepa edoa toa moademe okopatu wa pitia yakatekakala toa meatuma-kala nekeneya. 11 Nitimanekene toa Keraisuno Yomini kiwike-kala awinokome eya wa wenetakaneya. Keraisuyo tete-kala mokoakawa tuake wa kamomotokome atibuke pa teleta tootapeneya pomemepoo wa wene takapikala taneya.Nitaneyake eni wene takakolepamanipete taatekoa toatekoleke okopatu, edoa taatekoa toademe okopatu wa pine tuku toa kawa tuma-kala nekeneya.

12 Nitane ali-kiti Akolaliyo eyawa wene takapikala taneya. Enikaenilepa kiwi meki-pete taatekoatoamoko. Nani mati mekoi ali atoakakoi-pete taatekoa too wa wenetakaneya. Nani mati mekoi ali atoawapa anu oya-lawe kiwike okome

1 Pita 1:13 414 1 Pita 2:2akeneya. Eina papete wene takapi-anele opi taatekoa toko. EnilekepaKeraisunomo kipala toawea okoinaali-kitame i i wa pine toa okoina. NipaAkolaliyo one Epetane Yomini a tibumeaneyamoawetekakale awinokomewene takakana toa toawea okoina.Eina okoinapa a tibuke meki edeloali-kitameka pine pitiane yakadiyawa wene pianeya meki.

Kiyo Akenele-kama Toatekomo13 Nikepa eya tamene wane uku.

Kini wene moa labakanele tewitikoawawa utanele-kama toma yamene.Ni Yesu Keraisu wakapea noka-peteAkolaliyo pewe witikome toatekalekewene piitikaneya meamene-ye.14 Akolaline nimini agale weteyakameneya mekete ele kule poaneletoada wa namolo tokoina toa wa padetoameamene. Oneme ta wa okale-kama toomoa pamene. 15 Padelepadele tikilepa kipa one wa kayo oamotoko ago Akolaliyo epenele-kamatoma poko toa tamene. 16 Akolalinebokuke agale pade eyawawiamekanetoane ni uku. Akolali nopa epenele-kama tukuyano, kimeka epenele-kamatoma yamene wa akeneya. 17 Aliatoame tanele-kama takoa enoaakako ago Atai Akolaliyo kiwi peyamidi piitapeane tetepo takoamekomekini tanelepa epetaneleka poanelekatakoa enoa akakala toko. Nitikoago-palapa kime kowitikala tikino,itonoke pa tekei meatiki yene tetepotakoa meato wa oneke nate wenepianeya lukoa meamene. 18 Itonokemekoi ali atoa kini kaua-mikitamepaya peku lawetanele noa tomanokoika Akolaliyo kiwi oto toamotaneya. Nipa golo silepa enika enipia kawamateko kamoya-kitame ototoa motaneya mena. 19 Nitameneyaone etene kamoyamepa oto toamotaneya. One etene kamoyapamana Keraisuno kamate. Keraisueinagopa ipu kodo dedeyaka piamenesipi sipi kai tine keneya tukale kamateponoka. 20 Akolaliyo one manakiwike tumotono wene toopikilepaitono tibuta wete latiameneyake

taneya. Nitaneyake wipitikomekiwike tuou wa taatekoa nome tuka.21 Akolaliyopa mana Keraisu enitukale moa kamotokakomepa oneibini kamotokaneya. Nitaneyano,totoka moa kamotokoo wa enitoatekale wedianeya nepia meketepaoneke wene tugoa meko.

22 Nipa Akolaline nimini pekunootokoapa kini namolo poane wenewiawawa eya tekete tiki. Wene takutapiametekoa Keraisuno ali atoakewene mekoa mekete tiki. Nitiketetikino, odene wene piitikoa kini kiniete oto wa wedoa wene mekanaliyoma pamene. 23 Akolaliyo matiopiou toa kipa one mana kono-mikitimoa latikaneya tokolo ni uku. Onemati-kiti eni moa latikakilepa patua poatekagome mati opikome tokotoa mena. Kini mea kawatiki pekulawetekome taneya. One eni lawetekopekupa Akolaline pia kawatekoagaleke uku. 24 Nikepa Akolalinebokuke eya agale wia mekane toaneukuno, yakamene.Ali atoa peya itonoke mekilepa ke witoa

kako ke tetepo taneya meki. Nipaibini akene yenedo tetepo taneyameketepa ke tidiyo kalaneyawitoa kawa okoa pitako toa patekei koniyali atoa meki. Ketotoa tuutapea tidiyo okoa pitoatokoyake 25 Akolaline peku papia kama poko wa panagomewia mekaneya.

One eni peku wane ukupaKeraisunomo kini wene epetaneyamemotoa toawea akenemoke uku.

2Akolaliyo Takoa Motane Yapu Pigi

1 Kipa Akolaline peku mati-kitino,padele padele poanele tikile peyatewitikoa wamene. Kapene agalewamoa ni Akolalinele takakilepawene takuta pianeya mea toamoa nieko pade ali-kiti moane patukoaneako meadiya wa eni yene-pala wenepoamoa ni akoa agale wamoa tamene.2 Akolaliyo one peku lawetekilepapaya peku eletekakileka toamoko.I yene kiwi one mana kono-mikiti

1 Pita 2:3 415 1 Pita 2:15latikakene toane mou wa one pekulawetoono, nana matiyame-kiti adunodo tokolo noa kako toa one pekunoa piamene. 3 Ali Muno agome oneina pekupa epetaneya-kama lawetekoyatadeko wa kime wene tekete ni naki. 4AliMuno wane uku agopa mea kamapoko ago. Nitiko agoke ali atoamepaipa poadeko wa yapu wiatekoiyomo enoa wawou toa wakeneya.Nitaneyake Akolaliyo i agopa onekolotini ago wa takoa motaneyano,one-pala lipua meamene. 5 Akolaliyokipa mea kawatiki yomo one losuyapu wiateko yomo tetepo takoamea Keraisu-pala moa lipukoai toko.Oneke padeya mea lodo you toakinikile wawa toamekete Keraisupatu kautakoa kawa onekele takamapomotoa tokome ni toko. 6 Inaukunapa Akolaline bokuke agaletigini pade papete eyawawiamekanetoane uku.Anume tukule enoe. Saione takepa tobou

kakaku yomo yapu pigi takoanemoane wiou toane anu kolotiniago moane kakaku. Einagokewene tugoa mekoi-kitame onekeya motikileka toamoi wa Ako-laliyo akene toa panagome pa-pete wia mekaneya.

7 Oneke wene tugoa meki-kiti kimeeni yapupigiwaneuku agopa tobouyalatikakete tiki. Nitikiyake pade-kitame oneke wene tugoa meamiki.Eni yeneke Akolaline bokuke eya wawia mekaneya piko.I yomopa poadekowa yapuwiane yename

paya tetepo takoa wakeneyakepanagome i yomopa yapu pigi wamoawianeyawa panagomewiamekaneya.

8Wa enikepa eya waka wia mekaneyapiko.I yapu pigi wane ukuya pikata ali atoa

ogo witikale kaiapitoi. Nipa pukupekete toa kamedekamoteketepitoi wa panagome wiamekaneya.

Eina wia mekapiane toa taatekoapaeni yene one agale yakoa moameketetekete pata paka puku pekete tiki.

Nipa Akolaliyo papete wene toopi-anele eni tiki.

9 Anu oya-lawe kime pade eniletoamiki. Akolaliyo kipa one yatenewa takoa motoka tokolo onekelukoa meki. Ali Muno agoke lodoyou toa onekele takakilepa tobouyene tetepo tokolo tiki. Akolaliyokipa one yatene wa talo toa meko.Onekele-kama takoa memotoa nitoko. Kiwi yomiyomu kenekemekoika one pa takaloganeya mekuta noatino noe wa kayo oa motokaago Akolaliyo kiwi takoa motikilepaone padele padele tubele tanemoi i wa one kei pimotoa tokome nitoka. 10 Namolopa kipa mone aliatoa tetepo taneya mekoinake opaAkolaliyo takoa motane ali atoawini mekina. Namolopa Akolaliyoali atoa ela motokome tokole wenetoameneya mekoinake opa wenetaneya wini mekina.

Akolaline Ali Atoa Mekete Toatikimo11 Anu oya-lawe kipa itonoke pa

tekei meatiki yene mone yene tetepotaneya mekino, eya tamene. Kinitepene ele kule poanele toadiya wawene piki toa witakome kini yomini-pala poi teigala tokono, eni poanewene tewitikoa wamene. 12 Nipamone take Akolaline agale yakameneali atoa pake pake dekakoa meketeepetanele-kama tamene. E yenamepai yene kime poanele toma yakiwa akoa agale okolika nitamene.Akolaliyo ali atoa takoa enenoka-pete kini epetanele-kama tokolienekoinakaleke e yename Akolalikei piatikiyano, nitamene. 13 AliMunoke tou wa eya toma pamene.Ta talo tiki yene peyake poti lukoameamene. Nipa ako odene toboumeko agome ta piko peya pitiki aliatoa talo tokome tamene wa oka toalitia tamene. 14 Ako odene mekoagoke lukoa meki tobou ali-kitikekapoti lukoa meamene. Poanele tokoiali atoa kibu moa ni epetanele tokoiali atoa kei pia topoatino poe waako agome moa kakoa wetekaneyatokolo ni uku. 15 Paya peku noa tiki

1 Pita 2:16 416 1 Pita 3:6

yename emo kumo pamo okoimoteigoa wamotono, epetanele tomapamene. Akolaline wene piko toaneeni uku. 16Ta pine agono mana kono-mikiti kini take atiki toa meki toaanu oya-lawe kiwi Keraisuke atikitoa lukoa meamene. Nitoa meketepaele kule tamele tokono, poanelekatato wa wene pia toameamene. KipaAkolaline pupu takatiki yeneno,onekele takakete toatiki toa tomayamene. 17 Ali atoa peyapa payatetepo takamoa kei pikala tamene.Keraisuke wene tugoa meki-kitikewene mekoa meamene. Akolali pitimotaneya mea ni ako odene mekotobou agoke poti lukoa mea one keipiai tamene.

Keraisu Yoto Pitia Tete MomaPoatekomo

18 Kueme topo toa moa egetaneyameki yene kipala eya wane uku. Tapine yename tamene wa talo teketeokoli yoti mitikatekoa mea yakoatamene. Poti ko akene wene pia talotoa epetekako agome ta wa oka toatamene. Ni talo toa potokako agometamene wa tete-pala pa puputuametekomeokaleka tamenewane uku-ye. 19 Akolalike wene piitikaneyamekete eni tete poti ko akene wenepia motokolipa nipa Akolaliyo iyene kime toa epetekaki wa pewewioo tokolo ni uku. 20 Kime padelepoanele tokoike talo agome layo touawitikaledo ko akene wene pia tetemotokolipa kiwi teyo kei pimotoa-pe. Padameka kei piamoi-li. Wa pineagonole wedoa takakoike pa puputualayo toua witikaleka kime ko akenewene pia tete motokolipa Akolaliyokiwi kei pia kawoo. 21 Akolaliyo kipaone yene wa kayo oa motikilepakime tete edikoa momotoa tokomeni taneya. Keraisu kiwike tete moakawa tukilepa kini itonoke meketetoatekoile adeka pia taneyano,Keraisu yoto pitia tetemomapamene.22Keraisu einagome poanele natelekatoamoakapenewakoa agalekawamoataneyake tete mokoa kawa tuka.23 Ete ali-kitame one tea kakolika ete

poanemo topo takoa wamoka. Ni tetemetekoli kiwika wiou wa wamoka.Eni yename nitikolika oneme padekoiso akamoka. Nitameneya kiyoke-kama takoa eneko ago Akolaliyo onekoiso yakoo wa oneke wene tugoameka. 24 Ni tone namolo poaneletokoole tewitikoa wawa kiyo akeneletoma pomotoa tokome Keraisuyoeya toka. Tone eni tokoo poaneleone tiginike awitikaneya pome yomolekaneyake tuka. Einago layo touawikala tanelemepa anu oya-lawe kiwilatekatapeneyameki. 25Papetepa sipisipi kai-kiti etepea pou toa paka poteatupokoiyake opa kiwi talo toa kiniyomini pikoa kawa toko ago mekotawakapea pote meki.

3Adona Mekete Toatikimo

1-2 Enakale toa atoa yatenamekinikaneyo tamene wa okoi toayakoa tamene. Enipa atoa padenekaneyo Akolaline agale yakoamoameneya mekalepa Keraisukewene tugamotono, nitamene. Ni-tikalepa nekaneyo ae anu natonameanu agale yakoamotokono, Keraisukewene tugoa mekome ni toko waoneka Keraisuke wene tugoo. Nekepademoka wameneya kiyo akeneletoa ni yoti mitikatekoa mea tokaleenekomepa nitoo. 3 Kini tiginikalakilepa tou wa enileke wenepiitikoa meameamene. Nipa pinepuputua pitikamoa ni golo kue wanekabeke piamoa ni kamo maminakawamoa tamene. 4 Nitameneya kiniyomini koniyo takou toa tekete potiko akene wene pianeya meamene.Eni koniyoyapa takoa poameneya pakela pia kawoo. Akolaliyo ei kiwiedikoa memotadiya wa wene pianeyameko. 5 Namolo papete Akolaliyotakoa motane atoa-kiti oneke wenepiitikoa meketepa edikoa kalaneyameou toa kinikaneke poti lukoameaneya. 6 Ibini akene atoa Serayokaedikakome onekane Eberamepa AliMuno wa oa oneke poti lukoa meataneya. Anu oya atoa-lawe kime

1 Pita 3:7 417 1 Pita 3:20kiyo akenele-kama toa padelekekapiti moameneyamea teketepa Seranekono-mikiti tetepo taneya meoi.

7 Enakale toa ali yatene eyatamene wane uku. Kini natonokoua meketepa nipa i atoa anutele kotu kawameneya taba taneyameko wa mama moa kei pia tamene.Akolaliyo kini natono-kiti kiwi midipiane tetepo takoa pewe witikilepameata kama pomotoa tokome toko.Nitikono, kini kowitoa okoimoAkolaliyo yakamokayano, ina ukuletetekameneya litia tamene.

Padele Epetanele Tokoike TeteMotanemo

8 Eya wane wipitikene ukuno,yakamene. Ete oto wa odene wene-kama pia ela moa tamene. Nipaete oto wa wene mekoa mamamoa yoti mitikatekoa mea tamene.9 Poanele toko ago-pala poanelemeete topo takamoa ni tea agale okoago-pala poanemo topo takoa wamoatamene. Nitameneya Akolaliyo nepewe wimotoane uku wa topo takoaamene. Akolaliyo anu oya-lawe kipaone wa kayo oa motikilepa kiwipewe wiou wa tokano, nitamene.10 Akolaline bokuke panagome eyawa wia mekaneya.Panagome-kiti itonoke wedianeya

yawane piou wa wene pia ni tapataka abuna meane epetekouwaka wene pia tokomepa poaneagale wamoa ete yene oayotokamoa tamedeko. 11 Nipadele padele poanele tewitikoawawa epetanele tamedeko. Ni eteyene-pala odene wene pianeyameou wa oya kakademe wilitoa kamedekolo uku. Akolaliyoeya tokolo tekene ni uku.12 Akolaliyopa kiyo akenele tomayaki-kiti leneme wia mea nikini kowitikete ikimo-pala kalepiiyakoa mekoyake poanele tomayaki-kiti mukiti yamea wakowa Akolaline bokuke wiamekaneya piko.

13 Epetanele-kama tou wa wenepianeya yako ago-palapa teyopoaneleme topo takoo-pe. Padameka

poaneleme topo takamoi. 14 Anuoya-lawe kime epetanele tomapokoike pade-kitame tete metekolikawedia meamene. Akolaliyo pewewia yopioono, pa ali-kitame tetemetekaya wa piti moamoa kepenekamama moamoa tamene. 15 NitoapaKeraisu einagopa kini Ali Muno waoneke nate wene pianeya meamene.Keraisu einago wakapea nomotoanepia mekete wedia mekino, dekolotiki-pe wa pade-kitame kiwi pitiayakoino, eni yene-pala topo takoaoatikimo wene kibutua meamene.16 Nitoapa i i wa toawea ikilepayoti mitikatekoa mea potimo-kamaamene. Enipa Keraisu patu kautaketemea epetekakoileke ete-kitamekipalaakoa agale okolipa nipa ae kapeneagale inapa ekete tadeko wa eniyene ya motokamotono, kini tepemeta wa epetekoa okale-kama litiaepetanele toma yamene. 17 Kinitoa epetekakoileke ete yename tetemeoi. Akolaliyodo one wene litikomeeni tete memotoa tokalepa epetoowa poti eni tetepa moma pamene.Kini padele poanele tokoilekedotete motokolipa nipa poo tokolouku. 18 Keraisu kiyo akenele-kamatoko agomepa ali atoame poaneletokoike nami wiane tuou wa tukatokolo ni uku. Etene Akolalike kiwikoua pome wetekapademe ni nometuka. Nitoa nome tukake wa padetukileka toamoo. One tiginipa wiatukaneyake one yominipa takoa mea-kama poko. 19 One Yomini takoapokomepa Akolaliyo po yapu moamekane yomini-kiti meane takepomepa ali atoa toa motanemo ii wa mo wia kakeneya. 20 Eya aliatoane yominike uku. Akolaliyopubu okana toa Noayo tube ue dipipade latia-kala kakeneya. NitikakoaAkolaliyo one eni pubu akene agaleyakoa moamene ali atoame kinipoane wene wia wamotoa poti koakene wene pianeya mekome nepiameaneya. Nitikaleka e ali atoameyakamokoli o Noa ti natetekoaketepo kakoa (8) einakeya keneke

1 Pita 3:21 418 1 Pita 4:12petoa pote mepokoli Akolaliyo epoanele toa yakamene ali atoa peyaue nakoa tumotoa wakeneya. Eyene tumotoa wakeneyake Noa titoa motaneya. 21 Akolaliyo Noa tiedikoa toa motikilepa nipa anu oya-lawe kime ue motokoli toa moatekaadeka pia taneya. Kime uemotikilepakini tiginike kakene kege koadetetokoiya mena. Nitamekete Akolaliyokini tepene poane wene takoakoikakamotoa tekete Akolali nekele-kama takou wa kime ue motaneya.Nitimotoa tokomemana Yesu Keraisunome mea tuake kamoa poka. 22 Atibuke Akolaline nimini yono kounolono pome kapoko ago Keraisuke uku.Nitiko agoke-kama edelo ali yatenekaeya kuya peya yopia meki yatenekalukoa meki.

4Namolo Wene Wia Wakete Wenele

Toatekomo1 Keraisu tono melepu kakeneya

nome mea tete mokoa kakano, onetete motokome toka toa kiwikakepenemamamoameneya tete oyakemou wa wene pianeya meamene.Tete mokoa kako agome-kiti onepoanele namolo toma pokanakaletewitikoa wako.

2 Dikako agomepa one namololetewitikaneya mekomepa papete elekule poanele toada wa wene pikanatoa litia toamokome Akolaliyo wenepiko toane litiane tamedeku wa kiyoootokoa meko. 3 Namolopa Ako-laline agale yakamene yename elekule toada wa etepea toma pokoilekimeka toma pokoi. Nipa oyakeno,wa pade toameamene. Papete eyaya tanele toma pokoi. Pamoko meani koua piamatekoi atoa koua pia nibia ue eya nokoa pia ni ali atoamepoanele toa oboa mekoika paya ulutoa ni toge kia mekoika gerepi poku ue nokoa kawa ni Akolaliyo kotemotokole tekete paya gode-kiti kow-itoa tokoi. 4 Opa Akolaline agaleyakamene yenamepa kini poanele-kala toa etepea pikika kime koua

poamikili enekete wene kainya pi-aneya mea kipala poane agale okalatiki. 5Nilepa kime dekale tokoi-pe waAkolaliyo kini koiso akoo. Wete tuapekene yeneka tuameneya pa mekiyeneka takoa enoa akateka agomenitou wa enile toademe nodokakoameko. 6 Nitatekoya tokome tuapekene ali atoa-palaka Yesunomo oametaneya. Nipa Akolali one yomini-pala mea kama poko toa kini yo-minika mea kama pomotoa ni taneya.Ali atoa peya itonoke mea tukalatoi wa Akolaliyo kiwi kibu moatekawene toopiane toa tukala taneyaketua pekene yene-palaka Yesunomo oametaneya.

7 Itono tibuta takoa poatekotigotokono, Akolali wedoa kowitade-tepa utanele-kama toa poti yawapiamene. 8 Eyaka tamene wanetobou kakoane uku-ye. Kini kiniwedoa wene mekanali yamene. Tonetone wene mekanali yoteketepa nipatoto-pala tane poanelepa ete otowa topo takamekete edikoa kaukoamekete too. 9 Kini oya-lawe kiniyapu nee noatino, noe wa makutukoamoamene. Nipa ko wameneya wediamea tamene. 10 Akolaliyo kiwi peyapewe witikome one peku eya kuyatutu tutu wa lawetekanano, one enipeku noa teketepa ele kule toa yetepade ali atoa auapeamene. 11 NitoaAkolaline agale toawea akaketepanipa Akolaliyo akamene wa okatoa-kama akamene. Yete pade aliatoa auapeketepa nipa Akolalinetele patu kautakoa kakete tamene.Kini eni toma pokoile-kama eneketeete-kitame inapa Yesu Keraisuyoetenanele takakome yametanele tikiwa Akolali kei pimotono, nitamene.Akolaliyo eya kuya peya yopia-kalakama pokono, ke wa one kei piatoaneuku. Ee nimini.

Tone Keraisuke Toa Tete Moatekomo12 Anu kolotini yene kipala i

ukumo yakamene. Padeleme keenekakolo mekete dika dika toamenetete mokoa wini kakino, edekoloipa tokoa kakoto patu wa wene

1 Pita 4:13 419 1 Pita 5:8kainya pianeya meameamene. 13 IpaKeraisu nome mea tete motane toakimeka mokala toko wa poti momapamene. Nipa Keraisu einago pateleta tootapeneya wakapea nokaleke wa kolotine meadetepa pa widikoameamene. 14 Anu oya-lawe kimeKeraisunole takama yakoike pade-kitame tedu mea ya motokakolipakolotine meamene. Eni yenameedikakolipa Akolaline Yomini kiwipa teleta takateko Yomini kiwikeawinome meadeko wa wene toino,kolotine meamene. 15Kiwi padamekaali wia tukamoa ni panagoneyakode moamoa ni ta talo toko agonoagale tagamoa ni kotu kabunukawamoa tamene. Edikakoikedotete moteketepa nipa pata payamoino, toameamene. 16 NitameneyaKeraisu litikoikedo ete-kitame tetemetekolipa nipa yamoameneya inapaKeraisuno yatene ago mekulu nitikino, ke wa Akolali kei piamene.

17 Akolaliyo ali atoa takoa enoaakateko oipa opi. One eni toatekoletaatekoa tikilepa namolo takoa oneyatene ali atoa totome eni tete mo-motoa toko. Wa naniko onekemoyakoa moamokoi ali atoa takoa enoaakakomepa dika dika toamene tetemeoo. 18 Enikepa Akolaline bokukeeya wa wia mekaneya piko.Akolaliyo kiyo akenele toma yaki

yene toa motikilepa wili tokoakawa toko. Enile tamene pototoko. Ae, onekele takameneyapoanele toma yaki yene edoa toamomotoa-pe wa panagome wiamekaneya.

19 Nipa Akolaliyo wene pika toatete moteketepa oneke poti lukoamekete epetanele toma pamene. Kiwilatia mekane ago Akolaliyo onemetou wa oka toa-kama tokome kiwitewitikamoono, nitamene.

5Yesuno Ali Atoa Talo Yene-pala Ak-

enemo1 Yesuno ali atoa talo takoa meki

ali-kiti kipala i ukuno, yakamene.Nopa eya ago mekene uku. Kini

yagono ago noka Keraisuno ali atoatalo takakuya. Keraisuyo tete moamekale anu leneme enekou. No ni-tikou agopa Keraisu einago pa teletatootapeneya keleyo wakapea nokaleone-pala opiane meou.

2 No nitateku ago tekene eyatamene wane uku. Akolaliyo oneali atoa talo takamene wa tatiayametekana ali atoapa sipi sipikai-kiti tetepo takoa wedoa talotakamene. Nitiketepa talo takamenekote tokolo mekeneke tuku wa edikoawene piameamene. Ipa Akolaliyowene piko toane tuku wa wedia meatamene. Kue mou wa kueke-kamawene piitikoa mea toameamene.Kini weneme wedoa talo tamene.3 Akolaliyo tatia yametekana ali atoatalo takakomepa toe toe wa tikatika toameamene. Nitameneya kiniwini ali atoa mea epetekatiki kotupia meamene. 4 Wa naniko akoodene mekome talo toko ago Keraisutaatekoa wakapea nokalepa Akolaliyokiwi kei pikomepa teleta tootapeneyamea kawatekoi peku lawetoo.

5 Tuali yatene kipala eya waneuku-ye. Wetini yename tamenewa okoi toa litia tamene. Maminaepetaneya moa kawou toa ete otowa auapenali yoma pato wa yotimitikatekoa meamene. Enikepa Ako-laline bokuke eya wa wia mekaneyapiko. Akolaliyopa ete yene paya tetepotakoa meki-kiti kote tokolo wakoyakeyoti mitikatekoa meki-kiti pewe wiakako wa panagome wia mekaneya.6 Nitaneyano, telekole-kama tokoago Akolalike poti lukoa mekete yotimitikatekoa meamene. NitikolipaAkolaliyo kini ibini kamotokoakei pioo. Eni kei piateka-petepanitoono, oneke poti lukoa meamene.7Akolaliyo kiwi mama moa yopikono,kini wene moa keda takanele peyaoneme takoa moa katekamotamene.

