ХӨДӨЛГӨӨНТ ХОЛБООНЫ ХЯНАЛТ ШАЛГАЛТ, ХЭРЭГЛЭГЧДИЙН ГОМДОЛ, САНАЛ

2019.05.23

М.БолдбатИнженер

Радио давтамжийн зохицуулалт, хяналтын газар

АГУУЛГА

РАДИО ДОЛГИОН, ТҮҮНИЙ ХЯНАЛТ

ДҮГНЭЛТ, ЗӨВЛӨМЖ

ЦСО-НЫ ХЭМЖИЛТҮҮД

ТОО БАРИМТ, СУДАЛГАА

РАДИО ДОЛГИОН БИДНИЙ АМЬДРАЛД

МУ-ын Радио долгионы тухай хуулийн 3.1.1.“радио долгион” гэж агаарын орон зайд тархаж байгаа

цахилгаан соронзон орны 3000 гега герц хүртэлх давтамжтай хэсгийг; Гар утасУхаалаг цаг Удирдлагатай түлхүүр

ФМ радио Радио станц Утасгүй микУдирдлагатай тоглоом WiFi төхөөрөмж

ХҮНИЙ ОРОЛЦООТОЙ ҮҮСЭЖ БАЙГАА ЦСО

Hair dryers Vacuum Cleaners Lights Microwave Ovens Portable Radio Washing Machine

Radio Stations Power Lines Transmitters Work tools Traffic Mobile Phone

ХХЗХ-НЫ РАДИО ДОЛГИОН ХЯНАЛТЫН ТӨВ

Үндсэн үйл ажиллагаа:• Радио давтамжийн зурвасын эзлэмжийг тодорхойлох хэмжилтийг хийх• Зэргэлдээ суваг хоорондын харилцан нөлөөлөл, зурвасын гаднах

цацаргалт болон интермодуляцын шалтгааныг тогтоох• Оронгийн хүчлэгийн хэмжилт хийх• Хууль бус хэрэглээг илрүүлэх, зөвшөөрөлгүй станцуудыг тодорхойлох• Бүх төрлийн нэврүүлэгчийн техникийн үзүүлэлтэнд хяналт тавих• Харилцан нөлөөллийг шалгаж шийдвэрлэх• Сувгийн эзлэмжийг тодорхойлох

Хяналт, шалгалтын ажлыг явуулж буй хэлбэр• Үндсэн ажил үүргийн хүрээнд• Төлөвлөгөөт ажлын хүрээнд• Төлөвлөгөөт бус хяналтын хүрээнд• Хэрэглэгчийн санал хүсэлт, гомдлын дагуу

Дарга-1

Ахлах инженер-1 Инженер-6

ХӨДӨЛГӨӨНТ ХОЛБООНЫ ХЭМЖИЛТ, ХЯНАЛТ

Үүрэн холбооны үйлчилгэээрхлэгчийн радио давтамжийнзурваст хэмжилт хийх,зурвасын өргөнийгтодорхойлох, хажуугийнцацаргалтыг хэмжих.

Үүрэн холбооны үйлчилгэээрхлэгчээс ирүүлсэн албанхүсэлтийн дагуу харилцаннөлөөллийн хэмжилтийнУлаанбаатар хот болон ороннутагт хийж гүйцэтгэдэг.

Үүрэн холбооны сүлжээндажилладаг хэрэглэгчийнтөхөөрөмжүүдийн ярианычанар, өгөгдөл хүлээн авахболон дамжуулах хурд,сүлжээний ачаалал, сүлжээнийтархалтын чанарын хэмжилт.

Радио давтамжтай цахилгаансоронзон орны хүнд үзүүлэхнөлөөний хэмжилт.

www.crc.gov.mn

www.crc.gov.mn

ГОМДОЛ, САНАЛ, АЛБАН ХҮСЭЛТ-2018 ОНД

Радио давтамжтай цахилгаансоронзон орны хүнд үзүүлэхнөлөөний хэмжилтийг Иргэд,үүрэн холбооны үйлчилгэээрхлэгч, ААН, СӨХ-доосирүүлсэн хүсэлтийн дагуу.

