hindimes.intnet.mu/english/documents/examinations/primary/cpe/...वह क छ पर श न थ i...
TRANSCRIPT
-
1406 © Mauritius Examinations Syndicate
Instructions to Candidates 1. Check that this question paper
contains 8 questions printed on 16 pages numbered 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15 and 16.
2. Write your Index Number on the
question paper in the space provided above.
3. You should not use red ink in
answering questions. 4. Write all your answers clearly on
the question paper. 5. Attempt all questions.
Section/ Question
MARKING REVISION CONTROL
Marks Sig Marks Sig Marks Sig
A
1
2A
2B
3
4
5
B
6
7
8
TOTAL
Sig (HG)
For Markers’ Use Only
mauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationsmauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationsmauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationsmauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationsmauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationsmauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationsmauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationsmauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationsmauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationsmauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationsmauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationsmauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationsmauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationsmauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationsmauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationsmauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationsmauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminationssyndicatemauritiusexaminations
Index Number .....................................................................................................
MAURITIUS EXAMINATIONS SYNDICATE
The Certificate of Primary Education Examination
October 2014
HINDI(Subject Code No. 150)
Time: 1 hour 45 minutes
-
1406 2
-
1406 3 Please turn over this page
Marks
Section A
Question 1 (20 marks) ��येक वाय को पूरा करने के �लए सह� उ�तरवाले श�द के अ�र को घे�रए :- उदाहरण: म� ............... घर म� खशु हँू I
क. अपनी ख. अपना ग. उसक� अपने
१. इस �व�यालय म� अनेक ................ पढ़ाती ह� I क. अ"यापक ख. अ"या�पकाओं ग. अ"या�पकाएँ घ. अ"यापक&
२. फूलदान ................ स*ुदर-स*ुदर फूल ह� I क. का ख. से ग. को घ. म�
३. रमेश रोज़ साढ़े ................ बजे पाठशाला के 3लए 4नकलता है I क. सात ख. साठ ग. साथ घ. साट
४. ................ राजधानी पोट: लइुस है I क. हमारा ख. हमारे ग. हमार; घ. हम�
घ
-
1406 4 Please turn over this page
Marks
५. ब=चे फ़ुटबॉल खेलना ................ करते ह� I क. Aस*न ख. अAस*न ग. Aस*नता घ. पस*द
६. गत सCताह देशभर म� खबू वषा: ................ I क. होगी ख. हुई ग. होती है घ. हुआ
७. सधुा इन ................ को अलमार; म� रखती है I क. वJतुएँ ख. वJतु ग. वJतुओं घ. वJतुओ
८. नानीजी ने ................, “एक Mगलास पानी लाना” I क. कहे ख. कह;ं
ग. कहा घ. कहतीं
९. नाव� समOु म� ................ ह�
क. आता-जाता ख. आते-जाते ग. आनी-जानी घ. आती-जाती
१०. अ"यापक ने बताया Qक ‘भ3ूम’ का दसूरा शRद ................ है I
क. ज़मीन ख. आसमान ग. समOु घ. आग
-
1406 5 Please turn over this page
Marks
११. द;या बनाने वाले को ................ कहा जाता है I
क. दरजी ख. दकुानदार ग. नाई घ. कुSहार
१२. ................ मछल; पकड़ता है I
क. बहे3लया ख. बढ़ई ग. मछुआ घ. रVक
१३. बहुत सी ................ मेज़ पर बैठW ह� I
क. मिYखय& ख. मिYखयाँ ग. मYखी घ. मधुमYखी
१४. ऋचा ने �पताजी से पूछा, “............. हम� कब काज़ेला ले जाएँगे?”