8 Uutukoa poti yawa lene kilikoapiameneya wedoa meamene waneuku. Laione kaime ali kamateabetema yakome kou oko toa kipalapoi teiane ago Setanuyo kiwi wiou wa

1 Pita 5:9 420 1 Pita 5:14tuku toma yakolo ni uku. 9 Kini oya-lawe ta piko peya pitikika odeneletane tete mokala tekete tiki wa wenetaneya mekete Setanu ete pedekapedeka tamene. Nipa poapeneyakakete Akolalinele wedoa takamapote nitamene. 10 Eni tete opi-menemootokaneyake Akolaliyo kiwi meaepetekatekoi kotu kakoamekoamapewia tele takoa too. Pewe-kama wiakako ago Akolaliyo kiwi mea kawatikipeku lawetou wa kiwi kayo oa moaKeraisu-pala lipukoa taneyano, nitoo.11 One telekole-kama tokana toa patoa-kala kama pokono, ke wa one keipiatoane uku. Ee nimini.

Pitayo Wipitikome Lionate Akenemo12 I agale tigini deya i i wane

oane wini wetekakupa nipa Akolaliyoone ali atoa toto pewe eteneyawima pokomo toaweane uku. Onepewe wia yopikota poapeneyakamene wane kiwi mama motekeneuku. Nitikenepa anu oyago SailasiAkolalinele wedoa takama pokoke keipiku ago i agale nemewiamekakoanota wane uku toa yakoa wiamekakako-ye.

13 Babilone wa aue paigoa akeneLome take pitiki ali atoame wetemeamene wa iki. Nipa Akolaliyokipala odeneka dekoa takoa motaneyename iki. Anu mana latikakounak-ago Makeyoka kiwi wete meamenewa oko. 14 Kiwi koukoa mekete-kama i ali i atoa neeke wene mekoanemekuno, ke wa yono ete oto wamokala tamene.

Keraisu-pala lipua meki-kiti kiwipeya poti kilikaketikoa memotoanekini kowitikoane uku-ye.

Opa enina-ye.

2 Pita 1:1 421 2 Pita 1:16

2 PITAPitayo Taku Takoa WiaWetekane Pipia

1 No Saimone Pita Yesu Keraisuonekele-kama takoane onekemo oaneauane yawane tuku Aposelo agomeuku.

Toto peya midi piane tetepo takoakiyo ootokoa yopiko ago Akolaliyokiwika oneke wene tugoa meameletoko wa ka yametane-kiti kipala uku.Akolali wane ukupa toto toa motokoago Yesu Keraisuke uku.

2 Akolali tone Ali Muno Yesu-tame kiwi pewe wia tepe kolotinikilikoa pikoa toa tagamotoane kinikowitikoane uku-ye. Einagota wenetootapeada wa kini peku nomapokolipa kini i kowitikakumo yakoatoi.

Keraisuyo Kipa One Yene WaKayo Oa Takoa Motanemo

3Onekele wedoa mea takamotoapaKeraisu einagopa Akolaline tele patukautakoa kakome one peku totolawetetapeka. One wene taneyamekete tomotoa ni toka. One patootapeneya mea epetekakole eniyametekomepa totopa one wa kayooa motoka. 4One pewe wia tagakometoatekale i i wa eni yamepikilepaAkolali patu kautakoane meku toakiwika kautakoa meamele too watoto kamo takou toa toka. Nipapapete ali atoame itonoke ele kulepoanele toada wa wene pia tokoilemekiwika moa koigakaya kekatekoapetoa pomotoa tokome ni toka.5 Keraisuyo nitikano, onekele takamayaketepa meane epetekateku toanemeada wa wili toa meamene. Nitoapaeni toateku peku noada wa noatamene. 6 Eni peku noa tikilepanipa uutukoane poti yawane piouwa wene pia tamene. Ni uutukoapoti yawa pitikilepa ke enekakolomekeneka toatekule pa toane togouwa wene pia tamene. NitoapaAkolalinele-kama takou wa oneke

nate wene pia tamene. 7 NitoapaKeraisuno ali atoapa kini wamenelaine-mikiti tetepo takoa meamene.Nitou wa ali atoa peyake wene mekoameamene. 8 Enika eni toatiki pekunoa tagaketepa nipa tone Ali MunoYesu Keraisu wene tootapeneyamekete onekele takama yakilepa patapale takameneya wedoa toi. 9 Enikaeni toateko peku noamoko agopaleneta lianeya meou toa pa mekolouku. Akolaliyo one namolo tanepoanele moa kogatapekaleka wenekayapeaneya mekolo ni uku.

10 Nikepa anu oya-lawe kipala eyawane uku. Akolaliyo one papetewene toopikanakale taatekoa tokomekiwi kayo oa takoa motaneyano, kipaone wa pikoa memotono, wedoameamene-ye. Nitiketepa oneketapoadete pekete etepea paka pikiletoamoi. 11 Nitoa mea togakolipatoto toa motoko ago Ali Muno YesuKeraisuyo one talo toane-kala kamapuku take noatino, noe wa kiwi pupupoi mou toa makutukoa moo.

12 Nitoo tokolo tekene einakaeinamopa i i wane kiwi wene takataka tou. Kimepa enika eni niminimowete yakoa moa lauane lauanetoa mekoiyake nitou. 13 Nipa notuameneya pa mekenepa kipalaina ukule tamene wane tika tikatamele tokolo tekene eina niminimowene taka taka tou. 14 No tuatekutigotokono wene tekene nitou. ToneAli Muno Yesu Keraisuyo no tuatekouwene takaka tokolo ni uku. 15 Nipano tuutukaneyake kipala i uku toa-kama agopa moameneya memotoanetekene papete pine i i wane keleyowiane mekada wane wili toane meou.

Keraisu Pa Tootapeneya KakaleEnanemo

16 Tone Ali Muno Yesu Keraisuyotelekole toma yakamo-pala onewakapea noatekamota totome kipalatoawea ikilepa tone kaua-mikitamewene kibututukoa akene la agalewamokoona. Nitamekete totoAposelo ali-kitame enekoomo-kamaokoona. One pa teleta tootapeneya

2 Pita 1:17 422 2 Pita 2:10kakale totome enekoono, yakamene.17 Einapetepa eya toka. A tibuke papatu mekoyame agale ludu witakomeokome winagopa anu kolotini agoanumanagono, one tokoleke kolotinemeku wa oka. Nipa Atai Akolaliyoone kei eni pikomepa pa takalogaka.18A tibuke agale ludu witakome okaletotome yatekilepa Akolaliyo mana-pala ko oateku tono wane i wa takoamotane tono tobou waneke Keraisu-pala odeneka kakete yatekoo.

19 Nipa ipa Akolaline agale toaweaakane ali-kitame Keraisuke papeteoa piane toa taatekoa tokono, niminiagale akedeki wa totome yakoa wenetokoo. Koobu tagoi kini tepenewini witia nou toa kini toaweaakane agalemepa labo toleme keneyayomiyomu keneke poatiki ka i i wapa takoa ta patakanoono, Keraisueinago wete wakapea noameneyakenitoono, kini agale yakoa litiamene.20 Eya waneka tobou kakoane ukuno,yakamene. Akolaline bokuke wiamekapiane agale pade padamekaone weneme pine ina ina wa ameletoamoko wa wene taneya meamenewane uku. 21One agale toawea akaneali-kitame einaka einamo oa pikilepakini weneme toameneyake ni uku.Akolaline agale toawea akakilepaEpetane Yominiyo wene takane toa-kama toawea akaneya.

2Kapene Tikisa Ali-kitike Pubu Aken-

emo1 Papetepa Iserele yatene ali pade-

kitame Akolaline agale toaweaneakaku wa oake kapene wakoa okalataneya. Opika kiwi pakeke dikanekapene tikisa ali-kiti paigakoa keneyanote menoi. Nitoapa Keraisunomomoa koigoa i i wa olaukakilepa aliatoa Keraisuke wene tugoa meakewamotoa toi. Kiwi oto toa motaneAli Muno agoka kote tokale waoi.Nitoa kakoika Akolaliyo kotikatapeakibu moo. 2 Nitatekoyake ali atoakainya matiyame ee nimini ikiwa eni yename ya tanele tokoile

etepea litia toi. Nitikoli enekete ete-kitamepa Keraisuno yatenameke tikiwa Keraisu yoto pitia nimini peku noatikimopa pamo tetepo takoa wakalatoi. 3 Lede kime kue eya memotoaeni kapene tikisa-kitame kini titiaokoi agale i i wa kiwi oa yotokakalatoi. Akolaliyo eni ali-kiti kibu mouwa atu piameneyamea tigotokoa layopitikatekoyake nitoi.

4 Akolaliyopa one poanele taneedelo ali-kiti wipitia ta pataka-pete kiwi kibu mouno, nepiamenewa eya taneya. Poane takemoa wetekakomepa yomiyomu timati kakene koa-kiti keneke moapitikaneya. Nipa one edelo yateneali-kitike Akolaliyo ela moamokometaneya. 5 Ni pade namolo namoloone peku noamadete wakene yenamewaye wa okolika ueme nidikoa moa-kala pomotoa wakeneya. Nitoapaeya ago Noa ali atoame kiyo akeneletoatekoile i i wamowia kakene ago nione yatene ali atoa tatono (7) kakoa-pala kiwi meati wa eni yene odenetoa motaneya. 6 Ni papete SodomeGomora tata toeme napemotoawakilepa one peku noamadete wakoiyene peya kiwi kibu mou wa eniwipitikome toateka adeka pikometaneya. 7-8Wene kiyo akene ago Loteeinago Sodome take mekome enekaleeni take meane yename pamoko atoakoua pia ni ali yatene wa atoa latikoakoua pia enika eni poanele tokolienekome wene poaneya meaneya.Nipa eni yene pakeke mekilepa tapataka abuna poanele toa poanemooa toa kakoli enoa yakoa tokomeLote einago tepe we tokale meaneya.Nitane agoka Akolaliyo toamotaneya.9 Nitaneyano, opika onekele takoameki yene ke enekakolo mekika toamoa ni poanele toa meki-kiti kipawipitia ta pataka-pete kibu mounonepiamene wa pikoa kawa tameletadeko. 10 Kibu eni motokomepakini poane wene witako toa toadawa ele kule poanele toa ni ta talotiki yene paya tetepo takoa wawa tikiali-kiti takoa dika dika toamene tete

2 Pita 2:11 423 2 Pita 3:2meademe toko.

Eni kapene tikisa ali-kiti kabeteleme wia piki toa tekete a tibukemeki edelo ali-kitika taumada tamenepiti moameneya meki. 11 Edelo ali-kitame ele kule telekole tekete enikapene tikisa ali-kiti oyake moapatukamele tokoyake ete taumadatoamiki. Nipa kini poanele tikimo i iwa edelo ali-kitame kapene tikisa ali-kiti koiso akakilepa Ali Muno kakakoapotimo oa tiki. 12 Eni kapene tikisaali-kiti yoko keneya yawa pitiki. Yokoeyapa alime wako yukoa labakoamoa tukadete tikilika paya nou toakini wene witako toa-kama litia tiki.Edikaki toa eni kapene tikisa ali-kitame emo kumowene toamikimopapamo tetepo takoa tea oa tikilepaAkolaliyo kibu moa atukademetokoloka paya nou toa tiki. 13 Eniyename yete pade ali atoa tete memayakike tete oto wa moadete tiki. Loyomekete bia ue nee eya nokoa kakilepakini wa wene epetekatekole eninotatoe wa tiki. Dikaki yename anuoya-lawe kipalaka mekete nee natowa koukoa mea potokakete kiwi yatakakala tiki. 14 Nipa atoake lenekaki ali-kiti tokome poanele toa-kalakawa kilikoa meamele toamokoloyaki. Ni Keraisu patu wedoa kautakoakawamiki ali atoa likoa enekala tiki.Ni kamoya eya tepi-kama moa kaketeeya kuya motekete toatikile wenetoa mokala tiki. Akolaliyo kiwikote tokolo waku wa wia atukatekoali-kiti eni. 15 Nitima yakilepaAkolaliyo yametane ka kiyo akeneka pa pimotoa etepea puku peketetoa tiki. Nipa eyago Belame Bionomana agome kue moadene poaneleoyake tuku wa wene pia tane toatiki. 16 Belame einagome poanele enitokale enekome one mea pekene dogikaimepa alime agale oko toa menawa kikoa akaneya. Nipa Akolalineagale toawea akane ago Belameyoleau akeneyamekome tanele one dogikaime ketekakome akeneya.

17 Eni kapene tikisa ali-kiti eya toutoa tiki. Toa yoa teigane ue lene

keneya ni pupulegemepa popokoaaua pekene wedo keneya ele kuletikilepa pale-kama tiki. Dikaneyenepa Akolaliyo yomiyomu timatikemea kamotou wa wene toopianeya.18 Dikane yename agale muno pewekakoa akene tetepo takoa ikilepapamo-kama iki. Nipa poanele tomayaki yene pene tewitikoa wakeneali atoa likoa enekete ekete monekoua piamatiki yene oyake kouapiamele toko wa eni poane pekulawetekala tiki. 19 Nipa kini wenewitako toa-kama atiki toa tameletokono, tamene wa olaukoa ikilepakini wene moa koiganeleme moalabakaneya meketeke iki. Panagoone tokoleme pinali one wenemoa labakakolopa nipa enile tokopatu kolago taneya meko. 20 Ae,panagome-kiti Ali Muno toto toamotoko ago Yesu Keraisunomoyakoa mootokoa itonole ele kulepoanele tewitikoa petoa pokoyakewa enika eni poaneleme einago wamoa kautakolopa eya toko. Onenamolo poanele patu mekome tetemotokana toa moa patukoa dikadika toamene tete motoko. 21 Ae,einagome Keraisu yoto pitia kiyoakenele toma poateko ka ludupegene kakoa wakome one totonotewitikoa puku pokome toapa dikadika toamene tete eni moatekoyano,nitikaya tokale eni ka ludu poamootokapa epetoo toka. 22 Dikakilekepaeya wa pedoa ikimo uku. Tueme-kitione nee kapelogoa pomepa wa nanikoeinata wa wakapea pome nopoko. Nikai-kiti yapu piimotokome one pekepia kakota wakapea pome waka pekepipokala toko.

3AliMunoAgoWakapeaneNouWaOa

Pianemo1 Anu kolitini yene i pipia kiwike

wini wiane wetekakilepa takutakoane wiane wetekaku-ye. Nipaodene wene pianeya memotoanetekene kini yakoa motokoinakamowa wene takoane uku. 2 Nipa papete

2 Pita 3:3 424 2 Pita 3:16Akolaliyo one wa takoa motane ali-kitame one agale toawea akanemoni toto toa motoko ago tone AliMuno agome tamene wa okana toakini Aposelo ali-kitame i i wa oametekoinakamoka wene takakeneuku-ye.

3 Titikenepa eya wene taneyameamene wane uku. Wipitia tapatateka tigotokale pade ali-kitamekini weneke e ku poanele witakatoa litia tokala toi. Nitoapa kiwimekika wida nekete eya wa tegenematoa oi. 4 Einagopa wakapeanenou wa oa pikana toa taatekoanoko patu. E'e, noamoo. Onenomotoa toneketai-laweme nepiamea wete tukala taneya. Ni itonopatu pia kawa toko peyapa Akolaliyotititikakome latia pia kakoa tanetoa eko adini moameneya pa piakawa tokono, weneya latiademeKeraisu edoa nomotoa-pe wa pade-kitame oi. 5 Dikane yename nimoikilepa Akolaliyo eya tanele weneteketeke toamene tetepo takoaoi. Namolo namolo Akolali oneoka agaleme a tibu latia pianeya.Ni itono latikilepa ue moa latiapianeya. Nitoa ue meeloganetaate witakoa muke koukoa pianeya.6 Wa naniko eya ago Noa meane-pete eina uemepa itono kautawiaatukatapeneya. 7 Opi tibu itonota-pala padele toameneya pa pimotoaone eina agaleme pa yopia mekilepaeya toateko wene toopikome toko.Wipitia ta patakale ali atoa takoaeneka-pete onekele takamene yenewawane atukoanepa tibu itonotatoeme napetapemotou wa wenetoopia yopia meko. Nitikono,Akolaliyo one oka toa-kama taatekoatoamoko wa pade-kitame ikilepakapene agale eni iki.

8 Anu kolitini yene kime eya waagopa moameneya meamene. AliMuno agome ta pataka odenepaege wakala kadukoa penane (1,000)mali tetepo takoa ni ege wakalakadukoa penane (1,000) malipa tapataka odene tetepo takoa meko.

9 Nitikoyake pade-kitame eni wenetoamekete eya wa iki. Ali Munoagome tou wa papete oa pikanatoa wete taatekoa tokoya mena waiki. Etene taatekoa toatekoyakekiwi odene agoka tua atukaya tokoloali atoa peya kini poane wene wiawamotoa nepia mekilepa tigotokoalayo wete pitikamokome poti nepia-kala meko.

10 Ali Muno agopa nitane agono,wakapea noo-li. Kode ago likonuyomiyomu keneke kotikatapea nokotoa noo. Nitika-pete a tibu bu wakiliwia takoa poo. Ni tibu ludu piakawa toko peyapa toeme noa kakaletakoa pootapeoo. Itono ni itonopatu pia kawa toko peya-pala toemenapetapeoo. 11 Enika eniya peyapatoeme napetapekale takoa poono,Akolalinele-kama takama pato wakiyo akenele toma pamene. 12 Onenoateko ta wete pata pata wa edikoanepia-kala meamene. One eni noka-pete a tibu toeme nootapeoo. Ni tibuludu pia kawa toko peya ue latia takoapootapeoo. 13Nitatekoyake Akolaliyotou wa oa pikana toa taatekoa tokaleweneya tibu itonota witoo. Nitoono,eidapa kiyo akenele toatekoi peku-kama nakoi yene mea kaweino, ke watotome nepia-kala meko.

14 Anu kolotini yene kimepaenile tokale nepia mekete tikino,Akolaline leneke kakete kini wenemoa koiganele toamoa ni ete yenamepadeya namike akoa agale oatikiletoamoa tato wa one-pala odene wenepiitikoameamene. 15AliMuno agometigotokoa layo pitikamokomepa nipakini poane wene wia wakoli toanemouwawenepikomeni tokowawenetaneya meamene wane uku. Toneoyago Polo einagomepa Akolaliyowene takane toa kiwike odenemowini wia wetekanemo uku. 16 Poloeinagome pipia wia mekakome-kama enika enimo oa mekalatoko. Enika enimo oa metekilepakeleyo pitiganeya piamokomoka oameteko. Poloyo eni keleyo pitiganeyapiamokomo oa metanemopa wene

2 Pita 3:17 425 2 Pita 3:18toamene yene ni wene takuta pia tiki-kitame moa koigoa olaukaki. NipaAkolaline agale padekapa moa koigoaolaukaku pekete tiki toa Poloyo oametanemoka moa koigoa olaukaki.Nitoa mea tua atuadete tiki.

17 Ae, anu kolotini yene kipala iukumopa kime wete yatekoinano,kiwi poapeneya kakita Akolalinetotono tetekoa poanele tiki-kitamekapene agale oa kiwi etepea liaaua pokayano, wedoa meamene-ye. 18 Nitoapa tone Ali Muno YesuKeraisu toto toa motoko agome pewewitikomepeku laweteko toa noa tomapamene. Opika naniko nanikokaone kei pia-kala katoane uku-ye. Eenimini.

Opa anu agale eni.

1 Yone 1:1 426 1 Yone 2:6

1 YONEYoneyo Namolo TakoaWia Wetekane Pipia

Ali Atoa Meemoa Poatiki Peku1 I pipia wia mekoa meketepa

Akolaline agale wa ibini akene agoYesu ko oko. Nipa ali atoa mea kamapomotoko ago ko oko. Tibu itonotawete latia piameneyake einagopa pamea kama nekeneya. Einagopa oneoka agale tone kaleme yakoa onetoma yakale tone leneme enoa tokoo.Tone leneme-pala nepikoa pia toneyoname mitikoa tokoo. 2 Toto meakama pomotoko ago taatekoa nokaletone leneme enekoo. Tone lenemeenekoole i wa kipala toawea oko.Einago pa mea kama nikilepa AtaiAkolali-pala odenekata-kama opiameemoa nekeneya. Ni agopa totomekoota taatekoa noka. 3 Eni nokapatone enoa yakoa tokooya i i wa kipalaoa meteko-ye. Nipa toto Aposelo ali-kiti-pala odene wene pianeya meatoani oko-ye. Nipa toto Aposelo ali-kitiAtai Akolali mana Yesu Keraisuta-pala odene wene piitikoa meko toanitatoa oko-ye. 4 Kipala i i wawia mekoa wetekakilepa toto wediameateko kotu kakoa meadete toko-ye.

Akolali Onepa Pa Pine Ago5 Kipala i oa metekomopa einago

nokome toto-pala okana i i wa kiwikeoa wetekakona-ye. Eya wa oka.Akolali one pa pine ago tokomeyomiyomu dedeyaka toameneyameko. 6 Akolali one-pala odenewene pianeya meku wa oake wayomiyomu kenekedo yawa meketepanipa kapene agale eni oa niminilekatoamoa toko. 7 NitameketepaAkolali pake-kama yako toa totokayawa meketepa nipa odene wenetapiitakutukoa meko. Nika mana YesuKeraisuno kamateme tone tokoopoanele peya moa koikatapeko.

8 Poanele tikileka toamuku waeketepa tone wa oa yotokakete toko.Nitiketepa Akolaline agale one niminipeku tone tepene luameneya pameko. 9 Nitameneya tone tokopoanele Akolali-pala i i wa toaweaokolopa nipa kiyo akenele-kamatoko ago tokome eya toko. Touwa okale-kama tokome tone tokopoanele oi moa po letu mekakanakeetapea wawa ni tone eni poanelepeya kogatapekala toko. 10 Poanelepadeleka toamuku wado eketepanipa Akolali kapene ago tetepo takoaone oka agaleka tone tepene moaluameneya pa meko.

2Toto Auapeko Ago Keraisuke Aken-

emo1 Anu mati deya-kiti i agale wiane

wini wetekakilepa kime padelepoanele takaya tokolo ni tuku.Panagome-kiti poanele tokolopatoto kei piko ago Yesu Keraisu kiyoakenele-kama toko agome tonekowitikako. Nipa toneketai Akolaliyoyakakoa kowitikako.

2Keraisu einagome Akolaline wenekekakademepa tone toko poaneleketuaneya. Nipa one tigini Akolalikemea lodo you toa tuaneya. Nitoatone toko poaneleke odene tuaneyamena. Ta piko peya pitikoi-kitametokoi poaneleke tuaneya. 3 Akolaliyotamene wa akene toa totome litiatoma peketepa nipa ee nimini Akolaliwene taneya meku wa amele toko.4 Panagome-kiti Akolali wene taneyameku wa oake oneme tamene waakene toa tetekoa litia toamokopanipa kapene ago eni. Akolalinepeku noamokoya tokome ni toko.5 Panagome-kiti Akolaliyo tamene waakene toa litia toma pokomepa Akola-like wene mekoa togateko kotu kakoaeni toko. One agale-kama yakoateketepa nipa ee nimini Akolali patukautakoane kama puku wa totomewene toko. 6 Panagome-kiti Ako-lali patu kautakoane kama puku wa

1 Yone 2:7 427 1 Yone 2:21okomepa nipa Yesu Keraisu itonokemekana toa oneka meamedeko.

YoneyoWeneya Totono Yametanemo7 Anu kolotini yene kini toatikimo

kiwike wini wiane wetekakupaweneya totono titiane yameamuku.Kini Yesunole titia takakete yatekoinatotono i lokoane uku-ye. Einanamolo totonopa kime namolo takoayatekoinakamo uku. 8 Enipa namoloyatekoina totono wane ukuyakeweneya totono keneya yameteku.Yesu itonoke nomemekome titia tokatoa kiwika pa dikoa toomoa peketetikimoke uku. Nipa yomiyomupa etetoa toma pokome kamotoa eni niminipa wete toa kakolo ni uku.

9 Panagome-kiti eni pake weneyatotono litiane tuku wa oake one oyaago-pala kotimi yoa mekomepa opikayomiyomu keneke pa yawa meko.10 Panago-kiti one oya agoke wenemekoa mekomepa pake eni yawameko. Dikako ago one tepene poanewene piameneya tokome ogowitikolokaiapitakayawa pitimoamoko. 11Oneoya agopa-pala kotimi yoa mekoagopa yomiyomu keneke yawa meko.Nitoa pameneka agopa tootokaneyayakilepa eni yomiyomume lenetalikatapeneya tokome one poatekokatatanu po yatekakolo yawa meko.

12 Anu de mati-kiti i agale tiginikiwike wini wiane wetekakilepaAkolaliyo kini tokoi poanele oi moapo letu mekakana keetapea wakilepaKeraisuno ibinike tokolo ni wianewetekaku. 13 Etene-mikiti kimepaitono tibuta wete latia piameneyakepa mea kama nekene ago wenetaneya mekili tekene i agale ni oanewetekaku. Tuali-kiti kimepoanepekupine agowetemoa kawikaneya tokoloi agale oane wetekaku. Mati yatene iagale kiwike wini wiane wetekakilepaAtai Akolali wete wene taneya mekilini tuku.

