РАДИО ДАВТАМЖИЙН

ЗОХИЦУУЛАЛТ БА ХЯНАЛТ

1

Чойбалсан хот 2012

МОНГОЛ УЛСЫН ХАРИЛЦАА ХОЛБООНЫ

ЗОХИЦУУЛАХ ХОРОО

З.Амгалан.РДЗХА-ны мэргэжилтэн

Гарчиг

Радио Давтамжийн Зохицуулалт

ҮРДЗ-ын хууль, эрх зүйн орчин

ҮРДЗ-ын үйл ажиллагаа

Олон улсын хамтын ажиллагаа

Радио долгион хяналтын үйл ажиллагаа

2

3

• Давтамжийн Зохицуулалт гэдэг нь олон улсын ба үндэсний

түвшинд төрөл бүрийн радио үйлчилгээнд ашиглагдаж буй радио

станцуудыг хугацааны ямарч агшинд харилцан нөлөөлөлгүй

ажиллах баталгааг хангах удирдлага зохицуулалт, техникийн

нэгдсэн тогтолцоо юм.

Давтамжийн Зохицуулалт

4

Радио долгион ангилал

Электрон соронзон долгион

Давтамж хуваарилалт

Хуваарилалт нь үндэсний радио давтамжийн хуваарийн хүснэгтэд

тусгагдсан радио албадын зариулалтаар радио давтамжийг ашиглах

хүсэлт бүхий хувь хүн, компанид олгох үйл ажиллагаа юм.

Олон улсад спектрийг хуваарилах үндсэн гурван арга зам байдаг.

Үүнд:

Уламжлалт буюу зах зээлийн бус арга;

-эхэнд ирнэ-эхэнд үйлчлүүлэх;

-сонгон шалгаруулах;

-харьцуулан сонгох;

-сугалаа

Зах зээлийн буюу дуудлага худалдаа;

Холимог арга буюу өмнөх аргуудын хосолсон хэлбэр.5

6

“Энэ хуулийн зорилт нь радио долгионыг хуваарилах, ашиглах,

хамгаалах, өмчлөх, эзэмшихтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад

оршино” 4 дүгээр зүйл. Радио долгионы өмчлөл

4.1 Монгол Улсын нутаг дэвсгэр дэх үүсгэгчээс үүссэн болон

үндэсний радио давтамжийн хуваарилалтын хүснэгтэд багтаж байгаа

радио долгион нь Монгол Улсын төрийн өмч мөн.

4.2 Төр нь радио долгион өмчлөгчийн хувьд энэ хуульд заасан нөхцөл,

болзолтойгоор радио давтамж, радио давтамжийн зурвасыг ашиглах

эрхийг бусад этгээдэд олгоно.

Хууль эрх зүйн орчин

Радио долгионы тухай Монгол

улсын хууль /1999/

7

6.1 Радио давтамжийн зурвасыг ашиглаж буй зориулалтаар дараах байдлаар

ангилна:

6.1.1 тусгай хэрэглээний;

6.1.2 нийтийн хэрэглээний.

6.2 Улсыг балан хамгаалах, аюулгүй байдлыг хангах, нийгмийн хэв журам

сахиулах хэрэгцээнд зориулж хуваарилсан радио давтамжийн зурвасыг

ТУСГАЙ ХЭРЭГЛЭЭНИЙ гэнэ.

6.3 Аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдийн хэрэгцээнд зориулж хуваарилсан

радио давтамжийн зурвасыг НИЙТИЙН ХЭРЭГЛЭЭНИЙ гэнэ.

Радио долгионы тухай Монгол

улсын хууль /1999/

Хууль эрх зүйн орчин

8

Радио долгионы тухай Монгол

улсын хууль /1999/

7 дугаар зүйл. Радио давтамжийн зурвасыг эзэмших эрх бүхий

этгээд

7.1.Нийтийн хэрэглээний радио давтамжийн зурвасыг

Монгол Улсын хууль тогтоомжийн дагуу байгуулагдаж, үйл

ажиллагаа явуулж байгаа хуулийн этгээд, иргэн энэ хуулийн

дагуу Зохицуулах хорооноос тусгай зөвшөөрөл, эрхийн бичиг

авч, бүртгүүлж ашиглана.