क. तुम ख. तू ग. वह घ. आप
१५. ................ दकुान म� तरह-तरह के सामान ह� I
क. मेरा ख. इस ग. यह घ. वह
१६. म�ने पढ़ा ................ प]ृवी घूमती है I
क. Qक ख. क� ग. को घ. के
-
1406 6 Please turn over this page
Marks
१७. आगामी सCताह छु^_या ँशु` ................ I
क. ह&गे ख. ह&गी ग. होगी घ. हुa
१८. हम� हमेशा समय ................ सोना और जागना चा^हए I
क. को ख. के 3लए ग. पर घ. के
१९. ................ अपने मेमने के साथ खेल रह; है I
क. cबdल; ख. बकर; ग. शरेनी घ. कु4तया
२०. एक ................ पतंग आसमान म� उड़ रह; है I
क. नील; ख. नीले ग. नीला घ. पीला
Question 2
इस पाठ को "यान से प#ढ़ए :-
शुeवार क� शाम थी I राधा अपने भाई 4नतीश के 3लए केक बना रह; थी 4नतीश का ज*म^दन था और राधा उसे खशु करना चाहती थी राधा पहले भी अपनी मा ँ क� सहायता से केक बना चकु� थी पर यह पहल; बार थी Qक वह अपने आप केक बना रह; थी I यह; कारण था Qक वह कुछ परेशान थी I
-
1406 7 Please turn over this page
Marks
केक बनात-ेबनाते वह सोच रह; थी “केक बहुत Jवा^दgट होगा और सभी को पसदं आएगा ” अंत म� उसने केक को तवे पर रखा और पकने के 3लए चूdहे पर चढ़ा ^दया एकाएक फ़ोन बजा और वह उसे उठाने गई कुछ ह; समय बाद राधा ने देखा Qक रसोईघर से धुआँ 4नकल रहा था उसे केक का cबdकुल "यान ह; न रहा तब उसे "यान आया Qक धुआँ रसोईघर से 4नकल रहा था वह फ़ोन छोड़कर रसोईघर क� तरफ़ दौड़ी उसके �पताजी भी रसोईघर क� ओर भागे उ*ह&ने तुरंत चdूहे से तवे को उतारा और सभी iखड़Qकय& को खोल ^दया “अरे ! यह Yया हो गया !” केक एकदम जल चुका था राधा रोने लगी �पताजी ने राधा को समझाते हुए कहा, “रो मत, बेट; परेशान मत हो दकुान चलते ह� और 4नतीश के 3लए केक खर;द लाते ह� ” राधा मJुकराने लगी
Question 2 A (5 marks)
सह� उ�तरवाले अ�र को घे�रए :-
१. कहानी के आरSभ म� राधा .............. I क. केक खा रह; थी ख. केक बना रह; थी ग. केक खर;द रह; थी घ. केक बेच रह; थी
२. 4नतीश राधा का .............. है I क. बाप ख. 3मl ग. भाई घ. पड़ोसी
-
1406 8 Please turn over this page
Marks
३. राधा परेशान थी Yय&Qक .............. I क. उसे फ़ोन पर उmतर देना था ख. उसे केक खर;दना था ग. उसके �पताजी घर पर नह;ं थ े घ. वह पहल; बार खुद केक बना रह; थी
४. जब राधा ने धुआँ देखा तब वह .............. I
क. अपने �पताजी को बुलाया ख. रसोईघर क� ओर भागी ग. दकुान गई घ. फ़ोन पर बात� करती रह;
५. कहानी के अंत म�, राधा ............. थी I
क. दखुी ख. नाराज़ ग. थक� घ. खशु
Question 2 B (10 marks)
इन �%न& के उ�तर स�ंेप म+ �ल,खए :-
१. राधा केक Yय& बना रह; थी ? .............................................................................................. २. केक Yय& जल गया ?
.............................................................................................. ३. राधा के �पताजी ने रसोईघर म� जाकर Yया Qकया ?
(क) ......................................................................................... (ख) .........................................................................................
-
1406 9 Please turn over this page
Marks
४. जब राधा ने देखा Qक केक जल गया तब उसने Yया Qकया ?
.............................................................................................. ५. राधा के �पताजी ने अंत म� Yया कहा ?
................................................................................................
Question 3 (10 marks)
नीचे #दए गए श�द& म+ से उ7चत श�द चुनकर खाल� जगह& म+ �ल,खए :-
सोचने बरतन कपड़ े बेचूँगी बाज़ार
पैसे बड़ े 7गर टूट चूज़े
Qकसी गाँव म� रेखा नाम क� एक लड़क� रहती थी उसके पास एक गाय थी वह रोज़ पास के ................. म� दधू बेचने जाती थी एक ^दन दधू से भरा एक ................. 3लये पैदल बाज़ार जा रह; थी वह ................. लगी
“म� दधू ................. और उस ................. से अंड ेखर;दूँगी अंड& से मझुे बहुत से ................. AाCत ह&गे जब वे ................. ह&गे तब वे मझुे अंड ेद�गे म� Qफ़र से अंड ेबेचूँगी और मझुे oयादा पसेै 3मल�गे उन पैस& से म� नए ................. और घर के सामान खर;द सकँूगी ”
अचानक वह Qफ़सलकर ................. पड़ी बरतन ................. गया और सारा दधू ज़मीन पर फैल गया रेखा का सपना पूरा न हो सका
-
1406 10 Please turn over this page
Marks
Question 4 (5 marks)
नीचे #दए गए वाय& को Dम से �ल,खए ताEक कहानी पूर� लगे I पहला और दसूरा वाय दे #दए गए हG :-
१. हम A4त^दन उसे सींचते थे I
२. एक ^दन �पताजी ने ल;ची का एक पौधा खर;दा
३. उससे हम� बहुत सी ल;Mचयाँ AाCत होती ह� I
४. म�ने पौधा रोपने म� उनक� सहायता क� I
५. तब हमने पौधे को ज़मीन म� रोपा I
६. हमने बगीचे म� एक गpढा खोदा I
७. अब वह एक �वशाल वVृ बन गया है I
१. एक ^दन �पताजी ने ल;ची का एक पौधा खर;दा
२. म�ने पौधा रोपने म� उनक� सहायता क� I
३. ................................................................................................ I
४. ................................................................................................ I
५. ................................................................................................ I
६. ................................................................................................ I
७. ................................................................................................ I
-
1406 11 Please turn over this page
Marks
Question 5 (10 marks)
#दए गए हर दो श�द& से एक वाय बनाइए :-
१. दाद; - कहानी
................................................................................................