14 Etene-mikiti kiwike i agale winioane wetekakilepa padeya padeyawete latiameneyake pa meemoanekene agopa kime wene taneya

mekili ni tuku. Tuali-kiti kiwike iagale wini oane wetekakilepa kinieya tikileke ni tuku. Kiwi teletootapeneya mea ni Akolaline pekunoa toa ni poane ago Setanu moakawikaneya mea tikili ni tuku.

15 Itonokeka ni itono patu pia kawatokaya-kitikeka wene piitikaneyameameamene. Enika eniyakedowenepiitikaneya meketepa nipa Akolaliwene toamiki. 16 Poane yename elekule poanele toadiya wa wene piamea ni leneme eya kuya moadiyawa tepi moa ni eya kuya kamoyai motuku toa kimeka moati wamate agale oa ni ele kule itonoletoa tikilepa Atai Akolaline pekunoameneya itono peku-kama naketeni tiki. 17 Itonopa takoa poatekoyaketiki. Nika ali atoa itonoke mekete eyakuya moadiya wa wene pia motikiya-kitika takoa pootapeoo. NitatekoyakeAkolalinewene pikole litia toko agopapa mea kama poademe toko.

Keraisu-pala Pine Wia Poi Teigo Ago18Anu mati-kiti wipitia ta patateko

tigotoma noko. Keraisu-pala poiteia meko ago noademe toko waoa pianemo kime yatekoina. Einaoa piane toa Keraisu-pala poi teigiyene kainya mati wete taatekoanokala taneya. Nitaneyano, wipitiata patateko tigotoma nekedeko watotome wene toko. 19 Eni yene totopakeke meake tewitikoa wakilepatoto yatene toameneya tokome nitokoi. Nitane yenepa toto yatenetoo tokapa nipa toto-pala odeneyapa mea kawei tokake e yenepa totoyatene toameadekowawene tomotoatekete ni wawa pokoi.

20 Anu oya-lawe kime pade edikoameamiki. Epetane Yomini kiwikeawia tagatapemotoa wetekaneyatokomekiwi peyameAkolaline niminipeku wene toa naki. 21 I agalewiane wetekakilepa kime one niminipeku wene toameneya meki wanewetekakuyamena. Kimewene taneyamekino, i agale oyake yakoa moiwane wene tekene wetekaku. Kapene

1 Yone 2:22 428 1 Yone 3:10

agalepa nimini pekuke titia noamokowaka wene taneya meki.

22 Kapene wakako ago te-pe.Yesu onepa Akolaliyo kakapiane agoKeraisu mena wa oko agopa kapeneago eni. Dikane agopa Keraisu-palapoi teia meko ago. Atai Akolali-palamana Keraisuta einagome wakomewako. 23Mana Keraisu wako agomepaetene Akolali-pala dekoa wakomewako. Keraisu onepa Akolaline manawa oko agopa Atai Akolaline yateneago eni.

24 Yesunole titia takama peketeyatekoina agalepa kini tepene paluaneya meamene. Nitiketepamana Keraisu Atai Akolalita-palalipua mekete toi. 25 Keraisuyo kiwiauapekene dikou wa oa pikilepa totomea kama poatekomo eni oa pika.

26 Kipala i agale ikilepa kiwi oayotokoa enoai tiki yeneke uku.27 Keraisuyo Epetane Yomini kiwikeawia tagamotoa moa wetekaneya.Opika kiwike pa awia mekolokakono,padameka ipa poanele ipa epetanelewa kiwi wene takatiki toa mena.One Epetane Yominiyo-kama pademopademowene taka taka tokolo ni uku.Wene taka taka tikilepa niminimo-kamawene takakoya. Kapene agalekawene takamoko. Keraisu-pala palipua meato wa one eni wene takakatoa litia toma pamene.

28 Opi anu mati deya-kiti kipalaeya waneka ukuno, yakamene. One-pala lipua-kala meamene-ye. Ni-toameketepa onewakapea noka-peteone kakaya liti pamene ya toameneyaatiki toa meoi. 29 Akolali onepakiyo akenele-kama toko ago wa weneteketepa nipa kiyo akenele toma yakipeyapa one mana kono-mikiti wakawene toi.

3Akolaline Mana Kono-mikiti

1 Atai Akolaliyo totopa one pekumati-kiti wa moa latikakano, totokeetene wedoa wene mekoa meatadeko-loo. Ee nimini, totopa onemana kono-mikiti. Itonole tomayaki-kitame totopa dikane ali atoa

tadekowa agopa tokolo pameki. NipaAkolali wene toamekete tekete toto-kitika wene toamiki. 2 Anu kolotiniyene totopa Akolaline peku mati-kitiwa wene tokoyake naniko meketetoatekole i wa agopa tokolo meko.Eni agopa tokoloka one wakapeanokalepa one keneya latitapeneyameoo wa totome wene toko. Tonelene pogakoa enekete tekete nitaneyameoo. 3 Keraisu nokale edikaneyameouno, ke wa nepia meki peyapoane wene takoa koikatapeneyameada wa Keraisu meko toa wenekiyo akeneya meki.

4 Poanele toko agomepa nipaAkolaline totono tetekoa toamoko.Padele padele tokoi poanelepeyapa Akolaline totono tetekanele.5Keraisu taatekoa nikilepa tone tokoopoanele kogatapeademe ni nekeneya.Nitane agome poanele padelekatoameneya wa kime wene tiki. 6 Onepatu kautakoa meki-kitame poaneletekete-kala meamikiya. Poanele patou wa wene pia toma yako agomepanipa Keraisu enamoa onepa Akolalinemana wa wene toamoa toko.

7 Anu mati deya-kiti pade-kitamekiwi oa yotokakayano, eya wa wenetaneya meamene. Kiyo akenele tomapoko agopa wene kiyo akene agoeni. Keraisuyo kiyo akenele tomapoko toa onemeka toko. 8 Poanelepa toma yako agopa Setanuno yateneago eni. Setanu einagome namolonamolo titimoa poanele-kama tomanekeneya. Akolaline mana taatekoanikilepa nipa Setanuyo poanele-kalatanele wia agopa takatapeademe ninekeneya.

9 Akolaline mati-kitame poanelepa toma yawamikiya. Akolalinepeku nakeneya tokome poane totonolitia tamele toamoko. Akolalinepeku mati-kiti tokome poanele tomayamele toamoko. 10 Akolaline pekumati i, Setanuno peku mati i watotome takoa enekilepa eya wa wenetaneya mekete toko. Kiyo akeneletoma yawamoa one oya-laweke wene

1 Yone 3:11 429 1 Yone 4:3mekamoa toko agopa Akolaline pekumati mena.

Ete Oto Wa Wene Mekanali YomaPamene

11 Tone tone wene mekanali yomapoatekomopa i i wa Yesunomotititikakete olaukane toa kimeyatekoinano, nitatoane uku. 12 Eyaago Adamene mana Keineyo tanetoa toamato. Keine einago poaneagono peku nakene ago tokomewamene ago Ebele wia tukaneya.Dekale wia tukaneya-pe. Poaneletoma yakome tokome epetanele tomayakene ago wamene ago Ebele-palawene poaneya mekome ni taneya.

13 Nitane toa itonole toma yaki-kitame kipala kotimi yoa mekolipawene kainya piameamene. 14 Totopatuatekoo peku lawetekagoke lukoamekoota tewitikoapa meemoapoateko peku lawetekagoke lukoamenadeko wa totome wene toko.Tone oya-laweke wenemekoameketetamele toko wa wene toko. Oneoya-laweke wene mekamoko agopaone tuateko peku lawetekagoke palukoa meko. 15 One oya ago-palakotimi wene luko agopa ali wiatukaka ago tetepo taneya meko. Aliwia tukakagomepa meemoa poatekopeku noamoko.

16 Yesu Keraisu totoke tuaneya.Nipa ete ali atoake wene mekaketetoateko adeka pia tuaneyano, toneoya ali atoa wateaneya kamo-toa totoka edikoa tuamedeko.17 Kamo agome-kiti one oya agoponopene ago padeya-kiti toamokoloenekomeke ela moamoa padeyakameamokomepa nipa Akolalike wenemekoanemeateku peku nakuwa edoaomotoa-pe. 18 Anu kolotini mati-kitipa kabunume i ago i atoa neeke wenemekoane meku wa wamato. Neekewenemekoane meku wa yete pade aliatoa mama moa auapeato.

Akolaline Leneke Atiki ToaMeatekomo

19 Edikama yaketepa nipa niminipeku laweteko agono mati mekeneni tuku wa totome amele toko. Nika

Akolaline leneke tepe kolotini kilikoapimotoa meamele toko. 20 Nipatone tepeme toto kikoa akakolokaAkolaline leneke atiki toa meameletoko. Tone tepeme tone tokolekiyoke-kama takoa enoa akakiletoamokoyake Akolaliyo kiyoke-kamatakoa enekala toko. Padele padelepeyapa oneme wene tootapekometokome toto pa puputua akamoo.21Anu kolotini yene tone tepeme totokikoa akamokolopa Akolaline lenekeatiki toa meamele toko. 22 Nitoamea i i wa one kowitikolo onemeyakoa tootapekala toko. Onemetamene wa oko toa litia toa ni onewedikatekole toa tokolo tokome tonekowitikole yakoa toko. 23 Eya tamenewa oneme oko. Mana Yesu Keraisunoibini wedekoa oneke wene tugoamea ni Keraisuyo oka toa ete otowa wene mekanali yoma pamenewa oko. 24 Akolaliyo tamene waoko toa litia toko agopa Akolali-palalipua meko. Akolalika einago-palalipua meko. Akolali toto-pala lipuameko wa totome wene tokopa oneEpetane Yomini wetekakale awinomemekome wene taka taka tokolo niwene toko.

4Epetane Yominike Akenemo

1Anu kolotini yene kipala eyawanepubu uku. Ali kainya matiyamepaEpetane Yominiyo wene takaka toaneuku wa eketeke kapene agale oapupitikama yaki. Nipa EpetaneYomini awitaneyamekene ukuwa iki-kitipa ee nimini iki wamekamoteketepitakete wameamene. Kiwike awi-tane yominipa Epetane Yomini patu,pa yomini patu wa takoa enekalatamene. 2 Yesu Keraisu itonokenikilepa ali latitapea nekeneya waoko agopa Akolaline Epetane Yominioneke awinome mekale tokome nioko wa totome wene toko. 3 YesuKeraisu ali latitapeneya nekeneyawa wamademe wako agopa einagokekapene yomini awinome mekale niwakome toko wa totome wene toko.Eni kapene yominipa Keraisu-pala

1 Yone 4:4 430 1 Yone 4:20pine wia poi teia meko agononoyomini. Einago noono, nepiamenewa pubu akenemo yatekoina toa enitaatekoa nekedeko.

4Anu mati deya-kiti kipa Akolalinepeku mati-kiti tekete Akolalinemokoigoa kapene yokoa okoi yene wetemoa kautakoi. Nipa itonole tikiyeneke awitane yominimoa patukakoEpetane Yomini kiwike awinomemekale ni tokoi. 5 E kapene yokoaiki yename itono peku noai teketeitonomo-kama okala tiki. Nimo-kamaikili tekete itonole tiki yenamepayakato wa yakoa motiki. 6 TotopaAkolaline peku mati-kiti. Akolaliwene tiki yename tone okomo yakoamotiki. Akolaline peku noamikiyename tone okomo yakoa moamiki.Tone okomo yateki yenepa niminipeku lawetekagono Yomini kiwikeawinome mekale ni yateki wa totomewene toko. Yakamiki yenepa kapenepeku laweteko agono yomini kiwikeawinome mekale ni yakamiki watotome wene toko.

Akolaliyo Wene Mekanele-kamaTokomo

7 Anu kolotini yene tone tonewene mekanali yoma patoane uku-ye. Panago one oya-laweke wenemekoa mekilepa nipa Akolaliyo titiatanele eni toko. Nitoa meko agopaAkolaline mati. Einagomepa Akolaliwene toko. 8 Akolali one taneletokome ali atoake wene mekoa-kamamekono, one oya-laweke wenemekoameamoko agomepa Akolali wenetoamoko. 9 Akolaliyo toto meemoapomotoa tokome mana odene agoitonoke moa wetekaneyano, totokewene wedoa mekaka matiyametadeko-lo. 10 Nilepa ali atoa totooneke wene mekakole mena. Totokewene wedoa mekoa mekome eyataneya. Tone toko poanele takoamitikademe pinali one tigini lodoyou toa tumotoa one mana moawetekaneya. 11 Anu kolotini yeneAkolali totoke wene wedoa mekoamekome enile taneyano, ke wa tonetone wenemekanali yoma pamedeko.

12 Padameka Akolaline lene timinienekilepa toameneya. Padamekaenamikilika tone tone wenemekanaliyoma pokolopa Akolali toto-palalipua meko. Lipua mekomepa totokewene mekoa meateko kotu kakoawene mekoa meko.

13 Akolaliyo one Epetane Yominitotokemoawetekaneya tokolo eyawawene toko. Totopa one-pala lipuameko. Onepa toto-pala lipua meko.14 Nika tone leneme enekoona eyawa toawea oko. Atai Akolaliyopaitonoke meki yene toa motokoanopa wa mana Keraisu itonoke moawetekaka. 15 Yesu onepa Akolalinemana wa toawea oko ago einago-palaAkolali lipua meko. Einago Akolali-pala lipua meko. 16 Akolali totokeedikoa wene wedoa mekoa meadekowa wene tekete one patu kautakoakako.

Akolali one tanele tokome aliatoake wene mekoa-kama meko.Eko ali atoake wene mekoa mekiyenepa Akolali-pala lipua meki.Nitiki yene-pala Akolali lipua meko.17Akolaliyo tone tone wene mekanaliyoa tagateko wene toopikana toaeni tomotokopa nipa ali atoa takoaenoa akateka ta pataka-pete kibumoamene piti moameneya atikitoa memotoa ni toko. Totopaitonoke Keraisu keneya mekono,kibu motokaya wa piti moateko toamena. 18 Eko ali atoake wene mekoameketepa nipa kibu motokaya wa pitimoateko toa mena. Eko ali atoakewene mekateko kotu kakoa wenemekaketepa nipa piti takaketikoawawa kilikoa meko. Panagome-kitipiti moa mekilepa nipa one poaneletokake kibu motokaya wa piti moameko. Piti moa meko agopa nipa ekoali atoake wene mekateko kotu kakoawene mekamoko.

19 Akolali totoke wene mekoamekilepa one weneme titia taneya.Nitaneya tokome toto oneke etewene mekoa meko. 20 Panagome-kitiAkolalike wene mekoane meku waoake one oya ago-pala kotimi weneluaneya mekopa nipa kapene ago eni.

1 Yone 4:21 431 1 Yone 5:17One leneme eneko ago-pala kotimiwene luaneya mekomepa nipa oneleneme enamoko ago Akolalike eteneoyake wene mekamele toamoko.21 Keraisuyo tone litia toateko totonoyametekome eya wa oka. Akolalikewene mekoa meki yenepa kini oya-lawekeka wene mekoa meamediki waoka.

5Yesuke Wene Tugoa Meketepa Itono

PekuNaki-kiti Moa Kautamele Tokomo

1 Yesu onepa eina Keraisu wa pa-pete ibini oa piane ago tadeko wawene tiki yenepa Akolaline manakono-mikiti eni. Nika eteneke wenemekoa meki yenepa one manakekawene mekoa meki. 2 Akolalike wenemekoa mea ni oneme tamene waoka toa litia teketepa nipa Akolalinemati-kitikeka wene mekoa meadekowa totome wene toko. 3 Akolaliyotamene wa oka toa litia tikilepa nipaoneke wene mekoa mekete teketeni toko. Oneme tamene wa okale-mepa tone wene moa keda takamoko.4 Ni edoa-mo. Itonoke ele kulemeali atoa likoa enekakole-kiti Akola-line mana kono-mikiti peyame etepedekamele toko. Nipa tone Ako-lalike wene tugoa mekete tekete ni-tamele toko. 5 Itonoke ele kulemeali atoa likoa enekakole-kiti teyo etepedekamele toko. Yesu einagopaAkolaline mana wa wene toko agomeodene ete pedekamele toko.

6 Yesu Keraisu itonoke nomemekomepa ue moa ni kamatepomotoa tuka. Einagome ue odenemotoka mena. Ue moa ni yomolekaneyake wia dekakoli kamateponomotoa tuka. Enile tokagopaAkolalinemanawa Epetane Yominiyototo wene takako. Epetane Yominiyoniminimo-kama oko ago tokomeni toko. 7 Yesu onepa Keraisu wapapete ibini oa piane ago tadekowa totome wene tomotoapa eyatebolome tiki. 8 One Epetane Yominione motoka ueta one penane kamatetoa eniya-mename odenele tane

tetepo tokolo onepa Akolaline manawa toto wene takakala tiki. 9 Eteyename-kiti kini leneme enekoimoi i wa toawea ikimopa totomeyakoa motoko. Nitikono, Akolaliyoakenemopa totome etene toboukakoa yakoa moamedeko. EinagoAkolaliyo Yesu einagopa onemanawaakeneya. 10 Akolaline manake wenetugoa meko agomepa Akolaliyo manaYesuke akenemo nimini akedeko waonekemo pikoa kako. Akolaline agaleyakoa moamoko agomepa Akolalikapene wakako ago tetepo takoameko. Akolaliyo manake akenemoyakoa moamokome tokome ni toko.11Akolaliyo toto-pala mana ko ikilepakiwi mea kama pomotoane tuku waokome taneya. Eni akene toa manaYesu patu kautakoa kaketepa meakama poko. 12Mana Yesu makutukoamotokagopa mea kama poko. Manamakutukoa moamokagopa mea kamapikilepa toamoko.

Toto Mea Kama Poatekomo13 Kipala i i wane wiane wetekak-

ilepa mana Yesuno ibini wedekoaoneke wene tugoa meki yene kipaetene mea kama poko wa wenetomotoane tekene ni tuku. 14 Akolalikakakoa kowitikilepa atiki toameketekowitiko. Nipa one wene pikolelitia kowitikolopa tone kowitikole-kama yakoa too wa atiki toa meketekowitiko. 15 Tone kowitikoya-kamaAkolaliyo yakoa too wa totomewene teketepa nipa eni kowitikoy-apa Akolaliyo papete wete yakoatoopianeya waka wene toko. 16 Kinioyagome-kiti padele poanele oneyomini moa atukamatekole tokoloeneketepa einagono kowitikamene.One mea kama pomotono, nitamene.Pinali one yomini moa atukamatekopoanele toko agoke uku. Wa padelepoanele tokoleme pinali one yominimoa atukatekoyano, eni poanele tokoagono kowitikamene wane wamuku.17Ali atoame ele kule poanele tikilepaAkolaline totono-kama tetekaketetikili uku. Nimo ukuyake ali atoame

1 Yone 5:18 432 1 Yone 5:21tiki poanele-kiti padekame kiniyomini moa atukamokoya.

18 Akolaline mana kono-mikitamepoanele toma yawamiki wa totomewene toko. Akolaline mana Yesuyoeni yene pawe toa talo toko. Ni-tikono, poane peku laweteko ago Se-tanuyo Akolaline eni yenemitikoa etemoamele toamoko.

19 Toto peyapa Akolaline manakono-mikiti wa totome wene tokoy-ake eya waka wene toko. Ete yeneta piko peyake poane ago Setanuke-kama lukoa meki.

20 Totome eya waka wene toko.Akolaline mana taatekoa nomemekome pademo pademo i i watoto wene taka taka tikilepa niminiGode Akolali wene tomotoa toka.Totopanimini GodeAkolali-pala lipuamekilepa mana Yesu Keraisu-palalipua mekete tekete ni toko. Yesueinagopa oneka nimini Akolali. Onepatu kautakoa kaketemea kamapoko.

21 Anu mati-kiti kapene gode-kitititi toma yamene-ye.

Opa anu agale eni.

2 Yone 1 433 2 Yone 13

2 YONEYoneyo Taku TakoaWia Wetekane Pipia1 Yone nopa Keraisuno ali atoa

yopiku agome uku.Kamo koni atoa Akolaliyo takoa

motane atoa neeke ni neke mati-kitikeka i pipia wini wiane wetekak-ilepa nimini peku noane tekene ki-wike wene mekoane mekene tuku.Kiwike wene mekoa mekilepa noanuodene mena. Nimini peku naki peyakiwike wene mekoa meki. 2 Kiwikewene mekoa mekilepa nimini pekunakoya tekete ni toko. Eni pekupatakoa poameneya tone tepene pa piakawoo. 3 Atai Akolali mana YesuKeraisutame toto pewe wia ela moatepe kilikoa pikoa toi. Nipa niminipeku noa wene mekanali yotokolopanitoi.

4 Neke mati padeka-kitame niminipeku noa tokoile enekouna tekenewedoane wediane meku. Atai Ako-laliyo tamene wa toto-pala okana toaeni tokoi. 5 Opi kamo koni atoa totopeya wene mekanali yoomoa patowane ne kowitoane uku-ye. Nipaweneya totono litia tato wane ekenewamuku. Yesunole titia takaketeyatekoona toa litia toomoa pato waneekene uku. 6 Ete oto wa wenemekanali yoma pamene wane ikilepanipa Akolaliyo tamenewa oka toa litiatamene wane ekene uku. Eni totonokime titia yatekilepa Akolaliyo ete otowa wene mekanali yoma pamene waokana totono eni yatekoi.

7 Ali atoa oa yotokaki ali kainyamatiyame ta piko peyake eya waoa pupitikama yaki. Yesu Keraisuitonoke nikilepa nimini ali latianekeneya mena wa iki. Dikaneyename Keraisu-pala pine wia poitagoa ali atoa oa yotokoa tiki.8 Nitikino, Keraisunole takamayakilepa pata pale takayano, wedoayamene wane uku. Akolaliyo tonetoma yakoole topo takakome pupu

poi wedoa mou toa pewe wiatagatapemotoane tekene ni uku-ye.

9 Keraisuyo i i wa olaukane totonopanagome-kiti litia toamokomepademo pademo pamo yakoa etepeapokomepa nipa Akolali-pala lipuamekoya mena. Keraisuyo olaukanetotono litia toko agopa Atai Akolalimana Keraisuta-pala lipua meko.10 Panago-kiti kiwi mekoita widanokome Keraisuyo olaukane toaolaukamokalepa kini yapu noo wamakutukoa moameamene. Ke wayonoka moameamene. 11 Dikaneagodo kime makutukoa moteketepanipa one-pala kibutua poanele teketetoino, makutukoa moameamene.

12 Kipala pademo pademotakaoadiyano wene pikounake i pipiakewiane mekamuku. Nitikuno,toto peya wedikete wedia tagata-peatoanepa kiwi mekita wida nekenekiwi kakakoane ou.

13 Neke wamene atoa Akolaliyotakoa motane atoa one mati-kitamepa kiwi peya wete meamenewa iki-ye.

Opa anu agale eni.

3 Yone 1 434 3 Yone 15

3 YONEYoneyo Tebolo TakoaWia Mekane Pipia

1 Yone nopa Keraisuno ali atoayopiku agome uku.

I pipia i i wane wiane mekakenepaanu kolotini ago Gaiasi nepala uku-ye. 2 Anu kolotini ago nepa weneepetaneya-kama mekono wene tuku.Nitikuno, ne tigini kakale wedoamemotoane tekene neke kowitikaku-ye. 3 Tone oya ali pade-kiti widakawa nekete eya wa okoi. Ne einagoGaiasiyo Akolaline nimini peku noatokome toko. Akolaline niminimonamolo yakoa tokana toa pa tokometoko wa onokoli yatekene wedianekakou. 4 Anu mati-kitame Akolalinenimini peku noa tiki ko yatekene-kama ke wane wediane tagatapeku.

Yoneyo Gaiasi Kei Pikome Akenemo5 Keraisuno ali-kiti mone padeka

ta lono kawa niki yeneka ke wanememakutukoamoa auapekala teketoko. Widikakilepa neke toatekotoa wedoa teke toko. 6 Eni ali-kiti oto neketepa kiwike wenemekoa meke toka ko i i wa i losuyapuke oboai tiki yene-pala toaweaokoi. Eni ali-kiti ne mekota widawakapea note meemotekete padekapoadete kakolipa nipa poatino poewa auapeamene. Akolaline wenemoano, nitamene. 7 Eni ali-kitameKeraisunomo oma pato wa kinita tewitikaketepa Keraisuke wenetugamene yenaneke padeya deyakaoia moameneya pa pekeneyano,auapeamene. 8 Dikane ali-kiti toneyapu noatino noe wa makutukoamoamedeko. Akolaline niminimo oaaua pomotono, eni yene-pala kibutuaauapeatoane uku-ye.

9 Wini losu yapuke oboai tikiyeneke pipia pade wiane wetekak-ouyake eya ago Daioterepisiyoanu wiane mekakene okoumoyakamademe wakome toko. Onepaako odene mekene kiwi yopiou

wa wene pikome toko. 10 Nowida nekenepa winagome nookepoanemo-kama i i wa kapene wakoaakedekomo toaweane ootapeou.Einagome one eni tokana poanelemoa patukakome eyaka tokometoko. Tone oya ali-kitika makutukoamoamademe wakome toko. Ni winiali atoa padekame kini yapu noe watone oya-lawe makutukoa moadetetikilipa einagome one losu yapuke wanoamoatino poe wa litikala tokometoko.