7.2.Тусгай хэрэглээний радио давтамжийн зурвасыг

Зохицуулах хороонд бүртгүүлж ашиглана.

Хууль эрх зүйн орчин

Олон улсын цахилгаан холбооны байгууллага

ITU

ITU-T

Сүлжээний болон

үйлчилгээний

хандалтын цахилгаан

холбооны стандарт

ITU-RДэлхийн радио давтамжийн

удирдлага, зохицуулалт, рад

ио холбооны стандарт

ITU-DХөгжиж буй орнуудын

цахилгаан холбооны үйл

ажиллагаа болон

хэрэгжилтэнд туслах

191 Гишүүн орон

+700 Дэд гишүүн

Дэлхийг холбоогоор хангахад туслах

ITU-R гол бичиг баримтууд

Радио Дүрэм

ITU-R Зөвлөмжүүд

ITU-R Шийдвэрүүд

ITU–R

Стратеги зорилт

Радио дүрмийг хэрэгжүүлснээр радио холбооны системийн үйл

ажиллагааг ямарч харилцан нөлөөлөлгүйгээр хангах

Радио холбооны системүүдийн үйл ажиллагаан дахь чанар болон

шаардлагатай үзүүлэлтүүдийг хангахын тулд холбогдох

шийдвэрүүдийг батлах

Радио давтамжийн болон Хиймэл дагуулын орбитын нөөцийг

эдийн засгийн үр ашигтай, оновчтой болон ялгаварлалгүй шударга

ашиглах боломжыг хангах

1

1

(Шийдвэр 71)

Радио Дүрэм

4 Боть ном.

ОУЦХБ-ын гишүүн орнуудын хүсэлт шаардлагыг хангасан

олон улсын хэлэлцээр юм.

ОУ-ын радио зохицуулалтын хүрээнд Үндэсний зохицуулах

байгууллагууд нь Радио төхөөрөмж хэрэглэгчидэд үйл

ажиллагаа болон давтамжийн зөвшөөрөл олгодог.

1906 – ОУ-ын радио телеграфийн зохицуулалт,

Берлин

1947- Радио Дүрэм, ОУРИХ (WRC), Атлантик, АНУ

Радио Дүрэмд зөвхөн Дэлхийн радиогийн их хурлаар

өөрчлөлт орно. Дэлхийн радиогийн их хурал нь 4 жилд 1

удаа зохион байгуулагддаг.

http://www.itu.int/oth/R0B06000001/en

Радио зохицуулалтын дүрмийн өсөлт 1906 – 2001

0

500

1000

1500

2000

1900 1920 1940 1960 1980 2000

Year

Nu

mb

er o

f p

ages

2008 :

2300 гаруй хуудас.

What does this increase reflect? More services, higher frequency usage and more

demand for regulations.

1906 :

113 хуудас

Радио телеграфийн дүрэм

Радио Дүрэмд юу багтах вэ?

ОУЦХБ ын бүсүүдийн радио давтамж хуваарилалтын

хүснэгт.

Радио станцуудаас ямар нэгэн харилцан нөлөөлөлд

өртөхгүй радио долгион ашиглах, олгох журам

ОУ-ын хамтран ажиллах болон ОУ-д долгион бүртгүүлэх

зарчим

Радио давтамжийн үр ашгийг нэмэгдүүлэх янз бүрийн

зөвлөмжүүд

Радио үйлчилгээнүүдийн үйл ажиллагааны дүрмүүд.

Эдгээртай холбоотой Дэлхийн радиогийн их хурлаас

гарсан шийдвэр, зөвлөмжүүд.

ITU-R Зөвлөмжүүд

ОУЦХБ-ын Радио сектороос (ITU-R) баталсан 900 гаруй олон улсын техникийн стандартууд байдаг. Энэ нь ITU-R ийн судалгааны группүүдээр тогтмол шинэчлэгддэг. Техник технологи түүний ашиглалтанд чиглэсэн өндөр үр ашигтай зөвлөмжүүд юм.

ITU-ийн бичиг баримтыг яаж үзэх вэ ?

ITU-ийн “TIES Account” шаардлагатай.

TIES – Харилцаа холбооны мэдээлэл солилцох

үйлчилгээ.