152 албан тоот 43 байршилд ЦСО 64 харилцан нөлөөлөл 45 Бусад хэмжилт

ХХЗХ-ны инженер Хэмжилт Дүгнэлт гаргана

2013-1 2014-3 2015-6 2016-8 2017-10

ХЭМЖҮҮРИЙН ТӨХӨӨРӨМЖ

RFP-04CE Smart Field meter /0.2MHz - 3 GHz/• AM / FM / TV болон GSM үүрэн

холбооны станцууд.• Нэвтрүүлэгчүүд болон Богино

долгионы радио.• Гар утас.• Бичил долгионы зуух.• RFID антенн.• Аж үйлдвэр, шинжлэх ухааны

болон эмнэлгийн тоногтөхөөрөмж зэрэг төрөл бүрийн эхүүсгэврээс үүссэн ЦСОроныгхэмжих, үнэлэхэд хэрэглэгдэнэ.

R&S®FSH with isotropic antennas20 ГГц хүртэлх давтамжийн өргөн хүрээтэй учраас R &S®FSH нь GSM, CDMA, WCDMA, LTE, DECT,Bluetooth®, WLAN, WiMAX, Радио өргөн нэвтрүүлэг,ТВ зэрэг бүхий л төрлийн утасгүй холбооны үйлчилгээгхамрана

ХОЛБОГДОХ СТАНДАРТ /MNS 5594:2015/

Энэ стандартын зорилго нь 3 кГц-ээс 300 ГГцхүртэлх радио давтамжтай цахилгаан орон,соронзон орон ба цахилгаан соронзон орныүйлчлэлийн улмаас хүний эрүүл мэндэд учирчболох хортой нөлөөний хэм хэмжээг тогтоож,хүмүүсийг энэхүү нөлөөнөөс хамгаалахад оршино.Энэ стандартаар 3 кГц-ээс 300 ГГц хүртэлхдавтамжтай цахилгаан соронзон орноос хүндүзүүлэх хортой нөлөөнөөс хамгаалахзөвлөмжүүдийг санал болгоно.

ХЭМЖИЛТҮҮД

МҮОНРТ-ийн цамхгийн дэргэдҮүрэн холбооны бааз

станцын дэргэдФМ радио нэвтрүүлэх

антений дэргэд

ХЭМЖИЛТ-1 /МҮОНРТ-ИЙН ЦАМХАГ ОРЧИМ/

Huree University MNB Central Tower

360 m

12 FM Transmitter DTV Transmitter 4 Mobile Operator RF

ХЭМЖИЛТ-1 /МҮОНРТ-ИЙН ЦАМХАГ ОРЧИМ/

Давтамж

/МГц/Эзэмшигч

Тусгай зөвшөөрлийн

дугаар1 89.7 Жавзандамба хутагт төв ТББ 589 /FM 2102 91.7 Хэмнэлт долгион ХХК 491/FM1603 95.1 Шүхэр ТББ 408/FM1384 96.9 Эх элгэн нутаг ХХК 396/FM133

597.5

Гандантэгчинлэн хийд шашны

байгууллага291/FM101

6 98.9 Монголиан Мьюзик Медиа ХХК 146/FM557 100.9 Радио Телевизийн Сүлжээ УТҮГазар 005/FM018 103.1 Радио Телевизийн Сүлжээ УТҮГазар 005/FM019 103.6 Медиа холдинг ХХК 025/FM07

10 104.5 Салхи Энтертэйнмэнт ХХК 023/FM0611 106.0 Радио Телевизийн Сүлжээ УТҮГазар 005/FM0112 106.6 Стандарт Ви Оү Эй ХХК 011/FM03

ХЭМЖИЛТ-1 /МҮОНРТ-ИЙН ЦАМХАГ ОРЧИМ/

Хэмжилт хийсэн цэгийн

байршил

ХЦ-1 ХЦ-2 ХЦ-3 ХЦ-4

Антенны өндөр (м) 150 150 150 150Хэмжилт хийсэн антенны

өндөр (м)

2 2 2 2

Антенаас хэмжилтийн

цэг хүртэлх зай (м)

8 8 8 8

Хэмжүүр дээрх

хэмжилтийн дүн (V/m)