11 Anu kolotini yene dikanele elekule tiki poanele kotukoa toamoano,epetanele tiki yename tikile kotukoatamene. Epetanele toma yaki yenepaAkolaline mana kono-mikiti eni.Poanele toma yaki yename Akolalienekileka toameneya. 12 Eya agoDemiteriasi one ko peyame ikilepaepenemo-kama iki. Nipa Akolalinenimini totono litia tokole enekete onekei pikala tiki. Totomeka one kei piko.Enipa totome nimini akediki wa kimewene tekete tiki.

YoneyoWipitikome Lionate Akenemo13 Nepala pademo pademotaka

oadiyano wene pikounake i pipiakewiane mekamuku. 14 Ne kakakoaneou. Nipa neke lene timini enoukenewida wete nou.

15 Akolaliyo ne tepe kolotini ki-likoa pikamotoane neke kowitikaku-ye. Neke oya-lawe i take meki-kitamene meamene wa iki-ye. Tone winioya-lawe odene odene wa ibini oayono motokakala tamene.

Opa anu agale eni.

Yude 1 435 Yude 12

YUDEYudeyo Wia WetekanePipia

1 Yude nopa Yesu Keraisunoletakama yaku agome i pipia i i wanewiane mekakenepa Atai Akolaliyowene mekoa one wa kayo oa motaneyene-pala uku. Nipa Yesu Keraisuyopawe toa talo toko yene-pala uku.

2 Akolali kiwike wene mekoa meaela moa tepe kolotini kilikoa pikoatomotoane kini kowitikaku-ye.

Yudeyo Kapene Wakakoi Yeneke Ak-enemo

3 Anu kolotini yene toto peya Ako-laliyo toa motanemo pine toaweaneoadiyano wene pikounake eni wenewiane wakene eya waneka uku-ye.Akolaliyo one wa takoa motane yenei i wa onekele takakete toatekoitotono pademoka katekameneyayametapeane toa wedoa litia tamene.Nitoa poi wedoa tou toa tekete oneagale wakene yene-pala agale toonaliyamene wane uku. 4 Pade ali-kitikiwi pakeke paigakoa keneya luameaneya tokolo tekene ni uku. Eniyenepa Akolaliyo wia atukoa wawoowa papete wia mekapianeya. Nitaneyename eya wa kapene yokaketeiki. Akolaliyo kiwi pewe-kamawitiko. Nitane ago tokome kiwi kibumoamoono, ele kule poaneleka atikitoa mekete tamele toko wa etepeapoanele toma yakete tiki. Nipaali atoa toto peya lukoa meatekoAli Muno Yesu Keraisu kote tokolowakete tiki.

5 I oatekumopa kime weteyakatapeneayake eya wane wenetakoane uku-ye. Toto yatene Idipitake labakaneya mekoli Akolaliyotoa motaneyake wa naniko padeka-kiti oneke wene tugoa meamokolienekome kiwi wiou wa wia tukat-apeneya. 6 Eya waka wene taneyameamene. Akolaliyo one edelo ali-kiti eka kuka ta talo takamene wa

tatimo tatimo toa yametekana toapadeka-kitame toa wakete etepeapekeneyake yomiyomu toologanetamoa pitikaketikaneya. Nipa wipitiata patakale ali atoa takoane enoaneakakou-pete kiwi wiouno nepiamenewa kapa po kakoa nitaneya. 7 Einaedelo ali-kitame tane toa eya tataSodomeGomora tatake pitane yenenieniya liti piane ta-kitike pitane yeneali yatene wa atoa latikoa koua piaele kule toamatekoile toa meaneya.Nitaneyake Akolaliyo kibu motokometoe mineke mea kama poati wa moapitikakilepa kiwika kibu mouno,edikameamene wa ete yene peyapubu okome taneya.

8 Opika kiwi wini oa yotokaki ali-kitamepa eina yename tuku peketetanele tekete tiki. Nipa puleteenekoule tuku wa kini tigini watoa potokoa Akolaline agale tagoatoamoa ni one peku noa tiki edeloali-kitika taumada toa tiki. 9 Akomeane tobou edelo ago MaikeleyoMosesene tigini mou wa one tiginilitiyo Setanu-pala agale toonali yoakakilepa Setanu taumada tamenekote tokale eya wa akeneya. AliMunoyo ne kikoa akamotoane ukuwa akeneya. 10 Kiwi wini oa yotokakiali-kitame nitamekete kini wenetoamikile-kiti pale tane tetepo takoataumada tekete tiki. Nitoa meapayokome one weneme-kama ele kulelene pianele wene toa toko toa winipoane yename tekete tiki. Nitikupekete toa kini wa moa atukaketetiki. 11 Ae, wini yename dika dikatoamene tete moadeteke eya ali-mename papete pale tane toa teketetiki. Keine wamene ago Abele-palawene poaneya mekome wia tukoani Belameyo kue moademe Isereleyatene etepea lia aua pome ni eyagoKora Moseseke lukoa meamademewawa tane toa tekete tiki. Winiyename kiwi edikoa oa yotokakilepatua atua poadeteke tiki. 12 Ae,anu oya-lawe kini losule teketeodene wene pia toge kia mekoikawini yename nee noa tagatapea

Yude 13 436 Yude 25kitipu meato wa paya nou toa notemekete kini wa lawetekilepa kinitoge toa potokakete tiki. Nipa aliatoa ko akamoko kalepeta nou toanote kiwi toa potokakete tiki. Niyomo pade ku tuateka-peteka kutuamokale pinagome toa mitikakaleala tootapeneya piou toawini yenamepale toa meki. 13 Ni kusa ue leauoa pewikanokome matanu ludu lakoaumoa mitikou toa ele kule ya taneletekete tiki. Ni tagoi-kitika likonu payawa-kala meou toa pa toamokotayomiyomu keneke-kama mea kamapoati wa Akolaliyo kiwi oa yotokakiyene wete moa kakapianeya.

14Wini yename toatekoilekepa eyaago Inoke namolo ago Adameke titi-moa opia kakama nekene toa tatonotakoa (naba 7) opiane ago einagomeeya wa papete pubu oa pianeya. AliMunoyo one wa takoa motane edeloali ege egeta wa-kala kadukoa moaaua noo. 15 Nitoa nokomepa ali atoapeya takoane enoane akou wa eyatoo. Akolaline peku noamene-kitameonekele takamene kote motuku waele kule poanele etepea toma poteni oneke poanemo oa tokoike namiwia kibu mootapeoo. Nitoono, nepi-amene wa Inokeyo pubu oa pianeya.16Dikane yenamepa ko-kama oa akoaagale oa ele kule poanele tou wawene piki toa etepea litikete eya kuyamate agale oa kawa ni ete yenamekini wene pikile tomotoa lede taba popitikoa oa yotokoa tiki.

Yudeyo Pubu Oa Mane Mane OaTanemo

17 Anu kolotini yene Ali MunoYesu Keraisuno Aposelo ali-kitamepapete kipala eya wa pubu oa pikoinawene taneya meamene. 18 Wipitiata patateka tigotoka-pete kiwi tau-mada tokoi yene taatekoa nekete tau-mada toa ni ele kule poanele tou wawene pikoi toa etepea litia toma poiwa pubu oa pikoina. 19 Nitatekoiyename kiwi ete oto wa puutaku-tukamotoi. Pa itono peku noai teketenitoi. Epetane Yominiyo takoa wak-ene yeneke uku.

20 Anu kolotini yene Keraisunomooneke kiyoke-kama olaukanemo kimetitia yakoa motokoina toa pa yakoamoa togamene. Ni Epetane Yo-mini awinaneya mekete kowitikalatamene. 21Akolali kiwikewenemekoamekome pawe toa talo tokota pa eida-kama meamene. Tone Ali MunoYesu Keraisuyo kiwi ela motokome pamea kama pamene wa ka yameademetokono, nepia meamene-ye.

22 Keraisunomo pomeme tuaneyamekete yakoa motiki yene ela moaauapeamene. 23Ni ali atoa toeminekemeane tetepo taneya meki yene odoatoa moamene. Ni pade-kiti ela moaauapekilepa eni yene kini poanelepine yene kini maminake weamutanetetepo takoa auapeamene. Nipa eniyenane maminaka mitikamene kotemoapa auapeamene.

24 Akolali-pala eya wa oa keipia-kala katoane uku. Toto patapaka poamomotoapa neme-kamayopia kako. Nitoapa totopa poaneletoamene yene tetepo takoa mekene pa teleta tootapeneya mekotakolotini natekoa aua poke kakameletoko. 25Tone Akolali wa oateko agopane odene meko. Toto toa motikilepaneme toko. Nepa pa patu-kama meaetene ako odene tobou ago mea elekule telekole-kama toa ta piko peyatalo toa toko. Nilepa itono tibutawete latiameneyake laigoa nemetoma nekeneyano, opika nanikokawidikakoa-kala kama pamene.

Ee nimini.Opa anu agale eni.

Yamepianele 1:1 437 Yamepianele 1:13

YAMEPIANELEAkolaliyo ToatekalePapete Yamepianemo1 I boku wiane mekakilepa one

pupu takaki yename yakamotono,toawea akamene wa Akolaliyo YesuKeraisu-pala oa piane toane wianemekaku. Nipa one papete wenetoopikana toa pene taatekoa toateko-mopa no Yone one pupu takako agoakapoano pa wa Keraisuyo one edeloago pade moa wetekakale nokomeokana toane uku. 2 No Yoneyoenekoumo peya i i wane wianemekakumopa ipa Akolaline agaleYesu Keraisuyo toawea akakamouku. Ee nimini. 3 Akolaliyo okanatoa taatekoa toatekomo i i wanewiane mekaku toa oi motokagopakolotine meoo. Ni i bokupa einagomeoi motokale yakoa motokoi yenekakolotinemeoi. Kipala i ukule taatekoatoateko tigotokolo ni uku.

Losu Yatene Tatono Kakoake Aken-emo

4 No Yoneyopa Esia ta pikoka losuyatene tatono kakoake (7) i pipiawiane wetekaku-ye.

Akolaliyo kiwi pewe wia tepe kolo-tini kilikoa pikoa tomotoane kow-itikoane uku. Nipa eya ago papetemeemoa nome opika pa mea kawananiko taatekoa nome toko ago Ako-lali eni kowitikakilepa one EpetaneYomini-palaka odenemo oane kow-itikoane tuku. Eya Yomini Ako-lali meko walai liti one leneke kakoYominike uku. 5 Ni Yesu Keraisu-palaka odenemo kowitikaku. Ako-laliyo oka toa-kama toawea akoa nituane ali atoa naniko kamoa pomotoaone namolo takoa kamoa poka agokeuku. Oneke-kama ako odene mekitobou ali peya lukoa meki.

Einago totoke wene mekakomepatone toko poaneleme toto moa la-baneya kakoota one kamateme toamotaneya. 6 Nipa totome ete ali

atoane kowitikoa ni oneketai Akola-linele takoa tomotoa tokome taneya.Nitimotouwa totopa one yapulu yenemoa latikaneyano, Keraisu einagoako odene mekome telekole-kamatoomoa poo wa one kei piatoane uku-ye. Ee nimini.

7 Yakoe. Keraisu einago wedo patumea noademe toko. Nitoa nokalepeyame enekilepa one tigini lagotaneyenameka enoi. Eni noka-petepata piko peyake pitikoi-kiti einagoketumai meou toa keneya wene kedataneya meoi. Ee nimini.

8 Ako odene mekome telekole-kama toko Ali Muno Akolaliyo eyawa oko. Padele padele peya titianekawipitianeka tukuwa oko. Nipa opi opimea namolo namolo meemoa nomenaniko naniko taatekoa noatekoagome oko.

9 Nopa kini oyago Yone Yesu-palalipuane mekilepa kiwi mekina toanemeku. Nipa ke enekakolo meakeonekele takoa togato wa oneke potilukoa mekina toane meku. Akolalineagale Yesunomota toaweane okoukepo yapu pitikene tekene ni uku.Kusa ue muke piane Patemose takei mekene uku-ye. 10 Ko mea puputoamene-pete pade Epetane Yominiawia tagatapeneya mekene yatekolumukiti lono bera telo pitapeou toaagale ludu nokome okale yatekou.11 Agale ludu nokome okome nemewida meke eneko toa bokuke wiamekamene. Wia mekatekoapaYesuno ali atoa ta tatono kakoa (7)mekika wetekakala tamene. NipaEpesase Semena Pegamame TaiatairaSadise Piladelepia Leodisia eni ta-kitike pipia wia wetekakala tamenewa okale yatekou.

12 Yatekene teyo oko patu wanepeketapeane enekolu labo tatonokakoa (7) pianeya enekou. Nipagolo kueme latiane labo-kiti pianeyaenekou. 13 Eni labo-kiti pakeke AliYatenane yagono ago kakale enekou.Einagopa kawane wititapea tukanemamina kawa one palanu-pala golokueme latiane po togotaneya kawa

Yamepianele 1:14 438 Yamepianele 2:8taneya enekou. 14 One lene timinione wago pineka ake tootapeneyakakale enekou. One pinepa sipisipi kai pine kilue kale eya ake tokotoa ake tootapeneya. One lenetapatoe itipono keneya oa kakeneya.15 One kawatapa berasi wa akenekapa keneya yadi yadi tootapeneya.Toe mineke yoa natekane berasikeuku. One agale ikilepa tube ue-kiti uu wa yotokome oko toa oka.16 Einago one nimini yonamepa tagoitatono kakoa (7) pikoa kaka. Onekabunukepa eka okata olo kakenetue witaka. One lene timinipa lou patoko toa pa tootapeneya. 17 Einagodikaneya kakale enekenepa onekawane kene tuane tetepo taneyaauane pitalogakou. Nitikolu onenimini yono nooke pikome okomepiti moamea. Padele padele peyatitianeka wipitianeka tuku ago ikakuno, piti moamea. 18 Noanupaanu weneme meemoane nuku ago.Tukene tukouyake kamoane pekenemeane-kala kama puku. Nitikuagome ali atoa tua pote mepokoita talo toane eni ta ketepono kagopeateku ki pikoane kawane tuku.19 Nitikuno, neke enekoa kakoyabokuke wia mekamene. Nipa opitaatekoa tokole-pala nani taatekoatoatekoleta i i wa bokuke wiamekoano ta wa nopala oka. 20 Nimoootokoa kakome okome i tagoi tatonokakoa (7) pikoane kaku tagoi ni labopiatikiya tatono kakoa (7) nemeenekopa eya adeka pikoya. I tagoi-kitipa edelo ali tatono kakoa (7) adekapikoya. Losu yatene meki toa tatitetoa yopiki edelo ali-kitike uku. Nilabo piatikiya tatono kakoa (7) kiwilosu yatene tatono kakoa (7) adekapikoya.

2Epesase Yeneke Pipia Wia Mekoa

Wetekanemo1 Nimo ootokoa kakome okome

anu losu yatene Epesase take mekikayopiko edelo agoke eya wa wia mekoawetekakamene.

No eya tuku agome uku. Ni-mini yoname tagoi tatono kakoane(7) pikoane kawane ni golo kuemelatiane labo piatikiya tatono kakoa(7) pakeke yawane tuku agome uku.2Wini toma yakilewene taneyameku.Kini pupupa kilikoa meamekete we-doa tiki. Ni ko wameneya potitoa togaki. Ni poanele toma yakiyene kote tokolo waki. Ni pade ali-kitame Aposelo ago nuku wa kapenewakoa okoli pitia yakatekoapa kapenewakadeki wa waki. 3 Ni kini pupupako wameneya poti toa togakilepa keenekakolo meketeka no i agoke toatete oyake moato wa toa togaki.

4 Widikoapa toa epetekaki wanewene tukuyake eya wane mane oanemotukuno, yakamene. Nooke namolowene mekoa mekoina toa opi wenewedoa mekoa meamiki. 5 Nookenamolo wene mekoa mekoinakalewene taneya meamene-ye. Nitiketeae opi etepeane yakedeku wa winiwene wia waatekoa kini namolo toaepetekakoinakale wa toma pamene.Wini wene wia wawameadekolipanipa kini labo piatikiya wane eko patamoane piadene nou. 6Nimo ukuyakekini eya tikileke kiwi kei piamedeku.Eya ago Nikolasine totono litia tikiyene kime kotimi yoa meki. Nipanoanume kotimi yoane meku toa tiki.

7 Yakou wa kale piiyakoa kaketepanipa Epetane Yominiyo anu losuyatene-kiti -pala oko toane toaweaneukumo yakamene.

Poi moa patukakete anukule takoatogakoi yene meemoa pomotoanetekene Akolaline ipeke witako yomoku kotia namene wane yameou waeinagome oka.

Semena Yeneke Pipia Wia MekoaWetekanemo

8 Einagome nopala eya waka oka.Anu losu yatene Semena take mekikayopiko edelo agoke eya wa wia mekoawetekakamene.

No eya agome padele padelepeya titianeka wipitianeka tukuagome uku. Tukene tuaneke wa

Yamepianele 2:9 439 Yamepianele 2:20kamoane meemoane puku. 9 Nonitiku agomepa wida ke enekakoloponopene yene mekino wene tuku.Kipa ponopene yene wane oanekekamo yene tetepo takoane uku.Ni Yu yene padeka-kitame kiwitegene matakete ikimoka wene tuku.Eni Yu yename kipa Akolaline Yuyene meko wa ikiyake Yu yenetetepo takamekene Setanuno yenetetepo takoane waku. 10 Kini tetemoatikilekeka piti moameamene.Setanuyo kipa no Keraisuke edoawene tugoa meki patu wa penenome likoa enenokala too. NitikaleSetanuno peku naki-kitame kiwipadeka-kiti po yapu moa pitikakolipata noi kakoa (10) pataka toa tetemokoa kawei. Tuadekolupa tuou wanookewene tugoamekolipa nipamoapatukane alike sili meou toane tekenemea kama pamene wane kiwi keipiou.

11Yakou wa kale piiyakoa kaketepanipa EpetaneYominiyoAkolaline losuyatene-kiti-pala oko toane i toaweaneukumo yakamene.

Poi moa patukakete anukule takoatogakoi yene tukilepa toake ali atoataku takoa tuatekoi ta enamoi. Nipapoane take poamoi wa einagomenopala oka.

Pegamame Yeneke Pipia Wia MekoaWetekanemo

12 Einagome no-pala eya waka oka.Akolaline yatene Pegamame takemekika yopiko edelo agoke eya wawia mekoa wetekakamene.

Imo ikilepa eka okata olo kakenetue pikoane kaku agome uku. 13 Kiniwini meki ta wene tuku. Winitakepa ete yene Setanuke lukoameki. Kiwi pade nitameneya anuibini wedekoa nooke wene tugoameki. Wida Setanuyo yopiko take eyaago Adipasi anukumo-kama toaweaakakago wia tukane-peteka nookewene tugoa mea no wawamokoina.14Nookewidikoawene tugoamekilikaeya wane mane oane motukuno,yakamene. Kiwi padeka-kitamepaeya agoBelameyonamolo papete pale

tanele tiki. Einagome eya taneya.Iserele yene etepea poanele tomapomotoa likoa enekome toatekalemone pitikaline tobou ago Belakeyametaneya. Eina yametekana toatokome Iserele yene likoa enekaleiponoke lodo yotane nee moa noani koua piamatekoi atoa koua pikalataneya. 15Ni kiwi padeka-kitame eyaago Nikolasine totono litia tiki. 16Kiniwini poane wene wia wamene. Winiwene wia wawameadekolipa nipakiwi mekika poanele tiki yene-palapoi wete tonou. Nipa anu kabunukekiwi wiatekou tue witaneya kakenenitou. 17 Yakou wa kale piiyakoakaketepa nipa Epetane Yominiyoanu losu yatene-kiti-pala oko toaneukumo yakamene.

Poi moa patukoa anukule takoa to-gakoi yene eya moane meou. Ako-laliyo papete kaukoa lawetane maananee lawetoane ni ake tane kue wanemeane tou. Eni kue wanekepa kiniweneya ibini wia mekaneya pioo.Nipa ete-kitame wene toameneyakepinagome odene weneya ibini i wawene too wa einagome nopala oka.

Taiataira Yeneke Pipia Wia MekoaWetekanemo

18 Einagome nopala eya waka oka.Akolaline losu yatene Taiataira takemekika yopiko edelo agoke eyawawiamekoa wetekakamene.

Imo ikilepa eya agome uku. NoAkolaline Mana anu leneta toeitipono akene tetepo taneya kawaneni anu kawatapa berasi wa akene kapakeneya yadi yadi tootapeneya kakuagome uku.

19Kini wini takemekete tikile wenetaneya meku. Yete pade ali atoakewene mekoa ni nooke wene tugoa nieko ali atoa auapea ni ke enekako-peteka enika enile toa wawamoa potitoma yaki. Nipa kini titikete tomayakoinakale moa patukoa wedoatoomoa yaki. 20 Widikoa mekiyakeeya wane mane oane motukuno,yakamene. Wini atoa YesebeleyoAkolaline agale toaweane akaku waoake eyaka toko. Anukule takama

Yamepianele 2:21 440 Yamepianele 3:7yaki ali atoa etepea pomotoa likoaenekala toko. Nipa pamoko meani iponoke lodo yotane nee moanoa tamele toko wa wini atoamekiwi olaukakono, dekolo pa wawetekamiki-pe. 21 Einatoa one enipoane wene wia wako patu waneyono lukoane mekene kibu moamok-ounake one eni wene wia wawamoko.22 One wene wia wawamokono,walaike yeneme tuaneya pimotou.One koua pikala tokoi yenamekadika dika toamene tete momotoanewawou. Eina atoame olaukaneletewitikoa wawameadekolipa nitou.23 Einatoane peku mati-kitika wianetukou. Nitikolu enekete anu losuyatene ali atoa peyame eya wa wenetoi. No einagome ali atoane tepenepiko wene tetoa enekono, kini tokootoa nami wikala toademe toko wawene toi.

24 Ete Taiataira yene etepeapikiyake kime eni poane peku noatoamiki. Nipa Setanuyo kaukoaolaukane toa i atoame oa metekono,yakoa toamato wa kime litia toamiki.Nitikino, kini wene keda takakayatokolo eya odene tamene waneuku. 25 Wida wakapeane nomotoanepia mekilepa kini namolo yakoamotokoinakamo wedoa pikoa kawanepia meamene. 26-27 Poi moapatukakete anu wene pikoule toatogakoi yene-pala eya wane oane tou.Pitikali ta piko peya pitiki toa talotoa meamene wane yameou. Nipaagetaiyo no yameteka toane kiwikayameou. Nitikolu kodou agome-kitimete pade kamo itonome latianeyapoadekale enekome kapa wapimewia kugutukou toa e ku pitikaliwedoa yopia kaketepa moa kawikoi.28 Nitamene wane koobu tagoi-kitikakini wane oane yameou.

29Yakou wa kale piiyakoa kaketepanipa Epetane Yominiyo anu losuyatene peya-pala oko toane toaweaneukumo yakamene.

3Sadise Yeneke Pipia Wia Mekoa

Wetekanemo

1 Einagome nopala eya waka oka.Anu yatene Sadise take mekikayopiko edelo agoke eya wa wia mekoawetekakamene.

Imopa no eya agome uku. Ako-laline Yomini tatono kakoane (7) nitagoi tatono kakoane (7) pikoanekaku agome uku. Kini wida meketetikile wene taneya meku. Kiwi meaepetekaki wa ete-kitame kiwi keipia ikiyake noanume kipa tuaneyene tetepo takoane meku. 2 Alipade tuateko tigotokolo meou toakeneya anukule takoake waki. AnuAkolaline leneke mea epetekatikikotu kakoa meamikino, atu kamoutoa anukule wa wedoa takamapamene. 3 Kiwi namolo olaukanemoyakoa motokoinakamo wene taneyameamene. Nipa einakamo walitiane tou wa kini poane wene wiawamene. Atu kamoamokolipa kodeago keneya kotikatapeane nouno,nitamene. 4 Wini Sadise take aliatoa natetekoame kini mamina kegekakaya kekatekoa meou toa meaepetekaki. Ni yenepa ake tanemamina kakeneya no-pala opiayawei. Nipa kipa nitatiki yeneno, noewane kipala odeneka yawou. 5 Poimoa patukakete anukule toa togakoiyene ake taneya dikane maminakakeneya kawei. Dikane yene kiniibinipa mea kama poatiki yene i i wawia mekapiane bokuke pimotoanekogileka toamou. Ni Agetaika oneedelo ali-kitika kakakoane i ago iatoa wane kini ibini oane kiwi keipikala tou. 6Yakouwa kale piiyakakoakaketepa nipa Epetane Yominiyoanu losu yatene peya-pala oko toanetoaweane ukumo yakamene waeinagome nopala oka.