ITU document-д нэвтрэх хэрэглэгчийн нэр болон паспортыг зөвшөөрөгдсөн Емайл-рүү илгээнэ.

ОУЦХБ-ын бүсүүд

ОУЦХБ-ын давтамж хуваарилалт (жишээ)

Том ба

жижиг үсгүүд??

WRC-12

Зохион байгуулагдсан:

WRC-12, 2012 оны

I / 23 - II / 17 , Женев

Оролцсон:

Үйлдвэрлэгчид ба 190

орны 3500 гаруй

төлөөлөгчид

33 хэлэлцэх асуудал

1700 гаруй санал

Дараагийн 20 жилийн урт хугацааны давтамжийн төлөвлөлт

WRC

Судалгааны групүүд:SG-1: Spectrum management

SG-3: Radiowave propagation

SG-4: Satellite services

SG-5: Terrestrial services

SG-6: Broadcasting service

SG-7: Science services

Репорт

Радио холбооны

Хэлтэс (RB)Дараагийн

WRC Agenda

ITU Гишүүн орнууд

CPM

Report

Шийдвэр

WRC Бүтэц, зохион байгуулалт

WRC

Шийдвэр

WRC 2012 Хөдөлгөөнт холбооны үйлчилгээнд

гарсан шийдвэр

Дараа үеийн өндөр хурдны, үүрэн, өргөн зурвасын

сүлжээний үндсийг дараахь 2 технологи хангана

гэдгийг албан ёсоор дэмжиж баталгаажуулсан. Үүнд,

1. LTE-Advanced

2. WirelessMAN-Advanced

Эдгээр технологиуд нь хоѐулаа Суурин горимд 1 Гегабитt/сек

хурдыг, Хөдөлгөөнт горимд 100 Мбит/сек хурдыг дэмжих

чадвартай тул дараа үеийн технологи болох IMT-Advanced

шаардлагыг хангах юм.

WRC-12 нь радиогийн үйлчилгээг зохицуулах шинэ, илүү сайн

арга замуудыг тодорхойлж, дэлхийг илүү сайн сайхан газар

болгоход томоохон хувь нэмэр орууллаа

WRC-12-нь 700 МГц давтамжийн зурвасыг хөдөлгөөнт өргөн

зурвасын үйлчилгээнд бүх бүсэд ашиглах боломжийг олголоо

WRC-12-нь Хөдөлгөөнт холбоо, хиймэл дагуулын холбоо, далайн

болон нисэх онгоцны тээвэр, байгаль орчин, цаг агаар, гамшгаас

урьдчилан сэргийлэх шинжлэх ухааны зорилгоор илүү өндөр

чанартай радио холбооны үйлчилгээг явуулах, хүргэх боломжийг

бүрдүүлж өглөө.

7

Dr Hamadoun I. Touré, ITU Secretary General

Дэлхийн Радиогийн Их хурал 2012

ирээдүйн чиг хандлагыг тодорхойллоо

Дэлхийн улс орнууд, дэлхий даяараа дараа үеийн дэвшилтэт

хөдөлгөөнт холбооны сүлжээг яаралттай нэвтрүүлэх

Харилцаа холбооны операторуудад IMT-Advanced хөдөлгөөнт

холбооны өргөн зурвасын сүлжээнүүдийг яаралтай ашиглаж

эхлэх

Улс орнуудын засгийн газруудад утасгүй холбооны салбарын

ирээдүйн өсөлтийг сааруулж буй МХХТ-н төхөөрөмж болон

үйлчилгээнүүдэд оноосон татваруудыг бууруулах эсвэл бүр

байхгүй болгохыг уриалсан.

WRC-12 хурлын шийдвэрүүдийг хэрэгжүүлхийг

уриалж байна

IMT-д зориулж спектр хуваарилав:

- Хөдөлгөөнт үйлчилгээнд (IMT) 694–790МГц давтамжийн

зурвасыг газрын хөдөлгөөнт өргөн зурвасын хэрэглээнд

тодорхойлов.

Mobile broadband-д шинэ спектр шаардлагатай:

- 2012-2015 оны хооронд Mobile broadband and mobile

telephony-д шинэ спектр тодорхойлох судалгааны ажлын

хэсгийг ажиллуулхаар шийдвэрлэв. Үүний үр дүнд WRC15-р

шинэ спектр Mobile broadband-д тодорхойлогдох болно.