4.63 3.03 2.86 2.34

Хэмжилтийн дүн (Вт/м2) 0.056 0.024 0.021 0.014Хязгаарын түвшин

(Вт/м2)

MNS 5594:2015 стандартын утга:

Бүх РӨН-ийн хувьд /100-400 МГц/ 2 Вт/м2

LTE 4G /788-798 МГц/ үед 3.94-3.99 Вт/м2

CDMA 900-2G /935-947.5 МГц/ үед 4.67-4.73 Вт/м2

LTE 4G /1830-1840 МГц/ үед 9.15-9.2 Вт/м2

WCDMA 3G /2160-2170 МГц/ үед 10 Вт/м2

ХЭМЖИЛТ-2 /БААЗ СТАНЦЫН ДЭРГЭД/Тайлбар ХЦ-1 ХЦ-2 ХЦ-3 ХЦ-4

Антенны өндөр (м) 4 4 4 4

Хэмжилт хийсэн антенны өндөр (м) 2 2 2 2

Антенаас хэмжилтийн цэг хүртэлх зай (м) 2 2 2 2

Байшин дээрх хэмжилтийн дүн (V/m) 5.02 6.08 7.34 13.98

Хэмжилтийн дүн (Вт/м2) 0.066 0.098 0.142 0.518

Хязгаарын түвшин (Вт/м2)

MNS 5594:2015 Safety Levels with Respect to

Human Exposure to Radio Frequency

Electromagnetic Fields, 3 kHz to 300 GHz

MNS 5594:2015 стандартын утга:

LTE 4G /788-798 МГц/ үед 3.94-3.99 Вт/м2

CDMA 900-2G /935-947.5 МГц/ үед 4.67-4.73

Вт/м2

LTE 4G /1830-1840 МГц/ үед 9.15-9.2 Вт/м2

WCDMA 3G /2160-2170 МГц/ үед 10 Вт/м2

ХЭМЖИЛТ-2 /БААЗ СТАНЦЫН ДЭРГЭД/

Хэмжилтийн дүнгээс үзэхэд тус бааз станцынрадио давтамжтай цахилгаан соронзон орныхүнд үзүүлэх нөлөөний аюулгүйн төвшинMNS 5594:2015 стандартын 4.3-р зүйлийн 9-рхүснэгтийн олон нийтийн хувьд буюухяналтгүй орчин дахь давтамжийн царааныхүлцэх хамгийн их нөлөөний хязгаарынтөвшингөөс доогуур байгаа нь харагдажбайна.

ФМ радио нэвтрүүлэх антений урд хийсэн хэмжилт

Антений урд /антенаас алслах зай 1м 2м 3м 4м 15м MNS 5594 (ICNIRP)хязгаар

ЦО хүчилгийн хэмжээ [В/м] 272 98.9 80.2 56.2 10.9 28

ЦСО нягтралын хэмжээ [Вт/м²] 196 25.94 17.06 8.377 0.315 2

ХЭМЖИЛТ-3 /ФМ АНТЕНЫ ДЭРГЭД/

ХҮНИЙ БИЕД ҮЗҮҮЛЭХ ХЯЗГААРЫН ЗАЙ

5 Вт

25 Вт

40 Вт

1000 Вт

ДЭМБ, ОУ-ЫН БАЙГУУЛЛАГУУДЫН ДҮГНЭЛТЦСО-ийн нөлөөллийн талаар олон нийтийнхандлагад хариулт өгөх зорилгоор нийтийн эрүүлмэндийг хамгаалах бүрэн эрхийнхээ хүрээндДэлхийн Эрүүл Мэндийн Байгууллагаас (ДЭМБ)-аас олон улсын түвшинд “ЦСО Төсөл”-ийг 1996онд эхлүүлсэн.ДЭМБ-аар албан ёсоор хүлээн зөвшөөрөгдсөнОлон Улсын Үл Ионжуулагч ЦацрагаасХамгаалах Хороо (ҮОЦХОУХ) хэмээх төрийн бусбайгууллагаас ЦСО-ийн нөлөөллийн хязгаарынутгуудыг тодорхойлсон. Эдгээр утгуудыг дулааныболон дулааны бус нөлөөлөл талаас нь судалгаандүндэслэн гаргасан байна.International Commission for Non-IonizingRadiation Protection (ICNIRP)