Piladelepia Yeneke Pipia Wia MekoaWetekanemo

7 Einagome nopala eya waka oka.Anu yatene Piladelepia take mekikayopiko edelo agoke eya wa wia mekoawetekakamene.

Epetanele-kama toane niminimo-kama oane tuku agome uku. Nodikane agomepa Depidiyo yopia kako

Yamepianele 3:8 441 Yamepianele 3:21kago ketepono ki pikoane katekaku.Eni kago pekolupa padameka waketekile toamoi. Ni ketekolupapadameka wa pekile toamoi. 8 Kiwiwida mekete tikile wene taneyameku. Kipa tele tubeya toameneyameake anu agale litia toa anu ibinipaya tetepo takamoa tiki. Nitikiyene kini mea kawadete tuapeapoatiki kago keteponopa noanumepekapikouno, padameka wa ketekiletoamoi. 9 I ukumo yakamene. Winitake kiwi pakeke mekete Setanunopeku noa tiki Yu yename kipa eteneYu yene meko wa oake kapene wakoaiki. Wini Yu yene moane kini kawanekene neuwe tukua memotou. Nipa noeinago kiwike wene mekoa mekomeni tadeko wa wini yename wenetomotoane tekene nitou. 10 Anukuleko wameneya poti takama yamenewane okouna toa kime pa tiki. Nitimayakino, eya tou. Itonoke mekipeyane tepene piko wene keleyowitakamotoa ele kuleme ke enekaka-petepa kiwi toane mou. 11 Nowakapeane noateku tigotokono, kiwikei pikene meatekuya wane padameodomoa pokayano, kipala okounawedoa pikoa kamene. 12 Poi moapatukakete anukule takoa togakoiyenepa anu Akolaline tobou losuyapu pigi tetepo takoane one yapumoane mekou. Nipa Akolali mekotatewitikamoa eida-kama memotoanenitou. Dikakoi yenane tiginike eyaibini-mene wiane mekakala tou. AnuAkolaline ibini wiane ni weneyaYerusaleme wa akene ta ibini wianemekoane tou. Weneya Yerusalemewanepa Akolali a tibu meko takepia ketipea noateko take ekene uku.Anu weneya ibinika dikakoi yenanetiginike wiane mekou.

13 Yakou wa kale piiyakakoakaketepa nipa Epetane Yominiyoanu losu yatene peya-pala oko toanetoaweane ukumo yakamene waeinagome nopala oka.

Leodisia Yeneke Pipia Wia MekoaWetekanemo

14 Einagome nopala eya waka oka.Anu losu yatene Leodisia take mekikayopiko edelo agoke eya wa wia mekoawetekakamene.

Imopa no ee nimini wa ibiniiki agome uku. Nipa nimini pekulawetoane Akolaline agale toaweaneakoane tuku agome uku. Ni Akolaliyolatiano ta wa oka toane-kama titianelatikou agome uku. 15 Kini widamekete tikile wene taneya meku.Anukule takakilepa poto toamoakakaale toamoa tane ue tetepotaneya mekete wedoa toamiki. Beita,poto taneyaka kakaale taneyakamemotadiya. 16 Nipa kipa pototoamoa kakaale tomoa taneya mekilitekene noane kapeou toane kiwiwawadene tuku. 17Kipa uu kamoyenemekono, padameka auapeatiki toamena wa kini wa kei piki. NitikiyakeAkolaliyopa kipa ponopeneya mealeneta liitapeneya mea maminakawameneya mea tikino, elame tukuwa kinikiya padeya deyaka toamenetetepo takoa meko. Enipa kimewene toamiki. 18 Nipa eya tamenewane mane oane motuku. Kamotoadetepa nipa noanuke golo kuemoamene. Doo eya takoa nomotoatoe mine pitikoa yotane golo kuekeuku. Mamina kawameneya winimekino, eni ya teigadetepa ake tanemamina topo toa moa kamene. Nileneta kikatapemotoa lene yotokatikiyobotono topo toa moa yotokamene.19 Anu kolotini yene peya mane oanemokala tukuno, odene wene piitikoamea kini poane wene wia wamene.20Yapu kago keteponoke none kakenewi wi toane kaku. Nitikulu panagomeyakatekoa kago pekakolopa nipatuapeane nekene one-pala opianemekene nee noadene tuku. Onekano-pala opia mekome nee noademetoko. 21 Poi moa patukakete anukuletakoa togakoi yene kipa ali atoa talotoane mekuya waneke meatono noewane ou. Nipa ele kule poanelemoane kawikamotekene Agetaiyo aliatoa talo toa mekoya waneke pekenelewititakutukoa meko toa meatono

Yamepianele 3:22 442 Yamepianele 5:1noe wane ou.

22 Yakou wa kale piiyakakoakaketepa nipa Epetane Yominiyoanu losu yatene peya-pala oko toanetoaweane ukumo yakamene waeinagome nopala oka.

4A Tibuke Akolalinele Takakete

Toatekomo1 Einagome nimo ootokaneyake

pulete keneya enekolu a tibuke kagopeaneya pikale enekou. Nitoaneyatekolu eina agale ludu namolobera piou toa keneya nopala okanaagale ludu lokakome okome nanitoatekole yameouno, oto noo waokale yatekou. 2 Nitikolu eina einaEpetane Yomini nooke awinokaleenekolu ako odenemeko tobou ago tatalo toa meka walai pianeya enoaneni eni walaike pade ago meaneyaenoane tokou. 3 Eniya waneke meaneagono lene timini enekolu kikomekiane koniliane kue wane ni yasepakue wane pa tane toa one lene timinipa tootapeneya enekou. Ni onemeka walai kokati wia unukakilepakanu pagene emerale kue keneyawia unukatapeneya. 4 One eni mekawalai muke pimotoa ako odenemeane tobou ali-kiti mekoi walaipagini kakoa (24) pia unukatapeneya.Eni walai-kiti piane toa tobou alipagini kakoa (24) tutu tutu wamea unukaneya. Nipa ake tanemamina kakeneya mea ni golo kuemelatiane nunagu wateaneya mea tokoi.5 Muke piane wanekepa katiapaletoa tono wia toa kaka. Ni einagomeka walai eko keneya pimotoa labotatono kakoa (7) pianeya. Nipa toeleudukaloganeya noa kakeneya. Enilabo-kitipa Akolaline Yomini adekapianeya. 6Ni einago walaike mekomelene timini takoa meka lono padeyakusa ue keneya meeloganeya. Nipagilasi keneya meeloganeya.

Nimuke enimekawalai namike ekakukata aka keikataka lene kakeneyatuyonoya-mene kawa unukaneya.

Nipa lene kakeneya kakilepa lene ti-mini lonokamukiti lonoka lene-kamakaatapeneya kakeneya. 7 Namolotakoa kakeneyapa laione keneyakakeneya. Taku takoa kakeneyapaali pitimekawe kai keneya kakeneya.Tebolo takoa kakeneyapa ali lenetimini motaneya. Tuyono takoa kak-eneyapa pukaneya yako tegu keneya.8 Eni lene kakeneya tuyonoya pawenako melepu kakoa (6) kakeneya kawani ekoloka tokooka lene kaatapeneyakawa taneya. Nitaneya kakete ete piaoto pia eya wa lo oa-kala kaki.Akolaliyo epetanele-kama toko,

epetanele-kama toko.Telekole akole-kama tokoago Akolaliyo epetanele-kama toko. Ni agopa namolonamolomeemoa nome opi opipa mea kawa naniko taatekoanoademe tokono, ke wa eni looa-kala kaki.

9 Eni lene kakeneya tuyonoyamepaako tobou agono walaike meko agokei piato wa eni tuameneya meemoapoko ago kei pia kaki. 10 Nitoa keipiki toa-kama eni tobou ali paginikakoa (24) eya tokala tiki. Eni walaikemea talo toko ago Akolali lene ti-mini takakoa meko lono aua pita-logakala tiki. Nitoapa ke wa enituameneya meemoa poko ago keipia kaki. Akolaliyo inoe wa kiwikei pikome metekana nunagu-kitikalokamoa one lene timini takakoameko lono pitikakete ekete11 tone Ali Muno Akolali padeya

padeya peyapa neme-kamalatianeya. Ni neke wene pikatoa teke eniya peya witakoapome mekoa wene takoataneyano, ne telekole akole-kama toko ago wa totome nekei pia kamedekowa eni tobouali-kitame one kei pia kaki.

5Ewetane Pipia Sipi Sipi Tinetake Ak-

enemo1 Eni yakatekoane enekolu ako

tobou ago meateka walaike meko

Yamepianele 5:2 443 Yamepianele 5:13ago Akolaliyo one nimini yonameewetane pipia pikoa kakale enekou.Eni pipiake eka okata agale wiamekatapeneya. Padame kekayatokale poome togotikilepa poo tiginitatono kakoa (7) moa togotokalataneya. 2 Eyaka enoane yakoanetokou. Tele tootapeane edelo agoeida kakome agale telo ootapekomeokome i ewetane pipiapa kekamomo-toa poome togotaneya pikono, enipoo tiginipa teyo pilia keamele toko-pe wa okale 3 a tibukeka itonokekaitono kekuluka pipia keateka agotuku toa kawa teko tokale nitatekaago odeneka kawameadeka. 4 Eniewetane pipia keateka ago odenekakawamokale tekene komo katanina toane pitikoane kawamokou.5 Nitikolu eni tobou ali-kiti padamenopala okome okome komo wamea.Eya agome Yuda yatene ago laionewa ibini akene ago Depidi-loeketagene ago einagome Setanu moakawikaneya. Nitane agome eni pootigini-kiti oyake pilia keamele tokono,ena wa oka.

6 Nimo okale yakatekoane enekoluSipi Sipi Kai Tine kakale enekou. Wiatukane tetepo taneya kakeneya. Onewagokepa kime tatono kakoa (7) kawani lene tatono kakoa (7) kawa taneya.Eni lenepa Akolaliyo ta piko peyakemoa wetekane Yomini adeka pianeya.Einago muke edikaneya kamotoa eyapia kawa unukaneya. Ako tobou agomeateka walai pia ni lene kaatapeanetuyonoya-mene kawa ni tobou alipagini kakoa (24) kawa unukaneya.7 Eni sipi sipi kai tine ako tobouago meateka walaike meka agokepokome one nimini yoname pikoakakene pipia eni mopoka. 8 Nitikaleenekete lene kaatapeane tuyonoya-mene ni tobou ali pagini kakoa (24)Sipi Sipi Kai Tine kawane aua pitoakei pia kakoi. Nipa peyame padeya-kiti wapiala keneya pikoa kawa nipadeya kalono taneya okolo kagonokemekaneya pikoa kawa tokoi. Kalonotaneya pikoa kakilepa Akolalineyename kowitikete okoimo adeka pia

taneya. 9 Nitoapa weneya lo eya waoa kei pia kakoi.I ago neme wini ewetane pipia oyake

moamele toko. Padame winipipia kekaya tokale poometogotaneyake neme eni pootigini-kiti pilia keamele toko.Neme eya tokake nitameletoko. Ne wia tukaneyake nekekamateme ali atoa Akolalineoto toa motokaka. Nipa eku yatene e ku agale yakoaiki yene ni pitikali eka kukakapitiki toa ali atoa padeka-kitineme takoa oto toamotokaka.10 Nitoapa eni yene tone Ako-laline yapulu yene neme moalatikakilepa oneke lodo youtoa one pupu-kama takamo-toa toka. Nitikale tokomeeni yename itono talo toa-kalameoi wa eni Sipi Sipi Kai Tinekei pia kakoi.

11 Nitikoli enoane yatekolu edelo aliege egeta wa-kala kadukoa (1,000,000tadiya) kabunu kokotukoa one kei pialo oa kakoli yatekou. Nitoa lo oakakete ako tobou ago meateka walaini lene kaatapeane tuyonoya-mene nitobou ali-kiti kawa unukatapea onekei pia eya wa telo oa kakoli yatekou.12 Wia tukane Sipi Sipi Kai Tinepa

e ku yatene yopiateko pekunoa ni eya kuya kamo toatekopeku noa ni wene munomeaneya oateko peku noa niele kule telekole toateko pekunoa tamele toko. One ibinikamotokoa one kei pia one-pala ke wa oa tato wa lo oakakoli yatekou.

13 Eyaka yatekou. A tibukekaitonokeka itono kekuluka kusa uelekaenika eniya ludu mekoi peyame onekei pikete eketeeya agota tobou ago meateko walaike

meko ago Akolali Sipi Sipi KaiTineta-pala ke wa oa kita keipia kini ibini kamotokoa kinitetekole tikile i i wa toawea-kala oma pato wa peyame looa kakoi.

Yamepianele 5:14 444 Yamepianele 6:1214 Nitikoli lene kaatapeane tuyonoy-ame ee nimini wa oa ni tobou ali-kiti one kawane aua pitoa one kei piatokoi.

6Ewetane Pipia Togotane Poo-kitiOdene Odene Wa Pilikala Tanemo

1 Nitikoli enekolu Sipi Sipi KaiTineyo eya tokale enekou. Eina ewe-tane pipia togotane poo tatono kakoa(7) togotane po-kiti pade pilika. Ni-tikale enoane yatekolu lene kaata-peane tuyonoya-mene padame tonowiou toa keneya agale telo okomeokome wete noo wa okale yakoaneenekolu 2ake tane osi kaiwitoanokaleenekou. Eni osi kai patu mekagomepoyo pikoa kakeneya mekale enekou.Ni ako odene meko tobou agome wa-tekoya nunagu padame watekakalewateaneya pokome yeteka yukukatapitiki yatene-kiti moane kawikou wapoi toma poka.

3 Nitikale Sipi Sipi Kai Tineyoeina ewetane pipia togotane po takutakane (naba 2) togotane po pilikaleenoane yatekolu taku takane (naba2) lene kaatapeneyame wete noo waokale yakoane enekolu 4 pade osi kaikikome kiane osi kai witoa nokaleenekou. One patu mekagopa ali atoakilikoa mekoika poi tagama poatekatele lukakome iyapa nekeno moa waAkolaliyo eka okata olo kakene tueuoya moa meteka.

5 Nitikale Sipi Sipi Kai Tiney-opa pade po tebolo takane (naba3) togotane po pilikale enoaneyatekolu tebolo takoa (naba 3) lenekaatapeneyame wete noo wa okaleyakoane enekolu likome liane osikai witoa nokale enekou. Onepatu mekagomepa eya kuya kedaenatekoya wane (sikale) pikoa kakaleenekou. 6 Enoane yatekolu lenekaatapeane tuyonoya-mene kakoipakeke agale ludu nekene tetepotokale yatekou. Eya wa oka. Witikupa kueme topo toa motikilepa nipata pataka odeneke pupu tootokoa

motane kue meapa odene de metedeya kapetekoa moamele too. Balikupa nipa de mete deya tebolokapetekoa moamele too. Olipeyomo kuka gerepi po kuka toapotokameamene wa oka.

7Nitikale Tipi Tipi Kai Tineyo padepo tuyono takoa (naba 4) togotanepo pilikale enoane yatekolu tuyonotakane (naba 4) lene kaatapeneyamewete noo wa okale yakoane enekolu8 kaa yotane osi kai witoa nokaleenekou. One patu mekagopa tuk-ilepa tokoya wa ibini akeneya. Niago nokaka tuane yene pote mekoita litia noka. Nitoata nokoli ali atoamekoi toa tuyono tuyono wa otopiitikoapa tebolo tebolo wa katekoawia tukamekete odene odene wawia tukama poati wa Akolaliyo enitoatekoi tele lukaka. Nitikale wia-ta tukama yakoli ali atoa poime tuakobume tua yeneme tua yo tane kaieyame wia tanikoli tua taneya.

9 Nitikoli Sipi Sipi Kai Tineyopaeina ewetane pipia togotane po kotakoa (naba 5) togotane po pilikaleenekou. Enekolu Akolalike padeyapadeya mea lodo yoai tane walaikeneke eya yenane yomini Akolalineagale toawea akoa ni onekemo keipia tokoike wia tukane yene kiniyomini eida walai keneke koukoamekoli enekou. 10Eida koukoameketekayo telo ekete ekete ako odenemeko tobou Ali Muno ne epetanele-kama toa niminimo-kama oa toko.Kamate ponomotono, wia tukatowa itonoke meki-kitame toto wiatukakoinake nami neme manipetewia kibu motokoo-pe wa okoli 11 kinikini mekoi toa panagome ake tanemamina petene-kiti moa eya watatia mekala toka. Kipala poi teianeyename papete kipala tokoina toapaKeraisunole takakete meki yenepa wia tukama yaki. Kini oya-lawe wia tukama yawa togatekoi oiponokaleka potiwidanepiameamenewa einagome oka.

12 Nitikale Sipi Sipi Kai Tineyopaeina ewetane pipia togotane po ko

Yamepianele 6:13 445 Yamepianele 7:9melepu takoa (naba 6) togotane popilikale enekou. Enekolu momanitube mati toa ni lou tiginipayomamu paatapeane kaa keneyalikome lianeya kawa ni tokenepakamate paatapeneya keneya kikomekiitapeneya kawa 13 ni pupulege matipopokoa muku muku takoa kakaleyomo piki ku kotia pitou toa keneyaa tibuke tagoi-kitika kotimoteketepitoa 14 ni pipia wane moa ewetoutoa keneya tibu tigini takoa pomeni kusa ue muke piko ta peya nitono wane wane peya modono takoatokale enekou. 15 Nipetepa ta pikopeyake ako odene mekoi tobou ali-kiti ni kiwike lokoa ta talo tokoi-kiti ni poyo yatene yopikoi ali-kitini uu kamo yene ni telekole toamekoi yene ni kueme topo toa moaegetane yene ni ta pine yene enika eniyene peya kota pikakaka tono wanewane kakene kue pakekeka petoapote loapipokala tokoi. 16 Nitoapatono-palaka kakene kue-palakakayo telo ootapekete ekete totowia kauamene-ye. Tobou agomemotoa takane walaike mekagomeenamomotono, Sipi Sipi Kai Tineyokotimi yotaneya kibumoamomotono,toto wia kauamene-ye wa kayo okalatokoi. 17 Nipa Akolaliyo ali atoa-palakotimi yotaneya kibu moateko oitaatekoa eni nokono, teyo edoa etepedekamotoa-pe.

7Akolaliyo 144,000 Ali AtoaOneWa TakoaMoa Adeka Piipianeya

1 Wa enekolu edelo ali tuyonoitono kolodo piko toa kotuke yopiakaate tokoli enekou. Nipa enikolodoke titia noko pupulege itonoluduka ue talikeka yomo kakokakapopokamomotoa pikoa kaate tokolienekou. 2Nitikoli enekolu pade edeloagopa meemoa poko ago Akolalineadeka pikoa kakeneya lou witianoko lono witoa nokome eya toka.Akolaliyo itonoka kusa ueka toapotokatekoi tele lukane edelo ali

tuyono-pala kayo telo okome okome3 Akolalinele takaki yenane ponokeone adeka pikakala toadete tokono,nepiamene-ye. Toa peya takakoloitonoka kusa ueka kako yomoka oyaketoa potokoi wa edelo agome kayo oakaka.

4 Edelo agome kayo oka toa ponokeadeka piatekoi ali atoa i i wa oi mo-tokoli yatekolu Iserele yatene kinikini pitikoi toa ege egeta wa-kalakadukoa (144,000) ali atoa oi motokoliyatekou. 5 Ali atoa Akolaline takoamoa ponoke adeka pikilepaYuda yateneke tuku kakoa tawisini

(12,000) takoa moani Lubene yateneke tuku kakoa taw-

isini (12,000) takoa moani Gade yateneke tuku kakoa tawisini

(12,000) takoa moa6 ni Ase yateneke tuku kakoa tawisini

(12,000) takoa moani Napesali yateneke tuku kakoa taw-

isini (12,000) takoa moani Manasa yateneke tuku kakoa taw-

isini (12,000) takoa moa7ni Simione yateneke tuku kakoa taw-

isini (12,000) takoa moani Lipai yateneke tuku kakoa tawisini

(12,000) takoa moani Isaka yateneke tuku kakoa tawisini

(12,000) takoa moa8 ni Sebulane yateneke tuku kakoa

tawisini (12,000) takoa moani Yosepe yateneke tuku kakoa taw-

isini (12,000) takoa moani Bedamine yateneke tuku kakoa

tawisini (12,000) ali atoa takoamoa adeka pikala tokoi.

Ali Atoa KainyaMati Ake TaneMam-ina

Kakeneya Koukoa Kakoimo9 Wa enekolu ali atoa kainya mati

koukoa kakoli enekou. Nipa tubetakeka de takeka pitikoi yatene niliane yatene ni kiane yatene ni e kuakene agale patu mekoi yene enikaeni yatene ali atoa padeka-kiti eidakoukoa kakoli enekou. Kini kakoi toapadameka oi motikile toameneya.Eida koukoa kakoi yene tobou ago

Yamepianele 7:10 446 Yamepianele 8:7

meateka walai-pala Sipi Sipi KaiTineta lene timini takoa kakoi. Nitoaake tane mamina kakeneya kawayo tali pikoa kakete 10 kayo teloekete ekete toto toa motikilepa eyaagotame ako tobou ago meatekawalaike meko ago tone Akolali-pala Sipi Sipi Kai Tinetame tiki wakayo oa kakoi. 11 Nitikoika edeloyatenepa tobou ago meateka walaini ada ali-kiti ni lene kaatapeanetuyonoya-mene muke kamotoaunukoa kaatapekoi. Nitoapa akotobou ago meateka walai lono lenetimini takakoa aua pitakete Akolalikei pikete ekete12 Ee nimini, tone Akolali kei pi-

atoe. One ibini kamotoka-toe. Onepa wene muno kak-eneya meko. Oneke-kama eku yatene peya lukoa meki.Ele kule telekole toa mekono,ke wa oa-kala kama pato waokala tokoi.

13 Nitikoli eni ada ali-kiti padameno yatekome okome i ake tanemamina kakeneya kaki-kiti kinikawa nokoiya ne wene toko-pe waokale ekene 14 agopa toko. Noanuagopa tokoyake ne pade wene toko-kolu okome i yenepa dika dikatoamene tete witaka-pete tete moameemotekete nokoi. Kini kakenemamina ake takatapekilepa Sipi SipiTine kamateke tadoa abe kogetetokoi. 15 Nitikoiya tekete Akolaliwalaike mekome lene timini takoameko lono kakete one tobou losuyapu keneke onekele ete pia oto piatakoa kaki. Nitikili tokome ako tobouago meateko walaike mekome ita-kamameamene wa onemamina yapuwiitikoa moa mekoa yopiko. 16 Nitoayopikolo tokome e yene wa kobumetuamoa ue nodome tuamoa lou eyapotome tuamoa toi. 17 Nipa Sipi SipiTinepa ako tobou ago meko walaimuke kakome e yenepa one sipi sipikai tetepo takoa talo toa-kala kawoo.Nitoa mekome mea kama pomotoatoko ue lene togoka aua pokala too.Kini komo-pala teigakome teigoo.

8Ewetane Pipia Togotane Po Tatono

TakoaTogotane Po Pilikale Tanemo

1 Sipi Sipi Kai Tineyopa ewetanepipia togotane po pade tatono takoa(naba 7) togotane po pilikale atibu keneke emo kumo toa agopatootapeka. Nipa lou pini odeneteitakutukoa (30 miniti tadiya)ponoka toa nitoa kaka. 2Wa enekoluAkolaline leneke-kama kaki edeloali tatono kakoa (7) kakete kinipukapeatekoi bera odene odene wamotokoli enekou.

3 Pade edelo agome kalonotaneya lobuateka mete golo kuepaatapeane mete katekamoa nokomeAkolalike lodo yoai tane kue walaipikata kanoka. Nitikale panagomepadeya kalono taneya keda takoametekome okome ipa wini golokue paatapeane walaike yoanota wa meteka. Ako tobou agoone walaike mekome lene timinitakakoa meko lono piko walaike uku.Nipa Akolaliyo one takoa motaneali atoame kowitikoimo odenekadekoa yatekome yakamotono ta waeinagome eni kalono taneyametekale4 moa lodo yotoka. Nitikale edeloagono yono tatonoke lodo witoakawapa ali atoame kowitikoimodekoa Akolaline leneke ate witoakawa toka. 5 Nitikale edelo agomekalono taneya lobutane mete pikoakakome Akolalike lodo yoai tanekue walaike toe moa mete kenekelobutuka. Nititikoa eni toe lobutanemete itonoke pitikaketikaka. Nitikaletono wia kaliapale toa momani toatoka.

Tatono Kakoa Bera6 Momani eya tokale edelo ali

tatono kakoame (7) bera tatono kakoa(7) pikoa kaate tekete pukapeadetenodokoa kakoi. 7Nitoa kakete namoloedelo agome bera pukapekale tadalipalene toeta loboa pitaka. Kamate-pala eletekoa loboa pitaka. Nitikaleta piko peyake kaka yomo peya takutatakuta wa toe katekoa noamokome

Yamepianele 8:8 447 Yamepianele 9:11tebolo takane yomo-kama napekalatoka. Ke witakoya peyaka toemenapetapeka.

8 Nitaneyake taku takane edeloagome one bera pukapekale padeyatono keneya uo mati itiponookoa kakeneya kusa ue mukepitikaketikaka. Nitaneyake kusaue mekokaka takuta takuta wakatekoa padele toameneyake tebolotakoa-kama kamate latitapeneyameelogaka. 9 Nitikale kusa ueleyakene mou eya takuta takutawa katea pa mea tebolo takoa-kama tukala taneya. Ue dipi-kitikatakuta takuta wa katekoa padeletoameneyake tebolo takoa-kama uenakakala taneya.

10 Nitaneyake tebolo takaneedelo agome bera pukapekale tubetagoi a tibu kotikatapea itipono oakakeneya kaua pitaka. Nipa yotaneue-kiti takuta takuta wa katekoapitamokome tebolo takane uele-kama pitakala toka. 11 Eina tagoipakou tokoya wa ibini iki. Yotane ue-kiti tebolo takane-kama kou takaneyatokome ali atoa peya matiyamenoomoa nakete tukala tokoi.