................................................................................................
२. गाड़ी - सड़क
................................................................................................
................................................................................................
३. बाज़ार - मछल;
................................................................................................
................................................................................................
४. फल - टोकर;
................................................................................................
................................................................................................
५. खशु - �पक4नक
................................................................................................
................................................................................................
Please turn over this page
-
1406 12 Please turn over this page
Marks
Section B Question 6 (5 marks)
नीचे �लखे वाय& कJ खाल� जगह& को कोKठक म+ #दए गए श�द& के सह� Lप से भ�रए :-
१. A4त^दन rयायाम करने से शर;र ..................... रहता है (JवाJ]य)
२. सनूामी एक ..................... Aकोप है I (Aकृ4त)
३. कल राज ने अपनी ..................... वष:गाँठ मनाई I (दस)
४. फुलवार; म� तरह-तरह क� ..................... उड़ रह; ह� I (4ततल;)
५. मेहनती छाl अपनी ..................... म� खबू "यान देते ह� I (पढ़ना)
Question 7 (15 marks)
इस पाठ को "यान से प#ढ़ए :-
एक Qकसान के बगीचे म� आम का एक पुराना पेड़ था वह इतना पुराना हो गया था Qक वह Qकसी काम का न रहा वह न कोई फल देता था न ह; Qकसान को उससे कोई पैसा 3मलता था एक ^दन Qकसान ने सोचा Qक Yय& न पेड़ काटकर उसक� लकड़ी बेच दूँ
लेQकन वVृ पर बहुत सी Mचuड़य& ने अपने अपने घ&सले बना रखे थे जब Qकसान पेड़ क� शाखाओं को काटने लगा तो Mचuड़याँ घबरा गa
-
1406 13 Please turn over this page
Marks
पेड़ से 4नकलकर उ*ह&ने Qकसान से Aाथ:ना क�, “vीमान जी, कृपया पेड़ को मत का^टए यह; हमारा घर है ”
Qकसान ने उनक� एक न सनुी वह पेड़ काटता रहा इतने म� Yया देखता है – मधुमिYखय& का एक छाता पास म� जाकर देखा तो छाता शहद से भरा पड़ा था Qकसान को तब लगा Qक आiख़रकार वह पेड़ इतना बेकार तो नह;ं है शहद बनाने के 3लए मधुमिYखय& क� एक अ=छW जगह थी इससे खदु के 3लए उसे काफ़� शहद तो 3मलेगा ह;, बेचने के 3लए भी शहद रहेगा
पेड़ काटना रोककर उसने पxVय& से कहा, “अब तुम लोग चैन से रह सकते हो ”
इन �%न& के उ�तर पूरे वाय& म+ �ल,खए :-
१. Qकसान ने Yय& सोचा Qक आम का पेड़ बेकार हो गया था ? दो कारण बताइए
(क) .......................................................................................... ..........................................................................................
(ख) ....................................................................................................................................................................................
२. Qकसान पेड़ का Yया करना चाहता था ? दो उmतर द;िजए
(क) ....................................................................................................................................................................................
-
1406 14 Please turn over this page
Marks
(ख) ..........................................................................................
..........................................................................................
३. (क) Mचuड़य& ने Qकसान से कौन-सी Aाथ:ना क� ? ......................................................................................................................................................................................................
(ख) कारण बताइए ......................................................................................................................................................................................................
४. (क) पेड़ काटत ेसमय Qकसान ने उस पर Yया देखा ? ..............................................................................................
..............................................................................................
(ख) पास जाकर देखा तो उसम� Yया पाया ? ............................................................................................................................................................................................
५. अंत म� Qकसान को Yय& लगा Qक पेड़ उसके काम क� चीज़ है ? दो कारण बताइए (क) ..........................................................................................
.......................................................................................... (ख) ..........................................................................................
..........................................................................................
-
1406 15 Please turn over this page
Marks
Question 8 (20 marks)
PनRन�ल,खत वायाशं& के आधार पर लगभग १२० श�द& का एक Pनबंध �ल,खए :-
पर;Vा म� उmतीण:/पास होना
माँ-बाप के साथ एक ब^ढ़या तोहफ़ा खर;दने के 3लए
बाहर जाना (कहाँ?)
तोहफ़ा चुनना (कौन सा? Yय&?)
एक साथ भोजन करना (Yया-Yया खाना?)
खशुी-खशुी घर लौटना
यहाँ �ल,खए :-
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
-
1406 16 Please turn over this page
Marks
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
-
1406 17 Please turn over this page
Marks
BLANK PAGE