Бааз станц ба эрүүл мэнд• “Бааз станц ба эрүүл мэнд”-ийн тухай ДЭМБ ньдараах тайлбарыг хийж байна. Үүнд:• “Өнөөдрийг хүртэлх энэ чиглэлд хийгдсэнсудалгааны үр дүн, ЦСО-ийн нөлөөлөх түвшинмаш бага байгаа зэргээс үзэхэд бааз станц болонутасгүй сүлжээнээс цацаргах сул түвшинтэй радиодавтамжийн сигнал нь эрүүл мэндэд нөлөөлжбайгааг баталсан шинжлэх ухааны нотолгоогараагүй байна”.• “Судалгаануудаас үзэхэд бааз станцаас цацаргажбуй орчны радио давтамжтай ЦСО нь хорт хавдарболон бусад төрлийн өвчний эрсдэлийг ихэсгэдэггэдгийг нотлоогүй байна”.

Судалгааны дүнСудалгаанаас үзэхэд газрын түвшинд үүрэнхолбооны бааз станцаас ирж буй радиодавтамжтай сигналын хүч нь гар утасныцацаргаж буй чадлаас 1000 дахин багаболох нь тогтоогдсон байна.Гар утасны чадалГар утас нь бага чадлын нэвтрүүлэгч бөгөөд2 ваттаас ихгүй чадлаар дамжуулалт хийдэг.Гар утас нь өндөр чанартай холболтыгтогтоохын тулд боломжит хамгийн багачадлаар автоматаар дамжуулалт хийхзориулалттай юм. Үүнийг автомат чадлынхяналт гэдэг.

Гар утаснаас цацрах радио давтамжтай ЦСО-ийнчадлын хэмжээ нь гар утас бааз станцад хэр ойрбайгаагаас хамаарч өөр өөр байна. Хэрэв гар утасбааз станцад ойр байвал гар утаснаас бага чадалгарах ба эсрэгээр хол байвал их чадал гарна.

Хэрвээ хөдөлгөөнт төхөөрөмж ба бааз станцынхооронд байшин, барилга, хана, гүвээ толгод, модгэх мэт саад байгаа бол бааз станцын хүлээж авчбайгаа дохио нь сул байх ба хэрэглэгч баазстанцтай тасралтгүй холбогдохын тулдхөдөлгөөнт төхөөрөмжийн радио давтамжтайЦСО-ийн хүчлэг нэмэгдэх ёстой.

БААЗ СТАНЦ БА ГАР УТАС

ҮҮРЭН ХОЛБООНЫ ХЭРЭГЛЭГЧИЙН ТОО

Статистик үзүүлэлт:ХХЗХ-оос гаргасан статистикаарМонгол оронд 2018 оны 12сарын 31-ний байдлаар 3.302.052ухаалаг утас байна. Мөн үүрэнхолбооны идэвхтэйхэрэглэгчийн тоо 4.222.000-дхүрсэн байна.

Харин дэлхийн нийтийн хувьд2020 онд гар утасныхэрэглэгчдийн тоо 4.78 тэрбумхүрэх төлөвтэй байна.

ОНЦГОЙ ШИНГЭЭЛТИЙН ХЭМЖЭЭ (SAR)

Country/Area/Org SAR limit

USA & Canada 1.6 W/Kg

Australia 2.0 W/Kg

EU 2.0 W/Kg

Japan 2.0 W/Kg

Korea 1.6 W/Kg

WHO /World Health Organization/ 2.0 W/Kg

Гар утас ба онцгой шингээлтийн хэмжээ(ОШХ) SAR-Specific Absorption RateХүний биеийн эд, эсийн шингээж авч байгаарадио давтамжтай ЦСО-ийн энергийн хэмжээгонцгой шингээлтийн хэмжээ (ОШХ) гэж нэрлэхба кг тутам дахь чадлаар илэрхийлэгдэнэ.(Вт/Кг)Тухайн гар утас аюулгүйн стандарт, шаардлагыгхангаж байгаа эсэхийг тодорхойлох зорилгоорэнэ хэмжилтийг хийдэг.Онцгой шингээлтийн хэмжээ (ОШХ) хэрхэнөөрчлөгддөг вэ?Гар утасны ОШХ нь автомат чадлын тохируулгахийгдэх, бааз станц руу буцаж холбогдохзэргээс шалтгаалан өөрчлөгдөж байдаг.