12 Nitaneyake tuyono takane edeloagome bera pukapekale lou tiginitokene tigini kakoya oto piitikoatakuta lono pa taneya kamotoa odenelono yomiyomu tootapekala taneya.Tagoi-kiti-palaka einakale taneya.Nipa loyoka likonuka lou pini otopiitikoapa takuta takuta wa pa taneyakamotoa tebolo takane lou pini-kamayomiyomu tootapekala taneya.

13 Nitikale enoane yatekolu tegu atibuke akamati pukaneya yakome eyawa telo oma yakale yatekou. Ae aeae itonoke meki peya ke enekakale-kamameoi. Edelo ali tebolo berawetepukapeamene edelo ali-mename kinibera pene pukapeoi tokolo ni uku wategume okale yatekou.

9Ko Takane Edelo Agome Bera

Pukanemo

1 Ko takane (naba 5) edelo agomebera pukapekale tagoi pade a tibukotikatapea itono patu pitane tagoienekou. Eni tagoi wa akene agogeyo nine piane koa peateko kiina wa panagome metekale 2 moapekale toe mine lodo kaua witakotoa lodo kaua witatapeka. Kauawitatapekome louka tibuka agopatakatapeka. 3 Nitikale eni lodokeneke apio iti itita kawa itonopatu pitakolokaneya. Nitaneyakepanagome kalame keneya ali wiataniateka tele lukakome okome4 ke luno yomo eya witakoya wiaatukoa noameneya Akolaliyo ponokeadeka piipiamene ali atoa takoapoi topamene wa wetekaka. 5 Eniwetekakilepa e yene wia tukameneyatokene ko kakoa (5) ponoka toa patetemeai tamenewawetekaneya. Enitetepa kalame tanikolo motiki tetekeneya. 6Tokene ko kakoa (5) ponokatoa mea eni tete motokoi yenamepa itete teigouno, tukene tuadiya wa wilitokoa kawa teko tokale wawa oyaketuamele toamoo.

7 Eni apio iti itita pitakilepa poikepomotoa nodokane osi kai tetepotaneya pitaneya. Kini wagokepa to-bou agome watekoya nunagu golokueme latianeya lobutukaketikaneya.Kini lene timinipa ali lene timinikeneya motaneya. 8 Kini pinepa atoapine keneya ludukiya. Kini kimepalaione kai kime keneya etene uo matikakeneya. 9Kini palanu pawe toa mo-motoapa padeya kapa petene keneyaewetemotaneya. Ni kini pawena la-gatika lagatika toa kakilepa osi kaikainya matiyame poi dipi poike uuwa teyapea liimoa aua pekete ak-ene tetepo takoa tokoi. 10 Ni adap-ini munokepa kimeta tue kala eyakimeta keneya kakeneya. Nipa tuekala eyame ali tanikome tete metekotoapa tokene ko kakoa (5) ponokale-kama ali atoa wia taniamele taneya.11 Eni apio wane uku yatene peyaodene edelo agoke-kama lukoamekoi.Eni geyo nine piane koa yopiko edeloagoke uku. One ibinipa Iberu agaleke

Yamepianele 9:12 448 Yamepianele 10:5Abadone wa oa Geriki agaleke Apo-lione wa oa tiki. (Apolione wapa nipaali wia atukako ago wa oo.)

12 Ali atoa wene keda takanelepanamolole toa peya takaneyake taku-tale pa piko.

13 Ni ko melepu (naba 6) takaneedelo agome bera pukapekaleyatekolu Akolaline leneke pianewalai lodo yoai tane walai golokueme latiane walai muke agaleludu nokale yatekou. Nipa eni walaikolodo adeka pia latia kakane kimepakeke agale ludu nokome okome14 wini tube ue Yuperetise wa ibiniakene ue kekulu edelo ali tuyonotogotaneya pikino, poatino poe wapo kotokoa wetekamene wa oka. Komelepu takoa (naba 6) bera pikoakaka edelo ago-pala nimo okale15 yakamotokome nitipoka. Nipa imali i tokene i dei i lou piniwametaneoi ponomotoa nepia meati wa uekekulu moa togotane edelo ali-menepoe wa po kotokoa wetekakilepa eyatomotoa toka. Ali atoa ta piko peyakepitikoi toa oto pitikoa takuta takutawa katekoa wia tukameneya tebolotakoa-kama wia tukamotoa toka.16 Eni edelo ali-mene timine kawa osikai patu mea poi topokoi yene kakoitoa oi motikilepa ege egeta wa-kalakadukoa (200 milione) meadekoi.

17 Pule pitikene enekolu osi kaini osi kai patu mea pokoi yenedikaneya enekou. Kini palanuewetemotane peteneya-kiti teke teketaneya enekou. Nipa toe keneyakikome kianeya ni tubo ni salepakugu kanu pageneya keneya teketeke taneya enekou. Ni osi kaitobou wanepa laione tobou wanekeneya. Kini kabunukepa toe witoalodo witoa salepa kugu itipono okoakakeneya witoa toka. 18 Toe lodoitipono okoa kakene salepa kugu eniwitakilepa ali atoa oto pitikoa takutatakuta wa katekoa yoa tukameneyatebolo takoa-kama yoa tukakalatoka. 19 Eni osi kai tele pinepa kinikabunu adapinita. Kini adapinipakaya keneya. Nipa ali atoa wia

tanikilepa adapini munoke kakenekimeme tokoi.

20 Nitaneyake enika eniyamekatekoa wia tukameneya mekoipeyame kini yoname latikoinakeya-kiti tewitikoa wawamokoi. Nipaipono kowitato wa golo kue ni silepakue ni kanu pagene kapa ni pa kue niyomo enika eniya moa latikoinakeya-kiti pa etepea kowitima pokoi. Enikaeni paya gode-kitame lenemeenamoakaleme yakamoa ka ludu poamoatamele toameneyake tokoi. 21Nitoapaete ali atoa wia tukoa ni ulo eya toani koua piamatekoi atoa-pala kouapia ni mone panagoneya kode moaenika enile toatekoi weneka tewitikoawawamokoi.

10Edelo Agome Ewetane Pipia DeyaPikoa Kakome Tanemo

1 Nitaneyake pade edelo agoetene telekago a tibu kawa itonokenoademe nokale enekou. Einagowedome ewetemotaneya eni noka.One tobou wanekepa kokati piaunukaneya. One lene timinipa loupa keneya pa toologaneya. Onekawatapa itipono okoa kakene yapupigi keneya. 2 Nitane agome pipiadeya one yono tatonoke keaneyapikoa kaka. One kawata pogakilepanimini yono lonopa kusa ue talipogakoa kawa ewa yono lonopa itonopatu pogakoa kawa toka. 3 Nitoakakome kayo ikilepa laione kouokome ta wia piou toa keneya oka.Nitikale tono witiki yatene tatonokakoame (7) ete wa topo takoaokoi. 4 Eni tono witiki yatene tatonokakoame (7) topo takoa okoimopipiake wiane mekadene tokounakea tibu agale ludu nokome okome enitono witiki yatene tatono kakoame(7) okoina pa neke luaneya meano,wia mekameamene wa oka.

5 Nitikale eya edelo ago kusaue tali-pala itono patuta kawapogakoa kakale enekouna edelo agoone ewa yono ate tibuke pitikakoa

Yamepianele 10:6 449 Yamepianele 11:11kaka. 6 Nitoa kakomepa eya agotuameneya pa meemoa pokome tibu-pala itonota kusa ue toa ni eniya-meneke pia kawa tokoya peya latianeago ibini wedekakome eya wa oka.Akolaliyo papete wene toopianelewete taatekoa too. 7 Nipa tatonotakane (naba 7) edelo agome berapukapea kakaka one wene kibutupiakaukoa mema nekenele taatekoatoo. One agale toawea akane ali-kitipapete wene taka taka tane toa nitoowa edelo agome oka.

8 A tibu agale ludu nokome okaleyatekouyame nopala wa lokakomeokome kusa ue tali-pala itono patutakawa pogakoa kako edelo agonoyono tatonoke pipia deya keaneyapikono, wete mopoano pa wa okale9 edelo ago kakata pekenemanowaneoikolu okome nipa moa na. Moanokotikakale tepene ponokome koutoatekoyake neke kimane kenekepikome koyapo ego ue meke tokoyakeneya too wa okale 10 one yonotatonoke piane pipia deya motokou.Moane nakilepa anu kimane kenekekoyapo ego ue meke toko keneyanakouyake tepene ponokome koutootapeka. 11 Nitikalepa panagomeokome eya yene e ku yatene ta pikopeyake pitiki yene eya kuya agaleyakoa iki yene ako tobou meki ali-kiti enika eni yene kainya mati-palaAkolaliyo toatekomo i i wa nemetoawea akamene wa nopala oka.

11Akolaline Agale Akane Agotame Ak-

enemo1 Nitaneyake yapu eya adeka

moatekou yobaleya panagome inawa no metekome okome Akolalinewikakane tobou losu yapuka onekelodo yoai tiki kue walaika adekamopoano pa. Eida-kama Akolalikowitikala tiki yene kaki toa oimoanota. 2 Nitoa adeka moma pekepatobou losu yapuunukoa kolago tanetakatekoa adeka moameamene. Enikolago tanetapa Akolaliyo kinino noewa e ku pa yatene-kiti yametaneya

tokolo ni uku. Eni pa yenamepaanu wane takoane moane talo tukuYerusaleme ta wia kautoi. Tokenepadeka ketepo kakoa (42) ponokale-kama nitoa meoi. 3 Nipetepa anuagale toawea akatekoi alita takutamoane wetekakolu kuku patapeanemamina kakeneya neketepa ege egetawa-kala kadukoa (1260) ta pataka toa-kama anukumo toawea akama yawei.

4 Einagotapa ta piko peya yopikoago Ali Munono leneke kakeneya-mene olipe yomota takuta ni labopiatikiyata takuta adeka pianeyakaki. 5 Pade-kitame einagota tetemea enekolipa einagotane kabunuketoe witakome kita-pala poi teigoiyene yoa tukakala too. Kita-palapoanele tokoi yene edikoa tukala toi.6 Einagotame Akolaline agale akamayakoika one tele patu kautakoa kaketeta pitamomotoa a tibu ketekameletoo. Ni yotane ueka mine uekakamate latiamele too. Itonokeka aliatoa eya kuya yene momotoa tameletoo. Enilepa einagotame ipete kupetekini wene witika toa nitamele too.

7 Einagotame Akolaline agaletoawea akoa togakolipa yo tane kaikeneya agome einagota-pala poitonokome moa atukoa tukoo. Einageyo nine koa keneke mea nokomenitoo. 8 Nitikalepa einagotane tiginieida ibini akene take Sodome Idipi wapedoa akene take bateteke pa piei.Eida pitikali pitikoi taapa kini AliMuno wia dekane take uku. 9 Eida tatebolo-peta lia patoa wa tuyono takoatoka pakeka eya yename e ku yateneeya kuya tigini kakene yene eyakuya agale patu mekoi yene ta pikopeyake mekoi yene enika eni yenepadeka-kitame einagotane tiginienoai toa kawake oloyo tamene kotetokale wawei. 10 Einagotame papeteitono peku noai tane yene dika dikatoamene tete meou toa wene kedatakakala toi. Wa naniko yo tane kaikeneya agome einagota wia tukakaleeni yename ke wa wedia mekete eyakuya epetaneya ete oto wa topo toamekala toi. 11 Nitikolika ta tuyono

Yamepianele 11:12 450 Yamepianele 12:5takaka pakeka Akolaliyo einagotanetiminita nipukakoa pome pukapekalekamokoata kakoi. Nitikoli enekoipeya piti mea tagatapeneya kakoi.12 Nitaneya kakakoa einagotameyatekoli a tibu agale ludu nokomeokome i agota oto noe wa okaleyakamotekete wedo patu mea atibuke atepea pokoi. Nipa kita-pala poi teia mekoi yename enekoakamotoa pokoi. 13 Nitikoli eina einamomani toka matiyame eni ta mukumuku tootapekale yapu kaka toa-kama pogi kakoa-kala (9) katekoakiliameneya odene-kala takoa kilikalataneya. Ali atoaka ege egeta wa-kala kadukoa (7,000) tuutapeneya.Nitaneyake katea tuamokoi yene pitimea taganeya mekete a tibu mekoAkolali kei pia kakoi.

14 Ae, enipa taku takoa keenekakoleno, tebolo takoa keenekatekolepa tigotoma noko.

Tatono Takaka Bera Ka OkaleToatekamo

15 Tatono takane (naba 7) edeloagome one bera pukapekale a tibuagale ludu-kiti telo nekete ekete itonotalo tikilepa tone Ali Muno Akolalione Keraisutame-kama tiki. Keraisueinagome talo toa-kala kama poo waokoi. 16 Nimo okoli eya ali-kiti Ako-laline leneke kini walai-kitike mekoiada yatene pagini kakoa (24) aua pita-logoa Akolali kei pia kakeneya.

Nitikete ekete17 telekole-kama toko Ali Muno

Akolali namolo namolomea opi opi meemoa pokoago ne-pala ke wa oko-ye.Neke telekole toatekole opitaatekoa tokome ta piko peyatitia talo tokolo ni oko. 18Nekeagale wakene yene kotimi yoakakeneya. Opi kini taneletopo takoa neme kotimi yoakibu moade toko. Tuaneali atoa takoa enoa akateko-petepa opino ta. Ni nekeletakoa neke agale toawea akoatane ali-kiti ni neke takoamotane-kiti ni neeke nate

wene pianeya mea kowitikiyene peya ponopeneyaka ibiniakene yeneka eni yene peya-pala ke wa neme pewe wiakawatekole taatekoa toateko-petepa opino ta. Ni ta pikopeyake pitiki ali atoa toapotokaki yene kini tikile nemetopo takoa moa atukateko-petepa opino ta wa a tibuagale ludu-kiti nekete okoi.

19Nitikoli a tibuke Akolaline toboulosu yapu kago pekale bokosi wanekeleyo pikale enaneya. Akolaliyokiwi talo toane auapeouno, dikamenedikamene wa one yene-pala oa to-gotane agale lobutane bokosi waneeni enaneyake katiapale toa tono wiamomani toa tadali palene-pala loboapitikoa toka.

12Atoa Pade Pukupukutame Tanemo

1Nititikaneyake enekolu a tibu eyaadeka witakale enekou. Atoa padamemamina moa kawou toa lou moa kak-eneya kakale enekou. Tokene patunitaneya kaka. One tobou wanekepatagoi tuku kakoa (12) payapono piaunukaneya. 2 Einatoame mati peneopiademepamukiti nakale ka oa kaka.

3 Nitikale eya adeka a tibu kikomekiane pukupuku uoya witakaleenekou. One wagopa tatono kakoa(7) kawa one kimepa noi kakoa(10) kawa taneya. One wago kakapeyakepa ako tobou meane agowatekoya nunagu noi kakoa (10)watekolokaneya. 4 Nitaneya kakomeadapini kogakomepa a tibu tagoitebolo tebolo wa kaka toa-kamatakuta-kala katekoa pa kamotoaodene-kala takoa kotia itonoke wiapitikakala toka. Mati opiateka atoaneleneke kakome pukupukume nitoakaka. Nipa one mati opikaka dekoanemoane nou wa wene pianeya kakometoka. 5 Nitikaka einatoame matiopikilepa pitikali ta piko peyakepitikoi toa yopiateka mati eni opika.Kapa wapi pikoa kakome yopiatekamati eni opika. Opikale eina eina

Yamepianele 12:6 451 Yamepianele 13:4padame mati dekoa moa Akolali akotobou ago meateka walaike mekataaua poka. 6 Nitikalepa einatoaali piamene take Akolaliyo onenodokakapiane take pitoa poka. Pitoapome mekalepa ta pataka ege egetawa-kala kadukoa (1260) ta patakatoa pade-kitame einatoa eida pikoamekoi.

7 Ni pade a tibu poi tageneya.Nipa ako tobou edelo ago Maika-leyo one edelo yatene poi kamo-tokoa pukupuku-pala poi topokalepukupukume one edelo yatene-pala poi tato wa ete poi toa kaka.8 Poi tokoa kawa teko tokale wawaaida a tibu pa meamele toameneyatokome 9one edelo yatene-pala dekoamoa itonoke wia pitikaketikaneya.Pukupuku wane uku agopa kaya wakoto akene agoke uku. Kaya wanepatobou ipono Setanu ali atoa peya likoaenekala toko agoke uku.

10 Wa yatekolu a tibu agale ludutelo nokome okome Akolaliyo ali atoatoa moa telekole toa pawe toa talotoa toatekole opi taatekoa toko. Onemoa kakapiane ago Keraisuyo onepatu kautakoa kakome enile taatekoatokolo uku. Akolaline leneke kakometone oya-lawe ete pia oto pia akak-ago Setanu wete moa wia pitikaneyatokolo ni toko. 11 Tone oya-lawemeeinago Setanu-pala poi toa kawa moakautakilepa Sipi Sipi Kai Tine kamatepatu kautakoa kawa onekemo-palaakama yawa tekete tokoi. Nipa kinikepene mama moameketepa kipalapoi teiane yename wia tukakolipa oy-ake tuou wa atiki toa tokoi. 12Nitikalatokoino, a tibu meki peyame ke wawedia kamene-ye. Nitamene waneukuyake itono patu ni kusa uele mekipeya tumai meamene-ye. Setanueinago kiwi mekita wida noka tokoloni uku. One takoa poateko tigo-tokono wene taneya tokome kotimimati yotaneya wina noka.

13 Eina pukupukumepa ae itonopatu wia pitikaneya meadekuwa wene tokome eina ali matiopikana atoa wiou wa litimoa poka.

14 Nitikalepa einatoa ali piamenetake pukaneya petoa pomotoatokome Akolaliyo tube tegu pawenatamoa kakaka. Pukupukume tukutoa enamuamateka take pukaneyapome paigakoa memotoa ni toka.Mali tebolo ponome wa tuyonotakaka pakeka ponomotoa potipaigakoa memotoa latiane takeuku. 15 Einatoa eida petoa pomemepokaleka ueme dekoa moa auapomotou wa pukupukume ue kapeawetekaka. 16 Nitikaleka itonome iatoa toane mou wa itono lobokomepukupukume kapea wetekane ueeinaka lobutupaneya. 17-18 Nitikaleenekome pukupukume eina atoaneete mati-kiti-pala poi topouno, nepiowa poi topoka. Einatoane ete mali-kitipa Akolaliyo tamene wa akenelelitia toa ni Yesunomo toawea akoa tikiyene. Pukupuku kusa ue matanukekaka.

13Yo Tane Kai Keneya Agotame

Tanemo1 Wa enekolu padeya yo tane kai

keneya uoya kusa uele mea atepeawitakale enekou. Nipa kimenoi kakoa(10) kawa ni wago tatono kakoa (7)kawa taneya witoa noka. One kimekaka toa-kama tobou alime watekoyanunagu watekolokaneya. One pono-kitikeka Akolali paya tetepo takoa ak-ene ibini wia mekakolokaneya. 2 Anueni enekouyapa eya-mene keneya.One tiginipa lepade wa ibini ak-ene pusi keneya. One kawapa beakawa keneya. One kabunupa laionekabunu keneya. Nitaneya witakalepukupukume one tele patu kautakoakake ta piko peya yopikoa kamene waonememotoa takanewalai yameteka.3Eni yo tane kai keneya ago onewago-kiti pade poa kakene tetepo taneyakelataneya. Lataneya kakale eneketeitono peku noai tane yene peyame aewa wene kainya pianeya one litimayakoi. 4Nitoapa neuwe tukua meketepukupuku-pala ke wa ootokoa one keipia kakoi. Nipa eni yo tane kai keneya

Yamepianele 13:5 452 Yamepianele 13:18ago one patu kautakoa mekome tatalo toa memotoa tokale tokome nikei pia kakoi. Nitikete yo tane kaikeneya agoka kei pikete ekete nekeyagono ago pade kakileka toamoko.Ne-pala teyo edoa poi tomotoa-pe wakei pia kakoi.

5 Eni yo tane kai keneya agomemate agale oa pademo pademopoanemo oa tomotoa ka yametanetoa pukupuku patu kautakoa kakomenitoa meka. Nipa tokene padekaketepo kakoa (42) ponoka toa-kama nitoa meka. 6 Nitoa mekomeAkolalika one ibinika one mekatakaa tibu mekoi-kitika eni peya payatetepo takoa poanemo oa kaka. 7 Eniyo tane kai keneya agome Akolaliyotakoa motane yene-pala poi toamoa kawikamotoa ka yametane toapukupuku patu kautakoa kakome detake tube takeka pitikoi yatene ni eyakuya agale yakoa okoi yatene ni lianeyene kiane yene talo toa memotoaka yametane toa talo toa meka. 8 Tapiko peya pitikoi yename one kei piakowitoai toi. Nipa wia tukane SipiSipi Kai Tineyo pikoa kakene bokukeibini katekoa wia mekapiameneyename nitoi. Akolaliyo itono wetelatia piameneya kakome mea kamapoatekoi yene i i wa kini ibini wiamekapianeyake eni yene katekoaibini wia mekameneya.

9 Yakou wa kale piiyakakoakaketepa nipa kipala eya ukumowedoa yakamene. 10 Akolaliyopamone take po kakaneya toa potemepatekoi yene i i wa wene toopianetoa taatekoapa mone take toa potemepoi. Ni tueme kageneya tuatekoiyene i i wa wene toopiane toataatekoapa tueme kageneya tuei.Nitoino, Akolaliyo takoa motaneyene ke enekakale meketeka onekelewedoa takoa togamediki.

11 Wa enekolu pade yo tane kaikeneya ago itono kekulu mea witoanokale enekou. One wagokepa dekime deyata sipi sipi kai tine kimekeneya kakeneya. Agale ikilepa

pukupuku tobo tobome oka toakeneya oka. 12 Nitika agome namoloyo tane kai keneya ago one wago-kitipade poa kakeneyake latane ago patukautakoa kakome eya toka. Ta pikopeyake pitikoi yename namolo kaikeneya ago kei pia kowitamotoa tikatika toa kaka. 13Nitoapa ali atoa wenekainya pikanele ele kule telekoletokome eyaka toka. Ali atoameenekakoa a tibu toe witoa itonokepitamotoa toka. 14 Ka yametane toanamolo kai keneya agonole telekoleeni takama yakome tokome ta pikopeyake pitikoi yene oa yotokakalatoka. Nitoa yotokakome okometueme kageneyake lataneya kako kaikeneya ago kei piamene. One yominikueme latia kakoa nitamene wa tikatika toa kaka. 15Nitikale yomini latiakakakolipa namolo kai keneya agonotele patu kautakoa kakomeeni yominitimini nipukakoa pome pukapekaleeni yominime agale oa kaka. Nitoapaone kei pia kowitamadete wakoi yenewia tukamotoa amele toka. 16 Nitoamekomepa ta piko peya pitikoi yeneibini wamene yene ibini akene yenekamo yene ponopene yene kuemetopo toa moa egetane yene ta pineyene kiwi peya nimini yonokekaponokeka one adeka pikamotoa tikatika toka. 17 Nitaneyake one adekamoamene kote motane yene kiwi pameati wa kini nee mamina eya topotoa moatekoi ka ketekakale padeyadeyaka topo toamele toameneya pamekoi. One eni adeka pikamotoaikilepa one ibinika one ibini aue paiaakene nabaka ali atoane yonokekaponokeka pikamotoa oka.

18Kipala ina ukulekepa wenemunokakoa meamene. Wene muno kakeneagomepa yo tane kai keneya ago auepaia akene naba i wa wene too. Onenaba wane ukupa aline ibinike uku.One nabapa eya 666.

14Keraisuyo Toa Motane Yename Lo

Okoimo

Yamepianele 14:1 453 Yamepianele 14:131 Wa enekolu Sipi Sipi Kai Tine

Kati Saione tobou waneke aida kakaleenekou. Ali atoa ege egeta wa-kalakadukoa (144,000) one-pala aida opiakakilepa kini ponoke one ibini-palaoneketaine ibinita wia mekaneyakakoi. 2 Nitaneya kakoli enoaneyatekolu a tibukepa ue uu wa yoakawa tono bu wa wia tane tetepotootapekale yatekou. Nipa ali peyamatiyame gita wia kakene tetepotokale yatekou. 3 Gita eni witikilepaako tobou ago meateka walai lenetimini takoa kakete tokoi. Nipa lenekaatapeane tuyonoya-mene ni adaali-kiti kini leneke kakete weneya looa witikoi. Eni loopa eya yenameege egeta wa-kala kadukoa (144,000)itonoke Setanuke lukoa meaneya ototoa motane yename odene wene toaokoi. Ete-kitame wene toa okoiyamena. 4 Atoa-pala koua piameneyatiobali-kama meou toa poaneletoamene yeneke uku. Ni yenepa SipiSipi Kai Tine pokaka litima piki. Eniyenepa papete itonoke ete yene-paladekoa Setanuke lukoa meaneyakeAkolaliyo one wa oto toa motaneya.Nipa ipe pine agome ipe kakoya neepegetoa moa Akolaline pikou toakeneya tokome eni yenepa AkolaliSipi Sipi Kai Tinetane pegetoa takoamotaneya. 5 Eni yenepa kapeneagaleka wamoa poanele padelekatoamoa taneya mekoi.