WRC12-ийн IMT–тэй холбоотой гол шийдвэрүүд

Хөдөлгөөнт үйлчилгээтэй холбоотой бусад асуудал

1.19 – Software Defined Radio/Cognitive radio

– бүх зурвасд үйл ажиллагаа явуулж болох

технологи гэж баталсан.

- Энэ талаар Radio Regulation-д өөрчлөлт оруулахгүй

1.22 – Short range/unlicensed devices –

Цаашид лицензгүйгээр үйл ажиллагаа явуулж

болно гэж баталсан.

26

Үндэсний радио давтамжийн хуваарийн

хүснэгт (жишээ)

460-470

ХӨДӨЛГӨӨНТ БУС

ХӨДӨЛГӨӨНТ ADD 5.XXX

Цаг уурын хиймэл дагуул

(сансар-газар)

MOD 5.287 5.288 5.289 5.290

460-470

ХӨДӨЛГӨӨНТ БУС

ХӨДӨЛГӨӨНТ

Цаг уурын хиймэл дагуул

(сансар-газар)

5.290

NMT 450 хөдөлгөөнт холбооны

систем (CDMA 450 технологи)

Монгол улсад нэвтрүүлэх 460-467.5

МГц-ийн давтамжийн зурвасыг

чөлөөлөх болно. Энэхүү

давтамжийн зурвас нь 450-457.5

МГц-ийн давтамжийн зурвастай

хослон ажилладаг болно.

470-790

ӨРГӨН НЭВТРҮҮЛЭГ

5.149 5.291A 5.294 5.296 5.300

5.302 5.304 5.306 ADD5.311A

5.312

470-790

ӨРГӨН НЭВТРҮҮЛЭГ

5.312

Аналоги системийн

телевизийн өргөн

нэвтрүүлэгт ашиглана.

478.8-486 МГц, 488.8-496

МГц-ийн давтамжийн

зурваст GSM400 систем

ажиллах боломжтой.

2014.7.30-ний өдрөөс 470-690 МГц-

ийн давтамжийн зурвасыг зөвхөн

ТООН ӨРГӨН НЭВТРҮҮЛЭГТ

(DVBТ2) ашиглана.

690-790МГц IMT-A-д ашиглана

790-862

ХӨДӨЛГӨӨНТ БУС

ӨРГӨН НЭВТРҮҮЛЭГ

ХӨДӨЛГӨӨНТ (агаарын

хөдөлгөөнт үйлчилгээнээс

бусад) ADD 5.XXX MOD5.137A

5.312 5.314 5.315 MOD5.316

ADD 5.316A 5.319

790-862

ХӨДӨЛГӨӨНТ БУС

ӨРГӨН НЭВТРҮҮЛЭГ

5.312

824-845 МГц-ийн

давтамжийн зурвасыг

хөдөлгөөнт холбооны

CDMA технологид

нийтийн хэрэглээний

зориулалтаар

ашиглана.

869-890 МГц-ийн

давтамжийн зурвастай

хослон ажиллана.

өөрчлөлт оруулахгүй

1-р бүс Үндэсний хуваарилалт Төлөвлөлт Стратеги

Үндэсний давтамж хуваарилалтын схем

27

Радио давтамжийн зөвшөөрөл авах

28http://crc.gov.mn/index.php?option=com_content&view=article&id=86&Itemid=257

Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа эрхлэж байгаа

хуулийн этгээд, иргэнд радио давтамж, радио давтамжийн зурвасыг

ашиглуулах зөвшөөрөл нь 2 төрөлтэй байна. Үүнд:

Тусгай зөвшөөрөл :

(нийтийн үйлчилгээнд) (Бүрдүүлэх материалын жагсаалт, Өргөдөл)

Хөдөлгөөнт холбоо

Сансрын холбоо

Өргөн нэвтрүүлэг (ТВ,ФМ,АМ,MMDS гм)

Радио релей

Интернет (WiFi, WiMAX, Радио модем гм)

Гэрчилгээ

(хувь, дотоод хэрэглээнд) : (Бүрдүүлэх материалын жагсаалт, Өргөдөл)