ХЭМЖИЛТ ГАР УТСАН ДЭЭР /242 /

Enough

1% Battery

Call

Call

Data /Video call/

Data /Video call/

Call

Call

Data /Video call/

Data /Video call/

Good Network

Poor Network

ХЭМЖИЛТИЙН ТООЦООЛОЛ

Гар утасны цэнэг 1% үед дуудлага болон яриа хийх, дата ашиглах үеийн цахилгаан соронзон орны хүчлэгийн хэмжээ нь гар утасны цэнэг 50%-аас дээш үеийн цахилгаан соронзон орны хүчлэгийн хэмжээнээс 2-3дахин их байна. Хүснэгтэд байгаа хэмжилтийн утгууд нь нийт сорилт туршилтын хугацаанд хийгдсэн 242хэмжилтийн дундаж утга болно.

Хэмжилтийн дүнгээс үзэхэд хэмжилтэндхамрагдсан Apple iPhone 6s загварын гарутасны бүх хэмжилтийн утга “Радиодавтамжтай цахилгаан соронзон орны хүндүзүүлэх нөлөөний аюулгүйн төвшин (3 кГц-ээс 300 ГГц) MNS 5594:2015 стандарт”-ын4.3-р зүйлийн 9-р хүснэгтийн олон нийтийнхувьд буюу хяналтгүй орчин дахьдавтамжийн царааны хүлцэх хамгийн ихнөлөөний хязгаарын түвшингөөс доогуурбайгаа нь харагдаж байна.

ХЭМЖИЛТИЙН ТООЦООЛОЛ

Дараагийн хэмжилтийг гар утасны сүлжээхэвийн буюу бааз станцын цацаргалтынхамрах хүрээнд байх үед болон гар утаснысүлжээ муу үеийн буюу бааз станцындохионы түвшин хангалтгүй үед хийжгүйцэтгэв. Хэмжилтийн дүнгээр МонголУлсын Стандарт MNS 5594:2015 Радиодавтамжтай цахилгаан соронзон орны хүндүзүүлэх нөлөөний аюулгүйн түвшин (3 кГц-300 ГГц)-нд заасан хязгаарын утгыг мөнхангаж байна.

Гэсэн хэдийч тухайн хэмжилтэнд хамрагдсан Apple iPhone 6s загварын гар утасны сүлжээ муу буюу хангалтгүй үед дуудлага болон яриа хийхэд сүлжээ сайн байх үеийнхээс цахилгаан соронзон орны хүчлэгийн хэмжээ 2-3 дахин өссөн үзүүлэлттэй байна. Хүснэгтэнд байгаа хэмжилтийн утгууд нь нийт сорилт туршилтын хугацаанд хийгдсэн хэмжилтүүдийн дундаж утга болно.

ДҮГНЭЛТ

Радио холбоонд ашигладаг ЦСО-ны

спектр “үл ионжуулагч”цацаргалттай бөгөөд

биетийн атомын бүтцэд өөрчлөлт оруулах, электроныг суллах хэмжээний энерги

байхгүй.

ДЭМБ нь “ЦСО төсөл”1996 оноос эхлүүлжхүний биед нөлөөлөхнөлөөллийг хангалттайхэмжээнд судалж,дүгнэлт гаргасанбайдаг.

Судалгаанаас үзэхэд газрынтүвшинд үүрэн холбооныбааз станцаас ирж буйрадио давтамжтай сигналынхүч нь гар утасны цацаргажбуй чадлаас 1000 дахинбага болох нь тогтоогдсонбайна.

ДЭМБ-аас “Үүрэнхолбооны баазстанцууд”-аас үүсгэжбайгаа сул чадалтайрадио долгион ньхүний биед хоргүйгэдгийг зарласан.