Edelo Ali Tebolo-mene6 Wa enekolu a tibu tigini pade

edelo ago pukaneya yakale enekou.Ni agome Yesunomo pa pia kawa-teko agale ali atoa pitikoi toa i i waakama yakilepa tube takeka de takekapitikoi yene ni eya kuya agale yakoaokoi yene ni liane yene kiane yenepitikoi toa pukaneya yakome omayaka. 7 Nitoapa telo okome okomeAkolali piti motaneya meo. One keipia kawe. Akolaliyo ali atoa takoaenoa akateko oipa opino nitoatinotoe. Eya ago tibuka itonoka kusaueka ue lene togoyaka latia piamekoa

tane ago kei pia kowitoe wa pukaneyayakome oma yaka.

8Namolo edelo ago noka toa edeloago taku takoa litimoa noka. Nokomeokome ae Babilone ta kilitapeneyapiko. Ibini akene Babilone takepitikali pamoko atoa tetepo takoamekete ta piko peya pitikoi yene onepeku i lawetekuno, noa tamene wawaine ue lawetou toa toa potokaneyawa pukaneya yakome oma yaka.

9 Eni edelo agota nokoi toa edeloago tebolo takoa litimoa noka.Nokome telo okome okome yo tanekai keneya ago-pala one yominitakei pia kowitoa ni one adeka kiniyonokeka kini ponokeka pikamotoatane yenepa 10 Akolaliyo gerepipo uepa tigini ko akateko ue-palaeletekameneya mete keneke mekoalawetademe toko. Enipa eni yene-pala kotimi yoa tete meatekolo toko.Eni yo tane kai keneya ago kei pikiyene tete eni metekilepa onekele-kama takaki edelo ali-kiti Sipi SipiKai Tine-pala kakakoa salepa waakene kue noa kakota toe mine moapitikademe toko. 11 Eni toe minemekete tete moatikita lodo kawa-kalakama poademe toko. Eni yo tane kaikeneya ago kei pia kowitoameani oneibini adeka pianeya mea tiki yenameete pia oto pia tete mokoa-kala kamapoadete tiki.

12 Kipala ina ukulekepa Akola-line ali atoa oneme tamene waakenele litia toa Yesuke-kamawene tugoa mea tiki yenepa keenekakolo meketeka onekele potitakoa togamediki.

13 Wa yatekolu a tibu agaleludu nokome okome eya wa wiamekamene. Opi titimoa Ali Munoagonole takama pote tukoi yenekolotine meoi wa okale yatekou.

Nitikale Epetane Yominiyo okomeenipa nimini oko. Kini pupu tokoakawa kilikoa meamokoiyake ko mea-kala kama poi. Tukilepa toake kiniepetanele tokoile-pala kamoa aua poiwa oka.

Itonoke Mekoiya Wakoa Moatekamo

Yamepianele 14:14 454 Yamepianele 15:514 Wa enekolu a tibu ake tane

wedo wane pikale enekou. Eni wedopatu ali yatenane mana keneya agoeni mekona. One wagokepa ako to-bou agome watekoya nunagu golokueme latiane wane wateaneya. Oneyonamepa olo kakene kepete tuepikoa meaneya. 15 Nitaneya mekakapade edelo ago tobou losu yapukeneke mea noka. Nokome wedopatu meka ago-pala kayo telo okomeokome itonoke mekiya wakoa mo-motoa nodokaneya mekino, eniyawakoa moateko oipa opino, nekekepete tueme wakoa moamene-yewa kayo okale 16 wedo patu mekaagome one kepete tue ta piko peyaketapia wakakilepa eniya peya wakoamootapeka.

17 Wa enokolu pade edelo ago atibuke kakene tobou losu yapu kenekemea nokale enekou. Einagomeka olokakene kepete tue pikoa kakeneyanoka.

18 Pade edelo ago tobou losuyapuke toe yomotoa yopika edeloago lodo yoai tane walai kawa noka.Nokome olo kakene kepete tue pikoakaka ago-pala kayo telo okomeokome itonoke gerepi po ipe luduku apa apata putaneya tua kibutuakakono, neke kepete tue moa ponoteimoa mootapeamene wa okale19 one kepete tue ta piko peyaketapia wakakomepa ku tuka wakoamootapeka. Wakoa mootokoapakawame kautoa tia lobutatiki kagonouoyawanekemoa pitikoai toka. EnipaAkolaliyo one wakene ali atoa kotimiyoa kibu moateka adeka pikome toka.20 Kagono waneke kawame kautoatigilepa ali atoa pitikoi ta ete pimotoata kago ketepono patukoa akolonotaneya. Nitaneyake gerepi po ku ueyou toa kamate mea kapea yokoakaka. Nipa ege kadukaka ko melepukakoa kadukoa (300) kilomita tadiyayotikilepa osi kai kabunu kotukekeneya mea motaneya yokoa kaka.

15Edelo Ali Tatono Kakoame Ke

EnekatekoyaTatono Kakoa-pala Aua Nokala

Tanemo1 Wa enekolu a tibu padele tubele

wene kainya pikanele witakaleenekou. Enipa edelo ali tatono(7) kakoamepa wipitia toateka keenekatekoya tatono kakoa-pala auanokala tokoi. Nipa Akolaliyo ali atoakotimi yoa mea peya takatekale auanokoi.

2Wa enekolu gilasime latiane kusaue toe-pala eletekane tetepo taneyameelogakale enekou. Wa enekolu e uemekoya liti eina yo tane kai keneyaago-pala poi toa moa patukane yenekakoli enekou. Einagono yominikei pia kowitamoa ni kini yonokekaponokeka one ibini aue paia ak-ene naba wia mekamene kote tokalewawa tane yeneke uku. Ni yenamepaAkolaliyo metane gita keneya pikoakakala tokoi. 3 Nitoapa eya agotanelo Akolaline pupu takane ago Moseseni Sipi Sipi Kai Tinetane lo eya wa oakakoi.Akolali nepa ako odene meke telekole

toko Ali Muno ago. Padelepadele tikilepa telekole-kamatoa ali atoane wene kainyapikanele-kama toa toko. Elekule tikilepa kiyo akenele-pala niminileta-kama toko. Eku yatene peya neeke-kamalukoa meki. 4 Ali Muno nepiti moamoko ago odenekakawamoko. Neke ibiniwedekoa ne kei pia toamokoago odeneka kawamoko.Poanele tikileka toamene agone odene meko. Ta pikopeyake pitiki yene ne mekota-kama nekete ne kei piakowitoi. Neke kiyo akenele-kiti keleyo witatapeneyatokome nitoi wa kabunukoukotukoa oa kakoi.

5 Nititikaneyake enekolu a tibuAkolaline yapu kago peaneya pikaleenekou. Nipa Akolali odene memotoa

Yamepianele 15:6 455 Yamepianele 16:13takane yapu luku keleyo enekou.6 Eni yapu keneke edelo ali tatonokakoa (7) witoa nokoi. Witoa neketeke enekatekoya tatono kakoa-palaaua nokoi. Abe kootapeane maminakakeneya nokoi. Eni maminapaake tootapea yadi yadi taneya.Golo kueme latiane po-pala moapalanu lutaneya nokoi. 7 Nitaneyanokoli lene kaatapeane tuyonoya-mene padamepa golo kueme latianemete tatono kakoa (7) inoe wa eedelo ali tatono kakoa (7) tatikamutoka. Mete wane ukupa tuameneyameemoa poko Akolaliyo kotimi yoakibu moateka adeka pia kapetekanemeteke uku. 8 Mete tatikamu tokaletobou losu yapu keneke Akolalinepa teleta witatapekale lodo yoatagaka. Lodo yoa tageneya tokomeodene agoka eida lobutua pameletoameneya. Nipa edelo ali tatonokakoame (7) ke enekatekoya tatonokakoa-pala aua nokoi toa wete toatogameneyake eida lobutua pameletoameneya.

16Akolaliyo Kibu Moateka Adeka PiaKapetekane Mete Tatono Kakoake

Akenemo1 Nititikaneyake tobou losu yapu

keneke agale ludu eya wa nokomeokale yatekou. Akolaliyo kotimi yoakibu moateko adeka pia kapetekanemete tatono kakoa (7) itonoke pekoapipokala tamene wa tatono kakoaedelo ali-kiti-pala telo okale yatekou.

2 Nimo okale namolo edelo agopome one metepa itonoke pekapoka.Nitikale eina yo tane kai keneyaagono adeka wia mekaneya meketeone kei pia kowitikoi yene kini tig-inikepa tete tane tono tumitapeka.

3 Nitikale taku takane edelo agopome one metepa kusa ue talikepekapoka. Pekapokale eina kusauepa tuane agono kamate latitapeanetetepo taneya meelogakale uemekoiya peya tuutapekoi.

4 Nitikale tebolo takane edelo agopome one metepa ue yotokaka ue

lene togoka peyakeka pekatapekalekamate latitapeneya. 5 Nitikaleyatekolu e ku ue yopiko edelo agomeeya wa okale yatekou. Nepa namolonamoloka opi opika poanele tikilekatoameneya meemoa noko. Ne nitikoagomepa ali atoame tikile kiyoke-kama takoa enoa akakala toko. Opikai ke enekakoya witakakilepa kiyoketopo takake toko. 6 E yenamepaneke takoa motane yene ni nekeagale toawea akane ali-kitika kinikamate ponomotatoewawia tukakalataneya. Kini eni tanele opi topotakake i kamate latitapeane uepanoati wa neme yametekana. Mokeeina wa edelo agome okale yatekou.7 Akolalike lodo yoai tane walaikeagale ludu eya wa nokome okaleyatekou. Telekole-kama toko AliMuno Akolali ali atoame tikile nemetakoa enoa akakilepa niminile toakiyoke-kama toa toko wa oka.

8 Nitikale tuyono takane edelo agopome one metepa lou patu pekapoka.Lou potome ali atoa yoa tukamotoatokome ni toka. 9 Lou potome yoatukakale eni yename Akolaline ib-ini paya tetepo takoa oa kakoi. Ike enekakole memotoapa neme tokowa poanemo oa kawapa kini namolopoane wene wia wawamoa one keipiamoa tokoi.

10Nitikoli ko takane (naba 5) edeloago pome onemetepa eina yo tane kaikeneya ago memotoa takane walaikepekapoka. Nitikale one yopika taapayomiyomume agopa takatapekale aliatoame dika dika toamene tete moakakete tekete kini keke noa teigalatokoi. 11 Nitoapa tono tumitapeatete metekopa Akolaliyo neme tokowa poanemo oa kawapa kini tokoipoanele tewitikoa wawamokoi.

12 Wa ko melepu takane (naba 6)edelo ago pome one metepa ibini ak-ene Yuperetise uele pekapokale wetetokotapeka. Lou witia noko lonomekoi tobou ali-kiti patukoa noatekoika eni nodokaneya pimotoa tokomeni toka. 13Nitikale wa enekolu poaneipono tebolo tege tetepo taneyawitoa

Yamepianele 16:14 456 Yamepianele 17:7nokoli enekou. Nipa eya-menane ki-mane keneke pukupuku ni yo tanekai keneya ago ni nani toatekalekapene yokoa yameteka ago kini ki-mane keneke witoa nokoi. 14 Ta pikopeyake tobou meki ali-kiti mekikaAkolali-pala poi topato wa padelepadele tubele toma yawatiki ipono-meneke uku. Nipa telekole-kamatoko Akolaliyo ipete wa oi meteka toapoi kamotokama yawadete tiki.

15 Ipa Yesuyo okamo ukunoyakamene. Kode ago keneya kotikat-apeane nouno, mamina kawameneyaya tokale mekayano, wedoa nepiameamene. Atu piameneya mekomemamina kakeneya kako agopakolotine meamele toono, wedoanepia meamene.

16 Eni ipono-mename tobou ali-kitipoi kamotokakilepa eya take Iberuagaleke Amagedono wa ibini iki takeoa kamotokoa obokakoi.

17 Nitikoli tatono takane (naba 7)edelo agome one metepa a tibukepekatapeka. Nitikale tobou losuyapu keneke ako tobou ago meatekawalaike agale ludu nokome telookome okome eina toatekale taatekoatootapeka wa okale 18 katiapale toatono bu wa wia kawa momani matitoa toka. Momani mati eni tikilepaAkolaliyo ali atoa latia mekane-petelaigoa momani toma nekene toa moapatukakome namolo toamokanakaleeni toka. 19 Nitikale eni ibini akenetaapa ete oto wa puutapeneya. Tapiko peyake pitikali yapu wia mekoitoa bu wa kilitapekala taneya. NipeteAkolaliyopa ibini akene Babilonetake yename poanele-kama tomanekenele wene taneya mekomekotimi yoa kakome gerepi po kuue lawetou toa keneya dika dikatoamene tete mea kaka. 20 Eyakatoka. Kusa uemuke piko ta peya takoapootapea tubeya kako tono-kitikatakoa pootapea toka. 21 A tibukekatadali palene keda taneya-kamapitakome ali atoawia kautapeka. Einapitaka palene wane pade moa keda oimotokoli padeka noi kakoa (40) kilo

tadeka. I ke enekakole memotoapaAkolali neme toka wa eni tete matimetekake ali atoame poanemo oakakoi.

17Ibini Akene Pamoko Atoake Akenemo

1 Mete tatono kakoa (7) pikoakaate tokoi edelo ali-kiti padameno kakouta nokome okome ibiniakene pamoko atoa kibu moatekaleyameouno, noo. 2 Itonoke toboumekoi ali-kiti one-pala koua pikalatokoi. Ni ta piko peya pitikoi yenameone eni peku noa tato wa waine uenokoa kawou toa keneya leau akeneyaetepea toma pokoi. Pamoko atoawanepa tube ue-kiti yotokoya litilatianeya ibini akene take uku waedelo agome oka.

3Nimookale EpetaneYomini nookeawinokale edelo agome pata wa alipiamene take no moa aua pomemekapoka. Eida atoa pade kikomekiane yo tane kai patumekale enekou.Eni kaipa wago tatono kakoa (7)kawa ni kime noi kakoa (10) kawataneya. One tiginikepa Akolali payatetepo takoa wia mekane ibini wiamekakolokaneya. 4 Einatoapa kuduluue pagene mamina kikome kianemaminaka kawa ni padeya padeyagolo kueme latianeya kabe pia yonokemekoa ni eya kuya yadi yadi tanekamo kue wane deya ni kamo pilupoke apetoa kabe pia kaloa kaka.One yonamepa golo kueme latianemete pikoa kakilepa ele kule ya taneleone pamoko atoa mekome toa po-tokaneleka mete kagonoke mekoakabe koukoa pikoa kaka. 5 Oneponokepa aue paia eya ibini wiamekaneya. Ipa ibini akene Babiloneta. I take-kama pamoko atoa aloa elekule ya tanele titia toa ta piko peyakeweamutukala toko wa wia mekaneya.6 Wa enekolu einatoame waine uenokoa kawou toa ali kamate abetemayaka. Nipa Akolaline ali atoa niYesunomo oa aua yakene yene wiatukama yaka.

Einatoa enekene wene kainyamati pianeya mekou. 7 Nitikolu

Yamepianele 17:8 457 Yamepianele 18:2edelo agome no yatekome okomewene kainya pianeya mekilepaedekolo toko-pe. Eni kai patu mekoatoa eni kaita neme enekopa eyatoatekolo toko. Wago tatono (7)kakoa kime noi (10) kakoa taneyakakale enekana kaipa 8 papetemeaneyake opi meamene tetepotaneya mea wa wipitikome geyonine piane koa pikoka mea witoanoo. Tua atuademeke nitoo. Witoanokale eneketepa Akolaliyo takoawakene yene wene kainya pianeyakawei. Akolaliyo itono latia pikomepameemoa poatekoi yene i i wa ibiniwia mekane bokuke ibini katekoa wiamekamene yeneke uku. Eina kaipapapete meaneyake opi meamenetetepo taneya mea wa wipitikomewitoa noo wa eni yene wene kainyapianeya mea ka oa kawei.

9 Ina ukulekepa wene munokawa wedoa tetoa enamene. Kaiwago tatono (7)kakoapa tono toboutatono kakoa (7) adeka pianeya kako.Pamoko atoa mekotake uku. Kaiwago-kitipa tobou ali tatono kakoa(7) adeka pianeya kako. 10 Tobou alitatono (7) kakoa meki-kiti ko kakoa(5) mea tua atuaneyake odene ago opipa meko. Ni pade ago nani taatekoanoo. Taatekoa noateka ago nokomepapa tekei nomemeoo. 11Eya kai papetemeaneyake opi meamene tetepotaneya meko kaipa ketepo takoa(naba 8) nome meateko tobou agoadeka pianeya kako. O tobou agopae tatono kakoa (7) tobou ali-kitaneyagono ago. Oneka tua atuademetoko.

12 Kai tobouke kime noi kakoa (10)kakeneya neme enekapa tobou alinoi kakoa (10) taatekoa noatikili toko.Eni tobou ali-kitipa kini yopiatekoi tawete yameameneyake wa naniko aliatoa pitiki toa tatite toa odene loupinike eni kai-pala pa tekei yopikalatoadete tiki. 13Eni tobou ali noi kakoa(10) odene wene pianeya meketepa ekaipa kini tele patu kautakoa kakomee ku yatene yopimotono tato wa oipedoa pia toi. 14Nitoapa Sipi Sipi Kai

Tine-pala poi topato wa poi topoko-lika Sipi Sipi Kai Tineyo moa patukat-apeoo. Onepa ako odene Ali Munomea akoodene tobou agomea tokomeeni tobou ali noi (10) kakoa-pala etewa poi toa kawa moa patukatapeoo.Nipa one takoamoa kayo oamotokaleonekele wedoa takama yakoi yene-pala poi kibutua moa patukatapeoowa edelo agome nopala oka.

15 Nimo ootokoa kakome okomeneme enekana ue-kiti pamoko atoakautakoa meko ue-kitipa eya adekapianeya yotoko. Tube takeka detakeka pitiki yene e ku yatene eyakuya tigini kakene yene eya kuyaagale yakoa iki yene kabe koukoaadeka pianeya yotoko. 16 Eni kaimekaone tobouke noi kakoa (10) kakenekimemeka pamoko atoa-pala kotimiyoa meoi. Nitoa kotimi yotoketeonekeya wia tadekatapekilepa onemamina kawameneya kakene tetepotaneya memotoa toi. One melepukateia nootokoapa natipumoa toele yoi.17 Nile tikilepa Akolaliyo kini tepenelukakana toa toi. Nipa e noi kakoa(10) tobou ali-kitamepa o kai kini telepatu kautakoa kakome ta piko peyayopiateka oi pedoa pikilepa Akolaliyopapete wene toopiane toa toi. Ako-laliyo one papete oa mepiane agaletaatekoa toa togakaleka nitoa meoi.

18 Neme enekana pamoko atoapaeina ibini akene ta adeka pianeyakako. Oneke-kama ta piko peyake akotobou meki ali-kiti lukoa meetapeki.

18Babilone Ta Wia Kilikanemo

1 Wa enekolu pade edelo ago atibu koa nokale enekou. Ele kuletelekole tamele tane ago pa tane matinokayame itono pa toologaka. 2Nitoanokome kayo telo okome okomeibini akene Babilone ta kiliadeko.Etene kilitapeneya tokako. Opi enitumu tokaneya piko ta ludu Setanunoyagono-mikiti poane ipono eya yawameki. Kekaneya latikoa wakeneini yatene poane ini yateneka eida

Yamepianele 18:3 458 Yamepianele 18:17koukoameki. 3Ta piko peyake pitikoi-kitame i atoane peku noa tato wawaine ue nokoa kawou toa keneyaleau akeneya etepea toma pokoi.Itonoke tobou meane ali-kitame one-pala koua pikala tokoi. Topo lenekiane yename einatoa-pala padeyapadeyata topo toai tekete kamotootapeneya mekoi wa oka.

4 Nimo okale wa yatekolu a tibupade agale ludu nokome okomeanu yene wini ta toa noatino, noe.One poanele tokole kimeka toa oneke enekakolo mea tete moatekolekimeka moa takayano, noe. 5 Onetoko poanele pala auma mati atibuke pome motoko. One eni tokopoanele i i wa Akolaliyo wene taneyameko. 6 Ete yene-pala poanele tokakotuke-kama kakoa topo takoa kibumoamene. One eni toka poanele topotakakilepa takupeta topo takakalatamene. Einatoame poane pekulawetekana toa topo takakilepa iyapana wa one mete kagonoke padeyakou toko mati pekoa lawetamene.7 Einatoa one wa ibini kamotokoa eyakuya kamoya moologaka toa kotukekakoa tete mea tumai mekoa tamene.One tepene eya wa mate agale oameko. No i atoapa ako odene tobouatoa meku. Nepo atoa meamuku.Tumai edoane memotoa-pe wa oko.8 Nitikono, ele kuleme ke enekakalemeatekale-kama kotikatapea witoo.Nipa odepeta tua tumai enoa kobumetua too. Nipetepa toeme napetapeoo.One tokole takoa enoa kibu motokoagopa Ali Muno Akolali. Ni agometelekole-kama tokome enika eniletaatekoa too wa a tibu agale ludunokome okale yatekou.

9 Einatoapa toeme nokoa kakatalodo kakale enekete eya yene one-pala koua pia mekete eya kuyakamoya motane tobou ali-kiti tumaimekete komo kata nina toa pitikoakawamoi. 10 Nitoapa kiwika kikilikoadikane tete motokaya wa pitimotekete padeka mati kakete eketeae ae etene ibini akene Babiloneta pitikaline ta kibu motikilepakotikatapea tadeko wa oi.

11 Ta piko peyake topo lene kianeyenamepa Babilone makesike kopapuwa topo toa kue moamele toamoowa tumai mekete komo kata pitikoakawei. 12 Nipa kini eya kamoyapagolo ni silepa ni yadi yadi tane kuewane deya ni kamo pilu kabe pikiyani ake tane mamina ni kudulu pa-gene mamina ni kikome kiane mam-ina ni selika mamina ni kalono taneyomo eida wa yoamoi. Ni eyamelatianeyaka elepade kimemeka kamoyomomeka berasi kapameka pa ka-pameka teke tane kuemeka enikaeniyame latianeya wane-kiti eida wayotikile toamoi. 13 Ni noatiki neemeke takoa pitikakiyaka lodo kalonotakoa yotokiyaka tigini kalono takoayotokaki yomo pageka gerepi po kuueka olipe yomo ku ueka palawekukuka witi kuka pitimekawe kaikasipi sipi kaika osi kaika osi kaimelimoa aua pikiya waneka eida wayoamoi. Ni ta pine yenane pupu-kama takamotoa kode motane aliatoaka Babilone take eida wa yoamoi.

14 Eni topo lene kiane yename Ba-bilone take mekoi yene-pala eya waoi. Eya kuya meke tokoya noadiyawa wene piitikaneya mekiyake pi-amokolo wida pa meki. Kini kamoyakini mamina epetaneya enika eniyapeya toa pootapeneya tokome wamoamoi wa oi. 15 Eni take enikaeniya topo toa kamo tokoi yene ki-wika kikilikoa tete motokaya wa pitimotekete tekete padeka mati kaketetumai keneya mea komo kata pitikoakawei. 16 Nitoa eya wa kayo oakawei. Ae ae etene ibini akene ta nekeyename eya mamina ake tane mam-ina kudulu ue pagenemamina kikomekiane mamina moa kawa ni eya kuegolo kue yati yati tane kue wane deyakamo pilu eya kabe pia yonokemekoatokoi. 17Nitoa mekoiyake enika eniyapeya odene lou pinike takoa poota-peadeko wa oi.

Ue dipi yopia aua pokoi ali-kitikaue dipi-kitike mea pokoi yenekaue dipike pupu tokoi yeneka kinikopapu ue dipike pia wetekoa tokoi

Yamepianele 18:18 459 Yamepianele 19:6yeneka kiwi peya padeka mati kaketeenekoa kawei. 18Nitoa enekoli toemenapetapekale lodo kakale enekete kaoa ekete ae papetepa dikane ibiniakene ta pade latikilepa taneya menawa 19 wene keda taneya kakete itonokugu moa wa kini tobouke pitikoakawei. Nitoapa tumai meou toa komooa kayo telo ekete ekete ae ku ibiniakene ta-pala taneleke tumai meato.Ue dipi pine yene peya eida potepiai tekete kamo tootapekala tokoi.Nitikoiyake lou pini odeneke one enikamoya peya takoa pootapeneya waoi.

20 Nitoino, a tibu meki peyamepakei ta tumu tokaneya pikono, ke wakolotine meamene. Akolaliyo onetakoa motane yeneka Aposelo yenekaone agale toawea akane yeneka kiwipeya wedia meamene. Eni takepitikoi yename kiwi toa potokakalatokoinake Akolaliyo kibu motokakatokolo ni uku wa edelo agome oka.

21Nitikale pade edelo ago telekole-kama toka edelo agome kue waneuoya witi ku kugutukakiya kuemakai wane keneya katekamoakusa uele telo pitikakome okomei tukulepa Akolaliyo ibini akeneBabilone ta wia tadekateko adekapiane tuku. Eni toateko adekapiane tukule taatekoa tokalepapadameka eni ta wa enekile toamoi.22 Widapa moyo wia tulutu pukapeabeta pia tokoimopa padameka wayatekile toamoi. Emo kumo agopatootapeneya pioo. Ele kule kodou oatoko ago odenemeka one eni pupuwida wa tikile toamoo. Ni kue makaiwane wekotoa witi ku kugutukamapokomeokamopadamekawayatekiletoamoi. 23 Widapa padameka labotoele wa udukakile toamoi. Widapapadane atoa motokakoi-pete alipoka atoa ni atoa motoka ali kinitawedikete okoimo padameka wayatekile toamoi. Widapa topo lenekianeya mekoi yename eya kuyatopo toa kakilepa ete yene peya moapatukoa tokoi. Ete take pitikoi peyaneke peku lawetekilepa nakeneya

tomoulo enika eni poanele toa etepeapomotoa oa yotokoa toka.