Харилцааны богино долгионы станцууд

Холбогдох дэлгэрэнгүй материалууд:

РД-ийн сүүлийн үеийн зохицуулалт

1900-2200МГц : 3G нэвтрүүлэх

2300-2400МГц : 4G-LTE

2400-2483.5МГц: WiFi нэвтрүүлэх

5150-5825ГГц : WiFi нэвтрүүлэх техникийн

шаардлага, зурвасын зохицуулалт

2500-2584МГц : Утасгүй холбооны шинэ үеийн

технологийг нэвтрүүлэх

2588-2700МГц : Тоон ММDS

470-690МГц: Тоон Телевиз

690-790MГц: LTE нэвтрүүлэх29

30

Радио Долгионы Хяналт

• Радио долгион нь байгалын үнэт хязгаарлагдмал нөөц юм,

• Радио долгион нь улс орон, газар нутгийн хил хязгаарыг үл харгалзан

тархах онцлогтой,

• Радио долгион нь нүдэнд үзэгдэж, гарт баригдахгүй онцлогтой харин

хяналтын тоног төхөөрөмжүүд нь радио долгионы нүд, гар болон чих

нь юм.

• Радио долгионыг үр ашигтайгаар ашиглахын тулд бүх радио

үйлчилгээнүүдийн хэвийн үйл ажиллагааг хангах, үүний тулд

Радио станцууд ба системүүд хоорондын харилцан нөлөөлөлийг

арилгах шаардлагатай.

31

32

Монгол улсын радио долгион хяналтын системийн хөгжил

1960-2006 он хүртэл ашиглаг байсан хяналтын төв, тоног төхөөрөмжүүд

2007 онд орчин үеийн ухаалаг долгион хяналтын системийн суурийг тавьсан

Удирдлагын төв Явуулын хяналт Суурин хяналт

33

Долгион хяналтын үйл ажиллагаа

Радио долгионы хяналт

• Хөдөлгөөнт Хяналтын Станц (MMS)

*Давтамжын хамрах хүрээ: 20MГц - 26.5ГГц,

*Хэмжих : DF, BW, Field strength, Frequency,

• Суурин хяналтын станц (FMS)

* Давтамжын хамрах хүрээ: 300КГц – 3ГГц.

* Хэмжих: DF, BW, Field strength, Frequency, FM, AM,

• Зөөврийн хяналтын дэд систем (PMS)

* Давтамжын хамрах хүрээ: 20 MГц – 20 ГГц,

• Хэмжих: Байршил илрүүлэх гар антенна,

давтамжын зурвас хянах хэмжилтүүд.

34

2011 оны эцсийн байдлаар нийт радио станцуудын

тоо 25 мянга гаруй болоод байна. Үүнд тусгай

хэрэглээний радио станцуудыг оруулаагүй

(цэрэг, цагдаа, тусламжийн системүүд болон гар

утаснууд).

1% 1%6%

18%1%6%

7%2%

58% Ship station VHF/UHF station

Microwave station Broadcasting station

Wireless data station Base station (cellular, WLL)

Fixed wireless access station Amater station

Satellite earth station

35

25000

15000

12000

10000

8000

5000

1960 1980 1990 2000 2012

100МГц

500МГц

1 ГГц

5 ГГц

10 ГГц

15ГГц

ДавтамжРадио станц

TV, Radio Satellite,

TV, Radio

Cellular

communications,

Commercial TV, FM.

WiFi, WiMAX, VSAT, 3G,

MMDS, WT, WLL etc...

36

100

Харилцан нөлөөлөлийн гомдол. 2011 он

37

Өргөн нэвтрүүлэг ба ТВ: 64

Электрон төхөөрөмжүүд (нэвтрүүлэгчидээс бусад): 17

Богино долгионы гар станцууд: 110

• Тусгай хэр-лээ / аюулгүй байдал / цагдаа: 38

• Нисэх онгоцны үйлчилгээ: 13

• Wi-Fi, үүрэн холбоо: 79

• Бусад радио үйлчилгээ: 81

CENTRAL

MANAGEMENT

OFFICE

WEST

REGIONAL

OFFICEEAST REGIONAL

OFFICE

UMS

UMS

UMS

TMS

TMS

MMS

MMS

MMS

38

Анхаарал тавьсанд баярлалаа