ДҮГНЭЛТ

Хэмжилтийн дүнгүүдээс үзэхэд тусбааз станцын радио давтамжтайцахилгаан соронзон орны хүндүзүүлэх нөлөөний аюулгүйн төвшинMNS 5594:2015 стандартын 4.3-рзүйлийн 9-р хүснэгтийн олоннийтийн хувьд буюу хяналтгүйорчин дахь давтамжийн царааныхүлцэх хамгийн их нөлөөнийхязгаарын төвшингөөс доогуурбайгаа нь харагдаж байна.

ДҮГНЭЛТ

Улаанбаатар хотын хэмжээнд цэцэрлэг,сургууль, нийтийн орон сууцэмнэлгийн барилгын дээвэртсуурилуулсан үүрэн холбооны баазстанцаас үүсгэж буй цахилгаансоронзон орны хүний биед үзүүлэхнөлөөний хэмжилтийн тайлангуудтайwww.crc.gov.mn цахим хуудсандхандан танилцах боломжтой.

ДҮГНЭЛТ

Цахилгаан соронзон долгионы бохирдлын төлөвбайдал, бохирдол бууруулах судалгаа хийгдэжбайна. /Байгаль Орчин, Аялал Жуулчлалын Яам/Улаанбаатар хотын цахилгаан соронзон долгионы голүүсгүүрүүдийг судлан тогтоож, мэдээллийн сан үүсгэхУлаанбаатар хот орчмын цахилгаан соронзондолгионы төлөв байдлыг тодорхойлохУлаанбаатар хотын нутаг дэвсгэр дээрх цахилгаансоронзон долгионы тархалтыг тогтоож, зураглал хийхХүний үйл ажиллагаанаас үүдэлтэй цахилгаансоронзон орны хүрээлэн буй орчинд үзүүлж буйнөлөөллийг орон зайн хэмжээсээр гаргах, нийт тоонхэмжээг тодорхойлох

ЗӨВЛӨМЖ

Баталгаажилтанд хамрагдсан тохирлын

гэрчилгээтэй бараа бүтээгдэхүүн

хэрэглэх

Гар утас худалдан авах үедээ (SAR)-ын

түвшинг харьцуулан бага цацаргалттай утас

сонгох

Гар утсыг удаан

хугацаагаар ашиглахгүй

байх

Өөрийн ашиглаж байгаа төхөөрөмжөө сонгохдоо гаралтын

чадал багатай төхөөрөмж сонгох

ЗӨВЛӨМЖ

Цэнэг бага үед гар утас ашиглахаас зайлс хийх, утсаа цэнэгтэй байлгаж

хэвших

Хэрэв гар утас нь бааз станцтай ойр бол боломжит

хамгийн бага чадал, хамгийн бага ЦСО-ийн

цацаргалтаар ойр байх бааз станцтай өндөр чанартай холболт тогтоож чадна.

Гар утасанд сигнал сайн ирж байвал түүнээс гарах

ЦСО-ийн цацаргалт нь байж болох хамгийн бага

түвшинд байна.

Унтах үедээ утсаа биеэсээ хол тавих. Гар

утсаа аль болох толгойноосоо хол

байлгах тохиолдолд хүний биед нөлөөлөх ЦСО-ийн түвшин бага

байна.

ЗӨВЛӨМЖ

Чихэвч ашиглаж хэвших. Учир нь чихэвч хэрэглэх үед утас биеэс

хол байдаг.

Заалны яриаг ашиглах. Учир нь заалны яриагаар

ярих үед утас биеэс хол байдаг.

Хамгаалалтын гэрийг зөв сонгох. Ирж буй дохиог

хаавал утаснаас илүү их чадал ялгарна.

Гар утсаа аль болох толгойноосоо хол

байлгах тохиолдолд хүний биед нөлөөлөх ЦСО-ийн түвшин бага

байна.

ТӨГСӨВ.

АШИГЛАСАН МАТЕРИАЛЫН ЖАГСААЛТ

1. Монгол Улсын Хууль. Радио догионы тухай2. Монгол Улсын Cтандарт MNS 5594:2015. Радио давтамжтай цахилгаан соронзон орны хүнд үзүүлэх нөлөөний

аюулгүйн түвшин (3 кГц-ээс 300 ГГц хүртэл)3. Харилцаа холбооны зохицуулах хороо. Салбарын 2018 оны үндсэн үзүүлэлтүүд