24 Akolaliyo Babilone ta kibu mo-tokakilepa eni take onekemo toaweaakane yeneka one takoa motaneyeneka kini kamate ponomotoa wiatukakoinake toka. Nipa ta pikopeya wia tukane yene wia tukakalatokoinake kibu motokaka.

19Ali Atoa Peya Mati A TibukeKakete Wedikete Akenemo

1 Nititikaneyake yatekolu a tibu aliatoata kakoi matiyame agale kauaakene tetepo tokale yatekou. Eyawa kabunu koukakete okoi. Aliatoa toa motikilepa Akolali oneme-kama toko. Pa tikilepa oneke-kamatitia toko. Onepa telekole-kamatoko. Onepa dikane agono, one keipiatoe. 2 Akolaliyo ali atoa kinikoiso yatekakomepa niminimo-kamaoa kiyoke-kama takoa enoa akakalatoko. Nitoapa ibini akene pamokoatoame one peku noa toati wa tapiko peya pitikoi yene etepea pomo-toa lawetekake nami wia kibu mo-tokaka. Akolalinele takama yakoiyene wia tukakala tokakeka kibu mo-tokaka wa okoi. 3 Eya waka kayo telooa kakoi. Einatoa toeme nokoa kakatalodo kaua-kala kama pokono, Akolalikei piato wa okoi. 4 Nimo okoli einaada ali-kiti pagini kakoa (24) ni lenekaatapeane tuyonoya-mene kime eyatokoi. Akolali ako tobou ago meatekawalaike mekata aua pitakete one keipikete ekete ee nimini, Akolali keipiato wa okoi.

Sipi Sipi Tineyo Atoa Moatekake Ak-enemo

5Nimookoli ako tobou agomeatekawalai agale ludu nokome okome toneAkolaline pupu-kama takoa onekenate wene pianeya mea tiki-kiti ibiniakene yeneka ibini wamene yenekakiwi peyame one kei piamene wa oka.6 Nitikale yatekolu ali atoata kakoimatiyame agale ikilepa ue uu wa kau-gome oa tono bu wa wia tou toaeya wa telo oa kakoli yatekou. Tone

Yamepianele 19:7 460 Yamepianele 19:20Ali Muno Akolali telekole-kama tokoagome talo toa-kala kama pokono,one kei pia 7 ke wa kolotine meato.Sipi Sipi Kai Tineyo one atoa moatekooi ponokolo tokome one atoa onekepoademe kaloa nodokakoa kako. 8 Iatoa i mamina neme moa kamenewa padame ake tootapeneya yati yatitane mamina abe kawameneya moameteka. (Ake tootapeane maminapaAkolaline ali atoame kiyo akeneletoma yakile adeka pikoya.) 9 Nitikaleedelo agome eya wa no-pala oka.Imopa wia mekamene. Akolaliyo SipiSipi Kai Tinane atoa motokaka-petekini toge kikakakuno, noe wa kayo oamotoka yene kolotine meoi wa oka.Nitoa lokakome okome ipa Akolaliyonimini oka agale uku wa oka.

10 Nimo okale kei piadene onekawane auane pitakolu okome nopaneke yagono agono, toamea. Nekeoya-lawe Yesunomo yakoa motikiyene kiwi-pala kibutuane Yesunoletakama yaku agome uku. No pade keipia kowitamoano, Akolali-kama keipia kowitamene. Yesunomo toaweaakakilepa nipa papete EpetaneYominiyo Akolaline agale toaweaakane ali-kiti wene taka taka tokanatoa toawea akako.

Ake Tane Osi Kai Patu Mekagoke Ak-enemo

11Wa enekolu a tibu kago keteponopeaneya pikale enekou. Kago luduake tane osi kai pade witia noka. Onepatu mea noka agopa one ibinitatakuta eya wa akeneya. Dikou waoka toa-kama toko ago wa ibini oaniminile-kama toko ago waka ibinioa taneya. Ni agome ali atoa takoaenoa akakilepa kiyoke-kama toko.Poi kamotokakilepa nika kiyoke-kama toko. 12 Ni ago one lenetapatoe itipono keneya akeneya. Onewagokepa ako tobou agomewatekoyanunagu-kiti watekolokaneya. Onekepenekepa ibini padewiamekaneya.Ete-kitame one ibinipa i wa wenetikiya mena. Pinali one odenewene toko. 13 One tokoo kakenemaminapa kamate pageneya. One

ibinipa Akolaline Agale. 14 Einagoosi kai patu mea pokaka tibu poyoyatene-kiti ake tane osi kai patu mealitima pokoi. Nipa ake taneya yati yatitane mamina abe kawamene maminakakeneya litima pokoi. 15 Einagonokimane keneke eka okata olo kakenetue witoa noka. E ku yatene wiatukateka tue eni witoa noka. Enitueme e ku yatene-pala poi toakawa moa kawikatekoa kapa iti moatapia talo toa-kala kawoo. Nipatelekole-kama toko ago Akolaliyokiwi kotimi yotokome toatekale enoewa eni yenepa gerepi po ku kagonowaneke kautoa tiou toa keneya moakautoo. 16 Einagono tokoo kakenemaminakeka one manakeka eyaibinita takuta ako odene tobou agoako odene AliMunowawiamekaneyapiko.

17Eyaka enekou. Pade edelo ago loupatu kakome a tibu tiginike pukaneyayakoi ini yatene peya-pala kayo telookome okome Akolaliyo toge matikikakakono, koukoa noe. 18 Ali atoalukoa meki tobou ali-kitika poyoyatene ako tobou ali-kitika telekoletoma yaki ali-kitika osi kai-kitikaeni osi kai patu mea piki-kitika aliatoa peya ta pine yeneka kueme topotoa moa egetane yeneka ibini akeneyeneka ibini wamene yeneka enikaeni yene witaneyata kolokono, kinimelepu noatino noe wa kayo oa kaka.

19 Nimo okale yatekene enekolueina yo tane kai keneya agoka tapiko peya ako tobou meane ali-kitikakini poyo yatene-kitika poi kibutuanokoli enekou. Osi kai patu mea pokaago-pala one poyo yatene-palaka poitoadete ni kibutua nokoi. 20 Nitoakibutua poi tokoli o yename etewa poi toa kawa moa patukaketeyo tane kai keneya ago-pala onekapene agale toawea akanagotadekoa motokoi. Eni kapene agopapapete yo tane kai keneya ago patukautakoa kakome ele kule telekoletoma yakeneya. Nitikomepa yo tanekai keneya agono adeka tiginikewia mekoa one yomini kowitoa

Yamepianele 19:21 461 Yamepianele 20:12tokoi yene oa yotokakala taneya.Einagota yo tane kai keneya ago-pala kapene yokakagota o yenamedekoa mootokoa toe mine salepa kueitipono oa kakeneta moa pitikakoi.21 Einagotake lukoa mea poi tokoiyeneka osi kai patu mea pokagomewia tukatapeka. Nipa eka okataolo kakeneya one kimane kenekewitoa nekene tueme wia tukatapeka.Eina witaneyata kolokoita ini yatenepitoa note kini melepu noa makapeatagakoi.

20Setanu 1,000 Mali Ponoka ToaKoa Keneke Moa Pitikaneya

Meatekamo1 Wa enekolu edelo ago pade a

tibu kawa nokale enekou. Nipa einageyo nine piane koa kago keteponokii-pala tele tane kapa poota pikoakakeneya nokale enekou. 2Nokomepaeina pukupuku dekoa motoka. Kotomati kaya wa akene pukupukukeuku. One ibinitapa tobou iponowa oa Setanu wa oa taneya. Niago dekoa motokomepa mali egekadukaka kapidime kakoa (1,000)ponoka toa wida mea-kala kamenewa togototokoa 3 geyo nine pianekoa keneke pitikoa loko pitikaka.Mali ege kadukaka kapidime kakoa(1,000) ponoka toa ali atoa wa oayotokamomotoa nitika. One eidameatogateka oi ponokalepa pa tekei yaya toano pa wa padame po kotokoawetekoo.

4 Wa enekolu ako tobou ali-kitimeatekoi walai-kiti enoane ni Akolalipatu kautakoa kakete ali atoa takoaenemotoa moa kakane yene eniwalai-kitike witipitoa mekoli enoanetokou. Yesunomo oa aua yawaAkolaline agale toawea akoa tokoikekabe teigane yenane yomini-kitikaenekou. Eina yo tane kai keneyaagono yomini latia kakaneyawane keipia kowitamoa kini pono yonokekaone adeka wia mekamene kotetokale wakoi yenane yomini-kitikeuku. E yene kamomotekete potepa

mali ege kadukaka kapidime kakoa(1,000) ponoka toa Keraisu-pala itonotalo toa-kala kakoi. 5 Akolaliyo eteyenepa mali ege kadukaka kapidimekadukoa (1,000) ponokale moakamotokatekoyake o yene namolotakoa moa kamotokaka. 6 Tuaneyakenamolo kamoa poatekoi yenepaAkolaliyo pewe wedoa witikalekolotine meoi. Ali atoa taku takoatuatekoi-pete o yene-pala padeletoameneya Akolali Keraisutake lodoyou toa kinikile takama poi. Nipamali ege kadukaka kapidime kadukoa(1,000) ponoka toa Keraisu-pala itonotalo toa-kala kawei.

Akolaliyo SetanuMoaKawikatekamo7 Mali ege kadukaka kapidime

kadukoa (1,000) ponokalepa Setanukoa keneke moa pitikaneya mekatatewitikoa poo. Padame po kotokoawetekakale poo. 8 Nitoa ta pikopeya pitikoi yene oa yotokademepokome Akolali-pala poi tatoe wapoi kamotokama yawoo. Nipa GokoMegoketa wa ibini akene pitikali poikamotokakale kusa ue kibi keneyaege egeta wa-kala kadukoa one-palakibutua poi topoi. 9 Nitoa itono ludukawa pitikoa pupitikama peketepaAkolaline ali atoa poi pawe kagooboa mekoita one kolotini ta unukoameetapeoi. Nitoa unukoa mekoikaa tibu toe pitakome yoa tukatapeo.10 Nitikalepa kiwi oa yotokaka agoSetanu Akolaliyo dekoa moa salepakue itipono okoa kakene minekepitikoo. Eina yo tane keneya ago-pala one kapene agale toawea akaneagota moa pitikaneya mekoita enipitikakale kimename eida-kama teteete pia oto pia moa-kala kawei.

Akolaliyo Ali Atoa Takoa Enatekamo11 Wa enekolu ako tobou ago

meateka walai uoya ake tootapeanewalai enoane ni eni walaike mekaagoka enoane tokou. One mekakoatibu itonota takoa pootapekalepadameka wa enekile toamokoi.12 Wa enekolu tuane ali atoapa ibiniakene yene ponopene yeneka one

Yamepianele 20:13 462 Yamepianele 21:12mekata lene timini takoa kakolienekou. Nitoa kakoli boku pade-kiti moa leweaneya. Boku pademeemoa poatiki yene i i wa wiamekapiane bokuka moa leweaneya.Nitaneyake tuane ali atoa itonokemekete tanemo i i wa eina bokukewiamekane toa takoa enekala taneya.13 Nipetepa kusa ue nakoa tuaneyeneka oloyo tane yeneka tuane aliatoa pote mekoi take mekoi yenekakamomotekete Akolali mekata potekaatapekoi. Nitikoli Akolaliyopa kiniitonoke mekete tokoina toa takoaenoa akakala toka. 14 Nitaneyakeali atoa tumotoa tokoyaka ali atoatua pote mekoi taaka moa toe minepitikaneya. Eni toe minepa ali atoataku takoa tuadete poatiki ta wa ibiniikiya. 15 Meemoa poatiki-kiti i i wawia mekapiane bokuke ibini katekoawia mekamene yene peya eni toemine moa pitikaneya.

21Weneya Tibu Itonotake Oa Pianemo

1 Wa enekolu weneya tibu itonotalatianeya pikale enekou. Eina namolotibu itonota takoa pootapeadeka.Namolo kusa uemekoyakameamead-eka. 2 Eyaka enekou. Akolaliyoone wa weneya latiane Yerusalemetaapa Akolali mekata a tibu piaketipea noademe nokale enekou.Nipa ali poateka atoa kalotokou toakalaneya tukaketikakale enekou.3 Nitoane yatekolu ako tobou agomeateka walaike agale ludu eya watelo okale yatekou. Akolali mekoyapu wida kakono, Akolali ali atoakipala wida odeneka mekono, enoe.Kipa one yatene wa kipala opiamekilepa onepa kini Akolali wa oameoo. 4 Nitoa mekomepa kini komokogatapeoo. Nipete kipa wa tuamoatumai meamoa komo wamoa tetemoamoa toi. Eina namolole peyatakoa pootapeneya tokolo wa edikoameamoi wa oka.

5 Nimo okale ako tobou agomeateka walaike meka agome okomeokome opi padeya padeya peya

weneya-kama latikala tuku wa oka.Eya waka oka. Nepala i ukumopaetene niminimo-kama ukuno, bokukewia mekoano ta wa oka. 6 Nimoootokoa okome wipitiane toatekuleopi taatekoane tuku. Padeya padeyapeyapa anume-kama titiane toaneanume-kama wipitiane toane tuku.Ue nodome tuki-kiti meemoa pomo-toa ue lene togotapa ue nomoanemeou. Nipa nami kakamekene panomoane mekala tou. 7 Poi toakawa moa patukaki yene edikoaneepetanele yameou. Dikakagopa oneAkolali mekene talo toane meou.Onepa anu manago meoo. 8 Nimoukuyake eya yene kini kepene mamamoa piti taneya mea ni nooke wenetugoameakewawani ele kule poaneletoa ni ali atoa wia tukoa ni monekoua piamatiki atoa-pala koua piani nakeneya moa wia ni ulo toa wiani kini yoname latikoinakeya-kitikowitoa ni kapene yokoa tiki peyapasalepa kue itipono okoa kakene toemineke moa pitikaneya meoi. Enitukilepa taku takoa toi.

Weneya Yerusaleme Taake Oa Pi-anemo

9 Eya edelo ago tatono kakoa(7) wipitia ke enekatekoya-kitikapetekane mete tatono kakoa (7)tatite toa pikoa kakoi edelo ali-kiti padame no mekouta nokomeokome ali poka atoa Sipi Sipi KaiTinane natono yameouno, noo waoka. 10Nitoapa EpetaneYomini nookeawinome aua pome tono kakenematike kakapokome Akolaliyo one walatiane Yerusaleme taapa one mekataa tibu pia ketipea noademe nokaleyameteka. 11 Akolaline pa takalo-ganeya ketipea nikilepa nipa kamokue diyasipa wa akene kue wane toutoa keneya pa pa tootapeneya ketipeanoka. 12 Kue pawe kago uo matikawa unukatapeneya. Kago-kitikatuku kakoa (12) pikoa unukaneya.Kago pikane toa edelo ali tukukakoa (12) kaate taneya. Eni kago-kitikepa Iserele yatene tuku kakoa(12) ibini tatimo tatimo toa wia

Yamepianele 21:13 463 Yamepianele 22:1mekaneya. 13 Eni kago-kitipa louwitia noka lonoka lou pipoko lonokaeka lonoka kuka lonoka tebolo tebolowa pikakala taneya. 14Kue pawe kagokagilepa kue yaupea petenemati tukukakoa (12) moa tatia Sipi Sipi KaiTinane Aposelo ali tuku kakoa (12)ibini tatimo tatimo toa wia mekoataneya.

15 Nopala agale eni oa kaka edeloagome golo kueme latiane iti pikoakaka. Nipa weneya Yerusaleme tani eni ta kawa unukatapeane paweni kago-kiti adeka moma poateka itieni pikoa kaka. 16 Eni ta latikilepakolodo tuyono pikoa latianeya. Nipalou witia noka lono lou pipoko lonoeka lono kuka lonoka odene kotukakoa-kama latianeya. Yerusalemetaapa edikoa latia yapu wima pekenetoa itime adeka moma pokomepakolodota pake-kama kilomita egekadukaka padeka tatigime kadukoa(2,400) tadeka. Ate wima pekene toaadeka moma pokomepa ludukiyakakilomita 2,400 tadeka. 17 Kue pawekago kagete atepea kibutawineyapekene toa itime ate toa adeka momapokomepa ludukiya 144 mita tadeka.Padeya padeya pia kawa tokoya adekamoma pikilepa kini tanele teketeeniya itime-kamaadekamomapikiya.

18 Kue pawe kago atepea wiakibutuma pikilepa diyasipa, wa akenekamo kueme-kama wianeya. Yapuwikilepa nipa doo eya takoa pomotoatoele yotane golo kueme-kamawianeya. Golo kueme wianeyake papa tootapeane gilasi keneya. 19 Kuepawe kago kagilepa kue yaupeapetene mati moa tatilogoa eniyapatu atepea kibutua kama pekeneya.Kue yaupea petene eni moapa eyakuya kamo kue moa kalotokaneya.Eni kamo kuepa eya. Namolopadiyasipa, taku takoapa sapaia tubokeneya. Tebolo takoapa agesi,ake tootapeneya. Tuyono takoapaemerale, ke tata tigini keneya. 20 Kokakoapa sadonikisi, ake tane kianeteke teke tane kue. Ko meleputakoapa koniliame, kiane kue. Tatono

kakoapa kerisolaisi, kakai pagene kue.Ketepo kakoapa berili, tai yabunupagene keneya kue. Pogi kakoapatopasi, padeya kakai pagene kue. Noikakoapa kerisoperesi, kakai pagenekanu pagene teke teke tane kue.Tukumelepu kakoapa aiasine, padeyatubo keneya kue. Tuku kakoapaametisi, kudulu pagene keneya. Kuepawe kagilepa enika eni kue moatatilogoa eniya patu atepea kibutuakama pekeneya. 21 Kago tuku (12)kakoapa yadi yadi tootapeane kamopilume-kama latianeya. Eniya waneodene odene-wame kago latikalataneya. Ka-kitika doo eya takoapomotoa toele yotane golo kuemelatianeya. Golo kueme latianeyake papa tootapeane gilasi keneya.

22 Weneya Yerusaleme ta keneketobou losu yapu kawameadeka. Eni takeneke eya agota Ali Muno telekole-kama toko ago Akolali-pala Sipi SipiKai Tineta eida-kama mekino, losuyapu wiatikile piamoko. 23 Eni taapaloumeka tokenemeka pa takateko toamena. Akolali one pame-kama patakalogakoya. Sipi Sipi Kai Tinepalabo tetepo takatekoa meko. 24 Enitaake witaka pa kenekepa ta pikopeya pitikoi yene yamele too. Kiniako tobou mekoi-kitame kini kamoyaaua pato wa eni take aua pokalatoi. 25 Ete pia oto pia eni ta kago-kiti peaneya-kama pioo. Eida ta lik-ileka toamokale tokome kago ketek-ileka toamoi. 26 Eni taake-kamata piko peya pitikoi yatene-kitamekini kamoya eya kuya epetaneya auapokala toi. 27 Padeya poaneyaka eidalobutukile toamoo. Ya tanele toa oayotokoa toka agoka lobutua pameletoamoo. Meemoa poatiki yene i i waSipi Sipi Kai Tinane bokuke ibini wiamekapiane yene odene eida lobutuapamele too.

22Ali Atoa Meemoa Pomotoa Toko Ue

1 Eina edelo agome iyapa ena waali atoa meemoa pomotoa toko ue

Yamepianele 22:2 464 Yamepianele 22:17yameteka. Eni uepa eteki eteki tanekue keneya yoa kakilepa Akolali SipiSipi Kai Tineta talo toata mekoi walaikeneke ue lene toa 2 eni tube takeneke piko polo ka ludu yoa kako.Eka okamatanu ludu ali atoameemoapomotoa toko yomo kaatapeko. Eniyomo malike-kama ku tukilepa tuku(12) kakoa-peta tukala toko. Nipatokeneke-kama ku tukala toko. Eniyomo tatamepa e ku yatene yenetoameneya memotoa toko. 3 Ipapoaneya wa Akolaliyo kekaneyalatikoa wakeneya odeneyaka eidapiamoko. Eni ta keneke AkolaliSipi Sipi Kai Tinetame talo toatamekoi walaipa pa pia-kala kawoo.Eidapa one pupu yename one kei piakowitoi. 4 One lene timinika enoatoi. Akolaline ibini kini ponoke wiamekaneya meoi. 5 Eidapa ta wa likiletoamoo. Kini Ali Muno Akolaliyo-kama kiwi mekoita pa takalogakaletokome labo udukoa lou pa witoatoatekale piamoo. Eidapa ako tobouyene mekete eya kuya peya talo toa-kala kama poi.

6 Edelo agome no-pala eya wakaoka. Wini bokuke wia mekakamopaetene niminimo. Eni peya taatekoatootapeoo. Ali Muno Akolaliyo oneedelo ago pawawetekakilepa ele kulepene toatekole i i wa one pupu yenewene takamotoa toka. One agalepapete toawea akane ali-kiti wenetakaka ago Akolaliyo nitika wa edeloagome oka.

Yesu Wakapea Noatekole7 Kipala i ukumo yakoe wa Yesuyo

oko. Nowakapeane noateku tigotoko.I bokuke i i wa papete wia mekapi-anemo yakoa motiki yene kolotinemeoi.

8 Yone nopa i mekene uku. Ibokuke wia mekapiane toane-kamaanu kaleme yakoane leneme enoanetokou. Nititikoanepa i i wa enikaenile yameteka edelo ago kei pi-ane kowitadene one kawane kenekepitalogakou. 9 Nitikolu okome nokaAkolalinele takaku agono, toamea.

Onekele takakilepa nipa neke oya-lawe Akolaline agale toawea akakiyene ni i bokuke wia mekanemoyakoa motiki yene kiwi peya-palakibutuane onekele takakuno, no keipia kowitamoano, Akolali-kama keipia kowitamene.

10 Nimo ootokoa kakome okomewini boku i i wa wia mekapikanaboku poome togotameamene. Winiwia mekapikana toa taatekoa toatekotigotokolo tekene ni uku. 11 Poaneletiki yene kini poanele pa tomapoati. Ele kule ya tanele tiki yenekini ya tanele pa toma poati. Kiyoakenele tiki yene kiyo akenele tomapoati. Akolalinele-kama takaki yeneonekele-kama takama poati waneuku.

12 Kipala i ukumo yakoe. Nowakapeane noateku tigotoko. Kinikini toma yakoina toane topo takoanemeatekuya-pala auane nouno,nepiamene-ye. 13 Padele padelepeya anume-kama titiane toaneanume-kama wipitiane toane tuku.Padele padele titikileka padele padelewipitikileka no patu-kama toko.

14 Kini mamina abe kootapekoiyene kolotine meoi. Mamina abekootapeketepa nipa meemoa poatikiyomo ku oyake kotia namele too.Nika kago pikoka patukoa weneyaYerusaleme ta keneke lobutua pameletoo. 15 Kago pikoka patukoa pikilepanipa eya yene akolono pa memotoapoi. Ya tanele toa tomo lawetoa ulotoa nakeneya moa wia pamoko atoakoua pia ali wia tukoa kini yonamelatikoinakeya kowitoa ete yene-palakapene wakoa oa yotokoa tiki yeneakolono pa memotoa patukoa poi.

16 No Yesuyo anu edelo ago ki-wike moane wetekakilepa anu losuyatene tatono kakoa (7) meki toa ii wa toawea akatekomo akoano pawane wetekakou. Nopa Depidi-loeketagene agome uku. Nopa pa wedoatoko tagoi kobu tagoi wa ibini ikiya.

17 Epetane Yominiyoka Yesukepoateko atoameka namenewa iki. Inaukumo yatekoi peyameka namene

Yamepianele 22:18 465 Yamepianele 22:21wa amediki. Ue nodome tuaneyameki yenameka namene wa amediki.Meemoane poateku ue nomoane nouwa wene piki yename ue pa nomoanomotoane ukuno, nami tukuamatikiue nomoa namene.

18 I bokuke wiane mekapikumoyakoa motiki yene-pala no Yoneyoeya wane pubu ukuno, yakamene.Panagome-kiti i wiane mekapikumopakeke one wene kibutua okaagale lukakalepa Akolaliyo one-pala eya topo takoa too. I bokukewia mekapiane toa taatekoa keenekakole-kiti einagome enemotoatoo. 19 Nika panagome-kiti i bokuke

wiane mekapikumo pademo katekoawakalepa Akolaliyo eya topo takoatoo. I bokuke wiane mekapikuletaatekoa tokalepa meemoa poatekoyomo ku i ago ne namele toamokowa ka ketekoo. Nitikale Akolaliyoone wa latiane take lobutua pameletoamokale einago etepea poo.

20 Kipala i toawea akako agomepaipa nimini taatekoa toatekomo ukuwa ikilepa eya waka oko. One waka-peane noateku tigotoko wa oko.

Ee nimini. Ali Muno Yesu nitoanota. Wete namene-ye.

21Ali Muno Yesuyo kiwi peya pewewia yopimotoane uku-ye. Ee nimini.